WIJ Nooit of Nu is er voor alle ouders, ouders-tobe en iedereen die zich wil verdiepen in het opvoeden van kinderen, in welke leeftijd dan ook. Op ons platform richten wij ons op de sociale vraagstukken rondom klimaat, wonen, werk, welzijn, onderwijs en meer. Corona, een oververhitte woningmarkt, het leenstelstel en het fenomeen Fear Of Missing Out (FOMO). Deze generatie lijkt een ware pechgeneratie te zijn. Vroeger was alles beter, goedkoper, leuker. Maar is dat ook echt zo? Is er wel zo’n groot verschil? Bij Nooit of Nu willen we alle generaties samenbrengen en informeren over wat er speelt 2 bij generatie Y en Z. Onze redactionele samenstelling brengt kennis over maatschappelijke onderwerpen met een journalistieke insteek. Hiermee proberen we de ouders van nu te informeren, geven we belangrijke onderwerpen een podium en leggen we beknopte onderwerpen uit. Sommige onderbelichte onderwerpen verdienen nu eenmaal meer aandacht, en dat kan bij ons.
Hoofdredactie Puk Mahieu & Jasper Witte Eindredactie
Eva van Woerkum, Iris Boelens Sofie de Beijer & Kay van Geijn
Vormgeving
Demi Jenner, Gwyneth Oomens & Hanne Delbaere
Fotografen
Tijn van der Muuren, Sophie Blokland & Jasper Witte
Hey jij, Wat een fantastisch nieuws dat je dit leest, want dat betekent dat je dit blad hebt aangeschaft! Ik ben Puk Mahieu, 24 jaar en woonachtig in Roosendaal. Mijn functie binnen dit blad is hoofdredacteur. Ik ben dus hoofdverantwoordelijk voor de inhoud, maar met een redactie als deze, kost dat me weinig energie. Toen we een aantal weken geleden startten met dit bijzondere project, had ik me niet voor ogen gehouden wat dit behelsde. Een pittige club mensen met een duidelijke visie: de problemen van de pechgeneratie aankaarten. Hier hebben we ook een aantal sub-redacties voor, die zich de hele dag bezighouden met bijvoorbeeld klimaat, onderwijs en welzijn. Waar de een van grote kennis beschikt over de vrouw van Mart Smeets, gaat de ander met een klapstoel op pad om de meest kritische stellingen aan de slager of een ijverige student voor te leggen (dit is trouwens ALLEMAAL te zien op ons online platform). Het mag duidelijk zijn dat je, met deze club mensen in het achterhoofd gehouden, veel mag verwachten wanneer je deze pagina omslaat. Ik hoop dat je verwachtingen worden waargemaakt, maar wat mij betreft, ben ik ontzettend trots op wat we in deze tijd hebben neergezet. Tot snel!
3
INHOUDSOPGAVE HOE OVERLEEF IK...
Een kind dat aan topsport doet Rob Bosscher (53) geeft het leven van een topsportouder bloot.
6
INTERVIEW
Hoe is het leven als pleegkind? Lily Monori schreef er een boek over.
11
4
MIJN KIND GAAT OP KAMERS
TOP 5
Eropuit met de fam! Nog geen idee wat te doen dit weekend? Check onze ideeën van alternatieve uitjes.
10
Help! Je kind gaat op kamers. Wat je kan verwachten lees je in Nooit of Nu.
