Tanay : tercentenary souvenir, 1640-1940 & the towns of Rizal Province by Filipiniana Online

• I

.' < \..

. :.", '> . -".

';":;.l.,-

TANAY TERCENTENARY SOUVENIR 1640-1940

THE TOWNS OF RIZAL PROVINCE DONATED BY AYALA CORPORATION TO FILIPINAS FOUNDATION, INC.

1940 Catolos, Bendana (5 Santos ( P U B L I S H E Il.S)

14 (,;'1

A Historical Marker " .

Picture taken from one side, towards Dalisay Street.

, 194 -

~------------

CTANA Y TERCENTENARY SOUVENIR (1640--1940 )

\1 SANTOS (Publishers)

CATOLOS, B ENDANA

- 1940-

Any copy of this book not bearing the signatu re of any of the Publishers shall be denou nced as proceeding from an illega l source.

Published by Cato ios, Bendaiia & Santos

Manila, Philippines.

-1940-

TABLE OF CONTENTS PANGUNANG SALITA-Directol' Eulogio B. Rodriguez, Chairman of The Philippines Historical Committee .. . . . . . . . .........

Unnumbered

SA MAf{ABABASA-Julio M. Catalos .

Unnumbered

........

EXECUTIVE ORDER NO. 138 BY THE PRESIDENT OF THE PHILIPPINES, PROVIDING FOR THE COLLECTION AND COMPILATION OF HISTORI 路 CAL DATA REGARDING BARRIOS, MUNIC IP ALITIES OR CITIES, AND PROVINCES OF THE PHILIPPINES-JANUARY 3. 1938

Unnumbered

MESSAGE OF ASSEMBLYMAN HON. EMILIO DE LA PAZ

Unnumbered

MESSAGE OF HON. EULOGIO RODRIGUEZ, RIZAL .........

Unnumbered

JR.,

PROVo GOVERNOR OF .... .......

PUBLISHERS & SPONSORS SECTION KUNG PAPANO "MtlPARfRILAG" NATING LilLO ANG TAN t l Y-Floro A. Santos

Unnumbered

Photographs & Messages of Sponsors follow. CELEBRATING THE THIRD MILESTONE OF TANAY'S COLORFUL EXISTENCE-Rafael Hilao ...................

Unnumbered

MUNICIPAL OFFICIALS AND EMPLOYEES SECTION SA MGA KINAUUJ<ljL NG i1 1J1MAMAYAN AT PAMAHALAAN-Simeon Bendai18 y Reyes

Unnumbered

Photographs of Municipal Officials & Employees follow. l'ALAAN NG MGA CURA PARROCO NG BAYANG TANAY (1606-1939).

Unnumbered

ANG PINAGMULAN NG SALjTANG TANAY AT UNANG MAMAMAYAN NA DINATNAN NA NG MGA KASTILA-Catolos & Bendafia ..........

Unnumbered

MGA PANGADAN NG MGA UNANG PRINCIPALES AT MGA FAMILIA NA NAMAYAN SA KINALALAGYAN NGAYON NG BAYANG 1'ANAY (1640路1650)

Unnumbered

ANG TANAY SA LOOB NG TATLONG SIGLOCatolos & B endana

1-94

HALll'lA SA TANAY-1'It!n IIi Pio Y. Bautista ..

Unnumbered

T ANA Y TERCENTENARY C拢bE;BRA TION, EXPOSITION & FAIR SECTION LakambiJliJlg TUIWY at Mgo Talc! ng Kagandahllll

Unnumbel"ed

Pagdi1"iwong I~a /ka Tatlong DaallY Taon sa P{)ok 110 Kilwla/agyall ngnyoll I1g

8ayu11

119

T A tV A Y-T?I/a

TU1/ay-Sinteon Bendu11a y Reyes. lli

...............

Felix GuUe1Tez ...

Unnumbered Unnumbered

THE TOWNS OF RIZAL PROVINCE Catolos & Bendaiia

QUEZON CITY-Catolos &

95-135

Bendana

............ .

136-137

IMPORTANT EVENTS & DATA REGARDING THE TOWNS OF LA LAGUNA PROVINCE (APPEND IX A)-Catolos & Bendana ... ...................... .

138-146

THE TOWN OF INFANTA (APPEND IX B)-Catalos & Bendafia .

146-147

CLOSING MESSAGE-Julio M. Catalos

148

The Hon. Dept. Secretary &' Mrs. Jorge Vargas Unveiled the Historical M arkers and Opened The Exposition [5 Fair

IU/o'y m{l/.:ikilll si 11011 . .lUl'y8 B. j'/l1"911$

Vk«

5 sa

.t'lnt/O)}

,l/,..~. Jorge B. V'II'gIlS Uktl

6); si

l" ifJe· Prr.~i·

Ilt-ult, O"IIIillgO Dib', Jig phil. Xuli"Jllll 111111/;; {ifw S)j si (!,I"·(;"f.,CI'IIII(/Qr JlllrillllQ .l/('/t'I/r!rt>,< Uk/I 4); .~i . l tt!}. Prolll~iu .-lmolH-,y ( ika 2 ); si JiJ' . .... (lli/OS .1/ l1rljlll.':: (ika 11); 8i .Url/lde SimCo n Bemlfl /iu (it'/I 3); .~ j CMlct'jlll" J/ M'cilll/(I P . ('lItolo~ ( i A-a 71.: si SUPCI't'iSQI' J/ ollie(. Mil/eo Uku 9 ); lit 8; ,Ur, Jlrmll el JJihl. 110'1, kl/lw IIi G . Hurl'll/C G .•,,'/tll/Ol> (.::ice . of P hilipp ;/IC$ His/Qrical Ctlllllllillc".)

PROVo GOVERNOR EULOGIO RODRIGUEZ , JR. & PARTY VISITING THE EXHIBITS

Sa /(mll",wg ita'y f/ltlkik it'l _,jllll GuV. EII/ogio R o,/";gllc:. Jr, 119 Ri ,o/, lllg cllierli W right . .Agr, SlIperriIJor Paail/fl, MUll. Ag,., lllsprr/or .rll ermdo. lU:m l N . C. SlIperilllelldelll l"i//(IIlIllr. at iba p u.

THE PHILIPPINES HISTORICAL COMMITTEE IN SESSION

FRO]! DEF7' '1'0 RI0F11'; D CII/I 1.t'{III,7ro H. Fenl/ode::, ph' mutr ),

J)C(1fI

E{itt'un/ R. /lyric (.I/"I/UI'r) . .1[", L lli.~

81.' 1" 1'ft-

no (Member). MI". Elll'ifJlIl! (J. ~IIIII()." (SIIt'l"l.llury), Direc/or EII/Qgio 8. Rodri.Quc: (GlwiI'IIwu). "',!Iller ,l/igl!(" SI.Igil, S.J. (MI!lIJuer), Prof. (;lIbri{'/ A. Henl(lI'do

(,11elllvl.'r), /),', JUI'I' P. Balltug (,lIrmut/') , MI'. Walter Robb ( JIt'IJI-

ber) , !'rQt. 11. O. Beyel' {.I1t-muer}, Nor ilwluded ;11 fht' pit'/ure,

THE PHILIPPINES HISTORICAL COMMITTEE'S FOUR HISTORICAL MARKERS TO COMMEMORATE THREE CENTURIES OF TAN AY HISTORY

P{dl!/ruulrwlIg 1I1~8U ilflo~

Aug Makfl,~ (I.'JS(l.IJlwg " /I/MlllldwIIIY i/o路y

::'006, pll,qlipa/ .~I/ 1)()lJk

/Ill

'Ul98/1.WIY:JtI!J

路/111 .11I/olI;u \1'''11111.11) lUlllfJ

,....

killll!IIIII!l!l1l1l I/!!"!J(JII

!JUl'V I'9u,'101I (J!I IJ//o)

IIIIII!!

JIlt/I!!

1783.

l(),,!O.

/wlililik

filly

bU/HI!h sipCI9 fli kClgitiuglUI

"9 }JIlt/jgil/y

/J(I!Io.I/

W211 (1/ jllIglipul 1// JI"yi(l((rg

nil/obl"'!!!lil dit, IIII!! IW{Jka!lftri

II!'

;19 TumlY

UtlU!J

"9 uU!Jlwg ilo I1U ,<"';lIIb(l111111 (1'(1119-

COMMON WEA LTH OF T H E PH ILI PP I NES

NAT IONAL LIBRARY ,\1.\

[L.\

PAUNANG SALITA May salawilwil/ t(tyong mua Tagalog na: HAng h indi lumingon sa pinanggalingan

di makararating sa l>a1'o1'ool1an." /{apCLU U'/Ig «(tillY kuhCLpon (bt allg my a pallflyaYa?"img /wr(musun /lathl

fit illY b'uhuy ay pa-

babayaaJ/ na lCt1ltuug l'wilipas 'lla parang (ls6, IUt di mall {umang nu/hl IJa!]-lIklliUIl

1/9

munti mang

paggunita, ay manullatili tayo so, ka'l1/(mgmangcw, at w aia mall la llg fayol/g maiuulut 0 maislIsulit

::;0

mga susullod sa «tin, ng ating lIagawu at ng lnga 11aging ku)'anasan naliJl, dahil sa hindi tayo n(jgSlt?nukit na nwkagu/Uu ng (1,110 mallg panl(l1n wpang maitnla at muingatcl1I (1119 muhalwlagctng paJ/gyaym"j sa atitl 9 kuplt'lI..almuam.

Para sa isaug tao'y hindi ang jJ(Lgtungo 0 ang paglakad allg siynng itinutltl'illg, kundi cmg paglakad lIa patwigo sa i~,g lIutbuting layun1'n, at a1l[! l'l£OOS

1/.//

}Jctglrau'llawa sa kanllang pil/,a11{}-

galingall ay '_liyang pawang muhahalaga.

WalulIg sadyang kupukipakinablLltg n a uri

IIg pagkumakabayall lIy isall{f tao

I/CI

hihigit kay

sa w'i11g naYlnumula sa kanyatl g gall( 1) na pagkakilala sa kanyai/g sar iling bayall, sa })agkaka,~u long n'ito, sa ka'll'yang m.ga tao, sa kan:yang mga pagaa l/i, sa kanyallg }Ja.mahalcuw al sa kanyoII{/ mga kaila n{Jan.

Ang pagkakakilalang ito ang pagm,untulan 1I{f katanwgan , ng is(/1/(j Illbos

mamalasakit; pagkatapos, ay ng isallg paggiliw: ng isallg tunay katamtamang paninibugho dahil

IIC/

1/(l

])a.rJ-

pClgma malwl. Ilf} is({lIg wClslo'l

sa ka1'l yang mabuting pangalall, at ng il;(t1IY 1)clOl/o/mis

JUt

I/.awa'y

mag/ro,1'00n siva ng kasaganaan at h-lgit IW magiltg kaayaaya (Jt kClakitakit: at sa It·akas. IIg isallg poghahangad lin makatulong sa kanyctng ikapayiging lalong dak ila cll m ~"wl. iaallY J1Ifwlill'alas at malinis na ballay pagCllwaan at isang tahanan 11kol sa 1)inalwmabutillg JII{/a laloki at mgo uauue, Ang aklCLl Ita ito ay kapuripuri dahila11 SCL kanyang kUlIalllaJluJ/ ,')a mga nwlwsaljsrt!Jang 1I1(lt ng mga pangyayari, at ito'y tunay na lIagpctpakilala sa ka sil)ag(l1/ no mgtl may akda.

J(ctya't

11/((-

aasahan na silu'y magpapatuloy sa km/llang mga paohahallwgkat at ]J(f(j,'Hlsaliksik sa 10101lg JIIc(lwhalagang ulat,

A ng kasarysayan wy isamg 1Ualang katapusaliO IJu(Jarwul.

Puykutapos lIa masu/at a1l(1

isung dalton ay nakaabang na na'1nan ang ilang dahon upang sulatin, Ang magal/dang hulimbaw ang ito nu ipinamalas ng mga may akdu .')a llagsuiot

sa kasaysa-

yam ng bayan 1/.g TanCll/J. fly kailangallg tul(!.7'all ng ibang mga bayam. N(~ntl'a1)at 1/Ct basuh ill ng mga lcababaryu'lt ang uklat no ito, hind-i lamang ng mga taga Tal/ay faLl/cli ng buong Pil ipillas man. Ang ka saysaya'1l ng Sangkupul-UU1/g Pilip illus ay kasCtysayan dill Itg buwa'l bayallg kall!JClI/(j lIasasakupa1J.

At sa katwwyan nito'y ang I1Lga kaugalian at kat.al/giall 110 mgCl tCloll9 tuba l-ito'y

higit na nailala1'aWCL'1I

sa kasaysayan ng 'IrIg<t

bayan-bc~yctJI Imysa

sa ka ,<IfI!/saycl'll Jig bllOIl17 Pili lJiJlcts.

EULOGIO B. RODRIGUEZ Pat1mgot. Aklctlall g Pallg/ww$(/

.1 fl~' .Y1'10.\"Uj

I.\' T N /<.' 01'1'0811'1'; _1/(1'I() J,E.

SALANG-MATANDA

SALANG-BATA BIN.dIlA.YGGl'I' SA K. I 'l'.iJ,PA '1' NIt uSA JLIlI.J/JAIJ.lSA".

SA MAKABABASA Alang-alang sa pagdiriwnng ng ika TATLONG DAANG TA ON ng pagkatatag ng BAYANG TANAY sa poalt na Idnalalagya n ngayon , na idaraos sa Enero, 1940, ay minarapat ang j)agpapalimbag ng SOUVEN I R na ito 0 alaala ng gaga wing pagdiriwang. Ang pagpapalimbag ng Aklat na ito ay susog sa Executive Order No. 138 ng KGG. NA PRESlDENTE MANUEL L. QUEZON NG PILIPINAS na nag-uutos na t ipunin at pagsarnasamahin !lng ruga makasaysayang bagay bagay (historical data) lIkol sa mga barrio, ruga municipio, mga lungsad at ruga lalawigan. lto'y katibayan na hindi naiilimlltan ng COMMONWEALTH GOVERNMENT OF THE PHILIPPINES ang lahat ng ruga tao at mga bayan na namuhunan ng hi rap, dugc, at buhay sa KALAYAAN NO INANG BA YAN at sa kaniyang pangkalahatang pag-unlad. Di to mapagkikilala ng lahat na kahi't na gaano kaliit ng bayan 0 bahagj ng Pilipinas at kahi't alloman ang kaniyang kalagaya n at kabuhayan ay ang kagitingan niyang in ialay sa dambana Ilg ati ng T{aJayaan ay sal'iwa sa gunita't alaala ng ating Pamahalaan. Ang kat unayan nito ay ang paglalagay ng H ISTORICAL :M ARKERS na patungkol sa BAYANG TANAY. Kaya't inaasahan namin sa pamamagitan ng SOUVEN I R na ito na ang ibang bayan ay lalagyan din ng ganitong alaala (HISTORICAL MARKERS). Sa gallitong pal'aan ay mababansag sa lahat ng sulok ng ating baw'a ang ka pul'ipul'ing palakap ng ating Pamahalaan sa pagtitipon. pag-iingat at pagtatala ng kagitingan ng ating lahi sa mga ginintuang dahon ng KASAYSAYAN NG ATTNG MGA BAYA N AT BANSA, sa ilalim ng pagsubaybay at pagmamalasakit ng THE PHILIPPINE S H ISTO RI CAL COMM ITTEE at ng NATIONAL LI BRARY AND MUSEUM na ngayon ay pinangunguluhan ni DIRECTOR EULOGJO B. RODRIGUEZ. Kawikaan ng acing matatanda ang ganito: "Aali s ang pari, ang bayan ay hindi.路 ' T unay! Hindi lamang pal'i ang lilisan, hindi lamang mga punong bayan, hindi lamang Olga Olamamayan, kundi ang pook na kinaJalagyan ng bayan ay maaal'ing mawn]a sa isa ng Olahiwagan g dagok ng l<"atalagahan; datapuwa't sa kabila nito'y buhay din ang BAYANG TANAY , sapagka't mawala man ang kaniyang katawan ay wala namang kamatayan f ng kaniyang kaJuluwa hangga't may pagkakaisa ang malalabi pang bao na is inilang sa ilaJim ng maaliwalas niyang langit, na s iyang muling magtatatag sa kaniya , kapal'is ng sinasabi sa kasaysayan na makalawa mang inilipat 311g bayan noong 1620 at 1640, ay tuhay din at di namatay J ng tagul'i ni yang nTANAY ". Sa mga dahon nito'y natit/tik ang kasipagan at kagitingan ng nangagdaang panahon na dapat makapukaw at magbigay ~ igla at s ipag sa kabataan ngayon. Dito mapagkukul'o natin ang katakot-takot na hil'ap na tiniis ng unang mama mayan si mula nan g 1640 hanggang 17DO-1808 , na malinaw na nagtiis sila sa pagsasakang sahod_ulan nang maYl'oong isang daan at limangpung taon. Ngayon (1940) ay ika ISANG DAAN AT LIMANG-PUNG TAON mula nang 1790, taong mahalaga sa kasaysaya n ng pagsasaka rito. sapagka路t nang taon ito'y binalak, s inukat at s inimulan ang pagbubukta ng ating mga Sal a at padaluyan ng mga tubig sa kapalayanan. Kaya't sa pama magitan ng aklat na ito ay ipaabot nating mga tagal'ito ang boong puso at mataos na pasasa lamat sa COMMONWEA LTH GOVERNMENT sa gina wang tUlong na pagpapabuti at pagsasaayos ng nasabing Olga padaluyan ng tubig; hindi lam ang dahilan sa idinudulot na ginhawa sa kabuhayan ng bayan, kundi gayon din nama:n sa gina wang ito ng Pamahalaan; na kinilala ang pagod at pagmamalasakit ng ating mga kanunuan sa pamamagitan ng hindi niya pagpapabaya na ang . makasaysayang pamanang ito ay mawalat, gumuho, matangay ng mababagsik na baha, mawala na, at malimutan na ng mga susunod na panahon . Umaasa kami na Jahat ng bahay sa Tanay ay mag-iingat ng SOUVENIR na ito. bilang alaala sa nakal'aan at pamana ng kasalukuyan sa susunod n3 panahon. Gayon din inaanyayahan namin ang mga pUllong-bayan, mga gUI'O , at mamama.\'an sa lahat ng bayan sa mga LaJawigan ng Rizal at Laguna, at sa Bayang I nfanta, na mag-ingat nito upang ang maikling kasaysayan ng kanilang bayan ay mabasa nila, at mapagsuri , nang aug ka pupull<lll ay mahanap nila sa pagsasaliksik (research) sa mga aklat at kasulatang naiingatan pa , 0 matl1nton kaya sa gllnita't alaala ng mga nabubuhay pang matatanda. Lubos ang pasasalamat namin sa lahat ng tumul011g at tumangkilik sa pagpapalimbag ng SOUVIDNIR. Bagama't kalabisal1 at kapangahasan, ay inihahayag namin dito na isang daang taon mula ngayon 0 sa IKA APAT NA RAANG T AONG PAGD IRIWANG, kahi't tayong nangabubuh:'lY sa panahon ngayon ay mga wala na, sa pamamag-itan ng aklat na ito ay ibinibilin namin sa makababasa ang walang kamatayang pl.lsasalamat sa mga nagsitangkilik na Sponsors, at nagsibili nito. at kikilalanin pa rin naming tunay na utang sa kanilang kagandahang loob ang pagkabansag na ito ng kasaysa~'an ng BAYANG TANAY . JULIO CATOLOS Y MART INEZ

MALACANAN PALACE MA..'HLA l.

BY THE PRESIDENT OF THE PHILIPPINES l<~XECUTIVE ORDER. NO, 138 PIWnDI:"'G FOil 'JllU: COLLl<X'T ION AND COMPILATION OF' lTISTO H](,AJ. DA'rA B I~GARJ.)lNG BAR1UOS, 11l':s'H; lPALr'r ll';S, Oil CITIE S, AND PROVINCES OF '1'111<: PHJL[PPINES, \\'hen'ns, tile l'ceol'c\c(t history 01' the Philippines is ineomplele; Whe l'cII~, II g'rent weullh or histOl'ical mnt(.'l'ial is heliel'ed to bl' still in the poSSUSSiOll of the people, muc h o( ,,'hieh i..; preser vcd only ill the memory of some of tho~c who lire st ill lidng and the I'cst in manuscripts which Hre 1I0t fully snfegual'lled from destl'tlction i aud \YhuI'eas, it i!1 to the public inlerest tlmt this material he gafherell nnd PJ'e~el','ed in as complete a rOl'm as pO!'lsible nnll mlhle a"llilnble to fulnre historians; Noll', 11)(-1'1'1'01'(', 1. Mantlcl rJ, QUCY-Oll, Presidcmt of the Philippine..;, by Vir tllll of lhe pOII'Cr.:> in me vested h,l' lull', herehy direct that the illCormntion hcrci nn.ftel' s pecified be se~ul'ed b,\' the provineiu l go\'emol' of each provincc in thl! Philippill('s IIUel hy the city Uln,\'OI' in t he case o f a tilv, lind that the sume he transmil ted to the Direetor of II;e \'ntionlll Libl'ar,v not lalcr than December thirt~' fil'sl, ll;nett.'Cll 11ll1l(il'cd and thil,ty-eighl, for compilation nnd pl'e..;ernltion. ~'hu followint! lule>; :ihn\] go\'crn the collection and lI'all5mi,;;;ion of th,' dc~ired infobnlliioll: ((I) r'pon tlJl' pl'omulglltioh of this F,xe<:ntiye Oreler each pl'o,·iul'inl go\t.'l'nol' shllll imm~liatcly issue instl'U\ltions to nil Il\uni{'ipnl mn,nJl~ nndel' hi jurisdiction , lind in the o:ase of n (,ill'. ('Hh city mn"OI' sh 11 i,;slle snch instl'uet ions to any of tilu (,i t)' offi"iul~ de.~iglllltcd by hi m, enjoining ~uid mnllicipnl 1I I11,\'OI'S 01' {'it y oCfi~nl s, lIS the ell;:;C may hc, 10 ('nil togethcr the old mCn in ~~I'h and e\'el'Y' harrio, silio, 1>1' rlistrit"l in cudJ Illn nieiplllit) 01' city nnd obtain 1'1'0111 them or fl'Olll IIny (loctnllentlO in the>ir possession the ('nlire hislory 1)1' ,.,ueh t'olllnlllJlit,v ill l'~o fur liS mH~' he possilJlp. (IJ) The inl()l'mntion tlc~il'e(l i:i n... £ollow,, : l 'hc /)(O'rio I, P I"'~l'll( nfj'jC!ill l 1I1t1l1\' of 11m burrio, 2, Nnlive ll:llnc or the b:t1'l'io with its n'leu ning; chnngc~ in the nfl llle of Ill!' llill:ri o, if ally, and the derivation oC Ihe wlme'); lind the names o[ thc s itios inc'lnlled within the jlll'isdietioll of the hal'l'io, ;J, 0,,1(> of establishment of the IW l'l'io, ,,I. Original fnmi!ies of' ihe 11I1l'l'io, ,-1, List of the /ellicllte,~ "I' thc hU1'1'io from the ear, li('l;t time to dllte, ti, ~tOI''y or old banio,.. or s itio ~ lhnt Ill'e no w de, popUlated, 7, Tnlllition'i, le;;,end~, folk tntes, heliefs, pro\'el'bs, ~aying:;, sll!wr,,;titions, puzzles, s(lngs, !lUl'sery rll~'mcs, et(', (It is ]>l'efernhle ihal these be writt('n ill Ihe' lallgunge or dialect of the locality llnd llwt tIll' \"('l'lHIC lllm' l'el'>'iiOll h(.' ilCcompn nied with ;1 tl'llnslnlioll in English,) 8, Olltn 01) any Ilistol'ic:I! s ite, s tl'IHlll11'CS, Imilclings, olel rllin~, etc, 7'lIr /QWII (II' cit ," fl, Prc~('nt official llilllH' of the t01l'11 01' <: i\"~', 10, Ii'onlle)' nllml" OJ' nllmcs of lhe town 01' cit,\' with

theil' mcn nint,"S, 11. Dale of establishment of the town 01' cit,v, 12, Tmditions, Ic'Zends, folk (nles, heliefs, prol'prhs, !'Il,v ings, >;IlPCl'liti tiOlIl!, puzzles, songs, nursel'~' l'llymc!'l, ete, (Tt is prcfel'Uble that these he w1'itten in the Inng ung-e 01' ,linlect o[ the locnl it ,\'

and th nt a tl'llnslation in Engli~h be forwllrded with thc vernncular versions,) 13, DatR on a ny historica l site, structure!;, buildings, old ruins, etc, H, Importunt historienl cvents t hal took place ill the town or (Iitv, l.'i, Names o r all ra"pitlllles mlillicipflle,~, alcaldes mao yorts, Cllra,~ plirrocos, jllecell, mniJieipal presidents, 01' other offic ials, thAt mAy be ohtn incd in the community, Tile Pmvillc('

Hi. PJ'CSllut url'iciul Ill/me of (he province,

l"OI'I1WI' lUllllC 0)' nnmcs or tl\(' pl'Ovincc wilh t he i l meAnings, 18, Oute of cstahlishmcnt of the pI'ovincc, 19, Chl'ollologilml lis t of all the governors unt! prill ci pal officill is of the provincc, 20, Names of at le(lst Gve or the most out~tnnding citizens (ollly among those alrendy dendl in th£: provincc togethl'r with H >'itatement of their achie,'emellts, :21. Important histOl'icnl enmts that took phlce in tltb province, (t') TI)(' namc ot thl' fnmil,\' OJ' I'lllnilil's that IIn \'c kept t hc l'eeo)'{ls mcn tioned ahove should he illdicnteli ill order t hat c\ll~ cledit lUll," be givcm tn >;llI'h fa mily 01' families, (d) All wri t ing;; s hould he sig ned h,\' Ihe Go\'el'llol' (for the h is\.ol'~' of th(' Iwovinee), hy the city mnyor (1'01' the history o f the tily), by the municipal mayor (tor the, histo1',\' of the town), :lllil hy the /c/lit'li/a of the hlll'rio (fol' the histol'Y oj' the hUl'l'io), I-Illwever, the mnt el'iul l'l mentioned in numbel's seven, eight, Iwcl,'e, nnd thirtcen of paragl'llph (b) S;hOllld hefll' thc signnturcs (lr the person!. hom whom sneh mni.el'iflls hfl\'e beon !'lecul'erJ. (/') lnformntioll should ulso he ~i"ell I'cgn l'ding hooks and documcnts, Il'cuting of thl' Philippines o\\'ne(1 in any community, ill ol'dcI' thaL such hoo\(s 01' lloemuenls Ill< nl'e dcsircd muy he ohlnined for the :\fationul I~ihl'ary, if possible, by pl1l'chu$e 01' gift. 'l'he names of nil Filipino nuthor!'; of an)' community Ilnd the tilles of nil their 1)l'Oc\UClioIlS, "hetlter p rint ed 01' in manusel'ipt, s hould he inctulled, If the productions lire in mlllluScl'ipt 1'01'111, n stntcmenl should be g i\'en of the nllmes of the persons in possession of the same, CfJ) All papers pertaining 10 the barrios Shilli he Ilc· livered to the mayor of the towll, who s hall forward the same, tog-et hel' with the duta p ertnining to his ll11lllicipalit,'" to the gO \'cr llor of the !lro\'ince, All the original d OCIIment s nncl translations, if ~m~' , shall be forwarded h~' the pro"incinl go \'el'llol' in !l ea rern ll~' madr lind well-proteetc(] package to the Director of the Nntional Lihrnry, ::'lfanila, Eneh package shnlJ he mm-ked " Hi!'l tol'ical Document !'," 'I'h(' sa llie procellm'e s ha ll he followed hy the cil)' nlU~'or in forwarding to thl' Oil'prlM of the ~TlItional Lih1'111',V All papel'S all(l document::;, W' I'(ninillg to the eil,\', Done nt the Cil\' of ) Inlliln, lhi!; thin] day of .Innllan-, in Ihe ,ven l' of Om: Lol'cl , nineteen hundred ul;1l t'hil'ly-eigl;t. nIHI of the Commo n wealth o[ t hc Philippines, the thil',I,

MAN UF,L L, Qr'EZON of //U' P',;/ippiuel'l

1'I'e,~irll''''

By the President: JORGE B, VAltGAS SecretlJJ'Y to /hc P,'e,~idtJllt

HIS EXCELLENCY PRESIDENT MANUEL L. QUEZON OF THE PHILIPPINES

i l m"

E~ ll LlO

DE I,!.A P AZ

ASS'!llIblYIIIIIII, 2ucl Dis /riel of Bi;;(1/

Sa tattol/g daau taong pug/.;cLlatug 11g bayrw 11.1 T a1la,y (~1J taos sa pusong bwmabati ako

kanyang ?nga 1IIam01Il(I>yan, at nag-'ltuk ol rig isct"lIg bClo'l/a / 11a 1Jag-gnllita sa mga pan gmluhing -muma11layall Ita nagtds ng la }wt 11{J hi'ra1) n1Jang 1na itat~g lamall{J mig isang baYll1/g pa ywpu, 1na1'b'i{Jin sa D ios at masugana, Mapaiad tayo,' sapagka't hi,uZi na kinakaila.lIgan ma{J])(lkaScLkit gaya n{j ?n{jn nauna sa ath, ; lahat lIg ati'ng kailanoan ay ating kinaka1ntam : nais natino paaraian a11g ating 'nga anak, na1'irivan ang mgu paaTalallg bayc/1/; 110is natin arlg Ira;aganaall sa b1ihall, nal'i1'illan ang mga patubig

sa ating mga b1lkirin; mtis lIating paymnanin ang pCt/akalla sa atillg dagat-dugatan, nUl'iriyan ang ating hilli-pilall sa palnkayu; sa bigiaang sabi: ang il1YOllg mga panllwu(tI/ at illyong Pama halaan ay hindi natutulog. Ano nais i,o fama?lg IIQ ipcLlrmsap sa lahat ay sa gitlla l1g atil/g pagsasaya, ay (su.mpa nafiin na ang sini111ulal1g gawain ng atil/g mga magll/ang at mga ninuno (t!l ipagparpatu l oy natin sa Ira.,.. Lualhatian 1'fI{J bayan ng TU1/CI!J.

EMILIO DE LA PAZ

HON". ErLOG[Q BonrUGL"EZ, Jil. Prodllciul GOl"crllOr of RUL lI,.

GREETINGS TO THE PEOPLE OF TANAY Permit me to convey my heartfelt greetings

each and every resident of Tanay on

the occasion of the tercentenary celebration of .lh~ fo u ndall on of (hal municipality. ' I am extremelv alad thaI said municipality is a part of [he PrD uince of which 1 am the exe-

cutive.

It has greatly improved and is a haven of peace and tranquility. The people are

industrious, contented, law -abiding and ciuic-spirited. The local officials are loyal

their public tru sl, [hey JQ{ways do their best for the

welfare of all the inhabitants of that municipality and they have never betrayed nor taken advantage of the confidence and power reposed upon {hem b y the people. ing to cooperate with the Provincial and National Officials.

They are will-

They have always responded

to an y call for the good of that municipality , the province and the coun try as a whole.

J wish the people of Tanay to enjoy a long fife. happiness and prosperity and I hope that their celebration shall be a huge success.

E. R RODRIGUEZ , J" Governor.

DR. SIXTO ANTONIO M ember

Provincial Board

MR. TOMA S MOLINA Mem ber P1'o vincial Boa'rd

Rizal. P1'ovince

Rizal Province.

Pu blii§her§ & Spon§or§ Section "PII'IAGPINIRAN (A PART)

-A STONe HILLeUT LA80RIOUSLY BE FOR.e. J,608 THAT THE RICEPIEL.OS I'IAV HAVE-w"re .. Sa Jl(ly/lIluiollg-'u/O JI!} JlO !lliug 1I0bulilS till!} i.~(/II!J 1..11/0119 buhny

iVY/HIOII

Ii(HIIII'!! ilil

lUI

lit!}" "''''0 1I11}lllda/(Jy aUf)

!JH1111~ ("P1Nll1T"), (1/ Iwpn/llfo!! 11IIf!

/lUgtltlu!olly-lu!ollg

lIulimhag 11IIf} 111.:[11/ U(I i/o, 1t1){I1/O kulli" 11011

/ubig IIfJ Iflillg 1"'JiIl/UYHlIJJII.

119 IU!}/!

kiowl "9 ,<"'n/"

"PC:nDI SHBRS. 8PONSOR,...·

:<"

III /UtI!I.~i.~ibiU

1IC1 SI/ gaui/ollg IIw'iit 1111 pUg-"lilll/u ",II IJlIIN/!}

ay IIm/llJlg }JUglillyol, .~II p i IHIIIYfJalill!}ulI.

I)ul,i/,m

.~{I p(lyl;"hri.~,ru!J

p .. yk"kll/lliy

"!! SOJtt"(!lIir

(mill

/19 11IJlII

11(/

11/1

ito kdY"

mnflllbill!1 III1!! /.:(lfilllllkll9(1119 Pal/(I-

Kung Popono "Moporirilog" Noling Lo10 Ang Tonoy Isang kapalcu'a11 at isang biyuyu (I, ng pagkakalikha 119 "All{J Tauay sa Leob ny Tatlong Siolo". /{ upalam'1l Sa1Jugka't nilikha ito 1I{J my a laong kilala n9 la/tat lIa may labis flu kakayahun, talino at tiyaga 11(1 magsul'i, IW»IiJ)01l, bU,11UlO at magbigay-kahuluuun so, myu Iwsuysayan at panyy aya1'ill g li11ikha n g lCLUong daany luon at ikinapaging "Tunay" 119 atiny TCLI!uy. /sang biyaya

ito snpagka'l nalwual

U11[J

aklat 11« ito so, isang

PUlI(th01I

bilis lW my a pamtkala. 119 mabibilis lIU mycL knisi1JU?1 1Jupawalang-halaga so, ating my« "lIaka1'aan".

lUI

119 mabibilis na myu sasakyan. ny 1nabikCt?'aniwan ItCf,ng hilldi kU'mikilala.

nag-

Any (Lklat na "Any Ta nwy so, Loob ng Tatlollg Siglo" all i.<;ang gan«1) JUt kati,nman ng lahal ng lalong mahahalaga sa nting "Kaha1JOn" at 'Jig 1'a,ua,y Sa kasal-ukuyal!. Natiti1)On dito ang kasaysayan , pangyayaTi, mahahalagang kasulatan at (tlwmat ng darrakilaJ1l.g bayang siyang pinaka1nala1Jit sa ating 1JU80 : U?/{J TanC/y. Set aklat IlU ito'!! mosi·/to]J ?I(( nakapaloob ang isang maniugning na kasa1jsaytnlg 1/iliklHt n g d'ugo at ng buhay ng mga nimmo nating sa hangad na mapagkalooban ang mga lnagsisisuJlod sa kanila ng isang baya1/g mai.1Jagkaka1JU,1·i ay iniwa.n sa atin ang T anay. / sang malillis lUI salami'll itong kasisiurtgan ng ating maluwulhating Kaha1JOn. At isang Sulong dupat tumangla!l.: sa a,lillg mga di1Uld(tanan Nguyo1/.. "Kung walang lu"\a a!! wa/ang bago .. . kung wula'lIg nagpauna a,y walang Sltsuuod ... at kung walallg lIagsuksok ay ,'«..a[all g titingalain- ma1'irikit na halimbau.Ja ito ng ating ?nga ninuno na sa ibabaw mall ng mabfbilis at mak(tbagong kaisi]Jan ng ating pal/aiton, ay bllhay at magagandung katotohanall }wngga ngayoll., .. At. . ,pagkila/any-loob lIg,a sa mya haUrnbawa't pagpapakasakit un iyan ng 'nga "1/ angau11a" sa atin, naniniwala akong tUlIgkdtill nating m.ga taga-Tana1/, sa atil1 g bayan at sa ating mga anak na, ang mga biJlhing ipillulIla ny ctting Inga ninuno IlCl mayayabong 11a haiwman nang inaani natin nguyon ay IJayabungin nati?lg lalo at 1Jagyumanin up::wg makai'!va?1 tayo 1/g isang bungang ipagkakapuring ma1l(rhin ng sa atitl nanna' y Inrongagsisisu1Lod, iI1 apa.ri1'ilag natin at lalong ma1)agaganda any TanWlj k'ltng i pasisiya nating buo ang ating loob. na sa atit/g mga gagawin, sa (ttiny ?ng(t l)Wnukctla at hanga?'in Wlj wala layong ma.mahalagahin kundi yaong ika?'a1·ungal. lamumg ng T(tnay; igaga/ang nat-in at tutup(win ng bunng puso ang mga kautusang bavan sa kanyct11 g ikagagaling; ii lctgan natin ang pagkakah'ilig sa masasamang gawi; aakayin natill at tlttw'ualt ang ating I/I.ga anak sa mabuting asal at ma1'angal Ita 1)akikipagkQI]Juw(t-tao. Sa pagtupad ng ating tungkulin sa bayang nayb'igay sa atill ng tungkol 0 sa paglikha ng anumang bagay sa kapakana11 ng ating bay(tn, iu.na natin ang ka1'angalan sa ibabaw ng kapakanang-sarili, sapagka 't walang pa1wlwpad ng tunykuHn n a [along mababa at [al01lg hamak kundi ang lakipan ito ng pay-iimbot, paligliLblla.1/g at kusamaang-loob, Bu-uin 1latin ang ating loob sa paniniwalang ang pagkitala sa Isa ng Makapangyarihan na umiibig at nagmamtahal sa lahat a1f ?nahalagang kailangan ng isa11{) tao. At itatak /latin sa ating puso na tayo'y 1JuntaY-l)antay at ang tUl1Q11j na kaligayahan ay hindi natata.m o sa 1Jagkakamal ng malalaking kayamanall 0 matataas na kapangyrihan kundi sa mal.inis 1/a pam1mm lwy at ta]Jut na pakikisama sa kapuwa. Sa taUno at si1Jay IIg Ab ogaclo Ju li o M. Catolos at Alkalde Simeon Belldana, utang natin any ])ugkakaht1Uctl n g mahalugQ;l/.g "kasu/atang" ito ng T anay. Sa k(milang tiyaga at pagk~1nakabayan a.y wala.?I,Q P(t8(f·<;u/a?lwt at pugkilalang-loob na magigi11g sa1JUt. At {t/collg "hml-il1g sundalo" so., Tanay ay 1U~gka"apltl'i't ilJi?lagkaka?'wngal Ita sa mahalaya't da/~ilwng aklat ua ito'y mabilang na isang ?nuntina bahagi.

FLORO A. SANTOS

MR. FLORO A. SANTOS One 01 the Publishers of this SOlt'Venf1' is tlte Office and Ci1"Culation ll'Ianuger of tlte Philipl1ines FREE PRESS.

â&#x20AC;˘

AIl'TY. JULIO M. CATOLOS One of the Publishers is a TechnicaL AssistU11t of the Manage1" of MADRIGAL & COMPANY. --0--

Ang kaniYllng pahnlid nil ;:nliln ny 1111p:lpnlooh 511 mgn 5<1 lnY511.\" IHl: ;;~a 1bknhnhnsn" at sn "Closing 1fC'Ssage."

MR. SIMEON B'ENDANA Y REYES One of fhe Publishers is the p1'esent Munic ipal Mayo1' of TANAY. -0--

Aug kllniyung pahatid 1111 snlitu II )' IllUtulull;,dUI YUIl sn hnhngi liS Aklat na ito nn iniukol sn 109-a PUllon:;, Bayun ng' Tunny.

!;'!'A'!'LO:>O

!)A,\NG 'rAON1!

~1"I<II.Jyu)a"lr

l"lnfth<m "I: BII)''''K 'J'.\XAY lIug 111""14'41,, lit illil",,;,liriwAu , T,IU"!; it" III: 19~O /ll:' I."hlll " ' h",,""" itll U lil li'''' """"~II''')''''"!'

K""1''''1:

Gnllyan ang: WIUlUmlllllWi ~Il hibig ng' bll\I'11 'l sinon:;: mnkiHllam Ilg ginag'II\I'lI n;,:: Jlug llllhunda ng mgn tagn TanHY s a JJlnlllking Pist lln;,:: itn, 00'1 SII knlnkhnn nt kuhalagllhnn IIg Kntl ynng ihig' lSu hihin ay ling ]J1lg-pupul"Hug-nl at pag-nulllli uug ito ny nuklltllwug" ]lllti ng plln"in at pngsn ng-n,I'on HI JllIghun;,w II g luloug UI UY kiZ11l1ilmnuti sn mgll mnknbulllltnnl,: pIIllgya,l'lIl'i lin dili ihn't 11g' Pungllu tlsHng' Lupong 811 PlIg-Illlliudu ng Mukuhulnhull 111 :-'lnkmmYS:IyllUg Pllng,I'lI,\'ul'i, lUI Ilngku loob ng lllgu ugpnn g" 1111 I'Hlllln , cia na ismwl);lllln,,'og Sll mll,l' pngpu~ok II;; pllli (1 ng IItill'! Silllhnhnll, -;>'Iul'nming hUIIWhullgll ",11 mg-ll kUlangi1lllg IllLgki ll II:; pillllkHlllalllllhuJ nul in;.:' !)lI,YHIl Il;.:' 'l'ulllI,I'; nng llluinalll ui~'allg kinnlll,agyun; ling kll:l,,'mHlII ng kalli~'lln g mg!l duan; aug lllalihllY nl llwlaki ni yu ug Simbuhnn; nng kniinnga t. lllah:t1agu niYlln:; lIlgn :mJ~ ~n pnluhig ; ling kauynng maynmu'l mnlllw:lk na knhulldllkun; al ling knnynng mal:lki HI hlllitllll,!r p nUlililll!ll~ hnynhl,. nr i ,llIl Sll mg'll knlnll~inng kipkip niY'l lin pinughuhllhall\ll ng pug hunga ng madIa, At k •• hit nn ImllllHlllllyun Iliy:! "\ 1l11llllllm; din llllkllpllglulanong !in SUl'ili kllll,tl' hukil si lll\ Illig ing Illnpalnd sa pngknkUl'Ool1 nA' ~Ullitoll~ mgn katulll-,';llll, :\g-lI11i't wika ngn ny 11':111111;': ha~a)' ~n llllU](long ito 1'(1 >:i UUlilnll '.!' I\!I wainll2' l~illagbllh~ltull' ,A t slIlll l!lllt !ill_Ul';lI p~"Si si kllP llg,pagp;lpalunb ng Ullin "C,:to los , BCl1£lnnn nl Santos, Publishers' sn mg-a :::-i llintllllllg pungyn,\'n l'i, IIIgu gilll1\\"H at ginnwi ng mnj,.'1gLtiug unti]]!:!: mg'lI nillllllO !It kal,Jilba~'all, allg pHllghihil'Hllg' klltapllllgan at Imliml)ll\\"u Ita ipilHllnl1nn nila sn nli n l'll p:t/P'lll-.lIl1ggulllllg ng knluwil':m !It kal'apntllll ng lUgll m:Hllnlflnynn liito sn ntill!:!: lwynn, Ily sapnt nn, at kaipnlll'.v higit pn , IIpnng l)ng-ukuIUII nfltin ng pngdil'i\\'a,n~ lit pflg~ un'aa l:m!! ito, AI m:llnpos ling gnnitong kn l'Hng'lllull, nHIlupos IlII llll~ k:l ~ i'.!'IHhnll uito II)' lllaging isang ul\lno nn 11IIllilng sa lltillg nln-lIln, IIllllilJllll l:ill bunta,l'og na illiH-:Jh\~' "n atin lin kinnlHlllg~'1l 11 II,!::' lIIga plll\UlldH ll!:!: dal'nkilnng pnng,\'uyari nt I(II Sn\'s ll~'llll Ill! lItiug: mnbal lln bnYflll, al mnlnpos u~a nlJ~ lahnt, pll\'U sn nkill wa~nng ibnng nnrnI'npnt lH~'Ollg g'a win nn mgn Hunk lIi~'u kUlldi allg pa!:!:pnt\lln ~·ill flllg pn~Hs~I g-nI\' H fit pllgsnsnbnlikat ng 1ll'!U gininllillng mgn IIl'III 111 Imlimhnwn nn ipinilinana sn nti n nilnng ating m'~a nimmo, nn allg lll,;n ito ay Ilultutllnghn,nm SII m,!a dnhon II'! lllnhnlHgnng knsnysuynu nn pillnlllllllluhllnannn ng png od , sikll)) III tnlino ug aling mgn ),nhnbnYllng hin.lnggit n:l sa itlllls nito. npnng kun g dumnting mlili ang ikn-isllllg dalllll! tnon 11m In ngHyoll, ny al\~ mga SU>:iun o,l sn ntill lia pllllahol1g i,"ol1 "y lllHgi ng Iulnd sn is ang tao, 11Ihl(1 natil1 Sit tI'!!l,\'OIl, Illl llIag+llllkol ng kuniiang panahOIl , pllg'Orl, pllyn L nt salopi sn pug-IInln-aln Sll IItill, AI kun g nllg ipiulllilill1hllg n;( mllhnlngnng kasaysnYIlll ng ltling !lfl,Vl\l\ ny Im1lnhus nn, 1UIlI1llsn ako lin hindi JamHng bllll"u'{ tllhllllllll ~o nling hll,\'IIIl, kUlldi gnyoll din (1119 oaum'/ fomiiill 11.11 I!JfI!J-iiIJYo/ I/ilo 11pll1l9 1IIl1ibi/tllI9 3(1 ktluY(lJlg l)(IJ!gbll/wy JJ(! bll/m!/n/Jill IIIWilltl, klln gn pa," ng

A1''1'Y. Plta'rASJO AMONOY ./mllice of lit e J'eoce of 1'tJ.!)/tJ.!h Rizill

Lllw!)rJ' of thc YUJlgco Ill/erests, knnilang "PlIsioll y :Uucl'tel' IIg uting i\lllhni lin PllngiUOOII, ng Noli nt 11'ili llg nli ng Buyani, 0 uS' ntillg -;>'laillu<In nt Bngoug 'ripnn (Bi blin ) , npung sa gnllitong pill'ann ny huug lulling lllulimutnn ling nli ng knhllpon, pillngmulun, mgn lIillllllO, mgo gllwn, IIl'nl at ImlimhllwlI nilu, nt IIpnng d in sa pngknullllll uutin ito a,\' lIJa~TOOIl tn,\'ollgmnihnndi !nng ntillg sa l'ilill~ lIilynn nn may ginilll uuug kllsnysuynn, n il ating pag-,;il:iikllpllug p ag-yaYllmnnin, ipngsasnnggnlHng lit pukll lll;lmalJUlin, Su ngnlnll ng' utin;! Illnhn!lIg'llll:; knhupon, sa ngnlllll ng' ntillg' mgn ~illinluung- kll,;aysnynn, Illhos illig akillg pag, litiwnla no nil!," lItillg hillulml'u[) ay magduduiot sn ntill ng lal!\\llII)H,I' Sil lnhnt ng Htillg mg-n gu)vnin, Mnbuhu~'

:\lIg pinaknlllllllluLnl nntin:; Haynll IIg Tunay,

PRO'l'ARTO

A~lONO)"

C'O.\I,\[ON\\']':,\]}1'1l Ot" '[' II I'; I'[[[[ ... II'PI. ~' I:;S

PHILIPPINE ARMY C,'lm JJEA1J(~l' A1{'PI!:[(~,

(.'it~路 ,

(\'liu

])1~P.\I('J ' ;\IEK ' I'

\'[S.\\'.\S

MESSAGE OF Lt. Colonel SILVINO GALLARDO, P.A.

('Ollllllllllllill9 I"e ('OIl~/HI!IIJu r!1 III'/,III'/IU"III ,,{ l 'i<tl"I1,~

J Win

throughollt PMli}J1Jin es

very

ha1J]JY to cOln-

their illitialille.

pl'y with tile 1'eqlle/;t for (~ message on t,he occasion of the

adll('lIt/ll ' OIl~ 1fJ/-

de)'{akillgs. theil'

]Jmgl'essil1e .spirit,

TERCENTENARY celebmt-ton of the FOUNDATION of the tow" of TANAY (Ja1I1la1'y, 1940) on its presellt site, The eve)! t is indeed, one of great significan.ce, As a town, Tanay 10ill have a new life, ~t will. as-

I/(,SS

1(lifll

its The

gl'o'Wth of this and the t1'emendous p)'og1'es6 it has

has dawn ed for

It a s

been noticeable, and I feel ce)'-

tain that Ta110 11 will be one of the ?nost prospe1'OlW and 71'1'0g)'essive tO'l I'ns of the ComlY/on-

wealth just as it has been 011e of

leadin g of t It e p)'ovillce of Rithe

towns zal,

The 'people of

t his beloved town of Tanay a1'e well known

habitants. / 11 ('Oll[j"otlfla.U'IIO the officials (111(1 Ihe neople of 1/111 belo ved t a I(' 1/ of Tanay 01/ f h e nelt' da y that

town

achieved

city that will be w orth y of it .'; il)-

la1'ge1' 0PP01'tU1I'ifJies in the so-

the aim of

Inri/(l 拢1, g

'ities and enjoy

PJ'oblems,

their bm;idari/tfl, a)1(/

thei)' illte)'e,~1 ill cit'ic problems. Th e commemoratiOIl of the 300t1l year oj its fOll1ldatioll lcil/. ]J1'el'lellt a ItelC field of elldeal'Ol' w It i c It the abo/'e melltiolled qualities call be exerci,,;('(1

,'J1tme g)'eatel' 1'esponsibil-

lution

t he /0/'

L1', COL. S lLY,INO OA.LLA IWO '[' Iw ril',~ 1 S(l11 of Biz;t1 PI'Q\'il1ce 10 lw proll1oted lu t[1I' 1'lIl1k tIl' ,\[a,iol', LI. Col. Cillllllrdo wns hom ill 'l' lIml\' o n P(,hl'lU) I'\' Ii, ISS7. 1'1,' \\','ul 10 till' U.S.A. ;\11101l1l' til<' !'il'sl !l{'l1s iollil<I;)s. li e ~l'lllillll\l'd f1'01l1 [),路klll' NOl'lUn! ~I' hno! (~nmlJH'r OI1I~' ), nntl <!ll!'l1C'! his Buuhel,,!' <If AI','l)llnts d('~ l'('(' rl'om Dixoll C'o[]cg'(" l ' ui\'e!'"it,l' or l[]in ois. r,S.A, He took il jllw iul C01l1."e" in C'Ollll11Cl'(iO in t ho mmo rtli\'l~I'sil,\', 011 O(~L :.n, HH3 Ill' ).:1'lHlnul{'d fl'Om Ihe C'ollslllhulllL',I' r\cude!U.v. Aflel' ,"CIII'S of continuous sel'l'i('c lIe \\' 11 ;; pl'01l1 01l'f1 In Iho run]; of ;'.JI1.iOI' 011 :llnl'eh II, Hl24. He hn ~ !Wen S'\I'\'i~cil in HIlIl0s1 nIl part s of Ih!' Pllilippillc'; mId IIIIS 011 (路 ... :1 ll1ilitl1l'Y illSU'U('\Ol' nl. the Stnk l ' niw'l'ilit,I' , lIe hilS heen HII'Jtnied nWll~' nnlnlilc dceol'u\ions :ll11nu!!' \I' hi('l1 111'0 the Yic.tol'Y ( World Wlll') l111d the LUlOU Cnn~pnig'n,

our COIllIII1l)lity, may I 1I0t P,l'In-es.s the cOllfident e,l'nect({f{oll thai their efforis f a J)1'omnt(' th e welfan' al/(I ]n'ogress of Ta l/-

ay wil l be crowl/ed w i f II

sltccess-?

Agclin, / congraf,ulate 1/ 0 'It, oll e amI all, on tIM's oreat ellClI t, (Sgd.)

SILV INO GALLARDO

PHD}', CAXI>[J)O

B:\H'l'OLO~lE

l'!i!Jhicltl JjiredfH', {'lIi('I',s;l!! of fhe

PhiliflJl;'/f'.~

Bul'U 011 Sept. S, 1899 of J:::slchnll BnrtolOJIIl: nud ('andidn COllet'peion IIIlU lIlulTied to the [ormC!' MiMi ASllllcion Gome~.

r. P.

lI'i\.h till! degree B.S.E. S. ns II G. P. fcllow 10 ;peciuli)(e iu Physicu] TIi<1l1l;/ltion Idlerc he Gl'ud\1ulcd in

ill J!J2;~ nnd ;"o.I.A.; Sl.'nl It. the

nhluincd IIII.' dcgl'(!CS or B. P. I~. nnd M. P.E. in 1929 at Spl'ingfield College of Physienl Edu('lltioll. MII~".; llppoint('d I'hy",icld DiL"('(:lOr with the rank o[ A::;:;o!'iulc PI'Of('sHor. I'. P. ill April 1938; headed the Philippilll' \rodd Olympic Delegation to 1.0s Angrleli in H132; cOllchcl1 tht> Philippine S\\'Gnming

Trnm to the WOI'lcl's Olympic in 1936; Captain, (P. A. R.).

RATI S.4 BAYAN KONG TINUBUAN: Ako ay bumabati sa ba1Jau ng Ta1wV, bayam kong ti1l1tiJua-1/.

S(I habal/g

p~?/(thon IIU akinp

iti1l'igil sa baya11g ito ay /Veila ukol~g nulasaJ) kung eli ang maUmyas 11a kalu{}1l1'a11 sa alcing lJilla9kabataa)I. Ngayong a11g oms pant IIW1'lIbdob na J)agtatangkilik

n,Q

SCI

akill uy nang twnatMlghal-i (~y /Vala akong masasbi kung d1~ anrl

aking mga kubabayan sa alcing mi11amahal lIa tinubuall.

A11g 1nga taga TMW,y ay may ll1'hlg mapaglingkod, /nCIJpagala-ala at InCty taglay na sagisag ng kabaitau,

Ang m.ga gallitong hiyas ay kadakilaang minana natill

:'Ut

ating bayal1.

ko Ita 1m clantting lIa pC/nahon av mag-iibavo pa ang ipagkaku1J1£ri IIg /nga toga

lnaasahan

Tanay at any

atillg baya1t ay mag-iibayo din lIamall ang kanvang magiging kadakilaan. J(clhim(tJ/(/ICaTi alJ ang Tcmay at ang Kallyanfj mgu mamumuyall a.y lwnagi so limbo ng kaciukilaall.

• (Lgda.) CANDIDO BARTOLOME

.MH .

.::;A.t~'rOS

::U.t.\WÂŁL.\;.EZ

JII l:('sfigUlor for rile Philippine Kuliolw/1J(luk ill 1920; .dclillg NUl/uycl' of the Crclill JJepu/'//J/tHlt ill lY::!:2- 1 v~6; l(IIet "IU!I'c/a!'!} Qj the l'ililippillc "'ÂŤI;Ollul jJ,/IIk ill l!J:.!i-

I!;;l,; 'HJ W Alls'l . Credit iIluIlIIgcr.

MESSAGE it gives me a great l)ieasure to COllWlnJ with your request to give a short message on the occasion of the T ercentenary Celebration of the anniversary of the founding of our tOWl!. I wish to congratulate you for t he happy idea of publish i.ng "Tanay Tercentenary Sou'Veni,'," a C01nprehensive book covering h isto1'ical, social, educationli, economic anci fillU'ncial matters ab01lt 010' beloved tOll.lll of Tunny and the other towns of the Pl'ovillce of Rizal. It is a wOl'thy undeltaking and a distinct contribution f.o OILl' contemporary history, Now that this C0U1lt1'y 1"S about to be lLshered into a.n indepelldel1t existence, the publication is timely, f07" other towns, pl'olli1lCes aml the Ph1"li1Jpines in gene1'al may take some interest in kllOl('. ing 1I'W1"e about Ute conditions of ow' town and its economic lJOssibifiUes, Om' new political status should a'waken in us ,,, COIlSCiOllMless of ow' 1'ich natural 7'es0U1'ces, (lnd it should be t he concel'll of all to cOlltribllte fa the building of all eoot/om "co1111 i71dependent Ph ilippines wit h a hap7JY O1ld grateful 1Jeople,

SANTOS MARTINEZ

Asst. C,"edit /l1ctllag e-l' Ph-ilippine National Bank

!\lR. ALEJAl'I"1)RO CATAMBAY Ass/t. Prof. Cal/ege of ..!Igricldture, Ulliversity of the Philippines; II- jJ[aster of SciClice 11/• .ltgricu11zrrul E11gil1eeril1g.

MESSAGE Tunuy is tndy an agricultumb town.

The main luctD?· "es1Jollsible for its p1'esenf agricul-

tural development is not only its location but also the indust'ry of its eal·l,y settle1'S towa1·ds that direction.

At the outset they fOJ'esaw t hat with a well-developed agricuttu1"e co:lLpled. with othe1'

i ndustries like fishhlg, 1nat weaving, and othe1' minor occupations, t he town can almost be selisufficient. Those early settlers have laid for us a solid foundation UpOll which loe can further build. We should therefore continue 'where they left off.

To m.entiolt u fact u1'ising fro11l the 'Work of those

people, Tanay has a yearlnJ income u1nou.nting to tens of thousands 0/ pesos from. mangoes alone, Majority of the trees f1'oln w hich this income comes /1'om" We1"e planted by them.

I therefore 1J.1·ge

everyone to couUnue planting not Onl?1 mangoes but also other /1'uit f;rees.

ALEJANDRO CATAMBAY

?l.JH., P.-\'J'HlClO CA ltLAY Ho rn 011 .\Iu,cll Hi, )!lO4 in 'J'H IlIlY, ITc COlli plcted hi:;; elelll('u(lll',l' ctlutnlioll ill the '1'nlla~ Ele~ IlU:lIlnrv School in 1921. ,\fter studying fOl' one Y('JlI' in Ihe tlWII ~'UI' EII$;lcl'll ('oll{'gc hl' tl'nn~, [crrcd (he Philip~inc ,:\01'111111 ,S('I,1001 where I~~ gr:ulullled i,': l!J21i, IH ,:JUI,I~' i,mn~c(lill~~IY/~I,er 1,Ii,s gl'lltlUHI)()U h" \l'IlS nl\llollll(!(1 PI'Il11HI11l1 o( UHllil bll'n~enIHl) ScI,,!ol, SI~I\ll,lUl, f:illb, I IO\I,ntC, ,~l gl'os Ol'i{.'lltul. ~'I'om Xe::.: \'o~ Ol'lentlll ,he. II:Uli II'un,,[('lTell to HI,I.U~, 1,1'l(~1 tl~c s nme. t! CSI);lllltl?~, He pllssetl the Senior Tellehel' Exnminllhon gl\'cn hy ~hc ~UI'CIIII 01 Clnl, S~I'\'lee?1l ?1!lY ~.'i, 1!131 , On ,July 2,'l, )!1:J8 he \I'~ I1PPOilltcd Dislrir.l S npCI'\' IS01' f(ll' ~IOl'ong nls il'lct whICh llc sld l holds,

i,o

MGA KABAB.4YAN TAGA TANAY,

Tal/ay, Rizal Ellero 9, 1940

Ang ati1l{J bayall,q TUlIuy sa kun iy(tJlg ikatatlollg d(~all 1.(1011 sa khlOlalag!J(l1/ ngoyoll ay pctlU/oy at lUalany pagsala,ng nwgpapaflllloy S(L hindi '1IW1Jipigilarlg 1)ogl>ulullfJ 0 1Juy-ltlllac/ hi~ldi lU?1ICllIg sa kabuhayan Ito 1119a mamamayan kung hit/d'i pati sa kantlang kanll1ftllgan. Any pagslliollg 1/(1 ito 1/9 aUng bayan lin (u/lgi at kaiba 8a moo· kumtig bUIJ(ut ay may palagay akollg lIongy(o'i at IIUIIOIJ(!YU?'i sa dahilom{J (wg nUng //lga kababa,yam (If)1 ?nM'UIH)}lg yuma'mit ng /{(mil al/O pOIl/thon at aila buwu't sa.ndoli ay iniuukQ/ nifa sa ika1nmlad ng kanilrtllfJ .~arili magillg .<;(1 kabulwyo ll at kar!tulIlIgull. H indi Icaila sa atin /lU ang mga t(W sa Tana.y ay may lIlul'ubdob at mafaimtim IIlL pag-ibig sa kammmgan at a-IL[/ 1Jag-ibig ?/({. ito'y tlinadu1II{tYWll 11'ila ng walamg pagod lIa pagplllJ1tnyagi hindi lanwag sa pamamagital1 ng pag-aal'at sa mga parLmlall kung hindi pati sa kabatimn sa bCMca" sanga 11g kabuhayan ng tao, Mahalaga sa kalli/a na ang bawa't bala ay Il/apapag-anll Upll11g Inakatuldus ng ka1'1tnungan, kahi't na a110ng h'i,'wp ng kan'iyulig magl/lclII,g, AllY !Ja{agay lIa ito'y dupat palaoiin Icaila'lI ma't uiuunais 'nating any paguulari 110 ating sm'ili 0 /If! atillO illang bayull ay magpat1doy sapagka't ano kan£1lungan at a11g kabati1'U11 no isang tao a!1 siyallg mahalaga lliyang Jcasangkapan, /cUIng gagamitin. lW maam'ing makcLt,ulong sa kaniya sa llagoalou IIg tum11Jak. DaIJat 1/{Lting 'flU/laman, lal1tng-lalo na JI,C} atillg m!}a kabataan, na uny }lag-aat'af () pagtuklas 110 kUI'IInunga/l ay hindi supat at h indi siyal1g lIluhalaga sa 1)agi.Qing ))tal'allgal IIg i!Wllg fao IIg katlllad IIg llaguwa at ng gil1agawu lIiya, Sa madaling sabi, ay any kabutihan 0 lralwlagalulJ/ II,C} isang tao ay hi'11di nakildlaia sa kamrrrih(tli }Ig paaJ'alang kaniyang pi'llagaralan at !taba JIg palla/toJl.g gillugol niya sa pagtukla!; I/g karunulIgcm at m,ga titufong nakuha 0 hina hawaka11 lIiya, kWlg hil/eli sa kablltJiha11 ng nagawa at frbnagaW(/ lliyct maging sa kaniyang ka]Juwa tao at sa lahat IIg kaui1lallf} mga gO/wahl l1a /lIay Icinaalwman sa ba'yam at kaniyang kapa1llu/tayall, At dahil clilo'y nUlrmlgal at mas may kabuluhan ang isallg f(lon!} hindi nag-al'al 0 natlmotol/g ng }J(Laralall kay sa j,qang lIaf/SUJ/0rJ "0 /cilay kai/aJ/ pa man at allY {}awaill ng isang himli natulIgtoug I/g l)Qal'alclll a1l I/afutungod at hindi naliUhi!; ,<m batcLs ng katltwinw, I to'y siyang Jcatoto}w11a1/ at dCl1Jat 1II(1tcmi'llI sa i.<;ipu'll 1/fl CIting Inga bala lIa hiudi emg mahalaya sa isang tao (til ang kalliyallf) c/a/allg km'/I/IIII/flall '} ClllrJ ' .. al/iyang mtilllamew klWg hilleli ang kQlliyu'11g 1IU']all'(I al rJiIlW}o/t'CI, flilldi lIIahiraJ) allg fU/JII Ik(" ,'i /lrJ lcal'1l1/UngulI; ang lIlahi1'W7) a1l allg 1Jaogwm1t, Ang i1lY01/g kCtbabayulI,

PATRICIO C.4RL.4 Y

Cla~~

. \i P '('Sell!

:'lIB. lIILAHIO '1'. IU.\10S B. 8 . ..:tyr. \ 11)30, College of A~l'i('I1J m"e, ruivc\'sily of thl' PhiJippin ~s . is : EdllclltlOl1u l l''jhcr Jm;pcctor for Duvuo. COI .lh:do. and Zmnhollngu.

I feel sincerely happy to [!re ei my OW,! folks and friel/cis Oil this SOOth u'IIni,versa1'lI celebmtion of Tal/au and it gives me ]J1'ide even to be a j ur-away witness to this significant occasion; the begillnillg of a ?/eW era c£nd the closing of the b?'ight ]Jages of achievemc11ts of the past.

to?'

111 the conrsc of my t1'uve rs the 1J(Lst (lccade I have berm able to compa?'c the nsourees nnd clC1Jeio1Jmeuts of 01£1' 01IJI/ with the 1Jlaces I JW I'C /'is'itecl , 1 am convinced that P1'ovidence has been exccpii01lally kind in git'illg Wi such ?'ich endoll)'mcuis that only amony the best ill othe)' places call

fa l/orably compa1'e, Ho wevel', s/lch resow'ces that we find so plentiful ill our midst a're yet laTgely uudel l elopecl and still awaitin g ow' 1'esow'cefltl1less (t1ul toils, 1t is indeed ({ sad condition that the de velopm.ent of the rich and vast t e?'1'it01'Y of Tana y has been slow, and not sayin g aba11(Lol1'lI1ent on the part of 01.1.1' govenl1l1ent, sitch aids as wre calculated wOlild bl';.ng l)Ossibilities into realization an as yet like a dremu wwaff,i.ng fulfillment , The absence of adequate Toads to om' vast {tIul fel'tile interiors and the lack of sllff icient pel'sonal 1'esonnes have made mal'Y a yOltllg man to go to other places, and there ciemonstrat e Ids talellts umlresouTcefulness, 'l'hese advent urers, as ha ve beell continually clemollstratecl, do 1I0t seem to find ha1Jpiness and content ment until they ha:ve ?'etlll'lIecl home at last, To a tnee son of Tanay, that Spi1'it of ?'eal com.. mdc8hip £8 so St,'OU f} a'lId too dee11ly set i11 him that T a1lay ell'(II/us him back by a force st?'ongcl' thall his own to 1'csi,st. I n the yean to come when her adventurolls SOliS will ha ue l'etunled amI h er natlt1'all'esoltraes will have beell flllly developed, T Cl1WY may look buck into tlds grand celeb1'utioll w hich it behooves may se"ve to illwniJlate our paths to success and fillfil(m('nts, the l'ealizatioll of our aspi?'atiolls and OU?' d,'eamtS, Once 1JW1'e I extend 'my hea?'ty greetings to all (llid I take great plcnsure ill congratulating ow' leaele1's 'i:n llIuki'ng 1JOssible alld 11wkhl{J melTY this {JrC(bt even t, Davao City, Philippi'nes, January 16, 1940, HILARIO T. RAMOS B. Agr. Educational Fiber Inspect01' for Da ~'ao, Cotabato (md Zamboanga

Im\', GBIU,LD:\1. OGA~ 1>lll'ish Priest of T!lnll~' August 1937-Apt'il l!);~{l (WhQ di(l IIIQIII 10 l'f>COJ!~Il'1I('/ Ihe dawaged hisllJ/'ie or 'rAN)!)' II/II!I' th e dt',~I/'II(!tiue eadful1w.ke n,f Fie heillNI til,> rwthf>/',. ill thp;r I'eseorcll ill /hl' ('I/1//,,'h Ubrary o,f 7'ul1('Y,)

ChlO'c l1

/93i',

JlE\', ,\WrH t:R p, PIUCg Ading PHl'i,<It PI'ie,;t of

'fnna~"

,\pl'il U)3!l(lI"ho ill COII/iIJl,ill!1 tI", lI'o)'k oJ n l(',/lIMn""i,,!! 1/" "hureh, lit II/,W) hl/ipNI 11,(> flllllll))',' b,ll (llIOWirlrJ Ihem /I,,' II,~I' 0/ 110' Ch'trdl 1'''''/",/",,/ ROlJk" df//iu!1 ,~il/(>(> H,'/.'I,)

MESSAGE TO THE PEOPLE OF TANAY ON THE OCCASION OF THE SOOth ANN IVERSARY OF THE FOUNDATION OF TH E TOWN ON THE' PRE'SENT SITE'. My Deal' People of Talla'y: I hewe been asked to :send you a message on the .:lOOth AIIIl ll'erHury of Olll' to/ell Ichich we (In: celebrating in 1940, and I must say first of all that it giveH me real plecuwre to do so, 1/1 the shorl time I have been with yolt I have expel'ienced the wa?'1l1th of youI' f,raditiollal hospitality and frielldship---ancl what is even 11101'e imp01'tallt the nady ancl willing cooperatioJl of all in every work thai we have ullde1'taken together to strengthen Cl1nongst us that Faith which is O'U T com mOIL heritage, Therefm'e, today, it is 110t ;1'01n any mere sense of tOl'mal duty that I selld my congratula,tions on yOU1' great annive)'sCl1'y, but rathe1' {rorn that real sense of affection ancl gemtine interest that only personal contact with you-even in so short a time-could engender, It is indeed a privilege in the distmcteel world of tocia11 to live amongst a people wannecl u11d enlightened by the light of Faith, (L1Id who, as St, Paul says, "have never left titei1' fint cha1'ity", Fm' yOU1'S is a glOl'ious he)'itage, You have behind you a long tradltioll of 900 yea'rs of unb1'oken Catholic Cu!ture-a di1'eet link between A1,ostolic clays and t,he world, of today , Cel'taillIy a 'Uni que 1'eco1'd in t he Easte1'1t H emisphere, and surely a p1'Ou(l and enviable record (tnywhel'e! For the fundafll~ental outlook and cultU1'e of a1lllJ people is fonned by a long process a,lld camwt be effected in a day-it is 1'ather the crystallized effect of long yea1'S of teaching and l11'actice, Today aU nations can 1'oughly be divided into two categories-those who seek theil' all in the transitory F/nN.sfacfiol1,~ of Mnf.P..1'iaHs'Âťh al/d fh,(I!le othel's who I'ealizin(J fhe tl'lle ordel' of f,hings, give God and

Compliments of the

CATHOUC WOMEN'S LEAGUE Mi$s ,loscfi/l(~ ]J elldeifill, P,'csidclIl; Mrs, Lambcrtu .d, Baillislu, Vice路Presi<le.llt; illiss Nelia de Jes!{s, SCl;l'ctU/,Yi ;lI1'S, lloliCIrio C, Pi{j l,illg, ~'c a$I/J'CI'; ReI}, FaIlleI' Arthur Price, Spiri/1UI1 A(/I}iscr, Membcrs of the Bo({,'u af Direclar,~ are: Mrs. S o fia S, Bosto,~, ilIrs. COl/salacio1/ P. AmOllay, /lb's. Pe/rlgill y, l~/l.go, (llld. Jlrs, 1'ereSIl M, Jugo,

His prinCi,Jles the Fint Piace in thei?' lives . A nd these latte1' alone have in themselves alld i.'n thei?' Nat ional Life the Teal foun~ation of t?'ue g1'eatness, A CU1'sory glance ov e1' tl\e past 800 yeMS of the history of Ta?tu,y l'eveals at once a pherlo'lnenal p1'og?'ess in 1I1ate1'ia~ things . But had 1ve Material P'rog'1'ess alone (I.t the expense of T ntt"', 'We should have bu t a pOO1' subject fO?' i'ltbilation todWlj, When however, 'we see that all the mate?'ial blessings we have 1'eceivecL-Tich indeed as they Q.1 'e---Q1'e rlterel.y the extenwl countcrpaTt of that ?no?'e important and fundwmental fact of Fidelity to the doctrine of Ghl'ist, which by H is grace has been p?'eserved here intact th1'ough the long ages gone by, sUl'ely OUT hea?'ts should thl'l'll wit h g1'atit1lde toda1! to t he Autho?' at alL good f01' His nev er ceasing cal'e ove?' us ! O U1' fint duty (lu?7,ng OU?路 celebmtions this y 3U1' then, is one of Pl'ofound gmtitude to God fOl' H is lovill g cWl'e ove?' us (lUling the ages that hew e passed, and at the same time, an inalienable t1'1U;t in H im f01' the as yet unknown pel'ils of the mOl'1'O'W, YOU1' he1'ita,ge is gl'eat-let yOU1' will be stl'ong. L et t he glori01ts achievements of 800 1Jea1'S be but a hwthel' incentive to nnewed ef!01't f or t he f utUl'e, so that the pl'esent gene1'ation may w01'thilAj can'y fonva?'d the sta?ldard so nobly borne by 1JOU1' f Mefathe?'s, K 'ing Dav id the Psal:rnist sCIlng in long ages gone b1J: " H ow beautiful al'e t he f eet of those t hat w aLk in peace", and glorious indeed also,is the destiny of those 'Who, in the tl'oubled world of today seek t1'1le peace in thei.1路 l-i ves-who seek the "Peace of GhTist in the K illgdol1~ of Ghrrist" on em'th a11d in !Lea'ven: the 'Work of every true ChTistiU1t, and the p1'eoccupation of eve?'?! w01,thy son and daughte-)' of TanWlJ.

B efore conctudi ng, I would like to wish 1JOU aU on behalf of Father Cogan too, evel'y heal'tfel.f on yOUT g)'eat annw el'sal'y, U11,d even though temporal'-ilAj unable to be physicallAJ pl'esent 'With us for the g1'eat event we WI'e celeb1'atin,q, you can be SU1'C t hat he will be 10ith us in Spi1'it, and n ot forget his dea?' 1leople in Tanay . congrat~tlati on

).ltlu,y God bless you each a1ld alL, and continue His beneficent can ove?' the town of T una?! amd the whole Phili,Jpines dU1'ing the centw'ies to come, Affectiollatel-y yours in ChTist,

ART HUR P . PRI CE Act1"ng ' Parish-Pl'iest of T anay,

[SANG MALIGAYANG ANGKAN NG TANAY

Allg buo.1I9 pmnilYIl 119 onglo(I11 n9 IUga $mlfos 8(1 T(lIIoy. i11ulÂŤ sa huli-I1[J 11(1II0!} sa /ilWr/lll: aug may-asa'WOoI1!} .drcadio at .dJlgclillo COIICIJ1JciOl! SOlllOS at alty k Cllliilwy bUlIsoug ai Cltery .

'1119 lIIay-asaw(wg ita'y J.:apttwa tapos no

{lIIgka-1II11119gu9tI1l10( .WI lilliVllrsiilocl Ilg Pamalw/1l01l, at 119f1.Yo.'y lI(minim/wlI .'III 111//UJl/atrwl', N. Esifll.l;

wig 1IwY-(lsaWWI!!

/<'101'0, Jr ., (It Juli/a K(JIII/edy S(II1/0$/ 8; Jltllior ay //lay sariliJig 01Jisillo sa Sill Ie Bldg., at illig kalliyulI!J lIIuybalwy (I!J II11gl/(1'o.8 sa t;ini/)crsidad 119 Pilipi'!(Is IIg pag/.:(!-"Bac/lelor oj' Sciellcc ill Eclll(:alioll" 01 kasulukuyall[/ !Jura lIyc/you sa

iI/opo Bigh School; GII9 mag-lIscllU(lIIg Jose af Carmen Santos CQ/)anllbh,s; si "Pepito'v" Imwauing kusalllkllyoll sa Kagawarrlllg Pallgloob al si Carmelillg ay I(/pos

II!]

as(HIJ(mg SiJlloWI 0.1 ASl!lICiol1 SaIl/os Alm.ario. N(lIIgako.u.p o: FJlella (It Roberta,

illig

pagka-"Bachelor of Home ECOIlQmics" sa Celltro EscQ/(!r)' fli oug lIIug-

8i MOllillg ay 11WII1I11111at sa "Grapliic".

!/Iag-oSClwall9 Floro at Maria FeliciallO 8wI/os, Amelia at .A/brrlo.

WILlIg batlllIg 1w.lIgakullpo sa ibubo ay silla Virgil/ia 8w/los, Cllw.k n!} 11w.g-asaWlIlIg Floro, Jr .,

barfl/oifla, (01ak

II!}

mug-flSOIl'IIII!1 .'nse at Curmen.

lIt

Jtllit(lj

(II

AIIg da/a-

rrirgillia Co-

TANAY'S FAVOlt'DE SON AND nIS FA~flLl

i\IlSS CELIA i\lAR'rnmr. One of (he pl'ominclit mcmbcrs of llle yOI)nge r set of

LL Colollel S ildno Gallarclo has :d\\'l\Ys heen cOll!;idcl'-

)I:lni~n Society :lIld wetl-lwOllll piullo teacher i.jj :'Ilis:> Celia

ed by the people of Tanay as theil' fill-ol'ite son, ever

J\(al'tincz, It is not only hel' eho l'lu :111(\ beauty that make:>

since 1903 when he wos sent us a pensiollilcio to tho

h('I'

pOptl!UI' tlchllUnntc of Cosmopolitan :\I nnila hut

also hel' .zift as n pianist. At hcl' l'f'citul at the Comiel'yulol'Y of JUnsic, !\he had brilli untly

cxpl'e~secl

Ule melo-

uions ripples of the lake, the singing birds of the meadows

Unitcd Slutes hy the GOVCl'lllllent. 100 well ~known

nrc

His accomplishments

to be l'ccol'(le(] but LLcl'cl'thelcs..<;, we

havc cited them undcr his picture accompanying his )re!lsage,

:md the symphon:c:s of the hreezes among the hills and

In this pictu rc orc:

wnlcrfnlls of

Scnted: Lt, Colond Silvino Glillnrdo nnd

Olll'

'r anny, 11 is t herefore, but fitting to

sny thaI :I: this !ltn;:::e of

O U \'

to\\'n's hislol'Y, J[iss Celia

Mart inez dlOU'd be con"idcl'ed the lle,;t exponent of the nlllsicnl llccomplishmcnt of th is gCllcr:ltion of Tanny and

Sl audilJg:

Lt. ,AJ fl'cdo Gallardo of the Philippine

\l'e lukc l)l'ide to l'eco l'c1 ill this Souvenir tha t those who

the University of the Philippines); !unlo; und H.obcl'to Gallardo,

lI"il1 remC'mbcr us not '!Illy for om material progress hut 0 111'

nccC'm p lishmenl in the ficlds of llIlIsie find Ul'ts.

Sil.

Army: Dr, Leollal'llo GlIllunlo (Doctor of )[edic:ine from

Irill celebrate the next ,Juhilee a hnndred years from no\\',

!llso fol'

m'S,

\'ino Gall ardo (uee ;\liss '"nleriu .1Ienc1ol'. a);

~\Il',

Miss COl'azoll GlIl-

ffielual'{lo Gallardo, unother son of this couple,

is not in the picture,

COMPLllotENTS OF DR. & MRS . BARKER H . BROW N

• DR.

( AI)Er~AlDA

?II.

BENDA.~A-13nOWN,

Ph. D.

Dr. Adcluidu :\1. Bcndniin- Bl'owlI is the eldest dnughter of Mr. Simeon Benclnfia, SI'. and Sel'villalla 8 apistrano. Born on Jun. 2, 1900, she begun lIe!" schooling in the

Tunny Elcm. School, A"I'Il(\untillg in ]919 as salutatorian. In 1923 she was va\cdietol'ian in the then Fhilippinc Women's College High School 1111(1 in 1926 she was valedictorian of her class fit the U. P. School of PluH'lnacy ( now College of P hlll'muey). The following year, 1927, she WII ~ topnotcher in the Phannncy Bourd Examination. Later she eurt!c(\ the degrees of B. S. ill Chcmish'~' in 1928 ;llId )L S. ill Chemistry in 1931. In the sUllie yell!', 1931. she was sent to the t:ni\'crsity of Michigan, U. S. A. as a BarbOll1' Scholar and Pm'linl U, p, Fellow, earning her Ph, D, degree in Biological Chcmist l'Y in 193.3, She is a member of \'8rioll5 H onorary Societ ies in the United States, nn associate memher of the NMional Rcseill'/th Countlil ot: th.! Philippines, flud n Technieal Con:sultflnt to the Nnlionnl Economic Council 011 Nutrition, Shtl was nil lnslruelor in Chemistry Ht Ihe P :W,U. nnd at the 1,;'. P. from 1927 to 1930 nile! 1935 to 1935 l'especlively. Presentl y she is fill Ass!. Professor in Chemistry at the College of Arts und Suiences, U. p, ( Bngllio), She is murried to Dr, BarkeI' H. BrowlI with two childre n, AJieiEI May, 1 y,', 10 mont hs and Waltel' William, a months.

DB, BARf'.BH 11. BROWN, Ph, D, Dr, HUl'kcI' 1-1, Brown I\':IS hom in Ohlthe, ColoraJo, U, S, A. H e had his eHI.I' education nt the SL Louis ILgh ::5ehool ("Iiehigllll ) \\' h ~,'e he gl'lldnllled in June, \928, H e ,'cccil'cd Il is A, B, degrce (SllIu mn Cum Laude ) f,'om Alma College, Almfl , Michigan in .June, J932, with nUl· ~OI'S in ClwllIistl'Y :lIId ,\Inlhcmalil'o> :wd mini)1' in l--:ducali()II, tn 1933 Ilnd I!J37 he obtained his )In!;tci' of Seieuce lind I)oct,or of Phi losophy in Biologi,'"l ('honj,;! I'Y 11('~I'ees l'''~. pcclLvcl,l' f,'om the Unil'ef<jity of )[icbignn, no.' \l'IlS student ns:sistnllt in Chemi~tn· til Alma Col· lege from lfJ29 to 1932 nnd ill )lnth(,lll:1ti(!" ill 1931 nud n gradllule lI!:'si!;tnnl in Biologicnl Chl'mil'tn' 31 th(' )Iedi· cnl Sdmul, rlli\C I~i l ~' of ~ I iehigllll frolll'1933 Iv 1930 At top he W!l:,; Slnle College Fello\l' HI tile rlli\"crsib' 01 )[ichign n in 193:l, :I lItl a t 'lIi\'cr:,;il)' l~('How ot: Ihe ~:Ulle rnin'l'sity in 1937, Hc cnme to the PhiliPI)ines ill HI37 where he mill" ricd Dl', Atlclnido )1. B('ntlniiu, Sinee then hc had been, pal'! timc Ass!. P l'ofe,,~ol' ill Chemistr), at Illl' Uni. \'el':<ott)' of Ihl! Philippines, U:miln from Jull' 1937 10 JUlie" HJ39 nnd hnd si lllllttnncollsiy been P~~fessol' in ChC,IILlS!!'), and Mnthclll!I1W'i at the Allmeo de i\fnnila, Now he IS nn A.s~ t. Pl'ofeSMl' in Chemis\1',\' nt the College of Arts !!ntl ~ele n ces. U, p, (Bnguio), ,Ll,kc ,IllS wife h,e is a member of sevcrnl HOlloml') Socletlcs 11\ the Unlled S tllies and nn assoeinte member of the Nntionnl n.'~en1'c h Coullcil of thc Philippines,

ALGALDE :3Dll<JOX H, BF;XOAxA AT Ang tllug-nsnw:lug Simeoll B(1llunilH nt Servillann Capistnmo, ,JOSt.filla

";~ (~ oIH s Li cu,

nn S ervill UIIH,

~lllnlH; 1

Pnll'ieio

{t ullIon, L C'ovina

fI\

FA'~W.IA

ling nnim nn allnk Iliinog wnlnng Itsawa 1111 siuu

Mercedes, Juann lWf]\\csn, liumildnd

GCIlOVC\'1I

at Gellui-

Aug (lnhl\\'111lg' wHlu sa \nrawnu ay aug mgu mn,v-usuwa 111\ sinu Dr, Aaelaidn Macaria Bendana-Brown

at Simeon JsI\he!o Bcndniiu, Jr, )l nlilHlIl kny Josefinn lin siYflng namnmnhala "n kunilnug t"indahnn fit kay Gelluinll (may pamaglll lin Lnlltay) lin kasalukuyn llg 1I!1l:iU iklll nll'nng haitang pH lumang sa Rii'.ullligh School, lIy nllg lahat uy nagsisipug-ural sa College of A.I'ls and Seiell('6. U. p , ( Bngllio): Si ;\lllllue! ay tercel' Ilno lin sa ")l"athC:TtHltics", si LCO\'illn n,\' segundo niio sa "Chemistry". lit 6illll .JUIIl1H HI llumi l(hld. n.\路 lwimel' niio pn iamaug sa "LibuJ'f11 Arts".

lto',\'

katn u ;;i t;ln ~ill ;':-

f;1l11il ill !in knsnyslIyan ng pug-aural dito Sil '1';1 11UY.

Si Alcaldo Bcndniia

ll~'

SiYll Inmang IInku-

sulii sn lnla wignnl;' Hizal "11 pug-ku pensionndo sa AIllCl路kn I\tUlg ]905 dnlapua'l dahila ll :m knl'Umdolllan a,\' hindi natuloy,

S i A(lcl,lt(\11 ul "i Simeoll (allak) ny pill'chong

kalnh:l ling InOll l,lmUn!; .llL ika pil ong grildo, ikatlong lllglll' "II nnIUI'lI11g' pnnrnlnn. ;\,\' pnnglltlong Inglll' hnti din

[U01l

1!Hllg

SII ikn ]lito.

n~'

"~Iut:llol'inll"

sa " Inlerlllcdiflic School" ilL Imgmmm si ;Josefill il ay

iSII rin siya sa Jallong mngknkapn nl a,\' nug noln lHi kllnmha ng

Si Manuel nl si

ny .I\'nlediclol'iun" IInmnn, sn mantnlang si Leovina

JWIIlU

luuklllupns kuhima'l kalall11ting luon InmanA' SiYll su ika pi tong grado.

Si Genuina ny knla-

Su i\latnns nn Pailrnlnn (High School) ny "valedictori nn" SI Adeluida, "'rhirci l:Iollor" si

Joscfinu, "Fourth IIOllor" si ,Ju unn Ht IIPitth liollor" si Hlllllildlld.

811 Philippine \\romen's ColJege ay "Valedictorian"

si A.dclllidn aL Sll ~cho(ll of Pharmacy sn U. P. ay IIValcdictol'ian'l din siya. S3 pugsnsulit ng mgn Phnlmacists nllng 1927 ny si AlleJllidll flin allg klll1lllhn Ilg pinakllmlltaas nn notn at i'olichiJ:llll, 11 .l=; .1\ . (Ihl"ltOlil' R<lilo\nr ).

nl1n~

1931 ay nn bi,ng "pcnsionniln" siya

SI\

University or

COMPLIMENTS OF MR . AND MRS. SANTOS MARTINEZ

A II'I路U-J'1l01l'1l fHIUil,1 (If 1LnniJIl and 1'unuy, is that of :'Ill'. and 2\/1-:';, S1III\O,;

:'IIUl"lillt:l:.

1'a nuy

~'HII\\)I

fOI"!!cI 111"

1fartincz fo\' the help he had given hi!; (nwnnllltc". fol' like his latc futhe!" D. 1!igucl )fal'tinc1.. hI' is I'Cl'y helping and jbliging to all. T his is the l'cnSOIl why the town still consi mot he!' Dn. 'i"icenin 1Iclcndl'C;; de ?lfnrlinc7. sti ll

IN'~

him n pHI of till'il' ,,1,1 110IIIC :11 Plmm Hi;:;ll 11'111.'1'1' hi"

!iI'CS.

Rea tell fl'utn J('it to ['ighl : :'Ilis,> Celia .\larrincz, n gifted pi:lIlO "ani ln SOciel ,\';

!ClI('ht'1'

1[ 1":;, Santos :'Ilnrlilwz ( nee 1Ii,." Cnnncl\ Bspil'ilu)

und pl'IJJninctll lIlcmhcl' of the ~'Olll1gcr s{,: nf

wdl-kllown hu~ilH!_'''; 1I'01l111n; .\1..1'. Sn ntos :'IfnI'-

tine:.: IIho \1'1l:'! 1'01' 11 )I)ng time Ihe i':iccre!aL'y of the Philippine \"ntionn[ Bunk nnrl noll' till' Al'sistant '\[tlllllgel' of the Cl'edit Deplll'lment of thl! ,;lIme; Oreliu and .1\. licin :\luI'Unel.. Standing fl'om [cft to l:ight:

?If1'. Josc :\[urtincz, .\11'. H Ol'ucio :\rul'tiw:l%, lind .\h-. Antonio :\lllJ.tinez.

COMPLIMENTS of CASTILLO FAMILY

f. 'ro m 1.'/1 /I, r i!llt!: ,1"'$. Se )",,!ill CW31illo (lIet! l'ill(:fllI.iu ~1iel'oJ, Jldill .l1<IC CUII/illo <llId Mr. Semlill Castillo . .ll r. ('lllllillo i~ II /Ju chr /o r of l\mlll l' l't"illi S cience f rom the Schoo f of ACClJlllltUII(;Y, Ool(icu Gllt e College, elllifarl/ ia, c. S .. I. H ,. "fir{ /i" ( 11 n"p/o!} cd 'l,q '~VII ()!Jrllph('f ill th e Pll il JlP;,t e H ealtll Sl'Yviue (1 9 J.1iÂˇ192V)/ (IS l'ropu l y ;(. Sli p ply Ole!"1.- hi t.; . â&#x20AC;˘'> . tV/Il'Y l 'cu'cl J/ol'c IslIJlld, Cu.lif., U. S. A . ( ! ~2 .l-193(j); (11/(1 i .' /I t }Jre.~('I1( Chief g t',IIUlln r, Charit y .V rl'ice . l urlit ])i l'is ioll. Publ il' Se n 'ice u}/(l Field E .camillatiolJ Df'/>lIrtmtllll. Grllel'lIl , [ II(/il;1I9 office of Ill e Phili ppine Ga r" /' 1'I1U!ellt.

ill rs. ('a.~ lill() is (I gl'(llIullle of l1rle/1C Cur/is lll slilu le (w d 1-'ro/ll"ie u 'ess o{ 7u7;(1 ,1/ ,1(.>'$ B ea uty & FashioJ/ S lI op, 174 ('n bildo, W nlit.'d Cily, Mallifn "

G1"eet"i ll gs to

T WII(l!lj

P e07Jle!

Oil this occas ion, I hav e this one t hought in mind: Whi ther a"'"e the people of Tallaty heading? Obl1 i01lsl y" 1i1lJ al/sw e," 1"S t hat t hey C/ ?'e heading to war ds P,"ogl'ess" It is a fact of common knowledge that the progress and economic secm'ity of a cOllHnunity depend not alone upon its 1"ich natura~ 1"esour ces aud fa vorable climatic conditions such as T anay has al lUays been endowed 'Wit h, but largely U])Oll th e ki11d of lJe01Jle that l i ve in it. A s long as the sons and daughter s of Tanay conti nue to keep ali've the spil"it of un ity and to uphold t he noble tradit ions of their forebears, there is every reason to believe that TCl nay will hav e a very h2PPY futu1"e, The idea of " eve?'y man for hi rnsel/" w hich i s gracilwlly takin g a hold in t he min ds of au?" YOllth should be discarded and th1"ow n into oblivion" T he f eeling of ell UY and i1ldiffel'ence over t he success of au?' towmnate.s i n thei1" 1"espectiv e li ne of enclea uo," or profelisiollal callings should be fought against and dOrle away 'wi th" Rem embeJ" always t hat f heir Success is 01Ll" success, w h-ich we hav e r eason to fe el proud of" I may acid in closillg that t he 'r ema1'kable changes tlwu 'Wh ich the town of Tunay had undergone during my stall abroacl will suffice t o convince "me that he," ou tlook is , indeed, v ery bright, and i t can safely be p r edicted t hat in t he n ot d'istant f u t lt1"e t he people of Ta11ay 'Will find themselv es hal]Jpier" mo,"e peaceful and mO l"e 1JJ'OSjJe1"O"ltS th((;n eVe1", I n behalf of my f amily, I wis h to fulee t his npP01"tullit y t o wish the1)~ health, success and happi ness and to congratulate those w ho (M"e 1"es]Jonsible to)" t he success of tit'is beu"utiful, p1"iceless, and lasting souveni?"" M ay it seJ've as an inspi1'at ion for 011,," futu1'e gene1"ation! (By a Native Son)

SERAFIN CASTILLO

Compliments Of A tty, Amonoy (5 Family

A..!.'H:} FAi\llL1A .,I,.MOKOY SA 'fANA Y

Nakaupo: Gg. Consolation Perez n i Amonoy at Abo;n do f'roln sio Amonoy, kl1l,;ulukuYlm!J IIn kom PIIIIIU YU PU ~n

Taytny al Ahogado ng Cnsa lnngco

SII

)Ia~-ni l n.

Nakfltilld;g bu/wt so Iwliw!I: Vidal 11, (Viding) nguYo'y ikil nllim un grll do,

'1'(\11;1.\'

E 1C:lllo.'1l1111'Y

School: isillll-

nglly siYIl SIl ngnlnn ng knnynllg' Jolon!!;' nnlllllhlY llfl. bilnll'; 1l1llnln 1Lg' klln,vanor limn ,liIo 1m huh' P,'olnsio, Jr. 13, ('1'0lo~') ika pitoll!!, grndo sn hiu:mg-git nang pno.raillll; :o.[elo<1ia 19 (1Jcl:,,o) kn snlukuYllng u';('l?IIIHlo ano' ~o C01C2io IIjr

('Artes Libel'nles" llg Uni\'cl'!<itlnd Ilg Filipinns; Gregoria 16. (GOI'inlr) Ill!nyo'~' "(:11111"10 :lIlO" SII Rj7.1l1 High Sehool. siYIl'y isinnngay SIl knnYlIlIg LolrlUg nnmnt8~- lin, hilnng 1l1nnln lIor knnynng ill!! <lito sn huli; n olores 21. (Lorin!! ) illig pinakilpungtlllll)', nngtll.pos sa Ailalll!;on School of Iwluslrinl Chemis try. SIl PUl!'kn "TndustJ'inl C hemist" nt knsnlllkuyullg- Jlllgpnpatuloy n~ Fnnnnciu su Uni\'eJ-sidnd ng Sto. Tonms; lit JoS(! 9, (Peping) nng mnpngpnlnwn, n~lt. yo'y ikatlong [I路ndo. Tnnn~' Elementary School, nn isinnng:lY J'in sa knnyallg' Lolong nnmnta~' na, billing alr13ln ng kiln. yang alna dilo sa huli. Jlga bf!l(III,tJ twhwpo: Ang bunso nil ll ng si Eddn 2, nn luging InU SUYII Ht Sit kuhiln ng knnYlIng g uJang a,V mnL'unong na ng kumnnta at matuid mngsnliln: nl s i ghclln 4, nng mnlnlnmhingin, su hllli't png nm'll muStL.\'nng nllYo n~' rnnsnlitn, mupngpuna al makatuiran,

Ang fnmiliung iio, duh il sn pn~papnllrnl ng kanilang mg-a nnnk, III hilang pllgsunod nULL'allil 'O n haJimhnwllng ipinnmann ng mgn nilllmo S1l bn~'lln ng 'I'nnny, nil. nlulnon bnga'y hind i nasiynhan sn dnlin,z kinnlnlu g.\'mL, kung knyn'l nagkuToon ng Imnnng Ttmny (llllllsnnl. pUIlg"uluwang rr'n n 'IY (L u pung Bayan) nL Jlung-nUo 0 kns!llukuynng 'J'nun~', a~- sa ngayon ny nllglalllgllY ng para sa knnila ay hagoug Tunny, sa <luling CanlILon, Sill, )resu Heights, Quezon Cit.\'. Subali't tulnd ng kanilang ibang mgn kllbllhnyang nnnini 'lIhao sa Muyniln at ihn p:lng pook ng Kupuhrnn, illig fn miliang ilo ny nngpapalazny nil. ang kanilallg pagligil sa kanilnng kinalulag)'an sn n ga~'o n n.\' pnllgsamnntaln lamnng, at ang tunny ut surili nilang l:nynn n? walnng ihn ku ndi ang pinnkamamnhal na Tnnny. Knyn't ]>n1"11 sa kan ila, hagama n at aDg kani iang bab:ay na tin itira ban ay nasa Quezon Cit,)" ipinnlalngay din nilll nn. ito ny bnhngi at kaTugtong ng b8~'nng Tanay, nil. tulnd ng Inals811 lit Lupang Baynn, 0 alin mnng pook na n llynpukun at ginlLw!I ng kanila ng mgn ninuno ay sa Tnnay.

THE CATA1rBAY V,'Ai\IILY

.\Hho .\b', <111(1 .\/1',;, C'ntsllnha, own II ~'omfortllhlt, hou;;c huilt "11 :1 hillo('k of jJ!C I)(>n u il'ul {'nmpus of the' ('olleg:l' of A!!,I'iclIHlll'c of the r. p, at La:; Bmios, Mel'looking- til" pidlll'csqlK' Lake of 13nl i IIcw!l'thcJcss, they f!.'cl Ihlll th(,y nl'C n pnl't of th!.'i)' bi1'lilplnc(', As fi mattcI' oi' fncl. .A .."isl:l!l l Pl'ofl'~"'ol' Catnmhay o wn;: n homestcnd ill thc ml")unlnill~ of 'rn:m ,\' ; whcn' he h n::; hf'('11 planting 1l1l111g0,'R, Ilv()cll do , C'nimilos, lind OI1IC'I' fl'uit tl'ce!i by tllc hUlIlil路,'cl;;. n~ has lin :,hiaing f:lith in the futlll'c of the llllllLnl:)ilh e,f 'rnnllY allll ill "pHr of Jhe IlIck of good I'oark ..,Iill l'olllinlles to pioll(,l'1" ill Ihe (lrw'lopment of llmt reg-ioll, in Ihe helief t!'Ht "OOlWI' 01' Intcl' the Go\'ernIIwnt \\'ill l'o n;:.t l'lIct Ihl'l1 it n netwol'k of IIntionnl l'Onl]S, )lr. (' ut llmbny ohlaincd his B , Agl'. lind B, S , .\gl', t'1'1l1ll lile L' lIi\'cl'$il.\' of the Philippillcs alld Ilil'; )fnstcl' of. ~('i('ZIC1' ch'g l'ee frOUl till' 1II1i\'cl'si!~' of ('ali\"ol'llin, U, S, A. H,' i", :1 :nel\1hcl' of the Amel'iellll ~ociety of Agrieul1111':11 En,!tll)(,l'I'~ 11m] of the ~:I1iollnt R(,,5elll'ch Council of 1I1l' Philippine;:.. He i" lite nllthor of \'1l.lllllhle l'esenreh 1I'01'i;;; in ngTil' nltlll'nl M' Wllce, ('~pctinlly in nnimHi hush:lnclry, f:ll'lll management lUlil n~l'icl1l1\1\"nl en~inccring,

.\11'';, ('u t:llllhn,\' 11'11 ..; the fOl'mel' JIi"" Ae\eln Jfefiinnccli, Mr, )1111"1.' 08 )\[cc\inntc\i IIIHI SlI..,nnll CnlOIO!i, <lung-htci' :--Ihe \\"11S n [onner ~tuc1ent of the (,ollegc of )Iedidne, Un in'I'S i!y of the Philippines,

Tlw "ilil(lr('n in lhis 'pictul'e nrc: Alcjundl'o Emmalind ("J ing'h''') elll"Ol\c(] ip Gl'll(lc I; Aclelinn cmolled in Ol'lIde ITf; nnd Alicin clIl'ollecl in Ol'nde \\' of the }.\nkilinl" School. '1'hey spcak Englis h Il~ fluently u<;; Tnglllog,

JUR ,

~liIIElON BE:\DA~A , JR,

AND PA}.f[LY

)b', Simeon Bend:liin, ,Jr, is IIII' chI>.!:>! "UII ot: )Ir. ~imeon H, Beutlniin, Sr, and S.ci"\'il1mw Cnpi:;tl'1ll1u, HI' wns hol'll. Oil ,Jllly S, HI14 und lind his clIdy educiltioll in the Tnn:.;y J<Jbmental',\' School whne he gnulllulcd ]1)20 ;IS .~I)lutntOl'inll, lie obtnined his Hi ~h School Diplomn from the IT, r, High ~chool IIml his Bncllt'lor of COlluuercinl S('iel)ce ciegn'u fl'om thc Fill' Enster\l l'llil'cI'Sity, Hc workc,d his wny 1lll'ungh college with the Hid of his pUI'ents' s uppo rt hr working' as clel'k Hll(l lall"I' 115 hookkecper ill J[IIJI'igd 8: Company, }"Ol' (jllite somet imc he wns pay1llllster of the Hilmi Cement Co" Tnc, (11 Suosidinl'," 01' 1fndrignl & Co.), hut ,,'IlS prolllolcd to the position of ,lCCo\lll!nnl in Sep! .. 1938, which pos ition he still Iioicis lip to the present, His wi[c, the former ) Iis" ftcmcdios \',F'lIlglldo, is Ihe IllllI!:ihtc,1' of ;'III". :'I[ll~jl1 li'nlgnrlo nnd f)eogrncius Vircnd{"l, Like hel' husbllud ,.:11t" olltail1('ft ht,l' ('nd), ctlueutioll ill ralltl,l' nm1 lIt the F, p, High Rehllol, hut 1I('{juil'oo hr l' B:II:hc!IlI' or ~kiNI(,(, ill Bduenlion fle'l.!'rce, mlljor ill TIclllth E/11H'lIlion nm] minor in Home Economics, at. the U niV(!T;:.ity of the PhiJippillC$, ~h(' tallght lit til{' Arellano lIit;h School fl'om NovcmiJer, 1938 to ) Ittreh, 193!!, Irhe couple rcsicl,'s at 10,)8 }. f. H izon, Sin. Cruz, Manila with theil' 111'0 ehildl'cn, Edn:l Rellleflio"', Jl.~ )'1'' ;, 1I1l(1 F.loisn Magdalena, 5 mouths,

Compliments of

MISS PUR ITA STA. MARIA TAN AY is not behind in th~ realm of the world of the make believe. It is no wonder that from t his picturesque town, nestling at the foot of the hills of the great Sierra Madre, by t he s hores of the romantic Lake of Bai was born a beautiful and talented young woman who is now placing the name of this town in the brilliant realm of the Silver Screen. She is 8. daughter of two worlds ; 8.nd in her veins run the blood of the pioneers of t he Greal Republic and of au!' Malayan forefathers. It is therefore no surpri se t hat she leads in her chose n profession so that her name becomes a common household word among the lovers of t he world of the make believe. It is a truth that artists are born and this is the case of this movie star . From childhood she has been known for her ability to portray the em)tions of human life even in t he old Tanay Elementary School. This trait had been noticed by her teachers and classmates, so that in after years when her name was s pread in t he headlines of the theaters and in the pages of the newspapers, t hey were not surprised at the announcement that a "Star was Born" overnight, for she had been a Star from her student days. Her name will be synonymous with the Best Picture of 1938 ent itled "RUBEN". However, the best of her career is yet to be seen. One of these days, we will not be surprised that her name will again be blazing in the bright skies of t he Philippine Mot ion Picture Industry.

Miss Purita Sta. Maria is Miss Angela Boston in private life, daughter of Mr. and Mrs. William Boston. Mrs. Boston (nee Miss Sofia Sta. Maria) is an important fj gure in the history of Tanay as can be seen in thi s Souvenir for she was the first female public school teacher during the American Regime. Mr. Boston is also remembered as one of the pioneers in the exploration of the mountains of Tanay for minerals as well as for r elics of the prehistoric inhabitants of the Stone Age Era of these Islands. He has written a book of his stay in our country which he has chosen as his own, and we believe that this will throw much light on many di sputable points of prehistoric time and of the early days of the American Occupation of the Philippines.

G. JOSE )fELB);IDRES

O. MAHCOS MEDLNACELI

~i G. Jose i\lclcndrc:;, aunk IIi O. Lortmw i\lelendrc~ Ollg. Apolollia bison fly isa sa UlHLtutm'illg na mnpnlnd lin magsasllka sa bayao Ilg l 'noay. Ang kanYlIlIg huhny lly Ullrun at butbuL ng mallingnmg Il!I alumllti nakiki hllmok ~u 11ll"lIuga u ng pdgsllsnka kung' panahon ng kapaYllpaan at IIIlliihlllllOk sn Innlngan I1g dlgmann sa ikapugtatag Ulll pny ng ating ka sRrilllall.

.i\[!Illlillsan-wiusan sa Aklat nil Ginlo ug ball'a't bayan Ill' Illllyl"oong sllmisilang 111\ IlllllllamaYIlU nn nngigillg sn路 gisag ng knlliyang hnyan.

Aug nnpn llgnsawlI ni G. Jose i\1{'lcnlil"{'S "Y ang Jating si Maria l' nz (;atolos, nnnk ng nnging Knpitan J unn Cntolos nt Juana BicIH"eoida. Siln !ly nHgklll"ooll ng limnllg s upling, :;ina ; Julila Mclendl'\'s, l\I;ulre sa Saint Paul; 1)r. Narciso i\lclendres; Aristou i\lclcndrcs ; Nntividad illclcndres, n~ Bicnvenidn ,\Iclclldrcs.

Sn Inrawallg nllSH iluli s IIg pilnk lin ito a~' nng mgn IiLllllu:;unoll; Nak(Wl)O: Ginoo at Gillnng .Jose S. J\lelcntires. l\'fJk/ltuyo: llll. Bicn\'Cllidu :\lclcndrcs; Oug. Cunde!lI-

ria L. .\lclcndl路es; G. Ariston C. ) fclendrcs; Bb. Nntividnd )lelcndres.

Diyan nagkaroo" ng katullgiull nllg ating knbabu路 yang si G. i\latcos ].rp.dinaccli. Sllmilung sa piling ng kasagnnaan, unlapua't nug gayong pungyuyad ay hindi naging balokid upang siya a)' hllffinwak ng IIgit, wagsaku, at gu mawa. Pinumllyalli niyn Ilng Ilngking sipllg at tiya. ga sa pagbubllngkal ng lupaug millana nt minahlll; at pagpnpnlago ng hUllar-buhay IIIl pukot. Nag- impok nang mapnlngo Ilng knniyaug kabuhllyon upnng sn huli ny 1Il1l' big-yon ginhuwll Iln g mga susunocl Sll knniya. Maging ulil'an nnwu Ilng !Juhu)' IIg utillg kubuhnyang

ito; iSllng mobuting nma at iSAllg tWlfIy nn mamnmnynn. Ang lal'nwong kalnkip nita ay kuhn !looug 1938 !lllng guw in )l ng "Bodo d.. Oro" sa Iglesia CatoHes ng hayung Tunny. Ang g;nawung pagdadaos IIg IIllsabing "Boda de 01"0" Ily kallllaunahan sn bayaug fralla y. Aug unka!urawnng mnyhnhay IIi G. Medinaccli ll,l' si Og. Susllua Catolos, !lURk Dg nnging Kapitall JIlIlI1 Calolos at Juana Bicn"l'enida.

MESSAGE 1 am one of the num81'OllS S01tS of Tanwy who

seek dame !ol'tlme outside its pale. B1tt like the biblical pl'odigal son 1 ha'Ve neve?' tOl'gotten Tan,. ay; its 'mQlwtains I used to climb,' its fields. 1 Ilsed to 1Vcwdel' about; its ?'iver I used to SWWl. and indulge i7! divillg und wrestling on its s/ippe'ry banks with otket' rustic boys; its famous ;, Bukal" of miraculous powel' to heal the sick; its 1Jictul'esqu,e "SalaH 01' dall~ where 1,icnics and outings al'e held; its old 'mossy, 1IJeathel' beaten, earthquake shaken, and t1lph0011 blown ChU1'ch; its beaut;if1d public buildings a'"tId playgl'Ou1lds where I used to take noctnnwl 'walk dUJ'ing l/wonl'ight

nights 'in cornpwny with bea,u ti/Ill "dalagas" amd theil' excess baggage chapeJ'ons; its b7'oad plaza Uned with Chinese "sa1'i-sari" stores, bakel'ies, gToce1'ies and baza?'s, FW,pino stores, ba1'be-rshops, d?"ltU stores, and smeu.y "chinelerias" the haunting grounds of boistel'OUS boys (md "makapagals", where funny (Wd di1'ty talks, gossips, and politics an discussed 'paSSionately and heatedly, These alone 'al'e experiences sufficient enough not to forget Tanny, The people being patronizing, friendly and hospitable accounts f01' st7'o,n gers and n~ighbol's and f01'eigners willing to stay and cast thei?'lots with the local belles, W e, the people of Tanay during these t""ree hundl'ed yean of its conservative existence, boast of OUT rustic but nonetheless beautiful sceneries and the fine and inhe1'ent qualities in us, But Tanay at l)?'esent is a gl'o'lf)ing and PI'Ogressive town, i ts ntonntains yield ?nines of gold, its fOTests give lU1nbe?' and forest 7J?'oclucts, and its fields and sea produce ?'ice and fish , Because Tanay is a rrrowing town so it must also have growing pains, com'i ng f1'om such pat.1wlogical spots as coclupits and gantbling dens where lucky nine, black jack, kuajo, and othe?' fOl'ms of gambling are played, F01'tunafely, however, due to the peacef1d nature of the inhabitants, one has yet to hear of gangsterism, thefts, 1'obberies, fights and other troubles aris'i ng from them, As a wanderer coming home it is no surpl'ise to see Tanay advanc'i ng and progressing, he?' destiny being guided by both conservative and liberal elements of the town, B~tt having seen how other towns progressed by Leaps and bounds, the p1'ogress of Tanay appeared to me snail like if not actuaUy stagnant, Now that Tanay has passed the thil'd milestone of hel' slow existence let us hope that during the next hund1'ed yea7's she will progress by l1Ul.chine like precision and rapidity which can onLy be attained by giving the younger, more ad'lJa1tced, ntOl'e progressive, l1to1'e z.ibeml elements the contl'ol and direction of the a,ffail's, I f this could be done it is not an idle boast to

un, NA IH.; ISO )mLENDltES BO!'n on October 29, 1{lOG in 'full:!,\', Jl.is clcmcnt/U'y education w:t!O Inkcn ill thll 'l'lumy Elementary School. 1n l!J2li he gynduutcd ill the nizuJ lligh School ufter which he eUl'olled in Ill!' l\utiolJui Iluhl'l'sity gl'lldlluting in 19Z:i with it litle or ASSOI'itlle ill Arts (pl'c路~lcdicinc), 1Il' finis hed his liIedic/11 eOUl'SO in the Uni\'crsity or Ihe Phil路 ippines in 1931. Pussi ng IJw eXilmin!ltion gil'ClII by Ihe l:l01l1'(1 of 1\ledienl Exumiucl's, he WIlS for nUll ycur ~111 Adjunct Iksidc nt Phys iciHII ill the Philippine Geneml lfospilnL 111 1937 he \\115 :1 MediclIl 1l1speclol' of Ihe Philippine A,'my, He is noll' connecled wilh the Bun!llu or H elllth nnd presently IlssigllCd ill \ "ictol'i:l. 'l'IIr!lH', DI', ?llelendres IIllll'L'ied the fonliel' :'II iss PUl'isima n,

)redil'an of l\o\eletn, Cl\\'ile, n l'egislel'cd phul'lIlacist. The couple hns 111'0 children, Knrciso ,IJ', :nul Pntl'iciu,

call Tal/n,y <fa l,;ttle city," When my little boy says, "Punta aka sa TO?Iay sa lolo Pepe", a s])U1'k always lit in m-y me路 l1wry of 1ny nati'lJe tOW)/, I (on not a sectionalist, probably I am sentimental; that's all, My child1'en a1'e not bont ill Tanay, but I always teach them that s01newhe1'e in fhe foot of fhe mountain fastness of Rizal a/ollg the sho-res 'where our national hero used to th1'O/t' lu's gaze while meditativel'y c01Item1)/ating the sorrows and ha1'dships of 'vis people, the1'e 1'$ a town nplete with memories of the 1)ast, slowl,y ?'ising 1Qith the fi'l'st st1'eak of the dawn and silently sleeping with the last st1'eak 01 twilight, a town 'luith a h'isto1"Y and a future called the "little city" of Tam,a]I,

COMPLIMENTS OF THE CARLAY FAMILY

MR. PA.TRICIO CAHLAY A},'D FA-,IILY '111 (' head, 0/ tlJ e C' urluy f "fllil!} I"", fl. " dill/il/clioll of beillg Ihe first sou of l 'a/IIIY 10 be utJpOillled.. as Dist-ricl School ;'i !l})e r vi :lo l',

illr:!. Co.r/uy lI ee ,llills ( '(lIIlIt" 1'UlIgO/IIIII was olle of tile bcmttiell of the distriCf of llaytl. III 'he IJiC/1I1"1' II''' : Mr. "11(1 Mrs, ])alricio Car/ay; Emeritllj MediJla; Patricio, Jr.; M(lri,1(I (ma. Edi/II.

COMPLIMENTS OF THE MERCADO FAMILY

l'unng hl111'n.,': 1\(1(.'1 !1 luon), Grtlcin ( -I ). Ikul:twlt; Benjamin (6l!z). (rug'. Flol'enein Cu>'lodio de )[(·rcnln G. GCl'Ouimo )ICI'ClH\O. Geronimo ,11-. (!l). Ikal\o: Hiz:diuu (lGYz). ~cl'gio. kupnti(\ ni G. :'I] " h,ado, ,\mpnl'o (lHl. !-'[Ol"cllcia (12). (Si n. (; ('I"OlliUlO :'Iic1'I:ndo n," ('I,il'f Glerk

liS' 8 m't'''1t ('f ll w/)i)·

ANG BU H AY NA, WALANG HANGGAN AYON SA MGA SALlTA NG DIOS Ally nags«bi 110 "Ako a119 Daan, at ang J(ato ~ohalth1l, at (lilY Bllhay: sillomall ay di nwkaparorOOIl su Ama, InO/cli. sa pamevmagifall Ko" ay siya dilly' l/ugpahaJjurl 11«: "any slI1nasampalatayu ay 1nay flu/wy lUI /t'«l<mg hal/ggall," Ano ifony 1Jagsam,palatayu 1W ipngkaka1'ooll llUtiJl 119 bultan na wet/(WO hanggal/? U:wito pU «110 lIuypapaH/lJa,llag nita: "Ang kaloob lIa 1~'al((lI!J bayad JIg Dios ay buhay na I(}alallg hanggan kay Crisl.o Jesus na Pa11uinoon natin." At salca 'ito: "Sa biya:ya k((,yo'y Jlangaligtas sa PQlIWIIUt,9itcl1l 11,9 1)clllunam.]Julataya, at ito'y hi1!eli set in!J07/g sa1'ili, ito'y kaloob ng D ios: hineli sa l)(lIma1nagUan IIg mgo, yawa." {(aya ((ny pagka'pal'oon sa la'nyit sa Ama, at Cll1{/ ]Juokakarooli I1g Imhay lIa walanu hal/gga1/, a?) sa panal1a1npalataya sa Panginoony JeslIs-na -ito'y hindi S(( gamuny (woman kUl1di sa pagtang,oap WI Iwloob II(t ito na lUalamg bayad-h:uwaU mong baval'an 0 palitan ng iyong gCWJa sapagku' t hilleli 1Ul 1Ilagioing tltllay lUI kaloob, Saan nuroon kung gavon, ang mga gU1UU11.!} 1nabuti na maJ.-alltlugo(1 sa Dios? DO(11I .~a mua nagsisa1npalataya /la. "Ninanaut kOIl,! PCttoto/tall.all mou.q may pagkakatiwala, It]Janu (ttiU moo lIag.'1isam1Jalataya sa Dios av rnaging muingat 11CL paucwutifihi1l {lIIg 11U1bubuting ga~ua."

Kaya (/'1Ig tltnay Iia nanampalata'ya lla ay dapat makitoulI ng bunga no mab11blltillg g(twa. Bunga ang mabubuting gawa 11g isang tunay na panauarl1.palalaua, lJagka't "sa kanifang mya bllllga ay makikilala nil/YO sila." Ng/mi't kU1IfJ wala pa ang isang tunay na pal/anU?n1)alataya. ang babala ay gallito: " K ung U'(Ilang pU?lallu1npulatayu a11 hill(li maaa1-ing magillg kalugod-lugocl sa f{ aniya" (sa Dias)," at ~'ang lahat nanLing katuwi1'ull au naging pm'ang basahung marumi." Kaya't .<;a aba ng mga t,ao"g ngayon au nagl1apak(l,<;akit ng paylilingkod sa Dios, ayon sa kl/uilallg akala, ngU1li't any lahal lIi/allY ginaga1uung katllwi1'UII, 0 kabanalan. 0 a"omang ga~('a"l1fl mobllii, ay ]Jawang pen'a ny basahal1g mal'ltmi lamang! Walang sa11sayf! Inlma sa Pal1ginoong Jesus 11.(1 siyal/g namata!! upallg tU..blISill ka sa ilfol/g myu Mana1npalafa'Ifa kasalanan,-at talagall,CI /tIala liang iba pa 1nang mga bagall lIa lIakatubos S((J iYO .-lIf1 hindi sa allomany iyong ga1lJa, 0 sa U1107na11g iuong santi, 0 sa a11011lClll{1 i.1/01l9 lJi11i11tak(tsi.-kundi samp(llata?/Cfnan 71to lla an!} pagtubos ua yaon a1! 'i binibig(ty sa iuo JIQ l1tbo.<; na kaloob 110 walctng bnyad. 1(1111[1 a.ng pwngya:yOJrin,q ganito WJI pinasiuaha11 1110 nang minsa11 1I1agpalwilall mall so iuong buhay. av saker 11a la'lllamg makal'lllugod Ira sa Dios. Saka P(t lamwlIg mutalung{lap ang iyonfl {}awa , NU1'ito (lny Imllg ano allY 7J(lJllana?)~'Pal(ttayct ftyoll sa my a Sal:ita IIg Dio.<:: . at klmg CtUO allg mobllUng gawo. AllY p£tmwna'lILp(t/ettuIICl ( hi'lJ(U M gawa) ang ipCLgkak({1'ooll IIg bullall lIa wafaJ/g hal/ygclI/. "A11fJ .'i1t'lllaswlllpalata,Y(l sa Ana!.- (ty l/tay IHdtay lIa wctl(wg haW/flulI: ngnlli'f allq hindi fllll/alaLi1ltu so Anal.- (/!/ hindi 1I1okalcerkit a l1U Imha.1/. kl/1ICli allfl1100t lIfJ Dio,~ a?1 Sl11llaSa /cal/iya."

GERONIMO MERCADO

COM P LIMENT:; OF DIKIT ANAN FAMILY

1.w·,~ , Jr .. J/rs. Dikit/JI1(111 (111'1' J/ r. 7.J/fi.~ Dikillllll))/ IIIlll Elren .

f.'mm left to right: Jl, ..

'.Iti~

E,qpCl'lUlZ(l SllI/fOS), .III/onio, Fe,

Dih/lll/l1l1 i.~ II /J(l chelo r of Scicllce ill ('(nHII/erec. Br(luch of til e l>hiliPPill£' S(ltioll(11 Brnll...

He is ,he ("(I.I/';c/' of the

('dIU

A MESSAGE 'Midst the heaps of achievements that CJ,1'e chunwtcl'isiics of the lif e~ histol'!J 0/ OU?' belo ved 1)011 8e a11 d like olle tntl'll faithful, pay homage 011 this day, to her, (Imi to llwse w ho willingly aucl unselfishly devoted thei1' priceless effo1'ts and time-that this, OILT T1'ea sure, may always move . ami mOlle alll:ays Ollwant into the Hahn of 1)1-09)'e.,)8 and advancement. To that effect the T ercentellClry Cele.b1-atioll of the foundation of the town of Tanu1J has beeu set aside-a, step, not only fittillO alld proper, but also ~llise and cOllgratulatol'y ([s well, On this occasion may I COllgrah.d ate el'c rybody who zealously gare and flives the utmost of his shaTe in the making of t he present-day T cmay : to the public otficials for theiT wise leadershi11 and beu e1tolellt guida1we; to the conl./nullity })OpUicLCe f01' theil' 1)recious cooperation and v al'u.able assistamce, Ta nay , let us

B ut thell, aftel· the smoke has gone and t he din has (Ued fTom this epoch-making celebmtion, let "Us IIOt stop ([lId muse idly over 01m' accom..p/-ishmeuts , putting aside 0111' dynamic Ca1Jacities a,~ a people aud sleep a long, sound slee]), oblivious of the fact that if we 1n1lSt ,~!lcceed again, we must nuw our polt'e1'S into activity. W e l1};llst not sleep nOl' must we pel"m.i t high-puffed P1'ide deaden ow' nerves, W e must not belie1Je nor be made to believe that this festi1Jity i:-; the ClillUfX of w hat I/)e ml'st do. On the cOll t1'ary, lei liS but cOllsidel· this tercentena?'y celebl'ation of the Foundation of the tOI{'lI of Tana11 as a milepost of our labm', a meaSltl'e of 1I1hat we m:l/st do lI.l ith the toil t hat looms before us, I am then . th1'oll.(fh the pages of this Sou·veui l', ent'reat·illg to all the citi.:ells of Ta nay, from lhe highest public official to the humblest membel' of the citizel11'!J , to wOl'k togeth er, L et "Us ~mi t e, lei Wi cooperate, let us coalesce into a single solid ingot. bound togethel· by a com.mOIl aspl:mbio?l, the J)1'ogl'eSS of ow' town, t he -npliftment of our 1Jeople, H' he1l muM we stm't? Now! i'Vlake lhi.~ clay of festival be t he Commt.ence-ment Dwy of OU?' Toil. (Sgd.) L. G. D/J{JTANAN

Compliments of T anjuatco Brother s E~llaDlO

ATTY.

TA~LJUATCO

Bam all Angllst 5, ] !Jl2 in 'fanny o[ \'ictor 'rnojlllltcO nnd ?I[:II'in Ga!:ipur,

H is ell rl y ctlucnlion WHO:; ac-

quircd in the Tnnuy glcUlcnta l'Y Schonl 1111(1 latcl' in the Rizal High School.

lIis A.A,

obtained frolll til(! l"ni\'cl'sil y

( Pl'e路~lcdicinc)

title W:1S

Santo Toma!:i,

Irc' in-

te nded to IlIke lip medicine, bllt finnlly dci(led 10 stlilly lio rccdvcd the th:t;'I'ec of Buchdol' or

1nw.

thc Fnl' Enslel'n to r illll).

Unil'cr~ ily

Lilli'S

fro lll

in J\)37 wilh honors tS1L!uin-

In the sume yenl' he took the bul' cX;lmiuntions

wilh flying colors. In his student

d!l ~'s

iend.1' IUI\'ing been t he

All y. '1 'unjlllltco

\I'US

a :;illdcnt

Vice-PI'(sidl'nt of tl\(' Slu.!cllt

Council of till! Ful' Enstel'n linivcl'Sity and Deputy IlluJ;-

tl'jous

~ral , nl'a t nj

the H onorary Had Protc::ti\'c Unler

of thc Swastika . Today he is n lUll" pl'lIct itiuncl' in the Cily

:\fallila

and connectcd wit II the well-known Al'nmta, Z:u路agoza . AI'nnetfl a nd Bnutista Law Offices. Atty. Tnnjuntco is mnlTied to thc fonn el' ;\liss Pudta

SlllUulong c.'! Antipolo.

~IR.

'fI!]OJo'ILQ T ANJUATCQ

Born Sept. 11, 1!)1O ill TUlloy of Victor T:mjuatcQ amI l.[aria Oas pl\I', H e st udied in the Rizl'll High School where. he gl1u\uutCti in ]928 lind obtuined his tcuchel"s diploma ill the P. N. S. in ]1)30. Taught in Pusny Elementary Sc:hool aftcr gra(\uutioll; enrolled ill the XOtiOIlIl\

Teachers College whcre ht.' obtained hi!!; B. S. E. degree ill 1930, Resigning [\'om his teaching job. he wOl'kr(\ as clerk in the Bureuu 1)[ Lands. Unsatisfied with his !I\:udemic nchic\'cm(.'Ilt.;, he to ok

up lull' lint! is now II senior student in the F, E . U. H e is a student lelldel' Hnd H mc m hCl' of the Hononll'~' Order of the Swostiku.

He pns.<;ed the ScniOl' TClIchcrs !lud the

P robation Officers I~xllminntion given h~' t he Ph il il>pinc Civil Sen'icc, AI prcsent, he is connccted with the B uI 'CIIU

of Commcrce

II!!

commereilll

ng(!IIL

?lfr. Tnnjl1ntco is ll\nn'icd 10 tlw ronnel' ~ (j ss I!:spel'nll7..1\ Are\'1I10. 1'hcy hll"c Ihrcc childrCII-"?[nl'ili Concep cion Victoria, Muria Thercsitn Espel'llllza, and Teofilo Vict or , Jr,

Compliments of DE

":1 (if;. f".\ . I.\'{; ILIS.1

r.-

IXI~U

'I'E.L\ IL-"-

/Jl'liru ;'.,', fl'juri" /,/ (;,'cyol'io

n.E~

H.-\;\[08

RAMOS FAMILY

.\'I'

KAl\rYA~C:

l<':DflLfA

Ramos.

"I'I'S.IX,: 1l.J.Y.l).- IJ!J . .1//</,>" T. If'IIIIO.<, all. (,lIii/(/ Teja/7t1 r1P R(I!II().~ (1/ G!I. R(J~'il'l Oli.,·" r/l' Rtflll(j.~ /III IIQWI/I.. (IJ' !1 l"aH II.II si IJ IJ ni{tlcio.

' -, IK.I'/'IXI)/(': G. .1/(; I lV .-I / ..-1 ;,,.

,,'j/IIl/flU

UII,IIQS.

r..

IIde!QII,.o T. RUlII!) .<, <1/ G. (hnlU'!I O. Ramos .

"":r lf . I'I'O: 8; O. /Ii/llr;,) '1'. RIIIII Q.< 1I11 l;(I!!tIl''''-U,IllfI/!J Fib"1" IJI.~p('c/()r

lUll'''!!'';.; rl . . 111/1011;"

If. UIOUQ,., ttl

O. 7'i" O.

,0(1

l)fI"mJ. ('1)/"/)11/1' "' ZUlli'

7(UIII(I.,',

.-:i In. JIll/I'" '1'. }fllm(,_. "" IIIII!/ JlllIIgbillil'flll!! /oo!/"IIIi"ill!lj fly i.</I ,~" 1119" U"!lIIII!I '/"'1<1.11 .~" !li""'U(I1I!1 l/.-I<lIfl1,!) 7JflI!//g1'IIOII.'1 PfI.'1fliriwlrJI.I}

Ilf}

IIUIi;I'(III!1 /111 .T. 1I•• I Sf; K. l (;. I N J) . JJfA N 1<"

PII,IIkll/"'''!f

II!!

]JII!I"" ,'"

!'ofll..

llU

NIWI"I"{f.'/III'

11.'1".'/11 11 •

.~'i (t . . l ul(Juio 'I. R,wln.~

III

IlIpuiJlIj K OnONA f) AD.

Pit) O. If'III1().~ II}~ 1;"hil"l1!1 li(1 ",!!II 11111111.'1 lumullfl" .~II .lfiJlfitH;"() IIJlfllIY blll/HIJlyl;1I1 II!I

COMPLIMENTS OF MR. ALEJANDRO PIGUING'S FAMILY

S [ G, ..\1. li;.! .\XDBO p[ (jr u\(i AtJ'

~~:\:II I I. I. \

S.IK.-I("I'O: f)/~'ult,.iu "i!Juiuy. ,1It1n-;",,,, (/,./ /(wtJl'iQ d,' ";yui"!I .. 11,;;"",11'(, I'iyui"y. F,/i!'id",I/"!Juiu./. .\'. JKdTAJ(): P'lei/ieo Pig/lill!! .....'" hill(/ 1"!/II;1I9. lllt,ullci(! Piguillg. Pedro Piy!!i"!I. illXO l _' . I K.1."'..I.11. 1 .'i'. l I .. IN. IH"\<I S : I,<"I/rill Pit/uil/,f! /If .Tulio Tli!IUiu[I.

COMPLIMENiTS OF MR. CENON BAUTISTA'S FAMILY

1" 1 U.

C )l': ~O }\

B A r 'rr S-

TA .iT } ' A ) IILI A

!lfllI!I ;11) al "uy;ng Kalill i m

1"'''11'';/1 ,'1 !llII/;/lbll!/OIl,'1 /;11 -

SII lrlrf/!I'Ul/9 lIo'!! lIuhIllP()

.~tl

/uplIg IIi

n".

1.('Ql/uNitr

1II1/1li.~I".

bl'II.«III!I 'IIW/.:; ""/1U1I/10

Ii"

sil',11

""!! m"!I"'.~,,u'''Jly

(,- (,' 11 011 n."'lfi~' ~1 ,,/ (if) . .11"",,01(/ Suurc:; (.1 IWII!JU!':ltliurlig till.'} 111911 ("'Ilk (,illI/lf} /iilll, n. Rl!yi,,(J /tuII /i .• /o. G. A 111IJI'''.~''' nIWII.~I/I (1.~'III!l '.«wtllli 1m COast l'il/(l (;(1o(/(' lio Sun'r!!). Jliui(! flew/iS/II (It $C91111('" RIII/li.• '",

COII/pliIl/ClltS of

.MR. PA'fn lCIO P. CATOLOS T"i~ wl(lfl~/ulljng yOllug m(W,

/Oit1l his quiet persoJwl

ity alld IIIIII(1$Om c IIIJpfUlrtUice looks more of a High Scllool boy

thllli

that of

serious ",illded Ulliuersily graduate.

He IIolds the cl(Jgr(!c of B(lchelor of Scicllce ill COlll111erce from the NaliOlw/ Universily.

lII(1tics

(01(/

Hi.~

fi1Ia1lce Il.'a~ him to

eager Ii/.-iug fOt lnlllheposition alall9 this lille,

At presclIl he is eJ!lplo!led ill the SUI/lsties

Divi.~inll

tile Depal' / mellt o{ Agl'iclfltIO'q alld Com.merce, PaIring is the SOI/ o{ IIIe IlIle MI', Jlllia1~ Catolos allfl

of COllllci/or illllreilmn P. Calolos.

Tirr motller is

t(1el1-

I.-"OWII pn/itic{ll /('(ll/el' oj' the regioll (11/(1 /fU] {il'st 11'0 111(1/, COIO/eilor o{ Ihe low-" of 1'u/wlj.

JUt YATH1ClO P. CA'l 'Ol.OS

Compliments of

)lH.

PILl~ )ION

'r. RA)[OS

J/,.. RUlllos is the SOIl of .lI f. Andres Ramos alld Luisa Tr;'1I1ff r7c U,'mo$. ill

H e IlIIs had v(lriollS office experiellces

.lfillillg CO m})WdfS 1111(1

OllIFf

bllsh/Css hOI/ses

ill

the Cily

of J l l1l1illl. il e i.~ II 01t' employcd ill th e DecisiO Il SlIbscriptjou Sec/ioll

uf 11Ir SuprnllC ('ou rl of th e Philippincs. He

ulM f!c ruerl {ff! Census Supe ruisor for Tal/ay, Ri:?al, ill

1939.

;'IIR.

~~ I LE)lON

'r.

RAMOS

COIIII/limcnf!) ot

OU IIl}Jlim cU/8 of

CO l}); C lLOB ) IMH:ll\ SA PTGU 1 ~G CA'L'O LOS (sentcd) DR. R All'Al~ L P](i l 'INH (t(:n lcl") D R. IJ IWSClA PIG L"l K(; (left) .\ !!~S

OLDI PJA HA)lOS (l"ight)

CUltllrilnr ,lbo'61111/1 Piguillfl C(l l oIQ.~ is the first 1I"0lllnn of 'PUIlU.I' 10 he declecl II) the )Iunicipal Council . She is 011(; of lIll' well-known polilicnl 1('nder.'; of the toW Il , £01Il')wing till' foubtcps of 111'1" Ifllc mot he]", :\Inria P:1Z :\Iateo ele 1~lgui lig.

[11. Rllfu!'1 ,11. Piguin!! b"'udullled ns Bllehelor of Agric:ul t uL"e, I'. P. in Hl2:!: BuehelOI" of Scienre in .A!!l"icullure, Co P. ill ]922: :\lm'h'l" o[ Stielltc in AgE'icultUllll E ~oD omies, l"nil"lll"sily or CnlifoJ"llin in 1!l2G: nncl [innlly DoclOl" of Philosophr in 1~( '()]1olUics. :'I l ic'hig-nn Slute Col1e~e of Agricnltlll"(' 1Iml Applied );itienec in 1935. Presently connected with the ('I'edit Depul·jmcn!. .\ gTic'ultuml und J nrlustria\ Bnnk. Dr. /,I.'Om;;1I Pig"iu!1 (flOW iII,·s. Oecilia Fide/illo) is a D octol" or D ental Surgery, P h ilippine Dental College, class 1!l31. She holds the dislinction of heing the fil"st Indy c1entisl or Tnll!lY, Mi~8

0/1I1II/li(1 M. RIOII08 i:; Bnclwlo!' of Seienee in

l~dl1cntion- l,l.

F.. ll. in 1!l36.

S he is tcaciling ut p r esent.

-,\lIS~

VIS1'J'ACLOS PlGU IS G

'fbe IWUlllY 01' the duug-htel's or '[allay WH~ proven in :'Ilnnila II"hclI Ihi:; ~'Olmg lI"omun, :'Ili ~s \'i ~il1tl;io ll Piglliu:.:11'01)< ell'ell'll Mi s~ l) t'lIli.~l ry of /11,. Xul. ("lIi(". One ot' the fnirest of the Hi llll Dll Y Quef'ns o[ THUll)" in lU'el'iolls YCU 1'S , ;.hll I\·n.'; nlso ,cll'C"i {'(1 o nc oC tI ll.' fil'e bCHulies of 'I'nll:l)" \\"ho I'ei::! nee\ (hlE'illl! lhc 'l'el'uII/flW!"!! Cel"brli/iou of tile P omulnt ioll of 'l'l1nny OIL the Pre."l'nl Sitl' HO\I'cI'cr, nil th (:~e girls o[ ~atll"c In )ri:;.'; P ig-ui l1 ~ dill not make hel' losc hel" cong'"("l1ialily nnd win~ollle pl'I"l-IOnnlily. Altho IIII(' of the heautiful nnd gl"a~t'[ul Ol"llllllll'lib or !lUI" social unthl.'l"in~ . she still !·ctuin.'; thnl friendly sm ile.'; and conge· ninlily tJmt makes o lle >:i hnrc;; h l'!' hnppincs;;. :'IIi!:!!; Pi~'11ill!!. Hl1101l;; the 1)1'ofe.""ioIlHh" is n Doctor of D cnlld ..... rrrg('l!l. hUI"ing' ~l"1ld\lnt ('1 1 ill J!l30 1"l"l') m the Cullege of DcnlislI') , ~. V. "'111m ~ h c heg-ill" to prw::tice hel' profession, it is (lUI' hclier Ihnt her winning sm iles will o.:UI·e more 100Ihud)('" thnn lite [lw\'t'l! d1"u~s oC Dent1l1 Me· dicinc. ) Iiss

Pig"uill~

is lht'

cluu~hte!"

uncl Aquilillu Jnl'in de Pig uin g,

oj" :'Ill". )'Iu!·tin Piguing"

COMPLIM E NTS OF MR . & MRS. ISAB ELO PIGUING

01 III!' ('/,,111'/., I.IIZ011 _19I'h'uII/I1'ft! 8t:1lOol i/l J/lli;o!: . •YI/I'I'/' Seljll. lI'here he

fI("('lJIIIJlli.~/,,'rI

r'i"/illi,.l. /JI'If))'" he

1II'I\I"IIt'

l/wl/"yer oj 1'111' Stude llls' g"{'!Hlllfl(', he

/,I"!/f'(' of tI,t' !';,'rdr/' .....'lliOI/ (If 1111:\ BIII"Calf of Ed!ICt)tioll, (1/ olle (ilile (lssigl/ell

11,,)"'-".1/ 1111'

11'(1,'

(',~

fOf

i.s tilt' .1lt11H1!ICf

/OIl,Q {;m(' all ill/por/f. 1I1 em-

.-1..'.;""(/11/ /0 Ille (,lIie! of 'he SeC/lOll

J.fJ'Ho '/'t'O('/lCl';; i"u CI!/ioli A.~.~I' ",bly 01 'rem·hers'Colllp. BIlguifi.

, . - - -.........- ...i-- _ _ _ -.- " ' - -

.\ II ~.

l~AHE L U

!' l fit' I :\(i .\XI) lPA.\II )' Y .\'1' TII I,; 11l ;\ 11 "5."07. H E~ I [) Ki\(' I~

F""HI 1,'[1 III !"if/hi: ('/1I .• il'l l 'iYI(ill!l. (;u{/o[,.eda Pi9Ui !l fJ~ J Ir.•. / ,"(.1"·/,, I);flilil/il (,"' ] / i .•.•· Leol/lll'(irr 1J (ill l i.~I(I) , l .illlulltlf/ "iJ/.~IIf/ . .""iJ'",1/ l'illlPi"!I, .11,.. I,<"u"/" PiglliJ/,I/, (,"J/OJ/II Pig"i)/,'1

,111'. l'i!l"i"'1 i~ till' .~f/I/

(1/1(/

/fJ(sliJ)fI Pi!l"ill!!.

IIIf' .If ... • II".i"JIIlro !'i.'llIiJ/.'1 ,111(1 .1{III'l'ifW':

.If 1'. r"'J/f/1i n"uli"/II dud 1/, ... /a/(' ,lIaJltlela SHare;:.

(1,,1 Ilo"I!J';o,

,l/r.~. I 'iflll,/I!I i,,' (/1(1 ,hl/'f/hle,' "I

COMPLIMENTS OF TANAY WOMEN'S CLUB

PRON7' ROll-: .II i .•.• I'il(lli""" ..:Jllillil/; .lli~..~ l:JlelltCI'i" /'i9I1iIl9 ; Mr,-, I'dl.!JiI! r. 1.11//0 ; .1(i..... r"';rid",1 1"l/lIilll,: l/r.q. COl/solacioll P. Amollo!!: .If...", A MP /cioll .11. FCI"IWII(iQ. (I'r(,8;11(,III): .I/ ,..~. UO" "J'i(J C . l'i9";1I9: Jh .•. HI,llJill</ 1", C/I,.,,!!,,: .I/ i.,',< "fI.<,,/iIl(l E. Rf"d,,,;u.- ,11i.~,.· ('r;8""tu 'Fulljlwteo. HACK RO l f: NJ'.~ . .lInda R(IIII(}.t: .Mr... jJ/m'!! Fllil; M,". """,b,'I'/" ,...1. /Ju lilisla; In•.' Si/ll/,Iid/l ('II.</mlio: .1/1".- 1-il,,... /i(lll(l M OlltiO;!/.

MUNICIPAL TREASURER NIERVA & HIS ST AFF

"';I"~I now: .1I .. , /':milinll ll . 1.<"')(::;1)/1 (CIt'I'/o)'- Jir. Juli/III ,Yiel'l'" (.1/""il'ip,,1 '/'1''''''''/1'''/'): ,II I' . .f fl.<r H illin (I'/';",-;}),,! (;I""k) ; .lfr. ,/1I1iu ['(l IIIJ1I1 ~11II (('II'J'~·l. 8(!tO llri Rou' : M ,', Marcelo Ulic·VIiI- ( Murl.-cl Clr" /,'L' :1I, .. Joaqui" R I'I'rlu,ro (J / (lrkl'/ .1iwifll")" Mr, A gaJli/o 1.I1ir-

Fli,' {J/ lli/ ('/11''';1'1'),

GENEROSA'S DRESS SHOPPEE

FIRST ROil JfI~, . 1(/1'/0 d, J ('<!I 'I(/~, l/l~~ lit/wI/a 1/ M(III)/ /i, J/lss JlarCIlHI(! Esgu el/(I, .1lrs. Gl'lIcrosa G Guar/('ro, E'"t,ln ('Ullll l r, llI Q$ Ih/;f~~'1/' S io DowlUgo, BOIII/oel(! S'II/rer (/t' ncnelll, ,111S Teo/If" F de Je:;IJ.S SECOY}) ROil Jfl~~ .1fngdrd 1(/ ...;L~I(lI C/0 11 MIs", T,tQlllitl .lll1wllI, J1/118 Jull/HIa PC I;(llfllIliu . .l/I'~ [JI!}IIJ{I foll/yu e('n.<, .1/1 ~' r""u TI'II/nt/v. ]/, ~s . 11111111 11 ,lI{II/If, llls~ ["J~1I/11 ea/nll/pallol, MI~~ JIll/tid, Slo. Domlligo ill/liN l ,d('III/II1I Surramrll/fJ

THInO NOW: .lli.•s Teo/isla VIIIII'S) .llilJ.~ Diol/isil( Trllljll'lf(10, Miss I,Qabc1 Rfl/Hlrio, Miss JJi.~s .Jnrllli/ll A mlrel;, Mis., S'I.~WI(t lj(lJ/to.~.' ,'fi,q,q J[a}lulad F1llgado.

STUDENTS FROM TANAY STUDYING IN RIZAL HIGH

-,lnlj

mull. /aUlt 1'(I//(l!l 1/(1 1I110'(/OT(I/ $11 Ri;:"i High School su Pasig 11(1 }.;1I$1U11U Dibrarilill IIg jlllllt"lIltllI It! ·'A(I!;;~(',." IIg u(I.wlbhlg tuga 1:lllwlul/Jlw l1iya.

11;

Filomellu F'1I1gller(/s,

SCHOOL

Miss Estall;s/(lwa de 1« Chica 1111

Sa pflglilipOll9 ito II!! 111911 1(If}u TallllY ay lIu//.:ik;'a .,hl'U: Mr. '1'/1o[ilo .T III/jlla/co, Tiumi/dad G. /Jclldfuia, .IUlU/II R. lJ('JI(i(lIill, Mr. Ploro .d. Santos, Sr., JIr. Salltos MarUllc., .Ally. 1'rotacio A mOIlOY, Mr. COlII:sl(1.II(;io Sail/os, /Jr. liufaol 1';911;n9, Alcalde Simeon Reml!!;i!l, Sr., jJfrlJ. Siul('QII O('1Itiaiiu, Sr., /),.0. Adelailla B rl,dajia-Brown, Mrs. Floro ..d. BUII/OIS, Sr., Mrs. Srm/os M(rrtillei:, Mrs. Pro/ucio ..It1llOl109, Mrs. GOII"/allciQ SUlltOIJ, iJIiss Livrnd" .lIwlill!1lY. J/r,•. Ploro SCllltos, Jr., ASlillcion SUII/OS, Olympia Ramos, iA:Oll(}r .lfartill(:::, Remedios 1J[clldo:lII, Dolore.• G,UJ,.rcro, AIIgelilu .lfClldo.,:«, Lilla JIcrcado, Am]1f11'Q J/crC(l{lo. E .• lif(will Bel/dalla, Leovina B ClIilmill, ..dmelia So.Ido8, Dolores AmOlIOY, .!Itly. Ju/iu J1. Cat%s, Mr. Hilario Ramos, COlil/cilor Cecilia Cabrcrli, Plilerl/Q COIIIl'tll, Blilleo GI/urero, MU11Iul P. Helld/lJUx, .illr. Euti<!lIio Librea, Atty. Ellligdio TUlljU{IICfI, El1sco Crll.:t, Eliseo Ma/('//!, /I'o/er ('Ollie/a, Mel Itt Bcrt.y Su" l o.~. Ifl ibpa. jY/IIulito diu filly ib/mg pallaullill UII sinu : Mr. Horac ia Cimidillll, Jlliss Chuidiall, Mr . Perfecto Falicillllo, ctc.

ANG MASAYANG SALO-SALO SA BAHAY NI G_ FLORO A. SANTOS SA SAN JUAN DEL MONTE

ii, California.

It has grOW11

j-II

1,oteJlli(l./itics hi propor!.irm /0 its membCl"ship, so thai it now e.cert.Q II slm1'{J il1f17le1/Cc 1IpOll ,I,/ie social aJul ci1..-ie life of the F-ilipill0 CQmlHtmity

Ihe life of the "Talloy Club ;11 America" is a !list.ory ,'cpiate with its subsequent l1p.~ (Illd dowils. It WII.~ o!"igillolly fOllfule(i by II {C'w ci1)ic-m-iluled SOliS of TtI'lIay, with the PUT1)OSl! of hi1HZillg fhcmsel'Ucs illto (I clo,Qely hli/lrul body so 11$ 10 /lelder kerr il~ 101/ch 1vith OI/C D1wIlH!1' omZ /0 keC1) past/HZ willi eve,,/s at home.

"THE TANAY CLUB IN AMERICA" AND GUESTS

(Roma Hall. San Francisco Calif., U.S.A., Sept. 3, 1939)

"THE TANAY CLUB IN AMERICA" CELEBRATING THE 16th ANNUAL INSTALLATION AND BALL

CD:\JPLH.fEN1'S OF THfE

TANAY

VARSI T ARIANS

(FOUN))ED-NOrBi\fBElH l 3, 1!)39 OFFIGERS

1. "i'I[I'. R~lfHcI B. Hilno 2. Mr. Allwdeo f;. Guerrero 3. )1 iss Ruth S. ) ielclldl'cs 4. )Iiss Dolores Amonoy 5. )11'. Ruilml Pore·iulleulll 6. ) fr. Cclso '1'. Cllln mbny

JIUSb' PrC5idell~

'\Iis~

Yicc-Pre,;icJcuL Secrettlry 'rreasurtr Heportcr

,\dclairlu [:;!;pirit u ADF'I Sb'RS I. .\tty. ,Jll lio ?II. Cl.ltolos 2. )11'. Simpon Iknthllia. J,'. 3..\11'. Ari::llon .\[I,lcndre::l

Lfr.;FT TO IllURT-F'rl)lI/ Rorf-J/r. Celso T. Gulamboy, JII· . ..JuHldeo 8. (;uer(t'·o • .1/i.~.~ ..-Jilel"h/u E~J}iri/lC, JUt's Rn/I! S. Me/emITe.'!, Jli~" Dolor,.s ..lmOI/O.'}. J/r. RIl{ael B. Hiloo, lUl(l .1/,'. RubcII Porci,uWld".

SE('O,YI) nOW-.1lr. Bulclmuefo l"lIj"ico.

J/i.~s

Jlilagros Fulgut/o, Mi .•.~ .Am/Jllr/) J/"'c(I{io, .lIis.~ Mcloelia AIIIOII"!} . ."-iUII/fI.i, till(/ ..III!!. Julio ill. C(llolo".

.l!i..~

Jillillllll Jf. .l/IlWili, ,1/ilJ.~ Ri;aI;1I1l Mercudo (gIlCSI), .l/i.~s .Imeli«

l'HIRD nOW-M ... Simp/ieio A/cuulam. rflue·~/L Mi" .• £.'1/rr ,lIarirlll()

(fI/lI'.~t),

Jli.~!J Nel/il/ilIad Mp/l'lit/'·f'S . J'i,•.~ .·111111111;:;" owl iiiI'. Simcol! iJelll/rlliti. J,'.

. 1/CU llf(lru.

J/iss

Cplili

MflrilillO

FOURTH nOW-Mr. EII'II/"";o nCl/llvi(Tez, JIr. Arturo SUIIWII/('. Jlr. Ari::;lflll .llrlPltdr('.q . .lfl-. AIIIU/ilciu Florcu ;(I, J/f . .9ilu'IlIo C'rw:. IIlIeI iiII'. 1'if,~o J'orcil.W ('U//L J/lllIIl.wr.' 11111 ill Iil c piC/Hre (!I'e /Ii (' {ol/oll'ill.q: Mrll. Pacila P. Aquino Jfi.~,~ llulllilliru/ n Clldlllia. Nill;< JII(lIIII BpI/din/a, MI"II LCOI'ilili {Jcnrlf1ii(l, M,', .1111111/{'1 P. {Jel/tll/jill. J/,· . Scrll{ill Un .• /il/I). J/i .•.• .11 ,0'l'fi" til' III ('ilicu. Ni.•s (,ri.O(IIi/li de /0 Chi,'o. iiiI'. S,,,lltll' ('hlllllrJllfl, iiiI'. lIiCllilruido ('orrl(ll'CJ, Mr. A'I/ildo ('1,;<IM/iQ. Jli .•.• Em'i'lilt/a F'lo r('Jll. Mi .•.• Vir!1il/ill .7",·irl . Mr. 1,f'(lIIirlt'" ,l/fl/r'm/rl'.• , Jh. Pflr{irio iIIelCllflrl'S, ill,,, ,<"'CI'!1iQ Mp,·u,d'rJ. ;1(1'. E'/ill" I'ciillllQ, JIis.~ /JilJirllUl Pi!Iuill!! • .1/1'. ,7011" Sflll/Q.', iIIi .•.• Pi/It I' 'f'tHljwllco Mr. Tco{i/o 'feU/jlln/co. ,l/i.i.• ('111'11/1'11 Trll"I .• , Mr. (,I/II'('lIcio Yujllico (1111/ J1Jr. ,/t"'/I.• 1'IIjUit'O, ,\f'.<s C/I,I()/'f/ df' It! ('1,;,'11.

KAPISANAN NG " KAMAHALMAHALANG PUSO NI JESUS"

..~S~OCIATIO~

Ol!~

TH.E SAC ltED

11 1'~Alrr

O"'V/Cf,;W",'- .lfr.<, ( 'QII.<o!lI!'irm P. AI/lol/OY, Presidcn!; ]liss JUI'Ir/illl! 7:.', Blllldfll;U, r ice-President; jill's . VUII/Jcrl u A.

11I1I1Ii.</ II . S('('/"t'/ill',I/i Mi.<.< 1';/ul;ul/« ,lllihillJ 1'/'CII$lIl'cr; Ret,.

1'~tIIhl'l' ,1,./"111"

Price, 6'1)irilllll/ AI1vist;r.

PI H8 T NO 1r: .If 1".'<, i(r1lm riQ C. (k !'iYlliIlY . J/iss Jose/illil Bend'llla, I' il:c-1'/'{'Sir7r:lIl, .1/1'.<. B{/Ibill(l F. CWSII9!1, J/r.t. ASI"'6",!

J I. 1'(' 1"//(/11(/0, .III'S . P/' /lIfjia

1~ I(Yfl,

.lfrs. COII$Q/aciQI/ P. _lIllQIIO!/. 1'I'(J$iliI'lIi,

JIi.~s r i /(llillllll

Allihill, 1'rr(lSIITor,

.1Ii,<., F d icir/,ul /'19I1iIl9, ,1/;;<.< ;';/t>u/l'ri« Pigllillg, Bilby Melodill Allihill, BfIQ!I Elizabeth B. rid',I. SIE(' O.YIJ 1(011': "",,lli N Arlhur I'ricr, SI,,.ber!1! Fcde,.i.~Q,

ciS/'ll

Httuli,~//I . .I/i,.,~ ('d,w llltil 7'llIIj!lUtl'Q,

( ' II.,/o(/io, .II r... ,\/ IIr!l

CU( (l I/).~. ,Ilis"

.1Ii.~,~

Ft:/icid(ul AlIIlJlwy. Jl;$$ A.llicelll J('(ll"ill . .l1 iss Fnlfl-

JIr.'1. 1,(lmlu' ,,/u A. BmaiN/II. b'tw r(!/(lr!J. Jlr$. Mari(l 1?amQs,

Jli.~.~

Simplicia

lJ, F {Iii. JI i.~s . l lIIts/u"i., II iloo. .11 i,~.~ I'i/"lilllllt Jh' lIIlo:w. JI i.~.~ .Yeli(l de J CSIfS. J l i,~.~ Lucia

.1!1'/1' lI riU 11111[1'01. J/i,~s

FlorCIII; i(1 Jc(lltri/l,

J/i .•.~ /(Q.~(trio 8<111/0.", ~lfi"s Ligll!lll G(I,~pf'r . .l/iss .l/ IlC/lfill

UWI/i., /u, J1iss .1/(//1'0 en/a/o.'! .

