22_fevrouarios 2009

το γεφύρι της επικοινωνίας μας Σύλλογος των εν Θεσσαλονίκη Γρεβενιωτών

Η έκδοση χρηματοδοτήθηκε από τη ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

ΤΕΥΧΟΣ

22

Τριμηνιαία Έκδοση

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009

ÔÏ ÅÎÙÖÕËËÏ Η ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

ÄùñåÝò - Åíßó÷õóç ôïõ óõëëüãïõ Ο κύριος Μπομπότας (Παραθαλάσσια οικόπεδα Μπομπότα) δωρεά 300 € για την ενίσχυση των σκοπών του συλλόγου. Ο κ. Χρήστος Β. Καραβασίλης στη μνήμη του εξαδέλφου του Ευθύμη Δημ. Καραβασίλη 300 €. Η ΕΓΝΑΤΙΑ Α.Τ.Β.Ε. προσέφερε το ποσό των 3.000 € για οικονομική ενίσχυση του Συλλόγου μας.

Ôï ÃÅÖÕÑÉ ôçò åðéêïéíùíßáò ìáò Ôñéìçíéáßá Ýêäïóç ôïõ Óõëëüãïõ ôùí åí Èåóóáëïíßêç Ãñåâåíéùôþí Âáó. Çñáêëåßïõ 10, Ô.Ê. 546 25 • Ôçë. / Fax: 2310.548.468, 2310.281.700 gefiri@mail.gr & nvarvit@phed.auth.gr Êùäéêüò ÁðïóôïëÞò: 7270 ÔÅÕ×ÏÓ 22 ÉÄÉÏÊÔÇÔÇÓ Óýëëïãïò ôùí åí Èåóóáëïíßêç Ãñåâåíéùôþí ÅÊÄÏÔÇÓ Αδάμου Ελένη ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Βαβρίτσας Νικόλαος ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Αποστόλου Μαρία Δρίζης Ευάγγελος Οικονόμου Σάκης Πάκας Ιωάννης Τάρας Γεώργιος

ÓÅ ÁÕÔÏ ÔÏ ÔÅÕ×ÏÓ ÅÃÑÁØÁÍ ÅëÝíç ÁäÜìïõ, Βαβρίτσας Νικόλαος, Αποστόλου Μαρία, Ρούλα Καραγιάννη - Λιούζα, Πέτρου Ιωάννη Χρ., Χρήστος Β. Καραβασίλης, Κώστας Βαβρίτσας, Κοτλίδου Παρασκευή, Βασίλειος Αποστόλου, Γιώργος Δημ. Κυρατζής, Ελένη Λαγούδη ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Μίμης Χρήστος 2310.933.131 ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Σάκης Ράμμος ΕΚΤΥΠΩΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ ELIMIA GRAPHICS A.E.

Για τα αποστελλόμενα κείμενα, φωτογραφίες, e-mail το περιοδικό παίρνει αυτόματα το δικαίωμα δημοσίευσης, εφ’ όσον ο αποστολέας δεν έχει γράψει το αντίθετο. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή μέρους ή όλου του περιοδικού, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη. Οι συνεργάτες, ιδιώτες ή πολιτιστικοί σύλλογοι, είναι υπεύθυνοι για ό,τι γράφουν. Η δημοσίευση στο «Γεφύρι» δεν σημαίνει κατ' ανάγκη και αποδοχή των απόψεων του συγγραφέα. Χειρόγραφα δημοσιευμένα ή μη δεν επιστρέφονται.

Editorial

ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ Ειρηνικό, Ευτυχισμένο και Δημιουργικό το 2009. Ευχές για τον καινούργιο χρόνο είχαμε την ευκαιρία να ανταλλάξουμε δια ζώσης όσοι παρευρεθήκαμε στις 18 Ιανουαρίου στο "ΒΕΛΛΕΙΔΙΟ", στο κόψιμο της βασιλόπιτας του Συλλόγου μας, όπου εν συνεχεία ακολούθησε ο καθιερωμένος ετήσιος χορός μας. Διασκεδάσαμε χορεύοντας και απολαμβάνοντας την παραδοσιακή μουσική μας από την περίφημη Νομαρχιακή Ορχήστρα Γρεβενών, την οποία παραχώρησε για το χορό μας, ευγενώς προσφερθείς, ο Νομάρχης Γρεβενών κ. Κουπτσίδης. Πριν ακόμη καταλαγιάσει ο αχός των κλαρίνων για την υποδοχή του καινούργιου χρόνου, άνοιξε το Τριώδιο και άρχισαν τα όργανα για το Καρναβάλι. Όπως γνωρίζετε, έγιναν θεσμός πλέον τα ΑΝΑΚΑΤΩΣΑΡΙΑ, -που οργανώνουν τις Αποκριάτικες Εκδηλώσεις στα Γρεβενά. Και όταν λέμε εκδηλώσεις εννοούμε φαγοπότι με κρασοκατάνυξη και ξέφρενο γλέντι με χορό και μουσική από τις εκπληκτικές λαϊκές κομπανίες, στους δρόμους και στις πλατείες. ΤΑ ΓΡΕΒΕΝΑ και τα ΑΝΑΚΑΤΩΣΑΡΙΑ μας περιμένουν να γιορτάσουμε μαζί τους τις Αποκριές.

Για το Δ.Σ. Η Πρόεδρος Ελένη Αδάμου

| ΑΠΟΨΕΙΣ |

αποδράσεις Και αυτές τις Αποκριές…ΠΑΜΕ ΓΡΕΒΕΝΑ! Πάμε Ανακατωσάρια. Μας περιμένει: Ένα τρελό γλέντι κεφιού και χαράς καθώς και ιστορίες ανθρώπων και μέσω αυτών ιστορίες τόπου και τοπίου. Φωτογραφίες: Ν. Βαβρίτσας

4 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

| ΤΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ |

Ôçò Ìáñßáò Áðïóôüëïõ – Ðïëõìåíßäç Áñ÷áéïëüãïõ óôç ÉÓÔ´ Åöïñåßá Ðñïúóôïñéêþí êáé Êëáóéêþí Áñ÷áéïôÞôùí Èåóóáëïíßêçò ÌÝëïò ôïõ Ä.Ó. óõëëüãïõ ôùí åí Èåóóáëïíßêç Ãñåâåíéùôþí

Περί μεταμφιέσεων… Οι μεταμφιέσεις έχουν πανάρχαια καταγωγή και είχαν σαν

πήλινες και όμοιες μεταξύ τους. Στην συνέχεια ,οι Ρωμαίοι

στόχο την βλάστηση και την καρποφορία της γης, όπως οι

έφτιαξαν μάσκες που διέφεραν η μία από την άλλη. Άλλο

αρχαίες διονυσιακές γιορτές. Στην αρχαία Ελλάδα, προς τιμήν

γνώρισμα του καρναβαλιού είναι ο χορός, όπου τα χτυπήματα

του Διονύσου τελούνταν οι εξής γιορτές α) Τα μικρά ή κατ΄

της γης με τα πόδια έχουν καρποφορική σημασία. Άλλο

αγρούς Διονύσια β) Τα Λήναια γ) Τα Ανθεστήρια και δ) τα

γνώρισμα της αποκριάς είναι και οι φωτιές. Ανάβονται το

μεγάλα ή εν άστυ Διονύσια. Στην διάρκεια των διονυσιακών

τελευταίο βράδυ της αποκριάς και δείχνουν την μετάβαση

γιορτών οι οπαδοί του Διονύσου, φορούσαν δέρματα ζώων,

από τον χειμώνα στην άνοιξη.

έβαφαν το πρόσωπό τους με την τρυγία (κατακάθι του κρασιού) και στεφανώνονταν με κισσό, και προσπαθούσαν να μοιάζουν με τους Σατύρους που είχαν την μορφή τράγων. Τα Ανθεστήρια που τελούνταν το μήνα Ανθεστηριώνα (από 18 Φεβρουαρίου -17 Μαρτίου περίπου) ήταν η αρχαιότερη από τις γιορτές και κρατούσαν 3 ημέρες. Την δεύτερη ημέρα γινόταν μια πομπή που συνόδευε τον Διόνυσο, ανεβασμένο σε ένα άρμα που είχε σχήμα πλοίου, και τα μέλη της ακολουθίας φορούσαν μάσκα. Τον ρόλο του Διονύσου έπαιζε ο άρχων βασιλεύς. Στα σημερινά χρόνια υποκατάστατο του Διονύσου φαίνεται να είναι ο βασιλιάς Καρνάβαλος. Η λέξη «καρναβάλι» προέρχεται από τις λατινικές λέξεις «carne» (=κρέας) και «vale» (= έχε γειά ή απέχω). Κατά μια άλλη εκδοχή προέρχεται από τις λέξεις «carne» και «levare» (= αίρω ,σηκώνω ). Αρα καρναβάλι =κρέας έχε γειά ή σηκώνω το κρέας. Η αντίστοιχη ελληνική λέξη είναι αποκριά (από + κρέω)

Κατά τα χρόνια της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας τα έθιμα του γλεντιού και του μασκαρέματος συνδέονταν με τις γιορτές που ήταν αφιερωμένες στον θεό Κρόνο δηλαδή τα Κρόνια «Λουπερκάλια»και «Σατουρνάλια». Οι σημερινές Αποκριές ή Καρναβάλια, διαρκούν τρεις εβδομάδες γι' αυτό και η περίοδος αυτή ονομάζεται Τριώδιο. Η πρώτη εβδομάδα αρχίζει από την Κυριακή του Τελώνη και του Φαρισαίου, η δεύτερη εβδομάδα αρχίζει από την Κυριακή του Ασώτου Υιού και λέγεται, κρεατική ή κρεοφάγος, και η τρίτη αρχίζει από την Κυριακή της Απόκρεω και ονομάζεται Τυρινή ή Τυροφάγος. Είναι για όλους μας μέρες γλεντιού, μεταμφίεσης και χαράς που φορώντας τις μάσκες μας θα διασκεδάσουμε, θα πούμε αστεία και πειράγματα, και θα αποχαιρετίσουμε τον χειμώνα.

Καλές Αποκριές.

δηλαδή αποχή από το κρέας. Από τα κύρια γνωρίσματα του καρναβαλιού είναι οι μεταμφιέσεις και όσοι από τους μεταμφιεσμένους φορούν μάσκες λέγονται μασκαράδες. Η μάσκα θεωρείται απόγονος των αρχαίων κωμικών προσωπείων που φορούσαν οι ηθοποιοί όταν έπαιζαν τις κωμωδίες. Οι μάσκες αυτές ήταν το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 5

| ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ |

Εκδρομή στο εκκλησάκι του Αη – Θανάση Γράφει Ρούλα Καραγιάννη – Λιούζα [υπάλληλος Νομαρχιακής Αυτοδ/σης Γρεβενών]

