SAMEN tegen corona - GGD Twente by Geen Blad voor de Mond B.V.

TEGEN CORONA SCHOUDER AAN SCHOUDER Een terugblik op corona 18PIONIERSWERK helptIedereenmee 16 DE EERSTE GEVALLEN Nu zit het virus echt onder de bevolking 38

Voorwoord Inhoudsopgave

Feiten & cijfers: twee jaar corona 10 Ruim 100.000 telefoontjes 14 Iedereen helpt mee 16

Het kinderopvang- en scholenteam 08

Aletta en Debby over vaccinatielocaties 26 Veel dankbaarheid, maar ook frustratie 27 De weg uit deze coronapandemie 28 Eﬀectiviteit vaccinaties 30 Wijze lessen Christel over EHBO 31 en Sylvia over beveiliging Noodhulp verlenen is dankbaar werk 32 Corona in beeld: vaccineren 34 Tijdlijn: GGD Twente in tijden van corona 36 Nu zit het virus echt onder de bevolking 38

Corona-uitbraak bij discotheek 17

Samantha Dinsbach blikt terug op 18 tweeënhalf jaar corona Corona in beeld: testen 22 Elke locatie een uitdaging op zich 24

Hierbij presenteer ik jullie het coronamagazine: ‘SAMEN TEGEN CORONA’. Een naslagwerk over ruim twee jaar corona in Twente. Voor alle medewerkers die keihard werkten in de strijd tegen dit virus en voor onze samenwerkingspartners die hun bijdrage leverden. Als ik terugblik op de afgelopen coronaperiode, dan ben ik onwijs trots op de veerkracht en inzet die wij als organisatie hebben laten zien. Samen staan wij voor het bevorderen van de gezondheid van de inwoners van Twente. Of dit nu pandemische paraatheid betekent of preventie. Voor ons als GGD Twente is dit een overkoepelend vraagstuk met meerdere verhalen. In dit magazine lees je over de ervaringen van collega’s, leermomenten en bijzondere gebeurtenissen. Ook laten we partners aan het woord vanuit de Veiligheidsregio en GHOR Twente. We duiken in de feiten en de cijfers en slaan de regionale media erop na om jullie een compleet verslag te geven van deze bijzondere periode. We deden het samen en samen hebben we veel geleerd. En voor de toekomst... Wij staan klaar! De interviews in dit magazine zijn afgenomen van februari 2022 tot juni 2022. Tijdens deze periode bewoog de coronasituatie dynamisch mee. Van een piek in de coronabesmettingen tot aan het loslaten van alle maatregelen. Momenteel zien we weer een toename van besmettingen. We weten niet wanneer het virus weer opvlamt, we weten wel dat we paraat staan. De toekomstplannen lees je in het artikel ‘Samantha en Reinier kijken vooruit.’ Lees en laat ons vooral weten wat je ervan vindt. Hartelijke GGDgezondheiddirecteurSamanthagroet,Dinsbach,publiekeTwente

Van kneuterigheid naar geoliede machine 04 Zahaira over BCO 06 De kracht van samenwerking 07

3 SAMEN 682422660644 40 De rol van kinderen in de verspreiding van corona 42 Epidemiologie is meer dan cijfers 44 Twee jaar lang bijschakelen 46 Coronajargon 48 Gezondheid is zoveel meer dan geen corona krijgen 50 Het werk moest door blijven gaan 51 Er is zoveel gebeurd in twee jaar tijd 52 Hands-on mentaliteit 54 Je werkt met elkaar toe naar één doel Circa 1200 personen werkzaam tijdens de piek 55 De waarde van communicatie 56 Een jaar lang crisisinzet 57 Samenwerking van ketenpartners LabMicTA 58 Corona brengt GGD en GHOR dichter bij elkaar 60 Samen zorgen 62 In de media 66 Een atypische crisis 68 Samantha en Reinier kijken vooruit

4 Van naarkneuterigheidgeoliedemachine ELKE DAG ANDERS Mariska teamleiderAssink,bronen contactonderzoek en informatielijn SAMEN

Genoeg boodschappen in huis?

De wasmachine Als bemonsteraar testte Mariska de eerste positieve Twentenaar aan huis. “Daar schrik je op dat moment toch van. Even gaat dan door je heen: was ik goed beschermd? En dat merkte ze ook bij het thuisfront. “Na een lange werkdag gingen al mijn kleren direct de wasmachine in. Mijn man zei tegen mij: ‘Blijf je dat thuistesten nou echt doen? Graag niet in mijn buurt komen!’”

CoronaMelder

Dat is nodig wanneer je samenwerkt met andere coronateams, zoals testen en vaccineren. Het was een hectische en leerzame periode. Vergeleken met twee jaar geleden zijn we als corona-afdeling nu een geoliede machine. verantwoordelijkheidsgevoelHet van iedereen is hier de sleutel voor geweest. Het klinkt misschien raar: Een pandemie is echt een bijzondere ervaring om mee te maken. Ik had het niet willen missen”, besluit Mariska. “Het was leuk, spannend en tegelijk helemaal nieuw om mensen thuis te testen. We hadden het nog nooit gedaan. Het was ook best kneuterig”, glimlacht Mariska. “In het begin van de pandemie moest alles nog uitgedacht worden. Dat had ook wel wat!”, legt ze uit. “Dagelijks veranderden bijvoorbeeld de voorlichtingsbrieven die we gebruikten bij het thuistesten.”

De autosleutels en de bemonsterings boxen werden overgedragen aan collega’s. Door het oplopende aantal besmettingen in april en mei 2020 richtte Mariska zich op bronen contactonderzoek. “De eerste positief geteste mensen moesten in het begin veertien dagen in isolatie. En ook contacten van hen gingen in een tiendaagse quarantaine. We belden iedereen elke dag persoonlijk op met de vraag: ‘Hoe gaat het met u?’ ‘Heeft u koorts?’ We vroegen zelfs: ‘Redt u het met de boodschappen?’”, somt Mariska op. “Dat kan je je nu niet meer voorstellen.”

Aan het begin van de coronapandemie rees al snel de vraag: welke digitale middelen kunnen we inzetten om het coronavirus te bestrijden? GGD Twente kwam in actie en nam het voortouw. Met het ontwikkelproces van de CoronaMelder hebben we laten zien dat in onze regio ‘noaberschap’ en technologie (onder andere met Universiteit Twente) hand in hand gaan. De ontwikkeling van de CoronaMelder lag bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. GGD Twente heeft, toen de conceptversie er was, een zeer actieve bijdrage geleverd aan de doorontwikkeling van de app. We stelden bijvoorbeeld kritische vragen over de werking en inhoud van de CoronaMelder. Hierdoor sloot de applicatie goed aan bij de inhoudelijke richtlijnen van het RIVM en de uitvoering van de GGD. Ook waren we nauw betrokken bij de implementatie van de app bij andere GGD’en. We leverden onder andere een bijdrage aan de bijbehorende e-learning. Als GGD Twente hebben we gezorgd dat de applicatie zo effectief mogelijk werkte. We hebben een aandeel gehad in het implementeren van de eerste applicatie die werd ingezet bij een infectieziekte. Ondanks dat de CoronaMelder op dit moment niet actief is, kan dit in de toekomst weer veranderen.

Hectisch en leerzaam Vanaf november 2021 stuurt Mariska Als verpleegkundige infectieziekten, croste Mariska Assink aan het begin van de pandemie, met een bemonsteringbox in de auto, door heel Twente om mensen thuis te testen op corona. “Toen kon ik niet bedenken dat we in een crisis als deze terecht zouden komen”, blikt Mariska terug. de corona-afdeling aan als teamleider bronen contactonderzoek (BCO) en informatielijn. Daarvoor was ze vanaf oktober 2020 actief als coördinator BCO. “Je moet kunnen brainstormen, flexibel zijn en out of the box denken. “Een pandemie is een bijzondere ervaring om mee te maken”

5 SAMEN

6 SAMEN Zahaira Mercelina BCO’ER Zahaira werkt al geruime tijd als bronen contactonderzoeker (BCO'er). Vanuit haar achtergrond als maatschappelijk werkster vindt ze het fijn om mensen te helpen. Zahaira: “Je merkt bij het BCOwerk vooral dat mensen echt dankbaar zijn dat ze goed geholpen worden. Na een positieve testuitslag zat men vaak met veel vragen of onzekerheden. Het is fijn dat je mensen dan gerust kunt stellen en van adviezen kunt voorzien. Natuurlijk heb ik ook mensen aan de lijn gehad die boos of gefrustreerd waren door alle coronamaatregelen. Maar gelukkig zijn het vooral positieve reacties die je krijgt bij dit werk.”

Een belangrijk onderdeel tijdens de pandemie is het bronen contactonderzoek. Door (BCO) bronen contactonderzoek uit te voeren, spoorden we snel en veel besmettingen op. Ook nu kunnen hierdoor besmettingsclusters tijdig ontdekt en voorkomen worden. In oktober 2020 namen de besmettingsaantallen flink toe. Rond die periode waren er tussen de vieren zeshonderd positieve testuitslagen per dag. Inwoners werden telefonisch op de hoogte gebracht van hun testuitslag en kregen een kort isolatieadvies. Wanneer de mensen meer vragen hadden rondom corona konden zij terecht bij de informatielijn. Ook als de isolatieregels nog niet duidelijk waren. Op die manier konden BCO’ers zoveel mogelijk mensen op een dag te woord staan. In januari 2022 werd het aantal BCO’ers opgeschaald. Dat was nodig, omdat de coronagolf verder toenam. Per dag telden we tussen de drie- en vierduizend positieve testen. In april 2022 was er een daling en nu (zomer 2022) juist weer een opleving.

Bron- en contactonderzoek

De bronen contactonderzoeken hadden in de afgelopen twee jaar veel invloed op zowel de inwoners als op de bronen contactonderzoekers (BCO'ers), bijvoorbeeld bij een positieve uitslag. Geregeld hadden bronen eenquarantaine/isolatievoorOokernstigoverhandBCO’erskregenvondennarenemotionelecontactonderzoekersengeschokteTwenteaandetelefoon.Mensenhetspannendalszijtehorendatzecoronahadden.Demerktendatangstdekreeg.Vooraldeangstomziektewordenoverheerste.kregenBCO’ersdevraaggeschoteld:‘Watalsiknietinga,krijgikdanboete?’.

Zita Swaders, coördinator werkgroepen fijnmazig vaccineren & werkprocessen

De kracht samenwerkingvan

Sinds mei 2020 is Zita Swaders werkzaam voor de corona-afdeling. Na een half jaar bij bronen contactonderzoek (BCO) maakte ze de switch naar vaccineren. Tijdens haar werk voor corona merkte ze dat je door het bundelen van krachten, samen enorm veel kunt bereiken. vond, is nu nog wel een uitdaging, maar ik maak me er niet meer zo druk over. We deden zo bizar veel met relatief weinig mensen, dat is bijna niet te geloven. Maar als je alle krachten bundelt en er samen voor gaat, komt het altijd goed. Dat is wat ik tijdens corona gemerkt heb. Dat voel je ook. Ik ben dan misschien niet degene die daadwerkelijk de prik zet, maar mijn taak draagt zeker bij aan het grote geheel. Die saamhorigheid en kracht van samenwerking is heel tof!”

“Als je alle krachten bundelt en er samen voor gaat, komt het altijd goed”

LEERZAME PERIODE

7 SAMEN Zita: “Ik houd mij in het team vaccineren bezig met het inrichten van de werkprocessen en het opstellen van werkinstructies. Na een paar maanden vaccineren op priklocaties, begonnen we ook met fijnmazig vaccineren bij instellingen en in wijken. Hiervoor werkten we veel samen met andere partijen; met maatschappelijke opvanginstanties als Leger des Heils, en later volgden azc's, instellingen, gemeenten en andere stakeholders. Waar het eerst vooral ging om het weghalen van de drempel van afstand tot de priklocatie, lag later de focus meer op het geven van uitleg en in gesprek gaan met mensen die nog twijfelden of vragen hadden, samen met onze stakeholders.” Veel geleerd Werken op de corona-afdeling is ontzettend leerzaam, het brengt me persoonlijk ook veel. Ik sta steviger in mijn schoenen en kan nu een stuk beter relativeren. Wat ik vroeger spannend

TEGEN PANDEMISCHE SNELKOOKPAN OP TWENTSE SCHOLEN

Het kinderopvang- en scholenteam

De eerste besmettingen in ons land leken geen invloed te hebben op kinderen, maar de situatie veranderde na een tijdje drastisch. “De besmettingen liepen snel op. Op een gegeven moment waren er meer besmette kinderen dan gezonde kinderen op scholen. De afgelopen twee jaren waren erg heftig”, vertelt Gabriella Welling, arts maatschappelijke gezondheid van de afdeling jeugdgezondheid.

SAMEN Gabriella Welling, arts maatschappelijke gezondheid afdeling jeugdgezondheid

STRIJD

In de zomer van 2020 stroomden de eerste vragen van ouders binnen bij de informatielijn. “Ouders wilden weten of ze met hun kind naar de teststraat moesten. Onze taak is om mee te denken, want het was destijds niet gebruikelijk om kinderen te laten testen. Toen de nieuwe varianten voor meer besmettingen in de klassen zorgden, was het hek van de dam. Ouders, leraren, conciërges en schooldirecteuren kwamen tegelijk op ons af”, blikt Gabriella met een ernstig gezicht terug.

SAMEN Dit team is een unieke samen werking tussen de corona-afdeling, de algemene gezondheidszorg (AGZ) en de jeugdgezondheid (JGZ) van GGD Twente. Het team is onder te verdelen in een uitvoerend team en een expertteam. Het expertteam houdt zich onder andere bezig met het doorvoeren van beleidswijzigingen, informeren van scholen/kinderopvang en het actueel houden van de website. Het team bestaat uit: één corona-arts, twee corona scholenteam Eén aanspreekpunt

Het corona kinderopvang- en scholenteam heeft als doel: eenduidige communicatie. Het team is het aanspreekpunt voor kinderopvang en scholen uit de regio. Daarnaast wil zij de verbinding van jeugdgezondheid en scholen benutten en versterken. Het corona kinderop vang- en scholenteam streeft naar een snel, tijdig en integraal advies voor kinderopvang en scholen. Is er een besmetting in een school of kinderopvang? Dan kan men rekenen op ondersteuning voor, tijdens en na de besmetting. begeleiders én drie leden met een JGZ-functie: jeugdarts, jeugdverpleeg kundige en verpleegkundig specialist. Situatie in kaart brengen Als iemand positief getest is op corona, hoe gaat het dan verder? Er volgt een bronen contactonderzoek. Was het kind of de medewerker in de bron periode en/of besmettelijke periode aanwezig op de kinderopvang of school? Dan stuurt de bronen contactonderzoeker een melding naar het kinderopvang- en scholenteam. Dit team brengt de situatie in kaart, zet de nodige acties uit en adviseert de school/kinderopvang. Cluster- en scholenteam Het corona kinderopvang- en scholenteam is inmiddels samengevoegd met het clusterteam. De nieuwe naam is: cluster- en scholenteam. De werkwijze is afhankelijk van de vragen die op dat moment komen vanuit scholen/ kinderopvang en van het aantal besmettingen.

Er ontstond volgens de arts grote drukte. “Scholen werden overspoeld met regelgeving. Want wat moet je doen met een besmet kind in de klas? En hoe houd je anderhalve meter afstand in een lokaal met veel kinderen?” Om scholen goed te ondersteunen werd ons ‘scholenteam’ in februari 2021 opgericht. “We stonden direct klaar. Het scholenteam heeft een grote bijdrage geleverd aan het inventariseren van de problemen, het denken buiten de kaders, hulp bieden waar nodig en vooral onrust wegnemen. Dat was hard nodig!”

Sterke samenwerkingen Het scholenteam zorgde voor een goede samenwerking tussen de afdelingen algemene gezondheidszorg (AGZ), jeugdgezondheidszorg (JGZ) en de corona-afdeling. “Die verbinding is enorm sterk en belangrijk geworden. We delen nu veel expertise en we weten elkaar beter te vinden’’, stelt Gabriella tevreden. “Die saamhorigheid geeft energie. Deze “Op een gegeven moment waren er meer besmette dan gezonde kinderen op scholen”

9 samenwerking is echt een winst uit de pandemie.” Nieuwe lockdown Gabriella kijkt met lichte spanning naar de toekomst. “Iedereen vliegt straks weer de wereld rond. Wat nemen de mensen mee terug naar huis? Dat vind ik spannend komend najaar. Want ik verwacht dat mensen alleen bereid zijn tot een nieuwe lockdown als er een variant opkomt die ernstig en schadelijk is voor kinderen. We moeten zeker op waakvlam-niveau actief blijven”, stelt Gabriella.

Oprichting scholenteam

10 Twee jaar corona FEITEN & CIJFERS 1.019.466 Totaal aantal testen dat is afgenomen door GGD Twente in de periode 27 februari 2020 t/m 25 februari 2022. Week met de meeste afgenomen testen (45.655) door GGD Twente: 22-28 januari 2022 Dag met de meeste afgenomen testen (7.087) door GGD Twente: 27 januari 2022 Versoepelingen De piek in testen is een mogelijk gevolg van de versoepelingen van 26 januari 2022. Nederland gaat weer open. Naast winkels, het onderwijs, sportclubs, beoefening van kunst en cultuur en contactberoepen zoals kappers, openen ook de horeca, bioscopen, theaters, musea, concertzalen, dierentuinen en pretparken hun deuren. Ook mogen sportwedstrijden buiten eigen clubverband weer plaatsvinden en is publiek bij alle sportwedstrijden welkom. Landelijk zagen we in deze periode ook de meeste testen. Testen 50.00040.00030.00020.00010.0000 2020mei 2020juni 2020juli 2020augustus 2020september 2020oktober 2020november 2020december 2021januari 2021februari 2021maart 2021april 2021mei 2021juni 2021juli 2021augustus 2021september 2021oktober 2021november 2021december 2022januari 2022februari Aantal uitgevoerde testen SAMEN

11 239.142 Totaal aantal positieve testen door GGD Twente geregistreerd in de periode 27 februari 2020 t/m 25 februari 2022. Week met de meeste positieve testen (23.789) geregistreerd door GGD Twente: 4-10 februari 2022PositieveZiekenhuisopnamestesten 25.00020.00015.00010.0005.0000 2020maart 2020april 2020mei 2020juni 2020juli 2020augustus 2020september 2020oktober 2020november 2020december 2021januari 2021februari 2021maart 2021april 2021mei 2021juni 2021juli 2021augustus 2021september 2021oktober 2021november 2021december 2022januari 2022februari 120100806040200 2020maart 2020april 2020mei 2020juni 2020juli 2020augustus 2020september 2020oktober 2020november 2020december 2021januari 2021februari 2021maart 2021april 2021mei 2021juni 2021juli 2021augustus 2021september 2021oktober 2021november 2021december 2022januari 2022februari 3.720 Totaal aantal Twentenaren dat is opgenomen in het ziekenhuis vanwege corona in de periode 27 februari 2020 t/m 25 februari 2022. Aantal positieve testen Aantal ziekenhuisopnames door/met corona SAMEN