TII/NI) No;;r: .11i,<11 Grl'gQrin GIt/UjJlIlIlIlI, .1!i.~1f (il'egor'-u "llllo/l/!!I. J/isf/ /)/!/f)J'I' .• • IIII(,'IO!I . .I/ i,'1,~ ('lIr;1I1I "If~'wllllr", Purita ~ III

Murill.

Compliments of the Porciuncula Family

G. PIO .\u:: fll m ilin IIi

J'lknl tit ~Il p oliti!,::!,

}or. POl{ C l li~CULA

AT 1,'.t\;\i'lLfA

IJio .\1. Pot'tiulHmln lly iSIl ~fl mgn lnlollg" kilnltt ~u l111,\'U n ng Tuml~- ;:11 lnl"HlI;!:Hu ng pan~u ngll '

Si G', Pio 1L P o rciUII!:ulfl

:1,\' hllrunwl~k

nil ng- Illg:u Illflhnhulngung tllug-kulin at Sil kllsnlukuyull uy

siY<I n ng Pllnguio Ilgo :,>Ialusn kihlll Co., Inc. at kagal\'fid ng Junta DireNil'u ng Huml C redit Assoc ifllion SlI Tunny, J(izal.

Gl\_~.

LI'OIlt;io r\II.!!fl(io de Pon:iull(:u]U fly isn

sa. mga

:)i Ellter ny iSH sn mgn lIuung IIn kntnpos ng pag-a:lt'nl "J)re::<:; Shoppt.:" dllo AII,~

"1\

:qmt nn lolnkt路

rnh'e l'sit~路 .

si I!,IJIHel ny

;Ullkikitu

llung-llng-Ullll ng Ulung'ulllpllaknl 'm hnyllug T:HlllY. ~1I

pll:,:kn i\I Q<l i ~ !n ~H :'.lnYllila a\ ng:ny,}u

a,\'

lIwyrooll "iyulIg

'l'lLllay, snmalltaiang si Adalia namnn Illig lla Ul llm:lhtl lu n~ knn illlng tindll illtli SII 1111.\"11. :IV

IIltg.:;isipng-nl'l1l; si Huhell ny ~It Illstiluic of l\e('otm ls, Bnsi m:",...

~It

Sll IUl'llWUIl RillU

Est('J', Ruhen Adalia nt Jose.

Hi~.nl

High School, nt si Jose nl Dunding fly

11fI1'1l

'J'Hllllr

und

}'inllnec,

}O~lc mclltlll'r

1-':'11'

gu!'tcl'll

School.

Dllmling (Jlllkaupo). Ong. Leonein Pulgn<io <ie POI'Cinlleulll, O. Pio :'II. P oreiunfulll, Ismflcl,

CUlllp/illlt'II/S

Among the oul::;i":lI\(l iug inslHnN!S of the lIuiou of hr'llim;, heaut.\" Ilml indu stl'~' ill one person is the cnsc or :'IIi!:;::; !..it.\' ~\I!l1路tinez. S Ire WII S a hright :;tudent. <lm'ing her .'n-hool dIlY ~. iUj.% Lil\- Mal'tinez i!i n Bn chelol" of Science in Phn\"macy from Uni\'el'si t;.- oe the Phili p pines . At Ihe ngc of ninetceu s he pnssed the exumination fOI" plw.rmncist gi\"(lIL h.\" tiL(! iloil rc1 (Ie Phul"maceutic.n \ RXllminel's and ~luc to h('I' age ~ he must wait fol' two years in order to be gi\'clI liccnse l"e1luil'ed fOJ" the practice of her profes:;ioll. As fI dutiful find inl1usll"ious daughter, she looked for 1111 empio.\"I\lcllt, young ns she is, ill order to utiliz(l the time s he hm; to wllit hefore receiving hel' license as a PhllrmnceuticHl Chemist. .\t Ill'esent she is employed ill ~\lad l"igal &. ('ompIlllY. During t he Tel"l.:(,lIte!l:ll"Y Celebration of the FOlilldnlion of 'J'lIllay 011 the Pri!~ellt Site, this shy nnd hri~hl ~'Ollllg lnd~' wns selected fib one of Ihe Town's Benuties who presided over the fes;\ivai.

till'

MISS L1LYMAR,TI~'EZ, B. S. Pll芦1".

- --00 0 - -

CQ lllpfiIll CII/S

of -'lIRS LIBIlADA -'[A !=; I LANG (Rpgi#f'rNl Nurse)

One of the few well-known young WOHlen of the IlIke LO\\ ns is Miss :'IlnsilnJlg. H er profession mnde her p op路 IIlnr with the people of the towns, but llhe is better known mllong the ~'Olln!l: clements for hel' ehnrming personnlity. After gr'n(hltlting from the hig lr s<:hool. 11is!< -'lnsil:mg took np l\ursing ill Ihe School of Nursing, University of the Philippines, grndnllting ill ]930 find passing the Ciyi l ~e\"\' icc PrOIlJt)l ionnl Exnmination ill UJ3G. In l!")3S she rece ived hcr' title of Associate in Science ill Prepn1"fltor)' i\ledicine fl'olll Ihe Univers ity of Mnniln.

At. present, s he is tile 1lI11'SC fit I'he Opemtillg Room of the Phitippine Geneml Hosp ital where hel" rui!i:lnl smiles flud wiulli ug personfi lit.y glnddcll the bem'ls of the pulielll~ j ust fiS effectively ns her nbi lity in her profession.

i\ rI RS LTBR AD A JfA S1LANG-H.N.

Compliments From Far~Distant Wel1~Wishers

COIII1I/imClIls of

COIrI'l,UmfHlI8 0/

HBGI KO BAUTIS'l'A

;\fR. AND MRS. :MIGUET" SANTOS )11', Salllos holds the distinction of heine: the first mao from Tunny to gl'flfhmtc fl'om the OO\'cr;lIIcnl Nautical School. Howe"er, }Jr. S,lnios is Il populnr figure in the shippi ng /lud trading circll!S in Cebu, the Visayas, Surigao. Blld 1)(1\"/10, Like the people o( WllwU (the harrio of 'J'amlY f "om whct'c ht:! comes) who know all the nooks or the Lnke of Bai, so does }h. San lo~ knows nll tile Yisllyns una ;\lindillUlo wnlcl'S. Bllt he is !"till the nld )Jigllei lImt the l'unay people knows anti we ,10 110t wondel" I hat ho J'cmcmbel'~ the oM home tOWIi on the O('N1Sion of it:; 'rcl"cCnlenal'Y Cc\C!hratiOll. In U1C pietul'(! ahove appeal's: Fl'onL \'011'; Enrico, i\h'li. Sa nios, Baby Lcticin, l\r i!!'IH!I, Jr. Bnek row:: "Mnnucl, 'MI', Mig-ud SUlIlos, :lnd El'ucsto,

BOl'n in Tunny. lit! I'ceeil'cd his enrly education in llis 10WII nnd in "lnnilH, 111'1 lelwllel' ill

TlIIl1l,\'

Aricl' serving fol' a few ~' NIl"S

um\ JHlu,iu\'I, his wnnderLng feet lcd

him acI'Os.-; Ilic I',lsl Paci fic to the ephelllem\ city by tJm Golilen (illte whcm he is

,~ti ll

residing,

.\1\,. Buutista is a I'ery llllllssmning nml o~

modes~

son

'l'ul1ny, hut hns n]wnys heen l\IlIong Ihose who nc"cr

fnil to help in any nndcl'lnking whic h tends to hasten the

pl'ogn'ils of 0111' town.

C'omplimellr.t vf

MR. AND MRS. CARLOS CASTRO The luckiest couple TUI/(I,y has ever

p1'O-

duced. But theh- Sweepstakes Luck d'id not 'make them forget bhe old hom.e town a1ld the P1"ovi'1lce

of Rizal . ./1'11'. Um'lo.'] is (111 e'lll,' lloyee of t he Bu,'rea.u of

Supply, Evel'YOlie h()1JeS that this C07t1lle will agui?1

1mt Tuna?J ill the

It'ont pages when the D1'ums

of Fortune 1'oll again.

Cumpliments of

DR. AND MRS. ISIDRO SANTOS Dl', Santos is an M.D. /1'0111 the University of Sto. To mas and one of the leudi11g 1Jhysicians of this 1'egion. Mrs . Santos 路wu.s the fonner Miss Ma gdalena Melendres, one of the Ta nay belles

of yesterday.

Co m,pUlI/elllS of

Complimcnts 0/

"IR. .11,..,·,

111 Ihe abal'C pit,;/I/I'c (Ire Jl1', Alliollio Aquillo, Mrs,

Aquiuo (IICC Jliss Pacita Piyui"g). /ilill

Fa.::,

'Nc/Sf)/I

(III(/

Iheir cilildr('Jb lJi..

Aul!mio lIud Kom'/I) .] o,~e,

Tl,ill CIJ/lI,lc is (NllliIl9ui,~/,t'(1 the cduCll lilJ ,'al.fiefd,

B(Ic/II.'il)r 0/ ScicI/cc

ill EdllealiOIl Wid WI e,f}Jcl'iclleed tllclllbe/' of tile '"ueilillY pro/elJl.<iOIl, IwuillY betll cOlOlI.'tted willi the JYa/iollut T e(wh,

crlJ Col/ege lJiw:e illJ fou l/cEulio'1.

.l[rll,

.dqu:ll1Q i,; lhe

dnllyhler of Jlr, l'llb/" l 'iYII' II!) «lid FilQIIICII(I Mawili, She

is ulso a Baa/l clo r of Sch l/ ce i" Educ(IliOIl,

(III

e.rpc riellced

member of tlw I fJochi llY stflf/ 0/ the Nlliio/lllt Te(lchers {lol-

) IH R, PA SCUA L SAX 'rIAG O

['IIIlI'''lli [:,'(lII li"!Jo

A Tt,~,

,1Jil'~'

.S'I~IIIIII

CTII.!j

i,.

her [jmdl/(lf ion

"w ..~e, thereby

liS II

flilfillillg Ih e pro-

plluy nf /lIe 11l /l'rIJII't/illlc CIII.~,~ Prop/lct, she /Hld flnll"

(/lr ill /,,,,, /Iud

)lHIIIY

c/./J~ell

pmfrtt.,·ioll.

,lIr. P/JI~clIlIl S,,",iu[jo nf T(II /{/Y,

•...·/0' "od becII ill RUff'II'

OI"lCII/'" t'Olmll"les. lUllS II

former Prinripfli Teut·I""

AI P ""i!Cllt IIc is IIIIIIIagill9

II,,, STATf;

1...11'\'-

DR}' AND T.IILOUINC; r;STA llLl S llJlE.\'T ill .Ill1l/illl. It /t(lS bflluel,ell iu M oro ll [j. CIlI·r(fJ//Il., TO>I(I!/, (llId olhcr

tOWill' of SQlltlW ,.II Ri:,1/,

IN!,!, (1/1(7 fli pJ"",~e llt " CUlld id(l! /.' frw tile d"grcc of Mllst""

{lie.·

olle of (he mosl wid",!) Ir"reUed, dall!JhlIH'., of Tallfly. E ver .~illce

Ii'l'ir piol/cedll!) ill

/01'

.1/1', .dqll iJlO i,~

A~[)

III tI/I' plalnrl' [, II ;:; tllld .11 riMeQ.

/11",:

Mr. ,Uli! ,l{T,~, Plilie/wl SIII/tir/!/o;

COMPLIMENTS OF MR. ALFONSO CATOLOS & MR. FORNILDA

Anii Ilnkuupo IIV si G. A[[ol1:>o Cnlolo:; \' CII,,\odi<l at aug nakati llliig lI'y nllg pnmullgkin ni~'~lIlg'"i O. AIfomo 1. .lo'omil<lH y CHloles.

::>i U. AlfOl~O Catclos nllg !>iyung ;katlong Tesorcl''' Municipal ll~ bllYlIllg Tallll~路 . ~i G. l\ lfonso T. Fornildn IW knsnlllkllynn!!" :-'funfl!?Cr ng ) IALA SATOTAN CO., lNC. ' (Rice :\Iilli. Sin!""- Ba chiller en ArIes sn pUflj'n[nll,e- ngayo'y aug pllllgaln'y' Vni"cl'sil,\' of Maniln. Nallg 19'.22路1925 at 1928-1931 ay nagh:'\wnk s i~'n ng lullgkuling Concejal sa bayuli.

Si G. Bu!.ilio FOl'llilcln at kn ni ynl1g 1Il:l~-bllhn)' nn si Gg. Junna Cnloln~ y Custodio kllStl lllii ang apo llihmg si Apolinnl'iu .Juana Forni ldn.

Bi G. :F'ol'lLi ldn II)' 1I11!!;lIIg CUhclll cil! Bnl'llugay Ilt ('ol\('ejnJ ~n hll,nlll. Siyu lly kiJnln ng labal sa kasipu;.:'lIn 111 kllhu!ihllrlg- IIlnkil'HIIUl sn knpuwn . Siyn dill nng kiniki!n!n !lilo Stl 'TtlUII .\" Ill! 1111t1112" Il.'lglflnim ng mnrnming niyog !ill pl}!!:llnnnis ni:nmg mnknpnl"is ng linubunn niyang bayan ng P a:;bilno nllg nting mgn !UP:lill.

t}; Rb. 1Iltrill ('oll$o/acioll C!lff?'O$ /'!1 $iYlIIlg u.(krlpugi"y"t "1/ Ilt"r,r"'ill~ (",slt/nl,ol I/!) 1.'t\.!';YIIII!j /lIIIUII9 CUJ:i/u," Jf'wicil'"/ I), 1.. 111 •• ('u/()/o.\,

..1"9 \119" {,-USulltlully 'Y«!J

"HI/aNl/g lI11jlu/,m!! ~'U /Uyn /II,,!! 1/1,\/" "9 (Iklut 1111 i/(I. .11" '(1111; l>'11 ",yu k" .~ u/u~"J/9 i!l"'!} "i.IJ"'~!1 g;",rWIIllg I",[,I/IY/;u.~ til piu"yb.OII.ll1ll1 .~I. 1)U!,.~"·,,,';I,·.\ il..

rtf llli!I -UII9111i!f'II!JIW!1

119 11190 ""/knbullll",,, ,,/ '''''/Hlhlliuy,,,,d Jl'/II!JyuYQI'j S" pll' 1II1WUOW/I!W

II!}

//fItI'II"

fllU/lJ//g

b"!}1111 1<11 TUlluy.

G. AURE.L\ RAMOS NT }\f~AB [ 'J' (0 APOHTLLO ) Juall 110 >!iyullg ;/"'''.11 "'!III yuw"ill.

, l l/!} but i hillY m(Jy/Juhuy 11/' 'J'l!l/ifJ u/e

la,qill[l kUllllrm.9·f/J/fJu.'1

,0/1

5i Bb. 9"1"0 .'1(1

Jrt/julI II ('flpiSlr(lllo IW ;,ou :.<a IIIg(l mllbllU lllil/g

S(I kI.lIIiym:g pugka 1/lffJl(lYI'Y mlY/ llro S{I pnnr,, Nllrsill!l (Cllivrrb'il.'1 flf /I". P hili}Jpi"e,<j /II II(1!)/i1l!lkori ,0" / '""",/t,,/mlll II!] moIlIgld 1111 JJflmdwlI, 11/IfII'f/I/l/Ig

bO!JulI.

a m Jl~1I ( II III('P(I(I/.:u/illgil sa Iwpl!!!}" /rill!! /)(1.11(111 , 1I1/!)-/lm / ,~I' ,'::>'<1.0(1/ (If

S iyu'y

{o111/.: IIg

11119;"9

('/11)'-/1111

n, Domillflo ("I1Ji~lro-

i,~" ,~" IIUk"}JII!]-;U!lIII " 9 1IIf/lw lo!J iHl!J ,,/If,ly.wl!! "!) /1" "/(111((11111/' 001 "!! "" .~"/)'-/lg p'lmlll!1 /l1I!/IIII, 1/1)

(II

TEN IENTE JUA.N ARAB IT (0 APORILLO ) l sa su mgo II(19illO pi.mllo 110 bcwtoo /III Prim e.,,, Co"'l1U1iia Kg 80tol.'1011 NfJrOllfl .

Compliments of Mr. & Mrs. Pio Y. Bautista II,U nug J.o'umiliu IIi G, Pio t, Balltistu Jill isung kUII'llni II:; "Pl1l't:hnsiug Dcpt." 1I)!' )lADRIGAL AND

OO:-'IPAN'Y, Allg !lUSII luruwun SII dllknng kalili'll lIilu, ay !lilt..:' lIlilg-IISU\\'UUg Pio y, HUuth,tn at i':ufcmin R, Amhit, ul nil/{ knnil:lllg mgn h\lhuy UU Hunk, Unung hnnny SIt dnkollg ihubu: H erminia A, Bnutistn-p1clI,\'I T .olI\'lI«·~ A, Baulistll-(Lu,i,") Ikulnwnng hllllll," su dllkong itU{H;: Sul\'ndon A, Buulisill-(E ly) gui'cmin R, Aruhilr-(Pcmiu:,!) Pio y, Bllulisln-(Pn,") Ang In hILL ug \IIg'U lIugill)!' HIWk 1Ig: IInhullg~jl lIa 1t1ll)!,-:lSIIWII, II,VOI1 sn kuni'nllg' ,:::uluug, 11,1' iln: l\[III'innu A, Buulisla-(NlL nin)!) Snl\'IHlioll A, BUlllis ln- ( Ii}],I") Liwnl1l1g A, Bnuli!;tll-(T,ii,I') A. Hn III i!;ln- (1"1'011,1' ) HCI'miuiH A. Bnuli!;ln-{)len,I') LOllnle!; A, 13!\nlist n- ( Lfui,\')

r. oclofl'cdu

Ang' lnl'ttwul1;.:' ito n~' kllhu noong ikn 2 nJ! hllll'Hn 11; Disicmilnl ng Illong 1930,

Si G, Pio Y. Bnnti!;tu 11)' kilaln SI) 'l'lIl1n,I' nn 11111knill, Rnnlog diu si~'11 JIll ]llllUlIgot Ill! 1tI)!1l lllllJnZllllnsyon 0 mnlllllluII'llgnn kllyn'i s iyu\ i.!iUIl~ mngilill'ill !In ll1gn hn!{n~' lUI lI:Hnrkoi !m lil('l'nll\l'u HI hi"I"l'i/! "11_ !!TiI(ln, Sn knlliln nilO'.I' .!ill ?l.ln,\'uiln nr kilnln si G, Bllll1i:;1 !) :;n PIIII'Ilg'kc nl mgu ti llflllhlln lHI isnng flesll'ido" SII pnmimili ng m,:::n pu)?kllin plll'l\ sn mga sn"n kynn~ dag~t ug i\rADR.TGAT. & CO,

AKG

~~A)llLIA

BAUTlS'J'A

Ang 1111.$11 larnwtln ~n dukong klllllln lIito, ay (log nlgn nllhllblllUl,V lIung Illluk ng llaIlJaIll!l~'apa Dung mng-

Yllll1'(ln at }'rllncis('tl Custodio. Bllhlll ~II rlHkfm~ knliwa, IIY silln: I~crmina Yna1'<la, Hu~o rUllI'fln. nrcgol'in YUllrda lit )];1Xima Ynnnln. An,! ! InlUlt ng m;.:-n nuging llllnk llg nabanggit Illl. Ilmg-' llNlInL 11)'on 1:>11 knnil!lI1g gulang ny ito:

!ISllwn n),: Fl'Il1H.j,'; «Q

G\"c~ol'in

Ynnrda

Ynfll'flll Muximn Y!lardn l<~el1nina Ynfll'dn }'-'l'lHu:isco Ynlll'(I\1 Antonio Ynnl'du

Andres Ynarcla J~nins Yllurda !,twin Ynarda

Hugo Ymmln

:\ m'cn

)Iollico Ynunln Apolollio "Iwrrln !\fIlI'jIlUO \'111I1'(1n

Junlla

Elias Ynal'da Ynu'cln

Plorcncia Ynfll'<in )(urin Ynnl'dfl )If)nirll Ynftl'dn

Lllhillg-\\'Il]on;; lnhnt. !:m llllllng II!!IlWII. Aug' U1gll lw g ing Hunk ni l,'r!ll1cisco Yual'illl SII ikn-

11lwnng lI SII\\'U lIi,VII nn si F,(hl\'igcs ToJero, ay Ho: Hipolit o 111, l\llll'illtlO Ynnrc1a, Ang lnrllwang ilo r.~' kllhll 11oon:; ikll SO Ilg huwlIl1 113' Di sicmhrc Il~ Inon:; lOS!),

ANG MAGKAKAPAT1D NA \"'"NARD A

G. l" RA);C' IS('O (,ATqJ.OS Nllg;II9 COll fe ja/ (1/ " m"'pi "!} /Juugknt '1(' /I( .II,,,,,t/lw yu l $(1 Cow'ejo ,llrlllicipill 1I1 1IIr/ 1912.

G. PIO ) I EI..E ND IlES X O.flill!J CUllcd'"

lit j"ic,,- P r".~itfe " l e J/ llllif'ipni.

//'",./;,1" Sm:imurliS/Il)

Compliments of A TTY. JULIO M. CATOLOS & PHYSI CAL OrR. CA NDIDO BA RTOLO ME (F01'llll'I' memhers o[ the TA-,~A \- B A S E B.-\.Ll.. '[' F:~L\I

o,,~ 1 ~)1 2

,l f ClUbcrs of Ih e T ef/II! : First, R ow: ill r. Arturo MlIl'ti/ll';;

Se('OIlIZ Ron.: M r. AI/ro(/o Mlll-fiIl C:, iII l', Mll rcc liu o 1'IIju icf!, MI' . P"IJI Q /}iO lli.~ if), (f'ld .J o.~(' IJi! /IIr u;rk :;.

.I,,',

Tldrcl710 IJ) : Mr. Mi!Ju el Tl ill/o , .1/ r. CIII/ rlit/a nilI'l l/ lome.

iIlr. DouMa Rilorin. M ,', Julio M. r oto/()B, 111111 Mr. ,1!aullc! 1/uslre.

H)J :ij

C 0 .1i,'l' D I If N K '1' S '\11:' :-i1.\[}i;O:\ [mNI).-\;\:,\ AO/IIJ'.II I'II/.di/· f'.,··I'rillrijJlIl 'frw'''I'/"

:'ILH. 1'10 POIH'J!':\l '( LA ,'/'"1"1"1111111 r. I •• .1/l1l1i,·ip,,1

c.,.·J'".~/Jllm'//lI·

::JI'("I·/j/II/".'I

J)il"(,,'/nr oJ

o F'

Nn/l" PI"I',~ id('lI/ o{

"JIIII".~lIkirall

Co .. lu c,"

·'.1/(llll.~fll.. i/1I1I

('n., II/c."

Ie "OS [·, H I LAO \U[' 1I-AO)

;'I[ Old('.~1

,l/uui,.if/1I1

~'il(w

OO ,' /PI,,!,1/i'.''yl'$ .\Jl(,

'l'O.\IAR CA T,\.\!H.\ \'

111(","

('II"

OF'

"Ill. Ar.. ~10NSO FOHN!L!)A

FIIl"IU('I'

1',"·illl1l1.

"IU/l/flY"('

il/o 1 ' ,,/111.'1' Hi~ ,,,c'"I'i("I' d,,'('~ fJllc/'- {I'OIil II,,' '-':llIIlli.~1I a:· !lilUt'. lJil'('{"/r/l' o{ ".l/"'II.~II'

l'i(;e'''' J"I',~icleli l

f)il'ccloJ" of " .l'fllll.~I,killlJ/ ( '0" 1 IIC,"

/<'''/"1111'1'

(",'·.1/1111,

"'U/"IIICI'

( 'I)lI/Wi/OJ"

JlIII1W!I"1' o{ ,(.lI(1111 .~lIkiIIlJl

('fI ..

('.~·J"iC/II.

I'lld. H(>"O/lIlillll

1',1'·.11 1111,

In,.

"'JJIIIII,~akil""

A'I" !'\', !';S'[']<:B,\:\' (; ..\[( (,1.\ .I/l/lItllf/'" of 111 (' 'flit/II!! 811'I,tl'il; PIII,,1

" ,,· .111111, ( 'Il l/!lri/'JJ'

'I'/"('fI,~lIl'el'

c,.· JIIIII. ('''I/ud/ol' Din'dOl' of

Co., lllc."

.\i l! . I.. A rln;A NO DIl: LA.H A The 1'11Il/lllJrtlphcl' /l"ho Inol.- III I'f Ihe 1 '111111.'1 l·;(>m.~ r/I! ,..,'I/lIIiIl-i.'!:! /fll" 'ill,,,.

S"mp'llm', .11""illl,

""!)

Kap. "Bituin ng Wika"

/tll/UJ/

is''

k,t/iw(l, "U/,/W/II) .ill /UP'\; U. Primo .1/ • .llulicI14o, pIII/Ylr/I,: I'i,'yilli,. O/lft"; U. Ih'lIie/ U . .s,,"fu":, " «/tn,-

YU/i lk"ltlu'/rII9 1I111111!/: lJo/Uiuyo IJil:iIWH/u; .llyn /Jb. Petru F"/(1'II"; li'c1isll _' raUiI, I:II/Illim; IlI:I!!" P!l911IulIIlIl; Roqrl esu

/I'-.,llvII!/, !,tlu"y: G. FlfI~i"IIQ del ROiJIUiQ, /l1l"Y. lI,wy/d" .. I' cd,.,) .Lm/Jr'lu/Q ••/ruwillQ Ft-

D,ilil; DUII/lum/"I" l',,/Ji .• 'now.

dlamdlamin mo, bayan! (tuia ni pl-imo m. matienzo) i.

iv.

wika'y maitanghal. (lIIg dakihmg na~a nitany IULpisanang "bituil1 ng wilea";

sa lahat lIg dako'y ibig ibandila, any yamung /tubu11tal tty iillCL1IgillY kw,a.

ii.

kahit sini,~ila lIf} kolobu'l/g lawin Ilg "wdlallg IJCLfJtiuiyo at hidw0110 pagtingin .. Iwhit kau/ayow 119 IIh'op (It lagim. patu/oy allg kampay SlI tU71gilig mithiin!

kutcid mati ally tliwu'y Jlilit nilililluw

any wilcang IJinutik no salit na kin/:m: nLura mall (lug bagwis ay ibiy matungay any do.ngdl 110 wika SCI /witacJ.sull, ii L

:;;ini~iklot-,~ikf()t i/O cJlf,'Ju' f paltgambci. so. git~la IIg clilim, ll(lkit nugiisa?

hilluhlllakhakull pag J/(I,qtamong dusa ya1lOJ1f) ang fag/lmpa!l-,~a bayang ligaya!

vi.

ga'yollg timdl/ldlu ?If) pula't, p(bg-l~yQ1n na hagkis ng macil6 sa buwa't l}(tgkct?l1pay; gayollO lIagagapON I/(C tulacl bayan, !iff tonyinfl Iff111111in a'!l lIami1l1~ndiga"",!

magsu.pin-,'uq)hl mom o.ng I.ibong sllgaba/, matatag sa layoll itong kapi8aluf.1I" at kUllg S([ I([mlasi'y malagot a-ng bukall 1JutgMsig8(1 f)fI 1·£1, ang lobillfl /';clloII!l6,11!

(;, ],1"111'_' (',.(Utl/UtlY (Ji i PIIIVrU),. G. J ose Jji[(IU (Sccrctw'io)} G, l'io lJol"cillllClI la (Preside/lte); C. SimcO)1 B CIIt/,,,;u (1't'.'III"(·"U); G. Jose Jlt[e~r('$ ( M iembro)· at G .•.Llf(JII A) Pon,ilcll, (.llo1I(1g cr),

.\:\'(j 'l' AG APAN(iA l31WA AT '\IG.\ KA S A:\lA l'OW.'III11Il"!" /('IIII".~ (AJluJ"lI/i·~/"L G. C,'/lUII Fu19Iw,.a.~ (l,'O!1()JI('/'o)" G, .'111(/1/#1 FQo/ildli (Ml/I/f/gc,·); (;. J/(uw€'l "'/tI!1/w ,·us ( J/fI(Jltillis/u); U. SCJ;c r o Vi.l' IIIO /!l c (..:I PUJ·II/is/fI); II/ (: • .1lal"i(//I(,1 Jt·.~ u./ws (PIJ9iIll1llIc). ("

Compliments of MALASAKITAN COMPANY INC.

IKA 30 TAON NG "MALASAK ITAN COMPANY, INC." (Dati ay "PAGMAMALASAK ITAN") It in ntug noon),. I!JIO ung f::lIlfwh:mg "P:tgllUllllliIHl<:tkiclLn" mt pillllli lHll UU(lIl~ V-fIlS ng ":\L\ L Af:AK I TAX C(J~\I PANY. I N('."

JUG A NAGiNG K A BA IU Qr 0 Dr路 V!DEN DO

NOONG

" PMDLL\l.\ 路

XA~G

":'.IALASAKITA.:'\ CO:'lf PANY, fNC:' :-iA A'I' AKG

HAY,\ [) A Y

1' 13.7 ~O .OO

ANG

BA Y t\ DAY

" F('N DADOR"

1'2,770.00

P31 0.00

NAi\[A~' ANG lC\ lt ANIWANG SA-

PI 0

IG\ B L'O A ~(i

1'3,080.00.

A~li

1!J1S-19 1D

J!n!)-19"20 1920-1921

l' 0.86

1931- 1932

1 .13

In32-] 03;~

.50

Ifl33-l934

]934- 193.3

1.00

2.10

1921-1922

1.97

1922....:....1923

2.65

1922-1923

l..J:)

ISA 81\\\'1.\"1' S.\!' ! 1'.1\ TIG

J 923-1924

3.0j)

PIO.OO) :

1923-1924

1..1.3

1924-1923

3.0:~

1924-192,3

.51

H)25-1926

3.8S

1926--1927

3.9路1

J!Jll-]9j~

P O.s ..

19l2-HIlS

3.09

1!H3-I!JH

3.60

I!H4-HH G

7.D7

19 ](i--!!lli

3.zi,l

Un 7- l!n s Ka hllHnll

3.00

I':?UI I

prrrrNA~G

NAG I:-IG I)l nDli: :-/DO AY 1'1'0 :

(SA BAWA"I' XAP [ XA 1'1I).uO)

LAS1.\ Kl tf A N" PA NA ANG P U-

H l":-I' ANG

KA, AY

1!:)27-1!)28

2.5,1

H)28-1929

1.80

1929-1930

1.00

1!J30-1!)31

LOU

1.13

191,j-193[)

.f10

1!);l6-1937

l.Oa

IH37-J93S

1.39

1!l3S-J!l3fJ

,GO

J!I3f1

2.59

I\nhuoHn

1'42.15

J!lI l-J!II.'i

P24.lH

l!H8-1!)3!)

42. 1,3

r,uhllollng Ln hnf

PliO.l 9

?llul'llllli

":I

I~lol'o A.

Santos,

,ln~c

Yujuic(l,

?'lclmulrCfi nl G. SnlUl'lii1l0

)lcl'clHin. ling na,zin!!, tllgningnt.\'olJlnng' O. i\lnl'inllo POI'-

UIl,!.!' nn;.,:-ing Pangn]ollg

n..

nil;! 1lIlIln ~lll 1\11 IlIlgin;; Pn-

I\nlihim- Illgu t -

1H1f!.I;I[;lg ng Sall1ll!lllug itn Hllg ll!lI'ito:<1[

II)!, kllullllutluhnn;: ll:t:,::illg'

ngnln (hnnggnng SlI tIHllllntn.\') I1It sj G, .Illliun

,V:l!nIlUI!'

IHnlWHlI, gll)'H

lila Jl,I )\01'1)('1'(0

Sil1lhnlwn~

l路:lI o1it路o, G. Pcfl"ollilo

G. Dl'lOl'\l'io Fnl'!ntln. mig-

Ili ihn't ihn pUIIA" tnnyag 1111 IlJlll11llnW.'路UIl.

('n~\l"(l,

C:1 110. lltl kil:llu ,.:1 bll.dlU."ill;.!" il,) ~!l tUlI"u:,!" nil ~i (illintn.

klll\"al ullong Hima g~ikup luhull ~n KlI "tilll III ~a .t\mt!l"i-

Bcndllii:l (11111U." Illl) li n nag-illl-:" 1l11l:S11gill III mlltnpllllg 11;1

?lfn:;ilnng. O. _\gnpilo

K:lhll:lllg Itin Sll lanl\":IUg' un禄n ilall:; :;illil ,JlIl'Z 11n-

"11 P;I:H'ablll;! Ib,"1Ill nO,IIl;! ]'ulIllh()lI llg 1\11"'Bh. FI'nlll'i:o~u ('u<,(wiio lUI ru:ll'111Uillg lIugu:;!)1

nuel Lugo . G. BOllifncio 11ntilmzo (l'ntuy nn). ii. PastOl"

pn.

'!',oll lnd.), aL ibn

POl'I'iHlll'nln,

n ..J1Ililin

Pnmnh:d,wll 1)11 :,iull G. :'jot('ro ','inHw in, G. Ccc:ilio Anihin,

nUn!

sa pngpupnkwlI[lulIi ng

Ilagiu!!"

(pulny nn). /lug lll;!11 nng-illg I\ngulnlll ng 1.l1jl(l1lg'

"illl1(:ull1 (pnlllY lUI). lIll;! I1I1~i!1g 1\l\lihilll lin (i. Pio ]\11~ol'iu

A N G PULONG KALAHATANG PANGTAONTAON NA IDINAOS NOONG IKA 21 NG MAYO, 1922.

J/(lr1/l,;l II!! "'!ltI <llIg I)IIIII!.-'''III(II ,\'/1 /lIftll/ "Y ""gIllY P'lf/9uIQlIg-Ua!}dll ,~II '1'<111<1,1/, Si!}II',!I IIl1giJlg I",wall; lit i.llcrprctc 1If) GOUCl'lllldor Ut'ln'r(1/ Smi/II,

ABOGAJ)O

GH I~GOHJO

C'ON"C'F.PC' I Q)."

PA'l'Io;HOS, H,I;f,AL Si ri, rirt'9urio ('1//lCI'pt'iOll ",'/ i.<11 .w' mgt! It<lgillg IJII1I(lIIy pfI"gltlifl/l路iglllt IUllmy jltllwlwl/ //9 Rl'/lI!l./;(,tI Pilipil/ft, Si!lu'!! Jlt/gil/f} 8f'CI','ltlrill 1I,ff (ioiJ('rlwi/1J1' r:Ii,~c,{ IIg 1,,l"II';yoll,'I il/I)I'OIl{J ,,/ 111II/Ilgll/ 1111 11(1111".'11111 >i(1 ut/yIJU!}illg i/o,

,\'IIIII/lul 'Ill Prcsi(lclI/(, .1I /1l1i,路i/,lI/ /I'III!I I!lO(j lU,a芦"IJ,~ al/f) k/OIiy(wg l!ugkalllt/1l1 (/1 IIHl/wlllllflylll1 lIi.'/(I "' mllipltyiuv/III 11(11" /Illy kUlli!j(lIl!j IltIy''''' /ugu 1'_I.\',I), (nasa"'" sa PI/gil/(! 50 ..-) 1 illig ~'ltlliy"",1/ P'UI'UJIIItI/''''''/') (UIU/UII

Si (;, Ylljllir'" "!I ";'II""!! /.iuiki/"I" 1/" 1"111119 IIIIyll/lI' III1I.'III{, II/ /l1"III!I /nlliY.'li/" IIg """ujln/IIII!} I/1II9111!}".'1 {{illl ,'/1 TIIJII!!I lIy i/IIII' {/uflill/U ("/e('/ric Uf)hl) ,~fI kUpI,hill(/llu/'1/1 hllli!!" IIfl COII,'rju .I//1" irip,,1 /l1I/J//fJ J!I:2-1,

s,'

""!II"f!"!! ufl '~"JJwlj(/JJ II!!

I';'; G, TujuiN} dill /tllf) i,~11 ,," III!I" 1I1'g1ll1l1l1lk(ll" IJ!} I'I/UI011/911Y 1If) lillI'" "9 m,y'~ bll," ' :': () II'/I('k,~ 1/11 I;II"" "11It '11 ;,~'1II9 lill('(1 lIy mg" ""'~lIk,lllmf) d"9111 $(1 IlItrll IIy Boi,

Jl/orll//JiIl9 1III1II/tIsu/Ilf/IIUrl IIill'lI/ig II/ IIIgo WIII!!!III!lIIJ'i IIkal ,~II Rel'oilldrlll J'ilillil/u 811 /u/ludf/l!llf/ ,1loJ'r)lly lIuy krudYIIII,ff Iw,~"'II!lS"!I .~1I Jl/glI /UII!! IIk/l" 1If} oN,,/ 11(/ i/o.

/llIhi'/ 11/(111 II/ di 11,,,,y,llllrillf) IlIhlll (lIIfl ''''lIi!lllllll "'!III //JIII/II/W/". ".'I lI/aJ!lIfJlriki/1/ I/(I/i" (Illy kl/l';,I/IIIIU klll(liiulI111111 ,~a ],IIJ/lljl-Ullltll!l "I /l'lIIfJklllllllllll1ll9 jll/!}-!lIIltI.//lig UIIY"I!.

SiYII /lilg i,"/1 ,,'II ",gll bi!II'S,m dilfl ,~" Tmw!I,

IllItOlg

Complim e nts of the

MUNICIPAL OFFICIALS OF CARDONA

MUN, i\l AYQR ?IAH IANQ

SAN J liA!\

(Form!'r "hlll. S"/lOol l 'nl cl/tr hI Till/fly)

'l'H E )ICN I C'IPAL

COl'~CI L

OF CARJ}O:-;<A. RLZAL 191:18路19'10

SI1']'IN(; FROJL LEP'f' TO HI GIIT: ('(JIIllei/or RolIlTln III' 1.1I1/1t. COllllcilO1' DhmilU/o HI"TCNI, Mayo" J/flrilHW C. Sill' Jmlll, Vicc路 ]It,yor Enlt',~ I(i S. Peli.r, CQI/lldlor Elcute r io S. Dioll,~iQ} (//1(1 ('OIO/rilor PI'1Ii/eucio SI (I. M{tri(l, STA.ND I NG F'RO]! DEFT TO RI GH T: rowtci/or Stllt/mlo 1'01119 Iwd COlUlCi/ol' ROIli[ol'io (;"1'01/;/111),

COMPLIMENTS OF THE GUTIERREZ FAMILY SA AKING MGA KABABAYAN'

}J(LgSCLpit

119 muluwalhating

a1'UW 11CL

ika 800

faollY

pagkatatag sa pook nu ito ng bayang TANAY 1Ul khwk.ifaulI Ilatin fIg IUlang li'wanag,

nagbigay bu/Lay sim

lIU

8(1

atin. nag-iingat ng masalWlni-

ala-ala 119 kabutawn:

wl(l-ng

uClsillnsiman

ng twmis (It pait at kinarultusan ng L'igaya't lmtgkat-ay tf/uUllawag fin «ting isi,JGll at da'mda'min It!! Jlwtuimlim lLa pagdidilidili at paggllgUlIam..flit/Will

.';(1

kahnpong li?not

1/a

"9 madla.

TU!JolI!! IIl1/)/lbuhuy sa kasafll~· ltyan IIU my a illOpo 119 /iPlll{J malaya, soan mall m(~gawi at QIIO IIIUII mIg Jlwgitlg tadlu11Iu 119 pulad. a/l kalakip-

lukip at akiakibat 1Iating hilldi ?IHLwct/uctglit leahimu't I.illmtill, (llty DAKILANG PAMANA, Ita ::;iYU11g "M,ltulic/ 11Ct tUI)Illttuhog sa my a pel'las" no «Ung pagka,tctO, Sapagka't ang bawu't himayntay ng tao at pCltak 11[1 dugo nito ay ulaug sa kalti?lung mga 1li1l!0IO, Hindi ia1nang ito, Imugdi pati kaniyallg diwa ay diM! rill ng mycl lIaysiyao, Sfla, sa dandanfaoJ/9 lumipas (lllg bumalangkas at h1Wutbog sa kUlliyallg kaisipan, daIlUla1l1il', wika (It ItgaZi, Mayro01I uga'y.oll (It 1.:illauukasall pagka't may koh(1)Oll. Buhdl1 te~yo lIf/U!lOII ])ugka't may )l{wuttay Ita nagbigay buha'Y,

Sa gayon, bClwa't Pilipino ay bl£hay na lm'alQan I/g kaniyallg mga l1i1Hmo at ~il/atalQa?1 ng kalIiyang lahi, Tayo ang nagp(7)(JsCtn ng kurus ng 1.:anilang 1nga kamalian at uma({,ni IIg matatarnis lIa b1mgaug biyayu Jig i1lihasik 1111al1g kabutihan, Kaya IIga upang tayo ay maging karu1mtdapat sa dukifallg alaala at habilin ng atillg rnga 1!imtno at pinagpu/ang 1nga nagsiyao gayon din ng s1l.sunocl na salill-tmanm ang ka,l Iilang 1nga ini. wang a,1'al at halim.bawa, An[1 hbuN, lU1ningon sa pinanggalingan WI) hil/.di ma/casctsapit sa patut1l.ngllhan, Dah'i f sa dandantaong 1)(Lgkapailalim natin sa dayuhang kapcmg]Jarihan, ang katutubong ka:raktel' 0 paykatuo ug lahi ay shlll'a at naw(lsak, kungeli mall lIalimot noong mga Pilipinollg nagtamo ng mrunungan (hindi naman lahat) , Tmad sa ?ngu butil ng ginto at pe1'las na dinudulang at sinisisid sa dibdib ?t!1 kab1t11dukan at pusod ng kroragatan - ganillarn din ang likas na ka1-akfer ng atil/g lahi ay koral/i'wang matatag. puan hindi sa mauunlad lIa lung sod at bayan, kungdi sa m,ga taga-llayon at bukid lIa h-indi nakatuntong ng paaralan, Iyan any KABAN NG TIPAN na kinalalagakall ng 'lUagas na katangian 11!/ lahing P ilipino, gaya ng pa!lka-maga/al1!/, k(t8ipaga11, matulungin, 'Ynatii,c;ill., kahillhillan, ang l'iOlil a'y pan'll1mmpa, pagt.angkil:ik sa sariting ani 01 ya1'i, ?nOlpagsllJpafcwan, bun ang loob sa gitna n,q panganib, may pagtiti1uCI[(l sa sarili-at higit ,~a lahat all matami,'J pa ang 1IIU'I)lUtO!jJ ng 'may danflat kal1 S(f mabulUJ.l1! ng 1Ualan!J kantngalan at

(:iIUlIl~

)[AG·A:>"A.K NA GUTIERR.E7. ~(':iLor 14, )fnrillllO 17, Prccio~ lI 10 ('Ul'lIlt'll CU)'I'cnn·Guliel'l'cz l:I7, G, Felix Glllien 'c7Li~lIya a, L\U)illgl1il1~ 2, Soliman S,

hnbi, Ang {/(tigcUg ay l)utuloy sa pag-inog knya't S£I panaho"/Lg ito ng kahangedwngallg 1lugkctsuloll[J at kabihasllall:.m mgu Ul'UI(.' ua ito ng rad:v, automobil, ae1'oplano, elekt1'isidad at bomba--a.ng P1'lipinas Ita bahagi lIg sanglupalop at nalnumuhay na kas(ww ng daigdig, ay kinakailangan at dapat Ita ?nagpakauillad, magpakabihasa kung ibig m.abuha,y at maging mapafad, Subali't hindi narar(1)ot lim~ttin ang mgo IWbCt1lggit liang mabubuting kamkter ng ating lahi 11(1 siycmg batong suligan kung sa gltsalL Sc~ pagyayaman natin so, panguuahing karak· tel' ng l{thi, ~la hindi pa 1Htwawala sa ka1'ani~/)an,q kababa'yang taga-nayoll at bllkid, a1l bnbulihin at daragdagan lamang ng makabagong biyaya ng pagkakaslllong at kabihasnan . tvlad so batong brilyante lIa lalong naglliningning pag natapyas ---a1J makaaasa tayo: 1I.a cwy GUSALI NG KASARI NLANG mayaya1'i ng gal1Up: anim na tao7J mula lIgal1011 0 sa HI/lio 4, 1946, (1,1/ matatayo h indi sa buhanginam kwtg(li 8(1 b{ttOl1g palanas; at dolnan mall n,rl bag]Jo 0 bahu Ct1J monamaUling matafug-hilldi ?naigugupo,

F'ELIX GUTIERREZ

COMPLIMENTS Of ATTY. JULIO M. CATOLOS

Tilt '''J!I,~f oj' /)"'' Just: .11 •• 1. 1',,/,

rill' III

"So. 130 .llelltiuzlt, QUiIlPO, ,1]lIlIi/(1.

D'm Pepe i.~ IIhou'/I

il.

Ihe {ON'-

91'01l1ld. I" Ihi., I",u.~,· '~'" 1('dll('11 1110$/ ,.,[ lite /l(oT"lice of ".III!! 'fllllll.ll SII i.oov II[} '1'111/0119 S;910_:' "The 1'011'11$ of Hiur/

PfOrill('I':'

{(/Id ".I/I"cm7i.r ..1" (1'ollms of L(I tUOl/lin PtOuillce).

D{m Pepe Irhu is

PniifJil (l1If1 P"r!.<r"'!lhrw. ilillpil'N7 ,It I' (lUt/WI"$ 10 ('oll.~olic1(1le /llid prilll 111t'sc IW!'l'/llili(\~ 1."11('11' $(}

/!Iel/-kllO /l'lI

f rom TW/u.IJ /0

the IOWII$ of this rl'gioll he

/('6/1.

" fi'(l.rlJru(,:ia /l'w"'(1

(il'

Qlli/l]Jo" (It 115 V il/a/Qbos St ., QlIiapo, M allila whc l"C " 7'01l0 y(mes" in M onilll used /0 1l1 ee ~ rWt ll'Y JJ e a r .~ OlIn.

Co mpliments of MADRIGAL EMPLOYEES from TANA Y

A1'TY..JCLIO M. C'A'IlOLOS Hiu./ Cellll'/,1

Te"lil/ival A,:J:J;",tuIII

Co., lll c.

.l rrn wllill!1

,e-

_llIditiug Dept ,

to tlte J! nl/llytr.

\ Took hi,. Bu,路helot路 of l'kience in

LOllllnerce

""11

dcgr~'

1'1'0111 IIw Fill' Ellfit-

[ni\路c.-;;it.\',)

(~ lIl1lie(l

"tllt('~,

fo'i~Jll'l'io:';

in the Unit>!,1

Tool; hi,. B;ll'lw]',I' of Scicuo:e

ill ('rllullu' ..,-('

'lo:~rN'

1"'UlIi the Fal'

]':n..,I"l'!! '路l1il-(,''<il,I'.)

MB. 1> 10 1:L-\L"rISTA 1'!!rcllflsill9 Depol'tmeJlI

'MIt

~STEBAN I~lI

HDA

;\ 111 . PAC IFI CO PIGU J NG

/1 e{Jll of the

Messellge.- SlJrvice. (Wus n former prc-lUt:dic stutknl

thl' NntiHllul llni,'orsily.)

crook his Bue/.Illol' of Science ill Comm(,l'Ct' dl!gl"co.: [roUl t he J(lse Hi1JlJ

College,)

Compliments of MADRIGAL EMPLOYEES from TANAY

;\LK CF: I.E8'I'INO CATUI IL,\ ( '0111 f) f' /wrlmt'lif

("/<'l'om

the

Philippinc

.l/fI#er CUl'pel/ler

:'\ol'llwl

,,",<·holll (0 (NIChing' fOI' 30 YCur:>, thell

J.Ii:O~OH

;\lEDlNACJ.:1.I

Philippill c Colloll Mills

{She is ill (,hill'/!(' o[ the displl1,\' (A

1)1'o(ll1cl

th('

Philippilll'

room nIH1 storc of the cloth fuetOI',V ,)

S('hool of Arts & Tl'ndcs, He stayed many years in the Ulli\&l Shl\£'S.)

1I1H. I1AFAi';L .Jo'U LGUEI1J\:'i

:\111 . RllBEN PORC IUNCU LA Sla~i$tic8,

( A g"l'I\dunlc of l1i;(111 High Rchoul and l'IHlt'l'\\'ood BI1.~inc~ College,)

( A student in the ] nsti\ute of Ac, ('ouuts, BlIsine$l; & Fillllll cr, Far ~;nslcl'n UnivC1'Sity.)

;\!JSS JULJAXA :'II A W I Ll , I cCOll lllill9 1[' .A/uli/illy Depl,

(A stlllien t ill th£' I nstitute of AcI'onn ts, B\I<;ilL~ &, Finnnce. For F:asif'l'n l' nivcl'Sity.)

Compliments of MADRIGAL EMPLOYEES from TANAY

L ,\JISS NA'l' I YrDAU :'I1I~ 1.i ~'}::;,nJn~S /

:'II I SR r.H,,"

:'IIlSS \'IRG I K' I A CIWZ.

~IAHT I NI': r.

Fiuauce ,(: Eil/iug Dept. (A student nf

t h~

College)

Jose Hi1.1l1

( J-ti7.f1i B igh School & Gregg

( A !:!nldIlUil' of lti~1I1 Hi!拢h School

Business College )

and th<, College of Ph 91'mn e~', U. P. Pn s~c(1

MR . SDLPL1C[O ALCJ.\ NTAHA

exomillutioll

;\llt E T.iA DIO )IAW1LI

A (Jcrm lllillY If路 Al((/ilillfJ D flpt.

ilIclJflclIgc r

(A Selliu1' student of the I nstitute or Accounts, Business. & F inanec, Fm' F.nstel"n Univcl'sily.)

( A Hig h School sllldent.)

fOI

Phnl'muo:-iSl I

COMPLIMENTS OF T WO WELL-WISHERS

JIH. j<'LOHO C. GOX7,ALF,S

}JR. E U'rlQUIO L1BR\;A /1('

ob/(Iillt'(~ Iii.~

..t S$ociule 0/ Arts title /I'om the Jose

Ri::I1/ College nIHIl! !Jnrdrw/I! oj' Ihe Silliollal Ltlw Callege.

.1/,.. LiI.)rt'(I is

co.,

'.\'C., {lJI(I

o{ ollr rfyirm,

(UI

QI/('

H e ;11

old

('lUJI/OYI!C

of LrZON SURETr

o{ Ilir wcl/-k/lOWII po/iticnl ICllde/'S (I

llir/im: o[

UOI'(I,~

,J[odl'st IIUri IU"'.~.~lrm iI, ,he Cirl'lI/(llillil f)cp'/I'tmrlll 01

A. trUI! amllflY!11 .'1011 of TII/wy.

/;!J birth {mil

111,~0

0[1'(/I/(/!/ by I'esi(/efl('(>,

illg. he ('lrn/('(i his

~p/U ..~

tilt: PillLIPPINES

FJ(£J~'

l'llt:.')',.,· s/wrll!J ,,{Ir/, t'om-

p/elillY Ihe high IIc/WO/ courSIi ill the 0/'( FHr 1::",./,"1"1/ Co/legf'. ,1If, (;0Illlll('8 1I1,~o cOlllp/r.)/l'd two .lfe'II"~· ('ollrtll' 1I'0r/o' ill tiM ()OIllIllCl'ciul 1101/1'$6 fli th e JO.~/J Hi::td Cof/cyi'. A" old }/twd ill /lIe I/CU; •• pdPC/' CiI'CH /'llir,II !IlImt'. lie ;.~ <illl! "I'~+

irlcllt that TnI/o!! III/ly well be /H'OIUI

0/.

COMPLIMENT S OF MADRIGAL EMPLOYEES FROM PILILLA

)l li,

(i EB2\IA~ .\[1\ HTI:\,EZ

ProperlY CierI: ( /'ollk "1' COl/llller('e d' IAllU ill II", rJnil'flr,~il!l

III Muw'lld

:'1m. ARSENIO

NO~ATO

;\111, PRnro NONA TO

Bookkeeper

.llesstlllger

Real E's/ales .!; Hadel/IMs / A s lllilf'lil of Ilu! .10,~f' R;zal 001/(lge)

(A FIla], S'I'II/JIII dllr/""i)

COMMITTEE OF SPONSORS PARTICIPATION IN THE PUBLICATION

;\iH. ARISTO:\

~ll<~LgNDnES

i\tR.. S DJEQ)I

C hail'lIl/1II of Ille ~ mmil/ cc I l~路III/)I ().'l"1'

d,1(IiIQI' (I~' ''' JJ'f)!rl'

of J/llfh irf!{' ,f' c Q.)

:'1m.

:\fR. TBOFILQ TAX.JUATCO Jll cmber (ComJt/ercial A!Jlm/ nf ('mll-merel'

.C路 Scuior

BF:NJ) .\ ~.\ .

.Jle

(If lin ('(JIII ",;I1",/( '-:11/

("!!If'1I1

('Il . .

//1(',,'

:'I!.路\RIAXQ FLQHf.}Z.\ J/ clllbn

( KI'. Jf!llliCiJlfl/ Vi" c- Presidc nt nf 1'11I1II!1 (01(1

SWrlclIl-

Office ,1 Iro/llgc I' j RfJ(lCS It Co . Spo r/iu y S 1I ( 1)

1I11! l1rtfCUU

Lf!.1(1

Pur Eas/t'rlI rJl1it路e ,..~ ily)

Umler /h l' .thull/gemelli of " A II!! 'l'ibny")

Committee of Sponson Participation m the Publication

.i\1 H. H Ab'AJ.:L llUJAO ~1'{l lrlI'Y (Sel~1'

or lit e Com"mittee

JAne S/ml Cllf-U. P. )

:lIB... PAcn'[CO PIGUING of th e Committee

_l.~st .• [/lditol'

( E'l/IploY('/l of .llnd";y'"

,{, Co.)

CELEBRATING THE THIRD MILESTONE OF TANAY'S COLORFUL EXISTENCE By RAFAEL ll l LAC \ ('o//rge of L(flr, U u;vl'l'8ity o{ Ih e I'hilippill t$) I n order 1" ril1ing:l~ t'I!lchra\.c lbe SOOth ;llIl1i.\"CI'SlIl'Y of !he fOllllliHtion 01 Ihe towu U\1 the pl'c:>(.'lll sIte, the )fuuicipal CU\l IlI,ll of '['nl1ft.\" Pll.~sllfl n resolution making tIll, thli\'ily It ni nc-dHY lInni!', f roll) the 16th to the 24th of .J flIllW I"r, J!140. l<] nl"ll tiny of cclchl'Hlioll was assigned 10 diffel'ent tolllmit\CCll. 'rIle Council also resolved to [,old n 'J'cI'CcntcIlIlI'Y I~xpos ili o ll and Fuil'. In\'it.n(ious were sen\ \0 diffcl'l~11 GO\'cnUlltml, 13m'ellw, 10 pnrticipale Im d :sel'el'll l r eildil,\' r (if;]louded, 'rhe Fuil' Il'ns held in Ihe dUII'ch,nu'(1 where hoolhs hnd hcclI ('Ollstl'lUlled to house t.hl! exhihils, 'I' hose who look pm'! ill t.he fnil' were the Bun ,>lILlS of I"ol'estl',\', 1'lunl lndust l'Y, Allimal Iudustry, neait,h, rhe Di"isioll of Fishcl'ieli, uurl Nou-C\u'istinll Tribes and the Bureau of lo~dllen!iOIl whieh wns represented by the Tanay lo:lemenlun' School. 'rhe FiliI' was \'isited by thouSHnds of people: The exhibits :\Jld ffimUUH' o f tht' pal'ticip~\tion of l hMe ,Iiffei'eu\ gO" crnment agoenties 'w ere interesting :1m] iu~tl'Uelil'e, DUl'iug the f(.'$lil'ities a '[ass was held every !Doming". Allhol1g'h, ns originall,\' planned, the e81'ly morning ~ la !<!;('S ,"el'e to RIHI'I on IIle 16th, one was held 011 the 15th through the eOl\l'les~' of Rc\,. Father Arthur Pricc, the pnrish priest of the lo\\'n, Ins pit e of Ill(! cold weather the :'I[asst's were nllt'nded h,- main- Catholics in their sol('mn (lesi!'c to pay l'e\'el'en('~ nnd ~levotion to Snn l\11cfonso, Ihe potron !;f\int of the town. Aside fl'om the morning mnss, ('\'cry da,\' wns fcatured hr st unts mul j!ume!; such IlS pllioseho, juego de pnto, ,iuegoo de anil1o. !<wil1l11liug I\nd hnnca l'aces. potoseeo eating contcst, conellc l'a('e, \'ol1e," bllll, cle, Thc old IlHti"e g-nme!; WCI'C pl11']loi<el,,' pln~'e c1 dnrill g the eel clmlliOIl to revive the s pol'!s which the fonnd('I'S o[ this town and tllOse thnt immediatel,\' followed them pln,lIed during their fiestns, Almost c\'er," night the people from TOllll~- nnd the nci,ehhol'iug townfl were cntertaiuC'c1 h~' tht' ,'m'iOlI!; entcrtnining c1l'nmnti(' flnel 1Jlll'<ienl ')J'c ~e nt fLti oll!; s nch nfl ~[OI'O Moro pll\~'s, lal'zllelns, :UIIAtenr nigllts and eil\(!mntogl'apll

sh oll'$ , AI the I'xhilnratillg and hoi:oterollS Am!ltetlr :\igllt:;, 10l'nl dec lu ilUing Hn(l music talent" Qf tbe cOllnh'ysidc exhihitc(~ their best, :-om(', Qnly to l'xpel'ience the hitterness awl thrill of hcing gong:l'd, 1' he :'1101'0-:\101'0 which \l'Il S the f ll.l'ol'ite o( our !'orhe:u's WIIS rCl'i"ml and delighted the U11(liellce vel'\' lIluch. 'I'lle IIl1it\1Jc lila," be dlle 10 the i'"e;t that thi:> k'ind of pIli," h, htJcoming II rllrity, nlHi pl'obahly a ll:iO dnc to the I1ni"cl'Snl oppeal whic h the 'J'ngnto;:! poPtl'Y has, Il11lC f;llC('C~~ of the fes tidlics cnn he attl'ihllted to til!' (>lIthl1siH~l\I \\'ith whieh the townspeople and Ihe lllkc l OIl'I II" look up this COllllllClUtII'ntil'e event, the wi,lc':;lwPilli knowledge of the publicfltion oC the "l'A'lAY ... '.rERCI::\,'fEN~RY SOUVENIn", nnri the erfOI·ts of the tli(ferenl COlllWl lte('l'i lind orgllnialion, Being mindful of the si,!mii'ieullcil or the occasion, those 11'110 took (·harge, full he!lrtedl,\' ~houl de l'ed the respoll!;ihi1ili(~ entrust ed to them, pal'tic111nl'ly .·\lIy, B el'1lonlo, Sllp(>l'\'isor 'fateo. Inspector Atl'rL'adn, Pdneipal Santos, the teaching force, nud nlhm'S, without the least cxpect lltioll of remllll('\'l\tion except the ~ntiS[Il(' lioll of seeing thf'ir work sllecc..:;sfllllr <lone. F,\'ery gl'Ollp ( /I' ol',!!anilatioll IIHlnifC$tec\ utmost intere!;t I'ncleavol'incr to make ,cI'el','- tlny of the nine-day juhilec, u fie;;tn ill the truc !'C'llse of the word, In 1'('IIH' IIlSioll, the 'j'creelltcnan' relch l'lltion has n clecper significanre in thc histol'.l- of ihc Lake Towns. Om' of !lIC m ost impl'c,:;sive pnrti(!ipnt-iollS during the Parndc was the Float of the )funie.ipality of Pililln fol' which til(> people of '1'11110,\' g i"Ci< theil' hem'lfelL j!'l'atitlllie tn its ::\[0ther'rown, 'Pl'lIly, the. ole! l'allCf)]' of .<;cctiollnlistlc und IIU1'row-minded rclations o[ thC'se Loke 'l'owns so Ch OI'ACl cl'j!<ti c of their history (l1ll'ing' the Spanish regime 1IIl(1 inflamcd uy the c\cl'1lal prohlcm of honl\(l:n'~' (liflplltes, arc liiflappeHl'ill~ Anfl (100mI'll tn obli\'ion hI' the fon·e of the lIell' crn nf Philippillf' Kationalism wht'l'ein we Ill'e moulc1('11 tw !lle g'oriotl~ his tol',l' nf om' !<1l'1l!!elcs for f1'ecdom intn citizt!Il!l, not o( a town or barrio, hut Af Qnc ('ommon mnthC'l'lalHl - TITE PHTLTPPINES,

MUNICIPAL OFFICIALS AND EMPLOYEES C/ Section (()

•

dNG J1 /AJ,A lVA/( NA LUP.AIN ;vG II.AlJUND["JI...IN N({ '/'ANAr,vA X.路J(; JIJIIIN'l'Al' P..:1 NO JlGA D_IAN l:PANG MABUJ(SA1.r.

... ~

MUN. PRES. BENDANA AT

M'r LUG-ANG

LAlBAN

th.e distance

MUNiCipAL COUNciL 1926 EXPLORi NG THE HiSTORic RuiNS OFDA'RAETAN .I1okikif{l

Stl

i/("'Ii (I) (Ill!!

oUITio

/19 LJ11B..:1.N

(ll

su jbuua (:?) 1I11!! Labi 11[1 15;III/)I11'/f1ll .~(I

VI"",!f!lI'.

::>nlEO~

BJ.;~I)A...'>:A

Y IH:n ;s

_.lI<JIlIdf' .I/,wici/1II1 119 n "!fI'"9 'I'IIIIII!}

SA MGA KINAUUKULANG MC;A MAMAMAYAN AT PAMAHALAAN,

Sa pagsapit ng taong ito na siyang ganap na ika TATLONG DAAN sapoI nang itatag sa pook na ito ang bayang Tanay, ay ako na di man kal'apatdapat ay siyang nataunang umuugit ng kaniyang Pamahalaan, ay ngayo'y naghahandog sa Maykapal, at nagpapasapit sa lahat at bawa't isang nagkaroon ng tulong 0 kuma Iinga sa naturang bayan, ng taos pusQng pagpapasalamat at pagtanaw ng utang-na-Ioob ng naturang bayan. Sa nagsitulong sa pagsasaliksik (research) at gayon din sa pagpapalimbag sa aklat na ito, ay jpinaaabot ko at ng mga kasama ko ang lubos na pagpapasalamat. Sa pagsulat ng aklat na ito'y pinunyagi naming mailagay ang mga makabuluhang pangyayari at sa pagnanais naming lalong madaling maunaÂˇ waan 0 matandaan ng babasa ay iniatak namin o inihanay sa i1alim ng ngalan ng mga nagpunong bayan nang panahong ipinangyal'i , at hindi ang ibig sabi hin namin noon ay ang ngalangâ&#x20AC;˘. kinapapailaliman ay siya iamang nagsikap, may balak o lumikha ng gayong pangyayari 0 gawain. TATLONG SIGLO NA ANG TANAY SA TAYO NIYA NGAYON! Gaano kayang pagpapa-

kasakit ang dinanas ng mga nag latag nito at ng mga nagkahalihaliling nam ayan dito noong panahong iilan pa sila at wala namallg laang salapi ang pamahalaan'! Upang kanilang maihabol lamang at mapalampas ang Tanay sa kapuwa bayan ay nag-ubo!> lakas at ubos kaya s ila na mapagyaman ang bayang ito upang ang mga naninirahan dito'y ;naging mapanatag, ma saga na at maginhawa, at ang bunga ng kanilang pagpapakasakit ay pinakikinabangan !laling nags ihalili sa kanila. Kung ayaw man tayo sa ginawa nilang mga lansangan 0 daan na baluktot sa mga pagpasok ng bayan. ay tuwirin natin kung abot ng ating kaya, subali't huagnatin is isi sa ating mga nuno ang gayon sapagka't nang panahon nila'y kailangan nila ang baluktot na lan sa ngan upang kung dumal'ating ang mga tulisan ay makaJapi t ang mga mamayang magtatanggol sa bayan ng hindi matatanaw agad ng tulisan na mayl'Oon gamit na barB samantalang ang mga mama mayan ay itak lamang at sibat. Ang Olga lansangan naman na maaari nating sab ihing di tumpak ang pagkalagay dahi l sa maluang na lubha ang Hang pag-itan, ay kailangan din nila noon , pagka't kung nagkakasunog na halos sabaysabay ang ba-

hay kung magJagabJab, ay upang magkaroon yang ipaya1'i ng Kabang bayan ng Tanay. ng mapagdadalhan llg mga kasangkapan at kagaTanawin naman natin ang bughaw at lungmitan sa pamamahay ang mga may bahay sa git- tiang mga bundok ng Tanay. Napakalawak! Gunang bayan, yayamang hindi sila maaaring mag- nitain natin ang nakatiwangwang at nagialakidala Soa kapaJayanan 0 sa tabing ilog dahil sa hang pook na nagpaparang na sa malalayong Dap~gkakulong ng apoy. At nang kapanahu nan nila raetan, Laiban, Tinukal1, at iba pa. Bahagyangay madalas ang gayong sunog. Dala wa iamang bahagya, kung mayrool1 man, ang may tan im! bagay itong binanggit ko na inaakala kong sapat Doon at sa dako rito noon ay ang Pamahalaang na, upang mahulo natin na hindi lahat ng hindi Pangbansa ay nakapamuhunall na sa pagpapasukat, paglalagay ng mojon at paggawa ng plano, natin minamabuti ay masama na. Dapat nating llnawain na ang bawa't isang gu- upang ang mga lupaing yao'y maipamahagi ng sali, isang saia, isang kanal 0 padaluyan ng pa- tig anim 11a ektarea ang bawa't tao upang sa gatubig, isang iansangan 0 daan, at iba't iba pang yo'y makaalinsunod sa pamalakad na "Social Jusukol so bayan, ay isang buong bantayog na mag- tice" ng Kgg. na Pangllio Manuel L. Quezon, ng papaaia-ala sa atin ng kabayallihan ng ating mga Piiipinas, na ang mga tao'y magkaroon ng tignuno, sa pag-aambagan, pag-aatag at pagbaya- kakaunti m~.n lamang lupa at tumaos ng hindi ni 0 pagdumog sa gayong mga gawain. Ang bu- kukulangin sa piso (Pl.OO) maghapon. Napakanga ng kanilang mga pagsisikap ay itong mga makatal'ungan at kapuri-puring adhikain! Subabiyayang ngayo'y ating tinatamasa. Sila kaya'y li't matagal nang naisagawa ang pagsukat at paating matulaun '! Maipagpatuloy kaya nating mimigay ng lupang ito, ay malaki pa ding bahahllwag masil'a ang kawikaan elito sa Tanay na gi ang walang kumukuha. At sa mga nakakuha " Kung malalagot ma'y huwag na sa ating pana- 11a ay mayroon pang umaalis na din at iniiwahon '?" Panahon n~ ang magsabi! Sana'y huwag nan na ang lupang hiningi. Ito'y hindi dahil sa din nating malimuta~ ang kawikaan dito na "Ang ang lupa'y payat 0 kaya'y hindi agpang na pag11ilalakara'y tandaa't ang gayo'y aral," gaYOl1 din halamanan, ku.ngdi dahil sa nadaranasan na ang ang kawikaang "Ang dunong ng Bata'y galing napupuhunan sa pag-uuw} ng bunga ng halaman sa Matanda." At sana'y ang aklat na ito na ki- o inaani ay higit pa kay sa napagbibilhan nita sa natatalaan ng linakaran \ng Tanay kahapon ay pale,ngke. Sa katotohanan ay sa mga lupang may matanelaa't maging aral na patnubay sa pagJa- titulo na, l1a malapit PH sa bayan kay sa mga lukad niya sa kinabukasan. Mag-ingat sana kayo pang binahagi't ipinamimigay sa tao, ay sa kasanito pau sa mga taong hahaHli sa atin . lukuyan ay mayroong nangabubulok na bunga ng Ngayon naman ay tingnan natin ang ating baIaman dahB sa nalulllgi pa ang may-ar i kung hinaharap! Sa ngayon lamang ay mayrOOl1 na iuupa sa pag-uuwi yaon. Sa kabundukan ng tayong ruga au lil'a ning dapat sanang malunasan Tanay ay maraming mga niybg, nangka, camote, ng Pamahalaang Pangkalahatan, sapagka't kung papaya, saging, at iba pa, na hindi na nga naiuuwi iaasa lamang sa Pamahalaang pangbayan ay masa bayan at ang banging pinapakinabang dooll iiwan tayo ng panahon. Tinu t ukoy ko elito a~t ang ay ang kinakain lamang ng mga taong na1'01'oon. pagkakaroon ng tiyak na s ukat at plano ng mga Kaya nga't hindi katakataka na ang sinoman ay lan sangan, pal'aan-hari (vecinal roads) , kanal ng tamarin ng pagtatal1im ng matitigas na haJamall patubig at iba't iba pa, na Hoong panahong lumi- sa mga pook na wala silang mahihintay na pakipas ay hindi kailangan ang gayong sukat dahil nabang sa aanihin. At kung palay, maiz at casa ang bawa't tao'y may paggalang at pangi- mote lamang na sapat kanin ng mga taong naningilag na makakuha ng bahagi man lamang 11g nirahan sa malalayong pook na ito ang itatanim, gayong mga bagay, kungdi bagkus pa ngang nag- na ang kadala say'y sa pamag-itan ng kaingin, ay dl1dulot 0 naghahandog ng kanilang sal'iling lupa hindi magtatagal at ang lahat na kabundukan ay kl1ng kinakailangan sa ikagiginhawa ng bayan; magiging parang na mada!i nang gapangan ng subal i't sa panahong ito na untiunti nang nalili- apoy, magiging lalong agpang na pangitlugan ng mutan ang pagdumog at pagbibigay sa pag-aaring balang dahi1 sa doo'y maging Jukton man ay di kasamhan (comllna!) ng bayan 0 mamamayan at kaagad-agad napaparoonan upang dakpin. Tingang kinakalinga na !amang ay ang pangsal'ili, ay nan llatin at kahi't noong una'y sa Daraetan ay mayroon na ding isa-isang tao na nag-iimbot sa nagkasimbahan 11a ay iniwanan din ng mga tao. gayong mga bagay upang mapalaki ang sariling Dahilan kaya sa ano? Ah! AlIg lahat ng i to'y pag-aari. Mayroon din tayong pag-aaring ka- dahil lamang sa wu lang magam.it na mulJUti'1l.q sam han (comunal) ng bayan na sa kawalan ng daan. sapat na magugugol at sa paghilig na nga sa Masdan natin ang karaniwang nangyayari sa pagmamahal sa sarili ay maaaring mawala na mga taong nagpupunyaging ang kabundukang ding kabuluhan sa bayan at magiging ad na ng iyan ay pakinabangan ng mga taong nasisiyahau liang mga mama mayan. Tayo'y mayroon din na kahi't hindi umabot sa pi so ang kanilang magimga pam pang na tinitibag ng ilog na hindi ka- ging taos sa maghapon, subali't makasapat man

lamang sa kanilang kailangan sa paggawa sa mga Tanay l1a nasa pulan nang gaw in ng natul'ang Palupang iyon. Nariyan ang mga nagsisisalunga mahalaan sa s ikap ng naging Kinatawan, Kgg. sa tarik ng bundok na sa panahong tag-araw ay Eulogio Rodriguez, I1g naging Punong Lalawigan, tumatag istis ang llawis at nababaon sa mainit Kgg. Franci sco Sevilla at ng kasa lukuyang Kinatana alikabok ang mga paa samantalang sa kani- wan, Kgg. Emilio de la Paz. at iba pa.. Sa gayo'y lang mga ilong ay nangingipalpal ang umuusok maluluna san ang madlang kah il'apan ng mambuna alikabok! Nal'oon ang isang taong may pa- bundok, ang lalawigang Rizal ay maaali s sa kahisang bungang kahoy na napadulas, napahiga at hiyang tayo na sa kabila ng siya ang nakalilibot ang dala'y sumabog sa putikan. Naroon ang sa l\'Iayniia ay mayroon siya ng maraming mamaisang ama na ang dalawang anak ay lulan ng mayan na nabibilang pa sa Liping Di Binyagan dalawallg batulang na pa ~a n niya, na ang mga (Non-Christian Tribes), madali nang madadakip bata'y kung millsa'y umiyak at kung minsa'y ang masamang tao magi;ago man doon, mag-itlog mayukayok at matlliog, ba sa, kung hindi sa pa- man ang balang at maglllkton ay mapaparoon na wis ay sa ulan! Nal'oon ang isang kabayong nadin at madarakip, maiuuwi nang madali ang mga pahiga din 0 napadapa na taglay ang sakay niya! bungang halaman, a ng matitiga s at matitibay na Naroon ang isang tao 11;:\ gagabihin na dahil sa ang pal'agos (can路eta) niya ay nahulog sa ma- kahoy na kakasangkapanin sa mga bahay ay di lalim na putikan taglay ang laman 0 carga! Ang na sasaya nging masunog at mabulok lamang isa pallg pm路agos fla nabali at nagi;iwarik! Ang kundi iuuwi na din sa bayan, at pati ang mga isang tao na nabalian ng saklay at gutom na gu- baka, baboy at iba pang hayop ay madali na ding tom na'y di pa makadating sa bayan! Naroon madadaJa sa pamilihan, na ang magluiupa, magang isang pahilang palay na dahil sa pagkadaan hahalaman at maghahayupan ay mananagano na sa isang malalim na daan ay nabasa pa't nang ~a pangarap na biyaya ng "Social Ju stice" na si. masabit ay sumabog ang laman! Ang isang ba- nasabi sa unahan. Untiunti nang magiging ha~ kang mailap ay naroon sa gipit na daan at naka- lamanan, pa la isdaan 0 paliga,van ng hayupan higa't aya\\' nang lumakad kahi't kaladkarin ng ang mga kabundukan, at mammi nang tao ang kalabaw ua kinakakabitan, kaya't hindi na mai- marD.rahuyong man ira han doon. Pakikinabangan tulo)' sa palengke at ang mga magdaraan nama'y na ang Hang mina at ang Lumang Daraetan, napipilitang lumikaw sa hindi d an! At ang na- ang Ma.tandang Limutan, at iba't iba pang pakahirap ay sa lakas ng ulan ay abutin pa ng bayan-baranan noong una at mga bayanbayanan gabi sa daang yaon na madulas, bakobako at ma- o barri o ngayon ay magsisilago na't magiging tubato! Sa kabila ng taon-taong pag-aatag ng mga nay na bayan, at ang kabayanan naman ng Tanay taga1"ito sa Tansy, ay ang pangyayaring sinasabi ay lalong magiging Himpilan 0 Saiubungan ng ko sa itaas ay nasasapit din dahil sa kung tag- Pangangaiakai (Tr ading Center) sa pook na ito, araw ay ang lupang naitabon ay nagiging alika- at ang pagkabigo ng Pa mahalaang Ka stila sa bunbok na kung ulanin naman ay nahuhugas at na"' dukin ng Tanay at ng P amahalaan mang Ameri titil'a ang nag-usling mga bato, at ang aiikabok cana, ay mapapalitan na ng tagumpay ng ating naman ay tllmitigil sa mabababang bahagi ng l\falasa riling Pamahalaan. daan na doon naman nagiging lusak na malalim. At kung magkagayo'y lumipas man ang kauAh! Kung may mabuting daan sana sa mga galiang pag-aatag, pagbayani, pag~aambagan, bunduking yaon. Hindi na kailangang mang- pagdodofia, paglilingkod ng walang gantingpala akit ng mag-aad noon. Baka pa mag-agawan at na tulad sa mga "Matanda sa Nayon," Tagaayos di magkaroong lahat ang may-ibig. At ang ba- (Juez) sa Patubig, at iba pa, ay magkakaroon na wa't mag-aangkin ng mga lupang iyon ay maka- naman ng mabuting pagkukunan ng sa lapi ang aasa na mayroong magiging bunga ang kanilang Pamahalaang Pangbayan, pagka't ang mga tao'y puhunan at pagpapagod. At paano maisasaga- bumuwis man ng malaki-laki ay walang kailangan wa aug daang iyon? Kaya kayang ipagawa ng kung ang ibubuwi s ay tunay na pinakikinaba_ Pamahalaang bayan 0 municipal? Maipagagawa ngan. At sa panahong yao'y ang aklat na ito ay naman kaya ng Pamahalaang Panglalawigan 0 magiging tunay at ganap nang isang "Som'e nir" Provincial? Sa akala ko'y hindi, at kung uunti- (0 pangpaala~ala) ng kahapon ng Tanay. untiin man, ay hindi na mayayari sa panahong Maano nawang magpatuioy at mag-ibayo pa nabubuhay pa ang kasaiukuyang tao ngayon. Ka~ ang pagl<akalinga sa bayang Tanay ng mga ma~ ya't yayamang ang mga lupang yaon ay itinamamayan at ng Pamahalaan, sa hinaharap. taan sa lahat, hindi lamang sa taga Tanay 0 taga Rizal, ay dapat sanang paglaanan ng Pamahalaang Nacional, na ibahagi sa Mindanao, ng sa S IMEON BENDANA pat na halaga upang maipagpatuloy na agad ang pagpapayari sa daang patungo sa bundukin ng Alcalde /If) TU11ay

.:\'l'TY. .JUAXI'rO YL-·JUCO

O. )IF.LQL' fADE S BAl"TISTA

!·if·r-.lk(lldc

0erre(",.;(j-.lf ~lIIici /l1Il lIy HflYllllY TII/wy. (11.,.... C. J/)I!" Hi::u/ Cullt'yt:)

II!! lJu!ltll/y 'I'~III"!I. (I.I •. II. JJullitll Law Cu/lI'!JI")

MUNICIPAL COUNCILORS OF TANAY

'\llH~E(' 10

fn~

\' ES

G. S EGUKfJO }" L' LGU!;HA S

G. PAS'fOR PENA HANIH Co"cejat

G. A U ' O:\1:)O Bf'; R D.\

CO ll ceja i

COIlcejll1

Co"rrjlll

, 1 G. PED IW SANTO S Co" ct'jllf

G ~.

1lARCIA...t\;".\ PI Gl"! :\(; C ATOLOS C(lIIcejalfl

'" " '" "-< ..

;;;" • ~

" '/ ~

;:;;

J'·d i -,,-~(;l.

Sirul1o.

XA IlAX.A Y; .1lgl1 Te·/.i"lIle del Barrio, fA"rto .Allnynt hllll!l pllllO ,.a vU1ll.wk.

I/IIIIdok; ';Jos{' Bu utistll.

J .~un!]

LIKl'UAS: .1100 l 'rlliellll! def B arrio, Jl cl'Illcncgildl} F'ulludo: AlIll, 1It1!lill!! 1'f'lIi"ule .~fl YfI".;O "9 /(1/!llImvlI.11i O;:;('!m!<timl <lIJI Esp iritu

XA~A;';A

}IIII/O ,~II

P.:.\~GA P A'r

PAN"GA 'l'LONli HA...1>I";\ Y JI g{( 1'elli"IIII' (/(11 fJ{lrrifi, Fl'I'ulLudo :\[enuozui J 'clix elc In ('l'll)~j i\l ul'lin de In Cn1l1; Bcmub' ;:"lIclldlJ~ll; flJIIN9 »1111/1 sa bUIIf(QI.:; Puhl" Ilul<l.l·ej J\dl'inno Hl!\'du.u; )[ul·tincz lie IllS HUlltos; l.'ldul'il·O l~ng ll lunnlL: LUl:io Sail Pall],,: 1'rllif'ld,' .<(/ Burri" "9 S'u/II}Julok; Dio ll i~il) I". Crull; Gclucio Bu miollLH; j'i'li,id(l Stu. Aun ; l<~nlm'i:!('o dl! In Cruz; Ol'uciuno S:IU P ub lo; :\l ul'celo Pl'lillI'UStll: H('lIligio \'irtmlt'~; ~Hrd~CJ de In ~lIdll; DnlnlH(·io Rnn .P nhlo; Floro l.cul<. i.'''IIH JJIllIfi .</1 bllllf'''';; [Jonll to ~1l"nllL\(m I O; f:,1!\'c\,o A:.is, 1II/9ill!] 1'('lIil'lI/c tid B<lr";o,

t Il U1\'O Ct!('i li u F C'iiIHWo ; l"c! ix l;kml:t iIH; l!'I''' Il~i!:ICO .1·~u l guCL·II"; \J o min gt) Elj'l'li llo,

MGA KASALUKUYANG PINUNO AT NAG-PINUN O SA K A BUNDUKAN NG TANAY

P.A...t"\'GALA W.-\ NH H A NA Y.: ;!Ifill 1'ellielllr flel Burrio. P edro .,\monoy j Vicente Apnr : Filomeno Cltlillngn; ) l urinILo 'ri lillimnn; \"iclo1"io l'anjuulc,, ; EmiHo Tnnjullteo; Eliseo Alcnlllnl'll; Al"~('nio :\i nclIl'uI Il Y; 'l'l'ilIu)uilino Bcnnlil.1l; Cir iucn Arnoin j Domingo C'ntlunpnlnn: Domingo Sin, Ann: H indi kilala; Felipe HcsuIT('C'(·iollj TOlllns Anito; H indi tnlltnminallj MIll'edino Snmoll lCj Bucnu\'cntul"/I Cn-

L-XASG l:/..A NAY : GU IIl'rjul S l'g'lIUdo FlII;'::Ul~ms; .J o-w lliluo; jJ'OI[JIUlUII[j h-UU.:UlIl lin l'cwgguJluu u[j .'1'/,.~OI·('r(J Jl/nuiti/I11/; ('o/lf'e'jllt ;:" 1c1c'cio l{(!.Vl!s; CfJllI:l1j(tI i\fur(:ian~L P. Cutoln:;; Pl!dl'O Pnrnglls, 11I.~fll'('/m· Ilg ....'aui(/ml,. Bcmito AtCI'l'udo, f fli~pr{] t ol' .1/ullirip(ll II!I Agri,:IIII/O'''; I';clilhl!rt,) Cuut ivo, ,fl'!" 119 I',lii,.;,,; Iril ,co V. Ber nal'do, Jllr: ik 1'1/1;; Alcflitlt' Simeon BcrHI:lIin ; [-;"r-_tlculde ,JlIlluitn Yujuico: Julin !! XiCI'\' n, 7"'I.IOrl'r/J Jrllllil·jpll/; Ill" Ll!1>1I ;\felcl1<b'c;;, Pre.~idelllr II!I nitti._io'l Sallil uri{/: Perfecto \'illnmor, SI~jJerilllel1(/I'IIII.' 119 ",.q(1 ([j-Eil/,/11/9tH1: :-'1<'1quindcs Bnutistll . Serrl'llIrio jl/l1l1ieip,d: (,fIllCt'illl PH;;tOI' l'cnul'nndn: Cllllcej t! Alfonso Bertlnn; i..eoll i\IClIcinl<, Dim'lIlock lll._W'd/J!'>' Emilinno Asuncion, .l/IIrkei hl.<IUJe/Qr; Jnlio ClltapU!<Illl, 110vkkrc1"!r .~II TIIII[j[jU/)UII II[} 1'c$O l"t' ro .lllll/ieilllil.

51 VICE-ALCALDE JUANITO YUJU ICO AT MGA TENIENTE DEL BARRIO SA TANAY

MGA NAN GHIMAGSIK, MGA MATANDA SA NAYON, AT MGA TAGAPANGASIWA SA PATUBIG

.[XC; S.IN(,'.l1i".J'/ , I)'O: . i.'J"pi/() ('/i/;-[ilh', ,J If'W CII.~fodi". Ol'rrmill'" H"!I'W, " "(Ir!) Cl'u::. SIIII10.• /Jrnwd/) .• , "'fill/I'j.<,·" '/",<,,;//1.• tI/ AY"llill) '['/'iI/iI/rid . .Isa .\.IK . I I'I'O; ' .II mlllrlll Il/tI.~i.,. (,'1(11'(/;0 r/" /11 /(".<U . •'iill/I'U" 1.,'o llur,lo l ·"~lf'frz • ./""11 Bl;lmli :u. ,,/ """!Jlouf" H~·I,·ell(l. ( IJF &1.\': .llly (/(I/UII'IIII[I IWIIIUIlI /If/ IIlIk"/"!Ju n!J l/('II!J"9f,illla9si~' dill /«/,1(111 _." P,,,,wIH.luIIIIY Kuslilll III Illbull ,</1 PUIIIII/'aIIl!1II9 A IIIl.'r;(;(IIIO, 1191111i'/ silc,'y (ii lIukosumll I/,W[I l'umIU "g lara11'101 II//{) !/IOr(llllill!} kU~I"""I!/1II "illl iflO Iwm1J/1II 119 ball/aY Q 9 Ka!1 UiJal).

""·"",,,rI,':,

:'olGA.

TAGAP .:.\.G-A4~GA

S A KA PAYAPAAN /IT 1, ..\ A \T SAX .N Ci BAYAXG TAX.-\ , ', Il,lZAL

r .,,. jll,, ('(J llef!j!1/" .1/II1"1·;UII" I'. ('nl'1lo$, (''' " r/'jlll M I'l edfl HI',/I "'~ ' 1'''.< /01' I'f'iin ,.",,(/,,; J e/f! III' I 'oli,.,'" Elli/uc rla ('ulI/ir(' i .·I/ eulde sAu (!ult B ell(["'I" ; riec- Alcal de J UI/ llitl) ru juiro; ,<ill" ( 'o uI'rjul S,'yul/do {" " lyu,'/'us. AI. rom~/J li eI'd/iii; Pnliria .1/l(lIicip~1 l?'I '''' IIr/O Curlo!l {II I SIdl'o B. Hlu/IO,~.

UXJA' O H.I.X.J

r.-

lII' .,1L..1I1'A NG If ..1X A 'f"l/iell/ f: d~1 /lun'i', ['{Iulo /lu s/I'eJ I'(//,riu ",l/ !!!!ic; /1111 I' ,,"'!!II' Tulrrl),~, U n,~il io l' iJullu , J O,~I! /<'Id. !}IU/U. l 'e llif/'/'].>' (/f'l 11w'rio Feti.!' nClldllllfl, Fil oJll i! II f) GO/iUll fllI . Gr ludo RU lII/" " ,,, . [,Id urilll) P I.!}" III"WI . 1.l()llI ill!}l) (,,,. flllll/lll/ru/, 8 d)fI.~ lil'" lid b',~pi.'illl ~' fllIl(' , SeUll sl i(1II I -i,~/" , /)I> m illg f) ESI/ ll m", 1)(/11/1/0 ,'>'«trlIl/H'ulrJ fI/ J/ ur;lII/f) Tim/jlllllll,

71\. 1'/' 1. 0-" G 1/ ~ I SA r; 1'I'/I;elll e.• riel lJarl'io I-I l' l'm l! lI ('!lild" F ullado Ycrmo'di .w ]>.rumlIJ . 8Ii,~I'/J .H rm. /nrl! , Cecil io P('_ 'Ilfec o, .dr,<tn;IJ .l11/t'(If/floy, Frmlci,~co FHIYl/ em .• , I 'ic lrn ;o l '''''JH{lIN/ , tl d riu "" H r u hlll . l 'i("'IIII' . I p u r, Bltcl/(l!'('II(IIn1 ( '!lilllllto, Marcclino 801ll01lt e, b'lIIiljo 'I'mljlllfl co, Irill f'o B cm[ oiill. J)iQl/ ir; .. C l"' ~, 1'r(lIlffll il ;I/(J I]ell ali;;" III p {!(/I'/J .1 JI/(1II0!l,

1,IIt 'IIlllllny klllw III/II!! 1939 $11 flt/flu'HlIlI (pluY91'0ullfl) 119 III/oIII!. 811' 1II1' 1I/«(I'!1 School, IItI '/II9PIIP (I!}II11i/(I 119 !Ifill'" ku i JII/ill9 pIl9/(mY!}(~}J /lg Alcllidc ( IH yC!li~ ..o) Pabio" n. SolloJf/ lIy /.-llpilbll!}Ully !lIIOII , .~II Ako/de (II ibllll!} pUIIOll y UlI !!(/" II!} Tmlrty, III/ ffalli'( .~ i!l('Y I//o(/I'fllllh'!l pillll,q/;nklJ(lba/lllwlI 11 0 011 (IY noiyiil dill Hi!/(1119 ;j/(III"J, (111 ' III!) my a i l o " II illlIl!) fnfllir 1111 (/lIplIl IIIlIk;I(/, 1II(lt,,/Wo:! """"lI flflllp lIi!ll' IIII!! i,~lIl1 fl .~,"ill II!I RII/fI,. " fl ( 'II ", i,,'-,," "'g. ,;7{ IIk,,/ ,.U "" "gY'''''"1 liN I"/IWIII "" (lltll"'I'II'i!! ,~" 'I'll/Illy,

TANAY ELEMENTARY SCHOOL TEACHERS (1939· 1940)

l'o:'IIPLDIEN'I'<:'; 01"

TR~"}

TF:A('HTNG S'fA]"F 01i'

,.. , U"" '/' IW W- .1/ i:!s N(>li,~ d ~' "" " IIS , .1li.,..~ )!U(wlet(/ Alfalls(l T E' A CJJRU l. .lIR. BNUIQC1!'

TH r~

([[1'11(/

TANA Y F.LE1IENTARY SCHOOL

'/'e(l{·hl'r). Mli . .110,\'1(,0 MATEJO (SUPERVIS I NG

8 .1NTOS ( PRINCIPAl.). ]/i,~~ Jhrtl;!(/('s l'Il/llur/e lm (Flea(L 'rl'l/cher), .11rs. Bclell

J/ e!e " drr., ( Hnm r Helll/ o mirs).

,;,,"','('O X/)

ROII'-J/i,, ~

F'id ill/l 1'11(/$011,

/,". '1 110 . .l/i ~.~ F lo ru S .

jJJ,..~

P C/iMI R. Rey es , JJiss JUU,I S.

(JulI.:;(/II" ~'

J/ isil p".: H. Um/,fi, Miss Allllcore/u

r(r.~ lro .

'I'II/ND HUW- .1II". Pl'dro JIi,li!}IIt1 _', .1/1'. RII';"o C(I!WYII

(/IId. Arl .• )._ ,lIr. Stwlt)S CIUlliuerio, ,lh Bli.~eQ Cris/Qbfll, "l/r.

E'lli/jull o Librtm . '1'I';. I(' HJ.:U N N01' Ii\" 1'1l1S PfC1' [JR£'- .11r. Felix PQbre, .II,.. (;org(mio

en/ff/HlSflll

(KIIYIIIUUI'!f). JIr.

PIII(-'rllO

S()/fI/lO

(SU!JIf/II/ () I.: ) , ;"11r. L eo" Jill/ cll e.: (I~(liUtllI) , .l/r. Be l/jl/min Robles (D"r(l('/(l1I1. l1fi.~~' Es/rell(1 1l1lI!ltHi!l, J liSll .1l ar/(1 Ba~

(I'til'(W,

ilfi'~ll

I,{'ol/o/'t( 1."rJ1W, Jlis/I "l l!Ialia Dizou, :1l rs . ./lIlil(l p, BlIllltll/wl/l,',

~l \

DrVI S I O~

010' IHZAJ.- DJSTH1C'I' OF '1'A:\AY

Ang pn l,:', ]irill'ull;,r

ika ;!UO InOIl)! pagknhllag ng

BII,rll1l 1l,Z TUlluy II ,\' h11l1l,!H Ilg' 1Il1l11l 1 iJlon~ pU~kllkll\,O. mll-

!:llll; ill;! Ilng-flUI'!!]. 1110!>

plI;!-ii':;i ]),

1111

11\

!lugpnpnl111lilgu SII

11l1llulim IllI ,imudumi ll . II !) a,\' isuug- W:I\'lJllg,ll ul clokilung pu;;pll puhulH~u 811 g:ill\OI1g' kn"UYSII,\'HIl n~ :lIing: ll1hi, lnlollg-lulo nil sn lInullg' lllgu IIlUlllUIll!l,VIIIIg' Ing;\ 'l'II J1I1 Y.

nn unli-lInti n,v nuhnhllon

l1 gnli ng (1nYllhHII , Jto'y

i!<!1

limo! d:lhil su (llI;.,"Stl Ill;" lllgll

{Iillg: IIllih aln~flllg '11'nJ ~!l ll\ill:!

mgll kuhntHlI1i nu dn pul pukllhulagnhin illig' Imlwy SII I1!.:'Hyon npnng HUg llI;.::n llihing >; lImll ~1I110d >;11 alin llY IUIIJ-:'kllkupll1'in ~ (\nkiluin din Ull~ kunilnn.)t k11hlQI011.

)[Q>llCO

~IATEO

MR. ;\lONICO )fATEO RupertJisillg XI'{/cll er "f T(lUII!, Rdlonl, Disll';('/.

Su mgl1 pn)!';lI~lIl'in;:- IIkill):' :rinllwa 11,1" mql1lg-alnm,u. ko IHI nng hn,l'l1n:.: 'I'ann," Ily lll:l,H()Oll)!, 18.500 IWi'IIln'n IHI lluIlI.l1ring m1l:':llrnit "u !)1Inl1niln 111 pn;.::hnhulllILUI!l, .An;.:: 12,700 hCCtUl'Cl1 nito n." !llnn'II'in;; ihi:':lIY ai mUg'uII"!III).! snkll hill nt hnlnl!lllllllil Ilg Ingn Tann,'" ,\lIg 5,800 het\;ln'li II," kI181i1n!(lIyall)! kll)!l1hntun 1111 :,;inllgnrnil, III 1l1UH<II'ing IUHgnlllit ang ihn nit o, nil 1)l1gnlnwllll ng hll,\'op. gaYII ng IlIIkn, knl nhl1w, III ibn p l1.

SnS-lllI'li II ):' PlIllWllfllll1ln nng pnnllll1 nun!! pII~lw,hnli 颅 hllli 0 plI).!"bnl.mhll;:!路i II!! lu pnug nuhulL!!::61 "11 700 Imha\!i o loll:! lin m:l~'l"oon Inwnk IHI a nilll nn hN'tnl'Cfl nng hllwn'l iSII. 811 700 h'lhu;,d 0 lol~. fly 200 IOlc pH Inmnn!! :'tn'~ nnipllllllilnalwg-i 0 lIuipnmimi)!H.v lill m!!:n 11m. ,1\ ang 1)0:1 hllhngi 0 lo!c lI y wllb PIIIlg> humihillgi. Dit o lIatin IIInkikiln nn 1I 11!;' hll)'lln ll~ '['l1IW~' oy m:l~' mnhlSO)! mJ hillflha,.;lp Sfi kllhuhnYlI1l !<Ilkll lin)! mllsiknp 111-(' mllllHJIllHyilll n" ;Jlll! lfllm! ng' IIIfm lupn lin wnla p:'tn~ nn!!"lIIitlll(I,\'_:II'i :1.\' 1ll:1 lll1t11l:111 Ill! hnln lllllll at pnkinnh;lngnn . Hiuihiliu)! ko SII mj,.'ll Inglll;lo 8n Tanay 1I:'t IlIl1sib!) nila!!!!: nlllkuhn un;.:: 11nsahing 111]1ain;; wnla ))nng nnguw_ may-nl'i, nulnl:lkot nko ug 1111:,: 1ll11,\路'IIllI1I1/? IUP:lillg do 11.\' ml'lihigll,\' ul,! pnmnlllllnHn SI! IU!!U Inga ilwng hl1.\'1111 1l;1 mlngangl1i1:I1l).!'ulI III? IIlPII, BE~

pro

ATBR.RADQ

.1 /u nicipli/ Aur'l. lIM/lector DiSfrict Joto. V I T(WON, R i:(ll .

:'lIB. 1.n:N n.'O A'I'BllB!\l)O MUII;'路ipfI/ ..lgriclIlturll/ 11I1J/)lJ()/o" J)i.~'ri{ll

Nu. l' I -'l'lll/rI !}, Ri;J(lI.

un. L1W~ C. ':\LELI~NDn,ES p,.esidelllCJ 1()./l ViGilSiOIl i';/Illi/ariji

G. JULlAN A. NIEUr,.\\ l 'e;JQ,.e f o 111!lIIiriJ)(I/

lln e hilh' r "" ,\rIC,- S,,,,

IIY 811 gu II9

'erc.1 le.~d

,/"III11.!1

J"""

,Ie l.elm,,; Cirujnno

:\1i"i~ I .."'I,· (lie::;', · """,,,~; Ell' lh~ g,,,,iln ry

Nur~c); Decl"r of ~lc~kill_lJniHr>il)' of S''''I'' tt,l' 0""".",1l0,1 .s~n'icl' in 1f)\O R ~ Pr~~hl""I· or J)h';H;nn or Voaig. RiML

MENSAJ E Ni [pgSOn ,E nO Jl'LI AN A. NIlW\',\ J)UJlfIf 1'llfI" ' /I! ,~ ill 119 Iu/wl 1/(1 11119 "(//II~lIgf/1I ((/

yllll, ~Iyllllg

/.:lIbIlItUY(W It!) IIIIYIIII fig 1I11 ,~n f:fI!J!luwlI/w

KapII!1 III/g bUYIIII lIy mll/llsog, ulIg /!/omilmaytlll ay I/IIWyOS ,

fJulI!J/Uwhillg liiyus

IIII/Sll yl1

II/

JlI/lS!lgUI/!I,

1/9 !;'lIIiyall!! /I/(I11/(/m/l-

AII!J /':IIuall

1/9

bllY(l1/ 11,11

sl!/ami u Ilg /;I/(/II/':il(lllll 119 bUYIII19 1II11ltlllllJlllnm 11,9 /:(1IIi,1j1l1l!J IIIlIfw !fl!Jullg /1I1I!)/.:lIlil/, Ill/Oil!) /(I/U 1111 1.-11119 1I1/1/1I~'U/ ,~II plllltllla/api. SII 1/((I/.lgil III/ tllllflWI/IIY 10011 1111 1I/:i1lY ipjlUlIlIWgkll/UII SII bl/dlm!) i/o, II{/ Illig II"jlll 1I1I blllt'(111 lIil o ay SiYflll!J JJIIIIII11011 IUII/IIII!! 11/1 "I.-u ny IIIII"II/"y 1<11 11II:lll1Ig T tll/II!! ill/IIi! MI pugkllhirallg >Ill 1Ik/" 1111 pllllgSIIIII III//u/1W9 "deiegll(lo ri(ljero" "9 IlIglllY(llllll1l P",,!!luill/lliY'11I "!! ni~(I/, '''1 "wiJl/l!J"'''lIIllla~'i ko 11"9 dakiill1l9 loouil/ II!) IIIIIJIlIlIlItI.'IIUI ,~II 'I'<.III<I!I lII<.Iyill!! ~(I PUIHOII/Jl"'(IJ/ II!) 1,l/Ilill<lI!} /!lIlgklllill ,~II jl;lUl/nYl/bili/! IIg b(ll<l.~. /1/ IIIII!)iIl9 SII i:al!i/(m9 p/lkiki'~11II1II .. / Jla911/hlllY ,~(I Ilkillg gf/wlli", II!J 1:/lSII!JIII/Utll/ III

S !Jl/yoJl II!) JlllI/rlm/!11/1It1 /11 ,110 Sri IIIill9 1119<1 I:"pii-UII,II/III Ifl "'I 1111111/ hll i os "g bll 9I1y-b/l,9I1Y 1111 m(lipagblk ll />lIri IIllfill, pUlllilillllllg VIIl/ltII lIuli", Illig Itlill!) ,~IIIrI , '/lI!1 J)t/(/m/lIl1g UU!/II", tl/tlymOIl lIallgYIIII!J ikn-pif (mg grado , IIII!) IIPllt 1//1 V/lgo lI!J "t',f'iI'I1"I"" dll,.,~f',." ,~" m!/II /I/Iyl>ll, ""g fl"ltli.~d(t/fl1 II/ mgll f!II.<IIIiI/Y IIliJlg lIuibtlll.IJMI, ".'I IIIg(( IIII.IIII!I )111 stlk,~i /19 II/ill y plIg-lIl/llIIi. • Ally

AI1!J IIlill!! pllll1ililulllfJ III/!lu" II!) ,~iy(l ll!) VIII/IO!/ ';11 '~1111< {Jill!! 1!/I1ilikoJJl II/ "yo,. JIg /JIII/hlfill ,Q(I rllll:Ol/9 ilo "9 h,ljllI'iyall , SIIba li'1 !WII!) lilly IJI!I" /lItJU/I/(JIJJJfIl TJIIYIIII ,QII Riza / 1I.If i,~lImll IIg tlljll9 I)(IY(H/Y II/ !III/,IIIIIII"" P (III!lIII/«wiYIIII sa il<" lIillllllg 1/1I,fJ11I1"I:/IJI!I ,~JI I ." fl lll/If, /I!I III/ OU 100 /(I/II(lIIg III/P'/lUI 1111. 1I11,fJ IlIillY p/lmili/wlly IJII,I!/Ju pultl fI!J II/tlillYO 1)/1 ,~'I ,,/tll/yOs. A "!I klwi/'IJI!I Ptl!J!."IlIlIlos 119 /)/lw,,'1 llri "9 })(Jllilldll ,~ II palclIYIoI' ,~ J1 blll/lll ' t bl/wm fI!/ Hi,l/a "amill!J lIi1ll!1I!J(lIIII, Df)oll IIII/)/Ilid II/fllli" ,~u IJJ f/11 111,IIII I ,I/U"lI/JJ ba!}tlll ,It I 101!J gll/IOOII!J (/!lo,< 1// ~'alillisllll 11H dulii/ S II /.:((,11 MI' , S. 0(1";(/. N!JII!JU/I /1(1 M MI', J)tfl'id "!I 1I",~tI tlli" 1111. !tillilliiill!J IIl1mili M 1:IIIIiyu /111 "".9 Pllmili/wII!) Buyllll /III TIl/III!! II!) /wl/llillg pfly+"lw/"" "!I PII/l,~jJl ,~II '''//If/uti IItll"jllt/ i/o 11,11 IIl11isIIIIYO,' 11/ IfIIl/lJllml 1)(1 kll!/ ,~II dll/i,

,TOLLLY A, 1\'IERL·1 1Iigl/f.II(J1I1I1II Ilg 11(/.'/111, 1'111/11 '/

MENSAJE Ang pagmamutnos, pagmumalctbis at pag-iim.bot sa ka.PIUllfi (ty mga pangwmhill 0 pangkO"ra0 aUtan, at amy pagta.takil) 0 paglilihim ng katotohallan ay daall 119 pagpa.palagU1Ul1J IIg musama at pagkupkop, kundi man pagtntllro no puggawu IIg masa1na,

niwctng dcthila.n n9 pagtutalo

so., salm'in. AI/g kaulIliug mgn ko'rapatall IW ating tina,· lnO, Illatapos any mahabcwg pal/okano pagsusum 'i kap at pakiki1){Ig1abwr1, 11(1 S(I ngayoll ay 11ati-

t:itik sa atil/O Saligang Berias, ay mawa'walang saYSU1J kapag fa yo /w any SiU071g lalabag sa ating tungku/in lIa magt(1)(1t 119 boollY katotoha1lUII kung linihtis ng h://kwIIUll. Any ka1Jallotaga.m Jig aUng h i,lIahaTotp a.'y no·· sasalalay sa nUng paggwm,if at pags{(sauggalang ng ating kM(1)Mam at ng mgo dakilatng ((,'!'ai na, ipinagkakaloob .';0 nti'n lIg P(~mahal((a11g Demo~ cratico. / 1)illagkakapU1'i kOllg bUllygiti?1 na, sa tulollg ng Sangguniang Baya?1 (lito sa Tuuny, lalong lalo na ng alcaldeug lIakuntall, G, Pasto1' Jl'Iasilang, at alcaldeng kasal'ldtuyan . ~ Simeon B enda,1ta, at gayon din naman IIg kagall-ip1'all ng policill . .alig hukuman pamayapa dito sa :I'a1luy ay Lubos na llasisiyahan sa kapayapaulI ng ba!lan at ka8iya~ han JIg mumama!lUlI.

IRINEO V. BERNARDO aT'! ' \".

Hukom Pamallapa ng Tunay.

J1(.J }\ ~U

Ju stice of

/TIC

ill·:H:\.-\HL·O

P I' II r,· of 7'mwy

Mr. Felix Castillo is the son of Mr, Ci r iaco B~lUtista.

Castillo and Manuela

H e gr aduated from 'fanay Elementary School, Rizal High School, and received the degr ee of Bachelor of Science in Education from th e University of the Philippines. MI'. Castillo's experience in public ser vice are

as follows: A Muni cipa l School Teacher in Jala,iala and Mun icipal Secreta r y of Tanay (Oct, 14.

J .\11<. J: l!:Ll.\' ll. CAS'l'lLLO E ,7;-J1JulI. SerrlJtory TallO!!.

1934- Ju[y 15. 1939).

At pr esent, he

a clerk in the Admini stra-

tion Division of Quezon Tnstit l1te. Ql1ezon City.

~JH,

l :l I B. PBllJj' F, C'rO r rLLAMOH of N()II-rilri.~ lillll iI/ Ri:ml 1'1'0 1',

"F] I)ILBF.wr o CAl'T IVO Chief of P olit路('

:'lilt Lh:ON i\IENC 1AS Lj !1 (',~ ' ()cI.. lll.~pl/('I O "

,""' 11/11.

ANG PAMILIHANG BAYAN SA TANAY

ViEWS OF

ihe TANAY MARKB:T t~ = ~ f

11 0 li ll y

41?

IS" .w. 11/91/ 11II1I !j IUl !I'It/(UI,Ij VIIYlly !lfl pillllykuklUIIW IIy $ (I/lIp; 119 A" obau[J bOYfllI

' -------~

"fJ

Tfllltl ,I/.

-,Ill Y

liYIl1I!ly i

d it o' !} kll 1l9 allll(! IIfl 1"; {' /"II t"X. Sa (11'(1/1 ' 11(1 !lu o'y 1I/(l~'ikila"9 IJ1UIO fIg lIIyll too (1/ mga k/lla!.:/Il (/IIy lIt/tUrflllg pamili/IJIII. n il" (/IIIIJIII/IIY() UII!! iliff" l!l fl lI krllllllil I///!j(/!/ (II f}lIyOIl {lin I//I!} i/JI/J/!} Ill fllI Lfl 7,agul/(I.

NAGING

KAWANI

SAYAN G

TANAY

lIlliali Carlay, Felipr 0111010$, Jlocario Cru:, AII(f.~III("if) ('II/flim, 'Feodoro Diki/aIIUII. ][(.A.ANIM iVA HANA¥: JIIIHI B CIIUliJo. Grrgorio dcl Rm,l/lrio, J/u:;lIlo CIIst.odio , JOSfJ Crill/ira, COIls/lll1cio Bal"ernl. FortlllW/O Delllall$o. DorotfJO RrNr.<. Lucio BIHI(foma, Raymundo Jfuwili, ,l/odc.~to Cata/!imiraJl, Hi/arion Custodio, Seve ro Ilc ~hi.~. ]KAPITONG H.t..lN.,1.l': 811111iaoo Salltos, ;l/flrifOlO Ulip, Dol/itl Rcgo/(1(10, Ft'lix B. Custillo. llCdW..4.LONG H.ANAY: All'jml(1ro T. Piglring, CayfJtllJlo PClial'Ver, Simeon F'crllondoZ", Domi.l~go Jl lIlCIlt"1I11IY.

UNANG H.J..'N.tJY: Pia Fulgucrlls, MlI1ll1ci 1l,lstYt', Alfc:;Jt6 Ji'orl/ildll, Juliall Tel/tario,

R!~fillo E,~g1jerra, .1[(1/00 1'lIl1ju(lICQ, So/era POl'l'iullcula. IK.t1L..IITI'.dNG lJASA.l': Sa/url/illa .1IerclUio, ('tWO/l UII/lliMIl, JOi>C Sta, il/aria, 1110CClIGio SI(I • .AIIII, F"/III1,'j:>f:O Rcglliado, 1'olllll$ 11111 /cia , .lww a-m;;a/cs, Jose Molel/drcB, Dal)ic/ JWmos, Pastor Jlla.~il{/II!l1 GCrfmil1w Rrycl'l, J1[lwlwl Rcsw"rccciOIl, .t11(rnlso Gut%,', Alejalldro Pigl/illy, FII/ritl;/) taii!ln/WII, lJoroteo J OSllitus. /KA.TLONr. RANAl': J,,/io Pigllillg . Emilil) PClj(lrtllldl', Pc{Zro 11. Garcia. Flavia Benavidez, D01Wlo Relorill, J1JllIllWl FI!ig!!cras, Pio l'orci!wcuia, Josc Ol.ltamu(I!J, F'ublo jl[atiell~o, Bernardo K. Cruz. IK.dP.dT IY.A l1 . d,X.1Y: QUitcrio ('1I11ili, Cloro Tica, Pio ruitiong, Pctroni/o'/'oligo/llw, DiOlllsio n(I1I/i.~ta, Rcmigio !.ilil'du. Pllblo fir fa ('Ilieu. Ciri(lCO [ills/ilio, Ma.cimillO ilIa/ienzo, Cirifo iJlli/ollin, CI"i'~l'lIlo Palaca Cr1lz, .1/1"('1'10 Bcr/lllll, Clemell/c llfagll1ili, Donato Lib/lo. llCdLlJlANG H.tlNAY: Sil1)l!s/re '/'clI/Ildo. Lcocllilio 1'0Iigo/l(IlI, COllstallcio Ramos, Roberto SocnnrICl1/o, ,l!(u:imo S01';/!/IO, ,lll11'cl'10 COl/cepcion, Tarciio Tlwjua/co,

MGA NAG-PUNONG SAYAN

.."

It<.~,,,~.

.........

L -----..~".

v. "'I~i''''

"",11"""";

r "",""

i"t....crW, I<l9" I'~~"

"."l~. ,u,~'I",

·I"." · I..; ·"-1;,;Jov<"""'~

"".''''

";.-.-..',,,, ,., ,........~ r _1<.1 .. ," 10

'1'''''''' , ,)....." ..

J, ,,,~.

, ,

- "'.,-,-

!')~9 ...:"Il~ .

~ ~.

~"~, ~!fi)~Q..VA'.I[R~ . :i .J":"-!.r

'L._.~ ~,o~ C~¢:ilI.

1""' ",,_

/Mr

./')

Ji," ....t': ••

..,q ...

-....-/

""/

r>..

tJ>-

';:';;-;;zr;;;Z'<,

.,~

~< ,,». ~ &i"r..,> ..

r.r/.

<':..-<::_ I

:":.J)

':::: ' .-~

f7'4." ; ..W';?K.(Z7.r.e~

c.'

/h.""}.),,....v

/I/.L /' / / .,,-, @a'<L.-?irJ.:<, fr"""7~"//' ~- .q.. .;,.......;

~<-""i}'.,.;i...../'71//t..,~ '. . ,

'kr

( ,

1llkr

'k/

r . .· ". . -. . . rrJ

/./.,;" rh.:'"" •. , . ,. , . -"~ s;;~/f rX:w'.?!!!-::7;,

.,'"(<,',qc

,,'/ R!/

~c~·'7m"1 ~7,.~"rt

• r ~/:;>} ":;/'_..._7fl r...,.....~ .. .'tY1?,

/,:1-/

.".;<4/.'

'I,

~ '.', /.,Q-r.' '%''',.- <'rA,., /. / / ' 'fr ( Vr-.. ,,4 ill..'u, ..z::f' ~ , .PR~" A o.c" ... ~.• . /p. .~, .", ,/. / , ~ -.<.,' '//.rP' ..i..r" U'(Jo .,;:,0 / £""T ~.1 . /76,.."..".:-t' ••/'$7' .».~ " ' / ' ....up"''!",I7' 'r J rn,... ,.....,,.'~/'&/.., ~~"r/Jr:",., :;...'!J .£:.>~,. 27"""'" .eo... :;:;,,,. /~n_'.$).. ..../ c...,,,...... ../, I'.;;~I','/C).."' ... , L ,,.,~--:,"'.~,,. £ ".. f.. ..,..? C.9'.:~<,••:,,: ;:;,~", ",/,;,/,."~., ~ ro~

'P:'

h/h~//r'f/P

,~YLfU. ...,

(!h:?/C.'

.. ;),.17//;«

<-C

~;;Y/.{/T

'Al(;APAR/!l:L.r.lTNJ..DO~r.t~ iJ, ...:~:-.:').

rJt~ ~"i ;d'" <I, ~'D'

iletJ.o(lYJ.ItTOO:J,.F,. r r--c 1\~'l""'rF- "'II (,\"}-\O(,IUO Tosr ~\'1i.V!; y ':("" CJF""(,;~ Y L,~2.

• ../'

.:- ~:F S • A };;UlS IDl!. },n..f. d'trl-l,)-

" "';;S1E.:t.E.O TJE.n.a:E...,QO .,ros JREA~

-~.:;.

.,'- -.

1';'.:1. l.sAG (/ N A.

1/0','( (/NOIU,b 'rl/lII;ell/O" Jlf) Cubeza de Barunguy D. 1'/1011/(18 de S(l1I Josef l/lIlIg PUlillhOIlf} IlIIsu.~(lkop 1(1.110 119 La{lIwigcl'lIg

r ,"

(J...,

\..." ~

. r,o

-. .~ . """'''':~;-~''''' !f:"'~., ' "~' ''1-:

Ang " Cabeza d e Bara ngay" ay katulad ng "Teniente del Barrio" n gayon, kahi't na malaki ang pagkakaiba ng kanilan g m ga pananagutan a t kapangyarihan.

fl o'!} "NulIIbnllll;"II/O" Uf) CIIVCZlI dc {hll'aJlguy J) . Mm'i/ll1Q Jllu rtille:; lI(1n9 pl/l11/liolig IIfI.~II~(tkop tllyo Jig LII/u1IJig(mg !JI0RONG,

•

~;>o>.J. ~

----~--

~I". " ,-

;:j:'~·:~.~;~.::'·:'~r.·::"~~~~ ~.t,:~~.~

"''''',«>.

r;!<,~ • ..!J:.t:.~ , ....".

.,1

f'i\· ..

,.j.,U ...., .'d

1' •• 1",.", ,1.,,< ,I

I' ~.,od., ~~."."II ... "~ ~"' r"~"""''' ~ o,l, ~11;J",:<o>JI<! r<:'~"'"'''' q.... ,•. 1,..".... 'Ill"" ~".,,,,,,~ ... "W". ,0.'"1"1"<f'o<I" "'."l<~...."....,t" "£'

'I"

I.d" ~~. '""'.I~" I,.',· "",.~, .~n, I'"• .no ,LI _q~' ,~ '" ""~,,, T.,ort<."" ,I,: ",I ....... , ..... ", '" h . .......,."", ... ~' It,,,· .. ~

r. .t>;~",,,,

r.... "..,." ........., ,h' ............ "'\.

",.1" I i""m'r .... ·t,. ,~ ... l~ h~t.,llOnd, ...... Il.'e'"' Ie ~" r",,:IIOIc'

,I·n..,.'.."r."""-I... "',;,M:I"'.."",..,..:..\.... ,.. "~I.. ~~,

.. " •. IM

I"i~, I I""" I... ~~,. ol, .. " '.. , 1 .. ",10 ~ $I ... ~iOol>

'P "h," c..._.,~I,<lI~ ...I.'; k l<-<.Ift, 1"1«>.""'" __ d.~ ..

10,,.. .. 10,,.>1.1"''''''.0 ...... ·

"~d...,O:><d<I'

'''I'""''~.!':!<~·~pt«C'i>''~

__ ,,_

.. <o,"'-.......4_~' l_~4> ~ I.oI.',~; ,..,tcal .... ~"''

... !_"."p~.

- , - f'IO<ipoI' .... -po<IoI4.

... <......~ ......... _

.. ....... ".\o .....) .... OOI'IJ.rl'"""'" ••

. ...:L.... , ........... 4

... ·oIU..... '

-_ .

,....~....

# .' /..# ., I. ~, •. ".~ '- -(;7 ,.~ ~, ~.~

TlI"'

NU '.,.

"---. ~~

, .... ',r..

d<Io>

,.,._.s.___"----

1«... _ _ ---,--,1 - - - . . '",~""hl""c.a.·,,~ 11..''''''1 oH

~I'.

..,.':I"..IJ."'''I.'•. '.''''r~~

... ,...

... . . C"_._ ...-.. .-"-.~ . . , . .. , ,..u. " ~r"L-,-,.n.:.", ' _ .

",_l,.._

ETC, ETC.

---.~I....

FllIrlt~AS,

r_",-t· .f.r-...........fllo.~~~

DE U.S· ISLAS

EL ,UTRNDENTE mEftIIJ DE n,\CIEKDI PUBLICA

r -.

APPOINTMENTS OF CABEZAS DE BARANGAY DURI NG THE SPANISH REGIME

ANG PATRON NA SI SAN ILDEFONSO AT GUSALI NG SIMBAHANG CATOLICO SA TANAY

NOOII!/ 1773 fly _.i!lilll,II/UlIg 9tH/Jill /1110 simba1wug i/o IIpllllO mllt-IIp"lil II fJ Itllllll!1 .~ ilJlbilh/"'.'J /)(1/0 dito I/o. gill(u!!IJ 1100119 1080. NlIlIg ihl Hi 119 Jill,." 1784 uy isinnllli 1/; Fr.1!IOI/SQ 1/1' b't'1I1,u/I'.' 11/1 !lU!lII"; I/U UU!I .,ill/bl/luw!! ilo, So. III11rami1l9 !II19.~;lw9I)i!J(I!/ u9 (Ibnlou Sil 1)(199(1100. f19 simbahall. fly kti/JillIlI,fJ til D,m l'c lllw'" de IQ.~ RC,ljes U{/ 11(10ill9 kina/jl!!'I"1 119 Pilipi,,(I S S/I COl'te.~ 11,1 Espa11(1 I/OIHlg 1811.

TALAAN NG MGA CURA PARROCO NG BAYANG TANAY 1606 - 1939 ( Ali uJo;uuoll

:'11

!!";mlwHII!,!' pU).,"'H!'lllik-;ik !linn Auoglldo ,Julio M. talolo,;. Aka]!!c Sill1<'''11 B('tllluiill. III Rc\', Anhur I~ . Price St, 1UUI!lmlang mgn aklnl sn Sim1"dulll.) I·,\~.\RO~'

llllJ,;_lIlO~

IOO~-IIJlI

Jl,~"

~'.r' ~;.'Lrr.u~:s 'r~"s:~ 6~bri~1

1611-11>1.1 16 14 _ IU17 1111 ;- - !t;11l

Publo de S." Josef ,\111"";" ,Ie 1ft CORee""i""

L6UI-1G~:!

l'e,lro de l..uce"R [>,,1.010 do Sa" Jo,cf Junn ,Ie :8"hnno"<I" lIena.,\;n" do Snn .lol".,-". .I"ftn GnreiB Pedro do SUII :\In'I;,, .Iunn d~ TnrRIlCu" ,\10"." de Snn Anlolli ... ~I"rt;n dr' SHU B~rnur,li"" B~r"n"linu Solie' I'Cllt" ,10 Lucen" !)ionici(, <In In COll"nl,eion (>~drl> dl> ~lirnndn Miguel de &"n !)ieJ:o .'rnne;~"o dn $"n Cleononte

11,22-1112:1

16::"-(6~5

11):: __ 1626

LO~1i 16~11

I"UI 16~U-LU~7 LII27-16~H

16:!~ l(I~"-1635

lOllS_LoaM

1638 1081\ 16D~

LO:1II

LOall I 681l_LOJ(l

Lf,J.IO-1042 10012 LO~a le~$

)lar~os

],"en~

T~]ednllo

l'~rN.

Geron;",u 'I~ Snn Jo.ef Ooron;",o de Prill ' D;c~o de Snn Yldcfonln Frnncl,co de Blealo"n BRUntn. de S~)J Diego DicllO de San Yldefonlo

".\$1'11..'\ 164:\-1,)4' I<uro-IG~~ IO~(l

IG49 16;'(' IG4 !r 1650 10,,1 t.15~ 16S~

1'1[,:1-165·1 16 S~

!"1i{,-165f, 1 OliO 16li6 11; {, !I - IOf,,~

1658 1" ~"'- IOIi9

161i9 1(1(10

11100 LUOL-I06~

1002 tOU2-106 6

loaB

1663- LOO·' I 06~

lueS-160e

f,'

I;~I·' to;"", :\l.1~0 ,I\! I ,u~u

,I~

t'ri" ,

1ft Cru1

Peru Per~.

. 'TQllciiOO

F.-nei,co PH<'1 Hern. r,lino Soli~r

.·ulLciooo .. ~

E,en I""" Corolle.. .1" ~n" JUb" PrnHd,co dr San J~e( lli""cl ,J,. S~" l'~d.<) ,Ie ,\lh uQ,,~r<tUij

~Inrco ••1..

~Ii""el

.h'"''

IInltn.~,· ~~ P~"nr

!'in"

O;~lI"

Ju"n

1,,,,,,," I'e'"

Junn do \·IIlB , h"~·,,, 101011110 do Snu Je~\IK

,Toar' de

J"""

Alon"o .10 ]8 ;\Iudre ,Ie Di",

,IQI.f

,l~

Jc~,,~

ilnrloh,,,, (' ,I" Fdld. FrRnd .c<> de In ,hu"oIu" Alonlo d~ I" ~(.<lr c de I);". Andr •• do ,ICIUS lrHr;n .)ol ef de JC.U8

.'rancllco d~ R;'·. r ~ I..u~u de Alma.,. ,\UdUI

'I'lol .... ~ ..

1660-106. 1607 1607- 167 0 107(1

It .. ,.

~~". ~;·,~,',l:il::~ ::~ 1~:"~~:':I::,';:~n

1770 1770 _ 1111 11 171111-171:11 171\ 7_ 1100

'riu<> II" Sanl" ).[nr'"

l'c,lro dll In Prh"d8tO ,t,..

1';71 - I07~

Prnncl~c"

167:>-lt,7:I 16.3 -167·1 lU71

(lr~~"r'"

J",m

It;7~-lG7&

,I~

.\"""d""

1'II~rloll"""

171l<l_I ~O~

h' ."" n ~i""

11:102 III02-180lol

,\reil""

1I"1'1]_ln

~I"rli" , ·~

~'rllllel~eo ~'r"nr;~co ,Ind ru ,l~

.'.,,,,,.j,c,,

11l~·I-J~1IO

Cf",~el)do"

16i15-li.\R7 16i17-IOil .~

16/111_1690 16!IO

Ill",

L" ,'''~

S,'"

169 1_ 16') 6 16M-169!) 1 6~9-17 11

1711- 1717 1717-171 11 171 11_ 112 \\ 1720_172\

,\"'lr~,'

1862- 181> 1; llol(lij- llllii 1>l 1l7-ISfllt 11:!61l

N,,,·,,

,I ~

111 11 0-11:170 11l 7r.--1 8 7·1

.1""" ,Ie I" Cf'" I'r",,,,,<,," l'u~rc

lI~lJ:!- t il!! 1

,It.

17:!H - 17~:!

17:.12- 173.1 \7:)1 - 1737 17 37 17J7-17as 17:Ul 173H-17·10 li ·j(l

,Ie

~'~r"",,,l n

17~O-17..&:!

17·12-1717 17·17-I' .;:! !'f>2_17r.:1 1,';:1 175:J>-1754 I 75,,&-1 7St, 17M; 1755-I7i'iU 1756-175,

~[uI;,,',I~ t~'·,,1 Frn"e:~c()

Tnlnv~ra

OCI.

.llon1() 'I~~"'''' I'ielor ,J .. .""~

X()".

AI,lep tid !l,,~ Pe,lro Ah-,"'I"n ~hri"

11511-1,.;9 1759-1760 li6(1 1761-1'/62 1762-176:1 176:1 1711 "& - \ 76f> 17M 1766 1760 1166 1767-1768 1768-1769 1769- 1770 1770

~'~bl

$""

,h, .\'i~",·1 ,llonzo ,10· 1·' .."1"" .... I·:st~ll"" Oller Alonzo ,If ~'~" t,," ,·,

--_...

H) ~2 -JuH"

Ju l10

HJII4-~ln)'n

,1,,110

IlIn- ,l l!"os.

Ago!. ] 087-,1hrit Ahril 1!l39_

- ---

Dn.

AI~O LI NAH I.\

Dnhi[ull SH sikltJl

[lAl I'l' IS'I'.·\ 01£ Cl;STODlO nl

!lllgmHllla[a""k it lli,YH at luhut

llg !\lI11ll loug- sa IWlli.1'1l Iwyn 't mHl'lI mil1g kasil'nnn llg Sim-

bahnn;::- Cutoii,'o

Ill!

'rll ll:ty

aUI!

mtipnuyos

IlOOl1g s i~·n'Y

nnhulmhny.

tocdl unng ~r,

P umlho "

lit-:" Hiul1Igsi kan, Hng ;;iY'lug }>umigil

Irlglt sllndul ong IllH).!'"b,iluh

simbllhnll .

III!1I1

tll!lll-.Ihril 1900

Ocl. 19::::-J""iu .Iuli" H>~ :t-Sep1. OC1. IU:!il-.\!::"'to SCI'!. 1!l:'!5-0ct. X(),·. I02f>-~'elJ.

X",·irr ,I.· ' l'oh',I"

}' rR"ej~f"

U!!}II-XO'·.

.~~~I·;~'r I~~:=~::t~

.?,~!~n;:I'~" C~~'"\~n \·n"."l'ci,'" ~'rn"ci "cu

";c. 11111- .1,,,,1,,

("",,,lj,,l,,r.

Vie"" ,e OMel" \11~''''l (," U;.. ~1""i""n ).[nrli" c. ~lill"u I I," eiu

19U\I-.lnli" 111011 I {lOll-t·'"b. 1!)l O ~'elJ. 1910-A)'ril I~<l 0 .\ I,,·U I !IIO-}:","·Q 1 II III 19:!1

.'rnnelHu XR,~"r de Toled .. \"letor ,II' Doa ~~"rr'()s PleHp~ [lII"rln ,Ie J~~". ~l,,,i,, .I"ton;!) ,I,· (,h. ole. .Iu" n ,Ie Cn,t-'I ,

,I""" tit. C~~I~lo" Mi,"cl St·,· ill "

,nll'''CI 'l'u"",g

.\br il luho

.I,..eph ,I,· II \'ns tidn .l u 5( I,h ,,~ ~" ,I"ton;"

li:;~

"'Iuelin

1<"'''·1"""1,, .,I I;P'''" ("",,, ljuIOT. Ilie . I HII7. \ ~o",t" 1<:l 9B ) b"i~ )[""oillo, 18H·J- I>llU' lI emlJ;'l" ~r"f"". (1"",,,,,nlll!" Abril 18(8) n.,·~,)rlu (·ri.o~'o,,,u {c",uljlltor. ~:"uru 181J1l _ ~'"yo 1!:1fiSl P.\;';.IJ[ON NO 1t1':l'UB[,l\',\ ~'ILIPIXA .\1"1 " 1I1{1I1--..... '·I'I. Ill!lll R~,·. Grcg<>rio C;ril5-O~to"'o

ll ",·~

.1,· In

1)l n"l ~ io

18711)

<\" Vlll a""e,'p

I'i,·. I IHI"I

·['<·tuforo Ilor"n",I "l

1~7 111117 1878- t 88f, 1885- 18H Ii 1886-11l1l!!

FrJu,tI,,·u Xn,·;,.r ,r,. '!'"lc,l" I>h elil'~ IIUcr,,, rtf .I,·sn~ ~I",-i" ~'rM}tj,,,,, X"'·;"r 'lu 'l'"lnl" Or~~n~" de In Cn"c~p'·in"

17 ";~

{f:"~,,r~n.I" l

.'"r",]"

111;;<J-llltl~

)'1'''l1'cl ,10 AlmN"lrnldl> .I""n .Iel Wn " ,I" S,'" ,\>"""j" AI,,"20 10 )';II f/." 1'''''N' ~u ,I ~ S""I" .11",·i" Ih"' M dr h, Xllrw JIlna ,In Pl nseno l" .h"", ,\I, Cns"l~~"~n 1-'T'""';5CU ,Ic Vilh, ,,,Ii,, .11,,"'0 ,I<' I" Znnn

SI~"nt e

A&"'I,iIO ,,~ Armnjucz \"',,"[,, S''''lih~n I·i .. , rin"" ,I,· l'tr"l~j" l·ri.tol",1 3,hhl ('''Ior,,,,,\ \'i~I"dR"O ,t,. Per"lej" .11' ViUnlh" t ' r"" ei,"" RnM~ ,I"" el,· ' n I",~nr" 1)i"",.i" ~I",·!i" ~l"riu"o Par,lo ~I'"",,·1 UII {cn,,,ljn1',,'. \I,..iI I ll tiH

11If>:t-l S6H 1866 1861l

AI""z" de In ZlIfW

17~1 - 17 ~!i

Tn",,,, ,I.·

II:H"O- l~ &a

YI,I~ru"~"

,I"""ti ~I"ri" TI ,· cn",,,""

::;""ch"

.'rRl,d~tu ,Irmen!:ol x~r"rlno tI. I Quinl an "r .l ose .Ie ~IOrR

HI,17-11160 H15Q 1861.1

,Ie In (.'ullc'·I,cion ]II,," ,1\, ~n" Yld~f"n"u m"s ,IL' ,11",lIl:"ro '1'1"''''''5 ,Iu S"" ;\1i"""1 .I"dnl" ,Ie SOl" 0""11"",',,1<,," ..

1(l!l1

,I,.

~lura",1

1 ~, tl -IIH7

I.II~M ,Ie I" ('II"t~I'ri"" P ellto Th e",~. A"to"io .h' A!"lu'lu'n t'rn"ci"~n ,I,· Bnrajh ~'rn " d ..·" ,I" Snu ~, il:,,,·1 ~'r"n~l~<,u ,t~ ' l'orrejOlU'iIt"

16~·1 10~1-1685

Fel1,.

IOaO-]SH 18:lI-18<l1

" ' I'~ll"rl:u~

1"'.lr"

.1"1" ·lo i,, ,I" Su" ~Illr"tll ,llo"~,, '\'. •'N,ll1l"." I·',"",·i ·,· " Roblel ,\"to "i" ,I., IIn",n~ ,I""'f 1) ..111,,,1,, ~'r"ucl_c" .I "'",d" ,Iu OI,ne,l" {MOl'u·.)"II,,! .In·Of D~I\:",I" I·'r""";.",, ,I"' " "i .. <1 •• OIr"a,lo '\II"~I ;II ,t.. .1",ef P.'rmo~~ n" .1" ... , I'o llolo (c",,, li nlor) Fr''''ei~~" 'te 8"" Ju~ f (con,lj"lur) .r,,~ .. ~Ionl"nex (eoRlljnI Or)

$,,,,

182 1 1112·1 1!:I2,1

,I,· I" .\~u"d,," .II! nHr"ju~ III COncel)uio u ,10- lu .\"uncinll

,\CDclO .Ie In

.',

I ~Q8- 1 81~ 1~1~_H'::·1

.\r"',""

Gr~jlurin L"eD ~ E3tebllll

1675 167& Itl75-107t; 1676-1677 1677-16711 1678-1G82 ]6BS 1683-16SoI.

n,,,·

;ding mnknSlly;;nYAng

19~:! 19~:1

lie,. Frnnci.cn Cur reo"

I.e.." ShOll ~!nTcII'

I'n",al

1"".,0 T",uocru~ Bmm""n [);o";s]" Cur"~lio ,\,. llr",,·~, (' .1.l:.~I. t'r. Ulax ,II! Onnui"," ('~lr~ti"o

to:::.I

Pro PNIro

1025 11125 IllS:: 19:1·1 1(1:)7 IIl S7

t'r.

IoriO

(int"ril ,,, )

lte". Loon Si80U

mn ~

R,,~rill'llcz <1~ R.uteria

.Ie (;oo,"lcII

C. ('"h ill C.SS. IC. (E ucn r",,,I,,\

.Io·r

~t".

F"rni"!"",,

('o"r",lo O. Arc1ngn )\ltr;""" Alrnn J)~r",n,

Fepny (E"c"r~n,I,,) (Je .. ,,11I )f. COjlnn IrUlIlT P. Price

ILANG "RELIQUIA" NG PANANAMPALATAYA

HOLY SPRING

oFBUKAl1u

SBlUNE 0P'ltlRACUliOU3 CRoss. NEARBY AR.E THE TEAK TR.EES M.ENTIONED BY VIANA IN

1165

THE NAVE OF TANAYCHURCIt Al'TI:R EARTHQ.UAKEOF j~'57.

S..l ,'I'A.dS: ~lllfl r1.110~ n!1 All(/!' hilly l'II,~k,,; UII,II 1I1II/'"I'/IIIIY "5"'91"1I1'io" I/(t k(!lJ('JH,I.~",)(l1 "" 1IPO/':' 11(1) ilO """9 illl/"!! uno mall/!1(7allfl 11(111 1;8/('riO Uti gillllllli( 3(1 !///{wy .~iml.IfI"(lII!J bail} (1680).

'.1.11,11 /)1I!lf/11;

S ...1 IBAB..!: Ally 1' / 8 1'/'. 1

II!}

Bf"J(..J.L III

Sri

mll/"pil lIilU'!} !IJ(lkikil(l (lu,IJ mll/lllIf/UIlf! ku/i"y 11/1 /<11."/1/ lUI /'''''"1111911

811 ,,1.lat ni ViI/Uti 110QII!1 1765; Im{1 hl.~illll)(dl{lJwlJ //9 !/If/kat/wlI (III!! IIl1k{/si.~i,"1Ilk nUl/ll[JY(1II "9 u/tbollU IIi F'ul/ter Ccr(l/tl Ooyall .

1/(1

iiI/dol "U"!) !\I;{7. HI "",t"I1"$ III!

[SANG PAFTATTD 0 BATI SA BAYAN KG TANAY

rUNGKOL RA ) 1,-\("rANDAXG PAGK.AKATAON NO

IKATLONG DAANG l ' AO N NA. PAGKA'J'A'rAQ Ol'rO . .J/yo ifliibiy kony 'U!}fl /(IYllr;/o II/ myn flClJ."ikipCl/llCl!1U":

1</'

'J'fl/W!)

Aka','" nuhilingnll lUi mngpndnlu ng isung pn lmtid 0 hali tung-koi Sli Ikllliong D Uling Tuon lIilong huynn sn pook lin ito nil ipinngdiriwnng lIu t in sa laong ito (1940) , III dnhii tHto'y akin/! s inHsn bi , UllnlLg una sa illyong iuhat IlIJ ilo'y IInknpagbibif(IIY SII akill Ilg gnluk un liking tupnI"ill, Ra mniklillg pllllaholl nn nking ipillnkiki~amn sa inyo ay nndnmn ko nng ka<;iglllhllll IIg ill yong I11l1gu ndulIg IIgnli ~1l png kukllpkop sn sin0l11ll11 !ll !in pngkikipagku ibigan, lit ullg I:dong n1nhulagn sn lnlln! ny li ng pnlugilL~ Imtntnlugn at hoong blYIlII:,r pllgtnlollg lIinyo Sit lllltnl ng ga ll'nilL lln :!iin;! illilllllinos npllng I11npntilwy nng nting pllllllnnmpnl nta,V1l1lg ('uiolif'l) ~II minnnH nuling lnhn1 su Hting mgn I11ng ulnng-, Knyn n~n. !OU nmll' nn ito, hindi lumung uku~' ng' nkillg' tll llg-killin, kundi h11l1S01] ng' Itlling m ulaking kagllblbn n," s inuSli tUnJUln ko nnl! kugldnkull nill,vo il it.o sn ZIlnlnking kusnynhull t llngk ol sa Jk llt lolLg ])nnng '1'non Illi png-kntutng nilOIlg' in,vong hU,Vll1l SII pook n a ito. Ah! ito ngn ny is nllg- kulnngi-tungi so gunung nkin sa gll uit on g kupnnnhlllHlI\ :mlt IlHlki$nnm !Oil i:<ung bn~'nng lllunlad at ia~lny ling kuniluug mUll ingns nil pnnunHmp1l1aln.vll, WI n."OIl S;I lin hi ni 8n ll Puhl o nil kuilnn llllL'y hindi iil'-lInnn All,!! knnilflll!Z llIamg png-..ibig! Ito',\' i1'>ung rnnlulI'nlhu\t nt mnhnl ngnug minalla nill),o ! K nyo'," ma," lug-lay nil iSRllg mahnhu at s1di', saling usnl Cntoli~'o lin hindi naSii'll sa loeb IIg tatlong <laang tnon, AI!! ito IIg11 fl," i sn n ~ kutun gi-trt./lgi ng hagllY dito sn Silllr!gan. nl tunn," lin i ~ll ll g- kadnkill\an nl kuinggit-illggil sa lahal ng sulok n~ rJnigdi!! ! j\t it 'y i>'IHlg' snlignn ng kabihmmll ll ng hn.\'lln nn pinn)..'1iyaga n 1 ng mulugal na pllllahon. lin ilinrli maknknmtlln sa isnllg: nrllll' lamang . At Si~';L rin IIHlllnn nllg I\IIl!pn(\nlisny ~n mllhllhllng pamlhon ng pngInlnro nt png pnpns nguwa IIg itiull1'o, Sn n ga)'oll, allg' lahul ng' lll!rn hnnsll Il~' nn g knkalwli sa daluwDllg 1111: 11111(, nng mg-Il SlUll\lSlltlod sn mg!l Ilulntupos nll kalliyahan Sll mgn hn g n,\' S/l iupu lnmang; ul ling- iknluwll, :Iy YIIOIl SIlmns uno<i 1'>/\ tunny lUl knlutln gn hll ll ng 11\~n hu gHY Il1l ibinibign ," IIlI111H SIl Dios nng llUl'lll'lllm\. s n K nn,,'a sn lnhn! ng l1nang llfl,khflllg ~n k:llIiln ng lm ha,l' . A t ang m gn ilo ny si ,,'n hl ml11l~ Illlghihigny sn knnilung !Olll'ili II\. sa kaniInng- hllYlllI ug IUl1n," lH1 snlign n ng tllnll~' nil knflnkilann,

Kung ating Ill tIlIlU$r\nn sn nduli nng mgn 1I:lllg,vnl'i S:l 100b lilt 300 taon sn knsH~'saYlln ng bllYU Il ng l'nllny, mal'lIllli tnyong mnkikilnng knlangitnngi na isimlsulong Ilt! hoyu n, datnpu wu't. kung nng Ilnkikita nnting pagsnlon~ ng bn:--'un lly s n mgu ~u nig'nnilOJlg hngny inmnng, n~' ililldi luhll~an nu~ mngiging kll ~tl~'nllDl1 ua tin Sil :H';)W nn ito, K1lyn ngn, bukod Sll. mgn kHynmnllnngo ito nl pagsuiong ng hnyan 1111 liuunggn p n i."n so '\ra,,'knpnl n," mnsnsalDoilau pa Ill! i"ang mn t ihny nl In:lhaingnllg snligllu ng fiting klllnpatflu "u aral Ili Cl'isl o, na sn nWIl Niya' y naiingalan flt uallnIWliling' mnlngol lUI pnnnhon, hmny lIa tunny nllg ati ng l1lgn pnso II)' s ns ng nl1 /l !On p ngj)npnsaiamllt SII Dios nn Ma ~'g-:lwfl ng Inlmi, III kun g gnnito'y kaiian mall fly 11illdi Ni~'H ipng-knkn il ung- Ill)!n ibn pll1lg biya~'n sa dnmti n g na ranah on. ,\n g ltnn !lnling' 11111)!kl11i1l sn dnk ilnng' l)ng<1nrnos ng mgu kll~n,\'nhlln !Oa tnolll!' ito n)' Il1Ilg1ng isn nawallg ma~n lnll g na png kilnln ng n!illlg' lHl loo b sa Dios nil dallilan "n Knl1yrlllg' png-ihig s n utili at pngknlinga sa mahnhllng pnnHlioll !!' unknl'nllll; nt ilnkip nllg isnug mntihny IlII png_ asn SIl Knn,l'n lUI mgn mnng,\'uYIll'i ng bnga~' sa dnl'atillg n it pllllahol1, Mninki nn g in~'ollg malla! Gnwin llill),O no itong mgn molign,vn ot maImlng-ang bagny nn nalipon

Ang Matandang Sagrario .l/ (l/'''m; nuy NlI!I,'/I""II;

1111

rilly "Sugru.-iu "

1111

WI/(/ludtl po kilN .ill Si mlJalwlI!} Caln/irQ IIY'IYOII.

ilu u.tf 8 Q111/1-

kfl/lu()i(/ II!! ito 'Illy pil1tlkoIlHllrw(1f1l1g "rl'liq"ill" 1m ",,1,, /ub; 1111 II1HUI!1 kll,~'III'II $ (l/I"1 "!} III!}" IIlIy/O/fly II!} HI/W"'!! TIW,,!) sa Jwok 11,1 kimrllllllY.'!rI" IIf/(lynll.

ninyo ;;H luol) 1I ~ :1\)0 laon H) Illaklll11l1l1!!kuhi at lIIakllllU~O ng kaloolwu SII mgH dadrlli ng' na IIHuml11lUYllll HI "H mga ngnyo'," 1U1111l1lnaY:lIl upullg mukupagpHsigla nl 1l1:lkHpng. pmlluhui "':l nli u!!, hunsll III Sil inyong 1Il~\ llUIlO. Bugo ko tupus; n. ny lIilln:<11 kOIlg' bUliin d in IIUIIIIIII knyo 1'>:1 I1ltu1nu ni Fnthcr Coga n. At hn J:,'ll mnn siyn'Y \\,111. 1 l'ito su llb'11,,'on ay IllIl;)a!OlIhllll llillYO lIa siya'y Ilukikig:llllk ';It in,l'O sn p umnmngilull ng k nnyang (l nmflmnin at himli malitilllulnn llll:,r kllUYllllg mi nlllllllhn i 11;1 hnytlllg' TI1 Il(t y, I.llong IHlo nn " II Ilnkitang tnong ito, B flsbnSllII 111l1l'11 kU.'路lll1g IIlIHl I HI ang hUlI" lr'l iSll SIl ;n)'o ng Pang-i uooll'! Di o~, al ipng paluloy }''i.,'n uug K UIl,\':IIl~ lllllhnlul!:l at IIlHjlllkillUIJllug nil png-u:ll!lg'il (lilo su aling bn,l'll11 nl sn l;oon:,:- Pilipinu!; su Illl!a pmw hullg' dn rlHtillg,

[n~v,

.\RTHrR, PRI CE

, g (f.~fll"hl!1IH1!1

Gum Pan'o('o

,~a T,HI(II/

Ang Pinagrnulan ng Salitang Tan ay at Unan g Marnarnayan na Dinatnan na ng M ga Kastila (S inulat ni JULIO

M. CATOLOS at ni SIMEON BENDA NA Y REYES)

LI NSUNOD sa sah'l saling salu1Jsay na nai11gatan IIi D, Mo'riano Custodio (gober/iadot'cillo /lang 1869) (ty gauiio any pinagmula.:n ltg salitang "TAN-AY",' Ulla'y ito'y mcwat"ing 11anggaling sa "1'AYO NA SA 1'AN-A'WAN", Ang tugM' 'l la fin'utukoy lIa "'1'AN-AWAN" 0,11 any tinutawag ngayong " I NALSAN", iscwg poo/c na tan-c/llu sa Daang Anti,JOto I Te)'esa, sa bwya,ng Tet'esa, sa Mot'ong, so, Bat'as, SCt Pantay, at kahi't 1ta sa alimnang lnga1' sa dako 1'UO ng Lawa ng Bai, Ang halcany ilo ni D, lllariano Oustotlio ay ibi.nabatay niIJa sa 'pangY(JJIja)'itIY sa mgeL aklat !law ny Pamahalaang Bayan dito at sa C1'OIIicct ny Simbahan ay wala siyang Icakitaan ng l1wkapagbibigay liwa11ag sa bagaIJ na ito, Isa pang Iwka niya ay ito da'w ay nwaa1"ing lIanggoling sa mga saUtang "1'ANAN" 6 "1'AYO NA KABALANGAY", dah'ilan daw sa pangyayaring alillsunod sa llaTirinig niyang sali't saling sa/aysay ng 1ltga matatanda ay ll'along beilallgay ng bayallg ito ay humiwalay at nagtanan so, ka1~ila11g mga kasamahan '/lang panahong sila'y na7Jipisa11Y namamauan sa poolc na lcinalalagyun ngullon lIg bayang Santa Ma1'ia, Lagwta (Cabooa'YJ) , l naakula namin no. a11Y twang ku,J'okw'o ny mapaysuring gobernad01'cillo au siyany tmlUt at smog sa naiwamy tnua aklat 110, simllat ng 1nga unang mcununulat no, myct misyonerong Franciscano kagaya 11,i Padrre San Antol1io (CTonicas) noong 1738 at ni Pad1'e Huerta (Estado Geo{frafico) noong 1865, Scwugka't sa mga (tklat na ito ay kung iSldat allg salitang ito ay "TAN-AY" at maliwanag na sillasabillg "MONTE TAN-AY" ( BUNDOK NG 1'AN-AY) ang pinama1nayuIlCnt ng '1nga unang 1nwmanwyan Ila dinatllan dito ng m,ga Kastila at ito'y yillowa11g "ra1LCh eria" 0 1)00k na pinamamayanan ng /nya laony hindi pa binyagan nguni't milli'1nisyoll 1/U upang maging C:ristiano nallg taong 1583 l/U ipinailalim, sa bayang Pila rJ Pilany-Mo1'ollg (nguyo'y Pililla) at itinala na a11 9 pimmo ay bininyayang Don Francisco Casag, Sa aklat IIi Pac~1'e Diuz (Conqltistas de las I slas Filipinos) na any pinagbatayany 1nya pwpeles ay i110nO 1Iangal:1f)atl ni Pad,1'e San Agul':itin 'Ita sumulat 11y llnwng bahagi ng "Conquistas de las I slas Filipinas" (nalim,bcLY nang taong 1696 ) wy so, pagsasalaysaff/ ng 1)ay-aaisct ng nLga I ntsik noony 1639 (1;11 kung isulat ang ngalan ny ba,y ang ito wy "TAN-AY" (tt buntalJanggit pa ng mga ,<;alitang "sa balogbog l1y 1110-

tamlaltg Tan-ay" (en la,<; lomas del TAN-AY el viejo ), f(aya't clito'y nu,patutllllaYC!11 Ila allg ;'TAN-AY" ay hindi maaul'illg mal/ggaling sa salitang "TANAN" dahilall sa ito'y hi?ld'i tuiuya11 kU1lg isulat ng 11/.ga UJwug sumulat IIg IIgaian ng bC!,llallg ito /l001lU l)(wnh01lg ito'y lIulIdoon p芦 sa

"MONTE TAN路AY"

(NGAYO'Y INALSAN).

