Kontaktadressen : Voor Geffen·: H. Schoutenstraat 4, tel. 1554 Voor Vinkel : Rembrandtstraat 6, tel. 2179 Bank : Rabobank nr. 11.58.03.009
3e
-
nummer 4
1975 drukkerij a. van den boogaard - dorpsstraat 6a - oisterwijk
1
Het eerste gedeelte van de ·3e nota R.O. zegt niet zoveel over de K.K. Ze zegt wel, dat versnippering voor het landelijk gebied door te grote bebouwing schadelijk is voor natuur, landschap en agrarisch bedrijf. Het aantal allochtonen gaat de laatste jaren in Geffen ook toenemen. De mensen vluchten de stad uit, ook uit Oss, om verschillende redenen : gestoord welzijn; gewijzigd woongedrag, vervoersgedrag en werkgedrag spelen daarbij hun rol. Het gemeentebestuur krijgt door een beduidend aantal allochtonen in de gemeente met nieuwe situaties te maken, hoe gedragen de allochtonen zich in het dorp; hoe verloopt de integratie met de autochtonen; komt er kulturele verarming, als jonge vrouwen, die niet buitenshuis willen of kunnen werken, zich gaan vervelen en zich eenzaam voelen ? Dit zijn belangrijke dingen. Geffen is gelukkig nog geen dorp van overwegend ~llochtonen geworden en gelukkig is er ruimtelijke integratie, en ontstaat er geen getto van nieuwkomers, zoals op dorpen, waar tegen het oude dorp van 5000 een nieuwe wijk aanhangt van 8000 mensen, die een sociaal milieu vormen met
Progressieve ideeën hebben de laatste jaren ook in de Geffense · gemeenschap stevig wortel geschoten. Ze zijn bijna gemeengoed geworden. Verschillende oorzaken zijn daar voor aan te wijzen. In elke gemeente werken de kommunikatiemiddelen als TV, radio en pers sterk in deze richting. En zodoende kon er reeds uit de autochtone bevolking een aktiegroep als A'70 ontstaan. In Geffen werkt dan nog sterk het voorbeeld Oss. De pendelaars hebben veel kontakt met het Osse milieu en veel allochtonen die in Geffen gaan wonen brengen ideeën mee uit de stad, die ze op het dorp ook willen realiseren. In deze situatie is het gunstig, als men een burgemeester krijgt, die ook progressief denkt. En wij durven dan ook na de periode van stagnatie en de periode van nieuwe opbouw als derde spreken van de· progressieve periode ; de periode van Oerle. Verschillende problemen stormen op een progressief denkend gemeentebestuur af. Het voornaamste is wel het probleem van Geffen als Kleine Kern. Het verschijnsel Klein Kernen speelt al sterk in de 2e nota voor de ruimtelijke ordening, waarin erop gewezen wordt dat veel van die K.K.'s zich onnatuurlijk sterk uitgebreid hebben en verstedelijkt zijn, waardoor het spreidingspatroon van de bevolking, dat de 2e nota aangaf, mislukte. Men i~ dus de laatste jaren steeds scherper op die K.K.'s gaan letten en hun vrijheid van handelen is beknot. Wat mag Geffen' zich als K.K. nog veroorloven ? Het mag maar zeer bescheiden groeien, tot ongeveer 5000 zielen. Bebouwing van het buitengebied is afgelopen. Bij uitbreiding moeten zoveel mogelijk afronding van vorm en opvulling van lege ruimten plaats hebben. De woningbouw moet bijna uitsluitend ten bate van de autochtonen geschieden. Allochtonen mogen toegelaten worden als inwoner, als ze een of andere vorm van plaatsgebondenheid bezitten. Daarbij moet Geffen als onderdeel van de Groene Buffer tussen Den Bosch en Oss letten op behoud van natuur en landschap.
