uniwersyteckiego nie oznacza automatycznego zatrudnienia – z pewnością nie na całe życie. W niektórych krajach również pracodawcy zaczęli stawiać większe wymagania uczelniom, by te lepiej określały to co studenci potrafią po ukończeniu studiów, a nie tylko to co wiedzą. Jedną z reakcji na owe zmiany były starania o zwiększenia przejrzystości relacji między wykształceniem akademickim a umiejętnościami ogólnymi (ponad-przedmiotowymi). Najbardziej zdecydowaną reakcją było opracowanie podejścia do tworzenia programu studiów opartego na ‘efektach’ lub kompetencjach. Powstały dwie główne szkoły, jedna koncentrująca się na podejściu traktującym szkolnictwo wyższe jako dobro publiczne i druga kładąca nacisk na użyteczność szkolnictwa wyższego do celów zawodowych. Konflikt pomiędzy tymi dwoma podejściami jest obserwowany nie tylko w Europie, lecz również w Stanach Zjednoczonych. Jeden z największych ekspertów w dziedzinie edukacji w Stanach Zjednoczonych uważa, że ‘struktury efektów, które są uwzględnione w podejściach rynkowych do reformy edukacji sankcjonują dominację „dóbr prywatnych” i podważają pogląd, że edukacja publiczna jest przedsięwzięciem skierowanym na dobro publiczne w demokratycznym społeczeństwie’ (Cochran-Smith, 2001, str. 50). Projekt Tuning nie zajmuje stanowiska w tym sporze, jednak sygnalizuje jego istnienie. W tematyce niniejszego rozdziału nie mieszczą się też opisy długiego i złożonego procesu zmian w kształceniu akademickim w Europie, ani zagadnienia, które miały wpływ na zmianę programów nauczania. Europa wymaga by jej obywatele byli kulturalnie i intelektualnie wyposażeni w kompetencje odpowiednie na teraz i na przyszłość. Tylko w ten sposób będą oni w stanie jako jednostki i społeczność wieść interesujące i satysfakcjonujące życie. Instytucje szkolnictwa wyższego mają kluczową rolę do odegrania w tworzeniu odpowiednich strategii. Obowiązkiem tych instytucji jest przygotowanie studentów do produktywnej kariery i przyjęcia postawy obywatelskiej w perspektywie uczenia się przez całe życie. Uczelnie i inne instytucje szkolnictwa wyższego muszą sobie zdać sprawę z faktu, że dążą do ruchomego celu, a ich wiodąca rola w tworzeniu i przekazywaniu wiedzy wymaga nowej wrażliwości na zmiany zachodzące w społeczeństwie. Coraz częściej winni odwoływać się do konsultacji z zainteresowanymi stronami. Edukacja powoduje postęp społeczny, lecz jednocześnie winna wyprzedzać oczekiwania społeczne tworząc odpowiednie strategie dla przyszłych programów studiów.
83