Ang mgu I/HWIOWlctt Ita iro lIa mahigit Ita sa 200 laon cmu llctkul'wl'aa It Inula WI ,swmdat, ay lagi )La la?lLallg nag/ala{/alJ II.g giyon (hYIJiLen) sa pag-itan ng "TAN" at ".4Y", kaya't hindi maacl'I'illg ;"l'AN" at "AN" at mangahlttuUa?lg "tal/an", At maliwauag I/(/ siuas(tbi IIg m{/a mUJlluwlat Ila bil1anggil lIa "MONTE TAN-AY" (BUNDOf( NG TAN-AY) allg kinaiaiagyan ng unang bayultU diuatlum lIg mga f(a stila at ito'y diU iba't ang tinatawag Iwtin IlgaIJOlIg "INALSAN (inalisan 0 iniwanall) , 1falla't iubos allg lJalliniwala namill Ila ang l'ill/mggalingctI/ Ilg salitcl1Ig 1'ANAY, na ngayon ay nga/cw 110 alil/g buya1/. ay ung ngalan ng isang bUlldok ua "1'AN-.41"", at sa katullayall nilo'y sa matatcwdall[J ballall ,<;a L Cl Laguna, Tayabas at Balongas ay 11/(uiala.<; pan'cf mari1'i1lig ang mga sal itang "taga Tan-ay" at hindi "toga T anuy." ANG matatallcicwg kaslJlala11 11a aming isinama dUo IUt lIagiaiarawa11 ng ANGJ(AN n'i GAT

GliALIAN MAGUIN1'O (GAT SALYAN MA. GIN T O) IlU sali11 Iia kin1lha SCt isa'ng mata1Icia,n[J "ol'igilla/" 1I00llg 1756 Ita 1I0gsasaysay Itg pillfLObuJUlla1~ ng mocL lmang IIuonamayau IIg Pilct 0 Pilang-Mor01lg (1I0ayo'y Pililla) 110 clinatnall ua dUo Ito 1nga J(astila, (ty lIaypaputnnoy so lIIa1'aming sali't saling salaysay na 111lO1lg clumoting al'Y mga [(a stila 1Utng laong 1571 ay nagkakapangkat-1Jallgkat at nangagkakalaba11 ang mglt balangay lUt lIamamayan sa l)aligiclligici l1g baybaying ito 110 kung talVagill ng mgo J(o stila a y "Rincollada de MOl'on", MU1'Uhil allg A ngkallg ito ay mga mCl1Igiulltpig net nangyaliJ/g sa lwbilang ibayo 110 Lawa no Bai. Mal'ahil dill na siya'y nanggali11g sa kaibayollg baHall ng PI LA (LAGUNA), /raya'! aug Ilatatag ntyang baYCl11 aN tina!lVa,q na PILANG-MORONG lta11g ta011g 1583 ng ito'y ital(Lg IICl {)(LIJallO sakop ng Espa1i.a, ]{lI1lg ating paywawm'iill na ang I,U1Jaill{/ LOligos ny Jalajala (Jalaja/a Peninsula) aliJl.'mllod sa a/rlat Itt Pad?'e Hue1'tct ay 1uLg-(utri urI "Vil/o de Pi/a!' noong ulI(JJng 1)anaholl, kauo'/ M 1I1g(l tagu Pila hmningi any ?nYCl pal'ing FnLllcisCMIO "Y kavakintuhtlan nang tOOIl{/ 1610 Ilpallg 1IIakallagpa-

ligCLlfJ JIg baku J/(l wIg kapakincLbangan nito'y sip yelllg ibinibigalj nilallD abu/oy sa pagmnutan (hos-

pital) sa Los Banos. Sa lWtaWClII ay makiklta (tIlY 芦<pat JUt maiitim Ita .'{U1Iga. /)I(wkala Iwmin IIU a'I/O mgu ito'y (ling mga i110110 IIi Gat Sn!ya,1 Maginto IIU lIakisama no., sa mgel kinulaball ng wuw ni/a,IIO ito 0 dili latYCL'y ang mgCL taga Bundok Ny Tall-ay at Pantroy

(Scw Josef), Halaug-na-G ubat (Maytubig) , PagslII/.guhu11 0 Pagscmgha,'u (tagpo no /log [(anan at /log f{uN lOa na hl'lI'/tlVi({1/ ng /log LU1lut.in sa pook lIU illaakalang pagtuyltan ng "hydralllic 1)lwnt" 1/0 Natioual Power Corporatioll) , at l1'ollgu (Era-

ma)

Paidas ?La malapit sa Daraetctll.

ilia-

troula :lg kaslllatun[J ito'y si1HtSU1lsay Jl.U (Wu mOa laga 1'an-roy ay "kahava" 11{j mga ';Aeta" 0 a1Jon /laman sa /nga Aeta (tf mga tagCt b'll1ldok (nmwlItadoR) 1igayoll au ka11i1a d~w "ka.~allat" (lectkampi 0 l ..asama}uOl) ang mga taga Ta?l-ay at l .. aIClbcw ,tilCl a11g IIClgtatag ng bClY01ig Pililla. Kala ban dan' lIila (wg lIagtatag ng baY(l1Ig Pililla sapag/w't nang /,ltsnbi11 duw at malU1)ig ng mga ito (tltg m.ga uanini1'ahanq Aeta sa hOltoa 0 Paidas ay sillu nog lIg bllhay an,g mCttanda llilang pimmo. Siltasabi lIg ila11g matat.alldang f, aga-b~trldok na "BAUG" ang 1Ja11galun 1;'p pi1l'lmong ito llg mga .4et(l lIa SiuU1lOg I/g blthay ng nagtatag ng bayang PiliUa eLt sang-ayoll s~nakalan"wan ay siya/lg nagta:nlcCl1lg ll0l1JI1-1Ji9 sa ~Lga "mag--kahava" o mag-"kasanat" lIa na?/iniTal1all sa 1ng(t kab1l?lcfU/rQ11 IIg Sie1Ta M(ul1路e. Ukol nama?/ sa selli' t saling salaysay IIg walong balangay II!! humiwalay claw sa kasamahon nilang moa balangay 1/a na'iwa?i SCt )Jook 'Ita kina{alagyall ngayolt IIg Santa Ma1'ia (Cabooan), ?UI .<;iJlasalayswy 110 madulas ng m.a'm1lting matatanda, ay gonito COlg amino pata,gaY: Sang-ay011 so ka sa!lsayan ng moa pa1'ing Franciscano ay ang I/allutmayall sa bayan[J Santa Ma1'ia (Laguna) lIa bil/ablto 110 nWl'ulnilig balangay (f1'iblts 0 1'a11~ cherius dislJel'Sos-HlIerta Pc~g. 140) ay tinilJOn lIallg taong 1600; na itorlO bayam.g ito' y pinanga/cwe~11 ng SAN MIGUEL nang taong 1602 ; 1/Q nn01lg 1613 uy biwlgO aug })cmgal(llng SAN M 1eUEL at pillallgelia1l<lllg CA BOOAN. Sinasalay,<;ay din na 11<1110 taollg 1613 ay gi1wwa dito sa bel'y ang ito (Sunfa M(wia) am.g unang simbahano bato at aug dating Pub'oung Bayang SAN MIGUEL ARCANGEL av l):lIalital/ at gina'wang patToll ay NUES'fRA SE,90RA DE LOS ANGELES. IlIaakala /lalllill Ita ,mong magpalit ng ngC/la11 IIg baYall at magbago ng patron ang ba!lang 'ito (Salltu Ma,.ia) llangya1'i emg paghiwalCl'!J '1~g u;alo'lIg ba/(mgay 11(1 sang-wyon sa saU't salillg salwysay (tTuditioll) ay tunwloy sa DametJan, tumigil doo" 110 ilang pamdwlI lIg 1)aofatani1n ng palay, IWlIipat sa Sa'" Josef so Pa?/fa?}, at lIascmw .'w fauo 'flU/-a?} (so 11'I(lls01I). Ba-

kit gemito allg (lining sapa1ltaho? Sapctgka't binago ang IIga1cm IIg bayallg sinClimbing kwdlClUfJ ini'Wu'IIulII nUllfJ l(lollg 1613, JlU fJinawallfJ CABOOAN ("ab/lOctn, samalcatuwid ay mctyroo1l0 lIalcawctoHt). Ng1wi't hi11Cli llIaaaring sabihiu JI(( ang mga ito uug nugtatag lIg bayang "Tan-ay" set "Bm/dok NO Ta11-ay", S(1)ugket't alil1 S111l0cl sa Cl'onica I/g mga petTing F,.altciscanos lLU siyallg lIagtatag Ilg mga bayallg ito, ay nang taong 1583 ay 1naYl'ool/ llano "visita" sa "Bu1Illolc ng Tem-au"; at nomg it(/,tc~g iU.LInaJl a?IO bWfjU1I9 ito ng SMitH Ma1'ia ay 1602 1Ut wig unang ngalcm ay Sa?1 Miguel na lJilJalif.an ng ngalang Cabooan nang tuong 1613. Samakatuwid ay l1allg t({Otlg 1600 na11g tipunin ang 1lagka/at 1W mou bala?lgMJ sa luga1' 110. malalapit at no.kalilibot s(t ba1jan ngctyM/ I/{J Smnta Ma1'ia, Lagtt1ut ay dala'WaWJ-1Ht't tutlo nallfj taong "visita" 0 "bCt?Tio" ng bwyang PiWla allfJ lJi.l/ama1naYa1IO?1 ng ett'ing m.Qct mUlO sa "BlIlIdok lIg Tan-ay". Baka nama'y ang tinutukoy lIa lJagkakahiwahiwalay na ito ng 1nga balangay nu iyall ay nangyatri nanfj 'Wala pa dito sa utimfj baltsang Pilipinas ang m,ga KostileL. Anong -malay natill !cuug ang walol1g ba/angay na iyall ay kaS(l1l!ahall ilfj mga balangay IIU bil/UO at 11atatag lIa bayal1 IIg Cabooan, Baka sila'y samasamwrlg dU1natal sa bwybaying Pacifico (sa clako1lfj Infanta) l/a dllma01tO matapos maglayag na nagbuhat sa mga Pulo sa Timog (South Seas), Ita bU'lnugfus lIg Bundok 1Ig SielTa Mad?'e sa pa?lwmagita11 ng 1)alIunusog sa flog A.(jlls hanggallg Tutulakan at tllm-igil sa Da1'aetan. Jl'Ja1'uhi/ buhat sa Daraetan ay kumalat ua sa ating mga k(tbuncl~tku11 anfJ mga balangay ?ta ito at 1IIayroong 1l(LgsitmtfJo sa may dakong Santa MaTia ngayOl/, Laiban, Balogbog-Baboy, Lallt-aw at Pantay. Maaa?-ing ila1/ sa mga bala110ay no ito ang namayan sa Pantay at sila al/g nagtayo ng kuta sa ])ctntulc ng Bundok 1/g Tan-ay I/{t ginagawa lIilang "tall-uwan" upang malcita ang IlIga balu,n gay sa bct'yba-ying Morollg at dala1ll,pasigan ng Lawa ng Bai. AllOng maluy natin kung iyang moo buiunoay ua iyang buhal sa baybaying Pacifico a1lg siyullg ,wkipagkasltlldo at nagillg "Kaharu" 0 ;'kasanat" ng mga A eta at nakatu1tgg{Lii IIi OAT CRALIAN JlIAGUINTO (GAT SALYAN MACINTO) nang ito'yl1wlIIsob na buhat sa kabilano fbayo no Lawa ng Baf ul1a1l{J lU'pigil1 at mapasuko ang baybayin at mga kabundukang ito. NOlwi't wa f" fUYOl1g mah01C(lkang kasulatan lIa maaarill(j magpatunay uitong kU1'okurong ito malibnll 110 lamallg sa pang!Jayaring sa Tanay, II/funta at Sm/to Mal-ia ay la!Janap ang hala'mang Sabtlta11. MaruMI sa ika Apat-na-Raetug Taong Pagdh'iW(L11g ay lil.itaw na allg hilldi pa nakikifa "ating mga kasulata?/ I/a siyallfJ maobibigay liwa?lag sa bagay "a Uo,

•,

"MONTE TAN-A Y" (INALSAN)

#'INALSAN "fROM LAGUN])I- 6ARAS ROAD

"'NALSAN" FR.OM I.AGtINOI

'~'NALSA N" FROM ANTI POLO-TERESA ROAD

.:l lly "}jill/dolt II!) 'I'IOI-a!}" II!) yuoug IW pl/pllg i/ IW II<IIw,y 1/9 gu/ud Rtl kaiupu l 119 {u/lll,lo/'- 'I I!} (' Bulldo/.: ~';\[a~I~Jlgi!} 8(1 bill/dol! flu iymt dilwllWII II!} mg(1 }(wstilu fill!) (Ilill9 lII!!fI 1;WIIIIIIIIIII 1/(1 pinllllllOldllllllW IIi C.lT K..d.SAG (!1nuII9!JllYUII9

D. Pnwciscu CII SOY ) . AII9 IW $(!!J,~(I!JIIII 1/9 bllYUII

11/11ill

Stl JlUIII/hOIl " 9 I\" llsli/u fly Sci ]J ollIe 1'ull-uy 1I(1981111111a.

ALA- ALA SA MGA UNANG PRINCIPALES AT MGA FAMILIA NA NAMAYAN SA KINALALAGYAN

NGAYON

NG BAYANG TANAY (1640--1650)

D. Pedro Alihan at Da. Lucia Layoman D. Francisco Ayta <It Da. Francisca Faustina D . Sebastian Capilit at Da. Magdalena Mutya D. Nicolas Catolos at Da. Ana Valangconan D. Miguel Cayngit at Da. Polonia Hiang dato D. Agustin Gat balingasay at Da. Maria Lihiman D. Gaspar Perez at Da. Magdalena Sirahin D. Pedro Piguil at Da. Lucia Sarhia D. Nicolas Piguing at Da. Mar ia Bilinsina D. Lorenzo Saliua at Da. Maria Pintacasi D. Matheo Sacolog at Da. Catalina Guinto D. Pedro Tiponan at Da. Maria Duyang oray D. Marcos Ariola; D. Domingo Bana D. Francisco Cota; D. Francisco Flores D. Sebastian Qual'esma; D. Andres Sasao D. Juan Taas; D. Juan Tabog D. Tomas TaIban; D. Agustin Tubos Da. Magdalena Dimarantica/1; D. Jacinta Hayaguin Da. Maria Sel'ahin; Da. Magd,alena Taya Da. Catalina Ymbayin; Oa. Al'\a Yfigatan Francisco Able at Laureana Yari Antonio Adya at Maria Biniin Miguel Aga at Y gnes Tampohan Ventura Albon at Marta Palamal'ah an Juan Baptista at Magdalena Palmara Basilio Bitas at Maria Pascuhi n Antonio Cabal at Mal'ia Sandana Nicolas Cabaynat at Franciscn Lihimall Pedro Cali at Ysabel Sal'ya Juan Capilit at Ysabel Hibhin Bernardino Capopas at Agueda Mana Antonio Carayhan at Maria Sauaan Diego Carigla at Juan Manahin Simon Casayog at Gracia Rgologl1i Domingo Catatandis at Ysabel OIahin Francisco Caybas at Juana Langonin Francisco Cay nag at Magdalena Angelina Thomas Caynag at Agustina Tuyo Pablo Coha at Agustina Lubain Juan Daan at Luiza Sahulin Luis de Mercado at Paula Pal'oni Juan Dimaanlig at Maria D01a Gabriel Dimabingbing at Magdalena Panauan Juan Dimacoha at Petl'onila Sintahin Juan Fernandez at Lucia Sarya Ventura Fiesta at Juana Sinao Josef Guebal'a at Maria Anlin Pedro Layo at Juana Ympona Simon Licsi at Magdalena Abana Andres Linis at Maria Polonia

Juan Macalia at Catnlina Diman Juan Manulac at Pascuala Marlang ::.a riain Juan Manulat at Maria Pasclwla Juan Mangallib at Juana Guintoin Balthazar Uafigitang at Maria Pintasan Juan Mailgolit at l\'l aria Valangconan Francisco Mal路tin at Francisca Monica de Moro (taga l\'Iol'ong) Pedro Martin at Maida Valallgsaria Pedro Martinez at Juana QlIinangill Pedro Martinez at Ana Pi nolo Juan Panao at Catalina Osapin Francisco Pancheco at l\'L,lgdalena Sil'ahin Francisco Panicyan at Geronima Barla.va Pedro Paraan at Mal'i2 Pafiganyaya Francisco Parandall at Juana Dani Juan Pungil at Thomasina Ba li sa Bernardino Payari at Catalina Lualhati Pablo Polintan at Maria Bolahin Mateo Rivern at Juana Ligaya Bartolome Salamat at Cla ra i\'Iadangola Francisco Salamat at Diang Ysac Pablo Salamat at Maria Timbag Josef Sam pay at Geronima Salamin Josef Sandig at Catalina Conda Ventura Sanganalo n at Ysa bel Yum<wuman Antonio Saguel' at F I'uncisca Calliea Marcos Saquitan at Maria SarilHl~' Miguel Saquitan at Lucia Banayin Luis Saulan at Ana MlI1'ahin Francisco Sellaman at Juan.} Sampaga Juan Suay at Potenciana Guinh.wa Ygnacio Sulit at !'i'I aria Arauin Ventura Taquet at Maria Pindat Francisco Tanto at Lucia Bagain Lorenzo TauarUIl at Magdalena Pa;;;CUh!l~ Lucas Telebag at Fl'ancisca Uli Bartolome Tibay at Maria Onlayao Antonio Tongo at Maria Panauan Pedro Tofigohan at Josefa Palara Ventura Tubo at Maria Duias Agustin Tubos at Tomasina Camahoan Pedro Valitan at Clara Marlangola Ygnacio Yata at Maria Uri Gabriel Ybabao at Magdalena Panau:\ l1 (Dupn/ 111.aalChllWm 11g babasa /ltfo 1W twang 1849-1850 {~11 nagb{Lf/O 'nf/ A 'J)elliclo kuyu't m.a,ra-mi .~(t mga illan ang 1IMt[Juwala. Sa mutatalldrl?l.g "PADRON" ay masaHalikHik a11q Apeflido II(OIg Mndi pa pinapalitam ito.)

HOW TANAY APPEARS ON THE MAP IN 1940 AFTER THREE CENTURIES ON THE PRESENT SITE

(lgillllhit

Sf!

k<lpUllltihu/uulI

II!! A/eu/dot

JJwlicip«1

$im(JolI

B ellduiiu !1 l fe!1I1;;.)

ANGTANAY SA LOOE NG TATLONG SIGLO Talaan Ng Mga Nag~Punong Bayan At Makaibuduhang Mga Pangyayad Sa Bayan Ng Tanay (15n~1939) AYALA LIBRARl Tinipon at sinu/at nina ABOGADO JULIO

CATOLOS at ALCALDE SIMEON BENDANA

1571 Nang ika 16 ng Enero ay ihinigay ng Capitan General Miguel Lopez de Legaspi aog kapang~ yarihan kay Capitan Juan Maldonado oa sakupin aug mga naninirahan sa pangpang ng Ilog Morang at sa labing-isnng bayan sa baybaying ito oa kung tawagin ng mga Kastila ay "Rinconada de Moron", 1572

Sinimulan oa aog pagsakop at si Capitan Juan de Salcedo ang Dam una sa mga Kastilang lumusob sa baybaying ito. Sumuko aug mga bayang nanga sa baybay ng lawa datapua't aog mga bayan at nayan sa mga guJod at bundok ay hindi nakuha ng mga Kastila. Kabilang sa mga naglalabang "tingues" 0 tagabundok ay aog mga namamayan sa Bundok ng Tan-ay (Monte TAN~ AY) na ngayo'y kung tawagi'y Inalsan. 1573-1582 Sa panahong ito'y naglakbay at nagmisyon sa lahat ng bayan at nayon sa bay bay ng lawa at sa mga gulod at bundok ang mga paring Fran~ ciscano na sina Fr. Juan de Plasencia at Fr. Diego de Oropesa. Sa panahong ito itinatag ang isang visita ng bayang Morang na tina wag na Pilang~Morong (ngayo'y PiliUa) , at ipinailalim dito ang mga sumusunod na rancheria (nayon ng mga taong hindi pa binyagan) : Ranchllria

Monte Tan-ay Tigbi (sitio) Quisao Monte Yacat Dolo (rio) ..

Pint-Ino

Don Don Don Don Don

Francisco Casag Pedro Canayon Alonso Rael Pedro Bacay Vicente Bouan

1583 Humiwalay sa bayang Morang ang visita ng Pilang-Morong, nagkaroon ng pagsasarili, at na~ ging isang bayan na tinawag na PiliUa. Ang "Rancheria de Monte Ta n-ay" ay ginawa namang isang visita ng bayang Pililla. 1588-1591

Ginawa aug Morong na pangulong bayan sa baybaying ito ng mga paring Franciscano. Sa censo 0 pagbibilang ng mga encornienda noong 1591 ay ang bilang ng tao sa baybaying ito 0 "Encornienda de Moron" ay hurnigit kumulang sa 4,000 tao at ang nalilikom na tributo ay 1,000. Ang encornenderong Kastila ay si Don Hernando de Abalos. 1595 Itinatag sa ibaba ng Paynaan (0 Bosoboso) sa may Pantay ang isang visita ng bayang Morang na tinawag na Bar-as at ang illilagay na patr on ay Santiago Apostol. 1606

Nahiwalay ang visita ng Tall~ay sa Pililla at naging bayan. Ang unang kura ay si Fray Pe~ dro de Talavera. Marahil ay si Don Francisco Casag pa rin ang punong bay an. Ang patron ng balangay na nakararami na dili iba't nng nasa Monte Tan~aYJ na San I1defonso. ay s iyang inilagay na patron ng bagong bayan ng Tanay. Ang lala\vigang nakasasakop sa Tanay nang ito'y rnaging bayan ay ang La Laguna na noo'y ang cabecera ay nasa bayan ng Bay (Bai). Nang taon din ito itinatag ang rnisyon ng San Antonio sa Pantay ni Fr. Pedro de Talavera sa pook na ngayo'y kung tawagi'y LupangBayan.

ANG J'AN.tll' 8.1 Loon NO l'Al'LONG SlG:LO

1616

Sillasabi sa kasaysayan ng ruga paring Franciscano na kahi't na naitatag ang BARAS Hoong 1595 ay sa kakulangan nila ng mga misyonero ay ito'y nagpatuloy na visita ng MORONG hanggang 1616 nang ito'y mapaiialim sa ruga paring JeslIi-

tas.

dito at sa dami ng mababagsik na mga Aetn lin nangakali libot ay inilip~t ang bayan sa isang pook na kung tawagi'y Ibayo, isang legua at ka· iahati sa dakong saiatal1an din ng dating kinalalagyan. Nagtayo ng simbahang kawayan at kugon at ang iniiagay na patron ay San Salvador.

1620

1637. 1638

11li1ipat ang bayan ng Tanay sa visita ng San Antonio sa Pantay na eli bin ago ang pangalan

Sa kabundukan ng Daraetan ay mayroong isang mi syon na pinamamayanan ng mayroong apat na daang tao at marami pa doon ang hindi nabibinyagan. 16 39·1 640

at ang patron. Nang malipat na ang Tanay sa San Antonio ay sinunog JIg ruga Aeta ang simbahang kugon sa pamamagitan ng tunod ng pana na may ningas 113 apoy. Ayon sa ruga uiat ng simbahan sy ang nailigtas lamang sa sunog l1a iyol1 ay ang isang 11apakatandang lara wan (imagen) ng PUl'isima Concepcion na dinatnan, kasamasama na ng ruga taga Tanay noong sila'y ita tag na nmchel'ia ng mga Franciscanos. Sin<tsapantaha na ang lara· wang ito'y nahulog ~ kamay ng mga taga Tanay IlOong sila'y hindi pa billyagan at inaakala na ito'y nanggaling sa mga kawal ni Salcedo nang sila'y lumusob noong 1572. 1623

Nang ika 5 ng Enero ng haong ito ay bumaba ang maraming taga Tanay at napatungo sa ba· yang Pililla upang pakumpel sa Arzobispo Don Mig uel Garcia Serrano. Ang napakumpel ay 74 na lalaki at 91 babai. 1627

Nang ika lOng Febrero ng taong ito ay Lumaba ang 12 lalaki at 15 babaing taga Tanay na l<asama ang marami pang tagarito at napakumpel sa Arzobis po DOll Miguel Garcia Serrano sa Pililla. Kinabukasan ay mal'ami pang tagarito ang buma ba at pakukumpel sa Pililla d'a· tapua't ang Al'zobispo ay nakaalis na at doon na dinatnan ng nangagsihabol sa bayan ng Morong. Ang nakumpiiang tagarito sa Morong ay 20 lalaki at 33 babai. 1632 Nang taong ito nasunog ang bayullg Pililla at nadarnay na natupok ang simbahallg bato. Nang buwan llg Abril ay durnating sa Tanay (sa Pantay) ang Obispo ng Nueva Segovia na si Don Hernando Guerrero at kinumpilan ang 2 rnaginoo, 20 JaJaking Tagalog, 6"4 na babaing Tagalog, 4 na Aetang Jalaki, at 2 Aetang babai. 1636

Nang taong nakal'aan ay nasunog ang simbahall at bayan ng Bar~as na noo'y nasa dakong salatallan ng Paynaan (0 Bosoboso). Dahilan

Ang mayroong 13,700 intsik na nalabi sa may1'oong 33,000 intsik na natalo at natibog sa mga labanang nangyari sa La Laguna, Maynila at Bulakan ay tumungo sa kabllndukan ng Tanay matapos sunugin nila ang mga simbahan at mga bayan ng Pasig, San Mateo, Taytay, Antipolo at Baras. Ang simula ng gulong ito'y ang pagpatay ng mga intsik sa La Laguna, sa A lcalde Ma· for nn Kastila sa bayang Calumba dahilan daw sa mga pahirap na ginagawa sa kanila. Tumapok ang mga taga Tanay at gnyon din narnan ang mga mama mayan sa bay baying ito at doon nagtipon sa bayang Pililla. Sa Pililla itinayo ang real ng Capitan General Don Sebastian Hurtado de Corcuera na akibat ang isang hukoong binuboo ng mayroong 200 Kastila at 4,000 Tagalog, Pampango, at Kagayanes. Aug lahat ng lalaking tagarito sa baybayin na makapaghahawak ng sandata ay sumama sa hukbong ito. Dalawa ang hukbo ng ruga intsik; isa'y nasa may kinalalagyan ng ikalawang Tanay sa Pantay at ang isa'y nasa Santa Maria. Ang ikalawang hukbong ito'y magdamag naglakad sa pagpupu~ milit na magkasama sila ng hukbong nasa Pan· tay; kaya't nang sumalunga ang Alferez Aguilar llpang tiktikan a ng mga intsik, ay nakita ni. lang ito'y nakapagtayo na ng real sa lumang Tallay (lnalsan). Linusob ng hukbo ng Capitan General ang ruga intsik at ang iumang Tanay (Inalsan) ang unang nahulog sa kaniiang kamay, datapua't ang mga intsik ay nakaurong na sa Pantay at sinunog niJa ang ikalawang Tanay (San Antonio 0 Lu· pang Bayan). Nang araw na iyon, ika 23 ng Enero, 1640 ay nagkaharapan din ang dalawang hukbo sa Pan· tay. Gayon na lamang ang dami at tapang ng mga intsik kaya't sa unang sagupaan ay napipilan ang hukbong akibat ng Capitan General, datapua't siyang pagsalakay ng 500 kawal na kabayuhan ng Capitan General sa dakong likuran ng ruga intsik at gayon din naruan ang pag~

~ING

TANJJl- SA LOOD NG

~ ' .11' LO .\'G

S l(j路Ll)

:5aklolo un gina wa ng mga mamamanang Kapam- ruga kaparallgang puno ng bangkay ng mgu panga't Kagayanes, kaya't umUl'ong ang mga intsik, at matagal na panahong nagdulot ng maintsik at tumllngo ~a Rawang at Kalinawun na kapagkakasakit na amoy sa lahat ng pallig. Mainiwal1ang nagkaiat ang ruga bangkay ng ruga higit na anim l1a buwan na hindi mainoru ang tllbig ug mga ilog na kinabllbulukau ng ruga kasumahan nilang napatay sa labanan. Sa pagnanais I1g Capitan General na ruagka- ballgkay." roon ng kapayapaan ay inatasang makipngunaDARlLAN SA PAG-AALSANG ITO NG waan aug isang paring Jesuita nil Padre Esbin MGA lNTSlK AY N_4SUNOG AT NASlRA at isang Kastilang pinuno na si Capitan Enri- ANG LUMANG TAN-AY (INALSAN) AT ANG quez sa mga intsik na noo'y nangakatayo ang lKALAIVANG TAN-AY (SAN ANTONIO 0 mga real sa Rawang, Kalinawan at Trinchera. LUPANG BAYAN). SUMABOG ANG MGA Matapos allg ilang araw na pakikipagtaiastasan MAMAMAYAN DATAPUA'T NAGTlPONTlI1g d.llawang sugong ito, ay pinagl(ayarian na PONG MULl AT PINAGl(AYARIAN ANG isusuko ng mga intsik ang lahat !lilang sandata PAGLlPAT AT PAGTATAYO NG BAYAN SA at sila'y babalik sa Tondo sa Maynila 11a susu- POOl( NA KINALALAGYAN NGAYON. baybayan ng hukbo ng pamaha laan. Ang kaI{asamasama din ng mga taga Tanay ang iarasunduang ito'y linagdaan doon sa pook na knhg wan (imagen) ng Puri sima Concepcion na nyon tawagin ngayo'y Kalin~nvan. Sa pangalan ng sa salitsaling salaysay (tradicion) at gayon din Capitan General ay lumagda si Padre Esbin at naman sa aklat ng l(asaysayan ng mga paring Capitan Enriquez at sa pangalan ng pin uno ng Franciscano, ay noon daw mag-alsa ang I11ga intruga iutsik ay lllmagda ang kanilang Mandarin sik at lumusob sa bayan ay ito'y itinago ni Fr. at 22 pinuno sa hukbo. Geronimo de Frias sa mga dawag at s ukal sa Bumalik aug dalawaug sugo sa Pililla at isi- kagubatan, datapua't natuklasan ng mga intsik nulit sa Capitan General ang mtngyari sa kani- na kalaban. Ito daw ay sinibat ng dalawa ng lang lakad at ang lahat aY' nagagalak na at na- intsik, datapua't kahimahimala ang nangyari satapas na ang digmaan. Datapua't kinabukasan pagka't sila din ang namatay sa kanilang sibat nang sumalunga si Padre Esbin, Capitan Enri- at aug ikatlong intsik sa malaking takot ay nagquez at isang puiutong na kawai, ay nang pa- bigti at nagpatiwakal sa lugar na ngayo'y kun g 1.ungo na sila sa Kalinawan ay nabalitaan nilang tawagify Binitinan. Nangyari ang himalang ito ang mga intsik ay tumakas nang patungong La ng ika 24 ng Enero, 1640, kaya simula noo'y isiLaguna, kaya't tumungo sila sa lugal' ng Kay uusunod sa pista ng bayan ang Pista ng Mahal Taiyan at Simbalmll at doon nila natanawan sa na Birhen bilang ala-ala sa pangyayaring nn sakabila ng Sapang Kay Ulistok na dakong Balim- saysay. bing na nakatayo ang 75 kabayuhang intsik na 1640 sumisigaw na sila'y nagsisisi sa paglagda sa kaMatapos ang pagkasunog at pagkasil'a ng lusunduall. Sapagka't mahil'ap mapal'oonan kaagad ang katatayuan nila dahilan ~a napapagi- mang Tanay (visita sa Monte Tan-ay 0 Inalsan) tang salog 0 sapa, ay sila'y nakatakas na pa- at gayon din naman ang bayang ikalawa sa San Antonio (Ibaba ng Sungay, ngayo'y kung tawatungo sa Santa Maria Cabooan. gi'y Lupang Bayan sa Pantay), ay pinagkayaHinati ng Capitan General ang kaniyang hukrian ng kura na si Fr. Geronimo de Frias at bo: isa'y binubuo Ilg maraming mga kawal nn Fr. Diego de San Ildefonso at ng mga taong bapinangunguluhan ng kaniyang Maestro de Camyan na itatag ang kabayanan ng Tanay sa pook po ang pinabagtas ng kabundukan sa paghaboi na kinalalagyan ngayon datapua't patuloy din sa mga intsik at ~ng ikalawa'y pinangunguluhan ang pagtigil sa mga pinagbayanan ng mga pang Capitan General at ilang mga piling kawal milyang gagawa sa mga lupa doon. Kaya't naay napahatid sa mga banka at tumungo sa Matatag ang bayang Tanay sa lugal' ua ito at gibitak upang hadlangan ang lakad ng mga intsik nawang visita ang dating pinagbayanan. na patungong baybaying Siniloan. Dahil sa gi1641 nawang pagsunog ng mga intsik sa bayan ng Nang gabi ng ika 3 ng Enero ay narinig ang Siniloan ay waiang pukat na habol at pagpuksa aug ginawa sa kanila ng hukbo ng pamahalaan malalakas na putok na wad'y may nagdidigma dahilan sa pagputok na sabaysabay ng tatlong sa baybay dagat at sa mga kabundukan. Gayon na iamang ang pagpuksang ginawa sa bulkan sa Pilipinas na ang isa'y aug Sanguil sa mga intsik sa kabundukan ng Tanay at sa mga Mindanao. Pagka tanghali sa Idnabukasan ay baybaying Morong at Siniloan, kaya't sinaysay nagdilim n8man ang langit sa abo at matagal ni Padre Casimil'o Diaz sa kaniyallg "Con- hindi magkakitaan ang mga tao at gayon na iaquistas de las Islas Filipinas" na "Naiwan ~ng mang ang sindak ng lahat sapag1ca't ang dilim

ANG 1'.d.N.<lY SA LOOB NO 'l'A'L'LONG SIGLO

rahan sa isang rancheria sa pangpang ng ilog Limotan sa pamamagitan ng isang kasunduan na linagdaan ng dalawang panig, kaya't natatag ang misyon ng Limotan. Nang taon ding ito, ang kura dito na si Fr. 1645 Tirso de Sta. Maria ay nagtatag ng isang misyon Ang ikalawang Tan-ay (sa Pantay) ay simula sa bundok na malapit sa misyon ng San Andres, pa noong 1640 ay ginawang isang misyon ua at pinangalanan niya ng SAN PEDRO Y SAN kung tawagi'y SAN LUCAS Y SAN ANTONIO. PABLO. 1675 Ang misyonero na si Fr. Lucas Perez ay nagtatag sa kabundukan ng isa pang misyon na piNang taong ito napababa at napasama ni Fr. uangaianan niyang SAN ANDRES (ngayo'y ma- Francisco de Barajas sa misyon ng LIMOTAN dalas tawaging San Andales) . Ang unang bin- at kaniyang nabinyagan ang mga Aeta at tagayag ay ginawa nang ika 8 ng Diciembre, 1645. bundok na naninirahan sa mga rancherias ng Nang ika 30 ng Noviembre ay dumaan ang Tapusi, Asbat, Mamoyao, Macalia, Dadanbidig isa ng napakalakas na lindol at ito'y sinundan o Al'ambibit, Maquiriquiri, Bantas at Binoagan. pa ng mga ma hihinang Jindal ng mga sumunod Nang taon ding ito nagmisyon si Fr. Francisna araw. co de Torrejoncillo (kasabihan ng mga kapua na nakapanghuhula at nakagagawa ng himala) sa 1649 Sa gin.lwang Censo ng mga Franciscano sa kabundukan din ng Tanay at itinatag niya ang bay baying ito, ay ito ang katatayuan ng mga isang mi syon sa Iiog Lanatin na pinangalanan ng SAN ANDRES DE LANATIN. bayang magkakalapif:\,sa baybaying Morong: 1678 Biltmg Bilallg Sangkap rIg Nang taong ito naging kura dito si Fr. Pedro B.t1Y.<lN "9 , 9 tao trihuto simbahan Espallargas na bantog sa kasaysayan ng indus1搂0 80 Bato Binangonnn tria sa Pilipinas sapagka't siya ang tumuklas at Morong (matapos magkaroon nagturo sa Kabikulan ng paghabi ng damit sa 400 122 Bato ng malaking kamatay) abaka. (Isang bantayog ang bUang ala-ala sa 340 100 Kawnyan TANAY kaniya na itinayo sa Naga, Camarines Sur). Pililla (nasunog ang simbo.hnng bato 1I0011g 1632) ] ,'200 300 Kahoy Pinasimulan ang pagpapagawa ni Fr. Pedro Siniloan (sinunog ng mga de Espallargas ng unang simbahang bato sa baIntsik ang simbahnn noong yang ito sa pamamagitan ng atag ng mga taong 4.:>0 130 Kawayan 1040) bayan na totoong nagnanais na magkaroon ng 800 200 Bato Mnbitnk . . . . . . 120 (wo.lang ulati) sari ling simbahang bato kaparis ng mga bayang Santa Mal路io. Caboonn 450 (Ang Baras ay nasa bundok pa ng taong ito. Sa kalapit sapagka't nang 1673 ay M.kapagtayo na ng lugar na kung tawagi'y Kay Aliwas ay nakata- bagong simbahang bato ang taga Pililla (ito na tag ang visita ng Bintan na sakop ng bayang ngang simbahan boo hanggang ngayon). Karamihan ng salaping ginugugol ni Fr. Pedro de EsMorong). pallargas sa pagpapagawa ng simbahan ay mga 1666 abuloy sa Purisima Concepcion na nabantog noong Nang ika 28 ng Diciembre sa taong ito'y du- mag-alsa aug mga intsik. mating ang Arzobispo Don Miguel Poblete, tiNabuhay na naman ang magusot na salitaan ningnan ang ayos at kalagayan ng bayan, at ng paghahangganan ng Tanay at Pililla simula nagkumpel. Gayon ding binasbasan niya ang pa Hoong 1606 at pinakialaman ng Alcalde Mamali it na kampana (boo hanggang ngayon) at yor ng lalawigan. Pin aha rap ang mga mamaipinagbilin na ito'y tugtugin kung dinadatnan mayan ng dalawang bayan sa kanilang mga kura ang bayan ng mga sakuna (tempestades) kaga- at artg lahat nama'y nag-unawaan at pagkatapos ya ng pagkakasunog 0 nagbabalang bagyo. ay gumawa ng kasunduan na siyang pinagbataAng dalubhasang kura sa Santa Ana de Sapa yan sa paghahangganan. Ibinigay na parusa sa (Santa Ana, Manila) na si Fr. Francisco de Ba- sinomang tao na sumuay sa 'kasunduan ang pagxaj as ay kusang loob na iniwanan ang Maynila gaod ng dalawang taon sa mga daong sa malaupang rnanirahan sa l<abundukan ng Lanatin at king dagat. Ang saksi sa kasunduang ito ay daLimotan sa pagnanais niyang maikalat ang Santo lawang maginoo sa bayan ng Morong. Evangelio sa mga Aeta at mga taga bundok na 1679 di binyagan. Nang ika 7 ng Mayo ng taon din Lumaki ng gayon na lamang at umahon ang ito ay sa mabuting pagmirnisyon ng paring ito ay pumayag na magbinyagan ang mga nanini- tubig sa bayan at kapalayanan. Sa bayang Pi-

ay illabot ng gabi. Nang ika 23 ng Enero sa taong ito idinaos ang kaunaunahang pista ng bayan sa pook na kinalalagyan ngayon ng Tanay.

ANG TAN.d..!" SA LOOB tVG TAl'LONG S IGLO

lilla'y pumasok ang tubig sa loob ng simbahall kaya't ang pari'y sa koro nagmisa at ang mga tao'y nangasimbang namamangka sa loob ng simbahan.

:;anghan at hindi na ang bayan ng Bay. (Ang Tanay ay nasasakupan ng La Laguna simula sa 1606 hanggang IB5~ nang matatag ang Distrito de los Montes de San Mateo).

1695-1696 1680 Natapos ang paggawa ng simbahan at idinaos D. JOSEF LORENZO (Sa ibang talaan ay D. JOni Fr. Pedro de Espallargas ang unang misa nang SEF LAZARO). Ito ang pangalan ng unang natatalang tiyak na gobernadorcillo ng baika 20 ng Abril ng taong ito. Ang simbahang yang Tanay ayon sa naJabing kasu latang ito'y natayo sa may kinalalagyan ngayon ng pa~ lengke na ang pinakalikod ay sa loob ng pader hindi nas ira sa ating Tribunal na naisalin ng patio sa gawing IIaya. Ito'y nakaharap sa ng ilan nating rnatatanda sa dahilang noong 1865 ay natuklasan ang Archivo ng bayan dakong lIaya, ang gawing kinalalagyan ngayon ay kinain ng anay. Sa mat andang Libro de ng Calle Misericordia ay loob ng simbahan at Bautisrno ng Simbahan ay ang nakikitang ang sapulan ng Calle Mag-ampon hanggang may pangalan noong 1696 na naging padrino sa pader na rnataas ay siyang bahay-pari (convento). Sa gawing Pililla ay dumadaloy ang lIog isang binyag ay D. JOSEF LORENZO. Tanay na noon ay bumabagtas simula sa Kay ( KrlllY sa p alll /IIIII11W /IOIi II!] Golul'llOdorci/lo 0 CapiSaray sa Ilaya, tuloy sa kinalalagyall ngayou ng t /II/ silll llia sa 1695 hRll gga ll g 18路17 uy /liJl(/; (illitiyak allg Tribunal at ng Glorieta, tuloy ng Libis oa ua- (aoll sa pagkasa/aysay; (!Ilg ibig sa billi" 1I0o'y ang ' Iangllmamaybay sa Calle Dalisay na noo'y pangpang ng lwa ll!J ta oll JIg pU1I1 l1 maJlall o11. NUlIg "'9(1 parlallOlIY ng ilog, tuloy sa Kay Tareo, at sa Wawa huma- i/ o'y IIII!J ]lag11;/i IIg goberllador cillo lIy gi ll aga!lJa IIg Dici embre, Ell ero, 0 F ebrel'o, kaya', (wy Pllllltll lw gkll /tm han tong sa lawa. lIiya' y gllmaga myos 0 p 1l111(11,atOllg (occr/(l l'J so l1a ll g araw Sang-ayon sa mga saUtsaling :;alaysay (tra- o bu wollo (kllng millsoll) IIg taOllg kllIl Ullod.) dicion) ay nang i1inalagay ang unang busulan Sa ibang mga kasul atan at aklat ng simbahan at maraming tao ang nasa ibaba at pinanonood ang mga pangalan ng ibang nag-punong bayan, ang mga ceremonias ay dumulas ang busulan. halal 0 pangsamantala, simula nang rnasakop Ito daw ay sinangga ng isang tao na noo'y nasa tayo ng rnga Ka stila, 0 sa nalolooban ng 1606 itaas na inihalang ang ka11iyang katawan hanghanggang 1695 ay itong mga s umusunod: gang sa lumuwa ang kaniyang rnga mata kaya't nangakaiJag ang maraming rnatatanda, babai at D. FRANCISCO CASAG bata na nanganonood sa ibaba. Ang pangalan Pinuno ng Tanay noong 1578-1583 ; at marang taong ito na nag-alay ng sariling buhay sa hi! siya din ang unang gobernadorcillo noong kapakanan ng marami ayon sa rnga salitsaling ito'y maging bayan ng taong 1606. salaysay ay Juan Barasigan. Ang mga surnunod sa kaniyang nagpuno ay 1682 itong mga sumusunod: Nang ika 19 ng Junio sa taong ito'y ipinag-utos D. JUAN BINGBING ng Alcalde Mayor Don Fernando Castel na magD. NICOLAS LIBIR karoon ng pangkalahatang pulong ang mga magiD. MATHEO BINTAYO noo sa dalawang bayan ng Tanay at Pililla sa D. FRANCISCO GUIYNG harap ng kanilang mga kura at pag-usapang m a~ D. PABLO VICA hinusay at pagkasunduanan ang hangganan ng D. PEDRO ANOBING dalawang bayan. D. PEDRO TIPON AN Hindi nalaon at sa taon ding ito ay isinakdal D. PABLO MIG ng mga taga Pililia 5i Dona Magdalena Silvana D. GASPAR PEREZ (0 Abana) na taga Tanay na sinasabi nilang IuD. ALONZO MALAYO malampas ng paggawa sa mga lupang nasasaD. JUAN DIMAO kupan ng Tanay sa tinatawag noon lla Maytubig D. JUAN BANTAYAN (marahil sa May Bal-on sa Halang na Gubat). D. PEDRO PONPON Nang taong ito iniwanan ng Baras ang kinaD. JUAN BAGOLAN lalagyang Iugar sa kabundukan (sa Ibayo) at D. BERNARDO TANGUI lumipat sa lugal" na kinalalagyan ngayon at ang D. VENTURA SALAVIR inilagay na bagong patron ng bayan ay San Josef. D. PEDRO ALIHAN 1688 D. MATHEO SACOLOG Nang taong ito'y ginawang pangulong bayan D. NICOLAS CATOLOS (cabecera) ng lalawigang La Laguna ang PagD. MIGUEL CAYNGIT

. tNG l '.d.N.d.l' SA LOO}] NO 1' ..17'I"ONG S[(;'LO

D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D.

AGUSTIN TUBOS FRANCISCO AYTA LORENZO SALlUA TOMAS TALBAN AGUSTIN GAT BALJNGASAY NICOLAS PIGUING JUAN TABOG JUAN TAAS FRANCISCO COTA JUAN PANGAN SEBASTIAN QUARESMA ANDRES SASAO DOMINGO BAN A FRANCISCO FLORES SIMON LICSI PEDRO PIGUIL JUAN SUAY SEBASTIAN CAPILIT MARCOS ARIOLA ALONSO PILIT PEDRO TONGOHAN ANTONIO ADYA (0 ADIA) PEDRO DE GUZMAN (Ito'y tiyak na gobernadorcilto capitan noong ~63)

D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D.

LUIS MERCADO VENTURA FIESl'A DIEGO PASQUAL VENTURA DE MENDOCA JUAN ISIP JUAN DIMAANLIG JUAN MANALO PEDRO BAUAS FRANCISCO CAYNAG JUAN SEGURA LUIS DE MENDOCA JUAN BAPTISTA AGUSTIN TIBAY NICOLAS CORTES PEDRO COLlHA FRANCISCO DE LUNA FELIPE DIMASUAY DIEGO SALVADOR JUAN CAPILIT DIEGO MACARAAN FRANCISCO LLANO JUAN ISIDRO ANDRES DE LA TORRE NICOLAS CABAR1T FRANCISCO BARTOLOME DIECO LAZARO FRANCISCO PAXARDO ANTONIO SAQUET SIMON CASAYOG LORENZO HOSTIN FRANCISCO MANA

D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D.

ALONSO DANIEL IGNACIO CABIGLA0 PEDRO JACINTO MIGUEL PEREZ JUAN PABLO JUAN VIRAY PEDRO MANUMBALAY MIGUEL CAARLAY (CARLAY) SIMON DE LOS SANTOS ANTONIO MEND07,A FRANCISCO PUERTOLLANO AGUSTIN CAPILIT FABIAN RUFINO PEDRO TIPONAN JUAN SALAMANCA THOMAS DE AQUINO FRANCISCO CARLOS PEDRO DE LA CRUZ SALVADOR PAGTALONAN ALONSO RAFAEL (Tiyak na pangsam:lntaiang Capitan noong 1682 sapagka't gayon ang sinasaysay sa isang kasulatan na ito ang humal'ap sa mga kinatawan ng Alcalde Mayor ng La Laguna at sa mga taga Filma nang pag-usapan ang tungkol sa mga hang-ganan,)

D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D. D.

BERNARDINO DIMATA..'lGUIHAN MIGUEL JULIAN MIGUEL CABAGO DIEGO ALVAREZ JUAN GALANG PEDRO TANGCALAN FRANCISCO SALVE ANTONIO VELASQUEZ DOMINGO LACTAO CHRISTOBAL DE LA CRUZ MATHEO DIMAANLIG PEDRO ALONSO LORENZO JUSTINIANO ANDRES PASQUAL NICOLAS DE RAMOS LUCAS MARCELO JUAN SABINIANO

1696-1697 D. AGUSTIN VILLEGAS Nang taong ito binuhay at pinairal ni Capitan General Don Fausto Cruzat y Gongora ang "Ordenallzas de Buen Gobierno" na itinakda noong 1642 ng Capitan General Don Sebastian Hurtado de Corcuel'a, Mahigpit na ipinag-utos 118 ang paghahalal ng mga punong bayan ay sa bahay pamahalaan gawin, Tatlong maginoo ang inihahalal ng 12 cabezas de baral1gay at ang mga pallgaian nila'y ipinadadaJa ng

.(SO ,7'芦1N.41' SA L0011 Nr; 'l'Jl1'LON(; SIGLO

kura sa Capitan General na siyang pumipili ng isa sa tatlo upang ilagay na Gobernadorcillo ng bayan. 1697-1698 D. SIMON VILLEGAS Nang taong ito tinangkang sakupin ng P il illa ang Lubigan at lupaing napapagitan sa dalawang baysn hanggang sa Ilog ng Tanay. Nagharap ng tutol ang mga maginoong D. Fl'ancisco Cainag, D. Miguel Perez, D. Juan !sidl'O, D. Bernardino Dimatanguihan, D. Pedro Tiponan at D. Simon Villegas sa maykapangyarihan at hiniling nila na i1abas ng PiliUa ang matandang kasunduan at ipal iwanag nila kung bakit masasakoI> n ila ang mga lupaing sinasaka ng taga Tanay hanggallg ~a !log ug Tanay. Ang naging hato l ng Mimstro Provincial ng ruga Franciscano a)T sundin ang dating kasunduan ng dala路 wang bayan at ang sumuay ay multahan ng apat na 1;'iso at ipasok na limos sa simbahan. 1698-1899 D. BALTAZAR DE LA CRUZ 1699-1700 D. NICOLAS CATOLOS Mula pa ng taong 1695 ay uagsibaba aug mga Aeta mula sa kabundukan ng Limotan, Lampon, Tuliapes, at San Andres (0 San Andales) at napabibinyag sa Tanay. Nang taong ito nagbawal ang Pililla sa mga tagaroon ng pagbibili ng kawayanan sa taga iballg baya n at gayon din aug pagsasaul i ug kawayanan sa mga maginoo ng baya n k ung ang isang tagar oon ay Wipat na sa kalapit bayan at walang anak 11a t unay. 1700-1701 D. JUAN PIGUING Nang taong ito nagsiJayas at tinungo ang kagubatan ng mga taga bundok at Aetang llama mayan sa misyong Limotan dahilan sa pinapagbabayad sila ng tributo ng Paruahalaan. 1701-1702 1702-1703

D. ANDRES DE LA CRUZ D. SALVADOR ALIUALAS

1703-1704 D. ANDRES SANGCAY Iniwanan ng kura ang visita Ilg San Antonio at pumisan ang karamihan ng tao sa kabayanan ng Tanay. datapua't hindi rin iniiwanan ang paggawa ng mga lupaing sinasaka at tinatamnan ng sarisaring halaman na pakikinabangan. 1704-1 705 D. ANTONIO DE LOS SANTOS Iniutos ng pamahaluan na bigyan sa bawa't taon ang kura tuwing ar aw ng Do~ mingo ng wa long bagong tao na magli -

li ngkod ng wa lang bayad upang tumulong sa s imbahan at su mama Ea kura kung sumasaiullga sa bundok 0 kung pumaparoon sa ibang baya n. Mahigpit na ipinagbawal ang silbe. (Paninilbihan ng isang nangangasawa sa mga magulang ng babai.) 1705-1706 D. JOSE DE LA CRUZ Mahigpit l1a pinadadalhan ng Santisimo Sacramento sa kura c:ng maysakit sa kaniyang bahay, at kung hindi ito tupaI'in ay aalisin ang estipendio 11a kanilan g tinatanggap sa pamahllJaan. 1706-1707 D. JUAN F AJ ARDO 1707-1708 D. DIEGO MARTIN 1708-1709 D. VENTURA SANTIAGO 1709-1710 D. ESTEBAN PASCUAL 1710-1711 D. JUAN PANGAN 1711-1712 D. JUAN PAGCATIPUNAN 1712-1713 D. BALTAZAR MULl 1713-1714 D. ANTONIO CAPULI 1714-1715 D. GABRIEL BAUTISTA 1715-1716 D. FRANCISCO DE LOS SANTOS 1716-1717 D. JUAN DE LOS SANTOS Nang ika 24 ng Septiembre ay malala~ kas na lindol ang dumaan at narinig ang putok ng bulkang Taa!. 1717-1718 1718-1719 1719-1720 1720-1721

D. D. D. D.

JUAN DE LOS SANTOS AGUSTIN SELLES GASPAR ZEREZO FRANCISCO GERONIMO

1721-1722 D. ALONSO DIMATANGIHAN Mahigpit na ipinagbawa l ang paggawa ng alak sa tuba. 1722-1723 LJ. MIGUEL SANTIAGO 1723-1724 D. GABRIEL PASCUAL Nang taong ito naging kura dito ang predicador na si Fl'. Alonzo (0 Ildefonso) de la Zarza na katatapos lamang sa paghahawak ng t ungkuling Mini stro Provi ncial ng mga Franciscano. 1724-1726 D. JUAN SAN BUENAVENTURA 1725-1726 D. PASCUAL DE LOS SANTOS 1726-1727 D. MIGUEL PLACIDO 1727-1728 D. JUAN PASAMBA 1728-1729 D. BALTAZAR LUCAS DE JESUS 1729-1730 D. JUAN ALFONSO 1730-1731 D. PASCUAL DE LOS REYES Pumutok ang bulkang Banahaw 1731-1732 D. JUAN DE LEON Ayon sa talaan ng mga paring Fran~ ciscano ay ang bUang ng tao dito ay humigit kumulang sa 600 tao. 1732-1 733

D. JUAN DE LA ROSA

ANG TAN.AY SA L0011 I'm TATLONG SIGLO

1733-1734 1734-1735

D. LUCAS XIMENEZ D. JUAN MERCADO

1735-1736 D. ALONSO LAZARO Tumungo sa Jalajaln ang mahigit na 500 taga Tanay at napakumpei sa nandoong Obispo Dr. Don Manuel Antonio de Ocio y Ocampo simula nang ika 19 hanggang ika 23 ng Diciembre. 1736-1737 1737-1738

D. PEDRO DEL ROSARIO D. BARTOLOME DE LA TRINI-

DAD Nang ika 15 ng Enero sa taong ito'y dumating dito ang Arzobispo Don Juan Angel Rodriguez at nagkumpel. Ang padrino ng 74 na lalaki ay si D. Juan Piguing at ang madrina ng 64 na babai ay si Da. Cathalina Emel'enciana. 1738-1739 D. JUAN ATANAClO 1739-1740 D. FELIPE DE LA CRUZ 1740-1741 D. FERNANDO TRINIDAD 1741-1742 D. JUAN DE LA CRUZ 1742-1743 D. FRANCISCO BERNARDO Nang taong ito naging ku1'a dito si Fr. Juan de la Cruz na naging Minish'o Provincial ng mga Fl'anciscano noong 1732 hanggang 1735. 1743-1744 D. JUAN GONZALES Nang taong ita'y rnalalakas na lindol ang nagsidaan. 1744-1745 D. AGUSTIN DE LA CRUZ 1745-1746 D. FRANCISCO DE LOS SANTOS 1746-1747 D. TOMAS DEL ESPIRITU SANTO 1747-1748 D. JUAN ALCANTARA Naging kura sa bayang ito si Fr. Francisco Xavier de Toledo. Sang-ayon sa mga aklat ng simbahan ng mga taong ito, ang bayan ng Tanay ay binubuo ng walong cabeceria (barangay 0 balangay) at ito'y: (1) Nuestra Senora del Rosario (2) San Joseph

(3) San I1defonso de Tan-ay

(4) (5) (6) (7) (8)

SaIl San San San San

Francisco de Maytubig Pedro de Alcantara Lucas y San Antonio Andres Apostol Agustin de Balogbog

1748-1749 D. JUAN FERNANDO 1749-1750 D. MARCELO DE RAMOS Nang ika 11 ng Agosto ay nasindak ang mga mamamayan dahilan sa malalakas l1a putok ng bulkang Taa!. Nang taong ito'y madalas ang daan ng mga lindol. 1750-1751

D. SANTIAGO SALVADOR

1751-1752 D. ANTONIO RAFAEL Nang taong ito'y pinagbawalan ang rnga punong bayan na gum<>.nap ng tungkuling gobernadorcillo at cabeza de bara11gay na panabay. 1752-1753 D. NICOLAS CATOLOS Nang taong ito'y sa utos ng Capitan General ay nagtatag ang mga Alcalde Mayor ng paaralan sa lahat ng bayao. 1753-1754 D. NICOLAS DE RAMOS Itinatag sa bundok ang Rancheria ng LICO. 1754-1755 D. PEDRO DE LA CRUZ Nang ika 8 ng Diciembre ay narinig ang putok 11a kasil1daksindak ng bulkang Taa!. Uroulan ng abo ng gayon na lamang kaya't nasit"a ang mga pananim at ang mga halaman ay hindi bumunga ng mabuti. 1755-1756 D. HILARIO DE LOS SANTOS Nasunog ang halos kalahati ng mga bahay sa bayan. Nagkaroon ng kamatay at mayroong 250 tao ang namatay. 1756-1757 D. LUCAS PAGHALONAN Ang bHang ng tao ar 1,203 at ang tributantes ay 570. 1757-1758 D. BERNABE DE LA CRUZ Nanaog ang hatol ng Real Audiencia ukol sa pagkakahanggan ng Tanay at Bosoboso sa lupaing Pantay. Pangataw31lang ginag&wa at pinauunlad ng ruga Kastila ang mina ng bakal sa Sta. Ines. 1758-1759 D. LEONARDO SUAREZ Ipinagbawal ng pamahalaan ang karaniwang ugaling maghalal ng punong bayan sa pamamagitan ng lJagboto ng lahat ng mama mayan ; at mahigpit na ipinatupad ang paghahalal sa punong bayan ng 12 maginoo na siya lamang mayroong gayong karapatan. Ipinagbawal na maglinis at magwalis ang mga babai sa patio, simbahan, at kombento. 1759-1760 D. MARTIN DE LA CRUZ Binanggit na naman at iniutos ng Real Audiencia ang pagkakahanggan ng Bosoboso at Tanay sa lupaing Pantay. 1760-1761 D. GERONIMO DAMIAN Mahigpit ang nanaog na utos na lahat ng tao ay magsimba, magbayad ng buwis, at ipinagbawal ang pagtatayo ng bahay

ANG T..d..NAY SA LOOB NG TA1'LONG SUlLO

na malaJayo sa kalahating legua mula sa simbahan. 1761-1762 D. JUAN BERNABE 1762-1763 D. ANDRES DE LA CRUZ Dahilan sa paglusob ng mga Ingles at pagsuko ng Maynila ay maraming tagaroon, t aga P asig at taga iba pang bayan aug nagsitapok dito sa Tanay. Walang t igiJ aug pagsasa liksik na ginawa ng mga Ingles sa lawa at mga kabundukan at sinalunga nila ang l\fina ng Bakal sa Sanla rnes na kanilang sinh'a, at iniwaiSak t uloy ang gawaan doon ng bomba at canon ng pamahalaang Kastila. 1763-1764 D. FRANCISCO REYES Nang magtatapos ang buwang Enel'o ay tinaga ng mga tulisan sa kapalayanan ang matandang maginoong D. Juan Fernando. 1764-1765 D. GABRIEL DE SAN JOAQUIN Dumating ang utos ng Capitan General na aug punong bayan ay kailaugang maJ'llllong magsaiita at sumulat ng wikang 1<astila; na dapal ilonl{ igaiang at pakitaan ng mabuti ng mga Alcalde Mayor at mga kUl'a. Itina kda din l1a ang Fondo Comunal ay mag ugugol lamang sa (1) bayad sa mga kantores, sakl'istan at taong simbahan (2) sa guro ~a paaralan, na itinakda na ang sueldo ay isang piso at isang kabaug bi gas sa isang buwan (3) sa paghahalal ng gobernadorcillo 0 punong-bayan at (4) ang 30/0 ay gugol sa paglikom ng tributo 0 buwis. 1765-1766 D ..JO~EF JOAQUIN DE JESUS Itong p\mong bayang ito ay maputing kaibigan ng Alcalde Mayor ng lalawigang La Laguna na siya daw kumaltas sa tatlong nakasulat sa nomina na hala! ng bayan upang ito ang malag-ay. Ito daw ay kasabuwat "g Alcalde Mayor del Barrios sa mga ginagawang pagpapasuhol, sa pagkupit sa paglikom ng tributo, at sa paggamit ng mga t aong bayan sa paggawa sa kaniyang iupain 0 sarBing gawain. Ito'y kinamuhian ng mga mamamayan dahilan sa kaniyang kabagsikang magparusa kagaya ng paghapit ng ipit na nagbabaga sa mga daliri ng kamay at paa ng isang taong pinagbibintangang tulisan, at sa paglalagay niya ng apat na bantay na tao sa kaniyang bahay sa gabi at araw. Sa bahay ng kapitang matanda Da si D. Nicolas Catolos, sa kaniyang pamumuno na kasama si D. Lucas Paghalonan, 路D.

Francisco de los Reyes, at D. Lucas Ximenes ay nagpulong ng lihim ang halos lahat ng mamamayan at gllmawa ng isang kasulalan na pinagkaisahan na gawin ang Jahat ng paraan upang maalis sa kat ungkulan si D. J osef Joaquin de Jesus at tuloy silang nag-ambagan ng salaping gagamitin sa pagsasakdal sa maykapangyarihan. Nagtagumpay sila at nabilanggo si D. Josef Joaquin de J e!'lus. Nang taong ito'y na banggit sa Memorial ni Viana na ang kahoy na tekla l1a nakita niya sa bayang ito (sa Bukal) ay tanim ng dalawang paring Franciscano at iyon daw ay 23 taon bago namulaklak. 1766-1767 D. MIGUEL ALEXO (GOBERNADORCILLO 0 CAPITAN) D. FRANCISCO DE LA CRUZ (TENIENTE MAYOR) Sinamsam ng A lcalde Mayor del Barrios ang mal'aming trigo na inan i sa bayang ito at kinalakal niya at ipinadala niya sa galleon nn noo'y nasa Maynila na lalayag na patungo sa Mexico. GAyon na lamang aug galit ng mga tao kaya't hindi muling nagtanim ng trigo. Sapagka't hindi ' makipagsabuatan ang punong bayang ito sa pagpapasuhol na siyang pa lakad ng Alcalde Mayor, kaya't aog punong bayang ito'y pinarat angan na hindi daw sumunod sa utos na magpadala ng repartimienlo 0 mga tao na puputol ng kahoy sa kabundukan ng Pangi! upang gamitin sa paggawa ng bahay pama hal aan ng lalawigang La Laguna. Ang kadahilanan n g pagkahuli ng pagdating ng repartimiento ay sapagka't ang mga tao ay ayaw pumarooll dahil an sa di binabayaran sila ng Alcalde Mayor na siyang kumukupit <law ng kabayal'an. (Sa paratang na pagkupit ay nabilanggo ang Alcalde Mayor del Barrios noong ika 12 ng Diciembre, 1766). Nang ika 26 ng Septiembre ay nanaog ang utos ng Capitan Gener al Don Joseph Raon na pinawawalan na sa bilangguan ang naging punong bayan D. Josef Joaquin de J esus. Gayon din namang ipinasiyasat niya ang namlillO sa pagsasakdal na sina D. Nicolas Catolos, D. Lucas Paghalonan, D. Francisco de los Reyes, at D. Lucas Ximenes dahilan sa paglabag nila sa Reales Ord enanza~ na nagbabawal sa pag-aambagan ng walang pahintulot ang pamahnlaan. Kaya't ang apat na pamunuan at ibn pang nags Hagda sa kasu-

. INO l'.dN..dl' Sd Z,OOU !I"U 'l'.J'1'LONG S LGLU

latall at lIagsipag-ambagun ay inaJisan ng ka l'apatan sa paghahawak ng katungku Jan sa bayan 0 pakikiaJam sa paghahalul ng mga pUHang bayan (路.'oz activa y pa-

siva).

1767-1768 D. MIGUEL ALEXO (DE FACTO ) D. FRANCISCO DE LA CRUZ (TENIENTE MAYOR) Sil1asabing ginansa l ang pagkakapitan

sa bayan dahilan sa walang halalan; nguni't sang-ayon sa batas ay dapat magpatu Joy ang punang bayang D. Miguel Alexa

siyang capitan noong tao ng nakaraan (de facto) ; data pua't sapagka't siya'y nabilunggo da hilan sa mga paratang ng Alca lde Mayor del Barrios kaya't sa panahong siya'y n asa bilanggllan ay ang Pl1nong bayan ay ang Teniente Mayor na si D. Franci sco de In Cruz. Ang kadahilanan ng hindi pagkakal'oon ng gobel'nadorciJlo ay ang pagkaliarcon ng da lawang 110mina ng mangagpupunong bayan dalapua't IIi alil\ ma'y hindi kinilala ng pamahalaan.

11<1

Nang ika 3 ng Febrero ay dumating dito ang Alcalde Mal:,0r 11a si Don Ignacio Fernandez na humalili sa Alcalde Mayor del Barrios at siniyasat ang kasulatan sa pag-aambagan ng mga mamamayan l;ia paglaban sa kay D. Josef Joaquin de Jesus lloon g 1765. Sapagka't hindi niya natagpua n s ina D. Nicolas Catolos at iba pang pamunuan ay ipinag-utos niya sa lahat ng bayan sa boong lala\vigan na hulihin sila at dalahin sa P2.gsanhan. Nang ika 17 ng F ebrero ay pinawaIan na sa bilanggllan sa Maynila si D. Miguel Alexo. Napatunayan na ang nagpabilanggo sa kan iyang Alcalde Mayor del Barrios ay sumira sa salaping ibabayad ~a mga magkakahoy na tagarito't taga ibang bayan na nangagkahoy sa Pangi! pa ra Sel gagawi ng baha:v pamahalaan ng lalawigan sa Pagsanghan. Nang ika 17 ng Septiembre ay ginawa ang halalan ng mga punong bayan sa harap ng Alcalde Mayor dntapua't hindi niya binigyang panahong mal<adalo ang kura ng bayan na si Fr. Francisco de San Miguel at ang karamihan ng mga mamamayan. Ang ll1mabas na tationg palagay sa nomina para sa tungkuling gobernadorcillo ay sina D. J ose Constantino (7 boto) , D. Juan de San Feli pe (4 boto), at D. Juan Alfonso (3 boto). Dahilan sa di pagdal o

~a halalang ito at di pagbibigay ng kurokuro ng kura sa baran na si Fr. Francisco de San Miguel, ay ipinasiyasat ng Capitan General Don Joseph RaOll <lllg kaciahilanan at nang ika 23 ng Octubre ay sinulat ng nasa bing pari ang kaniyang paJiwanag sa Capitan General. Isiniwalat niya ang mga pagpapasuhol na gi nawa ng Alcalde Mayor Don Santiago del Barrios at ni D. Jo:;ef Joaquin de Jesus at. gayon din naman ang pagmamadali at lihim n a paghahalal na ginawa ng Alcalde Mayor DOll Ignacio Fernandez na dumating ng gabi /;ia Tauay na hindi nagpasabi sa kura ni sa mga taong bayan na magka.karooll ng halala11 at mayroon lamang nn 24 oras al1g itinigil.

1768-1769

D. JOSE CONSTANTINO

Nang 1I1lang al'3W Ilg Enero ay sa ut.o.:; ng Alcalde Mayor Fernandez na tumutupad sa utos din naman ng Capitan Genera l Raon ay pinalitan ang Kapitangmatanda na si D. Geronimo Damian at inilagay na kapalit si D. Pedro de la Cruz, at gayon din pinalitan aug tationg Cabezas de Barangay sa dahilang silang mga pinalitan ay nakalagda sa kasulatan sa pag-aambagan at saklaw ng hatol ng Real Audiencia na hindi makapaghahawak ng katungkulan. Nang ika 26 ng Enero ay dllmating sa Tanay ang Alcalde Mayor Fernandez upang idaos allg hula Ian ng mangagpupuno sa taong ito, Nang hingin niya sa pari ang li stahan ng mga ipalalagay sa mga katungkulan ay ang ibinigay sa kaniya ay isang kahilingan ng mga taong bayan na ipagpaliban muna ang halalan sa loob ng dalawang-pung al'aw. Ang kadahilanan ng pagpapa libang hinihiling ay upang makaboto ang marami sa dahilang inalisan ng kai'apatang ito halos ang boong bayan nt hindi pa natatapos ang nabibit in ni la ng kahilingan sa Real Audiencia na manumbalik na ang lcanilang karapatang makaboto at makapaghawak ng katl1ngkulan. Hindi idinaos ng Alcalde Mayor ang haJalan at kaagad na humingi ng payo sa Capitan General. Nang ika 20 ng Odubre nanaog ang utos ng Capitan General Don Joseph Raon na tumagpos sa usa pin at sigalot na ito ng bayan. Ipinatigil na sa Alcalde Mayor Don Ignacio Fernandez ang pagdadaos ng hal alan para sa taong 1768, sapagka't ang mga nahalal noong 17 ng Septiembre,

. INO 1'.dNAY 8.1 U)OB SG T.J. 'f LON(; ,':NOU)

1767 ang siy.mg pillapllllllngkulan simula llg taong ito. Gayon din ipillabalik sa katungkulan ang Kapitang-Matullda na si D. Geronimo Damian at ang tatlong Cabezas de Bal'allgay, na bagaman daw at sila'y nasasaklaw ng utos na alisan ng karapatan sa pagboto at paghahawak IIg katungkuian, ay iyon daw ay ang kahulugan ay sa pagbolo lamang at sa paghahawak ng katungkulan na halal ng bayan. Gayon din pinagbawa lan ung mga Kapitang-Matanda na makialam ng lubu san sa pamamalakad sa bayan sapagkaJt sila'y hindi aug nakapallgyayari kung hindi ang Kapitang-Basa\ (gobel'nadorcillo actual) , sap agka't ~\I1g mga Kapitang-Matanda ay tagapayo lamang. At hi ndi r in daw kailangan sa Idnalalabasan ng halalan aug kurokuro (certificacion) ng kura ng bayan kung hindi s ila iamang ay kailangan humal'ap sa oras ng paghahalal. Nasiyahan ang bayan sa hatol na ito at hindi nalaunang nabalik muli aug kal'apatan ng mga mamamayan sa pagboto at paghawak ng mga katungkulan . Nang taong ito nagsi mula ng pagiging kura dito allg isallg predicador ng mga Franciscano na si Fr. AI'onso de Fentanes. 1769-1770 D. JUAN DE SAN FELIPE Nang taong ito ipinag~utos ang pagpapnganap ng mga linalaman llg REALES ORDENANZAS FORMADOS POR EL SUPERIOR GOB I ERN 0 Y REAL ACUERDQ ng Capitan General Don J 0seph Raon, 1770-1771 D. JUAN ALFONSO Nang kalahatian llg Junio ay pinatay ng mga tuli san ang isang mamamayan dito doon sa kabundukan, Nang ika G ng Octubre ay kinasal ang Kastilang Don Vicente Gonzales Cosio na katiwala sa Mina ng Bakal sa Santa Ines kay Francisca Geronima, dalagang tagarito. 1771-1772 D. PEDRO DE LOS SANTOS Nagsimula nang pagbaba sa Tanay ang mal'aming taga bundok lalong-Ialo na ang mga taga Daraetan. 1772-1773 D. LEONARDO SUAREZ Patuloy ang pagbaba ng mga taga raetan dito sa Tanay.

Da~

1773-1774 D. JUAN BERNABE Nang taong ito ay pinapagbayad ang gobernadorcillo ng media anata bago manungkulan fit nagsimula na ang gan itong

palakad. Ang Ingenierong Kastila nn si DOll Miguel An tonio Gomez na kaibigang mabu ti ng kurang Fl'. Alonso de Fentanes ay madalas sa bayang ito. Siya ay madalas sa kabundukan at si niya sat at pin ag-aralan ang mga lugar sa pangpang ng Hog Tanay na maaari ng paglagyan 0 pagtayuan ng "felTeteria, fa brica de auelas y f undicion de al'tillel'ia." Nang taong ito bina lak at s inimulan ng kUI'a dito na si Fr. Alon so de Fentanes ang pagtatayo ng bagong si mbah ang bato, sapagkat aug s imbahan g ipinagawa ni Fr, P edro de Espnllargas noong 1680 ay ma laki na ang kasil'aan. Pinangatawanan ng lahat ng taong bayan ang paggawa sa simbahan ng walang bayad. 1774-1775 D. JOSE CONSTANTI NO Ilinagay sa mga baybay llog ang mga labrahan ng mga batong buhay na Ilanggagalillg sa 1'umihaya, at ilinagay uaman sa may Iikod ngayon ng si mbahan ang labr a han ng mga batollg buhay na nan ggagaling sa may dakong Bukal. Inihanda ang isang Iibong kabang apog. Ang pagkain sa mga mamamayang wa lang t igil sa pag-aatag sn paggnwa sa s imbahan ay pananghaii an lamang. 1775-1776 D. LEO NARDO SUAREZ Patuloy ang paggawa ng s imbahall at mahigit na isang vara ang na ilagay na pader sa pal igidiigid ng gusa ling ginagawa. Nang taong ito illilibing sa presbitero ng lumang simbahan ang bangkay ng nagi~lg Def inidor ng ruga Franciscano na si Fr. F elipe de San Ramon na namatay sa bayang ito. 1776-1777 D. GERONIMO DAMIAN Patu loy ang paggawa ng s imbahan at sa 1000 ng taong ito ay nailagay sa ibabaw ng natatapos na pader ang dalawa pang helada ng bato, Mula pa ng magtatapos noong taong nakaraan ay ginawang rnakalawa ang pakaill (agahan at pananghaHan) sa mga taong bayan na nag-aatag sa paggawa ng simbahan. 1777-1778 D. JUAN BONIFACIO Patuloy aug paggawa ng simbahan at sa loob ng taong ito ay nailagay sa ibabaw ng uaitatayo ng pader ang tatlong helada ng bato. 1778-1779 D. AGUSTIN PAGCATAPUSAN Natapos nailagay ang pader ng simba-

ANG TANAl' 8.;1 Loon NO TATLONG SUlLO

han sa paligidligid at ang pader ng torre ay umaabot n8 sa durungawan ng ikatlong piso.

1779-1780 D. FRANCISCO REMIGIO Patu loy ang paggawa llg simbahan at nayari sa taong ito aug torre at lahat ng pintuan ng simbahan. Sang-ayon sa pagbibilang ng tao dahiIan sa Padron (Ang padron ng 1779 ang pinakamatandang padron na nalalabi ngayon) ay ang bilang ng tao dito ay 1,800.

sa ito daw ay niaraming galing 0 antinganting na taglay. Sa kan iyang pagtitigil sa bayang ito ay maraming taga Daraetan ang nangagsipamayan na dito. Ang bilang ng tao ay 1,90l.

1782-1783 D. TOMAS AN:rONIO SOLANO N ayari nitong taon~ ito ang mga durungawan, maliliit na pintuan at ang tatlong malalaking pintuan at ang mga sangkap nilang mga panakip, at limang-pung tarirna ng simbahan. Nang taong ito'y ipinatawag na Alcalde ang punong bayan at hindi na Gobernadorcillo 0 Capitan, datapua't hindi rin maalis ang ugali na tawagin itong kapitan. Nang taong ito'y ipinag-utos ang estanke ng tabako sa lahat ng bayan. Ang bilang ng tao ay 1,832.

1784-1785 D. J UAN DI> SAN MARCOS Nayad ang t ribuna at ang koro at nalatagan ng sahig oa baldusa ang simbahan. Nang ika 16 ng Julio ng 1784 ay isinulat ng Fr. Alonso de Fentanes na oayari na ang simbahan at ang kulang na lamang ay iJagay ang pulpito at mga retablo. Sa maraming nagsipagbigay ng abuloy sa paggawa ng simbahan ay ang mga sumusunod ang nagbigay ng ma lalaking arnbag: Ang mga paring Franciscano sa boong Pilipinas, Don Alonso Cacho de Herrera, Don Juan Bernardo Quiros (difunto), ang naging capitan sa bayan na tagarito na si Don Andres de la Cruz (bago namatay), ang convento ng Majayjay, at si Don Ventura de los Reyes (ito'y nang taong 1811 ay siyang naging kinatawan ng PiHpinas sa Cortes ng Espana). Gayon ding malaki ang abuloy na nanggali ng sa mga bayan ng Baras, Morang at Pililla. Aog abuloy ng mga tagarita ay hindi iamang ang pagod sa paggawa kung di nangagbibigay din sila n2' ambag na salapi. Tinawag na namang Gobernador cillo ang rnga punong bayan. Nang buwall ng Junio ay hinarang ng mga tulisal1 ang panw oa patungo sa Mayn ila sa lugar ng Kinahutasan at oapatay ang isang maginoo dito na si D. Geronimo Pasamba. Ang bUang ng tao ay 1,914.

1783-1784 D. ALFONSO PANTALEON Nailagay ang maYl'oon 2,000 tablang bitocolin na saquisami ng simbahan. Nang taong ito'y pinairal ang mahigpit na kautusan ng Capitan General Don Jose Basco y Vargas lla llagtatakda ng paghihiro at pagtatala ng mga kalabaw at ang pagbitay sa sinomang magnakaw ng mahigit sa apat na kalabaw at ang pagbibiianggo sa magpatay ng kalabaw upang kalakalin at ipagbili ang laman, upang sa ganitong paraan ay iumago ang pagsasaka at mali pol ang mga magnanakaw at mga tulisan. Madalas dito aug kura sa Daraetan na si Fr. Jose Engracio de Alarilla na kahit na napakataba ay bantog sa paglalakad sa ruga lCabundukan at kinasisilawan dahilan

1785-1786 D. BARTOLOME JOSEF RAMOS Halos nayari na ang lahat ng mga retabla at nailagay na ang mga Jarawan (imagen) ng mga santo. Ang mga retablong ito ay ang mga sumusunod :: Retablong molave at ang larawan ng Nuestra Senora de las Angustias na abuloy ni Don Jacobo Carvajal at ng Ingenierong Don Miguel Antonio Gomez. Retablong molave ng Bautisterio na abuloy ni Don Juan Pedro Garcia. Retablo ng San Pedro de Alcantara. RetabJo ng San J asef na abuloy ni Don Josef Manuel de los Reyes (Sind ico General ng bansang Mejico) at ni Don Juan Ituralde. Retablo ng Purisirna Concepcion. Retablo Mayor.

1780-1781 D. GREGORIO TADEO (0 THADEO Nalagyan ng sa hig at mga durungawan ang lahat ng piso ng torre. Ang bilang ng tao ay 1,805. 1781-1782 D. GERONIMO ALCANTARA Patuloy ang paggawa sa simbahan at sa taong ito'y nailagay ang mga busulang molave at iba pang sangkap na mga piling kahoy ng balangkas ng crucero, presbitero at ca~on ng si mbahan. Nailagay din aug bubo~g na tisa ng simbahan. Ang bilang ng tao ay 1,807.

R E1'.dJJ1.JO 11g PUR I B IJI A CO,V(,NN' I OIY. {"I'illgllull (lJ1!1l1llfjSiUUII/oy .10 Hlllllbiv MII!lo r).

lugellicro D Oli .ltig1Wl .Ill1 tollio G'IHItJ;;.

RET.!lBLO Ilg NUES1'RJ.l SEROR"l DB LAS ANG[:SrIAS (Abllloy ui O(m Jucubo CflrlJuja/ ut

(I" Ius n (>!lI'~'

Casilda

(!IU·Ul/l'ft('()(·"('0. (II

1)(11/

iJOII A/omJQ ('ncho de Hl!rl"l!r(I .• DI)II

DUlia

~'ill((:

I, '.~ ,

UETJR],O ,1 IAYOR tl t>i· ! "'lIlurtl

Jo.~('

(Ally IIl/I/rdu/;i (mg auulf)!! .<It rOlabloll!} it{J uy

(Ti ll gl/(II/ IIII!} IIfI!J~·i{//'I,/t'N .~II Rf'I!I/)II) J/ II!lur).

RET.,IOLO II!) SAN JOSEl<' Iii DOli J(}.'w/ M'I/lntl de los R ey('s, Sill. rii('o Gell(1II/ de Jl ejieoJ ,1/ IIi DOll Juau II/mllde) , HE'l'.-! 81.0 IIIJ RAN PEDIW D E ALCANT.! RA (Au/doIJ

IT.IA S ( KAl,/W.I): AII!I pilwkulIIUltllllltlll[) LII1RO RAUT/ S,UO llil IlIIiil!!]utrm sa .<lkltlf(ll/ "9 SimbaTltlng Gatolieo :,;" 1'(I III'!I.

IKI/J.l (7(. lfAII'.d ): 8; HCI'. .Irrlllll" P. PI'i('(J al (llIllAkla'fllI 11[) khlll/a/a/Jihtlll 11g 1IIgu I.-IDROS CANONICOS 11/1 kir/(//(//l/lrttlJl II[} k(lPllJlyllllltkill/, hl,~ul. /WIIIIUIIYlm at plldmll IIg 1IIg(l /(lg(1l'i/1) II/l1Ig pmwl,o/l /Ig fLas/jlll . n .1 A I';' (J(AN.IN): Allg Rdlru/() II[} IJlw/i:,; /crjo . .iIlat'ahilllJj hllios 1(/71(11 1/9 1IIgo 1II/1lllfllll(lylHl (lilo M /)lIyuug ilo ay lI11billyu9ulI ,< " IIllillllll'lIII'1II19 1111//'1/1(1/ IW Blllltisierio. All.,! Rc/aulollg ito ug B(lulislcrio ay II11Jjllri l1all9 1785 lit ito'y

lIuulo,lf

II;

D Oli hum PCflro Curci/I,

1ll-IB,1 (1('IN.IX ) : AlIgll1rul!lwl IIg Alill!] ]Jallg;lIoon (PIISO IIi Je,~u8 0 COI'II:WII de J CSIIIS). (II/g mflll pttll/lil/lllm III ilrw!/ llllllflllilill II!] KapisllnulIg Puso IIi Jesl/s.

MakiH11i sa [arawulIg ilo

AN(} TJiNA.Y SA LOO]) Na l 'Al'LONG S lG\LO

Ang mga nngbigay ng mala laking abuloy sa pagpapagawa ng mga retablong nabanggit ay sina Don Alonso Cacho de Herrera, Don Jose A viles, Dona Casilda Garayeocochca, at Don Ventura de los Reyes. Nang buwan ng Mayo ay tinamaan ng kidlat ang isang babai. Ang bilang ng tao ay 1,920. 1786-1787 D. MATEO PAP ILl Nang taong ito'y nahalal na Ministro Provincial ng mga Franciscano si Fr. Alonso de Fentanes, kaya't nang ika 24 ng Mayo ay tinanggap ni Fl'. Francisco Viliegas ang pangangasiwa sa simbahan. Hindi rin nalaon at noong ika 12 ng Julio ay inilipat ang pangangasiwa sa simbahan kay Fr. Francisco Robles. Natapos napintahan at nadorado ang lahat ng altar. Ang bHang ng tao ay 1,882. 1787-1788 D. MANUEL RESURRECCION Nang ika 3 ng Enero ay dumating dito ang Ministro Provincial na si Fr. Alonso de 1Fentanes at pinarangalan ng boong bayan. Ang bHang ng tao ay\ 1,872. 1788-1789 D. MIGUEL PLACIDO Dumating ang maestro na galing Maynila na mangangasiwa ng paggawa ng patio. Mula pa noong 1772 hanggang sa taong ito'y napakarami ua ang taga Daraetan na bumababa at pinabibillyagan ang mga anak nila dito kaya'L sa panahong iya'y mayroong 110 bata l1a auak ug mga taga Daraetan ang nabinyagan dito. Ang bilang ng tao ay 1,995. 1789-1790 D. SANTIAGO BERN ABE Patuloy ang paggawa ng patio at inihanda na ang mga bato na gagamitin sa paggawa ng Sacristia. Naging 10 and cabeceria sa pagkadagdag ng (1) 'Barangay ng San Felipe y Santiago at (2) Barangay ng San Juan Baptista. Ang bilang ng tao ay 2,052. 1790-1791 D. FRANCISCO SELLES Patuloy sng paggawa ng patio at Sacristia. Nang taong ito naging kura dito si Fr. Josef Delgado isang paring predicador ng mga Francisca~o. Ang biuabalak ng mga .maginoo sa bayan na paggawa ng mga sal a sa ilog para sa patubig ay isinangguni sa kurang ito na sumang-ayon kaagad

sa malaking gawaing ito. Sinukat at pinag-a ralall ang mga lugar 11a dadaanan ng tubig na manggagaling sa kung ngayo'y tawagi'y Salang Matanda at Saiang Bata na patutunguhin at padadaluyin sa kapalayanan. Ang bilang ng tao ay 1,931. 1791-1792 D. BERNABE PORCIUNCULA Natapos ang paggawa ng patio at ng sacristia ng simbahan. Siniroulan ang paggawa ng Sala. Ang bilang ng tao ay 1,982. 1792-1793 D. LAUREANO CATOLOS Patuloy ang paggawa ng Sala. Aug bilang ug tao ay 2,207. 1793-1794 D. AMBROSIO BERNARDO Patuloy ang paggawa ng Sala. Aug bilang ng tao ay 2,029 .. 1794-1795 D. NICOLAS SANTIAGO Patuloy ang paggawa ng Sala. Ang bilang ng tao ay 2,085. 1795-1796 D. JOSEF DE SAN ANTONIO Patuloy ang paggawa ng Sala. Naging 12 ang cabecel'ia sa pagkadagdag ng Barangay ' ng San J oaquin at Barangay 11g San Pascual. Ang bilang ng tao ay 2,179. 1796-1797 D. JACINTO HILARIO Patuloy ang paggawa ng Sala. Aug bilang ng tao ay 2,189. 1797-1798 D. FRANCISCO DE LOS SANTOS Patuloy ang paggawa I1g Sala. Ang bilang ng tao ay 2,327. 1798-1799 D. FRANCISCO RIVERA Patuloy ang paggawa ng Sala. Nang buwan ng Julio ay tinamaan ng kidlat sa kapalayanan ang isang mamamayan U8 si Agustin Geronimo. Ang bilang ng tao ay 2,398. 1799-1800 D. AMBROSIO SUAREZ Patuloy ang paggawa ng Sala. Ang bilang ng tao ay 2,472. 1800-1801 D. TOMAS CARREON Patuloy ang paggawa ng Sala. Ang bHang ng tao ay 2,591. 1801-1802 D. MIGUEL GERONIMO Patuloy ang paggawa ug Sala. Naging 13 ang cabecel'ia sa pagkadag. dag ng Bal'angay ng San Rafael. Ang bHang ng tao ay 2,658. 1802-1803 D. TOMAS GALLON Patuloy ang paggawa ng Sala. Ang bHang ng tao ay 2,531.

ANG .'l'.d.NA1路 8-,1 J"OOll NO 'l'A1'LONG S IGLO

1803-1804 D. SALVADOR DE SAN ANTONIO (ARRORE) Patuloy ang paggawa ng Sala. Ang bHang ng tao ny 2,768. 1804-1805 D. SANTIAG O SUA RES (PATONGO) Patuloy ang paggawa ng Sa la. Ang bHang ng tao ay 2,8315. 1805-1806 D. ISIDRO CONSTANTINO Patuloy ang paggawa ng Sala. Ang bila ng ng tao ay 2,736. 1806-1807 D. NICOLA S DE SAN FRANCISCO (TAOTAO) Patuloy ang paggawa ng Saht. Ang bHang ng tao ay 2,5a~.

karan ng katakottakot kaya't mabuti lHl ia mang at naplgil ng mga nakadalo. Nang ika 11 ng Abril ay ipinahanap si D. Francisco de los Santos ng Alcalde Mayor, datapua't hindi natagpuan. Nang ika 29 ng Mayo ng umaga ay du~ mating ang Alcalde Mayor ng La Laguna na si Don Juan Chl'isostomo Salanova na lulan ng isang fIJ.lu8 buhat sa Pagsanghan upang ipaalam sa mga taong bayan ang hatol ng pamahalaan sa magusot na usapi n ni Fl'. Josef Delgado at D. Francisco de los Santos. Sinnsabi sa hatol na bina sa sa kinabuka san na marami sa mga pal'Rtang ni D. Francisco de los Santos at mga kasama ay pinabubulaanan ng mRl'aming mga maginoo at tuloy binanggit na ang kapatid claw nito nn 5i D. Remigio Alfonso ay kapari s din nita na palalo mapag~ laban sa mga nakatataas na puna kaya't ito daw ay nagharap din ng sakdal sa paring nagpagawa ng simbahan na si Fl'. Alonso de Fentancs datapua't ang hatol ng Capitan General Don Joseph Raon ay ibilanggo ito ng anim na buan at bigyan ng 50 hampa s. Aug naging kahatuian sa usa ping ito ay pinapagkasundo silang dala~ wa at pinahingi ng tawad si D. Francisco de los Santos at mga kasama sa kura ng Fl'. Josef Delgado. Aug kahatulan ay bina ~ sa ng interpl'ete ng Alcalde Mayor sa asa~ wa ni D. Francisco de los Santos at iba pang kinatawan ng mga kasama niya at sa harap ng boong bayan, sapagka't wain. ang ruga nagsakdal sa pari at hindi pa makita. Hanggang buwan 11g Junio 1808 na gobernadol'cillo pa si D. Evaristo Ramos ay patuloy ang paggawa ng mga kanal ng dalawang Sala. Nang malapit nang umab6t sa Lubiga n ang kanal ng Salang Matan~ da ay palanas na buhay at gulod na bato ang sagabal na nakahadlang. Sinabi ng gobernadol'cillo na ito'y hindi na niya maisasagawa sa kapanahunan niya at kung ito claw naman ay maisasagawa sa kapa~ nahunan ng susunod sa kanira ay mag~ aalis siya ng pagkalalaki. Nang taong 1807 ang bilang ng tao ay

1807-1808 D. EVARISTO RAMOS (USA) Nang ika 24 ng Enero ay pinulong 11g lihim ni D. Francisco de los Santos (Ba~ tangan) ang may tationg daang maginoo 'It mga mamamayan na hindi matukoy kung anong dahilan. Sang~ayon sa pamuHuang ito'y ang. dahilan ay t utulan ang ga~ gawing pagbibili ni Fr. Josef Delgado na kura dito sa isa)!g malaking gilalo na s ang~ayon sa isang kasu latan nilang Jinagdaan ay di gagaa'llong hil'ap ang kaninilang tiniis sa pagga~a niyon. Datap ua't s ang~ayon sa isang sakdal ni Fr. Josef Delgado sa Alcalde Mayor ng La Laguna ay nag~aalaala daw siya na baka ito'y s i~ mula ng pal1ghihimagsik na kaparis ng nangyal'i sa Ilocos. Nang ika 9 ng Abril ay nagharap ng sakdal si na D. Francisco de los Santos, D. Bartholome Josef Ramos, at Joseph de los Santos sa Arzobispo laban kay Fl'. Josef Delgado na pinal'aratangan ni la ng mga sumusunorl : (1) na noong ika 28 ng Febrero sa utos ng paring ito'y pinanhik at s in a~ Iiksik ng mga comisario at kawa \ ng pama halaan ang pamamahay Ili D. Francisco de los Sanios at binabalaang ba rilin ang sinoman sa pamilya niya 11<\ lumabas sa bahay, kaya't nakunan daw ang kaniyang asawa, (2) na mal'ami daw ang nangamatay na di nabinyagan at di nabigyan 2,472. ng confesion sa pagtanggi ng paring ito, 1808-1809 D. JUAN DE AUSTRIA (TUP:AK) (3) na isa daw araw nang hinihi ~ Tinanggap ng gobernadorcillo na ito ngan ng kUl'okul'O ng kUl'ang ito si D. ang hamon ng sinusundan at sa mabuti Bartholome Josef Ramos ukol sa mga niyang pamamaiakad at tuiong ng mga tulisan na nagkalat sa baybayil1g ito ay taong baya n ay nakatlligan ng iupa ang sa di maalamang dahil an ay biglang paianas at nabutas ang gulod na bato sa pinagulonggul ong ito 11g pari at si nipamamagitan ng pagsisilsil. Kaya't itong

ANG T.ttN ...IY SA LOOB

J\"(i

l'.J'l'LONG S/aLO

bahaging ito ng kana I ng Saiang :Matan d a~1814-1815 D. MIGUEL SALVADOR MENDO~ ay ha nggang sa panahong ito'y kung ta-~ ZA wagin ay P I N Al T. Nang sinisingil ang!. Binago ang ayos ng Ll1ktuk at pinakangsalitang binitiwan ng sintlsl1ndan niyang II" korona ng torre ng simbahan (escuela de la torre) at maraming tanso at baku I ang gobernador cillo, ay dinaan na lamang sal katmvaan ang salit aan. lIadagdag, Nang taong ito, 180S ay tumutol sa AINang taong ito pinag~usig ng Capitan General sa pamamagilan ng residencia ng calde Mayor sa Pagsanghan, ang cabeza de barangay na si D. Pedro de los Sanbagong Alcalde Mayor D. Pl;lblo Biron tos dahilan sa ginn.wR ng gobernadorcillo ang mga katiwalian ng datillg Alcalde Mana pag-aalis sa cabeceria nito na kinapayor D. Josef Pelaez. padronan ng mga taga Daraetan. BinigAng malakas na putok ng bulkang Mayang pasiya ng Alcalde Mayor na ipagyon at gayon din ng abo ny llmaboL dito patuloy ang naturang cabeceria noong ika ng unang araw ng Febrero. 12 ng Septiernbre, 1S0S. Aug bilang ng tao ay 2,70S. Ang bi lang ug tao ay 2,444. 1815-1S16 D. SALVADOR ANTONIO REG A1809-1810 D. FRANCISCO DE LOS SANTOS LADO (BATANGAN) Nagkarooll na naman I1g salitaal1 ukol Nang buwang Enero ay umalis na sa sa hangganall allg taga Bal'a::) at taga Tanbayang ito si Fr. Josef Delgado 118 nagsiay, kaya't illilahad I1g mga tagarito ang mula ng pagiging kura dito noong 1790 matandang kasulatan 110011g 1757 at 1759 ng balakin ug mga maginoo't mga magsana nagsasaysay na aug magkahanggan ~ a saka dito ang paggawa ng dalawang Sala Pantay ay ang bayang Bosoboso at bayang 'ranny. ng patubig na sinang~ayunan naman at billigyan ng t ulong ng\, paring ito. Naging 14 ang cabeceria sa pagkabawas Ang bilang ng tao at: 2,501. ng Barangay ng san Francisco Xavier. 1810-18Il D. ANDRES GREC;ORIO (PATOAng b;!ang ng tao ny 2,732. LA) 1816-1817 D. FRANCISCO XAVIER DEL ROSARrO (CARETA) Simula sa taong ito'y Lu"\anggap ng sahod na daJawang-pu't apat na piso sa isang Hindi ginawa ang padron 0 pagbibilang taon ang gobernadorcillo 0 kapitan sa bang tao. yan. 1817-1818 D. JOSE SOL A N 0 ANTONIO Ang bHang ng tao ay 2,514. (BANDARA) 1S11-1812 D. MARI ANO CATOLOS (SIN DIHindi ginawa ang pnd l'on 0 pagbibilang 00 ) ng_ Jpinahayag ng Alcalde Mayor D. Josef I SIS-ISH) D. ELCEARIO DE LA CRUZ Nang ika 29 ng Agoslo ay tillamaan ng Pelaez na ang pagpapadala ng mga bantay sa guarnicion sa Pagsanghan Dn cabekidlat rtng tuktuk at pinakangkorona ng cera ng La Laguna ay maaaring palitan torre ng simbahan at Ilasira nguni't nauli ng pagbabayad ng kalahating tributo ng din sa taong ito. mga mamamayan. Sa nais ng Capitan na Ang bHang ng tao ay 3,075. huwag patawal1 ng gayong buwis ang mga 1819-1820 D. JOSE DE LOS SANTOS (POtagarito, ay tinanggihan ang balak ng SOR) Alcalde Mayor at hin iling n iya na ipatu~ Nang taong ito inalis ang estanke ng loy ang dati ng kaugalian. bunga. Ang bilang ng tao ay 2,666. Naging 15 uli ang cabecel'ia sa pagkadagdag ng Barangay ng San Miguel. 1812-1813 D. ANTONIO DE LA CRUZ (TORI ) Ang bilang ng tao ay 3,075. Ang bilang ng tao ay 2,707. 1813-1814 D. VICTORIO GREGORIO (PIC I ) 1820-1821 D. FELIPE DE SAN JOSEF Naglagay ang Alcalde Mayor D. Josef (LILA) Pelaez ng isang Teniente at isang Cabeza Nang buwang Noviembre ay naging pangsamantalang gobe l'nadol'cillo ang Tede Barangay upang umalaga sa mga taganiente Mayor D. Ysidro Suarez. ri to na ipinadala niya sa Lin is (Jalajnla) Ang bilang ng tao ay 3,187. na g umagawa sa kan iyang lupain. Naging 15 ang cabeceria sa pagkadag~ 1821-1822 D. JOSE DE LOS SANTOS (POdag ng Barangay ng San F rancisco Xavier. SOR) . Ang bHang ng tao ay 2,873. Nagkal'oon ng dalawang paaralan, isa

ANG T.JJ.N.AY S.d !JOOE NG 1'JJ.l'LOA'G SlGJ..,O

para sa mga batang lalaki at jsa para sa mga batang babaL

Ang bHang ng tao ay 3,048. 1822-1823 D. NICOLAS CATOLOS (ALCALDE) Nang bllwang Julio ay ipinatawag na namang Alcalde ang punong bay an. Ang bilang ng tao ay 3,109. 1823-1824 D. MANUEL DE LOS REYES Ang bilang ng tao ay 3,216. 1824-1825 D. AGUSTIN DE SANTA JUANA Lumindol ng malakas nang buwang Oct ubre at na sil'a ang bubong ng simbahan. Naging 16 ang cabeceria sa pagkadagdag ng Barangay ng San Gabriel. Ang bilang ng tao ay 3,263. 1825-1826 D. JUAN CARREON Ipinagawa ang kasiraan ng bubong ng simbahan na gumuho ang tisa nang lumindol nDong Octubre ng taong nakaraan. Ipinatawag na namang gobernadorcillo o capitan ang mga punong bayan at hindi na alcalde. Naging 19 ang cabeceria sa pagkadagdag ng mga Barangay ng (1) San Gregorio (2) San Roque at (3) San Isidro. Ang bHang ng tao ay 3,331. 1826-1827 D. AGUSTIN DE SANTA JUANA (KUY A) Nang ika 28 ng Mayo ng taong ito'y inilibil1g sa Capilla Mayor l1g simbahan ang naging capitan-sindico D. Laureano Catolos. Ang bilang ng tao ay 3,345. 1827-1828 D. FRANCISCO TOBIAS Nang taong ito'y binigyang karapatang huwag mag-a tag ang mga taong mayroong isang quifiong lupa ang s inasaka na sarili niya. Ang bilang ng tao ay 3,514. 1828-1829 D. FELIPE SUAREZ Ang gobernadorcillo na ito ay napalagda ng isang Kastila 11a si Don Domingo Roxas sa isang kasulatan na pinapayagan niya ang pagtatayo ng Kastila ng pagawaan at mga kamalig ng polvora sa mga lugar ng Pinait at Lubigan. Ang bUang ng tao ay 3,476. 1829-1830 D. MATEO JOSEF CUSTODIO Tinutulan ng mga principaies ng bayan na pinamumunuan nina D. Pedro Suarez, D. Antonio Geronimo at D. Mariano de San J ase ang pagtatayo ng LKastila ng "Maquina de Polvora" at mga "Camarines de Polvora" ua ayon sa plano ay makahahadlang sa kanal ng Salang Matanda nn patungo sa Lubigan at gayon din sa

daang patungo sa buudok. Aug mga pinagbabatayan ng mahigpit na pagtutol ay ito: (1) Sa gaga wing pagpigil sa tubig ng kanal ng Salang Matanda ay hindi na masasaka ang Lubigan at lahat ng lupa na patungong dagat; (2) Hindi na rnakasasalunga sa bundok sa dating daan sapagka't ito'y makukuha ng paglalagyan ng maqllina at mga camarines sa pagitan ng Pinait at Lubigan; (3) Totoong mapanganib itong pagawaan at mga kamalig na ito para sa bayan lalo na sa Barrio ng mga Aeta at Remontados na itinatag na malapit dito at sa daang Bukal; (4) Aug kasullduan ng dating gobernadol'cillo at ng Kastila ay salangsang sa Recopilacion de las Leyes de Indias na nagsasaysay sa isang libro na hindi maaaring maipagbili o maihpat ang paghahawak 0 pagmamayari ng mga lupang kinalalagyan ng mga patubig sapagka't ito'y nakalaan para sa mga mamamayang namuhunan ng pagod at gumagamit na nakikinabang nito. Gayon pa man ay hindi naman sinasalangsang ang paglalagay dito ng Maquina de Palvol'a, datapua't sa iballg pook Hagay na hindi makapagbibigay ng sagabal at ligamgam sa bayan. Sa pagtutol na ito na ipinadaJa sa Capitan General ng Pilipinas ay inayunan ng Capitan General Ricafol't ang Kastila; datapua't sa huH ay nanalo din ang mga mamamayan. Ang bilang ng tao ay 3,522. 1830-1831 D. FRANCISCO GARCIA SELLIÂŁS Ang daan sa Itaya na patungong palayan (Calle Austria ngayon) ay pinaluwang at naglagay ng isang bagong daan sa lugar ng Maningning (ngayo'y Tabor o Batak) na pinabagtas upang madugtong sa paraang-hari na patungong Bukal. Naging 18 ang cabeceria sa pagkabawas ng Barangay ng San Isidro. Ang bilang ng tao ay 3,557. 1831-1832 D. GABRIEL CUSTODIO (BAGSAK) . N aug ika 19 ng Octubre ay dumaan ang napakalakas lla bagyo na tumagal ng magdamag, at ito'y sanhi ng pagkabagsak ng lahat ng bahay sa Bayan. Ang bilang ng tao ay 3,503. 18~2-1833 D. JUAN SELLES (BOLOSOC) Ang bilang ng tao ay 3,662. 1833-1834 D. JUAN DE SAN JOSEF (POLITA) Nagkal'oon nR' cOl'reo ang mga bayanbayan.

ANG l'.J!NAY SA LOOB NG l'Al'LONG SltfLO

Nang ika 12 ng Abl'il, 1833 ay nagsimula ang sigalot nina D. Francisco Josef Custodio at D. Agustin de San Josef sa dahilang nash'a ang pangangasawa ng anak na binata nang nauuna sa anak ua dalaga nitong nahuhuli sapagka't kani't oa simuJa pa nang taong 1831 ay nagsilbe 11a ang nangangasawa ay hindi l'in maibigan ng dalaga. Kaya't si D, Francisco Josef Custodio ay humarap sa kapuiungan ng mga principales at pinapagbayad ang magulang ng daiaga at nagbayad ito ng mailigit ua an1m-ua-po't tatlong }>iso na nagugol sa pangangasawa at kabilang dito ang: Mga gugol at pabayani sa pagsasaka, pagkakaingin, pagdadalatan, at. pagkukumpuni ng bahay; l\iga gugol sa ruga Fiestas Religjosas; Sa pagbibigay gaiang sa araw ng Pasko ng Panganganak; Sa pagbibigay galallg sa ikatlong araw ng Pasko ng Pagkabuhay; Pakandila sa Fiesta ng Candelaria; Pakulasyon 11g V'iernes Santo; Mga regalo, hulog sa tagay ng dalaga kung nagduduiot 'l1g alak sa mga pagkakatipon, at iba pa. Nilooban ang fiel ni Don li'elizardo. Ang bilang ng tao ay 3,728. 1834-1835 D. JOSE DE SAN FRANCISCO GANSA) Hindi ginawa ang parlron 0 pagbibilang ng tao. 1835-1836 D. JUAN DEL ROSAlllO Aug bilang ng tao ay 3,909. 1836-1837 D. JOSE CONSTANTINO (GANSA) Nang taong ito binalak ng mga maginoo sa bayan ang paggawa sa Salang Bata na sinh'a ng mga haha. Nang taong ito nanaog ang batas n:\ llaglalagay ng mga cuadrilleros (ang katungkulan ay kaparis 11g mga ]Jolicia municipal sa llgayon). Ang hUang ng tao ay 4,160. 1837-1838 D. ANTONIO DE AUSTRIA Sa mabuting pangangasiwa I1g pUllong bayang ito at ng mga maginoo sa bayan ay pangatawanang nag-atag ang boong bayan sa paggawa ng Salang Bata at gayon din ng pagsilsil at paglalagay ng kaniyan~ mga kana!. Nang ika 11 ng Diciembre, 1837 ay ginawa sa bayang Pili1la ang hal alan ng

mangagpupunong buyau dito sa i1alim ng kapamahalaan ng Escl'ibano ng La Laguna na si Don Eduardo Valens, S<1ngayon sa Articulo 79 ng Reales Ordenanzas de Bllen Gobierno at Superiores Decretos ng Julio 27, 1812 at Febrero 18, 1820, ay ito ang nagsilabas : Para sa 3 paJagay na pagpipilian ng Gobernadol'cillo: D, Antonio de los Santos . 11 botos D. Gregorio de San Jose. 10 botos D. Jose Capili de Jesus. 9 botos Teniente Primero: D. Miguel de San Antonio Teniente Segundo: D. Benito de San Gabriel Teniente Tercero: D. Alexandro Atanacio Teniente de 'Pantay : D. Pedro de San Juan Teniente de Eucal: D. Pascual de San Pedro Teniente de Linis: (si1'a ang papel) Juez Mayor : D. Ventura de San Juan Juez de Policia: D.l\1arcelino Alfonso Juez de Palmas: D. Josef Dionicio Juez de Pantay: D. Remigio de San Francisco Juez de Tubigan: D. Agustin de Leon Juez de Bucal : D. Juan de Santo Domingo Juez de Linis: D. Victoriano Suarez Inihalal din ang apat na Alguaciles at dalawang Testigos ng Gobernadorcillo. 1838-1839 D. ANTONIO DE LOS SANTOS Nang buwang Mayo ay gumanap ng pagkasamantalang gobernadorcillo ang Temente Mayor D. Miguel Antonio Regalado dahilan sa naataS'an ang Capitan lIa gumanap ng isang tungkulin at ito'y napatungo sa Binangonan de Lampon (Infanta) . Aug bHang ng tao ay 4,450. 1839-1840 D. GREGORIO DE SAN JOSE Nang taong ito nilooban ng mga lulisan ang Cabesang Maxima . Naging 20 and cabeceria sa pagkadagdag ng mga Barallgay ng (1) Santa Filomena at (2) San Pedro Arrnengo!. Ang bilang ng tao ay 4,130. 1840-1841 D. ALFONSO BAUTISTA Nagkatuyot ang palay at naghikahos ang bayan. Ang bilang ng tao ay 4,350. lS路1l-1842 D. ANDRES DE SAN JUAN Ang bilang ng tao ay 4,283. 1R42-1843 D. MANUEL DE SAN PEDRO (BUHANGIN) Ang pUllong haytlng ito'y taga Malolos, Bulacan, datapua't naging kalihim (directorcillo) ng punong bayan dito, at sa kabuti.han ng kaniyang pakikisama ay nn-

.d.NG TAN..1T SA LOOn NC7 'l'.tJ.'l'"LONG SIGLO

halal na gobernadol'cillo. Tinawag siyang "buhangin" dahilan sa pagtupad nil'a ng buang higpit sa utos na galing sa May~ nila ukol sa pagpapagawa ng pamahaiaan ng daang Baras/ Tanay, na kahi't na Viel'nes Santo ay pinatuloy ang atag kahi't na anang galit ng kura.

tonio @ Dia, 8sawa ng Ylang Garing, at napatay ng mga tulisan si Maximo Bena~ Iiza @ Hirin na kumakaon lamang ng hilot dahil sa manganganak ang asawa niya. Naging 22 ang c::abecel'ia sa pagkadagdag ng mga Barangay ng (1) San Bue 4 naventura at (2) San Diego. Upang mapa r is ang fecha sa Pilipinas SQ fecha ~a ibang mga bansa ay ipinag4utos ng Capitan General na kaltasin ang ika 31 ng Diciembre a1'a'" ng Martes, llg taong ito sa calendario. Ang bHang ng tao ay 4,194.

Ipinagawa allg bahay pamahaiaan (tribunal) ng mga buwang Julio, Agosto at Septiembre at ang llagugo! sa rnagJaJagari at anloage ay roaYl'oon lamang siyam-napu't siram na piso, sapagka't ang mga kahoy ay alay ng bayan sa pamamagitan ng bayani at mal'ami allg nag-atag sa pag1845-1846 D. MANUEL DE SAN JOSE (BAgawa nito. (Aug gusaling ito'y na Sunog TANGAN) noong 1874). Nang taong ito'y mal'aming Aeta aug Nang ika 7 ng Diciembl'e ng hating gabi bumaba sa bayan at napabinyag. ay pumasok ang isang pulutong na tuliNang buwang Octubre ay bumaha ang san na sandatahan at maYl'oong mga baril, !log Tanay at umapaw sa bayan na hangmatapos sugatan ang mga bantay sa ga 4 gang bayawang. rita sa Guha. Nilooban ang intsik na si Sang-ayon sa Padron ng Simbahan ang Pablo 'fanjuatco na kanilang sinaktan at bilang ng tao ay 4,262. nang sumaldolo ang mga cuadrillero at Sang ~ayon sa aklat ni Bravo y Buzeta mga taong bayan ay agad umurong sa ay ito ang kalalagayan ng Tanay noong Gulla, sumakay sa ~anilang banka at ang 1845 : tinungo ay ang Kinabutasan 0 Navotas. Bilang ng tao: 5,642, Ito'y ipinagbigay alan!., sa Real Audiencia Ibinayad ua tributo ay 992, na umaat tuloy sinabi ng Alcalde Mayor ng La abot sa 9,920 l'eales na pilak, Laguna 11a sa Quisao ay I)ilooban din noong Bilang ng bahay sa poblacion : 907. ika 13 ng Diciembl'e at totoo daw mapanganib na ang kalagayan ng buhay ng 1846-1847 D. SANTIAGO MENDEZ DE LOS SANTOS tao sa mga baybaying ito. Nang ika 19 ng Abril, 1846 ay si Rufi~ Ang bilang ng tao ay 4,358. no Suares ay nasugatan ng balais sa bun~ 1843-1844 D. JOSE CAPILI DE JESUS dok sa Iugar ng Parang ng Bito, na dahil Nilooball ng mga lulisan ang Kabesang doo'y lumalabas ang bituka sa may pusod. Maria Vinti at si Antonia Cast.a. Ginawa ang pagsisiyasat ng Gobe1'nador 4 Nasunog aug bahay ng gobernadol'cillo cill o, D. Santiago Mendez de los Santos. at anim na bahay ang nadamay. Ang apoy Nang ika 29 ng Julio, 1846 ay aug ca 4 ay galing sa pagpepl'ensa. beza de barangay na si D. Francisco Ca~ Ang bilang ng tao ay 4,157. tolos ay pinagnakawan ::;a Pantay ng wa~ long kalabaw na ang kumuha'y limahang 1844-1845 D. GUILLERMO CATOLOS Patuloy pa rin ang mga kalapastanga 4 magnanakaw; Pinadagdagan ng A1lcalde Mayor ang nang ginagawa ng mga tulisan sa bay4 mga bantay na sandatahan sa lupaing baying ito at sa La Laguna at gayon din sa mga kabundukan. Nang ika 3 ng Ene 4 Pantay. Nangilak ang mga punong bayan at 1'0 sa oras 11a ikalawa ng hapon ay niloo~ nag-ambagan ang mga tao ng abuloy sa ban ng tatlong tulisang may bal'il ang pagpapagawa ng monumento kay Maga 4 isang bahayan ng taga4bundok sa Hulong Tubig sa Pantay; pinatay ang tatlong tao lIanes sa Maynila. na kinayuran ng lunod, itinali sa kahoy Nang ika 16 ng Abril ay nagsakdal si at sinunog. Ipinagbigny alam kaagad ang D. Mateo Josef Custodio sa kapulu ngan ng mga pr incipales sa bayan at siningil bagay 11a ito sa Alcalde Mayor at ginawa kaagad ng gobernadol'cillo ang pagtiktik ang lahat ng nagugol niya sa panganga~ at pagdakip sa mga tuli san. sawa ng auak niyang binata ( 18 taong gu~ Nang buwang Marzo 1844 ay nilooball lang) sa anak nn dala~a ( 17 taong gulang) ni Juan Gregorio. Ang pinagkaurungan aug intsik na nasa bahay ng Cabesang An~

.:!NG 1'J!NAY SJ! LOOD Nt; '],J1TLON(; SlGLO

ng kasal ay dahilau ::;a pagsa::;aiita ng binata sa tapat ng bahay ng isang kumpare niya na siya'y walang pag-ibig sa dalaga

at siya'y napipiJitan lamang sumunod sa kalliyallg ruga magulang; bagay nn narinig ng dulaga (na nandoon pala sa bahay ng kumpare ng binata) na sumagat sa binata na kung guyon pala ang pangangasawa nito ay hindi siya pakakasal. Nang ika 18 ng Abril ay pinahal'up ang mga nasasakdal sa kapulungan ng ruga principaies datapua't sinabi ng magulang ng dalnga n8 umalis daw and dalaga sa kanilang bahay at hindi nita maalaman kung 1;aan narOOll. Ang ginawa ng gobernadol'cillo actual na bilas ng nagsasakdal ay ipinapangaw ang nunong babai (balo ni D. Agustin de San Josef na sinasalaysay sa taong 1833) at ang ina ng dalagang uawawala upang i1itaw ang dalaga. Sa pangyayaring ito ay nagsakdal sa Alcalde Mayor ng La Laguna ang matanda ng angkan ng daiaga na si D. Juan de San Josef, upang alisin sa pagkapangaw ang dalawang babai. Sinabi niya sa kaniyang sakdal us ang dalagang Ilawawala ay sa kahihiyan ay pumasok sa Beaterio sa Pasig, kaya't hindi makita, at ang pag~l1rong ng kasal ay hindi kasalanan nito 0 ng kaniyang mga kamag-anak sapagka't hindi l<augaIian dito, aniya, ua ang isang babai na hindi iniibig ng lalaki ay magpahalang at sumamo sa lalaki; at tuloy ipinaala-ala niya na ang ginagawing paghihiganti ng gobernadorcillo sa mga kaawaawang babai na ipinapangaw ay hindi tumpak sa mabuting parnarnalakad sa bayan sapagka't, soiya'y ang katarungan ay hindi dapat mapaghiganti kung di ito'y dapat maging maawain sa rnga mahihina at taong wslang kasalanan. Aug kahilingang ito'y dininig ng Alcalde Mayor at inayo8 ang 8igalot ng dalawang angkang ito na San Josef at Custodio. . Ang Salang Bata na nasil路a ng baha ng taong nakaraan ay pinag-ayos at minislaan. Nang ika 9 :00 ng gabi nang ika 9 ng Octubre ay nasunog ang hahay Hi Juan de San Francisco at mayroong mga nadamay pang ibang bahay. Ang bHang ng tao ay 4,137.

1847

D. FELIPE CATOLOS Nang taong ito'y maraming Aeta ang bumaba sa bayan at napabinyag. Nasira na naman ang Salang Bata dahilan sa malakas na baha ng Iiog Tanay.

Ipinag-utos sa Circular nang ika [> ng Octubre ng taong ito 11a ang hal alan ng mga pUHong bayan ay gawin fill buwallg Noviembre upang maipadala kaagad sa Capitan General ang nomina ng tationg pangalan (ang tationg palagay) na pagpipiIi an ng rnagiging gobernadorcillo sa loob ng buwang Diciembre taon-taon) ; at nang maiwasan ang l,adalasang mangyari na kahi't tapos ns ang panahon ng panunungkulan 11g isang gobernadorcillo ay ito'y surnasaklaw pa ng ilang buwan ng taong kasunod sapagka't hindi PIl dumadating ang paglalagay (nombrarniellto) ng kapalit niya. Ang bHang ng tao ay 4,646.

1848

D. FRANCISCO CUSTODIO Sa pamarnahala ng gobernadorcilJo na ito na sanay sa ruga gawain sa bato sapagka't siya'y maestro cantero, ay rnuling pinag-ayos at rninislaan ang Salang Bata at gayon din pinabuti ang Sa lang Matanda at kaniyang mga kanaI. Nanaog ang kautusan na ipinalalagay ang libingan (cernenterio) sa labas ng bayan. Bago nalabas ang cementerio sa labas ng bayan ay sa patio 0 sa locb ng sirnbahan inililibing ang ruga namamatay. Hindi na naman ginawa ang padron pagbibilang ng tao.

1849

D. MIGUEL SOLANO (BUGUE) Durnating ang utos ng Capitan General Don Narciso Clavel'ia ukol sa pagbabago ng apelJido upang magkaroon ng iisang apellido ang bawa't anakan (familia) ua di katuiad ng dati na kakaunting angkan ang nagpapatuioy ng apell ido, kara't karami han ng mag-aama 0 magkakapatid ay iba't iba allg apellido. Ang lahat halos ng apellido na pangalan ng mga santo at santa ay pinalitan kaparis llg San Josef na ang isang sanga ay gillawang Bendafia at ang isa'y Martinez, ang de Santa Juana na gina wang Melendres, at ang de San Juan l1a gina wang Medinaceli. Ang mga apelJido na Kastila na hindi billago ay: Alcantara, Alfonso, Castillo 0 del Castillo, Custodio, de Austria, Bautista, Mendez, Mendoza, Porciuncula, Ramos 0 de Ramos, Regalado, Sacramento, Solano, Suarez, at iba pa. Ang matatandang apellido na Tagalog na dinatnall na dito ng Kastila na hindi blnago ay: Adya 0 Adin, Aliban, Capili 0 Capilit, Caaday 0 Cal'lay, Catolos, Paghalonan 0 Paga!unan, Piguing, Tongohan, at iba pa.

.ANG T.AN.AY SA LOOB NG T.Al'LONG'SlGLO

1850

D. SANTIAGO PANTALEON Nagkatuyot ang palay. Sa higplt ng pag-uusig sa "mga tulisan ay dinadakip at pil1arul"usahan ang mga tao na hindi natatala sa Padron. Naging 24 ang cabeceria sa pagkadagdag ng mga Barangay ng (1) Dolores at (2) Santa Ana. Ang bilang ng tao ay 4,513.

1851

D. JOSE PORCIUNCULA (TAPIRES) lpinaayos at pinaganda ng kurang si Fl". An:i.onio Santiago ang convento ng simbahan. Nang ika 12 ng Septiembre paggitan ng 12 :00 ng tanghali at gabi ay dumaan ang isang napakalakas na bagyo na nagbigay ng maJakmg kapinsalaan sa mga bahay at halaman sa bay an. Sa lakas ng bagyo ay nawasak at nakapat ang pinakang-korona ng torre ng simbahan. (Hindi 11a nauli pang muli ang. napugay na pinakang-kol'ona, bagama't nagawa at naayos ding muli ang kasiraan ng torre.) Naging 28 ang cabeGeria sa pagkadagdag ng mga Barang'ay ng (1) Concepcion (2) Encarnacion (3) Visitacion at (4) Presentacion. Ang bilang ng tao ay 4,649.

1852

D. REMIGIO ANlHIN Sa ginagawang paghiliigpit sa mga tulisan ay hindi makaalis ang sinomang tao sa bayall ng walang pases 0 pahintulot ng gobernado:rcillo. Ang mga bagong apellido na ibinigay sa mga tao noong 1849-1850 ay nagbigay ng gusot sa paggawa ng Padron sapagka't maraming hindi makilala sa pamamag-itan ng bagong apeUido; kaya't nang taong ito'y idinugtong sa mga bagong apellido ang mga pamagat na pinagkakakilanlan sa isang anakan (familia), Nang ika 16 ng Septiembre ay dumaan ang isang nakasisindak na lindol ng magiika walo ng gabi na sinundan pa ng tatlong mahihinang lindol hanggang magiika labing-isa ng gabi ding ito; at hanggang humalili ang buwang Octubre ay madalas ang lindol bagamat' mahihina. Ang bilang ng tao ay 4,649.

1853-1854 D. ANTONIO PEIlUECO (Gobernadorcillo) D. ISIDRO CATAMBAY CONSTANTINO (Teniente Primero) Nang ika 22 ng Febrero, 1853 .ay nanaog ang kautusang burnabago sa dating

palakad na ang halalan ay idinadaos 11g Noviembre upang makapanungkol ng Ene1'0, at sa halip noon ay itil1akda na ang halalan ay gawin sa mga unang araw ng Abril ng bawa't taon upang magsapol ng panunungkulan sa buwan ng Juniong lcasunod. Ang pangulong bayan na kasalukuyang nanunuparan ay itinakdang magpatuioy hanggang sa pagpapalit sa Junio ng 1854. Nang ika 23 ng J:i'ebrero ay itinakda ang batas na nagtatag 11g DISTRITO DE LOS MONTES DE SAN MATEO na binubuo ng mga bayan ng Morong (cabecera), Pililla, Tanay, Baras, Binangonan de Bai, Jalajala, at AngOllO na inalis sa lalawi~ gang La Laguna, at mga bayang Antipolo, Bosoboso, Cainta at Taytay na binawas naman sa dating lalawigang Tondo. Ang Distrito politico-militar na ito ay ipinailalim sa Comandante Militar na si Don Francisco de Terrentigue na balita sa kabagsikan at kaiupitan. Walang taIling ang panunungkol niya at siya ang may kapangyarihan 11a pumili ng bayang ginawang cabecera, paglalagay ng hangganan ng Dish-ito, mangasiwa sa paghahalal ng mga gobernadorcillo 0 capitan at iba pang minish路os de justicia, sa paglikom ng sanGtorum at arbitrios at sa pagpapagawa '\g mga gusali at gawaing bayan. Natuklasan ni Fr. Antonio Santiago lla ang matatandang aklat ng simbaban ay nasisira dahilan sa ito'y llangakasulat sa papel china kaya't ipinasalin niya sa mabubuting papel." Mayroon na ding hindi naisalin at hindi na mabasa at ito'y ang Libro de Casamientos No. 1. Sa hindi maalamang lcadahilanan ay nabilanggo ang gobernadorcillo na si D. Antonio Pefiueco sa utos ng Comandante Militar sa Morong sirnula ng buwang Mayo at si D. Isidro Catambay Constantino ang gumaganap ng pagka punong bayan hanggang Septiembre ng taong ito. Nang bu\\'ang Junio ay nagbarap ng sakdal si D. Andres Medinaceli de San Juan at si D. Jose Melendres de Santa Juana sa Capitan General laban sa kura ng bayan na si Fr. Antonio Santiago. lIan sa mabibigat nilang paratang ay ang mga sumusunod: Na ang kura daw na ito ay nang hindi makakuha ng malaking abuloy sa bayan sa pagpapagawa ng convento ay nagtaas ng bayad sa binyag at libing; na inaauyayahan daw ang rnga taong bayan na umutang sa kaniya ng palay at sa pa-

.J!NG T.J!NAY SA LOOB NG TA1'LONG SlGLO

nahon daw ng pag-aani ay naniningil ng tatlong kaban sa bawa't dalawang kabang utang at kung hindi makabayad ay rerematahin ang nangahahalang na lupa at ang paniningil daw na ito ay makalawang ginawa sa pulpito sa oras ng misa; na ang kasal daw ng isa niyang kakilala ay sa eon vento idinaos at magdamag na pinilik pa ang ruga batingaw; na hindi daw binigyan ng eonfesion ang isang mamamatay sapagka't ayaw daw lumakad sa in it ng al'aw ang kura; na ang isa daw mahirap 11a tao 11a namatay sa kabundukan ay kamuntik nang mapatapon at sukat ang bangkay kung hindi pinag-ambaganan ang gastos sa libing; na sa pamarnagitan daw ng pagharnpas ng kUl'a sa mukha ng isang ear abinero ay ganoon na lamang ang dugong umagos sa roukha ng kaawaawang tao ; na pinaglalagyan daw ng kura ng mga patibong 0 balais ang solar na pinagtayuan ng unang simbahang bato (may palengke ngayon) at iyon daw isang taong kukuha ng sambong na igagamot ay nasaktan sa patibong at marami daw roga hayop ng mga tao ang napapatay sa mga patibong; na noon daw araw ng Corpus na iti nakda ng roga nagsasakdal upang humarap sa kura ay a ng gibawa nito ay lasingin ang mga maginoo sa bayan sampo ng gobernadoreillo at magdamag daw na nagsigala na sigaw nang sigaw aDg kUl'a at ruga kasarua na wari'y ruga ul01 at mag-ullmaga na nang maghiwahiwalay sa kombento ; at Ilang ito daw kUl'ang ito'y dumati11g dito na buhat sa Carranglan (sakop ngayon ng Nueva Ecija) ay may 'kinakasamang isal1g babai 11a ipinakasal niya sa isa din niyang alila. Nang buwang Septiembre ay nagharap naman ng isang kasulatan ang tatlong roaginoong D. Santiago Mendez de los Santos, D. Gregorio Martinez de San Josef at D. Gabriel Berdan sa Capitan General na sinasabi ni!ang sa pangalan ng maraming taong bayan na nakalagda sa kasulatang iyon ay hinihiling nila na huwag malipat ng bayan ang nasasakdal na kura sapagka't walang sarna ng loob ang bayan sa kaniya. Sa ginawang pagsisiya sat na iniutos ng Capitan General ay napagkilala na karamihan ~a IDga paratang ay hindi totoo at ang iba nama'y marami ang dagdag; gayon pama'y napatunayan ang iba, kaya't pinarusahan din siya ng kaniyang Orden at pin ali pat sa bayan ng Pila (La Lagu-

na). Kaya't nagkaroon dito ng salawikaing "rnaaalis :lng pari ang bayan ay hindi." Ang bilang ng tao ay 4,754. D. FRANCISCO CUSTODIO Junio 1854--Junio 1855 Sinapulan ang paggawa ng tulay na bato sa Ilog Tunay sa parnamagitan ng atag ng mga taong bayan at ng kanilang ambagang pitong daang piso. Ang bilang ng tao ay 4,754 llang Die. 31, 1854. D. JOSE DE RAMOS (MATINING) Junia 185S--Junio 1856 Sa panahon ng gobe rn adorcillo na ito natapos ang paggawa ng tulay. Ang tulay na ito ay may tatlong areo, lim.wg metro ang luwang at tatlong-pu't tationg metro ang haba. Sa hindi maalamang kadahilanan ay allg gobernadoreillo na ito ay nabilanggo sa Morong; datapua't nabantog na kung gabi ay nakalalabas at nakauuwi din dito sa Tanay. Naging 29 ang cabeeeria sa pagkadagdag ng Bal'angay ng San Isidro. Sapol sa taong tinalikdan hanggang ngayOI1 ay ang mga taga rito ay nakautang ng arog !'m Simbahan sa Pilill a na umabot sa 200 kuban, at sa Cardona. naman ay 110 kaban na ito'y pawang ginamit sa tuJay na ginawa sa dalawang taong nasabi. Aug bi lang ng tao ay 4,702 ng Dieiembre 31, 1855. Nang taong ito naging bayang ma\aya sa Morong ang ba rri o ug Sapao na ginawang bayan ng Cardona. D. PATRICIO CATAPUSAN Junio 185&-Junio 1857 Nang buwang Agosto, 1856 ay ang mga taga Tanay ay nagsihakot ng mga batong-apog mula sa bundok at yao'y g ina wang apog upang ibayad sa hiram sa taga Pililla at taga Cardona. Nang buwang Octubre, 1856 ay dumaan ang i5ang napakalakas na bagyo. Nang buwang Dieiembre ay namatay dito ang paring predieador ng roga Franciseano na 5i Fr. Vietoriano de Peraleja. Ang bilang ng tao ay 4,785 ng Dieiembre 31, 1856. D. GUARDIANO CUSTODio J unio 1857-Junio 1858 Nang taong ito tinawag na DISTRlTO POLlTICO-MILITAR DE MORONG ang baybaying ito na dati'y DISTRITO DE LOS MONTES DE SAN MATEO s imul a pa noong 1853. Ang kaclahilanan ng pagbabago ay sa dahilang ang pa-

.dNG TANAY SA LOOD NO TATLONG SIGLQ

nga lang dati ay llakalilinlang sapagka't marami ang nagkakamali nn ipadala sa bayan ng San Mateo at hindi sa cabecera na bayan ng Morong ang kanilang sulat sa Comandante Politico-Miiital'. Ang gobernadorcillo ay binigyan ng director o kalihim. Ang bilang ng tao ay 4,812 llg Diciemhre 31, 1857. D. SANTIAGO MENDEZ (KASTILA) Junio 185S-Junio 1859 Ipinailalim aug Tanay at la hat ng bayan ng Distritong Morang sa Alcalde Mayor Segundo ng Maynila lIko l sa mga llsaping civil at sa Alcalde Mayor Tercero ukol sa mga usa ping criminal. Nagkaroon sa Maynila ng DIRECCION DE LA ADMINISTRACION LOCAL na llagsimula ng pag-aayos at pangangasiwa sa pamamalakad at pananalapi ng ruga bayan. Ang bilang ng tao ay 4,764 ng Diciembre 31, 1858. D. JOSE MELENDRES (lNES) Junio 1859-Junio 1860 Simula pa ng taong nakaraan ha nggang sa panahong ito ay nagugulo I\a a ng mga taga Bo~ soboso dahilan sa pagpupumilit ng daYllhallg Ingles na si Don Roberto Wil son na makapagtayo ng hacienda sa Pinugay. Nang taong ito sinalakay ng maraming sundaJong Kastila ang mga kabundukan ng Tanay llpang dakpin ang ruga tulisang pinamumunuan at gayon din ang pinuno na si Bakal na kilabot sa boong bay baying ito at La Laguna; qatapua't hindi rin nadakip. Ang bilang ng tao ay 4,741 ng Diciembre 31, 1859. D. MARIANO CUSTODIO Junia 1860-Junia 1861 Nagtakda ang Pamahalaan ng mga 1nodelos de 1J1"eSUpnesto s,a paggawa 0 pagpapabuti ng mga gawaing bayan kagaya ng roga daall, casa real, at paaralan na ipinadala sa rnga gobernadotcillo. Binigyang kal'apatan ang gobernadorcillo na magtakda ng multang hindi lalampas sa iimang piso at magbilanggo sa mga salarin nang di lalampas sa sampung araw. Sa isang pag-aatag sa patio ay hinampas ng baston ng isang pari ang gobel'nadorcillo na ito nama'y gumanti kaagad Ilg sampat sa pari; dataplla't ang gulo ay naayos din. Nang ika 4 ng Noviembre, 1860 ay natuka ng shas at uamatay din agad si D. Juan Medinaceli. Ang bil ang ng tao ay 4,721 ng Dicietnbre 31. 1860.

D. VICENTE CA TOLOS Junio l861-Junia 1862 Ang bHang ng tao ay 4,677 ng Diciembre 31, 1861. D. PATRICIO CATAPUSAN Junia 1862-Junio 1863 Nan g ika 29 ng Junio, 1862 ay pagkatapos ng misa mayor ay nagpulong sa t ribunal ang lahat ng principales at mga mamamayan at nangagkaisa na ang mga bukirin ng bayan sa Pantay at San Josef na matagal llang nababantal ng may 18 taon ay pinagkayariang ipagkaloob sa sinomang tao na dating may-ari 0 hindi man mayal"i, upang maipagsanggalang ang mga lupang iyan at hindi mahulog sa Al'bitrios 0 Haciendas, Pinagtibay din na si nomang gllmawa simula ngayon na magbantal ng lupa sa loob ng tationg taon ay mawawalan ng kal'apatan doon at ang lupang ibinantal ay magagawa naman ng ibang mamamayan. Nang ika 24 ng Noviembre ng 1862 ay Ilanaog aug Circular ng Pamahalaan sa paghahalal ng gobernadorcilJo at iba pang mga puna sa bayan. Napailalim ang mga gobernadorcillo sa Administr ador Depositario tungkol sa paninilak ng

tribulo. Ang bilal1g ng tao ay 4,705 ng Diciembre 31, 1862. Nang Febl'ero, 1863 l1angyari ang pagkagiba ng durungawan at dingding ng isang bahay sa !laya dahilan sa dami ng nanunungaw na tao sa panonood sa kasal ng sinasabing pinakamagandang dalaga sa boong baybaying ito. Ang ilang tao ay nabitin ng patiwarik sa nagibang dingding, kaya't ang ginawa ng kura at mga Kastilang nakikipagkasal l1a noo'y nasa bahay ng kinasal na kaibayo sa lansangan ng nasi rang bahay ay nagsabog ng kuarta sa mga bata, at dinaluha n naman kaagad ng ibang nanood ng kasal at inalis ang mga nangapahiyang nangasabit. Nang ika 3 ng Junio ng 1863, sa ika pito ng gabi (vispera s ng Corpus Christi) ay dumaan a ng isang napakalakas ns lindol na may kalahating minuto ang tagal. Ito ang lindol na naggiba ng lahat halos ng bahay at simbahang bato sa Maynila, D. CAMILO CUSTODIO Julio 1863-Julio 1865 Nang taong 1863 nagsimula ang dalawang taong panunungkulan ng gobernadorcillo, at ito ang unang nahalal sang-ayon sa bagong palakad na ito. Sang-ayon sa isang aklat ng mga paring Franciscano ay ang tribunal dito ay bato, ang paarala ng bayan ay isang kamalig, at mayroong 700

ANG TilNAY SA LOOB NG TATLONG SIGLO

ang bahay sa boong bayan na tatlong-ikaapat n8 bahagi ay knhoy 0 tabla ang kayarian. Ang bHang ng tao ay 4,738 ng Diciembre 31, 1863. Nang ika 27 ng Septiembre, 1864 ay dumaan ang isang malakas na bagyo. Ang bilang ng tao ay 4,600 ng Diciembre 31, 1864. D. OLiGARIO CUSTODIO Julio 186S-Julio 1867

Nang ika 18 ng Agosto, 1865 ay nanaog ang decreto ng Audiencia de Manila ukol sa mga tungkulin, gawain, at panananagutnn ng mga gobernadorcillos. Nang taong 1865 .:;a kapanahllnan ng gobel'nadorcillo na ito natuklasan n8 ang lahat ng kasulatan sa Archiyo ng bayan l1a iniingatan sa tribunal ay ldnain ng anay. Ang bHang llg tao ay 4,672 ng Diciembre 3 1, 1865. Ang bilang ng tao ay 4,719 ng Diciembre 31, 1866.

Nang ika 7 ng Octubre 1869 ay nagkaroon ng kautusan nn nagtatag ng Guardia Civil, at hindi nalaon at sa panahon din ng gobernadorcillo na ito nagkaroon ng gayong mga kawal sa bayang Fililla. Ang bHang ng tao ay 4,879 ng Diciembre 31, 1869. Nang taong 1870 ay nagkasunog sa Libis at ang apoy ay nagsimuln sa bahay ni D. Manuel Medinaceli. Naging 30 ang cabeceria sa pagkadagdag ng mga Barangay ng (1) San Isidro at (2) San Vicente. Ang bilang ng tao ay 4,925 ng Diciembre 31, 1870. D. FRANCISCO TRINIDAD (PINGKIAN) Julio 1871-Julio 1873

Pinalitan ng pangaJan ang Barangay ng San Vicente at gina wang Barangay ng Santa Teresa de Jesus. Ang bilang ng tao ay 4,972 ng Diciembre 31. 1871. D. MANUEL CATOLOS Nang taong 1872 ay nagJakbay ang InspecJulio 1867- Julio 1869 tor de Montes sa mga kabundukan ng Tanay at Nang taong 1867 nanaog ang utos ng Pama- nang taoll ding ito ginawa ang kasunduan ng halaan na ilaan para sa gugol ng paaralang ba- Taoay at Baras sa paghahangganan. yan ang halagang piso sa bawa't batang llagNang buwang Agosto, 1872 ay sinalubong ng aaral ng pagsulat. mga maginoo ng mga bayan sa distrito Da lulan Nagkasunog ng malald sa llaya nang taoll ding ng magagarang mga banka na may mga pala1867, ang apoy ay nagbuhat sa bahay ni Teo- muti ang hari ng Cambodhia sa Napindan at doro Porciuncula. inakbayan ang linululanan nila hanggang MoAng bHang ng tao ay 4,733 ng Diciembre 31, rong. Mula sa Morong ay naparito ang nasa1867. bing hari. Nang taong 1868 sa panahon din ng gobernaNang ilm 15 ng Septiembre, 1872 ay nasunog dorcillo na ito nanaog ang utos ng Pamahalaan ang dalawang bahay sa Tabor. na sumususog sa mga reglame'ntos na itinakda Nang ika 16 ng Octubre, 1872 ay linooban at noong 1863 na ukol sa Instruccion Primaria na napatay ng mga tulisan si Santiago Marchan sa nagsasaysay ng sapilitang pagpasok sa paaraPantay. lang bayan ng mga bata simula sa pito hanggang Nang ika 12 ng Noyiembre, 1872 ay bumagyo Jabing-apat na taon ang gulang. Ang bilang ng tao ay 4,761 ng Diciembre 31, ng magdamag, umapaw ang tubig sa bayan, lumubog ang 19 na bahay, nalunod sa Ilog Tanay 1868. si Juan Bautista (Bitag), at lumubog ang isang Simula ng ika 22 ng FebreI'o, 1869 hanggang ika 12 ng Septiembre ng tinurang taon ay pi- paraw. Nash'a ang dalawang arco ng tulay na naderan at Hnagyan ng pinto ang Campo Santo napahalangan ng punong kawayan. Ang bilang ng tao ay 5,003 ng Diciembre 31, o cementerio sa lugar ng Gayas. Ang nagamit ay 2,776 na sillar na kaigihan ang laki, 180 ma- 1872. lalaking sillar, 2,549 at kalahating kabang apog, D. JUAN MATELA (ARAW) at 460 "carros" na batong maliliit (marahil ay Julio 1873-Julio 1875 460 carreton na buhanging haluan ng grava). Ang rnga taga-bundok na nasasakupan ng baD. BERNBE PORCIUNCULA, Gohernadorcil1o yang ito ay tinipon sa bundok ng Sun gay at liD. FRANCISCO MARTI NEZ, Teniente Primero nagyan ng isang pinuno. Julio 1869-Julio 1871 Nang ika 27 ng Agosto, 1873 nang ika 1 :15 Nang unang araw ng Octubre 1869 ay dumaan ng hapon ay dumaan aug isang malakas na lindol. ang isang malakas at matagai nn lindol.

ANG TANAY SA LODB NG TATLONO S1(}LO

Nagkaroon ng mga vacunadorcillo na naglalagoay ng tundo (vacuna) laban sa bulutong. Aug hilang ng tao ay 5,048 ng Diciemhl'e 31, 1873. Nang taoug 1874 ay nasunog ang tribunal at natupok ang lahat ng papeJes kasama ang C1'oniea nitong bayan.

Ang apoy ay naghuhan sa

. babay ni Guillermo Mendoza at nadamay ang boong Lihis. Aug pinagsimuian ng apoy ay sa pagpipirito. Nang ika 16 ng Septiembre, 1874 ng ika 10 :09 ng um Bga ay dumaan ang isang malakas na lindol. Ang bilang ng tao ay 5,250 ng Diciemhl'e 31, 1874. D. MANUEL CA TOLOS Julio 1875-Julio 1877

Nang pista ng bayan sa taong 1876 ay maraming kawal ng Guardia Civil na nakikipamista dito ang nagJasing, nangguio at nanakit ng tao na nanonood ng komedya. Nang ito'y makita ng gobernadol'cillo a y\hinampas ang isa ng l{ani yang baston sapagka' t--nagkakagulo na ang mga tao. Natigil ang kagulo at bumalik na sa Pili1la ang mga kawal at nagsumbong sa kanilang puno. Hin di nalaun an at sa oras ng pagpupulong sa tribunal ng mga kaginoohan sa bayan ay biglang pllmasok ang tenienteng Kastila ng Guardia Ci vil na hindi man lamang nagbigay ng galang ay pinagsisigawan ang nangagpupulong. Biglang nagtindig ang gobernadorcillo at sinambut ang Kastila at kUl1g hindi napigilan ng mga kasamahan ay ihuhulog ang teniente sa bintana. 1nayos ng ku1'a ang kaguluhang ito, datapua't !:iimula nito'y iginalang lla Illng mga punong ba:yan dito. Ang bilang ng tao ay 5,316 Jlg Diciembre 31 , 1875. Ang bilang ng tao ay 5,287 ng Diciembre 31, 1876. D.路 PEDRO BAUTISTA Julio 1877.- Julio 1879

Nang taong 1877 ay inakalang palabasin ang fallas. Ang bilang ng tao ay 5,416 ng Diciembre 31, 1877. Sa pamamagitan ng atag at apat na daarig pisong ambagan ay ginawa at nauling muli ng taon g 1877 ang 't ulay na bato na nas11"a sa baha ng IIog Tanay noong 1864. Ang Maestro conha路ti sta a:j 5i D. Francisco Custodio. Nang taon ding 1877 tinuwid ang lansangang Guadalupe (ngayo'y Calle Bayani) ' na dati'y luinilikong' pa1;ungong simbahan buhat sa Tlaya. Sa -pagt utu'wid lla ito na pinabagtas hanggang sa likod ng simbahan at tuloy sa Libis ay naging

lansangan ang kinalalagyan llg balon 0 tanke ng tubig ng naging gobernadorcillo na Patricio Catapusan. (Ang balOllg ito ay mayroon nang takip at linagyan ng bomba.) Nang ika 9 ng Mayo 1878 ay nasunog ang bahay ni Gervacio Pagalunan at nadamay ang tinatawag na Jerusalem. Ang bilang ng tao ay 5,619 ng Diciembre 31, 1878. D. AGUSTIN PIGUING Julio 1879-Julio 1881

Nang taong 1879 ay nagiug 31 and cabeceria sa pagl<adagdag ng Barangay ng San Juan de Capistrano. Ang bilang ng tao ay 5,845 ng Diciembre 31, 1879. Nang taong 1880 ay hindi naidaos ang pis. ta ng bayan at pista ng virgen sa ika 23 at 24 ng Enero dahiJ sa ang limang retablo ng simbahan ay denorado 0 pinintahan sampo ng mga imageng nangaroroon, at pati na ang kasimbahallan, na ang paggawa nito'y umabot sa buwan ng Mayo ng natnrang taon. Alinsunod sa talaan ng simbahan ay \to ang mga ipinagawa: Ab 'il :-Siyam na bintanang may bubog na may dibujo at may kulay. Pag-dorado ng limang retablo, llg mga santo sampo ng rnga larawan (relieve) ng mga estacion, Pagbabarnis sa apat na cOllfesionarios. Mayo :-Pinintahan aug simbahan. Kaya't nang taong ito ay sa bu wang Mayo na di matiyak ang araw, l1aidaos ang tinurang rnga pista na alinsunod sa sabi ng mga matatanda dito sa bayan ay hindi naipagpapaliban at sadyang idinaraos sa talagallg kaarawan. (Sa mga akJat ng simbahan ay dalawang taoll 11a di nalagay sa Enero ang gugol ukol sa pista na rnaaaring yao'y nangakaligtaan lamang at nang maitala'y sa buwan na ng Febrerong kasunod. Ito'y nang mga taong 1867 at 1869. Ang sa taong 1869 ay maaaring nalipat din ang pista sa Febrero dahil sa ang paring nagtala ng gugol sa buwang Febrero ay turnanggap Jamang ng tungkol dito nang ika 31 ng Enero ng taong nasabi, kaya't ang hinalinhan pa niya ang dapat rnagbayad ng ukol sa pista kung yao'y naidaos sa ika 23 ng Enero.) Nang ika 23 ng Enero, 1880 (na kaarawan sana ng Pista ng Bayan) ay ipinagbigay-alam ng gobernadorcillo na noong ika 20 ng Enero, 1880 ay sinukat nina D .. Manuel Catolos, D. Manuel Medinaceli.. D. Juan Catolos, D. Manuel Piguing, D. Jose de Ramos, D. Vicente CatoIos, 13. Pedro Bautista, D. Domhlgo Capistrano, D. Crispuio Custodio, D. Francisco PorciuneuJa, D.

ANG TANAY SA LOon NG TATLONG 8IOLO

Nang taon ding 1881 ay natayo aug tribunal Deogracias Orbeta Isidro, D. Justo Gallardo ang lupang binibili ng bayan sa pangalan ni D. Juan na kahoy nguni't ang bubong ay kugon. Taguinod na tinatawag ngayong Hacienda ng Ang bilang ng tao ay 6,163 ng Diciembre 31, 188l. TULAY. Nang taong 1880 ay nngkaroon ng dieta ang Sapol sa buwang Febrero, 1882 hanggang sa ruga pUHong bayan at nagsapol ang fallas. Julio ng natul'ang taon ay ang pader ng cemente~ Nang ika 15 ng Julio, 1880 nang mag-iika 1 :00 rio 0 Campo Santo na nasira din ng lindol nang ng umaga ay dumaan ang isang nnpakalakas na taong 1880 ay kinumpuni at doo'y nakagamit ng lindol; at nang ika 18 ng buwan ding ito nang 403 kabang apag at 270 kabang buhangin. ika 12 :35 ng tanghali ay dumaan ang laiong ma~ Nang taong 1882 nanaog aug utos ng Pamaha~ Jakas na lindal na tumagal ng 70 segundos. Su~ laan 118 ipina~asakop sa Pililla ang Halang~na~ munod pa dito ang lindol nang ika 20 ng Julio Gubat, Kay Taiyan, Kuyambay at iba pang mga nang ika 3 :40 ng tanghali at ang lindol nang pook sa kabundukan na ginagawa 11g mga taga. ika 25 ng J ulio nang ika 4:00 ng umaga, Nasil'a rito. Tumutol aug gobemadol'cilJo at mga ma~ ang bubong ng simbahan at ang pader ng pan- ginoo sa bayan sa pamamagitan ng [sang kasutiong 0 campo sa nto. latang linagdaan nang ika 8 ng Abril, 1882. Nang 1882 nalimbag ang nobelang "Si Tauda Nang taong ]880 ay nnpatay ni D. Antonio Custodio ang hacendero ng Pinugay na si Don Bacio Macunat" na akda ng kura dito na si Roberto Wilson at sinaktan din ang anak nito Fr. Miguel Lucio y Bustamante. (Ito aug aklat sa pamamagitan ng hampas ng palda ng pala~ ua tinugon Ili DI', Jose Rizal sa isa sa mga kaba~ kol. Ang pinagbuhatau ng patayan ay ang pag~ nata ng nobela 11iyang "EI Filibusterismo"). Nang ika 20 ng Octubre ng 1882 ay bumagyo kuha ng kahoy sa bundok na malapit sa Pantay na sa mula't mula pa'y inaari at ginagawa ng ng malakas at nasira ang kanal ng Sa lang l\fa~ mga tagarito. Ang hac~\ldero at aug anak nito tanda. Ang mga paillpo 11g mga bubong ng mga (kung tawagi'y KOl'O) ua nallgakasakay sa ka~ bahay ay nadala ng hangin sa kapalayanan at bayo na may daJang mga bp,ril ay lumapit kay sa mga gulod. Sa lakas ng hangin ay may mga D. Antonio Custodio at pinaiiwanan aug pahila taong nangabuwal at naalisan ng dam it pagka. uiyang kahoy. Ito ay tumanggi at ang giuawa lahas ng simbahan. Dito nasil'a ang halos lahat naman ng hacendero ay inumangan ng baril at , ng bahay sa bayan, lumaki ang dagat at umahon ito'y binaril, nguni't hindi tin"8maan, Kaagad sa kapalayanan at sa bayan ang tubig. l\iara~ nahawakan III D, Antonio Custodio ang palda mi na nnmang nasira sa simbahan. Lumitaw sa lal1git ang bituing may buntot ng kaniyang palaleol at nang babarilin na llaman siya ay hinampas niya ang hacendel'o at gayon (cometn) na nakaturong sabalasan. Nagkaroon ng pagkakamatay ng maraming din ang anak lla bumabaril din sa kaniya. Iniuwi kapwa ang patay na hacendel'o at a11g anak tao sa sakit na Iwlera at nagkal'oon ng salawinito na alahan ang kalagyan nguni't nakaligtas kaing "Ay, que dementres", Ang bHang ng tao ay 5,731 ng Diciembre 31, din ang hull. Si D. Antonio Custodio ay lumapit Ilallg kusa sa maykapangyarihan at sinabi 1882. Sapol sa buwang Febl'ero, 1883 hanggang Sep~ niyang ang pangyayari ay sa pagsasanggalang sa kaniyang buhay, Gayon pa man ay siya'y na~ tiembl'e, 1883 ay kinumpuni aug mga nash'a ng bagyo ng taong nakaraan sa mga bintana, sa hatulan na rnapatapon sa J 910. Simula nang buwang Agosto, 1880 hanggang bubong at sa tOl're ng simbahan, Nakagamit ng 170 pilns na salaming may kulay na 41 x 31 ~a Agosto din ng taong $umunod ay binago ang rualaking bahagi ng bubong ng simbahan at con ~ cm. ang laki, 500 kabang apog at 124 na kabang vento, at kinumpuni ang iba't iba pang bahagi buhangin, bukod pa sa mga kahoy l1a margapale nito na pawang nasira 11g nagdaang lindol. A1in- na kinailangan. Nang ilm 26 ng Abril, 1883 ay dumating dito sunod sa taiaan ng simbahan ay nangailangan ng 14,600 na tisang pangbubong, 680 kabang apog aug Coman dante Politico Militat" na si Don Euat 1,057 kabang buhangin, bukod sa ruga kahoy genio de Layva upang pal1gasiwaan ang haJaJan ng gobernadorcillo at iba pang pUllong bayan. at iba pang sangkap na ginamit, Ang bilang ng tao ay 5,934 ng Diciembre 31 , Aug pinakamarami ang boto ay si D. Crispulo 1880. Tanjuatco, ang ika lawa ay si D. Estanislao Melendres, at ang ikatJong palagay ayon sa batas ay D. AGUSTIN PI GUI NG si D, Agustin Piglling. I pinadala ang kinalabaJulio 188 1-Julio 1883 san ng halalan sa Cap itan General at ang ipina~ Nang taong 1881 ay nagtayo ng alakan si Int sik Jalngay ng Comandante ay si D. Agustin Piguiug; Gabriel sa Guha at si D. Mariano Alcantara na datapua't ang i1inagay din 11g Capitan General taga Maynil a sa Wawa, ay si D, Cl'ispulo Tanjuatco dahilan sa pagtutol

dNG T.i!NAY SA LOOB NG TA'1'LONG SIOLO

ginawa ng lwrang' 1"1'. Miguel Lucio y Bustamante sa dating gobel'nadorcilJo. 11ft

D. CRISPULO TANJUATCO Julio 1883-JuIio 1885

Nang Julio 1883 ay nagkaroon ng Subdelegado de Hacienda sa Morong. Nang taong 1883 ay nagkamatay ang maraming tao simula nang magtatapos ang taong 1882, kaya't walang padron noong 1883. Nang taong 1884 ay hinuli at binaril ng mga kawal nn Guardia Civil ang isang taga Montalban sa bllndolt ng Bonohanan. Nang madaling araw nang ika 29 ng Octubl'e, 1884 a)' dumaan ang isang malakas na lindol 11a sinul1dan pa ng mahina lla. Ang bilang ng tao ay 5,297 ng Diciembl'e 31, 1884. Sa ~ana hon llg gobel'nadol'cillo na ito ginawa a ng bagong pal'aan ng pagtataia ng mga mamamayan lIpang maisagawa ang linalaman ng Real Decreto ng 1883 at iba pang mga kautusan ukol sa pag-aalis ng tl'ibuto at pagbababa ng atag sa 15 a l'aw na datidati'y 40 araw sa isang taon (Pl'estacion Personal), a~gayon din ng ukol sa cedula personal (Impuesto Provincial). Nang ika 22 ng Abril, 18S5 ay lumindol, paggitan nang ika 9 :00 at ika 10 :00 ng umaga. Nang taong ito linakbay ng\. Comandante Politico Milital' Don Manuel Montano ang mga bayan sa distrito at pinag-aaralan ang kalagayan ng mga . paaralan. Sa kaniyang ulat sa Capitan General ay sinabi niya lla dito sa Tanay ay umuupa ng bahay na ang bubong ay l<ugon at kahoy at kawayan allg kayal'ian sa halagang apat na piso isang taoll na siyang bfhay-paal'alall. N apakasama ang mga upuan at mesa na ginagamit ng mga batao Ang nag-aal'al ay 50 batang lalaki at 40 batang babai. Ang naglutlll'o sa mga batang babai ay si Bb. Francisca Custodio, maestra propietaria, na sinasabi sa ulat ng pamahalaan ay siyang pinakamagaling sa boong lalawigan. Ang nagtlltUl'O naman sa mga batang lalaki ay si D. Tomas Jose. Nang ika 15 ng Mayo, 1885 ay isinllbasta ang lllpaing ngayo'y kung tawagi'y Hacienda nO' Banlik. Sumali ang mga taong bayan, sa pa;amacritan ng kinatawan nilang si D. Manuel Medin:. ~eli, at nabiH nila sa haiagan g $175.00 ang iupaing lt~ na sumasaklaw sa mga Jugal ng Banlik, Tanawan, Nagpandong, at iba pa. Sa panahon din ng gobernadol'cillo na ito, taong 1885, ay nagkaroon ng gual'damonte ang mga kabundukan sa baybaying ito. D. CRISPULO TANJUATCO

Julio l8SS-Julio 1887 Nang

Ago~to

]885 ay naging kUl'a dito si Fr.

Mariano Martinez, na sa tulong ni G. Domingo Libl'ero @ Rosquetc ay siyang tumipon sa mga kawikaan (refran) at mga bugtong 0 patooran na salawikain ng mga tao sa bayan. (Ang mga ito'y nalimbag sa isang aklat) . Nang unang al'aw ng Enel'o, 1886 ay ganito ang pagkakabahagi ng mga mamamayan: Mga taong mahigit sa 18 taon ang gulang, na dapat magbayad ng cedula personal 2,133 Mga taong wala pang 18 taOIl ang gulang ............ . 1,588 Mga taong nasnsaklaw ng cedula privilegiada .. . ........ . 93 Mga taong hindi nasasaklaw dahilan sa katandaan, labis na kahirapan, at iba pang kadahilanan 470 Mga intsik na binyagan 9 Kabooan ng bilang ng tao sa bayan

4,293

Nang buwang Enero, 1886 ay nasunog ang anim na bahay sa lIaya, ang apoy ay nagbuhat sa bahay ni Guardiano Ylao. Sumunod ay nasunog ang oahay 11i D. Domingo Regalado sa makalabas ng patio at nadamay ang 44 11a bahay sa Libis. Dito din sa buwang ito nasunog ang isang mandala ng giniikan. Nang taong 1886 ay lubos na naghikahos ang mga mamamayan c1ahilan sa pagkatuyot ng palay bundok at pagkasira ng palay tubigan na dinagsaan ng balang. Nang ilea 14 ng Diciembre, 1886 sinang-ayunan ng Intendencia General de Haciendas de Filipinas ang pagkabili ni D. Manuel Medinaceli (kinatawan ng mga taga Tanay) ng Hacienda ng Banlik. Ang bilang ng tao ay 3,560 ng Diciembre 31. 1.886. Ang taong 1886 ay napakapanganib sa mga marnarnayan dahilan sa madalas pagtangkaang pasukin ng mga tulisan ang bayan. Nang mga panahong ito'y nangag hali-halili ang mga taong bayan ng pagbabantay at pagtaliba sa loob at labas ng bayan. Nang buwang EneI'o, 1887 (gabi ng Sabado), kasalukuyang gobernadorcillo accidental ang Juez de Sementera na si D. Agustin Piguing ay ninakaw ang kay Da. Celestina Catapusan na rnahigit na isang libong piso na nakatago sa baul sa isang silid sa simbahan. Kinabukasan matapos ang misa, ay tumayo sa pulpito ng simbahan ang kurang Fl'. Miguel Lucio y Bustamante at tinukoy ang isa sa mga salarin na noo'y nagsisimba na kasama ng mga kaginoohan ng bayan. Siya at ang iba pa niyang kasama na taga ibang bayall ay nagdusa sa bilangguan.

