Έ ρευνα
Έρευνα Franchise 2018 Σταδιακή ανάκαμψη και ανακατατάξεις FRANCHISING 2006 - 2017 Για 20η χρονιά παρουσιάζουμε τα συνοπτικά αποτελέσματα της ετήσιας έρευνας του FRANCHISE SUCCESS σε συνεργασία με τους ειδικούς συμβούλους της THE FRANCHISE CO. για την πορεία του franchising στην ελληνική αγορά. 100
→ Πανόραμα Franchise 2018
Σταδιακή ανάπτυξη, αναδιάταξη και εισαγωγή νέων ισχυρών δικτύων σηματοδοτούν το νέο τοπίο στην αγορά του franchising, επανακαθορίζοντας το σκηνικό και το ανταγωνιστικό πλαίσιο στον χώρο.
Κατανομή Συστημάτων Franchise 2017 ΛΙΑΝΙΚΗ 58 12%
ΕΝΔΥΣΗ 94 20%
ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ 38 8%
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 34 7%
ΕΝΔΥΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
ΤΡΟΦΙΜΑ-ΠΟΤΑ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ 46 10%
ΤΡΟΦΙΜΑ-ΠΟΤΑ 45 10%
ΕΣΤΙΑΣΗ
ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΛΙΑΝΙΚΗ
ΕΣΤΙΑΣΗ 104 22%
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΕΝΔΥΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΡΟΦΙΜΑ-ΠΟΤΑ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΣΤΙΑΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΛΙΑΝΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 54 11%
ΕΤΟΣ 2017
ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΛΥΣΙΔΩΝ 94 34 45 54 104 46 38 58 473
(%) 20% 7% 10% 11% 22% 10% 8% 12% 100%
ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ 2.515 959 3.654 3.279 3.098 526 993 2.867 17.891
(%) 14% 5% 20% 18% 17% 3% 6% 16% 100%
Πίνακας 1: Κατανομή Δείγματος
Τ
α αποτελέσματα της φετινής έρευνας καταγράφουν ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά αναδεικνύοντας τις ευκαιρίες, αλλά και τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν τα δίκτυα τα επόμενα χρόνια, διεκδικώντας ποιοτικούς franchisees. Το δείγμα της έρευνας αποτελείται από 473 αλυσίδες που διαθέτουν 17.891 καταστήματα. Βασικό χαρακτηριστικό για άλλη μια χρονιά είναι η μείωση στο δείγμα του συνολικού αριθμού των αλυσίδων στο χώρο της Εκπαίδευσης, της Προσωπικής Φροντίδας, ενώ αύξηση συνεχίζει να παρουσιάζει η Εστίαση και
η κατηγορία των Τροφίμων-Ποτών. Και σε επίπεδο αριθμού σημείων πώλησης, τη σημαντικότερη αύξηση συνεχίζουν να έχουν οι κατηγορίες Τρόφιμα-Ποτά, Εστίαση και Υπηρεσίες. Βασικά χαρακτηριστικά που είχαν αναδειχθεί σε έρευνες των προηγούμενων ετών, παραμένουν. Ό υψηλός βαθμός θνησιμότητας των νέων δικτύων είναι μια από τις κύριες παθογένειες στον χώρο του franchising στην Ελλάδα. Η πλημμελής προετοιμασία, η ανυπαρξία κουλτούρας franchise, η απουσία υποδομών, σχεδιασμού και ανθρώπινου δυναμικού, έχουν σημαντικές επιπτώσεις στα νέα δίκτυα. Η πλήρης απουσία ενός θεσμο-
θετημένου πλαισίου δραστηριοποίησης στον χώρο και η ανάγκη διαφάνειας καθίστανται απαραίτητες πλέον. Χαρακτηριστικό, επίσης στοιχείο που επιβεβαιώνει τις τάσεις των προηγούμενων ετών, είναι ότι στη συνολική δεξαμενή των επιχειρήσεων που επιλέγουν το franchising ως στρατηγική ανάπτυξης, υπάρχει μια συνεχής εισροή νέων εταιρειών που κυμαίνεται από 80-100 νέα concepts ετησίως με ταυτόχρονη αποχώρηση αντίστοιχου αριθμού εταιρειών, που συμπαρασύρουν 250-300 franchise, με εξαιρετικά αρνητική επίπτωση στον θεσμό. Ποιοτικά, το χαρακτηριστικό των εταιρειών που διακό→ ΠΑΝΌΡΑΜΑ FRANCHISE 2018
101
Έ ρευνα ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ 2006 2007 2006 2008 2007 2009 2008 2010 2009 2011 2010 2012 2011 2013 2012 2014 2013 2015 2014 2016 2015 2017 2016 2017
ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ FRANCHISE
SHOP IN A SHOP
CORNERS
ΣΥΝΟΛΟ
3.366 8.133 1.208 535 ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ FRANCHISE SHOP IN A SHOP CORNERS 3.378 8.989 1.414 710 3.366 8.133 1.208 535 3.464 10.030 1.451 997 3.378 8.989 1.414 710 3.532 10.674 1.514 1.253 3.464 10.030 1.451 997 3.922 11.248 1.329 1.544 3.532 10.674 1.514 1.253 3.710 10.569 1.050 1.770 3.922 11.248 1.329 1.544 3.702 9.786 953 1.915 3.710 10.569 1.050 1.770 3.699 9.618 911 2.140 3.702 9.786 953 1.915 4.002 9.879 922 2.377 3.699 9.618 911 2.140 4.120 9.419 901 2.660 4.002 9.879 922 2.377 4.178 9.591 904 2.466 4.120 9.419 901 2.660 4.478 10.112 1.066 2.235 4.178 9.591 904 2.466 4.478 10.112 Πίνακας 2: Διαχρονική Εξέλιξη και1.066 Κατανομή Δικτύων2.235
13.222 ΣΥΝΟΛΟ 14.498 13.222 15.954 14.498 17.026 15.954 17.959 17.026 17.099 17.959 16.360 17.099 16.372 16.360 17.191 16.372 17.102 17.191 17.139 17.102 17.891 17.139 17.891
ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ
ΜΕΡΙΔΙΟ ΑΝΑ ΤΥΠΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΟΣ 2006 2007 2006 2008 2007 2009 2008 2010 2009 2011 2010 2012 2011 2013 2012 2014 2013 2015 2014 2016 2015 2017 2016 2017
ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ
ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ FRANCHISE
SHOP IN A SHOP
CORNERS
ΣΥΝΟΛΟ
25% ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ 23% 25% 22% 23% 21% 22% 22% 21% 22% 22% 23% 22% 23% 23% 23% 23% 24% 23% 24% 24% 25% 24% 25%
62% ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ FRANCHISE 62% 62% 63% 62% 63% 63% 63% 63% 62% 63% 60% 62% 59% 60% 57% 59% 55% 57% 56% 55% 57% 56% 57%