12 1.033.728 Totaal aantal vaccinaties gezet door GGD Twente in de periode 27 februari 2020 t/m 25 februari 2022. 276.271 Totaal aantal boostervaccinaties gezet door GGD Twente in de periode 27 februari 2020 t/m 25 februari 2022. 54 In de periode 27 februari 2020 t/m 25 februari 2022 heeft de GGD Twente negen vaste en vijfenveertig opgezet.vaccinatielocatiespop-up Vaccinaties 70.00060.00050.00040.00030.00020.00010.0000 2021januari 2021februari 2021maart 2021april 2021mei 2021juni 2021juli 2021augustus 2021september 2021oktober 2021november 2021december 2022januari 2022februari Mijlpalen • Meeste prikken gezet in Colosseum in Enschede: 336.793 • Eerste vaccinatie in Twente: 15 januari 2021 • Week waarin de meeste vaccinaties zijn gezet: 1-7 januari 2022: 62.490 • Dag waarop de meeste vaccinaties zijn gezet: 7 januari: 9.504 • 100.000e prik: 18 april 2021 • 1.000.000e prik: 16 januari 2022 166.442 Totaal aantal telefoontjes naar de informatielijn van GGD Twente in de periode 27 februari 2020 t/m 25 februari 2022. Informatielijn 4.0003.5003.0002.5002.0001.5001.0005000 2020maart 2020april 2020mei 2020juni 2020juli 2020augustus 2020september 2020oktober 2020november 2020december 2021januari 2021februari 2021maart 2021april 2021mei 2021juni 2021juli 2021augustus 2021september 2021oktober 2021november 2021december 2022januari 2022februari 2022maart Piek De piek lag in de week van 5-11 juli 2021 en de week daarna: dit hangt waarschijnlijk samen met de versoepelingen van 26 juni en de uitbraak bij Aspen Valley. Het 100.000e telefoontje was ook in deze week. SAMEN

13 Wijkinitiatieven: Totaal 20.373 vaccinaties gezet in de periode 1 juni 2021 tot 1 juni 2022 - 4.459 1e vaccinaties - 2.902 2e vaccinaties - 195 3e vaccinaties - 11.153 booster/herhaalprikken In de grafiek hieronder zie je dat GGD Twente in verschillende fases op verschillende gemeenten heeft ingezet: 1e en 2e prik veelal in gemeenten die wat achterbleven met de vaccinatieopkomst en gemeenten met een hoge vaccinatiegraad pas later en vooral voor booster en herhaalprikken. Fijnmazig vaccineren (gestart op 1 juni 2021) ICT Cijfers 2.5002.0001.5001.0005000 Almelo Borne Dinkelland Enschede Haaksbergen Hellendoorn Hengelo Hof van Twente Losser Oldenzaal Rijssen-Holten Tubbergen Twenterand Wierden Uitzendkrachten In de periode van 27 februari 2020 t/m 25 februari 2022 zijn door Start People 1.528 medewerkers aangenomen voor de corona-afdeling. Doelgroepen bij fijnmazig vaccineren • Azc/ vluchtelingen: 628 vaccinaties gezet (zowel 1e als 2e als boosterprik) • Arbeidsmigranten: 275 vaccinaties gezet (voornamelijk 1e en 2e) • Instellingen: 1.780 vaccinaties (nagenoeg alleen booster/ herhaalprikken) • Niet mobiele thuiswonenden: 362 vaccinaties (nagenoeg alleen booster/herhaalprikken) • Maatschappelijke opvang: 176 vaccinaties (alleen 1e vaccinaties) Extra inkoop 2020 2021 Notebooks 446 125 Monitoren 280 245 Pc's 12 106 Smartphones 546 995 Apparatuur die momenteel niet gebruikt wordt, ligt in de opslag. Indien nodig, kan het weer snel worden ingezet. Aantal 1e vaccinaties Aantal 3e vaccinaties Aantal 2e vaccinaties Aantal booster- /herhaalvaccinaties Aantal vaccinaties gezet tijdens pop-up per gemeente SAMEN

“Goedemiddag, GGD Twente informatielijn corona! Wat kan ik voor u doen?”, klinkt het over de afdeling. Carin Weusink, aanspreekpunt van de informatielijn, neemt het zoveelste telefoontje van de dag op.

Ruim 100.000 telefoontjes

EEN EMOTIONELE ROLLERCOASTER SAMEN

In de drukste periodes werkten tien tot veertien collega’s per dag bij de informatielijn. Dit was vooral ten tijde van de eerste vaccinatieronde en tijdens de boostervaccinaties. Ook toen de campagne ‘Dansen met Janssen’ begon. Op zo’n dag kwamen er meer dan twaalf Informatielijn De mensen bij de informatielijn van GGD Twente beantwoorden alle coronagerelateerde vragen van inwoners, artsen, scholen en instellingen. Denk hierbij aan vragen over testen, vaccineren, de duur van de quarantaine, boostervaccinaties, reis- en vakantievragen, QR-codes en herstelbewijzen. honderd telefoontjes binnen. Door de grote drukte werd de helft van de telefoontjes vaak niet eens aangenomen. De wachtrijen liepen daarmee op tot soms meer dan een half uur. Tijdens de pandemie heeft de informatielijn veel Twentenaren te woord gestaan en voorzagen de collega’s mensen van informatie. Zij beantwoordden niet alleen vragen van mensen, maar hoorden ook vaak hun emotionele verhalen aan. Hiermee heeft de informatielijn een groot verschil gemaakt tijdens de pandemie. “Toen ik hier kwam werken, was de bedoeling dat het voor drie à vier maanden was. Inmiddels zit ik hier twee jaar. Op deze gigantische afdeling stond toen helemaal niks. Geen bureaus, geen pc’s of internetaansluiting. Alles moest nog gebeuren. Binnen twee weken was het compleet ingericht,” blikt Carin terug. Emotionele indrukken Het is een breed palet aan telefonische vragen die binnenstroomden. Volgens Carin werd dat onderschat. Van de ruim 100.000 binnengekomen telefoontjes totaal, laten emotionele belletjes de meeste indruk achter. “Een jongeman had zijn moeder verloren aan corona. Snel daarna moest hij afscheid nemen in het ziekenhuis van zijn broer met een hersenbloeding. De man vroeg of hij erheen mocht, want hij had zijn testuitslag nog niet binnen. Na zo’n telefoontje ben ik dan wel benieuwd hoe het afgelopen is.” Bijzondere vragen Volgens Carin werd er ook veel gelachen. “Toen er net gevaccineerd werd, belde een mevrouw op. Ze was allergisch voor chocola en wilde weten of ze gevaccineerd mocht worden. Of een meneer die graag in quarantaine wilde in een GGD-hotel, want zijn vrouw was besmet. Dat zijn geweldige verhalen! Aan de andere kant zijn wij als informatielijnmedewerkers ook een doelwit waar bellers irritaties op afvuren. We zijn de eerste die ze spreken en dan krijg je soms de volle lading. Ook dat is part of the job.” Hoe Carin alles van zich afzet? “Als ik naar huis rij, zet ik lekker NPO Radio 2 op.”

Geschiedenis schrijven Carin Weusink is duidelijk over wat ze leerde van de pandemie. “Normaal lees je over deze gebeurtenissen in geschiedenisboeken. Je staat er pas bij stil wanneer je het meemaakt. Hoeveel mensen overlijden en hoeveel verdriet er is, besef je pas als je op afdelingen van de GGD werkt. Achter de schermen speelt zo veel!”

15 SAMEN “Hoeveel mensen overlijden en hoeveel verdriet er is, besef je pas als je op afdelingen van de GGD werkt” Carin aanspreekpuntWeusink, informatielijn GGD Twente

hebben van alles meegemaakt. Tijdens de warme dagen heb ik heel veel ijsjes langsgebracht bij collega’s. Er werden extra pauzes ingelast vanwege de hitte, want iedereen had beschermende kleding aan en er mochten ook geen ventilatoren staan om verspreiding van het virus te voorkomen. Langzamerhand werd alles steeds professioneler. We waren de eerste dagen heel trots met twintig testen op een dag, later werden het er duizenden.”

Nou ik heb nog nooit zoveel flamingo’s gezien. De hele vensterbank stond vol met allerlei prullaria en poppetjes in de vorm van een flamingo.”

Ondertussen bleven twee collega’s de SOA-poli bemannen voor spoedjes en vragen. “Nadia Saksik en ik hebben alle drogisterijen leeggekocht. We zijn zelfs naar de Albert Heijn en de Etos gegaan om daar alcohol en gaasjes te halen, want nergens was het meer verkrijgbaar”, vertelt Jan.

Jan Semmekrot, sociaal verpleegkundige (team seksuele gezondheid)

Saamhorigheid “Eén van de leukste dingen die mij is bijgebleven is de samenwerking met de hele algemene gezondheidszorg (AGZ). Want vóór corona kende je bijna niemand van een ander team en nu deden we alles samen. We hebben allerlei dingen gedaan die ik nog nooit had gedaan. De hele vleugel was één coronateam geworden, dat was heel mooi. Iedereen hielp mee!”

Testen in de Hermandad “Het testen was ontzettend leuk en chaotisch in het begin. Daar stonden we dan op de vierde etage van de Hermandadgarage. Mensen die kwamen testen waren zo nerveus dat ze tegen paaltjes aan knalden met de auto”, blikt Jan terug. “We hadden grote schermen opgezet en het waaide daar zo hard dat die schermen vaak omwaaiden. Regen, wind, ijskoude en tropische dagen. We Iedereen helpt mee

“Het begin was amateuristisch, maar zo leuk om te doen!”

PIONIERSWERKJanSemmekrot,sociaal

verpleegkundige, heeft aan het begin gestaan van de coronapandemie. Verpleegkundigen van het team seksuele gezondheid werden gevraagd mee te helpen bij diverse werkzaamheden, waaronder vragen beantwoorden in het callcenter, thuistesten afnemen en het vullen van tassen met testmateriaal.

Thuistesten De thuistesten zijn hem goed bijgebleven, want hij heeft van alles meegemaakt. “De eerste oproepen kwamen binnen en Nadia en ik gingen op pad. In het begin werden alleen zorgmedewerkers en ouderen thuis getest. En veel mensen die van hun vakantie in Oostenrijk terugkwamen. Ik ben in de mooiste, duurste villa’s geweest om een test af te nemen. Je wilt niet weten wat ik allemaal heb gezien. Ik ben in zoveel verschillende huizen geweest. Ik kan me nog herinneren dat ik bij een vrouw thuis was. Daar was het erg warm, dus ik vroeg: ‘Mevrouw, zal ik even de gordijnen opendoen om te luchten?’

16 SAMEN

1. Bron- en contactonderzoek door GGD Twente; 2. Omgevingsonderzoek door GGD Twente; 3. Ventilatieonderzoek door bba binnenmilieu en VU Amsterdam; 4. Whole genome sequencing door het RIVM. De uitbraak vond plaats in een vrij rustige periode. Daardoor kon de GGD een volledig bronen contactonderzoek uitvoeren. Dit gaf een volledig beeld van de situatie. Er ontstond bestuurlijke interesse, aangezien het de eerste uitbraak was tijdens de ‘Dansen met Janssen’-piek. Nationale belangstelling Reinier van Broekhoven, onze manager corona en plaatsvervangend directeur publieke gezondheid thema corona, voerde gesprekken op landelijk niveau. Onder andere met de voorzitter van het Veiligheidsberaad en Ferdinand Grapperhaus, minister van Justitie en Veiligheid. Ook stelde de adviseur van Hugo de Jonge, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, vragen aan GGD Twente. Het uitbraakonderzoek droeg waarschijnlijk Eind juni 2021 kon iedereen ‘Dansen met Janssen’. Het leidde tot een nieuwe coronagolf. Een van de grote uitbraken ontstond in de Enschedese discotheek Aspen Valley. bij aan de besluitvorming van het aanpassen van een aantal maatregelen. Bijvoorbeeld de geldigheid van een coronatoegangsbewijs. Ventilatie Uit de onderzoeken bleek ook dat het nieuw geplaatste ventilatie systeem bij Aspen Valley een rol heeft gespeeld bij de verspreiding van het coronavirus. onderzoeksresultatenDezezijn gedeeld met het RIVM. Ondanks dat we de rechtstreekse bevestiging daarvan niet hebben, is het zeer aannemelijk dat het onderzoek heeft bijgedragen aan het feit dat ventilatie vanaf dat moment nadrukkelijk een plek had als basismaatregel.

NATIONALE BELANGSTELLING

In totaal zijn 201 personen, direct of indirect, gelinkt aan deze uitbraak. GGD Twente heeft vier typen onderzoeken ingezet, samen met adviesbureau bba binnenmilieu, Vrije Universiteit Amsterdam, horecaonderneming Khalid Oubaha Company en het RIVM :

SAMEN 17

Corona-uitbraak bij discotheek

18 Samantha Dinsbach, directeur publieke gezondheid (DPG) SAMEN

Ook iets ‘moois’ Een crisis van een gigantische omvang. “Er is zó ontzettend hard gewerkt en zó snel en goed opgeschaald. Neem alleen al het tempo waarin we met z’n allen de testen vaccinatielocaties hebben gerealiseerd. Medewerkers en management, we deden het samen. Ik ben supertrots op de inzet van onze medewerkers.”

Van dag tot dag “GGD Twente is voor een deel ook een crisisorganisatie, dus we zijn voorbereid op rampen”, vervolgt Samantha. “Klaar om te kunnen opschalen als de situatie dat van ons vraagt. Maar een uitbraak van deze omvang zagen we niet aankomen. Van de ene op de andere dag moesten we ineens volledig anders gaan werken. Ruim twee jaar leefden we van dag tot dag. Stroopten we telkens opnieuw de mouwen op en bikkelden we door, elke dag weer. Creatief zijn met onze mensen en middelen. Die flexibiliteit en dat aanpassingsvermogen vergeet ik nooit. Daar heb ik niet alleen een enorme bewondering voor, het heeft me ook geraakt.” Steun gevoeld Die volledige focus, dag in dag uit. Dat houdt natuurlijk niemand twee jaar vol. “Ik heb me vaak afgevraagd of we al die tijd wel genoeg aandacht hadden

Steeds hogere besmettingscijfers, het opzetten van vaccinatielocaties. “Er waren nogal wat uitdagingen, om het zacht uit te drukken. Maar je zit samen in die film en je laat al het gewone werk vallen. Dat zorgt voor een gevoel van verbinding. Zeker in de eerste periode was iedereen 24/7 aan het werk. Dat heeft iets heel ‘moois’. We stonden allemaal schouder aan schouder om de crisis aan te pakken.

telefoon en ook van ICT: op alle nieuwe locaties moest een ICT-netwerk worden aangelegd. Er is écht heel hard gewerkt en zó snel en goed opgeschaald.”

De reis wordt keer op keer verzet, van oktober naar kerst en naar de zomer van 2021. Uiteindelijk moet de familie de reis toch cancelen. “Dat voorbeeld spreekt voor mij boekdelen. Ook ik werd steeds verrast door corona. Meerdere keren dacht ik, nu hebben we het ergste wel gehad. Natuurlijk doet zo’n periode iets met je, zeker omdat je je familie niet kunt zien en je ouders niet kunt knuffelen.” Bovendien overleed haar schoonmoeder tijdens de eerste lockdown in het verpleeghuis. “We mochten gelukkig bij haar zijn in die laatste paar dagen. Maar het was heel zwaar om op deze manier afscheid te moeten nemen.”

Samantha Dinsbach blikt terug tweeënhalfopjaar corona

Dat geeft ook een kick. Zo hebben we de grootste wervingscampagne ooit opgetuigd. Voor corona hadden we twaalf mensen op de afdeling infectieziekten. Op het hoogtepunt waren dat er twaalfhonderd. Extra handen die echt noodzakelijk waren. Collega’s lieten - waar mogelijk - hun reguliere werk vallen om mee te helpen. De situatie vroeg veel van iedere afdeling. De medewerkers van bedrijfsvoering, de mensen aan de “Je zit samen in die film, wat een gevoel van verbinding geeft.

Dat heeft ook iets heel moois”

SCHOUDER AAN SCHOUDER

Tweeënhalf jaar corona. Een behoorlijke uitdaging. Of zoals Samantha Dinsbach, directeur publieke gezondheid (DPG) het zelf zegt: ‘één grote rollercoaster’. Een periode die impact had, niet alleen werktechnisch, maar ook voor haar persoonlijk. “Ik zou in april 2020 met mijn ouders naar Indonesië gaan. Mijn vader is Indonesisch en het was een droom om samen die kant op te gaan.”

SAMEN 19

20 voor wat het met ons heeft gedaan. De impact op onze mensen, op onze hele organisatie. De vraag ‘hoe is het met je?’ is soms belangrijk. Want als ik nu terugkijk besef ik goed dat we ook roofbouw hebben gepleegd. Daarom ben ik superdankbaar voor ieders inzet.” Gelukkig was er andersom ook oog voor Samantha zelf. “Er waren burgemeesters die vroegen ‘red je het nog wel?’. En collega’s intern keken naar me om. Maar als directeur wil je toch ten koste van alles blijven staan. Juist voor je medewerkers. Gelukkig heb ik me erg gesteund gevoeld.”

Het landelijke sentiment is nu positiever. Ook onder medewerkers scoort de GGD goed. Samantha: “We hebben veel mensen weer moeten laten gaan, daarvan geeft 80% aan dat ze zouden willen terugkomen. Dat is een prima score, toch?”

Gezond leven is een keuze Je gezondheid heb je niet voor het kiezen, je leefstijl wel. “Gezond eten, voldoende bewegen en niet te vaak en te veel toegeven aan de ongezonde geneugten van het leven. Dat hebben mensen zelf in de hand”, benadrukt Samantha Dinsbach. “We zien gelukkig een verschuiving naar een gezondere leefstijl, iets dat we vanuit de GGD echt ondersteunen en waar we nog steviger op gaan inzetten. Het is goed dat die discussie op de politieke agenda staat en breed gevoerd wordt.”

“We stroopten telkens opnieuw de mouwen op en bikkelden door, elke dag weer ”

SAMEN

Vergrootglas Waar de GGD voor veel mensen vóór de crisis vaak wat anoniem was, kwam de organisatie tijdens de crisis juist onder een vergrootglas te liggen. Samantha: “Je ziet dan hoe snel het sentiment kan omslaan. Van applaudisseren voor de zorg tot soms zware en onterechte kritiek.” Er zijn tijden geweest dat mensen zich bijna schaamden dat ze bij de GGD werkten. Het leverde zelfs discussies en ruzies op in het privéleven. Dat laatste gold ook voor Samantha zelf. “De hele crisis zorgde voor zoveel polarisatie. Ik heb af en toe flink ruzie gemaakt over vaccineren. Als iemand zei dat het niet nodig was ging ik echt uit mijn dak. Als je er iedere dag zo middenin zit, begrijp je dat niet meer.”

Commitment De publieke opinie mocht dan grillig zijn, er was vanuit het maatschappelijk speelveld veel steun. “De Veiligheids regio Twente en burgemeesters en wethouders zijn altijd vierkant achter ons blijven staan”, zegt Samantha. “Daarnaast hebben we uitstekend samengewerkt met politie en defensie toen de situatie daarom vroeg.” De regionale pers heeft enorm bijgedragen. “Er wordt eigenlijk altijd geklaagd over de pers. Vooral in het begin is in deze regio echt sprake geweest van constructieve journalistiek. Onrust creëren is de makkelijkste optie, maar de regionale pers heeft hier goed beseft welke rol ze had. Natuurlijk waren journalisten ook kritisch, maar ik heb echt geen slecht woord te zeggen over de pers.” De crisis heeft op vele vlakken gezorgd voor een sterkere samenwerking. “Zeker in de zorg zijn door de crisis banden verstevigd. Denk aan de leidinggevenden van verpleeg-, verzorgingshuizen en thuiszorg instellingen (VVT) en huisartsenposten. We kennen elkaar nu goed, dus als er iets is zijn de lijnen kort. Samen door zo’n crisis gaan schept ook een band. We hebben gezamenlijk dingen opgepakt, zoals de campagne ‘Help ons Zorgen’, waarin we inwoners onder andere opriepen om goed voor zichzelf en hun naasten te zorgen en daardoor de zorg te ontlasten. Ik vind dat we dat wel een ‘succesje’ kunnen noemen.”

Midden in de samenleving Dat de GGD altijd al midden in de samenleving stond is duidelijk. Maar de crisis heeft het beeld van de organisatie wel veranderd. “Door corona weten mensen nu beter wat we doen. Juist omdat het in de media continu over een crisis gaat kun je mensen goed mee nemen in wat je als GGD Twente doet. Zo hebben we in korte tijd al zeven honderd Oekraïense kinderen gezien voor jeugdgezondheidszorg. Omdat dat iedere dag in de media is hebben mensen daar een veel beter beeld bij.”