16
18 Trots op de Pride. Op pagina 18 zie je hoe iedereen zichzelf kan zijn in Utrecht.
26 Eindeloos wachten op hulp. Veronie: ‘De woonkamer was de veiligste plek in huis.’
FOTOREPO
LONGREAD
24 Het is belangrijk om je bewust te zijn van de maatschappij. Test je kennis in de algemene kennisquiz.
QUIZ
30 Het is steeds belangrijker om je bewust te zijn van jouw impact op het klimaat, maar hoe goed ben jij bezig?
TEST JEZELF
5
Hoe overleef ik... als topsportouder? In deze aflevering van Hoe overleef ik spreken we met de uit Friesland afkomstige Rob Bosscher (53), vader van Olaf (20) en Hugo (22); triatleten die al sinds hun tienerjaren de sport beoefenen. Inmiddels doen ze mee op internationaal niveau. Wat houdt het in voor een ouder om een leven te leiden als nummer één support van twee zoons die elke week 25 uur trainen en wedstrijden doen over heel de wereld? ‘Kampioensouders’ worden ze wel genoemd. Ouders van kinderen die top6 sport beoefenen. Zij geven hun genen, liefde en ambitie door aan hun kind – in dit geval zelfs twee kinderen. Dat zij hierna op het hoogste niveau hun sport kunnen beoefenen is te danken aan de ouders. De werkelijke ‘kampioenen’ dus. Vader Rob Bosscher, zelf ook actief binnen de triathlonsport, ziet het eerder als een keus van de jongens zelf: “Wij geven ze de mogelijkheid om hun ambitie te volgen. Vanaf jongs af aan hebben we ze de ruimte gegeven om te doen wat ze leuk vinden. We zijn blij om ze daarin te kunnen helpen.” Dat dit niet altijd vanzelfsprekend is voor de omgeving blijkt wel. Bosscher: “Mensen zijn vooral heel verbaasd dat we ze zoveel ruimte geven. Geen bijbaantje, een studie op de tweede plek. Daarbij bracht ik de jongens vroeger elke ochtend om kwart voor vijf ’s ochtends naar het zwembad en rijden we
Familie Bosscher, eigen foto
Rob Bosscher, eigen foto
7
Olaf (links) en Hugo worden geïnterviewd, foto door Rob Bosscher
Een financieel blok aan het been Voor het grootste gedeelte van de ouders is het lastig om hun kind ook financieel te kunnen blijven steunen in het topsportcarrière, blijkt uit cijfers 8 van Kennisbank Sport En Bewegen. NOC*NSF, de overkoepelende sportorganisatie van Team NL Olympisch, heeft om die reden ook een steunpakket voor topsporters. Een atleet kan op die manier geld verdienen met een topsportstatus. Daarentegen moet een atleet wel eerst een bepaald niveau halen. Bosscher: “Het is jammer dat atleten daar een beperkte periode voor hebben. Voor hun 21e moeten ze eigenlijk al buitengewoon goed gepresteerd hebben om in aanmerking te komen voor zo’n status of een plek in de selectie.” Financieel is het voor Bosscher en zijn kinderen gelukkig wel goed te doen: “Wij hebben gelukkig de financiële ruimte om beide zoons alles te kunnen bieden om te kunnen sporten en studeren. Ze hebben geen tijd voor een bijbaantje door de vele trainingsuren, dus daar springen wij bij als het nodig is.”
‘Je hebt als ouder niet alles in de hand’
geregeld twee uur naar wedstrijden toe in het weekend.” Dat dit ook het moeilijkste is als topsportouder beaamt Bosscher: “Je deelt eigenlijk je hele leven in op de planning en dromen van de jongens. Zo gaan we alleen op vakantie naar een omgeving waar ze goed kunnen trainen en wat goed valt met het wedstrijdschema.”
Oudersteun Behalve de steun voor de atleet is er voor de topsportouder geen rechtstreekse hulp vanuit bijvoorbeeld NOC*NSF. Een gemis als het ligt aan andere ouders, zo blijkt uit de vragen die gesteld worden op het platform van NOC*NSF dat zich richt op juridische en financiële steun. Bosscher: “En toch zie ik liever dat de topsporters zelf de beste hulp krijgen vanuit NOC*NSF of de Triathlonbond. Wij kunnen ze helpen hun ambities te blijven volgen, maar we kunnen niet ook hun studiebegeleider en mental coach zijn en ze zullen zelf hun sociale media en sponsoring moeten regelen. Ik vind dat daar voldoende training voor moet zijn vanuit de sportbond zelf. Dat kan geen enkele topsportouder allemaal aan zijn of haar kind bieden.” Dat dit het niet makkelijker maakt om als ouder altijd bij te springen waar nodig merkt de vader van de sportieve jongens: “Ik zie genoeg dingen niet helemaal goed gaan en zou graag dingen veranderen. Je hebt alleen niet alles in de hand. Ik zie bijvoorbeeld graag dat atleten tot een hogere leeftijd de kans hebben een bepaald niveau te bereiken. Eén van onze zoons traint nu bij het nationaal trainingscentrum in Limburg en hij heeft daar zijn studielocatie op aangepast. Als hij na zijn 21e al geen kansen meer krijgt, zit hij met een studie op een plek waar hij verder niets heeft.” De moeilijkheid zit hem
Bregje den Ambtman - Swinkels. Foto door: TeamNL
dus vooral in het niet altijd kunnen ingrijpen. Bosscher: “Het niet alles in de hand hebben maakt het lastig. Je moet vaak toekijken hoe iets gebeurt. Maar dat is een kwestie van langzaam loslaten. Het hoort erbij.”
