Heeft u een mooi geldbedrag op uw bankrekening staan, maar weet u nog niet precies wanneer u het nodig hebt? Dan is onze actierente voor u de ideale oplossing!
Met onze actierente krijgt u 4,5% rente op jaarbasis met een korte opzegtermijn, zodat het geld altijd makkelijk en snel terug te roepen is als u het weer nodig hebt!
4,5%
Met een korte opzegtermijn van twee weken!
Bel ons op: 20 el ,5%
Aan deze Rond de Bron hebben meegewerkt:
Geja Lahpor (hoofdredacteur)
Daniël Smits (redactie-assistent)
020 - 4896 500
Gerrie Oosterhagen (redactie-assistent)
Opperrabbij n B. Jacobs (eindredactie)
Rabbij n S. Shusterman
Rabbij n H. Groenewoudt
Stichting Joodse
Kindergemeenschap Cheider
Postbus 7828
1008 AA AMSTERDAM
Tel. 020-646 55 64
ISSN: 1570-4041
IBAN: NL74INGB0000223922
BIC: INGBNL2A
Opmerkingen, suggesties of vragen over Rond de Bron kunt u mailen naar secretariaat@cheider.nl
Machtiging Incasso voor een eenmalige gift
Ondergetekende verleent hierbij een machtiging aan: St. Maatschappelijke Zorg Cheider Postbus 7828, 1008 AA Amsterdam ING rekening 223922 IBAN: NL 74INGB0000223922
Om een eenmalig bedrag van ....................... van zijn/haar bankrekening af te schrijven ten gunste van het Cheider. Bankrekening: ....................................................................................
Naam en voorletters: ........................................................................
Plaats: ....................................................................................................
Handtekening:
Datum:
Binnen 56 dagen kan de ondergetekende zijn/haar eigen bank opdracht geven het bedrag te storneren. Wij zijn ANBI gecertificeerd.
Voor meer informatie kunt u op onze website terecht: www.cheider.nl
Uw giften zij n welkom op rekening
NL74INGB0000223922
t.n.v. Stichting Zorg Cheider. Dank u wel.
HOE LANG BENT U AAN HET CHEIDER VERBONDEN ALS DOCENT?
“Aan het einde van dit schooljaar ben ik alweer 20 jaar docent op het Cheider, iets wat ik met veel plezier doe”.
OP WELKE SCHOOL HEEFT U ZELF GEZETEN?
“Ik heb zelf als kind ook op het Cheider gezeten”.
HEBT U KINDEREN OP HET CHEIDER?
“Ja, ik heb meerdere kinderen die op het Cheider zitten”.
HOE ERVAREN ZIJ HET DAAR?
“Zij gaan met veel plezier naar school, voelen zich er thuis, maken er vrienden voor het leven – net als ik vroeger – en krijgen een sterke basis in de prachtige Torah en Joodse normen en waarden, die ze hopelijk met trots zullen uitdragen in de toekomst”
WELKE LESSEN EN IN WELKE GROEPEN DOCEERT U?
“Dat varieert per jaar. Dit jaar geef ik les aan groep 8. Ik leer ze Chumash, zodat ze zelfstandig een Chumash kunnen openen, lezen, vertalen en verklaren. We behandelen ook Rashi, de bekendste commentator op de Tora. Ze leren om ook dit schrift te lezen, te analyseren en begrijpen”.
WAAROM IS HET CHEIDER ZO BELANGRIJK VOOR JOODSE
LEERLINGEN?
“Het Cheider biedt niet alleen onderwijs in reguliere vakken, maar geeft ook diepe vorming op Joods gebied. Leerlingen krijgen een sterke basis in Tora, traditie en identiteit –essentieel voor hun persoonlijke en spirituele ontwikkeling.
Deze stevige fundering zorgt ervoor dat zij later kunnen uitgroeien tot de leiders, opvoeders en voortrekkers van Joods Nederland”.
WAT VINDT U LEUK OP HET CHEIDER?
