E DIEL
18 Nëntor 2018
Zbulohet gazeta e parë e Shqipërisë NGA ILIRIAN AGOLLI Shkrimi sjell fakte të reja mbi botimet e para publicistike në Shqipëri. Falë historianëve turq, publiku ynë mëson se gazeta Iskodra ka dalë në dritë 11 odra vjet më parë nga ç’e dinë deri sot bibliografët e shtypit shqiptar. Pra, Isk Iskodra
doli për herë të parë më 1868 dhe ridoli më 1879. Nga kjo shtyrje date me plot 11 vjet në thellësi të kohës, gazeta Iskodra bëhet e para gazetë e a, e cila doli botuar në territoret shqiptare, duke lënë pas gazetën Iskodr Iskodra në dritë në gusht 1871.
NGA BEN ANDONI
Redaktor: Ben Andoni. 362
L
ajmi më i frikshëm që ka mbizotëruar në javët e fundit gjeneroi nga refer enca e INSTAT-it, sipas të cilës 1 milionë shqiptarë nuk kishin prekur madje edhe një libër të vetëm. I frikshëm ishte fakti që lajmi jo thjesht nuk u shqyrtua si duhet në të gjithë hapësirën e tij, porse u bë pjesë e debatit. Kuptohet që palët politike ju përveshën njëra-tjetrës, kurse në masë nuk bëri ndonjë përshtypje. Tek e fundit, gjetja nuk ishte se qëndronte aq është shumë realitetit. Këtë e ndjen në përballjen e shumë njerëzve me argumentet, por këtë e gjen vazhdimisht edhe në diskursin publik që ngrihet, ku mungesa e diturisë është fare e dukshme. Argumenti ynë shkon më tej, nëse me shqetësimet që ngritën botuesit në ditët e Panairit, do të kenë apo jo zgjidhje problemet e librit. Për fat është hequr TVSH sa i përket shpërndarjes së librit në Kosovë, ndërsa qeveria shqiptare mëton të kalojë Ligjin e ri për librin, ku do të ketë lehtësim të TVSH-së në disa nga hallkat e procesit, që përkthehet në një lehtësi të madhe për komunitetin që merret me librin. Problemi i vetëm qëndron në faktin sesa do të realizohet e gjithë ko ndërmarrje dhe po ashtu nëse do të ngrihet apo jo Qendra e Librit. Për fat, shenjat janë të mira, ndërsa në shqetësimet e mëdha që po përballet në mandatin e dytë qeverisja e z. Edi Rama ka shumë gjasa që gjërat të ndryshojnë, qoftë edhe për të treguar një politikë ndryshe me librin. Në fakt, shqetësimi më i madh mbetet qasja dhe paçka sloganeve që po hedhin njerëzit e librit nga Ministria e Kulturës, Shoqata e Botuesve dhe shumë aktorë të tjerë, një fakt duhet theksuar: Mungesa e
PANAIRI 2018/
A do të lehtësohet libri?! leximit është një faktor i përbotshëm dhe për shkak se globalizmi i ka efektet e menjëhershme në të gjitha vendet, atëherë ky fenomen do të vinte edhe tek ne. Mbi 60 aktivitete kanë qenë të pranishme mes autorëve, përkthyesve, botuesve me lexuesit, por pak është thënë për vetë problemet e njerëzve të librit. Për pagesat, për marrëdhëniet e botuesve me përkthyesit, për inkurajimin e au-
torëve të rinj, për përçarjen jo të vogël që ekziston mes botuesve dhe autorëve e shumë e shumë faktorëve të tjerë. Në të gjitha aspektet duket sikur problemet i kanë vetëm botuesit, por në një farë mënyre edhe ata vetë, jo pak prej tyre, janë pjesë e problemit të sjellë. Gjithsesi duhet uruar Panairi dhe mjedisi shumë festiv, që sjell ashtu si duhet kritikuar gjithçka
që lidhet me padrejtësinë, që edhe njerëzit e librit e kanë kultivuar jo pak mes vete. Dhe, më keq akoma, shqetësimi më i madh është se ne përsërisim të njëjtat gjëra gjithmonë, pasi gjërat janë në një sistem tani dhe të shndërrosh sistemin duhet jo thjesht punë por vetëdije dhe mbi të gjitha shpirt të madh. Të paktën njerëzit që bëjnë politikat e librit, e që kanë kaluar në përvojën e tyre
me të gjitha partitë politike se kanë treguar këtë. Në fund, kur panairi kalon, një gjë të mbetet në mëndje: ishte një panair, si gjithë të tjerët, para tij. Vetëm nëse faktorët do arrijnë ta lehtësojnë librin, atëherë mund të themi, se ia vlejti e gjithë kjo punë e botuesve dhe e komunitetit të librit.
Vijon në faqen 14 Foto Stamo, “Ciganja”
numër:: PROF. ALBERT DOJA, LUAN RAMA, ILIRIAN AGOLLI, DR. IRENA GJONI, NDUE DEDAJ, A.MARKU} } Në këtë numër