DE NIJE WEI
VERKEERSSTRUCTUURPLAN DANTUMADIEL
COLOFON Titel:
De Nije Wei, verkeersstructuurplan Dantumadiel
Opdrachtgever:
Gemeente Dantumadiel
Projectteam:
Dick van Veen (Mobycon),
Sjoerd Nota (Kenniscentrum Shared Space)
Datum:
november 2011
Trefwoorden:
VSP, verkeersplan, verkeersstructuurplan, verkeersbeleid, beleidsplan, maatregelen, bereikbaarheid, verkeersveiligheid, leefbaarheid, Dielde Romte, Shared Space.
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 2
INHOUDSOPGAVE 1
EEN NIEUW GEMEENTELIJK VERKEERS- EN VERVOERSPLAN, WAAROM?
5
4 BELEIDSUITGANGSPUNTEN
29
1.1
Dantumadiel wenst nieuw verkeer- en vervoerbeleid
5
4.1
De verkeersfunctie bepalend voor de categorisering
29
1.2
Een landelijhke regio in ontwikkeling
5
4.2
Dielde Romte als grondgedachte bij wegontwerp
31
1.3
Een verkeersstructuurplan: wat willen we ermee bereiken?
5
4.3
Veilige routes voor vracht- en landbouwverkeer
32
1.4
Stappenplan naar een nieuw VSP: proces
6
4.4
Directe en aantrekkelijke fiets- en wandelroutes
32
6
4.5
Openbaar vervoer en overstappunten 33
4.6
Parkeren kan, maar niet tegen elke prijs 35
1.5 Leeswijzer
2
POSITIONERING VERKEERSBELEID DANTUMADIEL
7
2.1
Landelijk beleid
8
2.2
Fryslân feilich foarút – Provinciaal Verkeers- en Vervoerplan 2006
2.3 2.4
5 VERKEERSSTRUCTUREN
37
10
5.1 Autoverkeersstructuur
37
Ruimte om te leven 2011 - 2014
12
5.2
Openbaar vervoer
45
Gem. Nota ruimtelijk beleid buitengebied Dantumadiel 2010-2020
13
5.3
Langzaam verkeer
47
2.5 Woonvisie
16
2.4
Toeristisch-recreatief beleid
17
6 MAATREGELEN
51
2.5
Dorpsvisies in de gemeente Dantumadiel
17
5.1
51
Maatregelen met verschillende prioriteit
5.2 Maatregelenoverzicht
51
3
KIJKEND NAAR DE NIJE WEI
19
3.1
Visie op verkeer en vervoer in de toekomst
19
BIJLAGEN
59
3.2
Verkeersnetwerk afgestemd op landschappelijke elementen
20
I
59
3.3
Duurzaam Veilig en Dielde Romte leidend bij weginrichting
27
II Parkeernormen
63
III
65
Samenvatting dorpsvisies
Essentiele herkenbaarheidskenmerken
pag. 3 Verstructuurplan Dantumadiel
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 4
1 EEN NIEUW GEMEENTELIJK VERKEERS- EN VERVOERSPLAN, WAAROM? 1.1
Dantumadiel wenst nieuw verkeer- en vervoerbeleid
De gemeente Dantumadiel kenmerkt zich als een landelijke gemeente met daarin drie grote kernen (Damwâld, Feanwâlden, De Westereen) en acht kleine dorpen en buurtschappen (Broeksterwâld, De Falom, Driezum, Rinsumageast, Readtsjerk, Sibrandahûs, Wâlters-wâld, Feanwâldsterwâl). Het landschap karakteriseert zich als kleileem-, zand- en veenweidelandschap. Daarnaast ligt de gemeente grotendeels in het Nationale Landschap Noardlike Fryske Wâlden, wat tot uiting komt in de aanwezigheid van het waardevolle coulissenlandschap. De wegenstructuur die de dorpskernen en buurtschappen ontsluit kent naast de lokale ontsluitingwegen diverse hoofdontsluitingsroutes zoals de N356 en N361. De gemeente Dantumadiel heeft een versnipperd beleid op het gebied van verkeer en vervoer. Wel heeft de gemeente inzicht in de categoriseringsplannen conform Duurzaam Veilig, mede vanuit het provinciaal verkeer- en
Shared Space (Dielde Romte) is een innovatief verkeerskundig principe dat de mens centraal stelt en een veilige verkeersafwikkeling beoogt op basis van sociale interactie.
vervoerbeleid. De gemeente Dantumadiel wenst verkeer- en vervoerbeleid dat geïnspireerd is door het Shared Spaceprincipe (Dielde Romte). Hierbij is eveneens de relatie gelegd met de ontwikkelingen rond de Centrale As. 1.2
Een landelijke regio in ontwikkeling
Dantumadiel is een bijzondere gemeente in de provinsje Fryslân. Dantumadiel is een landelijk gelegen gemeente waar kernwoorden zoals aantrekkelijk wonen, recreëren, rust, groen en natuur centraal staan (Noardlike Fryske Wâlden en kleilandschap) en waar de landbouw nog steeds een belangrijke factor is. Een mix aan functies waarvan de (verkeers)belangen af en toe lijnrecht tegenover elkaar kunnen staan. Een ruimtelijke situatie die vraagt om een duidelijke, integrale en frisse blik op het Dantumadielse verkeerssysteem van de toekomst. De komst van de Centrale As speelt hierin een grote rol. Ook krijgt het gedachtegoed Dielde Romte een duidelijke plaats. 1.3
Een verkeersstructuurplan: wat willen we ermee bereiken?
Met dit nieuwe Verkeersstructuurplan (VSP) worden de kaders geformuleerd voor de wijze waarop de gemeente Dantumadiel tot 2022 wil werken aan een veilig, bereikbaar en duurzaam verkeerssysteem. Deze visie voor de toekomst biedt hierbij een vergezicht tot 2030. Het verkeerssysteem wordt intern afgestemd op de eigen identiteit, ontwikkelingen en (gebieds)kenmerken van de gemeente en extern afgestemd aan de randen van de gemeentegrenzen. Hierbij gaat het dan niet alleen om de bereikbaarheid en doorstroming van autoverkeer, maar ook om de borging van voldoende aandacht voor kwetsbare verkeersdeelnemers zoals de fietser en de voetganger. De aanleg van de Centrale As is hierin een belangrijke aanjager voor veranderingen in de verkeers-
pag. 5 Verstructuurplan Dantumadiel
Dantumadiel: een bereikbare gemeente met oog voor alle modaliteiten en een verkeersnet-werk waarmee de identiteit en structuur van zowel de dorpen als het buitengebied wordt onderstreept.
structuren. Daarnaast geeft het VSP duidelijke kaders en structuren voor het steeds grootschaliger landbouwverkeer, bevoorradend verkeer, openbaar vervoer, fietsverkeer en voetgangersverkeer. Dit alles in het licht van Dielde Romte waarin een leefbare en leesbare ruimte voor alle gebruikers centraal staat; menselijke maat voor alle gebruikers. 1.4
Stappenplan naar een nieuw VSP: proces
Om te komen tot een duidelijk en breedgedragen Verkeersstructuurplan (VSP) is het plan uit drie delen opgebouwd. Het visiegedeelte beschrijft op hoofdlijnen waar de gemeente Dantumadiel, gegeven de Nota ruimtelijk beleid Dantumadiel 2010-2020, met haar verkeers- en vervoerbeleid naar toe wil werken. Het visiedocument bestaat dan ook uit visiepunten gedestilleerd uit het ruimtelijk (bovenliggend) beleid. Deze visiepunten zijn vervolgens uitgewerkt in een beleidsplan met de bijbehorende verkeers- en vervoersstructuren gebaseerd op de eerder geformuleerde visie. Ten slotte wordt in een derde onderdeel op detailniveau ingegaan op de te nemen maatregelen om de beoogde structuren en daarmee de beoogde visie te bereiken, op korte termijn tot 2016, op de middellange termijn tot 2022 en met een vergezicht tot 2030. Dit leidt tot een gefaseerd actieplan. Deze drie onderdelen vormen samen het verkeersstructuurplan. 1.5
Leeswijzer
De opbouw van dit VSP is als volgt: •
Hoofdstuk 1: beschrijving aanleiding en proces om te komen tot het VSP van Dantumadiel.
•
Hoofdstuk 2: beschrijving van landelijk, provinciaal, regionaal beleid en overige kaders welke van invloed zijn op het gemeentelijk VSP.
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 6
•
Hoofdstuk 3: beschrijving van de visie van de gemeente op verkeer en vervoer in de toekomst
•
Hoofdstuk 4: beschrijving van de beleidsuitgangspunten op basis van deze visie.
•
Hoofdstuk 5: beschrijving van de verkeersstructuren op basis van de visie en de beleidsuitgangspunten.
•
Hoofdstuk 6: beschrijving van het maatregelenpakket wat voortrolt uit deze structuren.
2
Positionering verkeersbeleid Dantumadiel
In dit hoofdstuk zijn de beleidskaders en relevante studies kort beschreven. De beschrijving is met name gericht op de elementen die relevant zijn voor de gemeente Dantumadiel. Hierbij is onderscheid gemaakt in landelijk beleid in de vorm van de Nota Mobiliteit, provinciaal beleid in de vorm van het Provinciaal Verkeer en Vervoerplan (PVVP) van de provinsje Fryslân, lokaal beleid in de vorm van de leefbaarheidprojecten in Dantumadiel (waaronder Driezum en Rinsumageast-Sibrandahûs) en als belangrijkste de gemeentelijke Nota ruimtelijk beleid buitengebied Dantumadiel 2010-2020. Nationale Nota Moiliteit
Provinciaal Verkeers-‐ en Vervoersplan Toeristisch recreatief beleid Raadsprogramma Ruimte om te leven Nota ruimtelijk beleid buiten-‐ gebied Dantumadiel 2010-‐2020
Woonvisie + routekaart Verkeersstructuurplan de nije wei
Leefbaarheidsprojecten
Richtinggevend
Fietsbeleid
Parkeerbeleid
Infrastructuurbeleid
Beleid (openbaar) vervoer
Verkeersveiligheid
Figuur 2.1: positionering Verkeersstructuurplan Voorbeeld: Het exacte parkeerbeleid inclusief alle bijbehorende parkeernormen voor de
In figuur 2.1 is te zien dat het verkeersstructuurplan (VSP) een benadering van bovenaf kent doordat het boven-
gemeente Dantumadiel is niet beschreven in dit verkeersstructuurplan. Dit is
liggende beleid (Nota Mobiliteit, PVVP) en kaderstellende beleid (Nota ruimtelijk beleid buitengebied, raadspro-
een afgekaderd onderwerp dat nader in detail kan worden uitgewerkt in een
gramma, woonvisie, dorpsvisies) uitwerking krijgen in het verkeersstructuurplan. Toch kent het VSP zelf ook een
parkeerbeleidsplan op basis van dit verkeersstructuurplan. Wel geeft het VSP
sturende werking, wanneer in detail bepaalde beleidsvelden worden uitgewerkt. Het VSP is bij deze eventuele
richting en sturing aan een eventuele parkeeruitwerking.
uitwerkingen richtinggevend.
pag. 7 Verstructuurplan Dantumadiel
2.1
Landelijk beleid
Vanuit de ‘Planwet Verkeer en Vervoer’ uit 1998 bestaat een inspanningsverplichting voor het ontwikkelen en vaststellen van ‘samenhangend en uitvoeringsgericht verkeers- en vervoersbeleid, dat richting geeft aan de door het gemeentebestuur te nemen beslissingen inzake verkeer en vervoer’. Voor de ‘essentiële onderdelen van beleid’ uit de landelijke Nota Mobiliteit geldt, volgens de Planwet Verkeer en Vervoer, dat ze in acht moeten worden genomen in beleid en plannen van de rijksoverheid en decentrale overheden. In de Nota Mobiliteit van het rijk is het ruimtelijk beleid, zoals vastgelegd in de landelijke Nota Ruimte, verder uitgewerkt en wordt het verkeers- en vervoersbeleid beschreven. Een goed functionerend systeem voor het vervoer van personen en goederen is een essentiële voorwaarde voor de economische ontwikkeling. Daarom wil het kabinet enerzijds de groei accommoderen en anderzijds zorgen voor een betrouwbare, vlotte en veilige mobiliteit binnen de (inter)nationale wettelijke en beleidsmatige kaders van veiligheid en leefomgeving. De belangrijkste uitgangspunten in de Nota Mobiliteit zijn in tabel 2.2 weergegeven. Belangrijkste uitgangspunten Nota Mobiliteit: •
sterkere economie door bereikbaarheid te verbeteren;
•
groei van verkeer en vervoer mogelijk maken binnen wettelijke en beleidsmatige kaders voor milieu, veiligheid en leefomgeving;
•
betrouwbare en voorspelbare bereikbaarheid van deur tot deur door integrale netwerkbenadering;
•
meer publiek-private samenwerking;
•
betrouwbaar en snel over de weg door bouw- en benuttings-maatregelen, Anders Betalen voor Mobiliteit, gebiedsgericht samenwerken en het wegwerken van onderhoudsachterstanden;
•
een start maken met een eerlijker vorm van betalen voor mobiliteit;
•
aantrekkelijk openbaar vervoer in en tussen stedelijke netwerken, maatwerk bij beperkte vraag en soepel overstappen mogelijk maken;
•
De verkeersveiligheid permanent verbeteren. De gunstige verkeersveiligheidscijfers in 2004 en 2005 hebben aanleiding gegeven om de doelstelling voor het aantal verkeersdoden verder aan te scherpen (reductie doden: 900 in 2010 en 500 in 2020, reductie ziekenhuis-gewonden: 17.000 in 2010 en 2.250 in 2020);
• Tabel 2.2: Belangrijkste uitgangspunten uit de Nota Mobiliteit
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 8
De kwaliteit van de leefomgeving verbeteren (CO2, luchtkwaliteit, geluid).
Vanuit deze uitgangspunten destilleren we negen punten die voor het VSP van belang zijn: 1. Decentrale overheden beschrijven hoe de verschillende wegennetwerken en vervoerswijzen optimaal worden verknoopt en benut. Ook beschrijven ze hoe deze netwerken in samenhang en kosteneffectief worden ingezet en houden daarbij rekening met de aansluiting van de verschillende netwerken. Hierbij besteden zij expliciet aandacht aan het goederenvervoer. 2. De overheden streven naar een optimale benutting van de bestaande infrastructuur en van potenties van knooppunten in deze infrastructuur. 3. Alle overheden stimuleren het gebruik van de fiets. Decentrale overheden doen dit onder meer door het zorgen voor een fietsnetwerk dat voldoet aan de verkeerskundige hoofdeisen samenhang, directheid, aantrekkelijkheid, veiligheid en comfort. 4. Bij oplevering van nieuwbouwwijken moet een goede fietsverbinding aanwezig zijn met het centrum van de betreffende gemeente en met het buitengebied. 5. Ook bij de aanleg van nieuwe bedrijventerreinen wordt gezorgd voor een goede ontsluiting per fiets. Voor realisering van het fietsnetwerk nemen zij een doel voor 2020 op in hun beleid. 6. Alle beheerders van wegen, spoorwegen en vaarwegen hebben bij de aanleg en aanpassing van infrastructuur (mede)verantwoordelijkheid voor het zo veel mogelijk instandhouden en verbeteren van kruisende routes voor fiets- en wandelverkeer. 7. Decentrale overheden zorgen bovendien voor fietsparkeervoorzieningen die op het gebied van kwaliteit, kwantiteit en locatie voldoen aan de vraag. 8. Op gebiedsniveau benoemen de provincies, WGR-plusregio’s en gemeenten, daar waar zij bevoegd zijn, relatief veilige voorkeursroutes voor het transport van gevaarlijke stoffen en voeren een hierop gericht samenhangend verkeersmanagement. 9. De inrichting van wegen richt zich op duurzaamheid, in ontwerp, beheer en onderhoud.
pag. 9 Verstructuurplan Dantumadiel
2.2
Fryslân feilich foarút – Provinciaal Verkeers- en Vervoerplan 2006
De provincie Fryslân heeft in 2006 het Provinciaal Verkeers- en Vervoerplan (PVVP) vormgegeven dat voortborduurt op het tot dan toe vigerende provinciale beleid. Met de titel Fryslân feilich foarút geeft de provincie invulling aan de aspecten bereikbaarheid, mobiliteit en verkeersveiligheid. In 2011 werkt de Provincie aan een revisie van het PVVP. De conceptversie van de Nota van Wijzigingen (nog niet vastgesteld) scherpt het PVVP aan. Onderstaande punten zijn concrete aandachtspunten voor de gemeente die hun doorwerking hebben vanuit het PVVP en de Nota van Wijzigingen. •
Voor nieuwe grote woningbouwlocaties, voor de vestiging van grote publiekstrekkende voorzieningen, voor kantoren met veel personeel en voor bedrijven met grote goederenstromen voeren gemeenten een mobiliteitstoets uit (PVVP paragraaf 2.5).