9% SHOP IN A SHOP 10% 9% 9% 10% 9% 9% 7% 9% 6% 7% 6% 6% 6% 6% 5% 6% 5% 5% 5% 5% 6% 5% 6%
4% CORNERS 5% 4% 6% 5% 7% 6% 9% 7% 10% 9% 12% 10% 13% 12% 14% 13% 16% 14% 14% 16% 12% 14% 12%
100% ΣΥΝΟΛΟ 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
ΜΕΡΙΔΙΟ ΑΝΑ ΤΥΠΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΟΣ
Πίνακας 3. Ποσοστιαία Κατανομή ανά τύπο καταστήματος πτουν την ανάπτυξή τους με franchise, είναι κυρίως η αδυναμία προσαρμογής στον χώρο και λιγότερο ο επανακαθορισμός μιας άλλης στρατηγικής, που αποδεικνύεται πιο αποτελεσματική για τις ίδιες. Στην πλειονότητά τους διακόπτουν γιατί δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις που ζητούνται από έναν «ποιοτικό» franchisor. Φυσικά, είναι προφανές ότι η αλλαγή της στρατηγικής και η αποχώρηση από τον χώρο δεν σημαίνει ότι όλα τα δίκτυα που σταματούν δεν διαθέτουν εκείνες τις προϋποθέσεις για να επιτύχουν τους στρατηγικούς τους στόχους. Υπάρχουν και δίκτυα που ο επανακαθορισμός της στρατηγικής τους οφείλεται π.χ. στην αλλαγή του ανταγωνιστικού πλαισίου, ή σε αλλαγές συνολικά στην αλυσίδα αξίας. Σ’ αυτή την περίπτωση, η αλλαγή στρατηγικής και επιβεβαιώνεται και αποδεικνύεται ιδιαίτερα αποδοτική. Για το 2017, χαρακτηριστική είναι η εί-
102
→ ΠΑΝΌΡΑΜΑ FRANCHISE 2018
σοδος «μεγάλων» παιχτών στον χώρο του franchising. Ισχυροί όμιλοι επίσης, αρχίζουν να το επιλέγουν κυρίως όχι για λόγους προσέλκυσης πόρων για την υλοποίηση των επενδυτικών τους σχεδίων, όσο για να μπορέσουν να προσεγγίσουν «ποιοτικούς» managers με υψηλό βαθμό παρακίνησης, ικανών να υλοποιήσουν αποτελεσματικά τα επιχειρησιακά μοντέλα και τα υψηλά standards εξυπηρέτησης που έχουν θέσει για τα δίκτυά τους. Χαρακτηριστικό επίσης της έρευνας για το 2017 είναι η μικρή αύξηση και του μέσου μεγέθους των δικτύων του δείγματος που αγγίζει τα 38 καταστήματα ανά δίκτυο. Το 2017 αυξήθηκαν συνολικά κατά 752 τα σημεία πώλησης σε όλες τις αλυσίδες του δείγματος. Αν συνεκτιμήσουμε resales, υποκαταστάσεις και αποχωρήσεις, όλα τα δίκτυα διεκδικούν 1.500-1.650 franchisees, ενώ οι ενδιαφερόμενοι σύμφωνα με τα στοιχεία του FRANCHISE SUCCESS, υπερβαίνουν τις
70.000. Τη μεγαλύτερη συνεισφορά σε αυτή την αύξηση είχε η κατηγορία Τρόφιμα-Ποτά με 393 καταστήματα, ο Οικιακός Εξοπλισμός με 171 νέα σημεία και η Εστίαση με 123. Η μεγάλη αύξηση του Οικιακού Εξοπλισμού οφείλεται κυρίως στην επιλογή αρκετών δικτύων όχι τόσο στο να αναπτύξουν καταστήματα franchise, όσο στο να δημιουργήσουν shop in shop ή να ενεργοποιήσουν club μεγάλων πελατών. Επιλέγοντας μια πολυκάναλη στρατηγική, έχουν επιτύχει σημαντικούς βαθμούς ανάπτυξης. Παρά την αύξηση στον χώρο της Εστίασης, το 123, θεωρείται ιδιαίτερα χαμηλό μέγεθος. Η υψηλή θνησιμότητα νέων παιχτών περιόρισε σημαντικά την κατηγορία. Παρά την επιτυχημένη πορεία αρκετών δικτύων που επέτυχαν ιδιαίτερα υψηλούς βαθμούς ανάπτυξης, εντούτοις ο συνολικός αριθμός εμφανίζεται χαμηλός. Ο κλάδος που παρουσίασε έντονη πτώση ήταν ο αυτός της Ένδυσης. Το ποιοτικό στοι-
20.000 20.000 18.000 18.000 16.000 16.000 14.000 14.000 12.000
17.959
17.099 17.191 17.102 17.139 16.360 16.372 17.959 15.954 14,9% 17.099 17.026 17.191 17.102 17.139 16.360 16.372 14.498 15.954 14,9% 10,0% 13.222 9,7% 14.498 10,0% 13.222 9,7% 17.026
10.000 8.000
5,0%
5,5%
6,7%
6.000 4.000
-
-4,3%
-4,8%
4.000 2.000 2006
2007
2008
2009
Συνολικός Αριθμός Καταστημάτων
2006
2007
2008
Ρυθμός ανάπτυξης Συνολικός Αριθμός Καταστημάτων
2010
2009
2011
2010
2012
2011
5% 5% 0% 0%
-0,5%
-5%
-4,3%
-4,8%
-5%
2013
2012
15%
10%
0,2%
0,1%
20% 15%
-0,5%0,2%
0,1%
20%
10%
4,4%
5,0%
8.000 6.000
2.000 -
17.891
4,4%
5,5%
6,7%
12.000 10.000
17.891
2014
2013
2014
2015 2015
2016 2016
2017 2017
-10% -10%
Ρυθμός ανάπτυξης
Διάγραμμα 1: Διαχρονική Εξέλιξη Συνολικού Αριθμού Σημείων Πώλησης
12.000 12.000 10.000 10.000 8.000 8.000 6.000
8.133 8.133
8.989
10.030 10.030
8.989
10.674 10.674
11.248 11.248
10.569 10.569
9.786
9.879
9.618
9.786
9.618
9.879
9.419 9.419
9.591 9.591
10.112 10.112
6.000 4.000 4.000 2.000 2.000 -
2006 2006
2007
2008
2007
FRANCHISE SUCCESS DATABASE
2008
2009 2009
2010 2010
2011 2011
2012
2013
2012
FRANCHISE SUCCESS DATABASE
2014
2013
2014
Διάγραμμα 2: Εξέλιξη Συνολικού Αριθμού Καταστημάτων Franchise
χείο που αξίζει να αναφερθεί, είναι ότι ο αριθμός των εταιρικών σημείων σε σχέση με τα franchise είναι 3 προς 5, δείγμα ότι τα περισσότερα δίκτυα επιλέγουν μια πολυκάναλη στρατηγική, έτσι ώστε να θέσουν υγιείς βάσεις για τη μελλοντική τους πορεία. Αν αναλύσουμε με ιδιαίτερη προσοχή από πού πηγάζει η ετήσια ανάπτυξη του 4,4% στον συνολικό αριθμό των καταστημάτων, θα διαπιστώσουμε ότι οφείλεται αποκλειστικά σχεδόν στα μεγάλα ώριμα δίκτυα. Μόνο σε ελάχιστες υποκατηγορίες όπως στον καφέ, η ανάπτυξη μπορεί να οφείλεται στα νεοεισερχόμενα δίκτυα. Στους υπόλοιπους κλάδους, καθορίζεται είτε από τις κινήσεις και τις επενδύσεις μεγάλων ομίλων, είτε στην αναδιάρθρωση-refranchising των δικτύων τους. Αν εξετάσουμε τα ποιοτικά στοι-