Αποβραδίς, ο σάκος 'δίχτυ' ήταν έτοιμος. Σταρένιο ψωμί ζυμωτό, κεφτεδάκια, αυγά βραστά και κουλουράκια. Τα είχε στριμώξει τόσο ωραία η μαμά, προσέχοντας μη τσαλαπατηθούν. Δίπλα, δεμένο κυλινδρικά, το μικρό κιλιμάκι με τις ριγέ αποχρώσεις, παρά κει τα κόκκινα πέδιλα που με τόση αγάπη μου τ' αγόρασε ,φέτος το Πάσχα, ο θείος μου ο Λάκης. Οι μικρές αποσκευές μου, έτοιμες. Φάνταζαν όμορφες, καθώς ξαπλωμένη τις κρυφο κοίταγα και αναλογιζόμουν, θα ξημερώσει άραγε και τα μάτια μου δεν έλεγαν να κλείσουν. Το πετεινάρι μας, απόψε, μας ξεκούφανε ή εγώ λαγοκοιμόμουνα ή αυτό ανταποκρινόταν στη δική μου χαρά, στη χαρά που ένοιωθα για την αυριανή ημερήσια, σχολική εκδρομή. Επιτέλους, ανέτειλε ο ήλιος και χαμογέλασε σ΄ όλα τα παιδιά που τα βρήκε παρατεταγμένα στον προαύλιο χώρο του Β' Δημοτικού σχολείου. Οι χαρούμενες τσιριχτές φωνούλες των αντήχησαν παντού. Με τα σακουλάκια στα χέρια και με την προσοχή των δασκάλων κατευθύνονταν χαρωπά στα τρία λεωφορεία που κόρναραν διαδοχικά καθώς πλησίαζαν στη μεγάλη καγκελόπορτα του σχολείου. Η Θεανώ, η Καίτη, η Γιώτα, η Λένα, η Μαρία, η Ανάστα, πιο τολμηρές, έπιασαν τις πρώτες θέσεις. Η Βασούλα, η Τασούλα, η Κούλα στριμώχθηκαν πιο πίσω. Ήρθε κι η σειρά μου, επιτέλους. Με το δίχτυ στον ώμο, και το ριγέ κιλιμάκι στο χέρι, βρέθηκα τόσο άνετα καθισμένη στη θέση μου, δίπλα στο παράθυρο. Με τη χαρά ζωγραφισμένη στο πρόσωπό μου παρατηρούσα το καθετί, το γαλαζοπράσινο λεωφορείο, τις κόρνες, τα καθρεφτάκια, τα σημαιάκια, τα κρεμασμένα τσολιαδάκια, δεν ξεχνούσα όμως να ρίξω και κρυφές ματιές στα κόκκινα πέδιλα που αγκάλιαζαν σφιχτά τα ποδαράκια μου, έτοιμα να πετάξουν. Ανηφορίσαμε προς το ΄καστράκι΄. Πεύκα και λεύκες υποκλίνονταν μπροστά μου καθώς, με προσοχή παρατηρούσα τις ανοιξιάτικες εικόνες. Αποχαιρετίσαμε ευλαβικά το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής και ευθύς αμέσως κάμπος ολάνθιστος απλώθηκε στα μάτια μου. Χιλιάδες, μυριάδες παπαρούνες ζωήρεψαν στις πρώτες ακτίνες του ήλιου. Δειλά, δειλά ξεπρόβαλλαν και τα χαμομηλάκια, τα κιτρινούλια, οι πασχαλίτσες. Μεθυστικό άρωμα με περιέλουσε καθώς άνοιξα λίγο το παράθυρό μου. Ήταν Μάιος ο μήνας, ή άνοιξη σ'όλο το μεγαλείο της. Ήταν η ημερήσια εκδρομή του σχολείου μας. Η κόρνα του λεωφορείου αντήχησε συνθηματικά καθώς λευκό, ξεπρόβαλλε το εκκλησάκι του Αϊ Θανάση.

6 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

-Φτάσαμε, τσίριξαν τα παιδιά και ξεχύθηκαν με αλαλαγμούς, σα να ήθελαν να κατατροπώσουν το κάστρο της φύσης. Το οροπέδιο ευωδίαζε άνοιξη και ζωή. Τα δένδρα και οι θάμνοι ολάνθιστοι στόλιζαν τους γύρω λόφους. Αρμονικά κελαηδίσματα πουλιών συμμετείχαν στις χαρμόσυνες κραυγές των παιδιών συνθέτοντας υπέροχη συναυλία. Η χλόη κυμάτιζε στην πρωινή αύρα με χρυσοπράσινες εναλλαγές. Ξεχύθηκα και ΄γω στο δροσερό χορτάρι. Πώς γλίστραγα, πώς πέταγα ανάλαφρα, είχα τα πέδιλά μου, είχα τα φτερά μου είχα όμως και το δίχτυ μου και το κιλιμάκι μου. Πρέπει να απαλλαγώ, σκέφτηκα, απ' το αγαπημένο μου φορτίο για να χαρώ το ανοιξιάτικο τοπίο. Η Κούλα, η Τασούλα, η Βασούλα οι μικρές ερευνήτριες είχαν χαθεί από κοντά μου. Έψαχναν τον ιδανικότερο χώρο για το στήσιμο της φωλίτσας μας. Δυο μικρές αγριοροδιές είχαν δέσει τους κλώνους τους αγκαλιαστά, λες και περίμεναν, εμάς τις αγαπημένες φίλες, στο δροσερό ίσκιο τους. Χωρίς να χάσουμε καιρό, στρώσαμε ,το δικό μου, ριγέ κιλιμάκι και παραδίπλα τοποθετήσαμε τις μικρές μας αποσκευές. Οι φίλες μου ικανοποιημένες, ξεχύθηκαν ανέμελα στο παιχνίδι. Εγώ, κοντοστάθηκα για λίγο. Ήθελα να καμαρώσω τη μικρή μας φωλιά. Πώς αντανακλούσαν οι ριγέ αποχρώσεις στις πρωινές ακτίνες του ήλιου !. Όλα τα χρώματα της ίριδας στο ουράνιο τόξο μας! Αν υπήρχε και το ποταμάκι Πάνω στη σκέψη μου αισθάνθηκα τη δίψα, για νερό, πιο έντονη. Φώναξα τις φίλες μου και τρέξαμε με χοροπηδητά, στην ανεύρεση της μικρής πηγής. Ανάμεσα σε δυο χαράδρες που σχημάτιζαν σπηλιά, έτρεχε από μικρό κρουνό, διαυγές, κρυστάλλινο νερό. Αφεθήκαμε στη χαρά της δροσιάς, στη χαρά της φύσης. Ξεδιψάσαμε, καταβρεχτήκαμε, κόψαμε κρινάκια, μαργαρίτες, αγραμπελιές, κάναμε στεφάνια, στολίσαμε τα μαλλιά μας, γίναμε αγγελούδια που κατέβηκαν στον χλοοτάπητα της εξοχής. Πιο κει, οι μεγαλύτερες κοπέλες είχαν πιαστεί στο χορό. 'ψηλά στην Κωστηλάτα… στα γάργαρα νερά… τι όμορφα

τραγουδούσαν και τι ωραία λίκνιζε το κορμί της, σε φιγούρες εντυπωσιακές, η Βαγγελίτσα!

-Παιδιά τρέξτε!...ακούστηκε μακρόσυρτη μια φωνή που διέκοψε την όμορφη χορωδία.

– ο ΄δυσσέας ανέβηκε και δεν μπορεί να κατεβεί! Κάπου εκεί, κοντά στην πηγή, ο κ. Κατσάνος με τη βέργα στο χέρι, προσπαθούσε να κατεβάσει το ΄δυσσέα που είχε σκαρφαλώσει σε μια ψηλή λεύκα. Τί ήθελε, εκεί ψηλά! δικαίως, ο δάσκαλος τον ξυλοφόρτωσε. Τρομαγμένη και η μαμά καρακάξα ξανακάθισε στ' αυγά της να τα κλωσήσει κι ο ΄δυσσέας υποσχέθηκε να μη ξαναπειράξει φωλιές. Ο ήλιος μεσουράνησε. Ψάχνοντας να βρω τις φίλες μου, θυμήθηκα κι εγώ την δική μας φωλιά, και νά, που τις βρήκα καθισμένες στη σειρά, να ψαχουλεύουν τα σακουλάκια τους. Η εξοχή, μας άνοιξε την όρεξη. Το δίχτυ μου, περίμενε υπομονετικά να το ξαλαφρώσω…. Έβγαλα τα κεφτεδάκια, τι ευωδιά! η Βασούλα την κουλουρόπιτα, η Κούλα τα τυροπιτάκια, η Τασούλα το κοτόπουλο και το τυρί, τί νοστιμιά, τρώγοντάς τα, με το σταρένιο ψωμί! Για επιδόρπιο φάγαμε τα κουλουράκια που μοσχομύριζαν βανίλια. Τί χαρά είχαμε, αφέντρες στο σπιτικό μας ξαπλώσαμε, αγκαλιαστήκαμε και νοιώσαμε τον ήλιο να καίει τα πρόσωπά μας.

-θα βάλω το τραπεζομάντηλο για τέντα, είπε η Τασούλα! Τί γέλια, πότε έπεφτε, πότε το κάναμε σεντόνι και σκεπασμένες λέγαμε αινίγματα, λογοπαίγνια Ευχόμασταν, να μη τέλειωνε αυτή η όμορφη μέρα. Στις πέντε η ώρα θα ΄'ρχόταν τα λεωφορεία για την επιστροφή, νάταν και ν' αργούσανε ! παρηγορηθήκαμε όμως. Ως το απόγευμα έχουμε καιρό για τα παιχνίδια μας, είναι ακόμη μεσημέρι. Εκεί που κάναμε ευχές ,η Τασούλα αναρωτήθηκε –κορίτσια πού είναι ο ήλιος! Τον αναζητήσαμε όλες μαζί, απορημένες. Δεν φαινόταν πουθενά. Ένα μεγάλο σύννεφο τον είχε κρύψει και δε μας έκαιγε πια! Δροσερό αεράκι ανέμιζε τα μαλλιά μας . Σε λίγο έγινε πιο δυνατό. Οι αγριοροδιές εκεί που ήταν σφιχταγκαλιασμένες, άρχισαν να αιωρούνται. Κρύος αέρας διαπέρασε τα κορμιά μας. Ανεμοστρόβιλος! Πρώτο λάφυρο το δίχτυ μου! Απαλλαγμένο καθώς ήταν απ΄το φορτίο του, έγινε πολύ ελαφρύ. Παρασύρθηκε κατά δω, κατά κει και πάνω στην προσπάθειά μου να το περισώσω, ανέβηκε ψηλά πολύ ψηλά, χάθηκε μεσ' απ΄τα μάτια μου, το δίχτυ μου τ΄αγαπημένο, πήγε και σκάλωσε στη στέγη του Αη-Θανάση!

αναμνηστική φωτογραφία της Ρούλας Καραγιάννη από την ημερήσια εκδρομή στον Αη-Θανάση [Μάιος 1960]

Άδικα εκλιπαρούσα να κατεβεί ! Καθώς κοίταγα προς τον ουρανό, ένοιωσα κάτι ζεστό να με τυλίγει. Ήταν το κιλιμάκι μου, το ξεσήκωσε κι αυτό ο αέρας. Πάει το σπιτάκι μας , πάει η φωλίτσα μας …..και οι αγριοροδίτσες μας αντιστέκονταν ακόμη! Ο αέρας σφύριξε δυνατά και αντάμωσε τις σφυρίχτρες των δασκάλων που μας καλούσαν να συγκεντρωθούμε. Ο ουρανός, με μιας, θόλωσε. Μαύρα σύννεφα απλώθηκαν. Άστραψε και βρόντηξε τόσο τρομακτικά στο στερέωμα και κραυγές σπαρακτικές ακολούθησαν. Οι δάσκαλοι ήταν σε απόγνωση, τα παιδιά παραληρούσαν σε κάθε βροντή. Η ώρα ήταν μία τα λεωφορεία είχαν πρόγραμμα για τις πέντε το απόγευμα. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα. Οι καταρράκτες τ΄ουρανού δεν περίμεναν, άνοιξαν κι έγινε βροχή , έγινε καταποντισμός! Φωνές και αλαλαγμοί ! Η απόφαση πάρθηκε.

-δε μας σώζει τίποτε, είπαν οι δάσκαλοι, -πρέπει να ξεκινήσουμε για την πόλη δέκα χιλιόμετρα δρόμο! Μπροστά τα παιδιά τρέχοντας, πίσω οι δάσκαλοι σε αγώνα δρόμου. Πήραμε το κατήφορο και τρέχαμε και τρέχαμε, μες΄τα νερά σαν τα παπιά και άστραφτε και βρόνταγε και κλαίγαμε. Έκλαιγα και ΄γω, κρατώντας σφιχτά το κιλιμάκι μου στο χέρι που ξέβαψε όλα τα χρώματά του κι έτρεχα βαμμένη και βρεγμένη ως το κόκκαλο. κι έτρεχα μ΄ ένα πέδιλο, τ΄άλλο μου το παρέσυρε ο χείμαρρος της βροχής Κι έκλαιγα, κι έκλαιγα, όχι για τη νεροποντή, αλλά για το χαμένο πέδιλο που το παρέσυρε η βροχή και το χαμένο δίχτυ μου που σκάλωσε στου Αη-Θανάση τη σκεπή! Σημείωση: Το εκκλησάκι του Αη-Θανάση βρίσκεται στο δημοτικό διαμέρισμα Μεσολάκκου [Ζγκοστ]

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 7

| ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ |

Μνημείο πεσόντων Γρεβενιωτών Αξιωματικών και Οπλιτών 1940-41 Συμβολισμός των στοιχείων του Πέτρου Ιωάννη Χρ. Φωτογραφίες: Νίκος Γεωργίου Βαβρίτσας Στο προηγούμενο τεύχος (21) του περιοδικού, έγινε μια συνοπτική ενημέρωση για την ανέγερση στο όρος ΛΥΓΚΟΣ ύψωμα ΑΝΝΙΤΣΑ (περιοχής Φιλιππαίων Γρεβενών) του Μνημείου Πεσόντων 120 Γρεβενιωτών Αξιωματικών και Οπλιτών, οι οποίοι μάχονταν εναντίον των Ιταλών εισβολέων το 1940-41 από την Πίνδο ως τη Βόρεια Ήπειρο. Στη συνέχεια επιβάλλεται και η ενημέρωση σχετικά με την τοποθέτηση των στοιχείων του Μνημείου αυτού, όσον αφορά τις απεικονίσεις και τις συμβολικές προεκτάσεις των, στο γύρω χώρο, για τα πραγματικά γεγονότα της περιόδου του πολέμου 1ης έως 10ης Νοεμβρίου 1940. (Δ/νση Ιστ. Στρατού 1960 κεφ. VII).