,um

TANLlY SA LOOB NO TLlTLONG SIGLO

Nang ika 8 ng Febl'ero, 1887 ay binili ng mga taong bayan dito :;;a halagang Mex. $166.07짜s ang lupang sinukat ng mga principales sa bayan lloong ika 20 ng Enero, 1880, na ginawa nilang kinatawan sa pagbili si D. Juan Taguinod. Ito ang lupaing kung tawagin ngayo'y Hacienda ng Tulay nn sumasaklaw sa mga lugal ng 1nalsan (ang Monte Tan-ay na pinagsimulan ng bayan), Binitinan, 'rulnr, Batlag, Balidbiran, Tarnbo, at i\{arulas. Nang taong 1887, makaraan ang Mahal na Araw, ay nagkaroon I1g sunog na nagbuhat ang apoy sa pagbabangi ng buto ng nangka ua iniwanan sa kalall ay sa pagputok nito ay turnapon ang baga sa bubong na IHlgon. Nasunog ang mga ba~ay sa isang lansangan at huminto ang sunog sa likod ng simbahan. Nang ika 5 ng Mayo, 1887, ay nagkasunog ng malaki sa bayang Pilma at 60 bahay ang natupok. Nang ika 4 ng Junio, 1887 ay ginawa aug Escritura de Venta ng 1;lacienda ng Banlik; at nang ika 14 ng Noviembre ~887 ay naregistro ito sa comandancia sa l\'Iorong fia pangalan ni D. Manuel Medinaceli na kinatawan ng ruga nag-ambagang tagarito, at nang ika 23 ng Noviembre, 1887 ay inilagay si D. Manuel Mediuaceli sa pamomosesyon llg Hacienda ng Banlik. D. DOMINGO CAPISTRANO Julio 1887-Julio 1889

Sa uto:;; ng Capitan General ay nagpahanap ang Comandante sa Morong ng dala"\vang maglalala ng banig na sabntan na tagarito llpang ipadala sa Espalla at nang makita ng mga Kastila allg paglala at pagsusuksok fng banig na sabuta)). Natakot ang dalawang babai na napili ng gobernadorcillo at tumakbo at l1apakandili sa kura dito sapagka't ayaw 11i1ang tumungo sa Espana. Isinumbong ng gobernadorci11o ang kura sa Comandante sa Morong. 1niutos ng Comandante sa gobernadorcillo na hulihin ang kura na si Fl'. Miguel Lucio y Bustamante, datapua't nang ito'y marinig ng asawa ng Comandante 11a Kastila din, ay pina~ro ito at sa ganitong pangyayari ay nakaligtas ang gobernadorcillo sa pagtupad 0 pag-suway sa isang maselang na utos. Sa galit ng kura sa gobernadorcillo sa pag-ayon nito sa Comandante sa Morong ay hindi siya pinahawak ng guion. Nang taong 1887 ay ginawa, inayos at minislaang muli ang Salang Bata na nasil'a ng baha noong 1882. Nang ika 24 ng Diciembre 1887 ay hindi pinayagan ng kura 11a ipasok ang bituing palamuti kung Pasl(Q sa simbahan, dahilan sa galit niya sa mga taong bayan . . Ang bHang ng tao ay 4.t132 nl{ Uiciembre 31. 1887.

Nang Enero, 1888 ay ipillatupad ng gobel'Jladorcillo ang kaut usang ilinakda ng Director General Ballesteros llg Dircccion General de Administracion Civil na nagbabawal ng pagdadaan ng mga patay sa ruga simbahan. Nang ilibing ang isang batang patay ay hindi pinayagan ng gobernadorcillo l1a idaan sa simbahan. Nagalit ang kura at inali s a ng Salve sa Mahal na Virgen kung umaga at ang Asfel'ges kung araw ng domingo, Nang ika 18 ng Febl'ero ay nagkaroong muli ng Salve. Pinagkayal'ian ng mga rnamamayun .sa iS3ng pulong na idinaos ng buwang Enero 1888 na tastasin 'ang lumang tribunal at ipaayos at ipabago. Kaya't nang buwan ng Abril ay tinastas ang lumang tribunal at itinayo ng panibago. Pader na bate ang gililan at mga panulukan, kahoy ang sanglcap na kayal'ian, at hierro galvallizado ang bubong. Nang ika 26 ng Febrel'o, 1888 ay illU~ig ng mga comisario aug mga tulisang nangloob sa gobernadol'cilJo sa Santa Maria na si D. Pedro Abordo. Dinatnan nila ang mga tulisall sa isang bahay sa bundok ng Borocan, at sa kadiliman ng gabi ay pinagbarilanan a ng bahay nguni't nakatakas ang mga tulisan. Kinabukasan ay nakita llila sa bahay ang bangkay ng isang babai na tinamaan sa pagbabarilan, bagay na hindi nila akaJain na nandoon pala ang nasawi. Nang buwang Julio, 1888 ay ilinagay ng Real Audiencia de Manila na kaunaunahang Juez de Paz sa bayang ito si D. Ltlis Catolos y Custodio sang-ayon sa kalltusang nanaog ng taong 1887. Nang taong 1888 ay nanaog ang mga l'eglamentos na susllndin sa pagsingil ng cedula personal (Impuesto Provincial) at gayon din naman ang ukol sa atag na 15 araw (Pl'estacion Personal). Nang buwang Enero 1889 ay nagkasunog ng malald sa barrio ng San Josef sa bayan ng Morong. Nang ika If) ng Mayo, 1889, ika 3 :00 ng hapon ay nasunog ang bahay ng Teniente Primero na si Don Francisco Piguing sa Calle Real (ngayo'y Plaza Rizal) na ang pinagbuhatan ng apoy ay ang pagluluto ng pakain sa hayop. D. JUAN CATOLOS Julio 1889-Jul io 1890

Nang mga buwang Agosto at Septiembre ay umiral ang saJdt na kolera at binulutong ang mga bata kaya't marami ang namatay. Nang buwang Octubl'e 1889 ay nanaog ang utos (Oct. 4, 1889) ng Capitan General Weyler na sang-ayon sa Real Orden (No. 663 del Mi11istel'io de Ultl'amal') na ang paghahalal ng mga Gobel'llfldol'cillo at iba pang punong bayan sa boong Pilipina s ay dapat gawin ng dalawang

.!NG TANAY SA LOOB NG TATLONG SIGLO

pangkat: isa 'y ihahalal sa taong tupar (pares ) at ang isa'y ihahalal sa taong gansal (impares ). Manunungkulan din ng dal awang t aon.

Ang ruga

bayan ng dish'i to politico-militar ng Morong ay napasama sa unang pangkat at itina kda na sa taong 1890 ay kailangang maghaJaJ ng bagong Gobernadol'cillo a t ib::l pa ng punong bnyan para sa pall ahong Julio 1890路Julio 1892. Kaya't kahi't na si D. Juan Catolos ay uabalal llar a manungkuia n sa pagka gobernadorcillo ng dalawang taUB o. y hindi siya naka pagpatuloy sa ikalawang taon dahilan sa kautusang ito. Nang taong 1889 ay itinatag ni Fr. Miguel Lucio y Busta mante ang misyon ng Balimhing o San Miguel sa tuiong ni na G. Camilo Redusta at G. Gregorio Tongohan. Nagtayo sila JI g sim bahan.:r kn :on. Nang buwa ng E nero, 1890 ay dllmating di to sa Tan ay ang Capitan Genera l Don Va leria no Weyler at a ng di naanang la nsa ngan mula sa dagat hanggang Ca lle Real (Plaza Rizal) ay piilalamutihan ng rnga a rco at sinabi tan ang mga bakod ng magagar ang bcili ig na sabutan. Ang bilang ng tao ay 4,474 ng Diciembre 31, 1889. Nang ika 12 ng Febl'el'o, 1890 ay hinuli ng Olga mamamaging tagari to a ng isang t ao na ang pangala'y Isidol'o upang masug po ang rnasasamang gill agawa nito sa kabundukan . Ipinagbigay alam sa Guardia Ci vil sa P il illa a ng pagkahuH sa kani ya. Kaaga d ay sumalunga ang mga Guardia Civil at sapagka't pin aghihinalaan nila na ito'y tulisan ay din ala ito sa Popot (malapit sa Ilog Tal13Y) at siya'y binal'ii. Sa panahon ng gobernadol'cillo na ito ipinagutos m1g pagpa pail'al ng sapilitang pagpasok sa paal'aiang bayan ng mga batang napapaloob ang gulang sa 6 hcmggang 12 taon ; kaya't lumabas ang mga pu nong bayan at hinuhuli a ng mga batang nagtatago kung saa n-saang sulol{ ng bayan na ayaw pumasok sa paa ra lan kahi't na pilitin ng mga magulang. Nang buwang Mayo ay g inawa ang halalan di to at a ng rnga lumabas na tatlong palagay para sa Gobernadorcillo ay sina: Unang palagay : D. Manuel Medinaceli Ika )awang palagay: D. Luis Catolos Ikatlong palagay : D. Ju an Catolos (kasalukuyang Gobernadorcillo) Nang ika 22 ng Mayo, 1890 ay ilinagay ng Capitan Genera l si D. Lui s Catolos na Gobernadorcillo kabi't ito'y ikala wang palagay, upang maging Gobernadol'cillo sapo) sa ika 1 ng Julio. Na ng ika 21 ng Junio, 1890 ay ilinagay ng Real Audielicia si D. Lui s Catolos na Juez de Paz na路 naman sa bayang ito para sa panahong Jl1lio 1890-Ju nio 1892. Ang sustituto ay si D.

Agl'ipino Hilario. D. LUIS CATOLOS Y CUSTODIO Julio 189O-Julio 1892 lt~ lamang ang punong bayan dito na naghawak ng katungkulang Gobernadorcillo at Juez de Paz na panabay.

Na ng buwang Diciembre, 1890 ay lumakad ang Juez de Sementel'a na si D. Domingo Capist rano na kasama ang lahat ng comisario sa bayan a t t umungo sa Pantay upang siyasatin ang gin agawang pananamsam sa inaning palay ng mga t agal'ito ng hacendel'o ng Pinugay na kung tawagi 'y Coro (anale ni Don Roberto Wilson na napatay ni D. Antonio Custodio noong 1880). Pinagkaisahan ng mga punong bayan dito na leung datnan ang hacendel'o na nananamsam ng palay ay hulihin ito at rnga kasama nito at dalhin dito sa Tanay. Nang marinig ng kura sa Tanay ang kaisahang ito ay pinagsabihan ang mga punong bayan na iurong ang iakad upang maiw asan ang kaguiuhang maaaring mangyari, pagkalmtagpo ng mga comisal'io dito at ng mga kawa l na sandatahan ng hacendero sa Pinugay. Hindi pinakinggan ang kUl'a ng mga punong bayan at tumuloy ng lakad si D. Domingo Capistra.no at ang mga comisario. Na11g dumating sila sa Pantay ay natanawan nita lla ang hacendel'o at ang mga kawaJ ng Hacienda ay nananamsam ng palay, kaya't kaagad nilang sinugod upang hulihin ang hacendero kahi't na lurnaban ang mga akibat nitong kawal. Natigilan ang mga kawal ng Hacienda nang rnakita na ang mga tagarito ay gayak at laang humuli sa hacendero kahi't na ito'y lumaban, kaya't sila'y nangag walang-kibo at ang hacendero naman ay ma layo na at nanakbong patungo sa Bosoboso. Hindi na nakialam ang mga kawal ng Hacienda at ipinaubaya na sa mga punong bayan sa Tanay ang usapin. Ipinakuha naman ng mga ito sa mga rnagsasakang may-ari ng palay ang kanilang inani at iniuwi din sa Tanay kaagad . Bumalik na ang mga kawal na Guardia Civil sa Bosoboso at gayon din si D. Domingo Capistrano at mga kasarna sa Tanay. Nang ika 8 ng Marzo, 1891 ay pinulong ng Gob~ rnadorcillo ang rnga pl'incipaIes at mga magsasaka sa bayan upang pasiyahan ang binabalak na pagkukumpuni ng dalawang Sala at kanilang mga kanal na totoo nang malaki ang kasiraan dahilan sa mga bagyo at baha ng nangakaraang taon. Sa pulong na ito'y pinagkayarian at pinagtibay ang sumusullod na batayan na susundin niJang lahat sa malaking gawaing-bayang ito: (1) Allg itutulong na salapi at katawan sa. paggawa ay itatapat sa laki 0 binhi ng

.d1!IG 1'.A,IN,A"2 SA LOOB NG TA1'L(!JNG SlGLe

lupang ginagawa sang-ayon sa lista na pinagkasllnduan. (2) Aug mga kabataan nama'y kusang loob na nagsaysay na kahi't sila'y walallg lupa ay inilalaan nila ang paggawa ng isang araw sa isang linggo hanggang hindi mauli ang ruga Sala alang-alang sa di nita nais pabayaang ruawasak na patuiuyan ang naitatag na ruga gawaing-bayang ito ng mga kanunllan 11a pinakikinabangan ng bayao. (3) Na ang sumuay sa kasunduan nilang ito'y maaaring isakdal sa Juez de Paz at lagyan ng multa. Si D. Domingo Capistrano, 11a Juez de Sementern at si D. Francisco Trinidad, na Juez de Ganados ang siyang ilinagay ng Gobernadorcillo na siyang mangangasiwa ng pagpapagawang ito ng mga Sala at kanal. Sa pamamagitan ng kaisahang ito at ng mabuting pagtutulungan ng ruga taong bayan ay naayos at namislaan ang dalawang Sala at nakllmpuni ang sil'a ng mga kana!. Ang pinakamahirap at naitul'ing nilang ginawa ay ang paghahakot ng lupa mula sa Lubigan na ilinagay sa nawasak na kanal ng Salang Matanda sa lugar na kung tawagin ngayo'y Piuagpiniran. (Tinawag na PINAGPINIRAN ang Iugar na ito dahilan sa noong unang gawin at nang kurnpunihin ngayong taong ito, ay upang mapigil ang lupang ikinatnig sa paTQ.pang 0 palanas ay linagyan ng pinid 0 salang-buno at ang lupang itinatabon ay siyang pinasusugan ng ginawang kanal na pinilapilan ang tabi.) Nang taong 1891 ay inalis ng Gol;lel'nadorcillo ang ugaling kastolindas, isang matanda nguni't malaswang kaugalian na pinaiiual dit o ng mga Kastila. Ikinagalit sa gobel'nadornillo ang pagsugpong ito sa kaugalian sapagka't ang nasisilak na salapi ng nangagkakastolindas ay ibinibigay sa kura. Nang taon ding ito nagkagalit ang Gobernadorcillo at ang Comandante Politico MHitar dahilan sa pagbibilad ng palay sa sawali sa mga lansangan 11a kinaugalian ng mga taong bayan. Sapagka't ito'y ipinagbabawal ng Comandante ay inaasahan niya na ito'y ipagaganap ng Gobernadol'cillo datapua't hindi sinunod nita dahilan sa ito'y rnalaking sagabal ang idudulot sa bayan. Sa huli'y pumayag din ang Comandante ua pabayaan na ang ganitong kaugaUan. Nang ika 17 ng Noviernbre 1891 ay dumaan ang isang malakas na bagyo na nagsapol sa ika 9 :30 ng umaga at tumagal hanggang ika 4 :00 ng bapon. Napinsaia ang pananim sa baybaying ito at maraming bahay ang nasi1'a 0 nawasak : sa Tanay ay 40 bahay; sa Pilil1a, 50 babay; sa Quisao, 18 baha~ at isang paraw na napaJaot Da kasama ang lulan, sa Jalajala ay 15 bahay,

sa Barns 11 bnhay, sa Morong, 40 bahay; sa Cardona, 5 bahay; at sa Binangonan ay 57 bahay. Ang bHang ng t ao ay 4,496 ng' Diciembre 31, 1891. Nang tangha ling t apat n ang ika 6 ng Febrero, 1892 ay nagkaroon ng malaking sunog sa kalagi t naan ng bayan ng Morong, at 30 bahay ang nas unog. Nang ika 17 ng Marzo, 1892 ay uumaan ang dalawang lindol, isa'y nang ika 9 :00 ug gabi at ng isa'y makaiampas aug hating-gabi. Nang ika 4 ng Abril, 1892 ay dumating dito ana Gobernador Politico Militar Don Francisco de ....Rosales Badino at pinangasiwaan ang halalan ng Gobernadorcillo at iba pang punong bayan; D. Juan Catolos (7 boto) Unang paJagay: l kalawang palagay : D. Franci sco Pig uing (6 na boto)

Ikatlong palagay:

D. Luis Catolos (kasalukuyang Gobernadol'ci110)

Ang sulat ng kurang si Fr. Miguel Lucio y Bustaman te sa Capitan General a}"t maaaring ilagay l1a gobernadorcillo sinoman kay D. Juan Catolos o D. Fl1ancisco Piguin g. Ang mga ulat llg Gobernador at 11g Alferez ay si D. Luis Catolos ang dapat malagay at silang dalawa ay tutol kay D. Juan Catolos at D. Francisco Piguing. Sinasabi n Ua na si D. Juan Catolos daw ay maglalasing, datapua't ito'y kamalian sapagka't ang kat otohanan ay itong maginoong it o'y ayaw maghawak pang muli ng tungkuling Gobernadorcillo, kaya't visperas pa lamallg Ilg halalan ay ang ginawa ay maglasing at nang siya nga ay huwag mahalal; gayon pa ma'y siya ang killagigiliwan ng bayan kaya't siya ang lumabas sapagka't alam ng bayan na pakitang-tao iamal1g ang ginagawang paglalasing. Datapua't ang mga bagay na ito ay hindi naalaman ng Gob'ernador at ng AIfel'ez kaya't tinutulan niJa aug pagkakahalal nita at ipinalalagay nila ay ang kasalukuyang goberuadorcillo na si D. Luis Catolos (pamangking bU~ ng tunay na halal na sl D. Juan Catolos). D. LUIS CATOLOS Y CUSTODIO Julio 1892-Diciembre 31, 1893

Ang bumuboo ng tribunal sa panahong ito, na s iyang katapusang halal sang-ayon sa mga reglamento ng mga taong 1847 at 1862 at bago dumating ang Ley Maura, ay ang mga sumusllnod: Gobernadorcillo : Teniente Primero: J uez de Sementera: J uez de Policia:

D. Luis Catolos D. Pedro Masilang D. Mariano Custodio D. Ambrosio Tinauin

ANG. 'l'AN.AY SA LOOB NG l'A'l'LONG SlGLO

Juez de Ganado: Teniente Segundo: 'l'eniente Tercero: Teniente Cuarto: Telliente Quinto: Teniellte Sexto: Juez de Prensa Ibayo: Juez de Prensa Gayas: Juez de Pantay:

D. Manuel Custodio D. Gabriel Peiiueco D. Tomas Catuil'a D. Felipe Mendoza D. Juan Matela D. Sinforoso Samonte D. Inocencio Cuitiong D. Juan Reyes D. Gregorio Altamirano

Nang ika 5 ng Agosto, 1892 ay mahigpit na ipinag-utos ng Gobernadorcillo Politico-Milital' Francisco Iboleon y Sunieo sa Gobernadorcillo 拢lito na 5i D. Luis Catolos 11a gawin kaagad ang mga pl'esupuestos na binalak at sinang-ayunang ipagawa ng Pamahalaan na: (1) Pagtatayo ng Bahay-Paal'alan (Construccion de la Casa Escuela de Ambos Sexos) at (2) Pagkukumpuni at pag-aayos ng Bah:?,y Pamahalaan (Reparacion de la Casa Tribunal). Nang ika 19 ng Agosto, 1892 ay iniharap ni D. Luis Catolos ang hinihiling 11a pl'esupuesto ukol sa pag-aayos an pagkukumpuni ng Bahay Pamahalaan (Casa Tribunal) na pi11alalagyan rIg pader na bato, saquisami, at mga panakip na capiz ng bintana at pintul'a na inaakala niya 11a ang magugugol sa materi~les ay P316.00 at sa mga . carpinteros ay P183.00 bukod ang pagtulong 118 bayani ng mga taong bayan. Nang ika 22 ng Agosto, 1892 ay inihara~ din niya ang pl'esupuesto para sa gaga wing Banay-Paaralan (Casa Escuela) na isang bagong bahay na inakala niya na ang magugugol ay P227.50 para sa mga kahoy, P162.00 para sa paglalagay ng mga panulukan :-1t hagdanang pader na bato, at pnO.50 para sa mga cal'pinteros, bukod ang pagtulong na bayani ng mga taong bayan. Nang ika 2 ng Septiembre, ]892 ay nagpulong at pinagtibay ng mga Cabezas de Barangay ang pagtibag ng bawa't isang cabeceria (bal'ang3lY o balangay) ng tig-isang daang batong silyar sa pamamagitan ng atag (pl'estacion persona]) na gagamitin sa ruga gawaing bayang ito. Nang ika 22 ng Septiembre, 1892 ay hiniling ng GobernadorcilJo na si D. Luis Catolos sa Director General de Admillistl'acion Civil na pahintulutan aug bayang Tanay na makapagpaputol sa bundok ng mga kahoy na ito: Molave, kolingmanok, na1'1'a, magganchapuy, banaba, acJe, dungon, bitocolin, banay-banay, anagap at amugis. Ang mga ito'y gagamitin sa gagawing BahayPaal'alan at sa saquisami, bintana, at iba pang sangkap sa balangkas ng Bahay Pamahalaan. Nang ika 25 ng Septiembre, 1892 ay nagpulong at pinagtibay ng mga Cabezas de Baranga:y ang pag-ambag ng lahat ng cabeceria (bal'angay o balangay) ng mga kawayan at yantok na gagamitin sa pamamangon at paggawa ng Bahay-

Paaralan at ng pag-aayos at pagkukumpllni ng Bahay Pamahalaall. Pillng-kayal'ian din aug pagambag ng bawa't cabeceria ng 10 pico ng apog na gagamitin sa mga gawaing-bayang ito. Nang ika 3 ng Octubl'e, 1892 ay pinigil sa 1>allunungkulan si D. Luis Catolos dahilan sa siya'y isinakdal ng isang teniente retil'ado na Kastila, sa kasalanang Detencion Arbitl'aria; at sangayong sa umiil'al na batas ay hindi makapaghahawak ng tungkulin ang punong bayan hangga't hindi tapos ang usapin. Nanungkulang pangsamantala ang Teniente Primero, D. Pedro Masi. lang. Nang mag-iika 11 :30 ng umaga nang ika 2 ng Noviembl'e (Undas), 1892, ay nagkasunog sa Ilaya sapol sa bahny ni G. Sergio Ligay sa panuiukan ng Calle Malaya at Calle Austria ngayon. Dahil sa hanging habagat ay pumailaya ang apoy at saka pumalibis dahil sa Amihan at tumawid ng ilog kaya't nadamay pati ang Aldea. Nang ika 26 ng Noviembre, 1892 ay nanaog ang hatol ng Juzgado de Primera Instancia sa Binondo, Maynila na pinawawalang saysay ang sakdal ng telliente laban kay D. Luis Catolos, kaya't sa araw din ito ay nabalik siya sa tung路 ku~in\

Datapua't nang ika 7 ng Diciembre, 1892 ay pinigil na naman siya sa tungkulin ng Gobernador Politico-Milital' sa Morong dahilan sa utO!) na hangga't hindi pa nananaog ang hatol ng Real Audiencia na sumasang-ayon sa hatol ng Jl1zgado de Primera Instancia ay hindi pa dapat mabaHk sa tungkulin si D. Luis Catolos. Sa pangyayaring ito'y naging Gobernadorcillo accidental na naman ang Teniente Primero na si D. Pedro Masilang simula nang ika 7 ng Diciembre, 1892. Ang' bHang ng tao ay 4,570 ng Diciembre 31, 1892.

Nang makarD.os ang Mahal na Al'aw ay dumating dito ang Ingeniel'o J efe del Distrito Forestal del Centro de LUZOll na naatasan ng Inspector General de Montes na gumawa ng pagsisiyasat sa hangganan ng Tanay at Pililla. Sumalunga ang lahat 11g kaginoohan at maraming kabinataan na tagarito at gayon din naman ang mga taga Pililla. Kasama ang kurang si Fr. Miguel Lucio y Bustamante. Sa paghahangganang ito ng dalawang bayan, bagama't walang gulo ang tribunal ng daJawang bayan, ay nagkapanga路 hasan din ng salita si D. Domingo Capistrano sa mga maginoo dito at si D. Miguel Aquino sa ruga maginoo na taga PHiUa. Sinasabi na tumayo daw ang Capitan Miguel sa ibabaw ng Tumihaya at kinakawayan ang ruga maginoong tagarito, Hinal'ap si~'a ni Capitan Domingo na noo'y nasa dakong Lubigan at siya':,-' sinigawang: "Kung

ANG

T~.i1Y

s.Jl. LOOB NG '1'.i1'1'LONG SlGJ..,O

ikaw ma'y bnlitang lalaki at nakaliliparl ay akin ka din pagbaba mo sa lupll." Nairlaos ng walang gul0 ang paghahangganan at sa pagsisiya.sat na ginawa ay napagkita ng Ingeniero Jefe na ang lahat ng lupaing ibig sakupin ng Pililla ay ginaga \Va ng mga taga Tanay na may mga tanim na mangga, kawayan, nangka, saging, palay, maiz at ibn pang pananim. Nang ika 24 ng Mayo, 1893 ay nnnaog ang kalltusan na nagtatakda ng hangganan ng dalawang bayan nil sa pamamagitan nito'y ang ginawang hangganall noong 1882 ay nawalang bisa. Nang ika 22 ng Abril, 1893 ay naregistro ang pagka may-ari ni D. Manuel Medinaceli (kinatawan ng mga taga THl1ay) sa Hacienda llg Balllik sa Oficina ng Inspeccioll General de Montes, Nang il<a 10 ng Mayo, 1893 ay tinanggap ni D. Pedro Ma silang, Gobel'lUldorcillo accidental, ang halagang isa ng daang piso sa Gobel'nador Politico-Militar Iboleon J1a unang gawad ng Pamahalaan para sa ipagpapagawa ng Bahay Paaralan sang-ayon sa pre'S,upuestos na iniharap ni D. Luis Catolos Hoong Agosto, 1892. Nang ika 10 ng Junio 1893 ay nagka sakit aug Teniente Primero na si D. Pedro Masilang, na tumatayong Gobernadorcillo accidental simula pa noong ika 7 ng Diciembre, 1892; at ang nahalili na iumayong pangulong-bayan ay si D. Mariano Custodio, na Juez de Sementera. Nagsimula ng pagiging Gobel'l1adorcillo accidental si D. Mariano Custodio nang ika 10 ng J unio, 1893. Nang ika 12 ng Junio, 1893 ay tinanggap ni D. Mariano Custodio, Gobernadorcillo accidental, kasarna sina D. Juan Catolos, D. Agustin Piguing, D. Domingo Capistrano at D. Francisco Trinidad ang halagang apat na daang pisa kay Gobel'nadol' Politico-lV1ilitar Iboleon na ikalawang gawad ng Pamahalaan para sa ipagpapagawa ng paaralan, at apat na daan at apat na pu't siyam ua piso na ipagpapakumpuni at ipagpapaayos ng Bahay Pamahalaan sang-ayon sa mga presupuestos na iniharap ni D. Lui s Catolos noong Agosto, 1892. Nang ika 20 ng Junio, 1893 ay sinimulan na ang pagpapagawa ng mga gawaingbayang ito. Nang mga buwang Julio at Agosto, 1893 ay )lanaog ang mga kautusan ng Pamahalaan na nagbabago ng palakad sa pamamahala ng bayan sang-ayon sa Ley Maura na nagtatakda na simula sa unang araw ng Enero, 1894 ay mababago ang mga mamamahala sa bayan na tatawagin nang Tribunal Municipal sa bnwa't bayang mayroong nagbabayad ng mahigit ~a isang libong cedula personal. Nang ika 9 ng Agosto, 1893 ay nailagay ng contratista (taga Paete) na gumawa ng anim-

na-pu't dalnwnng palH\kip ng binlana nn ang kayaria'y mga kahoy na dalingdillgang manggachapuy at ang mga bal'l'ole ay bitocolin at mga piling capiz ang ginamit, Nang ikn 4 ng Octubre, 1893 ay uanaog ang hatol ng Real Audiencia na sinasang-ayunan ang hatol ng Juzgado de Primera I nstancia de Binondo 118 pinawawalang sa la si D. Luis Catolos sa sakdaJ na laban sa kaniya ng tenienteng Kastila. Kaya't ilang al'aw lamang at ibinalik na siya sa tungkuling Goberndol'cillo. Nang ika 15 ng Octubl'e, 1893 natapos pintahan ang Bahay Pamahalaan. Nang matapos ang iaon ay isinulit ng Gobernadol'cillo na si D. Luis Catolos ang mga nagugol sa paggawa sa mga gawaing bayan na kasalukuyang tinatapos aug Jmyal'ian: S{I PagpapCGtayo JIg BalwY-PÂŤa1'alcw: Gugoi ng Pamahalaan ..... Ambagan ng mga mama mayan bllkod pa ang pag-bayani nila.

P571.30 169.00 P740.30

Sa PClgpapalamt1)uni

at Pag-aayos

ng Bahay-Pa1nahalaan:

Gugol ng Pamahalaan Ambagan ng mga mama mayan bukod pa ang pag-bayani niJa.

P292.92 1/ 8 78.43 6/ 8 P371.357/ 8

Nang buwang Diciembl'e, 1893 ay nanaog ang Decreto (9 de Dic. de 1893) ng Capitan General Blanco na aug susllllod na pamamanahon ng mga punong bayan ay magsisimula sa Enero 1, 1894 at matatapos sa Diciembre 31, 1894 upang sa loob ng isang taon ay mapag-aralan niya ang mga reglamentos na gagawin ng mga Juntas Provinciales. Itinakda din naman sa Articulo Primero ng nasabing Decreto na ang bagong Tribunal Municipal na itinatatag ng Real Decreto nang ika 19 ng Mayo, 1893 (Ley l\1aura) para sa panahong 1894, ay ito: Capitan Municipal: - Ang kasaJukuyang Gobernadorcillo. Teniente Mayor: - Ang kasalukuyang Teniente Primero, Teniente de Policia: - Ang Juez de Policia. Teniente de Sementcl'as: - Ang Juez de Sementeras. Teniente de Ganados: - Ang JlIez de Ganados. 2 Tcnientes Suplentes: Rukunin allg pangalan llg dalawang Cabezas de Barangay na pinakahuli ang pagka-

ANG TnvAY SA LOOn NG TATLONG SIGLO

kalagay, na natatala sa Talaan ug 20 katao nn ipadadaJa ng Gobel'nador ng di strito sa Capitan General. 12 Delegados de In Principalia (Kinatawan ng kaginoohan) : Kukunin din ang nangungunang 12 panga-

Ian sa Talaan ng 20 katno on ipadadala ng Gobernador ng disb'ito sa Capitan General nn siya ding pinagkunan JI g 2 Tenientes Suplentes. Nang taong 1893 ay ginawa ang huling Padron 0 pagbihilang ng tao bago umit'a l ang Ley

Maura. Aug Gabeceria (barangay

balangay) ay 40

at ito'y ang mga sumusunod: Cabecerra R(lr{lllgay N,. 1 2

, 4 5 6

7 8 9

10 II

12 13 14 15 IG 17 18 19 20 Zl

22 23 24 25 2G 27

28 29 30 31

35 SG 37 38 39

Cabe.ras

Sim lo ll.osnrio San Jose San Ildefonso San F1'Oncisco San Pedro de Alcnntarn San Antonio San Andres San Agnstill San Felipe San Juan San Joaquin Sau Pasqunl San Rnfacl San Bartolome San Gabriel San Gregorio San Uoque San Miguel Santa Filomena San Pedro BautistlL San Buenaventurll San Diego DoIOl'es Santa Ana Concepcion Encarnacion Visimcion Pl'esentacion San Isidro Sanla Teresa de Jesus San JUlin de Capistrano Nazareno San Matl!o San Marcos San Lucas San Ambrocio San Luis GOI\l·..aga Santa Maria Mngclalena Santa Macaria San Vicente Fencl'

Ang bilang ng tao 1893.

a~'

D. Florentino Canon 1). NumClriano Solano D.~Iollieo Cauteverio

D. oll(]uin Alcantara D. Mipuel Custodio D. Ju¥ Piguing D. Bonifacio Ma tienzo D. Domingo Tanjuateo D. Francisco Fulgueras D. Roberto Cortez D. Simon Rr,galado D. Patricio Jarin D. Francisco Pciiascosa D. Angelo Manili D. '£omas Pag-alunnD D. Mallllol P orciuncula D. Victor Catambay D. Ambrosio Torres D. J ulian Rivera D. Mariano Gutierrez D. J ose Peiiara D. Agustin CatuiT/\. D. Marcos Medinaceli D. Simeon Sacramento D. Diego Dernados D. Benito Dig maan D. Ceeilio Santos D. Eng-enio P l!iiarDnda D. Sotero P orciuncula D. Bonifacio Cntapusan D. Mariano Fulgueras D. Geronimo Inal'na D. Franeisco Ful!tado D. Santiago ?lIatienzo D. Matias Mrrendo D. Bl!l'nahe Niiionuevo D. LcOnllrdo Mai D. P ntric.'io Sacramento D. CelC!stino Pi!!,uing D. Pedro dc Asis

Edad

(44) [S5) [:11) [Gl) (30) [51 ) (24)

[31 ) (39) [51 ) [S3) (25) [2G) (42) (38) (2:)

[41 ) (45) (23) (3:))

[m (43) (28) (2.1)

[2.;) (26) (40) (24)

["") (2::1) (42) (:12) (ill )

(39) [50) (39) [55) (49) ['5) (39)

4.367 ng Diciembl'e :n.

D. LUIS CATOLOS Y CUSTODIO Enero I, 1894-31 Enero, 1895

(Dapat sana'y hanggang ika 31 ng Diciembre lamang, subali't di napagtibay ang pagkahalaJ ng kahalili.) Ang dating tawag sa pangulong-bayan na Gobel'nadol'cillo 0 Capitan ay pinalitan ng tawag lla Capitan Municipal. Ang pangulong bayang ito sa pagkakaJagay niya sa panahong ito ang siyang unang naghawak ng t ungkuling ito ng tatlong panahong sunod sunod. Nang unang araw ng Enero, 1894 ay nagsapol ng panunungkulan ang mga sumusunod: Capitan Municipal D. Luis Catolos y Custodio Teniente Mayor D. Pedro Masilang D. Ambrosio Tinauin Teniente de Policia Teniente de Sementera. D. Mariano Custodio Teniellte de Ganados D. Manuel Custodio Ten iente SupJente . . D. Gregorio Melendres Teniente Suplente . . D. Numeriano Solano Delegados de la Principalia: D. Manuel Gaudencio de Mendoza D. Pedro Tanjuatco y Melelldres D. Francisco Piguing y Tanjuatco D. Manuel Medinaceli y Anihin D. Agustin Pigui ng y Reyes D. Domingo Capistrano y Bautista D. Juan Catolos y Celles D. Francisco Trinidad y Viray D. Cecilio Santos y Flores D. Antonio Porciuncula y Masilan D. Simon Regalado y Tanjuatco D. Francisco Fulgado y Ilusodo Nang buwang Abril, 1894 ay nayari nang hustong kayarian ang Bahay-Paaralan at sinimulang gamitin nang sumunod na pasukan ng pag-aaral ng mga batao Nang ika 10 ng Junio, 1894 ay inilagay ng Real Audiencia si D. Estanislao Melendres na Juez de Paz dUo para sa pal1ahong 1894-1896. Nang buwang Agosto, 1894 ay nagkaroon ng usapin ang Tribunal Municipal ng Tanay at ang Juez de Paz na si D. Estanislao Melendres dahiIan sa ganitong pangyayari: Nang gabi ng ika 18 ng Agosto ay hinampas ang isang lasing na tao ng al guacil ng Teniente Mayor D. Pedro Masi lang na kaagad na ipinadakip niya sa Teniente de Policia na si D. Ambrocio Tinawin ang algua~ cit ng Juez de Paz. Nang ika 19 ng Agosto ay hiniting ng Juez de Paz sa Capitan Municipal na ibigay sa kaniya ang alguacil sapagka't ani ya'y siya ang may kapangyarihan na makialam sa mga pangyayaring nakaliligalig sa bayan; datapua't sumagot ang Capitan Municipal na hindi maibibigay sa kaniya ang alguacil na napipiit

"TANAY CENTRAL SCHOOL"

TANAY CHILDR.EN COMPLETED PRIMARY EDUCATION DURINQ SPANI5H)F-ILIPINO AND AMERICAN REGIMES

WHERE

(BUILT

H393,

AND DE.MOLISHED 1931 TO LNLARGE MARLlET)

na/aw(wg u!fo.~ 119 /W'(IIVflll II!) lJ.:1Hdl" P..dAU.:lLdNG i(iHUgO (1/ yilllll!'U 119 laoll9 18!J3-1~9 路J ,WI paul/uHlig-illill II!} I( (J'!J igilli/Jel /(9 laollY 1931 Itfl,oly mUJJlI-i-,,,,, (It mllpa/uk; allg pah.1I9I.:e.

salfl/Jill9 //lUI/ "9 PUllwiw/UWI, 11 IIIUU!I(W UI bugan; 119 m!JU IlWII!J U/I!J(/II.

TAI!IAY TEACHERS AND PUPi lS THIRTY YEAR S AGO

)WA GURO'T MAG-AAHAL

SA <ITA-KAY CENTHAL SCHOOL" NO T.t\Q)1G H110-1911

"ll

UN.ilNG /lANAl': PCllro j'e/asco, Demetrio Fulgudo, Mr . .1lugiu Flt/yndo, C/mdhlo Bart% me, )/1". Amad() Sill/pOGO (Prillci/lCll Teacher), RII{ael Piguillg. MI". de las Llegl/s, Frallcisco ...J.poril/o, Ar/urQ JlurtiIlC':. Ctll'lli,,(~ Lltdovico, a/ hindi IIHllallda(lII. IK.AL.dTl'..d.NG HA.!\'AY: Maria Callistrlmo, Crispiua Sam 9l1te, ,1loel~sta Oa/(~m/.Jay, ClItali"" lJ cm/mill, EspeNOI;lI Sa,,loS, fr'e/isa Fu/gado, Simplicia Cllstodio, Hi"eli matalldna", Ad81aida BCII(<<diu, T eresa ilIe/endres, AnyeUu/I Martill ez, Oe{erj,jU Payl.:ali/.JIIYIlU, liSlmciou Ji(ISilalZg, Oata/illa ele Jesus, Pi/t.r Sir"I/ocO, Macaria 1Iuslrc, Fhu; i<lll/l SIlIUOlltc, Apolollia .it/cau/ora.

] K.Jll'LONG Ii.'lN ,n': Mm'ia SOUlOS, Jl ir;s Juliana Gapisfro 10, Miss Emili(1u(! Simpoco, Jusc BCllatJities, Miss Nor/u,"'11 lJall/isla, Fausto BS1/iI"i/lt, Miss Pelagia YlljU;CO, SeglOida Bautist a.

IK.APliT lirA 77.AN.J1Y: O(lye/ll1Io Eu(mgelista. Felix B(lrrera, .'}l'r9io l.eiiitlll, Gerl'aeio lIfutiglllls, l.eocmlio Gaspllr, D emetrio IloMI/ia, R1~{illo ow'tiollg. Migncl Santos. Regillo B ' II/tsta, Julio M. Onl%s, U/Jurico i1liulia ui/lo , Pablo Bellll1i:m, EucaTllacioll Piguiug, l'rudcnr.io Pr.iiu/~c r , Ferllalldo Mediauillo, J1[(ltcclillo O(I((l III1S(llI,

MAKASA YSA YANG MGA TULA Y

"RIZAl BRIDGE" OVER THE TANAYRIVER

T H E.

T A N A ,(

BUILT 1911 BYTHE'PROVIMCEo/RllAL

R I VER

TAW IR BRIDGE

BUILT 1931 MOSTLYTHRU LABOR Of THE TOWN-PfOPlt i DE5'f.ROYED.BY flOODS Of 1934

11'AA8

N.l

nAN.:!l'- : Auy 'l'ulfllJ

J.IlIt1wifjUII!} RIZAT, itllll

"9 (1/119 nl

II!}

1111

cemento cOIICI'cio sa }lag-ita" 119 PLAZ ...L R I ZAL fI/ ALDEA II !£ il}jllugll!ua 1/9

11101I[J 191"

I/m/}((!Jllu 1100119

18.jj,

AII,fJ

1111(1119

lIuyiba 1100119

lulay

II(!

187:2)

ililll/yong /IIllli IIIJO/IO

billa

/111

Iwfayo

ilil

/1I9ar dill ltv (IY 9illaw(~ S{f pal/liiT/wg-

]877 lin

JlIIIIIIII//flg-il ' '''

//9

/Illig at all/-

bO!J'III. mlgi/)(mg muli /IOQllrl l!)07, II/ pilll/lilOIi /HI 119 11111/,11 1111 ito 1I001lfl1911 •

.'1119 ~l/ki/:;t(lllrJ '(1/011 119 II/big 811 bl/m11lllY k011(111 ay isa SI' pil/(1I/9Yf'flfllillgllll

71LlIl,lSG H AN..!},: 110 (I!J {llliawllllg a!Jos

lIy

hulo 1If) lIo!1 Trl/wy_

'l'ULA.Y S A IL I1'.:I P OSA.NG T.d lVIR 1/1,

1I0/(' YO

sa pama/Uo9-ilall "9

'·b(l.lllI1l;" (0 kIlSIIJ'!I loob "'" tlbu/oy 'UI ptl9g0lM) ot Itwvagiw 119 my a tao"y bay..," 111"'9 1110119 1930-1931. 11.1ay 'HI ito o!l u(lg;b(~ (It "fI/(lI/Yoy I/y m90 dIi ])twyka rlUI;"'!"'9 boho 1111 tillmoo"

""'''9

100"9 ]93-:1 .

A "9

-- _.-

APPOINTMENT OF A TOWN EXECUT IVE DURING THE SPANISH REGIME "..

-- ~

EL GDBERNADOR GENERAL 1)£ L AS ISL,\S FILlPINAS ETC, ETC.

NOId BRO tic

Gollern3tloreillo rle

~"""""''i(

::a

n. -OtNVVI

r. -' del l'ueblo de

v~c..-,

4~ p"wjnc;~

(principal del

mL.;mu, tn ,,;.Iud'de elecc;on en el hetha. p.ar~ que durante d biclrio Ole 139" a IS9<t .;Tva Jicho empko (on Va.a .It;> de ju£licia, que para (Icrterla Ie <lor r.cuhad en rorma. Cl.aRIa de dcrecho .c r~q'l\crc. go.ando de 109 pril·jl,rgio", ::a ~1 ancjos; )!..de 13 (>cene;"" ,Ie _media :lllala (Onlu,",,( a fa Real <I .den de 1. 1 de Agano de I/iS. t;OlI 13 prccin "b:'l!;tcjn" de (,,;<.Iu thea,mente '1ul! 1o> \'ed"o~ old pueblo acudan a I~ (loKl,ina )' ~ 'ni~3 en lo~ db. de preccplo, y ("'''plan (III cI anual de 1II1e<lra S~nt. Ma,ire Iglc,,3,

~jl

;~,~:,~ll~~'i~~I~tl~:JI~~ ~~'~!ia;!c:~~"~~~"~~:n~~cf,,~~e~~~·aelj~~tO~(:~~h:~~o;. t:l~;::: <.

~ .,~

'lYe l101ni:"no ,,," 3r"'~. sin Iio:c"ci~. 'que todo~ de,],'!u,," 0. 1:1. ~::<IC1<1t,,,~, o.~I~U-" • • .,1,,:;0.1 ~;n p".mih' 0.:;0.",,,' ui makJ!"lllr~i'enido.., 'I"" CflCn \'~!=~" cu~1J\0i!";!'\'·'iS'!111i)1r..~" , .. J~1!!I'I''''''''-''''f.erdoo' .o"ej~~. t,hl", gaB'n" y <>1.0." ~nimaJe.'.uul",. }' s'''mb.~, hilf' I".tt, .~. J"!:umb.e.< c;,,~.d'itce. ",,(e, p"n'el\ta, ~1r.odOf'~ "~C'I'II~:"'j ~~c.::T'Y ol.os-Tt· 11('lc. rrulal", de .pr<)\'...:1I0, '''itUI\ ",1.1 P~Qi.I'" pO(j, I)ftlcn:)n~' } \ repel,d), drde~c . ,I~ "Sit Gobinnn l :encral: r,nalmcnk 'O~ un~ de 5"1' p " n.~,,, obligaelone~' ~idilr de Ia ,onsc,,,~c;,,n de las alud" " cami(o .•. p;£hI1eo". c,'Jnt't $e I~rar"n 6 cotnpon.• !::llI .nmW~IJmcn tc los qlle ~e d".!fuyln, 3""'to 3luh'~~~mc'l.'~ ___ Ipb 19J t"helln le,. dt! p"cb!o, u, dc Dilu~' como m ,1,7,0'. ell 10. 16"'!~ti qllc c.>1J m,n "'!"tbdo. conoxe. 1 de I,. e,,""lione' """Ih 1egun delc"n;nan IllS le}'eJ "'\, eQo.lO en In.. . ' (rl ml",1,rs Ob,CI\'l.,i puntua lmente to In~ndado !;;brc ~guri,Jad }' m~rcaci(la 1tc'\1:~~~l1'!~Ii;1 . 0105, Y per$cltu;r.:i j looa da{~ de lad1onC'J ~ a~t' e~lc'lIIl11nr~O$. Alcnded. j J~ proata ",,) ) uel r(~II1!acj,;n de 10< Iflbuta.;. demzis r;l,mu< de Real I taciendl, camo lombi~n de Ins hrene.\ ,de ~amunida<l baju la direcclon dd Jde d" iU provincia >' de! Adruini'lrador .Ie Hacienda, Cuntpl;r<l, co cuanlO ;I cilinos, 10 p.cvcn;do en e: S"pe,rnr lJecreta de:to de Sel1emb,e de I o~:s y en (I dc :t:t del ml'rno me> )' a"Q, ~j ... II. pcn3s alii im I,uestas. \' O1,Qdn :l lot m;n; ~tfo ; de )",1;"", p,indpJ'u, cAbela, de baungar r de lIIa~ "eeino~ del enunci;!.do puehlo. Ie h3},an, lepgan}, .ceQnouan por III GQbe'na· dortillo. r I", obedClu" }' ,c.~pelen JII' ollJene. en iU,,,, IO< del Real ~",j"o, ~uard:i.n dnle &u< ruelo~ }' p.(em;nentia< un;~ndo~ prcyiaCllente ~ costa del mlues1do cI papel cOII~I'0ndienlc $ellado ., de rcflllC~rQ, 'Illc <c IItOJlih",J sC~lIn p'''''ienen la. " Ige nl e, ,1"po$ldollc' <lei mm(t, Sill ",uyo r~qui~;lo. !lera e~lc dOtu",entQ nuln }' de nin~\In c(eCIQ' en c",,'p:;,,"cnlo <Ie 10. 1\1311t1"dQ pbr eI Superl"r /let.elo de 3<) ,I~ All.;,' tic I!>;~ IhdQ ~II tvhn'" ~ .of'" tl~ ~r (I~ lit!):>

~~I:;:::'~'~~

___-

-;:;::;..:-

.::/-/~/ ('{.~

c:--:---:~

----

.71(",III1·(lIiJimlo rfr ~br,.m~dorr//I(1 _~ dd /111(111., d.' f l,·":"."r/,, rfr ;.uP......~ ~ llIll'I' rl61f1t1u rfe ,89"" ,6r;.L.

n"j '(,('!to . . J IU ....' I II' ,..O!!;

]lo'y is'u n:;:- ":';"llIhl'umicnlo" ng GohcrllflllHI'(·illn,

.\1\;; inilnJ;H.\, SH knslIlnlHllf!' itu lin pUlHllIg-hnYlln lIy

si D, L uis elliolos y ('ustodio nil s illll ~ ahi ng mnl'Umillg IlIl1lnlmldn nn siyn ng pinllkahnl:t nilllng PnJl!-:1l101l~ Bnynn (lito S/I huong PUllllhon ng [';:a"t illl.

Nugtnp('t~ SH

nt fillg-lIllrn[ ng Del'cc:ho ':ill L'rli~cr8irlll(l (it' S<llIlo 'l'omas IUlII:; nUl(,;"illlulu Cabcza de Bnrangll~'.

'-::1

rmllllHlldarm

,1/<1""0 .1/l1l1i,·,I'''/ nang 1881 IIg pUIHt1IlIng:kulHlI Sil pllgkn

Kahil'lIl1g nn IIIll1ng Jnez do l'n:: !lito::lI1 Pnnnhon ng l\nstiln al ,.iyn din all;.!' COli'

sejero dt' R"IItll,q .'1 rI .. Pr011i('(lad II,!! P,'lWillCio dt' ,110"0119 Illlllg Ptlllllhon nl! ItI'IHIIJli<'{, Filil)i"".

DALA WANG TANYAG NA GOBERNADORCILLO 0 CAPITAN SA BAYANG TANAY

CAI~l'rAN

lIaglllll"IIIo IIy ~-!l/1I119k/lluli (falil/wwa'i un/I!III) Illig C(t1Jil(l1i 1/(/ 1Hlt/pall1/1i 11!) //I!)(I O/llrlllg fly/III' jlu)/IlIiJOk ~'(/ }Wlll'llliw III pilli/i/ silall!} 11111lIyog-//ra/, T%oII!) IUllioiOill SI~ lw9pllpll/ago /If} 1,{tI'IIIIIIIIYIOI. I to'!) /lwlill!} /I/lflll/a/ 110 Cllpi/IW dallliJllwll'/ !IMIIII/I'(I II!J k(J7)ura{l//Ullg 1Ipt.JJ/0 siYII'y hindi //ifllagay, S(J J}(JglloIll.lis niyully U/(Jg}JII/uloy sa pU1WIIlWy/;uiulI si D, T,llis Cu.I()/os .II ("I,~tnrli(J, 8all<1/1/ill0

fillg

l/U

POIll{llIlum(/IOII,

( Bn511hin 511 Pngina ~9), Si Oapilllll Jill'" (/!I kilala sa /JQOlIg pl.lif}illliyiil IIg L,"l'11 1If} Ba; duhilull l1a siya'y isa S(I IwallY "ag/a/ilff IIff IIII/HlPPU)(O'l'. 1:IIIIIO!)/lIIg Jlg(IYOII fly 1I(1(I<II(lu/u pit dill ~iyo IIg "'Yit 1I1/1II116JnUl.-O/ 110 IHlIlf}gulIg 119(/yoll {/lJ "pereo'}'路 KAl'IT.-IN" kl/l/!I /1tU'lIyill /mg iti/llllag lIiyl11lg 1)11/.:0(,

Olllllly 11/1

CAPITAN D01rTNOO CAPISTRANO

JUA....'l" CA1'OLOS

/10 Oil!} i,~/I

"" pillflhlllllllakus ua I,I/Ilki

11ft i,~illillUiO 1111

l,aYllllg ilo,

110 flllg }Jlt//(JII.Q OIl.lfllll 1111 lmmawak "f} bool/g IJag-iil/gat sa JlIII/I!l/III~,Qklll(Ju mllly })(llwholl l1g Jli1!wgl>'il.:au 100011 so mgl/ KIIsfil(l //tl ,~II IIH1blllillg mgtl !.:opa~{1f11l1l11 oy h;J1(li 1HllJ{1-

lwmllk {III!! IUI!(IIII .

(n)

.l/l/kuitloll!} 11I1gpIIll011f}-bayull siyu:

1887-1889; (bl 1895-180S; (c) 100S-HllO.

nasailill ,~II

lUy/!

Pagilla

ko,~a!I,~u!lII",Q jlllllllUrlUl1alioll

27, 33--40,

1/9 b llll tOg

",1

/It

53-55

illig

ma-

IlI/lIong bu!/al1g ito.

.diVG TA.NdY 8.d. LOOB NG l '.d'l'LONG SlGLO

na sa bilanggllan ng bayan at kasalukuyang ginagawa ang sakdal laban dito. Ang gmawa ng Juez de Paz ay kumuha ng dalawang kawal ng Guardia Civil sa Pililla at ipinadakip, hindi himang ang naglasing na tao kung hindi pati ang Teniente de Policia na si D. Ambrocio Tmawin. i.\'Iaghapon itong hinanap ng mga kawal ng Guardia Oivil at tinalibaan pa allg Casa Tribunal. Sa ganitong pangyayal'i ay isinakdal ng Tribunal Municipal ng Tanay ang J uez de Paz na si D. Estanislao Melendl'es sa Capitan General sa kasalanang pagJampas sa kalungkulan. Hindi nalaon at nang buwang Octubre ay nanaog ang hatol ng Real Audiencia na pinabibigyan ng kaparusahan si D. Estanislao Melendres sa Gobernadol' Politico-Militar sa Morong sa kaniyang kasalanang pagJampas sa kalungkuian. Nang buwang Octubre, 1894 ay nagkaroon l1g Juzgado de Pl'imera Instancia sa bayan ng Morong, kaya't ang mga nabihiting usapin'sa Juzgado de Pritnera Ins~ancia sa Binoudo (Manila) ng mga taga baybaying ito ay inilipat sa bagong .Juzgado de Primera Illstancia sa !o.路l orong. Ang bagong Juzgado de Primera Instancia de Morong ay nakasasakop sa mga usaping mangyayari sa mga bayan ng Morong (cabecera), Tagig, Angono, Antipolo, Baras, Bosobo!:iO, Cainta, Jaiajaia, Teresa, Cardona, Pliiiia, Tanay, Taytay, at San Mateo. Ang J uez de Pl'imera Instancia ay s i Don Eusebio Nestor Robles (1{astila) at ang Promotor Fiscal ay si Don Laudelino Moreno y Garcia (Kastila din). Bago natapos ang taon ay nagpakuha ng mga muestras minerales ang Inspector General de Minas ng Pamahalaan sa mga sumusunod na mga lugar: Bukal ng lIog Lanatin, tatJong kiilometro sa ltaas ng Daraetan: Tubig (Manantiales minerales); IIog Lanatin: Batong may bakal; Quinasunugan, Adia, Gagairan, !log Lanatin. Santa Ines, San Andres at Laolao: Batong may ginto. Tatawiran (Ilog Limutan) : Carbon. Nang ika 19 ng Diciembre, 1894 ay nanaog ang Decreto na sapagka't kakaunti ang tao sa mga bayan sa Pilipinas na marunong ng wikang Kastila ay pinawawalang saysay ang linalaman ng bagong batas na iiral ukol sa sinasaysay dito na hindi maaaring maghawak ng katungkulang Capitan Municipal 0 Tenientes ang hindi maru~ nong ng wikang Kastila. Sa mga huling taon ng panunungku!an ng tribunal na pinangungululH~n ni D. Luis Catolos ay ginawa ang masigasig na pagpapataniman sa

mga mamamayall, $a pam<Lmagitan ng pangunguna ng nlgu lJUllong uayan, ng caie, cacao, at lOa pang: ha,am<LIl. :Sa nlga pall<Lnon din ilo nagpatanim ang mga punong uayan sa pam<Lmagltau ng pagoayulll ng mga mamamayan ng maram1ng kawa) an ::;a lugal ng Tlpe na Kung tawaglll hanggang ngayon ay h.awayanan Ng isayan. Nang unang araw ng Enero, 1895 un dapat ::;anang ipagllahh na ng mga pmuno ay Cl1 pa napaguiltlay ang halalang kadaraos, kaya't di pa natiutuloy aug pagpapallt sa araw na ltO. Nang ika ~ ng ~Jlero. 18~5 ay ipinasiya ng Gobernadol' General na mawalang saysay ang halalang Isinagawa dahB daw sa ang nahaJal)la Capitan MUlllcipal na si G. Manuel Medillaceli ay hindi nakapagsasalita ng Kastila at ang iba pang pinunong halal ay may utang naman sa Pamahalaan. (Mal'ahil ay ang totoo'y aayaw manungkol ang halal na Uapltan, G. Manuel Medinaceli.) Nang ika 19 ng Enero, 1895 ay idinaos ang isang bagong halalan na pinagtibay na ng mga kinauukulan, at ipinag-utos na ang mga nahalai ay palanggapin ng t ungkol sa unang araw ng Febl'ero, 1895. D. DOMINGO CAPISTRANO 1.0 Febrero 1&95--4 Agosto 1898

Ito a路n g pallgulong-bayan nn una at siya lamang nahalaJ a lin sunod sa Ley l\Iaura na manunungkulan sana ng apat na taon simula sa Enero ng 1895. Ang bumubuo ng Tribunal Municipal na halal sUllg-ayon sa nasa bing batas ay itong sumusunod: Capitan Municipal :-D. Domingo Capistrano Teniente Mayor :-D. Simon Regalado Teniente de Policia :-D. Francisco Fulgado Teniente de Semen teras :-D. Francisco Trinidad Tenieule de Canados: D. Mariano Ba:.'tista y Estrella 'fenienles Supientes:1. D. Francisco Fulgueras 2. D. Manuel Porciuncula Delegados de la Principalia:_ 1. D. J unn Catolos 2. D. Mariano Custodio 3. D. Agustin Piguing 4. D. Crisllulo Tanjuatco 5. D. Pedro Masilallg 6. D. Ambrosio Tinawin 7. D. Santiago Matienzo 8. D. Eugenio Pefisl'anda g. D. Marcos Medinaceli 10. D. Monico Cautiverio Regalado

.d.NG T.ANA짜 SA. Loon NG TA'l'LON G SLGLO

11. D. Bonifacio Matienzo 12. D. Agustin Catuira

Secretal'io :-D. Benedicto Villanueva Martinez Nang mga panahong ito ay kasal l1kuyang nagtitigii sa mga kabundukan ng Tanay ang tatlong mababagsik at maialakas 11a mga pin uno ng tulisan na kilaJa sa tawag na "::;ulat" (Bernardo Macalilong), "Martin" (Martin de Guzman) at " Lubog" (J uan-waiang makaalam ng apeUido). Sinalunga sila ng mga comisario ua pinamumunuan ng capitan nilong si D. Pedro Tanjuatco. Ayon sa sabi ay sa pamag-itan ng kaparaanall ay nak,!liong nUa si Sulat at si Maltin matapos ang mahigpit na amukuhan (sapagka't sila'y malalakas na lalaki) sa bayanbayanall sa Balimbing. Nang iniuuwi 11a sa bayan ay sa may Bukal idinaan at doon binaril dahil diumano sa naglaban na naman. Si Lubog ay matagal bago natagpuan. Nang ito'y makita sa San Josef sa lupang Pantay ay lumaban din at siya'y nayapos ng comisadong si Donato Paulos na hindi binitiwan hanggang sa sila'y gumulong at nahulog sa ilog 0 sapa na ma~ayapos. Matagal silang lumubog lumitaw ua di nagkakahiwalay sa tubig. Hindi na siya binitiwan hanggang sa siya'y maiuwi sa bayan. Namatay siya sa daan. Sa mga pangyayaring ito'y nawala aug mga tulisan sa kabundukan ng Tanay na m,atagal din namang panahon. Simula pa ng mga taong nakaraan ay pinangangatawanan na ni G. Gregorio Mendez (simbolico "1ViOLAWIN") na kilala sa tawag na Kabo Godyo ang pagpapakalat ng diwa ng himagsikan sa bayang ito sa pamamag-itan ng lihim na pang-aakit sa mga tao na sila'y makianib sa KATAASTAASAN, KAGALANGGALANG NA KATIPUNAN NG MGA ANAK NG BAY AN. Noon pang mga taong nagdaan ay madalas siyang kasanggusangguni mna D. Teodoro Plata (naging isang kawani sa Juzgado sa Morong at kasamasarna ng bayaning Andres Bonifacio sa pagtatatag ng Katipunan), at ng magkapatid na sina D. Aurelio Tolentino at D. Jacinto Tolentino na naninirahan sa bayan ng Morong na siyang mga kinatawan sa baybaying ito ng bayaning Andres Bonifacio. Ang mga kasangguni 0 kalihim ni D. Gregorio Mendez sa pagpapalaganap dito ng Katipuuan at diwa ng himagsikan at katulongtulong sa pagpapaiagda ng dugo sa pagsapi (pacto de sangre ) ay si C. Juan Gimenez @ Bugtong, G. Gregorio Altamirano (simbolico MAG-AMPON) at G. Francisco Solano @ Tala. Nang ika 6 ng Marzo, 1896 ay ang Teniente Mayor Sindico, G. Simon Regalado ay nagharap 11g kahilingan upang siya'y haIinhan na 0 alisin sa panunungkulan ng pagka Teniente Mayor Sindico dahilan sa siya'y may sakit daw. Matapos

aug maraming pagsusuri ay ipinasiya ng Gobernador General noong ika 14 ng Agosto. 1896, na tanggapin ang pagbihitiw na hinihiling. Nang pumasok ang taong 1896 ay laganap na ang Katipunan sa baybaying ito at sa iba't ibang poak llg kabundukan ng Sierra Madre ay mayl'oon silang pinagtitipunang lInga himpilan 11a tinatawag noong mga "REAL", sa paligidligid ng Bosoboso at Pantay. Nang ika 30 ng Agosto, 1896 ay ibinansag ng Capitan General ang estado de guerra sa walong laiawigan, matapos aug paglusob na ginawa ng mga kawal na Katipunan ng bayaning Andres Bonifacio sa Balintawak. Nag-apay na noon ang pagkakalaban ng mga manghihimagsik at mga Kastila sa paligidligid ng Maynila at sa 1alawigang Cavite. Nang mga panahong ito llagpaiagay ng mga tanod 0 vigilancia sa bayan at sa mga kabundukan, ang Comandante Politico Milita:r;: sa Morong. Sa Tanay ay ang ipinagialagay ay mga nagmaginoo 0 cabezas pasados na pinasasamahan ang nanga sa bayan ng isang tagarito din interpl'ete; subali't lahat ng natU1'3ng mga tanod 0 vigilancia sa Tanay ay mga kasabuwat na lihim ng mga manghihima_gsik. Nang buwan ng Septiembre, 1896 ay hinuli sa Morong sina D. Aurelio Tolentino at D. Jacinto Tolentino na nagpakalat dito sa Tanay ng Katipunan. Nang panahon ding ito inusig sina G. Luis Catolos at G. Estanislao Melendres dahilan sa hinala ng mga Kastila na sila'y tumatanggap ng pahayagang I'La Solidaridad" noong mga nakaraang taon at nag-iingat ng "Noli Me Tangere" at "EI Filibusterismo". Kapuwa sila nakaligtas at hindi dinakip. Nang ika 6 ng Octubre, 1896, mag-iika 7 ng umaga ay sinalakay ng Katipunan na maraming kasamang taga Tanay, na pinamumunuan ni D. Atilano Santa Ana (capitan pasado sa bayang Cainta) ang cabecera 0 bayan ng Morong upang mabihag ang lahat ng Kastila at makuha ang mga sandata ng mga cazadores at Guardia Civil doon. Aug pulutong na ito ay binubuo ng may dalawang daang tao 11a ang apat-na-puo ay mayroong baril at aug iba uaman ay may mga sibat o talibong. Tinipon ng Comandante Politico Militar DujioIs ang lahat ng Kastila sa comandanci'a at siya ang namahala ng pagsasallggalang dito; tumayo si Teniente Lafuente at aug kaniyang mga Guardia Civil at ang mga cuadl'illeros sa tribunal at siyang napa laban ng unang sagl1paan sa mga nakapasok ua Katipunan na ang linulusob ay ang convento ng simbahan; ang Comandante Dujiols at ang kura sa Baras na si Fr. Placido Blanco ay walang tigil ng pagpapalipat-

ANG TiJ.N.ilY 8iJ.. LOOB NG TATLONG SIGLO

!ipat sa mga kinatatayuan ng mga nagsasangga~ lang; at ang capitan municipal at mga kaginoohan sa bayan ay isinama ng mga Kastila sa pagsasanggalang ng Comandancia, tribunal, at convento. Tumagal ang labanan ng mahigit na dalawang oras, nakapasok sa bayan ang mga Katipunan, datapua't sa kakulangan nila sa pung10 at sandata ay napaUl'ong din sila na dalawa aug patay at isa aug alahan . Sa panig ng mga Kastila ay isang cuadrillel'o ang napatay, at ang nakapatay ay mga Kastila din sa pagkakamali nn ito'y kalaban. Kinabukasall, ika 7 ng Octubre, 1896 2.y nagpasabi ang Comandante sa Tribunal Municipal sa Tanay na ibigay sa kaniya ang pangalan ng lahat ng taga Tanay na hindi daw Iihim na kasarna sa pagsaJakay sa Morang. Bagaman at nangakilala ng mga punong bayan dito aug mga taong iyon ay ipinaglihim uila sapagka't sa oras na mahuli ang isa, ay kung pasakitan ito ng mga Kastila ay baka sumigaw at ituro ang maselang na lihim ng bayan na noo'y katiyap ng mga Katipunero. Sapagka't nang mga panahong ito'y nagsasanggunian muna ang capitan municipal at aug dalawang pinuno ng I<iatipunan dito na si D. Gregorio Altamirano at D. Gregorio Mendez ukol sa ano mang suliranin na nasasangkot ang mga manghihimagsik. Kaya't ang ginawa ay humanap ng mga pangaian ng mga: tagarito na namatay sa ibang bayan at siyang ibinigay sa Comandante sa Morong. Hindi nalaon at nang bumubunga na ang palay sa bundok na ng taong 1896 ay nagsabi sa capitan municipal ang mga vigilancia sa bundok na sa Rawang ay natitipon ang maramillg Kat~足 punan na tagal'ito at taga iba't ibang bayan kaya't sa pagpapal'oo't parito ng mga taong ito sa kanilang mga bayan ay hindi malalaon at rnamamalayall ito ng Comandante sa Morong. Kaya't ang ginawa ng capitan municipal ay pinasabihan muna ang mga Katipunan na sila'y Iumigpit at saka nagpasabi sa Morong. Dumating kaagad ang Comandante na kasama ay dalawang kompanyang cazadores at mga Guardia Civil. Datapua't karamihan sa mga Katipunan ay uangakaligpit na. Tumayo sa Batlag at dito namutok sa mangisa-ngisang tao na malalayo naman ang tayo. Sinabi ng Capitan sa Comandante na masasayang iamang ang punglo sa gayong kakaunti ang mga tao. Nang buwang Octubre, 1896 ay ipinag-utos ng Capitan General Blanco na upang maputol ang himagsikan ay pakitaan ng mabuting loob at pakikisama ang mga mamamayan. Sa kabila nito'y lalong nag-init ang himagsikan dito at ialong dumami ang umanib sa Katipunan. Nang buwang Octubl'e, 1896 ay dinakip ng mga

Kastila ang tagaritong nagtatag dito at pamunuan ng mga .h.atlpunan lIa si G. Gregorio Mendez at kalulong Olya na si D. 1< rancisco Solar,o @ Tala. Sila'y nahatulan na itapon (destierro) sa pulo ng San Fernando Po (Africa). Datapua't hilldi nalaon at ang nagsuplong sa kanila ay natukoy ng ruga Katipunan at upang maiwasan ang kapahamnkan ng karamihan, ay siya'y dinukot at iniharap sa pamunuan sa hUlldok. l\{atapos mapiit na may tallod na matagaltagal din panahon UpfLllg mabigyang pagkakataon ang taong ito, ay sa isang pul011g ng mga pamunuan ng Katlpunan ay nahatulan din siyang patayin sapagka't nang minsang may kawal ng ruga KastiJa na sumalida ay ang taong ito'y hindi raw natakot na magsisigaw na siya'y saldolohan ng mga Kastila, nguni't di naman siya nadinig. Kaya't sa pangpang ng isang biyong siya itinindig at saka binaril. Tumayong pinuno ng mga Katipunan si G. Gregorio Altamirano (simbolieo Mag-Ampon), kalihim niya si G. Cenon Bautista (simbolieo Sal-an), at nang ito'y maparoon sa ibang bayan ay si G. Francisco Tica ang naging kalihirn . Nang ika 21 ng Noviembre, 1896 nang magiika 9 :00 ng gabl, ay pinasok ng tatlong-pung Katipunan ang tribunal ng bayang Baras upang makuha ang mga baril datapua't nag laban ang mga cuadrltiel'o at ang Juez de Paz. Nasugatan ang Juez de Paz na S1 D. Bonifacio GeronimlJ at aug sal'gento ng mga cuadrillero. Nang dumating ang sumaklolong mga Guardia Civil na galing sa Morong ay nakaurong na ang mga 1-..:atipunan. Nang mga panahong ito nangagtatayo ng kanikanilang real sa bundok ang mga Katipunang mga magkakalapit-bayan dito. Ang real ng taga Morong ay sa Tukip, ang sa taga Baras ay 5.'l GogO 0 Pamitinan at ang sa taga Pililla ay sa Pahalang-na-Gubat 0 Rambo, sa Quisao. Ang unang real ng mga taga Tanay ay sa Dagatan na sinalakay ng may isang libong cazadQres at sila at ang ibang mga Katipunan sa mga kala pit na real ay napalabau sa lugar ng Raneheria (Pantay) . Umurong ang mga Katipunan at hindi sila napatayan datapua't ilan din cazadores ang napatay. Nang magtatapos aug Diciembre, 1896 ay ipinag-utos ng Capitan General ang pagtitipon sa kabayanan at pag-iiwan sa mga pook na mahigit sa dalawang Idlometro sa kabayanan ng mga naninirahan doon kung sila'y walang limangpung bahay. Hindi ipinatupad ng Tribunal Municipal dito ang utos ua ito. Nang taong ito, 1896 0 kaya'y nang sinUlldan nito, ay nagkasunog ng malaki dito sa bayan.

ANG T.d,NAY SA. L008 NG T.iJ.TLQNG BIGLO

Nagmula ang apay sa isang kubo TIa katabi ng bahay ni Gg. Josefa Catuira sa !laya. Ang sunag ay nakadamay hanggang sa dakong kabila ng simbahan, kaya't sa Ilaya't sa Libis ay maraming .nasunugan ng bahay. Nang magtapos ang 1896 ang bilang ng tao ay 4,078. Nang umurOl1g na ang mga Katipunang tagarita sa labanan sa Rancheria sa Pantay, ay inilipat nila ang kanilang real nang makalipas ang Hang araw sa may bundok ng Pulpito 0 may UJOng-Tubig, pumalibis ng kaunti dito at ilinagay sa Tuyong 110g at dito ginawa aug mga lantaka 11g magkapatid na pan day na sina Getulio at Marcos Cipraso. Hindi nalaunan at umaHs sila dito at lumipat sa Salang Matanda at sa Rawang. Nang bago magpista ng bayan nang taollg 1897 ay kamun tik nang madakip sin a General Hermogenes Bautista, Coronel Ritual at isa pang mataas na pinl1no ng mga manghihimagsik sa dakong Libis. Dumating ang tatlong pamunuang ito na nanga ngabayo na."hl1hat sa Baras na tina~ hak ang kapalayanan at aug tinungo ay ang ali~ li san ni D. L uis Catolos sa Masibi. Inakala ni D. Lui s Catolos na ang mga ito'y natanawan ng mga cazadores sa torre ng simbahan sapagka't tangh ali llg~tapat, kaya't ipi~aaJj s kaagad ang mga siya ng mga kabayo at p\nawa lan ang mga ito sa tubuhan upang manginain ng mga dulo ng tubo. !tinago naman niya ang tatlong pin uno sa pahulog ua tulugan ng kamaiig ng alilisan at pinatungan ng mga banig datapua't hawak ang mga revolver nila at nangal<asilip sa dingding nn bu ho. Hindi nalaunan at dumating ang isang kabohang cazadores at itinatanong kung dumaan ang mga nangangabayong mga tao at tinugon naman na walang nakikita. Inu sap ni D. Lui s Cato los ang kabo at pinaakin ng matamis na kamote ang mga cazadores, at nang makatapos silang makakain ay nangagpaalam na. Ganoon na lamang ang pasasalamat ng tatlong pin uno na nagmadaling sumakay sa kanilang mga kabayo at pinasamahan silang tumuloy sa Salang Matanda na kinalalagyan ng r eal ng mga Katipunan. Nang ika 27 ng Enero, 1897 ay pinasok ng mga Katipunang pinamumunuan ni Capitan Matias (capitan pasado sa Pililla) ang bayang JaJajaJa upang hulihin ang .hacenderong Kastila na nagpabilanggo ng maraming Katipunan doon, at upang masamsam sana ang mga sandata at punglong naroon. Nakatanan ang hacendero sa isang hangka at sa gali t ng Katipunan ay sinilaban ang bahay hacienda. Nang mag-uumaga ng Viernes na ika 29 ng Enero, 1897 ay ang Capitan Municipal, D. Do-

mingo Capistrano ay tumungo sa Morong na luIan ng isang bangka upang ibigay sa Coman~ dante P olitico~Militar ang salaping buwis ng mga tao na nasilak ng mga Cabeza de Barangay. Sa~ mantala nama'y nang umagang yao'y ang mga ltawal na Kastila na nahihimpil sa convento ay maagap na sumalida na ang kasamang Hguia" ay ang capitan noon ng cuadl'illero, D. Pedro Tanjuatco. Hindi nanusog ng karsadang pap~l~Ilaya kundi tumawid sa tulay patungong Pililla, tu~ mahak sa kapalayanan tuloy sa may Bukal upang tunguhin ng Real llg mga Katipunang nasa lugal' ng Salang Matanda. Hinihimok daw ni D. Pedro Tanjuatco na magtuloy sa Manhain saka lumu~ song ng ilog na palikaw sa kinatatayuan ng Real subaJi't ayaw daw pumayag ang mga Kastila at tinapat din sa daang Kay Paro ang paglusong na par~ng alam-na-alam ang dinaraanan, kaya't ang mga Katipunan na hindi hand a at kakaunti ang naroon dahil sa allg iba'y nanga sa bayan, na umaasang kung lulusubin man ay magkakaroon muna ng pasabi ang Capitan Municipal bukod sa ang Kastila'y ililikaw nga ng daan, ay nasubol< na ang iba'y dinatnang kumakain pa. Sa pagnanais makahudyat ni D. Pedro Tanjuatco na nasa una han ng mga Kastila, ay siya'y nahalata kaya't inumangan na siya ng bal'il ng mga Kastila, at siya nama'y nanakbo na't nagtago. May ilang Katipl1nang naghinala tuloy kay D. Pedro Tanj uatco na baka kasabuwat ng mga Kastila dahB sa di pagkakapagpasabi muna at sa pagdadaan sa daang tapa tan. Kapagkal'aka'y nagbarilan na, datapua't tumakbong umuurong ang mga cazadores na Kastila at sa kakulangan naman ng baril ng路 mga Katipunan ay wala silang magawa kung hindi ang habulin na lamang ang mga Kastila na tali bong lamang ang hawak sa kamay. Nang pumasok na sa bayan ang nagsi. sitakbong Kastila ay siya namang paglabas ni D. Antonio Cllstodio (na nakauwi na dito buhat sa Mindanaw na kinatapunan niya noong paru~ sahan siya sa pagkapatay niya sa hacenderong Ingles na si D. Roberto Wilson) na dahll sa siya'y hindi handa ay ang hawak lamang sa kamay ay isang pangkaraniwang itak na maigsi, at sinalubong niya ang mga cazadores. Pinagtulungan siya ng ilang, datapua't Han lamang sugat sa kamay ang tinamo niya, datapua't ang isang sargento ng pulutong na Kastila ay nailugmok niya sa taga at ito'y pinasan ng mga kasama at umurong na tuloy~tuloy sa convento. Nang dumating ang mga cazadores sa patio ay kasalukuyan namang sasal ng t iyanggi sa palengke kaya't nagkagulo na ang mga tao at panakbuhang nagsiuwi sa kanikanilang bahay. Sa galit ng mga cazadol'es na wala ni isa man Jamang maginoo sa bayan ang lumalapit sa convento ay ang

ANG l'J!1.NIlY S11 LODE NG TA.TLONG SIGLO

ginawa ng mga ito ay namutok 118 ng walang pakundangan sa s inoman, maging babai, bata 0 matanda, lumalaban 0 di lumalaban, Tinugtog pa nila ang kampanang malnld llg tugtog na gaya ng gillagawa kung may nag1<akasunog sa bayan l1pang ang mga tao ay magsilabas sa lansangan at kanilallg mabaril. Sa ganoong pn.raan ay isang pulubi na may tungkod ang nabaril ng mga cazadores, Kinubkob ng mga Katip unan ang simbahan, naglalagay ng lantaka sa may tribunal, sinasandigan' ng tanggatangga (hagdang mahaba) ang bintana sa likod ng simbahan at ang iba nama'y 'na llganganlong sa katad (0 cuero) ng kalabaw at tumatakbo at sumus ugod na hawak sa kamay ay talibong ua pat ungo sa simbahan at con vento. Aug paring coadjutor na si D. Gregorio Crisostomo ( ilo ang paring taga Malolos na nagbigay ng kaniyang kayamanan sa Pamahalaan nang siya'y mamatay sa panahon na ng Amerikano at sa pag-aalaala sa kaniya ay natayo aug Crisostomo Memorial School) ay Itasamasama ng mga taong payan na may mga hawak na sandata, at isa siya sa mga pamu nuang nag-uutos. Sa pag-aayos ng lantaka sa tabi ng tribunal ay napatay s i G. Ambrosio Sacramento (may asawa). Sa tapat ng pader na malaas napatay sa pakikilaban si G. Domi-ngo Piguing (binata) at sa Likod ng Simbahan tinamaan naman ng punglo si G. Juan Solano (may asawa) at natuluyang namatay, Nang marinig ng Comamiante sa Morollg aog putukan dito ay pina lakad kaagad ang isang pulutong na cazadores, Gual'dia Civil at mga cundrilleros na pinamumunuan ni Teniente Santiago. Ito ang pulutong na si nalubong sa lugal n g' Lual (dakong silanganan laruang ng kaunti ng kinalalagyan ngayon ng Tanay Elementary School No.2) ng mga Katipunang talibong lamang ang hawak sa kamay, kaya't dito napatay sa pamag-it~n Ilg kulata ng baril at saksak ng bayoneta ng mga l<alabang nagkunwaring suko .sa Katipunan, sina G. Leona rdo Mendez (bim:.ta), G. Francisco Pagalunan (binata), G. Domingo Asuncion (binata), G, Felix Cautiverio (binata) at tinamaan ng punglo ang ilang manghihimagsik. Umurong ang ruga Katipunan na patungo sa bundok dahilan sa kakapusan sa baril. Sa pag-ul'ong na ito tinamaan ng bala si G, Francisco (hindi kilala ang apellido subali't kilalang si Kabuyaw dahil sa siya'y taga Cabuyao, Laguna) na nagtago kaagad sa loob ng tubuhan ni D. Luis Catolos sa Masibi at dinala ng mga kasamahan sa tubuhan ni D, Juan Catolos sa Kalbon datapua't kinagabiha'y naruatay at i1inibing ng lihim sa pangpang ng 1I0g Tanay. Sa pag-urong dill ito napatay sa pakikilaban sa lugar ng Kay Buklat si G. Mariano Penueco (bi-

nata) . Hin di nalaunan at dumating naman dito ang Comandante DUJiois, kasama ang Secretario Provincial at ang Teniente Lafuente na akibat ang ruga kawa l ng Guardia Civil. Datapua't nang sila'y dumating ay tahimik na ang labanan sapagka't ang ruga J{atipunan ay pinaurong na ng pinuno niJang D. Gregorio Altamirano at nagsiligpit na sa kan lkanilang bahay dito rin sa bayan at ang iba nama'y tumungo na sa bundok. Ipinag-utos naman ng Comandante ua pauwiin na sa bayan na may bandilang puti ang mga taong lu migp it sa iba't ibang sulok ng bayan at gubat. Js inumbong kaagad ng destacamento sa simbahan na ang capitan municipal ay hindi daw s umaklolo sa kanila at ito daw ay kasabuwat ng mga Katipunan, datapua't ang Comandante na ang suruagot na hindi maaari a ng gayong paratang sapagka't nasa Morong ito nang mga oras na naglalabanan sa 'ranay. Gillawa aug ruahigpit na pag-uusig datapua't walang napatunayan sa mga inuus ig. Totoong boo ang loob ng ruga punong bayan al nalagyan nila kaagad ng mga cedula personal ng mga taong taga ibang bayan na nangamatay na, ang ruga damit ng nangapatay na l{atipunan; sa dahilang kung ito'y mapatunayang tagarito ay maghihigpit ng pagsisiyasat. Sapagka't sa panahong ito'y ang mga taong tribun al kagaya ng capitan municipal at iba pang punong bayan at gayon din ang Juez de Paz na si D. Estanislao Melendres ay mga kasabuwat ug mga Katipullan, at ang Ilagbibigay ng rnga pagkain sa mga ito ay a ng mga taoug bayan na ang gina wang namamahala ng bagay l1a ito ay si D. Juall Catolos. Ang ruga mga bagay na ito'y hindi natuklasan ng mga Kastila sa ka nilang pagsisiyasat, kagaya din nallg pagtuiong ni Padre Gregorio Crisostomo (kasapj sa Katipunan, simbolico Kulog) I1g pakikilaban noong Magbiernes. Nang ika 8 ng Marzo, 1897 ay pinasok ng mga manghihimagsik ang bayan ng Siniloan. Lin abanan sila ng ilang kawal ng Guardia Civil at maraming taong bayan at ang capitan municipal naman ay lumaban din at nagpahingi kaagad ng saklolo sa Gobernador sa Santa Cruz. Naakyat din ng mga Katipunan ang con vento at napasok ang bayan. Sa mahigpit na labanan ay nasullog ang bayan at tinitiyak na may isang daa~g li bong piso ang haJaga ng kayamanang naslra at natupok sa pagsalakay na ito. . Ang mga manghihimagsik naman dito ay mulmg nagtayo ng r eal sa Rawang at Kalinawan. Aug Coman dante naman sa Morong ay nagpagawa ng dalawang gola sa mataas na pader na na~atungo sa lIaya, isang t on'eta sa may tulay, at Isa pang tOrt'eta sa paglusong sa sulok ng Calle Ma,g -Arupon at Tandang Kutyo, isang gola sa

ANG TANAY SA LOOB NG TATLONG SIGLO

azctea at isa pang gala sa porte ria ng convento. Ang pinuno ng mga manghihimagsik na mga

tagarlto ua si D. Gregorio Altamirano ay dinatnan ng maraming manghihimagsik na galing sa dakong Libis na kasama Sill a General Licerio

Geronimo, General Pia del Pilar, General Menes (Hermogenes Bautista) at Coronel Ritual. lsinama kaagad ng pinunong' D. Gregorio Altamirano ang kaniyang ruga kawal at aug mga pinu-

no naman ng mga taga ibang bayan sa baybaying ito ay ipinailalim aug kaniiang mga kawal sa

ruga general na ito hagaman at sila'y wala sa Kalinawan. Ang tagapangasiwa sa ruga kaHangang pagkain at iba pang bagay ng mga Kati-

punan sa Tanay na si D. Juan Catalos (capitan pasado) ay nagpadala naman ng tatlong-pung kabang bigas at ilang baka at inihahanda pa ang isusunod na ipadadala upang magkaroon ng nalalaang pagl<ain sa inaakalang darating na mga araw ng labanan.

baril ay natitipon sa mga lugar na pillili upang huwag mangakita at upang kung lulusob ang lahat ng Kastiia ay makapanibasib kahn na ang sandata lamang ay mga talibong. Nang mata~ nawan ng hukbo ng I{astila ang Taranl<ang Bnto at makitang nandoon ang mga pinuno ay pinalusob ang kanilang pangbungad na mga kawal. Ito ang pinaulanan ng bala ng mga manghihimagsik na nangakatago sa mga pantuk at ang l1nang napatay ang isang teniente. Bihira ang nallgakaligtas sa isang kompanya na pumasok sa Tarankang Bata, at ang iba naman ay umurong sa karamihan, na kaagad nagmadalillg bumaii1{ sa bayan na hagad ng mga manghihimag~ sik. Hindi pumasok ng bayan ang mga manghihimagsik. Kaagad nagpasabi ang pinuno ng hukbong ito ng Kastiia sa Comandante sa Morong at hinigpitan ang pangangalaga sa paligid~ ligid ng Tanay.

Nagalit allg Comandante sa pagkatalo uiiang Isang araw ay dumating ang cabeza de ba- ito, kaya't humingi siya ng saklolo sa Maynila rangay na si D. Manuel Castillo (salamin) na at ang pakay niya'y saliksikin ang kabundukan sinugo ni General Licerio Geronimo sa capitan ng Tanay at lipulin ang lahat ng kalaban. Namunicipal na hinihiling na nais nilang makausap ipon sa Morong ang mahigit sa isang libong kaang nakaaalam ng pamamalakad sa bayan. Nag- wal na Kastila at Filipino. Nang ito'y rnaalapulong ng lihim ang. ilang mga nangagpunong man ng capitan municipal sa Tanay ay pinasabayan at pinagkaisahan na hindi dapat sumalu- bihan kaagad ang mga Katipunan sa Kalinawan. nga ang capitan municipal at baka dumating ang Dumating sa Tanay ang maraming kawal na si no mang pinunong Kastila ay mapupuna na ito ito. Ang nangungunang dumating ay ang banay wala. Kaya't ang sumalunga ay si D. Juan tog na mga batalyong Filipino ng Regimiento Catolos, D. Estanislao Melendres, at D. Marcos de Infanteria No. 73 at No. 74 na siyang iumuMedinaceli. Sinabi ng Iihim ni General Licerio pig sa mga manghihimagsik sa madugong laba~ Geronimo na. isuplong na sila'y nasa Kalinawan nan nang pasukin ng Kastila ang bayan ng lmus, upang makulong (emboscada) nila ang mga E:as- Cavite. Malaking gulo ang ginawa sa bayan ng tila sa loob ng Tarankang Bato sa Paraan ng mga kawal na Kastila nang ito'y dumating. Ang Rawang (Rawang Pass) sapagka't kung hindi makitang baka, baboy 0 manok ay hinuhuli at daw sa ganitong paraan ay hindi sila tatagal ng Ikung hingan naman ng bayad ay pinalalapit ang matagal na putukan sapagka't kapos sila sa baril kaawa~awang may-ari sa kanilang pinuno sa conat baJa. Hiniling naman ni D. Ju an Catolos na vento. Kung maharap naman at humingi ng pigHin ang mga tao ng pag\abas masok sa real bayad ay itinatanong kung sinong sundalo ang at huwag magtigil sa mga bayba~' ng mga ba- kumuha ng hayop at kung hindi matukoy at kung yan upang kung magkaroon ng labanan man ay tumanggi nama'y hindi binabayaran. Kinabuhuwag mangapatay ang mga hindi lumalabang kasan ay sumalunga na ang hukbong ito. Ang mga babai, bata at matanda. mga pinunong Kastila ay nangakalulan sa duyan Sang-ayon sa lihim na kasunduang ito ay ipina pasan ng mga taong bayan na pinagdadakip nasabi ng capitan municipal sa Comandante sa upang magpasan ng may 30 duyan at magdala Morong na ang mga manghihimagsik ay natiti- ng mga pagkain. Ang ginawa ng Coman dante pon sa Kalinawan. Sa tuwa ng Coman dante ay ay inihanay ang kaniyang hukbo upang sa gani ~ lmhi't na lampas na nang ika 10 :00 ng gabi ay tong paraan ay makuiong ang mga Katipunan nagpadala kaagad sa Tanay ng may tatlong daang sa loob ng Kalinawan at doon gutomin at saka cazadores. Kinabukasan ay sumalunga ang huk- lusubin. Ang ginawa naman ni General Licerio bong ito. Ang ayos naman ng mga manghihi- Geronimo ay sinangguni kaagad ang tagaritong magsik ay ganito: Tumayo !;ina General Licerio pinuno na si D. Gregorio Altamirano, at ito naGeronimo at General Pio del Pilar sa loob ng Ta- man ang nagturo ng mga lihim na daan upang ranyanq- Bato na napapatanaw sa mga lulusob, makalabas ang nakukulong lla hukbo ng mangang lahat ng mayroong- baril ay i1inagay sa mga hihimagsik. Kaya' t lihirn na umUl'ong ang hukbo pantuk na paligid-ligid at ang lahat ng waJang ng mga manghihimagsik sa pamamag-itan ng

..J..NG TANAl' SA LOOB NG TATLONG SIGLO

lusong sa Iiog Bahay Sang lay, tuloy sa Panusugin, Kuyambay, L"l.mao, bumaba sa dako rito ng Masungi at sa Pantay lumabas. Nagawa ang pagurol\g na ito sa pamamagitan ng mahigpit na pakikilaban ng bantay na pulutong sa hulihan (retaguardia) na mga tagarito nn pinamumunuan ni G. Gregorio Altamirano. Sa labanang ito napatay ang Juez de Canal na si D. Luis Matela sa pagkabali ng hita sr:. tama ng bala. Tumuloy sa Puray sina General Geronimo at del Pilar at napasama ang akibat nilang kawal sa hukbo ni Geneva! Llanera. Ang akibat namang kawal ni G. Gregorio Altamirano ay tahimik din nakaul'ong sa Pantay; kaya't nang makuha ng Kastila ang Kalinawan ay nagtataka at nagngingitngit ang kalooban ng pinunong Dujio!s sa pagkawala ng ibong akala niya'y nasa kamay na niya. Hindi nalaunan nang mangyari ang labanan sa Kalinawan, ay linusob ng napataas sa tungkuling Teniente-Coronel Dujiols ang hukbo nina General Licerio Geronimo, Pio del Pilar, Hermogenes Bautista, Mariano Salvador at Pablo Astilla sa Puray nang ika 14 ng Junio, 1897. Sa madugong labanang' ito na libong kawal mayroon ang bawa't panig na nagkalaban, ay napatayan ng marami ang mga Kastila nn natalo at umurong. Nang ika 14 ng Diciembre, 1897 ay nangyari ang Pacto de Biak-na-Bato na nagsasaysay na babayaran ang mga manghihimagsik ng Pamahalaang Kastila ng P200,000.00 pagkatapos na maibigay ang 800 baril at ang nalalabing P200,000.00 ay ibabayad kung umabot na sa isang libo ang naibibigay na baril. Dahilan dito'y maraming manghihimagsik na tagarito ang tumungo sa San Mateo, bayan ni General Licerio Geroni~ rno at sa Mal'iquina ibinigay sa cabaJleria ng mga Kastila ang kanilang mga baril at tali bong. Nang magtatapos ang buwang Febrero, 1898 ay nag-utos ang Gobel'nador Ochoa sa Morong na rnagpadala ang mga capitan municipal ng baybaying ito ng mga tao sa Bosoboso at sa Ilog Lanatin upang gumawa ng mga bahay na pangsamantala at mga palapala. Mahigit na tatlong daang tao ang dumalo sa gawaing ito. Dumating ang Capitan General Fernando Primo de Rivera kasama ang Gobernador Politico Militar Ochoa ng laiawigang Morong at marami pang Kasbia, upang mangaso at mamaril ng usa sa kabundukan. Umakbay sa kanilang pamamal'il at pangangaso ang mahigit sa tatlong daang tao. Sa lugar ng Lilit (Salilid) sa Lanating naglagay ng pahingahan ng Capitan General at kaniyang mga kasama. Hindi nagpapaldta ng takot ang Capitan General na ito bagaman at nalalaman niya na karamihan sa kasama niyang Tagalog sa baybaying ito ay mga manghihimagsik Jaban sa mga Kastila, nguni't ang mga kasamang Kas-

tila ay napagkikilalang hindi napapaJagay ang mga kalooban. Mal'aming nahuling usa at lubos na nagagaJak ang Capitan General at gayon din ang Comandante Ochoa na nagpasalamat sa mga punong bayang Tagalog. Nang makaraan ang Mahal na Araw ay nagtipontipon na naman ang ruga manghihimagsik at binuo na naman ni D. Gregorio Altamirano ang hukbo ng mga taga Tanay. Gayon din binuo ng mga taga ibang bayan ang kanilang mga huk. bo sa ilalim ng kanikanilang pinuno, at ang pakay ay mapaalis muna ang mga Kastila sa kanikanilang bayan. Nang buwan ng Mayo, 1898 ay nagkaroon na ng takot ang destacamento sa convento dito, kaya't umurong na sila sa Morong at iniwan nn ang Tanay sa kamay ng mga manghihimagsik at nagpatuloy ng pamamahala sa bayan ang dating Tribunal Municipal at ang pinakikialaman lamang ng pinuno nilang si D. Gregorio Altamirano ay ang pangangasiwa sa mga sundalo. Si D. Estanislao Melendres ay siyang pin uno ng mga miliciano. Ang Tribunal MUllicipal naman ang siyang nangangasiwa na ng pagkain ng mga manghihimagsik at hindi na aug dati nilang tagaingat-yaman ng Katipunan na si D. Juan Catolos. Matapos kumalat ang balita na pinalubog ng Alrniraute Dewey ang mga buque de guerra ng mga I<1astila sa laban all sa look ng :Maynila nang ika 1 ng Mayo, 1898 ay hindi nalaon at dumating ang utos ni General Emilio Aguina ldo na kubkubin at pasukin ang mga kawal na Kastila na naglalaban pa sa cabecel'a ng bayang Morong. Nagpadala doon ng kanyon at mga baril at isang kompanyang Cavite na may baril na lahat. Sinimulan ang pagkubkob sa Morong nang ika 1 ng Junio, 1898. Sang-ayon sa aklat ni Sastl'on ukol sa Himagsikan Ng Panahon Ng Kastila, ay nang kubkubin ang mga Kastila sa Morong, ay ang mga pinuno ng mga manghihimagsik sa baybaying ito ay tatlo: isa'y tinatawag na General de Brigada Miguel Aquin<J at dalawang kasama na Asesor Juan Sumulong at Quintin Gonzalez. Umul'ong na lahat ang mga kawal na Kastila sa con vento at simbahan. Kinubkob naman ng mga Tagalog ang kanilang kinalalagyan at walang oras ang putukan. Ang mga kawal ng lahat ng bayan dito sa baybaying ito ay may kanikanilang puesto 0 lugar. Ang kinatatayuan ng mga tagarito r::a pinamumunuan ni D. Gregorio Altamirano ay ang nabubungad na puesto ng Namay. Nang ika 16 ng Junio, 1898 ay tumigil ang Lancha Otalul'a sa tabing dagat at kinanyon ang Tanay. Nagsilabas ang mga kawal at taong bayan sa baybay-dagat upang lumaban, datapua't matapos nila:1g mapaputok ang ilang beI'~o ay

ANG TANAY SA LOOn NO TATLONG SIGLO

hindi naglaon at umalis ang mga Kastila. Nang ika 18 ng Junio, 1898 ay nanaog ang decreto (Implantacion del Gobierno Representativo) ni General Emilio Aguinaldo na buhat sa Cavite, Cavite, na nagsasaysay na upang makapagtayo ng matatag na Republica Filipina ay iniuutos aug pagtatatag ng mga pamahalaang bayan sa lahat ng laiawigang llaagaw sa mga Kastila. Iniuutos na ang lahat ng mamamayang may daJawallgpu't isang taon allg gulang na kilalang kumakatig sa Pagsasarili ng Pilipinas ay magpulong at maghalal ng Pangulong Bayan (Jefe del Pueblo) at mga panguio 11g mga barrio (un cabeza pOl' cada barrio) , Gayon din na maghahalal ng Delegado de Policia y Orden Interior, Del egado de Justicia y Regi stro Civil, at Delegado de Rentas y de Propiedad. Ang pangulo (cabeza) ng paug-gitnang barrio (cabeza del centro de Ia poblacion) ang siyang Ikalawang Pangulong-bayan (Vice-Presidente). Ang kalihim (secretario) ng sanggun:ang bayan (Junta) ay ang Del egado de Justic1a y Registl'o Civil. Sang-ayon sa decreto na sinasab i ay gblawa allg: halalan, at ang nagkalaban sa pagka-Pangulong bayan 0 Presidente local ay si G. Crispu lo CuModio at G. Estanislao Melelldl'es. Lumabas na Pangulong bayan si G. Cl'ispulo Custodio. Datapua't hindi umupo kaagad ang nangahaiai at nagpatuloy ang tribunal municipal sa rlalim na ng Pamahalaang Filipino hanggang hindi nakapanunumpa ang mga bagong punong bayan. D. CRISPULO CUSTODIO Agosto 189S-Marzo 1900

Nang ika 5 ng Agosto, 1898 ay humarap sa Bakoor, Cavite, ang lahat ng panguiong bayan l;a lalawigan ng Morong at sila'y sumumpa at binigyan ng baras sa pagka pangulong-bayan ni General Emilio Aguinaldo. Kinabukasan ay nagpulong ang lahat ng pangulong bayan ng rnga lalawigang Cavite, Batangas, Mindoro, Tayabas, Laguna, Morong, Bulacan, Bataa n, Pampanga, Nueva Ecija, Manila, Tarlac. Pangasinan, Union, Infanta, at Zambales at linagdaan nila ang "Acta de Independencia". Sa i(asulatang ito ay ibinansag nila ang mithiin ng bayang Pilipinas na dili iba't aug pagsasa rili , kinilala nila ang pagka Presidente ng Pilipinas Ili General Emilio Aguinaldo y Famy, at itinagubilin nila dito na ipaabot sa lahat ng bansa ang pinagkayariang kasulatan. Sa kasulatang ito ay lumagda si G. Crispulo Custodio sa pagka-panguJong bayan niya ng Tanay at gayon din naman ang lahat ng pangulong bayan ng lalawigan ng Morong na kasama niya. Kaya't aug bumubuo ng Pamahalaang Bayan ng 'l'anay nang magsal'ili ang Pilipinas ay ang mga sumusun fJd:

Presidente local :-G. Crispulo Custodio; Vice.- Presidenle :-G. Simon Regalado Delegado de Policia y Orden Interior : G. Bonifacio Matienzo Delegado de Justicia y Registro Civil: - G. Francisco Piguing; Delegado de Rentas y de Propiedad :-G. Manuel Medinaceli. Mga pangulo ng barrio (cabeza del barrio) : G. Simon Regalado G. Hermogenes Pasamba G. Constantino Bautista G. Domingo Tanjuatco G. Eulalio Penalver G. Severo Marcoleta G. Numel'iano Solano G. Bonifacio Catapusan G. Cidaco Castillo G. Pedro Catahimican G. Ricardo Custodio G. Francisco Regalado G. Gregorio de Guzman (Dahil sa ito'y namatay sa panunungkulan ay napalitan l1i G. Eugenio Penaranda.) Mga Teniente del barrio sa 13 Distrito: 1. G. Julian Reyes 2. G. Dionisio Gimalay at Juan Hala 3. G. Potenciano Sepuivida at G. Gregorio Magwili 4. G. Domingo Agena at G. Lucas Hilao 5. G. Francisco Fuiguel'as 6. G. Lucio Alcantara 7. G. Crispulo Palaca at G. Gabriel Mendez 8. G. Ignacio Catolos at G. P lacido Samonte 9. G. Valentin Licarte 10. G. Vicente Catameo at G. Atanacio Austria 11. G. Francisco Garcia at G. Hermenegildo Vismonte 12. G. Lucio Valencia at G. Simeon Quiri 13. G. Bernardino Santos at G. Felix Viray. Mga Alguacil (0 Tenientes semaneros) : 1. Alguacil Mayor-Isidro Matela 2. Alguacil-Crispu!o Nimel' 3. Hilarion Benaliza 4. Mariano Vista 5. Jose Catuira 6. Eduardo Jesuitas Camilo Tica 7. Mga Policia na nasa pag-uutos ng Delegado de Policia y Orden Interior: Sal'gento: G. Meliton Pefiaranda Cabo : G. Saturnino Mercado Cabo : G. Eusebio Catuira Sundalo: G. Enrique Piguing G. Hilarion Custodio G. Sixto POl'ciuncula

TANAY CONTRIBUTED FUNDS IN 1899 FOR WAR

~1,11'\.O

35· 1. ..... ,cl _~ 1

1/0 '9 i.llmy ;'RECIHO" JIg .,,/aping Il(Isisi/ak 119 /.II/uwiglwq .lloro"y UHIIY IS!)!), SlIkul(/yda (/ilu (my "('o".~t'jerQ de R,'I/IM' fJ tI(' PdJpied(ld" III/ si,llo IVII (C1flt! ;l/g"t'~'llIlwn 119 /illoll·ifl'lll 1/,' .~; D. Llli,~ CilIa/os at !JU!J(J/I diu Iwg Gubrrml(ior IIQ III/(ndgulIg .1101"1)/19 "" _,-j IJ . .]fI.~I· 1·:Ii.~t'.~. All!! II"''''IIIIM! "!) _.j G! Gel881hlll (''''''pl/.~''", 1/111/0 IIi Gg. SCI'I;iliw1tl CfI/Jis(r/IIIQ·HI'IIi/uii'l.

TANAY RAISED FUNDS BY L OANS IN 1899

Uo'y i(flllIY "R~ClnOI'. II!) .~I'II~J)ill!J /il/(/1I99/(11 119 Prcsi(/eli le I, (I('(I{ ('/';8/1/(10 Ous/Q(liQ 1111 bihllly «luuy-p((l/gbl",,,,,, (Empn-.<I"q NI!CHlIIU/) kll,ll D(I, Oell.'Mi"lI ('U/llp'IS(OI 1/(( Iwl'IY""fj IIJI/Ollg-plll/V II;SO.

/III

A PROOF THAT THE MUNICIPAL GOVERNMENT OF TANAY WAS WELL OR· G A NIZED DURING THE FIRST PHILIPPINE REPUBLIC AND DURING THE FILIPI NO·AMERI CAN WAR OF 1899.

GOBIRRNO DE FILIPINAS

El segu ndo tCSi/g-O .

/P>p

I NO-

flu'!} i:utiu(PJlw lIa Ionhi't IW lIulw/vg Stl kumay lIfJ my/! Alllel-jeftl/l) 1m!} Illy!! /.IIIY(lll9 /Juliy id 119 .1Iay-

IIi/a, II!} JWIIIIQ!} pit dill (1119 /wmlllJ/fI!I/J/U II!! m!Jl! 1'11110119 ua,!/f1Jl ili/o S(I 1'IIIIIIY•

.\'(1119 ilw 4 " 9 Fcbrero:

1899 lIugllimll/a IIl/g DifJlIHHIll "9 'Filipino at ..,l l/wI';!:""" .WI Til/II!! II!) SI/JI J'WII del Jl ollle, "91111i l ;W ;'re-

t;iuu" -"/ il("'.~ (111

(I'I/.Y

fCC/III II!! ,lluyu ~ .i, 1899; $(IIIHr~'III/(!I)i(l u!J

i/)(IUY I J(lII;O ay /(I(I/allY u!!aIlHI!J!l tJI !In plau/o!) aug J)/fIlHwwfH!la 11ft

11(11,'11/"9(1(1.

Nuklllll(Jdu dill

IITI!}

De/egndo ric

H r'lI/aS !J

kithi'I

III/ 1/1If}-flUpU!J 119 lfrU(H1u l, 8(1 ibll'l

119 p,.osidellie 1.Qcal

J) , Cril'plI/o CIU.I /o(/io

dll P)'Qpie(/u(/ D, JI lllluel .1fedill((ce/ i.

kawuu; II!} 1If(/:(I/agdll lilt "tcs/i!JIJ": ,,; G. (:elloru S(/ lI lu.~ ul si G. JO:Jo l' hw

D Ii /(tWtnl!l

{G. Jose Ililllo 1111 buhay plI

11!Jl/yOll M uJ(I/all9 pat/lillY 11(/ ka«wlI; 119 IllUlllI;ipio magl1lll/1l IWIIY POllnllo ll 119 Ko;st i /lJ IIIW ygll ll Y sa /0 01l!}

sil/ulal ollg (11.:1«1

110

ito).

ANG BANTAYOG NA ALA-ALA NG BAYANG TANAY SA DAKlLANG BAY ANING DR. JOSE RIZA L

Gforieft~ "9 lo.ollg l 923 S(I WIJ!t a /Uag-i /o.u "991190 / "9 Pn mo ha/a,wg "'ga 1110119 vayau. Aug /I(lSI! ililraptlll ('Y lIi9(! /lalmhll/wy pall9 k(lwai "9 Prhu erll CQ mflllJii(l (kuramillll'Y ruga rilO .~(I TouflY) "9 Ba/tl/yollg J[orofl[J 11(1 isa $(1 lng" 'O!(lll!) k(llwlf}gn/i -1'9 lil t/II . llI/ crirrOl D ' /O(m!}

Bayall

(II

UrII/HI9(111

fl9

ikll -I !If} F('/)., 10{)9

S(l 7'1I/(I!f "9 8(w JI/au del ,1 IOllle. ( Ku/I(I II (II'Y ;JfarJ II, ]939 ) , UNANG }JANAY: RII!fIlIlOldo ]il/ulis/a, Julion Jlawiii, (' ipri/ll/Q I'll/lI t ", lliyiu Q 7'o rrf'8 ,

(1/

Ray-

mwulo .lln/l'ili, l KALil l l'A N(; H .t.Il\rA1",' Eugcuio D(m/aMo, V ie/of S /lbillill/Ia, ,1Im'colo Couce pcio ll , 1'io Drll1(11/.~t) . .J" .â&#x20AC;˘ ,. Mt/t' ll(lrC!I. BCrllllrdt} R(lIIIOS, 18;';[ ro Tes fuli. Eu/alio ('(,/% s, !II ('n rll f.' /iQ Limon .

MGA NALALABING "CABEZAS D'E BARANGAY"

UNIING TlANAY: {J. $lIlIlil'go ,uaaUIIZO, G . .ilI <lriwlQ B (wtis/a, G. So/ ero Por cilw elll(l, G. D1Wiqi RIll/lOS, G. Pedro CaWhimiC(lll. G. Giril/co Glls/illo (1/ C. Fl'lllIcisco R egal(uio @ Bald. IK.dL.J1VANG HAj\'.-l),; G. Sim eon Sacrmucnto, G . ..'! gu~ fill Ca(olos, G. Simeon Gatolos, G. BOllifacio Cl/tap1WIII, G. AU(1#llci(1 Oatuira. G. ,J/Pjalldro Piglli!l9, G. Mori(olo GaIl/pI/SOli , C. Doroteo Viray a/ r.. ('rispiu Rrif lirrerciQII. (Kuha ng Ma rzo , 1939)

ANG PAGGAWA NG BANIG NA SABUTAN

.3ABU1'AN flL.ANT

A SABUTAN MAT K.dLIH' ANG H..d.N..t1l": ! fI/.I1Iy niuiuil/iug

{) ill agowit

;:.'(1

p09galU(1

I/{) /)(111;0

(Bb . l..eQllurd(! Halilis/a) IUIIIII/O/1I "9 ballig

1/11 :wlm/fu/; 1SIIII{)

K.:1NJJNG llANA}': All.'! 11(l1(!1I~1II9 SaUlt/au; /8(1119 ballig II{)

lrliawif)flll{)

Rizal).

JIfI

Ilauul/w; JIg/}. k(lS(!lIgkapclIIg

IlQg~II'<II/;sllk II{) /)lIIiiy III/ sabu la!! (Gg. Illes B Ollda iia IIi Piguil,g). 11(1

sabu/un (mrrki"itu 011.'1

JwhlSlJksul;

sa hauig

111/

ito e,y mapa

ANG T.:lNAY 8A LOOB NG T.:lTLONG SIGLO

Sunda lo: G. Max imo Resurreccion G. Eusebio F ulgado G. Pio Melendres G. Severo Catuira G. Benigno Ilustre G. Julian Santos G. Pedro Tongohan (@ Angeles) At ibn pa. Sa bawa't bayan ay pinapagJagay ng isang kompallyang mil iciano. Ang sa Tanay ay pinamunuan ng mga sumusunod: Comandante : G. Estanislao Melendres Capitan : G. Francisco Tica Teniente Primero : G. Ger onimo Altamirano Teniente Segun do: G. Lucio Banrloma Teniente Ter cero : G. Patricio Ariscayos Sargento : G. Placido Mendoza Cabo: G. Agapito Ulic-ulic Cabo: G. Benito Digmaan Matapos m ahalal ang mga pangulong bayan sa lalawigan ng Morong ay inihalal naman nila ang ki natawan (representante) ng lalawigan sa Pamahalaang Pangbansa. Nahalal si G. Jose F. Oliveros na taga Antipolo. I nihalal din nila ang mga sum usunod na burnubuo ng : CONCEJO () JUNTA PROVIN CIAL Gobe m ad or (Preside nte d e l Conce jo Provinc ial : G. JOSE ELiSES (Taga Imus, Ca vite)

Vie e-Presid e nte d el Coneejo P roiJincial: Ang P a n g ulo n g b a y a n sa cab ecer a n g lalawigan g Morong, n a b a ya n n g Antipo lo.

Conse-jero d e P olie ia y Orde n Inte rior : G. LORE NZO GONZAGA (Taga T a yta y)

Conseje ro d e Justie ia y R egistro Civ il: G. JOSE TUPAS ( T aga Morang )

Conse je ro d e R e ntas y d e Propie daa: G. LUIS CATOLOg Y CUSTODIO ( T aga T a n ay)

Ilinagay na: Secretario Provincial:

G. GREGORIO CONCEPCION (Taga P a t e ros )

Matapos mangahalal ang Pamunuang Lalawi gao ay aog mga Pangulong Barrio ay nagsitungo sa Antipolo na siyang cabecera at doon nagsisumpa ng pagtanggap ng t ungk ulin. Sa pagbabahaging ginawa sa h ukbo ng Pilipinas ay ang mga sundalo ng lalawigang Morong ay nalagay sa Segunda Zona. Ang mataas ua pinuno dito ay s i CORONEL L AZARO MAKAP AGAL Y LAKANDUL A at dito sa Tan ay (sa convento) ilinagay ang cuartel. Kasama niya ay isang comandante at tatlong capitan, na pawang

lagay na lahat ng Presidente ng Republica Filipina na si General Emilio Aguinaldo; at sangayon sa batas ay s i Coronel Makapagal naman ang naglagay ng mga teniente at iba pang mababang pinuno. Nang kasalukuyang kinukubkob pa ang Morong ay dumating ang unang nagpakalat dito ng Katipunan na si G. Gregorio Mendez (Kabo Godyo) na kasama ang tatlong matanda na aug mga pangalan ay Martin, Juan Tatsing, at Catalino na pawang lIocano. Sila daw ay nangakatanan at nakasakay sa bapor na umalis sa San Fernando Po (Africa). Sila ang nag-uwi dito at nagpakalat ng gabing kung tawagin ngayo'y San Fernando. Aug pagkubkob sa Morong ay patuloy at lahat ng bayan ay pangatawannn ang ginagawang pagtulong. Matapos pumasok na nag-ii sa s i Capitan Tapia sa kinalalagyang con vento ng naugakukubkob na Kastila upang pagsalitaanan ang pagsuko nila sa hukbong Filipino ay nang ika 19 ng Agosto, 1898 ay sumuko ang mga Kastila sa kinatawang ipinadala dito ni General Emilio Aguinaldo. Sa tuwa ng mga bayan sa baybaying ito sa pagguhong ito ng lakas at kapangyal'ihan ng Espana, ay pinilik ng gayon na lamang ang Jahat ng batingaw sa mga simbahan na wari'y may malaking pista at dito sa Tanay ay nabasag tuloy ang isang kampana sa walang hunos-diling tugtog na ginawa sa kagalakan ng lahat. Hindi nalaunan at dumating dito ang mga pamunuan ng Segunda Zona ng Regimiento Central No.1, na nasasakupan ni General Pio del Pilar. Ang mga pinu nong dumating ay sina Ten iente Coronel Lazaro Makapagal, Coman dante E li zeo Narvaez, Capitan Felix Tapia, Capitan Diego Panganiball, Capitan Pablo Santonel, Capitan Zoilo Makapagal, at Capitan Hilarion Raymundo. (Sina Capitan Zoilo Makapaga l at Hilarion Raymundo ay hind i nalaunan at tumaas sa pagka Comandante) . Itinatag ni C~pitan Felix Tapia sa bayang ito ang Primera Companiana katulong sina Teniente Primel'o Basilio Medinaceli, na noong panahon ng Kastila ay Sargento sa hukbong Kastila bago nagkaroon ng himagsikan, at si Teniente Segundo Juan Apol'ilIo. Ang iba pang pinuno ng Compafiiang ito na mga taga Tanay, ay sina Teniente Segundo Jose Melendres, Teniente Segundo Teodoro Mendoza, Sargento Macario Talavera, Kabo Francisco Ramos (@ Matining). Itinatag din ang Compafiia No.2, No.3 at NO.4, na binubuo l1aman ng mga kawal na taga Pililla, Mor ong. Cardona, at iba pang bayan. Dito'y may pinuno din taga l'ito, na sina Kabo Benito Resurreccion sa Tercel'a Compania at Kabo Juan Suarez sa Cuat"ta Compafiia. Ang bumubuo ng P l'imera

.tlNG 7'.dNAY SA LOOn NO T.t1TLONG sulLO

Compania ay halos taga Tanay na lahat (tingnan ang retrato ng labi ng Companiang ito) . Nang ika 4 ng Febl'ero, 1899 ay nabubungad sa Tulay ng San Juan ang apat na Compania ng ba talyong ito at mga miilciano llg Jalawigan ng Morong na nangunguna sa hukbo ni General Pio

del Pilar sa iialim ni Teniente Coronel Lazaro Makapagal. Bago nagputukan sa Tulay ay Hang sundalong

taga Tanay at Cardona ay naghaharana at kasarna ang dalawang sundalong Americana at walang nag-aakata na magkakaroon ng labanan kahi't na iagi na lamang pinaiison ng hukbong Americana ang batalyong Morong 113 nangunguna sa Tulay ng San Juan.

Nang marinig ng mga sun-

dalo ang putukan sa Tulay ay kaagad nagsiuwi sa kanilang kuartel at tumayo sa kanilang mga lugar. Sa mahigpit na labanang ito napatay sa Santol ang dalawang sundalong tagarito 路ng Primera Compania na sina Marcelo Bautista at Pantaleon Hukom. Sa labanan din ito tinamaan ng bala sa balkang si Anastacio Piguing (korlletin ng Compa fii~) at sa libis ng tuhod ang sundalong si Macario Mendoza, kapuwa tagarito, at nangaiwan sa pook na pinaglabanan, kaya't nabihag llg mga Americano\ Nang buwang Junio, 1899 ay pangatawanang linusob ng mga Americana atlg lalawigang Morang. Nang ika 3 hanggang ika 5 ng Junio, 1899 panabay na sinalakay l1g hull::bong Americana ang Antipoio, cabecera ng lalawigang Morang, at gayon din ang bayan ng Morong. Ang batalyong Morong na nakaharang sa Antipolo ay walang nagawa sa pagsa Jakay na ginawa ng apat na compania ng caballeria (Fourth Cavalry), at siyam 11a compania l1g Ninth Infantry (First Colorado at Second Oregon). Bumagtas kaagad ang mga punong lalawigan sa kagubatan at dito sa Tanay tumigil at ipinagpatuloy ang Pamabalaang Panglalawigan ng Republica Filipina. Ang batalyong Morong naman at ang mga miliciano at iba pang taong bayan na lumalaban sa Americano nang umalis na dito sa bayan ay sa bagong bayan sa Balimbing at sa Rawang at Kalinawan nagtipontipon at doon sila tumata11ggap ng utos ng mga pin uno na ang pinakamataas ay si General Licerio Geronimo, sumusunod si Coronel Laza ro Makapagal at si Coman dante Hilarion Raymundo. Nang mga araw na sin asalakay ang bayang Antipolo ay si nasalakay din naman ang bayan ng Morong ng hukbo ng Americano na iniahon ng ru ga lanchang ldn:tbibilangan ng "Napindan", "Covadonga", at "Oeste" sa pasigan 0 baybayin 11g lawa. Ang nagsihadlang na mga kawa 1 at mamama-

yan na pinamumunuan ni Comandante Hilarion Raymundo sa may baybayin ng lawa upang huwag sanang makapasok sa bayan ng Morong ang mga Americano, ay walang llagawa sa gayong napakaraming sumalakay na sagana sa mga sandata at kasangkapan sa digma. Dalawang compan ia ng Artilleria (First Artillery at Utah Artillery) ang nanganyon, at labing dalawang compania nam an ng Infanteria ang lumusob at pumasok sa bayan. Sa labanang ito sa Morong napatay ng punglo ng Americana ang sundalong taga Tanay na si Pedro Regalado at sa trincherang kinamatayan niya'y doon na siya nalibing. Nang ika 5 ng Julio, 1899 ay pinasok ng mga Americano ang bayang Pililla. Umahon sila sa dagat at hinadlangan sila ng pulutong ni Teniente Teodoro Mendoza (taga Tanay) sa patio ng Pililla. Umurong ang mga Pili pi no sa Kumbo at Tumihaya. Tinamaan si Teniente Mendoza sa balkang datapua't hindi namatay. Tinamaan naman sa binti ang sundalong si Bernardo Ramos na taga Tanay din. Noon na sunog na sinilaban ng mga Americano a ng tapukan ng mga taga Tanay sa Tumihaya na nadamay na natupok ang Imagen 11g San FranciscO" de Asis at ang mga instrumento ng Banda ng musiko ni G. Manuel Medinaceli. Nang ika 12 ng Julio, 1899 ay nagkalabanan na nam3n ang mga Americano at mga Pilipino sa Teresa. Sa labanang ito'y napaurong ang mga Pilipino datapua't nakabihag sila ng isang sundalong Americano ua dinala nila sa Rawang. Sa laba nang ito'y tatlong sundalong taga Tanay ang napatay. ang isa'y si Celestino Bermejiso (anak ni G. Benjamin Bermejiso @ Paa) at ang isa pa'y si Marcelo Dilig na kapuwa tambing na namatay at naiwall doon ang bangkay sa pinaglabanang pook at aug isa pa'y si Gaudencio Reyes na tinamaan ng malubha na ikinamatay sa daan nang pagdadala sa Balimbing. Sa dating pantiong sa Balimbing siya nalibing. Ang mga Americano'y napatayan din. Ang Americanong nabihag ay ang pangalan daw ay James. Hindi nalaon at ibinigay na ang pamamahala sa 1alawigan kay Coronel Makapagal sang-ayon sa batas ng Republica na kung dumadating ang pagkakataon na linulusob at nakukuha sa digma ng kalaban ang lahat 0 bahagi kaya ng isang lalawigan ay ila!agay na lahat a ng kapangyarihan sa pamamahala ng bayan sa kamay ng Jefe Militar ng nasabing lalawigan, kaya't naalis na sa pangangasiwa noon ng Gobernador Provin. cia! Jose Elises ang lalawigan. Isa sa mga unang hakbang na gagawin sana ng nagtatanggol na hukbong Pilipino ay ang siIaban ang mga maaaring pagtirahan at magagawang kuta 0 moog ng mga Americano. Ka~'a't

ANG TANAY SA L008 NG TA.TLONG SIOLO

aug Koro ng simbahan dito ay pinalagyan na ng mga kugon na hiniklas sa bubong ng isang bahay upang silaban. Ito'y hinadlangan ng Pangulong Bayang Cl'ispulo Custodio na hindi pumayag sa ganoong panukala at nahikayat naman ang Jefe Militar na sumang~ayon. Nang ika 22 ng Enero, 1900 ay lumunsad sa tabingdagat na pag~itan ng Wawa at Guha, ang isang pulutong na Americano na lulan ng mga lancha. Hindi pumasok kaagad sa bayan. Pinagkayarian ng Pangulong ba.yang Crispulo Custodio at ng iba pang pinunong bayan na ito'y salubungin ng ibang mamamayan sapagka't baka sunugin ang bayan. Ang nagsisalub0l1g ay sina G. Ambrosio Tinauin, G, Agustin Piguing, G. Francisco Regalado, G. Pedro Catuira, G. Lucio Catuira, G, Esteban Berdan @ Liga at G. Ananias Evangelista at ang interprete nila na kung tawagin ay si Don Pablo Santos. Nang sila'y tumigil sa pook na llgayo'y likod ng Tanay Elementary School No. 1 ay biglang tumindig ang pitong sundalong Americano na marami pang kasunod na nangakadapa sa mga damuhau at itinuro kaagad sa kanila ang mga baril na may mga bayoneta. Pinalakad silang nauuna na nakatlll"O sa bawa't liked nila ang t ig isang baril na may bayoneta at sinabi sa kanila na daanan ang bawa't lansangan na tuloy sa tribunal mula sa dagat; at kung may taong bayan na lalaban at puputok ay sila'y sasamain. Nang dumating sila sa tribunal ay nakaalis na ang mga punong bayan, kaya't ang ginawa'y sinaliksik ang mga bahay at hinanapan ng mga baril, talibong 0 ibang gamit sa digma, Ang mga kawal naman ni Co~ ronel Makapagal ay nasa Harangan na, Rawang at Kalinawan. Matapos ito'y pinawalan na ng mga Americano ang kanilang parang mga bihag at sila'y nagbalik na sa Morong. Nang mga panahong ito naman ay aug mga mamamayan ay aDg karamiha'y wala sa loob ng bayan at sila'y nasa paligidligid ng mga gulod at bundok at doon nagsisigawa ng mga pangsa~ mantalang bahay 0 tapukan. Nang buwang Febrero, 1900 ay kamuntik nang mahulog sa pag~abat (emboscada) ang isang tro~ pa ng hukbong Americano sa Suyok. And tropang ito'y nanggaling sa Morong at patungong Tanay, Ang tropang Pilipino nama'y nakatago at nakahadlang sa pagdadaanan. Sa kanal ng Tipe sa Suyok, kanal ng Kay Buli sa may lumang pantiong, Libingang Katoliko at sa kanal ng Putolna-Pailog ay doon nangakukubli ang humahadlang ua kawal ng mga Pilipino na pinamumunuan ni Coman dante Hilarion Raymundo, katulong si Capitan Felix Tapia at Teniente Jose Melendres. Nang dumaan ang tropa ng Americano ay napagitna ito sa dalawang nagkakakurus nn pamumu-

tok ng mga tropang Tagalog, kaya't mal'ami ang nangapntay at nasugatan, hanggang sa napilitang umurong ang mga Americano, May isang linggo ang nakalampas bago dumating uli ang mga Americano na totoong marami at sa Morong galing, nguni't wala l1a ang mga Pili pi no at umu1'ong na sa kanilang kutang himpilan sa Rawang. Hindi na tumigil sa Suyok ang mga Americano kungdi nagtuioy na sa loob ng bayan ng Tanay at Iinagyan ang bayan ng guarnicion 0 des~ tacamento. Bago pa iamang dumadating sa pagpasok ng bayan aug hukbong Americano ay sumaiubong si Padre Leon Sison at ilang mama~ mayan at nakipag-unawaan sa mga Americano. Aug convento rin ng simbahan ang ginawang cuartel ng destacamento. Sa pangyayaring ito'y unti-unti nang umuwi sa bayan ang nagsitapok na mga tao. Nang panahong ito'y ang nagpapalakad ng pa~ kikilaban sa mga subok 0 guerrilla ay si Coman~ dante Hilarion Raymundo at 8i Teniente Jose Melendres. Sa Rawang nila tinitipon ang kanilang mga kawal na ginagamit sa guerrilla. Isang al'aw nang matiktikan ni Teniente Jo!)e Melendres na may kawal 0 tropang Americano na pasaiunga sa bundok ay ang ginawa niya'y ang kaniyang kawai ay pinabantay sa Hal'angan na nanganganlong sa mga bato at sa pag~aalin颅 langang baka sa kabilang daan magdaan ang mga Americano ay pinalagay naman si Teniente Vicente Lagda sa lugal ng Tangulong upang doon umabat. Sumaluuga ang ruga Americano at nang dumating sa sanga 0 sambal ng daan ay nagdalawung pangkat na nagtig~isa ng daan nang mag~ iika 9 :00 ng umaga, Aug isang pulutong ay lumusob sa Harangan laban sa pulutong naman ni Teniente Jose Melendres, at dito napatay ang kawal ni Teniente Melendl'es na si Exequiel Ca路 lupig (na aug sabi ng iba'y taga Tipas at ang sabi naman ng iba'y taga Batangan). Ang ika路 lawang pUlutong ay siyang napa laban sa kawal ni Teniente Lagda sa Tangulon , at itong pinunong ito'y tinamaan ng bala sa may dihdib na burnalos hanggang sa likod sa Illay baga, datapua't umigi din at hindi naruatay. Kapuwa urnu~ rong ang hukbong Pilipino at ang hukbong Arne路 ricano. Dinala ng ruga Pilipino ang kanilang patay at sugatan sa Rawang. Ang bihag na Ame~ ricanong si James ay kinagiliwan ng mga Pilipino dahil sa pagtulong niya sa pag~aalaga sa sugatang Teniente Lagda, Nang rnal'ami pa ang kawal na Pilipino sa Rawang at hindi pa sila kinakapos ng pagkain doon, ay matapos maihandang mabuti ang kanilang tang-gulan ay gumawa sila llg paraan na mabalita sa mga Americano aug lugal na kani~ lang kinalalagyan upang sila'y salakayin nguni't

ANG T.dNA.Y SA LOOB iVG TATLONG SIGLO

tumagaJ at dumadaJang ua ang pagdadala sa ka!lila ng pagkain kaya't sHa'y kinakapos na tuloy, l1a dahB doo'y ulltiunti namang nababawasan ang tao dahil sa paghahanap I1g makakain, na ang kanikaniyang sandata ay itinatago't iniiwan doon sa Rawang. Kaya't aug hukbong Americano na nanggaling sa Morong at ang gaJing dito sa Tanay ay nang sumalakay doon nang ika 10 ng Marzo, 1900 ay nakapasok ng walang anomang labanall dahil sa wala nang dinatnan doon kundi ilang bantay. Sa tuiong ng bi hag na Americano na nakatanan ay nakuhang lahat ng kanilang hukbo ang mga baril, sampon ng parkonete 0 maliit na kanyon at ang cartuchos na may 10,000 na nallgakatago sa siwang ng malalaking bato 0 baras-bakal. Ang mga bahay at kamaJig doon ay sinilabang lahat ng mga Americano. Nang ika 29 ng Marzo, 1900 ay nanaog ang General Orders No. 40 ng United States Military Governor of the Philippines na nauukol sa paglalagay ng mga pangulong bayan at iba pang punong b'ayan sa mga bay:ang nahulog sa kanilang kamay. Kahi't na sinasabi na sa halalan pipiliill all3' Municipal Alcalde, Lieutenant Alcalde at Municipal Council ay mayroon din laya (discretion), al1g pinuno ng, hukbong Americano dito 0 Jefe Militar na siya :na lamang ang pumili at maglagay ng mga na-sabing punong bayan. G. ESTANISLAO MELENDRES Abril 1900-Septiembre 1901 Nang mga buwang Abril/Mayo, 1900 ay ilinagay ng Coman dante Militar na Americano ng destacamento sa Morong ang mga punong bayan sa bay baying ito, at sa Tanay ay ang nangalagay ay ang na sa sumusunod na talaan, bagaman ito'y hindi nakagawa ng anomang kapasiyahan sa 'kanilang pagka Concejo Municipal kundi nang buwang Julio, 1901 na (Sa aklat ng mga binibinyagan sa simbahang catolico dito ay malinaw na na susulat na hanggang sa Julio ng 1901 ay ang mga pangulo pa 0 cabeza ng barrio 0 purok ay ang labing tatlong pangulo na kasabay nanungkulan ng pangulong bayang G. Crispulo Custodio) : Presidente Local: G. Estanislao Melendres Sindico (Tesorero): G. Domingo Capistrano Concejales: G. Francisco Piguing G. Hermogenes Pasamba G. Bonifacio Matienzo G. Eulalio Peiialver G. Pedro Catahimican G. Francisco Regalado G. Ciriaco Cl!,stillo G. Bonifacio Catapusan G. Eugenio Peiiaranda G. Manuel G. Mendoza Secl'etario:

Sa siyam na concejal na natatala sa sinusundan ay pito allg dating pangulong pm'ok 0 barrio sa sinundang pamaha:iaan, at ang dalawa naman ay kapuwa delegado noon, ang G. Francisco Piguing ay delegado de Justicia y Registro Civil at ang G. Bonifacio Matienzo naman ay delegado de Policia y Orden Interior. Nang panahong itatag ng mga Americano ang mga pamahalaang bayan sa bay baying ito ay ang pinuno ng destacamento dito ay si Capitan Worthington Kautzman, na kasama niya sina First Lieutenant George H. White at Second Lieutenant Robert A. Caldwell (Company G of 42nd Infantry Volunteers). Nang ika 21 ng Junio, 1900 ay ibinansag ng United States Military Governor Arthur MacArthur na sa loob ng siyam-na-pung araw mula sa al'aw na ito ay bibigyan ng kapatawaran (amnesty) ang sinomang nagsisilaban pa sa Americano kung sila'y manunumpa at paiilalim sa kapangyarihan ng Estados Unidos. Gayon din babayaran ng tig-tatlong~pung pi so ang bawa't baril na isuko sa kanila. Nang buwang Julio, 1900 ay dumating ang destacamento ng Fifth Cavalry ng mga Americano at ang convento ang gina wang kual'tel ng mga sundalo at gumawa ng mga kamalig para sa mlfa kabayo. Ang mga kabayong hindi malaman sa mga kamalig ay ipinagtaling magkakahilera sa karsada sa may pader na mataas ang pag-itan na ngayo'y calle Mag-ampon at calle Bayani. Nang buwang Septiembre, 1900 ay dinakip ang Teniente Jose Melendl'es dito sa Tanay at piniit sa con vento. Nang ika 1 ng Diciembre, 1900 ay dinala si Teniente Melendres sa Mandaluyong, ilinipat sa Postigo ng magpapasko, sa Malate naman nang Enero, 1901 at nang ika 7 ng Febrero, 1901 ay dinala sa Olongapo na "prisoner of war." Nang buwan ng Abril, 1901 ay sinundo siya sa Olongapo ng pinuno ng destacamentong Americano dito at siya'y pinawalan na. Hinuli din sa Maynila si Teniente Teodoro Mendoza. Mula nang dumating ang destacamentong Americano ay hindi nalaunan at sinimu lan na ng mga militar sa pamag-itan ni Teniente White at asawa nito, ang pagtuturo sa mga bata ng pagbasa at pagsulat ng Wikang Ingles. Nang buwang Febrero, 1901 ay ilinagay ng Capitan ng destacamento at sinang-ayunan naman ng maestrang Americana ang mga bagong gurong Pilipino na sina G. Catalina Ludovico at Bb. Sofia Santa Maria para magturo ng instruccion primm路ia. Nang mga buwang Marzo, Abri l at Junio, 1901 ay itinatag sa bayang ito ang Partido Federal na binubuo ng 318 kasapi at ang mga pamulluan nito ang nakipagtalastasan sa mga Americano ng

ANG T..dN,lY S~l LOOB NG TATLONG SIGLO

maseseiang na suliranin ng bayan na noo'y totoong naghihirap dahilan sa nakaraang digmaan, pagkasira ng mga paninim, pagkakamatay ng

tao sa kolera at ibn pang mga sakit. paglaganap ng mga tulisa n at iba pang sakuna. Aug bumubuo ng directol'io ng partidong ito ay aug mga sumusunod:

Directores :

D. Luis Catalos D. Juan Catalos

D. E stanislao Melendres

1'esorero: Contador: Secl'etario:

D. Domingo Capistrano D. Pastor Asuncion D. Francisco Piguing D. Manuel G. de Mendoza

Sub-Secretario: D. Monico Cautiverio Nang ika 4 ng Junio, 1901 ay pinaggugulan ng Partido Federal ang mga Jlinatawan ng bayan ng Tanay upang tumungo sa Pasig at duma-

10 sa pulong ua gagawin dean ng lahat ng bayan sa paligidligid ng Maynila at sa bay baying ito ukol sa pagtatatag ng bagong laiawigan. Nang ika 5 ng Junio, 1901 ay ginawa sa Sim~ bahang CatoIico sa Pasig ang pulong ng mga kinatawan ng nasabing mga bayan. Sa pulong na ito ay dumalo aug Presidente ng Cornision Civil na Hon. William Howard Taft, Comisionado Wright, Cornisionado Ide, at Comisionado Moses. Matapos aug mainitang pagtatalo ulwl sa pagsasama ng mga bayang dati'y nasasakupan ng lalawigang Morong at ,n g mga bayang dati'y nasasakupan ng lalawigang Maynila; ay pinagkasunduan ng pagtatatag ng isang bagong lalawigan na sa payo nj Dr. Trinidad Pardo de Tavera, ay pinangalanang "Lala:wigan ng Rizal" bilang pag~gunita sa dakilang bayanL Ang mga kinatawan ng bayang Tanay sa pu long na ito ay ang mga sumusunod: Presidente Municipal: G. E stallis lao Melelldres Concejales: G. Bonifacio Matienzo G. Bonifacio Catapusan G. Ciriaco Castillo G. Pedro Catahimican Representantes: G. Lui s Catolos G. Domingo Capistrano Nang ika 1 ng Julio, 1901 ay ipiuagpatawag sa bayan ang pagkakatatag s ang-ayon sa Ley No. 137 ng Gobierno Provincial de Rizal sa Pasig sa utos ni Gobernador Ambros io Flores, unang Gobernador Provincial. "Nang ika 11 ng Julio, 1901 ay durnating ang maestrong Americano na si Mr. Charles E . Hoye na siyang mangangas iwa sa paaralang prima ria. Nang ika 16 ng Julio, 1901 ay ilinagay ng Concejo Municipal ang dalawang empleado 0 kawaning tagasulat (clerks) na mayroon nang karanasall sa gawaing ito Iloong magsarili ang Pi-

lipinas sapagka't sil a'y naglingkod sa pamahalaang bayan n g Tanay noon. Sila'y sina G. Pio Ilusorio at G. Jose Hilao. (Si G. J ose Hilao ay naglilingkod pa ngayong 1939 sa municipio ng Tanay.) nil1agay din sa pulong na ito ang mga unang naghawak ng katungitulang Tenientes del Barrio sa panahon ng Americano, at sila'y: DISTRITQ No. 1 (Calle R eul) : G. Guillermo Federizoi DISTRITO No.2 (Cailes S. Roque, S. Luzoro til Concepcion): G. Juan P ablo; DISTRITO No. 3 (Call es S. Francisco cit S. Juan): G. DomiJlgo Agena; DrSTRITO No 4 (Calles Magdal ena, Paciencia, at S. Bartolome): G. Jose Silongan; DISTRITO NO. 5 (Galles Nazareth, Guadalnpe at bundok) : G. Feliciano Alcantara; DISTIUTO No.6 (Call es lreronica, Tttbor at bmbrlok) : G. Cri spulo Berdan ; DISTRtTO No.7 (Calles S. Yldefonso, S. Pedro at bUlUlok): G. S ixto Alcantara; DISTRITO NO.8 (Calles Nueva at Aldea): G. Santiago de Asis; DISTRtTO No.9 (Calle.'!l S. Rafael at Wawa): G. Felix Viray. Nallg buwang Agosto, 1901 ay inilagay ng Concejo Municipal ang inaakalang mga taong may kaya lla tum upad sa maselang na tungku~ lin ng polici a municipal, ang mga sumusunod: Unang Pangkat-Cabo: C. Andres Inarda; 801dados: G. Roberto Sacramento, G. Petronilo Bendana ; G. Pio Custodio, G. Severo Catuir a.

llcalawang Panglcat-Cabo: G. Fulgencio Suarez; Sold ados : G. Martin Reyes; G. Juan Custo~ dio; G. Donato Paulos; G. E ugenio Denlauzo. Nang buwang Agosto, 1901 silli mulan ng Concejo Municipal ang pagpapatu pad ng mga itinakda ng Capitulo V I ng Codigo Mun icipal ukol sa amillaramiento ng mga lupa at iba pang kabuhayan (bienes raices). G. AMBROSIO T1NAUIN Septiembre 1901-0ctubre 1903

Nang ika 29 ng Septiembre, 1901 ay llagpulong ang bagong Concejo Municipal lla unang halal matapos magkaroon ng pag-aayos ang ba~ gong lalawigang Rizal, at s ila'y s ina: Presidente Municipal: G. Ambrosio Tinauin Vice-Presidente: G. Hermogenes Pasamba Concejales : Unang Pangkat- G. Domingo Capistrano G. Luis Catolos G. P edro Capistr ano G. Saturnino Bautista Ikalawang Pangkat-G. Agustin Piguing

ANG .7'.ANAY SA 1.OOB NG T..d.TLONG SIGLO

G. Mariano Bautista G. Bonifacio MatienzQ G. Crispuio Custodio G. Manuel O. Mendoza)

yat nandoon ang Vice路Presidente at mga Conce~ jal na siyang rnga manghahalal sa tungkuling ito. (Secretario: Nang ika 20 ng Febrel'o, 1902 ay nalunod si Ang pagkakahati sa dalawang pangkat ng mga G. Guillermo Selles sa Ilog Tanay. Nang ika 14 ng Marzo, 1902 ay linagyan ng concejaies ay dinaan sa sapalal'an. Ang unang pangkat ay mahuhuling papalitan kay sa ikala- mga bantay na policia municipal ang mga paglabas ng bayan upang siyasatin ang mga taong wang pangkat. Sa puiong ua ita'y inilagay ng Concejo Mu- lumalabas kung labis sa kanilang sariling pangal1gailangan ang mga tagJay na pagkain upang nicipal aug mga sumusunod: maputol ang pag路abuloy ng ruga taong nasa baSecl'etario Municipal: G. Pastor Asuncion yan sa .nagkaiat na tulisan sa mga kabundukan. Tesorero G. Manuel POl'ciuncula Nang ika 19 ng Abril, 1902 matapos ang pagJuez de Paz: G. Francisco Piguing sisiyasat ng mga punong bayan ay ipinagbigay lIinagay na mga Teniente del Barrio aug mga alam sa Gobernador Provincial ang ruga sumusumllsunod: sunod na mga mina l1a napapaloob at nasasakuG. Juan Pablo G. Maximino Matienzo pan ng bayang ito: G. Luis Barrera G. Crispu io Palaea Minas de Hierro (Bakal) : Rawang hanggang G. Inocencio Lefiida G. Roberto Palaca sa Balimbing. G. Felix Viray G. Feliciano @ Bato Minas de Carbon, Cobre, Hierro, y Marmoles G. Santiago de Asis G. Mariano Tendenilla (Carbon, Tanso, Bakal at Marmo!): HuG. Placido Samonte G. Domingo Agella long Tubig, Masungi, MaaJas路as, Kay Alio, G. Modesto Catahimican G. Gabriel Mendez San Andres. G. Simeon Quiri Minas de Carbon de grande extension (malaNang ika 14 ng Octubre ay nagtakda ang Con~ \Vak na mina ng Carbon) : Ymawang, Macejo 11g multang pi so hanggang limang piso sa calia, Gapuli, Mamoyao, Maquidata. mga magulang ng mga batang nagtigil ng pag~ Minas de Oro (Ginto): Angilo (Angelo). pasok sa paaralang prima ria ng walang anomang Nang buwang Abril, 1902 umiral dito ang sakadahilanan. kit na kolel'a. Nang araw na ito'y bumagg-o at nagiba ang Nang ika 31 ng Mayo, 1902 ang Inspector de palengke. Sanidad Provincial ay nagtatag dito l1g Junta Nang ika 26 ng Octubre, 1901 ay pinagkaya- de Sallidad na binubuo ng 8 kagawad at ng Prerian ng Concejo ang paglalagay ng palengke sa sidente Municipal de Sanidad na si G. Pedro Sansolar na tapat 11g patio ng simbahan. tos. Ang mga sanitario a~r ang ruga Tenientes Nang il<a 29 ng Octubre, 1901 ay hinirang ng del Barrio. Concejo si G. Manuel Medinaceli sa tungkuling Nang ika 4 ng Julio, 1902 nagkaroon ng rnapagka Delegado de la Tesoreria Provincial en laking pista ang destacamento ng Americano sa el Amillaramiento de Bienes Raices 0 paghaha- pagdiriwang ng kanilang Araw ng Kalayaan, at laga para sa pagbuwis ng lu pa. nakisama sa kanila ang mga taong bayan. Nagkaroon ng pagdidiwang kay Dr. Rizal at Nang buwang Julio, 1902 ay bumaba ang baprograma necrologico na ginawa nang ika 30 ng lang sa Inasaran. Bahay Sanglay, Manhain, TuDiciembre, 1901. lay, Tibagan at Kay Tangal. Sang-ayon sa Civil Register ng taong 1901 Nang ika 9 hanggang ika 12 ng Agosto, 1902 ay mula sa Julio na ipinagsapol nito (kalahating ay gumanap sa tungkuling Presidente Municipal taon) ay: ang Primer Concejal na si G. Domingo Capistra. Ang bHang ng kasal ay 28. no dahilan sa wala ang Presidente Municipal at Ang bHang ng ipinanganak ay 115. ang Vice路Pl'esidente nama'y napipigil manungAng bHang ng namatay ay 88. kulan dahilan sa isang sakdal laban sa kaniya. Nang ika 7 ng Septiembre, 1902 ay tinanggj.Nang ika 21 ng EneI'D, 1902 (gabi) ay binaril ang policia municipal lla si G. Donato Paulos han ng Concejo Municipal na ibigay sa kura ng sa simpit 0 callejon Caong malapit sa pinagpa- bayan ang hiJing nitong makuha ng simbah:m palabasan ng coruedia noon sa Calle San Pedro ang solar na kinalalagyan ng paaralan. (ngayo'y A. Flores); at kinaumagahan ay iliNang ika 20 ng Septiembre, 1902 ay inilagay nabas na bangkay na sa pagamutan ng mga sun- ni Director C. M. Cotterman ng Bureau of ,?osts dalong Americano at ilinagay sa Juzgado de Paz. na postmaster dito ang Maestro ng escuela Da Nang ika 3 ng Febrero, 1902 ay ginawa sa si Mr. Frank L. Glick. Hindi pinayagan ng Concejo Municipal ang Pasig ang hal alan ng Gobel'nador Provincial, ka-

ilNG TANAY SA 'LOOD NO l'.4.TLONG SIGLU

kahilingan ni Mr. P . M. Backstets sa Junta Provincial na ibigay sa kaniya ang sitio ng Buleal at paligidligid na nais niyang pagtayuan ng isang sanctuario at mamumuhay siyang monje doon. Sirnula sa pagdagsa ng balang hanggang sa buwang Diciembl'e ay nasit'a ang mahigit sa dalawa sa tatlong bahagi ng palay. Nang ika 29 ng Diciembre, 1902 ay namatay sa sakit na kolel'a ang tesol'ero municipal na si Manuel POl'ciuncula. Sang-ayon sa Civil Register ng taollg 1902: Ang bilang ng kasal ay 34. Ang bilang ng ipinanganak ay 234. Ang bilang ng namatay ay 334. Nang ika 18 ng Enero, 1903 ay ipinagpatawag sa bayan ang gagawing pagtatala 6 censo ng mga tao. Nang buwang Febrero, 1903 ay naging Enumel'adores ng censo sina G. Luis Catolos, G. Manuel Lugo, at G. Manuel G. Mendoza. Ang Presidente Municipal ay si:yang Agente Especial. Nang ika 20 ng Febret;o, 1903 ay inilagay na Tesorero Municipal si G. Antonio Porciuncula. Nng ika 6 ng Marzo, 1903 sa pahintulot ng Concejo Municipal ay nagtipon sa pook ng Sampalok ang maraming taga bundok (remontados) at humiling na ang kanilang kinalalagyang pook ay gawing isang barrio ng Tanay. Nang ika 9 ng Marzo, 1903 ay g umanap ng tungkuling Tesol'el'o Municipal intel'ino si G. Alfonso Catolos. Nang ika 26 ng Marzo, 1903 ay ipinadala ng Presidente Municipal interino na si G. Her mogenes Pasamba sa mga taga bundok na natitipon sa pook ng Sampalok ang kapasiyahan ng Junta Provincial nang ika 20 ng Mayo, 1903 na ipinagkakaloob ang kanilang kahilingan na maging barri o ang Sampalok na sakop ng bayan ng Tanay. Nang ika 22 ng Mayo, 1903 ay inilagay ng bayan si G. Isidro Yujuico y Maulawin para hasikasuhin ang r egistr o ng mga Hacienda ng TIllay at Banlik. Nang ika 30 ng Mayo, 1903 ay umaHs sa bayan ang destacamento ng Caballeria Americana (Fifth Cavalry) at humalili ang Infanteria. Nang ika 3 ng Junio, 1903 ay ipinadala sa Pasig ang mga muest1'8 ng carbon, ebano, 15 c1ase ng uway, banig na sabutan , resina, at iba pang bagay na ipadadala sa St, Luis Exposition sa America. Nang ika 19 ng Junio, 1903 ay ipinaltkaloob ng mga pinunong milital' ng umalis 11a Fifth Cavalry sa Municipio ang isa nilang kamalig ng caballeria. Ito ay pinag-ayos at gina wang palengke.

Nang buwang Julio, 1903 ay sinh'a ng balang ang mga malsanan, dasian, at tubuha n. Nang lka 10 ng Agosco, 1903 ay nagbitiw ug tungkulin sa pagka teSOl'el'O municipal si G. Antonio POl'ciuncuia at nagpatuloy si G. Alfonso GalOtOS na 'l e~Ol'ero MUlllcipal. Nang gabi ng ika 11 ng Agosto, 1903 ay dumatmg ang suptong nn uumaan nang ika 3 :00 ng hapon sa SUla ang isnng pulutong ng 40 kataong sandatahan na patullgo sa Bu liran at Santa Maria. lpinagbigay a lam kaagad ito sa Jefe ng Constabularla sa MOl'ong at sa Jefe ng Scout sa Ta nay. Nang ika 10 ng Septiembl'e, 1903 ay dumagsa aug maraming balang na galing sa Morong at Cardona at dumapo sa Wawa, Guha at kumalat sa kapalayanan at kabundukan. Linabas ito ng mga tao at pinapatay 0 kaya'y hinuhuli ng lambat. Nang ika 2:::: ng Septiembre, 1903 ng hating gabi ay nasugatan sa mukha ang Vice-Presidente Hel'mogenes Pasamba dahilan sa siya'y tinaga ng isang taong di niya kilala nang siya'y lumalakad sa caJle na patungo sa pagpapatubig sa paJayan. Nang ika 4 ng Octubre, 1903 ay dumating ang Gobernador :c'rovmclal, allg Inspector General ng mga Gonstables, at ang Supel'intendente ng mga l:'aaralan. 1l11hal'ap 3ng suplong laban sa l'resldeme Ambrosio Ttnauin na aug pal'atang ay Iplllagagamit ll1ya ang baril sa dalawang tao sa bundok, Nang ika 15 ng Octubl'e, 1903 ay isinuplong sa Gobernadol' ProvincIal ang mga kalapastanganaug glllagawa sa mga taong bayan ng mga Scout. Nang ika 15 ng Octubre, 1903 ay ihinigay ni G. An~oOlO PorclUncula, ang nagbitiw na Teso~ero Municipal, ang pananagutan sa mga pagÂŤa r! ng Mu:licipio sa bagong Tesorero 1\IlUll1cipal Da si G. lViarlano POl'ciuncula. Nang ika 18 ng Octubre, 1903 ay inalis sa tungkuling Presidente Municipal si G. Ambr osio Tm_uin dahilan sa paratang na pagpapagamit ng baril sa dalawang tao sa bundok. G. HERMQGENES PASAMBA O ctubre 18, 1903-Enero 2, 1904

Sa pagl<aalis na patuluyan ng Pl'esidente Munic.ipal na si G. Ambrosio Tinauin ay nalagay na kahalili niya allg Vice-Presidente Hel'mogenes Pasamba. Nang ika 6 ng Noviembl'e, 1903 ay tumayo sa Alas-asin ang nangagpapanggap na bumubuo ng bagong Republica na pinamumul1uan ni G. Macario Sakay at ang mga kasama niyang iba't ibang puluton g ng mga tulisang gumagalaw sa iba't ibang laJawigan. Ito'y s inalakay ng mga

.,dNG T.dNJtl' SA. LODB NO 'l'JJ.TLONG SIGLO

Scout datapua't nangakaligpit at hindi inabu tan. Nang taong ito naipadalang pensionado sa E s· tados Unidos ng America ang tagaritong si G. Sil vino Gallardo na kasabay ni G. Jose Sanvic· tores na taga dito rin sa ialawigang Rizal. Nang ika 29 ng Diciembre, 1903 ay tinutulan ng Concejo Municipal ang ginagawang pag·aa n~ kin ni G. Manuel Taguinod sa Hacienda ng Tulay. Nang ika 29 ng Di ciembre, 1903, ay si nimuIan ng Municipio ng Tanay sa pamamagitan ng kaniyang kinatawan (attorney-in-fact) na si G. Isidro Yujulco y Maulawin ang pagpaparegistro ng Hacienda ng Banlik. Sang-ayon sa Civil Register ng taong 1903: Ang bilang ng kasal ay 89. Ang bilang ng ipinanganak ay 254. Ang bilang ng namatay ay 179. Sang-ayan sa Censo na ginawa ng taong 1903 ang bilang ng tao sa bay baying ito ay ang su·· musunod: Tanay Baras .. Pililla Morong Cardona

4,124 1,200 2,055 5,276 2,580

Nang taong 1903 nagkal'oon pg tiyak na hangganau ang mga distrito ng lalawigang Tayabas na Principe at Infanta na dumadatig sa lalawigang Rizal. G. ESTANISLAO MELENDRES Enero 3, 1904-Enero 31, 1906

(Ang Presidente Municipal na ito'y dapat sanang manungkulan hanggang unang lunes nang ika 7 ng Enel'o nang 1906 lamang; nguni't da· hilan sa hindi pa tapos ang tutol Ili G. P ed ro Tanjuatco sa nahalal na si G. Isidro Yujuico noong 1906 ay nagpatuloy ng panunungkulan ito.) Nang ika 3 ng Elnero, 1904 ay nagsirnula ng panunungkulan ang bagong Concejo Municipal na binubuo ng mga sumusunod : Presidente Municipal: G. E sta nis lao Melendres Vice-Presidente: G. P edro Tanjuatco Conceales: PinagdatnanG. Luis Catolos G. Domingo Capistrano G. Saturnino Bautista G. P edro Capistrano Bagong halalG. Hilarion Tanjuatco G. Monico Cautiverio G. Santiago Matienzo G. Francisco Gaspar Secreta rio : G. Manuel G. Mendoza Sa Unang PUl'ok-G. Bernabe J esuitas at G.