χεία των νέων σημείων, το 53% οφείλεται στις Υπηρεσίες, το 23% στην Εστίαση και το 13% στα Τρόφιμα-Ποτά. Συνοψίζοντας, για το 2018 θα μπορούσαμε να διατυπώσουμε ορισμένες γενικές παρατηρήσεις. Πρώτον, όσον αφορά τα νεοεισερχόμενα συστήματα franchise, παραμένει η υψηλή θνησιμότητα, δείγμα ακριβώς της έλλειψης κουλτούρας, της γνώσης και του ανθρώπινου δυναμικού στον χώρο. Δεύτερον, εταιρείες όλο και μεγαλύτερου μεγέθους, επιλέγουν το franchising σαν εργαλείο ανάπτυξης, επιδιώκοντας να προσελκύσουν ποιοτικό ανθρώπινο δυναμικό και να βελτιώσουν τη σχέση σταθερών-μεταβλητών δαπανών, με ταυτόχρονη απόκτηση ευελιξίας. Τρίτον, ο πραγματικός χρόνος απόσβεσης
2015 2015
2016 2016
2017
Franchise Καταστήματα
2017
Franchise Καταστήματα
των franchise επιτείνεται λόγω των ιδιαιτεροτήτων της ελληνικής αγοράς, αλλά και του νέου ανταγωνιστικού πεδίου, όπως αυτό διαμορφώνεται σταδιακά σε όλους τους κλάδους. Η συρρίκνωση της κερδοφορίας, η αύξηση των απαιτήσεων σε ίδια κεφάλαια, η απουσία αποδοτικών εργαλείων, χρηματοδότησης, συντείνουν ακριβώς στη μείωση των αποδόσεων. Τέταρτον, τα δίκτυα τα οποία το προηγούμενο διάστημα επένδυσαν σε επίπεδο υποδομής, οργάνωσης και στήριξης των franchisees τους, επέτυχαν να διατηρήσουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και ιδιαίτερα να δημιουργήσουν υψηλό συντελεστή επανεπένδυσης από τους υφιστάμενους franchisees. Πέμπτο, αυξήθηκε ο αριθμός μεταπώλησης υφιστάμενων σημείων, με ταυτόχρονη αύξη→ ΠΑΝΌΡΑΜΑ FRANCHISE 2018
103
Έ ρευνα
ση των αριθμών των multi-unit franchisees στα ώριμα δίκτυα. Έκτο, σε κλάδους όπως τα Τρόφιμα- Ποτά, η Ένδυση και η Λιανική συνεχίζει να αυξάνεται ο αριθμός των εταιρικών σημείων με στόχο τα δίκτυα να διασφαλίσουν μια στέρεη βάση διείσδυσης στον χώρο των νέων εμπορικών ζωνών, όπως αυτές διαμορφώνονται στα μεγάλα αστικά κέντρα. Έβδομο, συνεχίζεται η αναδιάρθρωση σε γεωγραφικό επίπεδο των μεγάλων δικτύων, μειώνοντας τον αριθμό των σημείων, αλλά μεγαλώνοντας το μέγεθος ανά κατάστημα,
εμπλουτίζοντας το προϊοντικό τους μείγμα και σε επίπεδο υπηρεσιών. Όγδοο, συνεχίστηκε και το 2017 η πτωτική πορεία των διαττόντων αστέρων της τελευταίας τετραετίας, αναδεικνύοντας την οδυνηρή πραγματικότητα. Δηλαδή, ενώ συναντώνται ευκαιρίες ανάπτυξης στον χώρο του franchising, αν δεν υπάρχουν σοβαρές υποδομές, ολοκληρωμένος στρατηγικός σχεδιασμός, προσεχτική επιλογή των franchisees και των ζωνών δραστηριοποίησης, οι ευκαιρίες αυτές μπορούν να χαθούν με εξαιρετικά οδυνηρά αποτελέσματα τόσο για τις εταιρεί-
ες, όσο και για τους επενδυτές που εμπιστεύτηκαν αυτά τα δίκτυα. Ένα τελευταίο στοιχείο που χαρακτήρισε το 2017 είναι η συνέχιση υβριδικών μοντέλων ανάπτυξης και συνεργασιών, στα πλαίσια πολυκάναλης ανάπτυξης που εφαρμόζουν τα δίκτυα. Ιδιαίτερα στον χώρο του Λιανεμπορίου αλλά και των Υπηρεσιών, αυτή η τάση θα ενταθεί τα επόμενα χρόνια, δημιουργώντας εξαιρετικές ευκαιρίες εξέλιξης και προσέλκυσης νέων εταιρειών στον χώρο του franchising, αλλά και «ποιοτικών» franchisees.
Καθημερινή ενημέρωση για τα δίκτυα franchise
www.franchiseportal.gr
104
→ ΠΑΝΌΡΑΜΑ FRANCHISE 2018
www.franchise-success.gr
Έ ρευνα ΕΝ∆ΥΣΗ
Η
κατηγορία της Ένδυσης συνεχίζει να πλήττεται περισσότερο από τις υπόλοιπες στον χώρο του franchising. Η συνολική πτώση στο επίπεδο του δείγματος ξεπερνά το 30%, ενώ αν συνεκτιμήσουμε και τις εταιρείες που έχουν σταματήσει να κάνουν franchise, η συνολική πτώση υπερβαίνει το 60% την τελευταία οχταετία. Βασικό χαρακτηριστικό είναι η ύπαρξη μιας ομοιόμορφης, πλην των παιδικών ρούχων και των αξεσουάρ, πτώσης όλων των υποκατηγοριών της Ένδυσης. Αυτό οφείλεται κυρίως στην επικράτηση των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών του κλάδου, στον περιορισμό των ζωνών υψηλής εμπορικότητας, καθώς και στη συρρίκνωση συνολικά της κερδοφορίας στην κατηγορία. Οι εταιρείες που συνεχίζουν να επιλέγουν το franchising ως στρατηγική ανάπτυξη στον χώρο της Ένδυσης, προχωρούν σε αναδιάρθρωση του δικτύου τους, επιλέγοντας κυρίως το μετασχηματισμό καταστημάτων σε εταιρικά, σε ζώνες υψηλής εμπορικότητας, έτσι ώστε να μπορέσουν να διατηρήσουν τη θέση τους στην αγορά. Η αύξηση των ενοικίων και η μείωση της κερδοφορίας καθιστά απαγορευτικό το franchise στην κατηγορία. Χαρακτηριστικό επίσης της κατηγορίας τα τελευταία χρόνια είναι η πτώση του fast fashion, καθώς συνεχίζεται η συνολική κόπωση στο χώρο, κυρίως λόγω λανθασμένων επιλογών στην στρατηγική τοποθέτησή τους. Δηλαδή, δεν πέτυχαν να συγκεράσουν αποτελεσματικά την ελκυστικότητα τιμής και τη δέσμευση του πελάτη, σε συνδυασμό με την οικοδόμηση ισχυρών brands, δείγμα ακριβώς της αποσπασματικότητας της προσέγγισης ορισμένων εταιρειών του κλάδου. Το φαινόμενο αυτό θα συνεχίσει να εντείνεται λόγω της αύξησης κυρίως των πολυεθνικών του χώρου και της διείσδυσή τους και σε μικρότερες αγο-
Αναδιάρθρωση και νέα µοντέλα ανάπτυξης 106
• ΠΑΝΟΡΑΜΑ FRANCHISE 2018
1.800 1.539
1.600 1.400 1.800
1.397 1.235
1.200 1.600 1.000 1.400
1.330
1.297
1.228 1.518
1.586 1.199
1.397
959 1.235
743
623
1.056
748 1.148
1.297
1.228
1.140
1.330 1.199
717
539 743
748
717
623
58
400 -
19
23
2006 2007 2008 200 ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ 58
23
19
-
29 2009
653
44
1.069
240 539
853
828
1.137
1.105
897
327 326
275
313
828
853
311
312
296 300
258 324
459 327
311
312
296
2011 240 2012 253 2013 3262014 313 2015 2752016 3002017 258
