Nowa Ruda by Robert Michal

Góry Sowie to magiczny zakątek Dolnego Śląska, miejsce okryte aurą tajemniczości z wielkim potencjałem rozwojowym. LGD „Partnerstwo Sowiogórskie” to inicjatywa społeczna, która powstała w celu wspierania rozwoju Gór Sowich przez podmioty z obszaru Głuszycy, Nowej Rudy, Stoszowic oraz Walimia. Wraz z cyklem publikacji pn. „Poznaję Gminy Partnerstwa Sowiogórskiego” chcemy przybliżyć mieszkańcom i turystom atrakcje, osobowości, podmioty, przyrodę, tradycje i inne walory każdej z Gmin wchodzących w obszar objęty Lokalną Strategią Rozwoju. Zapraszamy! WYDAWCA:

Lokalna Grupa Działania „Partnerstwo Sowiogórskie” ul. Główna 83, 57-430 Jugów tel./fax: 74 87 161 50 www.partnerstwo.sowiogorskie.pl biuro@partnerstwo.sowiogorskie.pl Wszelkie prawa zastrzeżone. Egzemplarz bezpłatny ISBN 978-83-941963-2-5 Nakład: 1000 egzemplarzy

Gmina Nowa Ruda W Sudetach Środkowych, u podnóża Gór Sowich położona jest Gmina Nowa Ruda. W jej skład wchodzi 16 miejscowości. Górskie położenie sprawia, iż natknąć się tu można na rzadko spotykane rośliny i dzikie zwierzęta. Na obszarze gminy rozwinięta jest baza hotelowa, obejmująca ośrodki wypoczynkowe, schroniska górskie i gospodarstwa agroturystyczne. Prócz wypoczynku, można tu nauczyć się jazdy konnej, zmierzyć się z trudami górskich dróg w rajdach samochodów terenowych; spróbować wspinaczki na skałach i zjazdu na linach. Miłośnicy dwóch kółek znajdą u nas ciekawe trasy rowerowe, zaś narciarze wyszaleć się mogą na nartach, na dobrze utrzymanych nartostradach. Pośród lasów można natknąć się też na świadectwa historii regionu. To w Górach Sowich, podczas II wojny światowej rozpoczęto realizację militarnego projektu hitlerowskich Niemiec pod

kryptonimem RIESE. Obecnie udostępnione są do zwiedzania sztolnie WŁODARZ, OSÓWKA i RZECZKA. Gmina Nowa Ruda to również zabytki: wiejskie kościółki, kompleks pałacowo-parkowy z XVII w. i kościół p.w. Piotra i Pawła w Bożkowie, czy zespół pałacowo-parkowy, w którym obecnie mieści się Nadleśnictwo Jugów. Atutem Gminy jest jej korzystne połączenia z uzdrowiskami w Polanicy, Dusznikach, Kudowie. Na odcinku Nowa Ruda-Wałbrzych znajduje się jedna z najpiękniejszych linii kolejowych w Polsce, która przechodzi przez trzy, dwukomorowe, najdłuższe w Polsce tunele i 6 bardzo wysokich wiaduktów. Na terenie gminy funkcjonuje m.in. Zakład Produkcji Automatyki Sieciowej w Przygórzu, Nadleśnictwo Państwowe w Jugowie, Młyn - Przetwórstwo Zbożowe w Ludwikowicach Kłodzkich oraz Kerzen – fabryka świeczek i zniczy.

Kościół św. Piotra i Pawła w Bożkowie Pierwotny kościół w tym miejscu wzmiankowany był w 1352 roku. Wybudowany został w latach 1704 – 1708. Okazała bryła kościoła jest jednonawowa, z zakończonym półkoliście prezbiterium. Wnętrze pokrywa dekoracja malarska na sklepieniu i ścianach. We wnętrzu zasługująca na szczególną uwagę ambona w kształcie łodzi, z baldachimem w postaci żagla z 1780 roku zdobiona jest herbem fundatorów. Kościół wyposażony jest również w organy z połowy XIX wieku.

