KBS Starogard Gdański

8-9

czerwiec

2013

---------© Fundacja OKO-LICE KULTURY

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ ------XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM -------------------------

W XIV wieku Starogard Gdański zaczął się szybko rozwijać.

Przyczyniło się do tego przede wszystkim dobre położenie miasta na skrzyżowaniu dwóch ważnych szlaków komunikacyjnych. Jeden z nich – szlak margrabiów – wiódł z Malborka na tereny Rzeszy Niemieckiej. Drugi zaś łączył Gdańsk przez Świecie z ziemią chełmińska i z Królestwem Polskim.

Ważne znaczenie dla Starogardu miało wydarzenie z 14 września 1344 r. Wpływy z dochodów z targów i kramów na Rynku, przyznane od tego dnia przez komtura gniewskiego Hermana Kudorffa znacznie poprawiły kondycję finansową miasta.

Następna ważna data to 30 maja 1348 r. – wtedy nadano Starogardowi prawa miejskie chełmińskie. Dokonał tego goszczący wówczas w mieście Wielki Mistrz Zakonu Niemieckiego – Henryk Dusmer von Arffberg. Miasto i warownia z dworem zakonnym zostały ukończone dopiero w czasach rządów Winrycha von Kniprode. W tym okresie powstawały instytucje miejskie, cechy rzemieślnicze i gildie. Założono też bractwo strzeleckie – jak mówią przekazy – w 1351 roku.

Winrych von Kniprode nakazał zakładanie w miastach zakonnych tzw. Ogródków strzeleckich. Z tego powodu powszechnie uznano go za duchowego i materialnego ojca bractw kurkowych w państwie zakonnym. To on założył też starogardzkie bractwo i wiele innych na Pomorzu Nadwiślańskim.

Wielki Mistrz Zakonu Niemieckiego Winrych von Kniprode (1352 – 82)

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

8-9 czerwca 2013

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

Bractwo Kurkowe, które prawdopodobnie zawiesiło swą działalność w czasach „potopu szwedzkiego” odrodziło się w 1678 r. Jan III Sobieski, wcześniej starosta gniewski, wydał królewski przywilej korporacji i przywilej uwalniający je od podatków na rzecz skarbu państwa.

Kierując się nowym statutem nadanym przez króla w 1683 roku, bractwo działało przez następne kilkadziesiąt lat, aby „... do sztuki strzelania z fuzji, którą oni przed wszystkim do obrony miasta potrzebują zachęcić i spowodować...”.

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

8-9 czerwca 2013

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

Pieczęć magistratu Pruskiego Starogardu

Strona tytułowa Statutu Bractwa z 1878 r.

Nowy etap działalności starogardzkiego bractwa strzeleckiego rozpoczął się w 2. połowie XIX w. Stowarzyszenie było już wówczas silne i prężnie działało. Zmieniono jego dotychczasowy statut. Nie dostosowano go jednak do ówczesnych realiów i wymogów stawianych tego rodzaju stowarzyszeniom przez pruską administrację.

Nowy statut bractwa z 20 maja 1878 roku, potwierdzony 24 sierpnia, podporządkował stowarzyszenie – Cech Strzelecki magistratowi w Pruskim Starogardzie. Urzędnik „asesor cechu” reprezentował go w bractwie strzeleckim i tylko w jego obecności Zarząd mógł podejmować uchwały.

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

8-9 czerwca 2013

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

Starogardzka „Strzelnica”. Kartka pocztowa z ok. 1898 r.

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

Starogardzka „Strzelnica”. Barwna kartka pocztowa z 1901 r.

Teren „żwirówki tczewskiej” na pruskiej mapie z I połowy XIX wieku

8-9 czerwca 2013

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

8-9 czerwca 2013 Sztucery firmy Haenel - Aydt z wytwórni w Suhl/Turyngia

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

Isaak Goldfarb członek starogardzkiego Bractwa w 2 poł. XIX w.