Wat zegt de expert? Bregje den Ambtman - Swinkels, expert topsportleefstijl en welzijn bij TeamNL, begeleidt topsporters in alles wat ze doen. Ook ouders kloppen geregeld bij haar aan om advies. ‘Er zijn topsporters die veel aan hun ouders te danken hebben, dat gaat hem dan om alles wat ze voor hun kind over hebben gedurende de topsportontwikkeling en talentfase. Denk aan de organisatie; de logistiek, het taxiën en de ondersteuning bij het nastreven van het doel. Je ziet ook ouders die alles willen regelen en sturen voor hun kind, wat vaak averechts werkt omdat het teveel pusht. Wij zijn niet degenen die hen zullen beoordelen op hun opvoeding, dat is niet aan ons, maar we zijn er wel om topsportouders desgewenst te adviseren. Vergeet ook niet dat veel topsportouders in deze wereld belanden omdat hun kind graag sport en dit kennelijk goed doet, zonder dat dit vanuit thuis echt is meegegeven.
Die zijn helemaal nieuw binnen het topsportplaatje en talentontwikkeling is voor hen een ver-van-hun-bed-show. Er is geen recept voor ‘hoe word ik de beste topsportouder’, maar we kijken wel graag met hun specifieke situatie mee om hen te ondersteunen. Er moet gekeken worden naar wat het kind nodig heeft, zonder dat wij tegen ouders zeggen hoe ze dat moeten doen. Er zijn wel wat globale adviezen te geven, zoals dat ouders echt ouders zijn en geen trainer of coach. Maar dat geldt vaak voor alle ouders, niet alleen die van topsporters. Het is fijn als een kind zelfstandig leert te zijn, of dat het van fouten mag leren. Voor een topsporter wordt dat vaak extra benadrukt, maar eigenlijk willen alle ouders dat hun kind meegeven. Het belangrijkste van alle adviezen is eigenlijk heel simpel; steun je kind bij wat het nodig heeft en blijf ‘gewoon’ de ouder.’
9
UITJES MET DE FAM Als gezin wil je er natuurlijk op uit om leuke dingen te doen. Iedereen kent de standaard uitjes, zoals de Efteling en Toverland. Wil jij ook een keer wat anders? Bekijk dan onze top 5 alternatieve uitjes met de fam.
1
Wandelen met alpaca’s Heb jij altijd al op een kameel willen zitten? Dat kan helaas niet in Nederland… Maar je kan wel met alpaca’s wandelen! Hoeveel mensen kunnen zeggen dat ze een selfie hebben met een alpaca? Kom tot rust tijdens het wandelen, maar vergeet ook niet te knuffelen en kroelen met de dieren. Zoek een locatie in de buurt en maak onvergetelijke herinneringen met deze wollen planteneter.
Boerengolf In plaats van met een club over de golfbaan loop je met je laarzen door de wei. Je raakt de bal niet met een golfclub maar met een klomp. Tussen de koeien en langs sloten probeer je de bal in zo min mogelijk slagen in de hole te krijgen. Dus lekker de wei in en wie weet sla jij wel een hole-in-one.
10
3
Bezoek een kasteel Altijd al benieuwd geweest hoe ze in de middeleeuwen leefden? Test het uit en bezoek een kasteel in de buurt. Kies voor een educatieve rondleiding of doe de quiz! Na het kasteeluitje weet jij waarom wenteltrappen vroeger zo populair waren.
Klimparcours Klimmen, tokkelen en lekker buiten actief zijn; als je op zoek bent naar meer spanning is een klimparcours erg leuk om te doen. Slinger, spring, sluip en klauter door hindernissen terwijl je een paar meter boven de grond staat. Vrees niet, want je zit vast met een veiligheidskabel. In Nederland bestaan er zo’n driehonderd klimparcours, dus er zit er vast ook een bij jou in de buurt.