2010
ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ FRANCHISE
SHOP IN A SHOP
44
29
1.105
1.033
955
253
897
1.191
1.178
1.101
459
1.137
1.033
955
1.069
1.191
1.178
1.101
1.140
653
959
800 400 600 200
1.148 1.539
1.056
800 1.200 1.000 600
1.586
1.518
CORNERS
324
2006 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 ∆ιάγραµµα 3:2007 ∆ιαχρονική Μεταβολή Καταστηµάτων στον κλάδο της Ένδυσης ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ
4.000 3.500 3.000
21%
3.215
3.458
ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ FRANCHISE
3.532
3.580
3.308
20% 2.925
13%
2.713
2.841
2.674
2.586
2.515
8%
2.000
1% -3%
1.000
-8%
500
-6%
-7%
-3%
2007
2008
2009
2010
2011
Συνολικός Αριθμός Καταστημάτων
2012
10%
0% -5% -10%
-12%
2006
15%
5%
5% 2%
1.500
-
CORNERS
25%
2.852
2.500
SHOP IN A SHOP
2013
2014
2015
2016
2017
-15%
Ρυθμός ανάπτυξης
∆ιάγραµµα 4: ∆ιαχρονική Μεταβολή Καταστηµάτων στο σύνολό τους στον Κλάδο της Ένδυσης και ο Ρυθµός Ανάπτυξης ρές. Η επιλογή του franchising στην κατηγορία θα πρέπει πλέον να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή και κυρίως είτε σε μικρές αγορές είτε σε concepts τα οποία θεωρούν ιδιαίτερα κρίσιμη την επιλογή του franchisee και την απαίτηση για υψηλού επίπεδου εξυπηρέτηση. Τη μεγαλύτερη πτώση εμφάνισε η Υπόδηση, που οφείλεται κυρίως στο μοντέλο ανάπτυξης που επέλεξαν ορισμένα δίκτυα με τη συμβολή «ειδικών» του χώρου που στήριξαν ένα εμπορικό μοντέλο συνεργασίας στην παρακαταθήκη και στις προσφορές. Αποτέλεσμα, η απώλεια σημαντικών πόρων και η δυσφήμιση του θεσμού. Σημαντικό στοιχείο που περιορίζει την πτώση στην κατηγορία είναι η ανάπτυξη multi-unit franchisee κυρίως από πολυεθνικές εταιρείες, οι οποίες στοχεύουν στην γρήγορη ανάπτυξη μέσω της συνεργασίας με παραδοσιακούς ομίλους του χώρου. Τέλος, ακόμα μια πιο προσεχτική ανάλυση, πέρα από τους μέσους όρους, δείχνει ότι
στον κλάδο ισχυροποιούνται οι αλυσίδες που έχουν καταφέρει να αναπτύξουν ένα ευέλικτο αναπτυξιακό μοντέλο, εδραιωμένο σε ένα πολυκάναλο δίκτυο πωλήσεων. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι η αύξηση του μεριδίου στις πωλήσεις της κατηγορίας των e-shops και των corners που μετασχηματίζουν τις σχέσεις στην παραδοσιακή «Χονδρική». Η ύπαρξη club μεγάλων πελατών και corners ενδυναμώνει τα δίκτυα που έχουν μια ολιστική προσέγγιση στην κατηγορία. Τέλος, ο χώρος της Ένδυσης και της Υπόδησης θα παρουσιάσει το 2018 αντίστοιχα πτωτικά χαρακτηριστικά που ίσως ενταθούν ακόμα περισσότερο από την αναμενόμενη είσοδο νέων πολυεθνικών αλυσίδων στην ελληνική αγορά. Η εμπειρία της τελευταίας πενταετίας στον κλάδο αναδεικνύει ότι η είσοδος νέων δικτύων απαιτεί ιδιαίτερα μεγάλη προσοχή, ενώ τα μοντέλα franchise μετασχηματισμού, ή το μοντέλο του διαχειριστή αποδείχθηκαν μη αποτελεσματικά στον χώρο.
∆ιάγραµµα 5: ∆ιαχρονική Μεταβολή Καταστηµάτων στον κλάδο της Προσωπικής Φροντίδας
ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙ∆Α
Ο
κλάδος της Προσωπικής Φροντίδας συνεχίζει την αυξητική του πορεία που οφείλεται κυρίως στις υποκατηγορίες της προσωπικής περιποίησης, στα κέντρα αισθητικής, αλλά και στην ανάπτυξη από τις εδραιωμένες εταιρείες του κλάδου corners μέσα κλειστές αγορές. Η συνεχιζόμενη ζήτηση και αυξητική πορεία οφείλεται κυρίως στο χαμηλό επίπεδο αρχικής επένδυσης και στην προσφορά λύσεων αυτοαπασχόλησης. Ο χώρος των κομμωτηρίων συνεχίζει να παρουσιάζει μικρή ανάπτυξη, που όμως οφείλεται στην αύξηση των εταιρικών σημείων, αλλά και σε υβριδικά μοντέλα «join venture» και BFL. Για το 2018 αναμένεται να συνεχιστεί η αυξητική πορεία κυρίως σε εξειδικευμένα κέντρα αισθητικής και εξειδικευμένων καταστημάτων προσωπικής περιποίησης, ειδικά
Κλειδί η παροχή εµπειρίας υψηλής προστιθέµενης αξίας στον πελάτη
600 500 400
20%
19%
19%
472 398
504
513
436
406
7%
332
14%
401
455 9%
6% 5%
0%
-4%
-5%
200
-10%
-15%
100 -
20% 10%
4% -1%
25% 15%
384
2%
300
526
496
-21%
2006
2007
2008
2009
2010
2011
-20%
2012
Συνολικός Αριθμός Καταστημάτων
2013
2014
2015
2016
2017
-25%
Ρυθμός ανάπτυξης
∆ιάγραµµα 6: ∆ιαχρονική Μεταβολή Καταστηµάτων στο σύνολό τους στον Κλάδο της Προσωπικής Φροντίδας και ο Ρυθµός Ανάπτυξης στην κατηγορία που συνδυάζεται η παροχή υπηρεσιών με την πώληση προϊόντων. Ο κλάδος επίσης, συνεχίζει να έχει τις παθογένειες προηγούμενων ετών. Δηλαδή, πολλά νεοεισερχόμενα δίκτυα παρουσιάζουν υψηλό βαθμό θνησιμότητας, μιας και στην συντριπτική πλειονότητά τους, ούτε έχουν ολοκληρωμένο concept, ούτε διαθέτουν τις αναγκαίες υποδομές, αλλά ούτε και μια ελκυστική ανταγωνιστική πρόταση που να αντέχει στον χρόνο. Επίσης, διεθνή concepts κυρίως στον χώρο των καλλυντικών, αναμένεται να λειτουργήσουν σαν category killers, καλύ-
πτοντας τα κενά που αφήνουν οι παραδοσιακοί παίχτες του κλάδου. Συνοψίζοντας, η αλλαγή των καταναλωτικών πρότυπων, η διαφοροποίηση του ανταγωνισμού και οι αλλαγές στη δομή της αγοράς δημιουργούν όχι μόνο πιέσεις, αλλά και σημαντικές ευκαιρίες στον κλάδο, κυρίως στους υφιστάμενους παίχτες, οι οποίοι μπορούν σταδιακά και να διευρύνουν τα δίκτυά τους, αλλά και να προσφέρουν πιο ανταγωνιστικά συστήματα franchise, ιδιαίτερα στηριζόμενοι στο επίπεδο παροχής καλύτερης
εμπειρίας στον πελάτη.