1ον) Επί του φυσικού εδάφους με καταφανή τα ορύγματα της εποχής, έγινε μια τομή κράνους των μαχητών μας σε μεγέθυνση, μήκους 27,5 μ. και πλάτους 15,5 (προσηρτημένο σχεδιάγραμμα). Η τομή αυτή είναι προσανατολισμένη ως προς το μήκος από Βορρά προς Νότον. Αν σταθούμε στο κέντρο του μήκους αυτής της τομής έχουμε προς δυσμάς σε προβολή τους χώρους των σχετικών μαχών και αντιθέτως προς Ανατολάς, τους χώρους των ενισχύσεων υπό του λαού της περιοχής Γρεβενών. Ειδικά α) Στο κέντρο δυτικά είναι ο λευκός σταυρός ύψους 8 μ. και στην προέκτασή του Νοτιο-δυτικά σε απόσταση 1000 μ. συναντούμε τη θέση όπου ο Άγκος Κοσμάς τοποθέτησε προ 250 ετών περίπου, τον ξύλινο σταυρό λέγοντας: «Κάτω απ' αυτόν τον σταυρόν, ο εχθρός δεν θα περάσει». β) Ανατολικά του σταυρού προς το κέντρο, είναι κτισμένο οστεοφυλάκιο, με σκέπαστρο ομοιώματος κράνους του Ελληνικού Στρατού του 1940, σε μεγέθυνση 20 φορές του πραγματικού. Σχεδόν το πίσω μέρος του κράνους πλησιάζει προς το έδαφος, συμβολίζοντας τον νεκρό στρατιώτη της εποχής. Στην προέκταση γραμμής από το κράνος, οδηγούμαστε προς την Βόρειο Ήπειρο απόσταση 34 χιλιομέτρων, όπου είναι οι νεκροί και μαχητές του 1940-41 διάσπαρτοι δυστυχώς οι περισσότεροι. γ) Νότια του σταυρού υπάρχει το ανάγλυφο σε φυσικό μέγεθος του Έλληνα μαχητή στρατιώτη πεζικού του 1940 σε κίνηση επιθετική, αψηφώντας το θάνατο, ορμώντας

8 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

αγέρωχος και αποφασιστικός. Στην προέκτασή του δε, συναντούμε την περιοχή αυχένα Βασιλίτσας – Γομάρας, απόσταση 3 χιλιομέτρων, όπου έγινε η πιο θαρραλέα επίθεση του πεζικού μας εναντίον του εχθρού. δ) Στη συνέχεια Νότια-Ανατολικά του Σταυρού, βρίσκεται το ανάγλυφο σε φυσικό μέγεθος της γυναίκας Γρεβενιώτισσας με στολή της εποχής, η οποία βαδίζει ανηφορικά φορτωμένη, με τον παραδοσιακό τρόπο στις πλάτες της κιβώτιο πυρομαχικών. Βαδίζει άφοβα με κίνηση σταθερή αφήνοντας πίσω της τα χωριά των Γρεβενών, από τα οποία έφθασαν εκεί οι γυναίκες με τρόφιμα και πυρομαχικά, πολλές φορές ακόμη πιο μπροστά από τους στρατευμένους μαχητές, όπως οι ίδιες μας ομολογούσαν ως το 1990. Από την κατεύθυνση της γυναίκας αυτής αντικρύζουμε τα πρώτα χωριά της περιοχής που έφθασαν εκεί οι δικοί τους ενισχύοντας τους μάχιμους στρατιώτες μας. ε) Βόρεια του Σταυρού είναι το ανάγλυφο επίσης σε φυσικό μέγεθος, του ιππέα στρατιώτη του 40, πάνω στο άλογό του σε κίνηση ταχύτατη, σύμφωνα με τον τρόπο που έφθασε εκεί, το σύνολο της Ταξιαρχίας ιππικού την 1η έως 3η Νοεμβρίου

| ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ |

1940. Ακριβώς στην προέκταση του ιππέα (πάντα από το κέντρο της τομής του μνημείου) βρίσκεται σε απόσταση 2 χιλιομέτρων ο χώρος Νότια της Σκούκζας, όπου κινήθηκε το σύνολο του ιππικού και εμβόλισε με την αντεπίθεσή του το κέντρο της 3ης Ιταλικής μεραρχίας των εισβολέων αλπινιστών. στ) Ανατολικά του στοιχείου του ιππέα βρίσκεται το ανάγλυφο επί μαρμάρου και αυτό, σε φυσικό μέγεθος, δύο βοδιών τα οποία ζευγμένα παραδοσιακά, σέρνουν ορειβατικό πυροβόλο του στρατού μας, οδηγούμενα από Γρεβενιώτες χωρικό με την παραδοσιακή του ενδυμασία. ΒορειοΑνατολικά του Στοιχείου αυτού, βρίσκεται η περιοχή Μεσολουρίου όπου στην εκκλησία του Αγίου Αθανασίου είχαν στηθεί τα κανόνα του στρατού μας. Μεταφέρθηκαν εκεί με τον παραπάνω τρόπο, διότι έβρεχε δυνατά εκείνες τις ημέρες και τα αυτοκίνητα δεν προχωρούσαν πάνω από την πόλη Γρεβενών λόγω λάσπης. ζ) Αριστερά και δεξιά του κτιστού κράνους είναι στημένες οι μαρμάρινες πλάκες με τα ονόματα των πεσόντων αγκαλιασμένα με το κράνος τους, σύμβολο της θανής τους. η) Περιμετρικά δε της επί του εδάφους τομής του κράτους είναι στημένες μικρές μαρμάρινες πλάκες, με τα ονόματα των πόλεων της Βορείου Ηπείρου που καταλήφθηκαν στη συνέχεια της νικηφόρας αυτής αντεπιθέσεως.

2ον) Συνοψίζοντας τον συμβολισμό των στοιχείων του Μνημείου αυτού και την θέση του, μπορούμε να καταλήξουμε σε δύο συγκεκριμένες απόψεις: Ι) Ότι, ευρισκόμενοι προ του Μνημείου αυτού, είναι σαν να βρισκόμαστε στο χρόνο και στο χώρο όπου ο Ελληνισμός μάχονται υπερασπιζόμενος την ελευθερία του και ΙΙ) Ότι, αναπολώντας τα συγκεκριμένα γεγονότα, τα στοιχεία του μνημείου που έχουμε μπροστά μας, λόγω της θέσεως και της αντίστοιχης διατάξεως, μας οδηγούν στους χώρους της μεγάλης αυτής ενέργειας του 40, της πρώτης ανυποχώρητης και νικηφόρας αντεπιθέσεως του στρατού μας, η οποία στέφθηκε από τον θαυμασμό ολοκλήρου της ανθρωπότητας. Όσο για το μέγεθος αυτής της μάχης, θεωρώ σκόπιμο χωρίς καλλιλογική και λογοτεχνική περιγραφή, αλλά με ουσιαστικά και συγκεκριμένα γεγονότα, να αναφερθώ μόνον στο ότι την εβδομάδα αυτή της σύγκρουσης 1 έως 8 Νοεμβρίου 1940, από τα χωριά μας νοτιο-ανατολικά του Μνημείου της Αννίτσας, απόσταση 15-20 χιλιομέτρων ακούγαμε: τους μεν κρότους των κανονιών σαν ένα συνεχές μπουμπούνισμα χειμωνιάτικης καταιγίδας, τους δε κρότους των πολυβόλων σαν το βούισμα ποταμού, ο οποίος κυλάει καταρρακτωδώς τα νερά του σε βραχώδη κοίτη, ύστερα από αδιάκοπη βροχόπτωση.

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 9

| ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ |

Για ένα χαμόγελο που χάθηκε ΧΡΗΣΤΟΣ Β. ΚΑΡΑΒΑΣΙΛΗΣ Με την ανατολή της καινούργιας χρονιάς έφυγε από κοντά μας ένας υπέροχος άνθρωπος. Ο Ευθύμης Καραβασίλης, το «γελαστό παιδί» που κατάφερε να κερδίσει τις καρδιές όλων μας, με όπλο την αγάπη δεν βρίσκεται ανάμεσά μας. Στη μνήμη του πολυαγαπημένου ξαδέρφου μου αφιερώνω, μέσα από το χείμαρρο των συναισθημάτων που με κατακλύζουν, λίγες μόνο γραμμές που σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να περιγράψουν το μεγαλείο της ψυχής του. Αξέχαστε Ευθύμη.

χαμόγελό σου. Ένα δώρο τόσο αγνό, τόσο γλυκό, τόσο υπέροχο. Χάρισες απλόχερα, σε χιλιάδες κόσμο, αυτή τη μικρή μοναδική στιγμή, που όμως η θύμησή της δεν πρόκειται ποτέ να σεβαστεί από την σκέψη μας. Το χαμόγελό σου, μια όαση χαράς και γαλήνης για όλους τους μικρούς, ταπεινούς, φτωχούς και κουρασμένους, ένα γλυκοχάραμα για τους απογοητευμένους, ένα ηλιόφωτο για τους θλιμμένους, μια σταγόνα βάλσαμο για τους πονεμένους.

Δε θα αναφερθώ καθόλου, στην καταπληκτική σου ευφυΐα και οξύνοια που με μοναδική μαεστρία απέκρυπτες, μέσα από την σπάνια σεμνότητά σου. Ούτε θα σταθώ στο κρυστάλλινο ήθος και την απαράμιλλη τιμιότητά σου που τόσο καλά γνωρίζουν όλοι όσοι συνεργάσθηκαν μαζί σου. Για την καλή σου την καρδιά που σαν τεράστια αγκαλιά, χωρούσε μέσα της, έναν ολόκληρο κόσμο, δεν ξέρω αν αυτά που θα 'θελα να γράψω χωρούν στις σελίδες ενός βιβλίου. Εξ άλλου πρέπει να γίνει σεβαστή η ανωνυμία που πάντα επιδίωκες, σε βαθμό που η ανυπόκριτη προσφορά σου σπάνια γινόταν αντιληπτή, ακόμη κι απ' τους ίδιους ευεργετηθέντες. Θέλω μονάχα να σταθώ, σ' αυτό σε μοναδικό στοιχείο του χαρακτήρα σου, που από μόνο του σε οδηγεί στην αιωνιότητα. ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΣΟΥ.

Δυστυχώς, αυτό το πολύτιμο δώρο, δε μπορεί να τ' αγοράσει κανείς, ούτε να το δανειστεί, να ζητιανέψει ή να το κλέψει. Να λοιπόν, γιατί σήμερα αισθανόμαστε τόσο φτωχοί και δεν είναι αυτό απλά σχήμα λόγου. Τα πανέμορφα βουνά των ΓΡΕΒΕΝΩΝ, που λάτρεψες μ' όλη τη δύναμη της ψυχής σου μένουν βουβά απ' τον πόνο, όπως συμβαίνει κάθε φορά που φεύγει από κοντά μας ένας γνήσιος πατριώτης. Ελπίζω κάποτε, το φανάρι του Διογένη, ψάχνοντας μέσα στον κόσμο της υποκρισίας, ν' ανακαλύψει και πάλι τον «ΑΝΘΡΩΠΟ» που θα μας χαρίσει, μέσα από την καρδιά του αυτήν την υπέροχη μα τόσο σπάνια μαγική στιγμή. ΕΝΑ ΑΓΝΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ.