•
Gemeenten brengen hun wegencategorisering in overeenstemming met het categoriseringsplan in het PVVP 2006 (zie hoofdstuk 3 PVVP, Wegen).
•
Voor de inrichting van hun wegennet hanteren gemeenten een beleid dat overeenkomt met de provinciale vormgevingseisen en de uitwerking in de Provinciale Richtlijn Wegontwerp (PRW Fryslân) en de Nota ‘Fryske Diken yn ‘t Grien’. (zie hoofdstuk 3 PVVP, Wegen). In de Nota van Wijzigingen stelt de provincie dat deze profielen ideaalprofielen zijn. In de realiteit kan de uitvoering meer gericht zijn op maatwerk, om zo op kostenefficiënte wijze te werken naar het ideaalbeeld.
•
Gemeenten leveren een bijdrage aan het vergroten van de verkeersveiligheid door uitvoering te geven aan het verkeerseducatiebeleid in het PVVP 2006 en het opstellen en uitvoeren, in samenwerking met de politie, van een handhavingsbeleid (zie hoofdstuk 10 PVVP, Verkeersveilig gedrag).
•
Gemeenten verbeteren hun fietssnelwegen en overige hoofdfietsroutes volgens het kwaliteitsniveau dat in het PVVP 2006 is vastgesteld (zie hoofdstuk 4 PVVP, Fietsers en voetgangers). In de Nota van Wijzigingen versobert de Provincie deze inrichtingseisen enigszins.
•
Gemeenten formuleren inrichtingseisen voor voetgangersgebieden en de belangrijkste voetgangersroutes, en houden daarbij rekening met de toegankelijkheid voor mensen met een handicap (zie hoofdstuk 4 PVVP, Fietsers en voetgangers).
•
Bij de inrichting van hun wegen houden gemeenten op busroutes rekening met de toegankelijkheid voor en doorstroming van het openbaar vervoer. Ook houden zij rekening met het comfort voor buspassagiers (zie hoofdstuk 5 PVVP, Openbaar vervoer).
•
Gemeenten zorgen dat de onder hun verantwoordelijkheid vallende haltevoorzieningen van het attractief openbaar vervoer en het collectief openbaar vervoer (zoals omschreven in hoofdstuk 5 PVVP) voldoen aan in het OVVF af te spreken kwaliteitseisen, of, zolang deze kwaliteitseisen niet tot stand zijn gekomen, ten-
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 10
minste voldoen aan hetzelfde kwaliteitsniveau als de provinciale haltevoorzieningen van deze netten. •
Gemeenten zorgen voor een goede bereikbaarheid van OV haltes per fiets en te voet en een goede toegankelijkheid van het openbaar vervoer, en dragen zorg voor de sociale veiligheid op deze routes (zie hoofdstuk 5 PVVP, Openbaar vervoer).
•
Ketenmobiliteit en verduurzaaming van de mobiliteit is een kernbegrip in het verkeersbeleid. Overstappunten en transferia dienen de netwerken te verknopen.
•
Op routes die onderdeel zijn van het kwaliteitsnet goederenvervoer, houden gemeenten rekening met de doorstroomkwaliteit voor het vrachtvervoer (zie hoofdstuk 7 PVVP, Goederenvervoer).
•
Gemeenten stellen routes voor gevaarlijke stoffen vast (zie hoofdstuk 7 PVVP, Goederenvervoer).
•
Gemeenten houden in hun beleid rekening met de in dit PVVP opgenomen verbetering van het vaarwegennet en voorkomen belemmerende ontwikkelingen (zie hoofdstuk 6, Vaarwegen PVVP).
•
Gemeenten stemmen brugopeningstijden af met andere vaarwegbeheerders en houden rekening met de consequenties voor het wegverkeer (zie hoofdstuk 6 PVVP, Vaarwegen).
•
Beleidsevaluatie en monitoring om effectief te kunnen ingrijpen.
Dielde Romte heeft binnen het PVVP een plaats gekregen in de context van Duurzaam Veilig. Hierbij wordt gesteld dat Dielde Romte een goed uitgangspunt is om verkeersveiligheidsvraagstukken aan te pakken. De automobilist vormt hierin een geïntegreerd onderdeel binnen een maatschappelijke en culturele context. Ook de inrichting van voetgangersgebieden en routes hiervoor past binnen deze context.
pag. 11 Verstructuurplan Dantumadiel
2.3
Ruimte om te leven 2011-2014
Het programma Ruimte om te leven 2011-2014 omhelst het collegeprogramma voor de komende periode. In dit programma wordt de gewenste samenleving geschetst op basis van landschap, ruimte, verkeer en vervoer. De speerpunten hieruit zijn: •
Samen zorgen dat de kwaliteit van het ‘landschap’ (landbouw en natuur) en het openbaar groen toeneemt en dat er een evenwicht ontstaat tussen ecologische, economische en esthetische aspecten.
•
Samen zorgen voor de kwaliteit van het ‘wonen’, een gebalanceerde afstemming tussen de vraag en het aanbod van woningen en een bijdrage leveren aan een duurzame en kwalitatief goede woongemeente.
•
Samen zorgen voor de kwaliteit van de infrastructuur voor ‘verkeer en vervoer’, de gemeente draagt haar steentje bij aan een duurzaam veilig wegennet tussen en in de dorpen.
In het programma worden diverse zaken aangegeven. Hieronder zijn de belangrijkste zaken weergegeven in relatie tot het VSP: •
Duurzaam veilig wegennet gericht op inpassing van de Centrale As.
•
en goede kwaliteit van de inrichting van de openbare ruimte moet zijn afgestemd op het gebruik.
•
De aanleg van de Centrale As (de nieuwe stroomweg) vergroot niet alleen de verkeersveiligheid, maar ook de bereikbaarheid van Noordoost Fryslân, de bereikbaarheid tussen de dorpen en de mobiliteit in haar algemeen.
•
De inrichting van 30 en 60 kilometerzones wordt gecomplementeerd door middel van een realistische aanpak op basis van regulier wegonderhoud.
•
De Eastlike Rûnwei De Westereen is in 2011 opengesteld. Hierna kan de Noarder Stasjonsstrjitte afgewaardeerd worden.
•
Er zijn 3 stressroutes: Kûkhernsterwei, Noarder Stasjonsstrjitte en Burdaarderstrjitwei/Klaarkampsterwei.
•
De gemeente streeft naar optimale voorzieningen en het op peil houden van het openbaar vervoer.
•
De parkeernorm moet worden aangepast op basis van het huidige autobezit en gebruik.
In het raadsprogramma Ruimte om te leven 2012 – 2015 ligt momenteel een kleine scopewijziging op stapel: Samen zorgen voor de kwaliteit van het ‘wonen’, een gebalanceerde afstemming tussen de vraag en het •
In 2014 wordt gestreefd naar minimaal de helft minder verkeersslachtoffers ten opzichte van 2010: Dit betekent dat er maximaal 1 verkeersdode per 3 jaar voorkomt.
•
Er wordt ingezet op een voortzetting van deelname aan een convenant voor verkeersveiligheid, waarin verkeerseducatie een belangrijke rol zal spelen.
•
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 12
Herinrichting van de Ds. Germswei, Damwâld.
2.4
Gemeentelijke Nota ruimtelijk beleid buitengebied Dantumadiel 2010-2020
De gemeente Dantumadiel heeft in samenwerking met buurgemeente Kollumerland c.a. een nota ruimtelijk beleid voor het buitengebied opgesteld. Deze nota dient als ruimtelijk beleidskader voor de verdere invulling van het buitengebied van Dantumadiel en Kollumerland c.a.. Dit verkeersstructuurplan sluit zoveel mogelijk aan op de ruimtelijke nota. Verkeer is immers een afgeleide van ruimte. De Nota ruimtelijk beleid buitengebied is opgebouwd uit een referentiekader vanuit het landelijk, provinciaal en regionaal ruimtelijk beleid. Vervolgens is een ambitie beschreven (toekomstdromen) en zijn daaruit zes uitgangspunten afgeleid. Deze beleidsuitgangspunten hebben ook een globale uitwerking gekregen op het gebied van infrastructuur. Toekomstdromen Het buitengebied van de gemeenten is in 2030 de plek waar de landbouw als economische motor op een duurzame manier een plek heeft gevonden. De landbouw is draagkrachtig, heeft een duidelijke rol als gebruikers van de gronden en als hoeder van de landschappelijke en ruimtelijke kwaliteit en diversiteit. Er is een trend zichtbaar naar steeds grootschaliger landbouwontwikkelingen, wat ook haar weerslag heeft op de grootte en hoeveelheid van het landbouwverkeer en vrachtverkeer. Landbouw en natuur bestaan naast elkaar en zijn deels verweven. Agrarisch natuurbeheer is vanzelfsprekend. De natuur heeft de ruimte die ze nodig heeft. De recreatie is als belangrijke neventak onlosmakelijk verweven in het buitengebied. In het gebied langs de Centrale As hebben de meer hoogdynamische recreatieve functies een plek gekregen passend in het landschap. Het buitengebied is een plek waar inwoners van de dorpen tot rust komen en kunnen recreĂŤren, op de fiets, te voet over oude paden of over het water. Het buitengebied is een samenhangend geheel van functies binnen een stevig landschappelijk kader. Uitgangspunten De gemeente Dantumadiel wil de kwaliteiten van het buitengebied koesteren, maar ook nieuwe ontwikkelingen en bestaande functies ruimte bieden. De Nota ruimtelijk beleid buitengebied biedt een aantal uitgangspunten voor de gemeente Dantumadiel: 1. Het landschap is belangrijk, maar niet allesbepalend voor de vraag waar een functie en een ontwikkeling een plek kunnen krijgen, maar stuurt wel in de wijze waarop een en ander vorm moet krijgen, passend binnen de landschappelijke karakteristiek. 2. Cultuurhistorische waarden dragen in belangrijke mate bij aan de eigenheid en herkenbaarheid van de ge-
pag. 13 Verstructuurplan Dantumadiel
Legenda
Structuurvisiekaart buitengebied
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 14
Gemeenten Dantumadiel & Kollumerland c.a. 11 februari 2011
N
kaart niet op schaal
B端gelHajema Adviseurs - projectnummer: 040.00.00.14.00 - Balthasar Bekkerwei 76 8914 BE Leeuwarden T 058-215 25 15 - www.bugelhajema.nl - leeuwarden@bugelhajema.nl
meenten. Deze waarden worden daarom geborgd en waar nodig benut in het geval zich nieuwe ontwikkelingen voordoen. 3. Grondgebonden landbouw is de belangrijkste functie in het buitengebied, buiten de natuurgebieden; de grondgebonden landbouw moet daarom de ruimte hebben om als gebruiker en beheerder van het buitengebied economisch rendabel te kunnen opereren, ook als schaalvergroting daarvoor noodzakelijk is. 4. Recreatie vindt vooral plaats in de vorm van medegebruik. Daarbij richt de gemeente zich op kleinschalige extensieve recreatie die bij voorkeur aansluitend op of bij de dorpen een plek kan krijgen. De belangrijkste doelgroep is de rust- en ruimtezoeker die wil genieten van de landschappelijke en natuurlijke schoonheid van de gemeente. Grootschalige vormen van recreatie kunnen heel beperkt, onder voorwaarden en alleen op door de gemeente aangegeven locaties gerealiseerd worden. Bij Driezum bestaat de mogelijkheid een recreatiebungalowpark met een omvang van maximaal 150 verblijfseenheden te ontwikkelen. Daarnaast ondersteunt de gemeente het initiatief om het Eeltsjemar te ontwikkelen als proeflocatie voor het project “De drijvende autarkische recreatiebungalow”. 5. De natuur krijgt de ruimte die ze nodig heeft. Daarbij sluit de gemeente zich aan bij de keuzen die op provinciaal niveau zijn gemaakt.
It Bûtefjild
pag. 15 Verstructuurplan Dantumadiel
2.5 Woonvisie In de woonvisie Dantumadiel heeft de gemeente haar beleid op het gebied van wonen vastgelegd voor de periode tot 2020. De bevolking van de gemeente neemt af en vergrijsd. In dit licht ontstaat er een opgave om de leefbaarheid op peil te houden, terwijl het aantal voorzieningen zal afnemen. In de woonvisie wordt ingezet op het behouden van de voorzieningen in de drie grote kernen; Damwâld, Feanwâlden en De Westereen. Met betrekking tot het thema wonen wordt het motto ‘geen kwantiteit maar kwaliteit’ gehanteerd. Hiermee wordt gestreefd een divers woningaanbod te creëren, wat verschillende doelgroepen aantrekt. Deze kwalitatieve woningbehoefte wordt grotendeels binnen de bestaande woningvoorraad opgevangen. Transformeren en herstructureren van het woningaanbod krijgt daarom in de komende jaren prioriteit. Bij de kwaliteitsverbetering van de woningen wordt ook geïnvesteerd in de kwaliteit van de woonomgeving. Naast deze woonvisie is in 2010 de ‘Routekaart naar vitale dorpen’ opgesteld. In deze rapportage worden per dorp knelpunten en kansen aangeduid. Op verkeerskundig gebied zijn dit:
De Foarwei in De Westereen
•
Herinrichting Haadwei, Damwâld, in het kader van het project Kansen in kernen
•
Transferium Feanwâlden, in het kader van het project Kansen in kernen
•
Herinrichting wegenstructuur Feanwâlden, in het kader van het project Kansen in kernen
•
Herinrichting wegenstructuur De Westereen
•
Verbeteren recreatieve route van centrum van De Westereen richting De Swemmer.
•
Aanpassing Kavelwei, Broeksterwâld
•
Herinrichting wegen Driezum
•
Herinrichting Broekloane, Wâlterswâld
•
Herinrichting Haadwei, De Falom, in het kader van het project Kansen in kernen
Bij wonen is ook welzijn van groot belang. Dantumadiel zet sterk in op omgevingen die geschikt zijn voor ouderen van dagen, bijvoorbeeld door middel van een woonzorgzone (wozozo) in de gebiedsontwikkeling rondom het transferium Feanwâlden en het toegankelijk maken van de straten binnen Rinsumageast. Ook moeten de verschillende schoolomgevingen nauwlettend in de gaten gehouden worden; de verkeersveiligheid staat hier voorop. Een derde aandachtspunt op welzijnsgebied is de ontsluiting middels openbaar vervoer: Gestreefd wordt de huidige belbus te vervangen door een buurtbus die de verschillende dorpen in Dantumadiel en omliggende gemeenten met elkaar verbindt. Deze buurtbus kan, wanneer opgezet vanuit een welzijnsoogpunt, gecombineerd worden met WMO vervoer.