http://www.franchiseblog.gr
Franchise Best Practices / Franchise Excellence / Καινοτοµία / Franchising & Licensing / Franchisee / Franchisor / ∆ιεθνής Ανάπτυξη / Επιδοτήσεις & Franchise / Πολυµετοχικές Εταιρείες / Στρατηγική / Σύµβουλοι Franchise
• ΠΑΝΟΡΑΜΑ FRANCHISE 2018
107
Έ ρευνα 2.500
1.888
2.000 1.797
1.709 1.563
1.527
1.451
1.500
1.381 1.172
2.500
961
1.000 2.000
275 500
239 273
218 -
-
2006
2671.500
251 218
-
2007
183 1.000
-
2008
ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ
504
1.709
177
500
2009
1.451
163
239
-
275
2011 218
218
504 267
-
217
-
163
961
28 233
170
2012177 2013 43
-
2006 2007 2008 ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ
32
-
-
-
190
855 28
732
217
-
-
769
212
2015
28
SHOP IN A SHOP
-
212
238
2014 32
45
183
ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ FRANCHISE -
238
1.381
1.172
45
251
2010 273
233
170
43
769
732
1.563
1.527
855
1.888
1.797
2016190
28
CORNERS
-
-
-
-
2017 -
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ FRANCHISE SHOP IN A SHOP CORNERS
∆ιάγραµµα 7: ∆ιαχρονική Μεταβολή Καταστηµάτων στον Κλάδο της Εκπαίδευσης
ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ
Σ
τον χώρο της Εκπαίδευσης συνεχίζεται η έντονη πτωτική πορεία. Στα δίκτυα του δείγματος, η πτώση ξεπερνά τα 1.500 σημεία την τελευταία οχταετία, ενώ συνολικά αν συνεκτιμήσουμε και τα δίκτυα που έχουν σταματήσει να αναπτύσσονται με franchise, η πτώση ξεπερνά το 70%! Βασικό χαρακτηριστικό της κατηγορίας, ακόμα και σε εκείνα τα δίκτυα που εμφανίζονταν ως ηγέτες στην κατηγορία, έχοντας μεγάλο αριθμό franchise στο δίκτυό τους, ήταν η αδυναμία τους να προσαρμοστούν στο νέο τοπίο, να βελτιστοποιήσουν αναπτυξιακές διαδικασίες, να επενδύσουν σε υποδομές, να προσαρμόσουν τη συνολική πρόταση αξίας τόσο προς τον καταναλωτή, όσο και στους franchisees. Αποτέλεσμα, οι έντονες φυγόκεντρες τάσεις και η απαξί-
Όραµα, συνέπεια και προσεκτικός σχεδιασµός 108
• ΠΑΝΟΡΑΜΑ FRANCHISE 2018
3.000 2.204
2.500 2.000
8%
2.042
20%
2.569
16%
2.034
2.249
14%
10% 2%
2%
0%
1.657
1.596
1.437 -4%
1.500
1.227
-10%
1.100
-15%
1.000
-10%
-10% 959
944 -14%
500 -
0%
-20% -30%
-36%
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Συνολικός Αριθμός Καταστημάτων
2012
2013
2014
2015
2016
2017
-40%
Ρυθμός ανάπτυξης
∆ιάγραµµα 8: ∆ιαχρονική Μεταβολή Καταστηµάτων στο σύνολό τους στον Κλάδο της Εκπαίδευσης και ο Ρυθµός Ανάπτυξης ωση. Εντούτοις, στην κατηγορία υπάρχουν δίκτυα κυρίως στον χώρο των φροντιστηρίων και των κέντρων μελέτης που συνεχίζουν να έχουν αυξητική πορεία. Αν αναλύσουμε με ιδιαίτερη προσοχή ποια είναι αυτά τα δίκτυα και ποια στρατηγική ακολούθησαν, θα διαπιστώσουμε ότι επένδυσαν στην τεχνολογία, στα συστήματα, σε μια διαφορετική επικοινωνιακή στρατηγική, σε εμπλουτισμένο προϊόν κ.λπ. Επιπροσθέτως, ιδιαίτερη έμφαση έδωσαν στην επιλογή των franchisees, βελτίωσαν την αρχιτεκτονική τιμών αλλά και
επανακαθόρισαν συνολικά όλο το μοντέλο λειτουργίας τους με αποτέλεσμα να συνεχίσουν να επεκτείνονται ακόμα και σε δύσκολες αγορές περιφέρειας, ενώ ταυτόχρονα διευρύνουν το μείγμα υπηρεσιών τους, διεκδικώντας μερίδια από όμορες αγορές. Χαρακτηριστικό επίσης αυτών των δικτύων είναι ότι η ηγετική ομάδα τους χαρακτηρίζονταν από όραμα, συνέπεια, προσεκτικό σχεδιασμό ενώ ταυτόχρονα καταδεικνύουν υψηλή δέσμευση στη στρατηγική του franchising.
2.500
2.000
1.500 2.500
1.000
2.000
2.055
1.114 500
1.500
645
693 588 55
-
2006
647
901 -
738
873
1.349
1.682
1.000
41
2007
-
22
500
-
17
-
588 55
973
1.114
7 901 -
41
647
4 22
873
1.349
1.682
17
7
-
1.077 2.055
9891.690
738
3
2.042
1.743
1.750 645
693
1.690
922
922
1.750
-
4
973 4
1.743
-
3
4
4
1.089 2.090
-
4
2.119 1.218
1.509
2.042 1.089
1.077
989
2.119
2.090
-1.218 - 1 -
1.509
1
26
2008 2009- 2006 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 ΕΤΑΙΡΙΚΑ FRANCHISE SHOP IN A SHOP CORNERS ΕΤΑΙΡΙΚΑ FRANCHISE SHOP IN A SHOP CORNERS
26
2017
Διάγραμμα 9: Διαχρονική Μεταβολή Καταστημάτων στον Κλάδο των Τροφίμων-Ποτών
ΤΡΟΦΙΜΑ-ΠΟΤΑ
Ό
4.000
3.654
35%
3.500 30% 30% κλάδος των Τροφίμων-Ποτών στα 3.261 3.136 3.179 δίκτυα του δείγματος παρουσιάζει 3.000 25% 2.562 2.676 2.666 2.736 22% μια θεαματική ανάπτυξη την τε2.104 2.500 20% 19% 18% 4.000παρά τις ανακατατάξεις και λευταία τριετία, 2.000 15% 3.654 1.783 15% τα γενικότερα προβλήματα που αντιμετώπι1.587 12% 12% 1.336 1.500 10% σε ο χώρος3.500 λόγω της κατάρρευσης 30% του δι3.261 3.136 3.179 κτύου «Μαρινόπουλος». Η έντονη αυξητική 1.000 5% 4% 3% 3% 1% τάση οφείλεται 500 0% 3.000κυρίως στην ελκυστικότητα 2.562 2.676 2.666 0% 2.736 της μικρής λιανικής, μιας και τα οργανωμέ-5% 22% να δίκτυα της κατηγορίας προσφέρουν μια 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2.104 2.500 ιδιαίτερα προσιτή και άμεση λύση για οικο19% 18% Συνολικός Αριθμός Καταστημάτων Ρυθμός ανάπτυξης γενειακή ενασχόληση και ταυτόχρονα τη δυ2.000 1.783 15% νατότητα περαιτέρω ανάπτυξης μέσω multiΔιάγραμμα 10: Διαχρονική Μεταβολή Καταστημάτων στο σύνολό 1.587 12% 12% unit συμφωνιών. Επίσης, ιδιαίτερη συμβολή τους στον Κλάδο των Τροφίμων-Ποτών και ο Ρυθμός Ανάπτυξης 1.336 1.500 σε αυτή την αναπτυξιακή πορεία είναι η ένταξη αυτόνομων αλυσίδων κάτω από την πίεση brand και ενός οργανωμένου μηχανισμού, με επόμενα χρόνια, κυρίως λόγω της επιλογής 1.000 σε μεγαλύτερους ομίλους. του ανταγωνισμού 4% μεγάλων ομίλων του χώρου να υιοθετήσουν υποδομή, logistics, συστήματα ποιότητας, δι3% 3% Δεν επεδίωξαν μόνο την προστασία των οικομοντέλα συγχρηματοδότησης, ή1% BFL προσελαχείρισης του πελάτη κ.λπ. νομιών κλίμακας 500 και τα οφέλη της ένταξης σε 0% Τρίτος παράγοντας της παρατηρούμενης κύοντας μεγάλο μέρος υποψήφιων franchisees ομίλους αγορών, αλλά κυρίως θέλησαν να αξιαύξησης είναι η σημαντική άνοδος των σημείπου αναζητούν υψηλή ρευστότητα, σιγουριά οποιήσουν τα πλεονεκτήματα ενός ισχυρού ων πώλησης στον χώρο του «νέου τύπου αρκαι προσωπική ενασχόληση. Επίσης, η ανα2006 2007 2008 2009που διεκδικούν 2010 όλο 2011 2012 διάρθρωση 2013 στον 2014 2016 κλάδο θα2015 προκαλέσει μετά 2017 τοπωλείων» και μεγαλύτερο τμήμα της αγοράς όχι μόνο από τα παρααπό μια περίοδο έντασης του ανταγωνισμού, δοσιακά αρτοπωλεία, αλλά και από την όμορη απελευθέρωση σημαντικών μεριδίων στην πεΣυνολικός Αριθμός Καταστημάτων Ρυθμός ανάπτυξης αγορά της Εστίασης. ριφέρεια σε όλες τις υποκατηγορίες, όπου θα Αν και οι επενδύσεις στον χώρο είναι ιδιαίεπιδιωχθεί από τους ίδιους μεγάλους ομίλους να κατακτηθούν μέσω ευέλικτων μοντέλων τερα υψηλές, η εφαρμογή του μοντέλου BFL franchise. Αλλαγές στο χρηματοπιστωτικό αποτελεί εξαιρετικό εργαλείο ανάπτυξης. Ό κλάδος αυτός συνολικά αναμένεται να αυσύστημα και στο φορολογικό θα επιταχύνουν ξηθεί με ιδιαίτερα σημαντικούς ρυθμούς και τα σημαντικά τις εξελίξεις στον χώρο.