“De hechte sfeer tussen leerlingen en leraren, de gedeelde waarden en het enthousiasme waarmee Joods leren centraal staat, maken het een unieke en warme plek”.
WAT VINDT U VAN DE STRENGE BEVEILIGING?
“De veiligheid van onze leerlingen is het allerbelangrijkste. Hoewel het spijtig is dat zulke maatregelen nodig zijn, zorgt de beveiliging ervoor dat kinderen zich veilig kunnen voelen en zich volledig op hun ontwikkeling kunnen richten”.
HOE VAAK BENT U IN ISRAËL GEWEEST?
“Ik ben zelf in Israël geboren – mijn vader leerde daar in een jesjiva na zijn huwelijk. Toen ik één jaar oud was, verhuisde ons gezin naar Nederland. Sindsdien kom ik gemiddeld één keer per jaar in Israël, onder anderen om mijn kinderen te bezoeken die daar nu in jesjiva zitten”.
n door RABBIJN H. GROENEWOUDT
Het droevige verhaal van de verspieders is bekend. Hun straf ook. Veertig jaar moest het Joodse volk door de woestijn dwalen. Niemand van die generatie mocht het Heilige land in, behalve Jehosjoe’a en Kaleb. Allemaal bekende zaken.
Wat moeten die mensen moedeloos zijn geweest! Wat een pijn en onmacht moeten zij hebben gevoeld toen duidelijk werd dat het ‘Beloofde Land’ niet hun einddoel zou worden. Hoe moeten zij zich wanhopig hebben gevoeld, toen bleek dat de een na de ander stierf en werd begraven in het zand van de woestijn.
Het zou toch mooi zijn als de Tora, G’ds Woord, een woord van troost zou hebben voor deze mensen, iets om hoop uit te putten. Laten we kijken welke onderwerpen de Tora aansnijdt na de episode van de verspieders en zien of die inderdaad een troostrijke inhoud hebben.
ALS JULLIE NAAR HET LAND KOMEN
“G’d sprak tegen Moses: Spreek tegen de kinderen van Israël en je zult tegen hen zeggen: ‘als jullie naar het land waar jullie zullen wonen, zullen komen.....’ (Num. 15-1-2).
“Spreek tegen de kinderen van Israël en je zult tegen hen zeggen : Bij jullie aankomst in het land waar ik jullie naartoe zal brengen...”(h.l. 18)
Durf ik hiermee te zeggen: wrijft de Eeuwige nu zout in de wonden?
De eerste twee onderwerpen na de zware straf voor de verspieders, worden ingeleid met de woorden: ‘Als jullie naar het land komen’, dat land waarvan hen de toegang juist werd ontzegt...hoe begrijpen wij zoiets?
EEN BETERE WERELD
Maar we zien hier een levensles die ieder mens kan gebruiken: als zaken anders lopen dan je verwacht, blijf je dan niet wentelen in
zelfbeklag en wanhoop, maar vindt een nieuwe invulling voor je leven in die nieuwe situatie. Maak de draai!
Dacht je eerst nog zelf naar het Land te gaan? Nu, dat gaat niet door. Wat ga je dan in de woestijn doen? Bij de pakken neerzitten? Nee, maak de draai! Je gaat de komst naar Israël voorbereiden voor je kinderen en kleinkinderen. Een nieuwe rol die je leven verandert en bijzonder maakt.
De Tora leert ons dat een mens altijd iets heeft om voor te leven. Is het niet voor jezelf, dan voor iemand anders. Uiteindelijk gaat het er om dat wij samen werken aan een betere wereld voor iedereen. Is het niet voor nu, dan tenminste voor later!
WAT WAS DE POPULAIRSTE NAAM TIJDENS DE EERSTE TEMPELPERIODE?
Na archeologisch onderzoek bleek dat dit meestal een variatie was op Hashem. Het waren namen als Azaryahu (Hashem hielp), en Neriyahu (Hashem is mijn Licht).