zeggen
dat in Geffen vreemden normaal gaan deelnemen aan het verenigingsleven. Nu assimileert de Geffense bevolking gemakkelijk en in het verleden zijn de meeste vreemden die zich vestigden, in Geffen gebleven. Ook thans gebeurt dit nog en het blijven wordt bevorderd, doordat de meeste allochtonen in koopwonîngen wonen. Je kunt in de allochtonen drie groepen onderkennen : Vooreerst de groep van rustige allochtone forensen, die alleen naar Geffen kwamen om te genieten van d'n buiten en van de rust daar. Ze wonen blijvend of tijdelijk in 2e woningen. Ze stellen zich neutraal op in het dorp en nemen de nadelen op de koop toe, vragen geen voorzieningen en leven in "splendid isolation". In Geffen zegt men dan: ,,ge hèt er niks aan". Een tweede groep zijn de kritische dualisten, die duidelijk van twee beginselen uitgaan : wij willen meebouwen aan het vervolmaken van de dorpsgemeenschap, maar willen zoveel mogelijk stedelijke voorzieningen en willen ook niet te ver van de stad afzitten. Ze nemen deel aan het verenigingsleven en ijveren voor het dorpseigen. De derde groep zijn de noodforensen, die wegens slechte woningen, dure woningen en andere redenen de stad ontvluchten. Het zijn de minder gesitueerden, die ook vee! huurwoningen bezetten. Ze willen speelruimten voor hun kinderen. Ze willen van twee walletjes eten ; flinke lonen in de stad voor zich en hun vrouwen ; de stadsvoordelen afstropen en de dorpsmiddenstand in het slop laten zitten. Deze profiteursmentaliteit hangt natuurlijk samen me de financiële situatie. Het kopen in Oss, uiting van het progressieve koopgedrag - eens per week kopen per auto - neemt steeds toe. Het gemeentebestuur heeft in het verleden de vestiging van een grote supermarkt in Geffen nooit bevorderd, om de· plaatselijke middenstand te handhaven. Zoals ook het massaal bouwen door bouwmaatschappijen steeds is afgewezen om het dorpse karakter te handhaven. Er zijn echter nog genoeg autochtonen, die de moderne dorpswinkel verkiezen om zijn kommunikatie : men maakt een gezellig praatje en hoort de nieuwtjes. Uit zich nu de progressieve instelling van bestuur en inwoners in het Geffense dorpsbeeld ? Men moet dit bevestigend beantwoorden. Stellen we de nieuwe wijk, zoals_ die tot î 970 gebouwd werd tegenover de latere afbouw, dan vallen de verschillen op. In de laatste nieuwe straten zijn de groenstroken uitgebreid. Men treft er een ruime speelwei voor de kinderen. De progressieve verlangens van beter on~ derwijs en meer zorg voor de jeugd zijn belichaamd
in een moderne kleuterschool en een zeer mooi jongerencentrum en jeugdhuis. Betere sportvoorzieningen staan op het programma. Een nieuw wijkje wordt ontwikkeld, dat een meer 1dorpskarakter.zal gaan dragen in zijn aanleg. De progressieve instelling uit zich in een stijgende politieke belangstelling en eigen politieke aktiviteit (modewoord : motivatie). De Raad heeft meer gezag gekregen dan vroeger, mede door een B & W die openstaan voor inspraak, openheid en informatie. De publieke tribune der raadsvergaderingen is steeds goed bezet. Men neemt steeds meer kennis van raadsstukken. Hoorzittingen hebben plaats. De Raad zelf maakt ook een ontwikkeling door. Het oude patroon, afspiegelingscollege van boeren, arbeiders en middenstanders, wordt aangeknaagd door progressieve partijen : een jongerenpartij en een bijna deel uitmakende PvdA. Die afspiegeling gaf een grote afwijking te zien. In het arbeidersdorp Geffen zitten wel twee agrariërs in de Raad, negen middenstanders en geen enkele arbeider ! Een scheiding in rechts en links is niet te bespeuren. Een belangrijk feit in het moderne Geffen in sociaal opzicht is het verdwijnen van de verzuiling. Het oude dorp gaf een strenge scheiding te zien tussen de duidelijk afgebakende geïsoleerde groepen elite, boeren, arbeiders en middenstand. De groepen zijn elkaar steeds meer gaan naderen. Arbeiders en boeren naderden elkaar doordat veel boerenzoons arbeider moesten worden, de rijke boeren zeldzaam werden en boeren hun bedrijf beëindigden. De veel hogere lonen verkleinden de afstand tussen boeren en middenstand en arbeiders. De vroegere elite verloor zijn dominerende positie. De belangrijke posten in het sociaal leven berusten niet meer op aanzien of groepsbelang. Voor het ruimtelijk vastleggen van bestemmingen in het dorp dienen de bestemmingsplannen voor de kom van het dorp en het buitengebied, terwijl struktuur- en streekplan de ontwikkeling aangeven in grotere verbanden. Een progressief gemeentebestuur zal zeker ook als belangrijke taak krijgen de integratie van Geffen in het stadsgewest Oss. Zelfs als men het aantal van 44 kleine stadsgewesten zou verminderen tot de helft grote, en Oss zou als stadsgewest opgaan in een groter geheel, dan nog blijft het inspelen op de nieuwe verhouding stadsgewest - kleine kern. Het gaat erover welke· processen op gewestelijke schaal optreden, well<e taken daaruit voor 'n gewest volgen en welke bevoegdheden daaruit voortkomen. 'Er moet 'n totaalvis1e komen van werken, wonen en ontspannen en het gewest zal zelf projekten ter hand moeten nemen. Wat zal er dan nog voor het Geffens gemeentebestuur overblijven ? G. Velthuis
lil
1 Met verbazing namen wij kennis van de circulaire van de Partij van de Arbeid, afd. Geffen, waarin enkele passages voorkomen, waarmee wij ons niet kunnen verenigen. In een van deze passages geeft de P.v.d.A. te kennen, dat zij zich door de redaktie van Torenklanken geboycot voelt, voor wat betreft háár mededelingen/artikelen. Afgaande op de toelichting van haar gevoelens hieromtret menen wij hierop te moeten reageren :