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 16
2.6
Toeristisch-recreatief beleid
Ten aanzien van het toeristische-recreatieve beleid werkt gemeente Dantumadiel samen met de buurgemeenten in Noordoost Fryslân (gemeenten Achtkarspelen, Dongeradeel, Ferwerderadiel, Kollumerland c.a. en Tytsjerksteradiel). Vanuit het regionale Sociaal Eco-nomisch Masterplan Noordoost Fryslân (SEMP) zal in de periode 2012-2014 een watersportrecreatievisie worden opgesteld en daarnaast een algemene visie ten aanzien van recreatie en toerisme in Noordoost Fryslân. Beide visies zullen koers bepalen hoe de toeristisch-recreatieve sector de komende jaren in de regio verder ontwikkeld, versterkt en bestendigd kan worden. In het collegeprogramma Ondernemen in Dantumadiel 2011-2014 zijn voor deze bestuursperiode de gemeentelijke ambities opgenomen ten aanzien van recreatie en toerisme. Het beleid is gericht op het optimaal benutten van het economische- en toeristische potentieel, versterking van het toeristisch-recreatieve product en het zoveel mogelijk clusteren en verbreden van (bestaande) activiteiten. Enkele belangrijke uitgangspunten zijn: •
Versterking van de EHS en het Nationale Landschap Noardlike Fryske Wâlden;
•
Waterrecreatie vindt primair plaats in het Bûtefjild, langs en in de Swemmer en het Eeltsjemar;
•
Wandelen, fietsen, kanoën en paardrijden zijn activiteiten die door de gemeente actief ondersteund en
Een tjasker in een recreatieve omgeving.
gefaciliteerd worden.
2.7
Dorpsvisies in de gemeente Dantumadiel
De verschillende dorpen in de gemeente Dantumadiel hebben elk of in enkele gevallen gezamenlijk een dorpsvisie opgesteld. In deze visie zetten de dorpsgemeenschappen de toekomstwensen voor hun dorp uiteen. Deze toekomstwensen omvatten verschillende werkgebieden, waaronder verkeer en vervoer. In de dorpsvisies staat een verkeersveilige inrichting vrijwel overal bovenaan. Een te hoge rijsnelheid en veel wijkvreemd verkeer zijn veel genoemde klachten. Behalve klachten over het autoverkeer is ook de veiligheid van fietsroutes een veel genoemde klacht. Daarnaast is bij de dorpen ook een sterke wens aanwezig voor goede, directe fietsroutes. Deze wensen worden, waar mogelijk, meegenomen in de uitwerking van het verkeersstructuurplan. De inhoud van de verschillende dorpsvisies is beknopt beschreven in bijlage 1.
pag. 17 Verstructuurplan Dantumadiel
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 18
3 3.1
Kijkend naar de Nije Wei Visie op verkeer en vervoer in de toekomst
Koppeling van de beleidsingrediënten en de verschillende dorpsvisies zoals beschreven in hoofdstuk 2 leidt tot de visie van de gemeente Dantumadiel op haar verkeers- en vervoerssysteem in de periode tot 2022, met een vergezicht tot 2030: In 2030 is binnen de gemeente Dantumadiel sprake van een goede bereikbaarheid voor zowel (vracht)auto-, fiets-, voetgangers- als vaarverkeer. Verkeersveiligheid en leefbaarheid staan hierbij voorop. Dit geldt met name voor drukke routes van en naar scholen en routes voor landbouwverkeer. Goed onderhouden en duidelijk, herkenbaar en veilig ingerichte infrastructuur is hier debet aan. De landbouw wordt steeds grootschaliger en intensiever. Dit heeft haar weerslag op het verkeersprofiel ervan; de landbouwvoertuigen worden groter en het vrachtverkeer intensiveert. Goederenvervoer is in verband met
“Noodzakelijk (vracht)autoverkeer faciliteren, reduceren waar het kan, minimaliseren waar het moet”
de aanwezige bedrijvigheid in de dorpen belangrijk voor de economische vitaliteit en bevoorrading. Deze verkeersstromen worden op veilige wijze afgewikkeld, met name ook in de relatie tot de fietser. Daarnaast heeft uiteraard ook het landbouwverkeer een prominente plaats in deze landelijk gelegen gemeente. In gebieden waar rust, natuur, groen en recreatie centraal staan is in beperkte mate plaats voor de (vracht)auto. Uiteraard is zowel goederenvervoer als autoverkeer met een bestemming binnen de gemeente welkom, maar (doorgaand) sluipverkeer moet geweerd worden. Qua wonen, en ook woongerelateerde verplaatsingen, wordt ingezet op het versterken van de kernen. Het buitengebied wordt hierbij zoveel mogelijk open gehouden. Bij herinrichting van wegen wordt gestreefd naar natuurlijke inpassing, waarbij onverharde wegen goed passen. De Centrale As zal als nieuw element in het landschap een eigen omgeving creëren. In de zone rondom de woon- en werkkernen wordt ingezet op een verbetering van de omgeving en het leefklimaat. De Centrale As inclusief haar directe projecten op het lokale wegennet, in combinatie met de beoogde drie majeure projecten (Westelijke ontsluiting De Westereen, Oostelijke ontsluiting De Swette en Transferium Feanwâlden) spelen een belangrijke rol om doorgaand verkeer door de gemeente af te wikkelen. De inrichting van het wegennet wordt dan ook afgestemd op de beoogde functie in het wegennet en gebruik van de wegen.
“Auto te gast in de woonomgeving”
In de natuurgebieden die de gemeente rijk is kan een ieder te voet, te paard, per fiets of met de boot met volle teugen genieten van het wisselende landschap. Aantrekkelijk aangelegde paden en routes maken het recreëren in Dantumadiel tot een ware belevenis. In de gemeente zijn met de auto en het openbaar vervoer op goed geko-
pag. 19 Verstructuurplan Dantumadiel
zen locaties verschillende toeristische overstappunten (TOP’s) te bereiken. Vanaf deze overstappunten kunnen recreanten verschillende routes starten en op een eenduidige manier de omgeving verkennen. Behoud van het karakter van de elf kernen in Dantumadiel resulteert in een prettige en leefbare woonomgeving. In de kernen is geen plaats voor grote verkeersstromen. Daar waar autoverkeer en wonen elkaar tegenkomen maakt de eerste plaats voor het wonen: verkeer is te gast en drukt geen stempel op de woonomgeving. 3.2
Verkeersnetwerk afgestemd op landschappelijke elementen
Verkeer is een afgeleide van ruimtelijke ontwikkelingen. De verkeersvisie wordt daarom afgestemd op de recent ontwikkelde Nota ruimtelijk beleid buitengebied Dantumadiel 2010-2020. In deze ruimtelijke nota buitengebied zijn meerdere landschappelijke zones te herkennen. Deze zones zijn voornamelijk ingegeven door de morfologische inrichting van het gebied (zie figuur 3.1): •
Vanuit het zuiden bepaalt het landschap van de Noardlike Fryske Wâlden het beeld. Het grondgebruik bestaat uit landbouwpercelen op zanderige gronden, veelal ingericht als coulissenlandschap, met bebouwing in lintstructuren. Naast het gebied met de dorpen De Westereen en Feanwâlden liggen ook Driezum, Damwâld en Rinsumageast op een uitloper van de Fryske Wâlden.
• DOKKUM
KLEINSCHALIGE LANDBOUW
meer op landbouw gericht. In het oostelijke gedeelte is het natter; landbouw is hier sterk verweven met na-
N910
N361
tuur en recreatie. Deze zone is in feite een verwevingszone van deze functies.
WOUDENLANDSCHAP BEBOUWING, LANDBOUW DAMWÂLD
N357
KOLLUM
DROGE MIEDENLANDSCHAP GROOTSCHALIGE LANDBOUW
In het westen en het oosten van de gemeente ligt het uitgestrekte Miedenlandschap. Dit lagere veengebied kenmerkt zich door grote landbouwkavel in een open landschap. Het westelijke Miedengebied is droger en
TERPENLANDSCHAP
•
NATUUR EN LANDBOUW
Miedengebied.
WOUDENLANDSCHAP
BEBOUWING, LANDBOUW DE WESTEREEN FEANWÂLDEN
De noordrand van de gemeente bestaat uit een terpenlandschap. De kleiachtige sedimentondergrond wordt gebruikt voor landbouwdoeleinden. De kavels zijn minder groot en minder rastervormig opgezet dan in het
NATTE MIEDENLANDSCHAP
BUITENPOST
Van noord naar zuid, dwars door alle landschappen, loopt de ontwikkelingszone van de Centrale As. Deze nieuwe stroomweg koppelt bewoonde gebieden aan elkaar en ontsluit locaties van bedrijfsterreinen. Hiermee is het
Centrale As
N355
verkeerskundig het zwaartepunt voor de gemeente. Elk van de drie gebieden heeft een eigen identiteit, een eigen karakter. Dit vraagt om een verkeersnetwerk dat
LEEUWARDEN
hier rekening mee houdt en hierop aansluit. Een verkeersnetwerk met drie gezichten, maar tegelijkertijd één
BURGUM
geheel. Het is daarom de ambitie van de gemeente Dantumadiel om in de periode tot uiterlijk 2030 binnen de gemeente drie zones met elk een eigen identiteit en verkeersprofiel gerealiseerd te hebben (zie figuur 3.2): A31
Figuur 3.1: Landschapsindeling van de gemeente Dantumadiel
A32
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 20
•
Een Woonwerkzone centraal in de gemeente met diversiteit aan ruimtelijke functies en een verzamelfunctie voor verkeer;
•
Een uitgestrekt Miedenlandschap in het westen van de gemeente waar landbouw, rust en vergezichten de overheersende factoren zijn;
•
Een Verwevingsgebied (natte Miedenlandschap met zowel landbouw als recreatie) in het oosten van de gemeente waar groen, rust en recreatie met elkaar verweven zijn.
3.2.1 De middengelegen woonwerkzone In het middengebied van Dantumadiel (oranje in figuur 3.2) wordt ligt de nadruk sterk op de reeds bestaand woon- en werkfuncties. De Centrale As is hierin een faciliterende factor. Dit betekent dat deze zone verhoudingsgewijs meer in aanraking komt met grotere stromen (vracht)verkeer. Dit heeft belangrijke gevolgen voor het wegennet in dit gebied: de stroomweg (Haadwei, in de toekomst de Centrale As) kent een hoge verkeersfunctie, en moet goed onderhouden en ingericht zijn. Scheiding van langzaam en gemotoriseerd verkeer is voor deze wegen een must. Gelijktijdig is een duidelijke scheiding tussen verkeer en wonen essentieel. Routes voor het goederenvervoer tussen belangrijke verkeersaders buiten de gemeente en bedrijfsterreinen binnen de gemeente zijn kort en direct en kruisen zo min mogelijk met woongebieden. Het wonen is veelal gelegen aan de bestaande lange, doorgaande wegen. Deze lintbebouwing legt een specifieke druk op deze wegen; enerzijds is het een verblijfsgebied met woonfunctie en anderzijds een verkeersfunctie.
DOKKUM
Bij de inrichting van deze wegen geeft Dielde Romte aanknopingspunten voor het in balans brengen van beide N910
functies.
N361 DAMWÂLD
N357
WOONWERKZONE
KOLLUM
VERWEVINGSGEBIED
MIEDENLANDSCHAP
DE WESTEREEN
Voor langzaam verkeer zijn verkeersveilige en directe verbindingen aanwezig naar werk-, sport-, school- en winkelgelegenheden. Vanuit dit gebied bevinden zich aantrekkelijke en comfortabele fiets- en wandelpaden
BUITENPOST
richting het buitengebied waar men onbekommerd kan vertoeven (zoals het Eeltsjemar en in het oosten het noordelijkste puntje van het Nationale Landschap Noardlike Fryske Wâlden). Als startpunt van recreatieve routes
FEANWÂLDEN
zijn op goed gekozen locaties toeristische overstappunten (TOP’s) ingericht. Op deze locaties kunnen bezoekers
Centrale As
N355
hun auto parkeren om vervolgens te voet, te paard, per fiets of boot verder te gaan. Dit betekent dat voorzien wordt in een duidelijke verwijzing en routering naar de overstappunten toe. Indien mogelijk worden de toeristi-
LEEUWARDEN
sche overstappunten ingericht direct bij- of in de nabijheid van voorzieningen van openbaar vervoer.
BURGUM
Bovenstaande visie betekent dat in 2030 de volgende mijlpalen zijn bereikt: • A31
A32
figuur 3.2: Functies binnen de gedefineerde gebiedsprofielen in het ver-
Realisatie van de Centrale As en direct hiermee verbonden projecten, te weten de opwaardering van het wegvak Dwarsloane/Oasterloane, de afwaardering van de Haadwei tussen de Falom en de Boppewei en de
keersstructuurplan pag. 21 Verstructuurplan Dantumadiel
aanleg van de zijweg van de Koailoane als parallelweg langs de Centrale As. •
De zuidwestelijke ontsluiting De Westereen versterkt de ontsluitingsstructuur van De Westereen, zodat de interne verbindingen in het dorp rustig en veilig worden.
•
Het industrieterrein De Swette in Feanwâlden krijgt een impuls door uitbreiding, met een nieuwe aansluiting op de Rûnwei via een tunnel onder het spoor door.
•
Het Transferium Feanwâlden verzorgt een intensieve en hoogwaardige verbinding tussen de regio en Groningen, Leeuwarden en Drachten.
•
De Centrale As en de Lauwersseewei (N361) worden benut om verkeer af te wikkelen. Totdat de Centrale As gerealiseerd is, zal de huidige N356-route hiervoor worden benut.
•
De Centrale As kent landschappelijk gezien slechts een beperkte barrièrewerking tussen het westelijk gelegen Miedenlandschap en het oostelijk gelegen Verwevingsgebied.
•
Noodzakelijk goederenvervoer van en naar de aanwezige bedrijven en agrarische bedrijven maakt gebruik van de “inprikkers” vanaf de Centrale As in de gemeente en rijdt zo min mogelijk door woonkernen.
• De Tsjerkestrjitte in De Westereen
Hoofdroutes voor het vrachtverkeer zijn de Haadwei (N356) – Centrale As en Lauwersseewei (N361), inprikkers zijn de Oasterloane/Dwarsloane/Haadwei (Damwâld), Rûnwei/Suderwei (Feanwâlden), de Dwarsloane/Broekloane voor Wâlterswâld en Driezum en de Foarstrjitte/Boppewei (De Westereen). De functie van deze laatste wordt op termijn vervangen door de nieuwe Zuidwestelijke rondweg.
“De woonwerkzone van Dantumadiel als zwaartepunt van het verkeer in en door de gemeente”
•
Doorgaande routes door de kernen worden ontlast; zij zijn heringericht als woonstraat.
•
Het wegennet is duidelijk en herkenbaar ingericht. Verkeersveiligheid voor auto, fiets en voetganger is gewaarborgd.
•
Bestaande knelpunten tussen gemotoriseerd verkeer en wonen zijn verleden tijd.
•
De recreatieve routestructuur is verder doorontwikkeld naar een aantrekkelijk, fijnmazig en voor verschillende doelgroepen toegankelijk netwerk. Hierbij zijn naast de traditionele bewegwijzering ook digitale toepassingen niet vergeten.
•
Op goed gekozen locaties zijn een aantal toeristische overstappunten (TOP’s) gerealiseerd. De overstappunten ondersteunen het recreatieve routenetwerk.
•
De kernen Damwâld, Feanwâlden en De Westereen zijn voorzien van een goede OV ontsluiting, gericht op de steden als Leeuwarden, Dokkum, Drachten en Groningen, maar waarbij ook de kleine kernen onderdeel vormen van het lijnennet. Aanvullingen met een buurtbussysteem zijn hierin mogelijk. Dit kan worden gecombineerd met WMO- en Leerlingenvervoer.