5
2
4
Met een bootje door de Biesbosch Huur een kano, SUPbord of gewoon een bootje en geniet van de schoonheid van de natuur. Ervaar de rust en peddel of vaar door een van de mooiste natuurgebieden van Nederland. Er is ruimte voor een frisse duik om even af te koelen. Breng wat lekkers mee en maak er een spetterende dag van.
“Je ziet geen kleur, je ziet alleen de liefde die ze geven”
Fotografie: Tijn van der Muuren
11
UTRECHT — Lily Monori van Dijken (43) heeft een heftig verleden: op haar vijfde werd ze door haar moeder verwaarloosd achtergelaten bij een pleeggezin. Het pleeggezin ving haar goed op, maar haar geschiedenis blijft een wond. Nu schrijft ze columns, gedichten en heeft ze een boek uitgebracht over haar leven. Ze praat over pleeggezinnen, kinderen en haar toekomst. 12
De zon verlicht het Utrechtse appartement van Lily. Omringd door het groen van Lunetten woont ze in het zuidoosten van de stad, vlak bij het weelderige Beatrixpark. Binnen geven twee abstracte schilderijen en een beeltenis van Utrecht kleur aan haar appartement. Haar verhaal vertelt ze vanaf de leren stoel die uitkijkt op het schilderij van haar stad. “Ik kwam uit het duister en ging naar het licht.” Van haar donkere familiesituatie waarin haar moeder haar aan haar lot achterliet, naar de verlichte plek waarin ze met open armen ontvangen wordt door haar pleegouders. Lily noemt haar pleegouders gewoon moeder en vader, wat symboliseert hoe erg ze van hen houdt en andersom. Haar achternaam heeft ze dan ook veranderd naar de achternaam van haar pleegouders.
‘Ik kwam uit het duister en ging naar het licht’
LILY MONORI WAS PLEEGKIND
Verleden Lily’s biologische moeder wordt op jonge leeftijd zwanger. Alhoewel ze Surinaams is, woont ze in Nederland als Lily wordt geboren. Maar de papieren zijn niet in orde, waardoor moeder en dochter worden teruggestuurd. In Suriname wordt Lily opgevoed door haar opa en oma, tot oma ziek wordt; Lily moet weer terug naar haar moeder, die ondertussen snel weer is teruggekeerd naar Nederland. Ze wordt mishandeld door haar moeder en vierjarige Lily weet dat dit niet de doorsnee moeder-dochterrelatie is. Ze loopt weg van huis. Op haar vijfde heeft Lily een kennismakingsgesprek met pleeggezin Van Dijken. Haar biologische moeder krijgt een goede indruk van de familie en laat Lily daar zonder pardon achter. Maar dat is wanneer het licht langzamerhand terugkomt in Lily’s leven. Opgroeien in een wit gezin Haar pleegouders verwelkomen haar met open armen, Lily is nu een deel van de familie. “Ik zette één stap over de drempel en de zon scheen. Ik wist het meteen: ik hoor hier thuis.” Ook al lijken het twee werelden van verschil, de Surinaamse Lily en haar
Nederlandse pleegouders zijn meteen een match. Zelfs al zou Lily met andere dingen te maken krijgen in de loop van haar leven. “Ondanks dat we allemaal een andere huidskleur hebben, werd ik hetzelfde opgevoed als mijn witte broer en zus. We werden allemaal opgevoed met het idee dat iedereen het verdient om gelijk behandeld te worden. En je ziet geen kleur, je ziet alleen de liefde die ze geven.” Lily begint te glimlachen als ze denkt aan een moment waarop ze leerde wat haar pleegouders haar altijd proberen mee te geven. “Mijn moeder werkte als activiteitenbegeleider en na schooltijd ging ik met haar mee. Aan tafel zaten allemaal mensen met een verstandelijke beperking, daar wilde ik eigenlijk niet bij zitten. Ik moest van mijn moeder aan tafel een broodje met ze eten, anders kreeg ik niks. Dus met tegenzin ging ik zitten en begonnen ze tegen me te praten. Ik kwam erachter dat die mensen eigenlijk heel normaal waren en dat was wel echt mijn les: don’t judge a book by its cover.” Kinderen in deze maatschappij Ook al hebben Lily’s pleegouders het hun kinderen goed aangeleerd, bestaan er nog steeds te veel mensen die discrimineren. De huidige maatschap-