Quiterio Capili Sa ika 2 Purok-G. Pedro Pagalunan at G. Vicente Berdan Sa ilia 3 PUl'ok-G. Claro Tica at G. Jose 8ilongan Sa ika 4 PUl'ok-G. Agapito Castro at G. Francisco Matela Sa ika 5 Purok-G. Donato Denlauso at G. Feliciano Vismonte Sa ika 6 Purok-G. Sotel'o Porciuncula at G. Placido Samonte Sa ika 7 Purok-G. Doroteo Reyes at G. Jose Catuira Sa ika 8 PuroIe-G. Modesto Catahirnican at G. Simeon Quire Sa ika 9 na Purok-G. Juan Sicosana 1.0 at G. Crispulo Berdan. Nang ika 8 ng Enero, 1904 ay humalili sa pagka TesOl'era Municipal (interina) si G. Past or Asuncion kay G. Mariano Porciuncula nn nagbitiw ng tungkulin. Hindi nalaunan at nang Febrero, 1904 ay i1inagay ng TesOl·ero Provincial na maging Tesorero Municipal si G. Jose Melendres. Nang ika 24 ng Enero, 1904 ay linooban sa Panta.y ng 16 na tulisang sandatahan ang Arnericanong si Carl Swanson. Ang pinuno ng tuli san ay rnahaba ang buhok. Kinuha ang lahal ng bigas at pagkain, sinunog ang bahay at binihag ang tatlong bataan. Nang ika 1 ng Febrero, 1904 ay inihalal ang Gobel'nador Provincial, kaya't nanga sa Pasig nang araw na ito ang Vice-Presidente at mga concejal na siyang rnga manghahalal sa tungkuling ito. Nang gabi nang ika 10 ng Marzo, 1904 ay nakita sa Sampalok at Pinait ang pulutong ng mga tulisang pinangunguluhan ni Macario Sakay. Hi. nabol ito ng mga Scout datapua't hindi rin uahull. Nang' ika 16 ng Mal'Zo, 1904 sa paggitan ng ika 9 :00 at 10 :00 ng umaga ay nagpakarnatay ang isang kabo ng Scout na si G. Miguel Cariaso sa pagbaril sa kaniyang sari Ii na tumama sa tiyan at lumabas sa balikat. Nang ika 21 ng Marzo, 1904 ay ginamit ang presidencia 0 tribunal nitong bayan ng mga maestrong Americano sa kanilang pag-nonormal. Nalipat ang tanggapan ng pamahalaang bayan sa Central School Building. Nang araw din ito'y nasunog ang isang bahay sa Calle Magdalena, datapua't napagdaluhanan kaagad at walang nadarnay. Nang araw ding ito sa paggitan ng ika 8 :00 at 9 :00 ng gabi samantalang ang Presidente Municipal na si G. Estanislao Melendres ay kasama ng mga policia municipal sa pagsisiyasat sa isang

JlNG 'l'.AN.J1.Y S.d LOOB NG T.ATLONG SlGLO

gulo sa barrio ng Wawa, ay sinaktan siya sa pamamagitan ng hampas sa ulo ng mga sundalong Scout ng Compaiiia Trece, kaya't tumayong Presidente ang Vice-Presidente Pedro Tanjuatco. Nahampas at nasaktan ang policia na 5i Marciano Puerta at ang Teniente del Barrio na si G. Feliciano Vizmonte. Ang mga sundalo ay nangabilanggo at nagdusa. Nang buwan ng Marzo, 1904 ay pil1agkayarian ng Concejo Municipal na laban an ng usa pin sina G. Manuel at Pedro Taguinod tungkol -sa pagkamay-ari ng Hacienda ng Tulay. IIinagay na kinatawan sa usapin si D. Julian Pinon. Nang buwang Marzo, 1904 ay nagpadala ng sugo sl Macario Sakay na humihingi ng 10,000 piso, 500 kaballg bigas at 5 kabang asin. Pinalakad ang isang bangka at ipinadala kaagad ng pangulong bayan ang sulat sa Gobermldor Provincial at ipinagbigay-alam sa destacamento aug bagay na ito. Nang hating-gabi ay lumakad ang isang Teniente at roga Scout na kasama ang isang guia. Nang ika 23 ng Mal'Zb, 1904 nang ika 1 :00 ng umaga ay ang ruga Scout na kasama ang kanilang Teniente at si G. Francisco Tica ay nakatagpo at nakalaban ng isang pulutong ng mga kawal na pinamumunuall nl Macar\o Sakay. Pitong tulisan ang napatay at nakuha ang dalawang baril at 16 na tali bong. Nang ika 16 ug Abril, H.l04 ay muting naupo si G. Estanislao Melendl'es sa pagka Presidente Municipal. Nang buwan ng Abril ay umiral ang sakit na bulutong. Nang buwang Mayo, 1904 ay naging :Juez de Paz dito sl G. Pedro Santos. Nang ika 26 ng Julio, 1904 ay sa pamamagitan n~ Orden Ejecutiva No. 33 ay itinatag ang Mariquina Watershed Reservation. Nang ika 27 ng Julio, 1904 ay sumulat si D. Manuel Medinaceli sa mga kinauukulan na sinasabi niya l1a bagaman at noong panahon ng Kas~ tila ay nasa pangalan niya 'ang Hacienda ng Banlik, ay iyo'y hindi kaniya kung di sa mga taga Tanay. Nang ika 9 ng Septiembre, 1904 ay dumaan ang isang napakalakas na hangin at llabuwal ang tatlong bahay, ang isang camarin ng destacamento, at maraming bakod at sagingan sa bayan. Nang ika 10 ng Septiembre, 1904 ay ang censo ng mga manghahalal ay ito: Manghahalal dahilan sa katungkulan ... 73 Manghahalal dahilan sa pag-aari ...... 12 Manghahalal dahilan sa pinag-al'alan. 14

Nang ika 18 llg Septiembre, 1904 ay kinuhang abogado ng bayan si D. Gaudencio Eleizegui sa usapin ng Hacienda ng Tulay. Nang ika 10 ng Noviembre, 1904 ay hinatuIan ang usapin ng registl'o ng Hacienda ng BanIik na ibinigay ang pagka may-ari sa Municipio de Tanay (Decree No. 327). Nang buwang Noviembre, 1904 ay nagkal'oon ng pulong ang mga mamamayan ukol sa pagahuloy sa gagawing monumento ni Dr. Jose Rizal sa Maynila. Nang taong 1904 ay ilatapos ang panunungkulan ng ikaiawang pangkat ng mga concejai na halal simula nang magkal'oon ng Pamahaiaang Civil at nahalal na humalili sa kanila sina: G. Marcos Medinaceli, G. Francisco Piguiog, G. Francisco Tica, at G. Miguel Martinez. Nang taong 1904 nagkaroon ng Ley de Rentas Internas. Nang taong 1904 pinagsamasama ang maraming bayan sa lalawigang Rbml kaya't sa bilang na 32 municipio nang itatag ang lalawigan ay nauwi lamal1g sa 16 na municipio; datapua't sa pagbabagong ito'y hindi nabago ang katatayuan ng bayang Tanay na walang napahalo sa kaniya na ibang bayan. (Act 942 of Oct. 12, 1903 a s amended by Acts 984 and 1008 of the Philippine ~ommission. ) Sang-ayon sa Civil Register ng taong 1904: Ang bilang ug kasal ay 28 Ang bHang ng ipinanganak ay 260 Ang bilang ng namatay ay 179. Nang buwang Enel'o, 1905 ay naghikahos ang bayan sa salaping maliliit na halaga oa panukli o bariya. Nang buwang Febl'ero, 1905 ay umalis sa bayan ang Compania 21 ng mga Scout na mabuting makisama sa mga taong bayan na hindi kagaya ng Compania 13. Nang umaga ng ika 14 ng Marzo, 1905 ay nasunog ang bahay sa Calle Guadalupe ng naging gobernadorcillo na si G. Mariano Custodio. Nang buwan ng Marzo, 1905 ay ginawa sa Pasig ang pagsusulit 0 examen ng mga taga Rizal na may ibig maging pensionado I1g Pamahalaan sa. pag-aaral sa America, at doo'y si G. Simeon Bendaiia y Reyes iamang ang nakaiampas, subali't hindi siya natuloy ng pagyao sa America dahil sa kaniyang kal'amdamang sinapit. Nang ika 18 ng Mayo, 1905 ay nahuJi nina Concejal Francisco Tica, G. Pedro de Asis, at tatlong taga-bundok nHang kasama ang isang pinuno ni Macal'io Sakay na nagpnpallggap na Teniente-Coronel ng kanilang hukbo na si Engracio Cer'lantes sa sabangan ng Ilog Limutan. Ito ang namuno sa mga tulisang lumusob sa Baras ng

.4NG T.J1N.4Y S.d LOOB N(J T.Jl1'LONG SlGLO

gabi nang ika 10 ng Mayo ng taon ding ito. Ibinigay siya sa capitan ng destacamento ng mga Scout dito. Nang buwang Junio, 1905 ay ito ang bilang ng mga batang nagaaral sa baybaying ito : Morong; 173 batang lalaki, 40 batang babai Tanay : 109 batang lalaki, 71 batang babai Pililla: 193 batang lalaki, 122 batang babai. Nang ika 13 ng Septiembre, 1905 ay sumalida sa kabundukan sina Concejal Francisco Tica, isang sargento ng Scout, at limang kawal at mga taga-bundok. Tinungo nila ang lugar ng Kay Tabunan upang hulihin 5i Lazaro Magtao5 na comandante ng mga tulisan. 8i Magtaos ay lumaban datapua't hindi nito nakuha ua makapamaril sa,p agka't siya'y nabaril kaagad. Nang ika 26 ng Septiembre, 1905, sa pag-itan ng ika 10 :00 at ilea 11 :00 ng umaga ay dumaan ang isang malaka5 na bagyo. Nang magsapol ito'y Sabalas ang hangin, sinundan ng Habagat at saka sumunod ang malakas na Amihan. Nabuwal ang palengke, gayon din ang dalawang kamalig ng mga Scout at ang 103 bahay dito sa Tanay, at nasira pa ang 132 bahay dito. Ang vapor 111 G. Teodoro R. Yangco 11a may ngalang "Bukal" na patungong Maynila sakay ang mga taong gating sa baybaying ito ay nang lalabas na sa Kinabutasan 0 Nabutas ay sinalubong ng hanging Habagat at sa pagnanais maipanganiong sa dakong Cardona ay tinangkang ibalik subali't nang ibabalik na ay binugsuan naman ng Amihan, at kahi't na inihulog ang dalawang sinipite ay nalagot din ang mga tanikala noon at ipinadpad din ng hangin sa dakong Muntinlupa, at salamat sa pagkaalis ng bubong 0 torda at di na lubhang sumagap ng hangin. Marami din sakay na galing dito at doo'y kabilang si G. Simeon Bendafia y Reyes, ang asawa llito, at iba pa. Nang hapon ng ika 28 ng Septiembre, 1905 dumaan ang nangingitim na wari'y panginoring balang na gating sa dakong Baras na dumapo at nanira sa kabayanan, kapalayanan at kabundukan ng Tanay at Pililla. Nang ika 1 ng Octubre, 1905 ay pinagkayarian ng Concejo Municipal na ipagawa ang nabuwal na palengke at gayon din ipinaalam sa mga taong bayan ang pagbibigay ng Pamahalaan ng pahintulot sa mga tao na makal<uha ng kahoy na hindi primer grupo sa kabundukan .upang magamit sa pagkukumpuni 6 pagpapagawa ng bahay. Nang ika 28 ng Octubre, 1905 nagsimula ng panunungkulan sa pagka Juez de Paz dito si G. Monico Cautiverio na Juez Auxilial'. Nang ika 11 ng Noviembre, 1905 ay ipinagbigay alam sa Pl'esidente Municipal ng dalawang

batang taga bundok ang pagloob na ginawa ng mga tulisan at pagpatay sa isang taga bundok, at pagbihag sa 24 na taga bundok sa Macalia. Ipinagbigay alam kaagad ng Presidente sa capitan ng mga Scout ang bagay na ito. Nang ika 21 ng Noviembre, 1905 ay iniwanan &ng pag-ganap sa tungkuling pagka Juez de Paz sa Presidente Municipal llg Juez Auxiliar na tumungo sa Pasig, at hindi sa kasalukuyang Juez de Paz dahilan sa noo'y may sagabal. Nang ika 21 ng Noviembre ay nasullog ang tatlong bahay nina G. Miguel San Juan, G. Santiago Crisostomo at Gg. Gertrudes Alfonso. Nang ika 22 ng Noviembre, 1905 ay humarap sa Presidente Municipal sina G. Domingo Capon Mateo, G. Epifanio Vicencio at G. Pablo Pagalunan na nangakawala sa bumihag sa kanilang mga pinaghihinalaang tulisan na pinamumunuan nina Sakay, Montalan, Franca at Ramos. Nang panahong ito'y ang konsehal na si G. Francisco Tica ay namigay ng tubuang bunga na ipinatanim niya sa mga tabi ng pagbabakuran ng mga looban sa kaniyang purok. Sang-ayon sa Ang bHang Ang bilang Ang bilang

Civil Register ng taong 1905: ng kasal ay 45 ng ipinanganak ay 306 ng namatay ay 151.

Nang ika 5 ng Diciembre, 1905 ay idinaos ang mahigpitang halalan sa tungkuling P residente Municipal, at ito ang kinalabasan : G. Isidro Yujuico ............. . 39 botos G. Pedro Tanjuatco ............ 29 botos G. Estanislao Melendres ... . .. . . 12 botos Tinutulan ang pagkahalal kay G. Isidro Yujuico sa dahilang ito daw ay kahi't man at tagarito sa Tanay ay hindi naninirahan (residente) dito sang-ayon sa batas, sapagka't siya'y sa Maynila namamayan. Ipinaglaban ni G. Yujuico na siya'y taga Tanay. Nang ika 29 ng Enero, 1906 ay hinatulan ng Junta Provincial ang suliraning ito sa pamamagitan ng pagsang-ayon ng Superintendent of Schools at Tesorero Provincial kay G. Isidro Yujuico at pagsalangsang ng Gobernador Provincial 0 dalawang sang-ayon at isang salungat. 'G. ISIDRO YUJ UICO Y MAULAUIN Febrero I , 1906-A br il 7, 1906 (~aha l a l si G. Isidro Yujuico y Maulauin para sa dalawang taoll datapua't sa pagkaanib ng Baras sa Tanay sang-ayon sa Ley 1442, ay nagka1'oon ng bagong halalan.)

Nang ika 1 ng Febrero, 1906 nagsimula ng panunungkulan ang bagong Concejo Municipal na binubuo ng mga sumusunod:

ANG TANAY SA LOOD NG TATLONG SI GLO

Presidente Municipal: G.Isidro Yuju ico y MauIauin G. Bonifacio Matienzo Vice-Presidente: G. Francisco Tica Concejales: G. Miguel Martinez PinagdatnanG. Francisco Piguing G. Marcos Medinaceli Bagong halal- G. Ambrocio Tinauin G. Segundo Tongohan G. Jose Solano G. Pedro de Asis Tenielltes del Barrio: Sang-ayoll sa ilang mamamaya n ay ang mga teuiente del barrio na hinir ang sa panahong ito a)' yaong natatala sa sumusunod na namanahon, G. Pedro Tanjuatco, pagka daw at ang mga konsehal nito ay ang hinirang na'y a ng mga pinagdatnan yayamang hindi pa naman ito nangatatagalan sa panun ungkuIan . Nang buwan ng Ma.l'Zo, 1906 sang-ayon sa Ley No. 1442 na pinagtibay noong ika 16 ng Enero, 1906, ay napaanib sa M,unicipio ng Tanay ang barrio ng Baras (na simula noong 1904 ay barrio ng Morong) ; at ipinag-utos ang pagkakaroon ng bagong halalan para sa mga tu ngkuling bayan (cargos municipaIes). Nang ika 21 ng Marzo, 1906 ay ginaw8 aug halalan, na totoong masigla af mahigpitan ang labanan. Totoong maraming balota ang nagbibigay ng rnaraming pagtatalo sa hirap isulat ng dalawang kalldidato : Tanjuatco at Yujuico, kaya't nagkaroon ng pagtutoi ang natalo sa biIangan sa Junta de Inspectores na si G. Yujuico, datapua't nang ika 3 ng Abril , 1906 ay nagpasiya ang Junta Provincial na ang dapat manalo ay si G. Pedro Tanjuatco, at ito ang kinalabasan ng kanilang pagsusuri sa mga balota: G. Pedro Tanjuatco 80 botos G. Isidro Yujuico ....... , .. 71 botos

G. PEDRO TANJUATCO

Mga Tenientes del Barrio : Di strito No. 1- G. Felipe Custodio at G. Rufino Nimer. Distrito No. 2-- G. Saturnino Mercado, G. Lorenzo Reyta, at G. Potenciano Sepulvida. Dish'ito No. 3-- G. Lorenzo Capon Mateo, G. Alfonso Rivera, at G. Cayetano Penaiver. Distrito No, 4- G. Felipe Bautista, G. Pio Denlauso, at G. Petronilo Suarez. Distrito No. 5- G, Gabriel Mendez, G. Ygnacio Catolos, at G. Ciriaco Porciuncula. Distrito No. 6- G. Emiliano Valencia, G. Jose Catuira, at G. Juan Fulgado. Distrito No. 7- G, Diego Bernados G. Francisco Inarda, at G. Bonifacio Tongohan Distrito No. 8- G. Julian Velasco, (Barns) G. Tomas Cruzado, at G. Tomas Torres. Distrito No. 9- G. Geronimo Castaneda, (Baras ) G. Feliciano Follante, G. Maximo Pilapil, G. Mateo Bigasin, at G. Ciriaco Dilidili. Nang ika 17 ng Abril, 1906 ay nasunog ang bahay ni G. Clemente Custodio sa Calleng patungong palayan na ngayo'y Austria. Nang unang araw ng Abril, 1906 ay si G. Simeon Bendafia y Reyes ay ilinagay ng Director of Posts na Postmaster dito sa Tanay. Nang ika 22 ng Abril, 1906 ay dumating dito ang Division Superintendent of Schools na si Mr. B. G. Bleasdale at itinatag aug School Board na binubuo ng mga sumusunod: Presidente: Secretario : Miembros :

G. Luis Catolos G. Pastor Asuncion

Nang ika 8 ng Abril. 1906 ay nagsimula ng panunungkulan ang bagong Concejo Municipal na binubuo ng mga sumusunod:

G. Pedro Tanjuatco (Presidente Municipal ) G. Francisco Piguing G. :Manuel G. Mendoza G. Miguel Martinez

Presidente Municipal: G. Pedro Tanjuatco Vice-Presidente: G. Bonifacio Matienzo Concejales: G. Ambrocio Tinauin G. Manuel Piguing G. Jose Solano G. Patricio Jarin G. Simeon Dilidili G. Francisco Robles G. Gaudencio Mediavillo G. Leopoldo Digma

Nang ika 28 ng Abril, 1906 ay nasunog ang dampa ni Marcela Ber dan sa !laya at nadamay ang may 4b bahay sa rnga Ca lle Guadalupe (ngayo'y Bayani, IJaya) at Veronica (na ngayo'y Kat ipunan ) . Nang ika 4 n g Mayo, 1906 ay ilinagay ng Gobernadol' General ng Pilipinas na Juez de Paz dito si G. Luis Catolos y Custodio. Nang ika 10 ng Mayo. 1906 ay nagsimula sa panunungkulan 811g lJelegarlo Especial de la Jun-

Abril 8, 1906-Enero 4, 1908

.ilNG T.ANAl' SA LOuB NG T.ATLONG S1(}-LO

ta de Tasadores na si O. Mariano Feliciano, dito sa Tanay. Nang ika 16 at ika 17 ng Mayo, 1906 ay sa ginawang dalawang puiong ng Concejo Municipal

ay pinalitan ang mga pangalan ng maraming calle 0 lansangan at linagyan ng pangaian aug ibang mga calle 0 lansangan at mga callejon 6 simpit na walang mga pangaian, nn makikita sa sumu sunod: Dati11g plmgaloll Q

119

Calle

LUlisall911n

R.eal (wain) paLungong Pilillo. (wain) patungollg Barns San Roque

Sau Lazaro Concepcion San li'l'ancisco

San Juan Ungdnlcna Paciencia San Bru,tolome

Nazaret Guadalupe Veronica San I1defonso

San Pedro San Vicenle NUel'D. Wawa (wala) San Roque-San Rafael (wain) San Lazaro-San Rafael (wain) San Francisco-San Juan (wain) Sail I1defonso-TIog Tanay (wala) San Pedro-San lldcfonso (wala) San IldeÂŁollso-Ilog Tallay (wala) Vcronica-Dog Tanay (wala) Rcat-San TIdefonso (wala) San lldefonso-Gnadalupe (wala) San Pedl'o-San Ildcfonso

Hllg(J/l9 Paliga/an ng Calle 0 L allsangan

Plaza Rizal A. Mabini

M. H. del Pilar Bayani IIlacaballst\ Banaag Dalisay Liwanag S umilang Kalnyaan IIfngtangol UaJaya Bnyani Kntipunall :i\fng-Ampon A. Flores Kabayan (Hindi pinalitan) (Hindi pinnlitan) Katuiran lI!ngnilny Sumicut Calmen Bernnl Kaong Cruz Uisel'ieol'dia A. Dancel Custodio.

Nang ika 31 JI g Mayo, 1906 nagsimula ng panunungkulan aug bagong Ju ez de Paz na si G. Luis Catolos y Custod io, na humalili sa Juez de Paz (interino) na si G. Monico Cautiverio. Nang ika 11 ng Junio, 1906 ay ilinagay na principal teacher sa paaralang bayan dito si G. Simeon Bendana y Reyes. (Sa panahon ng Americano ay siya ang unang Pilipinong principal dilo.)

Nang buwang Juni o, 1906 ay bumaba dito sa bayan ang matagal nang hinahanap sa mga kabundukan ng Tanay na si MACARIO SAKAY, kasama si Francisco Carreon at iba pa. Sila'y kusang loob na sumuko kay Dr. Dominador Gomez. Hindi nalaunan at sila'y iniluwas sa Maynil~.

Nang ika 17 ng Junio, 1906 ay pinagkayarian ng Concejo Municipal ang pagtatatag ng Cementerio Municipal sa Suyoc, na ang kadahilanan, sang-ayon sa Resolucion No. 115, ay upang rnailagan ang pagkabalam sa paglilibing ng narna-

matay na tao kung ito'y hindi maaaring tanggaping malibing sa Cementerio Catolico. Nang ika 9 ng Octubre, 1906 ay isinakdal ng Arzobispo ng Maynila ang Municipio ng Tanay at kinukuha ang solar na kinalalagyan ng Central School Building (ang kinatatayuan ngayon ng paJengke) . Ang mga mamamayan ay nagambagan ng salapi na abuloy sa Municipio upang gamitin sa usapin sa pagtatanggol sa pag-aaring ito ng bayan. Nang buwang Diciembre, 1906 ay nahalal na mga concejal sina : (1) G. Domingo Capistrano; ( 2 ) G. Ambrocio Tinauin; (3) G. Pedro Santos; (4) G. Jose Solano. Sang-ayon sa Civil Register ng taong 1906: Ang bilang ng kasal ay 48 Ang bilang ng ipinanganak ay 244 Ang bilang ng namatay ay 195. Nang buwang Enero, 1907 ay sinimulan ang pangangasiwa ng mga Concejal ng pagkukumpuni at pagsasaayos ng Central School Building. Nang ika 25 ng Enero, 1907 ay nagsimula ang Partido Nacional Progresista ng pagpapalaganap ng kanilang simulain sa pagparito ni G. Jose Tupas na nagmiting sa Presidencia. Nang ika 18 ng Febrero, 1907 ay nagmiting din sa Presidencia sina Gobernador Dancel, G. Juan Sumulong, G. Jose Tupas at iba pa. Ipinakilaia nila ang mga simulain at Jayunin ng Partido Nacional PIogresista. Nang ika 12 ng Marzo, 1907 ay nayari sa MayniJa ang pagkakaisa ng mga partidos politicos na Inmediatistas at Urgentistas, at natatag ang Gran Partido Nacionalista. Ginawa din kaagad ang pagkakaisa sa rnga bayan-bayan ng mga kasapi ng mga nasabing partido. Nang buwang Mayo, 1907 ay nagkaroon ng sigalot ang mga magsasaka at ang Concejo Municipal dahilan sa resolucion na nagbabawal ng pagpapalamaw ng kalabaw at baka sa Ilog Tanay at bahagi ng !log Baras, dahilan sa matuwid ng Concejal na taga Baras na huwag masamlang ang tubig na iniinom at ginagarnit sa pagluluto. Pinawalang bisa din ng Concejo Municipal ang resoiucion ito. Nang ika 17 ng Junio, 1907. tanghaling tapat ay ,d umating ang bapor "Bukal" at sinalubong ng mga Nacionalista ang kandidato nito para sa diputado ng ikalawang Purok ng Rizal na si G. Bartolome Revilla. Nagkaroon ng miting sa presidencia, ang t02stmaster ay ang kalihim ng Comite dito ng Nacionalista TIa si G. Saturnino Mercado. Nagpahayag ng simulain at mga layunin ng Gran Partido Nacionalista sina G. Bartolome Revilla, G. Lope K. Santos at iba pa. Nang ika 30 ng Julio, 1907 ay idinaos ang unang halalan ng mga diputado sa unang Asam-

.lNG T..aN.d.Y SA LOOB NO TA7'LONG SIGLO

ole:1 Filipina. Ito aug unang pagkakasubukan ng lakas sa IkaJawang Purok ng Rizal ng mga partidos politicos. Ang lumabas na diputado sa Ikalawang PUl'ok ng Rizal ay si Abogado Bartolome Revilla (Nacionalista). Nang ika 30 ng Agosto, HI07 ay ilinagay si G. Simeon Bendana y Reyes na miembl'o sa School Board. Nang ika 8 ng Septiembre, 1907 ay nagbitiw ng tungkulin ang dalawang concejai na si G. Domingo Capistrano at G. Pedro Santos upang sila'y kumandidato sa pagl{a Presidente Municipal. Nang ika 30 ng Septiemore, 1907 ay nagbitiw ng tungkulin ang principal teacher ng Central School na si G. Simeon Bendafia y Reyes na napagtibay na magkabisa sa ika 5 ng Noviembre, 1907. Nang ika 7 ng Octubre, 1907 ay inilagay na concejal sina G. Basilio Fornilda at G. Francisco Pefiascosa na humalili kina G. Domingo Capisb'ano at G. Pedro Santos. Nang ika 10 :15 ng gabi nang ika 12 ng Octubre, 1907 ay nagiba ang isang arco ng tulay na bat6 sa Ilog Tanay dahilan sa baha, at ang sana'y tutulay noon na si G. Felipe Catolos ay kamuntik nang makasama sa p\tgbagsak. Nang ika 5 ng Noviembre, 1907 ay ginawa ang unang labanan ng mga Nacionalista at mga Progresista sa mga tungkuling Gobernador Provincial, Vocal, at mga tungkulin sa bayan (cargos municipales). Sa halalang ito'y ang mga tunay na manghahalal at hindi na ang dati-dati'y mga Vice-Presidente at mga concejal, ang nagsisiboto sa paghahalal ng Gobernador Provincial, at ang isang Vocal na ex-oficio ay ang Superintendent of Schools ay pinaJitan na ng inihalal din punonglalawigan sa halalang ito na tinawag na Tercer Vocal. Lumabas na Gobernador Provincial si G. Jose Tupas (Progresista) at Tercer Vocal si G. Octavio Amado (Nacionalista). Ang Colegio Electoral ng halalang ito'y isang kamalig na kugon na sadyang itinayo sa Suyoc. Nang taong ito, 1907 ay si G. Simeon Bendana y Reyes ay nagbitiw sa pagka miembro ng School Board at ang nahalili sa kaniya ay si G. Monico Cautiverio. Nang ika 31 ng Diciembre, 1907 ay ang bagong hala! na concejal na si G. Pedro Pagalunan ay tumanggi na maghawak ng gayong tungkulin sa Enerong darating. Sa taong ito'y nahirapan ang mga magsasaka dahilan sa kakapusan ng tubig ng mga buwang Junio, Julio at Agosto, at dahil pa sa bigla , bugso 0 malalakas namang ulan nang mga buwang Septiembre at Octubre na nagpasulong ng lawa, kaya't naillbog ang maraming tanim na palay.

Sl!ong-ayon sa Civil Register ng taong 1907: Ang bilang ng kasal ay 57 Ang bilang ng ipinanganak ay 369 Ang bilang ng namatay ay 385 . ••• 6"..:14 G. DOMINGO CAPISTRANO Enero S, I90S--Enero 1, 1910

Nang ika 5 ng Enel'o, 1908 ay nagsimula ng panunungkulan ang bagong Concejo Municipal na binubuo ng mga sumusunod: Presidente Municipal: G. Domingo Capistrano Vice-Presidente: G. Patricio Jarin Concejales: G. Ambrocio Tinauin Pinagdatnan : G. Jose Solano G. Basilio Fornilda G. Francisco Pefiascosa G. Saturnino Mercado Bagong hatal: G. Juan Cuitiong G. Mariano Cabandong G. Pedro Pagalunan (nagbitiw) Mga Tenientes del Barrio: G. Cecilio Anihin, Distrito No.1: G. Quiterio Capili, at G. Serapio Orningo G. Anastacio Catuira, Dis1lrito No. 2: G. Simeon Fernandez, at G. Raymundo Mauili G. Macario Cruz, Distrito No.3 : G. Clemente Maguili, at G. Rufino Benalisa G. Felipe Bautista, Dish"ito No.4: G. Petronilo Suarez, at G. Pio Denlauso G. Juan Pefiada, Distrito NO. 5 : G. Gabriel Mendez. at G. Lorenzo Pulgar G. Juan Fulgado, Distrito No.6: G. Jose Catuira, G. Emiliano Valencia, at G. Teodol'o Paulican Distrito No.7: G. Lucio Bendafia, at G. Roberto Sacramento G. Yldefonso Tesoro, Distrito No.8: G. Mateo Bigasin, (Baras) G. Julian Velasco, G. Anselmo Teston, G. Lucio Catuan, G. Leocadio de Torres, at G. Hilario Gimenez Distrito No.9: G. Geronimo Castaneda, (Baras) G. Cit'i!o Boloran, G. Baldomel'o Difioso~ G. Nicolas Dilidili, G. Antero Campo, at G. Feliciano Follante.

ANG TANAY SA LOOB NG 7'ATLONG SIGLO

Nang taong ito umiral ang bagong ami~lara足 miento sang-ayon sa pagsusuring ginawa noong 1906. Nang mga unang buwan ng 1908 ay ginawa ang tulay na kahoy sa IIog Tanay na nakabitin sa kawad, sa pag-itan ng Plaza Rizal at Calle A. Mabini (Aldea), sa pamamagitan ng ambagan at atag ng mga mamamayan. Nang ika 4 ng Marzo. 1908 ay pinagtibay ng Concejo Municipal na itatag na palagian (permanente) ang Cementerio Municipal sa Suyoc na inilagay na pangsamantala iamang (provisional) ang pagkakatatag noong ika 17 ng Junio, 1906. Nang ika 10 ng Abril, 1908 ay nayari na ang mga plano ng mga lupa ng Municipio para sa registro. Sapagka't mayroong tutol ang Arzobispo sa pagkamay-ari ng Municipio sa solar na kinalalagyan ng Central School sa Tanay at ng bahay paaralan sa Baras, ay ilinagay ng Concejo Municipal ang Presidente Municipal at si G. Luis Catolos na m ~a kinatawan upang makipagunawaan sa kalaban nila sa usapin. Nang ika 1 Jlg Mayo, 1908 ay sinang-ayunan ng Director of Heal th ang pagkakatatag ng Cementerio Municipal sa Suyoc. Nang ika 5 ng Mayo, 1908 ay iniutos ng Gobernador General ang pagkakar oon ng di pangkaraniwang halalan (Elecc io~ Especial) para sa tUllgkuling Concejal sa bayang ito upang humaWi sa nagbitiw na Concejal na si G. Pedro Pagalunan. Ang lumabas sa halalang ito'y si G. Tomas Cruzado, taga Baras. Nang ika 15 ng Mayo, 1908 ay pinagtibay ng Concejo Municipal na ang lahat ng taong may sakit na lepra dito sa Tanay ay doon magba;hay at magtira sa lugar ng Tipe. Nang ika 31 ng Agosto, 1908 ay iniharap ng mga taong bayan ang kahilingang ipagawa ang tulay na nagiba; bagay na isinaalang-alang kaagad ng Concejo Municipal sa Junta Provincial na humiling sa Gobierno Insular noong ika SO ng Septiembre, 1908 ng salaping magllgugol sa pagpapagawa llg tulay sa Iiog Tanay. Nang ika 15 ng Octubre, 1908 ay kusang-Ioob sa sarili nilang gugol na umal;)Uioy ng mga poste ang mga concejal upang matuloy na lamang ang paglalagay dito ng linea ng telefono. Nang araw din ito ay ipinagbawal ng Concejo Municipal ang paghuli ng kitikiti ng dalag at gayon din ipinagagawang 25 milimetro lamang aug mata ng tarupit ng pukot. Nang ika 30 ng Noviembl'e, 1908 ay nagbitiw ng tungkuling pagka postmaster dito si G. Simeon Bendana y Reyes. Nang ika 15 ng Diciembl'e, 1908 ay pi nangalanan ang ilang daan sa lI aya na: "Calle ToITeta'.' "Calle Bukal", "Calle,ion Guipit", at "Ca-

llejon Putol". Sang-ayon sa Civil Register llg taong 1908 : A ng bHang ng kaaal ay 71; Ang bilang ng ipinanganak ay 333; Ang bilang ng namatay ay 21l. Nang ika 9 ng buwang Febrero, 1909 ay nasunog ang bahay ni G. Nicasio Benavidez sa Wawa. Nang ika 15 ng Febrero, 1909 ay lumubog aog paraw oi D. Diego Beroados na ang piloto ay si G. Hilario Jesuitas. Patungo ito sa Cardona upang mamista nang ipadpad ng malakas na hangin at lumubog sa Wawang Morong. Sa maraming lulan ay isa ang nalunod, si Gg. Cornelia Guijapan, na ang bangkay ay sa baybayill ng Guha napadpad. Nang ika 15 ng FeL.rero, 1909 ay hiniling ng Concejo Municipal sa Legislaturs Filipina na paglaanan ng salapi ang pagtatayo ng bagong t ulay Sa Iiog Tanay. Nang ika 15 ng Mayo, 1909 ay binasa sa pulong ng Concejo Municipal aug Resolucion ng Comite de Obras Publicas ng Asamblea Filipina nang ika 13 ng Mayo, 1909 na ipinadala nita kay G. Bartolome Revilla, diputado ng Ikalawang Pul'ok ng Rizal, na si nasabi na ang P20,000.00 na kinakailang<'!.11 sa pagpapagawa ng tulay sa !log Tanay ay nasa Junta Provincial ang kapasiyahan, sapagka't bawa't isang lalawigan ay tumatanggap nang salaping gugugulin para sa taontaoll na Jaan sa mga gawaing bayan, at ang laki ng tinatanggap na salapi ay sang-ayon sa dami ng mamamayan sa lalawigan. Kaya't ang tulay na binabalak ay nasa Junta Provincial ang kapasiyahan kung mabibigyan 0 hindi ng magugugol. Nang ika 3 ng Junia, 1909 ay pinagtibay ng Concejo Municipal ang pagbili ng 2,039 metros cuadrados na lupa ni G. Mariano Porciuncula sa sulak ng Calle Bayani at Calle Katuiran upang pagtayuan ng paaralang bayan, datapua't nang ika 25 ng Agosto, 1909 ay hindi sinang-ayunan ng Superintendent of Schools ang lugar dahilan sa kababaan. Nang ika 31 ng Julio, 1909 ay nagbitiw ng tungkuling pagka Vice-Presidente si G. Patricio ,Tarin upang kumandidato sa pagka Presidente Municipal. Nang araw din ito ay nagbith'; si G. Manuel Mendoza sa pagka miembro ng School Board upang kumandidato din sa pagka :i?residente Municipa,l at inihalili sa kaniya si G. Raymundo Gallardo. . Nang ika 11 ng Agosto. 1909 ay iniutos ng Executive Secretary sa Circular No. 11 ang pagkakal'oon ng MUllicipal Police Blotter (Mun. Form No.8). Nang ika 25 ng Agosto, 1909 ay iniaalok ng Concejo Municipal ang dalawang daang piso para

ANG TANAY SA LOOB NO TAT LONG SIGLO

sa mahinusay na pagkakasundo (amicable settlement or cempromise) sa usaping ukol sa solar na kinalalagyan ng Central School. Nang ika 6 ng Septiembl'e, 1909 ay ginawang precinto electoral ang kamalig ng maquina ng bigasan ni G. Lui s Catolos sa likod ng simbahan; sapagka't noong ika 3 ng Septiembre, 1910 ay iniulat ng naging Pl'esidente Municipal na si G. Pedro Tanju atco na ang mga kasangkapang ginamit sa kamalig sa Suyoc na ginawang precinto electoral ay nangasira l1 tl sa pagkakatabi. Nang ika 15 ng Septiembre, 1909 ay ilinagay na Vice-Presidente si G. Leopoldo Digma. Hindi nalaunan at humalili sa kaniya na Vice.Presidente si G. Simeon Dilidili. Nang ika 3 :00 ng hapon nang ika 20 ng Octu· bre, 1999 ay nasnnog 811g bahay ni G. Florentino Santa Maria sa Calle M. H. del Pilar. Simula sa gabi nang ika 23 ng Octubre hang. gang umaga nang ika 24 ng Octubre, 1909 air dumaan ang isang bagyo na gumawa din ng malaking kapinsalaall sa ~ga bakuran, sagjngan, at iba pang pananim sa bayan. Nang ika 15 ng Noviembre, 1909 ay ilinagay na miembro ng Junta de Tasadores si G. Macario P. Talavera. Sang-ayon sa Civil Register ng taong 1909 : Ang bHang ng kasal ay 73; Ang bHang ng ipinanganak ay 300; Ang bilang ng namatay ay 285.

Custodio, G. Julian Alcantara, G. Isidro Tesoro, G. Fabian Catolos, G. Zacarias Si. cosana, G. Teodoro Dikitanan, ~. Juan Asuncion, G. Federico Esguerra, G. Pe· t ronilo Tongohan, G. Cit'Ho Quiri, G. Ciri· 10 Anitohin, G. Marcelo Berdan, G. Lucio Bandoma. (BarRs) : G. Monico Ongciongco, G. Urbano Matignas, G. Felix Boloran, G. Julian Ve· lasco, G. Ciriaco Ferrera, G. Arcadio Ligoy, G. Melanio Geronimo, G. Eulogio Santos, at G. Julio San Buenaventura.

Nang buwall ng Enero, 1910 ay dumating di to at nagmasid sa presidencia at sa bayan ang Gobernador General William Cameron Forbes. Nang ika 15 ng Enero, 1910 ay nagbitiw si G. Severo de Ungria sa tungkuling pagka secretario municipal na kakabit ng kaniyang pagka Te· sorel'o Municipal, at ang nalagay na Secretario Municipal ay si G. Ceferino Ramirez; datapua't nang ika 25 ng Enero, 1910 ay sa kakulangan ng fonda ng Municipio ay binawing muli ng Concejo Municipal ang kanilang pagkapatibay doon. Na ng ika 31 ng Enero, 1910 sa hating gabi ay nakatanan sa bHangguan ng bayan ang salaring taga bundok na si Dionisio Bilog @ Talahib. Nang ika 6 ng Febrero, 1910 ay i1inagay na muling Secl'etario Municipal ang Tesorerong si G. Severo de Ungria. Nang ika 9 ng Febrel'o, 1910 ay ipinagbigay alam ng Presidente Municipal sa Concejo MuG. PEDRO SANTOS nicipal na ang Al'zobispo ay sumang-ayon Da sa Enero, 1910--0ctu br e I S, 1912 alok na ginawa noong ika 25 ng Agosto, 1909 (Nahalal na manungkol hanggang ika 7 ng Ene- na babayaran ng dalawang daang piso sa Sim1'0, 1912 Jamang subali't pinalawig ng Ley No. bahan at tatapusin na sa mahinusay na pagka2045 susog sa Ley No. 1582, hanggang 15 ng Oc- kasundo ang l1sapin ukol sa solar na kinalalag. tubre, 1912.) yan ng palengke at Central School. Dahilan Nang ika 2 ng Enero, 1910 ay nagsimula ng dito'y nang ika 5 ng Marzo, 1910 ay nanaog ang panunungkulan ang bagong Concejo Municipal hatol ng Juzgado de Primera I nstancia na sobrena binubuo ng mga sumusunod: seido ang demanda ng Arzobispo laban sa Mu· nicipio (Causa Civil No. 387, 28 de Feb. 1910). Presidente Municipal : G. Pedro Santos G. Leopoldo Digma Nang ika 15 ng Marzo, 1910 ay ilinagay na Vice-Presidente: miembl'os ng School Board sina G. Mariano P Ol'· Concejales : G. Saturnino Mercado ciuncula at Bb. Juliana Capistrano. Pinagdatnan: G. Juan Cuitiong Nang ika 28 ng Marzo, 1910 nagsimula ang G. Marciano Cabandong 2.a Legislat ura Filipina at si Hon. Jose Tupas G. Tomas Cruzado ~mg diputado sa Asamblea Filipina ng Ikalawang Bagong halal: G. Maximino Fulgado PUl'ok ng Rizal. G. Francisco Tiea Nang tanghaling tapat nang ika 9 ng Abril, G. Jose Santa Maria 1910 ay nagkasunog sa mandalaan ng palay sa G. Pio Melendres Masibi. Nang araw ng Linggo, ika 1 ng Mayo, 1910 ay Mga Tenientes del Barrio: (Kabayanan): G. Emiliano Carlay, G. Bri. binuo at itinatag ang Samahang hanap·buhay na gido Mawili, G. Domingo Sacramento, G. pinamagatang "Pagmamalasakita n" na ang paCornelio Hulcom, G. Pablo Piguing, G. Eu- kay ay magtayo ng isang bigasang maJiit na de sebio Ferrer, G. Pedro Garcia, G. Hilarion motor. Ang unang naging Pangulo nito ay si G.

.tiNG T.AN.AY SA LOOB NG TATLONG SIGLO

Simeon Bendaiia y Reyes at ang unang Secretario-Tesol'ero ay 5i G. Floro A. Santos. Ang samahang ito ang pinagmulan ng "Malasakitan Company, Inc." Nang ika 8 ng Mayo, HnO magmamadalingaraw, ay nasunog ang bahay at tindahan ni Timotea Sangalang (Aling Mating n3 taga Taal) sa sulok ng Calle Mag-ampon at Calle Austria at nadamay ang dalawang bahay na malapit doon. Nang ika 16 ng Junio, 1910 ay hiniling ng Concejo Municipal sa Junta Provincial ang malaon nang hinihiJing ng bayan na pagtatayo ng tulay na cemento concreto sa !log Tanay. Nang ika 30 ng Septiembre, 1910 ay illnagay si Bb. Maria S. Bautista na miembro ng School Board sapagka't 5i Bb. Juliana Capistrano ay nagbitiw at naging guro sa paal'alan. Nang ika 1 ng Noviembre (hapon ng Todos los Santos) 1910 ay ibinuwal ng malakas na hagin ang palengke nitong bayan. !lang bata ang natakluban ng kawayang bubong (salulo) datapua't hindi naman nangasaktan. (Ito ang palengke 11a nasa may harap ng patio sa kinalalagyan ngayon ng monumento ni Rizal.) Nang ika 2 ng Noviembre. 1910 ay ilinagay ng Junta Provincial na DeJegado E special de Ia Junta de Tasadores 5i G. E>aniel Ramos. Nang ika 15 ng Noviembre, 1910 ay nagbitiw ng tungkuling pagka Secl'etario si G. Severo de Ungria at ang ginawa ng Concejo Municipal ay ilinagay ang kawal1ing si G. Macario Talavera na Secl'etario Municipal. Nang ika 30 ng Noviembre, 1910 ay nayaring muli ang 1camalig ng palel1 g1ce na nagiba. Nang ika 27 ng Diciembre, 1910 ay sinamahan nina G. Hilarion Tanjuatco (admini strador ng Hacienda ng Tulay), G. Pio Ilusorio (tesorero), G. Ignacio Catolos (kinatawan ng Presidente Municipal), G. Isidro Yujuico (kinatawan ng bayan sa pagpaparegistro ng Hacienda), si Mr. John Each (agl'irnensor) sa pagsusukat ng nasabing lupain. Sang-ayon sa Civil Register ng taong 1910: Ang bUang ng kasal ay 62; Ang bHang ng ipinanganal< ay 399; Ang bHang ng namatay ay 185. Nang ika 6 ng Enero, 1911 ay pinagtibay ng Concejo Municipal na hilingin sa Fiscal Provincial na kumatawan sa Municipio sa pagtutol sa IJagsakop na ginagawa nina Messrs. Ruymann at Farris sa pagpapal'egistro ng "Pinugay Estate" na sumasaklaw sa rnga lupain ng mga tagarito, sa Pantay. Nang ika 24 ng Enero, 1911 (Ikalawang araw ng Pista ng Bayan) ay nasunog ang bahay ni G. Ambrosio Fulgueras sa Calle Makabansa.

Nang rnag-iika 11 :00 ng gabi nang ika 28 ng En; ro hanggang 2 :30 ng urnaga nang ika 29 ng Enero, 1911 dumaan ang rnga lindol at urnulan ng abo matapos rnarinig ang kakilakilabot at matunog na putok ng bulkang Taal. Nang Enero ng taong 1911 ay nagkaroon dito sa Tanay ng Simbahan ang Iglesia Filipina Independiente 0 Aglipayana. Nang ika 3 ng Febrero, 1911 ay pinagtibay ng Legislatul'a Filipina ang Ley No. 2045 na surnususog sa Ley No. 1582 na ang paghahalal ng mga punong bayan ay gaga win sa unang martes ng Junio sa taong papasokj at rnagpapatuloy ang kasalukuyang Pl'esidente at Concejo Municipal sa panunungkulan hanggang ika 15 ng Octubre, 1912 at hindi na hanggang sa Enero 1912. Nang buwang Abril, 1911 ay naglakbay sa }mbundukan si Gobernador Lope K. Santos at sin iyasat ang kalagayan ng mga taga bundok 0 remontados sa barrio ng SampaJok at upang tingnan din ang mga anakan 0 familias ng mga rernontados sa itinatatag na rnga barrio ng San Anda1es (San Andres) at Laiban, subali't hindi niya naabot ang Laiban. Nang ika 17 ng Abril, 1911 ay ipinagbigay a1am sa Concejo Municipal ang hatoillg Auditor ukol sa pakikipagtalo nila sa Junta Provincial ukol sa 30ro ng nasisilak sa cedula, na ang Junta Provincial larnang ang may kapangyarihan ng paggugol nito sa mga gawaing bayan (improvements) sa isang municipio. Nang ika 15 ng Junio, 1911 ay ipinaala-ala ng Concejo Municipal sa Junta Provincial ang sinasabing pagpapalagay ng rnga pozos al'tesianos na ipin8ngako ng Gobernador Provincial na gagawin sa taong ito. Nang umaga ng ika 23 ng Junio, 1911 ay nasunog ang bahay ni G. Domingo Fulgado sa Callejon Bernal. Nang ika 27 ng Agosto, 1911 ay sa tanong ng Junta Provincial ay iminungkahi ng Concejo Municipal nn ang pangalan ng tulay na cemento concreto na mayayari na sa Ilog Tanay ay "Puente Teodora Alonso de Rizal". Nang mga buwang Septiembre at Octubre, 1911 ay linagyan ng panalag sa agos na pader ang:. pangpang ng Ilog Tanay sa dako rito ng Calle Wawa, na ginamit dito'y ang mga natibag na bato sa tulay na nasira. Nang ika 15 ng Octubre, 1911 ay ginawa ang maringal na pasinaya 0 inauguracion ng bagong tulay na cemento concreto. Dumalo ang mararning kawani ng Gobierno Provincial. Dumalo rin ang Chief of the Executive Bureau na si Mr. Carpenter, ang Director of Public Works na si Mr. Green, and Gobernador PrO\'incial Hon. Lope K. Santos. ang Vocal Silvestre Apacible,

PRE-HISTORIC & HISTORIC LANDMARKS

"BAHAY.UWAK

PRE-SPANISH HALANG: - N A - GUBAT

WATERFALL';"

CMAYTUBIG) WHERE IMPLEMENT.3 OF

KAy-UU STOK

BRIDGE ,

TAN Ay-SAMSTONE AGE OFTHE PHI1IPPINES _~_-!..C PA=LOKRoAD tDARAliTAN'----_ CAN STIL..L BE FOUND NEAR

Aug 'j'ALON NO BAH..! r-ClrA{\ II« IIIII/ayog (It 11a/;;a/II/lrgim ay i~!I"!I IIl11kmlflys(I!}(lU!] 1/1II(/lci"O ma/llp i! sa 111(1tfmdtlng DAllAE1'AN. Ally TlALAJVG-NA-GUBAT IIlI p;lIa/U(I!lanllll 1I00llyally Im:<(llIykflplIIl 119 S''''gl:fltllllluw (1.'1 mg" balo pa . .'1119 'l'AH.ANT\..!I"fI'Cr-BATO 8(/ R..dlVANG lit 0"9 kilwlll/llf1YfIIl[} 8f/log IIg Itl/ay Sit 7\ •. J r ULI S1' OT( (I!J IIIfJl' IlIglir ug mfldlldllgn!/!! (li,qlllllll1/ 1If/IJII!J 163!J-1640 lit 18!lG-1S99 • .du[J ]NA/,SAN (iJ/ONT~: 'f' j lN- AT ) 1111 IImOly pimHI/It(" . gal/ 71g lI(j"9 bl/YIIII, .III!} PANTA r lUI iSH sa I1I.gU Ill gar 11(1 pillugblllHllml II{I 111111{} 111!JfI ~' fIIWIIIWII at aJlg gulod ng PULP/TO ny m«kikil(l diu 17i/n.

REMAINS OF T ANAY REVOLUTIONISTS & SOLDIERS KILLED IN BATTLE (1897-1899)

AII,9 k"IIolI!} lUll!! tillk Uti "J89!" u,II killldulu!}!)IW u9 myu ka/WI!III!) lIy my II tIIlwfjldliiIlHly .• ik II!! I{lYIII';/o lUI IIIlp, . 1(/.11 1I00lly t11l1yhir.nICNi aug /lW!) lilik III' "1899" (I!) illig kina/fll lIoya" 1/0 kll/lIll.~lIy II!] ;litO/O k'W lrti 11(1 IIIY<lI';'Q IICI IIIIJIIII!! y ,"II }J(lNkilrlllrlll '1(1 III !JII _ '!lIlf'r i('/nIQ !Ill IW.'I(wg Teres!! (lS991. Sa Iwliwf!1l!) rl'lmlo'y IIIl1kiltilfl sillfl G. Sim eon B elld tlfill y Reyes, G. Cecilia Piglli11!J, G. J1hlrljll /((I.!II'II . U. AI/IlItJ/"i(l .dt/s/rill, G. Isidro nil ye.•, (i. M el/mio R"!/t!s. Sa "(mang refrflto'y makikita s illu (;. Simeon Brmd(Jtill y Ueyes, G. Gregorio il/ rlHil"l1 , G . .J/nrf'f'/o Herda"_ G. AIIIJeleto Aleafltrtra, 01 G. l.adislaQ ilIal ela.

Municipal Officials [5 Emplo yees About Thirty Years A,&o

)IGA PUNONC B.\YA\' .\T )[OA KAWANT NOONG HJ12 1:)(1 IUi'1I1110Il!} IItI.~U iluus (1.1) IIwkikila s illn: Pall!}u/ollg-Bo!Jang P(N/rO 8(!,,/o.~, JlttlIIlWIII/!} PI/I/!}II/0Ilg IJI/Y{(II Duuicl /{umos, lIill(l O. Jose ,....' ((11111 MII),;«, G. Sergio $0/(11/0, G. F'r(l?IC;SCO Tic«, G. 1'io 7JJclc'l(he.~. C. Pctil'fJ 8MI J1I(11I (It iho pallg

sa Imfabl/(/II 1'!1 I'cfl'a/l, (/H Ilill(~i lII(1/;i1(1/r,.

A Group of Y oun,& Men and Women Thirty Years A'&o

)lG-A KABA'rAAJ\fG TANAY NANG TAONG 1010 Sa larawal/O ito'!] lIIukikito, al/y ;/(lIIY bi/lUlu" d«/(I!}(I //till!} I)/Ilwhollf} 'lIIkar(um 0 TIIalliyil ''''''f} lul/oIlY'pllll!} taOIl. Any m!Ju I/akaupo 11!] sill(l 11b. E1IIiliuI/u Sill/poco, Bu. Juiia1la Copistrullo, 11u. Josc{a ill etii1w{,c/i (II Bb. Norb crt{1 [Jim (istu. Ally /lUII!I«!;:.,.li",!i!) uy ~'illu G. /o~/'(/1jcisco Catalos, Dr. L. Gomez ( p(IIlIIuhillY la9(1 May"i/II ) , G. _llIwdo Sim!HJl'u, G. At{all.~o FOrJIillia.

ANG T ..d.NAY SA LOOn NG TATLONG SLGLO

Tesorero Provincial Kaminer at iba pang mga tanyag na tao sa lalawigan. Ipinangalan sa tu~ lay ay "Puente Rizal" . Nang taong 1911 natayo ang Glorieta (Public Forum) na kawayan ang balangkas at dahon ng uway ang bubong. Sang-ayoll sa Civil Register ng taong 1911: Ang bilang ng kasal ay 69; Ang bUang ng ipinanganak ay 313; Ang bHang ng llamatay ay 205. Nang taong 1911 natatag ang Postal Savings Bank sa Tanay, at nang buwang Noviembre at Diciembre ay msrami ang naglagay ng Iagak (deposit) .

Nang ika 111g Abril, 1912 ay nalagay ua Juez de Paz dito si G. Manuel Lugo, na humaliIi kay G. Luis Catolos y Custodio na nagbitiw ng tung~ kulin, kaya't ang Juez Auxilial' na si G. Jose Robles ang pinagdatuan ni G. Manuel Lugo. Nang gabi nang ika 17 ng Abril, 1912 ay nasunog ang babay ng isang nagngangalang Pelagia sa Wawa at nadamay pa ang pitong bahay doon. Nang mga buwang Marzo at Abl'il, 1912 ay sa pamag-itan ng pagtutulong-tulong at pag-aambagan ng mga magsasaka na ~inangllluhan ni G. Bonifacio Matienzo at G. Domingo Capistrano ay nalagyan ng cementong may: bakal ang kaual ng Salang 1\'Iatanda sa lugar ng Pinagpiniran; at ang kanal ng Salang Bata ay naibago ang liko sa may sulok ng Imbornal na dakong Halang, ayoll sa pinagkayal'ian sa pulong ng mga magsasaka nang ika 6 ng Enero, 1912. Nang ika 14 ng Mayo. 1912 ay nasunog ang bahay ni G. Manuel G. Mendoza sa Calle A. Flores at apat na bahay ang nadamay. G. PEDRO SANTOS 16 Oetubre, 1912- 15 Oetubre, 1916

Nang ika 16 ng Octubre, 1912 ay nagsim1lla ng panunungkulan ang bagpng Concejo Municipal na binllbuo ng mga sumusunod : Presidente Municipal: G. Pedro Santos Vice-Presidente: G. Daniel Ramos Concejales: G. Jose Santa Maria G. Gregorio Tanjuatco G. Sergio Solano G. Francisco Tica G. Pio Melendres G. Francisco Catolos G. Eulalio Peiiaranda G. 'Maximo Fulgado. Tenientes del Barrio: Distrito No.1: G. Emiliano Carlay, G. Brigido Mawili, G. Domingo Sacramento, G. Cornelio Hocom .

G. Pedro Garcia, G. Hilal'ion" Custodio, G. Pablo Piguing, at G. Eusebio Ferrer. G. Julian Alcantara, Distrito No.3: G. Isidro Tesoro, G. Fabian Catolos, at G. Zacarias Sicosana. Distrito No.4: G. Teodoro Diquitanan, G. Manuel Resurreccion, G. Bernardino Santos, at G. Saturnino Pefiaranda. G. Federico Esguerra, Distrito No.5: G. Simon Bendaiia, G. Julian Tentado, at G. Juan Asuncion. Dish路ito No.6: G. Geronimo Reyes, G. Cil路ilo Anitohin, G. Marcelo Berdan, G. Cenon Bautista, at G. Lucio Bandoma. Dish路jto No.7: G. Monico Ongciongco, (Baras) G. Urbano Matignas, G. Felix Boloran, at G. Julian Velasco. Dish路ito NO.8: G. Ciriaco Ferrera, (Baras) G. Arcadio Ligoy, G. Melanio Geronimo, G. Eulogio Santos, at G. Julio San Blienaventura. Dish'ito No. 9: G. Francisco Rosalia, (Bundok) G. Agustin Maglabac, G. Mariano Catameo, G. Manuel Bilog, G. Esteban del Monte, G. Bartolome Santa Ana, G. Tranquilino Amain. Nang buwang Julio, 1912 ay nayal'i ang dalawang pozo artesiano na ang pagpapaakyat ng tubig ay papilik sa rueda; isa sa Guha (na hindi matagal nagamit at hindi maari), at isa sa Plaza Rizal. Nang buwang Julio, 1912 ay nayal'j ang panta lan a daungan sa tabing dagat na ginamitan ng mga batong tinibag sa tulay na nasira. Nang ika 16 ng Octubre, 1912 ay nagsimula and 3.a Legislatllra, at si Hon. Sixto de los Angeles ay diputado sa Asamblea Filipina ng Ikalawang Purok ng Rizal. Nang buwang Noviembre. 1912 ay natapos ipakumpuni ang presidencia. Gayon din itinayo ang dagdag na balcon at pinintnhan ang pl'esidencia. Distrito No.2:

Sang-ayon sa Civil Regi::;ter ng laong 1912: Ang bilang ng kasal ay 63; Ang bHang ng ipinanganak ay 376;

ANG T.AN..d..Y SA. Loon NG TATLONG SZGLO

Ang bilang ng namatay ay 171. Nang ika 1 ng Enel'o, 1913 ay umiral ang Ley No. 1634 na nagbabawal ng pagJalagay sa subasta ng pagpapa-l1pa sa palengke at iniutos na ang parnahaiaang municipal na ang mangasiwa ng paiengke. Nang al'aw din ito ay nagsimula ng panunungkulan sa pagka TeSOl'el'O Municipal si G. Pe路 dl'o San Juan, na simnla pa noang ika 24 ng Abril, 1912 ay nanunungkulang pangsamantaiang 'fesol'ero Municipal. Nang ika 1 ng Febrel'o, 1913 ay nagsimuia si G. Inocencio Santa Ana sa t ungkuling pagka Jefe ng Policia dito sa Tanay. Nang madaling al'aw nang ika 2 ng Marzo, 1913 ay nasunog ang tindahan ng isang nagngangaiang Il'ineo, sa Wawa, at nadamay pa ang anim na bahay, Nang buwang Mayo, 1913 ay nagsimula ang padagsa dito ng balang na nagbuhat sa Pinugay. Ang unang dinapuan ay Harangan, Bayoo at Lubigan. Nang ika 28 ng Mayo, 1913 ay nasunog ang bahay ni G. Hermogenes Pefiano sa Calle Magampon dahilan sa isang Hawan na ginalaw ng isang batang anim na taong gulallg. Nang ika 31 ng Mayo, 1913 ay sumalunga ang Concejo Municipal kasama ang mahigit sa limang-daang tao at isang banda ng musika at masiglang nagdakip at nangagpatay ng lukton at balang. Sa mga buwang Junio at Julio ay ginawa ang pagsalunga ng mga mamamayang dadakip at magpapatay ng lukton at balang sa ilalim ng pangangasiwa ng kanikanilang concejal, sapagka't totoong laganap at makapal ang l1agsisirang lukton at balang sa kapalayanan at mga kabundukan. Nang ika 7 ng Julio, 1913 ay binuksan ang unang baitang ng paaralang primaria sa barrio ng Sampalok ng gurong si G. Mariano San Juan (taga Cardona). Nang ika 31 ng Agosto, 1913 ay natapos ang paggawa ng Glorieta (Public Forum) na ginamit ang mga bato ng tulay na nasir.a at lil1agyan ng bal'andillang kahoy at bubong na bierro galvanizado. Nang ika 6 ng Octubre, 1913 ay lumuwas sa Maynila ang Concejo Municipal na kasarna ang banda ng musika upang sumalubong sa bagong dating na Gobernador General na si Francis Burton Harrison. Nang ika 13 ng Octubre, 1913 ay natagpuan ang bangkay ni G. Ambrosio Navarro sa Banlik o Tawirang Kabayo na inaakalang nabaril ng gabi nang di sinasadya ng isang mamarnaril ng usa at baboy damo. Nang 1ka 15 ng Octubre, 19]3 ay humalili sa

pagka Concejal si G. Jose Melendres kay G. Francisco Catolos. Nang rnga buwallg Octubre at Noviembre, 1913 ay pangatawanan na uaman ang ginawang pagdadakip at pagpapatay sa balang at lukton sa kapalayanan at sa rnga kabundukan. Nang ika 29 ng Noviembre, 1913 ay nahulog ang isang karetela sa Bog Tanay sa nasisil'ang pangpang ua tapat ng sulok ug Calle Wawa at Calle Magtanggol at nangasaktan ang mga lulan. Nang Noviembve, 1913 ay nayal'i ang dalawa.ng pozo artesiano sa Wawa. Ang isa'y hindi natagalang gina mit at hindi maari, datapua't ang ikalawa'y panay ang agos ng tubig (abierta). Nang taong 1913 ay hinago ang mga balaga at amillaramiento ng mga bienes inmuebles. Sang-ayan sa Civil Register ng taong 1913: Ang bilang ng kasal ay 58; Ang bilang ng ipil1anganak ay 311; Ang bilang ng namatay ay 177. Nang ika 9 ng Enero, 1914 ay sa di sinasadyang pangyayari ay nasunog ang isang bahay sa Calle Katuiran, nadamay ang isa pang bahay, at nasunag ang isang batang may pitong taong gulang. Nang ika 16 ng Marzo, 1914 sa pag-itan ng ika ~>'.OO ng umaga at bl.11ghaling tapat ay nangyari ang kasindak-sindak na sunog na buhat sa bahay ni Agueda na asawa ni G. Serapio Matawaran, sunog na karaniwang banggitin "Nang magkasunog sa Agueda". Nasunog ang pitongpu't-limang (75) babay sa mga lansangang Custodio, Mag-Ampon, Malaya, Bayani, at Katipunan. Ang pinagbuhatan ng apoy ay ang pagsusuksok sa dingding na kawayan ng isang tindagan ng ayungin na kaaalis iamang sa pagkakaihaw sa kalan, na bindi napuna ng batang nagsuksok na ang dulo pala ng tindagang kawayan ay nagbabaga. Nang ika 3 ng Mayo, 1914 sa pag-itan ng ika 8 :00 at ika 9 :00 ng umaga ay nasunog ang walong-pu't-siyam (89) na bahay sa barrio ng Baras. N apinsala ng gayon na Jamang ang mga lansangan ng Baya, San Jose, Rizal, Katuiran, Magtanggol, Katipunan at Cervantes. Nagbuhat ang apoy sa bahay ni G. Luis Cawicaan. Nang buwang Junio, 1914 ay dumagsa na naman ang maraming balang at lukton sa kapalayanan at ang unang sinira ay ang mga tanim sa Lubigan. Nang ika 10 :15 ng gabi ng ika 26 ng Agosto, 1914 ay llasunog ang bahay ni Tomas Mangulabnan sa Calle Mabini. Nang ika 31 ng Agosto, 1914 ay humalili si G. Pio llusol'io kay G. Jose Santa Maria sa pagka Concejal sa sllmandaling panahon.

ANG TANAY SA LOOB NO TJ1TLONG SIGLO

Nang ika 15 ng Septiernbre, 1914 ay nHagyan ng dalawang lam paras alcoholinas at apat ua farol ang madidilim at mapanganib na mga lansangan. Nang mga buw8ng Septiembre, Octubre at Noviembre, 1914 ay nasira ng balang aug mga palay bundok at aug palay tubigan naman ay nagdamdam sa malabis na ulan lla sinundan ng pagdagsa ng lukton at pagkatuyot. Hanggang magtapos ang taong 1914 a~' walang puknat ang pagpapatay ng lukton at balang at sang-ayon sa 11lat ng mga punong bayan ay mahigit sa isang Jibong cavan na balang aug nahuh\l1i mula ng Junio hanggang Diciembre, 1914. Nang taon din ito ng 1914 ay madalas magJakbay sa kabundukan ng Tanay ang Gobernadol' Provincial Mariano Melendres dahilan sa ginagawang pagdadakip at pagpapatay ng mga lukton at balang. Sa isa niyang paglalakbay ay tinaglay niya ang maraming damit at pagkain at ibinigay sa mga taga bundok 0 remontados na tinipon sa bagong itinatatag na barrio ng Kuyambay. Sa panahong ito'y hinasikaso nang lagi ng Gobernador Melendres at ng Concejo Municipal ang ruga barrio sa kabundukan. Nang ika 31 ng Diciembre, 1914 ay isinama ni Teniente Daniel Ready at kaniyang mga kawal ang maraming tagarito ua may mga baril at sinaliksik ang kagubatan ng Quisa9 ua sang-ayon sa Presidente Municipal sa Pilma ay pinagtat:lguan ng mga nagpapanggap na manghihimagsik. Sang-ayon sa Civil Register ng taong 1914: Ang bilang ng kasal ay 59 j Ang bHang ng ipinanganak ay 306; Ang biJang ng namatay ay 197. Nang ika 28 at 29 ng Enero, 1915 ay siniyasat ng Jefe ng Policia na si G. Inocencio Santa Ana ang kalagayan ng mga taga bundok sa mga pook ng Kuyambay, Tablong, &amlay, at Busukan na nangagbabalak na magtatag ng barrio sa Kuyambay. Dinatnan niya doon ang dalawang-pu't-walong anakan na nag-aakala ng pagtitipon sa Kuyambay. Nang mga buwang Abril at Mayo ipinasukat ng Concejo Municipal ang lupa sa Guba na pagtatayuan ng paaralang bayan na nagkakaroOll ng 12,606 metros cuadrados. Nang ika 18 ng Mayo, 1915 ay itinuwid ng Concejo Municipal sa kaniJang ika 43 Kapasiyahan (Acuerdo No. 43) na hindi C<Escuela Intermedia" kung hindi 芦Escuela Publica" ang itatayo sa lupang binibili sa Guba 0 tabing-dagat. sapagka't siyang natatarua sa pangangailangan ng batas. Nang ika 8 ng Julio, 1915 ay pinagtibay ng

Concejo Municipal ang Resolucion na pinipigil sa tungkulin ang Jefe ng Policia na si G. Inocencio Santa Ana at hinihiling sa Gobernador Provincial na ito'y alisin sa tungkulin. Nang buwang Agosto, 1915 ay nayari ang paggawa ng kamalig ng palengke sa kinalalagyan ngayon. Ang nagugol ay mahigit sa pitong daang piso. Nang ika 18 ng Septiembre, 1915 ay idinaos ang di pangkaraniwang halalan sa tungkuling diputado sa Ikalawang Purok ng Rizal dahilan sa pagbibitiw ng tungkol ng diputadong Dr. Sixto Angeles, at ang nahalal ay si G. Leandro Jabson. Nang ika 1 ng Octubre, 1915 ay naging Jefe ng Policia si G. Santiago Blanco. Nang ika 3 0 ika 4 ng Noviembre, 1915 ay bumagyo at nagiba ang 16 na bahay sa Tanay at 2 bahay sa Baras. Nang ika 7 0 ika 8 ng Diciembre, 1915 ay bumagyo at nagiba ang apat na bahay sa bayan. I sang taong nag-aayos ng bubong ng kaniyang hahay ang tinamaan sa t iyan ng lumilipad na hierro galvanizado at siya'y nasaktan. Nang taong 1915 ay ma"aming ruga tao sa bay baying ito ang nagkagayahang rnaghukay sa iba't ibang lugar ua inaakalang pinagbaunan ng salapi at iba pang kayamanan Hoong unang panahon. Pangatawanan ang ginagawang paghuhukay sa gabi at araw datapua't wala ni isa man sa nangaghukay dito sa bayang ito ang nakatuklas ng gayong kayamanan. Nang taon din ito ay hindi nakapagtanim ng palay ang mga remontados 0 taga-bundok sa kanilang takot sa madalas at mahigpit na pagsisiyasat ng mga sundalo at kanilang paghahanap !>a taong pumatay sa agrimensor Americano na si Mr. Waldorf. Nang panahong ito nagpasalunga ng bigas ang maybahay ni G. Si meon Bendafia y Reyes na ipinangayaw sa rnaraming kinakapos ng rnakain na mga taga-bundok. Sang-ayon sa Civil Register nang 1915: Aug bilang ng kasal ay 43 j Ang bHang ng ipinanganak ay 281; Ang bilang ng namatay ay 157. Nang ika 2 ng Marzo, 1916 ay nagbitiw ng tungkuling pagka Concejal si G. Jose Melendres j at hindi nalaoll at ang nahalili sa kaniya'y si G. Mariano Gutierrez. Nang ika 15 ng Marzo, 1916 ay naglaan ang Concejo Municipal ng isang libo't isang daang piso para sa ibibili ng lupang pagtatayuan ng paaralang bayan sa Guha at isang daan at limangpung piso para sa pagsukat at pagpaparegistl路o nito. Nang ika 15 ng Mayo, 1916 ay nayari ang paggawa ng apat na pozo-artesiano: isa sa Baras, iss

ANG TAN..t1Y SA LOOD NG TtiTLONG SIaLa

sa may tulay. isa sa Ilaya, at isa sa Guha. Nang ika 17 0 ika 18 ng Mayo, 1916 ay nagillg

Jefe ng Folicia dito si G. Pastor Masilang. Nang ika 18 ng Mayo, 1916 ay nagbitiw si G. Macario Talavera sa tungkuling pagka Secretario Municipal, at inilagay si G. Santiago Blanco na kapalit niya, datapua't ito'y nagbitiw din ng tungkulin nang ika 30 ng Junio ng taoll din

ito, at nalagay na naman si G. Macario Talavera. Nang ika 10 :30 ng gabi nang ika 18 ng Junio, 1916 ay linooban at pinagnakawan ng mga hiyas

at sa lapi 5i Gg. Victoriana Raymundo sa Calle Madilim. Ang nangloob ay pi tong katao na sandata han ng mga revolver at talibong. Nang ika 29 ng Septiembl'e, 1916 ay nanaog aug hatol Ilg Tribunal de Registro lIkol sa pagmamay-ari ng Hacienda ng Pinugay at mga nasasakupan nito at sa hatol 11a ito'y natalo ang nangagsisisalangsang na tagarito sa Tanay at Bans. Nang ika 30 ng Septiernbl'e, 1916 ay nagbitiw ng tungkuling pagka. Secl'etario Municipal si G. Macario Talavera. Nang ika 3 ng Octubl'e, 1916 ay idinaos ang hal alan na ginanap alinswlOd sa bagong balangkas na itiuakda sa Ley Jones ua pinagtibay ng Congreso Americano noonI\ ika 29 ng Agosto, 1916, uko! sa mga Senador sa Ikaapat na Purok Pang Senado at ito ang nangahalal: Han. Rafael Palma Hon. Pedro Guevarra Sa loob ng pagpapangulong bayan ni G. Pedro Santos ay tinangka ng Concejo Municipal na pabaguhin ang agos llg Iiog Tanay sa lugar ng Batak 0 Kay Kusing sa pamag-itan ng mga tal'al< at salansang sakong may lamang buhangin, at p:::.gkakanal sa ibig pagpasiwayan. npang huwag tumhukin ng agos ang lusungan sa Batak. G. SIMEON BENDARA Y REYES 16 Octubre, 1916-15 Octubre, 1919

(Nahalal na manungkol hanggang ika 15 ng Octubl'e, 1920, subali't nabawasan ng isang taon dahil sa Bagong Codigo Administrativo 6 Batas Big. 2711.)

Nang ika 16 ng Octubre, 1916 ay nagsimuia ng panunungkulan ang bagong Concejo Municipal na binubuo ng mga sumusunod: President Municipal: G. Simeon Bendafia y Reyes G. Diego Bernados Vice-Presidente: G. Norberto Tinawin Concejaies: G. Tomas B. Catambay G. Agapito Castro G. Jose Catambay G. Sotero Porciuncula G. P edro Catuira

G. Juan Gonzales G. Mariano Vallestero Tenielltes del Barrio: Distl'ito No.1: G. Vicente Alejan, G. Luis Mendoza, at G. Marcelino Tica. Distrito No.2: G. Tomas Matela, G. Pedro Catambay, at G. Donato Custodio. Distrito No.3: G. Dionisio Bautista, G. Patricio Ariscayos, G. Bonifacio Reyes, at G. Guillermo Pefiara. Dish'ito No.4: G. Bernardo K. Cruz, G. Santiago Santos, G. Martin de Guzman, G. Damaso Reyes, at G. Manuel Resurreccion. Disb'ito No.5: G. Pablo Matienzo, G. Segundo Pagaiunan, G. German Inarda, at G. Hilario BoIoran. Distrito No.6: G. Vicente Rosales, G. Patricio Tongohan, G. Remigio Lefiida, G. Domingo Macal'ulay, at G. Petronilo Gesalva. Disb'ito No.7: G. Monico Ongciongco, (Baras) G. Felix Bolol'an, at G. Romualdo Mediavillo. Distl'ito No.8 : G. Ciriaco Ferrera, (Baras) G. Arcadio Ligoy, at G. Feliciano Follante. Distrito No.9: G. F'rancisco Rosalia, (Bundok) G. Bartolome Santa Ana, G. TranquiIino Amoin, at iba pa. Nang ika 16 ng Octubre, 1916 ay nagsimula ang 4.a Legislatura. Ang mga Senador sa Ikapat na PUl'ok Pang~Senado ay sina Hon. Rafael Palma at Hon. Pedro Guevarra. Ang representante ng ThaIaw~ng PUl'ok ng Rizal ay si Hon. Eugenio Santos. Nang ika 16 ng Octubre, 1916 ay ilinagay na Secretario Municipal si G. Pio Porciuncula. Nang ika 17 ng Octubl'e, 1915 ay nasun'og ang kj\malig ng Bigasan Ili G. Severo JabsoD sa Calle Sumilang datapua't hindi natupok na lahat. Nang ika 6 ng Noviembre, 19J6 ay mal'aming ~alabaw na namatay sa rinderpest ang isinupiong sa Jefe ng Policia, at hindi nalao't nagkaroon ng cuarentenas ng mga kalabaw at baka. Nang ika 27 ng Nov iembl'e, 1916 ay ipinag~ harap ng Pl'esidente Municipal ng kahilingan sa Juzgado de Primel'a ln stancia sa Fasig upang mapal'egistro ang iupang pagtatayuan ng paa~ ralan sa Guha. Hindi agad nadala sa Juzgado

ANG T.ANA1' S .A LOOB NG '1'Al'LONG

de P rimera Instancia nang buwang nakaraan ang mga kasulatang nauukol sa pagpapal'egistro nito, pagka't nangailangan pang magpagawa ng bagong plano at bagong "descl'ipcion tecnica" dahil sa di matagpuan ang nasabing mga kasulatan. Nang ika 30 ng Noviembl'e. 1916 ay nagbitiw ng tungkuliug pagka Secretario Municipal si G. Pio Porciuncul a at nahalili si G. Macal'io P. Talavera. Nang ika 15 ng Dici embl'e, 1916 ay nagsimula dito sa Tanay aug pagbabayad ng sueldo ng mga kawani sa Pamahalaallg bayan ng tuwing kalahating buwan, sa hiling ng Concejo. Nang ika 19 ng Diciem bre, 1916 ay natapos ang pagpapalit ng bagong bomba sa ilang pozo artesiano dito. Sang-ayon sa Civil R egister ng taong 1916: Ang bilang ng kasa l ay 32; Ang bilang ng ipina nganak ay 293; Ang bilang ng namatay ay 185. Nang ika 5 ng Marzo, 1917 ay hiniling sa Gobernadol' General ng isang Comite na pillangunguluhan ng Presidente Mun'i,cipal at binubuo ng Vice-Presidente, Concejales, Tenientes del Barrio at iba pang tanyag na mamamayan, na pahintulutau ang mga taong bayan upang mag-ambagan ng salaphlg it utulong sa pagpapagawa ng gusali ng paaralang-bayan sa Guha, at itong kahiIingang ito'y pinayagan noon, nang ika 30 ng Abril, 1917. Nang ika 11 ng Marzo, 1917 ay nasunog ang bahay ni G. Ignacio Velgado sa Calle Wawa, barrio ng Baras. Nang mga buwang Marzo at Abril ng 1917 ay ina tag ng taong bayan na pangatawanan ang Daang Bukal na binahagi sa anim na sukat ang gawain. Bawa't isang sukat ay ina tag ng mga taong bayang nasasakupan ng isang purok o distrito ng bayan na pinamumunuan ng VicePresidente 0 Concejal at kaniyang mga Teniente del Barrio. Ang tattong purok ng municipio na dalawa sa Baras at ang isa na ukol sa bundok ay hindi nakasama sa pag-aatag na ito. Sa gayong pagtutulong-tulong ay uapahusay ang Daang Bukal at nabasag ang ibang malalaking bato 0 nailagay kaya sa tabi, at natabunan HUg daan. Nang ika 30 11g Abril ay natapos ang pagpapalit pa ng bagong bomba sa ilang pozo artesiano dito. Nang tag-araw na ito ay ang Secretario del Interior na Senadol' Rafael Palma at ang Senadol' Pedro Gueval'ra ay dumalaw dito sa Tanay. Hiningi sa kanila ng bayan sa pamag-itan ng Presidente Municipal Bendana na gawan ng ka-

S r Gl~O

paraanang magkaroon ng daang magmumula dito at maglamgos sa ltabundukan na patungong I nfanta. Hindi lubhang naiaullan at nagpadala sa bundok ng isang tagasiyasat lIkol sa natu rang gawain. Nang ika 29 ng Mayo, 1917 ay nagdaos ang ConceJo Municipal ng isang {)ulong na di pangkaraniwan at dito'y pinagtibay ang paglakad at paghil ing ng paglalagay dito I1g Intermediate School, lrahi't na ika 5 at ika 6 lla grado lamang, at ipinaugako ng mga punong bayan dito at ng mga mamamayan ang pag-aambagan sa ipasasahod sa mga guro at iuupa sa gusaling paglalagyan ng paaralan upang ito'y matuloy na lamang at mabuksan sa darating ua pasukan at nang maiwasan l1a aug pagtungo sa Morong at iba pang bayan ng mangag-aal'al ng Fifth Gl'ade at Sixth Grade, na noo'y totoong mahirap aug paglalakbay. Nang ika 6 ng Juli o, 1917 ay dumatiug ang Gobel'nadol' Provincial at Superintendent of Schools at t iningnan aug bahay na paglalagyan ng Intermediate School (bahay IIi G. Santiago Matienzo sa Calle Nueva), at nang ika 22 ng Junio, 1917 ay muling dumating ang Superintendent of Schools at siniyasat na naman ang paglalalWan ng Intermediate School. Nang ika 28 ng J unio, 1917 ay malalakas na hangin ang dumaan na nagbuwal ng mga bakuran, sagingan, mangga at iba pang halaman sa loob ng bayan. Nang ika 29 ng Junio, 1917 ay sinagutan ng Concejo Municipal ang Imbayaran ng walong daang piso kay Gg. Gregor ia Sison at tatlong daan at dalawang-pung piso kay Gg. Susana Catolos na siyang mga may-ari ng lupa sa Guha na pagtatayuan llg g usali ng paaralang-bayan at pinagkasunduang ang baym'an ay pagpanaog at pagkaJagay sa ngalan ng Municipio ng Tit ulo Torrens ng nasabing lupa. Nang ika 7 ng Julio, 1917 ay nanaog ang hatol ng Tribunal de Registro na ibinibigay ang pagkamay-ad at pagkakaroon ng Titulo Torrens sa Municipio ng Tanay sa ipinasukat nitong lupa sa Guha na nagkakal'oon ng 12,606 metros cuadrados. Nang ika 13 ng Juli o, 1917 ay ipinagbigay_ alam ng Superintendent of Schools ang pag::;angayon nz Director of Education sa kahilillgan ng Concejo Municipal sa pagbubukas dito ng Fifth Grade at Sixth Grade ng Intermediate School na mula pa noong Mayo ay linalakad na sa mga may ka~angyarihan sa Gobierno Ins ular. Upang mapatuloy ang pagbubukas ng dalawang baitang (Fifth at Sixth) at huwag kulangin ng sapat na bilang ang bawa't grado ay sinikap ng COllcejo Municipal ua mallghimok ng mga taga ibang ba-

.liNG TANAY SA LUOH N(} T.dTLONG SIGLU

yan na ang iba'y dinagdagan ng pang matricula Nang ika 21 ng Diciembre, 1917 ay ibinalik upang mahustong tig l abing~dalawang piso na na ang mga Jefe ng Poli cia at mga policia sa kaang idinagdag na saJapi ay gating sa ambagan nikanilang bayan. 11g mga tagarito; at aug lumabis 11a ambagan na Sang-ayon sa Civil Register ng taong 1917: isang daan at apat-na-pu't apat na piso at waA ng bilang ng kasal ay 68; long-pu't apat na centimos ay ipinasok sa ka.ling bilang ng ipinanganak ay 304; ballg bayan at iniukol sa ipasasahod sa mga gUl'O Ang bilang ng namatay ay 165. o ibibili ng mga kasang-k apan. Nang ika 8 ng Enero, 1918 ay naging TesoreNang ika 30 ng Septiembre, 1917 ay sinang- ro Municipal si G. Baltazar B. Buftag. ayunan ng Secretario del Interior ang kahilingan Nang ika 11 ng Enero, 1918 ay nag-ulat ang ng Concejo Municipal 110011g ika 15 ng Mayo, isang kawani ng Pamaha laan na ang Hacienda 1917 na ang fondo ng Non-Christian Tribes 11g ng Tulay ay declarado sa Tax No. 12715 at nagGobierno Provincial ang siyang ibayad na sahod babayad ng buwis simula pa ng taong 1908. ng guro sa paaralang primaria sa Sampalok kaNang ika 15 ng Febl'ero, 1918 ay hiniling ng ya't ang saJapi I1g Municipio ng Tanay n8 iniu- Concejo Municipal sa lngeniero ng Distrito na ukol dito ay naBaan at ginugugol sa Intermediate ang "School Building P lan No. 10" ang nais niSchool. lang malagay sa Guha, 2.t hiniling nila ang preNang mga buwang Septiembre, Octubre, at supuesto para dito. Nang ika 15 ng Febrero, 1918 ay hiniling ng Noviembre, 1917 ay sa pangallgasiwa ng Conce~ jo Municipal at mga Matanda~sa~Nayon sa ka~ Concejo Municipal sa Director of Education ang bundukan ng Tauay ay pinagbuti sa pamamag~ paglalagay dito ng Seventh Grade ng Intermeital1 ng atag ang ml\a daang bundok. Ang da~ diate School. Nang ika 23 ng Febrero, 1918 ay hiniling ng ting makipot, mahirb,p pagpahilahan, at liko~ Jikol1g Daang Harangan ay ginamitan ng dina~ Concejo Municipal sa Bureau of Forestry ang mita upang mapabuti; a:t ang dinamita at iba paglalagay ng bosques comunales sa Ulong-Tubig pang nagugo! na salapi sa mga mazo, silsil at at Macantog at sa paJigid-ligid ng ruga bundok iba pang gastos dito ay halos abuloy na lahat ng na ito. Nang ika 16 ng Marzo, 1918 ay Hnagyan ng Presidente Municipal; at g'ayon din naman na presupuestos ang pagpapalaki ng presidencia, at ang mga taong nag-atag ay bayaning lahat. Nang ika 5 ng Noviembre, 1917 sa utos ng pagpapalaki at pagpapaayos ng palengke. Nang ika 14 ng Abril, 1918 ay hinilillg ng Gobernador Provincial ay pinagpalit-palit ang Concejo Municipal sa Gobierno Insular ang hamga Jefe ng Policia at mga ,])olicia sa lahat ng bayan ng lalawigang Rizal; at ang Jefe ng Po- lagang labing-siyam na libo't daJa\\'ang daang piso na ipagpapagawa ng gusaling cemento conlicia sa Binangonan ay nalagay dito. Nang ika 13 ng Noviembre, 1917 ay pinagti- creto ng paaraian sa Cuha. Ang pagtatayo dito bay ng mga maykapangyarihan ang pagkakaroon ng nasa bing gusali ng paaralan para sa Interng bosque comunal No. II sa Iugar ng Malalim mediate School ay sinang-ayunan na sa endoso para sa barrio ng Baras, bosque comunal No. III ng Superintendent of Schools ng la lawigang Risa lugar ng Hulong Tubig para sa mga taga zal noong ika 3 ng Diciembre, 1917 gaya ng mapagkikit'a sa siniping salaysay sa nasabing maTanay. halagang kasulatan ukol sa kasaysayan ng pagNang buwang Noviembre, 1917 ay nagiagay ang Concejo Municipal ng Ilaw na Pula ::a pan- aaral dito: "This Municipality is another of those talan 0 daungan ng mga bangka sa du lo ng Call e municipalities fostering a very excellent Liwanag (ngayo'y Calle P. Burgos). school spirit .... During the present year Nang ika 30 ng Noviembre. 1917 ay ipinag(1917) this municipality has appropriated bigay-alam ng kinatawan ng Arzobispo na ang about P2,700.00 for real estate and construckinalalagyan ng paaralang bayan sa Baras na tion alone. The October attendance in the naparegistro sa ngalan ng Arzobispo sa MayCentral School was 299; the municipality is nila, ay inilipat na sa pangalan ng Municipio also maintaining grades V-VI of the Intermeng Tanay sang-ayon sa kahilingan ng Concejo diate Course; the October attendance in the Municipal nang ika 15 ng Mayo, 1917. Intermediate School was 63 ... The municNang taong 1917 itinatag ng Concejo Municiipality has recently secured a registered tipal sa pamamagitan ng Concejal lla si G. Jose tle to a fine school site of over a hectare. Catambay ang barrio ng Mamuyaw. Nang maThe people, \vith the president in the lead, ging Superintendente ng Remontados si G. Fran~ are endeavouring to get a new building by cisco Tica ay ilinipat ang barriong ito sa Bat6ng~ whatever means and are planning a contriSuso, subaJi't nabalik din mulL

J1NG 'l'.iJ.N.AY SA LOOB NO 1'.A1'LONG SlGLO

bution campaign to raise funds for the construction of the building; authority for making this collection has already been gr.anted by the Governor General. The 'municipality

of Tanay deserves foremost consideration in the 11w.tteJ路 of allotments to be given a.s an a1'd for school construction." Aug binabanggit ditong pag-aambagan ng ruga mamamayan ay sin imulal1 ng buwang Febrero, 1918 na dito'y sinikap ng ruga pin uno ang paglikom na sila ang nagpakita ng mabuting halimbawa sa pagbibigay nila ng halagang malalaki na pinamarisan ng iballg mama mayan. Karamihan sa mamamayan hanggang sa mga barrio sa bundok ay nagsiambag. (Aug talaan ay hindi mailagay dito sapagka't nang kasalukuyang ginagawa ang aklat na ito ay natuklasan sa presidencia ang mga libro-talonarios ng ambagan na kinain ng anay.) Nang makita ng Pamahalaall ang pagsisikap na ginagawa ng baya~ at mga nagpapaaral ng bata na tagarito at mga kala pit bayan ay inilagay din dito ang Seventh Grade, kaya't nang ika 15 ug Junio, 1918 ay lubos ang kagalakan ng Concejo Municipal at mga mamamayan sa ginawang pulong nang ipagbigay alam ng Presidente Municipal Bendana ang pagkahusto, pagkaboo at pagkatatag dito ng Intermediate School. Ibinigay niya sa Concejo Municipal ang mga kasulatan hinggil dito, mga kasulatang pinakaiingatan, sapagka't lubos na mahalaga sa kasaysayan ng bayang ito na simula ngayon ay hindi na tutungo pa at mangangasera sa Morong, Pasig 0 Maynila ang mga tagaritong mag-aaral sa Intermediate School. Nang ika 15 ng iJunio, 1918 nagsimula ang pagdami ng taga Tanay na nakatapos ng matataas na paaralan, hindi kagaya noong una na pagkatapos ng paaralang primaria ay halos lahat ay uatitigU na sapagka't wala ditong Intermediate School. Bago binuksan ang Intermediate School ng taong 1918 a1' gumawa aug Superintendent of Schools ng isang alituntunin na ang lahat ng magsisipag-aral sa Intermediate School sa baybaying ito mula sa Baras hanggang Jalajala ay di dapat tanggapin sa ibang paaralan kung di sa Tanay Intermediate .School lamang; at sa ganitong paraan dumami ang mag-aaral dito na nagsipagbayad ng matricula na P14.00 sa Fifth Grade, PI5.00 sa Sixth Grade, at P1G.OO sa Seventh Grade, sa kabila ng walang bayad na matricula sa Morong at iba pang bayan sa lalawigang Rizal. Di naman lubhang nalaon ang pagbabayad ng matl'icula dito sapagka't naihingi at tumanggap ng tulong (Insular aid) ang municipio ug Tanay sa Gobierno Insular. Nang ika 8 ng Junio, 1918 ay nalagay na Te-

sorero Ml1nicipal elito s i G. Pedro San Juan. Nang buwang Septiembre, 1918 ay linagyan ng pasiway na mga tarak ang 1Iog Tanay sa Kay Kusing upang mapigil aug lakas ng agos ua nagpapahulas ng pangpang na nauuka na patungo sa Calle Bayani (Batak). Nang ika 5 ng Noviembl'e, 1918 ay namatay sa saklt na trankaso aug Vice-Presidente Municipal na si G. Diego Bernados. Nang mga panahong ito umirul na mabuti sa boong Pilipinas ang sakit n8 trankaso (grippe) at mal'amlllg namatay nn tao. Nang ika 13 ng Diciembre. 1918 ay ilinagay na Vice-Presidente Municipal si G. Norberto Tinauin at concejal naman s i G. Simeon DilidiU. Nang taong 1918 ay ilinagay ng Secretario del Interior si G. Francisco Tica sa pagka Superintendente ng ruga Remontados dito. Nang taong 1918 itinatag ang barrio ng Tinukan, Nang taong ito, 1918, ay ginawa ang censo. Ang Junta Municipal ng Censo dito sa Tanay ay binubuo nina G. Simeon Bendafia y Reyes, G. Julian Pinon, at G. Miguel Martinez. Ang mga enumerador sa Poblacion (Kabayanan) ay sina G. Pio M. Porciuncula, G. Emilio Piguing, G. AlfOllSO Fornilda, at G. Felix Herrera; sa Baras (sakop ng Tanay) ay silla G. Julian San Juan, at panghalili (sustituto) s i G. Marcelino Catapusan. Ang mga eunmerador especial ay sina: G. Urbano Buan, Dr. Leon Melendres, G. Francisco Tica, G. Felix Caiapusan, at G, MaM cario Fulgado. Alinsunod sa natul'ang cellso ay ang bHang ng tao sa baybaying ito noong 1918 ay ang suJTlusnnod: Tanay (pati Baras): I{abayanan (Poblacion) Barrio ng Baras Pililla . Morong Cardona

. 5,100 1,604 6,704 3,580 6,840 3,278

Sang-ayon sa Civil Register ng taong 1918: Ang bHang ng kasal ay 55; Ang bHang ng ipinanganak ay 307; Ang bilang ng namatay ay 449. Nang ika 15 ng Enero, 1919 ay nagbitiw ng tungkulin ang Jefe ng Policia na si G. Pastor Masilang; at nang ika 31 ng Enero, 1919 ay nagsimula ng panunungkulan ang bagong Jefe ng Policia na si G. Demetrio Fulgado. Nang ika 7 ng Febrero, 1919 ay ipinagbigay alam ng Presidente Municipal sa Concejo Municipal ang s ulat ng Director of Education nang ika 31 ng Enero, 1918 na ipinagkakaloob sa Mu-

â&#x20AC;˘â&#x20AC;˘

ANG 1'.d.N..H '

~..d.

LOUn NG 'l'A'1'LONG SlGLO

nicipio ng Tanay aug :sampung-libong pisa na manggagaling sa Goblel'Il0 Insular na ipagpapa-

gawa ng gusaling cementa concreto ng paaraiang bayan sa Guha, sa condicion na ito'y sasalubungan ng Municipio ng ganito din haiaga. Pinayagan ng Concejo Municipal ang paglaiaan ng haiagang isasalubong at gumawa ng mga hak-

bang ukol sa ikasasapat ng naturang halaga. Nang ika 11 :00 ng gabi nang ika 2 ng Marzo, 1919 ay nagkasunog sa barrio ng Baras. Pitong bahay at isang tindahan ang natupok. Nang buwang Marzo, 1919 ay ginawa ang pagpaparangal sa mga 111l8ng nakatapos ng Intermediate School na ngayon lamang nagkaroon ang bayan. Ang mga nakatapos n8 ito sa Seventh Grade ay sina: Mga taga Tanay-Alejandl'o Ca~ tambay (Valedictorian), Adelaida Bendana (SaÂˇ lutatorian), Leonarda Bautista, Consuelo BenaIiza, Maria Bautista, Josefa Carino, Susana Cruz, E speranza Santos, Flaviana Samonte, Mamerto Anihin, Francisco Aporillo, Leon de Asis, Pio Y. Bautista, Leocadio Gaspar, Isabelo Piguing, Jacinto Pinon, Lorenzo Ramos, Antonio Tanjuatco; Jlfga taga Pilill(t.--Franeisca Martinez (taga Quisao). Felicisimo Bias, Eulogio Cervantes, Quiri~ no Ferri, Pedro Masarap at Pedro Melendres; M.qa taga Bm'as-Cayetano Evangelista, Leoncio Ballesteros, at Eladio Vela~co; Mga taga Jalajal.a.-Juan Vidallo at Domingo Masikip. Nang ika 3 ng Mayo, 1919 ay nalunod ang isang babai sa 110g Tanay, maJapit sa t ulay, na ang pangala'y Anacleta Unat. Nang ika 6 ng Junio, 1919 ay ibinigay rnuna ng Presidente Municipal Bendafia sa Vice-Presidente Tinauin ang pagka Pangulong Bayan. Gumanap ng pagka Plresidente Municipal Interino hanggang sa ika 6 ng Agosto, 1919. Nang ika 10 11g Julio, 191'9 ay dumaan ang isang napakaJakas na bagyo na nagbuwal at sumira ng maraming bahay sa mga tubigan at bundok. Nang ika 23 ng Julio, 1919 ay itinatag ng mga tagarito sa Tanay ang RIZAL TRANSPORTATION CO. INC., na siyang kaunaunahang samahan na nagpalakad ng sasakyang buses 6 trucks sa baybaying ito magbuhat sa Maynila hanggang Pililla. Sang-ayon sa Articles of Incorporation (No. 1673) ay ang dami ng kasapi ay 87 at ang pUhunang iJinagay (subscrmed capital stock) ay P5,330.00. Nang gabi l\g ika 29 ng Julio, 1919 ay humulas o gumuho ang isang panig ua dakong sapa ng gulod sa bundok ng Tooy at natabunan ang isang bahay doon at namatay ang nangakatira doon na isang mag-anak, ang mag-asawang G. Simeon Catampa tan at Gg. Gertrudes Anitohin, at ang dalawang anak nUa na sina Elena at Filomena Ca-

tampatan. Simula pa nang ika 30 ng J unio hanggang ika 12 ng Agosto, 1919 ay ang llog Tanay ay madalas bumaha at nasil'a nito ang mga halamanan sa baybay ilog. Nang ika 12 ng Agosto ay ang paglaki ng tubig ay sagad na sa labas ng bayan at sa dakong Suyoc ay Jampas na sa daang panglalawigan (carretera provincial) kaya't maraming tanim na palay aug nangalubog sa tubig at nangamata~' . Nang ika 7 ng Agosto, 1919 ay ipinagbigayalam ng Concejo Municipal na ang natataang halaga para sa pagpapagawa ng gusaling cemento concreto ng paaralang-bayan sa Guha (Tanay Elementary School Building No. 1) ay mahigit na sa dalawang pu't tatlong libong piso (pati na aug P6,000.00 na inuutang sa Pamahalaang Insu lar na may pagsang-ayon na ang mga kinauukulau), at ito'y Iabis pa kay sa itinuring ua halaga ng Director of Education, at hinihingi nila na simulan na ang pagtatayo ng nasabing gusali. Nang panahong ito (1919) ay naghirap ang bariya at lumitaw ang bariya 0 panukling papel de banco. Nang ika 31 ng Agosto, 1919 ay inalis (suspended) sa tungkulin ang J efe ng Policia na si G. Demetrio Fulgado na kasalukuyang nasasakdal sa kasalanang pagpatay ng tao sa pagkawalang pag-iingat (homicide t~ru r eckless imprudence) sa pagkabaril ruya sa isang tao nang hulihin ang isang sugalan. Sa panahong ipinanungkol ng Pangu long Bayang Bendana ay ginawa ng Bureau of F orestry ang unang paghahangganan ng zona for estal at zona agricola dito sa Tanay (Land classification) na sa ganitong paraan ay naiwasan na ang isaisang pagsusuri ng naturang Kawanihan sa bawa't Iagay na lupang hinihinging maging homestead 0 titulo gratuito ng mga rnamamayan. Hanggang Sampaga ay naging zona a'gricola. Nang ika 15 ng Octubre, 1919, ay may salapi ang kabang bayan (caja municipal) na: P2,594,93 na fondo geneul, P7,821.19 na fondo ng Escuela, at P208.50 na fondo ng Cementerio; bukod pa sa itinaan ng Director of Education na PI0,OOO.00 na ipagpapagawa ng bagong gusaling cemento concreto ng paaralan sa Guha, at ng P500.00 uko1 din sa nasabing gusali na itinaan ng J unta Provincial i at ng P6,000.00 lla salaping ipinangako ng Gobiel'no I nsular na ipauutang sa Munic ipio ng Tanay. G. PATRICIO JARIN Octubre 16, 1919-Octubre 15, 1922

Nang ika 16 ng Octubre, 1919 ay nagsimula ng panunungkulan ang bagong Concejo Muni-

TANAY ELEMENTARY SCHOOL BLDG. NO. I

Aug !111~fI/i

1Julw!) f1'v''''I1/uu ,m ( : /I"fI 0 Tallll,l} E/"mt!II/<II'!I ScI"",1 BllIg. So, I.

BM!}. 3 . . llly "(i(/r(~(')l R(I!I~"'" 4. A ll y htJwlly ]llIkpuk " !! 91'~f1li"9 IIU gi1IUgtllllil .~II lI"y-aaral

ll y

, lllfl dolil/U 1lf)lIIt Er()II()lIlir'.~

"'{'IIII1.'1 h'/em. 8cllo(ll

lJldy. So. 1:- 5. A 11[/ "SIIo I'"

!JUykll-tlll/VI/Y<",

SCHOOL CHILDREN WHEN TANAY INTERMEDIATE SCHOOL WAS OPENED

I.W'UWIIII

II!!

mUll uu/tllI9 IIlIy-uural ~II 'f.lJVAr IN1'E.'R.lf E:L/~'J'f: SC HOOl,

I/'Oly

1!1lS-I!Jl!J.

Kuuil""f} Iliff.}

III{JU yurol/y ",;1111 lIIH, C.ltUL'IAT (IIII'Y .~IIQI IItI ' "II,-duIIIIII) at .• i .1I/~·S '1 'E{JDU/,. 1 I TJel('V (JI/tkuIlPO /$fJ P,!yi l/ u (j/ /19 "ANO 'I'A.\'" I )" SA LOO lJ NG 7'AT/1 0N(; lIuklllfl)lO.~ _WI 1'-fuII'n/a ll y 111/(>I'IIII''(;u II!! IlUlullly sa /Ju!Jo,,!! ilo.

i::,'I(i1~O"

/llili}(I/..I/,<(( UIIY III.rJO

$(1

ling

gill/a).

I)(/II .//U /<I" "f} "'911 ,uIIUl9

Ang "Bayani"

A')ukof'otTan:o/ Making a~Catch" AII9 "BA fAX/"

·'PAI.I'80NO" (l.'/ iMlIIg lIIa/lllldallY kill/Of/litl" lUI IlImilip«.~ '1(1, S" }JUIIIIIIIHlgitllll "ifo'y IIakag(uva ati"y 111911 II/UlQ /19 wulnll9 gallllQllg '"/OII!I "'/ •• "lapi ulI!) PnmaJw/ulIJI,

"9 111111'/1111;119 911W11;1I9 Utl!J11II (tl/g

(J), (2), at (4); Myn /1101'9 lW!I(l1I I."IIOIIII(/III.:UII

II!]

1'1111(11)

1111 bllllw!}lllIi $(J Pu))w/wlfl(wy HU!llIlI $11 pug-II/I); "9 III!lU kuhoN gillllmil .~II TULAr NG KAT.·tP[·SANG-1'.dlrIH.

lUI

(:':1): Mgtl .1LIGI.. Il..A UAIU

IHI

1111

kilm/III 1m mUll

bUJlI(I!Jlllli .~It P auwlw/(ulIIg !JUY/Wllully tlUJIIg 1931.

(.j) /)ilo .~(/ /(ll"fltIJUIIY ito'y !lwloil:i/u: AI19 fj/"'YOK 11(1 pillagltlbullfllI /Ig 1/1911 SUlI(/II/0Ilg ..:l m("'ik(II/(J'1 Pi/il,illo IIOotlg ]899; till!] PNOVINCfAL GOVF:HNMEN'I' P1S'H POND 11(1 llill1l9plIlWr(IJ/I.iholl II!) ;8(1(1119 "gurllmr' ; (I I UII9 CElIIENTI!)fOO Ml'NfCIPAJJ SA SC),Of( (G) 1.~nllfJ PUNDT 1'ANA lUI IlIwllp-btllur,!l

/If!

IIU

1!fI.WI

IItI Ufwgiugi.'lr/II srr

mgtl /('9I1rito.

plW

119

L(I.IOII

bUllllo/':.

119

Blli . . I II!) plIlIgillgi.,da

(!/

pIIIIUUlwkot "g isa sa mga 1(11111119

liNG TANAY S.d LOOe N(} 'l'.A'l'LONG SIGLO

cipal na binubuo ng mga sumusunod; Presidente Municipal: G. Patricio Jarin Vice-Presidente: G. Julian Yujuico Concejales : G. Manuel Resurreccion G. Tomas Matela G. Cenon Bautista G. Ciriaco Castillo G. Damaso Reyes G. Pascual Reyes G. Maximo Pilapil G. Faustino Golpeo Mga Tenientes del Barrio: G. Alfonso Rivera, G. Bonifacio Marindo, G. Crisp in Custodio, G. Pedro Anurico, G. Cellon Fulgueras, G. Mauricio Alcantara, G. Manuel Fulguel'as, G. Olaudio Rayta, G. Antollino Penueco, G. Justina Silongan, G. Lucio Jarin, G. Donato Libao, G. Emilio Peiiaranda, G. Pablo Timtiman, G. Cosme Pitol'al, G. Felipe Catolos, G. Pablo Niflonuevo, G. Arsenio Tica, G. Vicente Masilang, G. Basilio Vicencio, G. Rufi no E sguera, G. Severino Tongohan, G. Juan Custodio.. G. Julian Carlay, G. Jacinto Mawili, at G. Juan Sicosana 29. ~Ang mga teniente del batrio na naglingkod sa barrio ng Baras mula sa Octubre ng 1919 hanggang sa ika 31 ng Diciembre, 1920 na katapusang al'aw ng kanilang pagkakaa'nib dito sa Tanay, ay hindi na matandaan kung sinosino, subali't malamang na yaon din ruga pinagdatnan , Sa mga barrio naman sa bundok na noon lamang Enero, 1921 linagyan ng sariling concejal at ginawang isang hiwalay na distrito ay malamang nn yaon din mga pinagdatnan ang nagpatuloy at nadagdagan nina G. Pablo Geronimo, at iba't iba pal, Nang ika 16 ng Octubre, 1919 ay nagsimula ang 5.a Legislatura. Ang mga Senador sa Ikapat na Purok Pang-Senado ay sina Hon. Pedro Guevarra at Hon. Rafael Palma. Ang represen. tante ng Ikalawang Purok ng Rizal ay si Hon. Mariano Melendres. Nang ika 8 ng Noviembl'e, 1919 ay ang dating samahang "Pabrmamalasakitan", matapos makapagdagdag ng puhunan at maipagawang de cono ang dating may lusong na bigasan, ay ipinatala sa Pamahalaan at gina wang "Malasakitn Company, Inc.", na sang-ayon sa Articles of Incorporation (No. 1768) ay ang dami ng kasapi ay 190 at ang puhunang takda ay P15,000.00 (subscribed capital stock) . Ang unang Junta Directiva ng mapatala na sa Pamahalaan ay binubuo nina G. Jose Melendres (Pangulo), G. Simeon Bendaiia y Reyes (Ta:ga-ingatyaman), G. Alfonso 1. Fornilda (Kalihim), at G. Miguel Martinez, G. J ose Hilao, G. Cecilio Anihin at G. Mariano Porciun-

cula (Mga I<agawad). Sang-ayon .sa Civil Register ng 1919: Ang bilang ng kasal ay 93; Ang bHang ng ipinanganak ay 272; AJ.lg bilang ng namatay ay 345. Nang lka 6 ng !i'ebrero, 1920 ay na Jagay nn J efe ng Polici a mto si G. Lorenzo A. Ramos. Nang ika 7 ng Febrero, 1920 nagsapol ng pamamalakad dito sa Tanay, ang Agricultural Credit Cooperative Association na kung min sa'y t inatawag na Rural Credit Association. Nang ika 21 ng Febrel'o, 1920 ay ginawa dito sa Tanay ang District Meet ng mga paaralan sa baybaying ito. Nang ika 15 ng Marzo, 1920 ay pinaglibay ng Concejo Municipal na- hilingin sa Pamahalaau, na sa Tanay na magbayad ng buwis sa lupa ang Hacienda ng Pinugay, sa mga lugar ng San Miguel, Ray Sua I at Mabiga na dating kasakllpan ng Baras, at gayon din sa mga lugar ng Dagatan, San Josef, Pulpito, P antay, Taplunan, Kay Abo, Ulong Tubig, Calumpang at Mabato. Nang ika 6 ng Mayo, 1920 ay pinayagall na ng COllcejo Municipal ua ang gusali ng bagong bahay paal'alang itatayo sa Guha ay maging 511sog 0 batay sa School Building Plan No. 8 sa halip na maalinsunod sa plano ng School Building Plan No. 10 na siyang pinagtibay noong nakaraang admini stracion para sa bahay-paal'alan sa Guha. Nang buwang Mayo 1920 ay nagsimula ng pagpapaiakad ng buses at trucks sa baybaying ito na hindi nala unan at pinamagatan ng HAS 1EASO. (Ito'y pag-aari ng isallg taga Morong, su bali't ngayo'y sa Raymundo Transportation Co., Inc. na.) Nang ika 1 ng Junio, 1920 ay nagsimula ang Pamahalaan ng pagbibili ng bigas at mais sa mga mamamayan dahilan sa kasalatan ng mga bagay na ito na nagbibigay ng malakillg kahirapan sa boong bayan. Nang ika 31 ng Junio, 1920 binago ang amillaramiento na ginawa noong ika 31 ug Julio, 1917. Nang ika 6 ng Septiembre, 1920 ay pinagtibay ng Concejo Municipal ang pagtataas ng mga buwis sa municipio (municipal taxes) ; at nang ika 15 ng Octubre, 1920 ay t inanggap at sin ang-ayunan ang mga bagong tipo ng halaga na lalong mataas, sa pagbuwis ng lupa (land tax). Nang buwang Septiembre, 1920 ay lumitaw ang maraming daga sa kapalayanan at nagsira ng mga pananim na palay. Nang magtatapos na ang taong 1920 sinimuIan ang paggawa ng gusaling cemento concreto ng bahay paaralan sa Guha (Elementary School Building No. 1). Ang mga taong bayan ay bumayani at nag-a tag sa pagkuha ng bato 0 grava

JiNG TANAY SA LOOB NO :1'ATLONG SZGLO

at buhangin sa Ilog Tanay na dinadala nila sa Guha buang abuloy sa gawaing bayang ito. Nang taong itoy ang Pangulang bayang si G. Patricio Jarin at ang bUmUbUQ ng Concejo Mu路 nicipal ay nagpaatag sa Harangan na sinilsil aug ruga palanas doan na dating napaputukan na ng d!namita. Sang-ayon sa Civil Registel' ng taong 1920: Aug bilang ng kasaJ ay 58; Ang bilang ng ipinanganak ay 317; Aug bilang llg namatay ay 225. Nang ika 1 ng Enero 1921 sang-ayon sa Executive Order No. 57 nang ika 24 ng Diciembre, 1920 (ng Gobernaaor General) ay nahiwalay aug barrio l1g Baras sa Tanay at naging mumcipio. Nalagay na mga concejai dito sa Tanay sina G. Raymundo Bautista at G. Pia Denlauso bHang kapalit ng nagsipagbitiw 11a mga concejal na sina G. Faustino Golpeo at G. Maximo PilapiJ na nangalagay na concejal din sa Baras. Nang ika 5 :45 ng hapon lIang ika 15 ng Enero, 1921 ay llasunog ang malaking bahagi ng palengke. Aug pinagbuhatan ng apoy ay hindi matiyak. Nang buwang Febrero, 1921 ay tumigil na ang pag viaje dito ng mga bapor ng Compania Yangco na walang tigil sa lineallg ito simula pa ng mga ullang taon ng pagkasakop sa atin ng mga Americana. Nang ika 10 ng Junio, 1921 ay dumating dito ang naging Gob. Gen. William Cameron Forbes (ng Wood-Forbes Mission). kasama ang Junta Provincial n6 lalawigang Rizal. Sa presidencia nagsikain at. sa Glorieta nagtalumpati si Mr. Forbes at mga kasama. Nang ika 4 ng Julio, 1921 ay dumaan ang h:ang malakas na bagyo. Nawalan llg bubong ang 66 na bahay at mararning halarnan at kahoy ang nangasira. Nang ika 27 ng Julio, 1921 ay pinagtibay ang bagong bosque comunal No. III sa Makantog, bilang kapalit ng dating bosque comunal No. III sa Hulong-Tubig na nasakop daw ng Hacienda Pinugay. Nang buwang Agosto, 1921 ay umalis sa Tanay ang kura na si Padre Cornelio de Brower na siyang nagtatag noong 1916 ng Tanay Catholic School. Siya'y lubos na kinagiliwan ng bayan. Nang ika 20 ng Septiembl'e, 1921 ay ipinabayag (proclamation) ng Gobel'nador General ang pagbibigay ng Pamahalaan ng lupa sa Paaralangbayan sa Santa Ines at sa Paaralang-bayan sa Sampalok. Nang ika 15 ng Noviembre, 1921 ay pinagtibay ng Concejo Municipal na ipagawa ang palengke at nagamit dito ang mga kasangkapang natira ng nabigay sa Baras nang ito'y humiwalay, na gagamitin sana sa pagpapaJaki ng presi-

dencia ng nakal'aang administracion. Nang ika 25 hanggang ika 29 ng Diciembre, 1921 ay nagpupulong tUWing hapon sa presidencia ang marammg kabataan na naglagay ng isang Constitutional Committee na bumabalangkas ng Saligang-Batas (Constitution) para sa isang kapisanang itinatayo. Ang bumubuo ng lupong ito ay sina G. Geronimo Mercado (Chairman ng Constitutional Committee at pangulo ng nabuwag na kapisanang Progress of Youth), G. Felix Gutierrez, G. Protasio Amonoy, at G. Julio M. Catolos. Sa pulong na ginawa nang ika 31 ng Diciembre, 1921 ay pinagtibay ang nasabing Constitution at nang ika 1 ng Enero, 1922, sa paghihiwalay ng panahon, a}' ibinansag ang pagkatatag ng "[(abataang Tana,y" 0 "'l'anlwy Youth". Sang-ayon sa Civil Register ng taong 1921: Ang bilang ng kasal ay 61; Ang bHang ng ipinanganak ay 233; Ang bilang ng namatay ay 195. Simula sa Enel'o hanggang sa magtapos ang taong 1921 ay patuloy ang paggawa ng gusaling cemento concreto ng bahny paaralan sa Guha. Nang ika 15 ng Enero, 1922 ay idinaos sa patio nitong bayan ang masigla, masaya at malaking excursion ng mga kawani't manggagawa ng PhiLippines FREE PRESS na handog kay Mr. Dick, na pinangasiwaan nt G. Floro A. Santos at kaniyang. may-bahay. Masigla din ang ginawang pagsalubong at pagtanggap kay Mr. Dick l1g mga taga Tanay. Nang ika 22 ng Ellel'O, 1922 ay idinaos ang pa路 sinaya 0 inauguracion ng unang anim na sHid ng bahay paaralang cemento concreto sa Guha (Tanay Elementary School No.1). Ang gusaling ito'y sinimulang gawin ng magtatapos ang taong 1920 sa pamamag-itan ng salaping itinaan noong ika 31 ng Enero, 1918 ng Director of Education, ng salaping ambagan ng mga taong bayan noon din 1918 na may Pl,476.00, ng mga tinipon sa taon-taon sapol pa ng taong 1916 na mahigit ng P7,000.00, at ng inutang sa Pamahalaang Insular na P6,OOO.OO. Ang buhangin at bato 0 grava ua ginamit ay kinuha sa Ilog Tanay ng mga taga Tanay at dinala sa Guha na walang bayad bHang abuloy nito; at ang sipag at siglang ito na ipinakita nila ay napuna ng noo'y Pangalawang Secreta rio de Instruccion Publica na si Dr. Alejandro Albert na sa gina wang pulong sa Glorieta dito, ay siya'y nag-alok na magpabigay pa ng halagang P4,OOO.OO na tulong (aid) sa municipio ng Tanay, ng Pamahalaang Insular. Gayon pa man ay kinapos din aug municipio ng salapi, kaya't makalawa pang makautang sa Gobierno Provincial 11g salaping umabot sa P4,OOO.00, at ang mga inutang pang mga gamit 0 kasangkapan ay malaki ang di napagbayaran. Sa inauguracion 0 pasinayang ito ay dumating

AN(; l'ANAY SA LOOB N(} l'A..TLONG SlGLO

dito si Speaker Sergio Osruefia na siyang nagtalumpati bago binuksan ang gus.ali ng paaralangbayang ito. Kasama niya ang kaniyang may bahay na si Gg. Esperanza Limjap de Osmena na $iyang madrina nang binyagan ang nasa bing paaralang bayan. Nagsipagtalumpati din sina Representante Mariano Melendres, Gobernador Arcadio Santos ng Rizal, Superintendent Rummell, Principal Teacher Catalina Catuira, at Presidente Municipal Patricio Jarin. Matapos ang programa ng inauguracion ay nagkaroon ng Reception and Ball na parangai sa mga panauhing pangdangai na nabanggit. Lubos na kinagiliwan ng bayan si Speaker Sergio Osmena nang kamayan nito aug Jahat ng taong bayan na pinapapasok niya sa loob ng bagong bahay paaraian. Isa sa ruga binigkas niyang salita na hindi maWimutan dito ay ito: "Kung kayo'y mahahati sa maraming pangkat at magkakalaban-Iaban, ay ibaling ninyo ang paningin sa bahay paaralang ito at maaals-ala ninyo na ang mga bayan ay umuunlad Jamang sa pamamagitan ng pagkakaisa". At ito'y tunay, sapagka't nang gawin ang bahny paaralang ito a~ nilimot ng lahat ng partidos politicos at bloques politicos ng bayang Tanay ang kanilang mga labanan upang maitayo iamang ang gusaling ito; garong nang panahong ito'y nahati ang Partido Nacionalista sapagka't nagkaroon ng Colectivista. tNang buwang Febrero, 1922 ay inilipat at ibinigay sa bagong municipio ng Baras ang halagang P3,853.06 pati ibang kasangkapan ng mumClplO. Datapua't nang ika 8 ng Marzo, 1922 ay tinutulan ng Concejo Municipal ang pagkakabigay sa Baras ng bahagi ng ambagan ng ruga tagarito na inilaan para sa pagpapagawa ng Bahay Paaralan sa Guha. Nang ika 25 ng Abril, 1922 ay dumagsa ang balang sa Patay-na-llog at Halang, at nagsira ng halamanan at maisan. Namayani ng pagsisira ito ng mahigit sa taUong buwan sa kapalayanan, Bayoo, Ibabaw ng Gabihan, Tulay, Kay Taiyan, Balimbing, Sampalok, Masalat, Bathala, Sirnbakan, at iba pang Iugar sa kabundukan. Nang ika 1 ng Mayo, 1922 ay nagpalabas sa Glorieta ang "Tanay Youth" ng isang katatawanang drama na dito'y pinaltik ng maririing paltik ang ginagawang pagpapahalik sa saya ng isang dayuhang babai na nagpapasampalataya na siya'y nakapagbibigay ng lunas sa paraang ito sa ruga may karamdaman. Kinabukasan ay umalis dito ang sinasabillg babai. Nang ika 10 :00 ng hapon ng ika 23 ng Mayo, 1922 hanggang sa kinaumagahan ay dumaan ang isang malakas na bagyo. Nang ika 21 ng Julio, 1922 ay nagsimula ang 6.a Legislatura. Ang mga Senador sa Ikapat na

PUl'ok Pang-Senado ay sina Hon. Jose Generoso at Hon . .Pedro Gue\ ana. Ang represencan~e ng Ikalawang PUl'ok ng Rizal ay si Hon. Mariano Melendres. Matapos ang halalan ng Junio, 1922 ay hindi nalaunan at naglakad mula sa Tanay hanggang Maynila ang maraming tao at huruarap sa Gobel'nactor General sa Malacaiiang na hinihiling na mapabalik sa mga taga Tanay, Baras, at Teresa ang mga lupain sa Pantay na nasaklaw sa Tit.ulo Torrens ng may-ari ng Hacienda ng PiHugay. Kasama sa lakad na ito ng may 500 tao ang mga nanalo at nata long kandidato sa nagdaang halalan. Nang ika 11 ng Agosto, 1922 ay g inawa ang madngal na paglilibing kay G. Rufino Cuitiong na katatapos lamang ng pag-aaral sa College of Agriculture ~a Los Banos, ay nOOllg ika 13 ng Agosto, 1922 ay nasawi sa accidente ng ruga trak na Express at Extra sa Rosario, Pasig. Nasawi din doon sa pangyayal'ing iyon ang isang tagaritong mallgangalakal na si G. P acian o Cruz. " Nang ika 29 ng Septiembre, 1922 ay tinanggap ng Concejo Municipal na nasisiya han ang halagang dalawang-daan at dalawang-pu' t siyam na piso at liruang-pu't isang centimos (P229.51) na sang-ayon sa ulat ng District Auditor ay siyang dapat isauli ng Munici pio ng Baras sa Municipio ng Tanay. Sa loop ng panahong ito (1922) ay sa pagmamalasakit ni Abogado Mariano MeJendres ay nagkaroon ng bagong aaan sa Wawa na ang ruga billagtas ay pawang ipinagkaloob ng mga mayari, tangi aug bahagi ng lupa ni G. Francisco Piguing. Nang matapos aug administracion na ito, a nang ika 15 ng Octubre, 1922 ay na itayo na ang unang aoim na silid ng gusaling cemento concreto ng paaralang-bayan sa Guha (Tanay Elementary School No.1). Ukol sa pananalapi ng Municipio sa pagpapagawa nita, ay bago magpalit ng ruga punong-bayan ay ito ang Imtatayuan sang-avon sa mga liLros de cuentas ng tesoreria municipal: MGA UTANG NG MUNICIPIO15 ng Octubre, 1922 Salaping inutang sa Gobierno Provincial nang kasalukuyang ginaga. wa ang Elementary School Bldg. No.1, na hindi pa bayad . . . . P 4,000.00 Salaping inutang sa Gobierno Insular nang kasalukuyang gin a g a wa ang nasabing bahaypaaralang . . . . . P6,000.00 Nabayaran ng administl'acion na ito . 1,200.00

Utang na hindi pa nababayaran Mga kasangkapang (matel'iaies) na inutang sa Bureau of Supply Mga kasangkapang (materiaJes) 118 hindi pa nababayaran sa kinunang G. Fortunato Concepcion . , . .

4,800.00

632.99

1,715.40

Kaboaan ng utang ng Municipio bago umupo ang bagong Concejo Municipal . . . .

. . . Pll.148.39

G. SIMEON BENDAJilA Y REYES Octubre 16, 1922- 0ctubre 15. 1925

Nang ika 16 ng Octubre, 1922 ay nagsimuia ng panu nullgku!an ang bagong Concejo Municipal na binubuo ng mga sumu sunod:

Presidente Municipal: G. Simeon Bendafia y Reyes Vice-Presidente: G. Damaso Reyes Concejales: G. Tomas Matela G. Juli an Tentado G. Manuel Resurreccion 6:,. Tomas Fulgueras G. Cipriano Magwili G. Pascual Reyes G. Alfonso 1. Fornilda G. Jose Santa Maria

Tenientes del Barrlo-Kuyambay: G. Gerardo Giromis. G. Severo Virtudes, G. Felix Santa Ana, G. Narciso de Ia Sada, G. Norberto Santiago, at G. Remigio Virtudes. Tenientes del Barrio--Mamuyao: G. Bruno de la Rosa, G. F lorencio Mendoza, G. Sergio Vil'tudes, G. Martin de Jos Santos, at G. Benedicto de la Rosa. Tenientes del Barrio-San Andales (0 San Andres) : C. Francisco de la Cruz, G. Maximino Pausal, G. Nicolas de los Santos, at G. Domingo de la Cruz. Tenientes del Barrio--Laiban: G, Francisco de la Cl' UZ, G. Lorenzo de los Santos, G. Manuel de la Carzada, G, Serapio de la Cruz, G. Roman de la Cruz, at G. Mariano de la Cruz. Tenientes del Barrio-Tinukan: G. Prudencio Anayat, at C. Brigido Bueno. Tenientes del Barrio-Daraetan: G, Apolinario de la Carzada, at G. Pedro de la Cruz. Nagsimula ng pall unungkulan ang Concejo Municipal na handang gumawa ng lahat ng paraan sa pagbabayad ng pinagdatna ng utang ng Municipio na Pll,148.39. Nang ika 15 ng Noviembre, 1922 ay hiniling ng Concejo Municipal sa Ingeniel'o ng Distrito na guma wa ng pagtaya u koJ sa pagdadala ng tubig sa pamamagitan ng tubo (waterworks) mula sa Bukal hanggang sa bayan, sapagka't rnabuti ang lumabas sa anali sis ng tubig sang-ayoll sa Bureau of Science.

Tenientes del Barrio-Dist!;ito No. 1: G. Francisco Regalado 29 , G. Osmundo Federizo, at G. Brigido Tica. Tenientes del Barrio-Distrito No. 2: G. Pablo de Ia Chica, G. Rufino Bautista, G. Pedro Anurico, at G. Hugo Inarda. Tenientes del Barrio-Distrito No.3: G. Domingo Mateo, G. Modesto Catuira, G. Constancio Ramos, at G. Pedro Benavides. Nang ika 15 ng Noviembre, 1922 ay hiniling Tenientes del Barrio-Distri to No.4: G. Santos Santos, G. Agaton Benavides, G. ng Concejo Municipal sa Junta Provincial na halulan ang hangganan ng Antipolo at Tanay saPablo Catuira, at G. Bernardino Santos. pagka't naglalagay ng Tenientes del Banio ang Tenientes del Barrio-Distrito No.5: C. Victoriano Catambay, at G. Pablo Ba- mga taga Antipolo sa Santa Ines, gayong ito'y llapapaloob sa jurisdiccion ng Tanay sang-ayon rrera. sa pJ'oclamation No. 37 ng Gobernador General Tenientes del Barrio-Distrito No.6: noong ika 20 ng Septiembre, 1921. G. Melecio Reyes, G. Potenciano CatapuNang buwang Noviembre, 1922 nagsimula ang san, G. Lucio Bendafia, at G. Eusebio Causapin ng .Municipio ng Tan ay at ni G. Francistuira . co Piguing ukoJ sa mga kawayanall sa lhabaw Tenientes del Barrio-Dish'ito No.7: G. Julio Piguing, G. Gregorio Cuitiong, G. ng Ti pe. Camilo Hilamos, at G. Hiigo Amorsolo. Sang-ayon sa Ci vil Register ng taong 1922: Aug bilang ng kasaJ ay 49; Tenientes del Barrio-Distrito No.8: Ang bilang ng ipinanganak ay 217; G. Mariano Sacramento, G. Felix Nicolavo, Ang bilang ng narnatay ay 136. C. Felix Altamirano, at G. Isidro Tica. Nang ika 5 llg Enero, 1923 ay inilagay na Tenientes del Bal'rio-Sampalok: G. Domingo Amoin, G. Adriano Leus, G. Pe- concejal si G. Francisco Tica, kapalit ng nagbidro San Juan, G. Roque Estrella, at G. An- tiw Da si G. Jose Santa Maria. Nang ika 19 ng EneI'o, 1923 ay biglang dudres Bendana.

dNG l'.d.NAY .sA LOOB NO l'"lTLON(} SlGLO

mating dito na walang pasabi ang Gobel'uador General Leonard Wood. Nagmasid at nagsiyasat ng pamamalakad sa bayan at gayon din ng ayos ng bayan, ng mga paaralan, ng palengke, at ng presidencia. Nang ika 25 ng EneI'o, 1923 ay pinagtibay ng Concejo Municipal sa kanilang pulong ang pagbahayad ng P632.99 118 ut~ng sa Bureau of SllPply na mga kasangkapang ginamit sa paggawa ng bahay paaralan sa Guha na inutang ng nakaraang administracion. Nang ika 31 ng Enero, 1923 ay nagpulong na naman ang Concejo Municipal at. pinagtibay, na ukol sa utang sa contratista ng materiales sa nasabing paaralan lIa inutang ng nakaraang administracion nn mga kasangkapang ginamit sa nasabing paaralan na umaabot ng 1'1,715.40, ay ang pinagbayaran na muna ay aug 1'1,110.00 nito at ang matitira ay ipinagpaJiban na muna hanggang hindi natat.apos ang salitaan ukol sa hinahabol ua salapi sa municipio ng Baras. Ukol naman sa 1'4,000.00 na inutang ng nakaraang administracion sa Gobierno Provincial ay ito'y binayaran ng hulugan, ft'200,OO noong ika 17 ng Octubre, 1922, P200.00 noong ika 31 ng Diciembre, 1922 at i>400.00 taoH-taon. Ukoillaman ~a natitira pang utang oa P4,300.00 na il1Utang ng nakaraang administracion sa Gobierno Insula r, ay ito'y babayal'an ng P600.00 taon-taon. Nang ika 21 ng Enero, 1923 ay pinagtibay ng Concejo .Municipal ang di pagkilala sa pagoibIgay sa Baras ng halagang P3,853.06 sapagka't ito'y labis ng 1>2,168.76 sa t.aiagang dapat lamang ibayad ng llakaraang administl'acioll. Ang pinagbabatayan ng kasalukuyang Concejo 1\1unicipal sa paghabol nila na mabalik sa 'fanay ang P2,lG8.76 ay ito: (1) Na nang maanib ang Ba- ~ ras sa Tanay ay walang tag lay na anomang salapi sa kabang bayan ng municipio; (2) na ang hinahabol na P2,168.76 ay ibinigay ug nakaraang administracion nang hindi pa yari ang bahaypaarlan sa Guha at itong salaping ito oa inalis sa kabang bayan ay bahagi ng mga ambagan ng mga tagarito sa Tanay para sa ipagpa.pagawa ng nasabing bahay-paaralan na noo'y nakalagak pa sa kabang bayan kasama ng PI0,000.00 tulong o abuloy ng Gobierno Insular at iniuukol lamang sa pagpapagawa ng nasabing bahay paaralan. Nang ika 20 ng Febrero, 1923 ay binuhay at pinairal ng mga asawa ng mga punong bayan sa kahilingan ng mga matatandang mama mayan ang matandang kaugalian ng DO~A na diJi iba't ang katuwa-tuwang pagsasayaw ng mga asawa ng roga punong bayan sa tapat ng mga bahay-bahay ga kanilang paghingi ng ambag. Ang salaping n.asisilak. nila, matapos maali~ ~ng gugol sa musIko at Iba pang bagay ay lpll1agpapagawa ng

mga gawai llg ba~'an na kanilang minamarapat. Nang laong ito'y sa ganitong paraan ay nalpagawa ng DORA ang mga tulay 0 puente oa cemento concreto sa Daang Bukal at nakaambag pa sila sa ginagawang mga gawaing bayan, Nang ika 23 ng Abril, 1923 ay nasullog ang bahay ni l\1acario Ardeno sa Calle Bayalli, lIaya. Nang bllwang Abril, 1923 ay binuksan ang lansangan sa Batak sa lupa ni G. Lorenzo Fulgar na ito'y pinalitan ng kapirasong lupang hiningi at maluwag oamang ipinagkaloob ni Bb. AquiIina Porciuncuia. Nang ika 15 ng Mayo, 1923 ay nabuksan ang isang callejon a simpit sa pag-itan ng Calle Bayani at Calle Katipunan, lisya sa Calle Kaong sa pam,amagitan ng pagkakaloob ng lupa ng mga sumusunod: Gg. Maria Catolos de Bautist.a 28.70 metros clladrados; Francisca Bendalia-17.89 metros cuadrados; G, Ignacio Solan0-6.99 metras cuadrados; G. Pedro Buenaventura - 6.99 metros cuadrados; at Presidente Simeon Bendana-32,70 metros cuadrados na lupang binili niya kay C. Macario Cruz. Nang ika 15 ng Julio, ]923 ay ipinagbigay alam ng Junta Provincial sa Concejo Municipal na ang h,iniling nilang pagpapagawa ng daan mula sa Tanay hanggang Sampalok (Tanay-Sampalok Road) ua pinakamimithi ng mga tagarito at taga ibang bayan at gayon din ng mga taga Maynila na may mga homestead sa kabundukan, ay ipagagawa na; at ipinasagot sa kanila kung saang mga Jugal' babagtas ito. Isinagot ng Concejo Municipal na ito'y hinihiling ng mga taong bayan na bumagtas mula sa makalabas ng bayan, tuloy sa Harangan, Sampalok, l{uyambay, San Andales, at Laiban. Nang ika 31 ng Agosto, 1923 nagsimula clllg pagkakaroon ng "expropriation proceedings" sa pagbubukas ng bagong daan sa Wawa na karugtong ng Calle Katuiran, sa pagtanggi ni G. Francisco Piguing na ibigay 0 ipagbiJi ang bahagi ng lupang dadaanan. 8i Abogado l\Iariano Melendres ay umambag ng limang-pung piso, siya pa ang nagpasu kat noon, bukod pa na bayani ang kaniyang paglilingkod na manananggol sa usaping ito. Ang mga sumusunod ay nagkaloob ng lupa nila ng walang bayad sa dinaanan ng bagong iansangan: Gg. Dolores Medinaceli de Melendres at mga kapatid, Gg. Servillana Capistrano de Bendana. G. Mauricio Alcantara, G. Bernardo K Cruz, G. Miguel Custodio, Tagapagmana ni G. Gregorio Trinidad, G. Esteban Villegas, G. Pablo Piguing at G. Eugenio Vismonte. Nang ruga buwang Septiembre at Octubl'e, 1923 y ginawa sa pamamagitan ug atag at abulo~t ng ruga ginagamit na kasangkapan, ang nakabitinJ;! iulay (suspension bridge) sa kawad na

ANG 7'ANAl"" SA LOOB NO TA1'LONG BIOLO

nng sal1ig ay kawayan sa Katapusang Tawid ng llog Tanay. Nang ika 2 ng Septiembre, 1923 dumating ang comitiva ng Partido Nacionalista na kumakampanya para sa Imndidatura ni G. Ramon Fernandez sa pagka Senador sa Tkapat na Purok ng Senado laban Imy G. Juan Sumulong. Punongpuna ang Plaza sa kapal ng tao na nakinig sa k:nagiliwang talumpati ng Presidente ng Senado na si Hon. Manuel L. Quezon, sa isang tribunang sadyang ginawa ukol dito sa may tulay. Nang ika 2 ng Octubre, 1923 idinaos ang halalan (Eleccion Especial). Nanalo si G. Ramon Fernandez. Nang ika 29 ng Octubl'e, 1923 ay nat,>i:agpo ang Concejo Municipal ng Tanay at Concejo Municipal ng Baras sa mga hangganan ng dalawang bayan at pinag-usapan ang paglalagay ng mga tiyal{ ua hangganan. Nang ika 31 ng Octubre, 1923 ay pinagtibay ng Concejo IV'::unicipai ang paghingi ng tulong (Insular Aid) fa Lei},islatul'a Filipina sa pagpapagawa 11g mga daan sa bundok. Nang ika 20 ng Dici\mbre, 1923 ay ginawa ang pagsisiyasat ng Inge\1iero sa hinihiling na pagkuha ng tubig ng maqyina ni G. Francisco Piguing sa lIog Tanay sa Wawa. Ang naging hatol ng Director of Public Works ay makaku~ lmha ng tubig sa ruga panahong hindi ginagamit ng magpapanag-araw ang tUbig ilog, at sa paraang lJindi ruakapagbibigay ng sagabal sa mga taong dating gumagamit ng tubig sa lIog Tanay. Nang ilea 30 ng Diciembre, 1923 ay ginawa ang inauguracion 0 pasinaya ng bagong Glorieta (Public Forum) na cemento concreto at ng bantayog u monumento na alaala kay Dr. Jose Rizal. Aug salaping ginugol sa paggMva ng gawaing bayang ito ay natipon sa ganitong paraan: Galing sa Kaban ng Municipio ..... P 586.33 Ambagan ng mga taong bayan .... 282.72 Beneficiong drama ng Tanay Youth at k0111edya ng matatandang ko163.41 medyante .... . ............... Ambag ng mga Kapisanan: Comite ng Coalicion ....... . Tanay Youth .......... . Malasaldtan Co., Inc .... . ... . . Iba pang Kapisanan .... . Kabuoan

50.00 48.00 25.00 12.00 P1,167.46

Ang namahala sa beneficio na drama ay mga kababaihan ng Tanay Youth; sa beneficia ug ko~ 111edya ay sina G. Tomas Catarnbay at G. Rufino Esguerra. Ang sumilak ng salapi sa bayan ay

aug Goroite Ce'.lltral na billUbuo nina: G. Vicente Catapusan (Pangulo), G. Rufino Esguerra (Tkalawang Pangulo), G. Tomas Catambay ('ragaIngatyaman), G. Pio Porciuncula (Kalihim). at mga kagawad na sin a G. Alejandro Piguing, G. Luis Mendoza, G. Pedro Nito, G. Irineo Vista. Ang gumuhit ng plano ay ang Presidente Municipal Bendafia, ang nangasiwa ng mga formas at cementacion ay sina G. Tomas Catambay at G. Petronilo Bendana. Nang taong 1923 ay nadagdagan ng malaki ang palengke at nakapagdag'dag ng equipos sa mga tanggapan sa presidencia. Sang-ayon sa Civil Register ng taong 1923: Aug bilang ng Kasal ay 43; Ang bilang ng ipinanganak ay 369; Ang bilang ng namatay ay 161. Nang ika 10 ng Enero, 1924 ay pinahintulutan si G. Isidro Yujuico na makapaglagay ng ilaw dagitab (electric light) ang pinangangasiwaan niyang "Tanay Electric Plant." \ Nang ika 6 ng Febrero, 1924 ay ipinanalo ng Concejo Municipal ang usapin laban sa munici. pio ng Baras ukol sa hinahabol nilang P2,168.7G na na-ng araw na ito'y iniutos ng Gober-nador Genera.' na isauli sa Municipio ng Tanay. Datapua't nang ika 14 ng Marzo 1924 ay hiniling llg mul1)icipio ng Baras sa Gobernador General na ipatawad na sa kanila ang pagbabayad na ito sapagka't wala silang ikal{aya. Nang Mayo, 1924 ginawa ang bal-on sa palengke at nilagyan ng bomba. Nang ika 13 ng Junio, 1924 ay dumaan ang balang na patungo sa La Laguna. Nang ika 15 ng Junio, 1924 ay pinagtibay na muli ng Concej6 Municipal ang paglalagay dito ng ilaw dagitab (electric light) na ipaiilalim sa pagpapatibay ng Public Utility Commission; datapua't pinabayaang di ginanap ng pinahintulutang G. Isidro Yujuico. Nang ika ~O ng .Tunio, 1924 ay nagbitiw sa tunglculing concejal si G. Francisco Tica, at nang ika 31 ng Agosto, 1924 ay ilinagay na concejal si G. Rufino Esguerra. Nang ika 4 ng Julio, 1924 ay inilagay ng Pamahalaan si G. Guillermo Fontanos na Superinfendent of Non-Christians sa lalawigang Rizal. Nang ika 5 ng Julio, 1924 ay dumagsa ang balang sa Bayoo, Lubigan, Kay Buli, Bukal at Kalumpang. Sil11ula sa buwang ito hanggang Sepuiembl'e, 1924 ay Iinalabas kaagad ng mga punong bayan at mga mamamayan ang dumadagsang balang na hinuhuli at pinapatay. Nang rnga buwang Julio, Agosto, Septiembre, 1924 ay kinumpuni at nilagyan ng bagong mga dingding sa loob (partitions) ang Central School; nalagyan ng Sewage System ang Elementary

4NG T4.NilfY Sil L008 NG TilTLONG SIGLO

School Bldg. No.1: at nasapulan ang pagpapagawa ng Shop sa paaralsll sa Guha. Nang buwang Agosto, 1924 ay si napulan ang pagpapalaki na naman ng palengke at ito'y liuagyan ng Sewage System. Nang ika 12:30 ng tanghaU hanggang ika 8:00 ng hapoll nang ika 22 ng Agosto, 1924 ay dumaan ang bagyo datapua't mga sagit1gan iami:!11g ang nangash·a. Nang ika 15 ng Septiembre, 1924 ay iinutuIan ng Concejo Municipal ang mga hangganang inilagay sa mapa ng Bureau of Public Works na nag-puputol sa mga uasasakupang lupain ng Municipio ng Tanay at inilagay na nasasakupan ng Municipio ng Teresa. Nang ika 19 ng Septiembre, 1924 ay bumili ang municipio ng barometro upang makapagbigay kaagad sa taong bayan ng pasabi kung may nagbabantang bagyo. Nang buwang Septiembre, 1924 ay sinapulan ang pagpapalald sa presidencia 11a aug nadagdag ay mahigit pa kay sa kalahati ng dating laid; at ito'y linagyan ng m~ bagong dingding sa loob (partitions) at Sewage System. Nang ika 2 ng Noviembre, 1924 ay hinBing ng Concejo Municipal sa Ingeniero ng Distrito na gumawa ng pagtaya ukol sa pagdadala ng tubig sa mga tubo (waterworks) mula sa hulml ng Daranak 0 Kay Lanog hanggang sa bayan, sapagka't ang analisis ng tubig dito·y mabuti sangayon sa Bureau of Science. Sang-ayon sa Civil Register ng taong 1924: Ang bHang ng kasal ay 40; Ang bilang ng ipinanganak ay 227; Ang bilang ng namatay ay 146. Nang ika 24 ng Enero, 1925 sa ika 6 :30 ng hapon ay nalun od sa IIog Tanay sa Wawa ang batang si Paula Cruz. Nang ika 31 ng Enero, 1925 au' natanggap din ang tulong (Insular aiel) ng Gob'ierno Insular na 1>5,000.00 at hindi ang hinihillgi ng Concejo Municipal na PI2,000.00. Ito'y gagamitin sa idadagdag na sHid na cemento concreto karugtong ng nayari nang Tanay Elementary School Building No.1 sa Guha. Nang ika 31 ng Enero, 1925 ay nagkaroon dito ng tatlong precinto electoral para sa hal alan sa Junio, 1925. Nang ika 24 ng Marzo, 1925 ay ang bagong tatag na samahang TAN AY TRANSIT COMPANY ay nagkaroon ng karapatang magpalakad ng buses 0 trucks sa bay baying ito, sa dating linea ng RIZAL TRANSPORTATION CO., INC. Nang Marzo, 1925 ay nagpasiya ang Junta Provincial na bigyan ng P2,000.00 ang balak na paglalagay ng dann sa bundok 0 Tanay·Sampalok

Road. Nang ika 23 Ilg Abril, 1925 ay humingi ang Concejo Municipal ng t.ulong ng Pamahalaan (Insular aid) para sa pagtatanggol ng mga pangpang laban sa baha (river control). Sa pag-itan nang ika 3 :00 ng hapon nang ika 24 ng Junio, 1925 at nang ika 1 :30 ng umaga sa kinabukasan ay dumaan aug bagyo na sumalanta sa mga paJay-bulldok at mga sagingan. Nang mara hi I ay h;(l.ting gabi nang ika 13 ng Julio 0 magmamadaling araw na ay sa gitna ng umuulan at madilim na gabi ay ninaicaw ang lahat ng mahahalagang !aman sa tindahan ni G. Hugo Custodio, na karamiha'y damit. Nang ika 31 ng Julio, 1925 ay dumating dito nang bigla na walang pasabi ang Gobernador General Leonard Wood. Sa tationg taong sinusundan <ty maraming ruga daan sa bundok at mga calle at simpit 0 callejon sa ba~'an ang nabuksan at napaluang, na ang ilan ay ang sumusunod: Nabuksan ang ilang lusungan sa Bog na yaon nama'y dating daan na sillarhan lamang. Nabllksan din ang dllluhan ng Calle KatiplInan sa pamag-itan ng pagkakaloob ng lupang kailangan upang llmabot sa Daang Bultal ang tinurang Ca lle na ang uagkaloob ng lupa ay sina G. Bar· tolome Reyes at Gg. Tarcila Porciuncula na asa· wa ni G. Pedro Catahimican. Ang dating may sara na daan sa Halang tuloy sa likod ng Bukal ay nabuksan din, na ang nagkaloob ng lupa ay si G. Hilario Bolot'an sa condicion Iamang na bakuran ng bayan ang matitirang lupa sa tabi ug kailangang daan, na ito'y natupad na ang ginamit na dagdag na kawad na may tillik at ang iniupa sa nagsigawa noon ay galing sa salapi ng mga "Dona"; idinugtong sa lumang daan at sa dako roon ay nakunan din ng lupa si G. Simeon Bendaiia at G. Gabriel Pagalunan. Sa pagpapaluang sa callejon Kalmen ay nagkaloob ng lupa sina G. Ambrosio Pagalunan, Gg. Olimpia Pefiascosa, G. Gervacio Matienzo, G. Pio Fulgueras, G. Segundo Gutierrez, Gg. Maria Matawaran, G. Vicente Custodio, G. Magin Fuigado at G. l\1acario P. Talavera na nagbigay ng kaunti upang makatag-isoll ang G. Magin Fulgado. Sa Calle· jon Sabak ay ang nagkaloob sa pag-itan ng Calle Mag-ampon at Calle Malaya ay sina G. Santos Cautiverio, G. CamBo Tica at G. Isidro Tica, nguni't. sa pag·itan ng Calle Malaya at Bayani ay walang ilinuang kungdi ang kaJahating metrong ibinigay ng Pangulong bayang Bendaoa na binili niya sa dabing may-aring Petronilo Catampatan noong panahong nagbibilihan sila ni G. Inocencio Santa Ana. Sa pagpapalusng naman ng simpit 0 callejon sa IIaya sa pag-itan ng Calle Malaya at Katipunan ay nagsipagbigay ng tig-

ilNG TANAY SA L008 NG l'A.TLONG SIGLO

kakaunting lupa sma G. Hermenegildo Mendez, Gg. Maria Catuil'a, C. Macario Ardeno, Gg. Maria Capili, G. Gregorio Mendez, C. Leonardo Ilustl'e, G. Maximo Soriano at G. Felix Ilustre. Sa pagtutuwid 0 pagpapaluang naman sa duluhang

dakong Sabalasan ng Calle Magnilay ay nakapagbigay din sina G. Simeon Fernandez at G. Clemente Talavera. Ang dati dati ay napakaialim ang putik na bahagi ng calle Bayani sa may likod ng simbahan ay sa pamag-itan ng paglalagay ng Hang puenteng cemento at padaluyan ng tubig hanggang paJayan, ay napapagkati at tina bun an naman sa parnamag-ltan ng atag ng mga taong bayan, sa pangangasiwa llg mga punang bayan. Ang puenteng cementa sa Cuha ay ginawa na hindi aug municipio ang umupa sa manggagawa at ang mga bakal na ginamit doon ay halos lahat ay abuloy ng Pangulong bayang Bendafia. Sa panahong ito din nayari ang School Shop sa Gulla na ang mga "Dona" ay umabuloy din ng saJapi sn pamag'-itan ng gurong Marcelino Pascual.

Tenientes del Barrio--Distrito No.7 : G. Pedro Samonte at G. Antonino Peiiueco. Tenientes del Barrio--Distrito No. 8: G. Leocadio Gaspar at G. Silvestre Tentado. 'l'enientes del Barrio--Distrito No.9: G. Domingo Penavanda at G. Fausto Resur reccion. Tenientes del Barrio--Kuyambay: G. Inigo San Pablo at G. Felix Santa Ana. Tenientes del Barrio-San AndaIes 0 San Andres: G. Francisco de Ia Rosa at G. Benito de la Cru~. Tellientes del Barl'io-Tinukan: G. Marcelo Bautista at G. Pelagio de Ia Cruz. Tenientes del Barrio--Daraetan : G. Apolinano de Ia Carzada at G. Pedro de la Cruz.

G. SIMEON BENDAI'IA Y REYES Octubre 16, 1925-0ctubre 15, 1928

Tenientes del .Barrio--Leyban 0 Laiban: G. Marcelo Peiiarusta at G. Francisco de la Cruz.

Nang ika 16 ng Octubre, 1925 ay nagsimula ng paUllnungkulan ang bago~g Concejo Municipal na binubuo ng mga sumusunod:

Tenientes del Barrio-Mamoyao o. Mamuyaw: G. Martin de la Cruz at G. Brigido de Ia Cruz.

Presidente Municipal: G. Simeon Bendaiia y Reyes Vice-Presidente: G. Tomas Catambay Concejales : G. Julian Tentado G. Rufino Esguerra G. Luis Mendoza G. Patricio Tbngohan G. Santos Santos G. Ambrocio Fulgueras G. Mateo Tanjuatco G. Saturnino Penaranda

Nang ika 16 ng Octubre 1925 ay nagsimula ang 7.a Legisiatura na binubuo ng Senado Filipino at Camara de Representantes; ang mga Senador na nakakasakop dito'y sina Hon. Jose Genel'OSO at Hon. Emiliano T. Tirona at ang Repl'esentante ay si Hon. Eulogio Rodriguez, Sr. Nang ika 30 ng Noviembre, 1925 ay nag-abuloy ang "Tanay Club in AnLerica" ng isang palo bandera na nagkakahalaga ng mahigit sa dalawang daan at Iirnang-pung piso sa municipio ng Tanay. Nang ika 15 ng Diciembre, 1925 ay natatag ang Tanay School District at nagkaron dito ng Supervising Teacher. Ang unang nalagay na Supervising Teacher dito'y si G. Monico Mateo. Nagawa sa taong ito ang mga alcantarilla sa Calle Bayani, at nalagyan ng rejas at cemento ang palengke.

Tenientes del Barrio--Distrito No.1: G. Graciano Villanueva at G. Severo de Asis. Tenientes del Barrio-Distrito No.2 : G. Alejandro T. Piguing at G. Isidro Tica. Tenientes del Barrio--Distrito No.3: G. Alfonso Berdan at G. Delfin Regalado. Tenientes del Barrio--Distrito No.4: G. Pio Fulgueras at G. Epifanio Vicencio. Tenientes del Barrio-Distrito No.5: G. Pablo Matienzo at G. Domingo Pagalunan. Tenientes del Barrio--Distrito No. 6: G. Mariano .Porciuncula at G. Manuel I1ustre.

Sang-ayan sa Civil Register ng taong 1925: Ang biIang ng kasal ay 60; Ang bilang ng ipinanganak ay 217; Ang bilang ng namatay ay 163. Nang ika 21 ng Enero, 1926 ay hinatulan ng Auditor General Wright na magbayad ang municipio ng Baras sa muilicipio ng Tanay ng utang na P2,168.76 na huhulugan ng P40.00 buwanbuwan.

ANG "PLAZA RIZAL" NA PINAKA·GITNA 0

PUSOD

NG aAYANG TANAY

Ally IIII.~" kllliwit "I/, /111[/ BUIIIII!JOI/ ;10 ,lifl-(f/a so Bu!/olliuy Riwl (II (019 kllk,,/!il lIitf"'!! G/()rir((I (Pili/lie ]1"onll/l ). lIo'y bd/I' ""'lUg Iwlnf{/.fw.< /1/1 111II1U1I!! IIHI!!uri ito utili!! laIn! 1923 .

.lily 1111"11 km/ull uy ,~!,! ".'/'1.< 1/9 "U",fI/W/IIIW!J BrI,/Pill ,wily ('/0119 1.'J3.'J, Sa my" III!Jrlr 1111 il'l 9;1I"9I1WII 'III!I JIIY" /,u9'ili,JOIHipfJI' ",,<wy pill(lY'III1SnJ)11II filly 111911 lIu/irllUill II!! bO!l/III,

pulQI/O ("

AN G MGA NAGTATA G NG KAPISA NANG " T A NAY YOUTH " o uKABATAANG TA NAY" (1921 -1922 )

•

CN.i.L\'G l1AN.I1': Arlllrf) J/m'th",.:, Sillllios ('lIl1lircrio.. ill" x ill/inQ J' /ore:fI, Porcillllcll/fI, .llroller/a _'ll1illill.

J' rolll.~io _Jm(}/w!I.