Maar de populairste keuze was Shalem (vrede sluiten, heel maken) of een variatie daarop. Een zegelafdruk van Immadiyawm (Hashem is met mij) werd gevonden in de bijbelse plaats Dan
200.000
Met Pesach bezochten 200.000 mensen de Kotel waar de Kohaniem de zegen uitspraken. De eerste priesterzegen was op 17 april en de tweede op 18 april, ‘Pelgrimstocht’ genoemd, begeleid door de traditionele en historische Shacharit en Musaf gebeden. De recent vrijgelaten gijzelaar Elia Cohen sprak de Birkat HaKohaniem uit in aanwezigheid van gewonde soldaten en families van gijzelaars.
De vader van Moos is jeugd-voetbaltrainer in zijn vrije tijd. Moos komt thuis met zijn rapport, en vader vraagt
‘Heb je een goed rapport?’
Moos: ‘Ja hoor, mijn contract met de brugklas is weer met een jaar verlengd’.
’For Zion’s Sake’ in Zwitserland is een Amerikaaans-Israëlische non-profit organisatie om Joodse mensen te helpen. Vrijwilligers vangen in ‘Haus Schönegg’ olim op ter voorbereiding op hun aliyah naar Israël. Ook voor gewonde IDF-soldaten en slachtoffers van terreur is dit een vredig toevluchtsoord voor rust en herstel. Vele duizenden hebben daar al een goede tijd doorgebracht en baat bij gehad. De Nederlandse hulpverlenings organisatie ‘Gain’ helpt jaarlijks vrijwillig met het onderhoud van deze locatie.
De Eeuwige zegt maar één keer in de Tenach dat Hij iets zal doen met ‘Heel Zijn hart en heel Zijn ziel’, dat is: Israël terug in zijn eigen land planten (Yeshayahu 32:41). Het is dus hun eigendomsrecht!
SAM TEGEN MOOS:
‘Ik heb twee nieuwtjes! Mijn vader werkt vanaf nu bij de vrijwillige brandweer. En we hebben ook nog een hondje gekregen’.
MOOS:
‘Wat leuk! Hoe heet het hondje?’
SAM: ‘Fikkie’
MEESTER: ‘Wie kan een zin maken met het woord ventilator?’
ZUSJE VAN SAM: ‘Als je vroeg naar een voorstelling gaat krijg je een betere plaats als een vent die later komt ’.
Als Moos uit school komt onweert het en zijn er bliksemflitsen. Tegen zijn verontruste moeder zegt hij: ‘De hele weg naar huis heeft HaShem een foto van mij gemaakt!’
n door RABBIJN SHNEUR SHUSTERMAN
(Naar aanleiding van Parsjat Behaalotecha (Numeri 8 : 1-12:16)
Aäron krijgt het bevel om licht te ontsteken in de lampen van de menora, en de stam Levi wordt ingewijd in de dienst in het heiligdom.
Ook wordt er een “Tweede Pesach” ingesteld als antwoord op het verzoekschrift “Waarom zouden wij beroofd worden?” van een groep Joden die niet in staat waren om het Pesach-offer op de vastgestelde tijd te brengen omdat ze ritueel onrein waren. G-D instrueert Moshe over de procedures voor Israëls reizen en kampementen in de woestijn, en het volk reist in formatie van de berg Sinaï, waar ze bijna een jaar lang hun kamp hadden opgeslagen.
Maar het volk is ontevreden over hun “brood uit de hemel” (het manna) en eist dat Moshe hen vlees geeft. Moshe benoemt 70 oudsten, aan wie hij zijn geest geeft, om hem bij te staan in de last van het besturen van het volk. Daarna spreekt Mirjam negatief over Moshe en wordt gestraft met melaatsheid; Moshe bidt voor haar genezing en de hele gemeenschap wacht zeven dagen op haar herstel.
OPDRACHTEN
Het aansteken van de Menora: G-D gebiedt Aaron om de Menora in de Tabernakel (mishkan) aan te steken, waarbij benadrukt wordt dat de vlammen zelfstandig moeten opstijgen. Deze handeling symboliseert de rol van spirituele leiders in het ontsteken van het innerlijke licht in elk individu, hen leidend naar zelfvoorzienende spirituele groei.