•
Een veilige (fiets)route naar de scholen in alle dorpen en kernen, als ook de verbinding tussen Damwâld en Dokkum.
Het westelijke Miedenlandschap (lichtgroen in figuur 3.2) wordt gekenmerkt door open ruimte, vergezichten en Verstructuurplan Dantumadiel pag. 22
landbouw. Kortom, een aantrekkelijk en rustig gebied waar, afgezien van wat lokaal verkeer en goederentransport van en naar de agrarische bedrijven, gebiedsvreemd verkeer niets te zoeken heeft. Dwars door het gebied lopen de wegen Tuskendammen en Bûtefjild; belangrijke wegen voor aanwezige bedrijven en bedrijventerreinen in verband met bereikbaarheid. Grote verkeersstromen op deze wegen leveren een verstoring van het landschap op. De Centrale As moet doorgaand verkeer door dit gebied verminderen. De bereikbaarheid van de agrarische bedrijven is hierbij niet in het geding.
3.2.2 Het westelijke Miedenlandschap (landbouw) De agrarische sector maakt een schaalvergroting door. Ook het aandeel landbouwverkeer wordt hierdoor groter, in aantal en in afmeting. Door te prioriteren in routes voor landbouwverkeer wordt het mogelijk om dit landbouwverkeer op verkeersveilige wijze te faciliteren. Weginrichting in het gebied is uitgevoerd op basis van herkenbaarheid, duidelijkheid en veiligheid, maar sluit gelijktijdig aan bij het open karakter van dit gebied. De lange rechte wegvakken maken dat hier extra aandacht Genieten langs De Swette
voor verkeersveiligheid nodig is. Het landschap leent zich bij uitstek voor mooie langgerekte fietsroutes. Aan de oostelijke randen van het gebied zal de verkeersfunctie wat groter zijn door de aantrekkende werking van de Centrale As. Daar waar deze zone raakt aan de woonwerkzone in het oosten van de gemeente is extra aandacht voor verkeersveiligheid. Immers, op deze raakvlakken ontmoeten druk en rustig elkaar.
“Toeristische overstappunten voor ketenmobiliteit en als poort naar groen, rust en ruimte”
De aanwezigheid van goede OV verbindingen in onder andere de kern Rinsumageast zorgt ervoor dat het gebied een directe verbinding heeft met de grote dorpen binnen de gemeente. Vanuit de dorpen kan via het transferium Feanwâlden gereisd worden naar de grote steden buiten de gemeente. Bovenstaande visie betekent dat in 2030 de volgende mijlpalen zijn bereikt: •
De verkeersintensiteiten door de kernen zijn afgenomen door de komst van de Centrale As;
•
Landbouwverkeer wordt zoveel mogelijk afgewikkeld via de Tuskendammen, Reidfjildswei, de (parallelweg langs de) Lauwersseewei (N361), de Rûnwei en de Haadwei (N356);
•
Landbouwverkeer rijdt zo min mogelijk door de dorpskernen; Feanwâlden, Broeksterwâld en Rinsumageast worden ontzien;
•
De recreatieve routestructuur is verder doorontwikkeld naar een aantrekkelijk, fijnmazig en voor verschillende doelgroepen toegankelijk netwerk. Hierbij zijn naast de traditionele bewegwijzering ook digitale toe-
pag. 23 Verstructuurplan Dantumadiel
passingen niet vergeten; •
Op goed gekozen locaties zijn een aantal toeristische overstappunten (TOP’s) gerealiseerd. De overstappunten ondersteunen het recreatieve routenetwerk in het gebied rondom het Eeltsjemar, het Nationale Landschap Noardlike Fryske Wâlden en het natuurgebied het Bûtefjild;
•
Het wegennet is duidelijk en herkenbaar ingericht. Verkeersveiligheid voor auto, fiets en voetganger is gewaarborgd;
•
Rinsumageast blijft bediend door het Openbaar Vervoer.
3.2.3 Het oostelijk Verwevingsgebied (landbouw en (natuur)recreatie) Het Verwevingsgebied (donkergroen in figuur 3.2) is een gebied dat zich enerzijds op basis van medegebruik en rekening houdende met de natuurwaarden bij uitstek leent voor ontspanning en recreatie. Anderzijds kent het gebied een landbouwfunctie. Deze functies komen voort vanuit haar grondsamenstelling. Enerzijds het Miedenlandschap wat geschikt is voor landbouw en anderszijds gebieden met een te natte ondergrond waardoor de landbouw moeizaam mogelijk is en meer recreatieve functies kunnen plaatsvinden. Vanwege deze gezamenlijke Duurzaam Veilig ingerichte wegen in het Bûtefjild
“Inzetten op veilige landbouwroutes, maar met behoud van het open karakter van het Miedenlandschap.”
functies wordt deze zone het Verwevingsgebied genoemd. Dit is terug te vinden in de weginrichting en verkeersfunctie die aan de lokale wegen is opgehangen. In deze zone wordt gestreefd naar het verminderen van het aantal verkeersbewegingen en versterken van het recreatieve en toeristische karakter. Veel ruimte voor langzaam verkeer in combinatie met een lage verkeersfunctie sluit uit dat hier grote massa’s gemotoriseerd verkeer rijden. Dit verkeer wordt door de inrichting van het wegennet op een natuurlijke wijze naar de Trekwei (N910) en Haadwei (N355) gedirigeerd. De Centrale As neemt de functie van deze laatste over. Verder worden maatregelen getroffen om gebiedsvreemd verkeer zo veel mogelijk te weren. Het landbouwverkeer dat behoort in dit gebied maakt zoveel mogelijke gebruik van de Boppewei, Foarwei en de rondwegen om De Westereen om zich vervolgens in het gebied te verspreiden. Ook in dit gebied geldt dat gewerkt wordt naar een zo beperkt mogelijke groei van de verkeersintensiteit op de wegen in het gebied. In het Verwevingsgebied ligt de nadruk op recreatie en toerisme. Door de komst van de Centrale As, aangevuld met aantrekkelijke fiets- en voetpaden langs en in het verwevingsgebied, ontstaat een (verkeers)netwerk dat opgaat in de aanwezige natuur. Een transferium nabij het station in Feanwâlden biedt de mogelijkheid voor recreatief verkeer om de auto te parkeren en vandaar te voet, per fiets, boot of paard het gebied in te trekken. Uiteraard biedt het transferium de mogelijkheid voor ketenmobiliteit (overstap van fiets, auto, bus op de trein). Dit transferium vervult een belangrijke rol in het opvangen of sturen van het autoverkeer.
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 24
Bovenstaande visie betekent dat in 2030 de volgende mijlpalen zijn bereikt: •
De Centrale As wordt benut als hoofdader voor regionale verkeerstromen. Er is slechts sprake van een beperkte toename van het autoverkeer in het verwevingsgebied;
•
Het wegennet is duidelijk en herkenbaar ingericht. Verkeersveiligheid voor auto, fiets en voetganger is gewaarborgd;
•
Nabij het station in Feanwâlden is, in overleg met buurgemeenten en de provincie, een transferium met bijbehorende parkeerroute aanduiding gerealiseerd;
•
De recreatieve routestructuur is verder doorontwikkeld naar een aantrekkelijk, fijnmazig en voor verschillende doelgroepen toegankelijk netwerk. Hierbij zijn naast de traditionele bewegwijzering ook digitale toepassingen niet vergeten.
•
Op goed gekozen locaties zijn een aantal toeristische overstappunten (TOP’s) gerealiseerd. De overstappunten ondersteunen het recreatieve routenetwerk in het Nationale Landschap Noardlike Fryske Wâlden, het natuurgebied het Bûtenfjild en de omgeving rondom de Swemmer ten noorden van De Westereen.
“Recreatieve routenetwerken als verbindende schakel tussen de drie deelgebieden in Dantumadiel”
•
Veilige en duidelijke fietsoversteekplaatsen over de doorgaande routes in het gebied;
•
OV ontsluiting aan de randen van het verwevingsgebied en met de kernen Feanwâlden en De Westereen.
pag. 25 Verstructuurplan Dantumadiel
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 26
3.3
Duurzaam Veilig en Dielde Romte leidend bij weginrichting
Bij de inrichting van het wegennet word uitgegaan van het landelijk afgestemde Duurzaam Veilig gedachtegoed. Dit deelt het wegennet in in een aantal categorieën, en streeft naar herkenbaarheid van de wegen binnen elke categorie. Dit vergroot de verkeersveiligheid. Tegelijkertijd wordt naast de inrichtingsvorm vanuit Duurzaam Veilig ook het Dielde Romte concept als grondslag gebruikt voor de inrichting van het wegennet. Met Dielde Romte wordt gestreefd naar ruimtelijke én democratische kwaliteit bij het zoeken naar oplossingen voor problemen in de openbare ruimte. Het streven bij de inrichting van de openbare ruimte is hierbij om te komen tot een balans tussen verkeer, verblijf en alle andere ruimtelijke functies. Binnen het concept van Dielde Romte wordt uitgegaan van een zodanige inrichting van de openbare ruimte dat de belangen en de eigen verantwoordelijkheid van alle gebruikers van de ruimte voorop staan. De openbare ruimte wordt dusdanig ingericht dat die ruimte niet als een verkeersruimte wordt geïnterpreteerd (een ruimte om te passeren) maar als een verblijfsruimte (een ruimte om in te zijn). Voor de inrichting van de openbare ruimte maakt Dielde Romte helder onderscheid tussen verblijfsruimten en verkeersruimten. Een verblijfsruimte is een plek met diverse functies. Een plek om te wonen, te winkelen of te ontspannen. Een
“Dantumadiel gaat voor een leefbare en leesbare openbare ruimte”
plek waar mensen elkaar ontmoeten, zich prettig voelen en waarmee ze een binding hebben. In een verblijfsruimte (in het idioom van Duurzaam Veilig: erftoegangswegen/verblijfsgebieden ) zijn de bewegingsvrijheid van en sociale interactie tussen mensen maatgevend. Verblijfsruimte moet in de eerste plaats worden ingericht als mensruimte en moet uitnodigen tot sociaal gedrag. Een ruimte, waarin mensen hun vrijheid, verantwoordelijkheid en autonomie kunnen ontplooien, waarin ze dingen met elkaar kunnen regelen; en vooral een ruimte die ontworpen en ingericht is samen met die mensen die haar gebruiken. Het economische, sociale, culturele en recreatieve leven speelt zich af op plekken die samen het verblijfsnetwerk vormen. Afhankelijk van hun interesses en verplichtingen verblijven mensen afwisselend op verschillende plekken. Soms liggen die plekken naast elkaar en hoeft het verblijven niet te worden onderbroken. Maar is dit niet het geval, dan moeten mensen reizen. Verplaatsing, en dus ook al dan niet gemotoriseerd verkeer, is nodig om van de ene verblijfsplek naar de andere te gaan. Het verkeer dat op deze manier ontstaat, staat dus in dienst van onze mogelijkheden tot verblijven. Verkeer is in de meeste gevallen vooral een middel om een (reis)doel te bereiken en geen doel op zich. Een verkeersruimte is een plek die maar één doel dient, namelijk het verplaatsen van mensen of goederen. Deze is ingericht op het snel kunnen afleggen van grotere afstanden. Hier is de verkeersfunctie maatgevend voor de inrichting en het gewenste gedrag.
Dielde Romte voorbeelden pag. 27 Verstructuurplan Dantumadiel
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 28
4 BELEIDSUITGANGSPUNTEN In het voorgaande hoofdstuk presenteert de visie op verkeer en vervoer van de gemeente richting 2030. Leidend hierbij zijn de Nota ruimtelijk beleid buitengebied Dantumadiel 2010-2010 voor de verkeerskundige structuur, en Duurzaam Veilig en Dielde Romte voor de verkeerskundige inrichting van de wegen. In dit hoofdstuk wordt deze visie vertaald naar concreet beleid. Hiermee kan in hoofdstuk 5 door middel van de verkeersstructuren invulling gegeven worden aan de verkeerstructuur van de toekomst. 4.1
De verkeersfunctie bepalend voor de categorisering
Als onderdeel van de visie Duurzaam Veilig wordt vergroting van de verkeersveiligheid nagestreefd. Dat is mogelijk door infrastructuur herkenbaar te maken voor weggebruikers zodat zij weten welk rijgedrag van hen gewenst wordt. Afstemming tussen functie, inrichting en gebruik van wegen is hierbij zeer belangrijk. Het toekennen van een (gewenste) functie aan een weg resulteert in een bijbehorende inrichting en een beoogd gebruik (zie figuur 4.1). Door zorgvuldig en consequent functies aan wegen toe te kennen krijgt het wegennet een min of meer natuurlijke opbouw: de categorisering van het wegennet. In deze functionele categorisering wordt onderscheid gemaakt in nationale en provinciale wegen, regionale wegen, streek- of agglomeratieve wegen, stedelijke of lokale wegen en dorps- of wijkwegen. Aan de hand van deze categorisering ontstaat een logische opbouw van de Duurzaam Veilig wegcategorisering.
Functie
Deze wegcategorisering beoogt een ‘zelf-verklarend’ weginrichting op basis van drie categorieën: stroomweg, gebiedsontsluitingsweg en erftoegangsweg. Bij elke categorie passen hiervoor bepaalde inrichtingsvormen en –elementen. Binnen de gemeente Dantumadiel kenmerkt een aantal wegen zich als lintbebouwing. Alhoewel deze het uiterlijk van een woonstraat hebben, zijn de routes dermate lang dat in feite sprake is van een gebiedsontsluitende
Vorm (inrichting)
Gebruik
functie. Vandaar dat binnen de Duurzaam Veilige categorie van de gebiedsontsluitingsweg een extra onderverdeling wordt ingesteld: de dorpsontsluitingsweg. Deze kenmerkt zowel aspecten van de erftoegangsweg (zoals aanliggende bebouwing en een relatief smal wegprofiel) als aspecten van de gebiedsontsluitingsweg (relatief veel doorgaand verkeer, hogere rijsnelheid). Op dit type weg wordt de verkeersveiligheid bereikt door maat-
Figuur 4.1: Samenhang tussen functie, vormgeving en gebruik wegennet
werk. De maximumsnelheid bedraagt maximaal 50 km/uur, terwijl de gemiddelde snelheid door de inrichting van de weg rond de 40 km/uur moet liggen.
