Compendio historico de la religion [Part 1 of 2] by Filipiniana Online

CDMPENOID HISTORICD DE LA RELIGION MAl CLING CASAYSAYAN •

NANG

,•

Sarisaring bagay na nauucolsa pagquilaIa at Pagsamba sa Dios MGA SALITANG HINANGO SA ESCRITURA SAGRADA Ar SA HISTORIA ECLESIASTlCA, NA MABUTING MAALAMAN AT DAPAT SAMPALATAYANAN NANG TAONG CRISTIANO

Tomo Primero . MULA NIYONG· MAYARI ANG PAGLALANG NANG MUNDO, HANGANG SA NAGCATAUANG TAO ANG POONG DIVINO VERBO Hinusay na parang tanungan sa uicans castila ni D. Josaf Pinton sa Espana, at tinagalog ni D. Antonio Florentino Puansen Maestro sa Latinidad, rni pinahintulutan n:a;,:i ng ~_"",=... Superior GObiern~ -:Jlipinas 4.r f{'."XH

- --

V(j

1)..

\..... _.... ..,.,... ~;. ~/"()))'"-<"'"' •••,. / .. " ~\7 ~,~~ ..~{'. ., t~~J~~t~( >,; ~ t

:,0

;l":'1 \

. <'''', •

TIP. DE LA UNIV. DE SANTO 1'0 :lUNIJ.A , 1932

\.r

. ~

;

.:'~1?i;:: ;;::;.~ _ -..,:::.::,:::.?'

Es propiedad de la Orden de Predicadores de la Provincia del Santisimo Rosario de Filipinas, la eun,1 se reserva to路 dos Jos derechos que marea la ley_ Se denunciara como de ilegitima 1':0cedencia to do ejemplar que no llevp. el sello de la corporacion y sa perseguira a quien la l-eimprima sin el debido permiso de su propietaria.

NOS EL DOCTOR D. GREGOR IO M E LITON MARTINEZ Y SANTA CRUZ , POR LA GRACIA DE DIOS Y DE LA SAN-

TA SEDE APOSTOUCA ARZOBISPO DE MANILA, METROPOLITANO DE L AS ISLAS FILIPINAS, DEI, CONSEJ O DE S. M. ETC., ETC. Por 10 que a DOB toea, concedemos licencia, para que pueda darse a la prensa el ma.nuscrito titulado Compendio hist6rico de la Religion t raducido del original Espafiol al tagalo por D. Antonio F lorentino Puansen, en at~ n ci9n a que examinado por orden nuestra, lejQs de contener cosa, que se ponga a los dogmas de Duestra religion y sana moral, 10 conceptua el Censor util e instru ctivo a los natu rales del pais . Dado en nuestro Palacio Arzobispal de Mani la, firmado de nuestra mano, y refrendado de nuestro infrascrito Secretario de Camara y Gobierno a tres de Agosto de 1863.-Gregorio, Arzobispo.-Por mandado de S. E. I. el Arzobispo mj Sefior.-Mariano Santa Ana Marcia l, Sec rctario. PQr decreto de 26 de Septiembre de 1836 el Excmo. Sr. Gobernador Superior Civil de estas islas, de conformidad con el -dictamen de la Comision permanente de Censnra, ba tenido a bien autoriza r la impresi6n y publicaci6n en tagalo de La obra. titulada Compendio de la Religion, traducida al espresado idiom .. (lor D. Antonio F lorentino Puansen . A DMINISTRACION APOSTOLICA

DEL ARZOBISPADO DE MANILA

En vista de 1a instancia presentada pOl' el R . P . Fr. Francisco Garcia O.P ., Sindico del Colagio de Sto. 'romas de esta Ciudad para reimpl'imiT la obra titul ada "Compendio Historico de la Religion ", traducida. -a1 tagalo por D. Antonio F lorentino Puansen , concedemos nuestra licencia como se pide . Manila, 13 de Octubre de 1903.

FR . MARTIN,

Obispo y Administ rador ApostOlico. Hay un sello que dice A rzobispado de Manila. ILMO. Y EXCMO. S. ARZOBISPO DE MANILA Excmo 81' . ; EI que subscribe Director de la Jmprenta de Sto . Tomas de esta C iudad supliea .a V . E. permiso para reimprim.ir el primero

4 -

y segundo toma del " Compendio H ist6rico de la Religion", t raducido al tagalo por D. Antonio F lorentino Puanl'en; re im p reso en 1904 con licencia de la autoridad eclesiastica . Gracia que espera conseguir de la reconocida band ad de V ~ E. a quien guarde Dios por muchos afios.