13
Als Lily een kind krijgt wil ze hem of haar in ieder geval één ding meegeven: “Behandel elkaar zoals je zelf ook behandeld wil worden. Mijn kind moet iedereen respecteren, ook een man die op hele hoge hakken voorbij komt lopen. Als dat gebeurt in mijn huidige omgeving, zie ik iedereen omkijken en wijzen. Ik zou me doodschamen als ik een kind heb dat zo in het leven staat.” Open wonden Niet alleen de soms meedogenloze maatschappij, ook ouders kunnen kinderen schade aanrichten. Jeugdtrauma’s worden wonden en soms rijt men
‘De trauma’s blijven je toch achtervolgen’
pij worstelt met allerlei problematiek, van discriminatie tot de klimaatcrisis. Voor sommigen zijn dit redenen om geen kind te nemen. “Aan de ene kant lijkt me het best wel leuk om kinderen te hebben, maar ik heb hier nog geen ruimte voor”, zegt Lily. “Toch heb ik wel eens gedacht, wat nou als ik toch nu een kind krijg? Met alles wat er omgaat in de maatschappij zou ik het niet aandurven. Tegenwoordig moet je je kinderen van alles bewust maken. 14 Discriminatie, als voorbeeld. Maar ook dingen als: wordt mijn kind wel in het goede lichaam geboren? Hoe leer je ze omgaan met alle negativiteit op sociale media?”
die oude wonden open. De situatie tussen Lily’s biologische moeder en Lily heeft voor wonden gezorgd die zelfs deze dagen nog kunnen zweren. “Heel lang wilde ik me niet omdraaien en terug de duisternis inlopen. Helaas hielp dat niet, de trauma’s blijven je toch achtervolgen.” Haar verleden begint aan haar te knagen en ze krijgt last van een depressie. Het is tijd om het verleden in de ogen te kijken en alles te achterhalen. Ze schrijft een autobiografie: ‘Het verborgen meisje’. Daarin beantwoordt ze alle vragen die ze ooit had over haar familie in Suriname. De stenen die ze zo lang had gedragen op haar rug, vallen eindelijk op de grond. “Soms gaan mijn wonden nog open”, zegt Lily. “Dan word ik getriggered en emotioneel. Maar nu mag ik van mezelf emotioneel zijn, nu mag ik eraan denken. Toen niet en dat is het verschil.” Lily heeft van de zoektocht naar zichzelf geleerd dat ze zich niet meer hoeft te verbergen. Van het verborgen meisje is geen sprake meer. Ze verstopte het liefst haar verleden, ook bang voor de reactie van mensen om haar heen. “Mensen dachten dat ik een adoptiekind was en daar ging ik gewoon in
mee. Dan vroegen ze niet naar waarom ik ergens anders moest gaan wonen. Deze angst had ik mezelf aangeleerd, uit schaamte.” Toekomst Nu werkt Lily bij pleeggezinorganisaties en wordt ze ingezet als ervaringsdeskundige. Ook is ze ambassadeur van Pleegzorg Nederland. Als pleegkinderen 21 worden, zijn ze volwassen 15 volgens de wet en houdt de onder toezichtstelling op. Veel pleegkinderen zijn dan helemaal nog niet klaar om op eigen benen te staan. “Ikzelf vond het enorm lastig om op mezelf te wonen. Gelukkig had ik goed contact met mijn ouders en kon ik hen voor alles bellen, maar er zijn helaas genoeg pleegkinderen die niet meer zo’n goed contact hebben met hun pleegouders.” Ze wil een ontmoetingsplek openen voor pleegkinderen die het op latere leeftijd moeilijk hebben. Niet alleen met op zichzelf wonen, maar ook met traumaverwerking. Iemand met dezelfde achtergrond als jijzelf hebben om mee te praten, dat vindt Lily belangrijk. “Dat is eigenlijk wel een droom van me. En in de toekomst is het een aanvulling op dat ik zelf geen pleegkinderen heb, maar ik ze wel heel graag wil helpen.”
Uitwonend 51.1%
64% van de studenten heeft plannen om te verhuizen. Gemiddeld doen uitwonende studenten 4,4 maanden over het zoeken naar een woonruimte. In de steden Amsterdam, Leiden, Rotterdam, Utrecht, Haarlem, Nijmegen en Den Bosch is er sprake van een kleine woningmarkt. De druk is hier het grootst.