pag. 29 Verstructuurplan Dantumadiel
Figuur 4.1: Mensruimtenkaart DOKKUM
DIELDE ROMTE MENSRUIMTEN 2022
Sibrandahûs
RINSUMAGEAST
Driezum DAMWÂLD
Wâlterswâld
BROEKSTERWÂLD
DE WESTEREEN
KOLLUM
Readtsjerk Dielde Romte aandachtsgebied Attractiepunten langzaam verkeer dorpskern/stadscentrum
OV
werkgelegenheid voortgezet onderwijs
FEANWÂLDEN
basisonderwijs recreatieve voorzieningen
TF OV
recreatiegebied / recreatieve voorzieningen sport transferium OV overstap- of opstappunt OV recreatief transferpunt
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 30
TF
BURGUM
BUITENPOST
4.2
Dielde Romte als grondgedachte bij wegontwerp
Dielde Romte is het leidende concept bij de inrichting van wgen in de gemeente Dantumadiel. Alhoewel inrichting volgens Dielde Romte in principe op vele locaties succesvol kan zijn, worden hier ‘hot spots’ aangewezen die op korte en middellange termijn als aantrekkelijke herinrichtingsplaatsen aangemerkt worden. Deze zijn te zien in de zogenaamde ‘mensruimtekaart’. Veel van deze hot spots komen overeen met de ‘dorpsontsluitingsweg’, om zo het gewenste maatwerk te leveren en de verkeersveiligheid ter plaatse te versterken. De toepassing van Dielde Romte is per definitie maatwerk, en kan daarom niet uitgewerkt worden in richtlijnen zoals Duurzaam Veilig in CROW publicaties. In hoofdlijnen is Dielde Romte als volgt te kenmerken: Gebruik maken van de context van de plek Een belangrijk uitgangspunt van Dielde Romte is, dat het verkeergedrag in verblijfsgebieden sterk wordt beïnvloed door de omgeving zelf. Er wordt dan ook terughoudend omgegaan met technische verkeersinstrumenten. In plaats hiervan wordt gebruik gemaakt van ruimtelijke elementen en de landschappelijke en natuurlijke context om het gewenste gedrag te bewerken. Het rode plein in Oosterwolde: Het dorp heeft haar brink terug Mensruimtes In de benadering van Dielde Romte moet het ontwerp van een verblijfsgebied sociaal gedrag aanmoedigen. Door Op plaatsen met veel activiteiten komt Dielde Romte goed tot haar recht
minder te reguleren met borden en verkeerstekens en meer een beroep te doen op het zelfregulerend vermogen van mensen, wordt sociaal gedrag aangemoedigd. Verkeersregels maken plaats voor sociale regels. Door het herstellen van de interactie op plekken waar sociaal gedrag voor de hand ligt, kan het aantal ongevallen omlaag worden gebracht. Vermindering van het aantal verkeersborden, drempels, belijning en andere omgevingsvreemde verkeerselementen verhoogt daarnaast de kwaliteit van de ruimte. Gedeeld ruimtegebruik Alle gebruikers delen zoveel mogelijk op gelijke basis de ruimte. Het scheiden van verkeersstromen verhoogt de snelheid en de ernst van ongevallen Het scheiden van verkeersstromen is een maatregel die niet past in een verblijfsomgeving. Het werkt blikvernauwend en daardoor snelheidverhogend. Doordat ieder een eigen baan heeft, houden mensen minder rekening met andere weggebruikers. Ongevallen vinden vooral plaats waar de wegen van verschillende weggebruikers elkaar kruisen. Liever ongeordend dan schijnveilig Wat veilig voelt, hoeft niet veilig te zijn. En andersom: wat onveilig voelt, kan heel veilig zijn. In de optiek van
pag. 31 Verstructuurplan Dantumadiel
Dielde Romte is gevoel van onveiligheid dus een middel, en soms zelfs een voorwaarde om de objectieve veiligheid te vergroten. Want wanneer een situatie onveilig voelt, zijn mensen alerter en gebeuren minder ongelukken. Contexteigen materialisering Ruimtelijke kwaliteit wordt voor een groot deel bepaald door de gekozen materialen; de kleur en het type bestrating benadrukken en versterken de eigenschappen van de omgeving. Binnen Dielde Romte wordt gezocht naar gebieds- of contexteigen materialen die passen bij het karakter van de omgeving. Plaatsing van bijvoorbeeld meubilair en verlichting wordt gebruikt om de ruimte vorm te geven en gedrag in de ruimte te sturen.
4.3
Veilige routes voor vracht- en landbouwverkeer
Vrachtverkeer en landbouwverkeer conflicteren op de smalle landweggetjes met fietsverkeer. Om het aantal conflictlocaties zo min mogelijk te houden wordt in de visie gestreefd naar het prioriteren van bepaalde routes voor deze typen. Bestemmingen voor bevoorradend vrachtverkeer worden ontsloten door goede verbindingen met de hoofdwegenstructuur. Door middel van directe aansluitingen op deze hoofdwegenstructuur wordt doorgaand bevoorradend verkeer door de verschillende kernen zoveel mogelijk voorkomen. Gebruik van stedebouwkundige en landschappelijk elementen voor gedragsbeinvloeding
Landbouwverkeer is bestemmingsverkeer. Dit verkeer heeft dus nauwelijks een alternatief. Om de conflicten met fietsverkeer te verminderen wordt op de routes waar zij gecombineerd rijden aandacht besteed aan een verkeersveilige inrichting van de weg. Hierbij kunnen suggestiestroken gebruikt worden, die de plaats van auto en fiets op de weg kunnen aangeven. Tegelijkertijd moeten de wegen van voldoende breedte zijn om de landbouwvoertuigen een veilige plaats te bieden. De gemeente Dantumadiel is in principe terughoudend in het toestaan van transport van gevaarlijke stoffen op haar wegennet. De aangewezen routes voor routeplichtige gevaarlijke stoffen in Dantumadiel gaan daarom allen over de grotere gebiedsontsluitingswegen en stroomwegen. Op deze wegen is de provincie de wegbeheerder. Omdat de provinciale wegen de gemeente voldoende ontsluiten is hiermee voldaan aan een routering voor gevaarlijke stoffen.
4.4
Directe en aantrekkelijke fiets- en wandelroutes
De fiets moet de snelste en gemakkelijke vervoerwijze voor utilitaire verplaatsingen binnen de woonkernen worden. Hiervoor is een fijnmazig fietsnetwerk binnen en tussen de kernen noodzakelijk. De directheid van
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 32
fietsroutes in de kernen, tussen de kernen en naar de belangrijkste omliggende kernen (Dokkum, Burgum) dient groter te zijn dan de autoroute naar die plaatsen. Met andere woorden: de lengte van de fietsroute moet zo kort mogelijk zijn. Binnen en buiten de kernen is de aanleg van sluitende 30-, respectievelijk 60 km/uur zones hiervoor onontbeerlijk. Op de belangrijkste, actiefste locaties binnen de kernen wordt de positie van de fiets en de voetganger versterkt ten opzichte van de auto. Dielde Romte is hierbij een sterk inrichtingsconcept. Rondom winkelcentra, scholen en verzorgingscentra wordt extra aandacht besteed aan de inrichting van de openbare ruimte voor voetgangers en fietsers. Voor de kwetsbare verkeersdeelnemers – ouderen, kinderen, rolstoelers, blinden en slechtzienden – dient een integrale toegankelijkheid gewaarborgd te zijn. Vooral bij de innovatieve Dielde Romte inrichtingsconcepten moet hier aandacht aan besteed worden. Directheid is bij recreatieve verplaatsingen minder belangrijk. De aantrekkelijkheid van de route is hier meer van belang. Veel routes in het buitengebied zijn kleinschalig en goed ingebed. De routes worden in het netwerk zo min mogelijk gecombineerd met auto- en landbouwverkeer. Daar waar dit niet anders mogelijk is wordt aandacht gegeven aan de vormgeving van de route. Goede stallingsmogelijkheden zijn essentieel voor een excellent fietsnetwerk 4.5
Openbaar vervoer en overstappunten.
Voor het openbaar vervoer wordt ingezet op een systeem van snelle verbindingen, voedende verbindingen en ondersteunende verbindingen. De snelle lijnen zijn de hoofdschakels van het netwerk. Door de gemeente Dantumadiel is dit primair de trein. Gestreefd wordt om station Feanwâlden als sneltreinstation aan te wijzen. Daarnaast lopen enkele snelle lijnen als Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV)-busdienst van Dokkum naar Leeuwarden en Drachten door de gemeente. Deze lijnen oefenen door hun snelheid en comfort een grote aantrekklingkracht uit op de automobilist. Het transferium in Feanwâlden heeft een belangrijke functie in het forensverkeer. Zij kan functioneren als schakel in woonwerkketenverplaatsingen vanuit de gemeente, maar ook als voorstadhalte voor Leeuwarden. Het aanbieden van voldoende voorzieningen (zowel auto- als fietsparkeergelegenheid) is hier belangrijk. De voedende verbindingen zijn de belangrijke verbindingen van de woning naar de grote kern. Ondertussen worden meerdere kernen of wijken aangedaan. De functie van de voedende lijnen is om de snelle lijnen te voeden met passagiers. Kenmerkend is dat de voedende lijnen niet een kris-kras patroon volgen, maar relatief directe routes. Alhoewel de loopafstanden tot de halte langer worden dan in veel huidige situaties, is de reistijd korter.
pag. 33 Verstructuurplan Dantumadiel
Daarnaast stijgt ook de betrouwbaarheid van de route. In veel gevallen leidt dit tot reizigersgroei. Binnen de gemeente worden de grotere kernen aangedaan door deze voedende lijnen, in de vorm van busverbindingen. Belangrijke halteplaatsen zijn de knooppunten van OV (trein en bus), zoals het transferium Feanwâlden en het station De Westereen, maar ook ruimtelijke hotspots zoals winkelcentra en dorpsharten. In het centrum van Damwâld wordt hiervoor een overstappunt gerealiseerd. De voedende lijnen dienen op belangrijke halteplaatsen qua dienstregeling afgestemd te zijn op de snelle lijnen en op het spoornet. Dit kan door middel van tijdhaltes. Deze lijnen zijn voornamelijk belangrijk om de sociale functie van het OV in stand te houden, maar bieden door hun snelheid ook een aantrekkelijk alternatief voor de automobilist op het eerste of laatste deel van de reis. Om een toegankelijk alternatief te bieden voor diegenen voor wie de langere afstanden tot halteplaatsen als problematisch worden ervaren bestaat het laagste schaalniveau van OV-diensten uit de ondersteunende lijnen. Deze diensten verzorgen relaties in woonwijken en dorpen en verbinden winkelcentra aan verzorgingstehuizen of wijkgebouwen. Het ondersteunende lijnennetwerk is maatwerk. De voertuigen zijn veelal kleine, toegankelijke busjes. Het tijdsaspect is bij dit niveau minder belangrijk dan de bereikbaarheid. Er wordt gestreefd om binnen de gemeente Dantumadiel, samen met de gemeente Kollumerland en Tytsjerksteradiel een ‘rondje Noordoost Fryslân te rijden. Dit rondje doet ook Buitenpost en de kerkdorpen aan. Station Feanwâlden groeit uit tot Transferium, met voldoende overstap-
Een aanzienlijke kostenreductie kan bereikt worden door de ondersteunende te combineren met WMO-vervoer.
mogelijkheden.
De voertuigen moeten dan toegankelijk zijn. Bij busjes kan gedacht worden aan een lagevloerinstap, bij taxi’s aan een hoger model. Busjes kunnen worden gereden door een vrijwilligersvereniging. Dit scheelt aanzienlijk in vervoerskosten. De vervoersmaatschappij kan dan bijdragen in de kosten voor het vervoersmiddel. De diverse overheden kunnen een aanvullende subsidie verlenen.
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 34
4.6
Parkeren kan, maar niet tegen elke prijs
Het autobezit en –gebruik neemt nog steeds toe. Behalve meer rijdend autoverkeer betekent dit ook meer stilstaande auto’s. De toename van de parkeerbehoefte is een collectieve verantwoordelijkheid (van burgers, bedrijven en gemeente). De gemeente Dantumadiel kiest ervoor om geen sturend parkeerbeleid te hanteren. Parkeren is noodzakelijk, en hier dient plaats voor te zijn. Toch is parkeerruimte een functie die in de openbare ruimte moet concurreren met andere functies (groen, spelen, langzaam verkeer, verblijven). Altijd voldoen aan de parkeervraag (gewenste hoeveelheid parkeerplaatsen) in die gebieden is veelal niet mogelijk en daarom kan niet altijd en overal aan de parkeerbehoefte worden voldaan. In die gevallen moet de beschikbare ruimte zo eerlijk mogelijk worden verdeeld. Wanneer het mogelijk is kan gezocht worden naar mogelijkheden om de ruimte beter te benutten, bijvoorbeeld door middel van dubbelgebruik van de plaatsen. Dat houdt in dat het parkeerterrein van bijvoorbeeld de sportvereniging overdag gebruikt kan worden voor een naburige school, en vice versa. De vigerende parkeernormen van de gemeente zijn verouderd. Nieuwe inzichten leiden tot hogere parkeerkencijfers. De gemeente past haar parkeernormen aan aan de actuele parkeerkencijfers van het CROW, waarbij het gemiddelde gehouden wordt tussen minimum en maximumkencijfer. De nieuwe parkeernormen zijn te zien in Autoparkeren is belangrijk. Nog belangrijk is een goed besef van het aan-
bijlage 2.
tal en de locatie van deze stallingen.
pag. 35 Verstructuurplan Dantumadiel
Centrale As zorgt voor ontlasting van doorgaand verkeer De Centrale As verbindt als nieuwe stroomweg Noordoost Fryslân aan het hoofdwegennet. De lokale wegen door de dorpen wordt hierdoor ontlast, als ook de provinciale wegen van Dokkum naar Leeuwarden (N361) en van Dokkum naar Buitenpost (N910). De Centrale As geeft hiermee een aanzienlijke bereikbaarheidsimpuls aan de hele regio Noordoost Fryslân. De Centrale As heeft een beperkt aantal afslagen. In en rondom de gemeente Dantumadiel zijn er slechts vier; •
De aansluiting van Centrale As op de Rijksstraatweg (N355);
•
De aansluiting tussen Feanwâlden en De Westereen;
•
De aansluiting bij Broeksterwâld;
•
De aansluiting van de Centrale As op de Lauwersseewei (N361) bij Dokkum.
Dit beperkte aantal afslagen zorgt voor een goede doorstroming door de gemeente. Tegelijkertijd biedt dit voldoende aanknopingspunten om het lokale wegennet optimaal aan te sluiten op de stroomweg. Een aantal herinrichtingsprojecten op het lokale wegennet zijn direct gekoppeld aan de Centrale As ontwikkeling. Dit zijn: •
De opwaardering van het wegvak Dwarsloane / Oasterloane tussen de afslag Centrale As en de rotonde bij Broeksterwâld.
•
De afwaardering van de Haadwei tussen De Falom en de Boppewei
•
De omlegging van de Koailoane als parallelweg langs de Centrale As.
Naast een verkeerskundige functie heeft de Centrale As ook een aanzuigende werking op het vlak van gebiedsontwikkeling. Diverse economische ontwikkelingen, maar ook natuurontwikkelingen maken onderdeel uit van de aanleg van de nieuwe weg. Dantumadiel vindt het essentieel om een drietal projecten te verbinden met de Centrale As: •
Het transferium Feanwâlden
•
De zuidwestelijke ontsluiting van De Westereen
•
De aansluiting van de hoofdroute in industrieterrein De Swette op de Rûnwei.
Deze lokale projecten hebben een zeer positieve werking om ongewenst (sluip)verkeer over ongeschikte wegen te verminderen en het gebruik van de Centrale As te bevorderen. Andere projecten op het lokale wegennet zijn ontwikkeld door de verschillende dorpsgemeenschappen als ‘kansen in kernen’ project. Uitgewerkt zijn: •
De herinrichting van de Haadwei binnen de bebouwde kom van Damwâld
•
De herinrichting van de Haadwei bij De Falom
•
De herinrichting van de Rûnwei en de omgeving van het station tot transferium in Feanwâlden.
Naast verkeerskundige projecten betekent de gebiedsontwikkeling rondom de Centrale As ook een impuls voor de recreatieve waarde van het gebied. De Kansen in Kernen projecten illustreren dat als gevolg van de Centrale As vervolgens ook de woonmilieus erg verbeterd worden.