Wijding van de Levieten: De Levieten ondergaan een zuiveringsproces om dienst te doen in de Tabernakel, ter vervanging van de eerstgeborenen. Hun toewijding benadrukt het belang van voorbereiding en heiligheid in de gemeenschappelijke dienst.
Tweede Pesach (Pesach Sheni): Individuen die ritueel onrein waren tijdens Pesach vragen om een kans om het offer te offeren. G-D schenkt hen een maand later een tweede kans, en leert dat het nooit te laat is om
het goed te maken en opnieuw contact te maken met G-D.
Begeleiding door wolk en vuur: De reizen van het Joodse volk worden overdag geleid door een goddelijke wolk en ‘s nachts door vuur, wat de behoefte aan voortdurende G’ddelijke begeleiding tijdens de levensreis illustreert.
Zilveren trompetten: Moshe krijgt de opdracht om zilveren trompetten te maken om de gemeenschap een signaal te geven voor bijeenkomsten en reizen, waarmee het belang van duidelijke communicatie en eenheid wordt benadrukt.
Klachten en uitdagingen: De Joden uiten hun ontevredenheid over het manna en verlangen naar vlees. G-D zorgt voor kwartels, maar stuurt ook een plaag, om de gevolgen van ondankbaarheid te leren en het belang van het waarderen van G’ddelijke voorzieningen.
Aanstelling van Zeventig Oudsten: Overweldigd door leiderschapslasten, krijgt
Moshe de opdracht om zeventig oudsten aan te stellen om hem bij te staan, wat de waarde van gedeeld leiderschap en delegatie benadrukt.
De kritiek van Mirjam en Aäron: Mirjam en Aäron spreken zich uit tegen Moshe met betrekking tot zijn persoonlijke keuzes. Mirjam wordt gestraft met melaatsheid, wat de ernst onderstreept van slecht spreken over anderen en het belang van nederigheid.
VIJF BELANGRIJKE LESSEN UIT PARSHAT BEHAALOTECHA
1. Anderen macht geven: De instructie om ervoor te zorgen dat de vlammen van de Menora uit zichzelf opstijgen, leert leiders om anderen te bekrachtigen, waarbij onafhankelijkheid in plaats van afhankelijkheid wordt gestimuleerd.
2. Tweede kansen: De instelling van Pesach Sheni leert ons dat het altijd mogelijk is om fouten uit het verleden recht te zetten en opnieuw verbinding te maken met iemands spirituele pad.
3. Waardering en Dankbaarheid: De klachten van de Israëlieten over het manna dienen als een waarschuwend verhaal over de gevaren van ondankbaarheid en het belang van het waarderen van wat we hebben.
4. Gedeeld leiderschap: Moshe’s delegatie van verantwoordelijkheden aan de zeventig oudsten benadrukt de effectiviteit van gezamenlijk leiderschap en de kracht die gevonden kan worden in de steun van de gemeenschap.
5. Het bewaken van spraak: De episode met Mirjam en Aaron benadrukt de kracht van woorden en de noodzaak om met zorg en respect te spreken.
Dit waren de instructies en wijsheid van Moshe aan, en voor het volk.
n door GEJA LAHPOR
Bet-El en Shiloh zijn voor mij plaatsen met een bijzondere herinnering en een belangrijke betekenis. Maar waarom?
Een paar jaar geleden toen ik in Israël was, gingen we met een gids naar deze plaatsen toe.
Toen we in Beth-El kwamen, in het stamgebied Benjamin, liet hij ons een plek zien waar we een fenominaal uitzicht hadden. Op dat hoogste punt kun je de heuvels van Jeruzalem in het zuiden, het Hermongebergte in het noorden, de woestijn van Judea in het oosten en de Middellandse zeekust in het westen zien. Hetzelfde G’ddelijke uitzicht dat Jacob ook gezien heeft! Hier kreeg Jaacov de droom (Wa’Yetzeh), waarin HaShem aan hem en zijn nakomelingen in ongeveer 5260 (Joodse jaartelling) het land beloofde te geven.