E. Biber członek starogardzkiego Bractwa w 2 poł. XIX w.

Aarie Goldfarb członek starogardzkiego Bractwa w XX w.

8-9 czerwca 2013

Bractwo aktywnie uczestniczyło w tworzeniu struktur polskości. Brało udział w różnych uroczystościach z okazji świąt państwowych. Z wielką godnością i honorami witało na Rynku w Starogardzie gen. Józefa Hallera – było to 4 lutego 1930 roku. Uczestniczyło również w obchodach 10-lecia Związku Powstańców i Wojaków.

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

Powitanie gen. Józefa Hallera przez Bractwo Strzeleckie na Rynku w Starogardzie. Dziesięciolecie Związku Powstańców i Wojaków, 4 lutego 1930 roku.

Na czele Bractwa Arnold Hermann, w pierwszym szeregu od prawej Franciszek Szczodrowski.

8-9 czerwca 2013

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

Dziesięciolecie Związku Powstańców i Wojaków, 4 lutego 1930 roku, na Rynku w Starogardzie, w lewo od środka delegacja Bractwa Strzeleckiego.

8-9 czerwca 2013

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

Bractwo podczas defilady na tle północnej pierzei starogardzkiego Rynku.

W pierwszym i drugim szeregu, od lewej: Max Leingartner i Franciszek Szczodrowski, w środku za sztandarem Tomasz Tiałowski. Około 1930 roku.

8-9 czerwca 2013

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

8-9 czerwca 2013 Starogardzka „Strzelnica”. Kartki pocztowe i fotografie z około 1910 r.

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

Karol Sutarski, starogardzki król kurkowy na 1922/23 rok

Jan Buchholz, \\ pierwszy burmistrz Starogardu w okresie międzywojennym honorowy członek starogardzkiego Bractwa

Król Kurkowy na rok 1925/26 Arnold I (Arnold Hermann)

8-9 czerwca 2013

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

Król Kurkowy na rok 1925/26 Arnold I (Arnold Hermann) w towarzystwie rycerzy Franciszka Szczodrowskiego i Maxa Leingartnera

Wiktor Przybielski, starogardzki Król Kurkowy na rok 1927/28 i rycerze

8-9 czerwca 2013

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

Starogardzkie Bractwo na terenie „Strzelnicy”, 1927 r. W pierwszym rzędzie (na ziemi) drugi od lewej siedzi Karol Golbeck (ze sztucerem).

W drugim rzędzie od lewej: 1 – Jan Held, 2 – Franciszek Grenz, 3 – Adam Czwójdziński i 10 – Wiktor Przybielski.

W trzecim rzędzie: 2 – Franciszek Kuszyński, 3 – Arnold Hermann, 4 – Max Leingartner, 7 – Feliks Kierszka.

W czwartym rzędzie: 2 – Karol Karpenkiel, 3 – Tomasz Tiałowski, 5 – Franciszek Szczodrowski, 7 – Bolesław(?) Raszeja

8-9 czerwca 2013

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

Starogardzkie Bractwo na strzelnicy 1930 lub 1931 rok. W pierwszym rzędzie po lewej burmistrz Czwójdziński (bez kapelusza), w środku Jan Buchholz. Pierwszy z prawej ówczesny Król Kurkowy Franciszek Grenz (1930/31).

W drugim rzędzie pierwszy z prawej Leon Kotowski, w trzecim rzędzie pierwszy z prawej Tomasz Tiałowski.

8-9 czerwca 2013

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM Król Kurkowy starogardzkiego Bractwa na rok 1931/32 Bolesław Kuligowski z rycerzami Leonem Kotowskim i Józefem Mliczkiem

8-9 czerwca 2013

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

8-9 czerwca 2013 Król Kurkowy Franciszek Szczodrowski z rycerzami, po lewej Tomasz Tiałowski, 1932 rok.