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 36
5 VERKEERSSTRUCTUREN In de volgende paragrafen lichten wij de streefbeelden van de verkeersstructuren van de verschillende vervoerswijzen voor het jaar 2022 toe. Er wordt ingegaan op de autoverkeersstructuur, de langzaam verkeersstructuur en de openbaar vervoersstructuur. De verkeersstructuren staan weergegeven op de verschillende kaartbeelden. Tekstueel worden hieruit de belangrijkste aspecten toegelicht. 5.1
De verkeersfunctie bepalend voor de categorisering
5.1.1 Verkeersfunctie Elke weg in het wegennetwerk heeft een bepaalde functie. De verkeersfunctie geeft aan op welk schaalniveau een bepaalde weg een functie heeft in de autoverkeersafwikkeling. Dit inzicht is onontbeerlijk voor een juiste Duurzaam Veilig categorisering1, maar ook voor bijvoorbeeld eventuele circulatiemaatregelen en bewegwijzeringsplannen. Hoe hoger de verkeersfunctie van de weg, hoe meer nadruk er ligt op de doorstroming van het autoverkeer (zie tabel 5.1).
globale ritlengte (km)
Tabel 5.1: Kenmerken verkeersfunctie van wegen
globale trajectsnelheid (tussen aansluitingen)
(inter)nationaal
80 - 300
> 100 km/uur
provinciaal
30 - 80
> 60 km/uur
regionaal
10 - 30
> 40 km/uur
streek / agglomeratief
3 - 10
> 25 km/uur
lokaal
1-3
> 15 km/uur
dorps / wijk
0,3 - 1
> 10 km/uur
buurtschap
0 - 0,3
> 5 km/uur
type weg met name van belang voor: de bereikbaarheid en de ontsluiting van landsdelen en achterland de interne bereikbaarheid van Fryslân en de stedelijke regio’s de bereikbaarheid en ontsluiting van een regio als geheel de bereikbaarheid en ontsluiting van een agglomeratie of streek de bereikbaarheid en ontsluiting van een grotere kern of bebouwd gebied de bereikbaarheid en ontsluiting van een dorp of wijk. de bereikbaarheid en ontsluiting van woningen of bedrijven
1) De verkeersfunctie van wegen is dus een wezenlijk andere kaart dan de Duurzaam Veilig categorisering. Alhoewel deze laatste vaak gebruikt wordt om een hiërarchisch onderscheid in het wegennet aan te brengen, is de verkeersfunctie van wegen hiervoor de eigenlijke kaart. Duurzaam Veilig categorieën kunnen worden geïdentificeerd op basis van deze kaart. De verkeersfunctie van wegen is daarmee de basis voor het wegennet.
pag. 37 Verstructuurplan Dantumadiel
Figuur 5.2: Verkeersfunctie van wegen 2022 DOKKUM
AUTOVERKEERSFUNCTIE 2022
Sibrandahûs
RINSUMAGEAST
Driezum DAMWÂLD
Wâlterswâld
BROEKSTERWÂLD Verkeersfunctie van wegen (inter)nationaal provinciaal regionaal
(overig)
streek/agglomeratief lokaal/stedelijk dorps/wijk buurtschap/buurt
DE WESTEREEN
Readtsjerk
Routes route gevaarlijke stoffen route vracht/bevoorradingsverkeer route landbouwverkeer
OV
FEANWÂLDEN Reserveringen reservering mogelijke nieuwe infrastructuur nader te onderzoeken nieuwe infrastructuur
TF
Overstappunten TF OV
transferium OV overstap- of opstappunt OV recreatief transferpunt
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 38
KOLLUM
BURGUM
BUITENPOST
5.1.2 Bewegwijzering De bewegwijzering dient afgestemd te worden op de verkeersfunctie van wegen. Hierbij geldt dat zoveel mogelijk de hoofdwegenstructuur rond de gemeente gebruikt wordt tot vanaf de hoofdwegenstructuur de bestemming vrij direct te bereiken is. Daarmee wordt de interne wegenstructuur zo min mogelijk belast. Daarnaast wordt gestreefd naar het verwijderen van overbodige bewegwijzering op het onderliggend wegennet. 5.1.3
Structuur autonetwerk
De gekozen autoverkeersstructuur kent de volgende voornaamste kenmerken (zie figuur 5.2): •
De Centrale As en de Lauwersseewei zijn de dragers voor doorgaand verkeer.
•
De meeste wegen binnen de gemeente Dantumadiel hebben een lokale of verzamelfunctie.
•
De Trekwei (N910) behoudt een regionale functie.
•
De wegen die de grote kernen verbinden met de Centrale As en de Lauwersseewei zijn agglomeratieve wegen (en wordt niet afgewaardeerd wanneer de Centrale As er ligt).
•
De Tuskendammen, Reidfjildswei en een deel van het Bûtefjild zijn primair aangewezen als ontsluitingsroute voor de landbouwontwikkelingsgebieden en hebben hierdoor een lokale functie in plaats van een dorpse functie.
•
De route Rinsumageast – Driezum is een lang lint met bebouwing, maar vervult toch een lokale verkeersfunctie. Ook de Foarstrjitte in De Westereen heeft deze functie.
•
Er is naast die twee routes geen sprake van een doorgaande verkeersstroom door de dorpen. De routes hebben verder een dorpse of buurt-functie.
•
De zuidwestelijke rondweg van De Westereen wordt op termijn de tweede hoofdontsluiting van het dorp.
•
De toekomstige westelijke rondweg van Dokkum voorkomt doorgaand verkeer op de Burdaarderstrjitwei. Deze wordt na aanleg van de randweg hierdoor geknipt voor autoverkeer.
•
De Kavelwei in Broeksterwâld heeft een lokale functie tot het begin van het dorp. Het verkeer vanuit de diverse straten verzamelt zich op deze weg.
•
Het landbouwgebied ten westen van Broeksterwâld wordt niet primair ontsloten via de dorpen Broeksterwâld, Feanwâlden en Readtsjerk (via de Kavelwei, respectievelijk Bûtefjild en Bûtefjildsterdyk).
•
De Haadwei tussen Broeksterwâld en Feanwâlden wordt afgewaardeerd. Langzaam verkeer heeft hier het primaat; doorgaand autoverkeer wordt ontmoedigd.
•
De Kûkhernsterwei wordt afgewaardeerd, om sluipverkeer tussen De Westereen en Feanwâlden te ontmoedigen.
•
De Miedloane wordt afgewaardeerd, om sluipverkeer tussen Broeksterwâld (en de afslag van de Centrale As) en De Westereen door dit recreatiegebied te ontmoedigen;
pag. 39 Verstructuurplan Dantumadiel
•
De parallelweg langs de Lauwersseewei – de Fjildwei - wordt op termijn aangesloten op de Melkemawei om doorgaand landbouwverkeer door Rinsumageast te voorkomen;
•
Het bedrijfsterrein bij Damwâld wordt via de Conradi Veenlandstrjitte ontsloten. Deze functioneert hiervoor op dorps schaalniveau;
•
Het bedrijfsterrein De Swette wordt met een tunnel onder het spoor aangesloten op de Rûnwei en heeft hiermee een directe verbinding met de Centrale As;
•
De Centrale As en de Lauwersseewei fungeren als route voor transport van gevaarlijke stoffen; zij rijden in principe niet over gemeentelijke wegen.
5.1.4
Duurzaam Veilig categorisering
De Duurzaam Veilig categorisering is direct afgeleid van de verkeersfunctie van wegen. Deze categorisering beoogt een functionele indeling van het wegennet, gericht op verkeersveiligheid. De in het verleden opgestelde Duurzaam Veilig categorisering wordt hiervoor aangepast. De nieuwe functionele indeling bestaat uit de volgende vier categorieën: •
De stroomfunctie is gericht op een continue doorstroming van het (met name gemotoriseerde) verkeer met hoge snelheid. Menging van langzaam verkeer met gemotoriseerd verkeer wordt vermeden. De weg kenmerkt zich als sterke verkeersruimte
•
De gebiedsontsluitingsfunctie is een vorm, waarbij de doorstroming op de wegvakken en de uitwisseling met stroomwegen en met erftoegangswegen centraal staat. Menging van langzaam verkeer met gemotoriseerd verkeer wordt zo veel mogelijk vermeden. De weg kenmerkt zich als verkeersruimte
•
De dorpsontsluitingsfunctie is een speciale vorm van de gebiedsontsluitingsfunctie, waarbij de doorstroming op de wegvakken weliswaar belangrijk, maar minder belangrijk dan bij de gebiedsontsluitingsweg is. De woonfunctie is hier ook belangrijk. Menging van langzaam verkeer met gemotoriseerd verkeer is mogelijk, mits de rijsnelheid door de inrichting van de weg aangepast wordt. De weg kenmerkt zich als verblijfsruimte
•
De erftoegangsfunctie is bedoeld voor het toegankelijk maken van erven en percelen. Menging van langzaam verkeer met gemotoriseerd verkeer is geen probleem. Op erftoegangswegen (ET W) is het autoverkeer ondergeschikt aan de verplaatsingen die het gevolg zijn van verblijfsactiviteiten (de straat oprennende kinderen, overstekende fietsers, winkelende voetgangers, auto’s die van eigen terrein de weg oprijden, enzovoort). De weg kenmerkt zich als sterke verblijfsruimte
Op de wegen die zich als verblijfsruimte kenmerken, en in de gebieden eromheen (verblijfsgebieden) kan Dielde Romte in veel aspecten worden toegepast. Op de wegen die behoren tot de categorie dorpsontsluitingsweg is de verankering van dit concept van groot belang, om zich hiermee te onderscheiden van de gebiedosntsluitingsweg Verstructuurplan Dantumadiel pag. 40
(waar het autoverkeer veelal het primaat heeft). In tabel 5.3 is een overzicht gegeven van de vier categorieën wegen en de bijbehorende wettelijke maximum snelheden. Binnen de categorieën buiten de bebouwde kom wordt voorts onderscheid gemaakt in type I en type II, waarbij de eerste belangrijker is dan de tweede. De Duurzaam Veilig categorisering benadrukt dat op de verschillende wegen principieel verschillend gedrag wordt verlangd. Om dit te bereiken is de herkenbaarheid van ieder wegtype van belang. De essentiële herkenbaarheidskenmerken zijn de minimale inrichtingskenmerken per wegcategorie die deze herkenbaarheid benadrukken. Voor de essentiële herkenbaarheidskenmerken geldt dat door de gezamenlijke koepels van wegbeheerders in december 2003 is afgesproken om binnen 15 jaar (en zo mogelijk sneller) aan deze essentiële herkenbaarheidskenmerken te voldoen. De essentiële herkenbaarheidskenmerken zijn te zien in bijlage 3. De gekozen Duurzaam Veilig categorisering kent de volgende voornaamste kenmerken (figuur 5.5): •
De Centrale As is een stroomweg type II met een rijsnelheid van 100 km/uur.
•
De Lauwersseewei is een gebiedsontsluitingsweg type I met een rijsnelheid van 80 km/uur.
•
De Trekwei is een gebiedsontsluitingsweg type II met een rijsnelheid van 80 km/uur (en gaat ten oosten van de gemeente over in een erftoegangsweg, met een rijsnelheid van 60 km/uur).
• categorie
Stroomweg
Gebiedsontsluitingsweg
buiten bebouwde
binnen bebouwde
verkeersruimte/
kom
kom
verblijfsruimte
Type I
120 of 100 km/uur
--
Type II
120 of 100 km/uur
--
type
Type I
80 km/uur
50 km/uur
Type II
80 km/uur
--
verkeersruimte
--
Erftoegangsweg
Type I
60 km/uur
Type II
60 km/uur
(ontwerpsnelheid 40
stapvoets
Tabel 5.3: Wettelijke maximum snelheden Duurzaam Veilig categorisering
De Rûnwei en de Boppewei blijven gebiedsontsluitingswegen type II.
•
De Foarstrjitte (De Westereen) en de Foarwei / Doniawei (Damwâld) worden aangewezen als dorpsontsluitingsweg.
•
Vrijwel alle wegen in het buitengebied zijn erftoegangswegen (60 km/uur).
•
Wegen op de routes die dienen voor de primaire ontsluiting van landbouwverkeer hebben altijd een functie als erftoegangsweg type I (60 km/uur, minimaal suggestiestroken, breder wegprofiel).
• verblijfsruimte
km/uur) 30 km/uur 30 km/uur of
de kom, waar de weg een dorpsontsluitingsweg is, is de rijsnelheid 50 km/uur. •
verkeersruimte
50 km/uur Dorpsontsluitingsweg
De Haadwei wordt afgewaardeerd tot een gebiedsontsluitingsweg type II. Binnen de bebouw-
Binnen de kernen zijn veel wegen 30 km/uur erftoegangswegen, ingedeeld in grote verblijfsgebieden.
•
De eastlike Rûnwei (en op termijn de zuidwestelijke rondweg) in De Westereen heeft een gebiedsontsluitende functie. De Noarder Stasjonsstrjitte, de Ferlinge Stasjonsstrjitte, de Tsjer-
verblijfsruimte
kestrjitte en de Skoallestrjitte worden erftoegangswegen. •
Het Oastein bij Feanwâlden wordt afgewaardeerd tot erftoegangsweg, zowel buiten als binnen de bebouwde kom. pag. 41 Verstructuurplan Dantumadiel
Figuur 5.4: Huidige Duuraam Veilig wegcategorisering DOKKUM
HUIDIGE DUURZAAM VEILIG CATEGORISERING
Sibrandahûs
RINSUMAGEAST
Driezum DAMWÂLD
Wâlterswâld
BROEKSTERWÂLD
DE WESTEREEN Buiten Bebouwde Kom
KOLLUM
Readtsjerk
stroomweg A (100 km/h) stroomweg B (80km/h) gebiedsontsluitingsweg A (80 km/h)
BUITENPOST
gebiedsontsluitingsweg B (80 km/h) erftoegangsweg (60 km/h) FEANWÂLDEN Binnen Bebouwde Kom stroomweg (50 km/h) gebiedsontsluitingsweg (50 km/h) erftoegangsweg plus (50 km/h) erftoegangsweg (30 km/h) BURGUM
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 42
Figuur 5.5 Duurzaam Veilig wegcategorisering 2022 DOKKUM
DUURZAAM VEILIG CATEGORISERING 2022
Sibrandahûs
RINSUMAGEAST
Driezum DAMWÂLD
Wâlterswâld
BROEKSTERWÂLD
DE WESTEREEN
KOLLUM
Readtsjerk Buiten Bebouwde Kom stroomweg type II (100 km/h) gebiedsontsluitingsweg type I (80 km/h) gebiedsontsluitingsweg type II (80 km/h) erftoegangsweg I (60 km/h) erftoegangsweg II (60 km/h)
BUITENPOST
FEANWÂLDEN
Binnen Bebouwde Kom gebiedsontsluitingsweg (50 km/h) dorpsontsluitingsweg (50 km/h) erftoegangsweg (30 km/h) BURGUM
pag. 43 Verstructuurplan Dantumadiel
Figuur 5.6: Openbaar Vervoersnetwerk 2022 DOKKUM
OPENBAAR VERVOERSSTRUCTUUR 2022
Sibrandahûs
RINSUMAGEAST
Driezum DAMWÂLD
Wâlterswâld
BROEKSTERWÂLD
Openbaar Vervoer
DE WESTEREEN
Treinverbinding
KOLLUM
Lijn 50: Sneldienst Dokkum - Leeuwarden (2 x / uur) Nieuwe verbinding: Sneldienst Dokkum - Drachten(2 x / uur)
Readtsjerk
Lijn 51: Streekdienst Dokkum - Leeuwarden (2 x / uur) Lijn 53: Streekdienst Dokkum - Burgum (2 x / uur) Lijn 62: Streekdienst Buitenpost - Leeuwarden (1 x / uur)
BUITENPOST
Lijn 651: Belbus onderzoek mogelijke nieuwe buurtbus / WMO vervoer ‘rondje Noordoost Fryslân’ mogelijke nieuwe route
FEANWÂLDEN
Overstappunten Treinstation (sneltrein)
TF
Treinstation (stoptrein) TF
Busstation / Overstaplocatie Transferium
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 44
BURGUM
5.2
Openbaar vervoer
5.2.1 Rol van de gemeente in het openbaar vervoer De gemeente heeft beperkte invloed op het openbaar vervoer. Ze is wat betreft het lijnennet en de dienstregeling afhankelijk van de Provincie Fryslân. De gemeente kan alleen in overleg treden met het provinciebestuur en eventueel bezwaar aantekenen op een voorstel voor een lijnennet en dienstregeling vanuit de Provincie. De gemeente kan er wel voor zorgen dat bepaalde routes fysiek met de bus bereden kunnen worden. De gemeente is verantwoordelijk voor de infrastructuur op en de haltevoorzieningen langs gemeentelijke wegen. In die zin kan de gemeente een deel van de noodzakelijke voorwaarden bieden om een busvoorziening mogelijk te maken en te houden. Daarnaast kan zij ook actief haar gewenste routes promoten. Ook richting Arriva hanteert zij een actief beleid om van station Feanwâlden een sneltreinstation te maken; een belangrijke voorwaarde voor een succesvol transferium. In deze tijd van bezuinigingen wordt gekort op de provinciale middelen. De gemeente Dantumadiel streeft ernaar om ondanks dit financiële korten toch een sterk openbaar vervoersnetwerk op peil te houden. Hiervoor zet zij in op een sterke en hoogfrequente hoofdstuctuur, aangesloten op de grotere kernen en op de belangrijke knooppunten. Voor de kleinere dorpen wordt een maatwerkoplossing met buurtbussen voorgesteld, die gecombineerd wordt met WMO-vervoer. Alhoewel de gemeente Dantumadiel zelf niet de openbaar vervoerslijnen kan bepalen, maar slechts in overleg kan treden met de provincie, streeft zij naar een openbaar vervoersstructuur (zie afbeelding Openbaar vervoerstructuur 2022) met de volgende aspecten (zie figuur 5.6): •
Een snelbusdienst Dokkum – Leeuwarden, die via de Centrale As, Feanwâlden aandoet (lijn 50). ;
•
Een snelbusdienst van Leeuwarden naar Dokkum via de Lauwersseewei, die stopt in één van de kerkdorpen, in Rinsumageast en – via de Haadwei – in Damwâld. (lijn 51);
•
Een sneldienst van Dokkum naar Drachten, die stopt bij de Centrale As afslag Broeksterwâld, Feanwâlden, Burgum en vervolgens naar Drachten gaat (lijn 53).