En ja, daar stond ik en ik zag het voor me, waar in Yaacov’s droom de engelen op een ladder, die van de aarde naar de hemel reikte, naar boven en naar beneden gingen. En Yaacov noemde daarna de plaats Bet-El, huis van G’d, de plaats die eerst Luz
heette. Hij richtte daar de steen op waarop hij lag, en hij deed een gelofte aan HaShem. Het raakte mij. Ik zal het nooit vergeten. De naam van HaShem staat zelfs in het landschap uitgebeeld of ingegraveerd, met de letters van de Eeuwige.
OPGRAVINGEN
In de omgeving van Bet-El zijn archeologische vondsten gedaan, zoals een grot met een olijfpers, grafgrotten en oude wijnpersen. Maar ook resten van de Kanaänitische stad Luz. De Palestijnse stad Ramallah (heuvels van Allah) ligt 5 kilometer verderop, op 880 meter boven zeeniveau. Een groot contrast.
Na deze gedenkwaardige en inspirerende ontdekking besefte ik dat de belofte van HaShem aan Jaacov (Yisrael) al direct in het begin van Tenach werd gegeven, om dat later nog vele malen te herhalen. De eerste keer was vanuit de ‘Poort van de hemel’, zoals het er staat. Je kunt dus nooit zeggen: ‘dàt had je gedroomd’, als je Tenach serieus neemt!
Vervolgens vertrokken we naar Shiloh, maar daarover gaat het dan de volgende keer.
KENNIS IS HET ENIGE BEZIT WAARVAN NIEMAND JE KAN BEROVEN
In één eikel ligt de mogelijkheid van de schepping van duizend wouden
vervolg van pagina 1
slechts één mond. Indien we namelijk twee monden zouden hebben gehad hadden we met één mond gewijde taal kunnen spreken en onze tweede mond hadden we kunnen gebruiken voor profane doeleinden: zoiets als het aanhouden van de scheiding tussen Kerk (voor ons Joden, Synagoge) en Staat!
‘KEN G’D OP AL UW WEGEN’
G’d heeft ons echter slechts één mond gegeven om duidelijk aan te geven dat het niet juist is om half vroom te zijn en half vrij, dan weer eens wel en dan weer eens niet als gelovige (Jood en niet-Jood) door het leven te gaan. Profaan en religieus dienen een eenheid te vormen.
Sjawoe’ot is dus als het ware die ene mond. Daarom geen specifiek symbool, geen dansen met de Thora op de dag van Sjawoe’ot zelf en geen duidelijke datum: Jodendom dient overal in ons leven aanwezig te zijn, het heeft een paraplu functie. “Kent G’d op al uw wegen” (Misjlee 3:6)
Betekent dit dat we ons dag en nacht met spiritualiteit dienen bezig te houden? Materialisme uit de weg moeten gaan? Ons afzonderen van de wereld?
SJOFARKLANKEN
Toen G’d tot het Joodse volk sprak bij de berg Sinai weerklonk het geluid van de sjofar: “en het geluid van de sjofar werd luider en luider” (Sjemot-Exodus 19:19). In onze Joodse filosofie wordt aangegeven dat deze Goddelijke sjofarklanken niet alleen sterker en sterker werden, maar dat zij ook geen echo hadden. Het geluid werd als het ware opgezogen in de wanden van de bergen waartegen zij normaliter hadden moeten weerkaatsen om een nagalm, de echo, te laten klinken. Het opnemen van de Goddelijke klanken in de wanden en in de materie leert ons dat we gewoon midden in de wereld moeten blijven staan, met beide benen op de grond, maar dat alles waarmee wij bezig zijn doordrongen moet worden met de waarden en normen die G’d ons in de totaliteit van de Thora, de Schriftelijke en de Mondelinge Leer, aangeeft.