SAMEN 21

Preventie in de toekomst Inmiddels durft Samantha verder in de toekomst te kijken. Wat gebeurt er na corona? “Ik hoop echt dat we met zijn allen durven kiezen voor de voorkant. Dan doel ik op preventie. Voorkomen is niet alleen beter dan genezen. Het is per saldo voor de maatschappij ook goedkoper. Per persoon besteden we gemiddeld 20 euro aan preventie en 5.000 euro aan zorg en medische behandelingen per jaar. Als corona iets positiefs heeft gebracht, dan is het wel dat het belang van een goede gezondheid nog eens extra is benadrukt. En dat dit niet iets vanzelfsprekends is.” Die rol ligt volgens haar niet alleen bij de GGD, maar bij de hele zorg. “We worden steeds ouder en de zorg heeft te weinig mensen. Onze kijk op zorg moet dus veranderen. Anders redden we het niet.” Inzetten op preventie is ook haar persoonlijke doel. “We moeten opkomen voor de kwetsbaren en preventief ziektes voorkomen. Dat gedachtegoed wil ik stevig neerzetten. Dat doe ik iedere dag. Ik zou echt zeggen dat ik directeur publieke gezondheid in hart en nieren ben. Ik probeer mijn enthousiasme over te brengen en dat blijf ik doen. Ik wil een beweging starten die steeds groter wordt. Dat is mijn droom voor de toekomst.”

Lering trekken Dat een situatie weer snel kan veranderen is wel gebleken. “Als je nu bedenkt dat we met kerst 2021 bijna verloven van medewerkers moesten intrekken, kun je je dat al bijna niet meer voorstellen. Een half jaar later lijkt corona bijna verdwenen. Ik zeg ‘lijkt’ want er kan snel weer een opleving van het virus zijn.” Of er na de coronacrisis iets wezenlijk veranderd is in de aanpak? Het stadium van terugblikken is in elk geval aange broken. “Natuurlijk hebben we lering getrokken uit de pandemie. Alle ‘lessons learned’ vervatten we nu in draaiboeken. Zo weten we bijvoorbeeld dat we ook uitzendbureaus willen inschakelen bij soortgelijke kwesties en dat we locaties achter de hand houden zodat we snel kunnen opschalen.” Ook persoonlijk heeft Samantha geleerd van de crisis. “Iedere crisis moet je bekijken wat er nodig is. Maar natuurlijk neem je ervaringen wel mee. Ik ben eerder geneigd om alle scenario’s uit te tekenen. Ook de scenario’s die je je niet kunt voorstellen. Ik wil ze in elk geval allemaal horen en daarna bekijken we wel wat realistisch is.” Daarnaast heeft ze veel bijgeleerd over leidinggeven. “Ik wil van nature graag alles samendoen, maar in een crisis moet je soms gewoon even de baas zijn en duidelijk en snel besluiten nemen.”

Testen drive-in Testen L-locatie Universiteit Twente Kinderteststraat 22 De eerste testen Testen CORONA IN BEELD

Testen Hermandad Testen Hermandad Testen Nijverdal Interview eerste testrondes Kinderteststraat Persbezoek 23 Bekijk uit de serie ‘Op stap met Ilse & Stefanie’ de video over de kinderteststraat in Goor. Ilse sprak Stefan.kindertestexpertmet Een teststraat voor kinderen

Flores weet nog goed hoe het in 2020 allemaal begon. Hij was toen werkzaam bij jeugdgezondheidszorg (JGZ), facilitaire zaken jeugdgezondheid en hield zich met name bezig met huisvesting en inkoop. Na de tijdelijke opdracht bij JGZ heeft hij intern andere mogelijkheden onderzocht. “Ik wilde heel graag blijven en na een tip om met iemand van algemene gezondheidszorg (AGZ) te praten, heb ik de daad bij het woord gevoegd. Corona komt eraan en ik zou hierin graag mijn steentje bijdragen.”

We hebben er allemaal wel eens één bezocht; een testen/of vaccinactielocatie in Twente. Deze locaties werden door onze hardwerkende collega’s in een mum van tijd opgebouwd en ingericht. Flores Lem en Judith Keizers vertellen wat er allemaal bij kwam kijken.

24 LEREN DOOR TE DOEN

Flores Lem, senior medewerker facilitaire zaken Elke locatie een uitdaging op zich

SAMEN

Verwachting Flores wist niet wat hij kon verwachten. Het was in zijn beleving een mooie maar ook een uitdagende periode. “Ik dacht in eerste instantie dat het een logistieke functie zou zijn en dat klopt wel. Ik houd de voorraden van de test -en vaccinatielocaties bij en ik doe de bestellingen. Daarbij kijk ik naar de tendens, wordt het drukker op de locatie of juist niet. Maar er komt meer bij kijken. Vooral de doorlooptijd vanaf de start tot oplevering van een locatie werd onderschat. We hadden soms maar twee weken om een testof vaccinatielocatie te vinden én in te richten. Een behoorlijke uitdaging. In veel gevallen bleek het best lastig om geschikte locaties te vinden. Het ging in die tijd economisch gezien niet slecht met bedrijven, onder meer door de coronasteun. Gelukkig waren er ondernemingen die vanwege het maatschappelijke belang proactief meedachten. Dat was erg fijn. Ik heb een groot netwerk in het vastgoed en ben niet bang om contact op te nemen met de ondernemers. Ondanks het “Je moet het gewoon doen. Wat achteraf minder goed werkt, dat pas je bij de volgende locatie weer aan. Zo leer je en verbeter je steeds meer het werkproces en het resultaat”

“Wat we als GGD met weinig mensen in een korte tijd hebben neergezet, daar ben ik best trots op”

Trots Als Flores terugkijkt op de resultaten die hij met het team heeft geleverdin korte tijd meerdere locaties openen - dan voelt hij zich trots. “Dat hebben we toch maar mooi gedaan met z’n allen. Het doet mij goed dat de samenwerking fijn is verlopen. Ik vond het een waanzinnige uitdaging om dit te mogen doen. Ik heb hard gewerkt en veel plezier gehad. Een geintje kon ook op z’n tijd, dat vind ik belangrijk.”

Judith is het daar volledig mee eens: “Buitenstaanders hebben veelal geen idee wat onze werkzaamheden inhouden. Wat we als GGD met weinig mensen in een korte tijd hebben neergezet, daar ben ik best trots op. Uiteindelijk heb ik mijn nanodeeltje aan de weg uit deze coronapandemie kunnen bijdragen.”

Inrichting Judith Keizers vult Flores aan: “Het opstarten van nieuwe vaccinatielocaties en het inrichten daarvan deed ik onder andere samen met Flores. We waren een goed team. Flores vanwege zijn ervaring met vastgoed en het bijhouden van de voorraden en de administratieve afwikkeling ervan, ik met mijn inhoude lijke kijk op het proces. Ik gaf aan wat er per locatie nodig was en ik keek mee met de tekeningen: wat moet waar staan. Flores regelde met de locaties en de partners dat dit ook daadwerkelijk zo werd gebouwd. Ik was met de inhoude lijke zaken bezig: de inrichting, hoe moeten de stromen lopen, het aantal priklijnen, welke ingang moeten we pakken, hoe moet het personeel dan lopen, hoe doen we dat dan en hoeveel stoelen kunnen we kwijt. De dag dat de locatie openging was ik er nog bij. Zodra ik zag dat het goed liep ging ik weer door met een volgende locatie.” Judith is door haar ervaring vanuit infectie ziekten een waardevolle toevoeging in de werkgroep vaccineren. We gingen ervan uit dat de GGD in augustus 2021 zou starten met vaccineren. Dat liep anders en de opdracht werd vervroegd naar januari 2021. “De eerste vaccinatielocatie was in Enschede bij de Universiteit Twente. Almelo kwam er direct achteraan. Daar hadden we een week de tijd voor. Er werd besloten dat iemand verantwoordelijk voor moest zijn. Zo ontstond mijn functie: deelcoördinator facilitair en inrichting.”

Judith Keizers, deelcoördinator facilitair en inrichting

25 gebrek aan tijd, slaap en geschikte plekken lukte het toch elke keer weer om op tijd locaties op te leveren.”

tegelijkertijd

COÖRDINATOR VACCINATIELOCATIES “Omdat ik Aletta al kende vanuit de jeugdgezondheidszorg, was het vanaf de start prettig samenwerken. We kunnen goed sparren en de rolverdeling was snel gemaakt. De saamhorigheid was goed, daar kreeg ik energie van. De positieve sfeer in het projectteam en op de vaccinatielocaties maakten het werk leuk en dankbaar. Aletta en ik waren al bekend met vaccineren. Maar op grote schaal zoals we dit de afgelopen periode hebben gedaan, nog niet. We werkten samen met een grote groep collega’s. De dynamiek is daardoor anders en je leert veel van elkaar. We hebben één doel: mensen positief benaderen en vaccineren. Als ik terugkijk dan ben ik onwijs trots dat we het gered hebben. We hadden zes locaties open en kregen positieve reacties van inwoners. Dat deed ons goed!” In de zomer van 2021 verschoof de opdracht van massavaccinatie naar fijnmazig vaccineren. Vanuit GGD Twente is hier een project- en adviesgroep bij betrokken. Met als doel de vaccinatiegraad te verhogen onder de bijzondere doelgroepen. Dit startte kleinschalig, gericht op ongedocumenteerden, asielzoekers, vrouwenopvang en daklozen. Later werd dit uitgebreid met prikken in wijken met een lage vaccinatiegraad. Dat vroeg om maatwerk, ook aan de Fijnmazig vaccineren

COÖRDINATOR VACCINATIELOCATIES

SAMEN

organisatiekant is fijnmazig vaccineren heel intensief. Momenteel, zomer 2022, wordt er nog geprikt in de wijken bij pop-up priklocaties. Ook wordt er voorlichting gegeven over het corona vaccin. Het is voor de medewerkers altijd verrassend waar ze terechtkomen. Van in de kerk tot op de kermis. De initiatieven die in samenwerking met de gemeenten werden opgezet bleken al snel succesvol. We kijken nu vooral naar de toekomst. Hoe kunnen we doelgroepen beter bereiken? Dat doen we samen met de adviesgroep fijnmazig vaccineren. Afgelopen februari zijn we begonnen met de tijdelijke priklocaties, laagdrempelig vaccineren gedurende een paar dagen. Voor de doelgroep 60-plus is het ideaal om dicht bij huis een herhaalprik te halen. Soms zetten we wel achthonderd vaccinaties op een dag. We kunnen het dus een succes noemen. Zolang de situatie (of gezondheid van onze inwoners) er om vraagt gaan we door.

Debby Essink

“Vanaf de start heb ik meegedacht over de opzet van de vaccinatielocaties. Vanuit mij JGZ-achtergrond (jeugdgezondheidszorg) heb ik ervaring met vaccineren en het regelen van alles eromheen. Deze opdracht is niet te vergelijken met het Rijksvaccinatieprogramma. Juist de diversiteit in de werkzaamheden en de omvang van de opdracht maakt deze functie zo leuk. De kennis en expertise van het vaccineren vind ik belangrijk om over te dragen. Daarin kan ik bijsturen op wat belangrijk is en beter kan. Zodat de samenwerking met het hele team goed en prettig verloopt. Je weet wat je eigen kwaliteiten en capaciteiten zijn, maar je klaart keer op keer samen de klus. Dat geeft mij voldoening. Juist het onverwachte maakt het interessant en daardoor leer je jezelf nog beter kennen.”

Aletta Maassen van den Brink

INTENSE PERIODE Annemarie Barink is als vaccinatiecoördinator verantwoordelijk voor het juiste gebruik van de vaccins en de algemene gang van zaken op de vaccinatielocaties. “Ik bewaak het draaiboek met de juiste protocollen en stuur de medewerkers op locatie aan. Als er onverwachte problemen zijn, dan ben ik er om die op te lossen.”

SAMEN 27

“We waren te laat. Zo voelde het echt”

dan we gewend waren. We dachten te weten hoe het werkte... maar dit pakte in de praktijk toch anders uit. Midden in de chaos heb ik samen met mijn collega Martine de werkwijze helemaal uitgepluisd en verfijnd, terwijl we er ondertussen al meewerkten.

Een voorbeeld: de administratie bij het prikken liep de hele dag door. In de prikvelden, waar de mensen gingen zitten, werden ze per batch geprikt. Als het prikken minder snel verliep en de continue stroom van mensen die van de administratie kwamen, wel doorging, kreeg je opstoppingen en rijen tot aan de roltrap Dit zag je op papier niet, maar daar moesten we wel een oplossing voor verzinnen. Dat we dit middenin de chaos toch goed aan het werk hebben gekregen, daar ben ik best trost op.”

Voor Annemarie startte het coronaavontuur in april 2021. “In die periode waren er nog onvoldoende vaccins beschikbaar. We moesten veel mensen de deur wijzen omdat ze nog niet aan de beurt waren en andere doelgroepen prioriteit hadden. Dat zorgde voor een mix van veel dankbaarheid, maar ook frustratie van inwoners. In die zomer werd het ineens erg druk omdat er voldoende vaccins tegen corona beschikbaar kwamen en iedereen daarmee geprikt mocht worden. Er kwam veel nieuw personeel. Waar ik gewend was om twintig man aan te sturen, moest ik ineens 120 medewerkers aansturen. De verschillende coördinatoren hielpen elkaar ook goed. We zijn hierdoor dicht naar elkaar toegegroeid. Het was een bijzondere samenwerking: ondanks dat we nooit echt samen aan het werk waren, deden we wel hetzelfde werk. Zeker in de boosterperiode toen het zo abnormaal druk was, hadden we veel aan elkaar.”

Leren door te doen “De Grolsch Veste sprong er voor mij als locatie echt uit. Het was erg druk en we hanteerden een andere werkwijze Veel maardankbaarheid,ookfrustratie

Annemarie vaccinatiecoördinatorBarink,

Impact “In mijn eerste week kwam er een man naar mij toe voor zijn tweede vaccinatie. Toen waren vaccins nog schaars. Hij zei: ‘Mevrouw, ik heb een afspraak staan en ik zou eigenlijk samen met mijn vrouw komen. Maar zij is vorige week overleden aan corona. Dus haar spuitje mag je aan iemand anders geven.’ Dat heeft toen zo’n indruk op mij gemaakt. Je merkte gelijk welke impact deze tijd vooral op de kwetsbare doelgroepen had. De prikkers vroegen mij: ‘Die man was de vorige keer met zijn vrouw. Wat is er gebeurd?’ We waren te laat. Zo voelde het echt. Dat is voor mij nog steeds hét verhaal en hét gezicht dat hoort bij de hele vaccinatieperiode. De man die het spuitje voor zijn overleden vrouw wel aan iemand anders wilde geven. In tijden van schaarste. Dat was voor mij het meest bijzondere wat ik heb gezien.”

Annelies teamleiderBarrett,coronavaccinatie Marleen van der Wal, projectleider vaccinatie

Voor veel mensen was het coronavaccin een verlossing. Weg uit de toen geldende maatregelen en een oplossing voor mensen met een kwetsbare gezondheid. Het team vaccineren heeft onwijs hard gewerkt de afgelopen periode. Teamleider Annelies Barrett en projectleider Marleen van der Wal nemen je mee in hun werkzaamheden.

De weg uit coronapandemiedeze TEAM VACCINEREN

“Het team liet veerkracht en collegialiteit zien. Daar ben ik echt trots op”

Opdracht Annelies vervolgt: “Marleen zette de eerste combi testen vaccinatielocatie in Enschede op. Deze bevond zich op het terrein van de Universiteit Twente. Ik startte met het neerzetten van de projectorganisatie op lange termijn. Dat wil zeggen, onze opdracht vertalen in doelstellingenuitgangspunten,eninvullinggeven aan de projectorganisatie: welke rollen missen we nog en wie kunnen deze rollen vervullen. Mijn opdracht was in eerste instantie het vinden en inrichten van locaties samen met de gemeente. Naast meedenken over de project organisatie, hield Marleen zich vooral bezig met kwaliteit, werkprocessen en personeel. Zij zorgde ook voor het operationeel houden van de vaccinatielocaties. Uiteindelijk hebben we binnen vier maanden zes locaties geopend en tijdens onze piek zetten we 55.000 prikken per week zodat de hele Twentse bevolking in een korte tijd gevaccineerd werd.”

Eerste prikken Marleen: “Op 15 januari 2021 was het zover. We startten met het prikken van de zorgmedewerkers in de combilocatie op het UT-terrein. Annelies was ondertussen al op zoek naar een locatie voor de oudere doelgroep. Dat werd sporthal de Schelfhorst in Almelo. Omdat de opening nog even op zich liet wachten, prikten we de eerste 120 senioren nog op de UT-locatie. Allemaal boven de honderd, maar nog heel vief. Dat was geweldig. Zij zagen het vaccineren als het licht aan het einde van de tunnel. Er waren mensen die een jaar niet meer weg waren geweest, waardoor het vaccineren bijna een uitje leek voor hen. Medewerkers zeiden vaak: ‘Dat was echt mooi. Iedereen is zo blij en dankbaar.’ Eindelijk mochten ze... daar hadden ze een jaar op gewacht.”

Marleen sluit zich daarbij aan: “De avond voor de opening van een vaccinatielocatie, het moment dat we klaar waren, verbaasde mij iedere keer.

Boostercampagne De boostercampagne was volgens Annelies een bijzonder traject. "In september zagen we aankomen dat we herhaalprikken moesten geven. We wisten alleen niet wanneer. Het advies van de Gezondheidsraad liet best lang op zich wachten. Pas toen de omikronvariant kwam en die toch wel heel erg dominant en besmettelijk bleek, moesten we ineens heel hard rennen. Oorspronkelijk was het de bedoelding om zes weken na het advies van de Gezondheidsraad te starten. Dat zou pas in januari 2022 zijn. Dit werd naar voren geschoven naar begin december en uiteindelijk zelfs naar 18 november 2022. Het moest sneller en er moesten meer vaccinaties worden gezet. Op het hoogtepunt hebben we in Twente in een week tijd zelfs 68.000 prikken gezet; ons eigen regionale record. Om de grote vraag aan te kunnen hebben we De Grolsch Veste voor de boostercampagne ingezet. Toen hebben we ook de nieuwe prik methode toegepast. Dat betekende zitten en per groep prikken. Op deze manier konden we minimaal veertig tot zestig mensen per uur prikken. Daarnaast was het fijn dat we van hun faciliteiten, zoals verkeersregelaars en beveiliging, gebruik konden maken.”

Trots Annelies en Marleen zijn het unaniem met elkaar eens: “Wat heeft iedereen hard gewerkt de afgelopen tijd.”

Annelies sluit af: “De samenwerking met onze partners; de huisartsen en de instellingen waarmee we veel samendoen in de fijnmazige activiteiten, daar ben ik ook trots op. Zij hebben enorm geholpen ten tijde van de boostercampagne. Als ik kort de coronaperiode omschrijf dan was het heftig en leerzaam tegelijk en voel ik mij dankbaar dat ik hieraan een bijdrage mocht leveren.”

Annelies: “Toen we dachten dat iedereen een welverdiende vakantie kon nemen tijdens kerst 2021 moesten we allemaal aan de bak. Ik maakte me soms zorgen om mijn collega’s; houden ze dit wel vol? Toch ging iedereen er weer voor. Daar ben ik echt trots op. Hoe het hele team veerkracht en collegialiteit liet zien.”

SAMEN 29 Annelies werd gevraagd om samen met Marleen het team te versterken: “Omdat de landelijke opdracht om te vaccineren sneller moest, ben ik aangehaakt als teamleider vaccineren.”

Dat het telkens zo snel zou gaan had ik niet verwacht. De volgende ochtend was er een persmoment en stonden wij helemaal klaar voor de start. Wat was ik dan trots op het hele team dat in korte tijd de locatie operationeel had gekregen. Daar waren heel wat uren werk in gaan zitten. Mooie momenten die ik niet vergeet.”