Muzeum Ziemi Sowiogórskiej w Ludwikowicach Kłodzkich Muzeum mieści się w byłym kościele ewangelickim. Obiekt został wzniesiony w latach 1929 – 1930. Świątynię konsekrowano 29 września 1930 roku. W muzeum odbywają się koncerty muzyczne, występy artystyczne oraz uroczystości gminne. Dzięki ruchomym ściankom może być przekształcany w salę konferencyjną.

Kaplica na cmentarzu w Jugowie Kaplica upamiętnia jedną z największych katastrof górniczych XX wieku. Jest hołdem dla 151 górników, którzy zginęli w wyniku wyrzutu dwutlenku węgla. Działo się to 9 lipca 1930 roku w jugowskim szybie Kurt Kopalni Wacław. Kaplica stanęła na cmentarzu w Jugowie rok po katastroﬁe. Została wykonana według projektu wałbrzyskiego architekta Ernsta Pietruskiego.

Zespół pałacowo – parkowy w Bożkowie Zabytkowy pałac z XVI w. wzniesiony przez Hrabiego von Magnis. Pałac w obecnym kształcie powstał w latach 1787-91 z przebudowy wcześniejszej budowli z fundacji Aleksandra von Magnis. Jest to obecnie rezydencja barokowo-klasycystyczna z potężną wieżą od strony północno-wschodniej oraz drugą, mniejszą od strony północno-zachodniej. Ostatnia przebudowa zamku nastąpiła po jego wielkim pożarze w 1870 roku za hrabiego Wilhelma von Magnis. Po 1945 roku pałac przeszedł na własność skarbu państwa (a od 1999 starostwa) i przez wiele lat mieściła się w nim szkoła. Obecnie właścicielem pałacu jest osoba prywatna.

Ruiny hitlerowskiej fabryki zbrojeniowej V-7 Po zbombardowaniu Lubiąża najtajniejszy projekt zbrojeniowy III rzeszy został rozdzielony na dwie części: „Vrill” przeniesiony w Góry Harzu i „Die Glocke” przeniesiony do Mölke bei Ludwigsdorf czyli dzisiejszych Ludwikowic Kłodzkich. „Die Glocke” miał być z założenia silnikiem antygrawitacyjnym do napędzania maszyn latających. Do dziś pozostało wiele tajemniczych budowli takich jak np. „muchołapka”.

Międzynarodowy Festiwal Folkloru Od wielu lat w sierpniu, na terenie Gminie Nowa Ruda, odbywa się Międzynarodowy Festiwal Folkloru. Jest to impreza cykliczna organizowana wspólnie przez obie noworudzkie gminy za pośrednictwem Centrum Kultury Gminy Nowa Ruda oraz Miejskiego Ośrodka Kultury w Nowej Rudzie na terenie pięknego parku położonego w Nadleśnictwie Jugów. Punktem głównym imprezy są występy zespołów z Polski oraz gości przybyłych z innych krajów: Turcji Serbii, Meksyku, Ukrainy, Słowenii, Włoch i wielu innych, którzy mają swoje pięć minut na zaprezentowanie się na scenie. Występy, poszczególnych zespołów, to prawdziwa uczta dla oczu i uszu. Widzowie mają okazję by podziwiać nie tylko piękne i niezwykle barwne stroje piosenkarzy i tancerzy ale również poznać rodzimy repertuar każdego z zespołów. To jednak nie koniec atrakcji jakie przygotowują organizatorzy. Obok występów artystów, dla miłośników dobrej kuchni organizowany jest równocześnie pokaz tzw. Kuchni Świata czyli poczęstunek składający się z potraw z różnych krajów, przygotowywanych przez zaproszone zespoły folklorystyczne.

Sowiogórska Wystawa Stołów Wielkanocnych Cykliczna impreza organizowana na terenie Gminy Nowa Ruda, w której swoje świąteczne stoły prezentują Koła Gospodyń Wiejskich, miejscowe szkoły, osoby prywatne. W trakcie imprezy można spróbować wielu potraw nawiązujących do tradycji wielkanocnych, zakupić pisanki, stroiki, koszyczki na święconkę, wyroby wędliniarskie lub ciasto. W międzyczasie jest okazja, by wysłuchać występów uczniów szkół i przedszkoli. Impreza niezwykle barwna, wprowadzająca przybyłych w nastrój świąteczny.