ETHIEK OVERKOEPELT
In een ziekenhuis zijn medici aanwezig, verplegend personeel, de financiële staf, maatschappelijk werk, het revalidatieteam, de keukenploeg en facilitaire medewerkers…. Maar de ethiek, die óók zijn specifieke bijdrage levert aan de genezing van de patient, behoort geen aparte afdeling te vormen. Ethiek overkoepelt. Er bestaat geen Joodse operatie, Joodse fysiotherapie of Joodse schoonmaakploeg. Wel dient in elk vakgebied gewerkt te worden op een manier die in overeenstemming is met de Goddelijke wetten en inzichten van de Thora, die grenzen, waarden en normen aangeven en die ieder deelgebied beschermt tegen een onverhoopte, onethische benadering.
JOODSE ERFENIS
Dit ziekenhuis-voorbeeld betreft natuurlijk niet alleen een ziekenhuis, maar geldt voor de samenleving in haar volle breedte. In bedrijf of vereniging, in het gezin of in de klas: elk aspect van het dagelijks menselijk leven moet overkoepeld worden met en doordrongen zijn van G’ds Woord, het moet ethisch aanvaardbaar zijn.
En dat nu is nu de boodschap van Sjawoe’ot. Een balans zijn tussen leven en de wijze waaróp we leven. Het Jodendom wordt niet alleen op hoogtijdagen en/of alleen in sjoel beleefd. Voortdurend dienen wij onze Joodse erfenis, Sjawoe’ot, voor ogen te hebben. Vandaar slechts één mond...
In
één minuut kan gebeuren wat in honderd jaar niet terug komt
BEOORDEEL NIEMAND VOORDAT JE IN ZIJN
OMSTANDIGHEDEN BENT GEWEEST
Ook een wijze vergist zich weleens, maar alleen een dwaas volhardt in zijn vergissing
6
Thema: Beloofdis beloofd
Het
Kwartaalnieuws van de Stichting Joodse Kindergemeenschap Cheider Siewan 5785/Juni 2025, nr. 100
Beloofde Land
5 Joodse wijsheden, witzen en raadsel
4
De kandelaar en de wijding van de Levieten
n door opperrabbijn BINYOMIN JACOBS
Sjawoe’ot, het Wekenfeest, is in aantocht (2 en 3 juni), maar… voor sommigen gaat het bijna onopgemerkt voorbij. Dat is erg jammer, want het is het feest waarop we gedenken dat 3337 jaar geleden het Joodse Volk bij de berg Sinai stond, 49 dagen na de Uittocht uit Egypte, en daar de aanwezigheid van G’d met eigen ogen zag en hoorde. Bovendien ontving het daar de Thora, bestaande uit de Schriftelijke Leer (het Oude Testament) en de Mondelinge Leer (de Talmoed), waarmee het Joodse volk een écht volk werd. Niets minder dan een nieuw begin, een geboorte, en daardoor vormt dit feest een uiterst belangrijke datum op onze Joodse kalender.tijden. En zo zit de avond vol herinnering en symboliek, het verleden wordt als het ware herleefd. We lezen uit de Hagada de hele geschiedenis van toen.
SYMBOLEN
Toch zien we iets vreemds. Er ontbreekt iets, behalve de bekendheid. Het Joodse jaar staat bol van symbolen. Met Pesach de matzes, met Soekot de soeka en de loelav, met Chanoeka de menora, met Rosj Hasjana de sjofar……en met Sjawoe’ot: niets! Er is nog iets afwijkends: er staat geen datum vermeld in de Thora die aangeeft wanneer het Sjawoe’ot is. Slechts indirect weten wij de datum: vijftig dagen ná Pesach. Ook moeten we ons afvragen waarom Simchat Thora (Vreugde der Wet), de dag waarop wij ons verheugen dat wij de Thora hebben gekregen, op de laatste dag Soekot wordt gevierd en niet op Sjawoe’ot zelf, toen het Joodse volk en daarmee de ganse wereld, de Thora ontving!
SYNAGOGE EN STAAT
Rabbi Sjimon bar Jochaj, de schrijver van de Zohar, vroeg zich af waarom de mens wel twéé oren en twéé ogen heeft, maar vervolg op pagina 2