Αλήθεια, πόσο κουράγιο και δύναμη παίρναμε απ' το

eðéðëá

ÄéáìáíôÞ

ÄéáìáíôÞò ÐáðáíéêïëÜïõ

ÅÊÈÅÓÇ: Åë. ÂåíéæÝëïõ 14 - Áìðåëüêçðïé

Ôçë.: 2310.740.628, Fax: 2310.740.628

ÅÑÃÏÓÔÁÓÉÏ: 10ï ÷ëì. Ðáë. Åèí. Ïäïý Èåó/íßêçò - Êéëêßò

Ôçë.: 2310.780.202

| ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΕΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΓΡΕΒΕΝΙΩΤΩΝ |

Ο παιδικός αποκριάτικος χορός του συλλόγου μας

Πραγματοποιήθηκε για δεύτερη φορά φέτος ο παιδικός αποκριάτικος χορός του συλλόγου μας την Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου (αμέσως μετά την τσικνοπέμπτη) στη μεγάλη αίθουσα του ξενοδοχείου ΚΑΨΗΣ. Οι μικροί μασκαράδες, χόρεψαν και γλέντησαν με την ψυχή τους, όλο το απόγευμα. Μαζί τους διασκέδασαν οι γονείς τους και οι φίλοι τους. Τα παιδιά στην αρχή διασκέδασαν δύο κλόουν, οι οποίοι με τραγούδια, πολλά παιχνίδια και αποκριάτικους διαγωνισμούς κέντριζαν το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων. Σε πολλά παιχνίδια συμμετείχαν και οι γονείς των παιδιών. Στη συνέχεια το κέφι άναψε και όλοι, μικροί και μεγάλοι, χόρεψαν το γαϊτανάκι και ξεφάντωσαν με τους ήχους αποκριάτικων τραγουδιών. Ο μπουφές ήταν πλούσιος με καφέ και γλυκά για τους μεγάλους, αλλά και ειδικό μενού για τους μικρούς μας φίλους. Υπήρχαν παιχνίδια, μπαλόνια και ατέλειωτες σερπαντίνες με τις οποίες έπαιξαν όλοι. Ήταν ένα πολύ όμορφο απόγευμα που έδωσε την ευκαιρία στους νέους γονείς και στα παιδιά τους, που είναι μέλη του συλλόγου μας, αλλά και στους φίλους τους, να γνωριστούν μεταξύ τους. Ο αποκριάτικος χορός ήταν μια δωρεάν προσφορά του Συλλόγου μας, στους μικρούς Γρεβενιώτες και στους γονείς τους. Σας ευχόμαστε καλή αποκριά και ελπίζουμε η συμμετοχή σας του χρόνου να είναι ακόμη μεγαλύτερη!

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 11

| ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΕΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΓΡΕΒΕΝΙΩΤΩΝ |

O Χορός του Συλλόγου μας Το ετήσιο αντάμωμα των Γρεβενιωτών που ζουν στη Θεσσαλονίκη, πραγματοποιήθηκε στον Χορό που διοργάνωσε στις 18 Ιανουαρίου στο Βελλίδειο Συνεδριακό Κέντρο ο Σύλλογος Γρεβενιωτών Θεσσαλονίκης. Η εκδήλωση άρχισε με την ομιλία της Προέδρου κ. Ελένης Αδάμου και το καλωσόρισμα των παρευρισκομένων. Ακολούθησαν οι χαιρετισμοί του τ. Υπουργού μας κ. Χρήστου Φώλια, του Υπουργού Μακεδονίας Θράκης κ. Σταύρου Καλαφάτη, του Υφυπουργού Πολιτισμού επί θεμάτων Αθλητισμού κ. Γιάννη Ιωαννίδη, του Υφυπουργού Τύπου κ. Κώστα Γκιουλέκα, του Νομάρχη Γρεβενών κ. Δημοσθένη Κουπτσίδη, του Δημάρχου Γρεβενών κ. Γιώργου Νούτσου και εκπροσώπων των Ανακατωσαριών και του ΜΟΓ . Εκτός από τους προαναφερόμενους, την εκδήλωσή μας τίμησαν με την παρουσία τους ο εκπρόσωπος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κ.κ. Ανθίμου, ο τ. Υπουργός και Πρόεδρος της Δημοκρατικής Αναγέννησης κ. Στέλιος Παπαθεμελής, ο βουλευτής Θεσσαλονίκης κ. Απόστολος Τζιτζικώστας, ο εκπρόσωπος του Νομάρχη Θεσσαλονίκης κ. Ευθύμιος Φωτόπουλος, ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Δυτικομακεδονικών Σωματείων κ. Γιώργος Τζούλης, ο Προϊστάμενος του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης κ. Απόστολος Παπαγεωργίου, η κ. Δέσποινα Λιάπη ως εκπρόσωπος του Δημάρχου Θεσσαλονίκης κ. Βασίλης Γάκης, ο Δήμαρχος του Δήμου Θεοδώρου Ζιάκα κ. Χρήστος Πέτρου, ο Δήμαρχος Δήμου Χασίων κ. Ανδρέας Νάζης, ο Πρόεδρος του Νομαρχιακού Συμβουλίου Γρεβενών κ. Ανδρέας Τόσκας, ο Γενικός Γραμματέας της Νομαρχίας Γρεβενών κ. Πέτρος Σιούλης, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης κ. Γιάννης Τόσκας, ο τ. Υπουργός κ. Λευτέρης Τζιόλας , ο πολιτευτής Γρεβενών κ. Ψευτογκάς, ( ο τ. βουλευτής Γρεβενών κ. Νίκος Τζίρος απέστειλε χαιρετιστήρια επιστολή), ο κ. Απόστολος Φίλης του Ραδιοφωνικού Σταθμού 12 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

Στούντιο 3 και πλήθος Γρεβενιωτών με τους φίλους τους. Ανεγνώσθη επίσης χαιρετιστήρια επιστολή του Αστροφυσικού στη ΝΑΣΑ κ. Θανάση Οικονόμου, ο οποίος καίτοι διαμένει στις ΗΠΑ παραμένει πιο Γρεβενιώτης από τους Γρεβενιώτες. Εν συνεχεία αφού ο εκπρόσωπος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης ευλόγησε τη βασιλόπιτά μας, τα κομμάτια της μοιράστηκαν στους παρευρισκομένους και τυχερός της φετεινής χρονιάς αναδείχθηκε η οικογένεια του κ. Βασίλη Μπομπότα. Το γλέντι άρχισε με το χορευτικό συγκρότημα του Συλλόγου μας. Με την καθοδήγηση του χοροδιδασκάλου και μέλους του Δ.Σ. κ. Σάκη Οικονόμου έκανε μια εντυπωσιακή χορευτική παράσταση. Τη διαφορά στο φετεινό χορό έκανε η παρουσία της Νομαρχιακής Ορχήστρας Γρεβενών. Είναι νεοσύστατη και αποτελείται από 30 μέλη. Συγχαίρουμε τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Γρεβενών γιατί κατάφερε να συνενώσει τις μουσικές κομπανίες και να τις ενσωματώσει σε ορχήστρα. Είναι μεγάλο επίτευγμα και πρωτόγνωρο γιατί συγχωνεύτηκαν σε μία ορχήστρα πολλά μουσικά σχήματα αυτοδίδακτων μουσικών οι οποίοι μάλιστα δε γνωρίζουν να διαβάζουν νότες. Συγχαρητήρια αξίζουν και στους εξαιρετικούς παραδοσιακούς οργανοπαίκτες μας. Με τη δεξιοτεχνία τους πλημμύρισαν την αίθουσα με την υπέροχη μουσική τους και μας χάρισαν μια αξέχαστη εμπειρία. Ευχαριστούμε πολύ το Νομάρχη κ. Κουπτσίδη για τη συμβολή του στην επιτυχία της εκδήλωσης μας διότι ευγενώς προσφερθείς μας παραχώρησε δωρεάν τη νομαρχιακή ορχήστρα Γρεβενών. Ευχόμαστε υγεία σε όλους και του χρόνου να ξανανταμώσουμε και να ξεφαντώσουμε…

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 13

ÐíåõìáôéêÝò ÐåñéðëáíÞóåéò

Ο Θεόδωρος Ζιάκας και η Επανάσταση Της Δυτικής Μακεδονίας του 1854 Εκδόθηκαν τα πρακτικά του 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Ιστορίας και Παράδοσης Με τίτλο "Ο Θεόδωρος Ζιάκας και η Επανάσταση Της Δυτικής Μακεδονίας του 1854" κυκλοφόρησε το βιβλίο που εξέδωσε η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Γρεβενών και περιλαμβάνει τα πρακτικά του 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Ιστορίας και Παράδοσης. Την επιμέλεια έκδοσης των πρακτικών είχε ο κ. Νικόλαος Βαβρίτσας. Το συνέδριο, που διοργανώθηκε με πρωτοβουλία του Δήμου Θεόδωρου Ζιάκα Ν. Γρεβενών, του Συλλόγου Σπηλαιωτών Θεσσαλονίκης και τελούσε υπό την αιγίδα της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Γρεβενών και του Ο.Π.ΑΝ.Γ. πραγματοποιήθηκε στα ΓΡΕΒΕΝΑ από 21-23 ΜΑΪΟΥ 2004. Μίλησαν πολλοί ομιλητές και τις εργασίες παρακολούθησαν περίπου 400 συμμετέχοντες. Η έκδοση των πρακτικών του συνεδρίου είναι αφιερωμένη στη μνήμη της μεγάλης Μάχης που έδωσε στο Σπήλαιο Γρεβενών ο Θεόδωρος Ζιάκας με χίλιους επαναστάτες για την απελευθέρωση της Μακεδονίας, εναντίον δέκα και πλέον χιλιάδων Τούρκων κατακτητών το Μάιο του 1854. Το πρόγραμμα του συνεδρίου είχε ως εξής: 1η ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: ΜΟΥΡΑΤΙΔΗΣ Ιωάννης, Καθηγητής ΙστορίαςΦιλοσοφίας Φ.Α. Α.Π.Θ 20:30 ΟΜΙΛΗΤΗΣ: ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Μιλτιάδης, Καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης Α.Π.Θ. ΘΕΜΑ: Συνοπτική Ιστορία των Γρεβενών 21:00 Παραδοσιακοί χοροί & τραγούδια: Συμμετέχουν τα χωριά Σπήλαιο, Σαρακίνα και η ορχήστρα του Τάκη Τζήμα Δεξίωση 2η ΗΜΕΡΑ Σάββατο 22 Μαΐου 2η ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: ΝΙΓΔΕΛΗΣ Παντελής, Επίκουρος Καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας Α.Π.Θ. ΚΥΡΙΑΚΟΥ Γεώργιος, Επίκ. Καθηγητής Χημικών Μηχανικών Α.Π.Θ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ Αθανάσιος, Λέκτορας Ιστορίας Φιλοσοφίας Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών - Α.Π.Θ.

