Dossier Dossier
Marinette Mormont, journaliste Alter Echos. KERNWOORDEN : regionalisering, economische crisis, privatisering, toegang tot zorg, sociale zekerheid
Europe et marchandisation des soins : en Crisis, besparingen Politiques et résistance regionalisering in België : een slechte cocktail ?
Op 1 januari 2015 werd niet minder dan 5,08 miljard euro overgeheveld van het federale niveau naar de deelstaten voor de gezondheidszorg, in het kader van de overdracht van de bevoegdheden voorzien in de zesde Staatshervorming. Terwijl de Europese politiek de effecten van de economische en financiële crisis accentueert in de lidstaten, riskeert de regionalisering in België dan niet om de deur nog meer open te zetten voor de commerciële private ondernemingen in de gezondheidssector?
Al geruime tijd laat de commercialisering van de gezondheidszorg zich voelen in het Belgische landschap. Nieuwe operatoren verschijnen op het toneel en nieuwe managementvormen installeren zich. Diverse prestaties gebeuren al in onderaanneming. Het groeiende aandeel van de activiteiten die verzorgd worden door grote commerciële ondernemingen in de sectoren van de rusthuizen en de gehandicapten, getuigt hiervan. De toekenning, in april 2014, van het beheer van het centrum voor forensische psychiatrie in Gent aan een privé consortium, bestaande uit o.a. Sodexho en Parnassia, of de beursgang van kleine en middelgrote ondernemingen gespecialiseerd in thuiszorg, zijn enkele andere voorbeelden (zie het artikel “Gezondheidszorg in België: een goudmijn?”).
42
middelen gefinancierd wordt. Volgens Jean-Jacques Laasman van de studiedienst van de Nationale Vereniging van Socialistische Mutualiteiten (UNMSNVSM), ondersteunt men in België de verhoging van deze private uitgaven, die het gevolg zou zijn van de crisis, niet.
Hebben deze evoluties de neiging om zich meer te manifesteren in tijden van crisis? Yves Hellendorff, nationaal secretaris van de Nationale Bediendencentrale voor de non-profit, ziet in de recente golf van onderaanneming van sommige diensten door de ziekenhuizen alvast een crisiseffect. “De ziekenhuizen gaan de laatste twee jaren in het rood en zoeken oplossingen.” Een ander voorbeeld in de sector van de gehandicaptenzorg, is dat de werkingstoelagen niet meer geïndexeerd worden, klaagt de syndicalist aan.
In 2011 werd 75,9 % van de uitgaven voor de gezondheidszorg ten laste genomen door de overheid. Daarmee bevindt België zich onder het gemiddelde van de EU. Het respectievelijke aandeel publieke versus eigen middelen in de financiering van de zorg varieert volgens de zorgcategorieën: van 91 % publieke financiering voor de ziekenhuizen, over 68 % publieke financiering voor geneesmiddelen of 65 % voor de rusthuizen tot 10 % terugbetaling voor brillen door de ziekteverzekering. «Sommige essentiële zorgen blijven momenteel zeer beperkt terugbetaald», bevestigt Jean-Marc Laasman. Maar, preciseert hij onmiddellijk, het publieke gedeelte van de financiering ervan, of het nu gaat via de ziekteverzekering of andere soorten financieringen, is in de loop van de laatste tien jaren stabiel gebleven: 24,2 % in 2000 en 24,1 % in 2011. Kortom, vanuit dit oogpunt is er geen grote privatiseringsgolf als resultaat van de crisis, en dit ondanks het feit dat de uitgaven toch wel gestegen zijn in de loop van deze periode.
Een ander facet van de privatisering: het deel van de uitgaven voor de gezondheidszorg dat met eigen
In sommige opzichten, onderstreept hij nog, is de toegankelijkheid van de zorg zelfs verbeterd: 23 % van
I
I
Santé conjuguée - Bijzondere druk juni 2015 n° 69