Uafll el Pigl/in!l , I'ialltl'

!KAT..A1YANG JI,I.YA }',. (:('r"'IIJI I ' ''i,qur. H"yil/o BUllli.• ''', CIII/(li(/Q Bllriololll,', Julio ]/. C«(()l".~, Ol'1"fIlli l/l v Jl ercodu. Feli;l! GII(i('rrrz, l'I"/'ul,' ('1I1"JlII.~U", [>/J,,'O,. J{/Islh",g. TlCA1'fjOll,fG lIANA)': .A~I"I('ItW iII".~ II,,"g, Pi/,,,' 8i"'JlQco, Clllillillf/ CflllI;m, A'"I'I}t'I'I,/ IJII!lli.~III. I. CO III'/1'(/1/ illwlisl!!, . 1111'hlitia BCl/tiClun, CIIII'~!I(tlo 111'!/U1i3I1, (:111"1/1<' 11 PiiiOIl, XOSilU1i 1I11S0rio. If(AP.{T NA. Tf.ANAY: B('II('lIrili CltltlPII.<IIII. illiu'ill Sill/ los, Cccilio SClJlllt::idl', Fclicirl(ld /'ig/eilly. AIi' jOl/llro CMamIN.'/. G(lllIlilia ilrllli(',,~(}, ,7/1lil" ;1/ r/('/I(lr,·.~, Pal rid,) (',o·lay .. AIII/Ul0 Xc!", A]lO/()lIi(( _llc(/IJ/fII·II. iIIl/I'i,!/w Mal ieuoZ", Sim/llirio Cllslo(/io, AI1I1lulio 1/i/IIII, HQIIQl"io ;1/",.;'/1/0, .llc{(>cio ('(I/'I I"mit;(lII.

lKALl,l[ANG }lANdI": Oral.!illllo }1ukom, .l / fUcclilio Mc/emll'es. AI/y "'9<1 ((""/11 Sll //11"(//1)((1/ rlll;"('IlI) "Y "ill/l 8 illl co ll 11cI((1«i'll !J R('y~!J, Pio 1'. 8auli"a, /.<ou do Pigl/illg, F/oro OrJII.J/llcs, Rllfil/o Cuiliouy.

ANG AYOS NG MGA BARRIO NG SAMPALOK AT KUYAMBAY NANG DALAWIN NI GOBERNADOR PASCUAL (1927) AT NI GOB ERN AD OR NAVAL (1930)

Gov. Naval and Pal'ly 1

f{A Lllr.l.\' (; TLl.r~l T: 3; Goberllador P(I:1CIW/ k/rS/I1)/{r :iii/(! .l/il' I/II!I·o.~ Dial/JI)ll III HO'''II.~. ProJJ. C(Jllllllflm7er Jallilulolli, ,';,'11/11. o[ 13('/'00/.<1 ;1[1'. Pnr(7cllcio LIIlIgCIr!lOIl)

MUll. PH'S. nf'lIdrliill, fli G. l ,qirll'(J Yuj!dco /II jblr l)U

bl!rritl

8(! {{"yulI/buy 119 (lalr"ejll IIi Goberllllllo,'

NIH"lrl.

/Iff

TLU-

!lflmblly . ••jI19 )/1111111/(/(1119

bllllny p,i/IfIlf/1I11 (klllly lIIiIl8a'!1 j!(lura[,m) iUl Barrio 119 .';.'flmpalok.

K..oINA r\'G ILIS.Jl' : ",I II? rlalillY Balwy Prlllrnit0l9 RU!J"" I/(/,~if{/ IIU at I//Ipu/il/III 11(1 119 /)//90) . •{/lg

Jlllltll

](1I!11!1111)(!'y

Pror;h/(~iul

119 Ri:1I 1 (Gob. !I'(I/;al, Jli/llUvl'os

JQ~('

11(1119 1.rM~!:

$i Gob. Natu/

lIt

mga I.'osumu sa Barrio

119

Sampu/o/.:.

M. ]lerc:; Itt CelestillQ de Dios

(Ito'y

Il(wg dlUllilill1U

Municipal Council of 1925 ~ 1928 In Session

l'uuy"lau lIIulti

1'''

'OIIli"'ll: ;]I[/I' ('(HICf'jlll G. Sal/lfIlino PerUJI'/!/H/II, G, Ambrosio FlllfjU"NJI.<, G. Llli~ .Ifc/lffol!n, G. Ju-

/;(111 'f1111/ad(._ l'ice·Preside/llc 'I'Q'n/lIs Ca/(UI/OI'Y, Presiliell/C $illl(,OIl

l1Plldaiio, Sec. MIIII. ,1llH'orio I'. Tail-lUera, Clerk

HOllorio J1(nl'iJl(/n, M,QII ('(!IIl,pjlll G. Burill/) i!JsYlt(lrra .. G. Prtlrit"io '/'ouUyllO.lI, G. $011108 SIIIIIOS, lit G. ;)(II/CO TaJljualcQ.

Municipal Council of 1922-1925 With Municipal Employees

.\'akfIHJlII: .Ilyu ('IIlwI·jlll G. PriNe/wi R,I/C", r;. 'romus F,d!l!lt'r/l$, (; . ./01$1' S"III(I .11/11';'/, I' i,-".!Jrefl. G. Df/I,,(I.~o Rt'!ft·_~. I'rl!.~id"III(' ,11>111.

Te ll /III/f),

G. Sim1'011 8(>1111";;(1, SN', JIll".

.l/llcllr;1) '1'11/111'(1"(1, ,1 / tlll ('ollf'r)"l G, .1/'O/1I r/ l? r .• /f,'/,p/-riOIl. C, ./lIlilll/

CiprifIJlfl JlIIY/Ii/;.

Kukl/f;lIfIiN: iIIyu l'nlir:;u .I/ltll . •·1. MII/;YUU$, BfU;ilio l'ir/a/lo , Vr. Levil Malcl!({rc:;, CV/If·tlju' G. Allou.<u I·'url/Ucla, :/'rr, i/urcrn

,1/1111.

G. Perl""

8(/ 11

.hUIII, Jlle:: de Pu:: G . iIl/llweZ TAl,iJO. C()IICl'jlri

11c Po/ir;tI DO"n,,"n Rfl/llns. P()/ic;1I MUll. N.

l~lterlo.

7'QIII(I.~ ,1!IIIIIIII,

('Ie/'k 1!rJl/or;(J ,1/(lr;1I(10, Je/f'

ILANG NABUBUH.AY PANG AlGA "DONA" :\10 ]923 E.ANOGA..'I'路:G' 1937 U,Y ANG ll ...lNAY (Nakcwpo sa JlOmpall 111111a sa kaliwa l1g bmnabasa) : Victoria MII/olilw IIi Tel/facio, Jtllialla Oillixtro 71i Resllrreccioll, P"iscl/ Ontambny ni Berllacios, ..Ib lfonia jJlal, iell~o Iii ]}l1l.~iI(wg, Sen;iIIUfW Olll}istrallo tli nl'11(7aiia, 'l'eQ dora FlIlgado IIi T(lla'Vera, Maria Bendana 11i Oattti{;o at 811sallll Custodio ,Ii 1'1I1f}lIeras, lI(..IILATT' ANG H.ANAY {gallO/HI (lillg ayos): Simeofla OatIl1ll1)(1/(l1I IIi TOI/f}O/WII, Xa/ttlia Jlllcufulu,Ij II; SOItIllO, Mari(l l'rlja11O n; Forlli/cla, FelilU JI II/ienzo ni Tfmjlfalco, Domillf}!I 1','lIl(//10 I,i P rljunlllr/II, RomfllHI PIlIf}!H! I'/I,~ IIi de III Ohica

o.f

Marciml(!

111' Pal'af}/I,~,

flLITLOJYG fl.dNAl" (gallOOIl clillg nHo,~): Rosa Ma corlliay lIi BelUlUidciI, Faitll/illll Sol(lllo Iii .lltlCtlrllillY, TomCJSa QuieTe balo IIi Calambay, Rom(llla A/c(lIItm'a 1Ii PorcillCllla, Jovita Omampa//III IIi Per/llldo, Elisa .'!sul/ciml IIi Z:II,~tre, SIIS(I/III Palllos balo IIi Bilmnos f!/ l.Jucia Balltista ?Ii Illat'da, '[J{II A P,路l l ' NA HANA]' (gallOon dill): Libmda Agor IIi Ctl.stodio , JIigllcfa (,,,rill!! IIi Sori(lllU, .llejrllldra SoriaI/o IIi P t'fiIlCCO, Perpef llfl Pe ,ja,~co$a m' Regalado, Eribula lIfe(li(lvillo ",' Cru z 0/ JII/ill/lfl Jlm'/ille: II; ('(1/0111 60.

---_. XukalljJlI: ('(Irlllell

Pi,j(m IIi ClliliOlI[I,

Flo路

1"1 Clls/o(1io blllo II; J/"1rl/(lrc,~, ,1!lIl'ia B,

CII,~IQtlio

"i /J(>IlfIvidez.

Saka/imli9:

Jlarci/ili/l

Rom(IIUI

PCljll!'/l IIi

Tica, RomGlW

Castro

II;

](i/orill,

Tiru, Sofia .J/r/II/f/lm II/

A /c(m/aNI

IIi De ..hi.t, .]u/i/l

TOlIgflltali IIi Custodio, Tecfll Juri" IIi CO"IIII'

dNG T..dNAY SA LOOB NG T.ATLONG 81GLO

Nang ika 31 ng Enero, 1926 ay pinagtibay ng Conct!]o Municipal na papagbayarin ang Baras ng P40.00 buwan-buwan hanggang hindi masauli ang P2,168.76 na sa pagkakamali ay nalipat sa kanila noong 1922. Nang l"ebrero 18-27, 1926 ay nag-inspeccion sa kabundunkan ng Tanay ang Presidente Municipal Bendana, kasama sina Concejal Rufino Esguerra, Julian Tentado, Patricio Tongohan, at Sec.-Mun. Macal'io Talavera. Kanilang dinalaw ang mga barrio ng Kuyambay, San Andres, Tinukan, Santa Ines, Mamoyaw, Laiban, Daraetan at Sampalok. Nang ika 22 ng Febrero, 1926 ay ginawa ang National Prayer Day dito sa Tanay. Nagkaroon ng misa de compania sa patio at nagkaroon ng programa ang koalisyon 0 ang pinagsamang PHl'· tido ng Nacionalista-Consolidado at Democrata. Ang nangasiwa nito'y ang Vice·Presidt!nte M~I nicipal Tomas Catambay. Nang ika 31 ng Marzo, 1926 !lanaog ang hatol ng Juzgado de Primero Instancia na binibigyan ng posesion ang municil?io sa lupa ni G. Frll.llcisco Piguing sa Wawa na dadaanan ng bagong daang karugtong ng Calle Katuiran. Nang mga buwang Marzo at Abril, 1926 R)' ginawa ang dugtong sa silid 'la cementa concreto sa Elementary School Building No.1 sa Guha, at ang lumabis na salapi na laan dito'y ginamit sa pagpipinta sa bUDong ng nasabing paaralan, paggawa ng isa pang baitang na cemt!nto doon at dingding sa mga pasillo. Ang nagtapos sa Intermediate School sa taong ito'y naghandog sa paaralan ng isang fonografo. Nang ika 3 ng Abril, 1926 ay nalagay na Teniente del Barrio si G. Flavia Benavidez na kapalit ng nagbitiw na si G. Mariano Porciullcula. Nang ika 15 ng Mayo, 1926 ay hiniling ng Concejo Municipal sa Junta Provincial no. dito Da ilagay ang Nursery ng lalawigan. Nang ika 30 ng Junio, 1926 ay tinutulan ng Concejo Municipal dito ang ginawing pagpupu· milit na sakupin ng isang concejal ng municipio ng Santa Maria, Laguna ang barrio ng 1.'0.nay no. Daraetan. Nang ika 24 ng Julio, 1926 ay ipinaayos ang mga kasulatang naiingatan dito sa tanggapan ng Presidente at Secretario Municipal at tuloy ipinaencuaderna (bound) ang ilang mga makabuluhang kasulatan ng municipio at ang mga Gaceta Oficial, upang ito'y huwag mangawaglit at magkawala. Nang ika 27 ng Julio, 1926 ay dumating na bigla sa presidencia ang Gobernador General Leonard Wood. Nang buwang Agosto, 1926 ay lumayag at tumungo sa ERtados Unidos si G. Severo Capis-

tl'ano na pensionado IIg Pamahalaan upang magaral n.g Agricultural Engineering. Nang ika 31 ng Agosto, 1926 ay pinagkayarian ng Concejo Municipal at ng Supervising Teacher na si Mr. Monico Mateo sa hiwatig ng Junta Provincial na maglalngay ng Provincial Agricultural School sa kabundukan ng Tanay, na sumalunga silang lahat kahi't na masama ang panahon at malakas ang ulan upang humanap ng isang lugar na may isa ng daang hectart!a. Nang ika 9 ng Octubre, 1926 ay binngo ng Auditor General Wright ang kaniyang hatoJ noong ika 21 ng Enero, 1926 at ipinasiya na walang matuwid na manatili pa ang pagkakautang llg municipio ng Baras sang-ayon sa mga huling hatol (latest rulings) nila. Nang ilta in ng Octubre, 1926 ay namatay ang Teniente del Barrio sa Mamuyaw na si G. Martin de la Cruz at ipinalit sa kaniya si G. Felix de la Cruz. Nang ika 5 ng Noviembre, 1926 magmuln sa ika 10 :30 ng gabi hanggang sa ika 3 :00 ng kinaumagahan ay dumaan ang bagyo na sumira sa mga pananim at ng bubong ng may 60 bahay. Nnng ika 30 ng Noviembrt!, 1926 ay ipinagbigay-alam ni Representante Rodriguez na aug pinagtibay ng Legi slatura ukol sa pagpapatulo)' ng paggawa ng Tanay·Sampalok Road ay sampung libong piso at hindi ang labing limang libong piso nn hiniling ni),a. Nang ika 7 ng Diciembre, 1926 ay binituhan ng Gobernador General ang sa mpung libong piso na iniuukol ng Legi slatura sa paggawa. sa TanaySampalok Road. Nang buwang Diciembre ay bumili ng mga kasangkapang gagamitin sa pagyari ng Dom estic Science Building. Sang·ayon sa Civil Regi ster ng t aong 1926: Ang bilang ng kasal ay 53; Ang bilang ng ipillanganak ay 255; Ang bilang ng namatay ay 164. Nang ika 25 ng Enero, 1927 ay nagsisa lunga ang Junta Provincial na binubuo nina Goberna. dar Andres Pascual, Miembro Nicanol' A. Roxas at Miembro Leonardo Dianzon, kasama ang iba pang mga punong lalawigan gaya ng Division Superintendent of Schools, Provincial Commander ng Constabularia, at ang Concejo Municipal at nag-inspeccion sa mga barrio ng Kuyambay at Sampalok sa kabundukan ng Tanay. Nang buwan ng Enero, 1927 ay ilinagay na Teniente del Barrio sa Sampalok si G. Sixto Morante na kapalit ni G. Pedro Amoin na nagbitiw ng tungkulin. Nang ika 17 hanggang ika 22 ng Enero. 1927 ay pinintahall allg pa lengke.

ANG TANAY SA LOOn NO TATLONG SIGLO

Nang ika 31 ng Enel'o, 1927 ay nasunog ang bahay llg isang nagngangaiang Maria sa Wawa nll. hindi naman naubos. Nang buwan din ito ng Enero ay ang Junta Provincial ng Rizal ay nagtaan ng halagang P10,OOO.OO upang gugulin sa paggawa ng TanaySampalok Road alinsunod sa kasunduanan nito at ng Secl'etario de Obras Publicas y Comunicaciones na pinamag-itanan ni Representnnte Rodriguez na ang lalawigang .Rizal ay pagkakalooban ng ganitong haiagang P10,OOO.00 na labis sa talagang makakabahagi ng lalawigang ito sa fondos de gasolina na iuukol ng nasabing junta sa pagkukumpuni ng mga daang de primera clase yayamang labag sa palakad ng kagawaran noon nn magbigay ng fondos de gasolina sa paggawa ng mga daang pangb~\yan iamang, bilang kapalit ng itinaang halagang ito na PIO,OOO.OO. Nang ika 11 ng Marzo, 1927 ay pinatibayan ng Acting Director of Forestry ang dagdag na Jupang galing sa zona forestal na ilinipat sa zona agricola upang magawang mga homestead ng mga tao. Nang Marzo at Abril, 1927 ay sinementuhan ang lapag 0 sahig ng palengke. Nang buwan din ito ng Abril, 1927 ay naguna ang municipio ng kabayal'ang P100.DO sa kabuoang P4DO.00 kay Mr, J oh'v Bach upang makuha dooD ang titulo at ibang 'atibayan ng "Hacienda de Tulay". Nang ika 25 ng Abril, 1927 ay nagtagpo sa Pinugay Estat-e ang mga Concejo :Municipal at maraming mama mayan ng mga bayan ng Tanay, Teresa, Baras at Antipolo at pinag-usapan ang paghahangganan. Ang municipio ng Teresa ay nagpakilalang wala silang pag-aangkin sa Jupung pinagsasalitaanan. Kaharap doon ang kinata wan ng Junta Pl'ovincial na si G. Leonardo Dianzon at isang ingeniero na kinatawan ng 111geniero del Dish'ito, Ang mga nagtapos sa Intermediate School dito sa Tanay ng taong ito ay llagkaloob 0 naghandog sa paaralan ng isang bal-on na Hnagyan ng bomba, na parang pozo artesiano. Nang buwang Mayo, 1927 ay ipinadalang pensionado sa Estados Unidos upang mag-aral ng tanging karunungan ukol sa palakasan (specialize in physical education) ang tagaritong si G. Candido Bartolome na isa ng guro sa Universidad ng Pilipinas. (Ngayo'y siya ang Physical Director sa U. P.) Nang ika 15 ng Julio, 1927 ay ipinagbigayalam ng Ingeni ero del Distrito na ang ipinasukat na Bukal ng Daranak 0 Kal' Lanog upang pagkunan sana lIg binabalak na padaiuyang-tubig (waterworks) ay hindi makasapat sa mga mamamayan elito sa Tanay sa mga hinaharap na

panahon, kaya't itinagubiling ituloy. N'Olg ika 28 ng Agosto, 1927 ay iualis at Hiuipat sa ipagkukumpuni sa mga daang de primera clase ditc sa lalawigan, ang haJagang P10,OOO.OO na natataang ipagpapagawa ng Daang Tanay-Sampalok, kahi't na ang laiawiga'y nabigyan na ng kapalit 118 fonda de gasolina. Nang ika 13 ng Septiembre, 1927 ay pinatibayan ng Director of Forestry ang bagong dagdag na namang lupa sa zona agricola na inalis sa zona forestal sa pangangailangan ng mg mamamayan. Nang ika 17 ng Septiembre, 1927 ay bumaha ang Ilog Tanay at umapaw ang tubig sa mga daang Wawa, Kalayaan at Maghusay. Nang mga buwang Septiembre, Odubre at Noviembre, 1927 ay madalas dumagsa ang baJang sa Pantay at dito sa kapalayanan. Pinapatay at hinuhuli ito ng mga taga Tanay na walang tigil ang pagdadakip hanggang San Josef at Pulpita. Nang ika 30 ng Noviembre, 1927 (Bonifacio Day) ay pinagtibay ng Concejo Municipal ang pagtitipon ng mga kalansay ng mga tagaritong napatay noong nagdaang Himagsikan laban sa Espana at laban sa America, gayon din ang pagpapagawa ng isang bantayog a monumento na alaala sa kanilang kabayanihan. Ipinagbigayalam ng Presidente Municipal ang pagbibigay sa kaniya ng kapahintulutan 11g mga kamag-anakan ng roga bayaning ito, sa tulong ni G. Cenon Bautista, na hanapin, hukayin at gawin ng c..:oncejo Municipal ang minamarapat nila sa mangakikita niJang kaJansay at inaakala nilang marami pa sa nangabubuhay na mga manghihimagsil{ ang makapagtutul'O ng mga kinalibingan. Hinirang si G. Julio M. Catolos, pangulo ng Tanay Youth o }(abataa"ng Tanay upang siyang pumili at magJagay ng labillg isang kasapi l1g Tanay Youth na bubuo ng isang Comite na gaga nap ng pinagka~ yariang ito ng Concejo Municipal. Minarapat ni G. Julio M. Catolos na sapagka't walang salapi ang kapisanan ng Tanay Youth ay ang dapat nang gawin ay ang buong kapisanan na ng Tanay You.th ang bumuo ng Comite sa bagay na ito sa pagsilak ng salaping gugugulin; at tuloy inanyayahan niya ang Tanay Club in America na pinang.unguluhan noon ni G. Regino Bautista na tumuwang sa bagay n8 ito at yaon nama'y kaagad sumang-ayon kaya't ang dalawang Kapisanan ang nagtulong sa pagganap nito. Alinsunod kay G. Lucio Bandoma na unang nagiug Pin uno dito ng Legion de Veteranos de la Revolulion ay nang matatag daw dito sa Tanay ang nasa bing kapisanan ay taong 1927. Nang taong 1927 ay ipinagpatuloy ang pag:vari sa Presidencia. Niyari ang kulungan ng

ANG TANAY SA LOOB NG TA1'LONG SIGLO

hayop at patayan nito (ruatadero). Nagpaatag din sa ruga daang bundok, sa mga karsada sa bayan at sa mga kabulusang daanan ng pahila. Sa t aong ito'y itinakda ng Legisl路a tura ang haJagang P2,OOO.OO sa ipagpapagawa ng Domestic Sci ence Building dito sa Tanay, nguni't noong ika 9 ng Dicierubre, 1927 ay binituhan ito ng Gobernador General. Nagkaroon din ng atag sa pagpapabago ng agos ng ilog, at naglagay ng ruga matut ulaya n sa ilog kung tag-araw. Sang-ayon sa Civil Register ng taong 1927: Ang bH ang ng kasal ay 37; Ang bilang ng ipinanganak ay 224; Ang bilang ng namatay ay 153. Nang ika 15 ng Enero, 1928 ay ginawang apat na ang ruga Precinto Electora l dito sa Tanay. Nang mga buwang Enero at F ebr er o, 1928 ay niyari at pinintahan ang Presidencia. Nang ika 17 ng Febrero, 1928 ay lumitaw ang sakit na "foot and mouth disease" ng kalabaw at baka. Ang balantok 0 arkong cemento concreto na pintuang may panakip na rejas na baka l sa harap ng Elementary School Building No.1, na s inapulang gawin ng taong nakaraan, 1927 at niyayari ngayong 1928 ay abuloy ng familia ng Pangulong Bayang Simeon Bel;ldana y Reyes, at ang puente at ruga upuang cemento concreto sa tabi ng pintong ito ay abuloy naman ng nagkonsehal G. Alfonso I. FornildA. Mula ng ika 16 hanggang ika 25 ng F ebl'ero, 1928 ay linagyan ng kisame ang lumang bahay paaralan (Central School). Ang nanagtapos sa Intermediate School dito sa taong ito ay naghandog sa paaralan ng ipinagawa nilang pintuang cemento concreto (Gate) sa harap ng Domestic Science Bui lding na kahugis, bagaman at maliit, ng ipinagawa ng f amilia Bendana. Nang mga buwang Mayo at Junio 1928 ay pinagbuti ang ilang pozo artesiano. Sa buwang Agosto (mula sa ika 2 hanggang ika 28) ay pinasamahan sa ilang tagaritong upahan ng municipio ang isang Montero upang pumili at sumukat ng gaga wing mga paligawan ng hayop 0 pasto comumnal. Nang buwang Agosto'y binayaran ng P212.00 si Agrimensor John Bach alinsunod sa kasunduan ul{Ol sa Hacienda de Tulay. Nang taong ito ay napalagyan ng mga "Dona" ng mga tubong cemento at panalag agos na ce. mento concreto din ang bocana ng kanal ng Salang Bata, at nalagyan din ng cemento ang paawasan sa kanal ng Salang Matanda. Nang panahong ito'y sa ambagan ng mga rna路 mamayan 1alo na ng mga magpapanag-ul'aw ay,:

napacementohan ang isang bahagi ng pilapil ng kanal sa Sa lang Bata. Nacementohan din ang bukal ng tubig sa Halang-na-Gubat sa pamagitan ng ambagan. Simula ng Marzo hanggang Agosto, 1928 ay ginawa ang Domestic Science 0 Home Economics Building, na dito'y na idagdag na nagamit ang lumabis na pintura sa Presidencia. Nang ullang bangunin ang bahay na ito ay ang mga haligillg ginamit ay abuloy ng Pangulong Bayang Bendana, ang mga kahoy sa balangkas ng bubong ay abuloy ng nagkonsehal G. Alfonso L Fornilda, ang ibang mga kahoy 0 tl'OZO a1' abuloy naman ng ibang mga l<onseha l, at ilang banig na hierrong pang-bubong ay sa mga "Dona". Ang mga "Dona" din ang umupa sa mga maglalagari ua lumagari ng ruga kahoy na ginamit ditong gali ng sa bundok. Ang mga estaka ng kahoy ng bakod ng paaraIan sa Guha (ang dakong karzada) ay handog ng mga concej ai at mga teniente del barrio. Nang ika 21 ng Agosto, 1928 ay nasunog ang pasibi ng bahay ng isang nagngangalang ApoIonia sa Callejon Kaong. Nang ika 16 Ilg Septiembre, 1928 ay pinagtibay ng Concejo Municipa l na makapaglagay dito ang Manila Electric Company ng ilaw dagitab (electric light) na ipaiilalim sa Public Service Commission.

C. SIMEON BENDAAA Y REYES Octubre 16, 1925--0ctubre 15, 1931

Nang ika 16 ng Octubre, 1928 ay nagsimula ng panunungkulan ang bagong Concejo Municipal na binubuo ng mga sumusunod: Presidente Municipal: G. Vice-Presidente: G. Concejales: G. G.

Simeon Bendana y Reyes Pio Melendres Pastor Masilang Luis Mendoza G. Damaso Reyes G. Santos Santos G. Alfonso I. Fornilda G. Nicolas Solano

Tenientes del Barrio - Dish'ito NO.1 (Kabayanan) : G. Segundo Fulgueras at G. Catalino Fedel'izo. Tenientes del Barrio - Distrito No. 2 (Kaba1'anan) : G. Claro Catambay at G. Felipe Mina. Tenientes del Barrio - Distrito No.3 (Kabayanan) : G. Inigo Amorsolo at G. F lorencio Bendana. Tenientes del Banio - Distrito No. 3 (Mamuyaw) :

..-

ANG 1'ANAY SA LOOB N'G TATLOll'G

16 .

G. Juan Clemente at G. Saturnino de la Cruz. Tenientes del Barrio - Distrito No. 3 (San Andres) :

SJG 1~U

lD2S. Nang ika 14 ng Noviembre, 1928 ay nag-abuloy sa municipio ng dalawang mala king orasan a relos ang Tanay Club i'n Amcl路ica.

Sang-ayon sa Civil Register ng taong 1928 : Ang bilang ng kasal ay 31 i Ang bHang ng ipinanganak ay 267; Tenientes del Barrio-Distrito No. 3 (TinuAng bilang ng namatay ay 184. kan) : Nang ika 31 ng Diciembre, 1928 ay ipinagG. Fausto de 1a Cruz at G. Brigido Bruno. bigay alam ng pangulo ng Tan.ay Youth na si Tenlentes del Barrio-Distrito No. 4 (Kaba- G. Julio M. Catolos na mayl'oon nang dalawang daan at tatlong piso ang kapisanan, na dito'y yanan) : isang daan at isang piso ang abuloy 11g Tanall G. Teodoro Barrera at G. Segundo Paga- Club in A?1~e1路ica. na inilalaan sa pagtatayo ng Iunan. bantayog na ala-ala sa mga naghirnagsik na Tenientes del Barrio - Distrito No. 4 (Sam- taga Tanay. Sapagka't kulang pa ito upang maitayo ang nasabing monumento, ay magpapapaJok) : tuloy pa ng pagsilak ang kapisanan hanggang G. Felix Leus at G. Felipe Resurreccion. hindi magkaroon ng sapat na salapi sa pagsasaTenielltes del Barrio-Distrito No.4 (Kuyam- gawa ng sinagutan nito sa Concejo Municipal bay) : noong ika 30 ng Noviembre, 1927. G. Jose Bautista. at G. Felix Santa Ana. Nang gawin ang presupuesto ukol sa taong Tenientes del Barrio-->-Distrito No.4 (Darae- 1929 ay rninarapat ng Concejo Municipal na pagpapalitan ng mga bagong bornba na patikwas at tan) : G. Pascual de la Cruz at G. Apolinario de ipaayos ang mga pozo artesiano dahi l sa ang la Carzada. mga dating bomba ay lubhang sil路ain. Kung sa bagay ay magugol (expensive) sa Parnahalaang Tenientes del Bal'rio-Distl'it.o No.4 (Lai ban) : Bayan ang magpag-igi ng mga poso dahil sa G. Marcelo Penarusta at G. Melecio de la allg gugol ay sarili nito na di tulad ng ang gaCanada. gawin ay bagong poso artesiano na ang nauukol Tenientes del Barrio-Distrito No. 5 (Kaba- larnang sa municipio ay ikatlong bahagi ng rnayanan) : giging halaga, subali't di inalumana ng ConceG. Pedro Catambay at G. Donato Ritoda. jo ang gayon sa panghihinayang naman sa daTenientes del Barrio-Distrito No.6 (Kaha- ting mga poso. Dahil dito'y nang buwan ng Abril at Mayo ay naipagawa na ang plataforma at hayanan) : gong bomba ng mga poso sa Plaza Rizal at sa G. Pio Cuitong at G. Florencio Garcia. Calle Malaya, na nagkakahalaga ng mahigit na Tenientes del Barrio-Di::;trito No. 7 (Kabaapat na daang piso. .vanan) : Nang ika 22 ng Abril, 1929 ay binayaran ang G. Cecilio Pefiano at G, Adriano Pefiueco. dalawang caja "Shaw-Walkers", na nagkakahaNang ika 16 ng Octubre, 1928 ay nagsimula laga ng P651.00. ang 8.a Legislatura na binubuo ng Senado FiliNang buwang Mayo, 1929 ay naglakbay sa kapino at Camara de Representantes; ang mga Se- bundukan ng Tanay ang mga kinatawan ng Philnador na nakakasakop dito'y sina Hon. Juan Su- i1JPi'nes FREE PRESg at tiningnan nila ang kapamulong at Hon. Emiliana T. Tirona at ang Re- tagan na dinadaluyan ng ]log Lanatin at gayon preselltante ay si Hon. Luis Santiago. din ang' bundok ng Tapusi na binabanggit ni La Nang mga buwang Octubre at Noviembre ay Gironiere sa kaniyang sinulat na aklat sa Jalajala na nalimbag r.oong 1820 na ang ngalan ay ginanap ang pag-aatag sa mga daang bundok. Nang buwang Naviembre, 1928 ay ipinasiya- "Twenty Years in the Philippines." Nang ika 19 ng Agosto, 1929 ay hiniling ng sat ng Concejo Municipal ang mga ginagawang pagsas31'ahan sa mga daan sa kabundukan ng Concejo Municipal na gawing bosque comunal ang Kalaume at Malabayabas, 1'allay ng mga may-ari ng lupa. Nang buwang Septiembl'e, 1929 ay ginawa ang Nang ika 14 ng Noviembre, 1928 ay pinagtibay ng Legislatura Filipina ang tulong (Insular aid) cement vault na lalagyan ng mga makabuluhang na ""along libong pisa para sa Paaralang Ele- kasulatan sa tanggapan ng tesorero municipal. Nang ika 3 ng Septiembre, 1929 ay dumaan mentaria dito sa Tanay, subali 't binitahan ng Gobernadol' General llang ika 7 ng Diciembre, ang isang bagyo at naali san ng bubong ang isang

G. Adriano Anayat at G. Nicolas de los Santos . .

.dNa .'l'AN.dY SA LOVE NG1'A11J ONG SlGLO

bahay. Nang ika 13 ng Diciembre, 1929 ay ipinagbigay alam aug pillagtibay ng Legislatura na Batas 3670 ua nagkakaloob ng labing-Iimang libong piso (P15,000.00) na tulong (Insular aid) ng Pamahalaan sa pagpapagawa ng Tanay Central School, na pinagtibay ng Gobernador General 1100ng ika 8 ng Diciembre, 1929. Nang rnapagtalastas ng Concejo ito at sa pagnanais l1a huwag madugtong sa paaralan sa Guha ang bagong ipatatayo ay kapagkaraka'y sinikap ang pagpili ng isang iupang mapaglalagyan ng bagong paaralan at ang pagutang ng halagang maibabayad. Pinulong at pinakiusapan ang mga may-ari at linakad na sila'y mabayal'an ng hindi sila lubhang mapinsala, kaya't sa halagang pinagtibay ng pamahalaan ay humanap pa ng rnakakahustuhan sa pamag-itan ng mga abuloy. Kaya't mabilis ang pagkilos ng mga punong bayan sa paghanap ng pagtatayuan ng paaralan. Nang ika 16 ng Diciembl'e, 1929 ay nasunog ang babay ni Pablo lnarda sa Calle Katipunan. Sang-ayon sa Civil Register ng taong 1929; Aug bilang ng kasal ay 40; Ang bilang ng ipinanganak ay 227; Ang bilang ng namatay ay 187. Nang ika 12 ng Enero, 19'30 ay ipinasukat ng Concejo Municipal ang isang lugar sa Lual na paglalagyan llg gusaling cemento concreto llg Tanay Elementary School Building No.2. Iniabu路 loy ng Presidente Municipal at ni Supervisor Mo路 mco Mateo ang mga mojong cernentong ginamit. Nang ika 30 ng Enero, 1930 ay pinatay si Eu~ Jogia de Ia Cruz at sinugatan si Marcelo Pefiarusta ni Severino de la Cruz, asawa ng nauuna, sa barrio ng Laiban. Nang ika 2 ng Abril (Jueves Santo), 1931 ay nasunog ang bahay ui G. Ciriaco Castillo sa Halang-na-Gubat. . Nang rnagtatapos ang buwang Febrero at nagsisimula ang buwang Marzo, 1930 ay naglakbay si Gobernadol' Eligio Naval at mga Vocal na sina Jose M. Perez at Celestino de Dios sa Kuyambay at Sampalok kasama ng Concejo Municipal. Matapos ang kaniyang paglalakbay ay iniulat niya sa mga pabayagan ang panukala niyang maglagay ng Ag1'icultural School sa kabundukan ng Tanay na kapal'i s ng natatayo sa Munoz, Nueva Ecija, Nang ika 3 ng Abril, 1930 ay Iinagdaan ng Gobernador General ang Proclama No. 311 na nagrereserba ng dalawang lagay na lupa sa Kuyambay, ang isa'y may laking 8.1885 bectareas at ang isa narna'y 1.0.2656 hectareas na iniullkor sa lupang paaralan ng 'barrio ng Kuyambay. Nang ika 30 ng Junio, 1930 ay sinang-ayunan ng Gobierno Insular ang utang na tatlong Iibong

piso (1'3,000.00) ng mU1liClpiO nil gagamitin sa pagbili sa lupang pagialagY8n ng Tanay Elementary School Building No.2 sa Lual. Bilang dagdag sa kabayaran sa rnga lupang paglalagyan ay tumanggap ang ruga may-ari ng mga sumusunod na abuloy : Limang-l)U't Dalawang Piso (P52.00) oa galing sa Tanay Chtb in Ame1'ica, na napagtuonan ng kau-kaunting abuloy ng mga tao sa bayan, ng !'ulong ng mga batang nagta-pos sa ika pito sa taong ito. Iniambag din dito ang hal agang dapat maging kabayaran kay Abogado Protasio Amonoy sa pagpapatibay sa mga kasulatan sa pagbibilihan. N<lpadali din ang pagbabayad sa ruga lupaing ito kahi't wala pang Titulo Torrens, dahil sa pinanagutanan sa pamag-itan ng pagha~ halang ng kanikanilang pag~aari na balaga ng lupang babayaTan at ng itatayong paaralan na halagang 1'16,520.00 na aug nagsi-panagutan ay silla G. Bonifacio Matienzo, G. Jose Melendres, G. Sotero Porciuncula, G. Mariano Porciuncula, G. Marcos Medinaceli at G. Miguel Ma l'tinez. Sa salaping inutang na P3,000.00 ay may nalabing Pl,443.09 na itinataan sa pagpapalaki ng lupa ng paaralan. Ang mga nagtapos sa ika pito sa paal'alull dito ay naghandog ng dalawang palo bandera na may punong cemento sa harapan ng paaralan sa Guba (Builping No.1).

Nang ika 30 ng Junio, 1930 ay nang rnapagalaman ng Concejo Municipal na fing gagawing gusaling cemento concreto ug paaralan sa Lual ay School Building Plan No.4, na bagaman at yari nang kahustuhan ay maliit, ay hiniling nila sa Gobierno Insular na ang gawin ay gusaling cemento concreto sang路ayon sa School Building Plan No. 10, kahi't na hindi husto ang kayarian datapua't tapos ang pang-gitnang pal1ig. Inakala ito ng Concejo Municipal sa paniwala nHang ito'y madadagdagan na ng ruga pakpak sa mga panahong dal'athlg. Ang lcahilingang ito'y sinangayunan kaya't ang natayo sa Lual ay rnalaki kay 1-;a balak, Nang ika 28 ng Julio, 1930 ay binayaran ang isang "Victor Addin~ Machine" na aug halaga fir P246.84.

Nang ika 7 ng Agosto, 1930 ay namatay si Concejal Damaso Reyes. Sa kaniya'y nahalili ~i G. Atanacio Austria. Nang ika 14 ng Septiembre, 1930 ay binakuran ang pangpang ng !log Tanay sa Wawa. Nang ika 29 ng Octubre, 1930 ay namatay ang Teniente del Barrio ng Ikalawang Distl'ito na si G. Claro Catambay at nahalili si G. Gregorio Garcia. Nang i1<a 10 ng Noviembl'e, 1930 ay pinagtibay ng Concejo Municipal ang pagtatambak ng buhangin !'Ia nangagpuputik na mga lansangan.

.ANG TANAY SA L008 NG T.J1TLONG SlGL.O

Nang Abril at Diciemhl'e ay may pinag-ige at linagyall pa ng bagong bomba ang isang poso artesiano ua umaabot sa haiagang P295.62. Nang ika 10 11g Diciembre, 1930 ay sinangayunan (approved) ng Secretary of AgricuitlUre and Natural Resources ang Paligawan ng Hayop ng Bayan (Communal Pasture) sa Jugal ng "GA-

BIHANIN", barrio ng Kuyambay, at ita'y mayroan 189.6 hectarea ang laki. at kasabay din nitong pinagtibay aug isa pang lagay na Pasta Corounal na 110 hectarea ang sukat, sa Iugar ng "Lamaw", barrio ng San Andres, Sang-ayoH sa Civil Register ng taong 1930: Aug bilang ng kasal ay 37; Ang bilang 11g ipinanganak ay 203; Ang bilang ng namatay ay 138. Nang ika 18 ng Enel'o, 1931 ay ginawa ang inauguracion ng Tanay youth sa itinayong bantayog sa pintuan ng Tanay Elementary School No.2 na alaala sa mga tagaritong namatay noong nakaraang Himagsikan laban sa Espana at pakikidigma laban sa Estados Unidos. Inilibing din ang kalansay ng isang Katipunan. Nagsipagtalumpati ang kasalukuyang Pangulo ng Tauay Youth na si G. Teofilo Ta~juatco, at ang mga naging Pang'ulo ng nasabing. kapisanan na sina G. Vicente Catapusan, G. Julio M. Catolos, at G. Protasio Amonoy; at si G. Luis Dikitanan, kinatawan ng Tama11 Club in Amel'ica. Gayon din nagsalita sina Supervisor Monico Mateo, Presidente Municipal Simeon Bendafia, at ang pinuno ng Legion de Veteranos na si General Pantaleon Garcia. Ang bantayog na ito'y naitayo ng dalawang kapisanan : ng Tanay Youth at Tanay Club in America sa pamamag-itan ng ambagan at mga palabas na beneficio simula pa noong 1928. Ang nangasiwa ng pagpapagawa ng bal1tayog ay si G. Vicente Catapusan. Nang ika 2 ng Febrero, 1931 ay hiningi ang pahil1tulot sa Gobierno Insular na tastasin ang matandang bahay-paaralan ng Central School na itinayo noong 1893, upang ang lupang k路inalalagyan ay mapaglagyan ng mga kamalig na karagdagan ng palengke. Nang ika 16 ng Febrero, 1931 ay nagbitiw ng tungkuling Jefe ng Policia si G. Lorenzo Ramos. Nang ika 28 !ng Febrero, 1931 nayari ang panggitnang panig ng gusaling cemento concreto ng paaralang bayan sa Lual na ngayo'y kung tawagi'y Tanay Elementary School Building No. 2. Ang gusaling ito'y sinimulang gawin nang buwang Noviembre, 1930 na sa pamamag-itan ng PI5,OOO.OO na ibinigay ng Gobierno Insular noong 1929; ng P600.00 l1a galing sa Fondo General ng municipio at ng P6.68 na dating salaping pinagdatnan.

Nang ika 28 ng Febrero, 1931 ay idinaos ang inauguracion ng 'fanay Central School 0 Tanay Elementary School Building No.2. Nagkaroon ng parada sa bayan na dinaluhan ng maraming mamamayan, kapisanan, mga guro't batang mag~ aaral sa paaralang bayan at paaralan ng simbahan, at mga kasaiukuyan at naging mga pinuno sa bayan. Nagsalita sina Presidente Municipal Simeon Bendana y Reyes, Supervisor Monico Mateo, Abogado Mariano Melendr.es na naging diputado at .naging gobernador ng lalawigan, Superintendent of Schools Prudencio Langcauon at Chief of the Executive Bureau na Kgg. Modesto Castlillo bilang panauhing pangdangal. Nang ika 4 ng Marzo, 1931, ay ang Concejo Municipal ay nagpatibay ng isang kapasiyahall sa pagtatayo ng tulay sa Katapusang Tawid, sa Ilog Tanay, TIa totoong kailangan sa pagsalunga sa hundok. Dahil sa ang lupang napaglagyan ng Centlral School 0 Tanay Elementary School Building No. 2, ay mababa at tinutubig ay minal'apat ng Concejo Municipal na patambakan 0 patabunan subaJi't hindi sa pamag-itall ng salapi ng municipio kUfigdi sa pagnutulong-tulong. Nagpaunang na:gsisukat ng kanikanilang patatabunan ang Pangulong Bayan, ang Pangalawang Pangulong Pio Melendl'es at ang mga Concejal matangi ang Concejal Pastor Masilang na minabuti pa niya ang siya'y mangasiwa sa pagpapagawa ng tulay sa Katapusang Tawid, kaya't siya'y hindi na kumuha ng kaniyang sukat na tatabunan. Napatabunan ang mga sukat sa kani-kaniyang gugo!. Dahil sa malaki pa rin Jugal ang walang tabon ay minarapat naman ng mga pinullo sa paaraIan na hilingin ang bawa't isang nag-aaral, sa pamag-itan ng kaniyang magulang 11a magpatabon ng isang sukat na maliit. Marami din ang nakapanuparan ng gayong kahilingan. At bago nagtag-ulan ng taong yaon ay mayrOOIl pang mga purok ng bayan na sa pangangasiwa ng Concejal 0 Teniente del Barrio ay nagtabon pa din sa nasabing lupa. Nang ika 8 ng Marzo, 1931 ay ipinasiya ng Concejo Municipal na yayamang hindi nakuhallg Iahat ang mga kaIa'nsay ng nagsipaghimagsik 0 napatay sa labanan noong Magbiellnes, at marami ang hindi nakasamang naiJibing noong ika 18 ng Enero, 1931 sa bantayog na ginawa ukol sa kanila, na magtaan ng kaunting halagang mapuhunan upang hanaping muli ang nasabing mga kalansay. Sa tulong ng ilang matatandang manghihimagsik at mga lumaban sa Espana at America na nangabubuhay pa na nag-abala sa pagtulong sa Concejo Municipal ay natuklasan din noong ika 25 ng Marzo, 1931 ang bal-on 0 hukay na pinaghulugang samasama sa mga bang.

ANG l 'ANAY SA LOQJl NG TATLONG SIGLO

kay ng mga bayaning namatay noong Magbiel'nes. Doon din natagpuan sa harap ng Cementerio Gatolico, pagkatapos ng anim na araw na pangatawanang paghuhukay oa halos lahat noong hal'ap ng nasabing cementerio ay 11ahukayan. Ipinahukay din sa Balimbing, Tanay, sa dating cementerio doon noong panahong yao'y bayan-bayanan pa, ang kalansay ni Gaudencio Reyes @ Agang, na isang sundalong tagarito na narnatay sa tama ng bala nang magkalabanan sa Teresa, Rizal, ang hukbong Pilipino at hukbong Americano noong ika 12 ng Juli o, 1899; at pinagpunyagian din hanapin ang bangkay oi Francisco alias Kabuyaw na nalibing sa tugal ng Kusing, Tanay, noong ldnabukasan ng Magbiernes dahil sa fama sa kaniya ng bala sa labanang ito. Sa kabila ng paghuhukay ng kung Han nang balon ay hindi natagpuan ang kalan say ng naturang bayan i. Gayon din hindi natagpuan ang kalansay ni P edro Regalado na namatay sa pakikipaglaban sa Amer~cano sa Morong noong ika 4 ng Junio, 189 9, at aug mga kalansay nina Celestino Bermejiso at Marcelo Diling na nangamatay din sa paglaban sa Americana sa Teresa, Rizal, noon din ika 12 ng Julio, 1899. Sila'y paraparang tagal'ito sa Tanay, Rizal. Ang mga kalansay na nakuha ay isi nama sa libing ::;a bantayog ng mga naghimagsik na taga Tanay, lakip "d in ung boong pagpipitagan at pagdaraos ng palatuntunan ukol sa gayong pagkakataon. Nang ika 3 ng Marzo, 1931 ay pinagtibay ng Public Service Commission na makapaglagay dito Ilg "fuerza elCctrica" allg Manila Electric Company. Nang buwang Mayo, 1931 ay dininamita at pinag-ige ang Daang Bukal. Nang ika 1 ng Julio, 1931 ay ilinagay nn Jefe ng Policia si G. Edilberto Cautivo. Nang ika 6 hanggang ika 15 ng Julio ay ginawa ang piitan ng ffiga hayop na nadadakip, at nang buwan din ng Julio ay g inawa ang Sewage System sa paaralang bayan. Nang ika 16 ng Julio 1931 ay nanaog ang hatol ng Tribunal de Registl'o na ibinibigay sa municipio ng Tanay ang pagka may-ari at pagkakaroon ng Titulo Torrens sa lupang ipinasukat nito noong ika 21 ng Enero 1930 sa Lual na pinaglagyan ng bagong bahay paaralan, na mayroong 6,0~4 metros cuadrados. Noong ika 27 ng Julio, 1931 ay binayaran kay Mr. John Bach ang katagpusan na P224.00 ukol sa kaniyang pagod sa Hacienda Tulay. Nang ika 10 ng Agosto, 1931 ay tumulak 11a patungong Estados Unidos ng America si Bb. Adelaida M. Bendana y Capistrano na pensianada ng Barbour at ng University of the Philippines, upang mag-aral ng pagka Doctor of Phi-

losophy (in Chemistry). Nang buwang Agosto, 1931 ay natuklasang bangkay na at durog ang bungo si Floro J oeo sa Laiban. Ang pinaghihinalaang nakamatay ay i11aakalang nagtatago sa Limutan. Nang buwa ng Agosto, 1931 ay tinanggap ng tesol'el"o municipal ang halagang P1,400.00 na nnkllhang hingi sa P amahalaang Lalawigan sa pagsang-ayoll ng Director of Non-Christians, upang gamitin sa pag-iige ng mga sirang daang bundok. Kaya't nang buwang sumunod na Septiembre hanggang ika 14 ng Octubre ay maraming mga daang bundok ang napag-ige, gaya ng Lubi gan, Harangan, Halang-na-Gubat, Sambal ng Halang-n a-Gu ba~. Dagatdagatan, lnnsaran, Bahay Sanglay, Simbakan, Bathala, at iba. pa, at may nalabi pang malaking halaga. Nang buwan din ng Agosto, 1931 ay ti nanggap din ang halagang P390.00 lla inutang sa Pamahalaang lalawigan upang magugol sa pagyal'i ng palengke. Nang ika 17 at 18 ng Septiembre, ay tinabunan at pinison ang karsadang palibot-libot ng palengke, at pinatabunan din u aman ang mga karsadang nagpuputik sa iba't iban g panig ng bayan. Nang ika 7 hanggang ika 13 ng Octubre, 1931 ay ginawa ang tulay na kahoy na may barandilla sa Balimbing at ang tulay na kawayan sa Kay Garay. . Sa taong ito'y may ibillagong daan sa lugal ng Simbakan, at dininamita din ang mga bato sa nasabing daan at sa Daang Harallgan. Sa Harangan at Lubigan ay marami pang butas ukol sa dinamita ang naiwan ng kasalukuyang administracion na di napaputukan dah il sa kinapos noon ng dinamita. Nang mga buwang Septiembre-Octubr e, 1931 ay nilakad ng Concejo Municipal na magkaroon ng daan mula sa Daang Bukal hallggang sa bagong tulay sa Katapusang-Tawid sa pakikipagunawaan sa mga may-ari ng iupa. Nang ika 15 ng Octubre, 1931 pinagkayarian ang bagay na ito 0 paglalagay ng daan (right of way). Nang ika 12 ng Octubre, 1931 ay ang Concejo Municipal ay nagtankang ngalanan ang bagong tulay sa Katapusang Tawid ng "Puen te Bendana", subali't ang Pangulong Bayang Bendaiia ay mahigpit na tumutol at si nabing hindi nararapat na ilagay ang kaniyang hamak 11a pangaIan sa h::ang makabuluhang gawai ng niyari ng pagdumog at pagtutulong-tulong ng bayan, sapagka't bagaman siya'y may kin aa lamall sa pagkayari noon, ay yao'y sapagka't s iya'y may katungkulang manuparan noon at hi ndi dapat ipala~ay na utang na loob sa kaniya, bukod sa kadahilanang hindi dapat ilagay ang pangalan ng

.J:1NG l 'ANAY SA LOOB NG TA7'LONG SlGLO

taong nabubuhay pa, at lalo't higit na Presidente Municipal siys ay hindi kal'apatdapat na ang ngalan niya'y ibinyag sa tulay ng bayan. lpinasiya ng Concejo na sa pulong nito sa ika 15 nitong buwan pag-usapang muli ang bagay na

na may kaalakbay na musiko ang mga manghihila. Nang ika 15 ng Octubre, 1931 ay itinuloy din ng Concejo Municipal na ngalanan ng "Puente Bendafia" ang tulay na bago sa ibabaw ng pagtanggi ng Pangulong bayan, kaya't ang ordenanzang ukol dito ay nagkabisa ng wala siyang patibay (approval), Sa siyam na taon 0 tatlong' hugnang ipinanungkulan ng Pangulong Bayang Simeon Bendafia, at tatlong Concejo Municipal niyang kasangguni at katulong, mula sa 1922 hanggang sa 1931, ay ang Municipio'y nakabayad ng halagang PI3,284.96 na gaya ng makikita sa sumusunod na talaan mula nang mangutang ang Municipio:

ito. Nang ika 10 ng Octubre simula pa ng ika 24 ng Abril, 1931 ay ginawa ang dagdag 118 paiengke sa dakong kinalagyall ng lumang paaralan at ginamit doon ang mga kasangkapang napili na maaari pang gamitin ua nakuha sa hiniklas na paaralan, Da dinagdagan ng iba pang bagong pinamili at ng 75 banig Da hierro galvanizadollg makakapa\ na nagkakahalaga ng P149.62 na hiningi sa Pamahalaang Laiawigan ng walang bayad, sa pagsang-ayon ng Director ng Plant Industry_ Nakakuha pa ang Municipio ng utang na halagang -r390.00 sa Pamahalaang Lalawigan upang ipagtapos sa dagdag na palengke, 11a nilagyan TaOIi ng rejas na bakal, cinementuhan ang lapag 0 sahig at pinintahan ang loob at labas pati ang bu- 1920 1921 bong ng bago at dati~g palengke. Nang ika 15 ng Octubre simula pa nang ika 15 ng Abl'il, 1931, ay ginawa at halos yaring-yari na ang tulay na cemento at kahoy sa Katapusang Tawid, sa pamag-itan ng salaping ilinaan ng Municipio, na nagkahusto dahil sa pagdumog ng magkakababayan sa paggawa nito; gaya ng ilang araw na pagbayani ng magkak'ahoy, maglalagal'i, aluage. paghila ng walang bayad ng mga kahoy (bayani), at pagtulong araw-araw ng maraming mamamayan sa paghahakot at pagdudulot ng bato at buhangin, at sa paghahalo at paglalagay sa dapat paglagyan noon. Umabuloy din sa gawaing ito ang Tana.y Club in A-merica... ang Kgg. na Eulogio Rodriguez (ama), at G. Fortunato Concepcion. May ilang tagarito na umabuloy ng bigas, a'lak, carne, at iba pa, ukol sa gawaing ito. Ang pinaka pamunuan ng manghihila ng kahoy ay si G. Bonifacio Matienzo na sa bawa't pm'ok ng bayan ay mayrotm siyang mga katulong (ua ang talaan ay hindi na makita). Sangayqn sa nalabing kasulatan ay ang dami ng kalabaw na humila at taong kasama sa paghila ay ang sumusunod:

1922

ADMINISTRACION SINUNDAN BayaYiIl

Hulog

" blutang

>0. Bl~llUyaf"01l

6,000.00 2,000.00 (2,348.30 ( (2,000.00 1112,348.30

Pinagbayal'an ng

600.00

Kaouoan "9 bayarall Phwgbayarau T1loong Pi?lUg-

â&#x20AC;˘

222.00

600.00

150.00

'P1,200.00

P 372.00

Ad~nistL'acioll

11.572.00

HI20Âˇ1922:

ADMINISTRACION BENDAfilA

3,000.00 390.00

(P2,348.3. ( ( 1,000.00 1,000.00 1,000.00 1,100.00 1,100.00 1,100.00 1,180.00 1,180.00 629.87

P5,190.00

Pll,638.26

1923

P .....

1924 1925

1'1,000.00

1926 1927 1928 1929 1930 J.931

800.00

P 402.00

258.00 222.00 208.50 177.00 150.00 121.80 80.40 27.00 Pl,646.70

--Pinngbllyarlln Dg Administracion 1922-1931:

P13,28;1.96

at 19 ay 5 kalabaw at 23 ay 32 kalabaw at 29 ay 50 kalabaw at 7 ay 8 kalabaw

at 5 tao at 47 tao at 57 tao at 10 tao

95 kalabaw

119 tao

At ngayong ika 15 ng Octubre, 1931 na huling araw sa panunungkulan ng kasalukuyang administracion, ay ang municipio ay sa kaniyang mga inut.ang na nasasabi sa un3han, ay may hulihan pa na halagang P4,700.13, na ang P2,750.13 ay utang sa Kabang Pangkalahatan (Insular) at ang Pi,950.00 naman ay utang sa Kabang Panglalawigan (Provincial) .

Ang pamunuan ng mga magluluto ay si G. Vicente Rosales (Kadila) at sa maghahatid ng pagkain 0 kumboy ay ang nangungulo ay si G. Modesto Catahimican. Sinalubong ng maraming tao

Bukod SJ. natul'ang pagkakautang ay ang administraciong ito ay may maiiwang mga sagutin na hindi pa nababayal'an, ukol sa mga ipinagawa at naipamiling wala pang bayad, na um~ abot sa halagang Pl,199.88. bagaman ukol dito'y

Septiembre Septiembre Septiembre Octubre 5,

18 22 28 6,

REVOLUTION I STS MONUMENT & T ANAY ELEM. SCHOOL BLDG. NO. 2

..,

S(I killll/alf{O.1111II 119 bill/rayog "9 B ay/miliD A ndres Boui/ac.io IIÂŤ/i/l/)iIl9 IOI f} mOil kf!IIlII.~a!J "9 m90 mllg igili'll,f I/U 1119/1 Tal/ay 11(1 mID-a/a!} 119 buliay se. dalllu(!Il(I u9 JW/(lyflll1l "9 Pi/ip i /las . .tilly III/sa liI.. qll II!} mID glmlli 119 T ...I IY",I1' ELEJ I ENT.!.I Rr SCJJ OOL lJCILDI,VG .Y O. 2 1111 ithw!lo UflOllY }III/milo!, "9 ('()I!cejo ;llIlI/ieipal IIa 11(1111(111(11'011 119 1923-UI3J. AlIg gillll901 dito'!} IIUII99(1/i"!f "11 Gobierl/o I II ,m/aT, sa Jf1l11icipiQ /If} T(H/(/!J, lit IIm/wOIII! 119 111911 1II0ml!/III/!J1III,q lagll rita . ..1119 kill//(lIlaY li all //9 gllsalill9 ito'!} mala pit sa '-su ll g IIlDar 110 pjlwglllbfUuln 1/9 mga T(ati]lllllllll

(II mfjll 1\(I,~l iltl 1100119 )IA GBI ER NES.

MGA NABUBUHAY PANG KASA PI NG KATIPUNAN

U /I'.:J. NG JLII N~l r : MarCOIJ Cip ruso, E ugenio lI ag wili, Frlr ll cisCQ TicIJ) Jl/ twu rio l'a/al;cr", Huy" m lilidu /l lill /islli, J ,t/iutl 'l'e ll/ ado, 1.11cio Bal1ilo1ll1l, J llaJI Bfma lisll , Gr egor i o M Cl1de.;, A rcmliu .I1m.gllia t. II(AL t1 l1' .tJNG' HANd)': 111190 G'u.~ /o(lio, Vict o,. B aut isl a, Ber1w.ll c S llbillilllW, F iel o r S ab illillllO, Ju an RIIIII O.~, lIfo de.~ f.o CII/llhi1llican, Isidro O(I1II,ioo, Ma rcelo Bcnia l' , JI/Ull11 Mrl~u ili. 1 KA1' /~ O"\(; /I A N ;1,1": Sim M II Gat% s (Papa II,), l'~o,.tall(lt o D elllllllso, nrl~g;d () Jpo.qudu, Gorllol io Limoll , /)1I'11Hf ~ O Pl/gall/lI rm. E ltgrm io D CII/ rm so, Gcro llim o Rey es, 1'01ll11S F IIlg l/erus. /J(.t1PA'I' N A H A lI'A Y .. Sece ro Dikitallan, A!}III Otl S UCrll1l11H1 10, A Yllp i /o UUe-lilie, R o ml/aldo 1I11slre . Cipriullo Palueu, liernardo Ramos, Viecnte Ramos. IJ(.dl.1MA NG 1'lL1N A1": Pedro Ca/ll lI i mie(w , Dlwiel R " mo'~J MarimlO Calapusall, S i meoll 001,0IIJ.~ ( 7'igllsllw). (K uhn !l ung i\l 1l l'ZO, ] 939.)

MUNICIPAL COUNCIL OF TANAY. RIZAL. 1931-1934 SEATED: Mr.

,llal-i(IIIO

mulos, St!crclli}~.

Plote::u,

rice-Presidellt~路

Jlr. Lorellzo Rlnuos, l'rcsjdeut; iJIr. l'eodulo Bet-

ST.:l.lYDIA'O: Jllr. Pi'o.. Plilgucras, CoU/zcilor; Mr. Gregorio GlliljOll9, COlIIlCi/or; Mr. e/llro Samoll' Ie, GOlIl/dlor; J1},', ,p1l/Ollio Jposadas, COIl/leilor, i}/I-. Guillermo Reyes, COllllei/or; Mr. Mal/llel FIIlgu eras, GOlwcilof.

MUNICIPAL COUNCIL OF TANAY. RIZAL. 1934-1938 :;,'b'A'l'ElJ: MI'. 'l.'eud(}"rf) BIII'reta, Coltl/cilo,," Mr. Al/ouso Berdau, OOIl1/eilor; Mr. MllllUcl B,e$lIrrcc:ci07I, COlHwilor; Mr. Ji'elix Castillo, Secretary; iIlr. Pastor MIISi/IU/!J, Preside/II; iUr. PIIterl/O SO/(1110, lfie,>路Prcside lll; MI'. Estebcl1I Garcia, OOllflcilor; Dr. Ml.wwrln Aui";", OOllllci/or.

STANDING: Mr. O.. villQ Mat e/a, JlIr, Gregorio del Rosario, .M ,', Lucio Porf;izmcllia, ilLr. Luis Jcsui(as, Mr. fj(WbCl"to Ca!lt i ~o, C1/ief of Po/ice; Mr. Silverio CCI/(HIICO, Mr. Cipri(lllO MaCllruitly, )fr. l. o relUw, )lr. Demetrio Cererio, JJlr. iI/(lriUIIO PI/crla, PO/iC(\/UUII.

ANG TAN.ill" SA LOOD NG '1'Al'LONU

may natataan na labis pang ipamayad pagka't bukod pa sa hustong pangbayad sa karaniwang gugol sa garnit sa sahod ng rnga pinuno at kawani hllnggang sa matapos ang Diciembreng darating,at sa sahad pa ng isang policia na walang nanunungkulang dnpat na sumahod noon, ay ang pamahalaang bayan ay may nalalabi pang halaga na P4,049.20 ukol !;a mga bagay na sumusunod: Ukol sa ipagkukumpuni ;,Il. Btlhu.\" Pamabaitulll. r 24-.;)0 Ukol sa ipagp!lpnhuti su ruga c:alle 0 kIlrsada sa bnyan, ruga danngo hundok nt mga pnente o tulny ....... .. . . . . . ... .. .. f1,193.70 Ukol sa ipagpapnynl'i 0 igagnll'a ug tulny, knrsada 0 pucntc ........... . 616.24 Ukol sa ipagpapnyari !Ill pulcngkc at walndcI'O .. 374.29 Ukol sa ipngpnparegistJ'O ng Hncicmda UTu!ay", ibabayad sa kinllhnng lupa kay G. Fl'flneisao Piguing, at ihabn.\'nd su pagsuknt sa. pundllhan sa 'Guha 288.22 Ukol sa ibibili ng dngdng sa Jupa ug panl'nJal!. 1,409.29 Ukol sa Ocmenterio 142.96

~/GLO

Tenientes del Bal'rio-Kuyambay: G. Felix Sta. Ana at G. Alejandro de la Cruz. Tenientes del Barrio--Mamuyaw: G. Santiago Refanio at G. Bruno de la Cruz. T"â&#x201A;Ź:nientes del Barrio-San Andres: G. Felipe Francisco at G. Domil1go Pascual. Tenientes del Barrio--Tinukan: G. Felipe de la Cruz at G. Guillermo Virtudes. Tenientes del Barrio-Daraetan: G. Fermin Franada at G. Alejandro Apolinario. Tenientes del Barrio-Laiban: G. Roman de la Cruz at G. Lorenzo Gerones.

Nang ika 16 ng Octubre, 1931 ay nagsimula ang ~.a Legislatura na binubuo ng Senado Filipino at Camara de Representantes;. ang mga Senadol' na nakakasakol> dito'y sina Hon. Juan NoG. LORENZO A. RAMOS lasco at Hon. Juan Sumulong, at ang RepresenOctubre 16, 1931-Octubre 15, 1934 tante ay si Hon. Eulogio Rodriguez, Sr. Nang ika 16 ng Octubre, 1931 ay nagsimula lka 26 pa lamang ng buwang Octubre, 1931 ng panunungkulan ang bagong Concejo Municiay sinapulan na agad ang mga pagawaing bayan. pal na binubuo ng mga sumusunod : Mula noon hanggang ika 28 ng buwang sinabi Presidente Municipal: G. Lore\}zo A. Ramos ay binago na ang kamalig sa cementerio municipal. Vice-Presidente: G. Mariano Floreza Nang ika 31 ng Octubre, 1931 ay hiniling ng Cancejales: G. Gregorio Cuitiong naging Presidenle Municipal Simeon Bendafia na aHsin ang ngalang "Bendafia Bridge" sa tulay G. Pio Fulgueras sa Katapusang Tawid at ilagay ang ibang paG. Geronimo Reyes -ngalan na magpapagunita na yao'y nayari sa G. Antonino Iposada pamamag-itan ng bayani at walang bayad na G. Manuel Fulgueras pagkakahoy at paggawa ng mga taga Tanay kaG. Pascual Reyes ya't nararapat ipanga la'y "Maka-Tanay Bridge" Tenientes del Barrio-Distrito No.1: o "Pinagdumugan Bridge" 0 anomang pangaiang G. Pastor Pefiaranda at G. Santiago Solano. kahawig nito. Hindi rin binago ng Concejo Municipal ang pangalan. Tenientes del Barrio-Distrito No. 2: Nang ika 2 ng Noviembre, 1931 ay ipinagpaG. Felipe Mina at G. Maximo Soriano. tulay ang paggawa sa daang bundok sa may HaTenientes del Barl'io-Distrito No.3: lang at Bayao, at ginawa din n0011 ang puenG. Vicente Custodio at G. Jacinto Custodio. teng cemento sa tagpo ng mga karsadang Maghusay at Katuiran. Tenientes del Barrio-Distrito No.4: Nang ika 1 ng Diciembre, 1931 ay dumating G. Francisco Catambay at G. Pedro Palaca. ang Chjef of the Executive Bureau at ang GoTenientes del Barrio--Distrito No.5: bernador Provincial at nagsiyasat ng pamamalaG. Mariano Ulip at G. Cesario de Asis. kad ng bayan. Nang ika unang araw ng Diciembre, 1931 ay Tenientes del Barrio-Distrito No.6: ipinagpatuloy ang paggawa sa daan sa may HaG. Lucio Jarin at G. Eusebio Sigler. lang at Bayoo na patungo sa bagollg tulay. Tenientes del Bal'rio-Distrito No.7 : Nang taong 1931 ay binilog ang dalawang suG. Victor Gimenes at G. Alfonso Catuira. 10k ng pader ng patio sa kapahintulutan ng kura Tenientes del Barrio--Sampaloc: na si Rev. Dr. Jose Pamintuan at ng Mgal. na G. Lucio San Pablo at G. Gervacio Pescasio. Arzobispo Michael O'Doherty. P4,049.20

. I Na 1'..JN,../JY S.c! LOOB NG 'l'.tl:J'LONG SLGLO

Sang-ayon sa Civil Register ng taong 1931: Ang bilang ng kasal ay 34; Aug bilang ng ipinanganak ay 249; Ang bilang ng namatay ay 162. Nang Enero 1932 ay nagsapol na ang "Tanay Electric Plant" na ari ni G. Manuel Cruz Alvarez (na humalili sa karapatang mag-ilaw路 dito ang Manila Electric Company) J1g pagJalagay ng ilaw dagitab (electric light) sa mga bahay-bahay; kahi't na tinutulan ng Concejo Municipal. Nang Uta 3 ng Marzo, 1932 ay nakitang patay si Agapito Libao sa Banlik, sa sabi'y nabuwalan ng kahoy, datapua't sini yasat sapagka't kahinahinala ang pagkamatay. Nang ika 31 ng Mayo, Hl32 ay, hiniling ng COllcejo Municipal sa Legislatura Filipina na bigyan ng tulong ukol sa ipagpapagawa ng- dike sa 1Iog Tanay, Gayon din hiniling naman sa lngeniero del Dish'ito na siyasating muli ang Bukal sa Daranak upang pagJagyan ng waterworks 6 aguas pot,ables. Ang mg-a 'n akatap sa Seventh Grade dito sa Tanay sa taong ito ay naghandog ng isang palo bandera sa Paaralang Bayan sa Lual (Tanay Elementary School No.2). Nang ika 5 ng Junio, 1932 ay pinigil sa tung-kulin ang Presidente at Secretario Municipal dahilan sa paratang na sila'y nagiagay sa Acta ng Concejo Municipal ng nga,lan 11g mga konsehal na sinahing nakipag路pulong doon, gayong hindi claw yaon nagsidalo. Sapol nang mapigil na samantala ang Pangulong Lorenzo A. Ramos at ang kalihim na si G. Teodulo Q. Bernados ay nanung-kol na pangsaman tala ang Pang-alawang Pangulong- Bayang Mariano Floreza at pangsamantaiang kalihim si G. Emigdio Tanjuatco. Nang buwang Junio, 1932 ay ipinagawa ng pangsamantalang Pangulong G. Mariano FIoreza, ang mga puenteng cemento sa Calle Bayani at sa Wawa. Nang ika 25 ng Julio, 1932 ay ibinalik ng Gobernador Provincial sa tungkulin ang Presidente at Secretario Municipal sapagka't pinawalang kasalanan. Aug pagkapigil nila'y pinawalang saysay kaya nga't sila'y nakakuha din ng kanikanilang sahod ukol sa panahon ng pagkapigil. Nang buwang Julio at Agosto ay ipinagpatuloy ang paggawa sa tulay at sa puente sa Bayoo, Nang ika 17 ng Agosto, 1932 ay pinagtibay ng Concejo Municipal ang Resolucion na saug-ayon sa kahilingan ng bayan sa miting popular noong ika 16 llg Agosto, 1932 ay dapat ipagsanggalang ng municipio ang pagkamay-ari sa Hacienda ng Tulay at ipinakakatawan kay Atty. ~ariano Meiendl'es ang pagtatanggol -sa usapiilg ito~ Nang ika 20 ng Agosto. 1932 ay inihanda ang

lahat ng policia at. tinawagang humanda allg mga taong may barjl at revolver sa bayan sapagka't nang 9 :45 ng umaga 8y tumawag sa telefono ang Provincial Commander sa Fasig dahilan sa kaguluhan daw sa Maynila at ibang mga Jugal' ng mga Sakdalista. Nang mga buwang Agosto at Septiembre, 1932 ay pinatabunan ng buhangin ang maraming karsada dito sa bayan. Nang ika 15 ng Septiembre, 1932. ay bumaha ang Ilog Tanay, lumubog ang daang Wawa, at nadala ng t.ubig ang apat na kalabaw. Nang Octubre, 1932 ay ginawa ang ilang hagong mesa sa palengke. Nang buwang Noviembl'e/Diciembre, 1932 ay hiniklas ang baleon ng Presidencia, sapagka't sira na, at itinayo ang bagong baleon na dalawang grado. Nang ika 29 ng Diciembre. 1932 ay bumaha ang llog Tanay at dinala ng tubig ang isang kalabaw. Nang ika 30 ng Diciembre, 1932 ay umalis sa pagka Superintendent of Non-Christians sa Rizal si G. Guillermo Fontanos at nahalili sa kaniya si C. Perfecto Villamor. Nang taong 1932 ay patuloy ang pagpapaalis ng mga tindahan sa likod ng Glorieta at sa tabi ng may azotea ng convento. Nang taong 1932 ay ang Tanay Club in Ame,.拢ca ay naghandog sa Pamahalaang Bayan dito ng isang Bulletin Board na asana at may salamin. Sang-ayon sa Civil Register ng taong 1932: Ang bilang ng kasal ay 60; Ang bilang ng ipinanganak ay 219; Aug bilang I1g namatay ay 112. Nang ika 4 hanggang ika 13 ng Enero, 1933 ay pinabuti ang pakpak na dakong silanganan ng palengke. Nang ika 12 ng Febrero, 1933 nayari ang Pozo Artesiano No. 2853 sa Calle Ka'layaan . Nang ika 1 ng Marzo, 1933 ay pinagtibay ng Gobernador General ang Batas Big. 4059 na nagkakaloob sa Tanay ng sumusunod na halaga: Ukol sa dagdag sa Paaralang Elemental ...................... P4,500.00 Ukol sa Tanay I Sampalok Road ... 5,000.00 Datapua't ito'y hindi rill ibinigay ng PamahaIaan. Nang ika 6 ng Marzo, 1933 nayari ang Pozo Artesiano No. 2855 ua nakalagay sa Calle Banaag. Nang ika 29 ng Abril, 1933 ay nayari ang Pozo Artesiauo No. 2864 sa Calle Bayani. Nang ika 10 ng , Mayo, 1933 ay nagbitiw ng tuugkuling pagka Concejal si G. Claro Samonte at sinang-ayunan nang ika 16 ng buwang din ito. Nang ika 16 ng Mayo, 1933 hiniling ng COll-

.:JNa TAN .d..Y SA LOOn NO 1'ATLONU BIGLO

cejo Municipal na ibigay na sa Tanay ang salaping nakaiaan, na P5,000 . 00 sa Tanay /Sampalok Road at P4,500.00 sa Tanay Elementary School Building No, 2.. Ang mga halagang ito ay hindi na rin nakuha, Nang ika 5 ng Junio. 1933 ay nayari ang Pozo Artesiano No . 2873 sa Calle Bayani (Tabor) . Nang ika 24 ng Junio, 1933 ay nabili ni G. T"eodoro R.. Yangco ang linea ng mga buses 0 trucks at mga pag-aari ng Tanay Transit Company, at nagtayo dito ng ofjcina sa Plaza Rizal ang Compania niya na Try-Tran.. Nagsimula ang mahigpit na competencia ng sarna hang ito at ng Raymundo Transportation Co., Inc . na nagpapaJakad na ng buses at trucks simula pa noong ika 10 ng Noviembre, 1925 . Nang buwang Julio, 1933 bumili ng radio ang municipio sang-ayon sa pinagtibay na pasiya nang ika 21 ng Enero, 1933 ng Concejo Municipal.. Nang ika 10 ng Agosto, 1933 nayarj 8ng Pozo Artesiano No.. 2883 sa Calle A.. Flores. Nang ika 11 hanggang ika 25 ng Septiembre, 1933 ay inatag ang Daang Bukal.. Nang ika 10 ng Octubre, 1983 ay nasunog ang bahay ni G. Isidro Fulgueras sa lugar ng Tulay . Nang Diciembre, 1933 ay ang Comite sa Rizal Day at Pista ng Bayan na pinangunguluhan ni G. Pastor Masilang ay nagkaloob ng anim na Haw dagitab (electrica) sa Glorieta na bawa't isa'y may pantal1a na napapatong sa t ubong bakal na galvanizado, Nang taong 1933, ay ipinasukat sa agrimensor ng Ingeniero de Distrito ang lupang hinihingi ng Concejo Municipal na gagawing parke sa Guha . AlinsunoQ. kay G. Inocencio Santa Ana na pinuno dito sa Tanay ng "Palihan ng Bayan" (Balangay ni General Gregorio Altamirano) ay nang itatag dito ang naturang kapatiran ay taong 1933 . Sang-ayon sa Civi l Register ng taong 1933: Ang bilang ng kasal ay 50; Ang bilang ng ipinanganak ay 273; Ang bHang ng namatay ay 198, Nang ika 2 ng Enero, 1934 nayari ang Pozo Artesiano No . 2888 sa Wawa . Nang buwang Enero, 1934, bago magpista ng bayan, ay jI>inagbigay~alarn sa municipio ni G. Simeon Bendafia y Capistrano, llangulo ng Tanay Youth n"a ipinagkakaloob 11g nasabing Kapisanan aug anim na posteng cemento at labing walong Haw dagitab (electrica) na bawa't isa'y may pantaUa.. Idinagdag ito sa datillg anim na ilaw, na handog din sa bayan ng Cornite ng Pista na 'Pinangunguluhan ni G, Pastor Masilang at sa pagkakaunawaan ng nasa bing Kapisanan at Comite ay ginawang panibago ang rnga karagdagang ito

sa Glorieta.. Kinulang ang salaping nal<alaan nila dito at hindi nayari ng husto j at sinagutan na ng nasa bing pangulo ng Tall.ay YOldh ng sarili niyang gugol ang kakuiangan . Nang ika 19 ng Febrero, 1934 ay tinanggap Ilg Concejo Munieipal kay G. Miguel Martinez ang isang pirasong lupa na ginawang paraan sa Calbon, Ang nangagtapos sa. taoll ito sa Se\'enth Grade dUo sa Tanay ay nagkaloob ng isang "Bulletin Board" Da ilinagay sa Tanay Elementary School Buiding No . 1. Nang ika 30 ng Abril, 1934 ay lumuwas sa Maynila ang Concejo Municipal at sumalubong sa Hon . Manuel L . Quezon at sa Independence Mission na padatillg na tagiay ang TydingsMcDuffie Act. Nang buwang Mayo, 1934 ay tinanggap ang halagallg P3,400 . 00 na inutang sa Pamahalaang Insular ukol sa ipagpapagawa ng dagdag sa paiengke . Nng ika 9 ng Junio, 1934 ay tinanggap sa Tesoreria Provinc.ial sa Pasig na gating sa Bureau of Public. Works ang halagang P5,000.00 na fondos de gasolina na gugugulin sa paggawa ng Daang T~nay-Sampalok . Nang ika 30 ng Julio, 1934 ay ginawa sa Maynila ang unang pulong ng Constitutional Convention ng ruga delegado na nahalal sa halalallg idinaos nang ika 10 ng Julio, 1934 . Ang ruga delegada ng lkalawang Purok ng Jalawigang Rizal sa nasa bing kapulungan ay si Abogado Mariano Melendres at si Auditor Domingo Dikit. Nang buwang Julio, 1934 ay nagsimula ang 10 . a Legislatura na binubuo ng Senado Filipino at Camara de Repl'esentantes; aug mga Senador na nakakasakop dito'y sina Hon . Juan Nolasco at Hon . Juan Suruulong at ang Representante ay si Hon. Eulogio Rodriguez, Sr. Nang buwang Julio ay nagJagay ng mga tubong cemento ua alcantarilla sa ilang lugal ng bayan . Nang ika 14 ng Agosto, 1934 ay tinanggap ng Concejo Municipal ang mga posteng cemento, lagayan ng ilaw at 18 i1awang dagitab (electries) na karagdagan at paiamuti sa Glorieta na abuloy ng Tanay Youth na nadagdagan ng Comite sa Pista ng Bayan ng taong 1934 . Nang buwang Agosto, 1934 ay ginawa ang pintuang cemento na may takip na rejas sa Cementerio Municipal gayon din ang cementacion ng sahig 0 lapag ng kamalig doon, Nang mga buwang Septiembre, Octubre at Noviembre, 1984 ay gin8wa ang bagong dagdag na palengkeng cemento at sewage system nito, gayon din ang matadero 0 patayan ng hayop.. Ipinasiya ng Concejo Municipal 11a ito'y lagyan ng tansong-pangpaala-ala .

.11.NG TAN..d.Y SA LODB NG TATLOlolG SlGLO

Nang ika 1 ng Octubl'e, 1934 nayari ang Pozo Artesiano sa Guha. Nang ika 2 :00 ng umaga nang ika 11 ng Oc路 t ubre, 1934 ay pinanhik ng dalawang magnanakaw, na si Alejandro Tesoro at Justiniano Flores na taga ibang bayan, ang bahay ni G. Julio Piguing at hinampas sa ulo ng flashlight 0 re-

Tenientes del Barrio--Distrito No. 2: G. Maximo Soriano at G. Gregorio del ROR sado. Tenientes del Barrio--Distl'ito No.3: G. Liborio Catameo at G. Cipria~o Macal'ulay. Tenientes del Bal'l'io--Distrito No.4: volver ang asawa nita, Da si Gg. Ines Bendafia, G. Lucio Porciuncula at G. Luis Jesuitas. na nakapuna sa kanila. Nakatanan, datapua't Tenientes del Barrio--Dist rito No.5: kinabukasan ay nadaldp din sa dakong Morong. G. Mariano Ulip at G. Rufino Bautista. Sa pamamanahon ng Pangulong Bayang G. LoTenientes del Barrio--Distrito No.6: renzo Ramos ay ang mga "Dona" ay nakapagG. Claudio Reyta at G. Lazaro Estrella. pagawa ng kaputol na saiang cemento sa Salang Tenientes del Barrio--Distl'ito No.7: Bata. G. Doroteo J esuitas at G. Potenciano CataNang ika 15 ng Octubre, 1934 ay ganito ang cataca. katatayuan ng utang ng municipio: Nang ika 1 :30 ng umaga nang ika 16 ng OcUtang no. pinngdat nan ng adm in istr acion n n tubre. 1934 samantalang ginagawa ang toma POR ito .. . .... . . . . . . . . . . . . 1'4,700.13 sesi6n 0 paghahalili ng mga punong bayan ay duBagong utung ng a uministraeiou nu ito nn 3,400.00 maan ang napakalakas na bagyo. Umabot hanginiuukol sa palcngkc .... gang bayawang ang tubig sa gitna ng bayan, at K abuoall i'8,100.13 maraming tao ang nagsitapok sa sirnbahan at conUtang na n~b.n:ra l'~n sn 10?h ng lationg taon vento. Nasiraan ng malaki ang bubong ng Eleng namllllstrnclOn na'4to .............. 2,341.21 mentary School Building sa Guha at ang Central School, ang palengke at ang presidencia, May Utang na hindi pn bayou b ag~ umupo aug sumlllloc1 na ndministraciOll ..... . ....... P5,758.92 372 bahay sa kabayanan (pobJacion) ang nasiraan. Malaki ang nasira sa mga pananim at haAng u tnng nn ito ay ganito aug ayos : lamanan sa bayan at palayan. Nahukay ang paUtang sa Gohiem o Insula r ... P5,338.92 libot ng mga paa ng bagong tulay sa Katapusang Utang sa Gobicrno Provincial. 420.00 Tawid (Puente Bendafia). Ang nakapagtata.kang nangyari sa bagyong ito ay ang pagkatangay ng P5,758.92 ipo-ipo sa palupo ng bahay ni G. Lorenzo Matela at tumawid pa ng isang bahay at sumuklob ng Sa loob ng tatlong taOIl ng ndm.inistmcion lIa ito oy nnkapagbayad ang mWlicip io ng P403.44 nn. tubo 6 intc- hustong-husto sa palupo ng bahay ni G. Gregorio res sa u tnng. Mendez. Sa araw lin ito ay bukod so. paJlgk uraniwang guguNang ika 1 ng Noviembre, 1934 ay tinanggap gulin llUnggang sa knta pusnn ng Dicicmbrc, 1934 ay ma.y sa Tesoreria Provincial sa Pasig ang haiagang nnlalabi pa sa F ondo Gcncl'ill n n 1'l,297.45; 1>ubali't. mny mga cuenta lIn hindi pn. napagbnbayaran nn ang pinnka- OPS,OOO.OO nanggaling sa fondos de gasolina na malaki ay ukol sa lmgn pozo mtcsiano at sa palellgkc nn gugugulin sa pagpapatuioy ng paggawa sa Daang umanhot sa hnillgang P2,998.32. Tanay-Sampalok. Sa ibibi li ng Jupa p am sa panralan lly may natitira p a d in Pl,339.30. Nang ika 15 ng Noviembre, 1934 ay bumagyo, sinundan ng malalal<as na ulan, at bumaha. LuG. PASTOR MASILANG maki ang tubig sa lawa at inapaw ang may ikaOctubre 16, 1934-Diciembre 31, 1937 pat na bahagi ng kapalayanan. Ang tulay na Nang ika 16 ng Octubre, 1934 ay nagsimula cemento concreto at kahoy sa Katapusang Tawid ng panunungkulan ang bagong Concejo Munici- ay nash'a at ang mga sangkap lla kahoy ay dipal na binubuo ng mga sumusunod: nala ng baha, ang iba'y napadpad hanggang Presidente Municipal: G. Pastor Masiial1g PiIilla. Ang nasirang bahay sa bayan ay 41. Ang mga lallsangan ng bayan at ng ialawigan ay Vice-Presidente: G. Paterno Solano nangasira. Ang Torre No. 185 ng Meralco sa PaConcejales : G. Mamerto Anihin tay-naRIlog ay kamuntik nang mabuwal dahilan G. Esteban P. Garcia G. Manuel Resurreccion sa pagka-uka ng baha ng Ilog Tanay sa iupang kinatitirikan. G. Pastor Pefiaranda G. Alfonso Berdan Nang buwang Noviembl'e, 1934 binakul'an ng G. Teodoro Barrera bakal na rejas ang ~olar ng palengke sa dakong Tenientes del Barrio-Distrito No.1: presidencia at dakong Daya 11a dumadatig sa G. Gavino Matela at G. Arcadio Piguing. c81'zada. Sa loob narnan ay binakuran ng alam-

.l.1NG TANAY SA LOOB NG TATLONG S1GLO

breng may tinik. Ginamit dito ang mga batong siHar na tinastas sa lumang bahay paaralan. Nang ika 15 ng Diciembre, 1934 ipinatibag ng Concejo Municipa'l ang alcal1tarilla sa tagpo ng Calle Bayani at Calle Katuil'an sapagka't mapanganib sa nangagdadaang sasakyan. Sang-ayon sa Civil Register ng 1934: Ang bilang ng kasal ay 41; Ang bilang ng ipinanganak ay 271; Ang bilang ng namatay ay 184. Nang ika 22 ng Enero (vispel'as ng Pista ng Bayan), 1935 ay l1asunog ang "Cine Natin" sa Plaza Rizal at nadamay ang Iimang bahay. Ang pinagbuhatan ng apoy ay sa aparato at nagningas kaagad ang mga pelicula. Kapul'i-puri ang ipinamalas ng maraming taga ibang bayang namimista na tumulong sa tagal"ito sa pagpapatay ng apoy. Nang ika 15 11g Febrero, 1935 ay tumanggap ang municipio ng sulat ng Supervising Teacher na ibinabalitang ang municipio'y tatanggap ng halagang P4 1870.00 sa Natonal Relief Board na ipagpapakumpuni sa ruga kasiraan ng Tanay Elementary School No.1 sa Guha at iba pa na totoong nasalanta ng bagyong .nagdaan noong Octubre, 1934. Nang ika 28 ng Febl'ero, 1935 ay pinabayaran ng Concejo Municipal ang mga .tagapagmana ni G. Francisco Piguing ukol sa lupang nakuha ng municipio sa pamamag-itan ng expropriation proceedngs na naging kal'ugtong ng Calle Katuil'an sa patungong Wawa. Nang .buwang Febrel'o, 1935 ay nagpl'esupuesto ang Concejo Municipal ng halagang P913.07 ukol sa ibabayad sa mga pozo artesiano na ginawa sa panahon ng nakal'aang administracion. Nang tag-araw ng taong 1935 ay naglagay ng alulod na pangsamantala 0 provisional na padaluyan ng tubig sa bahagi ng kanal ng Sa1ang Matanda na nash'a ng bagyo nang Noviembre, 1934. Ang ginugol na salapi'y ambagan ng mga magsasaka at iba pang mamamayan. Nang ika 9 ng Mayo, 1935 ay nakuha ni G. C. V. Concepcion ang subasta ng pagyari ng bahay paaralan sa Guha na nasira ng bagyo, sa halagang P4,250.00. Nakapagdagdag pa ng isang silid na cemento concreto sa nasabing bahay paaralan. Nang ika 14 ng Mayo, 1935 ay ginawa ang pagboto ng ruga manghahalal sa plebisito ukol sa pagsang-ayon 0 pagtutol sa Saligang Batas (Constitution of the Commonwealth of the Philippines) na pinagtibay ng mga Delegado sa Constitutional Convention nang ika 8 ng Febrero, 1935, at sinang-ayunan (approved) 11g Presiden~ te Roosevelt ng Es,tados Unidos nang ika 23 ng Marzo, 1935.

Sapo) sa buwang Junio, 1935 ay ginawa ang pagsukat sa mga barrio ng Sampalok, San Andres, Mamuyaw, Kuyambay, Laiban, Tinukan at Daraetan, ng Kawanihan ng mga Lupain (Bureau of Lands) na ang lupang may 5,374.7290 hectarea ay binahagi sa 535 lote. Tumagal ang pagsusllkat hanggang Dici~mbre ng taong 1936. Sa panahong ito (1939) ay nuvrami pa sa ?nga loteng nasabi ang walang nag-aangkin 0 naghohomestead dahilatn sa kawala-n ng rnabuting daan mula sa bayall hanggang doon. Dahil sa nasira din agad ang kanal na provisional ay nag~atag muli ang mga magsasaka; nagpaJagayan ng cemento; at pinangasiwaan ng Pl'esidente Municipal Masilang ang pagpapaga\Va. Nang ika 21 ng Agosto, 1935 ay tinanggap I1g Concejo Municipal allg abuloy l1a P200.00 I1g Junta Provincial l1a ukol sa pagpapakumpuni ng mga sa1a at kanal. Nag路abuloy din si Abo. gada Emilio de In Paz ng mga kahoy at iba pang gamit sa kana I na pangsamantaia 0 provisional. Nang buwang Agosto, 1935 ay burn iii ang municipio ng mga escopeta. Nang ika 17 ng Septiembl'e, 19~5 ay ginawa ang halalan ng Pl'esidente at Vice-l'residente ng Mancomunidad de Filipinas (Commonwealth of the Phil~ppines) at ng diputado ng Asamblea Nacional. Lumabas ua unang Presidente at VicePresidente ng Mancomunidad de FiliiJinas sina Kagalang-galang na Presidente Manuel L. Quezon at Vice-Presidente Sergio Osmelia. Sa rnahigpitang laban all para diputado sa Ikalawang Pm'ok ng Rizal ay tinalo ni Abogado Emilio de la Paz si Abogado Ruperto Martinez. Nang ika 31 ng Octubre, 1935 ay tinanggap sa Tesoreria Provincial sa Pasig ang halagang P4,OOO.OO na fondos de gasolina ukol sa pagpapatnloy ng paggawa sa Daang Tanay-Sampalok. Nang ika 15 ng Noviembl'e, 1935 ay turuungo sa Maynila ang Concejo MU11icipal at maraming mamamayan at sumali sa parada at nanood ng INAUGURATION OF THE GOVERNMENT OF THE COMMONWEALTH OF THE PHILIP-

PINES, at pagsumpa ng Kagalang-galang na Presidente Manuel L. Quezon at Vice路Presidente Sergio Osmefia, na ginawa sa harap ng gusali ng Legislative Building. Nang buwang Noviembre ay ginawa ang dagdag na Shop sa paaralan sa Guha. Nang ika 15 ng Diciembre, 1935 ay alinsunod sa "Huwarang Ordenanza" ay linagyan na ng Concejo Municipal ng impuesto municipal ang maraming hanap-buhay at palakaya dito. Nang taong ito, 1935 a路y linagyan ng katnig na sahig na kahoy ang pinakamakipot na Iugar ng Calle Wawa at pinalagyan ng halang ang pampang doou. Aug ka1'8mihan sa ginamit na

.ANG T.AltAY SA LOOB NG TATLONG SlGLO

kasanglmpan ay galing sa tulay na sinh'a ng haha. Nang mga panahong ito, (1935) ay sumiglang labis ang mga manunuklas ng mina at halos lahat ng kabundukan dito sa Tanay ay nahana~ pan, at maraming lugar ang ipinagharap ng so~ licitud ng "mining claims". Marami din mga tao ang nagpaupa sa isinagawang mina sa Angilo (Angelo Mining) at sa iba't iba pang lugar na pinaghukayan. Nang taong ito'y nagbili ng bigas sa bahay pamahaiaan. Sang-ayon sa Civil Register ng 1935: Ang bilang ng kasal ay 26; Ang bilang ng ipinanganak ay 225; Ang bilang ng namatay ay 183. Nang ika 11 ng Enero, 1936, nanaog ang Pl'Oc1amation ng Kagalang-galang na Presidente ng Mancomunidad Filipina na tinatawagan ang kabataang may 20 taong gulang ng taong 1936 na magpatala ng pan~lan sa municipio para sa pagaarai ng pagsusundalo (military instruction). Ang mga ullang trainees na napili ay ito: CLASS-A

Papasok ng buwang EneJ.路o: Benito Rayta, Julian Ritol'ia, Euiogio Federizo, Silvestre Peiiara, Delfin Ramos, Tomas Macaru!ay, Policarpio Cererio, Elpidio Nito, Juan Catuira. CLAss-B Papasok ng buwang Julio: Gerino Yujuico, Miguel Lical'te, Julio Viray, Eleuterio Benavides, Elceal'io Mendoza, Felipe Melendl'es, Cirilo Sibaut, Eladio Gutierrez, Pedro Candelaria, Lorenzo Paulos, Jesus Catahimican, Felix Custodio. Nang buwang Febrero, 1936 ay ang Lupon ng Kabinataan at Kadalagahan ay nagkaloob ng roga ilaw na pangbabala ng bagyo 'l1a ilinagay sa torre ng simbahan. Ang pangu!o nila noo'y si G. Felicisimo Catuira at Tagaingat-yaman si Bb. Leovina M. Bendana, Nang Junio at Julio, 1936 ay pinagbuti ang Shop sa Guha. Nang Agosto at Septiembl'e ay ginawa ang garden house sa Guha. Nang ika 23 ng Octubre, 1936 nanaog ang batas (C. A. No. 85) na nagJalagay ng Provincial Agricultural Supervisor sa lalawigan at Mu~ nicipal Agricultural Inspector sa bawa't PUl'ok. Ang unang nalagay dito sa Tanay sa tungkuling ito ay si G. Benito Aterrado nang ika 6 ng Sep~ tiembre, 1937. Nang ika 26 ng Octubre, 1936 ay gi113wang State Police ang dating Policia Municipal 11a ang pamamahala dito'y inalis sa kamay ng Pangulong Bayan 0 Alcalde. Nal1g ika 18 ng Noviembre, 1936 ay nanaog

aug batas (C. A. No 199) na ipi nagpaliban aug paghahaiai ng mga punong bayan na dapat sa~ nang gawin nang ika 1 ng J unio, 1937. (Kaya't nagpatuloy ng panunungkulan ang Concejo Municipal ng Jampas sa Julio 15, 1937 na dapat sanang kanilang katapusang ara\v.) Nang taong 1936 ginawa na naman aug TanaySampaJok Road. Nang taong ito, 1936, ay naglagay din ng mga alcantarillang tubong cementa sa ilang panig ng bayan. Gayon din nagpatabon sa Hang ruga calle. Nang Julio hanggallg Noviembre, 1936 ay ginawn aug bakod 'ng paaralan sa Lual (Tanay Elementary School No.2) na aug dumadatig sa daan ay gina wang cementa na may rejas na bakal-at binago aug ayas ng "Tanay Revolutionists Monument," at ang ginamit nn saiapi ay yaong noon pang 1930 ay iniuukol sa pagbili ng lupa. Nang ika 19 ng Noviembre, 1936 ay nalagay sa Baras na Juez de Paz si G. Manuel Lugo at aug nalagay ditong kahalili niya ay si Atty. I rineo V. Bernardo. Nang buwang Diciembre, 1936 ay ginawa ang mga sewage system sa paaralan sa Guha (Tanay Elementary School No.1). Nang taong 1936 l1agkaroon ng Post Office Money Order dito sa 'fanay. Nang taong ito'y nakabahagi ang municipio ng halagang P439.50 ukol sa "mining claims," at sakaf malak i ang nasingil sa arni1laramiento dahil sa Batas na nagpapahintulot ng hulugan, bayaran lamang ang sa taong kasalukuyan. Ang sa documento ng mga kalabaw, kabayo't baka ay lumaki rin ang nasingil dahil sa mayroong mga constabulario na nag-uusig sa mga may-ari ng rnga hayop na walang documento.

Sang-ayoll sa Civil Register ng 1936: Aug bilang ng kasal ay 42; Ang bilang ng ipinanganak ay 271; Ang bHang ng namatay ay 154. Nang ika 1 ng Enel'o, 1937 ay tumigil na ng pagpapaJakad ng mga buses at trucks ang TryTran sapagka't pinaupahan (lease) nito ang linea nila sa Raymundo Transportation Co., Inc. Hindi nalaunan at isinara ng Try-Tran ang of icina nito sa Plaza Rizal, Tanay. Nang buwang Febrel'o, 1937 ay ilinagay na maglilinis ng mga lansangan at maghahakot ng buhangin si Federico Jesuitas. Nang ika 17 ng Febrero, 1937 ay nabuwalan ng malaking kahoy si Andres Ventura sa sitio ng Malabitoc, barrio ng Mamoyao, Tanay. Ang nasawi ay isang manggagawa sa Rizal Gold Mining Company. Nang Febrero at Marzo, 1937 ay ipinakumpu11i ang daaug bago sa Wawa na nagmumula sa dulo ng Katuil'an.

ANG 1'.:1N.LI.l' .','.1 LOOD NG 1'.d.'] 'LONG fiLOLO

Nang ika S ng Marzo, 1937 ay tinanggap sa Tesoreria Provincial sa Pasig ang halagang P15,000.00 na tulong ng PamahaJaang Nacional sa pagpapagawa ng Daang Tanay·Sampalok na nakuha sa tlliong llg Diputado Emilio de la Pa'.!:. Nang Marzo, 1937 ay sinapulan ang pagbabago (remodelling) ng kayarian ng gusali ng Bahay Pamahalaan (Presidencia). Ang nama· hala at nangasiwa sa paggawa ay si Presidente Masilang. Ang nagugol dito hanggang Diciembre, na wala pang mga panambil, wala pang ayos ang tanggapan 11g Jefe ng Policia, ng Pl'esidel1te ng Division Sanitaria at ng mga bilangguan ay umaabot sa halagang 1'4,272.22. llinipat muna ang mga tanggapan ng Municipio sa oficina ng Raymundo Transportation Co., I nc. sa Plaza Rizal. Nang ika 30 ng Abril, 1937 (Viernes) ay gi· nawa ang plebiscito ukol sa pagboto ng mga ba~ ba i. Ang mga mamamayang babai na may gu· lang na 21 taon a maJ1igit ua naninirahan dito ng 6 na buwan 0 mahigit at may karapatan 11a makaboto kung siya'y lalalsi, sang·ayon sa kalukuyang batas sa halalan ay nagsiboto. Halos sang.ayon lahat sa pagboto ng mga habai ang nangagsiboto dito. Nang ika 7 ng Junio, 1937 nagbigay ng unang tubo (dividendo) ang Rural Credit Association dito simula nang matatag ng 1920. Nang ika 10 ng Junio, 1937 ay nasaktan sa pagpapaputok ng dinamita sa paggawa ng Tanay· Sampalok Road ang dalawang manggagawa. Nang ika 16 ng Julio, 1937 ay dapat sanang mahalinhan na ang bumubuo ng Concejo Municipal alinsunod sa Batas bilang 3870, subali't dahil sa bagong batas (C. A. No. 199) ay sila'y manunungkulan pa hanggang katapusan ng Diciem· bre, 1937. Nang ika 20 ng Agosto, 1937 nang mag·iika 8 ng gabi ay sumagi ang malakas na lindol ns sinundan ng ilang mahihina. Maraming tindahan ang napinsala dahil sa pagkabuwal 0 pagkabag· sak ng mga paninda 0 lalagyan nito ua ilOna· basag ng mga bubog. Ang bubong _ng simbahan ay nasira, at sa boong bayan ay anim na tao ang nasaktan, na ang lima nito'y nabuwalan 0 nabac-sakan ng aparador 0 ibang kasangkapan at ang isa naman ay sa pagkasindak ay nagtaJon sa durungawal1 na !'liyang ikinasakit niya ang pagkahulog. Nang ika 5 ngo Septlembre, 1937 ay pinagtibay ng Concejo Municipal ang pag-uukol pa ng panahon upang pag·aralm1 ang. llsapin .ng Haciel1. da ng Tulay. Nang ika 15 ng Septiembre, 1937 a5' .liariaog ang batas ukol sa halalsn ng mga pUllong-lala· wigan at punong-bayan (C. A. No: 233) at <lito'y binago na ang tawag sa Pangulo at Ikala-

wang Pangulong Bayan na Presidente at VicePresidente Municipal, ai tina wag na silang Alcalde at Vice·Alcalde 6 Mayor at Vice-Mayor. Nang ika 19 ng Septiembre, 1937 ay hinatuIan ng Juzgado de Primera Illstancia ang usapin sa p'a gkamay-ari ng Hacienda ng Tulay (Case 919 G.L.R.O. Record 4258) na inalis sa hukuman ang usapin (dismissed) ua hindi nagkaroon ng vista, sa dllhilang hindi handa ang solicitan· teng municipio para sa vista. Nang ika 9 hanggang ika 22 11g Septiembl'e, 1937 ay ginawa ua naman ang garden house ng paal'alan. Nang ika 22 ng Septiembre ay tinanggap ang halagang P2,OOO.OO na tulong ng Pamahalaang Insular ukol ISa bahay paaralan, alinsunod sa Batas na C. A. No. 67. Noong ika 3 ng Octubre, 1937 ay ang mga tauhan l1g State Police sa pUl'ok na ito na binubuo ng mga municipio ng Antipolo, Teresa, Binangonan, Cardona, Morong, Baras, Tanay, Pililla at Jalajala, ay nagpisan dito sa Tanay sampon ng kanilang Capitan upaug magsanay (ejercicio). Nang ika 29 ng Octubl'e, 1937 ay ang Jefe ng Policia 0 Detachmenl Commander na si G. Edil· berto Cautivo ay llalipat muna sa Baras at ang ukol doon na si G. Liborio Ocampo ay siyang nadala dito. Nang ika 5 ng Noviembre, 1937 ay ang bang· kay ni G. Cecilio Redusta ay natagpuan sa Amu· sawan na kaniyang kinamatayan. Nang ika 15 I1g Noviembre, 1937 ay nanaog ang batas (C. A. No. 238) lla nag-aalis ng buwis na Cedula Personal at nagpapatawad sa lahat ng moroso sa buwis na ito. Nang ika 23 ng Noviembl'e, 1937 ay tinanggap ang halagang Pl,500.00 na inutang sa Pa· mahalaang Insular ukol sa pagpapagawa ng paaralan. Nang ika 24.. ng Noviembre, 1937 ay natatag dito sa Tanay ang "Troop No. 760 of the Boy Scouts of the -Philippines" na ang bumubuo ng unang Local Committee ay itong sumusunod : Members:

Mr. Simeon Bendana y

Reyes Chairman :

Mr. Pio Porciuncula MI'. Alfonso t Fornilda

Scoutmaster:

Mr. Elviro Casuga

Executive. (T. E. S .):

Mr. Patricio Carlay

District Commissioner: MI'. Monico "Mateo. N·a llg Noviembre, 1937 ,a y ginawa ang kulu· ng'all ng n'l'ga bnboy sa palengke. Nal)g ·ika 8 ng Diciembre, 1937 ay pinagtibay ..!l!l.g ~~as na C. A. No. 240, na doo'y ang Tanay

ANG TANAY SA LOOB NG TATLONG SIGLO

ay pinagkakalooban ng haJagang P2,OOO.OO ukol sa pagpapagawa ng paaralan.

Nang ika 14 ng Diciembre, 1937 ay nagkaroon ng halalan ng mga tUllgkuling Gobernador, mga Vocal ng lalawigan at ng Alcalde, Vice-Alcalde

at mga Concejai sa bayan. Ang bilang ng Precinto Electoral ay apat (4). Sang-ayon sa Civil Register ng taong 1937: Ang bilang ng kasal ay 51; Ang bilang ng ipinanganak ay 307; Ang bilang ng namatay ay 13l. Sa nalolooban ng panahon ng Pangulong Ba-

yang Pastor Masilang ay ang rnga "Dona" ay nag-abuloy sa pagkukurnpuni ng kanal ng Salang

Matanda.

G. SIMEON BENDARA Y REYES t Enero, t 938 hanggang sa sinululat ito.

Nang ika 1 ng Enero, 1938 ay nagsimula ng panunungkulan ang bagong Concejo Municipal na binubuo ng mga sumusunod: Alcalde: Vice-Alcalde : Concejales:

G. Simeon Bendaiia y Reyes G. Juanito Yujuico Dr. Mamerto M. Anihin, G. Segundo Fulgueras, G. Pastor Pefiaranda, Gg. Martiana P. Catolos, G. Pedro Santos, at G. Melecio Reyes.

Tenientes del Barrio : (AtIU ukol sa 1IIgQ bordo sa bundok ay ' Ul lj. 7Ig tMUlga!}.)

At sa panahon din ito'y ang salaping nati1'3 pa sa mga "Dona" nang 1928-31 at llg mga "Dona" nang 1931-32, ay ginugol sa paglalagay ng salang alambreng~lala at bato sa Salang Bata na matagal din namang pinakinabangan.

Plaza Rizal, M. H. deL Pilar, Ibaba'w ng Gabihan, etc.-G. Mariano Timtiman at G. Dionisio F. Cruz.

Nang ika 31 ng Diciembre, 1937 ay ganito ang katatayuan ng utang ng Municipio:

Aldea.-G. Buenaventura Catameo at G. Vicente A.par.

Utnng nn pinngdn tnnn ng t1dniinistl:neion nn . .......... . ito .. Bngong utnug ng ndministl'ncion IV1 ito

Distrito No.2: P5,758.92 1,500.00

P7,258.92

K al)uolln Utnng nn naba:yaran ng ndministl'acion na ito sa loob ng tntlong tnong mnhigil; ...

2,136.60

Utang na hindi pa baynd bago UffillpO ang sllmunod nil ndministl't1cion ,....

'P5,122.32

P5,122.32

Sa kabang bayan ay may naiwan gaya ng sumusunod:

K.nbl1onn ....... â&#x20AC;˘.. . .' .

Malaya, Daong, Malinta, etc.-G. Adriano Berdan at G. Pablo Ilustre.

Kuyambay-G. Narciso de la Sada at G. Demetrio Anito.

Sa loob ng tatlong taong mahigit ng administracion na ito ay nakapagbayad ang municipio ng P591.58 nn tubo 6 iuteres sa utang.

Inn ..... . F on do ng cemcnterio

Bayani (Ilaya), Rawang, Kalina-wan, etc.-G. Juan Sicosana, 2Q, at G. Cecilio Pefiueco.

Mag-ampon, Hanungan, HaJ.ang-1w..-Gubat, etc. -G. Domingo Catampatan at G. Jose Boloran.

1'5,042.32 80.00

N.nlnbi ng ipngpapn-registl'o 0 ipngpnpnsukat ng lupa ..... Nalabi sa iniuukol sa bahny pnal'nlnn Bagong kauutang sa Gohicrno Insular Tulong (I nsulnr aid) ng P amahalaang Insular para sa ipngpnpagawn ng hnhay paara-

Katipunan, Bukal, etc.-=-G . Gelacio Bandoma at G. Bernardino Pel'ando.

Distrito No.3:

Ang utang na ito'y ganito ang ayos: Utang sa Gohicrno Insular ... Utnng sa Gobicl'no Provincial

Distl'ito No.1 :

.05 .99 1,500.00

MamuyaÂˇw -G. Gabriel de 1a Cruz at G. Dionisio Delarei. San Andns-G. Eulalio Clemente at G. Loreto Anayat. . Tinukan - G. Brigido Bueno at G. Cipriano Anayat. Distrito No.4: A . Flo1'es, Bathala, etc.-G. Marcelino Samonte at G. Uldarico Pagalunan.

2,000.00 223.99

Nueva, Tumiyaya, Sampin'o, etc.-G. Arsenio Macarulay at G. Felix Bendaiia.

.pa,725.03

Sarnpalok-G. Lucio San Pablo at G. Felipe Resurreccion.

ANG DATI AT KASALUKUYANG GUSALI NG PAMAHALAANG BAYAN NG TANAY

" \

.lll[} IW illI Iwlilf(1 II!I urr[j It!JOS II!} glmlli 11f} paUla/HI/Will IIfUlg hiudi pu il/(lII!}os.

(/il" ullg

IWIIIIY

Aug piut/aml/IIIII lIilQ'y 1100119 {tayo

fjlllmlill!} bliloy /llIg ufl/(wgk«s, hierro guluulli;:udo mly UIIUOll9 Ilf UU/Olly Sillilf allg moa PII/ll!iuhlll uoolly

1887; gimWJfOlg IJfl{it:r

IIlI

uulo illig la/WI II[} silollg, lil/ugyull II[} sllqllisallli

(If

"'UII billl'o/(l1l9 hrtJis !WOII!) 1893; {imlaY!!1I

JIg UUicOl. 11011119 1912; pillut/ugliu[j(w fll pi/w/aki 1100119 192J; bil/ugo WI!) u!JQs II!} lut/coll I/()IIII!! 1!)32; pilla/11II5, piuukn. pilllll

/19 CI!IIlI'II/0 (II bjll?J.~o (my (r!los (rc/lIO(lel/ad)

•111Y

1/(1.</1

kllllltll 119 !/Ily u!Jos 11911!JOII (C;IIt1l/y

)/oollg 1937; III lilwY!JuI/ 1If) IIIfJCI ]Jlllwmuil lUI lisil 1I 0011f} 1938 .

(I,'(l1l'

119 61UJro J 1940) lIy P ...1.llAll "IL..:IANG BAr.tl.\'

(l'JUBr.;.\'..:I J~

PRb'SIDt.'SCfA) SO Rll'.AXe; T.IS..:lr.

ANG MGA PAMUNUAN NG DALAWA NG PARTIDOS POLITICOS MGA LAPIANG " NACIONALISTA ANTI" AT " DEMO CRATA "ANTI" WA NG SILA'Y MANGAGKAISA

( KUllA NO TAONG 1934) NAI\.H"PO SA

/"'.:JPAG: Ally. Prol(l eia Am-ull(Jy fli Felipe Clllol(l.~.

UN .tiNe; Fr. 1N A ¥: Solero l'ofcillllcula, PiQ Jfeleudres, SimeoJI B elld/llia !} ne!}cs, L orellzo A. RII!lw.~, ./1I11ulI 1'("11/11110, BOII;(II(1io iJl(II.ieu;;o, Pas/or l1/asil(!IIY, ]>a/";e;o Jal"iu, a/ Dllllil)/ RIII/H1S. I/{ A I~A IV A,\"(; }lA N A1" J/,ada.

.1/lIr("c/" Bel·c/(OI, '1'codll lo Q.

1JCl"Il(JtlQ.~, RII{illo

RS!lIICl"l"!I,

,,/

'l'O/!l(lS

Il(.IJ'l'LO,YG IIAKAl": ralwlI(Jl Rcycs, MariullO F[OI·C':W, Pcdro OCl/Clfliw;CIIII, ..l\lItouillo Ip o.'/I(111, 1'co'.1ol"0 8M·rel·II, MClri(!1IO 01l1(1PII.8(1II, Jose Melelldres (1/ DellOIl nllllli.~III.

TANA Y AGR ICULTURAL COOPERATIVE ASSOCIATION BOARD OF DIRECTORS AND EMPLOYEES

SB.-l 'J'Bu: ,1 /1', J Q~'r: ni!!j(j, ,"'I,(·tt'/ar!J ; MI'. ~i !/l I'f!1I !'('I11/ll/ill , 1 re~idelll of Ow J]')lu'd; J1,., Jillitm Njervu, l/'cClsl/J"CI", UJld

,1/,..

JII/iO {JUIHPWlfI lI, {j (wkh.;r:p el",

S'l'AJYlJ l lru : ,1lcmUCI's-j)I". Leon C . .l/ <'i~l/dtes, .1/1'. J(j.~e .lIe/clIdre!!, J/r. l'io M. ]>OI'C;IIII(;II/(I (lI1(1 .lIr. Fcli.c CU/(I})III!((II.

AGRICULTURAL CREDIT CO-OPERATIVE ASSOCiATION .\N}.. L: . AL .b 01 CIO$c of

l~ l.NAN('L\L H1~ PORfr Hu :;i ll ('.~~ , J)ece mbel' 31, 103!)

Tob] Asset,;

l'O,'ii9.33

To!al Liabilities: UlJpaid SHlul'icl; &. Sundries Cllpitai Rloel;: Hesc]'\'c & Surpluses ........... ...•..

Dividends Pnynble Total

2,4-JO.OO 3,217.35 988.58

P 6,779.33

'J'olnl Colledioll hom ,Jan. 1. J!)~9 10 Dec:.. 31 . 19a!J Dil'i(lcnds Paid lip to Decemh,,!'

I' ]33.40

al,

10.':!1)

AC01'1lCcl Inlel'c:<l, Dec. 31 1 1939 on 101lns or I'G,72(i.12

I' 963.52

1,7913.87 1'4,530.00

A MOUNTAIN BARRIO SCHOOL-

1938

ANG PAARALANG BAYAN SA KUYAMBAY

KUYAMBAV BARRSO SCHOOL ~Ull.T(I038)

.11gl1 Jl ug-(lura/ !w KII!Jw,tI)U!J BurdQ ScTWQI sa ihllim 1/9 f/ /I/'QlIg J/r. Gnryo uio

~llmp(llol.;

Andres uy

fly

~ilJ(1

~'il1"

J l r. ,If ,,riUIIQ 8uII JIHO!. Mr. Llaulillu

.H r. Leo" lit!

A.~i:.<>

('I' ~' ': .

u/ ,1/r. F f' /i.,.

C (lI t!Jl II.~(W .

(;I/Ii!" "'(,~,

.III'. CeciliQ S t'pul"i(/o, .11,', .I//IlI!!", <II J/r. J{ "/" ciiJ

• JII Y IIUg ill 9 mYII

. I ny l/f/ y iu!1 1119(/ !I'O'O

.~{I

SOU

('",,,,,,.,,,i"IIII .

• llIy Pugiu//Illim IIfl 1'1111111.

J / (.ki!.:i1r1 .~u {llr/JU)l /U .~I

i1I ukil.. il« SU IUrlllt'/1II .~illu G. JOSE STA ..ll A RI A . (;. ,/[1.

U. SERGIO SOLLYO "I I:!lIIi!J(w9 IIIg(l ',/I,wrm ,lIwlI S(I PliO-

L I AN II / P I G ME 1.FJNDRI';:"",

'""im.

,.. <: z

ANG TANAF SA LOOB NG TATLONG SIGLO

Laiban-G. Marcelo Peiiarusta at G. Filomeno de la Carzada.

Da,7"Cwtatv-G. Benito de la Cruz at G. Arsenio Franada. Distrito No.5: Makabansa, Bayani (Libis) , etc.-G. Filomeno Calianga at G. Francisco Fulgueras. Banaag, DalislZIy, etc.-G, Emiliano Tanjuatco

at G, Tranquilino Benaliza, Distrito No, 6: P. But路gos-G. Pedro Amonoy at G, Sebastian

Vista,

Kalayaan, SU1lLilang. etc,-G. Eliseo Alcantal'a at G. Victoria Tanjuatco. Distl'ito No, 7 : Kabayan, Magh1lsay, etc, - G. Hermenegildo Fullado at G. Sebastian del Espiritu Santo.

Wawa-G. Donato Sacramento at G. Domingo Esquillo. Nang ika 1 ng Enero, 1938 ay nahirang na Secretario Municipal ang dati na rin nanunungkulang G. Felix B. Castillo, at janitor-messenger ang dati rin si G. Flaviano del Rosario. Nang mga unang araw ng Enero ay linakad na agad ng Pangulong B2yanm Bendafia sa mga kinauukulan, na mabigyang tl1iong ang Tanay ukol sa kaniyang mga pagawaing bayan 11a nasalanta ng lindol at bagyo, at hindi nalaunall at naikuha niya ng patl1nay ng Ingeniero del Distrito na ang Home Economics Building at dalawa pang bahay paal'alan dito sa bayan ay napinsala ng halagallg P1,357.00. Nang ika 9 ng Enero, 1938 ay ipinasiya ng Concejo Municipal na ang Abogado Julio M. Catolos at ang Alcalde Simeon Bendana ay bigyang kapangyarihan sa mga paghahanap at pagsasaliksik ng mga matatandang kasulatan 0 kasaysayang may kinalaman sa bayang Tanay. Nang JIlga araw din ito ay h iniling ng Alcalde Bendaiia sa Supervising Teacher ng Tanay na yayamang hindi naipagbigay tanto sa mga kinauukulan ang pagkagiba ng paaralan at bahay-guro sa Kuyambay, sanhi sa nagdaang mga bagyo, f'.y yao'y ipatalastas niya, na isinagawa naman agad noon. Sinamahan ng Alcalde sa Kuyambay ang ingenierong sumiyasat doon. Nang ika 22 ng Enero, 1938 ay nabalik dito sa Tanay ang Detachment Commander (Jefe ng Policia) na si G. Edilberto Cautivo. Nang ika 30 ng Enero, 1938 ay ang Concejo Municipal ay nagpatibay ng isang kapasiyahang bumabago sa ngalan ng Calle Liwanag at yao'y pinangalanan ng "P. Burgos" upang maging ta-

gapagpagunita sa gagawing pagdiriwang ukoi sa ika 100 taon ng kapanganakan sa tinurang bay:mi, at doo'y isinasamo sa Kgg. l1a Secretario del In terior na ang naturang pagbabago ay pagtibayin. Sa araw na ito'y ang tinurang concejo ay gumawa rin ng kahilingan sa Asamblea Nacional sa pamag-itan ng Kgg. na Diputado Emilio de la Paz, upang pagtaanan ng halagang kailangall ang mga pagawaing bayan dito, gaya ng Daa ng Bukal, mga gusali ng paaralan sa Wawa at sa Ilaya, daan mula sa Wawa hanggang Guha, at sa pagpapatuloy ng Daang Tan ay-Sampalok-Daraetan-Infanta. Nang ika 23 ug Febl'ero. 1938 ay ang Concejo ay humiling pa sa National Relief Board na pag-ukulan ng tulong nito ang mga ibn pang gawaing bayang nanga salanta ng bagyo at Iindol, nn hindi nabibilang sa mga pagawaing bayang nasalanta na kasalukuyang pinaglilimi na 0 napagpasiyahan na ng mga kinauukulan at ng naturang Junta. Ipinatalastas sa concejo ng Alcalde na nang umaga ng araw na ito na naroon pa siya sa tanggapan ng National Relief Board sa Malacafiang, sa paglulumakad ng tulong na ipagpapakumpuni sa mga nasalanta ng lindol at bagyo, ay inihanda na doon ang isang cheque 0 warrant nn kinalalagyan ng haiagang P2,DOO.OO nn ipagpapakumpuni sa nasi rang patubig ng mga magsasai<a dito sa Tanay. Hindi lubhang na launan at isinagawa ang paggawa ng bagong kanal sa palanas. sa pamag-itan ng pagpapaputok ng dinamita upallg mapagdugtong ang kanaI Jla nasira at madaluyan ng tubig, Nang ito'y mayari ay huli lla upang magamit ng magpapanag-araw. Nang ika 27 ng Febrero. 1938 ay ang concejo'y nagpatibay ng isang kapasiyahang tumututoi sa mga hangganang nakalagay sa "Soi l Survey Map" ng lalawigang Rizal; at pinagtibay din nito ang isang kahilingan sa Director de Terrenos upang huwag isama ang Hacienda ng Banlik ng Municipio sa ipinareregistrong lupang estado na pinaghatihati upang maipamigay na homestead (Catastro) . Nang ika 27 ng Febrero, 1938 ay natatag ang Samahang MangduduIa at Manglilinang ng Sariling Wika na may ngalang "Bituin ng Wika". Ang mga pin uno nito'y ang sumusunod: Pangulo -

G. Primo Matienzo

Patnugot -

G. Daniel Santos

Pangalawang Pangulo Rosario Kalihirn -

G. Flaviano del

Bb. Feliza Arabit

Tagaingatyamnll -

Bb. Loreto Cuevas.

ANG TANAY SA LOOB NG TATLONG SIGLO

Nang ika 28 ng Febl'el'o ay sina Coronel Va~ tutol sa pagpaparegistl'o ni P. Lupo Dumandan leriano at iba pang matataas na pinuno ng Huk- sa mga lupang inaangkin niya sa mga barrio ng bong Pilipino ay tumungo sa Sampalok na ka- Kuyambay, San Andres, Tinukan, Mamuyaw at sarna ang Alcalde at ilang concejal, upang tu- Laiban. Matapos matanggap ng concejo ang alok na mingin ng lupang maaarillg paglagyan ng "cadre" pagyari sa isa't kalahating silid ng Tanay Eleo sanayan ng mga magsusundalo. Nang ika 4 ng Abril, 1938 ay sinang-ayunan mentary School Building No.2 na walang pin路 na ng mga kinauukulan ang ha\agang P4,500.00 tura sa halagang P4,800.00, ay hindi nalauna't na ibinigay sa Tanay ukol sa ipagpapatayong gina wa na iyon. Nang mga buwang Abril, Mayo at Junio, 1938 muli ng paaralan sa Kuyambay. Nang ika 8 ng Abril, 1938 ay inatasan si G. ay pinalitan 11g hierro galvanizado ang malaking Adriano Macatulad na sapoI sa ika 11 ng sina~ bahagi ng bubong 11a dating tisa ng Simbahan na bing buwan ay manunungkulan sa Tanay na nnpinsaia ng lindoL Nang ika 13 ng Julio, 1938 ay ipinasukat na pangsamantalang Tesol'ero Municipal hanggang namamahinga aug tesorerong G. Julian A. Nierva. ang dalawang lupa na paglalagyan ng paal'alan sa Wawa at paaralan sa Ilaya. Nang ika 14 ng Mayo, 1938 ay tinakpan ng Nang ika 31 ng Julio, 1938 ay muling gurnacemento at kinabitan l1g isang bombaug salukan wa a,n g concejo ng kahiiingan ukol sa pangpang ang bal-on sa Calle Bayani na nalabas sa pagna nasisira ng ilog. tutu wid ng karsada noong unang panahon. Nang buwang Agosto ay isillagawa aug pagNang ika 29 ng Mayo, 1938 ay pumayag ang yaring muli sa Home Economics Building at ang Ingeniero del Distrito na ang mga pinuno na sa pagkukumpuni ng dalawang bahay paaralan; at Tanay ang magpagan~ sa pagkukumpuni ng na- sinapulan na din ang paggawa sa itinatay:ong sirang Home Economics Building at dalawang bahay paaralan sa Kuyambay. bahay paaralang nallga'seseguro subali't sa ila. Nang ika 13 llg Septiembre, 1938 ay hiniling lim din ng pangangasiwa ng naturang ingeniero. ng concejo na ang Presidencia at ang palengke Nang ika 1 ng Junio, 1!138 ay bumalik na sa ay mapaseguro. panunu:vgkulan ang tesorero~municiPal na si G. Nang ika 15 ng Septiembre, 1938 ay ang dalaJulian A. Nierva. wang Junta Provincial ng Rizal at Laguna na Nang buwan ng Junio, 19' 8 ay nagbukas sa kasama pati ang Alcalde Bendafia ng Tanay at Wawa ng isang paaralan ukol sa ika unang grado Alcalde ng Santa Maria na si G. Leon Real at iba at isa pa din paaralan sa IJaya ukol din sa unang pang mga pilluno, ay nagpulong dito sa Tanay grado. Ito'y kapllwa inilagay muna sa mga ba- ukol sa paghahangganan ng Tanay at Santa Mahay na inuupahan ng Municipio. da. Nang ika 12 ng Junio, 1938 ay' ang Concejo Nang ika 25 ng Septiembre, 1938 ay tinangMunicipal ay nagpasiya ng pag-utang sa National gap ang patalastas ng Director de Obras PubliLoan and Investment Board ng halagang P3I OOO.OO cas na sinasabing ang kahilingan ukol sa "River na maibili ng dalawang solar ng paa:ralan sa Oon1:lrol" dito ay pag-uukulan ng dapat na pagWawa at sa llaya. wawari upang mapasama sa rnga balak na itaNang ika 24 ng Junio, 1938 ay dumalaw dito tagubilin sa susunod na paggawa ng "Public ang Junta Provincial, kasama ang Diputado De . Works Bill", la Paz, ang Provincial Commander ng Hukbo at Nang ika 25 ng Septiembre, 1938 ay ipinag路 iba pang matataas na Pinuno sa lalavvigan. bigay路alam sa Policia ni G. Pio Bautista na siNang ika 26 ng Junio, 1938 ay tinanggap ang ya'y nawalan sa kaniyang pamamahay nang gasulat ng Kgg. na Diputado Emilio de la Paz na bing sinundan ng isang orasan 0 reloj at salaping nagpapatantong ang Tanay ay napagkalooban ng may P36.00. Asamblea Nacional ng halagang P10,OOO.00 na Nang buwan ng Septiembre, 1938 ay sinaputulong sa ipagkukum pllni ng patubig na kasam~ lang muli ang paggawa sa Daang Tanay~Sampahan ng mga taga Tanay (Communal Irrigation 10k. ' Alinsunod sa unawaan ng Alcalde at InDam), at P7,OOO.00 pa na tulong naman sa ika- geniero na pinarnag-itanan ng Kgg. na Goberpagpapatuloy ng paggawa ng Daang Tanay-Sam- nador. at Kgg. na Diputado, ay ang mga magpalok. sisigawa sa daang Tanay-Sampalok ay taga TaNang araw din ito'y tinanggap ang patalastas nay na lahat ang pagagawin, maliban sa. ilang ng Kgg. na Secretario del Interior na ang "State kailangan ng ingeniel'o, na gaya din ng ginawa Police" ay linansag na noon pang ika 24 nitong sa paggawa ng bagong kanal sa patubig na nabuwang ito at isinauli na ~a dating tayo na "fo- sira. Mula sa buwang ito'y ipinaatag din ng Iicia Municipal". Alcalde ang mga daang hundok, at ipinagawang Pinash'ahan din ngayon ng concejo ang pag- muli ang tulay sa Balimbing (Kay Ulistok).

A.N G

7'.dN.d.l~

S..d LOOB NO 7'...dTLONG SIGLO

Nang ika 21 ng Noviembre ay hiniling ng can· cejo na sapulan na ang pagkukumpuni sa mga patubig, ng halagang PI0,OOO.OO yayamang pa· tapos na ang tag-ulan. Nang ika 22 ng Diciembl'e, 1938 ay ang dalawang Junta Provincial ng Laguna at Rizai ay nagpulong sa Pasig, ukot sa paghahangganan ng Tanay at Santa Maria. Kaharap doon ang Alcalde ng Tanay at Alcalde ng Santa Maria. Nang taong ito ay napalagyan ng rnga panam· bil ang Presidencia, hierro sa itaas at tisa sa ibaba, at ang palengke naman ay napaJagyan ng bagong bomba. Sang·ayon sa Civil Register ng taong 1938: Ang bilang JIg kasal ay 36; AJlg bHang ng ipinanganak ay 255; Ang bilang ng namatay ay 191. Nang unang araw ng Enero, 1939 ay sinapu· Ian ang pagsesenso. Ang mga enumerador ay aug sumusunod: Municipal Superviso\-: G. Filemon T. Ramos; Ex-oficio Assistant wfunicipal Supervisor: G. Benito Aterrado, MUll. Agr. Inspector; Assistant Municipal Supel'visol': G. Justiniano Rosales; Enumerators: Bb. lues Catahimican, Bb. Regina Ramos, G. Leon Ka. Tongohan~ G. Rufino Custodio, G. Cecilio Sepulvida, G. Isngani Mariano, G. Paciano Evangelista, G. Sulpicio Peftueco, G. Leocadio Gaspar, G. Guillermo Melendres; Substitutes : G. Ponciano Solano at G. Pastoll Catahimican. Nang ika 2 ng Enero, 1939 ay hiniling ng Concejo Municipal na bilhin ng Pamahalaang Nacional ang "Hacienda Pinugay" upang pagbahabahaginin sa mga tao sa halagang pagkabili. Sa araw din ito'y ang concejo'y naglagay ng ngalan sa dalawang bagong kal'sada sa Kuyambay, ang isang dakong Amihanan ay "Calle Santa Ana" at ang isang dakong Habagatan ay "Calle Geronimo". Nang ika 23 ng Enero, 1939 ay pinasiyahan ng Concejo Municipal na yayamang sa taong papasok na 1940 ay ika tatlong daang taon ng bayang ito sa lugar Da kinalalagyan ngayon, ay idaos Da isabay sa mga araw ng pista ng bayan sa taong naturan, ang pagdiriwang na nauukol sa gayong pangyayari. Sa acta ng concejo ay isinama ang Pangkat na I II ng aldat na hindi nalilimbag ni Abogado Julio M. Catolos sa tuiong ng Alcalde Bendafia na "The Growth of a Philippine Town or the History of Tanay," na doon napapalaman ang kasaysayan kung bakit nalipat dito sa Iugar

na ito ang bayang Tanay noong taong 1640. Nang buwang Enero, 1939 ay pinag-ayos at ginawa ang mga tanggapan ng Jefe ng Policia at Dg Presidente ng Division Sanitaria, at ginawa ang mga piitan (carcel) na baka!. Nang ika 20 ng Febrero, 1939 ay hiniling ng Concejo Municipal sa Asamblea Nacional sa pamag-itan ng Junta Provincial na susugan ang Batas 574 Da ginawa ng Comision Filipina noong 1903 na kinapapatamnan ng hangganan ng Principe at Infanta na nakakukuha sa isang panig sa dating sakop ng lalawigang Morang 0 ng bayang Tanay noong panahon ng Kastila. Binanggit din ng Concejo na ang batas 118 naturan ay hindi alam llg mga kinauukulan at sa katunayan ay ang mga Concejo Municipal ng Tanay at Infanta noong 1937 ay nagpatibay ng isang pinaglakip na kapasiyahang nagsasalaysay na wala pang tiyak Da hangganan ang dalawang bayang Tanay at Infanta, na hindi rin naman nap una ng Junta Provincial ng Rizal at ng Tayabas. Nang ika 4 ng Marzo, 1939 ay dinala sa Bahay Pamahalaan ang isang tao na may sugat sa ulo dahil daw sa binataw ng I<aputol na kawayan sa lugar na malapit sa Harangan. Nang ika 20 ng Marzo, 1939 ay nagbitiw ng tungkulin ang concejal Dr. Mamerto M. Anihin dahl Ian sa siya'y nalagay na manggagamot sa "qharity Clinic" sa PiliIla. Nang buwang Marzo, 1939 ay sinapulan na ang paggawa ng Palaisdaan sa Suyok. Nang ika 4 ng Abril, 1939 ay isang taong nasisil'aan ng isip ang nanakit. Namatay ang isang tao at naglubha din ang isang babai. Nang ika 9 ng Abril, 1939 ay ginawa dito sa Tanay ang pagdiriwang ng ika 20 taon noong mga unang nagtapos sa Tanay Intermediate School. Nagkaroon siJa ng piknik, sayawan at palatuntunan. Nang hapon ng ika 15 ng Abril, 1939 ay ang Alcalde Simeon Bendana ay tumungo sa Infanta, Tayabas, at kinabukasan ay binig-yan niya ng isang salin ng Batas 574 ang Concejo Municipal sa Infanta, sa pamag-itan ng kanilang Alcalde, upang matanto noon na mayroong tiyak na hangganan ang pag-itan ng Infanta at Tanay at nang huwag na muling mangyari ang gaya ng tinangka nilang isama sa kanilang censo ang mga tao sa mga barrio ng Daraetan, Mamuyaw at iba pa, sa pag-asa nilang yao'y kanilang sakop din, gayong ang Batas big. 574 na pinagtibay noong 1903 ay nagtatakda na ang hangganan ay dapat na maison pa sa gawing kanila kay sa naguguhit sa mapang niyal' i sa Bureau of Coast and Geodetic Survey, sa tapat ng lalawigang Rizal. Nang ika 17 ng Abril ay napahal'ap sa Concejo ang kapasiyahang bilang 406 ng Junta Pro-

_4.NG TANAY SA LOOB NG l'ATLONG SIGLO

vincial llg Rizal na pinapayagan ang pagbibitiw ng concejal Dr. Mamerto M. Anihin. Nang ika 8 ng Mayo ng 1939 ay naging Tesorero Municipal Interino dito si G. Marcelo de los Santos dahil sa ang Tesorero G. Julian A. Nierva ay ilinagay mUl1ang pal1gsamantalang "Travelling Deputy" lIg Tesorel'o Provincial. Na.ng ika 5 ng Junio, 1939 ay ang Concejo'y nagpah intulot na ang Secretario Municipal ay humanap ng mga salin ng mga I<asulatang nawawala 0 nawawaglit na di makita sa bahay parnahalaan, gaya ng mga ilang acta, mga kinahinatnan (resultado) ng halalan, gaceta oficial at iba pa, upang Iwng rnahusto ay maipa-encuaderna. Nang ika 9 ng Junio, 1939 ay si G. Alfonso Berdan ay nanungkol sa pagka concejal na nahi rang ng Presidente ng Pilil)inas bilang kahalili ng nagbitiw na si Dr. Mamerto M. Anihi n. Nang buwang Junio, 193!) ay nangyari ang dalawang nakawan: ang isa'y noong gabi ng ika 9, sa bahay ng isang bil1ibini sa Libis na nawaIan ng mahahalagang hiyas, at ang ikalawa'y nang gabi ng ika 10 sa 1,illdahan naman ng isang intsik sa Plaza Rizal, na nabuksan ang caja de hierro at nawalan ng reloj at P230.00. Nang ika 19 ng Junio. 1939 ay pinagtibay ng Concejo Municipal na ang P~35.19 ng Fondo ng Cementerio ay gamitin sa pagpapalaki at pagpapabuti ng Cementerio Municipal. Nang ika 1 ng Julio, 1939 ay nagkabisa ang bagong Codigo de Rentas Internas. Nang ika 3 ng Julio, 1939 ay ang Secretal'io Municipal, G. Felix B. Castillo, ay nagbitiw ng tungkulin, at allg naha1ili sa kaniya ay si G. Melquiades Bautista. Nang ika 3 din ng Julio ay hiniling JIg Concejo sa Director of Animal Industry na alinsu~ nod sa isang bagong batas ay maglagay sana sila dito sa Tanay ng palahian llg mga hayop. Nang ika 17 ng Julio, 1939 ay tumanggap ang Concejo ng sulat llg Diputado Emilio de la P az na ipinatatanto na ang Tanay ay napag-ukuJan ng P2,500.00 ukol sa ipagpapagawa ng isang bahay paaralan sa Wawa, at isa pang ganoon din halaga ukol naman sa ipagagawa rin bahay paaralan sa llaya. Nang ika 29 ng Julio, 1939 ay ginanap ang "Rice Planting Day" (Kaarawan ng Pagtatan im ng Palay) dito sa Tanay. Nang ika 7 ng Agosto, 1939 ay tinanggap ang sulat ng Manager ng National Loan and Investment Board na ibinabali tang pinagtibav na ng Junta Directiva nila ang inuutang ng Tanay na halag-ang P3,OOO.OO ukol sa ibabayad sa lupang pagtatayuan ng paaralan. Nang n{:l 26 ng Agosto, 1939 ay llagpuiong sa Pasig ang dalawang Junta Provincial ng Rizal

at Laguna at binigyan niJang kapangyarihan ang Alcalde ng Tar.ay sa tulong ng Ingeniero del Distrito ng Rizal, at ang Alcalde ng Santa Maria sa tulong naman ng Ingeniero del Distrito ng Laguna, upang siyang magkasundo sa paghahangganan. Nang ika 29 ng Agosto, 1939, upang maiwasan ang pabago-bagong pagkasuJat ng mga ngalan ng mga barrio dito sa Tanay. ay ipinasiya ng Concejo na ang dapat gawing sulat ng mga ngaIan noon ay ito: "Daraetan "Kuyambay" "Laiban"

"Mamuyaw" "Sampalok" "San Andres" HTinukan". Nang ika 12 I1g Septiembre, 1939 ay nalagay na pangsamantalang Secretario Municipal si G. L~on K. Tongohan hanggang sa ika 15 ng Octubl'e, 1939, sanhi sa pagkakasakit ng nanunungkulan noon na si G. Melquiades Bautista. Nang ika 23 ng Septiembre, 1939 ay nagpulong sa Tanay ang Alcalde ng Tanay na kaalakbay ang isang kinatawan ng Ingeniero del Distrito ng Rizal, at ang Alcalde ng Sta. Maria, Laguna, na kaalakbay narnan ang isang kinatawan ng Ingeniel'o del Distrito ng Laguna. Nagkayari sa paghahangganan na ang cl'oquis na iginuhit ng Alcalde Bendafia l1g Tanay ang siyang ginamit. Ang hangganang ito ay pinagtibay na ng dalawang Junta P rovincial, at hiniling na lagyan ng mojon ng Bur6 de Terrenos. Nang unang araw ng Octubre, 1939 ay sinapulan ang paggawa sa Suyok ng Limnological Station 11g Division of Fisheries, Department of Agriculture and Commerce. Nang ika 16 ng Octubre, 1939 ay nanungkulang muli ang Kalihim (Secretario Municipal) G. Melquiades Bautista. Nang ika 16 ng Octubl'e, 1939 ay ipinatalastas sa Concejo Municipal na ilinagay niyang Teniente del Barrio si G. Gregorio Garcia bilang kapalit ng namatay na si G. Juan Sicosana .. Ga.yon din nagpatanto ang Concejal Segundo Fulguel'as na i1inagay 'niyang Teniente del Barrio Sustituto si G. Il'ineo Bendafia, na makapalit ng namatay din na si G. Jose Boloran. Nang araw din ito ay pinasiyahan ng Concejo l\'Iuni~ipaI na ang idaraos na pagdiriw~ng ukol sa Ikatatlong Daang Taon ng Tanay sa kaniyang kinalalagyan ngayon, ay gawing siyam na araw mula sa ika 16 h anggang ika 24 ng Enero, 1940. Nang araw din ito ay nagpatibay ang Concejo Municipal ng isang kahilingan sa Secl'etal'io de Agl'icuItul'a y Comercio upang pigilin ang anurnang hakbang ukol sa pagpapatibay ~a mga homesteads at Free Patents na nasasaklaw ng "Hacienda de Tulay" yayamang hindi pa naman

ANG TANAl' SA LOOB NG T.A.TLONG SlGLO

tapos ang usapin, (Cadastral Case No. 40) ukol Sang-ayon sa Civil Register ng taong 1939 sa bagay na ito. (mula.\:!a Enel'o hanggang ika 31 .ng Diciembre) : Nang ika 19 ng Octubre, 1939 ay nabalik dito Ang bilang ng kasal ay 67 i sa Tanay ang Tesorel'o Municipal na si G. Ju~ Ang bilang ng ipinanganak ay 246; lian A. Niel'va. Sa araw din ito'y nalagay nn Ang bHang ng namatay ay 196. inspector ng palengke at clerk ng illgat-yaman sa Tanay si G. Emiliano Asuncion bilang kapaNang buwang Enero, 1940 na kasalukuyang lit 11g nalipat na si G. Ulpiano Reyes. sinusulat ito ay ang llagsisipanungkulan sa Tanay Nang ika 4 ng Diciembre, 1939 ay tinanggap ay ang sumusunod: 11g Concejo Municipal ang sulat ng Ingeniero del Alcalde-G. Simeon Bendafia y Reyes Distrito na ang gawain sa dalawang SaJa sa Vice-Alcalde-Abogado Juanito Yujuico Tanay ay 11ayari na at ipinahihintuiot pa, gaya ng hiniling ng Concejo, na ang mahigit sa P600.00 Concejales: ay mapamahaiaan ng mga puno sa Tanay, subaG. Segundo Fulgueras, G. Pastor Pei'iaranli't isasailalim sa pagpapayo at pagsisiyasat ng da, Gg. Marciana P. Catolos, G. Pedro Santanggapall ng Ingeniero. tos, G. MeIecio Reyes at G. Alfonso Berdan. Nang ika 14 ng Diciembre 1939 ay upang maSecretario Municipal-G. Melquiades Baukasunod sa palakad na "Social Justice" ay binatista wasan ang impuesto sa mga calesa, inalisan ng impuesto ang lahat na malliliit na palakaya sa Tesorero Municipal-G. Julian A. Nierva pangingisda at ang impuesto sa pahintulot sa Juez de Paz...-Abogado Irilleo V. Bernardo paglilibing ay inalis na sa mga tao na \valang palagiang hanap-buhay 0 ang lahat ng hindi daPl'esidente, 10.a Division Sanitaria - Dr. pat magbayad ng bagong "Residence Tax" at Leon C. Melendres mga alimpon nito. Ang Concejo Municipal ang Jefe ng Policia-G. Edilberto Cautivo nagbawas 0 nag-alis sa tinurang mga impuesto. Nang araw din ito ay nginalanan ang isang Supervising Teacher-G. Monico Mateo iansangan sa Sampalok (dak-ong Hog) ng "Cabo Principal ng Paal'alan-G. Enrique V. SanJulian" . tos Nang magtatapos ang taong 1939 ay nagkaroon ng apat na bagong clase ng paaralan, isa Municipal Agr. Inspector-G. Benito Atesa kabayanan, isa sa Kuyambay, isa sa Sampal'rado 10k at isa sa Laiban. Isa pang clase ang irtihaLivestock Inspector-G. LeOll Mencias. handang buksan sa Daraetan. Sa pakikipanayam at pagpapakita ng ban hay Ang mga Teniente del Banio ay iyon din nang aklat na ito sa mga pinunong kinauukulan, tatala sa unang araw ng Enero, 1938, maliban ay ang Philippines Historical Committee ay magsa dalawa ni G. Juan Sicosana 29, at G. Jose Bopapalagay dito sa Tanay ng tatlong ''historical loran na kapuwa namatay, na sila'y napalitan markers" 0 talaan ng ilang lubhang makabulunina G. Gregorio Gal'cia at G. Irineo Bendafia. hang pangyayari ukol sa naturang bayan sa isang hayag na lugal, bukod pa sa isa rin "marker" M ga Inspector ng Patubig: (palatandaan) na ilalagay naman sa Simbahang Sa Salang Matanda, kung tag-a raw : G. SeCatolico. gundo Matela at G. Sixto Porciuncula; Sang-ayon sa talaang ibinigay ng "CommisSa Salallg Matanda, kung tag-ulan: G. Pe. sion of the Census" sa Alcalde ng Tanay, ang bidro Catahimican at G. Gregorio Custolang ng tao dito sa Tanay ay ang sumusuDod: dio; Kabayanan 6,320 Sa Sa lang Bata kung tag-araw: G. Tomas 221 Daraetan .. Matela at G. Simeon Fernandez; 433 Kuyambay 354 Laiban Sa Salang Bata kung tag-ulan: G. Maximo Mamuyaw 262 Soriano; 302 Sampalok .. Sa SaIa sa Wawa (tag-araw lamang) : 194 San Andres 142 Tinukan Ang namamahala dito ay ang Lupon ng Mga Magsasaka sa Wawa nn binubuo nitong sumu8,228 Kabuoan sunod:

ANG T,AN.,dY SA

I~ OOB

Pangulo:

G. Santiago Santos na humalili kay G. ApoIonia Pefial'anda. Pangalawang Pangulo: G. Ponciano Dilagan ns humalili kay G. Justo Resurreccion. G. Domingo Mateo Kalihim : G. Saturnino Viray Tagaingat-yaman: G. Matias Vismonte, G. Mga Kagawad: Donato Sacramento, G.Pedl'o Catalos at G. Simeon de Guzman 118 nahalili kay G. Constancio Ramos. Taga-ayos ng Patubig: G. Emiliano Tesoro at Numerial10 na nahaliIi kina G. Silvestre Tentado at G. Felix Celles. Mga matanda sa Nayon:

So, sakop ni Conceja~ Segundo Fulg1U1'Q.S G. Gregorio Cuitiong, Daang Malinta; G. Alejandro Piguing, Simbakan at Bahay Sanglay; G. Francisco Tongohan, Simbakan; G. Domingo Berdan, Bahay Sanglay; G. Marcelo Berdan, Inasaran; G. Geronimo Reyes, Inasal'an; G. Domingo Dimon, Dagat-dagatan; G. Constancio Barrera, Benditang Tubig. So., sakop ni Conceial Pastor Pena1'anda G. Isidro Tesoro, Dalawang Kawayan; G. Leocadio Tongohan, Kay Kastila hanggang Tu-

NG TA.1'LONG SIGLO

lay; G. Claudio de 1a Rosa, Daang Kay Lanog; G. Damaso Penal'a, Daang Talaga; G. Tomas Matela, Inalsan; G. Mauricio Alcantara, Daang Rawang; G. Pl'udencio Catambay, Daang Rawang. So., sakop ni C01ICei(d. Melecio Reyes G. Alejandro Vasquez, Harangan at Lubigan; G. Marcelo Concepcion, Harangan at Lubigan; G. Juan Benalisa, Kay Bungaw hang-

gang sa tapat niya; G. Julian Berdan, Mula sa Sambal ng Sampiro hanggang sa Ibabaw ng HaJang-na-Gubat, kasama nito ang Sixto Porciuncula; G. Santos Bernados. Mula sa Sambal hanggang mala-lim na daan; G. Valentin Trinidad, mula sa Sambal hanggang malalim na daan; G. Teodoro Barerra, Kay Taiyan; G. Ramon Penaiver, Bayokyok; G. Francisco Jesuitas, Ibabaw ng Kay Taiyan; G. Severo Asuncion, Pagbarangka sa Bathala; G. Gavino Ramos, Pagbarangka sa Bathala; G. Domingo Macartilay, Balimbing; G. Gregorio Mawili, Kay Fante; G. Emigdio Macarulay, G. Benito Berdan, G. Leon Ramos, at G. Eutiquio Custodio, Pagbarangka sa Napatil'; G. Julian Catambay, Buong tapat niya; G. Lamberto Illasis, Tapat niya; G. Eulalio Penano, Sampiro; G. Felix Gimenis, Lawitan; G. Adriano Perando, Lawitan; G. Jorge Bernal, Buliran; G. F-Ioro Bernal, Bulh'an; G. Pedro Matawaran, Sampiro; G. Pablo Tongohan, Kay Utin; G. Segundo Estrella, Kay Utin; G. Arsenio Tica, Pagbarangka sa Bathala; at G. Andres Vicencio, Napatir.

Nang ika 3 ng Enero, 1940 ay pinagkayarian nina G. Julio M. Catolos (c/o Madrigal & Company), Alcalde Simeon Bendaiia at G. Floro A. Santos (c/o Philippines Free Press) na sila'y magsamasamang magpalimbag ng AKLA T na ito sa ilalim ng ngalang "CATOLOS, BENDARA & SANTOS, PUBLISHERS," at ipatala ang pagka may-ari (copyright) nila sa Pamahalaan.

HALINA SA TANA Y Tuln Ni PIO Y. BAUTISTA KlImng-unrnl lig "Class 191!l" "Tanuy Inlermediate School" IUllly har; UCIII!! kl,lill'llIIllgllu lakalll.bill; 11(1119 kill(lgllVi1tclII, Sa llll'y kallil strUW ay 1)uguuknilll/ IIClfIg mlllltillg Ylltliln 11119 sllrilillY (HI!)U",

PIlg.jigi!;

o 110119

l'ul/ld IlI1 111 ''1111111/;''9 /wyop S/I ulI/«klu/; Ally hiudi pug-limol, m{lY mllg(Jud<H'fj 'w"ka.~. 1';11911; yaollY mgtl ba/is IHI IIag·kulla

Pugkild/a·kitll'y

""'!)

(<ll!'u,

lIIay

dnyul,

AII9 IIIlIy duhll"fwlillg /illatag!u!J-lfI!I{ay .II ibollY Adarlltl ""Y IlIIis sa OU"III). l)i kf'J ihlk"it 11119 I"II(I.~ 11(, /(Ig/"y Nil itUIIo kll/agallY. "lhdillfl 811 1'lIl/lty",

Ito'y iSI1II9 bammy trmgil'fj plI/lIlllll,i /YilOllg mau/III/wl 1111 Lill!;(/. jig B(/;, AliU'-;w tig bu/is /.1 silUoy-pullyyubi Sa IImgkot 1II0'y gU/llk (ll/g ilw/w/ili. Likrls

biyaYII IIIWg Diyo$

Ifniyil

S{I

Su 1'f/lwy Ity /UIM"'g di ipiJl(Ig-/;Clil, .dllg lIIalHlt IIa Kurus SA Ell/mi lIa"y b"li.• DII/Wru,g pllllOllg 7'ek/o'y., .. sallll ma!! IwwIlIIgi.,~

Kllllg pista 0 _Uayo'y Ii.!' IfUIIIUltJ "11111>,11" .\'ngsisi-paligo, /IIn!J IIloi lit ~lfI, Damillg Ilagsi-~i!l{/"" (lTlO lliiigi Ily au'u SII IIw/,al If{! KII.·It~ IIlI IIwl'ng-hima/a. B(lyo lIIafJ.~i- fUllla!!, "Y mallgu!f!a-/ubil /JUJIIJ)Ollg lin kI~WllyUllg /lilly bwwl I/a lu/Jiy. Muy Mho)! II(/l/g 'feklu'l sn i.wJ.l'Y lIIa!l .</lI.il .-l y ipai-ill!flll, Ylllllalillg allg Iwi.•. Jl ugcwdully IUIltI Will, illyOllg "lamlwwlll.'

Jlyn IU/C))l-Ilibiy, nUl/fig III l!Ja'y billalak IIally

SII lltvig lIa gamil

IJ{lfUI/( · '''.

kllk/lllUIi

111.1119

In/m .•

If/ ilaw dflyilub,

Kllny -"II bllllf/nk 11111/1111/ II!I 'Illy /'(//'JltI"1{1I JJl/mwl'/I ,1/ 'Ol!! /JIU'III' IIIII, .l/1l.IIrony /.wbllll.qk(tio, II/ ba"i/ 1I/11/!1 !;1I]l""Y RM'JU!J Olll'II$-b"kll/ IH/!J kU/II'1 /(lII.'I!lII/IW. J/{/.~!lII!Ji.

Allg Tallay IlI'fy //(IlJIok sa biOIIIflIl!) .• ulil Mil!} 1Iog K(.k(lvllr, /l0!1 Llol/!J 1·lIbiy. BlllltOg IIIJ ,l[f'y"ilally .~I/ yalllml lAy "itik Nokiki-hiligi rill IWIlY Illbig lla gawil.

Dilo'y Il(Igdillimnli ""!J /m/MY. IIII!] """ .1{II.'«lIIg, lI ..... t.~i"g, alllls, /{Ibl/No III ." IIfI·II, J/glI IIWllllllllt"i/ 11.'/ I/IIIIglly/llll1kll SU]lugk(l't SillY UflJl III/IIg "'gIl IIwrflll/w.

Df/gal Pf/cific,,",, S/I 1109 LUII,,/ill _II 1/oy l~illll!t(III, II!} /lakiN-likim, Kaya bll'/ IIlill IIIIWY II/fllu,k kUII9 ilW' i llY . I IIy !lbod /lf1ll!J !l1I1Il11'!/ IIllhkillllb""y dill.

A/ 0119 "'9(1 bllyill, !.illyyiw, '''a/,ab,,/w'l SiloIl9-]JlI!J Q, gugn, kllmaksu'l I!(/I/yglllllll!}, . .1 / ay d(l!l!J1i at l/ilO, uu/illylUlI!} (/1 IIW(lY .1( 11111.'1 dfljlu"y vastoll, "'a"pm",', p"III(/.I/.

May-bllhat .•(1 IIlImi nmgpfI-lwugYIII/!J yil/to Hindi IUI/GUH'lliflll II(Hlg IIUlllimilllli/to, AII9 hll/umlllig /111/11.'1 a!1 //Iistlllallg g''''6 f{1,brllly lIag~III1/HI!I , lalulI!1 !JIIIIIII!/liko.

KIIIIg ,~II 1.:II/iuI/!JI"', III/II III/y klll,,{/~·.q/l Sa Iflhal IIIIIIy bllg;'l. (lY It"ll/''I/!J tutllll'" , Saks; i!llmg rali I/IIII!J {{fillfJ ~'IIIIIJW"" /)llIlIi /limy 1/(111(11011, hilldi lIasi.~irtl,

,1 Iwpll/ud 11/1 ,SU!lO/.: ul Hullmg-lw oGlIbu l .11!Ju l/ibdib nill!Jo 1m!) /IUlI/g /lug-iii-yul, P"!JZlsml, 1JU/flkol al ,~fI pIII/a'y S(wY/.:flJ) _it !llIIlIil su diglll(III!} J)(IIVIII!g balollg /(111(11,

Stl lIIay Billilillllll III 9/1/od 1'II!pilo •.1/ Balauk/i wi/ IIII, SHii!](I!/ III [(fI!}-rlbo, H/I/IIIY pll ally 111111199(1, kimlil/bCIII', pih, T""ill~ lUI II!) ba/allgll!! /II, IW!Jlim (lito.

l!Ju'y /.:lItibuY(IIIY dilo (lY IWm(I,'/fJII /1119 liping ilItliayo, (I/ing kantmll(II/, SII 1H1ro/.: KU.'I nUI-o'.1) muy IOll,g/':illY IItlkl/llIIlI '1'11.~11 '10 1Il'!1 pl/wil try poll/(~·a.IJ lWIII(III.