09:00 – 09:15 ΟΜΙΛΗΤΗΣ: ΒΑΒΡΙΤΣΑΣ Νικόλαος, Δρ. Καθηγ. Φυσικής Αγωγής

14 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

ΘΕΜΑ: Ο Θεόδωρος Ζιάκας και η Μάχη του Σπηλαίου στη μουσικοποιητική μας παράδοση 09:15 – 09:30 ΟΜΙΛΗΤΗΣ: ΜΑΝΟΣ Διαμάντης, Φιλόλογος ΘΕΜΑ: Η εκπαίδευση πριν και μετά την επανάσταση της Δυτικής Μακεδονίας του 1854 09:30 – 09:45 ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ Αθανάσιος, Μηχανικός – Βιομηχανολόγος ΘΕΜΑ: Προσδιορισμός της καταγωγής των Ζιακαίων 09:45 – 10:00 ΣΚΟΥΦΗΣ Παναγιώτης, Ε.Ε.ΔΙ.Π. Τμήματος Ιστορίας Αρχαιολογίας Α.Π.Θ. ΘΕΜΑ: Μουσικοποιητικές παρατηρήσεις στο τραγούδι του Ζιάκα 10:00 – 10:15 ΓΑΛΑΝΗ Ζωή, Νηπιαγωγός ΘΕΜΑ: Η δράση των κλεφτο-αρματολών στη Δυτική Μακεδονία από την άποψη της κοινωνικής συγκρότησης του ορεινού Μακεδονικού χωριού κατά το 19ο αιώνα: Θ. Ζιάκας 10:15 – 10:30 ΜΠΕΛΛΟΣ Ζήσης, Ms Ιστορίας Θεολογίας, υπ. Διδ. ΘΕΜΑ: Το Σπήλαιο και τα χωριά Δήμου Θ. Ζιάκα στον κώδικα της Ζάβορδας (1534 και 1692-1924) 10:30 – 10:45 ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: ΜΟΥΡΑΤΙΔΗΣ Ιωάννης, Καθηγητής ΙστορίαςΦιλοσοφίας Φ.Α. Α.Π.Θ Συζήτηση – ερωτήσεις 10:45 – 11:15 ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Απόστολος, Ιστορικός Ερευνητής – Συγγραφέας ΘΕΜΑ: Οι Ζιακαίοι κατά το 1ο μισό του 19ου αιώνα 11:45 – 11:30 Διάλειμμα Σάββατο 22 Μαΐου 3η ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Μιλτιάδης Καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης Α.Π.Θ. ΚΛΕΑΡΧΟΥ Νικόλαος Αναπληρωτής Καθηγητής Ιατρικής Α.Π.Θ. ΣΚΟΥΦΗΣ Παναγιώτης Ε.Ε.ΔΙ.Π. Τμήματος Ιστορίας Αρχαιολογίας Α.Π.Θ.

11:30 – 11:45 ΒΗΤΤΟΣ Χρήστος, Υποστράτηγος ε.α.

ΘΕΜΑ: Η πορεία του Θεόδωρου Ζιάκα από την ελεύθερη Ελλάδα μέχρι τη Δυτική Μακεδονία 11:45 – 12:00 ΚΑΛΛΑΝΙΩΤΗΣ Αθανάσιος, Ms Ιστορικός, υπ. Διδ. Ιστορίας Α.Π.Θ. ΘΕΜΑ: Η εικόνα του Θεόδωρου Ζιάκα στην τοπική ιστοριογραφία 12:00 – 12:15 ΣΤΕΡΓΙΑΔΗΣ Κωνσταντίνος, Επίτιμος Πρόεδρος Ο.Δ.Σ.Θ. ΘΕΜΑ: Η Επανάσταση του 1854 και η δράση του Θ. Ζιάκα. Επισημάνσεις για τα γεγονότα του Σπηλαίου 12:15 – 12:30 ΤΥΡΟΒΟΥΖΗΣ Χρήστος, Καθηγητής Τ.Ε.Ι., Δρ. Νομικής ΘΕΜΑ: Ζητήματα θεωρίας και μεθοδολογίας της Ιστορίας με αφορμή τη σπανιότητα των πηγών γύρω από την επανάσταση του 1854 στη Δυτική Μακεδονία και τη συμβολή του Θεόδωρου Ζιάκα 12:30 – 12:45 ΔΡΟΣΟΥ Κωνσταντία, Πολιτικός Μηχανικός - Αναστηλώτρια ΘΕΜΑ: Η συντήρηση μνημείων πολιτισμού στο Δήμο Θεόδωρου Ζιάκα 12:45 – 13:00 ΤΣΙΛΙΠΑΚΟΥ Αγαθονίκη, Αρχαιολόγος – Δρ. Βυζαντινολόγος ΘΕΜΑ: Ο μοναστικός βίος & πολιτισμός μέσα από το παράδειγμα της Ι.Μ. Κοίμησης Θεοτόκου στο Σπήλαιο Γρεβενών. Εκπόνηση ενός εκπαιδευτικού φακέλου στα πλαίσια του προγράμματος «ΜΕΛΙΝΑ» 13:00 – 13:15 Συζήτηση – ερωτήσεις 13:15 – 13:30 Διάλειμμα ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ 13:30 – 14:30 ΘΕΜΑ: Η Μάχη και η έξοδος του Σπηλαίου το 1854 ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: ΡΙΓΓΟΣ Δημήτριος, Καθηγητής Α.Π.Θ. – Ιατρός ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ: ΒΑΒΡΙΤΣΑΣ Ανδρέας, Αρχαιολόγος ΖΙΑΓΚΑΣ Νικόλαος, Συγγραφέας ΠΕΤΡΟΥ Ιωάννης, Συν/χος Δάσκαλος ΒΗΤΤΟΣ Χρήστος, Υποστράτηγος ε.α. Συζήτηση – ερωτήσεις 21:00 Παραδοσιακή βραδιά στο Σπήλαιο με ντόπιους χορευτές και οργανοπαίχτες στην πλατεία «ίσιωμα» του χωριού (ορχήστρα Κ. Τσιοτίκα) 3η ΗΜΕΡΑ Κυριακή 23 Μαΐου 09:30 Δοξολογία στην Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Σπηλαίου, κατάθεση στεφάνων στο Ηρώο πεσόντων Σπηλαίου, επίσκεψη έκθεσης, ξενάγηση στο χώρο της Μάχης ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ: Ο σύλλογος Ελεύθερης Ιππασίας Γρεβενών, «Η Βασιλίτσα» Η ΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΕΝΑΡΞΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΕΓΙΝΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ κ. ΑΝΔΡΕΑ ΒΑΒΡΙΤΣΑ.

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 15

| ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΓΡΑΦΟΜΕΝΑ | ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΠΗΛΑΙΩΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΚΟΛΛΙΝΤΡΑΣ Στις 23 Δεκεμβρίου 2008 γιορτάστηκε ο κόλλιντρας ή τα κόλλιντρα με το άναμμα της κλαδαριάς στο χωριό μας το Σπήλιο. Η διοργάνωση, όπως κάθε χρόνο, έγινε με πρωτοβουλία του Συλλόγου Σπηλαιωτών Θεσσαλονίκης και η συμμετοχή των χωριανών ήταν και φέτος μεγάλη. Σε χαρούμενη και γιορταστική ατμόσφαιρα οι χωριανοί μαζί με αρκετούς επισκέπτες που έκαναν τις χριστουγεννιάτικες διακοπές τους στο χωριό μας, τραγούδησαν τα κόλλιντρα μπροστά στην αναμμένη κλαδαριά, που ήταν ιδιαίτερα δυνατή, τρώγοντας τις παραδοσιακές κλούρες, ζεστά ψημένα κάστανα, λουκάνικα και πίνοντας κόκκινο κρασί. Στις 9 το βράδυ στο ίσιωμα με το άναμμα της κλαδαριάς και το χτύπημα τις καμπάνας του Αϊ Θανάση ακούστηκαν στο βαρύ ορεσίβιο ρυθμό τα κόλιντρα: Χριστούγεννα-Χριστούγεννα τώρα Χριστός γεννιέται Γεννιέται και βαφτίζεται στους ουρανούς παγαίνει Όλοι οι άγγελοι χαίρονται κι' όλοι δοξολογούνται κι' τα δαιμόνια σκιάζονται γιατί ο Χριστός γεννιέται Κόόόόλιντρα. Κόλιντρα κι' μέλιντρα κι'μένα μπάμπω κλούραΙ!!!!!! Έτσι και φέτος είπαμε τα κόλλιντρα πιστοί στις παραδόσεις μας στο χωριό μας και σε όλους και ιδιαίτερα σε όσους απουσίαζαν,

Ευχόμαστε ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ και ΚΑΛΛΗ ΧΡΟΝΙΑ Κώστας Βαβρίτσας, Πρόεδρος του Συλλόγου

Βασιλόπιτα των παιδιών των μελών του συλλόγου Σπηλαιωτών Θεσσαλονίκης

8

18 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

Έγινε πια θεσμική γιορτή η κοπή της βασιλόπιτας για χα μικρά παιδιά της σχολικής και προσχολικής ηλικίας των μελών του Συλλόγου μας. Έτσι και φέτος σεις 18 Ιανουαρίου 2009, στην αίθουσα των GOODY'S, δίπλα στο IKEA στη ανατολική Θεσσαλονίκη, πραγματοποιήθηκε η συνάντηση των μικρών παιδιών με τους γονείς μέλη του συλλόγου. Τα μικρά Σπηλιωτόπουλα χάρηκαν την κοπή της πίτας, έπαιξαν στον παιδότοπο και για λίγες ώρες επικοινώνησαν μεταξύ τους. Ευχαριστούμε τους γονείς που έφεραν τα παιδιά τους σ' αυτή την υπέροχη εκδήλωση, δείχνοντας έτσι, ότι δεν ξεχνούν το χωριό τους, αλλά και μεταβιβάζουν την αγάπη τους για το χωριό τους και στα παιδιά τους. Πρέπει να επισημάνω την αξιόλογη πρωτοβουλία της γραμματέως του συλλόγου Κα Βασιλική Παπαθεοδώρου, να ετοιμάσει μία παραδοσιακή βασιλόπιτα με όλα τα “σμάδια”, όπως τον παλιό καλό καιρό και να μοιρασθεί στους γονείς. Έτσι διατηρώντας και τα παλιά μείναμε όλοι ευχαριστημένοι. Στα παιδιά δόθηκαν και διάφορα βιβλία, ανάλογα με την ηλικία τους, προσφορά του συγχωριανού μας και μέλος του Δ.Σ. κου Χρήστου Γ. Βέττου. Το Δ.Σ. εύχεται στα Σπηλιωτόπουλα και σε όλα τα παιδιά του κόσμου, καλή χρονιά, καλή πρόοδο στα μαθήματα τους και στους; γονείς καλή χρονιά με υγεία και ευτυχία.

Ετήσιος παραδοσιακός χορός 2009 Στις 24-1-2009 πραγματοποιήθηκε ο ετήσιος χορός του Συλλόγου μας στην αίθουσα «ΕΡΩΣ». Τα μέλη και οι φίλοι τους πέρασαν μια γνήσια Σπηλιώτικη βραδιά με το μουσικό συγκρότημα του Νίκου και Βαγγέλη Γκιουλέκα. Οι όμορφες τοπικές μελωδίες του βιολιού του Ν. Γκιουλέκα μας γύρισαν πολλά χρόνια πίσω. Στο χορό παρεβρέθησαν ο Δημ. Θ.Ζιάκα κ. Χρήστος Πέτρου, ο πρόεδρος του Νομ. Συμβουλίου Γρεβενών κ. Ανδρέας Τότσκας, ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλ. Γρεβενών κ. Κων/νος Ουζουνίδης, η κα Άννα Ευθυμίου εκπρόσωπος του Δημάρχου Θεσσαλονίκης, ο κ. Ευθ. Φωτόπουλος εκπρόσωπος του Νομάρχη Θεσσαλονίκης και πολλοί άλλοι. Πέρασε επίσης για τον καθιερωμένο χαιρετισμό ο κ. Κων/νος Γκιουλέκας υφυπουργός τύπου. Χαιρετισμό έστειλαν ο κ. Χρήστος Φώλιας βουλευτής Γρεβενών-τέως υπουργός ανάπτυξης, ο κ. Δ. Κουπτσίδης Νομάρχης Γρεβενών και ο υπουργός Μακεδονίας Θράκης κ. Καλαφάτης. Φέτος ο χορός έγινε με την συμπλήρωση 30 χρόνων ύπαρξης του Συλλόγου μας. Ο Σύλλογος Σπηλαιωτών Θεσσαλονίκης λειτουργεί όλα αυτά τα χρόνια διατηρώντας και προβάλλοντας τα ήθη και έθιμα μας, διοργανώνει εκδρομές για τα μέλη του, εκδίδει βιβλία για το χωριό του, τιμά τους αγωνιστές προγόνους του και γενικά είναι ένας ζωντανός Σύλλογος, προσφέροντας και διατηρώντας πολιτισμό. Τριάντα χρόνια παραμένει αναπτυσσόμενος και αυτό χάρις στη προσφορά όλων των συγχωριανών που διετέλεσαν πρόεδροι και μέλη των Δ.Σ. Έτσι φέτος θεωρήσαμε υποχρέω-

ση μας να τιμήσουμε και να ευχαριστήσουμε για την προσφορά τους, όλους τους διατελέσαντες προέδρους του Συλλόγου μας και έγινε με την έναρξη του χορού, προσφέροντας σε όλους μία αναμνηστική πλακέτα. Και για να τους θυμηθούμε ήταν οι κάτωθι: 1. Νικόλαος Κλ. Κλεάρχου 2. Διαμαντής Αθ. Μάνος 3. Δημήτριος Χρ. Βουτσάς 4. Ιωάννης Ν. ΒαβρΙτσας 5. Γεώργιος Θ. Θεοδώρου 6. Κων/νος Μ. Στεφούλης 7. Κων/νος Γ. Βαβρίτσας Πιστεύουμε ότι ο Σύλλογος Σπηλαιωτών Θεσσαλονίκης θα συνεχίσει το έργο του αναπτυσσόμενος ακόμη περισσότερο με την ανιδιοτελή προσφορά όλων των Σπηλιωτών και ιδιαίτερα της νεολαίας. Ευχόμαστε του χρόνου καλύτερα.

