Ikertzailearen koadernoa
Hezkuntzako 2. maila
MAILAKO EDUKIAK
Lehen
ERDI
ESKOLA-KANPAINA FOTOBABESERAKO
Beti berdina da zure itzala?
Itzalak oso informazio baliagarria ematen digu eguzki-izpi arriskutsuetatik babesteko. Ikus dezagun nola…
Antolatu ikertzeko.
4 edo 5 lan-talde egin behar dituzue. Lan-talde bakoitzak honako hauek edukiko ditu:
• Giza-erloju bat
• Neurtzaile bat
• Idazkari bat
• Behatzaile bat
Lau baino gehiago bazarete, bikoteak egin. Honako hauek behar ditu talde bakoitzak:
• Koaderno honetako hurrengo orrietan aurkituko dituzun anotazio-taulak
• Arkatza eta borragoma
• Metro bat
Ikerketa-orduan zehaztu.
Egunean zehar, bi aldiz irtengo zarete patiora. Ordu zibila erreferentzia gisa hartuta, irteera orduak 10:00ak eta 13:00ak izango dira. Ekintza hau aire librean egingo denez, ez ahaztu irten baino ordu erdi lehenago eguzkitako krema behar bezala ematen.
2 ERDI MAILAKO EDUKIAK / LHKO 2. MAILA Ikertzailearen koadernoa
1
FITXA
1
2
3
FITXA 1
Beti berdina da zure itzala?
4 Ikertu egingo dugu.
Lan-taldea patiora irteten den bakoitzean, honako hau egin behar du taldekide bakoitzak:
• Giza erlojua: Eguzkiak ematen dion leku batean jarri behar du.
• Neurtzailea: Bi neurketa egin behar ditu. Lehenengoa, giza erlojuaren altuerarena (lehenengo irteeran soilik neurtu beharko da), eta bigarrena, lurrean proiektatzen duen itzalaren luzerarena.
• Idazkaria: Neurtzaileak adierazitako emaitzak Ikertzailearen koadernoko taulan idatziko ditu.
Ordua Giza erlojuaren altuera Itzalaren luzera
10.00
13.00
• Behatzailea: Taldekide bakoitzak bere lana zuzen betetzea zainduko du. Gainera, zein neurketa den handiena adieraziko du taulan: giza erlojuarena edo itzalarena, alegia.
Ordua Zein da luzeagoa?
10.00
Giza erlojua Itzala
13.00
Giza erlojua Itzala
3 ERDI MAILAKO EDUKIAK / LHKO 2. MAILA Ikertzailearen koadernoa
Beti berdina da zure itzala?
5 6
Gure ikerketaren ondorioak idatziko ditugu.
Zer ordutan zen itzala giza erlojua baino luzeagoa?
Zer ordutan zen itzala giza erlojua baino laburragoa?
Zer ordutan egiten zuen bero gehien?
Non zegoen Eguzkia bero gehien egiten zuen orduan?
Ondorioak. Itzalaren eta tenperaturaren arteko lotura idatzi.
Zenbat eta handiagoa, orduan eta txikiagoa eta Eguzkia .
Zenbat eta txikiagoa, orduan eta handiagoa eta Eguzkia .
4 ERDI MAILAKO EDUKIAK / LHKO 2. MAILA Ikertzailearen koadernoa
FITXA 1
Fotobabesa
Fotobabesgailu batek, larruazalean behar bezala aplikatuta, eguzkiaren efektu kaltegarriez prebenitzen ditu.
Esperimentu honekin egiaztatuko dugu nola fotobabesle baten eguzki iragazkiek larruazala babesten duten eta erredurak eta bestelako lesioak saihesten dituzten.
Ikertzeko taldetan antolatuko gara.
Lau edo bost lan taldetan antolatu behar zarete. Talde bakoitzak esperimentua egiteko hurrengo objektuak behar ditu:
• Beltz koloreko kartoi mehe bat
• Fotobabesle bat
• Fotobabesik gabeko krema hidratatzaile bat
• Hiru etiketa itsasgarri bat
Esperimentua egingo dugu.
Kartoi mehe beltzaren gainean ondo bereizitako hiru gune markatuko ditugu, eta horietako bakoitzean, etiketa bana itsatsiko dugu identifikatzeko.
Hiru gunetako baten etiketetan «BABESIK GABE» idatziko dugu, bigarrenean «FOTOBABESIK GABEKO KREMA» eta hirugarrenean, «FOTOBABESLEA».
«FOTOBABESIK GABEKO KREMA» gisa markatutako gunean krema hidratatzailearen geruza fin bat zabalduko dugu.
«FOTOBABESA» gisa markatutako gunean krema fotobabeslearen geruza fin bat zabalduko dugu.
Kartoi mehea utziko dugu 24 orduz eguzkitan eta emaitza aztertuko dugu.
5 ERDI MAILAKO EDUKIAK / LHKO 2. MAILA Ikertzailearen koadernoa
FITXA 2
1
2
3
Fotobabesa
4 5
Gure ikerketako ondorioak idatziko ditugu.
Aldaketaren bat atzeman duzue «BABESIK GABE» gisa markatutako kartoi mehearen gunean?
Eta «FOTOBABESIK GABEKO KREMA» gisa markatuko gunean, aldaketarik atzeman duzue?
Azkenik, aldaketarik atzeman duzue «FOTOBABESLEA» gisa markatutako gunean?
Zein ondorio atera ditzakezue?
Zer ikasi dugu?
Fotobabesa aplikatu diogun kartoi mehearen zatia ez da aldatu, nahiz eta eguzkiaren izpiak jaso, fotobabesleak izpi ultramoreek kaltetzea saihestu duelako.
Krema hidratatzailea aplikatu diogun kartoi mehearen zatia ez da aldatu, nahiz eta eguzkiaren izpiak jaso, krema hidratatzaileak izpi ultramoreek kaltetzea saihestu duelako.
Inolako produkturik aplikatu ez diogun kartoi mehearen zatia ez da aldatu, eguzkiaren izpiek ez baitute eraginik sortzen kartoi mehearen gainean.
6 ERDI MAILAKO EDUKIAK / LHKO 2. MAILA Ikertzailearen koadernoa
2
FITXA