KURD EGOH
In Nederland zijn er 756.900 studenten. Van deze studenten wonen er 370.000 bij hun ouders thuis. 387.00 van de studenten zijn uitwonend. Het aantal studenten is in de afgelopen 8 jaar met 26% toegenomen.
Thuiswonend 48.9%
Wat kan ik verwachten? ?NEDNEREDUTS LEEVEOH
MIJN KIND GAAT OP KAMERS
16
RUUH EDNEGJITS 0
200
400
am rd e st Am
am rd e tt Ro
Bron: Check-je-kamer Rapportage 2018 en 2019 van de landelijke Studentenvakbond & Landelijke monitor studentenhuisvesting
De huurprijzen van studentenkamers stijgen jaarlijks. In Amsterdam wordt de hoogste huur betaald en dat voor het kleinst aantal vierkante meter (15, 69 m2). In Arnhem wonen studenten gemiddeld in de grootste ruimte (21,99 m2).
600
RUUH ETSGOOH ED 17
ht ec r t U
ht ric t s aa M
Hij/hem, zij/haar, hen/hun – In Utrecht is iedereen zichzelf.
18
‘Wait, don’t take my picture yet. My nipple is out.’
19
20
Pride, een feest om te vieren wie je bent. Zaterdag vier juni werd voor de vierde keer de Utrecht Canal Pride gehouden. Naar Amsterdams voorbeeld voer een stoet van vijftig boten door de singel en de Oudegracht. Stuk voor stuk bouwde iedere boot mee aan het feestje; dragqueens spraken de menigte toe. Burgemeester, wethouders en genodigden zwaaiden naar het publiek. Dansers in zwartleren harnassen of juist extravagant gekleurde outfits keken uitdagend de vele cameralenzen in. Een metershoge Domtoren en twee interraciaal vervlochten armen werden, onder luid applaus van de toeschouwers en de regens van confetti, na iedere brug opnieuw opgeblazen. Utrecht Pride bewees het belang van jezelf zijn. Grote feesten in de binnenstad zijn Utrecht niet vreemd. Twee dagen eerder vierde de stad nog haar 900-jarig jubileum, de chaos van koningsnacht is hier begonnen en na deze zomer zijn alle drie de grote wielerrondes er van start gegaan. Stuk voor stuk dagen en nachten gevuld met enthousiasme. Maar toch, en ja dit is een subjectieve ervaring van je fotograaf, die bij alle evenementen uit deze paragraaf aanwezig is geweest, toch heeft Utrecht er nooit vrolijker, gelukkiger en mooier uitgezien dan tijdens Utrecht Canal Pride.
21
22
23
Quiz: test je kennis op het gebied van klimaat, wonen, werken, onderwijs en welzijn
111
Wat was de gemiddelde prijs van een bestaande koopwoning in Nederland in 2021? □ □ □ □
300.000 euro 346.000 euro 387.000 euro 410.000 euro
2 22 24
Welk cijfer geven jongeren tussen de 12 en 25 jaar op de vraag of zij zichzelf een gelukkig mens vinden? □ □ □ □
6.3 7.3 8.3 9.3
3 33
Hoeveel procent van de wilde dierenpopulaties is afgenomen sinds 1990? □ □ □ □
12 procent 26 procent 40 procent 50 procent
4 44
Wat is de gemiddelde studieschuld sinds de invoering van het nieuwe leenstelsel? □ □ □ □
9.200 euro 13.200 euro 15.200 euro 17.200 euro
5 55
Waar of onwaar? De tevredenheid over de hoeveelheid vrije tijd neemt af naarmate de tijdsbesteding op sociale media toeneemt. □ □
Waar Onwaar
Benieuwd naar de antwoorden? Scan de QR-code!