Vanaf februari 2020 zet Marleen zich in voor de coronaafdeling: “Het eerste jaar heb ik mij met alle onderdelen beziggehouden: testen, bronen contactonderzoek en de informatielijn. In december 2020 werd ik aangenomen als projectleider vaccineren.”

“Er waren mensen die een jaar niet meer weg waren geweest, waardoor het vaccineren bijna een uitje voor hen leek”

Wijze lessen Op 4 juni 2020 is Barbara Beuvink met pensioen gegaan, na vijfentwintig jaar als arts bij de GGD gewerkt te hebben. Diezelfde dag begon zij, met haar expertise op gebied van infectieziekten, als opleider en begeleider voor haar collega-artsen. Barbara Beuvink, arts maatschappij & gezondheid

Effectiviteit vaccinaties

30 SAMEN

Er wordt nu ruim een jaar gevaccineerd tegen het coronavirus. We gebruiken wisselende vaccinatietypen met elk een eigen effectiviteit. Wat alle vaccins gemeen hebben, is dat ze vooral beschermen tegen een ernstig verloop van een COVID-19-infectie. Het oplopen van een besmetting voorkomen ze niet. De belangrijkste maatregelen om een besmetting te voorkomen blijven de basismaatregelen. Bij een besmetting zijn gevaccineerde mensen minder ernstig ziek, is de duur van de klachten korter en is de kans op langdurige klachten naderhand lager. In november 2021 bleek de algemene effectiviteit van vaccinaties voor 97% te beschermen tegen een ernstig verloop waarvoor IC-opname nodig was. Al snel werd duidelijk dat de effectiviteit vooral bij ouderen en kwetsbaren minder goed was dan bij gezonde jongeren. Ook daalde de parate bescherming van het lichaam tegen een ernstig verloop van een besmetting mettertijd. Andere virusvarianten ontstonden. Varianten met een andere eiwitstructuur, waardoor ze minder goed herkend worden door het eigen afweersysteem. Bij de deltavariant daalde de bescherming tegen een infectie naar 76%. Vooral de verandering van de omikronvariant, ten opzichte van de eerdere deltavariant, was een grote. Opnieuw was een daling van effectiviteit te merken na alleen een basisvaccinatieserie. Gelukkig bleek dat een extra vaccinatie de bescherming weer verhoogde. Mensen die een boosterprik hadden gehaald waren voor 93% beschermd tegen de deltavariant. De bescherming tegen de omikronvariant steeg van 33% naar 68%. Wederom was te meten dat de bescherming bij de groep kwetsbaren en ouderen sneller daalde. Om deze groep blijvend te beschermen, kregen zij de kans om een herhaalprik te halen. Deze zorgde ervoor dat de bescherming weer op hetzelfde niveau zou komen als vlak na de eerdere boosterprik. Zodoende kreeg ook deze groep een langere, goede bescherming tegen een ernstig verloop van een besmetting. GGD Twente onderzoekt de effectiviteit van vaccinaties bij ouderen in verpleeghuizen. De gegevens die hieruit voortkomen zijn belangrijk, want wereldwijd is er nog weinig onderzoek naar gedaan. We verwachten de onderzoeksresultaten binnen afzienbare tijd. Iets om naar uit te kijken!

Barbara: “Vanaf het begin van de coronapandemie waren we, als artsen maatschappij en gezondheid, intensief betrokken. Het was een hele bijzondere periode. Theoretisch gezien waren we voorbereid; zo oefenden we een aantal keren per jaar als team infectieziekten op mogelijke uitbraken. We wisten dat het een keer zou komen, de vraag was alleen wanneer. Maar in de praktijk bleek dat bij deze coronapandemie onze draaiboeken niet volledig toepasbaar waren. En dat gaf best wat onzekerheid. Ik ben erg trots op het team infectieziekten; we hebben het goed gedaan. Het bestrijden van corona was en is een enorm grote klus. Niet alleen voor het team infectieziekten, maar voor de hele organisatie en het management.”

Belang van infectieziektebestrijding Wat Barbara het meest verrast heeft, is de duur van de pandemie: “Corona heeft ons geleerd dat niets onmogelijk is. De omvang, hoe ziekmakend en onbekend het virus is, en vooral hoe lang de uitbraak duurt, dat hebben we niet eerder meegemaakt. Het doet beseffen dat, hoe goed je ook voorbereid bent, er altijd iets kan gebeuren dat ons verrast. Corona heeft duidelijk gemaakt hoe belangrijk infectieziekte bestrijding is. Naar de toekomst toe is het de uitdaging om mensen te motiveren onze adviezen op te volgen en bewust te maken dat iedereen een rol heeft. Het is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid.”

“In mijn werk als beveiliger bij de vaccinatielocaties heb ik gelukkig geen hele gekke dingen meegemaakt. Je kunt me gerust een soort gastvrouw noemen. Ik stond mensen vriendelijk te woord, maar was daarbij ook streng en direct: om de veiligheid van de bezoekers te waarborgen, moet men zich aan de regels houden. De samenwerking met de verkeersregelaars en de EHBO’ers van het Rode Kruis was daarbij ook erg belangrijk. Bezoekers waren over het algemeen erg vriendelijk; mensen maakten een praatje met je of gaven complimenten. Je merkte dat mensen ons werk waarderen!”

BEVEILIGER VACCINATIELOCATIE ENSCHEDE

31 SAMEN Christel Eulderink EHBO’ER RODE KRUIS

“Tijdens mijn werk als EHBO’er op de vaccinatielocaties heb ik veel gezien en meegemaakt. Vaak waren het fijne, maar soms ook impactvolle situaties waar je mee te maken kreeg. Het begeleiden van ouderen, het geruststellen van kinderen die de prik toch een beetje spannend vonden, dat gaf me veel voldoening. Maar mensen aanspreken hoorde er ook bij, als men geen mondkapje op had of zich niet aan de afspraken hield. Met een beetje aandacht en het tonen van geduld kun je veel bereiken.”

Sylvia Franke

60.000

Noodhulp verlenen is dankbaar werk PRIKKEN PER WEEK

Tijdens de grootschalige boostercampagne in december 2021 moest GGD Twente alle zeilen bijzetten om 60.000 prikken per week in Twente te zetten. Mede dankzij hulp van onder andere Defensie hebben we deze klus geklaard. Een prachtige samenwerking waar we als GGD erg blij mee zijn. Sergeant Bart Raven en korporaal Tom Huuskes vertellen over hun ervaringen op de priklocatie.

SAMEN 33 Bart Raven was in januari 2022 klaar met zijn opleiding en mocht gelijk in januari prikken bij de vaccinatielocatie in Almelo. Dat was in de laatste week van de boostercampagne, dus hij heeft uiteindelijk maar vier dagen geprikt. Kort, maar krachtig. “Toen ik op maandag startte was het echt hectisch met rijen tot buiten en naarmate de week vorderde, nam de drukte al enorm af. Ik werk niet veel met burger instanties, dus voor mij was deze week een interessante ervaring. Als sergeant was het lastig om een ander in een leiderschapsrol bezig te zien. Soms dacht ik, dat had ik anders aangepakt. We Foto’s ter illustratie hebben een duidelijke opdracht mee gekregen en dat was zoveel mogelijk mensen vaccineren in een korte tijd. Op een correcte en beleefde manier, waarbij er wel doorgewerkt moest worden.” Gaan voor goud Deze opdracht onderschrijft Tom Huuskes. Hij prikte 22 dagen, eerst in Almelo en daarna in Enschede. “We gaan voor goud, werken efficiënt en zijn altijd behulpzaam. Mensen hebben volgens mij het beeld bij militairen dat ze vooral functioneel bezig zijn. Ze waren daardoor terughoudender in het praten. Dat werkt voor de priksnelheid wel prettig. Ik heb het als dankbaar werk ervaren. Wat ik bijzonder vond, is dat mensen de tijd namen voor een dankwoordje. Mensen waren oprecht dankbaar en keken je ook aan”, vertelt Tom. Dankbaar werk Bart sluit af: “Het is inderdaad dankbaar werk om op deze manier noodhulp te verlenen. Het is een mooie kans. De samenwerking tussen defensie en de GGD was prima. We hebben hard gewerkt, maar op de minder drukke momenten ook veel gelachen.’

“We gaan voor goud, werken efficiënt en zijn altijd behulpzaam”

34 Bouw van de eerste locatie in Almelo Vaccineren Inwoner in gesprek met pers CORONA IN BEELD Bekijk uit de serie 'Op stap met Ilse en Stefanie' de video over hoe een vaccin in elkaar steekt. Stefanie kreeg uitleg. De vaccinatie

Eerste vaccinatie in Twente Vrijwilligers rode kruis Defensie aan het werk Voorbereider Vaccinatielocatie van boven De media op bezoek 35

Totaal aantal besmettingen 31 december 2020 35.233 positieve testuitslagen in Twente. 2021 Eerste vaccinatie in Twente 15 januari 2021 GGD Twente opent een grote testen vaccinatie-locatie op de campus van Universiteit Twente in Enschede. Deze locatie is een samenwerking tussen GGD Twente, gemeente Enschede en Universiteit Twente. De eerste prikken worden gegeven aan zorgmedewerkers.

36 Hamsteren Maart 2020 Na strenge maatregelen van het kabinet slaan Nederlanders massaal aan het hamsteren. Vooral de verkoop van toiletpapier, blikwaren en andere lang houdbare producten stijgt hard. Het leidt tot lege schappen in de supermarkt. ‘Intelligente’ lockdown 16 maart 2020 Nederland gaat in een intelligente lockdown. We houden anderhalve meter afstand, geven geen handen meer, knuffelen elkaar niet, iedereen moet in de elleboog niezen en vaak de handen wassen.

Opzet corona-afdeling 1 mei 2020 GGD Twente start met een aparte corona-afdeling. Er vliegt veel personeel van buiten in, zodat het reguliere werk van de GGD kan doorgaan. COVID-19 erkend als pandemie 11 maart 2020 Pandemie betekent letterlijk: wereldwijd voorkomend. Door het woord pandemie te gebruiken, onderstreept de WHO de ernst van de huidige situatie. Eerste teststraat in Twente April 2020 De teststraat in parkeergarage Hermandad is de allereerste teststraat in Twente. Begin april geopend en toen alleen nog toegankelijk voor zorgmedewerkers.

CoronaMelder app 9 oktober 2020 Deze app waarschuwt als gebruikers mogelijk in contact zijn geweest met iemand die besmet is door het coronavirus.

GGD Twente nam het voortouw bij het ontwikkelproces van deze app. GGD Twente dacht zeer actief mee over de conceptversie. Eerste inwoner Twente positief 4 maart 2020 GGD Twente maakt bekend dat een vrouw uit Borne besmet is met het virus. Zij is de eerste in Twente die ofﬁcieel besmet raakte met COVID-19. Na de positieve test moet zij in isolatie. Haar gezin gaat in quarantaine en de GGD doet meteen contactonderzoek.

van corona ONZE UITDAGINGEN VAN 2019 TOT 2022

Opzet clusterteam Januari 2021 Het clusterteam brengt in beeld waar zogenaamde uitbraken zijn. Zij analyseren, brengen clusters in kaart en delen daarna gericht adviezen met bedrijven, organisaties en zorginstellingen. Mondkapjesplicht 1 december 2020 Om verspreiding van het virus tegen te gaan, verplicht het kabinet het dragen van een mondkapje. boetenietenvoormondkapjesplichtDegeldtiedereenvan13jaarouder.Wiederegelnaleeft,riskeerteenvan95euro.

Overal ter wereld worden maatregelen genomen om verdere verspreiding tegen te gaan. Eerste coronabesmetting Nederland 27 februari 2020 Een 56-jarige man uit Tilburg is besmet met het nieuwe coronavirus. De man is kort daarvoor in de Italiaanse streek Lombardije geweest. De eerste coronabesmetting in Nederland wordt bekend gemaakt door toenmalig minister Bruno Bruins, tijdens een extra tv-uitzending over de wereldwijde onrust rond het coronavirus.

Sla open om de 2020/2021coronatijdlijntebekijken

Britse variant 18 januari 2021 In Twente wordt de Britse variant van het coronavirus vastgesteld. GGD Twente maakt zich grote zorgen en roept Twentenaren op zich aan de maatregelen te houden.

Stempelen gele boekje 9 juni 2021 Wie een prik heeft gehad, kan een stempel krijgen in het gele boekje.

Het leek nog ver weg in 2019. Corona in Wuhan. Maar binnen een mum van tijd was het virus in Nederland en even later in Twente. De uitdagingen en maatregelen volgden elkaar in razend tempo op. In deze tijdlijn blikken we terug. GGD Twente tijden 2019 2020 Coronavirus vastgesteld in China December 2019 In de Chinese regio Wuhan breekt een nieuw virus uit. Dit coronavirus (SARS-CoV-2) kan de ziekte COVID-19 veroorzaken.

Avondklok van kracht 23 januari 2021 In heel Nederland geldt een avondklok. Dat betekent dat iedereen tussen 21.00 uur en 04.30 uur binnenblijft. De avondklok moet ervoor zorgen dat mensen minder bij elkaar op bezoek gaan.

Opzet scholenteam 8 februari 2021 GGD Twente roept een speciaal scholenteam in het leven om scholen van informatie te voorzien. Het team geeft antwoord op vragen als: ‘Moeten we de klas naar huis sturen als een leerling besmet is?’ en ‘Welke informatie kunnen we aan ouders geven, als er een coronabesmetting op school is?’

Kinderteststraat 11 februari 2021 Bij de Universiteit Twente en bij de testlocatie in Goor opent GGD Twente speciale kinderteststraten voor kinderen onder de zes jaar. De PCRtesten zijn hetzelfde als bij volwassenen, maar er wordt meer tijd uitgetrokken om zo voldoende aandacht aan de kinderen te besteden. Kinderen ontvangen dapperheidsdiploma.een

Nederland gaat weer open 25 februari 2022 Het aantal besmettingen is hoog, veel mensen zitten in isolatie. Ondanks de hoge besmettingscijfers blijft het aantal ziekenhuisopnames stabiel. Nederland gaat weer open. De verplichte anderhalve meter afstand verdwijnt, voor de meeste evenementen is geen toegangsbewijs meer nodig, ook het mondkapje verdwijnt.

De voorbereidingen voor het najaar zijn gedaan. We kunnen anticiperen op eventuele nieuwe oplevingen van het virus. Ondertussen wordt nog steeds gevaccineerd met de eerste en tweede vaccinatie, de boosteren de herhaalprik. Het coronavirus blijft voorlopig bestaan.

Zomer2022

GGD Twente is in elk geval voorbereid op alle mogelijke scenario’s. 37 “Voor 2022 zetten we in op preventie en gezondheid”

Prikken op de kermis 18 september 2021 GGD Twente plaatst een prikbus op de Lambertuskermis in het centrum van Hengelo. Bezoekers kunnen een vaccinatie halen zonder afspraak. Daar gaat een rechtszaak aan vooraf. Een vrouw spant een kort geding aan, omdat zij vreest dat met name jongeren zich ongeïnformeerd en onder groepsdruk laten vaccineren. De rechter stelt de GGD in het gelijk. Er worden 162 vaccinaties in twee dagen gezet.

Aantal besmettingenstijgthard 6 januari 2022 Omdat het omikronvirus veel besmettelijker is, stijgt het aantal besmettingen erg hard. BCO telt het hoogste aantal besmettingen sinds de start van de coronacrisis. De omikronvariant is minder ziekmakend dus het aantal ziekenhuisopnames daalt. Het hoge aantal mensen dat ziek thuisblijft, is wel verontrustend.

Vanaf november komen 80-plussers in aanmerking voor een boostervaccinatie. Nu er weer grootschalig geprikt gaat worden, is een extra priklocatie nodig.

Medewerkersbijeenkomst 15 december 2021 In een onlinebijeenkomst praat Samantha Dinsbach, directeur publieke gezondheid, alle medewerkers bij over de boostercampagne. Die moet worden versneld, omdat de omikronvariant zeer besmettelijk blijkt. In zo’n drie weken tijd moeten ruim 300.000 mensen in Twente worden voorzien van een boosterprik. Veel medewerkers zijn erg begaan met de situatie en bieden aan te helpen in de weekenden en tijdens de feestdagen.

Totaal besmettingenaantal 31 december 2021 82.064 positieve testuitslagen in Twente.

2022 Sla open om de coronatijdlijn 2021/2022 te bekijken.

Het 100.000e telefoontje Juli 2021

Startdatum dat een coronatoegangsbewijs verplicht is om toegang te krijgen tot horeca, evenement of cultuur.

Start boostercampagne 18 november 2021 De GGD-en krijgen de opdracht om alle 18-plussers

SAMEN 2022 Volle teststraten 26 januari 2022 Door het groeiende aantal besmettingen groeit ook het aantal mensen dat zich laat testen. Om iedereen te kunnen blijven testen, gaan de GGD-en samenwerken met commerciële testaanbieders. Het doel is op korte termijn én in de eigen regio te kunnen testen.

gevaccineerdgroepenvolgordebepaaltHetlatengevenmogelijkheiddetezichteboosteren.ministeriedewaarinwordenen roept de mensen op. Voor GGD Twente een monsterklus, waarbij alle registers worden opengetrokken. Met eigen en nieuwe medewerkers en met hulp van huisartsen, Defensie, Rode Kruis en zorginstellingen zetten we alles op alles om deze opdracht te realiseren.

Na de versoepelingen van 26 juni 2021 ontstaat er in discotheek Aspen Valley in Enschede een brandhaard. De discotheek is voor het eerst sinds anderhalf jaar weer open, onder voorwaarde dat bezoekers een negatieve PCR-test overleggen. Na de eerste gevallen roept GGD Twente bezoekers op zich te laten testen, daar wordt massaal gehoor aan gegeven. De week daarna testen ongeveer tweehonderd jongeren positief.

Naast de vaste locaties in Enschede en Nijverdal opent GGD Twente een nieuwe priklocatie aan de Woonboulevard 46 in Almelo.

Hoogst aantal positieve besmettingen 11 februari 2022 In totaal zijn er die dag 4671 positieve PCRbesmettingen en wordt er bronen contactonderzoek gedaan door 215 medewerkers van zowel GGD Twente als van de landelijke partijen. Conformatietest GGD niet meer noodzakelijk 11 april 2022

Coronabrandhaard in Aspen Valley Juni 2021

Derde prik beschikbaar 7 oktober 2021 De derde prik is voor patiënten met een ernstige afweerstoornis onderdeel van de basisvaccinatie om zo goed beschermd te zijn tegen ernstige ziekte of sterfte door corona.

Het is niet meer nodig om bij de GGD een coronatest te laten doen als je klachten hebt. Mensen met een kwetsbare gezondheid of mensen die met deze kwetsbare doelgroep werken kunnen zich nog wel laten testen.

Coronatoegangsbewijs verplicht 25 september 2021

GGD Twente gaat als een speer Januari 2022 GGD Twente gaat als een speer met de boostercampagne door een nieuwe manier van prikken in de Grolsch Veste, waarbij mensen op een rij worden gezet en de prikker erlangs loopt. Uiteindelijk klaart GGD Twente de klus en zijn vóór eind januari alle 18-plussers die dat willen geboosterd.

Medewerkers van de informatielijn beantwoorden sinds het begin van de crisis, vragen van inwoners over het coronavirus.

Priklocatie Almelo geopend 7 december 2021

Opening FC Twente stadion als boosterlocatie 27 december 2021 Mensen die in aanmerking komen voor een boostervaccinatie kunnen terecht bij het stadion van FC Twente in Enschede. Er worden 2.600 boosterprikken per dag gezet.

38 Karlijn Kampman, arts algemene gezondheid

SAMEN 39

Relativeren “Het kan allemaal veel erger. Kijk maar naar de situatie in Oekraïne. Soms moeten we situaties relativeren.” En wat Karlijn geleerd heeft? “Ik moet nergens meer gek van opkijken, van wat er gebeurt. En... soms ook proberen minder naïef te zijn”, knipoogt Karlijn. Karlijn zette een stapje terug in haar functie als arts seksuele gezondheid en legde de focus op de coronapandemie. De eerste coronagevallen in Twente maakten dan ook veel indruk op haar. “Die eerste besmettingen konden we linken aan mensen die op skivakantie waren geweest in Italië. Niet veel later testte een man positief op corona die niet was wezen skiën. Toen kwam het besef: nu zit het echt onder de bevolking.”