1

3

2 Φωτογραφίες: 1. Μέλη του Δ.Σ. του συλλόγου. Από Αριστερά προς τα Δεξιά: Γεώργιος Μάνος, Χρήστος Βέττος, Γιάννης Βαβρίτσας, Κων/νος Βαβρίτσας και Χρήστος βλαχάβας.

2. Ο κ. Φωτόπουλος απονέμει την αναμνηστική πλακέτα στον κ. Κων/νο Βαβρίτσα.

3. Η κα Ευθυμίου απονέμει την αναμνηστική πλακέτα στον κ. Γιάννη Βαβρίτσα.

4

4. Ο κ. Κων/νος Βαβρίτσας απονέμει την αναμνηστική πλακέτα στον κ. Νίκο Κλεάρχου.

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 19

| ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΓΡΑΦΟΜΕΝΑ | ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΠΗΛΑΙΩΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Βράβευση της Σπηλιώτισσας Μαρίας Τσιαρτσιάννη Για δεύτερη φορά η παγκόσμια πρωταθλήτρια του beach volley Τσιαρτσιάνη Μαρία βρέθηκε μεταξύ των κορυφαίων αθλητών, που επιλέχτηκαν από τους Αθλητικούς Συντάκτες και πήρε το βραβείο «ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ» στη γιορτή Αθλητισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης. Η εξαιρετική αυτή βράβευση της απονεμήθηκε γιατί πήρε το Πανελλήνιο πρωτάθλημα 2003 και κατείχε την 9η θέση στην Ολυμπιάδα του Πεκίνου 2008. Η Μαρία Τσιαρτσιάνη πήρε το πρώτο της Παγκόσμιο Σχολικό Πρωτάθλημα το 1998 και συνεχίζει με το ίδιο σθένος να παίρνει πρωταθλήματα είτε πανελλαδικά είτε παγκόσμια. Ο Σύλλογος Σπηλαιωτών Θεσσαλονίκης συγχαίρει τη Η Μαρία Τσιαρτιάνη με το Δήμαρχο Θεσσαλονίκης και τον πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου.

νεαρή συμπατριώτισσα και Παγκόσμια πρωταθλήτρια, για τις άριστες επιδόσεις της σ' αυτό το άθλημα, αλλά και για την εν γένει αξιοπρεπή θέση της στον αθλητισμό και την κοινωνική της ζωή και της εύχεται να έχει παντού και πάντοτε επιτυχίες, ν' ανεβαίνει ψηλά και να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση στις νεότερες γενεές.

32 ΠΥΛΑΙΑΣ 102 2310914712

| ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΓΡΑΦΟΜΕΝΑ | ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΤΑΞΙΑΡΧΗ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

Ανάληψη καθηκόντων νέου Δ.Σ. Εκπολιτιστικού Συλλόγου Ταξιάρχη Σας κάνουμε γνωστό ότι μετά τις εκλογές της 24 Ιανουαρίου 2009 έχει συσταθεί νέο Διοικητικό Συμβούλιο Εκπολιτιστικού Συλλόγου Ταξιάρχη το οποίο αποτελείται από τους εξής: Μέλη του Νέου Δ.Σ.

1. Κοτλίδα Παρασκευή, Πρόεδρος 2. Τάρας φώτιος, Αντιπρόεδρος 3. Κλωναράς Θεόδωρος, Γραμματέας 4. Μπαχτσεβάνος Γεώργιος, Ταμίας 5. Παπαθανασίου Κωνσταντίνος, Μέλος Γνωρίζοντας τις ανησυχίες σας και τις προσπάθειες που καταβάλλετε για την πρόοδο και ευημερία του τόπου μας, θέλουμε να πιστεύουμε ότι στο πρόσωπό σας θα βρούμε έναν πολύτιμο αρωγό των προσπαθειών μας για την ανάδειξη και διαφύλαξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Θα θέλαμε τέλος να σας διαβεβαιώσουμε ότι ο Σύλλογός μας επιθυμεί και επιζητά κάθε είδους συνεργασία μαζί σας. Με τιμή Η πρόεδρος του Δ.Σ. Κοτλίδου Παρασκευή

Η Ιερά Μονή των Ταξιαρχών

Το γεφύρι του Πασά

| ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΓΡΑΦΟΜΕΝΑ | ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΞΑΡΧΟY ΓΡΕΒΕΝΩΝ

Γράφει ο Βασίλειος Αποστόλου δάσκαλος, πρόεδρος του Πολιτιστικού συλλόγου Εξάρχου Γρεβενών «Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ» και γραμματέας του συλλόγου Γρεβενιωτών ν. Κοζάνης “ Ο ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΣ» vasilisapostolou@yahoo.gr

Στον Έξαρχο Γρεβενών στα πλαίσια αναβίωσης της πατροπαράδοτης κορυφαίας λαϊκής γιορτής τα “σούρβα” ο πολιτιστικός σύλλογος Εξάρχου “Ο ΜΠΟΥΡΙΝΟΣ” σε συνεργασία με το δήμο Βεντζίων και τον οργανισμό Πολιτιστικής Ανάπτυξης της Νομαρχιακής Αυτοδιοικήσεως Γρεβενών διοργάνωσε γιορτή τσιγαρίδας και σουγλιμάδας. Η έγκαιρη προετοιμασία, που συνίστανταν στην κατασκευή μεταλλικών ψησταριών, η επιλογή τοπικού χοίρου θρεμμένου με παραδοσιακές τροφές, η δημοσιότητα στον ημερήσιο τύπο Γρεβενών –Κοζάνης, Ελληνική ραδιοφωνία, ηλεκτρονικό τύπο, έκανε γνωστή την εκδήλωσή μας σε μια ευρύτερη περιοχή. Παρά τις έντονες χιονοπτώσεις και την κακή κατάσταση του οδικού δικτύου οι κάτοικοι των πλησιόχωρων χωριών τίμησαν την εκδήλωσή μας. Παρέστησαν μεταξύ των άλλων ο δήμαρχος Βεντζίων Δημήτριος Αγνάντος, ο αντιδήμαρχος Βασίλειος Σιδέρης, ο προϊστάμενος του 3ου γραφείου Πρωτοβάθμοιας Εκπαίδευσης Σιατίστης Νίκος Φροντιστής, ο διευθυντής του 8ου Δημ. Σχολείου Κοζάνης Αθανάσιος Γκλαβίνας, ως και ο υποδιευθυντής του 9ου Δημ. Σχολείου Αθανάσιος Παπαγρηγορίου, ο πρόεδρος και αντιπρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου Παλαιοκάστρου Τριανταφύλλου Νίκος και Φάνης Δεληζήσης. Σημαντική ήταν η παρουσία της νεολαίας του συλλόγου Χρωμίου ως και των κατοίκων της Βάρης.

Ψήσιμο σουγλιμάδας

Μήνυμα υπουργού Ο υπουργός Ανάπτυξης και βουλευτής Γρεβενών Χρήστος Φώλιας μας έστειλε το παρακάτω μήνυμα: «Αγαπητοί συμπατριώτες, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω θερμά για την ευγενική σας πρόσκληση να παραβρεθώ στην αναβίωση της πατροπαράδοτης γιορτής, τα σούρβα. Δυστυχώς, υποχρεώσεις από καιρό προγραμματισμένες μου στερούν τη δυνατότητα να είμαι σήμερα μαζί σας και να μοιραστούμε αυτό το όμορφο γιορτινό κλίμα. Θέλω να ευχηθώ Χρόνια Πολλά και καλή διασκέδαση σε όλους τους παρευρισκόμενους και να σας συγχαρώ γιατί με τις δραστηριότητες του

22 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

Οι τσιγαρίδες

Συλλόγου σας διατηρείτε ζωντανές τις παραδόσεις και τα έθιμα του τόπου μας. Εύχομαι να συνεχίσετε και στο μέλλον να αναδεικνύετε την πολιτιστική μας κληρονομιά και να συμβάλλετε θετικά στην άνθιση της περιοχής, με την ίδια διάθεση προσφοράς και την ίδια αγάπη. Θέλω δε να σας βεβαιώσω προσωπικά για την αμέριστη στήριξη στις προσπάθειες διαφύλαξης και ανάδειξης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς».

Ευχαριστίες Θα ήθελα να συγχαρώ το Νομάρχη Γρεβενών κ. Δημοσθένη Κουπτσίδη για τη στήριξη που παρέχει σε συλλόγους που παρουσιάζουν δράσεις ως και το Νομαρχιακό σύμβουλο Τιμολέων Κοψαχείλη που νοιάζεται για την πορεία του συλλόγου μας. Θα ήταν παράλειψη μα μην ευχαριστήσω το δήμαρχό μας Δημήτριο Αγνάντο για την αμέριστη συμπαράσταση που δείχνει προς το σύλλογό μας και για την έγνοια του στην επίλυση των προβλημάτων του χωριού μας. Ακόμη τον δημοσιογράφο το Μάκη Νασιάδη για τη συνέντευξη που παραχώρησα στην Ελληνική Ραδιοφωνία σχετικά με την εκδήλωσή μας και τη λαϊκή γιορτή μας τα “σούρβα”, που μας δόθηκε η ευκαιρία να μιλήσουμε για τα παραδοσιακά τραγούδια των Βεντζίων που αναμφίβολα αποτελούν την πλούσια πολιτιστική μας κληρονομιά. Επίσης όλους τους χωριανούς που βοήθησαν να παρασκευασθούν τα πέντε καζάνια τσιγαρίδας και οι 11 σουγλιμάδες.

Η εκδήλωση Η εκδήλωση άρχισε από τις 9 το πρωί και τελείωσε στις 5 το απόγευμα. Οι παραβρεθέντες απόλαυσαν τις λαχταριστές τσιγαρίδες, τη νοστιμότατη σουγλιμάδα, το άφθονο κρασί, χόρεψαν κάτω από τους ήχους του συγκροτήματος Απόστολου Κασιάρα που αφιλοκερδώς έπαιξε γρεβενιώτικα δημοτικά τραγούδια. Μία ομάδα των μελών του συλλόγου τραγούδησε τα σούρβα, τα επαινετικά τραγούδια, κάνοντάς τα γνωστά στους παραβρισκόμενους. Τα μέλη του συλλόγου από τις 7 η ώρα επισκεφθήκαμε όλα τα σπίτια του χωριού, τραγουδήσαμε τον Άγιο Βασίλη. Συγκινητική ήταν η στιγμή που οι γέροντες του χωριού τραγουδούσαν μαζί μας, αναπόλησαν τις παλιές καλές στιγμές, τα έθιμα που μας κληροδότησαν, αυτά που εμείς με τη δράση μας θέλουμε να τα περάσουμε στους νεότερους. Όλα τα παραδοσιακά τραγούδια που είπαμε στους κατοίκους του χωριού τα τελειώναμε με την παρακάτω ευχή: «Και βάλε το χεράκι σου στην αργυρή σακούλα κι αν έχεις άσπρα δώστα μας φλουριά μην τα λυπάσαι κι αν έχεις και γλυκό κρασί κέρνα τα παλικάρια. κέρνα τα' αφέντη μ' κέρνατα, να λεν για την υγειά σου για την υγειάς αφέντη μου και την καλή χρονιά σου.

Να ζή(σ )ης και νάσαι αφέντη μου πάντα τραγούδια νάχεις εμείς τραγούδια και χαρές κι ο θεός μέρες και χρόνια».

ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Παρασκευή τσιγαρίδας. Διακρίνονται από αριστερά: Νικόλαος Τσιανίκας, Θεοδώρα Δεληζήση, Θεόδωρος Δεληζήσης αντιπρόεδρος του συλλόγου, Βασιλική Παναγιωτίδου, Σουλτάνα Αποστόλου, Δημήτριος Νιούκας.

| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Απολογισμός της Ν.Α. Γρεβενών για το έτος 2008 Είμαστε αποφασισμένοι να αναδείξουμε ένα νέο πρόσωπο του Νομού μας και είμαι βέβαιος ότι θα το πετύχουμε με την δική σας αγάπη. Γιατί τίποτε δεν είναι ακατόρθωτο. ...Κλείνοντας την ομιλία του ο Νομάρχης Γρεβενών Δημοσθένης Κουπτσίδης, αφού παρουσίασε τον Απολογισμό της Ν.Α. Γρεβενών για το έτος 2008, απευθυνόμενος στους πολίτες του Νομού τόνισε: «Όλα αυτά που έγιναν - όλα αυτά που γίνονται - και όλα αυτά που σχεδιάζονται και μελετούνται - σε όλους τους τομείς - ο διοικητικός εκσυγχρονισμός, - οι ανοικτές πόρτες της Νομαρχίας για όλους, - τα έργα υποδομής, τα τεχνικά έργα, οι ενέργειες για προϊόντα ονομασίας προέλευσης στη κτηνοτροφία, - τα φράγματα για τη γεωργία, Σε μία κατάμεστη από κόσμο αίθουσα ο Νομάρχης Γρεβενών Δημοσθένης Κουπτσίδης παρουσίασε τον Απολογισμό της Ν.Α. Γρεβενών για το έτος 2008. Ο Νομάρχης αφού καλωσόρισε Επισήμους και Πολίτες παρουσίασε με την γλώσσα των αριθμών και με κάθε λεπτομέρεια τα έργα και τις δράσεις της Ν.Α. «Αισθάνομαι την ανάγκη να σας εκφράσω ένα μεγάλο ευχαριστώ από καρδιάς, για την σημερινή σας παρουσία εδώ αλλά και για την εμπιστοσύνη και στήριξη που από την πρώτη ημέρα δίνετε. Είναι κάτι που το βλέπουμε, το εισπράττουμε καθημερινά και αυτό μας δίνει τη δύναμη να προχωρήσουμε σε αυτά που οραματιζόμαστε και πρέπει να γίνουν για το «Αύριο» αυτού του τόπου. Είμαστε σήμερα εδώ μπροστά σας- πιστοί στην δέσμευση μαςνα σας παρουσιάσουμε, όπως κάναμε και για το 2007, το σύνολο των έργων, των δράσεων και των ενεργειών μας, για το 2008, με την δύναμη των αριθμών.

- οι δράσεις και τα προηγμένα συστήματα για την προστασία της φύσης, - οι πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις, η απευθείας ενίσχυση των συλλόγων και φορέων, - η συντήρηση και ανάδειξη των ιστορικών και θρησκευτικών μνημείων μας, - και το Σχέδιο μας για τη Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξη του νομού Όλα αυτά και πολλά άλλα - είναι κομμάτια - άλλα μεγαλύτερα και άλλα μικρότερα - που θα δείτε να παίρνουν την θέση τους,το ένα δίπλα στο άλλο - σχηματίζοντας την εικόνα ενός νέου Νομού Γρεβενών,ενός Νομού σύγχρονου που σέβεται την παράδοσή του, - που προστατεύει και αναδεικνύει τις ομορφιές του, - ενός Νομού που αναπτύσσεται ισόρροπα και ακούει όλους τους Πολίτες, - ενός Νομού που μπορεί να ατενίζει με αισιοδοξία το ¨μέλλον¨

Θέλουμε να σας κοιτάμε στα μάτια, αυτό κάναμε , αυτό κάνουμε και αυτό θα συνεχίσουμε και στο μέλλον.

Ο τόπος μας είναι ευλογημένος, περιμένει από όλους μας να αφήσουμε στην άκρη μικροδιαφορές, ιδιοτέλειες και να δουλέψουμε

Σας κοιτώ λοιπόν στα μάτια και με το χέρι στην καρδιά σας λέω ότι τίποτε δεν είναι εύκολο και τίποτε δεν μας χαρίσθηκε μέχρι σήμερα. Αντιμετωπίσαμε και αντιμετωπίζουμε δυσκολίες.

- αυτό κάνουμε, το βλέπετε, το ξέρετε. Από τα βάθη της καρδιάς μου Σας ευχαριστώ όλους

Δίνουμε όμως καθημερινά αγώνα και τις ξεπερνάμε. Ο Νομός μας δικαιούται και αξίζει ένα καλύτερο μέλλον. Αποφασιστικά προχωράμε στον δρόμο της ανάπτυξης με αλλαγές εκσυγχρονισμού, καινοτόμες δράσεις, έργα υποδομών, επεμβάσεις που βελτιώνουν την καθημερινότητα των πολιτών. Είμαστε αποφασισμένοι να εκμεταλλευτούμε κάθε ευρώ που θα εισρεύσει και ήδη με συντονισμένες ενέργειες χαράζουμε δράσεις που συμβάλλουν στην αξιοποίηση του Δ΄Κ.Π.Σ. ώστε, ο Νομός μας να αποκτήσει σε χρονικό ορίζοντα δεκαετίας, δυναμική και ανταγωνιστική οικονομία.

24 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

Όλοι μαζί χτίζουμε το Νέο Νομό Γρεβενών όλοι μαζί θα κάνουμε το όραμα πραγματικότητα» Την εκδήλωση τίμησαν ο Βουλευτής του Νομού κ. Χρήστος Φώλιας, Εκπρόσωποι των Στρατιωτικών Αρχών και των Σωμάτων Ασφαλείας, της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, ο Πρόεδρος του Ν.Σ. Γρεβενών κ. Τόσκας, ο Αντινομάρχης Κοζάνης κ. Μαργαρίτης, οι Αντινομάρχες Γρεβενών κ.κ. Μιχαλογιάννης και Παλέγκας όλοι οι Δήμαρχοι και Πρόεδροι Κοινοτήτων του Νομού, Νομαρχιακοί Σύμβουλοι, Δημοτικοί Σύμβουλοι, ο Πρόεδρος του ΕΒΕ Γρεβενών κ. Ράμμος, Διευθυντές των Υπηρεσιών της Ν.Α Γρεβενών, Εκπρόσωποι Φορέων και Συλλόγων και πλήθος κόσμου.

| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Kοπή της Πρωτοχρονιάτικης πίτας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Γρεβενών

Παρουσία του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Γρεβενών κ.κ.

τρέχουν στην κοινωνία της πληροφόρησης και στην

Σεργίου πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 22 Ιανουαρίου

ψηφιακή σύγκληση. Θα έχει υπολογιστή κάθε υπάλληλος της

2009, στην Αίθουσα πολλαπλών Χρήσεων του Διοικητηρίου

Ν.Α. και κάθε γραφείο θα είναι στελεχωμένο με τον καλύτερο

Γρεβενών, η εκδήλωση κοπής της Πρωτοχρονιάτικης πίτας

τρόπο, ενώ τόνισε ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα στο

της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Γρεβενών από το Νομάρχη

δυναμικό των Υπηρεσιών της Ν.Α. θα ενταχθούν και οι 15

κ. Δημοσθένη Κουπτσίδη, για τους Υπαλλήλους της Ν.Α και

νέοι υπάλληλοι που προσελήφθησαν μέσω του ΑΣΕΠ.

των Διευθύνσεων που συστεγάζονται στο κτίριο του

Τέλος ευχήθηκε σε όλους Καλή Χρονιά με υγεία και κάθε

Διοικητηρίου.

επιτυχία.

Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε διάθεση και όρεξη να

Στην εκδήλωση έδωσαν το παρών ο Γενικός Γραμματέας της

παράγουμε έργο και να βοηθάμε τους πολίτες του Νομού

Ν.Α. Γρεβενών, οι Αντινομάρχες κ.κ. Μιχαλογιάννης και

Γρεβενών. Το Διοικητήριο είναι ο χώρος όπου βρίσκονται

Παλέγκας, Νομαρχιακοί Σύμβουλοι και ο Διοικητής του

όλες οι Υπηρεσίες με τις οποίες συναλλάσετε ο κόσμος,

Γενικού Νοσοκομείου Γρεβενών κ. Μπιρμπίλης.

συνεπώς είναι ιδιαίτερα σημαντικό η παροχή υπηρεσιών να γίνεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Είμαι βέβαιος και σίγουρος ότι έτσι συμβαίνει, άλλωστε έχω απόλυτη

Τα τρία φλουριά που αντιστοιχούσαν στις πίτες, είχαν ως δώρο χρυσές λίρες και πενθήμερη άδεια για τους τυχερούς.

εμπιστοσύνη σε όλους σας, τόνισε ο Νομάρχης στη σύντομη ομιλία του απευθυνόμενος στους Διευθυντές, Προϊσταμένους και Υπαλλήλους των Υπηρεσιών. Ζήτησε από τους Διευθυντές και τους Προϊσταμένους των Υπηρεσιών να στηρίζουν την προσπάθεια των υπαλλήλων σε ότι αφορά την εξυπηρέτηση των πολιτών. Στα μέσα της χρονιάς που διανύουμε θα έχουν ολοκληρωθεί όλες οι υποδομές που σχετίζονται με τον εκσυγχρονισμό της Δημόσιας Διοίκησης στο Νομό μας με προγράμματα που

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 25

| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

O Νομάρχης Γρεβενών κ. Δημοσθένης Κουπτσίδης στην εκδήλωση του Συλλόγου Γρεβενιωτών Θεσσαλονίκης

Με σεβασμό στο Περιβάλλον, στις φυσικές ομορφιές, στην πλούσια πολιτιστική και πολιτισμική κληρονομιά του Νομού μας, ο οποίος είναι ένας από τους πιο όμορφους της χώρας μας, σχεδιάζουμε την αειφόρο τουριστική του ανάπτυξη με συντονισμένες ενέργειες και δράσεις, τόνισε ο Νομάρχης Γρεβενών κ. Δημοσθένης Κουπτσίδης στην εκδήλωση του Συλλόγου Γρεβενιωτών Θεσσαλονίκης την Κυριακή 18 Ιανουαρίου 2009 από το Εκθεσιακό Κέντρο « ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΕΛΛΙΔΗΣ». Η προσπάθεια που ξεκινήσαμε εδώ και δύο χρόνια περίπου για την ανάδειξη του Νομού ως τόπου Τουριστικού Προορισμού και τις τέσσερις εποχές του χρόνου έφερε θετικά αποτελέσματα. Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Γρεβενών είναι ο Τουριστικός Προορισμός που επιλέχθηκε να εκπροσωπήσει φέτος την Ελλάδα στο πιλοτικό πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ( EDEN)—« Ευρωπαϊκοί Προορισμοί Αριστείας», με θέμα: «Τουρισμός και άυλη πολιτιστική κληρονομιά». Στην προσπάθεια μας αυτή εντάσσονται και οι δύο καινοτόμες προσπάθειες της Ν.Α. οι οποίες θα δώσουν μία άλλη εικόνα του Νομού προς την υπόλοιπη Ελλάδα. Το Αστεροσκοπείο στο Όρος Όρλιακας και το Κέντρο Παλαιοντολογίας στη Μηλιά δύο σημαντικά Αναπτυξιακά έργα τα οποία προχωράνε με ταχύτατους ρυθμούς και θέλουμε για την ολοκλήρωση τους να τα εντάξουμε στο ΕΣΠΑ. Είστε εσείς που διατηρείται ζωντανή την παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα του τόπους μας από γενιά σε γενιά και μας κάνετε περήφανους με τις δραστηριότητές σας, εδώ στην Θεσσαλονίκη που ζείτε. Θα είμαστε αρωγοί σε κάθε σας προσπάθεια και θα στηρίζουμε την έκδοση του περιοδικού σας όσο θα είμαστε στο τιμόνι της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Γρεβενών τόνισε απευθυνόμενος στο Δ,Σ και