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

Starogardzkie Bractwo Kurkowe ze sztandarem na terenie „Strzelnicy”, 1933 r. Na tablicy wykaz wszystkich królów kurkowych od 1920 r.

W pierwszym rzędzie od lewej: 1 – Bolesław Kuligowski, 2 – Karol Golbeck(?), 4 – Stefan Pruszkowski, 6 – Adam Czwójdziński, 7 – Jan Pillar, 10 – Tomasz Tiałowski.

W drugim rzędzie: 3 – Knitter (K. Karpentiel ?), 5 – Franciszek Szczodrowski.

W trzecim rzędzie: 1 – Arnold Hermann, 3 – Jan Kosznik, 4 – Leon Kotowski, 7 – Jan Czyżewski i 8 – Max Leingartner.

8-9 czerwca 2013

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

8-9 czerwca 2013 Arnold Hermann, Król Kurkowy na rok 1935/36 z rycerzami, po lewej Tomasz Tiałowski.

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

8-9 czerwca 2013 Festyn Bractwa Kurkowego w „Strzelnicy” z okazji strzelania o tytuł „Króla Wiosny” - 1938 r.

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

8-9 czerwca 2013 Bracia: Kazimierz Sargalski, Adam Czwójdziński, Jan Pilar i Czesław Nagórski we władzach Starogardu.

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

26 kwietnia 1993 roku Wydział I Cywilny Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku zarejestrował stowarzyszenie pod nazwą Kurkowe Bractwo Strzeleckie w Starogardzie Gdańskim, a 14 maja 1993 roku zostało ono wpisane do Rejestru Stowarzyszeń – St. – 917. Pierwszym Prezesem reaktywowanego Starogardzkiego Bractwa został Brat Lech Magnuszewski.

30 września 1994 roku to ważna data w historii starogardzkiego Bractwa. Odbył się wtedy VII Kongres Zjednoczenia KBS w Kórniku-Bninie, na którym Bractwo ze Starogardu zostało przyjęte do Zjednoczenia Kurkowych Bractw Rzeczypospolitej Polskiej. Zaś 30 listopada stowarzyszenie wstąpiło do Okręgu Pomorskiego Zjednoczenia KBS RP.

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

8-9 czerwca 2013

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

Tarcze autorstwa Bernarda Osowskiego wykonane na Zjazd Delegatów Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP, XX-lecie Reaktywowania Bractwa w Starogardzie Gdańskim i XVII Turniej Strzelecki o Złoty i Srebrne Pierścienie Św. Katarzyny

8-9 czerwca 2013

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

Tarcze autorstwa Bernarda Osowskiego wykonane na Zjazd Delegatów Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP, XX-lecie Reaktywowania Bractwa w Starogardzie Gdańskim i XVII Turniej Strzelecki o Złoty i Srebrne Pierścienie Św. Katarzyny

8-9 czerwca 2013

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

Tarcze autorstwa Bernarda Osowskiego wykonane na Zjazd Delegatów Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP, XX-lecie Reaktywowania Bractwa w Starogardzie Gdańskim i XVII Turniej Strzelecki o Złoty i Srebrne Pierścienie Św. Katarzyny

8-9 czerwca 2013

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

Tarcze autorstwa Bernarda Osowskiego wykonane na Zjazd Delegatów Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP, XX-lecie Reaktywowania Bractwa w Starogardzie Gdańskim i XVII Turniej Strzelecki o Złoty i Srebrne Pierścienie Św. Katarzyny

8-9 czerwca 2013

ZJAZD DELEGATÓW ZJEDNOCZENIA KURKOWYCH BRACTW STRZELECKICH RP

XX-LECIE REAKTYWOWANIA KURKOWEGO BRACTWA STRZELECKIEGO W STAROGARDZIE GDAŃSKIM

opracowanie: © Fumdacja OKO-LICE KULTURY Zblewo, ul. Modrzewiowa 5, www.oko-lice-kultury.pl

8-9 czerwca 2013