Gepensioneerde artsen Het aantal besmettingen liep verder op. “Heel veel was nog onduidelijk. Ook hoe we moesten handelen in bepaalde situaties. Ik hield me bezig met de vragen: ‘Welke soorten testen zijn geschikt?’, ‘Hoe gaan we testen?’, maar ook ‘Waar lopen we tegenaan in teststraten?’ Iedereen was zo betrokken en bereid om te helpen.” Zelfs gepensioneerde artsen keerden terug om hun steentje bij te dragen. “Die nemen veel ervaring met zich mee. Tijdens vergaderingen wordt met respect tegen die mensen opgekeken. Het was een hele bijzondere tijd”, vertelt Karlijn. Van de ene verbazing in de andere Ook tijdens de pandemie bleef Karlijn zich verbazen. “Overal mondkapjes Dat de eerste coronabesmettingen in China konden leiden tot een pandemie in de rest van de wereld, verbaasde arts Karlijn Kampman. “Ik zei nog op een verjaardag: ‘Welnee, dat blijft in China. Dat komt niet hierheen’”, blikt Karlijn terug. “Goh, wat ben ik achteraf naïef geweest”, lacht ze. dragen? Een lockdown die het hele land stillegt? Avondklok? Het is toch geen oorlog? Ik had het werkelijk allemaal nooit verwacht. Ook na de eerste lockdown ging het maar door. Toen we begonnen met vaccineren, zag ik die nieuwe variant niet aankomen. Die heeft ons echt om de oren geslagen! Op dat moment dacht ik: hoe gaan we winnen van corona?” Hoe Karlijn daar nu over denkt, is duidelijk. “We moeten met corona dealen en leren leven. Het gaat niet meer weg. Dus we moeten altijd rekening houden met een nieuwe variant.” “We moeten met corona dealen en leren leven”

Nu zit het virus echt onder de bevolking DE EERSTE GEVALLEN IN TWENTE MAKEN VEEL INDRUK

Verjaardagen Op verjaardagen die volgden, bleef corona het gespreksonderwerp. “Het leverde alleen maar discussies op. En heel veel vragen! Terwijl ik op dat soort momenten juist negativiteit en discussie wil vermijden.” Ook werd Karlijn regelmatig geappt. “Dachten mensen via mij een testafspraak te kunnen maken. Of kreeg ik appjes als: ik ben positief getest. Hoelang moet ik nu in isolatie?”

Snelle verspreiding Wat eind 2019 nog ver weg leek, kwam al snel dichterbij. Het coronavirus werd in februari 2020 voor het eerst vastgesteld bij een Nederlander. Deze 56-jarige man ging op vakantie in de Italiaanse streek Lombardije. Daarna ging het snel. Een maand later (maart 2020) was de eerste inwoner van Twente positief getest. Vervolgens was het ook in deze regio al snel een kwestie van veel testen. In april 2020 werd daarom de eerste teststraat in Twente geopend.

Na een tweede besmettingsgolf in Nederland nam juist het aantal COVID-19-besmettingen weer af. Vanwege de opkomst van de alfavariant van het virus waren de strenge maatregelen nog van kracht, zoals de gedeeltelijke lockdown en de avondklok. De rol KOEDIJK ILSE

Ook op scholen golden strenge maatregelen om de verspreiding van het virus te voorkomen. Kinderen moesten al bij lichte klachten thuisblijven en zich laten testen. Bij één besmetting in een klas, ging de hele klas in quarantaine. Het testadvies was: direct testen én op dag vijf opnieuw een test afnemen. Om meer inzicht te krijgen in de verspreiding van COVID-19 werd een uitbraakonderzoek opgezet.

Uitbraakonderzoek In totaal raakten 26 leerlingen en acht medewerkers besmet. Uitgebreid bronen contactonderzoek, inclusief monitoring van contacten, liet zien dat bij 21 van de 26 cases transmissie plaatsvond naar de ouders en/of broertjes of zusjes. In totaal werden er 59 gezinsleden van de 26 gevallen COVID-19 positief getest. De analyse liet ook zien dat verschillende klasgenoten op dag vijf van de quarantaine positief zijn getest zonder dat zij klachten hadden. Ook van deze asymptomatische cases zorgde een heel aantal voor verdere verspreiding binnen het gezin. Op het moment van deze uitbraak was nog veel onduidelijk over de rol van kinderen in de verspreiding van COVID-19. Ook was niet duidelijk in hoeverre asymptomatische kinderen bijdragen aan verdere verspreiding. Dit uitbraakonderzoek toonde aan dat kinderen in veel gevallen voor verdere verspreiding binnen het gezin hebben gezorgd. Dit gold voor zowel symptomatische als asymptomatisch geïnfecteerde kinderen. In die periode werd het als zinvol gezien om hele klassen in quarantaine te zetten, vanwege de vele klasgenoten die op dag vijf van de quarantaineperiode positief werden getest zonder dat zij klachten hadden, maar wel bijdroegen aan de transmissie. In februari 2021 werd GGD Twente geïnformeerd over een uitbraak van COVID-19 op een Twentse basisschool.

41 SAMEN

kinderenvanin vanverspreidingdecorona FEMKE

HAZELHORST

Data hebben hun meerwaarde bewezen tijdens de pandemie. “Mensen denken dat ons werk saai is. Maar we zitten niet de hele dag als nerds achter onze pc”, vertelt Cherelle van Stenus, onderzoeker publieke gezondheid.

Femke epidemioloogKoedijk,

Epidemiologie is meer dan cijfers

DUIDING GEVEN AAN CIJFERS Het vak van epidemioloog is door de pandemie onder een vergrootglas komen te liggen. “De media hingen aan onze lippen! We hebben meer contact met media dan voor de coronaperiode”, legt epidemioloog Femke Koedijk uit. “Naar data was juist heel veel vraag. Elke dag zag je epidemiologen op tv of hoorde je ze op de radio. Als epidemioloog beschik je over veel informatie die anderen niet hebben. Dit is de hardcore epidemiologie waar je voor studeert”, concludeert ze. Feiten en cijfers En de vraag naar informatie komt niet alleen vanuit de media. Ook gemeenten “Dit is de hardcore epidemiologie waar je voor studeert” Elke dag cijfers en gegevens verzamelen om daar vervolgens duiding aan te geven.

“Ons doel is duidelijk. Angst en paniek wegnemen door feitelijk te reageren met cijfers” Cherelle van Stenus, onderzoeker publieke gezondheid.

Fijnmazige vaccineren Ook valt uit data op te maken dat mensen zich in een aantal wijken minder snel lieten vaccineren. “Na de massa vaccinatie zijn we gestart met fijnmazig vaccineren. We kunnen gerichter inspringen door te kijken naar de beschikbare cijfers en leeftijden op wijkniveau. Zo zagen we welke wijken en leeftijden achterbleven”, legt Femke uit. “Samen met collega’s, gemeenten en sleutelfiguren in de wijk, werd vervolgens een plan gemaakt om hierop in te zetten.”

Cijferobsessie Getallen en gegevens checken werd voor het duo een obsessie. Ook Femke geeft dat toe. “Elke dag checkte ik als eerste de NOS om de besmettingscijfers te lezen. Hoeveel besmettingen zijn er vandaag bijgekomen? Hoeveel mensen zijn in het ziekenhuis opgenomen? Gaan we richting code zwart? Dat kan ik gelukkig iets meer loslaten.” Cherelle lacht om de herkenbaarheid van haar collega. “Wij hebben avonden en weekenden lang met elkaar aan de telefoon gehangen. Allemaal om de stukken en rapporten af te krijgen voor crisisoverleggen die de volgende dag gepland stonden. Maar het leverde nooit discussies op. Femke is rustig en pakt dingen heel snel aan. Haar maak je echt niet gek!”, legt Cherelle uit. En Cherelle is lekker direct met af een toe een grote mond”, zegt Femke met een knipoog.

SAMEN 43 doen een beroep op de expertise van Femke en Cherelle. “We zitten aan tafel met ambtenaren, wethouders en burgemeesters. Meestal digitaal, maar soms ook fysiek”, begint Femke. “Naast experts zijn wij ook adviseurs, want epidemiologie is meer dan getallen. Duiding aan alles geven, is de grote toevoeging. Voor ons is de informatie helder, maar voor een ander kan het ‘abracadabra’ zijn. Het is mooi dat we onze Twentse ketenpartners en bestuurders op deze manier handvatten geven voor hun preventie-activiteiten. Maar we zijn geen waarzeggers.” Cherelle vult haar collega aan: “Ons doel is duidelijk. Angst en paniek wegnemen door feitelijk te reageren met cijfers.” Noaberschap “De besmettingscijfers waren tijdens de pandemie hoog in Twente. We kregen daarom wel duizend keer de vraag: ‘Hoe kan dat nou?’. Wij doken in de cijfers en probeerden dit uit te leggen, hoewel er niet één duidelijke verklaring of oorzaak was”, stelt Femke. Onderzoeker Cherelle licht toe: “In Twente leeft heel erg het ‘noaberschap’. Twentenaren houden elkaar graag een beetje in de gaten door een oogje in het zeil te houden. Daardoor komen ze meer bij elkaar over de vloer. Daarnaast kent deze regio relatief veel productiewerk. Mensen die in deze sector werken, kunnen tijdens een pandemie niet thuiswerken. Dit zijn voorbeelden van mogelijke oorzaken waarom we in Twente vaak hoog zaten in het aantal besmettingen. Dit in vergelijking met de rest van het land”, verklaart Cherelle.

“Dan zegt ze: ‘We gaan het zó en zó doen!’ Dat maakt ons een topteam.”

Anne-Marie Kok en ik waren gezamenlijk hoofd op de afdeling corona. Ondertussen had Erik Maarsingh het stokje van MT-lid overgedragen aan Reinier van Broekhoven. “De opdracht was duidelijk. Nieuwe medewerkers werven, zodat GGD-collega’s reguliere werkzaamheden konden hervatten en ontlast werden van de coronawerkzaamheden.”extra

Twee jaar bijschakelenlang

Overspoeld “De eerste maanden heeft corona de GGD echt overspoeld”, blikt Liesbeth terug. “We liepen op topsnelheid en alle medewerkers kwamen van de GGD.” Toen dat langer duurde, besloot het Toen de eerste coronabesmetting in Nederland werd geconstateerd was Liesbeth de Wit teamleider binnen de afdeling algemene gezondheidszorg (AGZ) van GGD Twente. Binnen twee maanden was zij hoofd corona. In deze functie kreeg zij dagelijks vele opdrachten over zich uitgestort. Liesbeth kreeg de ruimte om een organisatie met achthonderd mensen uit de grond te stampen. “We hebben nooit gezegd; dat lukt niet. We hebben kunnen leveren en geen grote blunders gemaakt. Daar ben ik nog steeds enorm trots op.” managementteam om per 1 mei 2021 de functies anders te organiseren.

44 Golfbeweging Hoewel Liesbeth met veel trots terugkijkt, waren er ook mindere momenten. “Zie het als een golfbeweging”, zegt ze. “Toen de crisis begon, vond iedereen het een mooie opdracht en kregen we complimenten. Na een half jaar waren mensen er wel klaar mee en gaf corona veel druk in de maatschappij. Toen deed de GGD ineens niets meer goed. Totdat de vaccinatie periode aanbrak. Toen werden we plots weer omhooggetild. De GGD heeft dan ook keihard gewerkt om het virus de De afgelopen jaren heeft Liesbeth regelmatig gedacht: ik lijk wel gek! Ze werd op de proef gesteld. Zeker in het eerste half jaar van de coronatijd. “Er kwam veel druk vanuit het ministerie. De opdracht veranderde dagelijks. Eerst kregen we de opdracht om dagelijks driehonderd testen uit te voeren. We startten een teststraat in onze eigen parkeergarage Hermandad. Daar kwam al snel de groente- en fruithal in Enschede-Oost bij. Ook dat bleek onvoldoende. Er kwamen meer teststraten. En we begonnen met een speciaal bronen contactonderzoek team gericht op corona. De informatie lijn kwam erbij en later ook het vaccineren. Het was twee jaar lang dagelijks bijschakelen.”

ENORM TROTS SAMEN

Toestroom van nieuwe medewerkers Liesbeth ging met uitzendbureau Start People aan de slag en er kwamen ineens honderden medewerkers de GGD binnen. “Dat was spannend, want je wilt kwaliteit bieden. En dan komt er een enorme stroom aan nieuw personeel. Mensen die je eigenlijk niet kent. Met goede inwerksystemen is dat ons gelukt. Hierdoor konden medewerkers zonder medische achtergrond goed bronen contactonderzoek verrichten.”

Terugkijkend had Liesbeth de reguliere teams van de GGD graag wat meer deelgenoot gemaakt van wat er allemaal speelde binnen de corona-afdeling. “Ik heb gevoeld dat de corona-afdeling een wereld op zich was, dat vond ik soms heel jammer.”

Afschakelen Liesbeth werkt nu weer als teamleider infectieziekten/TBC. “Ik heb twee jaar in zo’n enorme high speed gewerkt, dat het ook wel weer fijn was om het stokje over te dragen. Ik had verwacht dat de overgang misschien wel moeilijk zou zijn, maar dat is niet zo. Ik kan makkelijk schakelen. Als je naar een andere afdeling overstapt, dan is daar je nieuwe dagelijkse werkelijkheid. Met de dynamiek die je daar aantreft. En dat gaat prima.” “Met enthousiaste mensen kun je echt een hele hoop bereiken” SAMEN

Liesbeth de Wit, hoofd afdeling corona, (tot december 2021) baas te worden door te testen, goed bronen contactonderzoek te doen en te vaccineren.”

Bergen verzetten Tijdens de coronacrisis heeft Liesbeth geleerd dat je echt bergen kunt verzetten als je wilt. “Je kan als organisatie meer dan je denkt, want met enthousiaste mensen kun je echt een hele hoop bereiken. Ook al zijn ze niet medisch geschoold of gediplomeerd. Het gaat erom dat mensen zeggen: ‘Ik ga ervoor’.”

Anderhalvemetersamenleving Samenleving die zo is ingericht dat mensen zoveel mogelijk, ten minste anderhalve meter afstand, tot anderen kunnen bewaren, zodat het coronavirus niet verder wordt verspreid.

Aanhoesten Hoesten in de richting van iemand.

bijvoorbeeld

Coronaregels De regels die mensen in acht moeten nemen ter voorkoming van de verspreiding van het coronavirus, zoals hoesten handhygiëne.

A B ECG H I

COVID-19 De ziekte die wordt veroorzaakt door het SARS-CoV-2.coronavirus C-woord corona. Ellebooggroet De groet waarbij je elkaar met de ellebogen aanraakt, als alternatief voor handen schudden of kussen. Flatten the curve Ervoor zorgen dat het aantal met een virus besmette personen, ziekenhuisopnamen of sterfgevallen zo min mogelijk stijgt.

Boostercampagne De massale vaccinatiecampagne om mensen te beschermen tegen corona door ze een booster te geven van het coronavaccin.

Coronahamsteren Op grote schaal boodschappen inslaan, uit vrees voor toekomstige schaarste door de corona. Coronakilo's Kilo’s die iemand aankomt wanneer hij/zij ten gevolge van corona langdurig binnen zit en relatief inactief is. Coronamoe Meer dan genoeg hebben van de virusziekte corona en met name van de berichtgeving daarover. Coronapuppy Huisdier (veelal een hond) dat mensen hebben aangeschaft tijdens de coronapandemie, zodat zij een reden hebben om na de avondklok nog buiten te zijn... om de hond uit te laten.

Coronajargon

Contactberoep Beroep waarbij je de klant fysiek aanraakt, fysiotherapeut en kapper.

Generatie C De generatie van personen die tijdens de coronapandemie zijn geboren. Haarakiri Het moedwillig verpesten van je kapsel door het zelf of door je partner te laten knippen en/of verven (coronakapsel). Intelligente lockdown Zoveel mogelijk binnenblijven. Alleen naar buiten als dat echt nodig is, bijvoorbeeld om boodschappen te doen of de hond uit te laten. F

Woningsdag

voorSynoniemenmondkapje

Snotterschaamte Het schaamtegevoel dat iemand met een loop- of snotneus heeft in aanwezigheid van anderen, omdat men misschien denkt dat diegene corona heeft. Sociale bubbel Een klein groepje mensen met wie je om mag gaan om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan.

WPuzzel, marathon, evenwichtsbalk, auto, dijk, mammoettank, achtbaan, thermometer...

Koningsdag tijdens een lockdown. Viruswappie Een scheldwoord voor iemand die de ernst van corona en/of de coronapandemie ontkent en/of probeert een alternatieve waarheid daarover te verspreiden via de (sociale) media, met name iemand die bizarre ideeën over het virus heeft en bijvoorbeeld vermoedt dat de viruspandemie onderdeel is van een complot.

Quarantainehobby Hobby die je begint of weer oppakt wanneer je in quarantaine zit. Raamknuffelen Tijdens een raamvisite doen alsof je elkaar omarmt of knuffelt met glas ertussen. Reproductiegetal Het getal dat aangeeft hoeveel mensen gemiddeld worden besmet door iemand die drager is van een virus en in die hoedanigheid het virus kan verspreiden.

Zwaaibezoek Bezoek aan de woning van iemand waarbij je het contact fysiek beperkt door enige tijd naar elkaar te zwaaien voor het raam. Z

Kuchscherm Het scherm dat bijvoorbeeld voor of op een balie staat om infectie met een virus door aanhoesten te voorkomen.

SAMEN Irma-effect Toegenomen interesse in gebarentaal.

KL N R QSV

Lockdownparty

Feestjes die georganiseerd worden tijdens de lockdown. Neuswisser Staafje dat gebruikt wordt voor het verzamelen van testmateriaal uit iemands neusholte. Quarantaine Een gedwongen of vrijwillig verblijf in afzondering gedurende zekere tijd, met name van iemand die een besmettelijke ziekte heeft of ervan verdacht wordt zo’n ziekte te hebben of te kunnen verspreiden.

Beschermlapje,

mondneusmasker,gezichtsmasker,blafkap,kuchlapje.

Aan creativiteit ontbreekt het Mark Rutte en Hugo de Jonge niet. In het satirische televisieprogramma ‘Even tot Hier’ blikken Niels van der Laan en Jeroen Woe terug op de metaforen van Mark en Hugo. Scan de QR-code voor de video met iconische uitspraken van Mark & Hugo.

48 NIEUWE INZICHTEN Karlijn Tijhuis, gezondheidsbevorderingadviseur SAMEN

Gezondheid is zoveel meer dan geen corona krijgen Adviseur gezondheidsbevordering

Karlijn Tijhuis is bijna vanaf het begin van de pandemie betrokken geweest bij de werkzaamheden rondom corona. Na negen maanden werken op de corona-afdeling is ze teruggegaan naar haar reguliere werk. Ze deelt een aantal inzichten op gezondheid die de pandemie ons brachten.