•
Een streekdienst Buitenpost – Leeuwarden, die via Feanwâlden en De Westereen rijdt (lijn 62);
•
Een collegeliner van Dokkum, via Damwâld naar Leeuwarden (lijn 651);
•
Een buurtbus ‘rondje Tytsjerksteradiel/Dantumadiel/Kollumerland c.a.’, die een ronde maakt langs de diverse kleine kernen en gecombineerd wordt het WMO-vervoer;
•
Het transferium Feanwâlden wordt door alle passerende busdiensten aangedaan;
pag. 45 Verstructuurplan Dantumadiel
Figuur 5.7: Langzaam Verkeersnetwerk 2022 DOKKUM
FIETS- EN VOETGANGERSTRUCTUUR 2022
Sibrandahûs
RINSUMAGEAST
Driezum DAMWÂLD
Wâlterswâld
BROEKSTERWÂLD Fiets fietssnelweg hoofdfietsroute
DE WESTEREEN
recreatieve fietsroute
KOLLUM
Voetganger recreatieve wandelroute (LAW Fryske Wâlden) historische wandelpaden
Readtsjerk
nieuwe fietsinfrastructuur OV
Attractiepunten langzaam verkeer dorpskern/stadscentrum werkgelegenheid
FEANWÂLDEN
voortgezet onderwijs basisonderwijs recreatieve voorzieningen
TF OV
recreatiegebied / recreatieve voorzieningen sport transferium OV overstap- of opstappunt OV recreatief transferpunt
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 46
TF
BURGUM
BUITENPOST
•
Station Feanwâlden wordt een sneltreinstation op de spoorlijn Leeuwarden – Groningen;
•
Station De Westereen blijft een stoptreinstation, maar wordt aangedaan door diverse busdiensten. Hiervoor wordt een keergelegenheid gerealiseerd bij het station.
5.2.2 Openbaar vervoerverbinding op nieuwe wegverbindingen niet blokkeren Op mogelijke nieuwe wegverbindingen moet qua ontwerp en inrichting van de wegen rekening worden gehouden met een mogelijk nieuwe busverbinding. Dit kan een omleiding van bestaande lijnen zijn, maar kan ook de invoering van nieuwe buslijnen betreffen. De eastlike Rûnwei bij De Westereen biedt de mogelijkheid om de streekdienst van Buitenpost naar Leeuwarden een kortere route te laten rijden. De bus rijdt dan ook niet meer door de woonstraten Tsjerkestrjitte en Skoallestrjitte. Wanneer op termijn eventueel de zuidwestelijke rondweg aangelegd wordt is het mogelijk deze buslijn via een nog kortere route te laten rijden. 5.2.3 Toegankelijkheid van het openbaar vervoer verbeteren De verantwoordelijkheid voor het toegankelijk maken van de halte-infrastructuur voor iedereen ligt bij de betreffende wegbeheerder. Alle nieuwe bushaltes worden toegankelijk aangelegd. Bij regulier onderhoud worden bestaande bushaltes aangepast aan de eisen voor toegankelijkheid. 5.3
Langzaam Verkeer
5.3.1 Fietsstructuur De fietsstructuur is van belang voor zowel de utilitaire verplaatsingen als de recreatieve verplaatsingen. Utilitaire verplaatsingen vinden primair plaats over de fietssnelwegen en hoofdfietsroutes. Recreatieve fietsers kunnen gebruik maken van het bestaande bewegwijzerde fietsroutenetwerk (fietsknooppuntensysteem) van Noordoost Fryslân. De belangrijkste kenmerken van de fietsstructuur in 2022 zijn: •
Een fijnmazig netwerk van regionale en lokale fietsroutes;
•
Tussen de kernen is de meest direct route aangewezen als hoofdroute voor de fiets;
•
Naar de grote kernen dwars door het gebied is een noord-zuid route als fietssnelweg aangewezen, langs de Haadwei, en een oost-west route, langs de Foarstrjitte / Boppewei 2 ;
•
Het handhaven en doorontwikkelen van het bestaande bewegwijzerde recreatieve fietsroutenetwerk.
2) Deze fietssnelwegen wijken af van die door de provincie bepaald zijn in Fryslân Fytslân. De Foarstrjitte is als doorgaande, directe route beter geschikt als fietssnelweg dan de route via de woonstraten van de kern De Westereen.
pag. 47 Verstructuurplan Dantumadiel
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 48
5.3.2 Voetgangerstructuur Voetgangers hebben in feite geen aparte structuur; zij lopen overal. Toch zijn er een aantal zones die bijzondere aandacht verdienen. Deze liggen vooral binnen de kernen. Recreatieve wandelaars kunnen gebruik maken van het bestaande, bewegwijzerde wandelroutenetwerk van Noordoost Fryslân. Daarnaast loopt er een landelijke L AW route (Friese Woudenpad) door de gemeente. De belangrijkste kenmerken van de voetgangersstructuur in 2022 zijn: •
Alle wegen in het buitengebied met een lagere Duurzaam Veilig functie dan een gebiedsontsluitingsweg behoren tot een groot verblijfsgebied. Binnen de gemeente bestaat het buitengebied hiermee uit vier grote verblijfsgebieden (Bûtefjild, omgeving De Swemmer, oostelijke en westelijk landbouwgebied bij de Dokkumer Ee).
•
Alle wegen binnen de bebouwde kom met een lagere Duurzaam Veilig functie dan een gebiedsontsluitingsweg behoren tot een groot verblijfsgebied.
•
In de dorpskernen of centrumgebieden zijn Dielde Romte aandachtsgebieden aangewezen. In deze gebieden zijn veel ruimtelijke functies die voetgangersverkeer genereren, zoals winkels, scholen, dichte bebouwing, parkjes en pleintjes. Het langzame verkeer wordt prioriteit gegeven. De nadruk ligt hierbij op veiligheid en toegankelijkheid, bij een ‘dorpse’ inrichting. De Dielde Romte gebieden worden niet afgesloten voor autoverkeer, maar zijn zo ingericht dat de auto zich te gast voelt.
•
Het handhaven en doorontwikkelen van het bestaande bewegwijzerde recreatieve wandelroutenetwerk.
figuur 5.7 laat de verschillende fiets- en voetgangersroutes zien.
pag. 49 Verstructuurplan Dantumadiel
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 50
6 MAATREGELEN Dit hoofdstuk beschrijft de maatregelen die voorvloeien uit het VSP en uit de Centrale As en gerelateerde projecten. Als eerste wordt ingegaan op de prioriteit van de maatregelen, vervolgens wordt het overzicht gepresenteerd. 6.1
Maatregelen met verschillende prioriteit
De consequentie van de in de voorgaande hoofdstukken beschreven verkeersstructuren en knelpunten, is dat delen van de infrastructuur van de gemeente Dantumadiel aangepast moet worden. Op sommige locaties zullen ingrijpender aanpassingen noodzakelijk zijn dan op andere. Het betreft maatregelen variërend van herinrichting en aanpassen van complete wegvakken tot maatwerk voor specifieke knelpunten. De individuele prioriteit en moment van realisatie van elke afzonderlijke maatregel hangen samen met: •
Het geformuleerde beleidsuitgangspunt dat de prioriteit in de periode tot 2022 ligt op de woonwerkzone en met name de ontwikkeling van de Centrale As en direct afgeleide projecten daarbinnen.
•
De knelpuntidentificatie zoals naar voren gekomen is uit de diverse dorpsvisies
•
De verkeersstructuur zoals deze in voorgaande hoofdstukken gepresenteerd is
•
De beschikbare financiën van de gemeente
De projecten komen aan de hand van hun prioritering terug in de komende bestuurlijke jaarprogramma’s. De volgende paragraaf biedt een overzicht van de maatregelen die de komende jaren noodzakelijk zijn om de vastgestelde verkeersstructuren te realiseren. Het biedt een overzicht van de op dit moment belangrijkste projecten. Omdat nieuw beleid of voortschrijdend inzicht kan resulteren in nieuwe of aangepaste projecten, moeten de beschreven maatregelen dan ook als richtinggevend en niet zozeer bindend beschouwd worden. Er wordt naar gestreefd zoveel mogelijk ‘werk met werk’ te maken. Wanneer er bijvoorbeeld ergens rioolwerkzaamheden moeten plaatsvinden, wordt een mogelijke herinrichting hierop afgestemd. 6.2
Maatregelenoverzicht
In de onderstaande tabellen geven we een overzicht van algemene maatregelen gevold door maatregelen voor de Woon-werkzone, het Verwevingsgebied en het Miedenlandschap. Voor alle maatregelen gelden dat zijn in principe in de periode tot 2030 moeten worden gerealiseerd. De aangegeven prioritering en de globale inschatting van de kosten helpt bij het maken van keuzes. Deze prioritering stelt bij hoge prioriteit bij voorkeur een termijn tot 2016 voor, bij gemiddelde prioriteit een termijn van 2016 - 2022 en bij lage prioriteit een termijn tot 2030. De nummers in de maatregeltabellen corresponderen met die op de kaart in figuur 6.1 In de maatregelover-
pag. 51 Verstructuurplan Dantumadiel
Figuur 6.1: Maatregelenoverzicht DOKKUM
UITVOERINGSMAATREGELEN TOT 2030
[37] Sibrandahûs
[32] [24]
[38] RINSUMAGEAST
Driezum [8]
[43]
[40]
DAMWÂLD
Wâlterswâld
[10] [16+17]
[31]
[44]
[35] BROEKSTERWÂLD
[23]
[36]
[22] [18] [35] [19+20] Maatregelen op wegvak
[40] Readtsjerk
op knooppunt
[41]
[39]
[45]
[13] [11+12] [9]
[43]
FEANWÂLDEN [28]
[25]
[30] [27] [26]
BURGUM
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 52
KOLLUM
[33] [21]
Initiator gemeente Centrale As projectbureau provincie Prioriteit hoge prioriteit (tot 2016) gemiddelde prioriteit (2016 - 2022) lage prioriteit (2022 - 2030)
DE WESTEREEN
[34] [29]
[14] [15]
BUITENPOST
zichten wordt behalve de omschrijving van de maatregel en de prioriteit ook de initiator genoemd. Dit is vaak de gemeente Dantumadiel. Echter ook de provincie is in een enkel geval de initiator. Daarnaast zijn een groot aantal projecten gekoppeld aan de Centrale As; deze worden opgestart vanuit het Centrale As-bureau. Naast de direct gekoppelde projecten zijn er de zogenaamde ‘majeure projecten’, en de ‘kansen in kernen’ projecten. Deze hebben zeer sterke relatie met de Centrale As ontwikkeling.De kansen-in-kernen-projecten zijn projecten die vanuit de dorpsgemeenschappen zelf ontwikkeld zijn. Deze plannen spelen met dorpsontwikkelingen in op de kansen die aanwezig zijn wanneer de Centrale As gereed is.
Nr
Maatregelen algemeen
1 2
prioriteit
hoog (tot 2016)
middel (2016-2022)
laag (tot 2030)
initiator
Afstemmen routes transport gevaarlijke stoffen met de provincie Fryslân
nvt
nvt
nvt
gemeentelijk
In overleg treden met de provincie inzake de opwaardering Station Feanwâlden tot sneltreinstation
nvt
nvt
nvt
gemeentelijk
3
In overleg treden met de provincie om, na aanleg van de Centrale As, lijndienst 53 door te laten lopen tot Drachten
nvt
nvt
nvt
gemeentelijk
4
In overleg treden met de provincie om, zodra de Centrale As gereed is, de diverse lijndiensten via een efficientere
nvt
nvt
nvt
gemeentelijk
5
In overleg treden met de provincie en buurgemeenten Tytsjerksteradiel en Kollumerland om belbuslijn 261 in een
nvt
nvt
nvt
gemeentelijk
nvt
nvt
nvt
gemeentelijk
x
x
x
gemeentelijk
route te laten gaan.
nieuwe vorm, gecombineerd met WMO vervoer, het rondje ‘NoordoostFryslan’ te laten rijden. 6
Verbeteren en doorontwikkelen van het bewegwijzerde, recreatieve fiets- en wandelroutenetwerk, inclusief digitale toepassingen.
7
Toegankelijk maken straten alle dorpen.