Αύξηση με σημαντικούς ρυθμούς και ένταση του ανταγωνισμού
→ ΠΑΝΌΡΑΜΑ FRANCHISE 2018
109
35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% -5%
Έ ρευνα 2.000 1.776
1.800 1.600 1.400 1.180
1.200
1.060
200
1.305
1.310
1.110
2.000
812
808
1.776
1.800 1.600
604
600 400
1.282
1.276
1.289
1.050
1.000 800
1.287
1.216
1.476 1.209 1.234 1.189 1.342 1.365 1.329 1.340
1.400
210
201 89
145
159
158
1.000 800
144
-
2006
2007
2008
1.060
161 808
171600 400
1.216
1.180
1.200
412
176
604
210
201
200
145
89
2009 - 2010
144
171
2011
1.310
148
151
2012
210
176
2013
187
210
2014
206
210
206
2015
189
204
189
220
189
2016
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 FRANCHISE SHOP IN A SHOP CORNERS ΕΤΑΙΡΙΚΑ FRANCHISE SHOP IN A SHOP CORNERS
ΕΤΑΙΡΙΚΑ
204
189
220 127
174
158
154
1.110
127
174 210
161
159
158
1.305
187
1.476 1.209 1.234 1.189 1.342 1.365 1.329 1.340
1.282
158
154
812
412
1.276
1.289
1.050
148
151
1.287
2017
2017
Διάγραμμα 11: Διαχρονική Μεταβολή Καταστημάτων στον Κλάδο των Υπηρεσιών 3.500
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
Ό
κλάδος των Υπηρεσιών αν εξαιρέσουμε τη μεγάλη ώθηση που 3.500 έδωσε η είσοδος του ΌΠΑΠ, με τα 300 σημεία Play Όpap, παρουσιάζει στα34% 3.000 τάσεις. Όι υποκατηγορίες θεροποιητικές 33% που ανακάμπτουν είναι τα καθαριστήρα και η ψυχαγωγία. Χαρακτηριστικό αυτών των 2.500 είναι η απαίτηση για υπο-2.304 υποκατηγοριών δομή, οργάνωση, επικοινωνία, εκπαίδευση 2.024 αλλά και επένδυση σε τεχνολογικό επίπε2.000 δο. Αντίθετα, στους παραδοσιακούς κλάδους της κατηγορίας συνεχίζεται η πτωτι- 14% 1.510 αδυνατούν όχι κή πορεία και οι franchisors 1.500 μόνο να προσελκύσουν νέους επενδυτές, αλλά και να διατηρήσουν το υφιστάμενο δίκτυο, μιας και η απουσία υποδομών, αλλά 1.000 και στρατηγικής είναι προφανείς.
500
-
2006
2007
Σταθεροποιητικές τάσεις με ευκαιρίες από τουρισμό και στις υπηρεσίες υγείας και ευεξίας 110
→ ΠΑΝΌΡΑΜΑ FRANCHISE 2018
3.236
3.000
33%
34%
2.804
2.905
2.933
2.931
2.919
3.279
35,0%
2.900
2.607 2.500
2.024 1.510
25,0%
2.905
2.804
14%
2.607
1.500
30,0%
3.236
2.304
2.000
2.933
2.931
2.919
2.900
13%
4%
500
13%
20,0% 15,0%
12% 8%
2006
3.279
10,0%
1.000
-
40,0%
2007
2008
2009
2010
2011
Συνολικός Αριθμός Καταστημάτων
1%
2012
1% 5,0% 0%
2013
0%
2014
-1%
2015
35,0% 30,0% 25,0%
0,0%
2016
2017
-5,0%
Ρυθμός ανάπτυξης
12%
Διάγραμμα 12: Διαχρονική Μεταβολή Καταστημάτων στο σύνολό τους στον Κλάδο των Υπηρεσιών και ο Ρυθμός Ανάπτυξης 8%
40,0%
20,0% 15,0% 10,0%
1% 5,0% 4% Η κατηγορία χαρακτηρίζεται από μια έντο-1% ματα τα οποία θα λειτουργήσουν ως πάροχοι -1% 0% στον0% νη στασιμότητα και πτώση, δείγμα ακριβώς υπηρεσιών κλάδο, θα συμβάλλουν σε 0,0% ότι δεν κατέστη δυνατό να αναπτυχθούν δίνέα concepts. Αναμένεται να αναπτυχθούν οι κτυα τα οποία θα αποτελέσουν χρήσιμο αρωυπηρεσίες υγείας και ευεξίας, τόσο στον χώ-5,0% σε άλλους κλάδους που αναζητούν ρο της πρωτοβάθμιας υγείας, όσο και στον 2008 γό και 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 out sourcing υπηρεσίες, ούτε να προσφέρουν χώρο της τρίτης ηλικίας. Ήδη τα πρώτα βήαποτελεσματικές, εναλλακτικές λύσεις αυτοματα, κυρίως με τη μορφή licensing, άρχισαν Συνολικός Αριθμός Ρυθμός ανάπτυξης απασχόλησης σεΚαταστημάτων νέους ανέργους. Όπως είχανα κάνουν την εμφάνισή τους στην αγορά. με προβλέψει, κομβικό σημείο για αλλαγές Ό κλάδος των Υπηρεσιών είναι προνοστον χώρο θα αποτελέσει η αύξηση του τουμιούχος για την ανάπτυξη νέων ιδεών στο ρισμού στην ελληνική αγορά, προσφέροντας franchising, στον οποίο απαιτείται δημιουργικότητα, αλλά και στρατηγική. πολλές ευκαιρίες. Επίσης, η ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα με τα πολυμετοχικά σχή-
3.000
2.500
2.000
3.000
1.878
1.500 1.611
2.500
1.760
1.612
1.415
1.000
2.000 1.206
1.202
1.172
1.204 500
984 390
-
25
1.059
961 322 47
2006
21
1.500
331 56
2007
28
309
329 88
2008
329
30
188
140
119 1.000
2009
14
14
2010 500
2011
ΕΤΑΙΡΙΚΑ
984
961
390
25
47
21
426
1.206
11
19
1.204
2013
28
88
17
16
2014 377
2015 384
140
119
30
14
1.202
1.172
188
14
800
1.611
4601.415
329 329 SHOP IN 309 A SHOP 331 56
800
722
485
321
1.059 2012
FRANCHISE 322 -
384
377
8
1
426 2016
19
722
800 2017 800
460 17
FRANCHISE
SHOP IN A SHOP
8
2016
Ό
2.303
2.776
2.888
1
2017
CORNERS
ΕΣΤΙΑΣΗ
3.500χώρος της Εστίασης έχει καταγρά-
800
419
407 16
Διάγραμμα 13: Διαχρονική Μεταβολή 2006 2007Καταστημάτων 2008 2009 2010στον 2011Κλάδο 2012 της 2013 Εστίασης 2014 2015 ΕΤΑΙΡΙΚΑ
800
419
407
485 CORNERS 321 11
1.612
1.878
1.760
2.975
3.098
25%