6
Hoeveel procent meer vacatures kwam er vrij in de horeca in het eerste kwartaal van 2022? □ □ □ □
25 procent 50 procent 75 procent 100 procent
Hoelang duurde de zoektocht naar een woning van starters gemiddeld in het najaar van 2021? □ □ □ □
2 tot 4 maanden 4 tot 8 maanden 8 tot 12 maanden Langer dan een jaar
8
Met hoeveel graden is de temperatuur op aarde sinds 1880 gestegen? □ □ □ □
0,50 °C 0,85 °C 1,25 °C 1,75 °C
Het gemiddelde inkomen van studenten was in 2017 gemiddeld 919 euro. Wat is het gemiddelde inkomen in 2022? □ □ □ □
7
845 933 943 1002
10
Hoeveel procent van de bevolking had in 2021 een wo-diploma? □ □ □ □
15 procent 19 procent 24 procent 32 procent
9
25
26
‘Wanneer ik dan wel at, voelde ik me er weer schuldig over’
De kwelling van de wachtlijst Het is een smalle hal. Aan weerskanten staan vijftien stoelen waar men geduldig kan wachten tot de huisarts patiënten naar binnen roept. De ruimte is omgeven door een glazen wand waar allemaal spreekwoorden opgeplakt zijn die te maken hebben met het menselijk lichaam. Het zijn er een stuk of driehonderd. Denk aan gezegdes als hart op je tong hebben en een rib uit je lijf. In deze wachtkamer heeft Veronie (19) negen maanden gezeten voordat ze hulp kreeg van de ggz. Veronie werd op haar zestiende gediagnostiseerd met de eetstoornis Anorexia en ze had last van gedachtes die haar zette tot zelfbeschadiging. Na deze vaststelling, was de volgende stap de behandeling. Voor het traject van de ggz stond een wachtrij van maar liefst acht maanden. Deze maanden heeft ze thuis moeten doorbrengen. Het had niet alleen effect op haar leven, maar ook op haar omgeving. ‘Mijn moeder en zus konden me niet alleen thuis laten. Wanneer mijn moeder moest werken, bleef zij met mij thuis. Mijn zus Celine gaf schooldagen op om bij mij te zijn. Het was voor hun zwaar om mij te zien afwakken. Die periode beschouw ik als een waas; voor mijn gevoel was ik er niet echt bij.’ De woonkamer In negen maanden zitten ongeveer 274 dagen. 274 dagen heeft Veronie thuis gezeten. Elke dag zag er hetzelfde uit. Ze had vaste tijden waar ze aan de keukentafel zat en moest eten. Soms zat ze wel twee uur naar haar bord te staren omdat ze het vertikte om een maaltijd naar binnen te werken. Gedurende de dag bevond Veronie zich in de woonkamer. Het weinig eten eiste haar tol. Haar energielevel ging richting beneden peil waardoor Veronie haar dagen vulde met staren. Gedachteloos voor haar uit kijken zonder enige vorm van emotie te tonen. ‘De woonkamer was de veiligste plek in het huis. Er was altijd iemand bij mij in de buurt. Meestal staarde ik recht voor me uit. De ene keer kon het een lamp zijn, de andere keer een bloem.’ Haar moeder probeerde leven in
27
Veronie. Foto door: Celine Teusink
‘Als ik eerder hulp had gehad, was ik waarschijnlijk niet zo afgezwakt’
28
de brouwerij te brengen door spelletjes met haar te spelen. Het waren denkspelletjes waardoor Veronie enigszins haar gedachten kon verzetten en de focus kon leggen op het tijdverdrijf. ‘Sommige dagen was ik zo somber dat ik er de energie niet voor had. Het verschilde per dag. Ik kon het in mijn ogen nooit goed doen. Wanneer ik dan wel at, voelde ik me er weer schuldig over. Als ik er zo op terugkijk denk ik: wat een gek! Je bent verslaafd aan dat lege gevoel. Daardoor kan je ook niet helder nadenken.’ Wachtlijsten Er zijn twee soorten wachttijden; de aanmeldwachttijd en de behandelwachttijd. De aanmeldwachttijd is het aantal weken tussen het moment dat de cliënt voor het eerst contact opneemt met de zorgaanbieder en het eerste intakegesprek. De behandelwachttijd is vanaf het moment van de intake totdat de behandeling daadwerkelijk begint. Er zijn afspraken gemaakt over hoelang een wachttijd mag duren, dat wordt de treeknorm genoemd. De treeknorm ligt voor een aanmelding op vier weken en voor de behandeling op tien weken. In totaal is het dus veertien weken aan wachttijd.
Bron: Celine Teusink
De maanden waarin Veronie wachtte op haar behandeling waren funest. Ze ging steeds meer achteruit en de moed zakte langzaamaan in haar schoenen. ‘Er werd mij verteld dat ik niet ziek genoeg was. Vriendinnen van mij die soortgelijke klachten hadden, waren er zo slecht aan toe dat ze direct werden opgenomen. Ik wilde heel graag beter worden, maar ik kreeg geen handvaten toegereikt. Als ik eerder hulp had gekregen, was ik waarschijnlijk niet zo afgezwakt.’