Tabel 6.1: Maatregelenoverzicht Algemeen
pag. 53 Verstructuurplan Dantumadiel
Voorbeelduitwerking van de Dwarsloane, Broekloane en Dammeloane (bron: Verkenning Lokaal Wegennet, 2011) Verstructuurplan Dantumadiel pag. 54
Nr
Maatregelen Woon-werkzone
prioriteit
hoog (tot 2016)
middel (2016-2022)
laag (tot 2030)
8
Aanleg Centrale As
9
Aanleg keergelegenheid tbv bushaltering bij Station De Westereen
x
gemeentelijk
10
Opwaarderen overstaplocatie voor de bus,De Kruisweg nabij rotonde Haadwei, Damwâld
x
kansen in kernen
11
Planvorming zuidwestelijke rondweg De Westereen tbv verbeterde ontsluiting De Westereen
x
Majeure projecten CA
12
Uitvoering zuidwestelijke rondweg De Westereen tbv verbeterde ontsluiting De Westereen
13
Realisatie verkeerskundig maatregelenplan De Westereen
14
Herinrichting Tolwei en Suder Stasjonsstrjittetot dorpsontsluitingsweg, 30 km/uur
15
Aanpassen kruising Suder Stasjonstrjitte - Tolwei, verduidelijken voorrangssituatie
x
gemeentelijk
16
Planuitwerking en voorbereiding afwaarderen Haadwei binnen de bebouwde kom van Damwâld
x
Kansen in Kernen
17
Afwaarderen Haadwei binnen de bebouwde kom van Damwâld, blijft 50 km/uur weg
x
Kansen in Kernen
18
Afwaarderen Haadwei tussen rotonde Broeksterwald en De Falom tot 60 km/uur weg
x
gemeentelijk
19
Afwaarderen Haadwei in De Falom tot 30 km/uur weg: Planuitwerking en voorbereiding
20
Afwaarderen Haadwei in De Falom tot 30 km/uur weg Realisatie
x
kansen in kernen
21
Afwaarderen Haadwei tussen De Falom en de Boppewei tot 60 km/uur weg
x
Centrale As
22
Afwaarderen Kavelwei in de kern Broeksterwâld tot woonstraat (weren van vracht- en landbouwverkeer)
23
Opwaarderen Oasterloane/ Dwarsloane ( tussen rotonde Broeksterwâld tot Centrale As) tot 80 km/uur weg met
x
initiator Centrale As
x x
Majeure projecten CA Majeure projecten CA
x
gemeentelijk
x
kansen in kernen
x
gemeentelijk
x
Centrale As
x
Centrale As
fietsvoorzieningen (onderdeel van aanleg Centrale As) 24
Aanleg zijweg Koailoane als parallelweg langs Centrale As (onderdeel van aanleg Centrale As)
25
Afwaarderen Oastein tot 60 km/uur weg (30 km/uur binnen bebouwde kom Feanwâlden)
26
Herinrichting Rûnwei en Suderwei (Feanwalden), inclusief laten vervallen parallelwegen - Gedeeltelijk een
x x
gemeentelijk kansen in kernen
Kansen in Kernen project 27
Gebiedsontwikkeling transferium Feanwalden - Kansen in Kernen project
x
Majeure projecten CA
28
Afronding van De Koemarkt, Herinrichting Haadstrjitte en herinrichting plein bij de haven te Feanwalden
x
gemeentelijk
29
Aanleg tunnel industrieterrein De Swette - Rûnwei
x
Majeure projecten CA
30
Aansluiten Verlengde Mûnestrjitte op de Runwei via tunnel industrieterrrein De Swette - Rûnwei
x
Majeure projecten CA
31
Opwaarderen Dwarsloane-Oost en Broekloane tot 60 km/uur weg geschikt voor meer verkeer
x
gemeentelijk
Tabel 6.2: Maatregelenoverzicht Woonwerkzone
pag. 55 Verstructuurplan Dantumadiel
Voorbeelduitwerking van het Eastein (bron: Verkenning Lokaal Wegennet, 2011)
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 56
Voorbeelduitwerking van de Ottemawei (bron: Verkenning Lokaal Wegennet, 2011)
Nr
Maatregelen Verwevingsgebied
prioriteit hoog (tot 2016)
32
Aanleg fietspad naast Trekwei (N910) tussen Kolkensloane en Dokkum
33
Realiseren van een groen overstappunt nabij de brug over de Swemmer in De Westereen
34
Afwaarderen K没khernsterwei tussen brug Swemmer en beb.kom De Westereen
35
Beperken sluipverkeer op de Dammeloane
36
Afwaarderen Miedloane tot smalle 60 km/uur weg, niet geschikt voor veel verkeer. Eventueel aslastbeperking
middel (2016-2022)
laag (tot 2030)
x
initiator provincie
x
gemeentelijk x
x
gemeentelijk gemeentelijk
x
gemeentelijk
laag (tot 2030)
initiator
Tabel 6.3: Maatregelenoverzicht Verwevingsgebied
Nr
Maatregelen algemeen
prioriteit
hoog (tot 2016)
middel (2016-2022)
37
Afwaardering Burdaarderstraatwei met aandacht voor de fiets
x
gemeentelijk
38
Afwaardering Klaarkampsterwei met aandacht voor de fiets
x
gemeentelijk
39
Herinrichting Ottemawei tot rustige 60 km/uur straat buiten bebouwde kom
x
lokaal wegennet
40
Herinrichting B没tefjildsterdyk (tussen Reidfjildswei en Ottemawei)tot rustige 60 km/uur straat buiten de bebouwde
x
gemeentelijk
kom met nadruk op fietsverkeer 41
Aanleggen gelijkwaardige kruising Ottemawei, B没tefjildsterdyk, Tsjerkewei in Readtsjerk
x
gemeentelijk
43
Aanleg noordelijke rondrijmogelijkheid Rinsumageest, aansluitend op Fjildwei en Melkemawei
44
Realiseren van een groene overstapplaats nabij Eeltsjemar
x
gemeentelijk
45
Realiseren van een groene overstapplaatsaan het Butefjild, nabij het Kr煤swetter
x
gemeentelijk
x
gemeentelijk
Tabel 6.4: Maatregelenoverzicht Miedenlandschap pag. 57 Verstructuurplan Dantumadiel
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 58
bijlage 1: SAMENVATTING DORPSVISIES In deze bijlage schetsen we de kern van de verschillende dorpsvisies gerelateerd aan verkeer en vervoer. De Dorpsvisies zijn het product van de afzonderlijke dorpsgemeenschappen zelf. Deze dorpsvisies zijn eveneens van invloed op dit verkeersstructuurplan. Dorpsvisie Damwoude Op het gebied van verkeer en vervoer geeft de dorpsvisie van Damwâld een duidelijke relatie met De Centrale As. Met de komst van De Centrale As zal een verschuiving in het verkeersbeeld ontstaan, waardoor veel doorgaand verkeer geweerd wordt. De woonbuurten zouden verder ontlast moeten worden van noodzakelijk verkeersbewegingen naar bestemmingen als de sporthal, het winkelcentrum, het gemeentehuis en bedrijven. Diverse keuzes moeten worden gemaakt op het gebied van het verkeersnetwerk: •
Ontsluiting richting de sportvelden zo min mogelijk door de woonwijken
•
Ontsluiting winkelcentrum
•
Te weinig (recreatieve) wandelroutes
Op het gebied van verkeersveiligheid worden diverse kruispunten in het dorp benoemd die als verkeersonveilig worden beschouwd (onoverzichtelijk en onduidelijk). Enkele voorbeelden hiervan zijn de Foarwei vanaf Rijwielhandel Schaafsma, het kruispunt Theunissenwei-Badhûswei en het kruispunt Hoeksterloane – Doniawei. Op het gebied van openbaar vervoer is met name de wens om een punctuele dienstregeling te hebben met een routering die de woongebieden beter ontsluit. Dorpsvisie Feanwâlden – herstellen, verbinden en kansen benutten De dorpsvisie heeft als uitgangspunt dat de Centrale As gerealiseerd wordt. Hierdoor zal het verkeer op de Rûnwei flink afnemen en zal de Rûnwei een andere functie krijgen (lokale weg). Naast de Rûnwei dient ook de Suderwei een nieuwe herinrichting te krijgen als poort naar Feanwâlden. Daarnaast vermeld de dorpsvisie de wens voor een spoorverdubbeling om ook op deze wijze Feanwâlden een aantrekkelijke woonplaats te laten blijven. Hierbij zet de dorpsvisie in op een transferium bij het huidige station Feanwâlden. De dorpsvisie laat zien dat het wenselijk is om Feanwâlden en haar buitengebied beter met elkaar te verbinden. Dit vraagt om logischer fietsroutes, wandelroutes en vaarwegen. Om het doorgaand verkeer uit het buitengebied te halen (sluiproute van Feanwâlden richting het noorden van Dantumadiel) is het wenselijk om de weg Bûtefjild anders te dimensioneren, waardoor het onaantrekkelijk is deze route te gebruiken.
pag. 59 Verstructuurplan Dantumadiel
Dorpsvisie Zwaagwesteinde – Zwaagwesteinde in de steigers De dorpsvisie voor De Westereen is gebaseerd op keukentafelgesprekken en enquêtes onder de bevolking. Uit de dorpsvisie blijkt dat er veel onveilige kruispunten aanwezig zijn. Daarnaast is er behoefte aan meer 30 km/u zones met waarschuwingsbebording voor spelende kinderen. De fietspaden en voetgangersvoorzieningen worden door de bevolking als slecht beoordeeld op het gebied van verkeersveiligheid en een te hoge snelheid van het autoverkeer (Noarderstasjonsstrjitte, Skoallestrjitte, Tsjerkestrjitte en de Ferlinge Stasjonsstrjitte), maar daarentegen is men zeer positief over de komst van de Centrale As. De wens is dat een oostelijke ontsluitingsweg wordt gerealiseerd. Dit is inmiddels in gang gezet. Ook is er de wens om een westelijke ontsluiting te maken richting de Boppewei/Centrale As. Een juweel in Dantumadeel - Broeksterwâld/De Falom (toekomstvisie 2000-2010) De dorpsvisie voor Broeksterwâld/De Falom geeft aan dat te snel en gevaarlijk rijgedrag een doorn in het oog is. De bevolking ziet hiervoor graag diverse wegversmallingen en andere snelheidsremmende maatregelen. Hierdoor wordt ook het sluipverkeer verminderd. De hoofdweg blijft een probleem qua verkeersdrukte en verkeersveiligheid. Hiervoor is de gedachte uitgegaan naar de inmiddels aangelegde minirotonde voor het kruispunt Haadwei/Kavelwei. Deze minirotonde heeft de verkeersveiligheid verbeterd. Broeksterwâld en De Falom hebben geen vooraanduiding op de ANWB borden. Dit levert vaak zoekend verkeer op met een verkeersonveilig effect. De wens is dat beide dorpen wel opgenomen worden in de bebording van de ANWB. Grutsk op ‘e Geast – Leefbaarheidsproject Rinsumageast/Sybrandahûs De doelstelling van deze dorpsvisie is: Rinsumageast/Sybrandahûs moet een veilig, levendig en aantrekkelijk dorp zijn om te wonen en te werken. De dorpsvisie laat veel knelpunten zien op het gebied van verkeersveiligheid, zoals de sluiproute ter hoogte van DEM met een onveilige verkeerssituatie voor fietsers. Daarnaast zijn diverse kruispunten aangegeven als onveilig (bijvoorbeeld Eysingawei en Melkemawei), waarbij een rotonde als suggestie wordt voorgesteld. Alle knelpunten en mogelijke oplossingsrichtingen zijn terug te vinden in deze dorpsvisie. Daarnaast worden veel fietsknelpunten aangegeven, waarbij suggesties worden aangedragen voor aanpassingen in de fietsstructuur. Het gaat hierbij om het aanleggen van een fietspad langs de bestaande Burdaar-
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 60
derstrjitwei en Klaarkampsterwei. Een andere mogelijkheid is het doortrekken van de Kooiloane naar de Koarndyk via een fietstunneltje onder de weg Dokkum-Damwâld. Driezumer takomst woartele yn it ferline – Leefbaarheidsproject Driezum De dorpsvisie van Driezum heeft in de hoofdstukken Verkeersveiligheid en Bereikbaarheid aandachtspunten geformuleerd voor verbetering van de verkeerssituatie in het dorp. Als eerste wordt het kruispunt H.G. van der Veenstrjitte/Achterwei als zeer gevaarlijk en onoverzichtelijk benoemd. Voor fietsers is vooral de Achterwei en Van Sytzamawei zeer gevaarlijk. Daarnaast is er de wens van bewoners aan de Ophuystrawei, Freulestrjitte, S. Meyerstrjitte Master Hofstrastrjitte en Canterstrjitte op deze straten als woonerf aan te merken. Om de bereikbaarheid te verbeteren is een suggestie gemaakt om een buurtbus of belbus te laten rijden.
Dorpsvisie Wâlterswâld Binnen Wâlterswâld zijn een aantal punten daarvan voor verbetering vatbaar. Uit de gehouden enquête onder de inwoners van Wâlterswâld komt duidelijk naar voren dat zij zich zowel overdag als ’s avonds heel veilig voelen in het dorp. Voor de komende 10 jaar worden hierin geen veranderingen verwacht die extra aandacht vraagt. Verkeer Het verkeer, en dan vooral de gereden snelheid, wordt wel als aandachtspunt genoemd. Vooral een deel van de eigen bevolking rijdt onverantwoord hard door het dorp. Het elkaar hierop aanspreken geeft niet het gewenste effect, vaak het tegenovergestelde. Daarnaast is het parkeerprobleem bij de scholen ook nog steeds een punt van aandacht. Tijdens het in- en uitgaan van de scholen ontstaan vaak gevaarlijke situaties. Er moet nader onderzoek komen naar de mogelijkheid tot aanpassing van de wegen zodat de snelheid eruit gaat, maar wel met aandacht voor het werkverkeer. Centrale As In deze dorpsvisie wordt door het bestuur ervan uitgegaan dat de Centrale As er komt en het stuit in het dorp op relatief weinig verzet. Wel voorziet het bestuur een toename van sluipverkeer vanuit de omliggende dorpen die vooral de Broekloane extra zal gaan belasten. N.a.v. de komst van de Centrale As zijn er al afspraken gemaakt tussen het bestuur en de gemeente aangaande mogelijke overlast en hierop te nemen maatregelen. Het bestuur houdt de gemeente indien nodig aan deze gemaakte afspraken.
pag. 61 Verstructuurplan Dantumadiel
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 62
bijlage 2: Parkeernormen Dantumadiel is een niet stedelijke gemeente. De parkeernormen zijn samengesteld op basis van CROW-publicatie 182, parkeerkencijfers. De normen zijn gelijk aan het gemiddelde kental. Voor niet in de tabel genoemde normen wordt verwezen naar deze publicatie.
Woning duur [per woning] Woning midden [per woning] Woning goedkoop [per woning]
centrum
schil/overloopgebied
rest bebouwde kom
aandeel bezoekers
1,6
1,85
2,1
0,3 pp per woning
1,4
1,7
1,85
0,3 pp per woning
1,25
1,4
1,55
0,3 pp per woning
0,45
0,45
0,45
0,3 pp per woning
0,4
0,4
0,4
0,2 pp per woning
Serviceflat/ aanleunwoning [per woning] Kamer kamer]
verhuur
[per
pag. 63 Verstructuurplan Dantumadiel
Verstructuurplan Dantumadiel pag. 64
bijlage 3: Essentiele herkenbaarheidskenmerken
Stroomweg (SW)
Gebiedsontsluitingsweg (GOW)
bubeko
bubeko
bubeko
type I
type II
type I (2x2) of
(nationaal;
(regionaal;
type II (2x1)
120 km/uur)
100 km/uur)
(80 km/uur)
ASW bord
AW bord
n.v.t.
limietbord
n.v.t.
(G1)
(G3)
(alg. Iimiet RVV)
(A1; 70 km/uur)
(alg. Iimiet RVV)
kant-
doorgetrokken
doorgetrokken
onderbroken
onderbroken
markering
markering
markering
markering (3-3)
markering (3-3)
bord*
voertuigkering of rijrichting-
voertuigkering of
scheiding
brede middenberm bele asmarkering
middenberm of dubmet groene vulling
bibeko
Erftoegangsweg (ETW)
type I (70 km/uur)
bibeko
bubeko
bubeko
type II
type I
type II
(50 km/uur)
(60 km/uur)
(60 km/uur)
(zone-)bord
(zone-)bord
(zone-)bord of regime-
(E10 / A1;
(E10 / A1;
bord (E10 / A1; 30 km/uur;
60 km/uur)
60 km/uur)
of G5; erf)
onderbroken
geen
tueel onderbroken mar-
markering (1-3)
markering**
kering (1-3) of eventueel
onderbroken markering (3-3) of opsluitband
dubbele
dubbele
dubbele
asmarkering of
asmarkering of
asmarkering of
middenberm
middenberm
middenberm
bibeko (30km/uur-zone of erf)
geen markering of even-
opsluitban geen
geen
geen
asmarkering***
asmarkering
asmarkering
pag. 65 Verstructuurplan Dantumadiel