ψει ιδιαίτερα εντυπωσιακή πορεία 21% 21% 3.500 25% 20% 2.303 2.776 2.888 2.975 3.098 τα τελευταία χρόνια. Ό αριθμός των 1.911 21% 21% 3.000 20% 1.703 ενεργών 2.500δικτύων έχει διπλασιαστεί. Τουλά- 1.682 1.669 15% 1.911 1.703 1.506 2.500 15% 1.682 1.669 χιστον 30 νέα δίκτυα παρουσιάζονται ετησί12% 1.506 12% 12% 12% 1.446 2.000 10% 11% 1.446 2.000 10% 11% ως τα οποία διεκδικούν την είσοδό τους στην 7% 1.360 7% αγορά. Ανάλογος όμως είναι και ο αριθμός αυ1.360 1.500 1.500 5% 4% 5% 3%4% 3%4% τών που απέτυχαν, δείγμα ακριβώς της απου2% 1.000 0% 4% -1% 2% 0% σίας 1.000 κατανόησης των δυναμικών και των ιδι500 -5% -1% αιτεροτήτων της κατηγορίας. -6% 500 -5% -10% Ό συνολικός αριθμός των καταστημάτων -6% 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 στην κατηγορία ξεπερνά τα 3.000, ενώ ο πραγ-10% ματικός αριθμός2006 των νέων2007 σημείων 2008 πώλησης 2009 2010 2011 Συνολικός 2012Αριθμός 2013 2014 2015ανάπτυξης 2016 2017 Καταστημάτων Ρυθμός Διάγραμμα 14: Διαχρονική Μεταβολή Καταστημάτων στο σύνολό τους υπερβαίνει τα 300 ετησίως. Όμως, η δυναμική στον Κλάδο της Εστίασης και ο Ρυθμός Ανάπτυξης που καταγράφεται περιορίζεται στο 1/3 λόγω Συνολικός Ρυθμός ανάπτυξης του ότι πάρα πολλά συστήματα franchise τηςΑριθμός Καταστημάτων δικτύων της υποκατηγορίας café-snack. Ιδιαίρία στον κλάδο, οδηγώντας σε ανασχηματικατηγορίας παρουσιάζουν υψηλό βαθμό θνητερα δυναμική συνεχίζει να παρουσιάζει και το σμό των υφιστάμενων δικτύων και σε αύξηση σιμότητας. Χαρακτηριστικό, ο χώρος στο σου2017 η τάση του τρίτου κύματος καφέ, ανεβάτων multi-unit franchisees. Επιπροσθέτως, η βλάκι, αλλά και στην πλειονότητα των νέων ζοντας συνολικά τα standards στην κατηγουιοθέτηση και σε αυτόν τον χώρο των μοντέρία, καθώς και η υποκατηγορία του Ethnicλων BFL, corners σε κλειστές αγορές θα ισχυGreek. Αντίθετα, παραδοσιακοί παίχτες του ροποιήσει τα υφιστάμενα μεγάλα δίκτυα. Είχώρου παρουσιάζουν στασιμότητα ή και πτώναι ιδιαίτερα κρίσιμη για τους νεοεισερχόμεση, αδυνατώντας να προσαρμοστούν στο νέο νους παίχτες του κλάδου, η κατανόηση του ανταγωνιστικού πεδίου και των θεμελιωδών ανταγωνιστικό τοπίο. μεγεθών που καθορίζουν την αποτελεσματιΓια το 2018 αναμένεται ένταση στον ανταγωνισμό, κυρίως στη διεκδίκηση ποιοτικών κότητα ενός επιχειρηματικού μοντέλου. Απαι«franchisees», αλλά και κατάλληλων σημείτούνται πλέον ισχυρές επενδύσεις, αλλά και ων πώλησης, αυξάνοντας το κόστος του real εξαιρετικά διαφοροποιημένα concepts, για να estate στην κατηγορία. Επίσης, η προβλεπόμεμπορέσει κάποιος να εισέλθει αποτελεσματινη ένταση του ανταγωνισμού και στο επίπεκά στην κατηγορία. δο των τιμών θα συρρικνώσει την κερδοφο3.000
Ένταση του ανταγωνισμού και προσανατολισμός σε διαφοροποιημένα concepts
→ ΠΑΝΌΡΑΜΑ FRANCHISE 2018
111
Έ ρευνα 800 700 600
744
730
733
728
689 572
500 800
400
700
300 200
307 109 21
-
-
2006
394
728
342 349
313
295572
300
2007
125 21
2008
436 394
300 200
302
275
400
308 69
730
733 689
304 500
305
100
436 744
600
145
176
307
21 308
100
21
69
2009
109
2010 -
-
ΕΤΑΙΡΙΚΑ
165 304
305
2006
21
125
176
145
2012 21
FRANCHISE 2007 2008
-
165
21
2013 21
ΕΤΑΙΡΙΚΑ
FRANCHISE
216
2014 31
1
1
279
2016 1
CORNERS 2013 2014 2015
SHOP IN A SHOP
248
240 247
20151
-
439
305
302
259
1
A SHOP 2009SHOP 2010IN 2011 2012
279
302
275
202
134
247
342
295
300
31
21
2011 21
349
248
240
259
216
202
134 313
305
302
1
1
439
20171
2016
2017
CORNERS
Διάγραμμα 15: Διαχρονική Μεταβολή Καταστημάτων στον Κλάδο του Οικιακού Εξοπλισμού
ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ
Ό
κλάδος του Όικιακού Εξοπλι1.400 σμού παρουσιάζει μια μικρή αύξηση που οφείλεται κυρίως στην 1.126 ανάπτυξη των shop1.200 in shop και των corners, 1.121 ενώ αντίθετα, όσον αφορά τα εταιρικά σημεία και franchise υπάρχει μια αξιοσημείωτη 1.000 10% των σταθερότητα. Η αύξηση των μεριδίων μεγάλων εταιρειών του χώρου IKEA, H&M, ZARA HOME, αλλά800 και νεοεισερχόμενων παιχτών από την ευρωπαϊκή και τουρκική 0% αγορά, δημιουργεί ένα ασφυκτικό περιβάλ600 λον για την είσοδο νέων concepts. Αντίθετα, προσφέρει ευκαιρίες πολυκάναλης ανάπτυ400 ξης και υβριδικών συνεργασιών στις οργανωμένες εταιρείες της κατηγορίας. Μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου 200ακολουθούν υβριδικά μοντέλα για την ανάπτυξή τους πέρα από το franchising, όπως τα clubs μεγάλων πελατών, corners, shop in shop κ.λπ. Επιλέγουν 2006 2007 δηλαδή, ευέλικτα μοντέλα που στηρίζονται στη βελτίωση της κυκλοφοριακής ταχύτητας, στην ανάπτυξη εργαλείων πιστότητας του πελάτη, στην προσωπική εξυπηρέτηση,
Ευκαιρίες πολυκάναλης ανάπτυξης με ευέλικτα μοντέλα 112
→ ΠΑΝΌΡΑΜΑ FRANCHISE 2018
25%
1.400 1.200 1.000 1.184
1.121
1.231
10%
1.231
1.126
1.184
1.207 1.107
1.207
993
1.107
5%
800
901
834
-1%
-2%
891
834
-8%
-5% -10%
2%
200
-19%
-1%
-2% 2007
2008
2009
2010
2011
-8% Συνολικός Αριθμός Καταστημάτων
2012
2014 -6%
2015
-15% -20%
-3% 2013
21% 20%
10% 5%
822
809
2016
2017
25%
15%
993 0%
-3% -6%
4%
2006
822
809
2%
901
600
-
891
4%
0%
400 5%
21% 20%
-25%
Ρυθμός ανάπτυξης
Διάγραμμα 16: Διαχρονική Μεταβολή Καταστημάτων στο σύνολό τους στον Κλάδο του Οικιακού Εξοπλισμού και ο Ρυθμός Ανάπτυξης -19%
15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% -20%