29
Scan de QR-code om de rest
van het verhaal te lezen!
Ggz De Nederlandse ggz is aan het kijken naar eventuele oplossingen voor het probleem. Jaarlijks krijgt 18% van de mensen tussen 18 en 64 jaar last van psychische problemen. Dit is het afgelopen jaar gestegen waardoor er steeds meer vraag is naar de ggz-zorg. Er wordt door veel partijen in de zorg gepraat over een integraal zorgakkoord. Na negen maanden op de wachtlijst staan mocht Veronie eindelijk het behandeltraject van de ggz starten. Tot overmaat van ramp had het alles behalve de gewenste gang van zaken. ‘Ze denken niet aan het individu. Het was een groepstherapie waarbij ze alleen naar het collectief keken. Tevens waren de ouders erbij, omdat we minderjarig waren. Ze legden de nadruk op dat we moeten eten, terwijl er een groot achterliggende gedachte is waarom we niet eten. Het was kil, afstandelijk en de professionals vond ik ondermaats.’ Harde woorden van een negentien jarig meisje. Niet alleen over de omgang was ze niet te spreken, de kliniek voelde volgens Veronie aan als een ziekenhuis. ‘Je ziet meiden rondlopen die graatmager waren. Dat is niet bevorderlijk als je zelf ook ziek bent. Ik heb me nooit gehoord of gezien gevoeld eigenlijk. Ik voelde me weer een typisch “eetstoornismeisje”.’ Dit heeft er toe geleid dat Veronie gestopt is met haar behandeling bij de ggz. Ze wil er nooit meer iets mee te maken hebben.
Hoe klimaatbewust ben jij?
Door middel van deze checklist kom je erachter!
Hoelang douche jij per dag? A: Korter dan 5 minuten B: Rond de 10 minuten C: Langer dan 15 minuten
Als ik kleding koop dan doe ik dat: A: Bij een tweedehandskledingwinkel B: Bij een winkel C: Online
Hoe bewust scheid jij je afval? A: Ik houd er constant rekening mee B: Soms denk ik er aan C: Daar ben ik niet mee bezig
Ik neem mijn boodschappen mee in: A: Mijn eigen tas B: Een katoenenboodschappentas van de supermarkt C: Plastic tas
Hoe vaak per jaar ga jij op vakantie? A: Éen keer B:Twee á drie keer 30 C: Vaker Als ik op vakantie ga dan neem ik de: A: Trein B: Auto C: Vliegtuig Hoe vaak eet jij vlees? A: Bijna nooit B: Drie keer per week C: Elke dag
Hoeveel per jaar schaf jij een elektrisch apparaat aan? A: 1-2 B: 3-4 C: 5-6
Tel nu je punten bij elkaar op! A = 3 punten B = 2 punten C = 1 punt
Je zit thuis op de bank en je krijgt het koud, wat doe je? A: Je pakt een dekentje B: Je zet de verwarming hoger C: Je neemt een warme douche Ik verwarm mijn huis met: A: Groene energie B: Gas C: Kolen Je mening vaker laten horen? Scan de code!
0-10 punten Jij besteedt nog niet veel aandacht aan ons klimaat. Probeer je hier meer bewust van te zijn, want jouw bijdrage kan al een hoop helpen. Misschien kun je minder lang douchen of pak de fiets in plaats van de auto. Kijk wat voor kleine dingen jij kan veranderen die het klimaat kunnen helpen!
10-20 punten Dit gaat de goede kant op! Jij bent je langzaamaan steeds meer bewust van wat bepaalde acties voor gevolgen kunnen hebben op het klimaat. Ondanks dat je al op de goede weg bent, kun je misschien nog een stapje verdergaan. Wat kan jij nog meer doen dan wat je al doet?
20-30 punten Proficiat! Jij bent je zeer bewust van de gevolgen op het klimaat. Is het een idee dat je anderen helpt met het bewuster maken van de toekomst van ons klimaat? Probeer het eens en wie weet draag je nog meer steentjes bij dan dat je al doet.
31
voor
de
32
wie
toekomst
toekomt
nooitofnu.fhj.nl