“Corona legt een vergrootglas op de problemen die er daarvoor ook al waren”

Gezondheid is groot goed Corona heeft volgens Karlijn een boost gegeven aan het vak gezondheids bevordering. Karlijn: “Naast de vele aandacht die er was om te voorkomen dat je corona krijgt (handen wassen, testen bij klachten, goed ventileren en je laten vaccineren), kwam er ook steeds meer aandacht voor het op peil houden of versterken van je gezondheid. Dit nemen wij ook mee in onze advisering, met als uitgangspunt de brede kijk op gezondheid Een financieel adviseur verrichtte lange tijd alle werkzaamhedennoodzakelijkeingemiddeld zo’n zestien uur per week. En dat naast het reguliere werk! Het huidige team financiën van de coronaafdeling heeft daar - terugkijkendveel bewondering voor. Momenteel, juni 2022, werken er vier mede werkers op financiën op de corona-afdeling. Officieel horen daar ook nog de collega’s van inkoop en aanbesteding bij, waardoor het SamenTwente-team van financiën & control, inclusief inkoop & aanbesteding, uit negentien professionals bestaat. De basis op orde Om goed en gedegen verantwoor Bedrijfsvoering, financiën & control Bij SamenTwente ging in 2021 de teller van zeven- à achtduizend facturen per jaar naar zo’n twaalf- à dertienduizend door de komst van het coronavirus. Vanuit bedrijfsvoering ondersteunden collega’s ook de corona-afdeling. ding af te kunnen leggen, moet de basis op orde zijn. Daar was in de crisissituatie nauwelijks tijd voor. Het team is sinds begin 2022 bezig met het op orde brengen van deze basis. Een voorbeeld daarvan is een dashboard met dagelijkse sturings- en management informatie. Eveneens wordt, in samenwerking met de teamleiders van het primaire proces, een begroting opgesteld. Het team financiën corona-afdeling legt momenteel de laatste hand aan een gedetailleerd rekeningschema voor de kostenverdeling. Daarnaast zijn zij gestart met het inrichten van nieuwe processen, waaronder die voor de financiële afhandeling en inkoop.

Karlijn: “Corona heeft veel ellende veroorzaakt en de nasleep is nog onbekend. Tegelijkertijd heeft de pandemie mensen ook doen beseffen hoe belangrijk hun gezondheid is. Opeens werden mailtjes afgesloten met de woorden ‘blijf gezond’. Gezondheid is meer gaan leven bij mensen.” De GGD kijkt breder naar gezondheid dan de afwezigheid van ziekte en klachten. Karlijn: “Gezondheid gaat over veerkracht en het vermogen om je aan te passen aan wat zich in het leven voordoet. Zoals een coronapandemie. Het heeft ons duidelijk laten zien dat gezondheid naast leefstijl (zoals roken, alcoholgebruik, bewegen en voeding) ook wordt bepaald door hele andere zaken. Of je wel naar school of je werk kunt, hoe je woont, of je lekker in je vel zit en (gezondheids-)informatie kunt vinden en begrijpen. In ons vak zijn we niet anders gaan werken door corona. De pandemie heeft juist duidelijk gemaakt dat we met de goede dingen bezig zijn, vanuit die brede kijk op gezondheid.”

SAMEN 49 en de inzichten uit de (extra) gezondheids onderzoeken. Zo ben ik op dit moment betrokken bij het extra onderzoek naar de impact van corona op de gezondheid van jongvolwassenen, in de leeftijd van 16 tot en met 25 jaar.” Wat corona volgens Karlijn vooral bevestigd heeft, is dat gezondheid ons grootste goed is.

Karlijn: “Ik weet nog goed hoe ik, na een korte briefing, met rode wangen en klamme handjes het eerste telefoontje aannam. Het was kort na de eerste persconferentie in maart 2020, er kwamen steeds meer vragen van ongeruste inwoners. In het begin vond ik dat best lastig. Enerzijds wil je heel graag hulp bieden en antwoord geven, maar aan de andere kant was er nog zo weinig bekend over het virus. Gelukkig waren de lijnen met het team infectieziektebestrijding heel kort en konden we bij vragen altijd bij hen terecht.” Toen het team corona verder uitbreidde, verschoven ook Karlijns taken. Karlijn: “Ik ben samen met het team communicatie aan de slag gegaan om de interne coronanieuwsbrief op te zetten, die later ook naar bestuurders ging.” Daarnaast was Karlijn onderdeel van het webcare-team en heeft zij bijgedragen aan het doorontwikkelen van het handboek voor de informatielijn. Brede kijk op gezondheid De coronawerkzaamheden hebben Karlijn het inzicht gegeven dat ze goed zit in haar huidige functie als adviseur gezondheids bevordering.

Karlijn: “Corona legt een vergrootglas op de problemen die er daarvoor ook al waren. Onze publieke gezondheidszorg staat onder druk en de gezondheids verschillen in onze samenleving blijven groot. Het is echt noodzakelijk duurzaam te investeren in preventie en gezondheidsbevordering. De inzet hierop is nu vaak nog te vrijblijvend.”

Emma van Diepen is gedragsweten schapper bij VTT. Ook bij VTT had corona invloed op het werk. “Huiselijk geweld stopte natuurlijk niet door de komst van corona. We zijn altijd blijven inzetten op onze huisbezoeken, crisisdienst en telefoonbezetting. Dat moest in de lucht blijven om ons werk goed te kunnen doen en cliënten hulp te bieden die ze nodig hadden”, vertelt Emma. Kind vaker thuis “In het begin moesten we snel nadenken over hoe we ons werk goed konden inrichten. Ons werk moest door blijven gaan, maar wel anders. In ons achterhoofd speelde altijd dat een kind vaker thuis is. Hierdoor kan in een huiselijke situatie meer spanning en stress ontstaan. De risicofactoren zijn hoger. Onze angst was dan ook dat er meer huiselijk geweld zou plaatsvinden”, vertelt Emma. “Daarnaast was het inzetten van hulpverlening ook lastiger, omdat hulpverleningsorganisaties, net als vele anderen, meer op afstand werkten. We moesten in die eerste fase dus echt wel even zoeken naar de juiste werkwijze.”

Saamhorigheid Ondanks dat het reguliere werk bij VTT gewoon doorging, waren er ook momenten van saamhorigheid binnen de overkoepelende organisatie SamenTwente.

Wachtlijsten weggewerkt Veilig Thuis Twente werkte, zelfs tijdens de coronacrisis, enorme wachtlijsten weg. “Er is een wachtlijstteam aangesteld en er zijn onderzoeken gedaan naar de taak van VTT in iedere fase van ons interne proces. Dat is nog helderder geworden en maakt onderlinge verschillen minder groot. We zijn eenduidiger gaan werken”, vertelt Emma. Of corona een boost heeft gegeven aan het wegwerken van de wachtlijsten weet Emma niet. “We werken natuurlijk veel samen met ketenpartners. Overleggen met hen waren digitaal, waardoor blijkbaar meer tijd en ruimte ontstond om andere zaken op te pakken.”

Emma: “In december 2021 kwam de oproep van Samantha om de testen vaccinatiecapaciteit in rap tempo op te schalen. Vanuit VTT werd veel gehoor gegeven aan de oproep. We droegen het samen, we moesten het samen doen en dat werd ook echt zo gevoeld.”

SAMEN “Huiselijk geweld stopte natuurlijk niet door de komst van corona”

Veilig Thuis Twente (VTT) is onderdeel van SamenTwente. Terwijl een groot deel van de organisatie volledig werkzaam was voor de coronacrisis, ging het reguliere werk bij VTT gewoon door.

VOOR VEILIG THUIS TWENTE

Het werk moest door blijven gaan UITDAGINGEN

De voor- en achtergrond Merijn is van alle markten thuis en dat helpt hem ook bij zijn eigen werkzaamheden. Merijn: “Er waren veel vrijwilligers nodig toen we gingen testen bij de Hermandadgarage. Ik ben daar ook een keer een eengeweest.verkeersbegeleiderweekendDatwaseigenlijksoortwin-win-situatie, want ik vond het erg leuk om te kunnen helpen aan de voorkant. Het hielp me ook in mijn eigen werk, doordat ik kon kijken op welke plekken wij met ICT nog beter konden ondersteunen.”

Vaccinatielocaties inrichten Merijn: “Er zaten veel eisen aan een vaccinatielocatie. Dat bracht veel vragen met zich mee, waar niemand direct een antwoord op had. Printers moesten worden geregeld, maar ook een vaste pc of een laptop. Het was belangrijk dat het systeem goed werd ingericht, want het vaccinatiebewijs dat geprint werd, moest wel bij de juiste persoon terechtkomen in verband met privacy. Daarnaast moest er ook rekening gehouden worden met internet. Het regelen van een werkende verbinding en een back-up voor als er een storing was. Daar werd allemaal over nagedacht. Ik heb een provider gebeld en de dag erna stapte een monteur in de auto om mij een aantal simkaarten te brengen. Die gaf aan: ‘Het contract komt later wel, hier heb je ze. Ga ermee aan de slag’. Ik denk dat je dit in normale tijden niet zou meemaken. De bereidheid van andere bedrijven om mee te helpen en mee te denken was heel hoog. Dat vond ik mooi om te zien!”

“De bereidheid van bedrijven om mee te helpen en mee te denken was heel hoog” Visser, ICT medewerker

Merijn

ICT IS NOODZAKELIJK Merijn Visser begon in september 2019 als ICT-servicedeskmedewerker, en al in maart 2020 veranderden zijn werkzaamheden. Binnen ICT was iemand nodig die het aanspreekpunt werd voor de corona-organisatie. Merijn werd de schakel tussen de corona-afdeling en de ICT-afdeling en fungeerde als spin in het web. dat nieuwe medewerkers geen spullen hebben, maar je wilt ook niet duizend telefoons bestellen en er negenhonderd weggooien. Daarom moet je goed in gesprek met de organisatie over de verwachtingen en hoe we daarbij kunnen helpen.”

51 SAMEN Merijn: “Ik weet nog goed dat toen de informatielijn en het team bronen contactonderzoek werden opgericht er superveel spullen nodig waren, zoals telefoons en laptops. Normaal vragen we eerst offertes op als hardware wordt aangevraagd. Nu werd dat proces ineens versneld. We moesten direct leveren en je kan geen nee verkopen. Hardware was bovendien lastig te verkrijgen, omdat het transport vanuit Azië stil kwam te liggen.

Dat betekent dat je heel goed moet weten wat er nodig is en dan is er veel behoefte aan afstemming. Je wilt niet Er is tweegebeurdzoveelinjaartijd

Triston beleidsadviseurBerkenbosch,corona-afdeling

Triston Berkenbosch pakte begin februari 2020 als preventiecoördinator seksuele gezondheidszorg zijn koffers om vakantie te vieren in Colombia. Niet wetende dat hij vier weken later het vliegtuig uitstapt als beleidsadviseur van de corona-afdeling. “De pleuris was uitgebroken, maar ik verwachtte toen niet direct dat het invloed zou hebben op mijn eigen functie”, begint Triston.

Hands-on mentaliteit WERKEN IN HECTIEK GEEFT ADRENALINEKICK

“Een week na mijn terugkomst kreeg ik het appje: ‘Hey Triston, kan je meehelpen in het team beleid?’. In situaties als deze vind ik de hands-on mentaliteit noodzakelijk. Ik ben de uitdaging gelijk aangegaan.” Betty Sibbel was al betrokken bij het team beleid. “Betty en ik hebben direct alle acties opgepakt die op dat moment noodzakelijk waren.”

Via de persconferentie gaf Hugo de Jonge het startschot om vanaf juni 2020 elke Nederlander met klachten te testen. “Ik weet nog goed dat ik die avond contact had met onze testarts Karlijn Kampman: ‘Zei hij nou iedereen?!’ Dat was namelijk wel wat anders dan twintig testen afnemen in een parkeergarage. Dit was het begin van een heus Twents testlandschap.”

Cruciale rol Zijn rol als beleidsadviseur werd steeds belangrijker en waardevoller. “Ik realiseer me dat ik me met hele andere zaken bezighoud dan de meeste collega’s.” Zo komen de adviezen van Triston terecht bij overleggen met bijvoorbeeld de burgemeesters. Of bij de minister in bijvoorbeeld de Aspen Valley-casus. “Dat is een grote verantwoordelijkheid. Het zorgt ervoor dat je bewuster wordt van je werk en de impact van je advies op besluiten”, legt Triston uit. “Het is mijn kracht om de juiste informatie bij de goede mensen te krijgen.”

Eindeloze marathon

Wat heeft Triston in de afgelopen twee jaar verrast? “Dat deze coronaperiode zo lang duurt. Je zegt ‘ja’ op een appje om dit werk te doen. En twee jaar later is het nog niet voorbij. Ik heb nog steeds het gevoel dat we een marathon lopen met allemaal sprints. Om Hugo de Jonge maar eens te citeren. In de maatschappij is dat gevoel minder, maar de GGDorganisatie is nog steeds volop bezig!”

Van waardering tot finalist Het geleverde werk van de afgelopen “Verslavend als je in die ‘aan-modus’ zit”

53 SAMEN

twee jaar is opgevallen. Het leverde Triston de nominatie op als finalist voor de uitreiking van Twentse Jonge Ambte naren 2021. “Het geeft mij het gevoel dat ik gewaardeerd word door collega’s en door mensen van buiten de GGD. Dat is waardevol en daar hecht ik enorme waarde aan,” vertelt hij bescheiden.

McDonald’s drive-in Team beleid werd al snel gevraagd mee te denken met de vraag: ‘Hoe kunnen we Twentenaren het efficiëntste testen en hoe richten we dit in?’ “Ik kan me goed herinneren dat het eerste idee was om bij alle bewoners een zelftest door de brievenbus te doen. Maar de zelftest werd toen als onbetrouwbaar beoordeeld.” Een nieuw plan zorgde voor gefronste wenk brauwen tijdens de vergadering. “We kregen gekke gezichten toen er werd geopperd te werken met een ‘McDonald’s drive-in’ waar mensen met hun auto doorheen konden rijden om zich te laten testen. Toch is dit idee doorgezet en uitgevoerd!”, lacht Triston. “Onze eigen GGD-parkeergarage werd de eerste Twentse teststraat. We waren de tweede of derde van het land met zo’n test drive-in.”

Topprestatie “Als GGD hebben we mooi en prachtig werk geleverd. We mogen absoluut niet onderschatten wat we hebben gepresteerd. Het is zeer bewonderings waardig! Bron- en contactonderzoekers, testers, prikkers en bellers. Iedereen is ontzettend belangrijk geweest in de keten om hetzelfde doel te bewerk stelligen. Wees je ervan bewust hoe belangrijk je taak en werk was”, benadrukt hij. Toekomst Het onverwachte maakt het werk volgens Triston uitdagend. “Je weet niet hoe het over een maand of over een jaar is. Alles verandert zo snel.” Het werk voor Triston is nog lang niet klaar. “Voor de corona-afdeling liggen er grote uitdagingen te wachten. Er is nu ruimte voor de kritische noot, waar we onze lessen uit trekken. Dat zijn mooie trajecten voor de toekomst. Het geeft mij na twee jaar nog steeds een adrenalinekick om in die hectiek te werken. Je staat continu ‘aan’. Het is verslavend als je in die modus zit”, onderstreept Triston.

Toen corona begon, deed de afdeling P&O de werkzaamheden rondom werving en selectie zelf. Na enkele maanden werd duidelijk dat dit Je werkt met elkaar naar één doel Circa 1200 personen werkzaam tijdens de piek over vaccineren, zoals: hoe zorgen we dat mensen goed geïnformeerd zijn over vaccinatie? Vanuit de groep fijnmazig vaccineren, gericht op specifieke kleinere doelgroepen, merkten we dat er veel vragen waren bij de inwoners over het onderwerp. Focusgroep Om nog gerichter aan te sluiten bij de vragen die leefden bij de inwoners zetten we een focusgroep op. Bij een focusgroep ga je in gesprek met de doelgroep zelf. Dat heb ik bijvoorbeeld gedaan met een groep jongeren van Turkse komaf. Door deze gesprekken kreeg ik een beter beeld over wat er leeft binnen de groep en met welke vragen zij rondlopen. Deze informatie koppel ik dan terug aan de niet meer kon, de omvang werd te groot. Start People was sinds september 2019 onze uitzend organisatie (op basis van een Europese aanbesteding) en nam de werving en selectie op zich. Naast de circa negenhonderd medewerkers die tijdens de boostercampagne werkzaam waren op inhuurbasis, sprongen daarnaast circa driehonderd medewerkers vanuit de reguliere organisatie bij (gesprongen weg). Dit zorgde ook voor een hoge werkdruk op de afdeling P&O, aangezien dit gecoördineerd moest worden en er allerlei administratieve handelingen bij kwamen kijken. Ook op het gebied van advisering moest het team uitbreiden. De huidige rest van de werkgroep fijnmazig vaccineren. Op deze manier kunnen we gericht kijken hoe we inwoners beter bereiken. Het is mooi om te zien dat we iets hebben opgezet dat inwoners helpt bij hun vragen.”

adviseurs konden dit werk er niet (meer) bij doen. In maart 2021 startte een P&O-adviseur specifiek voor de corona-afdeling. Daarnaast zijn een aantal adviseurs ingehuurd voor coronagerelateerde vraagstukken. Ten slotte ondersteunden enkele Saxionstudenten de •••Teampersoneelsadministratie.P&Odraagtbijaan:Goedlopendadministratiefprocesenadequatemanagementinformatie(samenmetStartPeopleenandereonderdelenvanBedrijfsvoering).Ondersteunenvanleidinggevendencoronabijpersonelevraagstukken.Organisatieontwikkeling.

begon op de afdeling corona als bronen contactonderzoeker. Zodra de vacature vrij kwam als gedrags wetenschapper hoefde hij geen twee keer na te denken. Deze functie is hem op het lijf geschreven met zijn achtergrond in psychologie. Wouter: “De rol van gedragsweten schapper is erg breed, maar over het algemeen houd ik me met diverse vraagstukken bezig in relatie tot corona en gedrag. In het begin van corona waren het veel vragen over testen en de maatregelen. Naarmate corona vorderde en mensen werden gevaccineerd hield ik me meer bezig met vraagstukken Team Personeel & Organisatie (P&O) kijkt terug op een drukke coronaperiode. Dat lag vooral aan het feit dat de werkzaamheden niet te plannen waren. Nieuwe medewerkers moesten snel aan de slag, dus P&O moest continu klaarstaan. Uitdagingen in het dagelijkse werk waren er zeker! Bijvoorbeeld de wisseling van medewerkers binnen team P&O (vertrekkende collega’s, inwerken van nieuwe collega’s) en het thuiswerken.

SAMENWouter

“Ik werd echt blij van het samenwerken”

55 Barbera: “Het begin van corona was voor iedereen een sprong in het diepe. Een spannende, maar vooral ook interessante tijd voor mij en de communicatiecollega’s. De sfeer van chaos en drukte tijdens de eerste maanden ligt mij wel. Wat gaat er gebeuren en wat gaan we doen waren telkens de vragen, zowel landelijk als hier in de regio en dus ook op het Twentehuis. Vanuit communicatie lag daar een belangrijke rol. Wat kunnen wij met communicatie bijdragen aan de gewenste situatie, die nog weleens veranderde. Wat betekent dit voor de inwoners en onze organisatie en hoe krijgen we de juiste informatie op de juiste plek? Je bent met collega’s uit de hele organisatie aan het pionieren over de aanpak.” Elkaar versterken “Ik kijk terug op fijne samenwerkingen. Het is ook mooi om te zien hoe je met je communicatiecollega’s vanuit een crisisaanpak rollen verdeeld en deze rollen elkaar in de uitvoering versterken.

De waarde communicatievan JUISTE INFORMATIE OP DE JUISTE PLEK

Sinds eind 2017 is Barbera Pisano werkzaam voor de afdeling Communicatie. Vanuit haar rol als communicatieadviseur vertelt ze hoe zij haar werkzaamheden tijdens de coronapandemie heeft ervaren.

Ik werd echt blij van het samenwerken als team. Zo leverden we met elkaar een bijdrage aan het geheel. Door elkaars kwaliteiten te benutten, hebben we ons echt ingezet voor de inwoners en de organisatie. Met het team hebben we dat denk ik goed gedaan en daarmee hebben we ook de waarde van communicatie laten zien. Onze proactieve mediaanpak is daar een voorbeeld van. De GGD is door corona veel in het nieuws geweest. We hebben vanaf het begin heel bewust gekozen voor een proactieve houding richting media. Je hoeft als organisatie niet huiverig te zijn voor media, die kunnen juist helpen om je inwoners te bereiken. En wees trots op waar je van bent en wat je doet. Durf je rol te pakken en zie het als een kans om je verhaal te vertellen. Het verhaal van het goede werk dat je doet namens GGD Twente voor de inwoners.”