γωνισμού, αλλά και η αναδιανομή μεριδίων επιδιώκοντας με αυτόν τον τρόπο όχι μόνο -25% να διακρατήσουν μερίδια, αλλά να ισχυροεις βάρος των μικρών, ανεξάρτητων κατα2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 ποιήσουν τη θέση τους μέσω της διασφάλιστημάτων. Θα υπάρξουν σημαντικές επενδύσης της θέσης στις τοπικές αγορές των υφισεις στην προσφορά ολοκληρωμένης εμπειΣυνολικόςσυνεργατών. Αριθμός Καταστημάτων Ρυθμός ανάπτυξης στάμενων Τα δίκτυα αυτά ακορίας, αλλά και στην ανάπτυξη εξειδικευμέλουθούν ευέλικτα μοντέλα και στηρίζονται νων προϊόντων και υπηρεσιών. Σημαντικό κυρίως στην αξιοποίηση υφιστάμενων συρόλο στην κατηγορία αρχίζει να παίζει και νεργασιών, αλλά και σημαντικών επενδύσετο e-commerce, δημιουργώντας αναταράξεις ων στο θέμα της επικοινωνίας και του brand και εντάσεις εντός των δικτύων που εισπράτname. Μεγάλη πτώση συνεχίζουν να παρουτουν τα e-shops, ως εσωτερικό ανταγωνισιάζουν οι υπόκατηγορίες έπιπλα σπιτιού σμό. Η ανάπτυξη ολοκληρωμένων στρατηγικαι έπιπλα κουζίνας, ενώ στην υποκατηγοών αμοιβαίας αποδοτικότητας, οδηγεί στην ρία των λευκών ειδών και των στρωμάτων, υπάρχει σταθερότητα. υπέρβαση των προβλημάτων, οδηγώντας τα Για το 2018, αναμένεται να συνεχιστεί η δίκτυα σε κατάσταση μεριδίων από τους εναυφιστάμενη κατάσταση, η ένταση του ανταπομείναντες ανεξάρτητους επιχειρηματίες.
3.500 3.000 2.454
2.500 2.051
2.751
2.606 2.585
2.466 2.448 2.431
2.192
2.182 2.157 2.157
2.000 1.500 3.500
1.000
3.000
469
500 -
488
466
101
63
96
2006
2007
2.454
2.500
395
2.000
116
1.500
2.051 367
2.606 2.585
510
494
2.192
103
76
2.751
451
516
78
67
-
96
2006
2007
101 2008
116 2009
103 2010
76 2011
67 2012
672
626
2.182 2.157 2.157
242 32
74 1
1.000 2008 2009 2010 2011 2012 2013 494 488 469 466 ΕΤΑΙΡΙΚΑ 500FRANCHISE SHOP IN A510SHOP 395 367 63
641
2.466 2.448 2.431
36
2014 2015 2016 672 641 626 516 451 CORNERS 78
74 1
2013
2014
242 32
2015
36 2016
38 2017
38 2017
ΕΤΑΙΡΙΚΑ FRANCHISE SHOPστον IN A SHOP CORNERS Διάγραμμα 17: Διαχρονική Μεταβολή Καταστημάτων Κλάδο της Λιανικής
ΛΙΑΝΙΚΗ
Σ
3.500 15% 3.337 τον χώρο των καταστημάτων της 3.500 3.1173.337 3.097 3.055 3.043 Λιανικής υπάρχει μια σταθερότητα 3.027 3.022 2.977 3.000 2.867 2.819 3.1172.754 3.05510% 3.097 10% όσον αφορά τον αριθμό των σημεί9% 3.043 3.027 3.022 2.583 2.977 ων. Θετική πορεία 7% 2.500 3.000συνεχίζουν να παρουσι2.867 10% 2.819 5% άζουν τα καταστήματα ηλεκτρονικού 2.754 τσιγά9% 2% 2% 2.000 2.583 όσο και σε 2% ρου, τόσο σε επίπεδο franchise 2% 0% 0% επίπεδο corners. Τα καταστήματα που ειδι-7% 2.500 -2% -2% 1.500 κεύονται στις κατασκευές, η υποκατηγορία -5% εξειδικευμένων καταστημάτων, χόμπι και 1.000 2% 2% 2.000και εκείνη των ειδών καπαιχνιδιών, καθώς -9% 2% 2% -9% -10% 500 θαρισμού, παρουσιάζουν μικρή,0% αλλά σταθερά θετική πορεία. -15% -2% -2% 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Η τάση των1.500 επόμενων χρόνων είναι η αύξηση εξειδικευμένων καταστημάτων που Συνολικός Αριθμός Καταστημάτων Ρυθμός ανάπτυξης απευθύνονται σε ειδικά κοινά, καθώς και 1.000 τα συστήματα franchise που θα απευθύνοΔιάγραμμα 18: Διαχρονική Μεταβολή Καταστημάτων στο σύνολό νται στον τεχνικό χώρο, κυρίως στην αγοτους στον Κλάδο της Λιανικής-9% και ο Ρυθμός Ανάπτυξης -9% ρά εξοικονόμησης ενέργειας και ανακαίνι-
500
-
2006
Σταθερότητα και αύξηση εξειδικευμένων καταστημάτων
2007
σης. Όι αλλαγές που θα επέλθουν στον χώρο μενόμενες αλλαγές στον κλάδο θα δημιουρλόγω κυρίως της αύξησης του ηλεκτρονικού γήσουν νέες ευκαιρίες μετασχηματισμού εμπορίου, αλλά και της ανάγκης αξιοποίητων υφιστάμενων καταστημάτων του χώ2008 2009 2010 2011 2012 ρου 2013 2014 2015 2016 σης χρηματοδοτικών εργαλείων, θα οδηγήσε franchise. Το 2018, ο κλάδος της Λιανικής αναμένεσουν στην αύξηση του μεγέθους των αλυΣυνολικός Αριθμός Καταστημάτων ανάπτυξης σίδων όχι μόνο σε επίπεδο δικτύων με φυται να Ρυθμός δημιουργήσει σημαντικές ευκαιρίες σικά καταστήματα, αλλά και σε home base που όμως προϋποθέτουν ιδιαίτερη γνώση μονάδες που θα συνδυάζονται με e-shops. και αξιοποίηση πολλαπλών εργαλείων. ■ Επίσης, η αύξηση του τουρισμού και οι ανα-
→ ΠΑΝΌΡΑΜΑ FRANCHISE 2018
2017
113
15%
10%
5%
0%
-5%
-10%
-15%
Έ ρευνα
SALES CHANNEL STRATEGY & MANAGEMENT
FINANCIAL SERVICES & ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ
ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ, ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ & ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ FRANCHISE
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ BUSINESS CONCEPT & CONSULTING
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΟΛΥΜΕΤΟΧΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ & ΔΙΚΤΥΩΝ
FRANCHISE HEALTH CHECK
Management Consulting & Business Development 114
Παπανικολή 100 - 102, 152 32 Χαλάνδρι,Τηλέφωνα: 210 6756200, Fax: 210 6752864 E-mail: pgr@tfc.gr Web Site: www.thefranchiseco.gr → ΠΑΝΌΡΑΜΑ FRANCHISE 2018