IMP . DE LA UNI V. DE STO. TOMAS

Manila., 27 de Abril de 1917. Re-irnprimanse el primero y segundo tomo del "Compendia Historico de la Religion" y remitanse dos ejemplares iml,) resos

de cada tome de clicho compendia a la Secreta-ria de este Arzohispado pa.ra archivarse.

Por a,u torizacion, I GNAC IO TA M BUNGUI â&#x20AC;˘

â&#x20AC;˘

ANG UNANG DAPAT BASAHIN Ualang hina1igad ang nacayari sa uicang castila 'nitong 1nahal na Libro, cundi ang maipahayag sa caniyang manga alagad ang sarisaring bagay, na nasasalita sa manga Libros na pinanganganlang Escritura Sagrada at Historia Eclesiastica, nang maalaman nang manga inaaralan niya, cung paano ang dapat asalin 'nang tauo sa Panginoon Dios yayang ang ganoong carunungan ay siyang lalong mataas, at lubhang cailangan sa ating lahat. At pinili nga niyang magaling sa manga naturang Libros ang mga salitang hinango, at tinipon dito, -nang matoua at mauili ang sino man, at lalo na ang mga bata, cung mabasa nila at maalaman ang mga tunay na nangyari, mula niyong mayari ang paglalang nang lafigit at nang lupa: at ?naquilala nila tuloy na cung ang Dios ay dapat ibigin at sintahin lalo sa lahat nang bagay, sapagcat siva ay cagalingang ualang hang an, ay dapat namang sambahin, panginigan at catacutan, sapagcat siva la?nang ang nacapangyayari sa. lahat, at ualang macalalaban, 0 macaliligtas sa mga hampas nang catouiran niya. Tinagalog co itong mahal na Libro, baga?nan cacaonti ang aquing naabot, at uala acong ninanasa cundi ang maocol sa wpurihan nang Dios at cagalifigan nang capoua co tauo ang caonting pagod, na iguinugol co sa gauang ito, nang madagdagan at tumibay ang pananampalataya, at pananalig, at pag-ibig natin sa Dios na totoo : cung mabasa at ?natalastas nang sino man na ualang tunay na ?napalad, at ualang ?napapacagaling, cundi ang tauong nagpapacababa (tt natatacot, umaasa at umi-ibig, at masunurin cailan ?nan sa Panginoong Dios: yayang ualang nangyayari cundi ang mahal na calooban niya, siva ang nagbibigay nang ano mang biyaya, sa cani'gd nangagaling ang dilang cagalingan na,..

-6tin, siya ang nagbibigay nang pananalo at pagtatagumpay sa ana mang pagbabaca, siya ang maauaing gu'flUlrganti sa manga banal na masunurin sa caniya, at siya ang nagpapahirap dito sa lupa, at magparating man saan sa Injierno, sa sinomang lu?naban at sumuay sa. manga utos niya.

A.F.P.

â&#x20AC;˘

CAUNTING ARAL Ano ang nalalaman dito sa munting libro, na tinuturan nating Compendio Historico nang Religion? SAGOT. Dito nasasalita ang mal'ami at sarisaring bagay, na dapat tandaan nang tauong cristiano, sapagcat ang mga bagay na yaon ay siyang nagpapatotoo nang ualang capantay na capangyarihan at.carunuiigan nang Dios, at siyang nagpapahayag nang cagaliiigan at cagandahan ng loob niya sa mga banal na swnasamba at sumusunod sa caniya, at gayon din naman ang cabagsican niyang ualang hangan sa mga malulupit na sumusuay, at ualang galang sa caniya. T. Sino ang Dios na totoo? S. Ang lumalang at nag-iiiigat sa boong santinacpan, tunay na Espiritu, sacdal nang cabanalan at capangyarihan. T. Ano ang cahulugan nang uica,ng Espiritu? S. Ang cahulugan ay uala siyang cataoan no, para natin. T. Maabot caya nang ating pag-iisip ang pagca quilala na mayroong isang Dios na lubhang matias at maraiiga,l? S. 00, sapagcat ang dilang bagay na naquiquita natin, ay nagpapatotoo na mayroong isang gumaua at nagiiiigat sa canila: at hindi iiga mangyari ang sila ay ualallg pinangaliiigan, Cung tayo ay nacaquiquita nang isang bahay na malaqui at lubhang mariquit, ay agad ~ nating isinasaloob na totoong marunong ang gumaua nang ganoong bahay. Cung mapagmasdan natin ang maririquit na hiyas na nalalaman sa bahay na yaon, at cung maquita natin na paraparang mababait at masunurin ang mga tauong namamahay, na ualang sumasala sa canicaniyang catungculan ay agad naman nating natatalastas na TANONG.