Sa m!)a b,,"dok dill "ullY "(IIW!! //u '!l11II .111"alllillY b{lfibag, /ahalw'y kay ;"11111, PIIWIIII9 '//IglII/-/HlI/do,,! 1/(lIIg PI/IO/-pllkYlltllll I'II!]kit III pflyl'-ldll.1J b,hinllirl 1IuJlik"llIlI.

Kww!/sa!/IJII ('/IIIIY P(lwulIg 1I11II!Jltlll11lMIJl katolOh{lllllllO riaput isa-aklat, I-ill sa /U])I1/I9 TIIII(I!) ay ma!I,ollg IwpuIZ/wd uBl/llI/igllY" I/1I"y IIIga Malayong IUlyl(l!lay,

](/llIg ikllw'y '"f1kll!J1I1 II{IIIY 1119(1 /w/ibufj FIlmti!.:. hill/lllul>lbo', 1JU/aklillg m(lrtlhas, Dagtll IIQO"!J kuhoy Ui/llIlgII'y iiI/pili At IIl1Jay dii',III, Oll!IM, ifill. pm1fJ'IIII/(-".

N(II/[J

J(a/)ltlldllkul'Y iUJ'y 1II11!JrUIIf) IJU/Ullf) uliJlf) Oill/O, buka/, pilak, "mIlI/YlllltS" guyou IPiI" P/lIIIIIIIIII ay "uwog mala kId du/al/giu Pnghl 'l l/lIsu.ri 1111'1 powang magag/lling. KUIlY ,~(I

hap/II'MIf}UII /I/!)O UN b"bu/iu!l

.MII/a Sft pag·liymu IIIIII!) ilS(tllg villi/til HlIlIgO(lIIg 1IIapu· l.:asa/ si.'ltl!t /IIamagapa, IIDayam"IJ allg siyal/g 1II1llllg flUolta-lIalldo At 1.:lIllIlollg-tlllolig .~II II/WI/WIlg galfa.

Nllplltir, SlImpCl/ok, hllll-ao {I!J 911.'/011 dill rllill 111101.'1 nrnl'o' !} di ka!J1I1I9 blUlykalill.

K1/lly SII l.:ugilillf)1l1l1 mly l'u/III!) isa lIll Pagka'i Illllwlt/yall ISII I/MIIII't 11MIllt pa, AIIO lIIyl.l. KIIS/illl 1I/111g tlito'y SlIl/llOl/pa J'ao1l0 "Bumlok TIIII-IIY" rti agad 1/tI1.:,,"a.

) (lOllY pi/opi/IIII 811 I/1I/lllIg, ]Jal/w/n, ' >'(III/piI'O, naroJlYII1l, Ilt,/imbi"y "I ,"·U/II. Nllyillg knragiWg(1JI su buki{Z ,ullIg IIllId/a l-arfllt'IIII.Q mislltI" 1111"9 8ipllg , liYIlYl1.

Sa "ivil.: 11ally IlIIlI1y /JaYII'!! illllll/gOIl dill Ai si Cavo Oo{lyo'y lI'IYlipiliO dakipil1, SII SO" Ferlllilldo Po'y ;lil/apoll9 /lUl/villY !)"ltil SII bil/l/~'111II9 J{lllilll1 ll11110 liltim.

Bllku(l Pi! sa riyu'y Illillg IIl11b/l-brik/ls Talillo /111119 moo SII b,IYII'y I/lIg-IIIIII!I' RII!}II'y ,wkll-u[os SII [awa ot IIHlS 811 9it1lU'!) rrwy i/09 J/(1I1{1 Im/Hly III In/w.~.

,1Iflllllllitlll.9 KlllYO'y II/II/wlil; III1/iHUt SIt/a III LuwlI/ IIIIIIg bayan, NllliOIll~lk IlIwg dll90 1(/llilIINVII't Run'allg Ally 1'm'{wgklmg B(lJo'y III1{}iIlO vivitayall.

,1I.Qtl ibll'l ib/m!} 1)(I/tlllgu,IJ ,WI .fJulnll /)ilo /1,1} lilliro" 1/fIlly lIIuflllllll HI!) J"'UYIIII. Sa btl/illg 1JIIS1WOt/ al pllllwmu/aku(/ :Ill y dalillf) lill'aJlYWtlllf), 11yo!Jo" II!J III IHllI/llfl.

Mllla}loS IIII.Q YII/o'l v{/ya'!J !/I.(I/ullylljJlI .I.IJ si CIIVO Godyo'y vlllluliik 1111 kllsa, Di IIloflll IWIJIllaVl1ll si!)II'Y illig-aliA-ita Uuoillg SIIII Perl/(illt/a 1111 1III1II10y su 1I1(1dla.

['",lilY ililillro'y Jllly.kilafli villmy Sa /011gi1l9 L ltmi/;/w IIIIlIf) SU/lgsill!tI",VIIII. .lIly II"k"lu-/llllda'y tlillgyill al ;ga/11I19 . lllg JlItJ.:iki.~rrm(l (II j)(tylll/llfllllYIIII.

(;IIYOII dill. (Illy J'I1II11Y, mafjillY /llilun/ad lIIali U ;ml i ?IIalili"tllot 11110 IJi1I11"goa[iii9all, Til/Ylli illig ianlwlltI 1I(1l1g alillg "lllalsa,," !Jlllilay /It OllyOIi dill i!)IIIIO DarlleL(In .

)"IIOlig paiigiiiyistlu lit I/lly pl/gsa-slll,/I'!} l ,al ollY pillllg-v11li IIlIlIy i.~\ (II i.</I, 1'lIg-I,,{,1 l/{/1/g b(tu ill- .~{/ bllltl!J /alo lill At s<, AI/lipolo Iwull Jlf1'!lo \.11 tinlt!.

])/(III.iIlY I)WIf}YlIYlaiIlY Sa/II ay lIasiro " !Jayulli" Illig SiYIlllg 11f!!}'f!tay /III Iwsa, ROllllilt lIiloug It«/illg IllIlsiru {my Sola All9 PI/1IIUltlllllllll {1lI0 ~i.'lfllly glo/U/WII.

J[ltyrollg i.~"l/yil(/(1I1 01 liwl.llIypulIg 111011 BI,/dd I/!l """'15(' $/1 II/tIll 1(1 Ilm\I!II, 1\(tNII '1 (lilY I11lI1yyari'y lIi-l1l'rrmi"u pmwl/oll Dayal! (1,11 UIIOdQlw.~ mll/y /11.'101 " /;(lglI/o",.

NapaslI/lu ii911]/OIl, lIIya kababayal~ Cglllil1g "VI/]/lIlIillg" 111(1"" sa "//Iguirmgf .1 / 11.~d~1lI iyoJlg Batak al lVawallg ItIIlsallga" Masipag 1/0 ka1/lay lIati'y illilIWIIIY.

' ' '11111111111 -'"It 1I!g(1 111119111111 III/I yil'IIll'1I lao .~a IlIIn 1111 /(flIllti til 811111, S(I iiI/kid dlllllulo.11 Illvig 1,1/ .~II Y(1I111 B(lJI(I1I u.'{ .~ill/Igip Sit jJngdoralil(l.

AI bago WUktWIlI, lIy allg kClili/iiiglill I(ulig magpopo-lllioO lIallg vala sa ill~yOIi. Smw'!! aawili" illig 1IIgII klllldilll'<I11 Na may 1)!{lVU-IJlllill.Q lI.glI /illY IlIIg;slIa ll .

8ipa.'l ".1/ IWIIIII;,gll l/(lfi.Q IW.O/lJlII IJiyrfWI Pami/illllllg. BllYIIII, Imy .•ahill!1 dll~'ilt\, J)i/o'y iva', ibl/ll9 bll,IIII'!) Iwgsa·sotlYII PlIsoll II(lIIy knlakal .~II vlI.'lbll,llilly 11111'11.

Sa p(loku'l ully val(l'y 811 haltwlIlll lI'ollgi.q /)1I1)al 1/11 dili!)ill 1111110 I/lIItav{lllg tllVig. A,uo 1II/lral/g klllvllyaliO uall/kloi al ililig III/pIIg 911111111(111g 1111',11 Ili 1111 IIIIIIIIII/wi(l,

J/llyiu.'l ."1 yawl/iug (Jlllly-vaH/1Ii IHig 7',111/1.1/ fJi millalal/'ur/w lilly I."II"(/IIY 1l119-ilmllfl,ll, Bltll ill 1m r'hwfs/lu" 119 litwOllly-llIgln!) 1'/ly-gIlWIWg " vIlY{IJli" ., .. klll'ltg/Olly IIallg VI/flay .

Ma!}alldo1'0 "Oll/i'y kolll/ll(/ II(/IIY luvig Jllaplliitlllg/a1l0 1II11lI 11119 .~hI9/11/1 .~II /mlgil, Sa pagiging ltla'y tlitlilig sa hI/kid AI sako so lawa, da!)n/ II!I IJ(lvulik.

. 1y,," 0119 ,1I1ISII/III , IbllboU', ilIII SIIII /illg,

JYulig

DllhU SII "vII]Jlw i" (tIlY III/Oil!) ~i mlJ/lItrI/I l'ta vato'g lI/1 yllr i' l allY piIIlIllY,l/llr;hlw. Umus/! lilly 1/lllla, pisllk 11lI.'1 10'111(1111(111 K (lolloayall 11ll1i7l9 .!lillI/ IJarrr .,!gOlI . Paylw't U/JlI0 illl/i.• (t"g vll.~llf/l"!1 I/JIII :\"oIlY si,,~vall1/lly yltO'!! IIII/ill .qat/, .~!lIII/I/", Sa Ij(li.~ iliglas {m.9 my a l;atJ/lma KllllwlltII IIi Jllall si!JIIIJy isillOIlOgll. A.lly "vllY'''li'' SIUlYIOIY lIIakoplwY!!llI"illIlII iJlllldok IIt1V1/V,,/IIS, va/o'y 1/{1""~·II.'ftll/ , Sak.<i IOIY PitlOil 11(1 pilloolataHl/1lI .'iuhl $11 /11, KIII/,tI III Pillllypilli!"llll. Sa m!Ja laralt'lIly il/yollg wah!.:i/I! _1110 lII.ga ,rbllyalli" gawuly iva' l iVII, .Iltty IlIlgla-lagari, "w,11 1wgpa-]Ja/ti/a Sa/OI/ llMlg molllpo.~, 111/0]1 (lIIg J/(I~·i/(I.

.IIIy

N/lIIIIIII.I. illig

Mgo batallg i!)l/1/ kll1lg III11.fJ.~il(tki I'" AI 1/1,(1gsa-pa/orllll SI/ i?lplliug iVII, l'ooug lnabll .bll/i7lg 1Iglll;'l!} mill/IIIII .>111Y lIwgpapa-balik sa kmli-k/llIilli. Hilldi /amollg dO/Iii Sll <:PALA T.dNDA.dN" • Ni Sf/ "K.dSA Y SAYAN(i"·· 11gl/yoly 1;'lIIltllIgll(llI. " PA1VG-AP.dT-D.!1NTAON" ay ipI,!}di-riwaIlO Paykll'l 1I0al; IIl1llg (1Ia'y ki1Ia9i.~IJ(III. H(lIIggallg dito ako, III IIOYII}) yo ring a/lly SII PI/so'l pmliw{li-Jn 1t1l1/Jll,g iWll!I.wl(l.I}. Klnlg k"yo'y tlaitllvi" 1II/11g al/om~IfIO Il/mva.1f Ti l/1IJag li/ill/urill.. "HAT. I NA S A TANA¥".

• Hi~ torita ' Mark~rt. .. "'\DlI" Tanaf M l..oob

"Il"

Tall,,"\" 8;"".:'.

Tanay Tercentenary Celebration, Exposition Ii Foir路 "MISS TANAY" ~I& 1640

~~ 1940

Allg LAKA..'rBIN I N(i- 'L'ANA Y un Hqinn Ill:;" l{ogtUIIlulHliI I'll I'.\.GIJ lH.JWAXG NG [KATLO:-lG lHA:-iG 'rAD:\" PAGKA'l'ATAC} NG TAi\AY SA POOK NAI(INA,LA I.lAG YAX NGAYON . .':, i

n/).

GRl!JOO'{? l.J AMOSO}" )' Pjf;UliJZ

J\ng Kulugilnflung Pnnig nS' TANAY TERCENTENARY I!:XPO$ ITlON & F.UR

THE FOUNDERS CHOSE IN 1640 THE PRESENT SITE OF TANAY (Vi ews From the Di sta nce )

TANAY FR.OM SUYOl<

TANAY FR. OM ANT'POl.O-TER.ESA

P,OA~

_[lIg Iws,lIukIIHIIII!} ','illtliu/IlYl/rlJI 119 bayall[! Tlw(!y kllll!} lil/gllal/ bu/wl ~II SU!Jo!; 1)/ su Dw.IIIY ..<lJ/tipQlo/l'eJ"/'.~(I. JII!I /ubi9 1111 II/poill (pe l/iI/Mila) (1119 napili Ilg m9(~ hlll/WIIilII //(l/il/ li n IIlIg/ula!! 11.1} BO!JI/IID '{(II/II!! .~II pon!: khwllllll!1Y1I1I IIgllyon.