Dożynki To kolejna impreza, która odbywa się na terenie Gminy Nowa Ruda co roku. Jest uwieńczeniem prac polowych, oznacza, że nadszedł czas podziękowań za zebrane plony, jest również czasem zabawy. Uroczystość rozpoczyna się od Mszy Św. Dożynkowej, po której następuje część artystyczna. Na scenie swoje umiejętności prezentują Koła Gospodyń Wiejskich, uczniowie szkół gminnych oraz przybyli goście. Organizatorzy dbają o to, by nie zabrakło stoisk z jedzeniem oraz kramów z zabawkami dla najmłodszych.

Triduum bożkowskie Co roku w Bożkowie odbywa się cykl imprez kulturalnych pod nazwą Triduum Bożkowskie. Trwające przez kilka dni imprezy kulturalne są ściśle związane z kolejną rocznicą wybudowania w Bożkowie świątyni przez von Magnisów, jednego z najpotężniejszych śląskich rodów. W trakcie trzech dni triduum na terenie sołectwa odbywają się koncerty, widowiska muzyczne i imprezy sportowe, w których uczestniczą mieszkańcy wsi oraz całej gminy. Tradycyjnie, Msza Św. Odpustowa odprawiona w kościele pw. Piotra i Pawła kończy coroczne obchody pn. Triduum Bożkowskie.

Turystyka piesza i rowerowa Gmina Nowa Ruda to doskonała baza wypadowa w Góry Sowie. Gęsta sieć szlaków pieszych i rowerowych o zróżnicowanej trudności oraz tras Nordic Walking sprzyja uprawianiu turystyki zarówno amatorskiej, jak i wyczynowej. Do dyspozycji turystów są również liczne miejsca noclegowe i gastronomiczne, a całość infrastruktury uzupełniają tablice, informujące o walorach przyrodniczo - krajobrazowych. Wzdłuż szlaków rozpościerają się wspaniałe widoki, które są rzeczywistą ucztą dla oczu. Należy do nich zaliczyć m.in. Wzgórza Włodzickie, które są pasmem składającym się z kilkunastu bardzo widokowych wzniesień, położonych na terenie Ziemi Kłodzkiej. Najwyższym szczytem jest Góra Włodzicka, położona 758 m n.p.m. Do dziś zachowały się na niej ruiny wieży widokowej zbudowanej w 1927 roku. W pierwotnej formie miała ona postać smukłej, kwadratowej budowli o wys. 14,6 m wykonanej z betonu oraz pustaków i zakończona była tarasem widokowym.

Ośrodki narciarskie Malowniczo położone na przełęczy Jugowskiej i Sokolej z nowoczesnymi wyciągami, w tym taśmowym oraz trasami narciarstwa zjazdowego i snowboardu, zarówno dla początkujących, jak i zaawansowanych narciarzy. Dodatkowo dla dzieci przygotowano tory do jazdy na saneczkach oraz pontonach. Trasy sztucznie naśnieżane i oświetlone, czynne aż do kwietnia. W okolicach wyciągów znajdują się liczne punkty noclegowe oraz gastronomiczne. Spod schroniska Orzeł w Sokolcu oraz Zygmuntówka w Jugowie można wyruszyć w kierunku szczytów Gór Sowich. Dla turystów przygotowano liczne szlaki piesze oraz narciarstwa biegowego.

Nordic Walking Od kilku lat Gmina Nowa Ruda jest organizatorem zawodów sportowych, które odbywają się w ramach Sowiogórskiego Nordic Walking. Punktem startowym jest ośrodek „Harenda”. Uczestnicy imprezy wędrują po kilku miejscowościach naszej gminy, wykorzystując jej dogodne położenie geograﬁczne, ukształtowanie terenu oraz walory krajobrazowe. Przedsięwzięcie cieszy się dużą popularnością, a biorą w nim udział przedstawiciele z całego kraju, w tym także medaliści Mistrzostw Polski i świata. Zwyczajowo impreza odbywa się w sierpniu. Szczegółowe informacje dostępne są pod adresem: www.wielkasowa.net

ISBN 978-83-941963-2-5