Barbera communicatieadviseurPisano,

Flexibiliteit Joos is onder de indruk van de flexibiliteit die getoond is tijdens de coronacrisis. “Ik had al veel respect voor de GGD-organisatie, maar die is het afgelopen jaar alleen maar gegroeid. Ik kom uit een organisatie van crisisbeheersing. Maar als mensen mij vragen: hoe was dat, zo’n jaar bij de GGD? Dan vertel ik dat het voelt alsof we een jaar lang een crisisinzet hebben gehad. Waar we bij de GHOR normaliter kort bezig zijn met een incident, zijn we dat bij de GGD met z’n allen al jaren aan het doen. Ik heb daar heel veel respect voor.” Joos is inmiddels terug op haar oude plek bij GHOR Twente en is nu aangehaakt bij de vluchtelingencrisis rondom de situatie in Oekraïne.

Joos: “Bij de GHOR hebben we onze doelgroep meer op afstand staan. In het werk bij de GGD is het veel zichtbaarder en tastbaarder wat je doet. Dat sprak mij heel erg aan.”

FLEXIBILITEIT EN SAMENWERKING Joos Perrier was vanuit haar functie bij GHOR Twente in 2021 een jaar gedetacheerd bij de GGD. Als beleidsadviseur corona vond ze het een bijzondere ervaring om zo dicht bij het vuur te werken. Joos Perrier, beleidsadviseur corona (tot 2022) “Dichter bij het vuur kon ik niet zitten”

Uit de comfortzone De tijdelijke overstap naar de GGD was voor Joos een stap buiten haar comfortzone en heeft haar veel gebracht. Joos: “Ik werk al jaren bij dezelfde organisatie. Deze tijdelijke overstap naar de GGD was dan ook best spannend. Ik heb ervaren dat me dat best lukt, ook al is het niet altijd even makkelijk. En dat neem ik ook mee in mijn GHOR-werk.”

SAMEN

Een jaar lang crisisinzet

Joos werkte voor corona ook al veel samen met een aantal GGD-collega’s, onder wie Triston Berkenbosch. “Onze samenwerking verliep heel natuurlijk, we hadden vanaf de eerste dag een vliegende start.” Dit was ook het geval binnen het vaccinatieteam. Joos werd hier onder andere ingezet voor de vertaling van landelijk beleid naar de afdeling en had daarin een verbindende rol richting hulpdiensten en andere gezondheidspartners. Ze dacht ook mee over de organisatiestructuur en het beleid. Joos: “Samen met helemaalzo’nmanagementteamhetvaccinatieafdelingopbouwen,dat was een hele mooie uitdaging. Ik kreeg veel energie van het sparren met de collega’s en samen mooie resultaten bereiken.”

Sinds mei 2020 werken we met CoronIT, een digitaal systeem om afspraken vast te leggen. Vóórdat we dit systeem hadden, moesten we van elke cliënt een papieren formulier en het testmonster in een speciale LabMicTA-envelop stoppen. CoronIT begrijpt dat het testmonster van mevrouw AA hoort bij cliënt AA. In de praktijk gaat dat als volgt: als een cliënt zich voor een test meldt op een testlocatie, wordt in het systeem de betreffende afspraak opgezocht. Het afgenomen monster wordt digitaal gekoppeld in het afspraken systeem. Daardoor komt de uitslag automatisch in CoronIT. De rol van LabMicTA: ophalen van de losse buisjes bij de testlocaties, analyseren van het test monster en de juiste uitslag registreren bij het juiste monster (in het systeem CoronIT). Eind 2020 zaten we op onze eerste ‘L-locatie’ (dubbele locatie voor zowel testen als vaccineren). Dit was een professionele tent op het UT-terrein. Hier voerden we ook antigeen (snel) testen uit. Deze zijn vergelijkbaar met de sneltesten die iedereen nu zelf thuis kan doen. De samenwerking met LabMicTA werd intensiever. Het lab leverde destijds de ‘SD Biosensor’. Met dit apparaat konden we de antigeen-sneltest ter plekke automatisch aflezen. De uitslag kwam meteen in het systeem CoronIT terecht. Dit was een duidelijk verschil met andere GGD’en. Zij moesten deze uitslagen zelf aflezen en handmatig invoeren. Wij hebben in nauwe samenwerking de antigeentest geïmplementeerd. LabMicTA was verantwoordelijk voor het analyseproces en schoolde de labmedewerkers.

SAMEN 57

LabMicTAvanSamenwerkingketenpartners

Bekijk uit de serie 'Op stap met Ilse & Stefanie' de video over LabMicTa. Achter de schermen bij LabMicTa

In de afgelopen twee jaar gebeurde er veel en werd belangrijk werk verzet in het kader van corona. Niet alleen door de GGD, maar ook door partijen waarmee we samenwerkten. Op tal van vlakken kregen we hulp in de uitvoering van onze taken; bij het testen, vaccineren en bij bronen contactonderzoek. GGD Twente kreeg veel inhoudelijke input van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) en het LCI (Landelijke Coördinatie Infectieziekte bestrijding). Ook leverde GGD GHOR Nederland hier als overkoepelend orgaan een belangrijke bijdrage aan. Zo faciliteerden zij de landelijke overleggen tussen alle GGD-regio's, organiseerden zij de lande lijke afsprakenlijnen en hebben ze bijvoorbeeld de administratiesystemen voor testen en vaccineren opgezet en doorontwikkeld. Voor het proces rond het testen is veel overleg geweest met LabMicTA, Stichting Streeklaboratorium voor Microbiologie in Twente en de Gelderse Achterhoek en de micro biologen. We bespraken de screening van subtypes van corona en de adviezen over specificaties van testeigenschappen. Ook was LabMicTA een belang rijke partner bij het meedenken over en uitvoeren van sneltesten. De GGD zette samen met Twentse huisartsen extra teststraten op. Hierdoor konden we op piekmomenten nog meer testen afnemen. In de winter van 2021 boden partijen uit heel Twente hulp aan bij het vaccineren. Huisartsen en verpleeghuizen vaccineerden hun eigen patiënten. Dat doen ze nog steeds. Zo gaven zij onder andere vaccinaties binnen de thuiszorg en wijkverpleging. In ziekenhuizen werkten we samen met apothekers en we dachten na over de scholing van vaccinatiepersoneel. Om de hele operatie in goede banen te leiden, waren enorm veel mensen nodig. Daarbij werkten we samen met uitzendbureau Start People. Dit bedrijf verzorgde de roostering en werving van verreweg het merendeel van het personeel en maakte het open afschalen van de aantallen mogelijk. GGD Twente heeft met veel plezier samengewerkt met alle betrokken partijen en blijft dit in de toekomst zeker doen. GGD Twente en Laboratorium Microbiologie Twente Achterhoek (LabMicTA) werkten vanaf het begin van de pandemie goed met elkaar samen. Dat zorgde voor veel snelheid en efficiëntie in het hele testgedeelte van de corona-afdeling.

elkaardichterenbrengtCoronaGGDGHORbij

EEN ABSOLUTE LEERSCHOOL

Aan het begin van de pandemie zijn veel evenementen afgelast en mocht men niet samenkomen met meer dan dertig mensen. Wel waren ontheffings mogelijkheden opgenomen in de tijdelijke wet maatregelen COVID-19. Een ontheffing werd alleen afgegeven na een verplicht GGD-advies. “Dat zorgde voor veel ontheffingsaanvragen”, begint Jarno Rouweler, GHOR-adviseur risico beheersing, waaronder evenementen advisering. “Zo kwamen aanvragen binnen om een erehaag te organiseren bij een uitvaart, een wegrestaurant te starten voor buitenlandse truckers, omdat alles dicht zat en het een koude tijd was. En de openstelling van een gymzaal voor de examenperiode.” In de eerste maanden van 2021 zijn zo’n veertig binnengekomen.ontheffingsaanvragen Elkaar helpen Gemeenten weten GHOR te vinden voor een gezondheidskundig advies, wanneer een ingediende aanvraag voor ontheffing is binnengekomen. Om deze goed te keuren, is het advies van een GGD-arts en een deskundige infectiepreventie noodzakelijk. “Wij, als GHOR, leveren de juiste stukken aan bij deze deskundigen om ze te laten beoordelen. Zij hoeven zich dan niet bezig te houden met randzaken of met het opstellen van complete adviezen. Zo werden de collega’s van GGD Twente ontlast”, vertelt Jarno. Het definitieve advies wordt door GHOR vervolgens voorgelegd aan Samantha Dinsbach, directeur GGD Twente heeft tijdens de pandemie sterke en belangrijke samenwerkingsbanden opgebouwd. De relatie met Geneeskundige HulpverleningsOrganisatie in de Regio (GHOR) is van groot belang bij de bestrijding van het coronavirus. “We vinden elkaar makkelijker. Dat komt zeker door de laatste twee jaar. De lijnen zijn kort, waardoor de wisselwerking optimaal is. Dit maakt de band hecht en dat stel ik erg op prijs”, begint Gertjan Rozendom, bureauhoofd GHOR Twente.

Jarno GHOR-adviseurRouweler, risicobeheersing SAMEN

“Deze samenwerking gaan we vasthouden, zodat we elkaar in de toekomst ook vinden”

"Hoe kan een dreigende situatie in een teststraat worden aangepakt? Dat was bijvoorbeeld één van de onderzoeks vragen die de GGD aan GHOR werd voorgelegd. Bij GHOR zijn de lijnen met de politie kort, dus die kunnen we inzetten voor meer zichtbaarheid”, vertelt Gertjan. Daarnaast speelde GHOR in samenwerking met Regionaal Overleg Acute Zorgketen (ROAZ) een belangrijke rol in de eerste periode van COVID-19 bij de verdeling van de schaarse persoonlijke beschermingsmiddelen. Het RIVM stelde richtlijnen op voor het gebruik van deze middelen. Deze richtlijnen zorgden voor veel vragen. Vanuit GHOR zijn er contacten met de diverse zorginstellingen, via deze weg is GGD bij diverse zorg overleggen aangesloten via de artsen en deskundigen infectieziektebestrijding om hier tekst en uitleg te geven. Jarno vult aan: “Naast al deze onderzoeksvragen sprongen we bij tijdens de grootste besmettingsgolven met het telefonisch doorgeven van testuitslagen. Want het was niet meer te doen voor de GGD!”

SAMEN 59 publieke gezondheid. Zij geeft akkoord alvorens het advies wordt aangeleverd bij de gemeente. Werkgroepen Gertjan vult aan dat in de coronacrisis verschillende regionale werkgroepen ontstonden. “Zo was er een ‘werkgroep duiding’. De GGD-epidemiologen Femke Koedijk en Cherelle van Stenus leverden ons de meest recente coronacijfers aan. Daarnaast hoorden we van ziekenhuizen hoe de situatie daar was. GHOR maakte een totaalbeeld van de cijfers van de gehele zorgketen. Deze werden met duiding toegelicht tijdens het operationeel en bestuurlijk overleg. Hieruit volgde, wanneer nodig, ons advies aan de burgemeesters”, legt Gertjan uit. Bedreigingen & beschermingsmiddelenschaarse

Leertraject en samenwerking Voor beide mannen is het zoals ze het zelf noemen: ‘een ideaal leer traject’. “We zijn beiden snel betrokken geraakt bij deze crisis. We pakken nu taken op die niet alleen van GHOR zijn, maar ook opdrachten van onze zorgketenpartners”, zegt Jarno. Gertjan herkent dezelfde ontwikkeling. “Dat laat zien hoe goed we in de gehele zorgketen met elkaar samen werken. We vertrouwen elkaar en gunnen elkaar veel. Deze samen werking gaan we vasthouden, zodat we elkaar ook in de toekomst vinden. Meedenken met elkaars problematiek is een opbrengst uit deze coronaperiode. De GGD is ontzettend goed omgegaan met alle drukte en soms kritiek. Maar ze hebben zich staande gehouden. Ik neem mijn pet af voor wat de GGD heeft gedaan. Wij, als GHOR, hebben daarbij ondersteuning geboden”, besluit Gertjan.

Gertjan Rozendom, bureauhoofd GHOR Twente

afgelopen

Samen zorgen

SAMEN

Ze weet het nog goed. Iets voor 1 juni 2020 kwam de vraag vanuit de GGD aan Start People. “We gaan een corona-organisatie opzetten en dat vraagt wel iets meer dan normaal. Willen jullie ons helpen?” Kadriye dacht, wellicht wat naïef toen: oh dat is met een paar maanden wel weg, dus dat zet ik wel even op. “Het werden twee hectische jaren. Ik leef voor chaos en stress, alleen zit je op een gegeven moment wel aan je max. En die max bereikten we vaak.”

GEEN LEVERANCIER, MAAR GGD’ER Kadriye Ozdemir is projectmanager bij Start People; het uitzendbureau dat de GGD het jaar aan onder meer testers, prikkers, administratiepersoneel en coördinatoren hielp. “Ik heb weken gehad dat ik alleen maar werkte, at en sliep”, blikt Kadriye terug. Maar ze deed het met heel veel plezier. “We hebben samen bergen verzet.”

Grote volumes Start People plaatste in totaal vijftienhonderd mensen bij de GGD. “Dat ging in golven, we moesten open afschalen. Na de eerste en tweede prik hebben we voor veel mensen ander werk moeten zoeken. Maar toen kwam de booster. Dus namen weer opnieuw Kadriye Ozdemir, projectmanager Start People

Opschalen De eerste weken stonden in het teken van het werven van personeel voor de teststraten. “Het plan was dat ik de organisatie opzette, en daarna weer wat anders ging doen. Maar na het testen kwam al heel snel het vaccineren. Dus ik kon niet weg. We werken voor meer GGD’en, dus ook onze organisatie stond op zijn kop. We schaalden als een gek het aantal intercedenten en administratieve krachten op en hadden weken dat we ‘s avonds allemaal online aan het werk waren.”

SAMEN “Ik leef voor chaos en stress, alleen zit je op een gegeven moment wel aan je max” mensen aan. Maar niet iedereen was weer beschikbaar en dan begin je toch weer op nul.”

Een hele operatie Toch zat de grootste uitdaging niet in het aantal mensen. “Wij zijn gewend aan dit soort grote volumes”, zegt Kadriye. “Alleen zijn we niet gewend dat je de mensen echt morgen wil hebben. De minister zei: ‘We gaan alle zestigplussers vaccineren.’ Een dag later werd dat iedereen. Dat heeft bij ons voor veel druk gezorgd. Want dat werven is een hele operatie. De intake, het voorstellen bij de GGD, de terugkoppeling, we maken de papieren in orde, zorgen voor een introductiedag en werken ze in.” Meedenken “Ik kende de GGD van het consultatie bureau. Verder niet. Dus toen ik er net kwam, was voor mij alles nieuw. Maar voor de GGD ook. Dat was altijd een hele stabiele organisatie, die wist wat ze het komende jaar gingen doen. Tot deze crisis. Ik kon hen wat leren en zij mij. Dat zorgde voor een band. Hier was ik echt aan het meedenken. ‘Hoe fixen we dit?’. Want als de tester of de arts er morgen niet is, dan kan je niet open. En dat geeft zo’n druk. Wij kunnen geen nee zeggen tegen de GGD. Dus je gaat tot het uiterste. We hebben altijd, samen met de GGD een goede oplossing kunnen vinden.”

Meer dan een leverancier Kadriye kijkt met een goed gevoel terug op de afgelopen jaren. “We hebben er samen voor gezorgd dat de locaties open konden. Dat de mensen werden bediend. Daardoor heb ik me bij de GGD nooit een leverancier gevoeld. Ik heb me GGD’er gevoeld. Ik ben dankbaar dat ik dit mocht doen. Hoe vaak maak je mee dat je echt iets kunt betekenen. Dat is een hele mooie ervaring die ik meeneem.”

3 APRIL 2020 19 NOVEMBER 2020

Binnenkijken bij het bronen contactonderzoek: ‘Het verdriet is soms zo groot, dan voel je het door de telefoon heen’ Drive-in voor EnschedesezorgmedewerkersTwentseinparkeergarage

RTV Oost “De piek hebben we gehad”, zegt de GGD over het aantal coronabesmettingen in Twente. Afgelopen week werden 1868 mensen positief getest op het virus. Twee weken geleden waren dat er nog 3278. “We gaan richting de dalende trend, maar de cijfers zijn nog steeds veel te hoog. Pas bij 44 besmet tingen per dag is de ergste druk eraf”, benadrukt de GGD. getest op corona in Enschedese parkeergarage: ‘Ze weten wat hen te wachten staat’

RTV Oost Twentse zorgmedewerkers kunnen zich in een speciaal door de GGD geopende drive-in laten testen op het coronavirus. Dat gebeurt in parkeergarage Hermandad, in het centrum van Enschede. Voorwaarde is dat ze milde klachten hebben en een indicatie krijgen van een (bedrijfs)arts.

Relschoppers trekken spoor van vernielingen door centrum Enschede, inzet ME doet rust terugkeren GGD opent teststraat in Hengelo, wil naar acht locaties in Twente 1 FEBRUARI 2021 APRIL 2020 24 JANUARI 2021 OKTOBER 2020 Tubantia ENSCHEDE - Nadia Saksik en Monique de Graas staan klaar op de vierde verdieping van parkeergarage Hermandad. Test in de aanslag, mondkapje voor, beschermende kleding aan. In de drive-inteststraat doen ze coronatesten bij zorgmedewerkers.

Zorgmedewerkers

62 SAMEN In de media

Tubantia ENSCHEDE - Een demonstratie tegen de avondklok in Enschede is zondagavond flink uit de hand gelopen. Zo’n 150 tot 200 mensen verzamelden zich op de Oude Markt om een ‘mars voor de vrijheid’ te houden. De situatie escaleerde al snel. Er werd vuurwerk afgestoken en met straatmeubilair en fietsen gegooid.

RTV Oost Sneller en dichterbij huis je laten testen op corona: de GGD Twente opent een nieuwe testlocatie in Hengelo. De gezondheidsdienst wil naar acht locaties voor heel Twente. Dat kan, nu de testcapaciteit flink is opgehoogd.

Coronabesmettingen in Twente blijven dalen: “Het gaat de goede kant op”

Tubantia ENSCHEDE - Wat is de bron van jouw corona besmetting? Met wie ben je vervolgens in contact geweest? Maar ook: hoe kun je veilig naar de uitvaart van een aan corona overleden familielid en bij welk medicatiegebruik moet je wellicht langer in quarantaine? Zeventig mensen zijn elke dag, zeven dagen per week, bezig om via bronen contactonderzoek de coronabesmettingen in Twente in kaart te brengen en advies te geven. Een kijkje in zenuwcentrum het Twentehuis in Enschede.

Avondklok na drie maanden voorbij: “Heel lang op gewacht” APRIL 2021

Tubantia HENGELO - Het is op dit moment niet mogelijk om een afspraak te maken voor een coronatest in Twente. Wie dat online probeert te doen, krijgt de melding dat er geen testplaats gevonden is waar je je kunt laten testen. Wie belt naar het landelijke afsprakennummer, krijgt de melding dat alle lijnen bezet zijn.

SAMEN 63

Tubantia HENGELO - Draaien en zwieren tot je er misselijk van wordt, was al vaste prik. Maar dit jaar kun je ook met vragen over nut en noodzaak van het vaccineren terecht op de Hengelose kermis. En wie zich laat overtuigen, kan ter plekke een vaccinatie laten zetten in een prikbus.