"UI,II-IIII.908 SCI 1111

~~~- Sonlheaslern Tanay ..

11 0 (1119 ayos 1/9 DibisJ Kay 'l'w'co, (It C;uh(l kUllg tillgllal~ su 10lTC IIg ,<;';111/)1111111/.

$ 1.1 IIIO/IIYO Uu ,,(!lillI/hillY allg [(nca "9 Bai.

BB. GREGORIA AMONOY ],,\K.UIBI:>HNG

~'~\:-IA~

U H.l!:INA NG KAGAKDJu-rAN

~iyll. lIug ..AI"HW ~u kuinllgilnll IIg tllwn at gnlnk ug atillg pugdirilnlllg lUI illnnkhllyilll ~n knni~'nllg pngsilllllg

IIg IIlgJ pilliling 'raIn ug K~lgalld!lhltll. Ang ]Hlgknpili at pll~'knlLlIlnl kny Db. Gl'cgol'in Alllo110\" y P erez 1111 1.(lI.-"",/)i//1"9 l'III1Uy n," mnkn snysn~'n lL, SII.pngku ' t i,;nll~ (lulIlig Won UIIUIU illig hihinlnying dU1ll1I!1Il hagll IIlng-km"ool1!!' muli II,!!" ;,:nni.rung ~!lgh;ag illig ilnlngny 1111 pUlll;l1Imng billihi1l1 ~II kug:tI1dnlUlu ~n Iknpnt nn Banng

Tnong' Pa;.:diri\\·uug. Si Goring, kUlIg paJaYUII'UII si.lU. :1,"

i~illilnllg ,,:I

1m-

YUill! Tnnuy 1l0011g ikn 8 IIg Ai!"(Hlo, 1!l:?;-I. hilling' ikullong lIunk ng ldlnln lUlling' kuhnh!l~'nlLg "i Ahogmlu Pl'otn"io Amolluy Ht (ig . (Jou:<ul:I('io!1 P\'I'l'Z IIi .\mono,'-_ Si iJol'ing II)" hilHli 1:IlIlUllg ku"i ug" gllll~lll IIg hugo pu lnuLZlIIg" bUlu\Ibuknllg hulaldnk ng !!nmlJ:lgilll; hindi lamnng s i~'n lIluhinhill :11 will/illi ng" lmguyu Ilg nIH]lugIH'-(mg :::illlvy "15 llilUgill sn mgll knlluYIHln'l knkuhnyall ,," IUgH pung pullg ng atinl;:" mgn hat isn ll sn uting IUgn j,ulmki1'll1l at mgu lwhnndukall; hilll]i lumHng ni)1I tinnlngluy nllg kM' ipngnn, knbnitnn nt jlllgku -musllIlllI'in 1Ig- lIlg:n Ilnlug.mg" Imkid; kllnr]i guyut! ,lin 11:11111111:; hilligynll ~i ~-n 1I!!" kutnll1g'lhnn nS" tli pllllgk'll'all i\\"nng tlilino "ll pug-nUl-nl. Ra k(ltnllu,I',lII Jlitn'.\" si Goring ny Jlllgtn]los IUt "\"IIINliatorinll" 511 TUIIIIY l<Jlcmcntll1')" ~ehoul 1l00111! l!131i lit "II kllsnlllkll~-nJl 11,\' IIm;;llIlupo~ sa Hizul High :--jl'hool ill' ~\,:biJnng SII mgll IIlt1lf!'ungunnng mng-unl'II1_ bllng tlmlll;!' 11iUIlg' Inlul1ghn,\'l111 1lI1.t:" IIklnl lUI ito, Ai tuwillllllt; IImkikitu uUlill HlI;:! 1n,\l:'lIlldlll1,!!' L ~\KA)[BL\"lNG T1\XAY ~I"" Wllnlllu"lu II ll lill 111\ In;;lu,\' IIi!" kUlIi Yl1l1g >'11gi ~g illig hllull lIg- illls11:":lllnl al ",)Ii'l sll lillf!' kn"<1 .... ~:'ynll II;' al illg lillUbllllllg hll,l':lII; kuhuhol p~ klluiYIIIl;! k(ll;'HlJllnhllll 1II1g lIIupnnghllliuH HI tllllgllg-mlll ting tmHlwin 11;': g illintlUt11 !tilling kahukil'an !It hlllgliallg ruga knbun<1uktl1l; ibiIIl1bn<1bn IIg kHlli~'n llg Ilgiti nllg ;;itdll IIg kapunnhnnflug ito 1111 J1>lgpn]1nnYHginf!' g'mnHWII nplplg JUII]lnuulnd flug kn niYflng tinuhllllllg hll~'(l n; lit ;:;11 ,Ii nl1lill lIIu lil-ip 111\ IIlHIn~'ong lilll!in ll i La lwmbiuill g ~1'mUl,\' n~' \\-111'; ' ,\' Iltlsisinllg lI iY;1 nn~ 1Hllhly(lll~ " ibl1lg-mHlII HI Iwkikilll lin 11i)"H :lng-

pug;;iknl Ilf!' Al'n\\" IIg K(ll nynnn nn malt10n 1\:I\lg l)flg-asH IIg alini< mgll IlUlIO Iln namul1111l:tu II;:! ]lugod, tlugo a l huh n)"

11]l1l1lf.'

ling- nling lnhi ay kilal"uill nt I1lnpall\ay SII

Ill;.:''' hm~i!n;.:' hihll ~o 111 IIIll11 ulurl.

CARROZA NG LAKAMBINING TANAY AT ABAY NIYANG MGA

~~(\

TALA NG KAGAN DAHAN

.... ~ ~

Sir I't /n,/o-y mokikitll

"'.J

'~; "H:

HB, GIl,EGOltIA AUO.NOY ( L aknmbining T:tIltly) 7';'lI1k,IIIIII/IIOS 11/1 II/I.-Inhwi

nn. ADf.1L.-\ I IH

B ~ pmrT U

(Ttlln ng 1\nhllkil'nn) _~(I

t('

,... •

9""';119

1..-11>1(/1/:

DB. LI I.. Y MAHTINF:Z (Tilin IIg Knmgnlnll) ,~(I 9(l1ll;/19 ko/;wo ;

"" 1f:<"

BB, ' ~I S ITA(' I ON PIGUTNG('r oln liS' K nhll11dnlwlt) ,.(1 gllll'i,,!! hlll'llJJlIII,

Ri OR i\IA'rl~ _\ 'I', HA:\ro S 1111 '1'ull! ng K(lbn,vnnlln ny hineli nnkns(lJna tlnhilllll sn knknpuslIlI ng pnll(lhO D,

BB. MATEA T. RAMOS TALA NG KAGA}.'!).Al-IAN h.ulIg ' 'I':l]a ng Ka~nllrla l ulZl ng atlug pngdiriwtlng st '1\~HlIg-

IW ;;11 dilllg Ht gUlldu, Sa uga!i'l kilos, at SII knsi-

puga'," hll'al\"HI! ng Dnlng-:lng' f:i ihlllgan. SiyH\ kniulHd nit ["Hng bulllkiak ng ]adlnngrthulIgnng"

,1:1])0)111,:" pllthay n~

11:1 nakala~() !Oil

h1l1gtillng mgn kakahllyall

IIlHnlmnnt at IIlnhihi\\'llga lIuting lllga knbllll(iukan, :511-

!mg-kn 't

Teall'.!'

:I~' i;;~lllg-

pnngbihinlug hinihini lin ini-

ing:.illll IIg lJIakm:ll.v~a.\路HIl;;' i3mTio JIg I1n~'11 ng mutngul

!In pnnnholl, upnug :in pngd:lling ng pugknkniaong ito ng pngrliriwllllg" al ]J1l:,:--nIIlHla !;Il tngn IHlgliilng ng Bnynng 'l'nlll1,'" SIL pook nn it o'y maila~I\~' si,\'I1I1g i~tl!1g hi~'ns 1111 !'lI u,c:k:qJ lIg atinA' ruill!lllw!wi nn B nyullg' Tunny. N"gLlni 'l huwag :d;uIHin lin s i 'I'cn ng ny isa hUmlllg plli:nllnti ng tahamm: :It Il11wug din nlllnnng' snsn hihin lUI d:lllill111 Inmang :<H tillatll gl n~- ui~-nllg gundnug PiHpina at uW]lllpungny lIi~'Hng- IIlg:1 matn knYll'\ siyn'y l\nhnllll 1111 i !i:l ll~' '1':lIa IIg KUg':lIl\inhllll sn Png llil'i\\"nng 111\ gillllwn, Ililidi "II g"IlYOII! Si.vn'," lal'nll'lIll dill ng kns ipllgnn sn PII_ lllHIIHllw,\' at mgll g-Il"'aill:,:'-hlllw y 1Ig' i"lllig bnllai_ Rn kmmluku,,'ull n,' .;i,"a 'y kllwalli IIg lnl:lwigallg nj~.."il lit kllhilang "u IIIg:l Pl"ol"in(;i:11 Dcmonstrators, lin nu gtuturo SIl k:lh:dmil\illl ng ,II in):: lJIg:l huynll IIg IlIgli IIngay Iln nnullkol ~:I III:;u g:nll'uing hnllll.\路 kagHyn ng pnnnnnhi, pnzhnhlll'illl, pug-iil1lhnk HI l'aglllllUlailllnio: m~:\ hUIlg'nng-hitlnmllll, :11 ilm pll_ 1]'lI lIny 11;"::1 :;.i.\-" 1I1! 'I'ulll 1I1! Ku gllll(\nhMI III illig ninguiug' lit ki!<:I)J rig IIlHPllpUIIg::ly ni,l'nng m~n IIwtn'.v Inion/! I lla~Hh i ;!n,\- ng ",ig-ln lit mgn p:lIl;;fll'll J) ~n mgn makntnng 11lllkntutunghay S3 nklat lin ito sa mgn dnmting nn pnna!u:m knhi'l nn mnl'nhil m:lllilnw a t tumnlong sa kntnnclafin :mg pnpcl IIll kinns usulnilln ng Souwmil' lin ilo.

II"

BB. LEON OR MARTINEZ Y MEDINACELI TALA KG lL.\.GANDAJf.AN lto nll g 'rnlu IIg Kugllu{lnluln lin sn knniyuug pllgsiklll ny IIng bllhndhll IIg ha go ng panllhOIl IIg knhnlnnng' palnanti, mnsi p ng lit mu!<iglu su mgn pnglukhts IIg mga hngn,\-hngn y nn ki nllkn illlllgHII sn png-ulllnd ug hausll, _\.ug hinihining ito'), IInkatnpos nn IIg pug-uul'lll :sit Collegc o f Phnl'lnnc)" L""ni\-cl""it~' o( th e Philippiu e..~ at tin nnggu p nn IIllg lillllollg Bachclul' o( Science ill Phnl'macy_ Nnkaslllit nn si ~-n S1I Bonnl of Phnrmneculicul BxnmillCI'S at d nldlllll sa knniYlln g knbllfnnn ny hindi pn ~ iYl\ uabibig,vHn ng liccn.;in !ill pagkn fnl'UlnCeulicn, kuyu' l dlllnwung tnon siYllng mnghihintny 1I1illsunod su umiiml \HI lmtn;;, IHlgo SiYH mal,apngsngnwII IIg knuiyang pilluglIl'alll ng kurullulIgnn. Dlltapun'l siyn'y hineli IIng-nksnyn IIg p n nah on li t knhPt lin nllong gnwnin llY humnnnp si:o-'n, knYIl'1 su kns ulllku.nlll ny knwlllli " iyn sa ) rADRIG_\L &. COi\1P A I't't, 'l' ulnel ng pngknkilaln rullin ~n mgu hnlmn lln nt mgn IIl1duhiwngling m ga bntong IIng-tntagl ll ~- ug mahibisu llg lulIns lit likns nn kn.rnllulIlnn IllI hindi nlltin IIIlpllplinn sn n ting mgn knhuuduknll, gayoll din ling pngknkil:dn nnlill kay Lily 1111 dnhilnn sn knniyang knhntnun ny wala Inyong nknlu na siyn '~- knbilllllg sn mgn lIagtn taglny n g knrullungnng kinnknil n ng1\11 ng Pilipinns SH ],nniyung png-ulllild IIp!lUg siyu ny llIupnntuy sn mglt hnll ~lI ng hih nsn_ Allg ipillllllwhts lin IlII limhnwa ni Lily lIung s iyn'Y nug-unrnl ny magig ing' jlullluhny su s ns ull od Sll kllUiYllllg lIIug-nlll'll l lin knbabnihull kU,m't siyn. nng l1illlin sn hilogn nn knhi't m:llnmlnm an g: sillog lit iii nakntntnwng ng g:llnl\o n ~ plln"i n ny !>iya IInmnng mogtutUl'O Ilg Itmdas sa ruga kabal'o niyn np nng sn tiyugn, sipag ut knbaito n ny marnting lIila nn g palutungulumg tugntog ng Ingumpny_

BB. VISITACION PIG UING TAL,:\, XO

KAGlli~OA}I.L'{

A: g' 'r nlang ito ng Kng~lIJ(lnhnn "Il alin;; :;iJl;nr;lII:: I'H gdirill'nng n)' kilnln ng- l11hl1t Ill! tUlia), ut munillgl1in~ tin hitnin nl iSI! ~n Ilign kubiiang ~n mg!, pil1lgalH11 ng mga lallyn;; at piling- ililliil[ni nS" hll~'bn~'ing ito ng lulllwi !p~);!' Hi)';u!. Jlim]i 11I1I1Illl~ till:d:1~lIlY nl 'rn<"ion ling- knl'nllgaJan 11:1 sir:I'y IHI!.:il1.~ Hiz;\! Du~' Queen ~n tiling hllynn kllndi ~ny(l11 oJ}n Hllg' katilngian 1111 "iyn un:,:' unnng l ag-arllo 11<1 IIlIlmb,] lin l'(~ina ng kagalHinhnn ~:I i~lIl1:: tanyng- nn P:H1-

I"alan ~a )I:.Ylliia 111111g" siya'~' III(I;,:ill;: ~ I i~,; Dcnt btry, :Kational Cuivcl"sity. Ang hillibining Ito'y nnpilknbuling ugl\li Sft kuniyml:.: mgn k:dlubuynn lit allg koniynng mgn tinntnglay nil kubtngiHII 11~' hindi llllg-ing i1nhilan nn siy;\'y mngrnuluki nt 111llwyo sa mg-n kHkilolu Iliyn. Knhi ' j lUI siYiI'y lnuwuggop noong J9;l!J ng titlliong Doclor Dentnl Smgcry 11t ~It kahilu ng liklls lliYUlIg k:lfrlll)(lnllflllS' IIngbibigay siglo Hi 1ign~·n S:'l nling- mgll liplllmili n)' siyn'y kinng-i~iliwnn Ilg" 11II1nl :;n knhlllihnll ng: pnkikh;!lInn ni.\·1\ ~n knniynng rlntin gUl!!n k'lkilnlu't kllbnhnynn . .An;; ga ulitt lIg'n !liyn')' '·sn motH ny snla" HI masn\<ahi nnting: flll!;" l111,:n knhnlihnlinn niynng pnllgungusnp al lIIf1tlltamil) niynng m!!:\. Il~ili n~' mnhi~n pH mnrflhil lIa lunns SfI mga sino$i1ktnn ng ngipin kay .<:n mgn SlIb(ll( lin gmnal nil ilimliul'o nl pintl,g'-ulLl'nlnn ;:n D entnl )fcclicine, '.ruwinllng il.tungrnynn nng 1111"011'1111 (lito ng Tnl:lIlg' ito nl;' ](ugn llclnhnn, knhi" lin mnrnmi pnng mogogHndllng 111;!11 'Palin.\' ;lIlg 1l1'lglng n :inu Ilg llIgll pnnrllinn sa :'.llIYuilH, oy nllLuollllll1l dill 1m nng 'l'nlnng' ito ng Kn~ml(lnh:ll1 IIn~ !;iyall~ IIl1ang' llfil!halL~ng' n~ I!'nllIlll, ),I'mi lit hillhin ng dulngang Tnnay sn hihtlsn at mnulIllld 1111 )[uYllilll.

(Ie

BB. AD ELAlD A ESPIRIT U TAL,:,\, ~G JU GA:>;TL\...ILL"{ RlImil:lII:,:- "i DELY ,,:1 m:"'ny:mg Bnnio n~ \\-awu, i':HIIg' puok IIH t:my:lg: ":1 k:lIIiSling 1ll!I !;i"i~lnng tIllIg-dal'lI!wt ,II h:llikllng maglulHI'O II~ Volleybal1. Si~·n'y knpnrili ng iliOUg Illnh:llng;lng pCl'lns Uti nnl;ulllg'O! Ht illiin:,!;:llnn ~II pU~(l,1 Ilg- kanl'.!;atan dnlnpIlll'1 nnll~ dlllnnting nn:;!" muka<ay~nl'lIn nt dnkiln HIllin).!· plI~(liriwnng ny hinnnnp din un~ hi.vns IIU it o ng- k:LIIi~·:IIIg' Iwyon Up:ULg Illuilagny III mnging- palallLllti sa diad~mll ng uting Bnynng Tllllny. Tinaluglny niya aug knhnlihlliintlug gandn lit gnyon (lin nng ka.nllllin't kHb'litnng knllllhol ng k:lIliY:lng IIlllbutill:':- 1I:.:;!li SIIPO[ j>llgkllhntu. 1'"IIg" nng- knniY:lIlg mgn ngiti 11.1- knpl\ris ng bukulIl;' liwn~\\"n,l' kung IInmnlllnnong 'm IItillg" mgn knhundukall 11:1 1I"1I1'i',I' Ilo!!hibip:lly ng libolihon;; pog-:lsa SlI mgn IIlnknllL, ong knniYfI n~lIlang k:li)ulihu't knltinhillll'y klll\"allgi~ ng Si llllf!" IIg amw SII klllnugh,di'IU mL nllgbibigny bllluly sn iUIIlLlol!oan nuting hllloUlnllon Il~ kuplII·iplIl"iug knuj..rlllilLn ng mgn Iwbaing Pilipiuu. :-;1 611. Ii:,;piritu fly Iluhirung lUI ])j \y 1.\ T A KG KA PI~A."\"AS XC )I(1A )IAG-_\ARA.L SA )rGA COLEGIO NA :'.IGA TAG.A TAKAY pll'S!:: OP TIrE TAKAY Y ,\ R~I'r.\ B L\~S). Knsnlukllyn u IIgn~-OIl siynng nog:ll\nd ,,11 "~~oL"lIlI\I Con!",;.:!" ~H NliliolHLI T(!IICitCI":O Coll(!gl', h<nll ~ tlnang Inon mullI ngnyon ny g:lgfJwing muli :lngPu::,liriwnng ng Pngkr:llIiug IIg nting B a~'nng Tann,\', nt. l'Zl [lu1I1I11I1llg i.I' o'y \\"n1:~ 1111 In~'ung lahHl. Sa nklat no IUDlllng ilo IIlllkikitn :ltlS' mgll !Jukn" ~n ginnWlI IlIlting pagltiriwnllg, at i;<o ~u 1Il;!1I krulyna~·ong nlnn!:1 nito'), nng l'(I/(. 119 KfI9IOUlf1/wlI nu si De/y, III miLl'iLhil 1\ .\' :lng kn"i1iwgiliw niyang IIbriti IIll 1\,llullll':I\I":1n dilo'y lolong lilingknd sn pngdnr:lull n:::- dO\"!lting nil mnbsn~'::;nynng mgu laon!

TERCENTENARY CELEBRA nON FL OAT OF " TANA Y CLUB IN AMERI CA "

. IIIY IIW9I1rtIl19,\/OTOZU lIa h(ludQfj "9 m!lU

A VIEW OF ONE HISTOR CAL M A RK ER

:\ ](j~

PlNU.NO NG- 'l'll...l"'\.\ l CLL" B IN A:'IJI:: IUCA 82.j Geul'Y SL, SIIU } 'l'Hncisco, Cnlifol'llill, C S.A.

G. Antonino ) J . Solano G. Ikmetrio Tl'ini~llld

PlmYII/o Pllllg. Pa1l911io

G. \"Illentin Hilac G. Juan l!l1so1'io O. Pedro TTilno

](u/'-";III Pallg. Kulil,,'m

G. Jaime Clil ni l'lI G. Domingo lIlng\\' il i

'l' fl 9(1slIri ".'Jergell /lt at A r m/f"

l ll.')a/y(w/(w

FLOAT OF THE SABUTAN MAT WEAVERS

/SCIIIY milk/HI

I/f}

"[lis/orienl Markers".

AII9 1110/.:0111/11190119 CarrQza II{! lIogbibigu!l alaala sa makasaysayall9 IwhlllHlI1!] S.dBCT.:1N at paglala 01 pagSIlSUkSllk "9 lumig 1/(1 sabulcw.

l'OMMO'NWEAL'l'H 01" '1 ' JlE pnlLlppl ~ I';;-;' PROVINCE Oli' ItlZAL MUNICIPALITY 01" 'rANA Y .TAt.'U.\RY, HI 10.

'ogdiriwoog So (ko Tolloog Dooog Tooo So 'ook No Kioolologyoo Ngoyoo Ng Boyoo Ng Toooy LUPO~G

PANGDANGAL

Enlogio Rodrigucz, ,Jr. (Gobel'luldol' Prov.-PanguJo Kgg. Emilio de In Paz (Diputado, 2.0 f)i st.)-PangalawIlug Pangulo

Kgg. Sixto Antonio pIiemul"O,

JUlltl\

Prol'.)-Pangala.

Willig Pangnlo

Kgg-. TomlHl Molina, (Miembl'o, Junto. Pro\·.) - Pangalnwnng Punglllo

G. Luurcnno Pndilln, (Prov. Agr'l. Supcnrl'lol" - K agawad.

AI Rng bal\'ll.'t Puno ng Kugawnrau 68.

Pamnhah;nng Lalawignn a)" KlIgawad din.

r...urONG TAGAPAGPAGANAP

G, Simeon Bcnduiia, Alcnhlc

.Pangulo

O. JUllnito Yujuico, Vicc-Alcllide ... . .Pung . Pnngulo G. Melquiades Bautista, See. MUll.

.l\lllihim

O. ,Jllliall A. Nien'B, Tesol"cl"o MUll ....Tognillgat_Yaman

G. Segundo Fulgueras, Conc~jal ....... KII~~lIwad G Pastor Peiiarandll, ConccJal ...... . Gng. :\farcinna P. Catolos, Concejal " G. Pedro Santos, Concejai ..... . " G. Melceio Reyes, Concejal ......... . " G. AJfonao BCI'dnn, Concejal " Kgg." Irinco V. BCl"llardo, JIlCZ dc Paz " G. Monico Mllteo, Supervisor ..... . " G. PerFecto Villnmol', Supt. N.C. " Dr. Lenn C. Melendres, Pres. Slln. Dil'. G. Benito AU!l'rado, i\Inn. Agr'J. Insp. . II G. EdiJ~crto Cauti"fo, Jefc ng Polieia G. Leon L .. Me n ci8~, Li\'cslock Insp. TAGAPA YONG PANGBATAS (LEG·AL COUNSElL) Kgg. Irinco V. Bcrnarllo, Jucz de Paz, Tunay, Riml

K.gg. Pl'olncio Amonoy, Juez

Paz, Taytay, Ri1.a1.

AUDITOR G·. SCl"llfin Castillo SALAYS_\Y 8A lDINAOS NA PAGDTltJWANG UpolIg mngiug lo1ong kal'aplltdapllt a ll;: pagdakila ng mgt! mamuU\o~'on Ml pagsapit Ril ika taUoug rJanng InOIl,!:" buhay ng Bllyan IIg Tunuy sa kasalukuyang pook, ay nagtakdll ng isnllg Kupasyoirall tlllg Sangguniung Bayan (Coneejo MuniciPIlI) IIg Tanay ua ang Pugdil"iwlIDg billing ala-alII RI\. lI14kusnysaynng TIlOIl ay idaos sa siYllm no amw simllln ~II ika 16 hunggnng ikll 24 ng buwnn us" Enero, laonl::" 1940. Ang Pug(liriwflllg nn ito ay ninnis ng KapuluulIg Baynn no. mnging knrangi-tangi ll~ kaibn sa mga idinaos nnng P ista ng Buynn nil' Tunoy, knyn't sa pnngangosiwu nito ay linikha IIg Knl)ulungnn nng isan:; Lupon Tugapagp3gn.nap 1111 siyang lubos na pinag. kntiwalnan n~ lahal ng png-:t,1ka ln, pllgpapnlli)'u, at pug-

~a$!l lfa "!I H:,.! bll,lIl lib' 1~I 1!H l'''I'UIlII' n t bllgny lUI dUIIlLl isnkntllpnl'lIl1 lI jlnllg niil!!"U1g tllnn y nn tagumr ny nng gugllll'LI1 !::" Paglliliwnng. . :\ng Luron Tagllpllgpu~nlln p nnn\(II~, sa slPlula pa fl )' IIl1gpnmnlul< ngael ng "igln lIJ?fl ng mmukol nng-. l~oong mnknknyn Sli pagtupful u:! gnwnlllg sn . kanya ay 1Illatas. Sa unnng Pulollg Pangknlnhnlull ay pnJllgAAlnbaynn nng IIIgn pUl'anu nt bagny nn dllpllt ihnkhang tun g~ol sa Pagclil"iwnllg. Napogpasiyuhnn 1111 allg IlIUl llg alll.1ll nn a~nw .1 t kalllhllti a)' pagatak-ritakin allg pnngnngmilwo sa Ibaibang IJnllap-lJllbay, kntun g:kulan, at knpisnnnn. !lilo sn Tana.,·, at all"" o huling <lll inwallg m'll\\' III knllllia k tl , I) a llg Yis pcl"as. Knal"nwau II:;!" Pistn ng Bn~'nl\, 0 n a.l"~wnll ng Patron San Jldcfnso at Pista ng VII·gen. ay ullukol lIa Lupon Tngllpagpngnnap_ Nnpagpnsynlinn din ang psg. darnol> ng Timpalnk Kagnnilahan, n.n. nng mgn mngw?-_ II'ngi ay siyang pupatlluhay sa ~agdlrlw a ll g. G~Y(lII <1m humit'ang ng isnng Lupon nn slyang Illagpnpasl)'a kung /Illpal 0 hilHli dapat mat::"lngny ng Tnng hnlan, at. ku ng nng pnsiyn ny dupat maglagay ay allg Lupon nn Ito. ay siva na ring mangangasiwa sa Tungholung pag ptl ]lmn ynh~ll. Pinns iynllung Huloy ang Tnaf!'halull n~ piniling pnglogyon noon ong II1ga paluyang kntUPflt ng Paa.I"~ l :1 1) hlg. 2 Sn pagkalahos Ilg bayall sa dakollg Barns Illl. IImnlmlung pagkatllIi ng palny ay titir:-as agnd gnya ng illnng mgll taon, ~llllaliJt d fl hil sa mac1alas nn pag-ulon IlUllggang sa mnlnpit pa ang pllgruriwnng ay hindi natll)'n ,\'1\011 at nRgnlnbili nng Lupoll sa pagpapatuloy ng Tang halan. NgunPt M wakos oy napagpflSiyahfl n (lin nllJ!" pu/!'Iu lagn). nS" Tnnghalan. koya't innnya.\·nhnu Ill! LUpon TIl~npag png-nllap n n ~ iho-ibang K ll wnnihan ng PnlJlaholllDlig P ang. hilUM, no halos labot ng IlIga iJ\\\1I YI\~'n IUlIl a.I' tinfUlggnp Ilamall ong pnnuyaya.

SA bawa't nl"IlW na ilinnl:ll>il sa lakdn n,c: Pu~iri II"nn.o;. ay nllg-iibu:ro naman nng Ilnnnnnbik II;! Ingn lUo. Kayn't nun~ snmapit 3112" pinnknmimi thing mgo nra w II !;" KIlSllynllan. lnlmt ng nakikipo)!c1iwall:! Ily nng-numnpaw ang knsigluhan. AlIg unang llokaakit Illl" Ilullsin ng mgu 100 ay nng Tungbalnn na 1l1l1nl:!Jl), sa Patio IIg Simbohang Catolico sn knpolrintuilltnn at. kagand nhllllg_loob ng Cum PIlI'I"OCO dito nn si Paeke Arthur P. Pricc, tly nllisagnwn at nnita.\'n sn pllgpllpullyagi at pngs us umikap ng LUI)On QU 'l' an g-balan nn pinnngungllluhan ni G. Monico Matco, SUllen'isol' Ilg mga Pnarnlur, Sll Putn];: ng TllnllY, at sinn GG. Bcnito Atcnndo, Ins pectoL' IIg mgll Pnnlluim sn p\!_ rok Ilg Tanny, lit Pcrfccto Vitllllllor, Sllpcl'inl C'lHlente ng mgll Liping Di-Dill;\,lIgall 9U 8un<1ok n~ Riml, a)' mga K..agawlld namnn. Ang Tllllghalnn Ily linnhuknn ng mgzt Knwanihan D2" Illga Pllnnnim (2 booths l. 1\lIknLuynn. lInynpan, Pndntul'o, Pnngungalakal. Kllhumgnn. Division Ilg Pnngingisdu. at ng Liping Di· Binyagnn AA Tllnay sa Pa_ mnmllhnlll ni G. PcrFecto VillnmOI·. Allg mga lumaLok 11." nangngtall~hal ng" llll!n katangi-tanging baguy. An !!' pllglnhok ug Knwnuihllil II;! P:agtutUl'O ay sa Pumnllln_ haln ni G_ Monico I\flllco a t tlg" mga GUI'O ng Paal'alnll~ BnYIIIl sa Plirok IIg Tana~·. Ang Jlinukmnalnking t!llong Ilpllng maisakllluplll"fl1l !nmllng aug Tnoghnlllll ny ipiml,!!"kalooh ng Kawllnihan ilg Illgo. Plll/anim 1>a po.mllmngilnll ng walang kulmlilip nn PU~llsulllikap Ililn GO. Lam'PIIno Plldilln, SupcI'"isor ng Agl'icultul'll ~n Riznl, :aL Bellil •• Atcrr1ulo, Inspcctor Municipal ng Ag l'i('nlturn ~u Tunay. Ang Tanghnlan a)' ganap na laI!11Illpll)". 11 :1 Ilin:lluhnu ng

"lNG TAN.'! Y SA

T~ OOfj

libo-libong kntno 1\11 nnkipngdiwo.ng. Sa Dnung' urnw pa iamnng ng Pugdil'iwllng fly nagtomo Oil ug madlnng kasiynhnn allg mga tao. Bagamau sa kapasiynllil.n ng Saugguniflllg Sayan ay sn iku 16 Dg Ene1'0 nllg simuln, fl y sa mapagdnmay nil knloobnn ui Padro Arthur P. Price, Cum Pnl'l'oeo Dg Tansy, uy nngsimnla nil. ang Pngdil'iwung SIl. ruadnling Arnw ng Lunes, ika 15

ng Eucro nung ai Pndt,c Price ay Illaghnndog ng isnng Misa Canlndn. Kaya't luwillg mudaling uraw sapol og ikn 15 hnnggung ikn 22 ng Enere ay mnyl'oong 1I1iSB Novcnnl'iu Cnlltndn sa Simbuhnng Calolico. TU~'ing hugo mngsiruuln illi g misll sa npnt nn urnw ng ikn 16, 17, 18 at ikn 19, fl y llug pnpnseo munu ang Illusicn. Ang buwa't araw sin1\l11l ng ikn 16 imnggllng sa tunghali ng ikn 22 n~ EnerD, ny pinnngusiwnun ng knnikaniyang punp:kat o grupo. A11g ik n. 16 ay p inngg ugulan at pinnngasiwaall ng pangkat ng mga Ncgosiontc at JUgn Mny Sasakyan. Ang ika Ii n)' 11g mga M.agsnsakn IIIl nagkoroon pn. ng procesiOll aa hnpoll aa knsuma aug isang lnl'nwall Ili Sall Isidro Labrndor na knllilrmg pill!aknsi, ika 18 ng lIlgn Mag durngnt (mnnging isua't mug-iitikL iklt 19 ng Tunny Columl)ia n nt Tanny Club in America, ika 20 ng Mgn Ka p isannng Catnlico (Cut holic \ Vomen's League, Knpisanan ug PU$O ni J esus a t Mcn's Catholic Action), iko. 21 ng mgn. May Pl'ofe;:;io)l, K nwani, nl mgu NIIg-Ml'nl at ang urnagn ng ika 22 a y ng MaY0't.!lomo S;1 Bukal. Ang araw ng ika 16, tulad ng ika I S a t ikn >J.O, ay nngkal'ooll ng sari-sa ring palaro, tulad ng bilisan ng hangka, langoy, hisikleta, \'ollcyball at ihn p n. LtIhat ng n!l!!wn j!i sa rnga pnllll'o ay pinngknloohnn ng kaukulang mnhaha\ngnng galltingpnln nn bandog ng mnl'aming mny magn nwmg kaloohan . Sn gahigahi ay snri-sari nng p aM ori ll II~ madla. Bukod sa Moromoro IlU p inala llllul !l sn dul;\\nmi\ entll blatlo, isn ay sa P atio ng Simbnhung Catolico at nn~ isn al' sa may bunggo ng Tulay. ny ma.vTooll cling iha~ibilll g pnnool'in, tnlad ng Cine Il g K nwanihan ng K nillsugan un pinalnlnbns at pinnnonoou ng mndla gnhi-gnhi, gnyqn din ang mgn Cine ng mga Kn wnuihnn ng mga P:mft nim nt Kawanihan ng UlgU HaYlIpnll. Ang mga sillcng' ito ny may mg-n mnIwhn!ngnng hagny 11ft nnidulot sa mga taong naknpnnoOil. Nang gabi ng ika 17, bllkod sa Moro-moro, ay nugkarooll ng F andango !lU Gloricta lin lillllbusnn ug iiang lllAgp"p andongo sa hundok at sn bayau. Nnng gahi og ika 18 at ika 19, IIY nagknl'Ooll JIg Amateur Nig ht nn noon Inmnng lllga gnbing i~'o n nnsnksihnn dito sa Tnnay. Aug mga nn::silnhok a~' hindi mga toga l'ito Inmang sa Tunny, kundi ga~'on din ang mnl'flming mgll hatikllng mnng -uawit, mnnnn ugtog, nt Jllnugbihigkns 11g tulu sa iba-ihaug hayan. An j! mgtl llngtagum pay ay nagtamo ng rngn gantingpaln lIa knlooh ng mga may mngandang loob. Kang !?lIbi II)! ikzl 18, ft:-.· ungkaroon din ng "Plllasintahnll" na ginampanan ninn Bh. Medb.lg $lIntos ng Plll'aiiaQIlC, ll1l. aiyang para Imrumg UlIlnawlt, al ng makalll ng P asn.y na si G. Sixto ile CU!lLl'o. nil r-iya IIlImang mang ingibig un tumutuill. Hindi mnsayod na kllgaluknn at k asi~'a h 8 ll nng tillumo ng mga la? sa Ilulll n ~ "PnlasinLnllang" ito. Nang gabi n nman ng Ikn 19, oy nnpanood ng mnclla allg wga tallyag lin mapngplllow;\ sa llndio nn silla Alldoy Balonhalonan at Dely Atay-atD.yo u. Labat ng mga tRO ay bindi nakntiie nil hindi tumn WIl Sll kanilnng Olga dula nt kilos liB kntnillwnnall. Ang gahi ng ikn 20 ny mnl'lIll1lng pnnoorin uu kawiliwili lI11g nnsnksihun IIg mgn tno. Sa Glorietll ay nagkaroon IIg iSlIllg klltllngi-Iaoging panoorin. NlIgknrooll ng FnshiOll ReVile S how nt nwilnn nt tug tug'ull IIU gillillllp:mnn nS' ilnng II1ga tanyag na fll'ti stn sa Radio \11\ tlllad ng Shir lcy Templc of the Pllilippinca, Rulawin Sistcrs lit isang Guitar Virtuoso. Allg mga nagsignull.p S8 Fashion Revue ay mga piling kn'!8.ndahan n~ De J~t1xe Fashion

N(; l'd'1'/,ONG S'/GLO School. Ang mga ito ay nZlillllgawa an kUgiluduhsng looh ni G. Jose S. Mannlo, Plltnugot ng De Luxe Fashion School ng Mnynila. Nnllg gabillg ito ay ulIgknl'oon din ng isnng napa.kasiglnng snyawnn sa Terccntcllary Auditoriuru na itinayo sa way Pnnl'ilillng Uayan Guaali Big. 2. Aug sayawang ito ny pinHmugat:lllg "Vars ity Hop" at dinalllhan ng mal'lIming ponn.uhin buhat sn Maynila at kung saall-saan pang bayan. Ang kasnynbang ito ny pinn.lIluhnJaan nina GO. Patricio Carlay, Simeon Bendniia, Jr., nt Rafael Hilno. Sa gabi I'ing ito ng ikn 20 ny idinaoa aug hnling bHangan ng mgu hllllli sa pagkn Laknmhining Tanay. !)ito ny nagwagi si Bb. Grcgorb AIUQnoy lit nntamo uiya nDg taguring ''f.nknmbining Tunay"_ Ang kanyong mga nbny no. ayon sa sunodsunod na dami ng halal on k'nnilang tinamo, ay ai1l11 Bb. MntclI llJamos, "TIIIIl ng KabaYllntlll", Bb. AdelaWa Espiritu, "Tala ng KabukiI'lIn", Bh. Lily Martine?, "Tala lIg Karagatan", at Bb. Visitacion Piguing, "'fala ng Kabulldukan". Ang Lakamhini nt mgn 'fllla nil- nahalnl IlIl siyang pumatnubay sa Pagdil'iwang ny mga tampok ng kagnndahan at mga piling <lilag ng Bayan ng Tanoy. Sumnpit nng ikn 21 IIg Encro, Draw ng Linggo, nn ipillUgsOg:1.WO ng pag-oalia ng Tllbing ng mgn Panands ng Knliaysnyan ng 'fanny. Ang nag-alia ng Tabing at siyang Panlluhing Pangdangol ny si Gng. Jorge B. Var· gas, nng mlll'ilog nn Mllybohny ng Kgg. na Kalihim ng Pangllio ng Pilipinas. Matapos sng pag-nalisng Tabing ay isinagllwa ang oficial nn pagbuhukns ng Tanghalan, bagaman nng Tnng halang ito lIy pinagdarayo no ng mga tao sa nna pang a1'aw llg Pagdiriwnng_ Ang Panall.h ing Pon~dnn gal nn siyn ring g umuJlit ng law nn siya n~ bmlyat ng pagbubllkas ng Tanghalan, ay ang Kgg-. Jorge B. VIIl'gas, Knlihim ng Pungulo ng Pilipinus. Mamming mga Ginoo nng nagsidnlo sa maknsysnyang PalllIUDtllnang ito ng Pag-aalis ng 'fabing ng mga Pananda at pagbuhukas lIg Tangllalan tulnll ni. G. Enrique G. Santos, K nlihim ug Lupon Pnllgkasuysayan IIg Pilipinas, lin. siyang 1(inatnwan sn pagdalo sa Pagdil'iwnng ng Rgg_ Eulog io B. Hotlriguez, Pntllugot ng Aklalnng Pangbansa at siyn ring Pllngulo ng I,upon Pangkusnysnynn ng Pilipinns. Dumnlo l·in sina G. Domingo Dikit, Pnngalawang Pnngulo ng Bllnco Nncionnl, G. Santos Martincz, noging Knlihim IIg Banco Naeiollni, (+. MIll·iano M!!lendrcs, onging Gobel'Ondol" nt Kinatllwnn ng Lnlawigan ng RizaJ, .'It iha pt!. Aug Pangulong Quezoll, at ang kanyang mahunying :Mllyhabny lIa hindi IIl1k8<la10 snnbi sa sapat lIa kadshilnllllll , ny llllgpadaln ng Pagbali (Greetings) aa pamarnag itnn ng 'reiegmma nn ang isang bahngi ay gaya ng 611mnsunod; " ... pilillnubot nllmin sa inyo ang aming rnapllghati sa PlIgllil'iwang SII ikn 300 tnon ng Ba:-.':IU llg Tnnay ...• " ~lIga nDllg

Utnng sa pugsisiknp og mga kn{;nwad ng ''PhilipHistoric.al Committee" nn sina Padre ;\Iignel Seign. S. J. at G. Luis Sennno ng Malac.aiian, at ibn pa an~ pagkJ!Yari agad na di nllhuli sa pagdil;wang ng mga PIInanda Ilg klWlysnyan ng Tanny at ng cementong pcdestal nito nn. naghihintny na pnglngyan ng bnntllYog ng Tanny. Sa di kasnlunan ng Pholo Finishing Corporation a)' hindi nntuloy ang Sltna'y )lllgkuha nito ng walang bayau nn. "SooO(I pictl1re" (lnrllwang nngsnsnlita) sa pngdiriwllng na ito. Sa gabi ng ikn. 21 ny mamming Cine ang uapnnood rig mga tao, at kahilnng dito allg Cine ng Cafinafirina. Dllmntin'l' ang masayn.ng nrn\\' ng Visperas ng Ka nl'a.wan ng Fic.'\tn ng BII.\·Rn. Sn handling hapon ay nagpillc!~

.dNG 7'A.tYAY SA LOOB NO 1.'Jl.'1'LON(J ..;IGLU

d:ltiogUD nng mgn hnmln ng musico og Tayto.y, Pililla, Bnngad, at Cardonn. Ang mnlaking Parada ng Pagdiriw Rllg ay idinnos (lin Sit hopon ng arnw DR ito, na pinanood og libo-libong laollg nnlcipagcliwnllg. Sa Paralll, oy knsama nug oagtilimpalnknng gauclu lUI Lakamhining Tanoy. Tala ug Kllbllkirall, Tala ng Karllgahm, at Tala og Kub\ludukan, on IltlPipi"1II1 sa isang corOSBllg kaayuuyn aog mgn pulnmtlti. Ang Tala sa Kabayaoan ay hindi nakasama sa Parada. Nagllililhok din 511 Pal'ada, su pumnmngilan ng knnikanilang Clwosn, ang 'runny Cluh in Amelicn nt Tanay Columbian, Kap. Dinsel lit Panitik, Mngbabauig, Magsnsaka, Pilillu Tenchers Cluh, at mga tao oa Ilnninirahall sn Bllndok ng TflIlay. Nagsilabok din ang mga GIIl'O n~ mga bnlang nng-flnral sa Pnaralallg Bayan sa 'fnllay at sa Palll'llhlllg Oatolico, at ang mga Boy Sconts SII Pnnralan Sll Tanny, PiliUa, Baras at Morong, Kasnnu: I;n !'n Pnrniln nng mga pinullo nt Knwani sa Pnmahnlnllllg Bn~'n ll n~ 'rllna.v, Supervisor ng Pllaralan, ilung kU6npi sa iba-iho.ng Lupon, nt ihn pa. 'Mnblpos nllg PlI.1·adn uy nll~km'Oon Ilg snglil 110 Pninluntuuull sa Glorieta nn nagsn litn. tin; mllulilulog lin Laknmbiniug Tnuay nn si Bll. GTegOl'ia Amolloy. Nngsnlitn rin ang Seoretario MuniciplII i\lplc!1lindes Balltis!n. Vict2-Alcal<1c Juanito Yujuico, Supervisol' Monico Mateo, Juez de Paz Irillco V. Bermmlo nt Alcalde Simcon Bcndnila. Sn pagsnsalita ng AJCi\ltle ny sinalaysay sa knllllting solita nug KBsaysn~'an ng TSllIn}·. allg mga kadallilannll ug pagknlipat sa kllSO.lukllynng pook n<h;mg 1640 nn ganap Ilgnyollg ika taUoog dllang tnon on ang oakllknl1l11ll. Binan<!gil din oiya flIlg IIIga bnli 0 pahntld ng Kgg. Ilil Panguloog ],fannel L. Quezoll ut kaniyang nln:o.. bllhay, nt II!!, Kgg. Eulogio B. Rodl·igllf'l., Pnng'uln n~ Pnllgkn.",IYNi\;llIg Lupon sa Pilipiuns nl Pntnllgot ng Aklatang Pllnghansa. :'.lnlnpos ang pngbihi~I~' nl::' JlIll'H~;!II\Ulnf so. Inhnl, Inlo un sa mga nagsilnhok so Innglm[an 11.\· JI:lgwaklls allg pnla(notllnan, at uagknroon lilt mlJl)1ing' Mlosalo Sil lallanan og mgfl. mngulaug n~ fAlknmh'lIill~ 'flnnn:v, nn Sillil JUC1. 111. Gug. ProtMio Amonoy.

fonso. AlIg mga luoos ng iku 24. ng gabi ay pinnggngulan namon IIg mgll Dona. Ang mgll Polomuti sa 10011 ng Simlluhan oy lakip 110 gugol og mga Kapisuoang Catolico at mga Doiio. Aug Areo narnan so. hllrapao ng Simhahllo :lY pillllgllumiknpan ng Illgn Cclo.dorcs og Simbaban. Tulutl og knl'aniwo.ng ugali sa. umaga og ika 24, ang mgn Bnndn II:; i\lusico ay nuglibot sa lloon:; boyan al I)agkatapos ny nagti ponlipon silang labat su tapat ng Bahay Pamahnlnan at samasnmnng tiougtog IIllg "Castillejos" at "Vcternnos". Knhi't lin lampas 110 aug mgll IlI'llW ng Pagdiriwaog, ay nogknroon pa rill ug pulahas nn Moro-moro su mgn gabi IIg ika 2;), lit ikll 26 IIg Enero. l<nbiloug sa mgn dumalo sa. Pagdiriwnng, no. sinadyu rio allg Tanghalan, ay ilan sa ruga mnlatuos UII pinuno sa Pnmnhulnnn. Siln (ty nug mg:n l(gg. Eulogio Hodrigum:, Jr., Gobernadol' og Riml, Kgg. Hilnrioll S. Sil:lyan, PatllllgoL ng Kllwnnihan ng mgn Puoanim i Kgg. Cornelio Bnlmnccdu, Pntnugot ng l(nwanillUn Ilg Pnngllngulnkal, 1\gg. Florcncio Tamesis, Pn!nugot 11g Kawnnihan nS' Knknhuyull, G. Jose Wright, Jngenicro IIg Lnluwigang Rizul, G. Cnslor Silvcstre, Au(litor ng Rizo[, Dr. GonwIo hrerioo, PUIIO IIg Division st\ Pagpulawi ng mga Saho; Bb, Maria , Y. Orosn, Puno llg Division og mgn G-nwuing Pangbahay j nt. ibn pn. Nang gabi IIg ikn 2-1, matnpos masaksihao at daluhnn ng libo-lihong tnong nakipagdiwang, ny oiwakasan nng T:mgbalnn. Ang lnhnt ng mgn isinagnwnng Kasayaban Rt Bahagi ng Pngdiriwnllg ny naisakatupnruo Sf! prunmag-itan og sumusunod:

Sn gnbi ng nraw nu ito ar mill'ami ring }lanoorin, IlIlnd ug IlIgn gn h, 1Ig' 23 0 kO;1l'n Willi llg Fiesta 11g' Rilynn. nt ikn 24, 0 nl'all" ng Fi~tll ng Vh'gen, 1I11 mnJrClOne- mga pn[nblls nl~ :?roro-mol'o, Zlll'zlIeln. nt ibn. »11. Ang Bituin ng \Vikn. ~ulUflhlln sa liuln flitO SIL Tnnny nu killukuta.wan lli C. Flllvinno dcl Rosm;o ay nagpalnbns ng Zarzue101 !:'Il onlowullg gllbi ng ika 22 lit ikn 23, nn aog isa Sll rngn ~ahing ito n~' knloob sa Pngdiriwang. Sa AuditoI'ium IIY llngkaroon II!;' Tnhleanx nn pionognsiwaan ni G. t>;IlI;que V. !'ill nto.~ . Pllllong GIII'O ~n Pnnl'lllullg Boyan ng 'runny, al [uilnt 1Ig' kuuiy:mg m:;n ku;;ullIallg Gnro. Sa palatuntlllllmg ito n)' ipinnmnlns till!!" mga mnhahalag:mg hllhugi llg knsaysayan ng Tnuny.

G. Elviro Cnllllgu at. mgn gum nt i[nng nRg-aaral 80 Panrnlllug Bn.rnn at siun G. DnlmAcio Soriallo, G. Mur. c~lo Afalicn:.:o, n. Pnulino Oren, G. Jose Dilillisig, O. Faus. lmo Mcrea<lo, G, Alfrcdo Ccleridnd, G. NOl'herto Sison, G. R.icnrdo Robles, G. MIll'iullO Espirito, G. Leon Men. cins, nt ilang mga Taong Bayan.

Ang KaurllWIlU IIg Firsta. liS' Bayan, 0 knpislahun uS' Patrong Sail Udefonse, lIy tnlad din ng dali, ay maraming tao, masaya at. mosigln. Tulad din nang ika 24, ay m3)'l'oong :\fisu J)almalicn sn SimbalullIg ('nlolieo, at tuwing mllkatapos nng misa ay mnyrooog procesioo sa pnlibol ng lnhas ng Pnlio at sa gabi Ily sa hnyan nnman. Sa rnisa ng ika 24, 0 Fiesta og Virgcn ny gumngol ang mgll Dofill ng IIIg:t Iliong 1923 hnoggnn~ 1£137. 811 dahrwn ring Ill'll\\' nil ito, ikao 23 at ikll 24, IIr uagknl'Oon IIg mga palaro lin :lng mgn nngwllgi ay hinllndugan "in ng mgo. gll!llingpnln. At sa. gabi II)' mgn J1E1J>utok at lnces no :lllg Inha~ ng ito'y so mgn kapisnnallg catolico sa pangnllgnsiwa IIi Dr. Leon C. Melellill'es lit ng kalliYllpg mg!! kutulong nn sinn Bb. JosC£inn Beodaiin at. Gog. Sofin. Bosloll. Ang mt:n pllpntok at luccs sa gnhi ng ika 2ft ay sari-Sill; Illig loki at kulay. Mayroon pnng m~a rucda nn so looh ay may 8111llt no 'IViva In Vil'gen300th Year of Tllnuy" III snkn mEly lnl'llwan ni Snn Tlfle-.

LUPON SA T ANGH.ALAN G. Monico hInteo, Panguloj G. Benito AtcrL'ailo, Kagawnd; G. Pcrfecto VilIamoI', Kagawad. ~fGA HIN1R.ANG l-.'1LANG KATULONG

SA PAGOAWA NG 'l'.IL'WlliLAN

SA PAGGAWA NG AU[)lTOruU:M:

G. Elviro Cwmgn, G. Dnlmncio Sorinno, G. Sergil'l Pcfiarmlfln, nt G. Julian Carlay. LPPON SA TTMP.I.\LAK: G. .1l1anilo Yujuico, Pangulo; Kgg_ hinoo V. &'r. flnrdo, Kngawn.l; Ong. Mnrciana P. Onlolos, Kagawnd: r;.. Melcjllinde$ Bnuti ~ln, Kngnwnd; G. F:rlil1'erto 080t1\'O, Kn~wad.

G. Junnilo Yujnif':o, Plillgulo; G. Enri('jue V. Santos, Kagnwnd, G. l':rlilherlo Cnutit·o, Kngawad. I.UPON SA PAGBUBUKAS NG TABTNG: G. JIIRnito Ylljuico, Pung-ulo; Gng. l\fRl'ciana P. Onlolos, Kn~lIw(ltl; O. MelquiMles Bnntistn, Kagnwnd. L\f(lA LUPON SA .\RAW-ARAW

iIlarles, Em:ro IG.-.:lmw Mo.,! SasllkYIIII.

II!)

J1fga Negocialile at Mgll

PinnOlllhnhHIlI !linn G. PastOI' Peiinl'nniln nt G. Segun . do FlIlgllel·as.

ANG l'ANAY SA LOOIJ NO l'Al'LONG SIGLQ

1f9C1 ](II/lIif) 1I9-MglI Negocinnte: G. Publo de 10. Chien; G. COllslallcio Cntuirll, G. Marcelo mic-U1h:, G. Euliquio Pcfinl'n, G. FJ(\l'cncio i\[cdinaccii, G. Ruperto Berdan, G. lfiol"o Ctlstl'O at. G. Mariano Gaspar. lILgn Muy $asak.'luu: G. }\"lix Cll.tnpuSlIll, G. Aurelio Pciiai\'cl', G. Primo RcSlll'l'Ccoiou, G. Sanlos :Uagv.;li, G. 11adnno Dilagun, at G. Federico Jesuilns. Mic,'coles, Elle,'o 17.-A"aIQ "9 Mgu Magsusakll Pinnmnhnlnnn niua G. l\lclccio Hcyes, G. Al[onso Bel'dan, nt G. Perfeoto Villnmol'. Mga 1((l/1l10n9: G. Guillermo Fuusto, G. Cellon Cnstillo, G. Pic FuigllCl'llS, G. Gregorio Cllitiong, G. 'l'eodoro Banw8, G. Isidro Fuigucl'o's, G. l.\iejnndl'o '1', Piguing, G. :Maximo Soriano, G. Isidro 'J1icn, G. Enrique Piguing, G. Hoberlo Sncl"flmellto, G. Mateo Tnnjualeo, G. Tomas Catamhay, O. Santiago Santos, G. Santos Santos, G. David Hilao, G. rro mas ]\'[atelu, G. Fbn'io Bena"ides, G. Felix Gesilvfl, at G. Manl1el Dustl"Q, JUl:lJes, Ellcro 1S.-A ,'uw "9 Mga Magclu/'dyut .

Namnhnla: Jue? Trineo V. Bernardo, Pangnlo, G. Ju· lian A. NicrvD., KngawD.(lj G. Edilherto Cauli\'o, Kagawad. ]Igll Kat,ulol/g: G. Mnunel Hesl11"l"ceeioll, (}. Sebastian Espiritusant.o, O. Justo Hcsul'l"cceioll, G. Jacinto Floreza, at O. Santos Magwili. 1Iga Naghandog ng Ganlingpaln sn mgn Nagwagi sa ~Iga Pnlal"o at sa Amatoul' Night: Juez BI'ne:~;!o Angeles ng Morong at Cardonai Juez ~£runcrto TingkulIg lm ng Pilijlflj J ucz Mariano Manahan, Jr. ng Baras; JU C1. Felipe A\lie\"fls ng Augono; Alcalde Mariano C, Snn Juan ng Cm'dona; Jefe Jose Benavides ng San Juan; Jefe V. Garcia Dg 1:aytaYi G..Jose J. David, Pililla; G. Ponciano Estacio, Oanlona; ·Juan Catolos Tailoring, Tunny; G. Dionicio Cruz, Chincteria, Tflllay; G. Dionicio Chu l\f:lting, TnnaYi G. a~ Ollg. Mauuel H. Roxas, Tnna..,.; Bee Chu Dec, 'l'anay; Bb. :Maria Cuevas, ~an~y; lU Cbin Suy, alias Ints ik Antonio, Tanay; PancltenR Mnhuhny, Tanay; G. lit Ollg. 1\fnl"eiuno i\fa('ahnsa, Tanay. Vicru,'.". 1;;11(' /'0 19.-A.r(uv /If) 'l'(l1/ay Olllb ill ~I.Jllct"ica at Ttl.lHly Cvi1f1!1bitl1l. Ntlm01l1(111(1/(,." i\fga Palllllnunn ng 'l'UIlIl)' ColuJIlhian:

G. Felix Cnlapusnll, Pangulo; G. Eusebio Hilno, PmlgnInwang Panglllo); G. Mnc!ll'io 1\f. Adia, K'lllihim; G. Porfido COl'itillo, Tll.gnillgat-Ynlllan; G. Florcllcio :Mcdinneeli. Auditor: G. Poliear])io l\[ngwili, Kn~nwndj G. Lucio Peiiarandn, lVagnwnd; O. Annstacio ,]csuilas. 'ragnpnyo: at mgn knsapi sa Tnuay Columhinn. TIl!Jar{JguyOtl-(Spo",~ors): Alenhlc Simeoll Bend:llill. G. Antonino Solano, Pnng ulo ng Tnna~' Cluh in .\.mcriea: :It G. Leon L. M('llcinl;. NIl:::-knlooh 11 ~ Gnnlin:n)ub !'ll 1\Iga ~j\\11110 sa I\lgn Pnlnro nl sa Amnteur Ki/!hl; G. Jose Buennventul"ll, Phil. Nntional Bunk; G. Santos Martine1-, Phil. National Bnnk: G. Rnfnel Piguing, .A.-I Bank; Dr. 'romns B. Sinsoeo, PI·O\·. VctCt'inllrilln; G. AIfrcdo MOl·tincz, Tnnn~', Ri7.nl: DI". Isidro So ntns, Tnnav, R.i1.J!1; Conccjnln M.nrcinna P. Catolos, 'l'anay, TIi1.alj G. Ra.fad Hilno, Tonny, R.iznl: G. EI\'il'o Casll~ll, 'rnnnv, Riznl; G. ElllifJuio Lihl"cn. 'l'flllay, Rlizal; · G. nicgo Porciunculll, '{'Rnay, Rizal; r:. Pnblo ile In Chien. TnlllLy. TIiznl; G. Leon L. :Mcncio!;, Tnnn~·. Ri1.nl; a.Fel ix Cntapu~nl1, TllllnY, Riznl: n. "Rnqnc POI"<siHl1('nln. '1'lInn". RiZll1. nt ihn fill. .

Nama/wit!: VI'. Leon C. Mdcnures, Bb. Josc[inn Bell· dmia, Gug. So fin Boslon nt Gng. Consolacion P. IIi Am" noy. Lill!JfJO, EJlC>"o 21.-Aruw ng Vlga Pt"olesiolla~, Empleullos, at EStlldialltc:J.

Namalwlcl: Gng. COlleej!lln i\fareiana P. Catolos at

O. Simeon Bendnlin, Jr. Lnlltl1-lwng!JtlII!J tall!Jllali-Elicro

Yfll"(Zomo

IIfI

.Tcs u~,

flf

TmllJ.If Mlm'!! rnrlll)lir Action.)

IIg ]Iu ·

NOlllaludll."

(.;.

Simeon Sncmlllento, :\Inyordomo sa

BlIkn.1.

1\10 .\ LUPON SA MGA I'UROK: Utla1l!J Dis/ri/o: G. Melchor Custodio, G. Felix Celles,

G. Ambrocio de Asis, nt G. A.ntero Dilagan. G. Felipe Mina, G. LOI'Cto Oiat O. D iollieio Omido. Domingo Cntampntnn, G. AdriaBendnun. lhwpllt "a Dist1'ito: G. Julian 'J'clLlndo, O. ~lgapito POl'eill11euia, G. l\fllcnrio Mawili, nt G. Gn.briel Pagalnnnn. Il.:a111110"g D istl'iro: G. Emilio Tanjuatco, O. TrauquilillO Bennlizn, G. FilonlCllo Caliangn, at G. Francisco Fulglleras. IkuunilH- lut Disll'ito: G. Matins Vismontc, O. Paciano E,'nngelil'itn, G. Santos Rcye-:, O. Mnnuel Fttlguc· rns, G. i\Iodcsto Cntui1'8, nt O. CIClllente Aporilln. Ikapitoll!J Di.~trito.' G. Dollato Sacramcnto, O. Domingo Es(:uillo, G. Sebastian Espiritu Santo, at G. Hermenr.gildo Fu\la(lo. Sf' Bltndok: G. Perfecto Yillamol" nt Inhal ng" mga Pimmong Pangpnmnhalaan sa BUlldok. IktllawulIg Dish'ito: ]ll'nso, O. Eligio Piguing, Ikatlong Dis/I'ito: G. no BCl'dnn, a~ G. 1rilleo

Ang Pagdiriwang oa ito oungn ng pagsisikap at pagtntnlong-tulong ng mgn tnollg Ilnhnonnggit Ililo, gayon din ng pngtatnguyod ng mgn laong haYRll, at gnYOh di n ng ihn pang hindi mgn malllaJTUlynn dito sn 'runny nn nngknlooh ng knnilnng mahalagang nnknynnnn, fly naidaofl ng ilnlos walnng PllhUllnll flng Plllllahnlnnll, malihRn Inmnng sn paglahok ng mga Knwnllihnll sa 'ranghnlnn 1111. pinnlllllllllnnnnn ng Pamnhalllnng Pnllgl:llawignn Ilg Riznl at IIg Pamahnlanng Palllhnll ~ll. llimli mnililingi(l nn ll\uyl"Oong ulI!a pagkulmlang 0 kupnbnynnng nnng}'nl'i llkol ~n pangangnsiwn ng png(lil'iwang lin ilo, kaya't sa ngnlull Il~ Lttpong Tagapagpaganap ny humihingi kami ng pllumnnhin, sapagka't nug knlolobannn ny bngaman mnlakas au~ aluiug loeb ny mahina namnn ang !.nhorl dahil sa kakapusan ng magllgllgol, nt dahil P!l SII pallg:rnrnring aug Pnnj!"nlo lIy (Ii nnknpnnnpnwmg mOl"ami ding .:II'!lW dahil sa k;luhnlahnu niyo n:::- p agtnlong kay Abogado .Tulio M. Catolos, sn )Jay. nila, sa pngsulat at Sit pagsisiynSllt sa. pagpnpalimbng ng nklnt na ito, knyn't nug Pungnluwung PnllJ!ulong Abognflo Jl\anito Yn.lllillO nng uanungkulang pangsamantalang Pnngplo, bukol1 po sa ibn ni.rnllg" gawain. Gn~'on I)n man ny Iltlgpapilsulnmnl kami sn labaL ~:I Inhnt ng mgn nng-pngod III Ilamllhuntlll, sa Inhnt ug (lumillo, nnkibahngi at nnkipugdiwtlllg sn knsnyahnng ito, al IlmllilSa knmi na SII mgn ilnl'Rling on pnnahon nn~ Pagdil"i\\'Rllg sn RUfIl'awRn ng Bay:lllg TZllJn~' ny Inlon:::- mmriglo, rnnknsn.\·"nyn n. nl kasiYRsi~·n.

sumON S'Jlw(]o, B" ol'O 20.- A,.aw II!) iliga Kal)iMIU{Jnll /Jatolieo (Catholic WOII'''I'''' tC(I.qllfl. Kup. II.q r,,,razo ll ff"

2""~.-.tI I'UIU

BlIl.:al.

BENDA~A

PUllqlll0. T,"lml> TllfI"po9ptl9U.RlJ11

MELQUIADES BAUTISTA Kfllildnl, Ltlpou 1'flf/<lP<l!JlJQ9U1I11f1

MUNICIPAL COUNCIL OF TANAY Inaugural Session on Janua ry 1, 1938

IIAN",l}

S. l

17'~A8:

lJl'. Leo •• C. Melelldres, T ClJo r l! /'u Juliml ..I. Sien'" . •11""1((,, ..... ;"1"011 81:11'

(illiia Ifl !\,flCfI'illriQ "'eu.!" fl.

('fl.~ti/l0.

llANAl' ~.':l 17JAnt l: l"il'I'·;lic,,/Ilc JUI/nita Tujl.ico J OOllcej«L 11f e/ceia R l'!lI'/!, ('fl/I<'cjlll

} 'l'dr(l

SHU / f)!'. CIlIII'V'I/1I .lIlIrci/lllfl /', Oatolos, C(mceja{ l'clllior Pcii/lrlOl(/lI, COl/crj.1i ,"'rYlludo Fill· 9lfcrflS 0 / COIICl'jll/ Dr, MIIJIIl'r/(1 ,1[ . AI/lllil/.

MUN CIPAL COUNCIL OF TANAY-December. 1939

('oncejl/ I" Mm'cirma P. Cfll%s, COllcejaL ,UfOlISO BcrdUII , !'jf'P·Alcl,ldc Jilin/i/o 1'lIjllil;" , ..1/«,,1</,· Siml'OIl Belld(lIllI, Sc,', illelquiodclI Bautisto, COllcejat S6gllUdo F,tlgueras, CQllccjnl .1Iefeaio Reyes, al COllctjol Pus/or Pciiarlllu/o. H;",l.

MIIII.

"Of}f1S n m{l sn /nrnlCon si COllccjo/ Ped.ro Sa"'ollt.

TANAY (1640-1940)

'ruin IIi FKLTX GUTmRH,E Z /(i!laya fly "rlmc"erill" at billil1yagau Illig lIladla !YOO"!) 1/JWllfI ",isiollcro, .TUAN PT,ACEN('IANG d/,ki/u,

\II ?hlllg IIIill$IIIIO 11/10 '"911 illl;:ik It!} /UIII(l11I11I lit ''''I!J-/I1,~I' ..1110 1'AN-AY 1/1I9illg IIIr!lfiYIII/ ii.'l mat/Hgollg pl/guubal"': Sa JjIIIl'UIIQ fll lI,rlhlllwlll/ I/U,1kll/t/ illIg logl' 1',~iu(l nila /'ill sila pillllk,~II, lill1l9i$ ll1l11f)gtlll.'l [,119111111, Allg IIH!IIHIIIIII.'IItIl.fJ slII/wb0f! IIlIglmtipo'l 111Ig"(I;S(/ 'Jlllw.vilJ illig /)(/9011.'1 "Phnelli,!,11 I'll II/;n Ili!/l/lIg II//fil'u,

VT][ ,vglllli'l lli S/I 1-uJJ(!jJg Bllyol/ a/HOlt/ok li!1 SI/II Jllllllli" !Yo ilw1U'lIl/g ?li/ipllil/'II Sll J}l1ylllpok !!II I,oguln N; hiwli ,~fI £.111111111,11 T/lII-fly 1/(/ /ll/Slll/og IIl1gill.'1 ,,/!{I ,1 Iiua/'(lpllf 1111 ill',IIO bll,fJn tlil/1l1!) iJlI/'/Iiso lIllIl!/, himli ,~II i,WIII!) /,ook 1/11 ilm fli IlIIyoJlg-uaf)O .llnTIIOl1 ii.fJ lIiJ/ar.a~(I IIIl1,fJillY !IIWOP 111/ 101(1).

'" I

g!l~q

So P/w iig i,.w,!! 1'/1 IIItI!} dakollg silaii!lIIlHUI SII pasigallg lII(I(Ii(lllllt/ ii!} Lagllll(lIIg dogal !lIb-allg A!I III/ly ;,.aIl9 pook II0Mlf) 1/01i{i9id 11g "olamall: J/('pllplllillg mg/' ,'tiim ollg bulaHllk 11/1 Jloglilaw ,YOIlg loh//lw/lg pillllgpala, jig i~llllg 1l,(J.9alulollO b",1/((I19 Rillllb,1O 1ig 1II1111i9il "'tII/Hl!J liuo'lg IIlltlllam,(J,lllfI/,

II Allf) {UplIIll!} /I/ISflSII/ro}J ay "wlll..ki at ma/awall Snllg-liu.'Jo 1II{lIIg gn/lIga l'ill lIy hi/Illi 'pa III/Wl/tflS}· _lllg 10001I1I1IggIIII 11.'1 IIwlliYflg 11/1 LaguIII/ al Tayabflsl1YII ])"I'tIllY b14l190/1I11 av Ililldi pll Ilobobagbag ,l1ya !}lIllIIl 1111 Sll!/lt i;rr !W /!lIlIoV II{{ IIIflliligns !If/gill!}, ))(rIIl,WIlI ,,1 1/111/')1 ,w hilldi pll IIfllililla!),

"<I

III 1\.'liJltlldllklll~9

IIIIIIIIIII!}Of) 1111 .!fa plI,~oll llIIliljuliu .I1!!I, 111'0'1 /)/lU",I)"'ltln(), iuo'l dllpOllg mflr;rikit .lI ,~(I diu,WJ 11/1/;11/;1/1) 11 /;1I!)IIIUIIII(lIIf) di uwlh'ip Nfl will(I fi9 kltrl"/I /;I//ml III 119 9illtOIlf) )n(lpallf)«kit; Boli:mll9 !l1//f/Mll/blll 01 ilog 1If1 }Jallgpoilibig ,IIIf! /1)11/11119 fil'"If) IIlIdlllll!! $(1 pl/nll/!], uUIIl/ok (,II {JlII.:iel,

IV 'lIIflmllla "II my/I lipillg /III/If/!)o ,"fillY 1l,1/J,1 11(/ 1n1(lIIg IUJlrlll!} Sillibll/(I 't kalagl(Yo; ..J ""~. tll/lo plllibllll,~/l ;1)1I/11-llIklr,S, 1Jalll-luvo [(II!/(,I'/ ,~l/kllH iig uI/rlll/ggll!!, l!I/(I-/lU/I/:(1/I III dalu. /Jil/llf/I",. {III!! IIHldllil/Holly 1111 Scle/;cs 5U/.:(I Sulu Di'WIIIIIIII {l1I.'1 /Jl)rll(!o. /lIIIIIU(>I, (1/ ;uOI19 pulo, .III!} II/Hltl!} 11119/;"',11

r AI di/l. 1'!l1I ,~II 1",li'III1Y TIlIHIII!! r,USOll"G IllIgsi/Jms"d S" /;lIl1riQ'" 1'.J,I,Y-AY 1IIIIIIill/O, lIulJirahllll 01 J/flg1tuOllg; ":illi/al" sihl//g p,mo'l bl1/9 1(llt>lIgill I'!) "kaslIIlIIl" 1\'/111.11 11;"/1111101.'1 1lI,IJfI 11'.,1 Ilf Iriblltlg lIlll/'/lra/ws J/llllllly !Jall/gu ng, /,illllllllll l/11/1!Jf/I/,fJ DlII'flclallg gllbll/ I)/lII;! .oIl ,1;lIiIlI01l!! JIII,~n III lwk;ki,wWlII1I9 II/PilL

\' r "ulill 110011, , .. IIIIJIIlllllllhl/!J fiy $O!}flIlO Sl~ pilillg fig lIIya Il'ibl/llY l/(Iy,~uSo mfi iig puyapa AV dllll/atill,l'l si Sfllced .. , m(luf/lltlupi,fJ 110 kaslila't 80 »,1n11111 Ii." "ern: af Hflr;1J ,~illOkop alJg Dtillg lupa; , 111(1 1I;/11l11 n

IX iig palar;1I II(( 1Iwl/lllllll) (It IIIlt,~ilip .a119 sallllllil/f) ulIlaaloll I/a bll~'o ug pal/flgil/ill: 811ylllifl sa ;.lla 't ',;to, btl/llIk, biy(l at 1//nlinikN(lf)buloi (l911d IInf)llfIkot, , .lahal-lalI1/1 r}(lti hdirl TII;II'IIII illig kllblllldllhlllf) Iflollg l}//f)fld ji9 pJ/gibig ..If lIagb(l!l'lII ,qll PIISi,qOllg LlIpnllf) Pflli,1f1l,o 11g lal1flit, Ilrl,ll(( ijga

(J(

x [to po (lIIg bfl!)allf) T ANAY lin ',gllyOIl II!! /lagdirill;(lII,1 S(I 1II1(////(/II1(1liIl9 pa,11'upit 11,1'1 mOJlflllld lIiWllIy fiN//{! ~'a ;ktt 1'ATLONr. DANTA ONG /l1I91,lIllIlu9, pnf)/mbaww1(1/!la '(1!t111 '1(1/f/'/1.'1 all(11.- lIug/lOm/f)y ii,fJ lI(1kaY(llIolI [(II!1(1 lllhlll: 'III"ligaJ/II, tlllll/Ill/'il fig IlI,qlOlljWY 'CI,Va lal/ll/: l/I/U(lItYfll $/1 I'/{I'ol.' lig Imllllt/nllJl. '

XI All,q (11I111.lJ11'!! IIWyll,fI'llldll, 11/(111;111';1/ (II "'fiy fllIl/g/lkil iif) uulllld((/!, 11g bntis,,'t hilll)y llfi 1II/llIgyn.1I9 11/1I1f1mis; ,uay/'ollg m/ltllll!} 1I1(11J11PUliyll!) lIa' il/gad ollg uaW,I't 'i/i!1 .It /llI,fJ lobi Iollng iI'f)ili II!) 1I111,,",SIIIIf) "'yl' 1III1gil, 1SIIII.lJ III/[fliel fig 1(J11I/1H1II: III}JIII tIJfl91' S ,~/I IJII!I-iui,q Jl(l~ika,IJ 11/1 1IIltIllllwhj'l IlIhdll /1f) IIIgl1 1)l1I1i.7".!

xn .:lll!} lalaki: lIIas;,~jp/lg.. lI:lIlIlI/g ,1ldat, """lg/alt,',I",!!

J/lmillmlll,'ot. "'U9$1I80!.'(I~ 1/111111111111111(101:. pllllI-arl/l; ,1/00 dllglll: siJlisi,.id, gll!od-ll/wdok .. 11;lIuhllk(l!l 7{"!I"U(l/f/,l; lIi/alalCII!}, 'w}Jarl!ligal/; billlluuJlgh/lnl/lIJ//rfl!l'J ,~o /Uaillyolig AII/erjko'l J..:/J/'O/wdal "":11 }Jag/I/kllls jifl Ifilillo·1 pllg/IIII/I'P 11g k"b"III.!II/II ... ,

XlII 8/1 lowag iig INANG D.lYAN II/Illugo/l di'l l/u1,illalllo/; i\'l.Igli.lJi,~ 11.'1 dl/gn'l 11111/1" ,.11111,,11'/ bul/(/!J i"illlllldng Billlllg"' l/luos ,~fI 1)(101aYi,'1 sa Il/lIih,I,,·!! puglagol. Aya)) till!} wnifugnllg RawI"',fJ, ,1/1I$;uj. Du/;i!}II" RUNt/I. AI ;!)lIl1g ll1d,flpaliuitl so. 8im/wiltlllg lIIyo pookU(lIII(I!lag 11g kU9i1i?1,1'1II1/, ,I1/(I'lIIllY if; "J/IliUm(>(.

X I \, J\./I!!/1 It(llllllll Iiollg l'(lIIII!}, i'~'U/!I /;".'Il11l!1 11II])llfll1i£l; S(I ylWIUlI al Ilt'9kfl,mloll!I III gUIll/illig kah i1iltili,' l'l/sod siya J1g I,'ul/lk(l/ (/I pUlldi/lll~I/J!I snri-sa r i Dillllr(lYo jig mnromi'l di /lfl ibiO ,u(!gsi-!,wi l'fatllgpuolI!l lJtll'Ois v jig f)i"ha-u'(I't IlIw(lllIlJti. NogU'illilignillg JIll palljYfls so dibifib II!! (11;11,0 /(111, ..

RIZAL PROVI NCE The Provincial Capitol

'['Il E 0FPLCfALR UP 'I'll [J: PHOYIXCP. .J1L\T.\RY 1, 1\.1-10

T H E PROVINCI AL BOARD PrQville;r"

(,'llri'I'II(11':

JIl.'mbers .Stere/llty:

Chief rh·rk:

[10 :-;, [':l'LOGIO IWDBIG L' gZ, .JH. :-;JX'['O :\XTONlO ,\1 11. 1'O.\L.\~ .\IOLlX~\ AT'!'Y ..IOR E ]f. BANTO::'; "IH. 1) 1~ .\Il;:'I'HIO r. :\1100811\0 IA~.

Oth e r Officials

:'1m.

S A'1' LJ(,:~HNO

DA.'"m

(PmI'. l'n'III/.) :'IU1., ClIl'IACQ ),';SCAN.-\ [.le/y . ...J .".~(. 1'rrtl .~. ,(- Chief CII'rk) )[B. ,Jo~m \rn lG H'I' (/)j.~I. HI/gil/reI') )111.. '\IAR IAKO R,[C'O (. l s.~I. Oi!)il F,lIyjllf'f'r) :;\LH. CLAIlQ TROT.-\ [..1" ...'. Cidl J~JI!J.) ;>.rB .. JPAN GA 1'A)[A'[' (Cllie! (,I",./:, /';"9. OJlhl')

:\1 11 . ('AB1'O H

"lit.

~ 1I . \ · I';:-; T llJI:

\'IC"~N'I'r: I'ADI I.J!'I\

1I0X. ~:L'LAL10 UA Hl'IA (./1I11gl·

Ih,' COllI'!

Fir.~1 111sl,wel')

I IO X. 1';:'IlILIAN O THL\ '[')H O~A

(PrO/', .[/lditor)

(Jllilgl"

(('I,il.'/ (' If ,-k .• l rulilfJ"·'~ O/(it'I')

)[H. B I';:-II'I'O PAS(H I.iIl\A N ( /Ji ". S/l/II. 01 Sr;/IOQh) :'Ill!. RAFAFtL SAI!:;\IJI.:X'fO (Aell(/I'mil' .s'I/!f!rriSQr) :'III(. F'I';I ~?l IIN LIK.t\[) ('"du,~lrjlrl ''''u /Jlr'';'~IH') :'IIHS. ("AIt,:'III':N Cl O I,LA I( Ill,uHe 1~'cllU. ""/lJlrrrixor) :'lilt. IIOSPIl ' lO POI-il'.\BLO (rJ,ipl (.'II'rk, Dil'- Olfh'c) (",P'J!. \ '"[(' j'lN Tm NO I': I, (PI·OI'. /1I.~fJ l·I·llIr, P.C.) liI(. RA IXADQB..\IAWI' I N I'~Z ({)is i. 11 (1/1 1111 Offirer) 1J1l. R 0 1" lW~10 ('ONC'I,;p(, I o;..r ((' lii('f Clerk . 1/ (,(11111 Ofl ice) :'lilt LA.ttHEA~O PAJ)II~ I.,,\. (Prov. Agr. lll'~l).) :'lIB. BAWrOJ.O:'lIJ:: .JJ\\'IE H (A.~S"I. P ro,' .. I yr. I" sp.)

IIOX . RI,;nn I,LAXQ PLATOX (.'udy(' of /hl' ( 'I!Url of ''';r.or III#"IICC )

Ih,' ('(HII'I oj" /o'ir.<1 Ilis/tllla)

.\IH. l(,l"Jo'O 1m BOSCH (C/(,.k flf Ihl' ('ollrl of "ir$l III .• /,II/ee)

.\'I"ry. .\ '1'1')'. .\ 'r'/T. .\T'I'Y.

PHJ.\l J'I'I\·O UOXZALER (Pro, .. "'j.~(,f/I)

E~\D1AXrEL :'I1l'S'OZ (~J.<,<,. J.'i~('111) :'IIANn':i. TO/WEf) (. Is.d. Pi<c!I/) 1r,.·\lf!AI'; L SAN'roS (Chil'f CI",·~· . l'i.<f"IIl',. Off;,"') .\ 'I"I'\,. '[']t;O [) ()H O (iONZ .'\IA']~ (U('.'limr "f nl'/'d.~)

.\ 'r'r Y. PI O PJ-:S'J'A:\"O (('hic! ('/n'k, Uf"!I. Ilf

/)1'1'11'.'

.\ TTY. GltlWOI?TO rEL1.\ SQ{1P'7, (l'rr.ri"c,"I1/ SI,e";/!)

Officc)

THE SECRETARY OF THE INTERIOR, HON. RAFAEL ALUNAN WITH A GROUP OF HIGH GOVERNMENT OFFICIALS AND THE MUNICIPAL MAYORS OF RIZAL PROVINCE

b'tLl1'8D

/1'0111

lefl 10 I'ighl: 11

"i.~iIQr}

,11(/!jors :;imeol! Benda'-;n (lml Hlculer;u de

J(,.~IIIJ.

cJ:- Dept . Secre tary 1,'uil)-

gio R odriglle::, .Illdge HmiliwlO 1'I'W '} ' il'OIl(I, 8eat:tary of Ih e III( erior 11011 . Ralilei .,IlWWII , GO!'C fllOI' ElllfJg'-o Rodri!lUCZ, JI'" BUlIn/ ,J/ ell/b Cr 8i:clo .JII/f)lIio, M(I!JI}!' Adell/ia Xa1i vidmL (Spct/ker, Ma!Jol'~" 1.(1(Ifjll (,), l ' /,udl/ cial Fiscal 1',.;111';路 !it'O (;011 ::011:"" lJi$/. E"yillecl' J o,HJ !1'riyhi , }jouNI Jl ember '}'O lll(ll) ,11 01illll, _L~H.'IIIIJI.IJ""'J/ Hlllili!) de fa l ' lt: (1/111 })i,~ I,.ic l 11eallh Offici'l' /Jr. Sa/uudor ;1/(ll'lill l/:. S'l'.dNlJJ.VG Irf/III /efl to ";yhl: ,lI '/Hor Ol'cyQrio JJQl"ju) Chief of Police ])oroleo Cruz, Jluyol's JlIliulI BuclIl'iujc, .llIlollio luaii ez, ,1I(u,,'elil,o S(!ll/o,~ (IUd Jou Ahyl'c, A l'st , Vj~cul J::. .Illllios, M(lyor,~ JII6u((, /Jllllli,_I(l ,1/1// Cipritlllo /(II !Jmill/do, 1/ t'i"i/r"I', ,l/lljo/' Tllrillg'"' Of lilt' l'hi/, COllsl(lbuluI'Y. ,l/ uyor,~ Pall/o 1'(lblo (Iud I" MIII .1lellt/io/u, II ri.~ilor, J/u!1(/1' Pl'lldnldo del /(~ .~lIr;/), .1/,,_ CUIt/dr) ,l /ar/i/, ,l/ll!)or$ Ellrique R e!le.~ f/lul BCrI!f(!'I/o A Il1l11w , (( ril;itf)J', Se1;l'拢路tary of tlt e Pro I'. BOIIl'd Jr"se ,1/, ~:;ol/ro.~.1/I1Yr"r.,路 AI/gd I'll:; (t1l(Z Fe/i.e 1\'"lip' U!f(II , iJlr. ricc/lle I',,(/ill/I, (Chit'f Clerk of lite Audi10l"Ij Office ), _11'..\'/, Pro ~ . 1' r'!I)~ln'l' HalUfJI/ /)odo, (l1H1 7'1'(1) . . 1(11'. Sl/pcn>i.~o/' L/llu'c/llw l)m/il/lI,

LANDMARKS IN THE HISTORY AND PROGRESS OF THE PROVINCE OF RIZAL

'I'lle b ui/dillg ill 1111'

PROV]?\'CIAL )IODm l~

HO)fE LO'f

AND llU J LA) lNG. (l'lw fird of ils kind eslnbliljllt'd ill the PI:ilippilles.)

w a.<

but'/;grolllld

F'l Il S '1'

III(!

CAPrl'O J,

m; /)..WNG OF' 'l 'l1E

PROVlJYCE

Z..lL.

It is

OF'

HI -

/lOW

used

as tile Provillcial Jail,

T HE PRESENT PROVINCIAL CAPITOL BUILDING AND ITS SURROUNDINGS

MARIQ.UINA RIVER CONTROL CBUILT 1939.)

RIZAL PROVINCIAL CAPITOL (BUILT 193D

THE TOWNS OF RIZAL PROVINCE (A Brief Outline Of Their History)

AYALA LIBRARJ:

By ATTY. JULIO

CATOLOS

and MAYOR SIMEON BENDANA (Tanaty, Rizal. Philil1Pilles)

HE following brief. historic~l notes. regarding the towns of Rlzal Provmce are mcluded in this Souvenir, not only for a better under-

standing of the histoq' of Tanay but also to preserve in a compiled fo~m, data already collected that we happened to seE\ in our research. It is also necessary to know the growth and progress of the other Lake Towns and Infanta during the

period that Tanay was a part of Laguna Province, for these communities were closely connected in their economic and sOfial progress, particularly those that were under the Franciscan

Order.

For this reason, as appendices to this

Outline, we include brief historical sketches of these towns until t he middle of the nineteenth century. The efficient and orderly organization of our National Library and Museu:m did much to enable us to do this compilation, without which, we doubt"our ability to write this Commemora. tive Souvenir. From all the existing books, if a History of Rizal Province is to be undertaken, we will find out a stupendous task ahead. For the towns of this province began their histories even before the Spanish Conquest, as can be seen from the anthropological studies of Dr. Beyer regarding his discoveries at Novaliches, Tanay, and other places of this province. Then, as everyone knows, the towns around Manila and those by the Lagu. na de Bay shores had been from the time of the Spanish Conquest, the hotbeds of the major re路 volts against the Spanish rule. The attempt to overthrow the Spanish rule that Legaspi was planting in the Islands was hatched in the towns around Manila and the Cry at Balintawak (Caloocan) as well as the attack on the Spanish garri son at San Juan del Monte were the signals of the Revolution against Spain. The encounter at San Juan Bridge between the Filipino and Amer路

iean sentries started tbe battle that precipitated the Filipino路American War. The towns of the Province are scarred with the great national events of Philippine History. The Chi nese Rebellion of 1639, the British Occupation of 17621763, the Revolution against Spain, and the Spanish American War had left their marks in the histories of the varions towns and in the life of the people. Briefly s peaking, we can say that the territory now occupied by the towns of Rizal Province, began its histor y under the Spanish Rule when the Provinces of Tondo and La Laguna were orgallized. In the rela tions of Encomien路 das in 1582-1583, t.he encomienda of Moron (Morong) was described as having 1,100 men and was uuder the jurisdiction of t.he Province of La Laguna; while the ellcomiendas of Pasic (Pasig), with 2,000 men, of Taytay with 500 men, of Tagui (Tagig) with 660 men were under the Alcalde Mayor of the Province of Tondo. In the survey of 1591 the following were under the Province of La Laguna: The Encomienda of Moron (Morong) had 4,000 inhabitants paying 1,000 tributes and Encomienda of Taitay (Taytay) whose population was not recorded, was paying 600 tributes. Both were under the Franciscan Order. The Encomiendas under the Province of Tondo were: Nabotas, Tambobo (Malabon) with Tondo had a population of 6,000 in~ habitants, paying 1,500 tr ibutes; Parafiaque and Longalo (Dongalo) with many small hamlets had a population of 3,200 inhabitants paying SOO tributes; Tagui (Tagig) was paying 800 tributes; and Passi (Pasig) was paying 2,000 tributes and had about 2,000 tributes more in the upland region. All these encomienclas were under t he Calced Augnstinians. In JS5S, the towns of Antipolo, Bosoboso,

l'HE

~l'Oll'NS

OJ,' RJZ.dL

Cainta and Taytay were separated from the Province of Tondo and the towns of Morong, Baras, Tanay, Pililla, Angono, Binangonan and Jalajala were separated from the Province of La Laguna and were formed into a political subdivision denominated Dish'ito Politico-Militar de los Montes de San Mateo, later on changed in 1857 to Distrito Politico-Militar de Morong. In 1860 the Province of Manila took the place of the old Province of Tondo when by Circular No. 25 issued September 2, 1859 all the towns that were under the Alcalde Mayor of Tondo were placed under the administrative and fiscal supervision and control of the Governor of the newly created Province of Manila. The Spanish officials who held the position of Chief Executive of Morong Province during the Spanish regime are the following:

DISTRITO POLITICO-MILITAR DE MORONG CAPITAL: The town of IYIORONG 1853

D. Francisco Terrentigue

J>JWVJNCJ~

Morang and Manila, signers of this historic document are:

P1'ovince of Morang Exequiel Ampil, Apolonio Villaluz, Ceferino Peregrina, Adaucto Ocampo, Flaviano Estanislao, Tranquilino Olsan, Clemente Antiporda, Estanislao Alcantara, CirHo Aniezo, Crispulo Custodio, Domingo del Rosario, Brigido Capili and Timoteo Pasay.

P?'ovince of Ma.nila Gregorio Basa, Calixto Santos, Eligio Naval, Pedro Lazaro, Ignacio Santos, Catalino Tay10, Ramon Raynaldo, Cipriano de Lara, Cipriano Reberato, Damian Esteban Quiogue, Timoteo Be1'llabe and Joaquin Rodriguez, With the organization of the provinces of Morong and Manila the following were appointed by the Revolutionary Government of General Emilio Aguinaldo as the provincial officials during the time of the existence of the Philippine Republic (as related by Atty. Gregorio Concepcion) :

1857

D. Eduardo Ciezar

1858

D. Rodrigo Gainza (resigned)

1859

D. Marcelino

1865

D. Juan Ruiz

1877

D. Luis Carasa y Berrosta

Gov(>l'l1or: DOll Jose Elises

1881

D. Emilio Mouly

Counsellors (Collsejeros) of;

1883

D. Eugenio de Leyva

18~5

D. Manuel Montun,o

1890

D. Ricardo N onvilas y AIdes (Gobernador Politico-Militar) D, Gregorio Cuesta

1892

D. Francisco de Rosales Badino (Acting)

1892

D. Francisco Iboleon

1896

D, Felipe Dugiols

1898

D, Jose Rodriguez de Ochoa (Surrendered to the Filipino Revolutionary forces in August, 1898.)

Sa~s

During the Philippine Revolution, the patriotism and nationalism of these towns were expressed when in Bakoor, Cavite (situated between the American forces at Cavite and the Spanish army in Manila) the representatives of the various towns of what is now Rizal Province signed the historic "Acta de Independencia", on August 6, 1898. These "presidentes locales" of the various towns of the Revolutionary Provinces of

Morong Province eapital: The town of Antipolo 1898-1899) The town of Tanay (1899-1900)

Police & Internal Order (Policia y Orden Interior): Don Lorenzo Gonzaga Justice & Civil Register (Justicia y Registro Civil) : Don Jose Tupas Revenues & Property (Rentas y Propiedad) : Don Luis Catolos y Custodio Provincial Secretary: Don Gregorio Concepcion.

Manila Province Capital : The town of Mariquina Governor: Don Ambrosio Flores Counsellors (Consejeros) of: Justice & Civil Register (Justicia y Registro Civil) : Don Jose Lino Luna Revenues & Property (Rentas y Propiedad) : Don Bonifacio Arevalo.

1'H/:J l'OlVNS Oli' RlZAL PROVl Ne };]

With t he victory of American arms and the pacification of the towns of this province, at a historic meeting at the Pasig Catholic Church on June 5, 1901 the representatives of the various towns of the old provinces of Morong and Manila discl1ssed at length in the presence of the President of the First Philippine Commission, Hon. William Howard Taft, Commissioners Wright, Ide, and Moses together with Dr. Trinidad Pardo de Tavera, t he organization of civil government ill what is now this province. There were heated debates on the subject of t he dissolution of the Provi nce of Morong which was stubbornly resisted by Don Hi larion Raymundo and Don Jose Tupas; but the representatives of Antipolo, Don Juan Sumulong, in a brilliant exposition of the advantages that will result f rom the union of the towns around Manila and the towns of the old Provi nce of Morong, carried the day, and the creation of a new province was agreed upon. At the suggestion of Dr. Trinidad Pardo de Tavera, the name of the greatest Filipino Patriot and Mal1tyr, DR. JOSE RIZAL, was given to this new Province and was formally enacted in a law creatin~the PROVINCE OF RIZAL (Act 137 of the Phi~ippin e Commission enacted June 11, 1901 ). From the time of its creation to the present time the foHowing have been Provincial Officials of Riza l Province:

Members: Jose Bernabe Andres Gabriel 1919-1922 Gov.: HOll. Andres Gabriel (1919-1920 died)

Hon. Arcad io Santos (1920-1 922) Members: Pedro Magsalin Catali na Cruz 1922-1925 Gov.: HOll. Eulogio Rodriguez, S r. (19221923 appointed Mayor of the City of Manila) HOll. Ruperto Martinez (1923-1925)

Members: Jose Geukeko E leuterio Rodriguez 1925-1928 Gov.: Han. Andres P ascual

Members: Nicanor A. Roxas Leonardo Dianzon 1928-1931 Gov.: Han. Eli gio Naval

Members: Jose M. Perez Celestino de Dios 1931-1934

Oov.: Hall. Francisco Sevill"". Members: Ludovico Labao Juan R. Sanchez

1901-1904

Gov.: Han Ambrosio Flores March 7, 1905-F e b. 5, 1906

Gov.: Hon. Arturo Dance! (Elected Feb. 4, 1904) Feb. 6, 1906--April 22, 1908

Gov.: Ron. Arturo Dancel (Elected Feb. 5, 1906) April 23, 190B-Dec. 21, 1909

Gov.: HOll Jose Tupas Members: Octavio Amado Dec. 22, 1909-1912

W. C. Kaminer (Prov. Treas. ) Gov.: Hon. Lope K. Santos Members: Silvestre Apacible W. C. Kaminer (Prov. Treas.) 1912-1916

Gov.: Han. Mariano Melendres Members : Eugenio Santos Clarence MacDonald Treas.)

1916-1919 Go\'.: Hon. Eulogio Rod ri guez, Sr.

(Pl路O\,.

1934-1937 Gov.: Han. Francisco Sevilla Members: Ludovico Labao Nicanor C. Garcia 1938-1"940 Gov.: Hon. Eulogio Rodriguez, Jr. Members : Sixto Antoni o Tomas Molina These two provinces were represented in the Malolos Congress by the fo ll owing representat ives: Representative of Morang Province: Don Jose F. Oliveros

Representative of Manila Province: Don Arsenio Cruz Herrera Don Felix Ferrer Pascual Don Teodoro Gonzales At l'r~.~ nt ( lM OI ROll:i.lpr of n oad . of UIZAL I'ROV I NOE. H~ ~M'Q tho foHowinK D~ offici"L" M tho IhvolullonAry I'rovln~e or Mnnlln; O.",o ,n o.: Don ,\n>Lro, lo ~'Io,u Cons~jC'OI : JUllicia y negi'lm CiylL: Don Illno Lunn tlentn y Prop;odftd: non Dr"'o!.io TUlUon Polial. y Orden Intorior: Don Bonifacio ArC'"atn. )

THE TOWNS OF R1Z..dL PIWV1NOE

After the union of the towns of the Provinces of Morong and Manila and the organization of RIZAL PROVINCE in June 1901, the new province Jike the other provinces had no representation in the legislative branch of government. But with the opening of the Philippine Assembly in 1907, Rizal Province has been represented from that time to the present as follows: FIRST LEGISLATURE (Philippine Commission and Philippine Assembly) Oct. 10, 1907-March 27, 1910 First District: Hon. Cayetano Lukban Second District: Hon. Bartolome Revilla SECOND LEGISLATURE (Philippine Commission and Philippine Assembly) March 28, 1910-0ct. 15, 1912 First District: Hon. Jose Lino Luna Second District: Hon. Jose Tupas THIRD LEGISLATURE (Philippine Commission and Philippine Assembly) Oct. 16, 1912-0ct. 15, ]916 First District: Hon. Arsenio Cruz Herrera Second District: Hon. Sixto de los Angeles (1912-1915) Hon. Leandro Jabson (1915-1916) FOURTH LEGISLATURE (Philippine Senate and House of Representatives) Oct. 16, 1916-0ct. 15, 1919 Fourth Senatorial District-Senator: Hon. Rafael Palma Senator: Hon. Pedro Guevarra

Second Rep. District : Hon. Mariano Melendres. SIXTH LEGISLATURE (Philippine Senate and House of Representatives) July 21, 1922-0ct. 15, 1925 Fourth Senatorial DistrictSenator: Hon. Jose Generoso Senator: Hon. Pedro Guevarra (19221923) Hon. Ram

n J. Fernandez

(1923-1925) First Rep. Distl"ict: Hon. Andres Pascual Second Rep. District: Hon. Mariano Melendres SEVENTH 路 LEGISLATURE (Philippine Senate and House of Representatives) Oct. 16, 1925-0ct. 15, 1928 Fou'rth Senatorial DistrictSenator: Hon. Emiliano T. Tirona Senator: Hon. Jose Generoso First Rep. District: Hon. Basilio Bautista Second Rep . District: Hon. Eulogio Rodririguez, Sr. EIGHTH LEGISLATURE (Philippine Senate and House of Represen. tatives) Oct. 16, 1928-0ct. 15, 1931 Fourth Senatorial District: Senator: Hon. Juan Sumulong Senator: Hon. Emiliano T. Tirona First Rep. District: Hon. Manuel C. Bernabe Second Rep. District: Hon. Luis Santiago

First Rep. District: Hon. Arcadio Santos Second Rep. District: Hon. Eugenio Santos

NINTH LEGISLATURE

FIFTH LEGISLATURE

(Philippine Senate and House of Representatives)

(Philippine Senate and House of Representatives) Oct. 16, 1919-July 20, 1922 Fourth Senatorial DistrictSenator: Hon. Pedro Guevarra Senator: Hon. Rafael Palma First Rep. District: Hon. Agapito Ignacio

Oct. 16, 1931-Nov. 15, 1935 Fourth Senatorial DistrictSenator: Hon. Juan Nolasco Senator: Hon. Juan Sumulong First Rep. District: Hon. Pedro Magsalin Second Rep. District: Hon. Eulogio Rodri~ guez

THE TOWNS OF R/Z,dL PROVINOE

was separated Angono from Binangonan during t he Spanish regime. The ecclesias~ t ical administration was placed in the hands of the secular clergy.

DELEGATES OF RIZAL PROVINCE TO THE CONSTITUTIONAL CONVENTION (Elected

J~ay

10, 1984)

1st D istrict : Atty. J~w,n Ortega A tty. Ca.stor P. Cruz 2nd Disflrict: Atty. Mariano M elendres A1lditor D omingo T. Diltit.

1766

According to Cavada the visita of An~ gono was created into an independent town in 1766.

1853

The town of Angono was separated from the Province of Laguna and incorporated in the newly created Distrito de los Montes de San Mateo (later in 1857 deno~ minated Distrito P o li ti co~Militar de Morang) .

FIRST NATIONAL ASSEMBLY OF THE COMMONWEALTH OF THE PHILIPPINES Nov. 15. 1935-Jan. 1, 1938 Assemblyman of First Di strict: Hon. Pedro Magsalin Assemblyman of Second District: Hon. Emilio de la Paz SECOND NATIONAL ASSEMBLY OF THE COMMONWEALTH OF THE PHILIPPINES

1876

The population was 1.739.

1890

The population was 1,792.

1892

The population was 1,685.

1896

The population was 1,394.

1898

On August 6, 1898 this town joined the Revolutionary Government of G e n era I Aguinaldo.

1901

On June 11, 1901 Angono was incor~ porated in the newly created Province of Rizal by Act 137 of the Philippine Commi ssion.

1903

By Act 942, Angono and Cainta were consolidated with Taytay the seat of the new municipal government. By Act 948 of November 6, 1903, An~ gono was separated from Taytay and in~ corporated as a barrio of Binangonan.

January I, 1938Assemblyman of the First District: Hon. Francisco Sevilla Assemblyman of the Second District: Hon. Emilio de la Paz.. The following outlines of the histories of the towns of Rizal Province are intended to awaken the interest of t heir inhabitants in the past of their communities and in their present and futUre progress and development. At the time this book was being written, the creation of QUEZON CITY was made by the National Assembly and we take the liberty of including the said city in this nal'~ rative altho we believe that with the passing of the years, its progress a nd development will be so fast and gigantic that our record of its beginning will be but a hazy memory. ANGONO

1602

1745 1753

Recorded by Padre Chirino in his his~ tory as a visita of Pasig, but was added to Binangonan to help this town with the tributes of Angono to which was added fifty pesos for the support of the missionary. The patron saint was San Clemente. In 1745 a Spaniard purchased a hacienda at this visita. In 1753 a Chaplin was placed and later a license to form an independent town was obtained from the Superior Gobiel'llo. Thus

(Cavada).

Population in 1903 was 2,231. 1918

Population was 2,617.

1938

By Executive Order No. 158 of August 19, 1938 Angollo was separated from Binangollan to become an independent muni~ cipality, effective January 1, 1939.

1939

Accord ing to the Census Commission, the population of t his municipality is 3,896. On December 31, 1939, the officials of this municipality a re as f ollows:

Mayor:

Mr. Antonio Ibanes Dr. Domingo Villamayol'

Vice~Mayol' :

Councilors: 1. Dr. Norberta

Sam~

son 2. Mr. Apolinario dina Secretary (Actg.) :

M~~

3. Da. Juanita de Ri-

cohermoso Julian Tolentino Mr. Deogl'acillS Medina 4. Dr.

TEE 1'OlVNS OF R/Z.dL PROVINCE

100

Treasurer: Justice of the Peace: Chief of Police :

Mr. Liberato Aguinaldo Atty. Felipe Anievas Mr. Deogl'acias Medina

las de Tolentino (Augustinian Recollects) to surrender their curacies in Mindanao to the Jesuits, the ecclesiastical administration of the curacies of Antipolo, Taytay and Morong were given to them in exchange.

ANTIPOLO

1578

1591

According to Padre Huerta the Franciscan historian the conversion of the natives to Christianity and the organization of this village were made by the Franciscan missionaries of Morang in 1578.

The Franciscan Order ceded the ecclesiastical administration of this village to the Jesuits.

1599

It was recorded by the early missionaries that after the earthquake of J line 1599, the pestilence that befell Manila also ravaged the village of Anti polo.

1602

Padre Chirino, the Jesuit historian recorded that at this time "Anti polo contains 700 houses and has the two villages of Sl:Lnta Cruz and Maihai. Santiago (must be Bar路as then south of Painaan) was then being settled with more than 400 inhabi路 tants and had in its Viicinity other villages especially two inhabited by blacks or !tas."

1626

The population was 3,435 excluding Bosoboso which had 529. Cavada).

1879

The Augustinian Recollects in their census reported that there were 3,547 inhabitants in this town paying 1,074 tributes.

1896 1898

Population of Antipolo: 3,561 Bosoboso: 386. On August 6, 1898 this town joined the Revolutionary Government of General Aguinaldo.

1898-1899 Antipolo became the capital of the Province of Morong during the existence of the Philippine Republic. The Pro~ vincial Government established its offices in the convent of the Catholic Church. 1899

On June 3 and 4, 1899 the American troops attacked and captured Antipolo. The Provincial Government was transferred to the town of Tanay.

fj.Q1路a de let Paz y Buen Viaje, brought by

1901

Governor Juan Nino de Tabora when he arrived at Manila, on June 18, 1626 in the annual galleon from Acapulco, Mexico, was placed in the custody of the Jesuit Mission in this village.

On June 11, boso (then an incorporated in of Rizal by Act mission.

1903

By enactment of Act 942 by the Philippine Commission in accordance with its policy of economy and centralization the municipalities of Antipolo, Bosoboso, and Teresa were consolidated with the seat of government established in Antipolo.

The miraculous lrnake of NuestTa Se-

1639

The Chinese rebels retreating from Manila towards the Sierra Madre Mountains, after burning the town and church of Taytay, sacked the village of Antipolo.

1650

According to Cavada, the mission village of Antipolo was created into an inde路 pendent town (pueblo) in 1650 (ana de creacion) .

1845

Antipolo had 570 houses, 3,421 inhabi. tants and 469 tributes. Bosoboso (then an independent town) had 134 houses, 808 inhabitants and 197 tributes. (Buzeta).

1853

The town of Antipolo was separated from the Province of Tondo and incorporated in the newly created Dish-ito de los Montes de San Mateo (later in 1857 denominated Distrito Politico-Milital' de Morong).

1864

1876

Due to the Ro~ral Order of May 19, 1864 which instructed the Province of San N ico-

1901, Antipolo and Boso~ independent town), were the newly created Province 137 of the Philippine Com-

Population of Antipolo: 2,788 Bosoboso:

498.

1913

By Executive Ordel' No. 30 of March 13, 1913 the sitios of Bulao and Mayamut were annexed to Antipolo thereby ending the boundary conflict of this town with Taytay.

1918

On February 21, 1918, Act No. 2748 was enacted authorizing the Manila Railroad Company to abandon the railroad line between Antipoio and Taytay. By Executive Order No. 57 of December 16, 1918, Teresa was separated from Antipolo to become an independent municipality effective January 1, 1919.

l'HE 1'01l'NS OF RJZAL PR OVINCE

Population was: Antipolo Bosoboso Teresa

3,531 243 1,883 5,657

1939

1639

1\,11'. "M arcelino M. Santos Mr. Hospicio Alarcon Councilors:

1. Mr. J u I i a 11 Catafigay 3. Mr. Fortunato Martinez . 5. Mr. Eliseo Manalo Secretary : Treasurer : Justice of the Peace: Chief of Police: President, 8th Sanitary division: Supervising Teacher: Principal: Municipal A g ric u It u r a I Inspector 4th Dist.:

leto 4. Miss Eusebia Simeon 6. Mr. Juan S. Torres Mr. Isaias Tapales Mr. Ceferino Fuentes Atty. Angel Lorenzo Mr.Demetrio de Jesus Dr. Efren Baltazar Mr. Roque Fernando Mrs. Juliana F. Torres

Mr. Martin Tiangco.

The Franciscan missionaries founded Baras on the present site of Bosoboso south of Painaau as a visita of Morong with Santiago Apostol as its patron saint. Due to the lack of ministers it had no parish priest for a long time, so that it continued to be a visita of Morong until 1616 when its ecclesiastical administration was ceded by the Franciscans to the Jesuits. (Huer-

tay).

The ecclesiastical administration of Baras was given by the Jesuits to the Franciscans in exchange for that of Binangonan.

1682

The town was t rans ferred for t he second time and founded on the present site. The building of the present church was begun in this year.

1686

The construction of the present church was finished. It wa s dedicated to Pat riarca San Jose.

1728

The stone bridge across the Baras Ri ver was built under the s upervi sion of a Franci scan priest.

1845

Baras had 209 houses, 1,268 inhabita nts and 300 tt;butes. (Buzeta).

1849

The town was separated from the Province of Laguna and incorporated in th e newly created Distrito de las Montes de San Mateo (later in 1857 denominated Distrito Politico-Militar de 1\1orong).

1872

Tanay and Baras erected a monument of their boundary on the Tanay Baras Road.

1876

On October 14, 1876 the Government approved the boundary of the jurisdictional limits of Baras and Morong in accordance with the recommendation of the Admini stracion Civil. Population was 1,156. (Cavada)

1896

The Katipunan of Baras established t he Real or Military Camp at the sitio of Gogo or Pamitinan.

However, Cavada wrote that 1595 is the year of the creation of this town.

1636

Padre Chirino, the Jesuit historian recorded that "Santiago (old name of Baras in the old records) was being settled with more than 400 inhabitants and had in its vicinity other villages especially two inhabited by blacks or Itas". The town was trallsferred to a place called Ibayo, one and one-half league south of the first site, due to the hostility of the Aetas and mountaineers of the sUl'round-

The church and convent were repaired.

1853

ta) .

1602

The Chinese rebels retreating from Manila towards the Sierra Madre Mountain s having burned the town s and churches in the wake of their ret reat, descended to the Pantay Valley from An t ipolo and burned the towns of Baras and Tan-ay (then at San Antonio or Lupang Bayan in Pan-

1679

2. Mr. Leoncio Anac-

BARAS 1595

ing mountain s who burned part of the town :lnd the church in 1635. On the new s ite was erected a bamboo and cogon church dedicated to San Salvador.

According to the Census Commission, the population of this municipality is 6,135. On December 31, 1939, the officials of this municipality are as follows:

Mayor: Vice-Mayor:

101

On November 21, 1896 the Katipunan attempted to capture the town but were driven by the Guardia Civil from Morong. PopUlation was 1,217. 1898

This town joined the Revolutional'Y Government of General Aguinaldo.

THE TOlVNS OF RIZAL PROVINOE

102

1901

On June 11, 1901 the town was incorporated in the newly created Province of Rizal.

1903

By Act 942, Baras, Cardona and Binangonan were consolidated with Morong the seat of the municipal government. Population was 1,200.

1905

1906

On May 10, 1905 two notorious captains (Bakal and Cervantes) of the Sakay band of tulisanes attacked Baras. The inhabitants stubbornly resisted and prevented the looting and the sack of the town. Bakal was killed, Cervantes wounded, and the band dispersed to the mountains.

1621

Binangonan separated from Morong and became an independent parish in 1621 aCfi cording to Huerta. However it was creatfi ed as a town in 1737 according to Cavada.

1679

Th ecclesiastical administration of Binangonan was given by the Franciscans to the Jesuits in exchange for that of Baras.

1697

The Jesuits ceded the ecclesiastical administration of this town to the Caked Augustinians.

1737

The Calced Augustinians ceded the ecclesiastical administration of the town of Binangonan and its visita or barrio Angono to the Franciscans, the tributes of both communities amounted to more than one hundred at the time of the cession.

1745

A Spaniard bought a hacienda in Angono.

1766

Angono became an independent town by separating from Binangonan by virtue of the license of the Superior Gobierno.

By Act No. 1442 approved on January 1906 the barrio of Baras was separated from Morong and ,a nnexed as a barrio of Tanay. ~6,

1914

1918

On May 3, 1914 between 8 :00 and 9 :00 in the mornin~ a devastating conflagration almost reduced Baras to ashes. Eightynine houses were burned. Population was 1,604.

1921

On January 1, 1921 Baras was separated from Tanay and became an independent municipality by vilI'tue of Executive Order No. 57 of December 24, 1920.

1939

According to the Census Commission. the population of this municipality is 2,120. On December 31, 1939, the offici~ls of this municipality are as follows:

Mayor: VicefiMayor:

Mr. Norberto Robles Mr. Arsenio Alvares

Cavada put 1766 as the year of formation (ano de creacion) of Angono into a town (pueblo). The ecclesiastical administration was given to the secular clergy. 1792

The construction of the present church of Binangonan was begun.

1800

The construction of the present stone church of Binangonan was finished.

1845

Binangonan had 980 houses, 5,945 inhabitants and 1,400 1/2 tributes. (Buzeta) .

1853

The wood-work of the pl'esent church of Binangonan was changed and the convent was reconstructed.

Councilors: 1. Mr. Cesario Fernandez

The town of Binangonan was separated from the Province of Laguna and incorporated in the newly created Distrito de los Montes de San Mateo (later changed to Distrito Politico-Militar de Morong).

2. Mr. Marcos Matignas 3. Mr. Arborico Digma 4. Mr. Pedro San Jose Secretary:

Mr. E. M. Catmunan

Treasurer:

Mr. TeofHo CaIuma

1876

Population was 6,705.

Justice of the Peace: Atty. Mariano Manahan

1890

Population was 7,318.

Chief of Police:

1892

Population was 8,352.

Mr. Alberto Golla

Physician, C h a r i t y Dr. Patrocinio B. Angeles Clinic Principal:

1896

BINANGONAN

Population was 8,354.

1898

On August 6, 1898 this town joined the Revolutionary Government of G e n era I Aguinaldo.

1899

On March 20, 1899 the Filipino troops clashed with the American forces.

Mr. Jose Joaquin

Originally created as a visita of Morong.

(Cavada).

COMPLIMENTS OF

RIZAL CEMENT CO., IN C. I Whose plant at Binangonan, Rizal Produces

RIZAL CEMENT-THE BUILDERS' CHOICE

MADRIGAL & COMPANY NO.8 MUELLE DEL BANCO IIlACIONAL, MANILA (GENERAL MANAGERS)

The Longest Concentra Rolary Kiln in the Philippines

CONCgNTHA nOTARY K i LN OF THE RIZAL CE)mN'l' co., INC. The "Kl'UPP" COlLccutru Kiln nbo\'c is aile of the two kilns of the H.ilnl ('emcut Co .. Inc.

It hm; Ull interior

diameter of ]0 feet :Jnd 11 feet respectively nnd iii 220 feet long; the longest of its kind in the Islands! an UVCl'ngc en);\(;ity of 1,500 u:U'l'cls and a maximum of 1,800 bnnels of clinker per duy.

of a burning drum, the cooling lubes, the bearings, and .he driving me,路hnlJisll1.

1t has

It consists principally

The raw lIIut eriuL in the f01' 1II of

slurry is produced by two three-compartment tube mills and feed to the kiln (11'), where it. is dried to a suitable c:xt<!nt before it is finlliJy heated to necessary temperature ill the sintcring zOlle, then 10 the eonccnh-ically arrnnged cooling tubes "here it undergoes effcc:tivc tempCI';lture l'euuetion,

The kilu is hente(1 by firing with pulverized coni

which is ue1i"crcd to the drum throug-h the hood under prC>;$tIrt! from

blower, UcCorc ]ca\'illg lhe kiln, the clinker

producea is cooled ill the speeinl 芦ooling lube,; <lITungt!d nroulIli ihc discharged end of the kiln h\be proper, tilt!1l to the clini;er channel convcyor and to n clinkcr storage wherc it is kept for SOUle time before undergoing final [riuuing at the Company's new mo<1!'m "Ccntra" drive cement mill, ,,"hieh may bc seen at the opposite page,

The Most Modern Cement Mill

"K[tl'PP" The

lIew

CONCg~ TR:\

the Far East

'CENTHA' IHI1\'E ('E1nl\11' :lIILL

Krupp "Cent~a" Drive Cement )fi[] (If til(' Hiza] CelUcnt Co .. Inc. is the mO~1

pines hilt also in the Far East.

It is :U

Ill.

x 13 w. Ion;. ['oluted by

II.

discharge end head nod dl'iH!fl hy II 750 H .P .. 900 n.p.)L dÂŤtric motor 1I11'01l2h gellr.

mOlil'l'U

not only in the Philip-

steel "pindlc connected tlil'cctly II.

\("1

the mill

rloublc ~t:lr::e cnclo~cd ['eduction

It pl'lJ(]ucas 100 bnlTcls of c('mcnt pCI' hour making it possible fol' Ihe Rizn! Cement Co .. Inc. 10 supply

almo~t

all the construct ion projects in Mnniln finrl in the pl'o\-inccs Irith "Ri:ml POI'Il(I.Ilr1 ('01ll('111-7',u' BuildcTs' Choice". The lowol' photo shows lhe

)[otOI'

nl1l1 The Driving Gen l' House of the nbove Cement Mill.

The "M-A-N" Engines & Machinery

U:,\I _A_N"_ The two !'II-A-:\" the hizgc,.t f01l1'

l}ic..~el gngillP'; Cllth

c~'de ,:;t;diollnL'~'

Jo~(' Ootl~!lles.

Chief

En~illccr

THE '['[II"

tlJil}(,\,~· .

FlNG1>l'IilS

of J.J.30 B.H.P. <lil'cdl.\' COIIUll.c{e-d lu 1,UOO KYo\

dip;:t:'i cll!!'illl'''; ill ill(! J'<lnucls.

n.il_1l1 Cement FlI("tol'Y bCiiidcs the 1\\0 Engincer

J) 11~8I!:L

l'e~cJ'\'c

Siemll

EIl~illel'i

of 50fl H.P. (meh.

11igucJ )lnU\I';ol1 i:nc\ II

1I 11~('J[. \~ 1C·_-\L

~!" \r

Altcl'IIutors an'

'rlH:'y flll'llish illl the nUl in pnwel' rt'Cjui l'cmcllts o[ the

In t he ;lhon:' pil'hm! may he

~('CII

Plu't'scntatiw! or Stumilu'd l"al'llUm Oil Co.

,\Xl) 'PRl': Tl L\lAX

FlLK.\fE~'I'~

pidlll'CS ~holl'lI here Iln' coucl'clc c l"idcllce Ihut it is not onl,\' ill!..' Illorlcrui:dll!! Imd

i mpl'o\"llh)lJt

of the nlll-

:l(>('fll'fling- to pl'c"cnt (lny [('(·hni/lut"!. thnt the manngement of the Ri;(ol Ccmc.'Ilt Co .. 11\{'. j~ im.:cs~ontly pu~h

ing throu)!h (rom (1:1.'· to clay. hUI aIi'D the improvement or the lot of the workillg-men under it tilld the upliftllH'llt

Ihcil'-()(·j:d anri mOI':11

~l:lnc1fll"(1..

The Man Power & Their Commu nity

{(~ RIZAL CeMENTPLANT COMMUNITY

Upper photo sholl's Sl)ml' of 1he laborers .:luring n IIlcc ling or their SOl:il'ly azul lhe 1.)1\,('1' pil'tul"c .<:ho\\'s n portion of the huge CI'OW,j lit the Company's PluYb'Tollnd d uring the celchrntion of It III 10:30 "\n nuul 'r W1,}.J)uy [)inm.!l' nnd Program whcl'(' 1hz, me mbers oi the wbol(路 plant. community enjoy not only the delicious men]" Hnd whotc~ollle progl'Ulll, but also tbe l1:;unt Chl'i,,[mus I)l'c.,;cnt;; [rom t he manag-cment.

When the Rizal Cement Plal.t Was Being Rebuilt Under Dr. Jose P. Paterno's Management (1928路1936)

The above pictufC shows Dr..Jose P. Paterno in 1928 when t.he former was delegated hy Don Vicente Madriglll, the proprietol', to rceollsh'l\ct the Rizal Cement Plunt at Binangonnn. Tn this picture also appeal' Mrs. Jose P. Plllet'lIo (n~ 'Miss Jacoba Tirona) and 1\ guest.

Tlu! Jefl hand pic'lu1'e shows Mrs. J ose P. Paterno nnd her children and guests in 1935 at the stairs of the Manager's Re~idcJlce. Tn the pitlurc :l}>pear :

First Row, from left downward; "Susic" (Susnnll Palcmo y Tirona ); Ramona SIII1li:lg0j "LOllis" ( Luis Paterno)j "Ncne" (~ I al'ia Pater110); "Vi('cnling " (Yiccnlc Paterno ); "'rOllllI1Y" (Tomm; Pntcl'llo). SeerJllcl How, from left downward:

Tcodora Sant iago; Joscfn Snnlitlgo; Bnlly Cicorgic P nlcrllo nnd Nurse. ThinZ RolV, fl'om left downwnrd:

A gllCSt

HlLd

?I I'S, Hnfncl Unsoll.

StrU/di1l[] in the /oregrolllul: 1\lr.$. Jose P. Paterno holding her son Torom:y; Mrs.

F'"lmcisco Santiago.

AT THE HISTORIC HILLS O F ALABANG. MUNTINLUPA

Ouiiu Su.wma 1'1111'1'11(1 dl' Jfll{lrigfll/fI.!/i1t9 1],1' CQ rll ersfOIlC 0/ the n 'eek-Eml Club J1 olf.~e of JIadl"igll/ Hllcit'lldll Ll/ubflll!J ".il" /Jr. Jo.~f! P. Pall'r>!{), ..lI lly • •T. .11. Cotolos {lml olhl'rs 'wl/lrlli",? 1111' "/"rI'IItOIl!I.

,r'

CompllIIY (It

iIlr. Fral/cisco SIHIliago tlirotlJi1lg Ids spade{7ll of cement 1~ilh DOlill 8USWI« Puie/'lio do .l/Ildriglll, Dr .•Jo se P. Pal erno. ~llt!J ..T. 111. C(JtO/M {llId others happily INIII'II;1I9 lIim.

RIZAL CEMENT COMPANY OFFICE STAFF IN FRONT OF THE STREAMLINE OFFICE AND LABORATORY BLDG.

Till: piCIUr(' <,110 'S: ;lUsus Tri"id(ld Dioz, Stock Clerk; Dolores AdioTlc, Cllcc1.:e"j Messrs. Miguel Mu Chief Ellgillf'rl". SimCOII BClldl1lia, ;Jr., Aceolnlt/ml; (;crollimo !,{lOl!Jilit, Bookkeeper; Patricio Lledu, C(lI.</'ier; En/es/II Liw(iII'flf' ])f/l/fMI/(IJI: PlwliJlo Bru~YJ, Storekeeper, Eduurdo Vigare, Clerk; Fr(HlciscQ Oll1i!Judo, Clerk; _Ipo/Q,,;O Sill/wille, Cos/ Clerk; Primiti1;o Durllsoll, Stoel.- Clerl.", lloJUolI Quclllllel, Issile Clerk; Dellle/l'io Di:WII, 810n'roolll Helper,' {HId Juliatl Duito, Checker. 1/1I.~OIlJ

AT THE STAIRWAYS OF THE MANAGER'S RESIDENCE

III Ih e pic/llrC {(rc: ,lUsus T. Diaz, D . Adjurte, Mossrs. JI. Mal/usolI, S. BClldaija, Jr., P. Lledo, E. LiWWIlI!), r. BsfllCil), J. D(liIO, P. ])lIrIl811.1I, E. Vigore, F. OlJliyudo, R. QucI/llfel, P. Aluorez, D. Di!o". alld C. J!1I1IlQOII(IIl.

LIVELY OUTINGS OF MADRIGAL EMPLOYEES

H.-\CIF;~J)A

.'.\LABANG, i\!U:\!'I'!:\LCPA, RIZAL

III ,II1'I'c pirlllrr'.~ nrc I),.. Ju.<(' I'. Plll e/'uo> DQII Sim01l R. Pal cl'llO, .1/r. AntQI/if) .11"d";!}III. JI ('~,.,..~. /,', S(ltIli(l!}fI, ,,>', l'''II,IJ,",i/.J(III , 1-. 'I'fI!1l1dill, J. _.I/JI'{'. IJ. Adriullo, T. Alberto, G. ArevalQ, N. Bou/is/a, n "llIltliUl, ./1'.• _I. 8nu"l. P. ('/I' hi91 .... C. (,('rI/IQIltI, C. (',lIuif!!, ~ ern;:, ,1. DQyillQ , J. Blorill!j(!, A. Vllllslilla, F. D. Flu,'(' .• , N. 1~II I!Juerlls . • 1. (;a{uc.;, F. GQlIJ!(Iif'/<, 1". OUII:Jrlles ..J. H/'rll/(I!}CIICS, G. Jimillca, F. de Jesus, E. ilfa cllpilllac, C. Jf al'l"u'., F. Mer('ado. fl. J{ojiC{I, L. Jlurillu ,. 1. '\"ib'1II91·(> . .11. Xou//':m A. NOllulo, M. Oracio", H. PfllI!Jr"ibuII, .:I.. B eyr,-, C. Re ./IF_'_ I . Bil'f ro,.1. I", S(1I1108,

.s'.

L. Sicut. N. T,rbaloll, R. r"yUflill, R. ellSOIl, E. C. TalollOj Milf/sts olI. _l g/ipIIY, E. Baroj;". ' ". ('n,z. G. (rim·i" , 1". Sur/fl· yall, N. Yllt/lIll. Jrrs. B{I!/lIlIi . .1£r. {/lui .ltrs. C{!(amba.'l, Alty. Julio iJr. Cat%s, etc.

AT LOS

BA..~OS, T~AGUNA

MUNICIPAL OFFICIALS & EMPLOYEES OF BINANGONAN

From. Lefl /0 lli!Jhl: MI' . .7'iw%o C'oJlrepcioJl, Chief of Police; MI'. li'r(Hlcisco iller/rl, Chief Phy.~ioil(lI, Charily Clillie; ]11'. ,lIt/.dlllo COI/('('1/";O/l, Prillciptil '{'(,'IOIIt'!"; 1)r. AlI/fUlor Pal/ati, Chief, Rltrul He/Jlth ])il). Uuil; Mr. Gabriel GUt'Cill, MUIIiCiJlIII .'/'re(lSIII'Clj ,lIl', I' /<,'L I X iI:..l'I'/f'CNAN, .lhillicip(!/ ,)1ayor; Lilly. Riel/rllo Ol;"/Ii;, .7111>1i1'6 of Ihe PCIICC; /Jr, L{J1'f>lIZO FCl'lI(wdf' i;, J>I·(,.~ .. 91h Simila)'!} 11;1';;;:;011; ,lll', Frallcisco V. Buutillto, Sltpcl·ui.~illy 'i'eflChcr; j111-. GII/del/cio B. Crill, .1lUII .•,J91'. !IISpl'l'/or; :II,.. Fortl/llule Plon-s, JLItIl. Se.cret(I.YY twd ,l//'. Blell/er;" .l/'/tlnl', Sfjl. of l'o/ice .

MUNI CIPAL OFFICIALS, EMPLOYEES & PA,TROLMEN OF BINANGONAN

Fir.< / llow: Jll'.Qs l·.~. Timoteo COl/cepciou, iI[(1,ximo GOllcepcioll, Juau Fuel/tell, Gabriel Garcia, G(IW1CIICio B. Cnl::, j}/i,.s J/n/ilr/ e (,yl'l'.~"), Moyor Feli)' 1i"lrlipllU(W, .Itl!}, Tlic(ll'{/o Oliw.<, Ih. L{Jn' II:;O Fl'n!(i1I(P(':;, l1/r, Fral!ci,<co f . HWII,ii!!/lI, DI'. A",,,dol' P"/III/i, OJ'. Fr/J.!Ic.i.~M iIlellel, aml Sel'!}en'" I!J",'II/I'rin ...I ra/or,

rm"JI""""

.':ieco"d HI)II' : 1'"" P(,r/I/nolo Silt,csu'l'. :lIc,o.<I's. Edilb eJ'fo 1.(//11111,·0, Julian CNfll!, RuIn Vi/ai, Simplicio Para lejas, Ml,Si/('!J(I'" Prallll/II/O '·' /orl',•• iIlllcari/) IiI' Ins R{'!I{'Il, Alfrcdo rdrl'itiurl, Nol'lJel'lo Si,~O/l, DOl/fIIO Pm·llk.iIlS, lIl/{l PlIt, fla· /l/l/SO 'l'ne,~(/!}Oll .

'/luel

.'I'hil'(1 RQI!'; 11/1'.<.~ /',~ , i\1/{11'{,,1 R(l/,inco, Apolollin Deeimula,oioll, Vic/orilll/O Ciiiir, '/'0/1111,< Rccaldc, Clewlwt/! Simplicio F il/fldh·yo.

1"SOII,

{llid

FOII/'1I1 How: P,lIm/1U1'11 [,(wrenI/O Ojllselis/ro, Oipri(/?Io JlcslI, Frill/dISCO DOlin/o, /SIIIIII'/ Sisoll oll(l ~lm(ldo Yeol/. Last Row: P(lII'Qim {' 1I C{III/iff) (;f)I/.:III. C(ls/O)' Romos, (ll/d Corl/ clio Gr(llwlc.

103

THE l'OWNS OF RIZAL PROVlNOE

1900

On March 29, 1900 this town was organ· ized as a municipality under General Or· del' No, 40.

1901

On June 11, 1901 Binangonan was incorporated in the newly created Province of Rizal by Act 137 of the Philippine Com· mission.

1902

1903

On May 30, 1902 the Pasay armed band kidnapped the government quarryman of Binangonan for a ransom but were pur· sued by several soldiers and the kidnapped man was able to escape during the fight. By Act 942, Binangonan, Cardona and Baras were consolidated with Morong the seat of the llew municipal government. Population was 9,09G.

1913

1914

On December 31, 1939, the officials of this municipality are as follows : Mr. Felix V. Katipunan lVIr. Emerenciallo Unida

Mayor: Vice-Mayor:

Councilors: 2. Mr. Melecio Picones

1. Mr. Lorenzo Flores

3. Mr. Alejandro B a r- 4, Mr. Roman Cebrero reto

5. Mr. Miguel Cenidosa

6. Mr. Simeon P. Mejorada

Secretary:

Mr. F. A. Flores

Treasurer:

Mr. Gabriel Garcia

Justice of the Peace:

Atty. Ricardo Olivas

Chief of Police;

Mr. Timoteo Concepcion

By Act 984 of November 6, 1903, AngOllo was separated from Taytay and consolidated with Binangonan which also separated from Morong. Binangonan be· carne the seat of tbe new municipality.

Phys ician, C h a Clinic:

By Executive OrdEll' No. 43 of June 24, 1913 a lot of 728,110.32 square meters at southern part of Talim Island was resen'· ed for the "POLVORIN INSULAR".

Supervising Teacher:

Mr. Francisco V. Bautista

Principal:

Mr. Maximiano Concepcion

Executive Order No. 66 of July 1, 1914 regarding the boundary of Binangonan and Cardona was promulgated. The erection of the buildings and mills of the Rizal Cement Plant was l)earing completion. This cement mill was established by the corporation organized in 1911 called "Rizal Cement Company".

1916

On March 29, 1916 the Supreme Court promulgated its decision on the boundary dispute between Cardona and Binangonan.

1918

Population was: Poblacion, etc 11,762 Angono ..... 2,617

1928

The Rizal Cement Plant was acquired by Don Vicente Madrigal from Ynchausti and Company. Immediately under the administration of Dr. Jose P. Paterno and the technical supervision of Engineer Eusebio Morales, the quarry and mills of the Plant began its industrial activity again.

1938

By Executive Order No. 158 of August 19, 1938 Angollo was separated from Binangonan to become an independent municipality effective January 1, 1939.

1939

According to the Census Commission, the population of this municipality is..l6,588.

it Y Dr. Francisco C. Medel

Physician, U. P. Rural Health Demonst. Unit: Dr. Amador Pahati

Municipal Agricultural Insp. 5th Dist.:

Mr. Gaudencio V. Cruz.

CAINTA 15r11

The natives who had already submitted to the Spanish rule began to question the sovereignty of Spain over theJTl and boldly challenged the Spaniards to take their fort in battle. They numbered about a thousand and had culverins in their wooden fort. Legaspi sent Captain Juan de Salcedo to subdue this town who on arrival before Caynta ,vith 100 men and 3 pieces of artillery gave the defenders two days to reconsider their action and submit to the Spanish rule. They refused to surrender after many means of pacification had failed, and Salcedo finall y burned the town which he took by storm and razed it to the ground.

1668

On March 16, 1668 the visita of Caint a which until then was under the ecclesiastical administration of the Jesuits of Taytay, was transferred to the Augustinial1s thus placing it as a visita of Pasig.

1696

By a Royal Decree, the King of Spain restored the ecclesiastical administration

104

THE TOn-1Y,s' OF ruZAL PROVINCE

of the visita of Cuinta to the Jesuits together with the mission of Jesus de la Pena (Mal'iquina) . 1760

Cainta which was a visita of Taytay since the time of the conquest (Murillo Velarde) became an independent town in this year. (Cavada). However, Fl'. Juan de Medina put 1689 as the year of the foundation of this parish in his "Relacion de los Conventos y Pueblos Fundados POl' los PP. Agllstinos".

1918 1939

Population was 2,087. According to the Census Commission, the population of this municipality is 3,075. On December 31, 1939, the officials of this municipality are as follows:

Mayor:

Mr. Julian Buenviaje

Vice-Mayor:

Mr. Mariano Dimanlig Councilors: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

1762-1763 After the British occupation a part of the Sepoy 01' British India troops settled and lived with the natives in the barrio of Dayal> of this town. 1845

Cainla had 494 houses, 8,747 inhabitants and 1,6061/2 trihl.ltes. (Buzeta).

1853

The to\vn of Cainta was separated from the Province of Tondo and incorporated in the newly created Distrito de los Montes de San Mateo (later in 1857 denominated Distrito Politico-Militar de Morang).

1876

Population was 1,733. (Cavada).

1896

Population was 2,2017.

1898

1899

On August 6, 1898 this town joined the Revolutionary Government of General Aguinaldo. On March 17, 1899 the American army of General Wheaton, pushed northeast from the Pasig River to Cainta which Major Rogers captured. The Filipino troops retreated to Taytay after a pitched battle in which several houses of Cainta were burned.

1902

Late in February 1902 the armed band of Pasay attacked the m'unici"pal building of Cainta and defeated a detachment of soldiers that pursued them, finally dispersing in Talim Island and the mountains of Bosoboso. (The municipal president of this town avenged this wanton attack on his town by taking the field and later on he finally apprehended and captured the leader of this band.)

1903

By Act 942, Cainta and Angono were consolidated with Taytay the seat of the new municipal government. Population was 1,76l.

1913

By Execlltive Order No. 107 of December 8, Un3 Cainta was separated from Taytay to become an independent taWil, effective January I, 1914.

Mr. Gabriel de Guzman Mr. Cirilo Tolentino Mr. Eligio C. Herrera Mr. Dionicio S. Cruz Mr. Odon Ambrosio Mr. Mariano Raymundo

Secretary:

Mr. Alfredo Hernandez

Treasurer:

Mr. TeofHo A. Rosario

Justice of the Peace:

Atty. Milagros Llerena

Chief of Police:

Mr. Suipicio Mangulabnan

Physician, C h a Olinic: Principal:

ity

Dr. Crispulo N. Fernanaez Mrs. Regina Fernando

CALOOCAN The earlier history of Caloocan is linked with that of Tambobong or Malabon, particularly the old territory of "Maysilo". According to Buzeta y Bravo, the site of this town originated as follows: In 1768 the Jesuits were expelled from the Philippines and the Government confiscated their hacienda of Maysilo including the famous stone plantation house called "Casa Maysilo". Later on the Government sold a part of the Hacienda Maysilo to a mestizo, part of which territory became the site of the present town of Caloocan. Fr. Juan de Medina in his "Relacion de Jos Conventos y Pueblos Fundados par los PP Agustinos" put 1765 as the year of the foundation of Caloocan. However, Cavada put 1815 as the year of its creation (ano de creacion) as a town (pueblo). Buzeta de s~ cl'ibed this town in 1845 saying that it was situated on a small hill called LA LOMA and that it was separated from Tondo ill 1845. This conflicting data is a problem left for someone to solve.

105

THE TOlVNS OJ,' RLZIlL PROrrINCE

1845

Calooc8n had 1,465 houses, 8,789 inhabitants and 1,5601/2 tributes. (Buzeta).

1858

On November 26, 1858 Novaliches was separated from the Province of Bulacan and annexed to the Province of Manila.

1876

Caloocan's population was 8,070; and Novaliches' population was 2,012. (Cavada) .

1. Mr. Jesus Basa

2. Mr. Benito Lizardo

3. Mr. Jose Francisco

4. Mr. Alfredo de Lara

1879

The ecclesiastical survey of this year by the Recollects s howed this town to haye 2,166 tributes and a population of 7,511.

5. Mr. Del fin Rod- 6. MI". F laviano de Jesus riguez

1888

On September 1, 1888 t he Government sustai ned the contention of Caloocan that the cemetery of cholera victims built by the town of Malabon was inside the jurisdiction of the former and the latter was ordered to build one inside its own jurisdiction.

1896

On the eveni ng of August 29, 1896 while the Katipunans were discussing the general upri sing agaillst t he Spanish Government at the Supreme Andres Bonifacio's headquarters at Balintawak, the Spanish troops came and after an unequal combat, the Katipunans dispersed with an understanding of meeting aga\n at Mandaluyong. Population was 7,829.

1898

This town joined the Revo lutionary GOYernment of General Aguinaldo.

1901

On June 11, 1901, Caloocan and Novaliches (then an independent town) were inCOll)Orated in the newly created Province of Rizal by Act No. 137 of the Philippine Commission.

1903

By eanctment of Act No. 942 by the Philippine Commission in accordance with its policy of economy and centralization the municipalities of Caloocan and Novaliches were merged into one. Population of Caloocan was 6,291 and of Novaliches was 1,556.

1918

Population was 19,551.

1929

The impressive "Bonifacio Monument" was erected on the Manila North Road to honor the Great Supremo and the Katipunan, who began the revolution by ri sing against Spanish sovereignty in the territory of this municipality.

1939

According to the Census Commission, the populntion of this municipality is 38,820.

On December 31, 1939, the officials of this municipality are as follows : Mayor: Vice-Mayor:

Mr. Pablo Pablo Mr. Segundo Asistio Councilors:

7. Mr. Zosimo Galauran 8. Mr. Nicolas Carpio Secretary:

Mr. B. H. Aquino

Treasurer:

Mr. J ose C. Villella

Justice of the P eace : Atty. Jose Oreta Chief of Poli ce:

Mr. Cornelio Cordero

President, 3rd Sanitary Division: Dr. Jose Concepcion Supervising Principal: Mr. I1defonso S. Santos Municipal Agricultural Inspector, 7th Di st.: Mr. Tranquilino San P edro.

CARDONA About the beginning of the Eighteenth Century, Padre San Anton io in his Chronicles of the Franciscan Order r ecor ded that the visita of SAPAO was fou nded to honor t he miraculous p a i n tin g representi ng "Nuestra Senora del Rosario" which was in the church of Morong before it was placed in the chapel of the said visita. It was said t hat she appeared to have been visit路 ing Sapao, for when the said painting was yet in t he Church of Morong, the people used to see "amor secos" attached to it and that these were the same as t hose found in the present site of this town (now called "Cardona") then called "8apao". 1855

According to Cavada, the t own (pueblo) of Cardona was created in 1855 (ano creacion). However, an "expediente" of the Gobernador Politico-Militar de Morong dated 1859 mentioned its formation as 1854 and that the marking of the boundaries (desli nde) of Ca rdona, Morong and Binangonan was made in October and November 1857.

FROM THE TIME OF THE CREATION OF CARDONA AS A TOWN UNTfL THE PRESENT TIME, THE LOCAL EXECUTIVES AND S 0 M E

106

THE TOWNS OF RlZ.JJL PROViNCE

SIGNIFICANT EVE N T S DURING THEIR ADMINISTRATION ARE AS FOLLOWS:

D. PEDRO PASAY SANTOS (Gobe>-nado?'cillo) D. JUAN TULOS JULIAN Mayo1')

June 1854-June 1855 D. PEDRO PASAY SANTOS

(Teniente-

July 1865-June 30, 1867 In 1867, Cardona and Binangonan began their boundary dispute over the place of Balatic.

J une 1855- June 1856 D. PEDRO PASAY SANTOS J une 1856-June 1857 D. PEDRO PASAY SANTOS

D. PEDRO OWING CRUZ July 1, 1867-June 30, 1869

June 1857-June 1858 D. BARTOLOME CALAJAN CARLOS June 1858-June 1859 D. SANTOS VOLUNTAD

D. PEDRO BOCLOD FRANCISCO July 1, 1869-June 30, 1871

June 1859-June 1860 D. FRANCISCO CAMPO CRUZ

D. DOMINGO DE SAN JUAN July 1, 1871-June 30, 1873

June 1860-Junc 1861 D. VENTURA DOLORES LIWANAG

D. DIEGO CALlOS CRUZ July 1, 1873-June 30, 1875

June 1861- June 1862 D. NICOLAS T I R A NBUAYA

D. JOSE FLORES (Gobernadorcillo)

June 186:?r-Ju ne 1863 D. APOLINARIO LIWANAG

Mayor)

D. JUAN TULOS JULIAN (Tenien!e-

1876 (N O'rE : The foregoing nll.m,e s of gobel'llll.dorcillos arc Dot definitely identified as under the terms of office opposite their respective nomes and the following, unless printed in I TALI CS arc also not properly placed. These persons, however, had been local executives as we had seen cxpcdientcs where they had been mentioned as ucapi. lanes pasados." Due to lack of time we were not able to check the earlier ones in the Gacctn de Manila and othel' Government Records.)

D. PEDRO PASAY SAN1!OS

July 1 1863-June 30, 1865 On April 3, 1865 the election for gobernadorcillo resulted as follows : D. Ge roni mo Campo Santa Ana 8 votes D. Domingo Sa n Ju an 7 votes D. Ped ro Pasay Santos (actual)

The Coman dante Politico Militar de Morong recommended D. Pedro Pasay Santos to be appointed by the Captain General as the next gobernadorcillo, basing hi s decision on the record of this public official. He was sai d to be reliable and efficient in all the work entru sted to him in the four terms he had already served and that the Government had recognized his services on March 18, 1865 by awarding him the "MED ALLA DEL MER ITO CIVIL EN CONS IDERAGION A SUS EXTRAORDINARIOS SERVICIOS."

1877

July 1, 1875-June 30, 1877 Population of Cardona was 2,107. (Cavada) In the el ection of April 8, 1877, the following were elected nominees for gobernadorcillo : (1) D. Diego Calios Cruz

(2) D. Andres Bagac Francisco

12 votes 7 votes

(3) D. Jose Flores

(actual)

D. Andres Bagac Francisco, altho not a native of Cardona was recommended for the position on account of his military record, being a "Jicenciado del ejercito" and was awarded two military medals (cruces de Maria Ysabel Luisa y otra de distincion) for his part in the capture of Jolo in 1851. D. ANDRES BAGAC FRANCISCO (Gobernadorcillo) D. ROMAN FLORES (Teniente-Mayor)

On June 15, 1878, the gobernadorcillo died. The Comandante Politico-Militar de Morong ordered a new eJection on July 1, 1878 and the result was a draw between: D. Apolinario Liwanag Dolores D. Pedro Boclod Francisco

6 votes 6 votes

The election was repeated and the result was: D. Pedro Pasay Santos D. Pedro Boclod Franci sco

8 votes 5 votes

THE TOWNS OF RlZ.AL PROVINCE

The recommendations of the Comandante Politico-MiHtar de Morang a)1d the parish

priest were as follows: First choice: D. Apolinario Liwanag Dolores. (But this nominee refused because at that time he was the "estanquiHero" of Tuna). Second choice: D. Pedro Pasay Santos

Third choice: D. Pedro Baelod Francisco However. in spite of these actions of the

Coman dante Politico-Militar de Morong, the Direccion General de Administracion

Civil annulled the said election, ruling that the Teniente Mayor D. Roman Flores should assume the position of the gobernadorcillo of Cardona in accol'danc'e with the existing regulations. D. ROMAN FLORES

(Gobernadorcillo Accidental) June 16, 1878-June 30, 1879 D. SANTIAGO P. FELIX July 1, 1879-June 30, 1S81

D. JUAN MARTIN (Gobernadorcillo) D. PEDRO TULOS JUbiAN (G<>b.o Ac-

cidental) July I, 1881-June 30, 1883 D. JUAN PASAY SANTOS (Gobernadorcillo)

D. JUAN BARTOLOME (Teniente-Mayor) July I, 1883-June 30, 1885 D. AMBROSIO AQUINO July 1, 1885-June 30, 1887 D. SANTIAGO H1MBING July I, 1887-June 30, 1889 D. PEDRO TULOS JULIAN July I, 1889-June 30, 1890 D. ANDRES B. FRANCISCO July I, 1890-June 30, 1892 Cardona's population in 1890 was 2,629. D. AMBROSIO AQUINO (Gobernador-

cillo) D. CRISANTO BERNARDO (Teniente Mayor) July 1, 1892-December 31, 1893

They were the last local executives of} this town who were elected under the old regulations and before the promulgation of the Maul'S Law.

107

Cardona's population in 1892 was 2,349. D. AMBROSIO AQUINO (Capitan Municipal) D . CRISANTO BERNARDO (Teniente Primero) Jan. I, 1894-Dec. 31, 1894

They were the local executives appointed preliminary to the promulgation of the Maul'a Law, D. GREGORIO SANTA ANA (Capitan Municipal) Jan. 1. 1895-Aug, 4, 1898

The only local chief executive to be elected under the Maura Law and the last one to hold the said office under Spain. Cardona's population in 1896 was 2,407. On August 6, 1898 this town joined the Revolutionary Government of General Aguinaldo. D. TIMOTEO PASAY (P"es idente Local) (Aug. 5, 1898--1900)

The local executive during the existence of the Revolutionary Government of General Aguinaldo and the Philippine Republic. D. AGUSTIN ESTACIO (1900-1901)

Appointed as local executive of the town by the American Military Commander at Morang. On June 11, 1901 Cardona was incorporated in the newly created Province of Rizal by Act 137 of the Philippine Commission. D. AGUSTIN ESTACIO Sept. 1901-Dec. 1903

Elected as the Municipal President on the organization of civil government. By Act No. 942 passed in 1903, the towns of Cardona, Binangonan and Baras were consolidated with Morong the seat of the mnuicipal government. The popu lation in 1903 was 2,680. BY EXECUTIVE ORDER NO. 6 OF JANUARY 14, 1914, CARDONA WAS SEPARATED FROM MORONG AND BECAME AN INDEPENDENT MUN-

7'HE TOlVNS OF RIZ.iJL PROVINCE

108

On December 31, 1939, the officials of this municipality are as follows:

ICIPALITY EFFECTIVE FEBRUARY 1, 1914. MR. MATEO FLORES (Mull. Pres.) MR. MARIANO KOPlKO (MuD. VicePresident) February I, 1914-0ctober 15, 1916

On July I, 1914 was promulgated Executive Order No. 66 regarding the boundary dispute of Cardona and Binangonan.

MAYOR, VICE-MAYOR & COUNCILORS FOR JAN. 1, 1935-Dec. 31, 1940 Mayor: M,'. MARI.4NO C. SAN JUAN

Vice-Mayor: M1路. ERNESTO S. FELIX Councilors :

1. Mr. Pl'udencio Santa Maria

On March 29, 1916 the Supreme Court gave its decision on the boundary dispute between Cardona and Binangonan. (34 Phil. 518-521).

Mr. Eleuterio S. Dionicio Mr. Roberto de Luna Mr. Bonifacio Geronimo Mr. Diosdado Herrera 6. Mr.. Eduardo A. Patag

2. 3. 4. 5.

M. MATUANO KOPlKO (Mun. Pres.) MR. EUSEBIO DIONISIO (Mull. VicePres. ) October 16, 1916-0ctober 15, 1919

Secretary:

Mr. Leo. T. Anselmo

Treasurer:

Mr. Guillermo Aquino

Cardona's population in 1918 was 3,278.

Justice of the Peace : Atty. Ernesto Angeles

M. MARIANO J(OP[[(O (MUll. Pres.)

Chief of Police:

MR. JOSE JULIAN (Mun. Vice-Pres.) October 16, 1919-0ctober 15, 1922 MR. SANTIA GO Pres.)

OCAMPO

(MUll.

Physician, C h a l'i t Y Clinic: Dr. Isaac G. Cruz Principal:

MR. ALEJANDRO FLORES (Mun. Vice-Pres.) October 16, 1922-0ctober 15, 1925 MR. SANTIAGO President)

OCAMPO

MR. SANTIAGO Pres.)

OCAMPO

(Mun.

MR. FERNANDO SUTINGCO (Mun. Vice-Pres.) October 16, 1928-0ctober 15, 1931

JALAJALA

1610

The Villa de Pila conceded the Franciscan Order the right to pasture cattle in Jalajala for the support of the Hospital at Los Bailos.

1676

On Septembl'e 7, 1676 the Superior Gobierno issued the decree separating Jalajala from the Villa de Pila in both ecclesiastical and civil matters.

1678

The first bamboo church was built by its first parish priest Fr. Lucas Saro and dedicated to San Pascual Bailon, the first mass being celebrated October 1, 1678.

MR. MARIANO C. SAN JUAN (Mun. Pres.) MR. JUAN OCAMPO (Mun. Vice-Pres.) October 16, 1931-0ctober 15, 1934

1939

Mr. Jose P. Gabriel

Originally recorded as owned by "La Villa de Pila".

(Mun.

MR. ALEJANDRO FLORES (Mun. Vice-President) October 16, 1925-0ctobel' 15, 1928

Mr. Francisco San Antonio

1733

A stone church was built.

MR. MARIANO C. SAN JUAN (Mun. Pres. )

1786

Jalajala was separated from Pililla and became an independent town.

MR. SIMPLICIO E. SAN JUAN (MUll. Vice-Pres. ) October 16, 1934-Decembel' 31, 1937

1816

Jalajala was incorporated again as a barrio of Pililla.

1820

Dr. Paul de la Gil'oniel'e, a French physician who turned planter, built his stone

According to the Census Commission the population of this municipality is 6,366.

109

ANG 'l'A..NAY SA LOOD NG 'l'.d.'I'LONG SIGLO

house and developed Jalajala as a flollrishing hacienda. It was in this hacienda that coffee was cultivated in a large scale and a Stock Farm established where the famous "Jalajala Hogs" originated. Gironiere lived here with his wife the widow of Marquis de Salinas. She died here, and in his grief, Gironiere returned back to France. In his country, he wrote his memories of the Philippines, particularly Jalajala, entitled "Twenty Years in the Philippines." 1825

Jalajala was separated again from Pililla and became an independent town; with its ecclesiastical affairs given to the secular clergy.

bulk of the tenant population transferred their houses to a new site within the mllllicipality of Pililla formerly known as Longos, thereby leavi ng their old town of Jalajala. They called their new home "Bar路 rio Malaya." 1939

According to the Census Commission the population of this municipality is 1,532. On December 31, 1939, the officials of this municipality are as follows:

Mayor: ViceMMayor:

Oo uncilors : 1, 2. 3. 4.

However, Cavada records that 1823 was the year of creation (ano de creacion) of Jalajala into a town (pueblo). 1845 1853

Jalajala had 212 houses, 1,273 inhabitants and 267 tributes. (Buzeta). The town was separated from the Province of Laguna and incorporated in the newly created Distrito de los "Montes de San Mateo (later in 1857 denominated Distrito Politico-Milital' de Morong).

1876

Population was 1,245. (Cavada) .

1896

Population was 1,687.

1897

On January 27, 1897 the Revolutionists entered Jalajala to capture bhe Spanish hacendero who had been causing many arrests of the Katipunan members. The hacendero fled in a banca leaving the burning plantation house behind.

1898

On August 6, 1898 this town joined the Revolutionary Governmellt of General Emilio Aguinaldo.

1903

By Act 942, Jalajala and Quisao were consolidated with Pililla the seat of the new municipal government. Population was 1,217.

1907

By Act 1625 approved March 27, 1907 Jalajala was separated from Pililla and became an independent town. The election of the new municipal officers was held on the first Tuesday of November, 1907.

1918 路 1929

Population was 1,584. Due to agrarian conflict between the plantation owners and the tenants, the

MI'. Gregorio J. Borja Mr. Gregorio Miranda

Mr. Hilarion Belleza MI'. Briccio Matienzo Mr. Segundo Pillas Mr. Gregorio Perez

Secretary:

Mr. Celestino C, Santiago

Treasurer:

Mr. Celestino C. Santiago

Justice of the Peace: Atty. Mamerto Tingkung-

ko Chief of Police:

Mr. Pedro Pillas

Physician, C h a r i t Y Clinic: Dr. Jose Fernandez Principal:

Mr, Eusebio de Leon LAS PHIAS

1762

According to Cavada the town (pueblo) of Las Pinas was created ill 1762 (ario de creacion). Fr. Juan de Medina also put 1762 as the year of the foundation in his "Relacion de los Conventos y Pueblos Fundados pOl' los PP. Agustinos." However, Buzeta recorded t hat Las Pinas was made a parish (erigida en tal parroquia) in 1797.

1790'!

Padre Diego Sera built the unique bamboo organ in Las Pinas Church. (Said organ was reconstructed and operated again in 1932).

1809

The stone bridge over Tripa de Gallina was built. (Bllzeta).

1817-1818 The stone bridge over Rio Zapote was .built. (Buzeta), 1845

La s Pinas had 684 houses, 3,276 inhabitants and 775 tributes.

110

1879

1896 1897

1898

1899

'l'HE TOWNS OF RlZ.t1L PROVINOE

The ecclesiastical survey of this year by the Recollects showed this town to have 1,149% tributes and a popu lation of 4,771.

1939

On December 31, 1939, the officials of this municipality are as follows:

Population was 2,416. The Filipino troops under General Aguinaldo escaped on June 10, 1897 from Cavite Province where they were being attacked by a superior and large Spanish Army, by penetrating the Spanish cordon at places between Las Pinas and Muntinlupa (Almanza, Talon and Pasong Diablo) . On May 1898, after General Aguinaldo's arrival from H~ngkong. the Filipino forces recovered Cavite Province and the region around Manila from the Spanish forces. The Spanish General Pena surrendered wi th 2,800 men at Imus. Bacool', Cavite, Binacayan and Las Pifias.

On August ~, 1898 this town joined the Revolutionary e.overnment of Genel'al Aguinaldo. On the afternoon of March 25, 1899, the American gunboat\ "Monadnock" bombarded Las Pifias but caused little damage.

Mayor :

1903

By Act No. 942, Las Pifias was merged with Parai'iaque the seat of the new municipal government. Population \'vas 2,762.

1906

In the night of March 1, 1906 the notorious bandit Felizardo was finally cornered and fell in a barrio of Las Pifias, never to rise again.

1907

By Act No. 1625 approved March 27, 1907 Las Pifias was separated from Pal'ai'iaque and became an independent municipality.

1918

Population was 2,872.

Mr. Cecilio C. Trono

Councilors:

1. Mr. Juan Julio

2. Mr. Severo Ramos 3. Mr. Jose B. Castillo 4. Mr. Com'ado Tiangkiaw 5. Mr. Arsenio Mainit 6. Mr. Macario Legaspi Secretary:

Mr. P. M. Taiampas

Treasurer:

Mr. Miguel Rodriguez

Justice of the Peace Atty. Antonio Gonzales

(Acting) : Chief of Police:

Mr. Elias Santiago

PhysiFian, C h a r i t Y Clinic: Dr. Benito S. Cruz Principal:

Mrs. Rosario del Mundo MAKATI (San Pedro Macati)

When the Spaniards came in 1571 the t.e rritory now occupied by this municipality was ruled by a chieftain (regulo 01' "lakan") called Lacantagcan (Lakan Tagkan) and his wife called Bouan, who were living in Namayan (now part of Santa Ana, Manila). He was recorded in the Franciscan records as reigning over Meyeatmon, Calatongdongan, Dongos, Dibag, Pinacauasan, Yamagtogon until Meysapan and which territories were identified by the said fathers (missionaries) as the territories of the following towns of the Spanish regime: Pasay, Malate, Dilao (Paco), Pandacan, Quiapo, Sarnpaloc, San Miguel, San Juan del Monte, Tayt'ay, San Felipe Neri or MandaJoyon and San Pedro Macati.

The present sites around Zapote Briage were scenes of fierce struggles between the Filipino and American forces. On June 11, 1901, Las Pifias was incorporated in the newly created Province of Rizal by Act No. 137 of the Philippine Commission.

Atty. Bernardo Q. Aldana

Vice-Mayor:

The attack of the Filipino troops on the American troops encamped here in the evening of March 30, 1899, failed and they were routed back.

1901

According to the Census Commission, the population of this municipality is 6,822.

1578

San Pedro Macati was recorded by the Franciscan fathers as under the j urisdiction of the town of Santa Ana de Sapa and continued to be a visita of the same until 1670.

'tllE TOlVNS OJ'- RlZAL PROVINCB

1601

The sanctuary of Guadalupe wa!' fOllnded by the Calced Augl1 stinialls.

Vice-Mayor:

1845

Councilors :

San Pedro Macati 's population 5,350. (Cavada).

1879

On August 31, 1879 the barrio of Culiculi petitioned for a separation from the town of San Pedro Macau on account of the distance and, the bad road between.

1896

1899

4. Mr. Pedro L. Santiago

5. Mr. Martin C. Santos

6. Mr. Eli seo D. Viray 7. Mr. Luis Anastacio

San Pedro Macati had 1,100 houses, 5,000 inhabitants, and 1,150 trih\ltes. (Bu-

1876

1898

2. Mr. Diego S. Benito 3. Mr. Amado E. Diaz

Cavada's commentary on the year of the creation (ana de creacion) of this town is "unknown" ("se ignora") but Padre Huerta recorded t his town as a visita of Santa Ana de Sapa until 1670.

zeta) . was

Population was 3,35l. This town joined th,e Revolutionary ernment of General Aguinaldo.

On June 9, 1900 at dawn, the famou s Filipino General Pio del Pilar was cap~ tured by t he American ~ at this municipal~ ity.

1901

On June 1, 1901 San Pedro MacaU was incorporated in the newly created Province of Rizal by Act 137 of the Philippine Commission.

1918 1939

Populat ion was 2,700. By Act No. 2390 of the Philippine Legislature, the name of t his municipality was changed to "MAKATI" in stead of its old name of "SAN PEDRO MACATI." Population was 12,612. According to the Census Commission, the populatiOll of this municipality is 33,530. On December 31, 1939, the officials of this municipality are as follows:

Mayor:

Secretary:

Mr. Jose L. Cunanan

Treasurer:

Mr. Eulalia Monsod

Justice of the Peace: Atty. Andres S. Siochi Chief of Police:

Mr. Fra ncisco Aprecio

President, 4th Sanitary Div.: Dr. Pablo del Rosario Supervising Principal: Mr. Manuel Alberto

1900

1914

8. Mr. Marcos Concepcion

Gov~

On Mar~ 15, 1899 tHe American Army under Genera! Wheaton captured Guadalupe and San Pedro Macati after a pitched battle with the Filipino ÂŁorces. After so many battles between the two forces, the Guadalupe church was reduced to ruins.

1903

:MI'. Deogracias Luciano

1. Mr. Felix D. Blanco

1637-1638 In t he relations of Jesuits' missions was recorded t he novitiate of San Pedro Macati with a native missionary.

1670

111

Atty. Jose D. Villena

Principal, McKinley Elem. School: Mr. Victoriano Miranda

MALA BON 1571

It is r ecorded by Cavada that t he town

(pueblo) of Tambobong Or Malabon was created in 1571 (ano de creacion). Fr. Juan de Medina, however, in his "Relacion de los Conventos y Pueblos Fundados en las Is las Filipinas, etc." had placed 1607 as the year of t he foundation of t his town (pueblo). Another interesting co m~ ment on this subject is the deduction of Mr. J ose P. Santos in his Histor y of Malabon (published by MABUHAY on Dec. 31, 1939 ) in which he believes that in Fr. Medina's book, t he figures "1607" is a printing err or and should be "1670" basing his belief on a manuscript written by a former capitan municipal. I n this interesting publication, which is probably the first published history of this town, is included a list of the local executives based on a manuscript of Dr. Jose P. Bantug. In this li st appea l'S that Don Agustin Salamante was the first recorded executive and the year of his administration was 1670. In the interesting history written by Mr. Santos are mentioned the names of the first families who settled in this town and also the origin of the names "Tambobong" and "Malabon."

112

1589

1591

l'BE l 'OWNS OF WZAL J>JWVINCE

Don Felipe Salalila, Chief of Mi silo (Maysilo, a barrio of Malabon) was caught involved in the conspiracy of various native chieftains around Manila to overthrow the Spanish sovereignty. He was sentenced to be exiled to Nueva Espana (Mexico) for 12 years and condemned to pay 70 taels of "orejeras" gold, one-half of whi ch to go to the Royal Treasury and one-half for judicial expenses to be paid within 20 days under penalty of death. Appealing to the Roya l Audiencia and obtaining a new trial, this chieftain was finally condemned to die and all his goods confiscated.

1896

In the relation of Encomiendas, Ton do, Nabotas and Tambobo (Malabon) were reported to have altogether 1,500 whole tributes 01' 6,000 persons and were under t he ecclesiastical admin istration of t he Augustinian Order.

Sastl'on in his "La Insurreccion en Filipinas" recorded t hat on August 25 , 1896 t he revolutionists of Manila, Galoocan and Tambobong (Malabon) were then ready to attuck Baeza and Talipa pa. He also wrote that the attack in Caloocan extended and became general in its neighboring tow ns and the suburbs of Manila. He recorded further attacks by the revolutionists at Dampalit a nd Gasac in December of thi s year.

1898

On August 6/ 1898 t his town joined the Revolutionary Government of General Aguinaldo.

1899

On March 15, 1899 the gunboat "CaUao" bombarded the Filipino forces at Malabon. According to Sastron, the towns of Malabon and Caloocan were practically desh'oyed due to the extensive bombardments by the American gunboats and the Utah Artillery.

1876 1888

"Mays il o" which was an old plantation of the Jesuits (antigua hacfenda de los PP. Jesuitas), was confiscated by the Government with t he expulsion from the Isla nds of thi s religious order in, 1768. A part (present town of Caloocan according to Buzeta and Bravo) was sold to a mestizo and a part rema ined under the jurisdiction of the town of Tambobong (J.\rIalabon) preserving its old name of "Maysilo". (According to Buzeta y Bravo, the famous stone house of t he J esuits called "Casa Maysi lo" was destroyed in 1762 when the British defeated the Spanish forces in Maysilo.)

1827

Several principals of San Jose, Navotas and Banculasi petitioned the Government to separate them from Tambobong (Malabon) and fo rm them into a new town.

1845

There were 32,090 inhabitants and 6,522%~ tributes. (Buzeta y Bravo).

1859

Navotas, San Jose, Banculasi, Tafigus, and Tanza were separated from Tambobong (Malabon) and formed into the town and parish of NAVOTAS.

(Gavada ).

The Government i:3sued a decree on Sept. 1, 1888 ordering t he town of Malabon to b.uild its cemetery of cholera victims in-

side its territory and not within the iand under the juri sdiction of Galoocan.

1637-1638 In the ecclesiastical su r vey of the Augustinian Ordet it was r ecorded that ill the PROV INCE OF TONDO the following were under t hei r adm ini stration: Tambobong (Malabon~, Malate. Parafiaque, Pasig and Tagui (iTagig). 1768

Population was 22,644.

By March 22, 1899 the Filipino Army's line of defense against the American Army after the engagement at San Juan Bridge on February 4, 1899, still remained steady f rom San Francisco del Monte (San Juan) to Malabon; but on the next day the Am ericans advanced from Manila and captured Ma labon , Novaliches and Polo (Bulacan) . 1901

On June 11, 1901 Malabol1 was incorporated in the newly created Province of RIZAL by Act 137 of the Philippine Commission.

1903

By enactment of Act No. 942 by t he Philippine Commission, in accordance with its policy of economy and centralization, t he municipalities of Malabon and Navotas were merged into one, with the seat of government established at Malabon. PopulatiOll 1903) .

1906

was

20,136

(Censlls

By enactment of Act No. 1442, on January 16, 1906, Navotas was separated from Malabon, and became a municipality. Population was 21,695 (Gensus of 1918).

'1'11E TOWNS OF R/ZAL PROViNCE

1939

According to the Census Commission, the population of this municipality is 33,285. On December 31, 1939, the officials of t h is municipality are as fo llows:

Mayor:

Mr. Eleutel'io de Jesus

Vice-Mayor:

Mr. Francisco D. Barican

can historian, the terrain of this town WIth its undulating hills and plains appeal' like the waves of a stormy sea, hence the reason for its name of Mandaloyon. 1578

San Felipe Neri or Mandaloyoll was 1'e. corded as a V1Sl~a of the town of Santa Ana de Sapa.

1841

The Franciscan historian Fr. Felix de Huena recorded the separation of San Felipe Neri or Mandaloyon from Santa Ana in this year thus becoming an independent town. However, Cavada placed 1783 as the year of its creation as an independent town.

1863

The Archbishop of Manila and the Governor General agreed wi ch the Provincial of the l'ranciscan Order to separate San Felipe Neri and San Juan del Monte from the ecclesiastical admini stration of Santa Ana, and ordered the construction of a church, a convent and a school in San Felipe Neri or Mandaloyoll.

1876

San Felipe Ned and San Juan del Monte had a total populat.ion of 6,341. (Cavada).

Councilors :

1. Mr. Victor Gaza 2. Mr. Jose G. Camus 3. Mr. Bayani Ortega 4. Mr. Antolin Oreta 5. Mr. Herminio P. Luna 6. Dr. Moises Santos 7. Mr. Salvador S. Sevilla 8. Dr. Esteban Tablante Secretary:

Miss Lilia N. de Jesus

Treasurer:

Mr. Pelagio Domingo

Justice of the Peace: Atty. Ricardo C. Robles Chief of Police:

Mr. Am,ado Castro

1896

On August 6, 1898 this town joined the Revolutionary Government of General Aguinaldo.

1901

On June 11, U101 San Felipe Neri (or Mandaloyon) was incorporated in the newly cl'eated Province of Rizal by Act 137 of the Philippine Commiss:on.

H103

By enactment of Act 942 by the Philippine Commission in accordance with its policy of economy and centralization the municipalities of "San Felipe Neri and San Juan del Monte were consolidated with the seat of government established in San Felipe Neri or Mandaloyon.

Municipal Agricultura l Inspector, 8th District: lVIr. Mariano Langit.

MA N DALUYONG ( San Felipe Neri or Mandaloyon )

When the Spaniards came in 1571 the territory now occupied by this municipality was ruled by a chieftain (regulo or lakan) called Lacantagcall (Lakan Tagkan) and his wife called Bouan who were living :n Namayan. He was recorded in the F:ranciscan records as reigning over Meyeatmon, Calatongdongan, Doii.gos, Dibag, Pinacauasan, Yamatogon until Meysapan and which territories were identified by the missionaries as the territories of the following towns of the Spanish regime: Pasay, Malate, DUao (Paco), Pandacan, Quhpo, Sampaloc, San Miguel, San J uan del Monte, Taytay, San Felipe (Neri) 01' Mandaloyon and San Pedro MacaU. According to Padre Huerta, the Francis-

Population was 6,240.

1898

President, 2nd Sanitary Div.: Dr. Antonio. Lontoc Supervising Principal: Mr. Generoso del Rosario

113

Popillation was 4,349. 1904

This town became the capital of Rizal Province for several months due to the transfer here of the Provincial Government offices from Pasig.

1907

By Act No. 1625 approved March 27, 1907, San Juan del Monte was separated from San Felipe Nel'i and became an independent mu nicipality.

1918 1925

Population was 5,806. The Insular Government began the esta. blishment of "Welfareville".

TBE TOWNS 01? RIZAL PROViNOE

114

1930

1931

1939

de la Pefia" or Mariquina", and that this was in the possession of the College of San Ignacio of Manila.

On August 1, 1930 the work on the Club House of Wack Wack Golf and Country Club was started and was finished by January 31, 1931. It was built on the Mandaloyon Estate. Ortigas, Madrigal & Co. S. en C. began the business of sub-division of the so called "MandaJoyon Estate".

According to the Census Commission, the population of this municipality is 18,200. On December 31, 1939, the officials of this municipality are as follows:

Cavada considers 1630 as the year of · bhe formation (ano de creacion) of the town (pueblo) of Mal'iquina. 1637-1638 The Jesuits census of their curacies show that they were administering "the village and missionary of Mariquina of mestizos, Sangleys and Natives." 1675

On July 16, 1675 the Jesuits' ecclesiastical administration over "Jesus de la Peria" or "Mal'iquina" which was being disputed by the Augustinian Order since 1669, was confirmed by a Royal Decree.

1687

The headquarters of the missionary of San Mateo was established at Mariquina on May 1\l, 1687. On October 11, 1687 the visita of "Jesus de la Pefia" or "Mariquina" was placed under the ecclesiastical administration of the Augustinian Prior of Pasig.

1688

"Jesus de Ia Peria" or "Mariquina" became independent of Pasig in ecclesiastical matters; although Cavada recorded that the town (pueblo) of Mariquina was created in J 630 (ario de creacion).

1688

The Archbishop of Manila with the aid of the Governor General forcibly took from the Jesuits the ecclesiastical administration of "Jesus de la Pefla" 01' "Mariquina" and gave the same to the Augustinian Order. He also commanded that the Jesuits' building in "Jesus de la Pena" be demolished to their foundations.

1690

Fr. Juan de Medina put 1690 as the year of the foundation of Mariquina by the Augustinian Ouder into a parish as re- • corded in his "Relacion de los Conventos y Pueblos Fundados POl' los PP Augustinos".

1748

On February 3, 1748 the King of Spain confirmed in· favor of the College of San Jose the lands of the estates of Mariquina together with that of San Pedro Tunasan.

Mr. Ponciano Enriquez

Mayor:

(Vacant. the incumbent assumed office of Mayor due to death of Mayor Isaac Lopez.)

Vice-Mayor:

Councilors: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Mr. Marcelo Castaneda Ml.:. Primo Guzman Mr. Florencio Reyes Mr. Amado Reyes Mr. Jose Catacutan Mr. He~mellegildo Cor nad0 7. Mr. Pedro Paticio 8. Mr. Fidel Castillo

Secretary:

Mr. Vedasto J. Javier

Treasurer:

Mr. Vicente Diego

Justice of the Peace (Acting) : Atty. Andres Siochi Chief of Police:

Mr. Florentino Inocentes

Supervising Principal: Mr. Constancio Gabriel Municipal A g ric u 1tural Inspector, 3rd District: Mr. Roberto de Jesus. MARIKINA (Mariquina)

1630

On April 22, 1630 Don Juan Nino de Tabora, Governor of the Philippines, confirmed the establishment of the Mission Village of "Mariquina" or "Jesus de Ia Pena" by the Jesuit Order as authorized by Don Fray Pedro de Arce, Apostolic ruler of the Archbishopric of Manila. The Jesuits recorded that in the early days they had a ranch "in the land of Meybofiga not far from the city-its name being "Jesus

1845 1876

1884

Mariquina had 1,606 houses, 9,637 inhabitants and 1,759% tributes. (Buzeta). Population was 9,621. (Cavada). The Direccion General de Administracion Civil ordered the marking of boundaries (deslinde) of Mariquina, San Felipe Neri and San Juan del Monte.

THE TOWNS OF RIZ.A.L PROVINCE

1891

On April 25, 1891 the town was burned

so that the plan of creating a zone of strong路materials houses was discussed .

Population was 10,156.

1896 1898

On August G, 1898 this town joined the Revolutionary Government of General Aguinaldo.

1898

Mariquina became the capital of the Revolutionary Province of Manila which joined the revolutionary government of

General Aguinaldo. 1901

On June 11, 1901, Mariquina or Mari路 kina was incorporated in the newly created Province of Rizal by Act 137 of the Philippine Commission.

1903

On April 26, 1903, a devastating fire made many people of Mariquina home-

less. To alleviate the deplorable situation, Act No. 750 was enacted on May 16, 1903 giving food and tents to relieve the victims of the said fire. Population was 8,187. Population was 9,542.

1918 1939

According to the Census Commission, the population of this municipality is 15,-

166. On December 31, 1939, the officials of this municipality are as follows: Mayor:

Dr. Juan Chanyungco

Vice-Mayor ;

Dr. Enrique P. Santa Ana Councilors: 1. Mr. Virgilio Lopez

2. Mr. Gregorio San Jose 3. Mr. Candido Soriente 4. Mr, Angel Santos 5. Mr. Francisco Santa Ana 6, Mr. Anacleto Marcos 7. Mr, Amado Asuncion 8. Mr. Felix p, Santos Secretary :

Mr. Tomas Bernardo

T reasur.er:

Mr. Alejandro Beltran

Justice of the Peace:

Atty. Com'ado Vicente

Chief of Police :

Mr. Roman Paz

Marikina Pub 1 c Disp. : (Dr. Damaso Bernardo (Dr. Perfecto de la Paz Supervising Principal: Miss Feliza Florencio MONTALBAN (Monta lvan)

1871

Cavada did not record the year of the creation of this town, but from existing documents the following his tory of the foundation of this town has been taken: On April 27, 1871 Captain General Izquierdo s igned the decree by which the barrios of the town of Sun Mateo, named BALETE, BURGOS, MARAN, and CALIPAHAN were sepa rated from the said town and created into the independent town of "MONTALVAN", on condition that the inhabitan ts build 2. church, cemetery, town hall, school-house and a market place. On Jun e 1871 the survey of the land whereon the public buildings were to be built, was made by the following who went to the new townsile: Don Carlos Recur, representative of the Captain General, Don Ramon Maria Aguilar, Commandant of the Guardia Civil de Manila, Don Ramon T r inchan officer of the Guardia Civil de San Mateo, Don Jose M, a Canas, proprietor of the Hacienda Payatas, and Don Mariano Crame, Inspector of Public Works of the Dislrict. The marking of the boundary of San Mateo and the new town of "MONTALVAN" was also held as a result of this visit, On June 30, 1871 was signed the "Acta de Ereccion" or Deed of Foundation of the Town of "MONTALV AN" in which the foregoing government officials with the hacendero of Payatas signed together with the inhabitants of the newly created town. It is but fitting' and interesting to recall these men who, we may say, legally if not practically founded this town and we record them here in full: antonio de In PII?, Flihiau de los Reycs, In:ln Antonio, Maximo Fl'nncisco, lHnrlin Jtwier, Fell. cinno AJhcrto, Vcntum Felis, Mnreelino Ramos, Juan GoZOlJ, ('nn/lido Domingo, Marcclo Bllutis. tn, Clemcnto C, Silvesh'c, ,loso Ramos, Felicinno SlIn Diego, FIOl'onnio de Tones, Silvestre .Juan, Mm'iano Rln, Mllrin, Felis Vicencio, ?!fllm'ieio Singco, nllfino ~III. i\f:win, ITonorlito Clemente, Juliun Mnnnjnn, Teodori("o Dios, Vllierilino de In Crnz, Gl'lIl1iuno de los Aligeles, Epifnnio Sncra. menlo, Blllhino Josc, Laurenno Fmneisco, HOllO.

l'UE TOlVNS OF' RIZAL PROVINCE

116

rio Herfern, Natalie Bartolome, Manuel Gwc\'nn,

4. Mr. Narciso San Juan

RuCino Mendoza, Regino Legnspi, Pedro Victoria, Benedicto Suntos, ilcl'lllogcncs BCl"IInrdo, Apolonia Desiderio, 1!;~lnnisluo Puz, Jose Ulcnd07-U, ~n-

5. Mr. Angel Salvador

teo

6. Roquesa Ocampo

GUC\' Ul'l'll,

Guillermo 'l'codoro, Hilario de Guz-

ilIOn, Francisco 'ÂŁiumson, Pablo de In Puz, Vic-

toriano Mejia, Gregorio de los Santos, Francisco

Secretary:

Mr. Roberto Angeles

(Ie In Paz, Jose 'l'codol'o, ?l.lnximinno Ste. Domingo,

Treasurer:

Mr. Justo Liruz

nicind, Vcnnncio de Ouzmull, Jose dt' In Puz, Dn-

FCl'lnin de los Itc),(!S, Perfecto Sto, Domingo, AlI-

Justice of the Peace:

mASO dc los Santos, Eustnquio Ygnacio, Vnlcrin~ no de los Suntos, Tl'llnquilino Tl'inidncl, Poncia~ no de los Snnfos, Vnleutin de In Paz, Florcntino Bautistn, Sabino do los Santos, Basilio de los Royes, Claudio Stn. CnlZ, Junn Crisostomo, Cosimim 'feodoro.

Chief of Police:

Atty. Santiago Inquimboy Mr. Doroteo Cruz

Principal:

Mr. Tomas L. Santos

dres Sichuico, Uilul'io Snnchoco, Pioquillio TI'i-

1876 1897

Population was 2,033.

(Cavada).

On September 18, 1897 the bridge of "Manga" was damaged and the officials requested the Civil Governor of Manila to reconstruct the same.

1898

On August 6, 1898 this town joined the Revolutionary Government of General Aguinaldo.

1901

On June 11, 1901 Montalban was incorporated in the newly created Province of Rizal by Act No. 137 of the Philippine Commission.

1903

By Act No. 942, Montalban was consolidated with San Mateo the seat of the new municipal government.

1572

1578-1583 The Franciscan missionaries, Fr. Juan de Plasencia and Fr. Diego de Oro~ pesa began the conversion to Christianity of the Natives of the region, Fr. Juan de Plasencia is credited with being the first writer to make a study of the customs of the Tagalogs at the time of the conquest and is also remembered as the founder of primary school education in the Philip~ pines, having established the same in the villages of this region and Laguna. 1583

By Executive Order No. 20 of February 29, 1908, as amended by Executive Order No. 36 of May 12, 1908, Montalban was separated from San Mateo and became an independent municipality, effective January I, 1909.

1915\ 1939

Population was 4,259.

1591

The Encomienda of Moron (Morang) with 1,000 tributes or 4,000 persons was created and placed under the Franciscan care.

1612.

The church (then on the other side of the river) with a part of the town was burned. It is recorded that the parochial books were also burned.

According to the Census Commission, the population of th is municipality if:! 6,402.

A little later after the said fire, the pre~ sent church was built within three years under Chinese master artisans.

On December 31, 1939, the officials of this municipality are as follows: !J&yor:

Dr. Jacinto D. Bautista

Vice-Mayor:

Mr. Rosendo Cruz

1619.

A deadly epidemic ravaged the town of Morong reducing its five hundred tributes to eighty as a result (about 1,600 persons must have died of the pestilence).

] 621

Binangonan separated from Morang and became an independent town.

845

Morang had 1,083 houses, 6,497 inhabiiants and 1,347 tributes. (Buzeta).

Councilors: 1. Mr. l\'loises San Juan

2. Mr. Odon Cueto 3. Mr. Pablo Cabal

Cavada records this year as the formation (ana de creacion) of the town (pue~ bIo) of Morang. The visita of Pilang-Morong separated from Morong and became the independent town of Pililla.

Population was 3,440. 1908

M 0 RON G Captain Juan de Salcedo began the conquest of this town and all the villages along the shores of the lake.

THE TOWNS OF' RIZ.t1L PROViNCE

1848

The irrigation dam and the canal supplying water to Balso was constructed.

1850-1853 The present facade and belfry were built under the direction of Fr. Maximo Rico. 1853

1876 1889

1890

1896-1897 The Katipunan of Morong established their Real or Military camp at the sitio of Tukip. 1898

In January o~ this year a devastating fire almost wiped out the barrio of San Josef. Population was 5,686.

1894

In October 1894 the Court of First Instance of the Province of Morong was established in this town. Formerly the Court of First Instance of Binondo of the Province of Manila had the jurisdiction over the towns of this Province. Population was 4,919. In September 1896. D, Aurelio Tolentino and D. Jacinto Tolentino (two trusted men of the patriot Andres Bonifacio) who were the most assiduous workers in this region in sprending the doctrines of the Katipunan, were caught by the Spanish authorities and taken to Manila. On Odober 6, 1896 at 7 :00 A. M. the Katipur.an troops under Capitan Atilano Santa Ana with contingents of fighting insurgents from Antipolo, Morong, Cardona, Teresa, Baras, 1'anay, PililJa and J alajala attacked the Spaniards at Morong who fortified themselves in the Comandancia and the convent of the Catholic Chu reh. For two hours the attempt was made to take the Comandancia and the convent by force of arms but faning in this, and -Nith shortage of ammunitions, the Katipunan retreated to the mountains of Tanay leaving the dead and wounded

In February 1898. (after the Pact of Biak-n.l-bato was signed on December 14, 18C6) the Captain-General Fernando Primo de Rivera and his staff arrived and went to Lanatin for hunting accompanied by the local native officials and many inhabitants 01 the Lake towns. On June I, 1898 the Spanish priests, civilians and soldiers from all the towns of this province, fortified themselves in the convent of Morong and were beseiged by the Katipunan troops from all the towns of Morong Province under Brigadier General of the Militia, Miguel Aquino (exgobernadorcillo of Pililla), Asesol' Juan Sumulong, and Quintin Gonzales. On August 19, 1898 the Spaniards at Morong surrendered to the Filipino troops; civil administration being taken over by ~he Revolutionary Governor Jose Elises and tlhe military affairs by Lieutenant-Colonel of the regular revolutionary troops, Lazaro Makapagal. Morong ceased to be the capital of the Revolutionary Province of Morong. as Antipolo was made the capital of the civil administration and Tanay the headql1a rters of the troops of the Reyolutionary army.

Population \vas 6,079. (Cavada).

On February 6, 1892, the center of the poblacion was burned. Population was 5,030.

1896

behind.

The town of Morang was separated from the Province of Laguna and incorporated in the newly created Distrito de los Montes de San Mateo as the "cabecera" or capital. The name of the district was changed to Distrito Politico-Militar de Morong in 1857 to avoid the confusion resulting from the belief of the people that San Mateo (a town of the Province of Tondo) was the capital of the district to which they addressed their letters to the Commandante Politico-Militar, the chief executive of the district.

1892

117

1899

On June 1899, the American troops consisting of four companies of cavalry (Fourth Cava lry), nine companies of Infantry (First Colorado and Second Oregon of the ninth Infantry) attacked Antipolo and then Morong; while two companies of artillery (First Artillery and Utah Artillery) and twelve companies of Infantry directly attacked Morong from the Lake. Th e Filipino troops under Major Hilarion Raymundo made a heroic defence of the town, Failing to resist the American s due to the superiority of their artillery and equipments, the Filipino troops retreated to the mountains of Tanay establi shing their camp at Rawang and Kalinawan.

1900

General Licerio Geronimo organized the remnants of t he Filipino forces in the mountains of Tanay and formed guerilla bands to harass th American troops occupying the lake towns. Among his trusted officers was Major Hilarion Raymundo

THFl l'OWNS OF RIZ.AL PROVINCE

118

1901

1903

aided by Lieut. Guillermo Aquino.

Secretary:

Mr. Cecilio J. Mateo

On June 11, 1901 Morang was incorporated in the newly created Province of Rizai by Act 137 of the Philippine Commission.

Treasurer:

Mr. Pedro San Juan

By enactment of Act 942 by the Philippine Commission in accordance with its policy of economy and centralization, the municipalities of Morong, Binangonan, Cardona, and Baras were consolidated with the seat of government established at Morong.

President, San itary Division: Dr, LOl'enzo Fernandez

Justice of the Peace: Atty. Ernesto Angeles Chief of Police:

Supervising Principal: Mr. Patricio Carlay MUNTINLUPA

1699

Population was 5,276. By Act 948 of November 6, 1903, Binangonan was separated from Morang to become the seat of a new municipality to whicH was annexed Angono which was also separated from Taytay.

1906

By Act No. 1442, the barrio of Baras was separated ':Bram Morang and annexed to the Municipality of Tanay.

1914

By Executive Order No. 108, Cardona became an independent municipality on February 1, 1914. Population was 6,804.

1918 1920

The memory of Tomas Claudio, a native of Morong and the first Filipino soldier killed in action in the Great War, serving under the United States Army, was perpetuated by the Philippine Government by appropriating Fifteen Thousand Pesos (p15,OOO) which was added to the Funds for the construction of the "Tomas Claudio Memorial School Building".

1939

According to the Census Commission, the population of this municipality is 8,623. On December 31, 1939, the officials of this municipality are as follows:

Mayor:

Mr. Jose Alegre

Vice-Mayor:

Mr. Emiliano Condez Councilors: 1. Mr. Primo Mateo

2. 3. 4. 5. 6.

Mr. Mr. Mr. Mr. Mr.

Floro Santiago Bonifacio Feliciano Juan Evangelista Julian IvIatawaran Fausto San Marcos

Mr, Teodosio Pascual

The sanctuary of Guadalupe was placed in possession and ownership of the lands of Muntinlupa including those of Malosac, Alaban, Copan, Tatalon and MaybulingMatanda, with the Special Judge of Land Adjustments and Pardons entering an order in which it was stated that the above lands "were sold in 1699 by some Natives with the consent of the King's attorney and the permit of the court to Antonio Quijano Bustamante, who bought them from the Augustinians and by them assigned to the sanctuary of Guadalupe."

1837-1838 The gobernadorcillos and representatives of the towns of Las Pifias and Parafiaque protested against the placing of a monument marking the boundary line between the lands of the Sanctuary of Guadalupe and these towns, on the left bank of the Maybuling-Matanda River, contending that the commissioners verifying the boundaries "should go toward Dahit River, which is on the first hills opposite the La Laguna and empties into Alaban River". However, against these objections, the SancLuary of Guadalupe was given judicial possession of the lands of Muntinlupa on August 14, 1838. 1869

Cavada records that Muntinlupa was created as a town in 1869. Existing "expendientes" show that the formation of this town began in an effort of the Government to consolidate dispersed __ families living in various sitios as well as those in Alabang, Tunasancillo. Sucat and Cupang. On April 5, 1869 a government official, Profesor de Medicina Don Eduardo Cafiizares after inspecting the various barrios, recommended that Muntinlupa be founded on the present site, In this government record are noted the following observations of the nature of these barrios sought to be consolidated into the town of Muntinlupa:

THE TOWNS 01'> RIZAL JlIWVINCJ:;

ALABANG: Always subjected to the inundation of the Lake. Drinking water was a problem. Pasong Diablo and Mang-angati Mountains were refuge and strongholds of the criminal elements (probably the "tulisanes" were meant) . TUNASANCILLO had 130 houses and an annual harvest of 10,000 cavanes of rice. SUCAT and CUPANG had 177 houses and an annual harvest of 4,000 cavanes of rice.

1876

Muntinlupa's (Cavada).

1897

The Filipino troops under General Aguinaldo escaped on June 10, 1897 from Cavite Province where they were being attacked by a superior and large Spanish army, by penetrating the Spanish cordon at places between Las Pinas and Muntinlupa (Almanza, Talon and Pasong Diablo).

population

was

3,209.

1898

On August 6, 1898 this town joined the Revolutionary Govet::nment of General Aguinaldo.

1901

On June 11, 1901 Muntinlupa was incorporated in the newly created Province of Rizal by Act 137 of the Philippine Commission.

1903

1908

Muntinlupa became an independent municipality by virtue of Executive Order No.108 oj" December 10, 1917 which separated it from Tagig. 1918-1921 The Philippine Legislature appropriated P200,000.OO in 1918 for the purpose of establishing a modern Serum Laboratory at some point outside of the City of Manila. It was proposed to transfer from the Bureau of Agriculture a part of its Alabang property including the concrete building originally constructed for the purpose of manufacturing rinderpest serum, the large stable, the quarantine stable and the accompanying residences, together with about 70 hectares of land. In the latter part of March 1921 the Serum Laboratory of the Bureau of Science was moved to Alabang the latter part of March and actual operations in the manufacture of serums and vaccines began early in April 1921. 1927

Don Vicente Madrigal of Manila, proprietor of :Madrigal and Company, purchased the old mango plantation of Muntinlupa and under Dr. Jose P. Paterno's direction this was made the largest mango plantation in the Province of Rizal (possibly in the Philippines).

1936

Under the direction of Director Paulino Santos, the construction of the new Insular Pri son (Commonwealth Farm) in this municipality, began when the City of Manila on January 15, 1936 approved the sale to the Insu lar Government of a little over 531 hectarp.s of the city-owned property in this municipality known as the Muntinlupa Estate. As reported by Director Santos "the land is suitable for agricultural purposes and offers more than ordinary facilities for farm acth'ities without decreasing the possibilities of employing prisoners in profitable industrial work. It will afford the inmates valuable instruction in agricultural and farm activities and reduce the cost of maintaining t he insular prisoners by making it possible to grow articles of subsistence."

ID36

Don Vicente Madrigal acquired the famous and historic hills and Pass of Pasong Diablo at Alabang. This notorious stronghold and rendezvous of tulisanes and scene of many fierce combats during the Revolution, which until this year was vast territory of cogonales and wild shrubbery was developed into a new community. Un-

By Act No. 942 Muntinlupa and Tagig were consolidated with Pateros, the seat of the new municipality. By Act No. 1008 enacted November 25, 1903, Muntinlupa was separated from Rizal Province and annexed to the municipality of Bifian of Laguna Pro\'ince. The first CIVIL GOVERNOR, HON. WILLIAM HOWARD TAFi1' began negotiations for the purchase of the FRIAR LAND ESTATES which include a large part of this town. Population was 3,128.

1905

By Act No. 1308 enacted March 22, 1905 Muntinlupa was returned to Rizal Province and made a barrio of Tagig.

1906

On December 30, 1906 the Insular Government began to establish on its 240 hectares of pasture land (now occupied by the Alabang Stock Farm and the Bureau of Science) the "ALABANG STOCK FARM" by sending here 92 heads of cattle and constructing buildings and ranches.

119

THE TOWNS OF RlZA.L PROVINCE

120

del' the management and supervision of Dr. Jose P. Paterno aided by Atty. Julio M. Catolos this historic spot was transformed inte a Stocl{, Dairy and Poultry Farm with a Club House, tennis courts, and other sports facilities to which the employees of Madrigal and Company and other companies or visitors spend the week-end. J

1939

According to the Census Commission, the population of this municipality is 9,288. On December 31, 1939, the officials of thi s municipality are as follow!>:

Mayor:

Mr. Leon S. Mendiola

Vice-Mayor:

Mr. Ruperto R. Navarro Councilors: 1. Mr. David Moldez 2. Mr. Alejandl'o Rosario 3. Mr. Valentin del Monte 4, Mr. Agapito Viva 5. Mr, Pablo Esperales 6. Mr. Manuel Arciaga

Secretary:

Mr. Eustaquio M, Arevalo

Treasurer:

Mr. Cirfiaco Quilatan

Justice of the P eace: Atty. Marcelo M. Bobadilla Chief of Police:

Mr. Miguel Joaquin

President, San itary Division; Stationed at Parafiaque Physician, C h a l' i t Y Clinic: Dr. Juan N. Punzalan Supervising Teacher; Stationed at !Pal:afieque Principal:

Mrs. Victoria Pl'imicias

Municipal A g l' i c u It u I' a 1 Inspector, 10th District: Mr. Isagani M. Mariano. NAVOTAS

The f ollowing notes were taken from Blair and Robertson's monumental work "The Philippine Islands": The nati ves of Navotas (U a village called Butas, situated on an inlet,.,. about a league and half away" from Manila) did not welcome the arrival of Legaspi and the Spaniards at Manila on May 16, 157l.

On June 3, 1571 these natives on about twenty or thirty boats (bancas) equipped with culverins attacked the Spanish fleet. Being overwhelmed in such an unequal bat-

tie, the natives were defeated, more than two hundred of them were taken prison. ers. In 1589, Omaghicon, Chief of Navotas, was caught involved in the conspiracy of various native chieftains a.round Manila to overthrow the Spanish sovereignty and was sentenced to six years exile to Nueva Espana (Mexico) and condemned to pay 60 taels of "orejeras" gold, one-half of which was to go to the Royal Treasury and one-half for judicial expenses to be paid within a month under pain of hanging. He appealed to the Royal Audiencia which ordered a new trial wherein he was condemned to die. 1827 Navotas, still a barrio of Tambobong (Malabon) began a movement for separation. On December 20, 1827 the following principales of San Jose, Navotas and Banculasi petitioned the Government to consolidate their barrios and separate them from Malabon to form a new town. The main reason for this movement was that they were separated by a wide arm of the sea from the mother town and could not easily transact urgent matters and it was hard for them to get religious assistance as well as attend the church on account of the ~ajd body of water. The following principales began this movement for the creation of the town of NAVOTAS: Greg.o Tonco, Bel'. Fran.co, Man.! Cruz, Eug. de la Cruz, Bernardo Sant.o, Pantaleon Leonsio, Miguel Roque, Ignacio de Borja, Antonio Dizon, Joseph Naval, Tomas Tongco, Mariano Camacho, Leonardo Santiago, Thomas Leyco, Feliz Dizon, Theodoro Villaruz, Sebastian Joson, Gr.eg.o Panganiban, Fermin Borja, Jose Sant.o, Aug.n Esguerra, Anastacio de los Santos, Juan Manuel, Antonio de Borja, Pascual de Leon, Fulg.o de Jesus, Francisco Ymson, Francisco Sioson, Josef de los Santos, Martin Nabal, Mar-iano Thongco, Aur. Siyanghio, Andres Oliveros, Josef Molina, Cayetano Corcuera, Juan Gua!. Zafra, Marcos Manapat, Justo Gregorio, Gabriel de la Cruz, Justo Lazo, and Geronimo de Castro. 1832 On October 31, 1832, Don Bernabe Francisco was nominated by the people of San Jose, Navotas and Banculasi to represent them in the case of separation from Tamboboll (Malabon). 1850

On September 19, 1855 the petition of the pl'incipales of San Jose, Navotas and

121

THE TOWNS OF RlZAL PROT'lNCE

Banculasi was disapproved by the Governm~nt. They were advised that they must first prepare sufficient funds to build a church. convent and town hall. 1855

1856

1859

On December 17, 1855 the principales of San Jose, Navotas and Banculasi with the Teniente Primero Don Vicente Asuncion leading the movement for separation, agreed in a public meeting to build the required church, convent, townhall, and schoolhouse, described in the followi ng specifkatiolls : "Iglesia 20 brazas de largo y 14 varas de ancho, pi so de baldosa; COllvento, 14 varas de lal路go y 7 varas de ancho, Casa Tribunal de tabla, cana y nipa, 14 varas de largo y de 8 varas de ancho; Escolopia de cana y nipa de 10 varas de largo y 10 varas de ancho". At this time the following principales of the three barrios were actively working for the separation in spite of stiff opposition: Vicente Asuncion, Francisco Vasques Santiago, Seb.no Suarez, Aniceto Bernardo, Domingo Oliveros, Justo Sison, Juan Manucruz, Lui s Ag-mi,Jan, Anastacio de los Santos, Claro Jiongco, Liberato Sengco, Leonardo Tiongco, Anioeto Manuel, Ge:acio Gonzales, Lorenzo de Alpa, Theodoro Ponciano, Andres Gabriel, Anastacio San Jose, Thomas Dizon, Andres Pasqual, Miguel de la Cruz, Felix Tengson, Vicente Quitco, Jose Nabal, Bernardo Lionghio, Pablo Dizon, Tranquilino Pasqual, Juan !jtomero, Thino Tecson, Romualdo Sianguio, Jnan Romero, Santiago de la Cruz, Ignacio de Borja, Fernando Ymson, Crisanto Aveniz, Benedicto Oliveros, Fruelan Ramos, Hermogenes Coronado, Jose de Sevilla, Genaro Valdepefias, Lazaro Santos, Calistro de los Santos, Francisco de San Juan, Dioni sio P. Hilario, and Placido La dominga. On August 19, 1856 the petition of the principales of the three barrios were disapproved, but they did not stop their agitation for separation from Malabon. An existing document dated February 16, 1859 records the separation of the barrios of San Jose, Navotas and Banculasi from Malabon. Cavada also put 1859 as the year when Navotas became an independent town. On February 22, 1859 the Intendencia General de Ejercito y Hacienda de Filipinas certified that Navotas had 1,378 1;1 t.ributes. (Existing regulations prohibit

the creation . into towns of communities with less than 500 tributes). The "Superior Decreto" of June 11, 1859 rromulgated by the Royal Audencia provided th.tt a new parish for the spiritual benefit of the inhabitants of the town of Navotas with its barrios of San Jose, Tangus, Bancu lasi and Tanza be established with the church and parochial house erected in a spacious and vacant lot, back of the houses of D. Basilio Tiangco and Capitan Iran, known as "Del Almacen". Population was 10,966. (Cavada).

1876 18C6

Population was 11,643. sus) .

1898

On August 6, 1898 this town joined the Revolutionary Government of General Aguinaldo.

1901

On June 11, 1901 Navotas was incorporated in the newly created Province of RIZAL by Act No. 137 of the Philippine Commission.

1903

By enactment of Act No. 942 by the Philippine Commission, in accordance with itis policy of economy and centralization, the municipalities of Malabon and Navotas were merged into one, with the seat of guvernment established at Malabon. Population was 11,688. (Census of 1903).

1ge6

On January 16, 1906 Navotas became an independent municipality by the enactment of Act No. 1.442 which separated it from Malabon.

1918

Population 1918).

1939

According to the Census Commission. the population of this municipality is 20.861. On December 31, 1939, the officials of this municipality are as follows:

was 13,454.

Spanish Cen-

(Census of

Mayor:

Dr. Felix Monroy

Vice*Mayor :

Mr. Tomas Gomez Councilors: 1. Mr. Mario Bauza

2. Mr. Victoriano Mariano~ 3. Mr. Jose Dimla 4. Mr. Anacleto A. Santos 5. Mr. Lucino Domingo 6. Mr. Bernardo Casenas 7. Mr. Francisco del Rosario 8. Mr. Marcial Santos

THE 1'OTVNS OF' LUZ.!.lL PROVINCE

Secretary:

Mr. Alejandro Leongson

Treasurer:

Mr, Macario Rubio

Justice of the Peace: Atty. Pedro T. Lopez Chief of Police:

Mr, Moises de Vera

1845 1876

Captain General Polavieja made Parafiaque his military headquarters in his campaign to conquer the province of Cavite from the hands of the Filipino revolution路 ists under General Aguinaldo.

1898

In 1898 MaJibay became an independent town by its separation from the town of Parafiaque.

Supervising Principal: Mr, Filemon de Guzman

PARA1'IAQUE According to Cavada the town (pueblo) of Paranaque was created in 1572 (ano de creacion). However, Buzeta put 1580 as the year of its foundation (fundado 1580), and Fr. Juan de Medina also put 1580 as the year of the foundation of this parish in his "Relacion de los Conventos y Pueblos Fundados pOl' los PP Agustiw nos".

1574

On November 30, 1574, timahong, the notorious Chinese pirate with his fleet of 62 junks attempted to land here to attack Manila but were repulsed. Another attempt was made on Mttnila but the timely arrival of Captain Juan de Salcedo and hi s troops saved Manila and the corsairs sailed away.

1580

Fr. Diego de Espinal' was recorded by the Augustinian Order as the first missionary of Paranaque.

Population was 11,062. (Cavada).

1897

President, 1st Sanitary Division : Dr. Eladio T. Alcantara

1572

Parafiaque had 2,400 houses, 12,560 inhabitants and 2,478 tributes. (Buzeta).

On August 6, 1898 this town joined the Revolutionary Government of General Aguinaldo. 1899

After capturing Santa Ana from the Filipino forces on the 13th of March, 1899. the Americans proceeded to Parafiaque and captured it. In March 1899 the American gunboat "Monadnock" bombarded Parafiaque. In the evening of March 30, 1899 the Filipino troops attempted a surprise attack on the American Army encamped at Parafiaque and Las Pifias, but were routed back The Filipino American troops clashed again at Parafiaque and Las Pifias on April 2, 1899 causing heavy damage to the Parafiaque church due to the bombardment made by the gunboat "Monadnock" anchored off the town.

On June 11, 1901, Parafiaque was inTwo places, Longalo (Dongalo) and Pa- 1901 corporated in the newly created Province lafiac (Parafiaque) were merged into one of Rizal by Act No. 137 of the Philippine encomienda paying 800 tributes with 3,200 Commission. inhabitants with the small hamlets includ w ed. It w:as placed under the ecclesiastical 1903 By enactment of Act No. 942 by the administration of the Augustinian Order, Philippine Commission in accordance with and the political jurisdiction is under the its policy of economy and centralization, Alcalde Mayor of the Province of Tondo. the municipalities of Parafiaque and Las Pifias were merged into one with the seat 1637-1638 Parafiaque is recorded as a town of government established at Parafiaque. under the Province of Tondo, with the Population was 6,507. ecclesiastical administration in the hands of the Augustinian Order. 1904 On December 8, 1904 an armed band of 1591

1662

The convent was demolished when the Chinese corsair "Cogseng" threatened Manila in 1662, to avoid its fall to the invaders who may use it as a base for operating against Manila. The church built by Fr. Dio'1isio Suarez which was not demo路 Hshed, was dedicated to San Andres Apostol and in it was venerated the Image of "Nuestra Senora de Buen Suceso Abogada de los Navegantes".

tulisanes under Montalan and Felizardo attacked Parafiaque, and succeeded in getting all the arms and ammunitions before they were driven away. 1905

The amount of P13,000.00 was appropriated by the Insular Government for the Parafiaque Bridge.

1907

By Act No. 1625 approved on March 27, 1907, Las Pifias was separated from Para-

TlIE TOWNS OF' RIZAL PROVINCE

M:date" btlt was created into a separate town in 1727 (ano de Cl'eacion) as the town of "PINEDA" according to Cavada. However, Fr. Juan de Medina in his "Relacion de los Conventos y Pueblos Fundados POl' los pp Agustinos" put "1844 a 1866" as the period within which " PINEDA" was founde d.

iiaque and became an independent Municipality. 1918 1939

Population was 22,121. According to the Census Commission, t he population of this municipality is 21,125. On December 31, 1939, the officials of this municipality are as follows :

Mayor:

Dr. Francisco Gabriel

Vice-Mayor :

Mr. Laureano Capistrano

1845

Buzeta recorded that in 1845. Pasay was under the Pueblo de Malate. He mentioned that a short distance from the church was the grave of the famous scientist (naturalista ) Pineda who accompanied General Alava's expedition.

1876

Pin eda's popu lation was 8,284 and Malibay's population was 1,794. (Cavada).

Councilors : 1. Mr. Moises Sauler 2. Mr. Enrique Factor 3. Mr. F ortunato leonardo 4. Mr. Claro Cortez 5. Mr. Juan Laquindanum 6. Mr.Potenciano Paulino 7. Mr. Florentino Valenzuela 8.JAI'. Irineo Quitson Secretary:

Mr. Sabas de Guzman

Treasurer:

Mr. J ose Velasquez

1896

1898

Mr. Ricardo Bernardo

President, 6th Sa n itary Divi sion: Dr. Alejandrillo T. Santos Supervising Teacher: Mr. Favio Ablala Principal:

PASAY

1727

Pasay was a visita of the "Pueblo de

In May-August 1898 the Filipino forces of General Aguinaldo were occupying the towns around Manila being mostly concentrated in Maytubig, Pasay beseiging and making repeated assaults on the Spanish Army until the Spaniard s sunellde'."ed the ci ty to t he Americans on August 13. 1898. On August G, 1898 t his town joined the Revo lutionary Government of Genera l Aguinaldo.

Mr. Simplicio Ortega

When the Spaniards carne in 1571 the territory now occupied by t his municipality was ruled by a chieftain called Pasay, Pasay is recorded as an illegitimate son of the chieftain Lacantagcan of Namayan (Santa Ana, Manila) with a Bornean slave, Lacantagcan was the "regulo" (Lakan) of Meycalmon, Caiatongdoiigan, Dongos, Dibag, Pinacauasan, Yamagtogon until Meysapan and as deduced by t he Franciscan missionaries consist now of these towns of the Spanish regime : Pasay, Malate, Dilao (Paco ), Pandacan, Quiapo, Sampaloc, San Miguel, San Juan del Monte, Taytay, San Felipe Ned or Mandaloyon and San Pedro Macati. The name of t he present municipality is said to be taken from the said son of Lacantagcan (Lakan Tagcan) as he established his residence in this territory given to him by his father.

Population was 10,067. On J une 1898. the Anderson Brigade of of American troops di sembarked at Maytubig preparatory to attacking Fort San Antonio Abad.

Justice of the Peace: Atty. Guillermo Romero Chief of Police :

]23

1899

The American troops occupied t he town.

1901

On June 11, 1901 P ineda (Pasay) and Malibay (then an independent town) were incorporated in the newly created Province of Rizal by Act No, 137 of t he Philippine Commission. By Act No. 227 of the Philippine Commission enacted on September 6. 1901 the name of "PASAY" was given to this municipality replaci ng its old name of "PINEDA".

1903

By enactment of Act No. 942 by t he Philippine Commission in accordance with its policy of economy and centralization, the municipalities of Pasay and Malibay were merged 111tO one. Popul ation of Pasay was 6,542 and of Malibay was 1,659.

1918

Population was 18,697.

J24

1939

TilE TOWNS OF RlZ.A..L PROVINCE

According to the Census Commission, the population of this municipality is 55,161.

1582-1583 PASIC (Pasig) was an encomienda with 2,000 men under the Alcalde Mayor of the Pro\'ince of TON DO.

On December 31, 1939, the officials of this municipality are as follows:

1587

On August 21, 1587, Bishop Salazar gave the Augustinian Order permission to establish missions in the "tingues of Pas (Passi)" or Pasig, which was recorded as an encomienda. It had 2,000 tributes but was said to have about 2,000 more upland. '

1609

A body of Chinese rebels bound for Passic (Pasig) were defeated by a combined force of Spaniards and Natives.

1612

The Augustinians reported that there were colJected in this town 1,500 tributes and that there were 4,500 natives (in confession) .

Mayor:

Mr. Rufino F . Mateo

Vice-Mayor:

Mr. Godofredo del Rosario Councilors: 1. Mr. Adolfo C. Santos 2. Mr. Matias A. Felix 3. Mr. Pl'oceso Rivera 4. Mr. Marcos Protacio 5. Mr. Cecilia S. Cabrera 6. Mr. Florentino Orca 7. Mr. Roque Inocencio 8. Mr. Ildefonso K. Romey

Secretary:

MI'. Lorenzo S. Ramos

Treasurer:

Mr. Arsenio T. Bonifacio

Justice of the Peace:

~tty.

Chief of Police:

ME. Rosel1do Tason

Ignacio Santos Diaz

1637-1638 Pasig was recorded as a town under the Province of Tondo with the ecclesiastical administration in the hands of the Augustinian Order. 1639

The Chinese rebels retreating from Manila passed and burned this town and its church. The Natives of Pasig and Tagig contested the efforts of the Chinese rebels to cross the Pasig River and together with' the parish priest Fl'. Juan de Torres made a strong defense of the town.

1687

On October 11, 1687 the Archbishop of Manila with the concurrence of the Governor General Don Gabriel Curuzelaegui declared that the Augustinian Prior of Pasig as lawful priest of Jesus de la Pena or Mariquina.

1688

In 1688 the ecclesiastical administration of the villages of Cainta and Jesus de la Pena (Mariquina) were forcibly taken from the Jesuits and placed in the hands of the Augustinians.

1740

The Beatel'io of Santa Rita was founded by the CaJced Augustinian par.ish priest of Pasig, Fray Felix de Trillo, to provide shelter to orphan Filipino girls and to teach them reading, writing, Christian doctrine, sewing, embroidery and other employments fitting for women.

President, 4th San itary Division: Dr. Eduardo Canicosa Supervising Principal: Mr. Zacarias de Vera

Municipal A g ric u 1tural Inspector. 9th Dist. : Mr. Marciano Espiritu. PAS I G 1572

Padre San Agustin in "Conquistas de las Islas Filipinas" placed 1572 as the year when Pasig was made a parish by the Calced Augustinians with "Nuestra Senora de la Concepcion" as the patron saint. It had twelve visitas at that time and were: San Nicolas, Pinagbuhatan, Polo, Palatiu, Meybonga, Sagad, Angono, Bamban, Malinao, Tipas, Mandarala and Botin. (Page 255). To it was also annexed a town (pueblo) called "San Matheo", four leagues to the interior. The trail between Pasig and San Matheo were well planted with "caferias" and tobacco belonging to Sangleys and mestizos. Padre Juan de Medina in his "Relacion de los Conventos y Pueblos Fundados pOl' los PP Agustinos", put 1572 as the year of the creation of this parish; and Cavada also put 1572 as the year of the creation (ano de creacion) of Pasig into a town (pueblo) .

1762-1763 The British troops under Thomas Backhouse began invading the provinces around Manila in November 1762 and forced his entrance in Pasig after engaging the Spanish and Native troops at Maybonga. He then sent his troops to all the Lake Towns in order to prevent Anda's

THE TOWNS OF RZZAL PROVINCE

strategy of cutting the supplies for the British in Manila from this region. 1845 1876 1896

1901

On June 6, 1901 at ten o'clock in the morning, Mr. William Howard Taft, President of the First Philippine Commission, Commissioners Wright, Ide, and Moses, Mr. Tavera, and :t he representatives of the various towns of the Provinces of Manila and Morong met in the Catholic Church to discuss the organization of civil government in their region. As a result of this meeting the creation of this province was agreed upon and on June 11, 1901 the Philippine Commission enacted Act No. 137 creating the new Province of RlZAL.

1901

On June 11, 1901 Pasig was incorporated in the newly created Province of Rizal by Act No. 137 of the Philippine Commission; and became the capital of the said province.

Pasig had 4,000 houses, 22,106 inhabitants, and 4,023 tributes. (Buzeta). Population was 16,959. (Cavada). The engagement between the Spanish troops and the Katipunan at San Juan del Monte and Caloocan extended to Pasig, Pateros, Tagig, Mariquina and San Mateo. On August 30, 1896 between 1 :00 and 3 :00 A.M. about 2,000 revolutionists from Mayboi'iga, Caniogan and Pateros attacked the Guardia Civil then fortifying themselves in the Catholic church. After about two hours of assault, the Katipunan troops retired before the superior reinforcements from Manila. Pasig's population was 20,983.

1897

On Decembel' 1, 1897 the Spanish troops of General Galbi.s attacked the revolutionists at Pasig who retreated thru Bambang, Pateros, Tagig to Muntinlupa. By midnight the Spanish troops occupied the burning town of Pasig.

1898

On August 6, 1898 tll,is town joined the Revolution ary Governme,nt of G en era I Aguinaldo.

1899

The Americans using the gunboat "Laguna de Bay" attacked the Filipino forces of Pasig and Tagig along the banks of the Pasig river on March 16, 1899. From seven o'clock in t he morning until early in the afternoon of March 16, 1899 the American forces which disembarked at the banks of the Pasig river met the Filipino forces in a bloody battle. Th~ Filipinos entrenched themselves south of the Pasig Catholic Church and fortified the church. Outnumbered, under-equipped, and subjected to artillery fire the Filipino forces were defeated after a heroic defense leaving many dead and wounded on the streets and everywhere in the town. On March 21, 1899 the American Army occupying Pasig burned the remaining houf..es of the town due to the hostility of the native inhabitants. On March 23, 1899 the Filipino forces attacked the American army encamped south of Pasig under cover of night. The Filipino troops retreated after killing an American officer and several soldiers.

125

On June 20, 1901, the first P1'ovincial Government was organized in this town under Governor Ambrosio Flores and as there were no public buildings, 3011 the provincial offices were established in private houses paying a tota l monthly rent of $72.50 gold. From these offices, during June-September, 1901, were organized 29 municipalities of t he new province of Rizal as enacted in Act No. 137 of the Philippine Commission to which must be added the four municipalities of Pateros, Tagig, Taytay and Binangonan which had been organized under General Order No. 40. 1902

1903

On October 1, 1902 the "Pasig Secondary School" was established in Pasig in a private building paying a monthly rent (if $15.00 for a school room. The first attendance consisted of 28 students. Population was 11,278.

1904

For several months, the capital of the Province of Rizal was transferred from Pasig to San Felipe Neri 01' Mandaluyong.

1908

The concrete Provincial capitol (one wing of present one) was inaugurated in 1908. The old capitol building was converted into a Provincial Jail.

1918 1931

Population was 16,767. The building of the concrete Pl'ovincial Capitol Building on its present site was completed, the old concrete building becoming a mere wing of the new one.

THE 1'OlVNS OF IUZ.J1L PROVINOl!;

126

1939

of the PHILIPPINE REPUBLIC, he had seen records that put 1801 as the year when PATEROS became a town independent of PASIG and that it was formed out of the five barrios of AGOHO. MAMAN CAT, SANTO ROSARIO, SAN ROQUE, and SANTA ANA. He is of the opinion that the year 1815 is the year when it became an independent parish or ecclesiastically sepa rated from PASIG.

The concrete wall along the Mariquina River protecting the grounds of the Provincial Capitol Building f rom the floods, was completed. According to the Census Commission, the population of this municipality is 27,54 l.

On December 31, 1939, the officials of this municipality are as follows: Mayor:

Mr. Cipr iano A. Raymundo

Vice-Mayor:

Mr. Eligio Marcelo

Councilors ;

1845

P ateros had 1,500 houses, 6,814 inhabitants and 1,517V2 t ributes. (Buzeta).

1896

The engagement between the Spanish troops at Balintawak and San Juan del Mome on August 30, 1896 immediately extended to Pasig, Pateros, Tagig, Mariquina a nd San Mateo. The Katipunan of Pateros attacked the Spanish forces and later joined in assaulting the Spanish troops who fortified themselves in the Pasig church.

1. Atty. Mariano Melendres

2. Dr. F ernan do Santiago 3. Mr. Francisco Legaspi 4. Mr. Epifanio San Juan 5. Mr. Ubaldo Marfil 6. Mr. Montano Santos 7. Mr. Leopolda R. Echevarria 8. Ml', Bibiano Reynoso Secretary:

Atty. Nicanor Gatchali an

Treasurer:

Mr-, Melchor Batongbacal

Justice of the Peace :

Atty. Simeon Garcia

Chief of Police:

Mr. Cipriano Jose

Population was 5,273. 1897

On December 1, 1897, the Spanish troops that burned Pasig attacked the revolutionists of Pateros, M;>.~apad-na-Bato until Tagig. The revolutionists consolidated their forces and joined the Cavite troops at Muntinlupa.

Supervising Principal: Mr, Florencio Ilagan

1898

Municipal Agricultural Inspector, 1st Mr, Francisco Ajusto, District :

On August 6, 1898 this town joined the Revol utionary Government of General Aguinaldo.

1900

On March 29, 1900 this town was organized as a municipality under General Order No. 40.

1901

On June 11, 1901 Pateros was incorporated in the newly created Province of Rizal by Act No. 137 of the Philippine Commission.

1903

By enactment of Act No. 942 by the Philippine Commission in accordance with its policy of economy and centralization, Pateros, .Tagig and Muntinlupa were consolidated w ith the seat of government established in Pateros and called by this name.

President, 5th San itary Di vision: Dr, J ose Chivi

PATEROS When Pasig was made a parish in the Chapter of !the Ca[c.ed Augustinians in 15'/<:: , the origina l barrio was a visita recorded by the Spaniards as "ANGONO", al~ho it should be "AGOHO". (Fr. Gaspar de San Agustin, in "Conquistas de las Islas Filipinas, etc.") As to the creation of the town of Pateros, Cavada's record is an evident misprint, (He put 1900 as the year of creation of Pateros as a town) . ) Fr. Juan de Medina, however, in his " Historia de los Sucesos de la Orden de Nuestro Gran P. S. Agustin, etc." recorded Pateros as one of the parishes (conventos y pueblos fundados p Ol' los pp, Agustinos) founded in 1815, According to Atty. Gregorio Concepcion, former Provincial Secretary of MORONG PROVINCE during the existence

Population was 4,105, 1905

By Act No. 1308, enacted March 22, 1905 the name of the Municipality of Pateros was changed to "Municipality of Tagig".

1909

By Executive Order No. 20 of February 29, 1908 as amended by Executive Order

THE TOWNS OF RlZAL PROViNCE

No. 36 of May 12, 1908, Pateros and Tagig were separated, and. Pateros became independent municipality, effective January 1, 1909. Population was 4,113.

1918 1939

According lo the Census Commission, the population of this municipality is 7.160. On December 31 1939, the officials of this municipality are as follows:

Mayor:

Mr. Moises R. Flores

Vice-Mayor:

Mr. Inocencio Flores Councilors: 1. Mr. Joaquin G. Alviar 2. Mr. Melchor Menguito 3. Mrs. Ana M. Almeda 4. Mr. Isidro Santa Ana 5. Mr. Alfonso Rosales 6. Mr. Gregorio L. Luna

Secretary:

Mr. Delfin Salonga

Treasurer:

Mr. Casimiro Capistrano

1668

The construction of the present stone church was begun.

1673

The construction of the present stone church was finished.

1676

The Laguna de Bai (Laguna Lake) r ose to such extraordinary height that the parish priest, Fr. Nicolas Santiago celebrated the mass in the choir and the people of Pililla attended riding in bancas inside the church.

1786

Jalajala was separated and became an independent town.

1816

Jalajala was incorporated again as a barrio of Pililla.

1825

Jalajala was separated again from PililI a and became an independent town.

1837

On December 4, 1837 was held in PililIa the election of the local officials of Morang, Pi lilla, Tanay, Baras, JalOljala and a new town named San Diego (pl'obably Quisao where the patron saint is San Diego; or it may be Niogan). In oreicr tio identify this new town, we include herein the names of those elected as tl.(路 officials of th is Pueblo de San Diego:

3upervising Principal: Mr. Monteo Villaluz PILILLA Originally created as a visita of Morong and denominated P1LANG-MORONG (to differentiate from Pila, Laguna). It had jurisdiction over the foHowing rancherias at the time of its creation:

1583

Gobernadorcillo: (a pluralidad) 1st Place: D. Antonio de San Josef 2nd Place: D. Santiago de los Angeles 3rd Place: D. Ramon Nonato Tenientes : (a pluralidad)

Chieftain D. Francisco Casag D. Pedro Canayon D. Alonso Rael D. Pedro Bacay D. Vicente Bouan

Pilang-Morong separated from Morang and became the independent town of Pililla. Cavada also places 1583 as the creation of the town of Pililla.

Jalajala became a barrio of Pililla.

1679

Mr. Antonio Ponce

Location Tan-Ay (mountain) Tigbi (site) Quisao Yacat (mountain) Dolo (river)

The church was burned again.

1670

Justice of the Peace: Atty. Graciano T. Banaag Chief of Police:

127

1.o-D. Pascual de los Angeles 2.o--D. Manuel Dimahimpil Jueces: (a pluralidad) 1.o-D. Diego de San Francisco 2.o-D. Leonardo de Rosales 1842

On December 13, 1842 a band of tulisanes attacked and looted Quisao.

1845

The Superior Gobierno issued the license allowing the construction of a stone church, which was done the following years.

Pililla had 500 houses, 3,238 inhabitants and 657 tributes. (Buzeta).

1848

The convent of the church was extensively repaired.

1606

Tan-ay separated from Pililla and became an independent town.

1853

1632

The church and the whole town of Pililla were burned. The church was rebuilt.

The town was separated from the Province of Laguna and incorporated in the newly created Distl'ito de los Montes de San Mateo (iater in 1857 denominated Distrito Politico-Militnl' de Morang).

1599

128

1876 1881

1885

1886

1'HE TOWNS ON RIZ.1L PROVINCE

Population was 3,276. (Cavada). On March 10, 1881, two principaies of Quisao, D. Leonardo San Jose and D. Juan Anieso petitioned the Government on behalf of the inhabitants of the barrio of Quisao and the sitios of Mavia and Puang that the said barrio and sitios be separated from Pililla and created into an independent town to be named "PEREZ". At that time there were 210 houses, 3 princi pal streets, 4 lateral streets, 6 cabecerias with 298 tributes and 773 inhabitants in the territory sought to be separated from Pililla. This petition was favoured by the Gobernadorcillo and Cura Parroco of Pililla, and the Gobernador Politico-Militar de Morong; but was disapproved by the Administracion Civil on account of the existing laws that required that barrios desiring to be independent towns must have as one of the prerequisites, at least 500 tributes. On July 9, 1885. the Cabezas de Barangay (actuales) of Quisao, D. Pedro Buan, D. Jose Siga and D. Francisco Casali pe~ titioned the GovernIDfnt to make Quisao a sort of a self-gove~ning barrio of PiHila on account of its distance (visita con Teniente Absoluto, comprehension del pueblo de Pililla) . On January 25. 1886 the Government approved the creation of Quisao into such a visita on condition that they construct the necessary public buildings. On June 18, 1886 on proof that there were already built in Quisao the necessary public buildings, the Government approved the creation of Quisao into a "visita con Teniente Absoluto".

1887 1896

On May 5, 1887 a devastating fire ravaged Pililla burning sixty houses. The Katipunan revolutionists of Pililla and Quisao established their Real or Military camp at Rambo or Pahalang-naGubat. The population of Pililla was 2,486 and that of Quisao was 776.

1898

On August 6, the town joined the Revolutionary Government of General Aguinaldo.

1899

On January 5, 1899 the American forces that landed from launches and cascos engaged the Filipino troops defending the town in a fierce combat around the church,

the latter retreating to the mountains of 'l'anay. The combat caused a part of the town to be destroyed by fire. 1901

In June, 1901 the town of P ililla and the town of Quisao (which becane an independent town during the existence of the Philippine Republic) were incorporated in the newly created Province of Ri'.!:al.

1903

By enactment of Act No. 942 by the Philippine Commission in accordance with its policy of economy and centralization, the towns of Pi lilla, Quisao and JalajaJa were consolidated with the seat of government at Pililla.

1903

Population was : Pililla ...... 2,055 Quisao 804

1907

By Act No. 1720 approved on September 20, 1907, Jalajala was separated from Pililla and became an independent municipality.

1918

Population was: Pililla ...... 2,766 Quisao . . . . . . 814

192D

Th place of Longos within the jurisdiction of this municipality was cleared by the bulk of the tenant population of the town of J alajala who transferred their homes to this site whereon they founded a new community thus avoiding their agrarian conflict with the plantation owners of Jalajala. The principal families who lead in this task of practically moving a town were : Nimeno, Guinto, Gellido, Gellidon, Peregrina, Roxas, Bobadilla, Masikip, Villaran, Beilin, Bellido, Berin, Rodriguez, Aguirre, Belleza, Miranda, BielaI', Materiano, Villavicencio, etc. The first positive act of transferring the bulk of the tenant population was done when on March 24th, 1929 Mr. Francisco Ycasiano y Vello gave permission to Messrs. QUINTIN GELLIDON and JOSE ROXAS to transfer to a lot of three hectares neal' the seashore of the present territory of the barrio Malaya a community of about 300 families. Then on the 24th day of September, 1929 Mr. AN ANIAS VICENCIO in a public document donated a lot of land containing approximately 150,000 square meters to these families thru their "con~tituted representatives, namely, MESSRS. TOMAS RODRIGUEZ, MANUEL ROXAS. CANUTO PILLAS and QUINTIN GELLlDON all of JALAJALA, who Ehall distribute and

ElIel'o 20, 1940 MCL}Jitagau kOIlO binubati (LIIO Alcalde Mlmici7Juillg buyall Tallou, mga lIla11lQmuyall, kay Abogado Julio Gat%s, G, Simco1t Bendafta at G. Flo'ro Santos,

11« umuoit no isang gillintll(LlIg ala-ala

sa aklat 1m "7 ' (wuy Tcrccutelta?'Y Souveni1'"

kiuatatalaau. ')/0 mga k«sausuy(OI ng baya/Ig TallC~Y

at la hat no b«'Ya?1 s(t Riz«l, oayo?! din ng 1Ji-

Ilagmula'n no la /wt ng baycw sa {al«wigemg LaOllila

lIU

kin«aniban

JI(j

Tat/alj

PiliUa lIallO

pal/aho,1 ug /(astila, Ang baya7l0 Pi/ilia av malaos na )lao/.:akaplo'i

lIa sa kasaysayall no Ta1wy ay silla'y may kalfOnayall.

U. PELIPE

)If\ll'r~E7.

FELIPE MARTINEZ

A/i:ldrlr ,1/rlllicip(l/ PUil/II, Ri::tlf. 1(. /"

.4lcafde MuuicilJal Pililla, Rizal

L\ NG j\ I ATANDA~a snmAHAJ.'W CA TOLICO RA P !J~lLLA G;/lIIII)II lIy mga luo"y lli70-11i/3. SiU{l:wbi Ii!! kU.~U.I'.~(/.'J"" 11(1 IIIWIlf) lGi!) 11,11 ,'11 jJlI!J.!lJ'<lU' 1If] /.1(WU Il y Blli {IY :$11 1(oro J/agmisu. (mg pari 01 illig III!JU t(W "Y IIlIgsimb(Ulg IHIII!,,,k,,,~uk(!!J "11 IUf)U IIIII/!Jkll. ..Jug IQl're'y 1I0])ill$II/1I 1If) IiI/dol //filly 1937.

COXCI<J.JO )U TN1CIPAL SA BA YANG PlLI 1LA CX.I:Y(; 11.1 1\". 11" U. J().~e P'lora (Collcejal) , G. b'Cl'lIIill B prlllll(/U (81'(". J/IIII.), G. Fe/ipe Jltlr路 li/ll' ! {Aha/rid. III';. Belli9 110 Alliel:a,; (l'ice路..,I/w ldc).

/1{.IL..IIL[SO ]J .IlY. [ r: .119(1 COlll::cjul: COl/stell/cio .l/rlell(lrcs, G. JWllli/o .[1I911119rO. (i. /路rlllwi.~I路O 1'1'11((')/1. 6 . ./lIlm CUi/Ito , III C. L uu ret/llo C(ldllW(I S.

ANG GUS ALI NG PA.:\IAHA LAANG BAYAN KG PILlLLA

I'HE 7'OlVNS Ofo" RIZJ1L Pl(OV1XC1.'

assign free of charge and to the best interests of said residents" the said lot at LONGOS, BARRIO OF QUISAO, MUNICIPALITY OF PILILLA. Engineer Quintin Gellidon surveyed the layout of the new community. THIS COMMUNITY IS NOW CALLED "BARRIO MALAYA". 1939

time of its cl'eation (ano de creacion) as a town (pueblo). 1896

Population was 3,802. Early in the mornmg of August 30,1896 the Katipunans attacked the powder magazine and the water deposit at San Juan del Monte. Their success were short-lived as they were defeated by the arrival of a large Spanish force from Manila under General Echaluce. As a result of this uprising, a state of war was declared by the Captain General in eight provinces.

1898

On August 6, 1898 this town joined the Revolutionary Government of General Aguinaldo.

1899

On February 4, 1899 at about 9 :00 P. M. the Filipino and the American troops claslled at San Juan Bridge. This developed into a pitched battle and became the opening fire of the Filipino American War.

1901

On June 11, 1901 San Juan del Monte was incorporated in the newly created Province of Ri zal by Act No. 137 of the Fhilippine Commission.

1903

By Act No. 942, San Juan del Monte was consolidated with San Felipe Neri or Mandaloyon the seat of tlie new municipal government. At an engagement between the Philippine Scouts and the armed Band of Lucio San Miguel on March 27, 1903 the place called Corral na Bato three miles north of San Francisco del Monte, 35 members of the band including San Miguel were killed. Population was 1,455, By Act No. 1625 approved March 27, 1907 San Juan del Monte was separated from San Felipe Neri and became an independent municipality.

According to the Census Commission, the population of this municipality is 5,46l. On December 31, 1939, the officials of this municipality al'e as follows:

Mayor: MR. FELIPE MARTINEZ Vice-Mayor: MR. BENIGNO C. ANIEVAS Councilors: 1. MR. LAUREANO CADAWAS

2. MR. FRANCISCO PENDON 3. MR. JUAN GUINTO 4. MR. JOSE M. FLORA 5. MR. JUANITO ANGANGCO 6. MR. CONSTANCIO MELENDRES Secretary:

Mr. 'Fermin M. Bermudez

Treasurer:

Mr. Eulogio Sexon

Justice of the Peace: Atty. Mar;nerto Tingkungko Chief of Police:

Mr. Daniel Santos

Physician, C h a r j t Y Clinic: Dr. Mamerto M. Anihin Principal:

Mr. Rufino Santos.

SAN JUAN DEL MONTE

1590

On February 17, 1590 a small encomienda known as San Francisco del Monte, one league from Manila was founded by Captain General Don Santiago de Vera wherein the Franciscan missionaries may rest.

1602

The Jesuits established their convent in San Juan del Monte, which was just outside the city of Manila, for the retreat of the convalescent and sick missionaries.

1907

1639

The Chinese rebels destroyed the church of San Francisco del Monte which was built in 1599 that replaced the wooden church built in 1593.

1918

According to Padre Huerta, the Franciscan hi storian, San Juan del Monte was separated from Santa Ana de Sapa to become an independent town. Cavada, who probably based his data on Padre Huerta's history put also the year 1783 as the

Population was 6,172.

1920

The ;:,an Juan Heights Company began its business of subdividing into residential lots the land of the Del Monte Subdivision which includes a part of the old historic territory formerly administered by the Franciscan Order.

1939

According to the Census Commission, the population of this municipality is 18,870. December 31, 1939, the officials of this municipality are as fo11ows:

The stone Church of San Fran1696-1699 cisco del Monte was built. 1783

129

i~o

THE T01'VNS OF R}iAL PROVINOE

Mayor:

Mr. Daniel Santiago

Vice-Mayor:

Mr. Florencio Atanacio

teo were added to Pasig with the headquarters and residence of the missionary at 路Mariquina on May 16, 1687.

Councilors:

i. Mr. ~r-arJ.a%6 t Domingo

1689

The Augustinian Order surrendered the the ecc.lesiastical administration of San Mateo to the Jesuits.

1699

The convent of St. Augustine claimed a ranch in this district and the native inhabitants were defeated in their claim over the same territory.

1712

Governor of the Islands, Conde de Lizarraga, sent Captain Don Lorenzo de Ytul'riaga with twelve soldiers to San Mateo to punish a native chieftain, Captain Pambila who was said to be leading the people to revolt against the local Spanish priest and the government. It was said that the Spanish officer was attacked by Capitan Pambila, and the former was able to parry the blow and in turn shot the native chieftain dead.

Mr. Francisco Zamora 3. Mr. Gregorio V. Felipe 4. Mr. Lorenzo Cruz 5. Mr. Aquino de Guzman 6. Mr. Maximo Barrios 7. Mr. Pedro Santos 8. Mr. Fidel C. Valendria

Secretary:

Mr. D. Estrella

Treasurer:

Mr, Rosendo Sevilla

Justice of the Peace: Atty. Jose S. Valencia

Chief of Police:

Mr. Jose Benavidez

President, 12th

Sanitary Division: Dr. Salvador Ramos Supervising Principal: Mr. Eugenio Valentino SAN

1596

M~TEO

According to Cavada the town (pueblo) of San Mateo was created in 1596 (ano de creacion). Howevel", Fl'. Gaspar de San Agustin in his "Conquestas de las Is~ las .l"ilipinas" wrote that in 1572, "San Matheo was a town annexed to Pasig and was four leagues to the interior where the people were fierce altho friendly and of quiet disposition" ("gente muy montaraz aunque an'ligable y apacible"). Fl'. Juan de Medina put 1572 as the year of the foundation of this parish in his "Relacion de los COllventos y Pueblos Fundados pOl' los PP Agustinos." (This must have been the town burned in the Chinese Rebellion of 1639 or razed to the ground after the revolt of the native inhabitants in the 18th Century).

1751-1765 In the relations of events at this period it was recorded that the village of San Mateo rebelled against the Spanish rule and on refusal of the native inhabitants to surrender their arms, the Spanish Government reduced the town to ruins. 1845

San Mateo had 1,065 houses, 6,450 inhabitants and 1,1331;2 tributes. (Buzeta).

1871

The barrios of Balete, Burgos, Maran and Calipahan were separated from San Mateo by a decree of Captain General Izquierdo on April 27, 1871 and formed into the new town of "MONTALVAN".

1876

San Mateo's population was 6,463. (Cavada) .

1896

In the month of November, General Llanera of the Filipino forces made San Mateo his headquarters in the revolution against Spain.

1629-1630 It was recorded that San Mateo was "a most fatiguing visita of Pasig". 1637-1638 The ecclesiastical survey of the Jesuits included San Matheo as their mis ~ sian with the missions of San Isidro and Paynaan under it. 1639

The Spanish and native troops defeated the Chinese rebels in a pitched battle after the Chinese burned the town and the church before retreating to the Sierra Madre Mountains.

1687

The territory and convent of San Ma-

Population was 4,467. 1897

In the afternoon of March 3, 1897 General Licerio Geronimo of the Filipino revolutionists troops attacked the Spanish forces of General Zapino at Nangca and Ampit and also the Spanish garrison at Mariquina. The Filipinos would have won the field but were routed by the timely arrival of Spanish reinforcements from Morang led by officers Jimenez and Dugiols.

THE TOWNS Ozv.

1897

In the month of June 1897 the Filipino troops of General Aguinaldo was able to escape by penetrating thru the Spanish lines by a well-planned retreat from Cavite Province to the mountains of San Mateo and Tanay by passing in the dead of the night of June 10, 1897 thru the sitios of Almnnsa, Talon and Pasong Diablo of Las Pinas and Muntinlupa thence to the Pasig River at Malapad-na-Bato (now Fort William McKinley), of the town of San Pedro Makati, thence to Pasig and Mariquina to join the forces of General LInnera in this town. On June 14, 1897 was fought the bloody Battle of Puray. The Spanish troops were led by their officers Dujiols and Primo de Rivera. The Filipino troops were led by Generals Licerio Geronimo, Pia del Pilar, and other local military leaders. After suffering a he:avy loss, the Spanish forces were defeated and driven to Montalban and San Mateo.

1898

On August 6, 1898 this town joined the Revolutionary Government of General Aguinaldo.

1899

On December 19, 1899 the Filipino forces under General Licerio Geronimo met the American army of Major General Lawton at the place of MulL Altho the FiliI ina troops retreated after the battle, the Americans suffered several losses in officers and men including the death by bullet of Major General Lawton.

1900

In October 1900 the guerrilla bands of General Licerio Geronimo from the mountains of San Mateo and Montalban attacked the American troops in San Mateo but were routed back.

1901

On June 11, 1901 San Mateo was incorporated in the newly created Province of Rizal by Act No. 137 of the Philippine Commission.

1903

1908

1918

By enactment of Act No. 942 by the Philippine Commission in accordance with its policy of economy and centralization, the municipalities of San Mateo and Montaiban were consolidated with the seat of government established in San Mateo. Population was 4.510. By Executive Order No. 20 of February 29, 1908 Montalban was separated from San Mateo and became an independent municipality. Population was 4,841.

RIZ~L

1939

PROV/NOE

131

According to the Census Commission the population of this municipality is 6,134. On December 31, 1939, the officials of this municipality are as follows :

Mayor:

Mr. Pl'udencio S. del Rosario

Vice~Mayor :

MI'. Melchor Amado 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Councilors: Mr. Felipe Angeles MI'. Antonio de los Armas Mr. Miguel S. Cristi Mr. Jose Leal Mr. Felipe Salvador Mr.Pedro S. Cruz

Secretary

Mr. Buenaventul'a B. Cristobal Treasurer: Mr. Victoria Antonio Justice of the Peace: Atty. Maximino Sa n Diego Chief of Police: Mr. Juan Domingo President, 7th Sanitary Division : Dr. Angel Santa Maria Supervising Teacher: Mr. Isidro B. Figuracion Principal:

Miss Concordia Simon

l\IlunicipSal Agricultu. ral Inspector, 2nd Dist. : Mr. Pacifico Jimenez. TAGIG 1571

TAGUIG

During this year, one of six priests who arrived in the Philippines, Fray Alonzo de Alvarado (a member of the Villalobos Expedition) arrived in Manila, and he immediately ascended the Pasig River to the Lake and was peaceably received by the inhabitants of Taguig wherein he preached the doctrine of Christianity.

1582-1583 In 1582-1583 it was recorded in the Relations of Encomiendas that Tagui (Taguig) was an encomienda with 660 men undel' the Alcalde Mayor of the Province of Tondo. 1587

In 1587 it had the visitas of Hagonoy, Angono, and other small towns under its ecclesiastical jurisdiction. According to Cavada the town (pueblo) of Taguig was created in 1587 (ano de creacion). Fl'. Juan de Medina also put 1587 as the year of the foundation of Taguig as a town (Relacion de los Conventos y Pueblos Fundados por los PP Agustinos),

THE TOWNS OF RIZAL PROVINOE

132

1589

On July 13, 1589 the "former governor" (probably gobernadorcillo) of Tagui (Ta~ guig) Don Joan Basi involved in the conspiracy of various native chieftains around Manila to overthrow the Spanish sover~ eignty, was sentenced to two years exile, one half of his property confiscated for the Royal Treasury and the other half taken over for judicial expenses.

1591

Taguig was recorded as an encomienda of the Augustinian Order with 800 tributes.

1612

The Augustinians reported that Taguig and its visitas had 500 tributes and that there were 1,500 natives (ill confession).

1637-1638 Tagui (Taguig) is recorded as a town under the Province of Tondo with the ecclesiastical administration in the hands of the Augustinian Order. 1639

In the Chinese Rebellion of 1639 the Natives of Taguig with those of Pasig deci~ sively defeated ehe rebels in a pitched battle along the Pasig R\ver.

a fierce encounter between the American army of General Wheaton and the Filipino troops took place at Tagig, the latter re~ treated after taking some American prisoners. 1900

On March 29, 1900 this town was organized as a municipality under General Order No, 40.

1901

On June 11, 1901 Tagig was incol'porat~ ed in the newly created Province of Rizal by Act No. 137 of the Philippine Commission.

1903

By Act No. 942, Tagig and MUl1tinlupa were consolidated with Pateros, the seat of the new municipal government. Population was 6,829.

1908

By Executive Order No. 20 of February 29, 1908, Pateros and Tagig were separated and became independent municipalities. Population was 8,423.

1918

1645

The church and convent were destroyed by the earthquake of 1645.

According to the Census Commission, the population of this municipality is 12,087.

1845

TJ.guig had 3,266 inhabitants and 1,930 trib路ltes.

On December 31, 1939, the officials of this municipality are as follows:

1866

On May 3, 1866 the Government disap~ proved the petition of the inhabitants of Tipas to separate them from Taguig and creating their barrio into an independent town. The said movement for separation began in 1820, renewed in' 1822 and also in 1824. Some of the signers of the petition of 1824 are: Gabriel Balic, Francisco Lontoc, Norberto Pagkalinawan, P e d r 0 Reyes, Santiago Estacio, Juan Sanga, Leonardo Tafiag, Juan Landrito, Evaristo de la Cruz, Nicolas Natividad, Salvador Garcia Labao.

1876 1896

1898

1899

Taguig's population was 10,930. vada).

(Ca~

Population was 11,048. On August 6, 1898 this town joined the Revolutionary Government of General Aguinaldo. On March 16, 1899 an American force under Colonel Wholly attacked Tagig. Seventy five Filipino soldiers were killed, in their heroic but unsuccessful defense of the town, On March 18, 1899 between four o'clock in the afternoon until nine o'clock at night

1939

Mayor:

Dr. Artemio E. Natividad Mr. Braulio Balagtas

Vice~Mayor :

Councilors: 1. Mr. Marcelo A. Reyes

2. Mr. Jorge Ramos 3. Mr. Melecio Santos 4. Dr. Juan Capistrano 5. Mr.Claro Ramirez 6. Mr. Tomas Cruz Secretary : Treasurer: Justice of the Peace: Chief of Police:

Mr. Gerardo M. Manalo Mr. Anacleto Sanchez Atty. Graciano Banaag Mr. Buenaventura Cruz

Physician, Charity Clinic:

Dr. Francisco Santa Ana

Supervising Principal: Mr. Francisco Salamat

TAYTAY When the Spaniards came in 1571 the territory now occupied by this municipality was ruled by a chieftain (reguIo or "lakan") called Lacantagcan (Lakan Tag~ kan) and his wife called Bouan, who were living in Namayan (now part of Santa Ana, Manila). He was recorded' in the Franciscan records as reigning over Meyeatmon, Calatongdongan, Dongos, Dibag,

THE TOWNS Of RIZAL PROVINCE

Pinacauasan, Yamagtogon until Meysapan and which territories were identified by the said missionaries as the territories of the following towns of the Spanish regime: PasaYI Malate, Dilao (Paco), Pandacan, Quiapo, Sampaloc, San Miguel, San Juan del Monte, Taytay, San Felipe (Neri) or Mandaloyon, and San Pedro Makati. 1571

1579

During this year, one of six priests who arrived in Manila, Fray Alonzo de Alvarado (a member of the Villalobos Expedition) immediately ascended the Pasig River to the Lake and was peaceably received by the inhabitants of Taytay wherein he preached the doctrines of Christianity. The Franciscan missionaries began the conversion to Christianity of the inhabitants of Taytay, which remained a visita of Santa Ana until 1583.

1598

It is recorded that the J esuits were given permission for the establishment of the "doctrina" or mission village of Taytay on February 12, 1598. After the town of Taytay was removed to the new site, its church dedicated to San Juan Bautista became the reason for changing the town's name to San Juan del Monte (altho it did not become popular).

1602

Padre Chirino, the Jesuit historian recorded that this year "San Juan del Monte" (as Taytay was called when first transferred to its present site) had about 400 inhabitants under four headmen and has Ileal' it the visitas of Dalig and Angono.

1639

The village of Taytay and its church were burned by thousands of Chinese rebels retreating from Manila towards Antipolo and the Sierra Madre Mountains.

1668

On March 16, 1668, the visita of Cainta was taken from the ecclesiastical administration of the Jesuits of Taytay and placed under the jurisdiction of the Augustinians of Pasig, resulting in a litigation over jurisdiction between the two orders.

1675

According to Cavada, Taytay was created as an independent town (pueblo) in 1675 (ana de creacion).

1696

By a Royal Decree of the King of Spain, the visits of Cainta was restored to the Jesuits together with the Mission village or Jesus de la Pena (Mariquina).

1582-1583 The Encomienda of Taytay consisting of 500 Nativas was created under the jurisdiction of the Alcalde Mayor of the Province of Tondo. 1591

1597

The Encomienda o~ Taytay under the Franciscan Order had 600 tributes. The ecclesiastical administration of Taytay and its visita of Cainta was ceded by the Franciscan Order to the Jesuits.

133

Padre Chirino the learned Jesuits historian wrote that at this time "the village of Taitai lay along the water, on the banks of a marsh or stream formed by the waterfalls from the mountains of Antipolo, which emptied into the river near the same mouth by which it flows out of the lagoon." He also recorded that there were at that time 400 families divided into 4 barangayes and that these agrupations decided to leave the said townsite and selected a hill, farther back whereon to build the new town (present site), as the old site was always inundated by the Lake of Bai.

1845

Taytay had 500 houses, 7,715 inhabitants and 1,200 tributes. (Buzeta).

1853

The town of Taytay was separated from the Province of Tondo and incorporated in the newly created Distrito de los Montes de San Mateo (later in 1867 denominated Distrito Politico-Militar de Morang).

1864

(NOTE: Padre Chirino was the first historian who wrote that the TAGALOG LANGUAGE contains "in it four qualities of the four best languages in the world: Hebrew, Greek, Latin and Spanish, of the Hebrew, the mysteries and the obscurities, of the Greeks, the articles and the precision not only of the appellative but also of the proper nouns; of the Latin, the wealth and elegance and of the Spanish, the good breeding, politeness and courtesy.")

Due to the Royal Order of May 19, 1864 which instructed the Province of San Nicolas de Tolentino (Augustinian Recollects) to surrender their curacies in Mindanao to the Jesuits, the ecclesiastical administration of the curacies of Taytay, Antipolo and Morang was given to them in exchange.

1876

Population was 7,425. (Cavada).

1896

Population was 6,396.

1898

On August 6, 1898 the town of Taytay joined the Revolutionary Government of General Aguinaldo.

THE TOWNS OF RIZAL PROVINCE

134

1899

1900

1901

1903

The American troops under Major Rogers which captured Cainta on March 17, 1899 proceded to Taytay where the Fili-

Secretary:

Mr. S. Singcuengco

Treasurer:

Mr. Juan Agtarap

pino troops retreated. After the battle

Justice of the Peace: Atty. Protacio Amonoy

that followed, the town was almost burned, and the Americans captured the town.

Chief of Police:

Mr. Victor Garcia

Principal:

Mr. Cristino Biteranta

On March 29, 1900 this town was organized as a municipality under General Order No. 40. On June 11, 1903 Taytay was incorporated in the newly created Province of Rizal by Act No. 137 of the Philippine Commission.

TERESA 1732

About 1732, the Franciscan historian San Antonio recorded the existence of the visita of Santa Rosa.

1878

On April 1, 1878 the Government Officials Alaminos and del Alcantara reported fav'orably on the petition of the inhabitants of the barrios of Santa Rosa, Pantay, Pren:sa and Bujafigin, thru their principales and representatives, D. Raymundo Franco, D. Sotel'o Concepcion, and D. Esteban Santos to create the said communities as an independent town by separating them from MOl'ol1g to be called "OROQUIETA". This petition was also favorably endorsed by the Gobernador Politico-Militar de Morang and the Cura Parroco. At that time the four Usitios" or barrios had 521 tributes.

1878

On August 10, 1878 the Administracion Civil approved the creation into a town of the four barrios of Santa Rosa, Pantay, Prensa and Bujangin. However, the name given was "TERESA" and not "Oroquieta".

1879

On February 11, 1879 the Ministro de Ultramar of Spain approved the creation of the new town of "Teresa", which decree was received in Manila by the Administracion Civil on April 7, 1879.

By enactment of Act No. 942 by the Philippine Commission in accordance with its policy of economy and centralization. the municipalities of Taytay. Cainta and Angono were consolidated with the seat of government established in Taytay. By Act No. 948 of November 6, 1903, Angono was separated from Taytay and annexed to the n'ewly created municipality of Binangonan. Population was 6,p67.

1ÂŁ113

By Executive Orde~ No. 30 of March 11, 1913 the sibiQS of Bulao and Mayamut were separated from Taytay and annexed to Antipolo t hereby ending the boundary dispute of the two municipalities. By Executive Order No. 107 of December 8, 1913, Cainta was separ.ated from Taytay to become an independent municipality effective January 1, 1914. Population was 7,429.

1918

1939

According to the Census Commission, the population of this municipality is 10,891. On December 31, 1939 the officials of this municipality are as follows:

Mayor:

Mr. Enrique Reyes

Vice-Mayor:

Mr. Delfin R. Rosario

Councilors:

1896 1898

On August 6, 1898 this town joined the Revolutionary Government of General Emilio Aguinaldo.

1899

On July, 1899 the Filipino troops attacked the American forces throughout the present Teresa/ Antipolo and Teresa/ Morang Roads. Both sides suffered losses. The Americans maintained their grounds and the Filipinos retired to Balimbing (Tanay) after the battle.

1001

On June 11, 1901, Teresa was incorporated in the newly created Province of Rizal by Act No. 137 of the Philippine Commission.

1. Mr. Manuel Santos

2. Mr. Francisco A. F r a ncisco 3. Mr. Emiliano 1. Cruz

4. Mr. Esteban S. Cruz

5. Mr. Sixto A. Cruz 6. Mr. Modesto Cruz

Population was 1,845.

l'llE TOWNS OF RIZ..dL PROVINOE

1903

By enactmellt of Act No. 942, Teresa and Bosoboso were consolidated with Antipolo the seat of the new municipal government.

Councilors : 1. Mr. Alejandro J. Baltazar

2. Mr. Ulpiano Pascual

Population was 1,683. 1918

3. Mr. Jacinto N. Santos

By Executive Order No. 57 of December 16, 1918, Teresa was separated from Anti-

4. Mr. Anastacio de la Rosa

5. Mr. Feliciano San Felipe

polo and became an independent municipality, effective January 1, 1919. Population was 1,883. 1939

According to the Census Commission, the population of this municipality is 2,425. On December 31, 1939 the officials of this municipality are as follows:

6. Mr. Platon Francisco

Secretary :

Mr. Aquilino Pascual

Treasurer:

Mr. Teotimo Robles

Justice of the Peace : Atty. Angel Lorenzo Chief of Police :

Mr. Tiburcio Salomon

Dr. Felicisimo Nora Mr. Severino Francisco

Mayor:

Mr. Jose M. Cruz

Physician Charity Clinic:

Vice-Mayor:

Mr. Nicolas Aquino

Principal:

.dl1U CapitQ/iQ ng Lalawigo.no llizal

Sa SI1IIbll/to.U!] ita fig B«ymlg Pasig pinZllafJg 11~ na'i. William. Howard T«/t, (IIIg ~ng(1 IIwgil/Oo Ilq mga datillg /«/awigcmg M(wi/a at MorollO at pinaokayariafl o.ng pagtata/etg 110 LAL.dTVIG.dl\G R/7,.dL lUlU!] Jumo 1901.

13"

QUEZON 1939

On October 12, 1939 was enacted Commonwealth Act No. 502 by the National Assembly creating QUEZON CITY and providing a Charter for the same, Section 3 of the said Act specified its jurisdictional limits as follows:

"BOUNDARIES - The boundaries and limits of the territory of said city are established and prescribed as follows: Beginning at a point marked "1" which is

identical to Boundary Monument No.1 of Piedad Estate; thence to point "2". which is Boundary Monument No. 2 of Piedad Estate; thence downstream following the Arroyo between Pa atas Estate and Mari. quina Estate to poit;lt "3", which is the junction of the Arroyo and Mariquina River ; tnence downstream following Mari. quina River to point "4", which is the crossing of Mariquina by the old Rosario Road; 1hence westward 'following the old Rosario Road to point "5", which is the south-easternmost corner of Wack Wack Golf and Country Club; thence following the road along the south boundary of the Wack Wack Golf and the Country Club to point "6" where the said road crosses the creek which is the source of Salapan Creek; thence downstream following the Saiapan Creek to point "7", which is the junction of Salapan Creek and Dario River; thence southward following the Salapan River to its intersection with the east boundary of the City of Manila to point "S"; thence north-westward following the east boundary of the City of Manila to point "9" near La Lama Cabaret, which is a corner of the boundary of the City of Manila neal' the entrance to the North Cemetery; thence northward following the boundary of the City of Manila to point "10", which is the northeast corner of said City; thence westwa.td along said City of Manila boundary at a distance of 100 meters to point "11"; 'thence northward paralleling the Novaliches Road at 1940 a distance of 100 meters from tbe pro-

perty line on the side of said road to point "12", which is at a distance of 100 meters

north of the crossing of Samson Street (road connecting Balintawak Monument with Bonifacio Monument) ; thence eastward paralleling Samson Street and the Circumferential Road at a distance of 100 meters on the northside of said street and road to point "13", which is the center of the Culiat Creek; thence upstream following the Culiat Creek to point "14", which is the junction of Pasong Tamo River and Culiat Creek; thence upstream following Pasong Tamo River to point "15", which is the junction of Pasong Tamo River and Pinagpatayan Buaya Creek; thence to the point of beginning." The territory occupied by this City is taken from the following municipalities: Caioocan, Mandaluyong. Marikina and San Juan del Monte. 路Within its jurisdiction aloe some of the positive results of the great efforts of our national leader to build a new nation that can stand the test of time: (1) the principle of Social Justice expressed in the propos2d creation of the Barrio Obrero and the establishment of the Quezon Institute for the protection of the people from the scourge of tuberculosis; (2) the maintenance of a high standard of public education as can be seen in the transfer of the University of the Philippines to an Ideal Site at Diliman, and (3) the training at Camp Murphy of the manhood of the country in the science of war for our protection and National Defense which was the first problem that our Commonwealth Government solved. Truly it is but fitting and proper that this new City be named in honor of our national leader His Excellency President Manuel L. Quezon of the Philippines, the first Mayor of the same. According to the latest information the officials of Quezon City are as follows:

137

1939

Accordi ng to the PHILIPPINES HERALD of October 12, 1939, the officials of QUEZON CITY are as follows:

The bill which is numbered 1206 upon approval became Act 502 and went into effect at once,

His Excellency PRESIDENT MANUEL L. QUEZON of the Philippines; First Mayor of this city.

It creates a new city extend ing from the northern boundaries of Manila up to and beyond Marikina, taking in the Diliman estate where the University of the Philippines will be transferred in a few years. The total area of t.he city will be about twice that of Manila."

The officials appointed by President Quezon for the new city are: Director of Public Works Vicente Fragante, as Vice路Mayor;

1939

According to the Commission of the Census, the population of QUEZON CITY was 39,013 in the last enumeration.

1940

According to the newspapers the officials of QUEZON CITY are as follows:

Mr. Alejandro Races, Sr" Manager J ase Paez of t he Manila Railroad, and

Director Eusebio Aguilar as Councilors;

Mayor

........ .Mr. Tomas B. Morato (From Nov. 1, 1939)

MI', A. D. Williams, Technical adviser at Malacafian as Secretary;

Vice-Mayor

Assistant Solicitor-General Em iIi 0 Abello of the Malacaflan .legal staff as City Attorney;

City-Secretary .... Mr. A. D. Williams (Technical Adviser in Public Works, Maiacafi an)

Dr. Mariano Ycasiano as City Health Officer;

Ass't City Secretary ........... ,Mr. Pacifico Alvano City Treasurer .. Mr. Pi o Pedrosa (Financial Assistant, Malacafian) Justice of the Peace ......... Mr. P erfecto Palacios Assistant Provo Fiscal, Tayabas.

Mr. Pio Pedrosa, Malacafian financial assistant as Treasurer; Mr. Tomas Morato, as Chief of Police;-and Dr. Miguel Cafiizares.

Mr. Faustino Aguilar,

.... Mr. Vicente Fragante

City Fiscal ....... Mr. Emilio Abello (Legal Assistant, Maiacafian)

Engineer Malicsi,

City Assessor ..... Mr. Jacob Rosenthal.

Col. Mateo Capinpin, and

City He a I t h Officer .... . Dr. M. C. Icasiano (Technical Assistant, Malacafian)

Dean Conrado Benitez as Barrio Lieutenants. We quote hereunder the article on "QUEZON CITY" of the above-mentioned newspaper: "The bill establishing a new chartered city, to be known as Quezon City, which the National Assembly enacted at its last special session, was signed shortly before noon today by President Manuel L. Quezon. The President immediately thereafter appointed the officials for the new city, among them being high officials of the national government. President Quezon himself will take charge of the affai~'s of the city in the capacity of mayor.

Chief of Police .. . Mr. Sabino de Leon Barrio Lieutenants. Dr. Miguel Caiiizares Mr. Faustino D. Aguilar

Col. Mateo Capinpill, P. A. Dean Com'ado Benitez CITY

COUNCIL

Presiding Officers .Mayor Tomas B. Morato Members . , ....... Mr. Vicente Fragante Mr. Alejandro Races Mr. Jose Paez Dr. Eusebio Aguilar

Secretary ........ Mr. A. D. Williams.

Appendix "A" Important Events and Data Regarding the Towns of La Laguna Province During the Period When TANAY Was A Part Of It (Except Census Of Population Which Were Reported After This Town Was Separated From the said Province)

By ATTY.

JULIO

CATOLOS ~ MAYOR SIMEON BENDANA

(Tanay, Rizal, P . I.) BAY 1572

1578

BAI

At the time of the Spanish Conquest, this town was recorded as the largest and the richest community of the lake so that this body of \vater was denominated "Laguna de Bai". The sources of its wealth was silk and cotton cloth weaving. In the belief that the subjugation of the natives of Bay will be followed by the other towns of the lake, Captain Juan de Salcedo concentrated his efforts in negotiating the surrender of the town to him. After 8 days of negotiation, the natives of Bay having in mind the fate of Caynta (Cainta, Rizal Province), recognized Spain. (CONQUISTAS-Fl'. Gaspar de San Agustin) . Fr. Juan de Medina put 1578 as the year when BAI was created into a town in his "Relacion de los Pueblos y Conventos Fundados pOl' los PP. Agustinos).

1581-1583 "Vahi" was recorded as an encomienda with 2,500 men. 1591

"Bay" was recorded as an encomienda of 8,400 inhabitants paying 2,200 tributes and under the ecclesiastical administration of the Calced Augustinians.

' 1688

Bay. which since its subj ugation was the "cabecera" or capital of the Province of La Laguna (under an Alcalde Mayor who styled his territory as the "Alcalde Mayoralty of BAY"), ceased to be the capital in 1688 when the provincial offices were transferred to PAGSANGHAN.

1737

The Caked Augustinians gave the ecclesiastical administration of Bay to the Franciscan Order. Cavada put 1737 as the year of the creation (aiio de creacion) of Bay into a town (pueblo).

1804

The stone church and convent of Bay were built under the direction of Fr. Geronimo Aerbas.

1845

There were 366 houses, 2,195 inhabi. tants, and 6091;2 tributes. (Buzeta) .

1863

According to Padre Huerta's History, from where most of the foregoing data were taken, the population in 1863 was 2,412 and the tributes 733. B I II A N Cavada put 1747 as the year of the creation (ana de creacion) of the town (pueblo) of Biiian. In 1845 there were 1,558 houses, 10,948 inhabitants and 1,971 tributes. (Buzeta). CABOAN (Santa Maria, Laguna)

1579

Cavada put 1579 as the year of the creation (ana de creacion) of this town (pueblo); altho Huerta put 1602 as the year when the town (pueblo) qf SAN MIGUEL (the original name of this town) was formed.

1600-1602 During this year, the Franciscan missionaries of Guilingguiling (now Siniloan) pacified and concentrated various mountain tribes; and formed the town of "San Miguel" in 1602. The first parish priest was Fr. Antonio de Llave. 1613

The name of the town was changed to "CABOAN". The first church was dedicated to Arcangel San Miguel. The stone church was constructed under the direction of Fr. Geronimo Vazquez

139

and dedicated to Nuestra Senora de los Angeles. 1639-1640 The Chinese rebels destroyed the town and burned the church. 1669

1863

Another stone church and a convent were built under the direction of Fr. Jose de Jesus Maria. (Destroyed by the earthquake of 1937). According to Padre Huerta, from whose book most of the foregoing data were taken, population in 1863 was 708 and the tributes 253.

In the following years, the church and convent were rebuilt. 1824

The church was greatly damaged and the convent totally destroyed by the earthquakes of this year. The church was immediately repaired.

1834

The new convent was built replacing the one destroyed.

1845

There were 581 houses, 3,487 inhabitants and 822 tributes. (Buzeta).

1863

According to Padre Huerta, from whose book most of the foregoing data were taImn, the population in 1863 was 4,750 and the tributes 1,191.

CABUYAO Cavada put 1620 as the year of the creation (ana de creacion) of the town (pueblo) of Cabuyao. In 1845 there were 952 houses, 5,710 inhabitants and 1,392 tributes.

LILlO 1578

This town was pacified and converted to Christianity by Fr. Juan de Plasencia and Fr. Diego de Ol'opesa. Cavada put 1578 as the yea r of the creation (ano de creacion) of LILlO into a town (pueblo).

1605

Lilia remained annexed to Nagcarlan in ecclesiastica l matters until 1605 when the parish pl'iest F路r. Miguel de San Lucas was assigned here.

1845

There were 958 houses, 5,704 inhabitans and -1452 tributes. (Buzeta).

1863

According to Padre Huerta, from whose book most of the foregoing data were taken, population in 1863 was 5,908 and the tributes 1,691.

CALAMBA Cavada put 1779 as the year of the creation (ano de creacion) of the town (pueblo) of Calarnba. In 1845 there were 61,0 houses, 3,660 inhabitants and 940% tributes.

CALAUAN Cavada put 1760 as the year of the creation (ano de creacion) of the town (pueblo) of Calauan. In 1845 there were 422 houses, 1,330 inhabitants and 397 tributes.

LONGOS

CAVINTI Originally a visita of Lumbang. 1619

The first parish priest was Fr. Alonso de Ampudia. Padre Huerta and Cavada are both agreed that 1619 is the year of the foundation of this town. 1621

1639

1587

Three visitas called San Antonio, Abacao and Babaye were formed under the ecclesiastical administration of the parish priest of Paete.

1669

These three visitas were separated from Paete consolidated to form the town of LONGOS, the first parish priest being Fr. Lucas Sarro.

The town of Cavinti was formed dedying its name from the river which was near its site.

The first stone church and convent were constructed in 1621 dedcated to the "Transfiguracion de Nuestro Senor Jesucristo." The Chinese rebels who held Cavinti occupied the church whiC:h was almost ruined during the ensuing 'struggles with .the Spanish f6rct'ls.

Padre Huerta and Cavada are agreed that 1669 is the year of the creation of the town of LONGOS. 1845

There were 262 houses, 1,536 inhabitants and 346 1h tributes. (Buzeta).

1863

According to Padre Huerta, from whose book most of the foregoing data were taken, the population in 1863 was 1,604 and the . tribute's 443 ..

1<0

LOS BAROS

palit River with its tepid water and ing sands.

Los Bailos derived its name from the termal hot springs found within its territory. (Huerta). 1589

Originally, Los Banos was a visita called uS an Nicolas de Tolentino" under the jurisdiction of the town of Bay, then under the ecclesiastical administration of the Calced Augustinians.

1590-1595 A studious Franciscan missionary studied and analyzed the water of the hot springs and in 1595 built a hospital of bamboo and nipa at the site near the shores of the lake called DAMP ALIT. 1613

The Calced Augustinians ceded the ecclesiastical administration of Los Banos to the Franciscan Order.

1640

Los Banos was formed into a town (pueblo) and the first gobernadorcillo appointed was D. Juan Castaneda,

LUISIANA 1600

Originally known as a visita of Majayjay and called "NASONOG".

1845

Buzeta recorded Luisiana as a visita of Majayjay.

1848

Padre Huel'ta and Cavada are agreed that the visita of "NASONOG" was separated from Majayjay in 1848 and became an independent town called "LUISIANA".

1854

The town of Luisiana was separated from the ecclesiastical administration of the parish of Majayjay. The first parish priest of Luisiana was Don Marcos Barto~ lome (presbitero).

1863

At the time Padre Huerta wrote his history, the church was a small chapel (ermita) dedicated to "La Santisima Virgen Maria". There was a town hall and a schoolhouse.

Padre Huerta, Buzeta, and Cavada are agreed that 1640 is the year of the crea~ tion of the town of Los Banos. 1727

1790

1845 1849

1851

There were about 500 houses built of bamboo and nipa. Padre Huerta observed the famous Botocan Falls and compared it with those of other nations, describing it in details. He also described the other Falls, located in a site called Malagoin.

The present stone church but with a mpa roof was built under' the direction of Fr. Domingo Mateo.

Fr. Juan Carillo was able to cut a road thru the solid rocky Mount Lalacay and was thu s able to construct the road from Los Banos to Calamba. The wood work of the church was changed and the nipa roof taken out and replaced by tiles. The belfry. sacristy, and convent were built and the church painted. All these works were done under the direction of Fr. Manuel Amat.

1863

According to Padre Huerta, from whose book most of the foregoing data were taken, there were 3,087 inhabitants and 824 tributes.

The Franciscan Hospital which had been ser ving as a church since 1613. dedicated to "La Inmaculada Concepcion de Nuestra Senora", was burned on April 17, 1727. (Huerta and Buzeta). A bamboo church replaced it but was also burned.

There were 233 houses. (Buzeta).

According to Padre Huerta, from whose book most of the foregoing data were ta~ ken, there were 250 houses, 1,924 inhabi~ tants and 557 tributes. Padre Huerta also mentioned the vaporous emanations of "N atognos" (collado Uamado Natognos); the Maulauin Creek; and the famous P.3m~

burn~

1876

Population was 3,593. (Cavada).

LUMBANG 1578

The Franciscan Order considered this town as the mother town (matriz de todas) of all the towns of the lake shores, and of the mountains of Majayjay and those they established in the Province of Calilaya (Caliraya, now Tayabas) due to its being the residence of Fr. Juan de Plasencia, who was the first missionary to preach Christianity to the Natives in those places and the first to report in writing to the Spanish Government, the customs of the Tagaiogs at the time of tile Spanish Conquest and upon this report were based many of the early policies of the . ,Spanish rule:rs in dealing with the Na.tives. This missionary ;s. also credited

,., with the honor of being the first educator of the Philippines for being the first one to establish primary schools in all the towns of the Lake of BaL

MAB1TAC

1615

When Fr. Miguel de Talavera was the parish priest of Siniloan, he placed the Image of Nuestra SeiiOl路a de Candelaria in a shrine on a hill situated between the "sitios" of "f1taguasan" and "Galay" with路 in the jurisdiction of Siniloan, with the object of concentrating and converting the inhabitants of various dispersed rancherias. This lmage was sa id to have been made in 1599-1600 by a certain Alferez D. Cristobal de Mercado who donated it to the Franciscan church in Manila, where it remained until 1603 when it was brought to Los Banos . where the Hospital was being established.

1616

Fr. Bias de la Madre de Di os, a former Provincial Mini ster of the Franciscan Order retired to this town and in a short time many families were concentrated and many houses built around the shrine, and thus was formed this community.

1618

In an attempt by the ecclesiastical authorities to avoid the ire of the town people when this miraculous Image was being taken away to Siniloan, and which they revered so much , it was decided to form the community into a town by separating it from Siniloan in 1618.

1582-1583 "Lumban" was recorded as an encomienda with 1,500 men. 1584

Fr. Francisco de Trujillo, who entered the Franciscan Order and considered to be the first priest ordained in the Philippines, administered in this town.

1586

The first church, built of bamboo and nipa, was burned.

1590

On September 22, 1590 Lumbang was organized as a town (se formaliz6 en pueblo). D. Juan Tinauin being the first capitan or gobernadorcillo appointed by Captain General Don Gomez Perez Dasmarifias. Cavnda also put 1590 as the year of the creation (ano de creacion) of Lurnbang into a town (pueblo).

1591

"Lumban" was recorded as an encomienda of 8,400 inhabitants paying 1,700 tributes and under the ecclesiastical administration of the Franciscan Order.

1600

The construction of the church was completed, considered to be the first stone church under the Franciscan administration outside of Manila. A big celebration on October 8, 1600 was neld in inaugurating this building in which delegations from Pila, Paete, Pan gil, Morong, Majayjay, Lilio and Nngcarlan participated.

1606-1618 In this town was established the Infirmary of the Franciscan Order where the aged and sick missionaries were taken care of. In 1618 the said Institution was transferred to Pila. 1618

It is recorded that Fr. Juan de Santa Marta (later martyred in 1618 in Japan), who was a finished musician and singer (tiple) from the Cathedral de Zaragoza (Spain) organized in the parish a group of 400 children whom he taught singing as well as the art of making and playing all kinds of musical instruments.

1845

There were 897 houses, 5,311 inhabitants and 1,186 tributes. (Buzeta).

1863

According to Padre Huerta, from whose book most of the foregoing data were taken, the population in 1863 was 5,930 and the tributes 1,722.

However, Cavada put 1616 as the year of the: creation (ana de creacion) of this town (pueblo), The new town was called "MABITAC" due to the openings in the soil during the dry season. (Huerta). 1845

There were 215 houses, 1,290 inhabitants and 386 tributes. (Buzeta).

1863

According to Padre Huerta, from whose book most of the foregoing data were taken, the population in 1863 was 1,551 and the tributes 426. MAGDALENA

OriginaJly formed into a visita out of four barrios of Majayjay and called AMBLING. 1821

The visita of Ambling separated from Majayjay and became an independent town called MAGDALENA. Cavada also put 1821 as the year of its creation (ana de creacion) into a town (pueblo).

1845

There were 628 houses. 2,567 inhabitants and 726 tributes. (Buzeta).

142

1854

1863

The construction of the stone church and convent was completed in this year and dedicated to Santa Maria Magdalena. The construction lasted several years and had been directed successively by Fl'. Maximo Rico, Fr. Jose Cuesta, Fr. Joaquin de Coria, Fr. Francisco Paula Gonzales, and Fr. Jose Urbina de Esparl'agosa. According to Padre Huerta, from whose most of the foregoing data were taken. the population in 1863 was 3,152 and the tributes 1,169.

May-it to the place known at that time as Ilayan-Majayjay. 1606

The first Infirmary of the aged and sick Franciscan mi ssionaries was established in this town, but in 1606 the said institution was transferred to Lumbang.

1619

The construction of a stone church was began and according to Padre Huerta threefourths of the inhabitants of the town fled to avoid the hardship of the said work.

bOOK

MAJAYJAY 1571

The Natives of the rancherias on the northeastern slope of Mount Banahaw failing in their resistance to the conquest of Salcedo, made peace with the Spaniards, and they themselves placed the Cross (el arbal santo de la Cruz) at a place near the river called MAY -IT.

1660

The church was burned again.

1711-1730 The present stone church was constructed under the di,:,ection of Fr. Jose de Puertollana at a cost of twenty-six thousands pesos, for which the inhabitants of this town were exempted from paying the tributes f..:>r four years. 1730

The Banahaw Vulcano erupted.

1760

The Image (Imagen de Pincel) of Nuestra Senora de Porteria brought from Madrid, Spain in 1759, was placed in a chapel in Ilayan-Majayjay.

1576

The bamboo church sheltering the Cross erected by Salcedo during his conquest of this region, was bur~ed.

1845

1578

Another bamboo church was built dedicated to San Gregorio Magno.

There were 1,753 houses, 10,518 inhabitants and 2,950 tributes. (Buzeta) .

1851

Fr. Victorino del Moral with all the men of this town constructed a stone bridge over the River Hona, northwest of the town, of 90 feet long, in the construction of which the Government reported that only rattan vines, bamboos, coconut and bonga trunks were used.

1863

According to Padre Huerta, from whose book most of the foregoing data were taken, the population in 1863 was 9,084 and the tributes 2,622.

1582-1583 "Mayay" was recorded as an encomienda with 400 men. 1591

Mahaihai was recorded as an encomienda of 2,000 inhabitants paying 500 tributes and under the ecclesiastical adminisiration of the Franciscan Order.

1606

The second church built 0:ÂŁ bamboo and nipa was burned.

1594

Fr. Antoni o de Nombela was assigned as the f irst priest here by the Franciscan Order; and in this same year D. Gaspar Osorio, was appointed by the Government as the first capitan or gobernadorcillo. Cavada also put 1594 as the year of creation (ano de creacion) of this town (pueblo) .

The use of the "Iambon" (manto largo) by the women of this country when they are in church, was first practiced in this town through the suggestion of the first parish priest here. Fr. Antonio de Nombela. 1600

The road to the neighboring towns of Lucban and Lilio was opened.

1602

The town was burned and as a consequence was transferred from the River

NAGCARLAN 1571-1578 After resisting Captain Juan de Salcedo. the Natives of this town were pacified and were converted to Christianity by Fr. Juan de Plasencia and Fr. Diego Oropesa. 1583

The ecclesiastical administration of the town was under Fl'. Tomas de Miranda who is credited by Padre Huerta with being the first to introduce the planting of wheat in the Philippines, which spread to an the provinces at that time.

1595-1599 Within this period of time was appointed by the Alcalde Mayor of Laguna Province, the first capitan or gobernadorcillo of Nagcarlan, D. Gaspar Cahupa.

143

Cavada put 1597 as the year of the creation (ano de creacion) of this town (pueblo) ,

1669

The visitas of San Antonio, Abacao and Babaye were separated from this parish and formed into the town of LOtitGOS,

1762

The stone church, dedicated to San Bar· tolome was constructed under the direc· tion of Fr. Cristobal Torres.

1717

The Htone church was constructed under the di rection of Fr. Francisco de la F uente and dedicated to Santiago Apostol.

1781

The church was burned, but reconstruct ion of same was immediately started by Fr. Atanacio de Argobrejo and finished by Fr. Fernando de la Puebla who also built a four story tower.

1840

The stone church was remodelled and reconstructed by Fr. Lui s de Nambroca.

1845

There were 503 houses, 3,023 inhabitants and 6411/2 tributes. (Buzeta).

Fr. Jose Alarilla constructed the stone bl'jdge over the San Di ego River.

1863

According to Padre Huerta, from whose book most of the foregoing data were taken, the population in 1863 was 3,024 and the tr ibutes 834.

1845

The woodwork of the church was chang· ed, the choir remodelled and the nave, presbyter and baptistry were beautified by Fr. Vicente Velloc.

PAGSANHAN Pagsanhan was originally a visita of Lumbang, where some Chinese and Japanese traders in bunga resided. (Huerta).

The said priest with t he gobernadorcillo, D. Juan POVlpa constructed the town hall (casa real) built of stone. 1845

Thus were 1,469 houses, 8,817 inhabi· tants, and 1,813 tribu,tes. (Buzeta).

1863

According to Padre Huerta , from whose book most of the foregoing data were taken, the population in 1863 was 10,375 and the tributes 2,778.

1668

Pagsanhan separated from Lumbang and became an independent tOWll. Cavada also I?ut 1668 as the year when it was created into a n independent town.

1687

The ecclesiastical administration of the parish of Lumbang ended on November 12, 1687 when a parish priest, Fl'. Agustin de la Magdalena was assigned here.

1688

Pagsanhan became the capital (cabece· ra) of the Province of La Laguna, when the Superior Gobierno approved the recommendation of Alcalde Mayor Don Mateo Lopez Perea to transfer the court from Bay and establish the capital of the province in Pagsanhan.

PAETE 1580

Paete was founded with San .Lorenzo as the Patron Saint, as a visita of Lumbang until 1600 when it was annexed to Pafigil.

1587

Three visitas called San Antonio, Abacao, and Babaye were formed under the ecclesiastical administration of the parish of Paete.

1602

Paete was separated f rom Pafigil and became an independent parish. The first parish priest was Fr. Pedro de San Buenaventura.

1690

Cavada put 1602 as th year of the creation (ano de creacion) of this town (pueblo),

The stone church was huilt under the direction of a Christian Chi nese, Miguel Guan-Co and Alfel'ez D. Alonso Garcia.

1697

The Natives of the region paying about 200 tributes joined the residents of this town, and as a result of th is union, D. Francisco Umale was appointed first gobernadorcillo of the Native population. From this year this town had two gobernadol'cillos, one for the mestizos and one for t he Natives.

1845

There were 914 hO\lSeS, 5,866 inhabitants and 1,104 tributes, (Buzeta).

1671

The parish priest of Paete, Fl'. Francisco SoHer obserbed the pennance of carrying a heavy wooden cross on his shoulder from the town to the peak of Mount PItitGAS. In commemoration of this missionary, it has become a custom in this region to visit and pray before the shrine of the Cross on Mount Pifigas in May of every year.

The first church was constructed of bamboo and nipa and dedicated to «Nuest ra Sefiora de Guadalupe".

144

] 863

According to Padre Huerta, from whose book most of the foregoing data were taken, there were 29 houses of stone, 84 of wood and about 700 of bamboo and nipa. Ther e were 5,866 inhabitants and 1,439 tributes. Padre Huerta noted that in Monte de San Isidro was a. spring that can cure all skin diseases. He also mentioned the warm spring of Bombofigan.

inhabitants and 815 tributes. There were chapels dedicated to San Marcos (Evangelista) and to San Antonio Abad; a visita at Solib, and a visita in Balian. 1876

Originally a visita of the town of Paete.

PANGIL Fr. J uan de Plasencia and Fr. Diego de Oropesa founded this town. Padre Huerta and Cavada are agreed that 1579 is the year of the creation (ana de creacion) of this town (pueblo).

1580

The ecclesiastical administration was placed under Lumbang due to the lack of missionaries.

1582-1583 "Balian" was recorded as an encomienda with 600 men. 1591

1611

1711

1845

"Pafigil" was recorded as an encomienda of 3,200 inhabitan,ts paying 800 tributes and under the ecaJesiastical administration of the Franciscan Order. The first church was built of bamboo and dedicated to "La Natividad de Nuestra Senora".

The present stone church and convent were constructed under the direction of Fl'. Gonzalo del Roble . In this church has been revered from the earliest time an Image of "Nuestra Senora de la 0 " , the festival of which, Padre Huerta recorded, was t he occasion for all the principales of t.he town to adorn the said Image with flowers and for two days of festivities they sang the "Oes".

(Cavada) .

PAQUIL 1676

1579

Population was 2,409.

On May 12, 1676 PAQUIL was senarated from Paete and became an independent town. The first parish priest was Fr. Francisco de Barajas. Cavada also put 1676 as the year of the creation (ano de creaci6n) of this town (pueblo) . The first church was built of bamboo and nipa, dedicated to San Pedro de AI. cantara,

1732-1767 The present stone church was constructed when under Fr, Fernando de Haro, work began in 1732 which was continued by his successors until finally completed in 1767. 1794

The town was burned. (Huerta).

1800

The stone CasaSribunal or town hall was built as well as a school building.

1804

The irrigation darn was built under the direction of Fr. Juan Valladores. (When Padre Huerta wrote his history, he observed fou r hydraulic rice mills near the site ~f the dam) .

1840

The church was extensively repai)'ed.

1845

There were 270 houses, 1,620 inhabitants and 430 tributEls. (Buzeta).

1847 1851

The woodwork of the church was changed and the beautifu l dome of stone was constructed to replace the old one and the convent was remodelled by the parish priest Fl'. Lucas Fernandez,

" The town "was burned. (Huerta). The convent and a large part of the town was burned. The convent was immediately rebuilt under the direction of Fr. Juan de Llerena. It is l'C!eorded by Padre Huerta thnt i1m"ing the fire of 1851, abollt 300 "cstuDlpas" of the Nuestra Senora de los Dolores" (the Image of which has been annually venerated in tbis parish and t.he occasion for the NO\'enario commonly called TORUMBA) altho the table and box Wllich contained them were burned, the sa id Ires路 tampas" were found intact.

There were 443 houses, 2,658 inhabi. tants and 637lj;l tributes. (Buzeta).

1849-1851 The church as wei! as the convent were extensively r epaired al,d r emodelled by t he parish priest Fr, Lucas de Nambroca,

1863

Population was 1,583 and the tributes 440. (Huerta).

According to Padre H uerta, from whose book most of the fo regoing data were taken, t here were about 500 houses, 2,946

1578

Padre Huerta placed 1578 as the year of the foundation of "Villa de Pila" by Fr.

1863

PI L A

14;:1

Juan de Plasencia and Fr. Diego de Oropesa, the first father being famous as the first one to write on the customs of the Tagalogs at the time of the Spanish Conquest and the first educator of these Islands for being the first one to establish primary schools in all the towns of the Lake 01 Bai.

Pablo and a visita of Paete called San Antonio. The name of the last visita was conserved as t he name of the town. Cavada, however, put 1863 as the year of the creation (ailo de creacion) of this town (pueblo) ) 1760

Cavada also put 1578 as the year of the creation (ano de creacion) of this town (pueblo) . From this town, Fr. Diego de Oropesa began the work of establishing missions along the shores of the Lake and of Tayabas (1578), Lucban (1578). and Gumaca (1582) . 1591

1599

Pila was recorded as an encomienda of 6,800 inhabitants paying 1,700 tributes and under the ecclesiastical administration of the Franciscan Order. The permit to build a church was granted by the Superior Gobierno in 1599 and the construction of the same was effected, for in 1617 the town had a stone church.

This church was replaced by a wood and nipa church. 1814-1845 The construction of the stone church was begun in 1814 by Fr. Jose Garcia and was completed in 1845 by Fl'. Agapito de Aranjuez. 1863

From its old site of Pagalangan adjacent to the lake, the town of Pila was transferred to the present site in 1800 due to the extraordinary inundation of the Lake in that year.

1602

1845

There were 602 houses, 3,611 inhabitants and 1,021 tributes. (Buzeta).

1863

According to Padre Huerta, from whose book most of the foregoing data were taken, the population in 1863 was 6,551 and the tributes 1,715. S AN

1736

A N TONIO

Formed into a town (pueblo) by consolidating a visita of Longos called San

CRUZ

Originally created as a visita of Lumbang, it was separated from its mother town in 1602 and became a parish, the first parish priest was Fr. Gabriel de Castro. Cavada also put 1602 as the year of the creation (ano de creacion) of this town (pueblo) .

1608

When the town was transferred, the old church at Pagalangan was demolished, and the present stone church was constructed. Under the direction of Fr. Benito 1840-1849 del Q'Jintanar, the present convent was constructed,

According to Padre Huerta, from whose book most of the foregoing data were taken, the population in 1863 was 1,305 and the tributes 372. SANTA

In this town was established the 1618-1673 Infirmary of the Franaiscan Order where the aged and sick missionaries were taken care of. In 1673 the said institution was transferred to Los Baiios. 1800

The first church was built of bamboo and nipa and dedicated to San Antonio de Padua. This was burned by the Moros who raided the town and carried about a hundred inhabitants into captivity.

From its site, the town was transferred and founded on the present site. The reason for the tran sfer was that the first site was unhealthy. Shortly after its foundation on the preE.ent site, a stone church was built under the direction of Fr. Antonio de la Llave, dedicated to Nuestra Senora de la Inmaculada Concepcion.

1673-1674 The Franciscan Infirmary for the sick and aged missionaries was constructed under the direction of the Provincial Minister Fr. Juan de Albalate. 1790-1840 The present stone church was constructed under the direction of Fr. Miguel Perciva who was parish priest of this town in 1790-1804 and a lso in 1811-1840 dying here on April 8, 1840. He served as parish priest of this town for 47 years, 1846

There were 1,620 hou ses, 9,723 inhabitants and 2,1641/2 tributes. (Buzeta),

146

1850

The woodwork of the principal nave of the present church was changed and the church was painted.

1863

According to Padre Huerta, from whose book most of the foregoing data were taken. population in 1863 was 11,385 and the tributes 3,060. SANTA

ROSA

Cavada put 1792 as the year of the creation (ana de creacion) of the town (pueblo) of Santa Rosa. In 1845 there were 850 houses, 4,941 inhabitants and 1,180 tributes. (Buzeta). According to Buzeta, the Dominican Order had a hacienda in this town which practically covered all the land area of its territory.

existence of such a church dedicated to San Pedro Apostol. 1604

The name of the town was changed from "Guilinguiling" to "SINILOAN".

1733-1739 The present stone church was built under the direction of Fr. Melchor de San Antonio. 1744

The mission village of Calumpang (now Famy) was founded with Santa Barbara as the patron saint,

1845

There were 482 houses, 5,885 inhabitants and 1,199 tributes. (Buzeta) .

1863

According to Padre Huerta, from whose book most of the foregoi ng data were taken, the population in 1863 was 5,614 and the tributes 1,701. TUNASAN

(San Pedro Tunasatn)

SINILOAN 1579

Cavada put 1712 as the year of the creation (ano de creacion) of the town (pueblo) of Tunasan.

The pacification of the Natives here and their subjection we\e effected in this year by Fr. Juan de Pla'sencia and Fr. Diego Oropesa.

In 1845 there were 613 houses, 3,678 inhabitants and 1,195% tributes. (Buzeta), According to Buzeta, Captain General Jose Basco y Vargas erected a factory for the manufacture of silk cloth in this town in 1780.

1582-1583 "SinHoan" was >ecorded as an encomienda with 700 men , 1583

Thi s town was first o'r ganized as such in thi s year under the name of "GUILINGUJLING". (However, Cavada erroneously put 1570 as the year of the creation "ana de creacion" of this town). The fi r st church was dedicated to "La Purificacion de Nuestra Senora".

1599

The license for the building of a stone church was granted in 1599 by the Government and by 1604 t'ecords show t)1e

-0The other towns of La Laguna are not taken up because they were not pa1路t oj this . province when TAN AY was separated jrom it, as j01' example San Pablo which was then a part oj the Province oj Batangas. We t1'1iSt that others 'will 'Write extensively on the growth oj the foregoing interesfling towns. NOTE :

Appendix "8" Since the early days, the town of Infanta has been a very important neighbor of Tanay. So close has been the relations that one can notice the chal'acteristic "sabutan" plant common in both towns. It is probable that in the use of Tagalog words in both comm unities, some future ethnologist will prove that the inhabitants of the Lake Region settled the same by penetrating the Sierra Madre from Infanta and not as contended

by some wl'iters that the forbears of the present inhabitants of the Lake came from the South thru the ancient province of Comintang now Batangas. INFANTA

(Binam.gonan de Lampon) 1578

According to Padre Huerta, it was Fr. Esteban Ortiz a Francisean missionary,

147

who converted the inhabitants of this town to Christianity. He also went along the Pacific Coast within sixty leagues of this town in his efforts to spread the doctrines of Christianity.

600 houses built of wood, besides those of bamboo in the 28 barrios of this town; 6,714 inhabitants and 1,373 tributes. Padre Huerta also mentioned the famous "Puerto Real" which was one of the Philippine ports during the AcapulcoManila Galleon Trade Era. This port is located a short distance from the town. It is said to have a dangerous entrance and is not safe from October to March.

This missionery is also cited by Padre Huerta as having penetrated the Caraballo Mountain Range about the time of the foundation in 1609 of the town of BALER. 1609

Fr. Rlas Palomino formed (fol'malizo) the town (este pueblo) of "BIN AN GONAN DE LAMPON" and became the first parish priest of the same. The first church was built of bamboo and nipa.

1658

1662

The Franciscan Order ceded the ecclesiastical administration of this town to ete Augustinian Recollects.

Padre Huerta noted that Infanta had extensive trade with Mauban as well as Pal'acale from where gold (oro en polvo) was carried in bancas to this town and then taken by land to Manila. 1887

Population was 6,006. sus) .

1888

On June 25, 1888 several principales of tl.is town petitioned the Coverr.ment to create a new town at the site of the visita of San Rafael where the old fort (el castillo) was still standing and which was called "Puerto Rea l". Among the signers of this petition can still be read (altho with difficulty) the following names:

The Augustinian Recollects recorded that they converted many " AETAS" to Christianity and that one of the most famous and indefatigable workers was "Sister Juana de Jesus a native of the village of Binangonan de Lam~on, an oblate nun of our order." (Blair & Robertson, The Philippine Islands-Vol. XXVIII Pages 310-311) .

1703

The Franciscan Order again took charge of the ecclesiastical administration of this town. At this time there were only 90 tributes. (Huerta).

1732

The first church built of bamboo and nipa was burned in 1732.

D. Buenaventura Evangelista, D. Victor Peiiamora, D. Valentin Coceno, D. Juan Azogue, D. Jose Avellana, D. Florencio Orozco, D. Florencio Mirana, D. Casiano Garango, D. Hipolito Turgo, D. Apo\onio Valanda, D. Gregorio Filorante, etc. 1896

On September 2, 1896 the following "Tenientes de los Barrios y Cabezas de Barangay" of the "Barrio de ANOLING" asked that the said community which had a poplation of about 1,000 inhabitants, be made a town. To t his petition can still be read (with difficulty) the following names: D. Santiago Astresa, D. Roman Anloyda, D. D. Fernando Nacor, D. Valentin Flora, D. Felipe Alcayde, D. Melchor Francia, G. Doroteo Giminez, D. Juan Torres, G. Francisco As. 1, D. Com'ado Ablero, etc.

1896

Population was 9,097. (Spanish Census)

1902

On June 12,1902 the Districts of Infanta and Prin cipe (D istrito de la Infanta and Dist1'ito del P)'incipe) were annexed to the Province of Tayabas by Act No. 417.

The present church was then constructed dedicated to "Evangelista San Marcos". 1849

A quarry of granite (cantera de piedra de gran ito) was discovered by Fr. Antonio de Moral. (Huerta).

1851

Fr. Antonio del Moral introduced the planting of abaca in this town. (Huerta).

1856

The "Distrito de la Infanta" was created from territory separated from the Province of La Laguna consolidated with that of the Island of Polillo.

1862

1863

During the term of Don Rafael Ripoll comandante Politico-Milital' de Distrito de In Infunta-1862/1867) was form('d the visita of SAN RAFAEL, more specifically 0 :1 January 1, 1862. According to Padre Huerta there were:

(Spanish Cen-

On December 16, 1902 the name of "Binangonan de Lampon" was changed to "INFANTA" by the enactment of Act. No. 558, of the Philippine Commission.

liS

CLOSING MESSAGE We conclude this publication with our belief that a hundred yea'rs ",'om now, the National Highway bet'ween Manila and Infanta built by the C01n'monwealth Government during the term of His ExceUency, President Manuel L. Quezon 0/ the Philippines, will become an important 'route

OJ! C01n?nC1'ce. The

great projects of

harnessing the AGUS RIVER (between Tunay

and

Infanta) and

the gigantic CALIRAYA (between Tayabas and Laguna) 1Qill make this region an industrial center. T'ke effoTts to penetrate and estabkish settled comm,unities in the Sierra Madre Mountains by the construction of the TANAY路SAMPALOC ROAD traversing the ancient te'l'ritories where NatiJVe8 and SpaniaTds have tried and failed

{01'

the last tlwee centuries, are but expressions of the stead-

fast and fa?'.'reaching policy of our govermnent of gi/)irrg homes to the la.ndless population in places just about seventy kiLometers from Manila where their products can be easily nUlrketed. It is reaUy an eff01i to give the greatest good to the greatest number. Who kno'lVs 'whethe1' in some not far distant future, the policies of our Gove1'ntMnt wiU bear fruit; and in this 10ilderness, not fa?' j?'om Manila, at 'P1'esent still virgin land since conquered by Captain de Salcedo and expl01'ed by the zealous Franciscan missionaries, new cQmmt.unities u,'iU arise. Is it not a1niss fo?' us to see OW?1/, even in our (l1'eams, new towns arising in the Sie)"ra Madre Mountains along the NATIONAL HIGHWAYS and the towns of the Lake of Bai as 10ell as Easteru Luzon created i?lto industrial centers by the cheapness of the magic power of electricity? Whe?t that time comes, the foregoing reco?'ds will then remain just a SOUVENIR OF THE PAST; still treasuring in its b1'ittle pages mellowe.-i. by the passing years, our fervent hopes that futm'e gene?'a.tions will see the ?'ealization of our dreams, ATTY. JULIO M. CATOLOS JANUARY 3, 1940 TANAY, RIZAL, P. 1.

MCA TANAWIN SA TANAY

11'..1 .-1,';: .III!I 1',d.1I/

6'..J

J/f}

J)ur(JUllkj . l lly IJlturluk

>If}

Bllff.Nutm

(liln/upi'~"

1/!!JJlu

II!}

lI"g 1.,111"';/1 ,,' IItJy Li"'I1II1I1).

O I7'XA: Ally [Jil u ilnk uri IJ(II',w/'fII 1011119 ti" fJl/(l/I bu /HlI .~1I il'll/If} IrwsuuyUIi .~" nt/friQ /J'U'flctUII. (. l "y !"'I/UIIIQlly /.1(1/1 101 9 flell(lm"i1l fll m!/a /wsl/mll ('.'/ IIH.'II /Ul"<!U'lIlI) ; I:$,my f'illfl!)/ut/JIl/mlllll 119 110.'1 ..l9'(,' , '''' ~'IIU!J mill .• ,,'!! lil/IIIIWIII!} (!ill "Pillio II.'} R llluhlli/": ..tull '/'''/01/ II!! But.IIIY.

S A 1nAIl..!: .I"!I 1.(I/li (UI/il/ill ufl Siudlil/IIU1

,Q(I

Dur,II'I,I/I; . lllff H"I11:"''! Tlllltl!1 1: /01(/ ti"fill/Hl il"/Illt .WI IlIIlIdol...

ILANG BARRIO NG BAYANG TANAY SA KANIYANG KABUNDUKAN

S.l I 'I'A. I ,~: 1~'tIISIUlglIlI .~(I

f),II'(W/IIII;

Ally 1'(l9P"

SA UI'I'.\'.I: /1/1l"l"io iA{ibtlu; LUI/!:<llllf}/lli

S.tl 111.1 llA ;

IAIlI i!IIII!)101 SI/

RII

8(111

II!]

flo!1

AIlr/1'1)9

l.rUlUlill III

Q SUII

,1l(l!llIl!lIl~~; L(W.~IIII!J(j1l .~n '/.'itill/WII.

rimlll"".

.路J'lfl{/lc~..

TALAAN NG MGA MAKABULUHANG MGA PANGYAYARI SA KASAYSAYAN NG FAMILIA

FECH A :

PAN 0 Y A \

\ \

I , ;

.\ R. T :

_TALAAN NG MGA MAKABULUHANG MGA PANGYAYARI SA KASAYSAYAN NG FAMILIA

FECHA:

I' A X

Y .\ If I :

- - - - - - - - - - - - -- - - - - - -

TALAAN NG MGA MAKABULUHANG MGA PANGYAYARI SA KASAYSAYAN NG FAMILIA

FEC H A :

P .\ N G Y A 1 .\ R. J :

TALAAN NG MGA MAKABULUHANG MGA PANGYAYARI SA KASAYSAYAN NG FAMILIA

F 1<; C H A :

I' A N G Y .\ Y A R I :

- - - - - - - - - - - -- - - - - - -

•

; "-