26 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

στα Μέλη του Συλλόγου ο Νομάρχης κ. Κουπτσίδης. Η Νομαρχιακή Ορχήστρα, την οποία με μεγάλη χαρά σήμερα σας παρουσιάζουμε, δημιουργήθηκε με στόχο την διατήρηση της πλούσιας λαϊκής μας μουσικής παράδοσης και βέβαια δεν θα μπορούσε η σημερινή πετυχημένη σας εκδήλωση να γίνει χωρίς την παρουσία της ορχήστρας. Εύχομαι σε όλους καλή διασκέδαση. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στο Αστεροσκοπείο και στο Κέντρο Παλαιοντολογίας τονίζοντας ότι μπορεί να ζούμε εκτός Γρεβενών όμως η καρδιά μας είναι εκεί και μας ενδιαφέρει η αναπτυξιακή πορεία της πατρίδας μας. Ευχαρίστησε το Νομάρχη για τη Νομαρχιακή Ορχήστρα, καταφέρατε τόνισε να ενώσετε ανθρώπους αυτοδίδακτους και χωρίς πολλές μουσικές γνώσεις και για αυτό σας αξίζουν θερμά συγχαρητήρια. Αμέσως μετά την κοπή της Βασιλόπιτας από τον εκπρόσωπο της Εκκλησίας, την σκυτάλη ανέλαβε η Νομαρχιακή Ορχήστρα η οποία ενθουσίασε με τα τραγούδια της μικρούς και μεγάλους. Την ορχήστρα πλαισίωσαν χορευτικά συγκροτήματα. Το Νομάρχη συνόδευαν ο Πρόεδρος του Νομαρχιακού Συμβουλίου Γρεβενών κ. Τόσκας, ο Γενικός Γραμματέας της Ν.Α. Γρεβενών κ. Σιούλης και η Νομαρχιακή Σύμβουλος κ. Πέτρου. Η Πρόεδρος του Συλλόγου Γρεβενιωτών κ. Αδάμου ευχαρίστησε το Νομάρχη Γρεβενών κ. Κουπτσίδη για την οικονομική και ηθική στήριξη του Συλλόγου ενώ εξέφρασε και την ικανοποίηση των μελών του Συλλόγου για την προσπάθεια προβολής των Γρεβενών, μία προσπάθεια που όπως είπε έφερε την βράβευση της Ν.Α.

| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

ΔΗΜΟΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ Την Κυριακή 8-2-2009, ο Δήμαρχος Γρεβενών κ. Γιώργος Νούτσος παρευρέθηκε στον εορτασμό της ιστορικής μάχης του Σνιχόβου, στο Δεσπότη Γρεβενών. Η 66η επέτειος της μάχης τιμήθηκε με επιμνημόσυνη δέηση κατάθεση στεφάνων και δεξίωση που παρέθεσε ο σύλλογος του χωριού. Την ίδια ημέρα, ο Δήμαρχος Γρεβενών επισκέφθηκε τη γιορτή που με κέφι διοργάνωσε ο δραστήριος Κυνηγετικός Σύλλογος Γρεβενών για την κοπή της πρωτοχρονιάτικης του πίτας, στο Κηπουριό Γρεβενών.

ÅèíéêÞò Áìýíçò 18 (ÊÝíôñï) - Ôçë.: 2310.277.320 Åë. ÂåíéæÝëïõ 54 (Áìðåëüêçðïé) - Ôçë.: 2310.748.898

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 27

| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Ποιήματα Ένας αετός Ένας αετός λεβέντης περήφανος αετός καθότανε σε βράχο ψηλό κι απόκρημνο Πικροσυλλογιζόταν με βλέμμα βλοσυρό τα χρόνια που περάσαν τον όμορφο καιρό Αχ να ξανάμουν νέους μικρό αετόπουλο το πρώτο πέταγμά μου να κάνω απ' τη φωλιά Να πιάνω στον αέρα τα άλλα τα πουλιά να ιάνω περδικούλες στην πράσινη πλαγιά Μόνος μου να διαλέξω την πιο ψηλή κορφή να χτίσω τη φωλιά μου και όλα απ' την αρχή. Γιώργος Δημ. Κυρατζής

Ύμνος στην ειρήνη Της ειρήνης την ομορφιά είναι πολύ μεγάλη πρώτη του κόσμου ζωγραφιά τον άνθρωπο προβάλλει Απλώνει χέρι με κλαδί ελιάς φρεσκανθισένο θέλει τον κόσμο να τον δει όλο γαληνεμένο Βαρκούλα στον Ατλαντικό κύμα να μη φοβάται σαν ελαφάκι το θεριό ποτέ να μη βρυχάται Κανένα χέρι με σπαθί με όπλο με μαχαίρι καμιά καρδιά που να μισεί το άσπρο περιστέρι Να μην ακούγεται βροντή ούτε αστροπελέκι σαν τη δροσούλα η βροχή στα λούλουδα να στέκει Γιώργος Δημ. Κυρατζής

Ύμνος στη Θεσσαλονίκη Θεσσαλονίκη πόλη μας του Αη Δημήτρη πόλη καμάρι και λατρεία μας μες τη ζωή μας όλη Νυφούλα του Θερμαϊκού γαλανομάτα κόρη ασπίδα του Ελληνισμού στο κάθε αγριοβόρι Μια ιστορία ένδοξη γράφτηκε στ' όνομά σου κληρονομιά πολύτιμη στα ελληνόπουλά σου Σε καμαρώνει ο Όλυμπος το Αιγαίο σε δροσίζει και της Βεργίνας λαμπερός ο ήλιος σε φωτίζει Ο πύργος ο κατάλευκος είναι το έμβλημά σου κι ο Αη Δημήτρης στρατηγός προστάτης φύλακάς σου Θεσσαλονίκη αδελφή του Μεγ' Αλεξάνδρου μας έχεις του Δία την ευχή τ' αρχαίου του θεού μας Αιώνια να' σαι ελληνική των μακεδόνων πόλη

| ΙΑΤΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ |

Είναι απαραίτητη η καρδιολογική εκτίμηση πριν από τη συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες: Επιμέλεια: Ελένη Λαγούδη Καδιολόγος, Επιστ. Συνεργάτη Α΄ Καρδιολ. Κλινικής Γ.Ν.Γ. Παπανικολάου Ο καρδιολογικός έλεγχος – πριν από κάποια αθλητική δραστηριότητα σε όλες τις ηλικίες - έχει προσλάβει μεγάλη έκταση τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω της μεγάλης δημοσιότητας περιστατικών αιφνίδιου θανάτου στην άθληση. Ο προαθλητικός έλεγχος επομένως έχει σαν πρώτο στόχο την πρόληψη αιφνίδιου θανάτου στη διάρκεια σωματικής άσκησης και δεύτερο τη διάγνωση παθολογικών καταστάσεων που δεν αποκλείουν πλήρως ή με περιορισμούς την αθλητική δραστηριότητα, αλλά απαιτούν και παρακολούθηση. Ο αιφνίδιος θάνατος στη διάρκεια φυσικής άσκησης αποτελεί ένα σπάνιο (1:100.000 αθλητές/έτος) αλλά ιδιαίτερα τραγικό γεγονός καθώς αφορά συνήθως άτομα νεαρής ηλικίας και σε άριστη φυσική κατάσταση. Ο φόβος ενός τέτοιου περιστατικού οδηγεί τα τελευταία χρόνια σε αύξηση της προσέλευσης στα καρδιολογικά ιατρεία για προληπτικό καρδιολογικό έλεγχο. Γονείς, δάσκαλοι, γυμναστές σχολείων και γυμναστηρίων καθώς και προπονητές αθλητικών συλλογών συχνά απαιτούν ετήσια καρδιολογική εξέταση για να επιτρέψουν τη συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες. Ιδιαίτερα προβληματισμένοι είναι οι παιδίατροι που όλο και συχνότερα αρνούνται να συμπληρώσουν τα «Δελτία Υγείας» των παιδιών, αν δεν προηγηθεί καρδιολογική εξέταση. Ο προληπτικός καρδιολογικός έλεγχος επιβάλλεται ιδίως όταν υπάρχει:  Οικογενειακό ιστορικό: καρδιακή νόσος ή αιφνίδιος θάνατος σε ηλικία <50 ετών.

 Ατομικό ιστορικό: συγκοπικά επεισόδια, αρρυθμίες ή αίσθημα πόνου ή δυσφορίας κατά ή μετά την άσκηση.  Λήψη αναβολικών, «συμπληρωμένων» αγνώστου σύστασης ή απαγορευμένων ουσιών. Ο έλεγχος ξεκινά με προσεκτική λήψη ιστορικού, αντικειμενική εξέταση και ΗΚΓ και συμπληρώνεται με υπερηχοκαρδιογράφημα, δοκιμασία κόπωσης ή καταγραφή Holter ρυθμού αναλόγως με τα ευρήματα. Ο καρδιολόγος πρέπει να γνωρίζει τις μεταβολές που παρατηρούνται στην «αθλητική καρδιά» και οφείλονται στην προσαρμογή της καρδιακής λειτουργίας στις αυξημένες απαιτήσεις που προκαλεί η συστηματική άθληση. Πρέπει επίσης να μπορεί να συμβουλεύσει για το επιτρεπτό επίπεδο άσκησης σε κάθε καρδιακό νόσημα σύμφωνα με τις συστάσεις της διεθνούς βιβλιογραφίας. Μια σειρά καρδιακών παθήσεων έχουν ενοχοποιηθεί σαν πιθανά αίτια αιφνιδίου θανάτου στη διάρκεια μιας αθλητικής δραστηριότητας ή αμέσως μετά. Σε παιδιά, εφήβους και νεαρούς ενήλικες πρώτη σε συχνότητα αιτία είναι η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια (50% των συμβαμάτων) και ακολουθούν οι συγγενείς ανωμαλίες των στεφανιαίων, το σύνδρομο Marfan, η «αρρυθμιογόνος» δυσπλασία της δεξιάς κοιλίας, η μυοκαρδίτιδα και διατατική μυοκαρδιοπάθεια. Σε μεγαλύτερες ηλικίες η σημαντικότερη αιτία είναι η στεφανιαία νόσος (80% των περιπτώσεων σε άτομα μεγαλύτερα των 35 ετών). Ο σπασμός των στεφανιαίων αποδίδεται σε συνθήκες έντονου και παρατεταμένου σωματικού και ψυχικού stress της άθλησης και ενοχοποιείται για μερικές

περιπτώσεις. Ασθενείς με χειρουργηθείσες κυανωτικές συγγενείς καρδιοπάθειες, όπως τετραλογία Fallot και μετάθεση αγγείων εμφανίζουν σε μικρό ποσοστό αιφνίδιο θάνατο στη σωματική προσπάθεια και άθληση. Σε αθλήματα που μπορεί να προκληθεί ισχυρή πλήξη στο θώρακα μπορεί να προκαλέσει καρδιακό τραύμα, συνήθως ρήξη καραδιακού ή αορτικού τοιχώματος, περικαρδίου ή στεφανιαίας αρτηρίας. Επίσης πλήξη στο προκάρδιο ισοδυναμεί με ελάχιστη ηλεκτρική ενέργεια και μπορεί να προκαλέσει κοιλιακή μαρμαρυγή χωρίς θωρακικό ή καρδιακό τραύμα. Τέλος μεγάλο ποσοστό αιφνίδιων θανάτων προκαλείται από τη χρήση αναβολικών, κοκαΐνης ή φαρμακευτικών ουσιών που χορηγούνται στους αθλητές, καθώς ο αθλητισμός όλο και περισσότερο εμπορευματοποιείται. Συμπερασματικά, η εξέταση των αθλητών ή ατόμων κάθε ηλικίας που πρόκειται να αθληθούν δεν είναι εξέταση ρουτίνας, πρέπει να γίνεται με προσοχή και συστήνεται επανεξέταση κάθε 1 ή 2 έτη σε όσους γυμνάζονται συστηματικά. Σε καμία περίπτωση και με καμία δικαιολογία δεν πρέπει να δίνονται πιστοποιητικά χωρίς εξέταση. Η δοκιμασία κόπωσης είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε όλους τους άνδρες ηλικίας μεγαλύτερης των 35 ετών που γυμνάζονται και υποχρεωτική όταν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου στεφανιαίας νόσου.

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 29

SILVER

JAPAN

25 Ê. ÊáñáìáíëÞ, 546 39, Èåóóáëïíßêç Ôçë: 2310 942000, Fax: 2310.942432 44 ÓôïõìÜñç, 104 33, ÁèÞíá Ôçë: 210 5231602, Fax: 210 5231603 www.stamos.com.gr • e-mail: stamos@otenet.gr