Afspraak maken voor coronatest in Twente onmogelijk door grote drukte 2021

Tubantia ENSCHEDE - Sinds het begin van de pandemie heeft het coronavirus Twente harder getroffen dan gemiddeld in de rest van het land. Vooral de ‘tweede golf’ heeft de regio flink te pakken gehad. GGD Twente gaat nu ook prikken zonder afspraak Hoe een corona-uitbraak in Enschede leidde tot landelijke maatregelen: ‘Ik kon met een screenshot naar binnen’

Tubantia ENSCHEDE - Het was afgelopen vrijdag in Borculo een succes: het vaccineren zonder afspraak. De animo ervoor bleek zo groot, dat binnen een uur alle voorradige vaccins gezet waren. De GGD Twente gaat deze service nu ook aanbieden. Niet voor een keer, maar permanent, in Almelo en Enschede. Tubantia Er waren extra voorzorgsmaatregelen genomen, er werd streng gecontroleerd. Aldus de eigenaar van Aspen Valley. Toch werd de eerste feestavond in het Enschedese danscafé wereldnieuws, door een coronauitbraak die Nederland al maanden niet gezien had. Hoe kon het zo mis gaan? Een reconstructie. “Ik heb spijt dat ik ben geweest.”

17 NOVEMBER

26 JULI 2021 10 JULI 2021 1 ARPIL 2021 RTV Oost Na ruim drie maanden is de avondklok verleden tijd. De vrijheidsbeperkende maatregel stuitte op hevige weerstand, ook in Overijssel. Bij de ‘avondklokrellen’ in Enschede en Zwolle moest de ME zelfs ingrijpen. Jongeren in Enschede reageren woensdagavond verheugd dat ze na tienen weer gewoon de straat op mogen. “Hier heb ik lang op gewacht.”

Voor een ‘prikkie’ naar de kermis in Hengelo, nu ook met een vaccinatiepost van de GGD SEPTEMBER 2021

Twente heeft zijn portie gehad: coronacijfers hoger dan landelijk gemiddelde

SAMEN

Bijvoorbeeld: mogen ouders de sinterklaassurprise van hun positief geteste kind naar school brengen? Een ochtendje bij het scholenteam van GGD Twente in Enschede.

23 DECEMBER 2021

22 DECEMBER 2021

Tubantia ENSCHEDE - De GGD Twente dreigt vast te lopen door het hoge aantal coronabesmettingen in de regio. In een week tijd is het aantal besmettingen in Twente bijna verdubbeld. Er is te weinig testcapaciteit en door de grote drukte heeft de GGD geen zicht meer op clusters waar besmettingen ontstaan.

Tubantia HENGELO - Er zijn officieel twee besmettingen met de omikronvariant van het coronavirus in Twente vastgesteld. Die zijn bevestigd door het RIVM. Maar slechts een gedeelte van alle testen wordt onderzocht op de variant. Daarom moeten er veel meer besmettingen zijn met de nieuwe variant, zegt plaatsvervangend GGD-directeur Reinier van Broekhoven.

Topdrukte bij het scholenteam van GGD Twente: wat doe je met de surprise van een ziek kind? Of met het besmette kerstkoor? Alles op alles voor de booster: GGD Twente naar recordaantal van 60.000 prikken per week Militairen helpen in Twente mee bij nieuwe vaccinatieronde GGD: ‘Hartstikke mooi dat ze d’r bint’ DECEMBER 2021 DECEMBER 2021 DECEMBER 2021

Tubantia HENGELO - De GGD Twente zet alles op alles om zo snel mogelijk zoveel mogelijk Twentenaren een boostervaccin tegen het coronavirus te geven. Daarvoor schaalt de organisatie binnen enkele weken op naar het recordaantal van 60.000 prikken in één week en wordt geprikt in de avond, het weekend, tijdens de kerstdagen en op nieuwjaarsdag.

GGD Twente loopt vast door vele coronabesmettingen: te weinig testcapaciteit en geen zicht meer op clusters NOVEMBER 2021

Tubantia Dagelijks behandelen veertien medewerkers van GGD Twente coronakwesties waar scholen mee zitten.

Twee officiële besmettingen met omikronvariant in Twente: ‘Het zijn er nog veel meer’

Schouders eronder en niet lullen, maar prikken: het succes van de spontane boosteractie in Twente

Tubantia ENSCHEDE - Wachten met boosteren tot de GGD de zaken op orde heeft? Daar zijn ze in Twente mee gestopt. Huisartsen en zorginstellingen zijn in razend tempo prikken aan het zetten. Soepeltjes gecoördineerd, zonder bureaucratische rompslomp, in een niet-lullen-maar-poetsen sfeer. En dat zorgt voor grote glimlachen, achter de mondkapjes. “Dit hadden we veel eerder moeten doen.”

Tubantia ALMELO - Voor Dieka (93) uit Goor is het duidelijk even wennen. “Wat mot dee kearls hier?”, zegt ze als ze militairen ontwaart in de hal van de priklocatie in Almelo. Voor de soldaten zelf voelt het inmiddels vertrouwd. Tot en met 2 januari bieden ze met 43 man ondersteuning aan de vaccinatiecampagne van de GGD in Twente.

Tubantia Er lijkt in Nederland een ware jacht te zijn ontstaan op boostervaccins. Op meerdere plaatsen in het land staan lange wachtrijen voor vaccinatielocaties en ook de huisartsen en GGD’s krijgen diverse telefoontjes van patiënten binnen. Onder hen ook wintersporters die hun vakantie naar Oostenrijk in allerijl proberen te redden. De Huisartsen vereniging roept hen op de huisartsen vooral met rust te laten. “Die telefoontjes gaan ten koste van patiënten die spoedzorg nodig hebben.”

Wanhopige wintersporters openen jacht op booster: ‘Maar laat de huisarts met rust’ 23 DECEMBER 2021

Tubantia ENSCHEDE - Iets meer dan 275.000 corona besmettingen: dat is de tussenstand van twee jaar coronavirus in Twente en Oost-Achterhoek. De meeste besmettingen waren in Enschede (56.498), terwijl in Rijssen-Holten relatief gezien de meeste besmettingen werden geregistreerd. Dat blijkt uit cijfers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

SAMEN 65

Nieuwe manier van boosteren in de Grolsch Veste: ‘Ik kwam eigenlijk voor de locatie’ 27 DECEMBER 2021

Tubantia ENSCHEDE - GGD Twente ziet een duidelijke toename van het aantal mensen dat zich op corona laat testen. De reden voor de stijging is waarschijnlijk dat velen carnaval hebben gevierd. Ook is een lichte stijging van het aantal besmettingen waarneembaar. Tubantia ALMELO - Alle ouders van kinderen van 5 tot 12 jaar krijgen vanaf dinsdag een uitnodigingsbrief om hun kind te laten vaccineren tegen corona. GGD Twente zet woensdag 19 januari de eerste prikken bij deze jonge kinderen. Na het Twentse carnaval spoeden meer mensen zich naar de teststraten GGD Twente zet eerste prikken bij jonge kinderen: meer tijd en certificaat voor prikheld

Tubantia ENSCHEDE - In de vandaag geopende vaccinatie locatie bij stadion de Grolsch Veste gaat vaccineren er net iets anders aan toe dan op andere plekken. Geen verschillende kamertjes waar iedereen één voor één gevaccineerd wordt, maar zes mensen die keurig op een rij wachten tot er een prikker langs komt met de vaccins. “Het maakt mij niet uit, als ik die prik maar krijg.”

Twee jaar coronacijfers in de regio: meeste besmettingen in Rijssen-Holten, Aalten beste jongetje van de klas 28 FEBRUARI 2022

2 MAART 2022 14 JANUARI 2022

66 “Van de ene op de andere dag was het crisis,” vertelt Sander. “Burgemeesters worden getraind om goed te kunnen handelen tijdens zo’n situatie, maar de coronapandemie was op alle fronten atypisch.” Een crisis verloopt doorgaans met een begin, een piekmoment en - meestal na enkele dagen - een afschaling. “Nu hadden we een piekfase, een lauwe fase, waarna het weer oplaaide. Deze crisis was anders door de lange duur, de onzekerheid over het verloop en de polarisatie in de samenleving.”

GGD haar rol heeft opgepakt,” aldus Sander. “Ik ben een dag wezen kijken bij de GGD. Daar zaten hele verdiepingen vol met mensen die telefoontjes afhandelden. Je kunt het je bijna niet voorstellen! Of neem die mega-operatie van de tent bij de UT.”

Vanaf januari 2021 kon iedereen zich hier laten testen en zorgpersoneel zich laten vaccineren. Ook werden hier oudere mensen geprikt toen de priklocatie in Almelo nog niet gereed was. Crisisbesluiten Sander geeft aan dat de VRT veel ervaring heeft opgedaan op het gebied van crisismanagement. “Maar we weten ook dat elke crisis weer anders is. Niet alle geleerde lessen kunnen we meenemen naar een volgende crisis. Wel hebben we geleerd om snel te besluiten; er niet te lang over te discussiëren. Daar was gewoonweg de tijd niet voor.” Bij deze crisisbesluiten ging het bijvoorbeeld over het plaatsen van de enorme tent bij de Universiteit Sander Schelberg is al tien jaar burgemeester van de gemeente Hengelo. De afgelopen twee jaar was hij als plaatsvervangend voorzitter van de Veiligheidsregio Twente (VRT) bijna fulltime bezig met de coronacrisis. Hoe kijkt Sander terug op twee jaar crisisbeheersing? En hoe heeft hij de samenwerking met de GGD ervaren?

Een crisisatypische

Snel schakelen De Veiligheidsregio overlegde bijna wekelijks met operationeel leiders, Twentse burgemeesters, zorgpartners, politie, provincie, Openbaar Ministerie en pers. “Schakelen op allerlei frequenties,” noemt Sander dat. Ook waren er internationale contacten. “We keken natuurlijk naar hoe onze Duitse buren dit aanpakten.” Vaste gesprekspartner van de VRT was de GGD. “Ik vind het fenomenaal hoe de SAMEN Twente, het bemensen van prikposten door personeelmedisch/verpleegkundiginopleidingenhet aan trekkelijk maken om voor GGD Twente te werken. Die maatregel was nodig, omdat er acuut personeel nodig bleek. Weer live contact Sander heeft twee jaar hard gewerkt voor de VRT, maar is blij dat hij na deze crisisjaren weer toekomt aan zijn ambt. “Ik heb het wel gemist hoor! Het contact met de mensen, met de ondernemers, al die dingen die dit werk zo leuk maken. In plaats van een zaal met mensen toespreken, moest ik filmpjes opnemen. Ik ben blij dat de coronabeperkingen voor dit moment zijn opgeheven en ik als burgervader de mensen weer live mag ontmoeten.”

GEEN TRAINING KAN JE HIEROP VOORBEREIDEN “De GGD heeft haar rol fenomenaal opgepakt”

67 Sander plaatsvervangendSchelberg,voorzitterVeiligheidsregioTwente

Het begint bij preventie “Als we vooruitblikken zijn er twee uitgangspunten”, vervolgt Samantha. “Het ene is dat we voorbereid moeten zijn op een pandemie. Wat we voor de uitbraak van COVID-19 niet waren. Daarin hebben we een grote inhaalslag gemaakt. Het tweede uitgangspunt is: wat kun je doen op het gebied van preventie. Van de basis hygiëne maatregelen tot de weerbaarheid qua gezondheid van de Twentse inwoners.

Samantha en Reinier kijken vooruit

PREVENTIE BETEKENT AANDACHT VOOR LEEFSTIJLBEVORDERING

Samantha Dinsbach, directeur publieke gezondheid (DPG), leidt het gesprek in: “Dat deze grootschalige pandemie zoveel impact heeft op onze samenleving is een enorme wake-up call geweest voor ons allemaal. Gezondheid is niet iets vanzelfsprekends. We zijn kwetsbaar voor nieuwe infectieziekten of varianten van COVID-19. Daarom blijven we stevig inzetten op het bestrijden en voorkomen van infectieziekten.”

Reinier van Broekhoven, manager corona, vult Samantha aan: “We leven in een mondiale samenleving! Een wereld die de afgelopen twintig jaar alleen maar kleiner is geworden. Zowel goederen als mensen, dieren en planten reizen de hele wereld over, waardoor infectieziekten zich ook over de wereld verspreiden. De coronapandemie heeft ons inderdaad wakker geschud. Als het gaat om het bestrijden van een pandemie, dan zijn drie dingen belangrijk: detecteren, monitoren en bestrijden.”

Samantha Dinsbach, directeur publieke gezondheid (DPG) en Reinier van Broekhoven, manager corona

SAMEN 69

Reinier sluit zich daarbij aan: “Er zijn momenteel mensen volledig afgekeurd voor werk door long-covid. Als je dan bedenkt wat dat betekent voor de persoon zelf en voor de samenleving... Dan is het veel waard om te voorkomen dat mensen, die een kwetsbare gezondheid hebben, ziek worden.

Collectief bewustzijn Samantha: “De levensverwachting is minder lang van mensen met een laag inkomen die structureel met armoede te maken hebben. Hier zou ik graag een nieuwe beweging zien, met als doel een collectief bewustzijn over het belang van een goede gezondheid en dus preventie. Het moet hoe dan ook zo zijn dat mensen die hulp het hardst nodig hebben, daar ook maximaal gebruik van kunnen maken. Als maatschappij investeren we onvoldoende op dit onderwerp. Dus er moeten andere beleidskeuzes gemaakt worden, zoals minder fastfoodrestaurants toestaan of voor het bewegingsonderwijs een substantieel aanbod maken.” Reinier: “Je kunt een pandemie bestrijden maar het is belangrijk om meer in preventie te investeren. Dit is onlosmakelijk met elkaar verbonden. Door preventie kunnen we veel leed besparen, de zorgverlening ontlasten en krijgen we een beter functionerende samenleving.”

Van crisisorganisatie naar reguliere organisatie Samantha omschrijft het huidige veranderproces binnen GGD Twente: “Inmiddels zijn we organisatorisch al ontwikkelt van crisisorganisatie tot bijna een structurele organisatie. Dat impliceert ook dat we continu paraat moeten staan om te reageren op de ontwikkelingen van deze pandemie of nieuwe infectieziekten. We hebben dan te maken met reguliere bedrijfsvoering. Waarin je bijvoorbeeld op dezelfde manier verantwoording aflegt, processen ordelijk inricht en met aanbestedingen de juiste protocollen volgt. Precies zoals we dat ook doen in de staande reguliere GGD-organisatie. Deze normale zaken komen nu in volle omvang naar voren. Op dit moment vallen we nog onder de aansturing van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Op den duur gaan we als corona-afdeling terug naar ‘Publieke Gezondheid’ van de Twentse gemeenten, waar de rest van de GGD-organisatie ook onder valt. Tijdens de aankomende periode wordt helder welke structurele financiële middelen we krijgen om te investeren in preventie en het bestrijden van infectie ziekten. Ik hoop daarbij ook op een financiële versterking van jeugd gezondheidszorg (JGZ) en gezondheids bevordering.” Reinier voegt daaraan toe: “We deden het goed de afgelopen twee “Gezondheid is niet vanzelfsprekends”iets

Gezondheid is een aspect waarvan het belang in onze gemeenschap wel eens wordt onderschat.”

We willen graag de gezondheid van onze inwoners bevorderen door een gezonde levensstijl. Corona bleek voor ouderen en mensen met obesitas of eigenlijk voor iedereen met een verzwakte gezondheid, extra gevaarlijk.”

70 jaren. We leverden een ongelooflijke prestatie op topniveau met kwalitatief goede dienstverlening en steeds binnen de gestelde termijnen. We stonden klaar om mensen zo snel mogelijk te testen, te vaccineren en van informatie en advies te voorzien. Tijdens de coronapandemie zijn we bovendien zeer zorgvuldig geweest in onze afwegingen en beleidsbeslissingen. We deden een enorm groot beroep op zowel medewerkers binnen de GGD als ook medewerkers die we binnen zeer korte tijd hebben mogen opleiden, trainen en inzetten. Nu moeten we proberen om naar een normalisatie toe te gaan, zodat er meer rust komt in de organisatie, ook wanneer we weer snel moeten op- of afschalen. We willen dit proces goed inrichten. Dat kost tijd en energie en daar hebben we dan ook weer de juiste toerusting voor nodig. We bereiden ons voor op het komende jaar en zorgen dat we onze plannen klaar hebben om snel te kunnen acteren wanneer dat nodig is.”

Hoe nu verder Het is juni, de start van de zomer 2022, als dit gesprek met Samantha en Reinier plaatsvindt. Momenteel zijn de maatregelen opgeheven en ziet het leven er weer uit zoals voor corona. Wel lopen de besmettingen op dit moment iets op. Mensen worden gelukkig minder ziek van de omikronvariant. Wanneer het virus weer om zich heen grijpt, is niet te voorspellen. GGD Twente is, door alle geleerde lessen en zorgvuldige planvorming, pandemisch paraat. En als het nodig is, dan gaan we graag weer aan de slag met een groep fantastische collega’s en de partners waarmee we de afgelopen twee jaar zo goed samenwerkten. “Je kunt een pandemie bestrijden maar het is belangrijk om meer in preventie te investeren”

Wij staan klaar Reinier: “Voor de komende tijd gaan we uit van verschillende scenario’s; ‘terug naar normaal’, het zogenaamde griep-plus scenario of een scenario waarbij sprake is van een volledige opleving van het virus. Daar worden landelijk afspraken over gemaakt. We moeten weten wat nodig is om in alle gevallen onze dienstverlening kwalitatief goed te kunnen blijven leveren en klaar te staan voor de samenleving. Bij alle drie de scenario’s moeten we weten wat het betekent voor onze organisatie, onze medewerkers, de processen en de procedures. Daarvoor hebben we plannen ontwikkeld, die in ieder geval lopen tot mei volgend jaar. We hebben ons op deze drie mogelijke scenario’s voorbereid. We zijn er klaar voor.” We doen het samen Samantha: “We weten nu al dat vraagstukken van de toekomst altijd een brede blik eisen. Dus zowel pandemische paraatheid als aandacht voor preventie zijn thema’s die bij de organisatie van Publieke Gezondheid thuishoren. Deze moeten integraal benaderd worden. Alleen zo krijg je de juiste kruisbestuiving tussen verschil lende afdelingen.” Reinier: “We willen een lerende organisatie zijn. De samen werking binnen de GGD versterkt door vraagstukken integraal te benaderen. De GGD-organisatie en de coronaafdeling hebben zaken samen opgepakt. Zo zijn veel GGD-mede werkers ingezet in de crisisorganisatie en is door een samenwerking tussen afdelingen het ‘scholenteam’ ontstaan. Collega’s van de corona-afdeling zijn bijvoorbeeld ook ingezet bij vaccinatiecampagnes van de jeugdgezondheidszorg (JGZ). We werkten samen en leerden ook veel. Juist die samenwerking tussen afdelingen binnen de GGD wordt versterkt wanneer we integraal denken en werken.”

Colofon ‘SAMEN TEGEN CORONA’ is een magazine van GGD Twente In dit magazine blikken we terug op de afgelopen coronaperiode en kijken we vooruit naar de toekomst. Afname interviews eerste helft 2022. Dank aan alle collega’s en partners die een bijdrage leverden aan dit magazine. Datum uitgave augustus 2022 Oplage 2.000 exemplaren Tekst en redactie Bertine ten Brinke Marlou Bullens Jari GeenEvelienMindyReneeSiebrenSylvanaDokterLouwesdeNoordSeurenStrampelTapperBladvoorde Mond Fotografie Bibi StichtingEmielBeeldbankEngelbertinkGGDMuijdermanEnschede Promotie Tubantia Foto cover Emiel Muijderman Concept & realisatie Geen Blad voor de Mond

SAMEN TEGEN WWW.GGDTWENTE.NLCORONA

Een uitdaging, zo mogen we corona op z’n zachtst gezegd wel noemen. GGD Twente kwam voor de grootste missie tot nu toe te staan. Het opzetten van testlocaties, het uit de grond stampen van vaccinatielocaties en het voeren van duizenden telefoongesprekken.

In korte tijd nam de afdeling infectieziekten grote vormen aan. Halverwege 2022 is er tijd om terug te blikken. Hoe hebben we het gedaan? Wat kon er beter? Maar vooral: hoe hebben we ons hier doorheen geslagen? Met een gevoel van trots kijken we naar de veerkracht van onze organisatie en alle samenwerkingspartners. Een bijzondere periode was het zeker!