-8totoong iguinagalang ang quiniquilalang Pafiginoon sa bahay na yaon. Gayon din naman, cung pagmasdan nang sinoman itong lupang tinatahamin, na parang isang bahay na malaqui at lubhang mariquit: cung maquita yaong dalauang bucal nang Iiuanag, na pinafigafiganlang Arao at Euan, sa mabusay na paglacad Rila at sila figa ang dal'\ilan nang pagcacasunod nang arao at gabi: ang hindi mabilang na bitoin, na pinacahiyas nang Lafigit: ang cahafigahafigang laqui at lalim nang dagat: ang mga ilog at batis, na nacacalat sa lupa, at paraparang nacadidilig, nang manariua at mamufiga ang mga sarisaring binhi: ang dami nang cahoy at mga ibang tanim na namumulaclac 0 namumufiga taon taon, at nacabubusog 0 nacaaalio sa atirr: ang hindi mabilang Ra hayop, na tumatahan sa lupa 0 sa tubig, 0 lumilipad caya, mumunti at malalaqui, sarisari ang culay at anyo nang cataoan, at iba iba ang asal, sinoman, anaquin, ang macamasid nang dilang bagay, na nasabi na, at parati nating naquiquita, ay matitiguilang ualang sala, at pilit niyang quiquilalanin na mayroong isang Dios na lubhang marunong at macapangyarihan, at siya lamang ang gumaua at nag-iifigat nang lahat. T. Ano ang ipinaquiquilala sa atin nang catouiran at cabagsican nang Dios? S. -'?ng catouiran nang Dios ang nagpapahayag sa atin na bucod sa buhay na ito, ay mayroong ibang buhay na ualang hangan: caya figa houag tayong magtaca, cung naquiquita nating puspos nang cayamanan at caguinhauahan ang masasamang tauo at houag naman nating icalumbay na lubha ang casalatan at cahirapan nang maraming mababait: sapagcat hindi ganoon touina, at madalas din nating maquita sa caguinhauahan ang mga mababait, at sa hi rap ang mga tampalasan: at ang isa pa, ay dapat nating alalahanin na doon sa buhay ' na ualang hangan, ay gagantihin nang Dios ang mga tauong banal, at parurusahan naman nang tapat ang mga macasalanan. S. Ang pagganap nang mga utos niya, at ang pagpa-

9--

pasaiamat natin touina sa eaniya, sapageat siya ang iumaiang, siya ang ll'ag-iifigat, at siya ang sumacop sa atin. T. liang bagay ang pagquiiaia at pagsamba sa Dios, na pinafigafiganiang Religion? S. Uaia eundi isa, sapageat iisa ang Dios, na quiniiala at sinamba nang mga Patriareas at tfluong banal sa una; at iyan din ang Dios, na sinasamba nating mga cristianos, alinsunod sa magandang aral nang santo Evangelio. Ang Dios na iyan ay siyang gumaganti sa mga banal, at nagpaparusa sa mga maeasalanan : iisa sa pagea Dios, at tatlo sa pagca Persona, Ama, Anae, at Espiritu Santo. Ang Anae ay nageataoang tauo sa ealinislinisang tiyan nang Poong Virgen Maria, lalang nang Dios Espiritu Santo, at nagpaeasaquit at namatay sa Cruz, pagsaeop sa ating maeasaianan: at eaya ualang mapapaeagaling sa Langit, cundi alang-alang sa mga earapatan nitong maauaing Mananaeop, Dios at tauong totoo. T. Baquit baga ang uica mo ay iisa lamang ang Religion, at hindi mo ibinibilang ang mga Insie, ang mga Mahometanos, mga lngleses, at mga iba pa, na mayroong eanieaniyang Religion? S. Pinanganfiganlang Religion ang sinusunod nang mga tauong tinurifigan mo, ayon sa pag-iisip nila iamang; datapua ang tunay na ngalan nang canilang pagsamba, ay Idolatria 0 Heregia. Ang tunay "na Religion ay ualang quiniquilaia eundi ang Dios na totoo, na sinasamba nating mga eristianos. Ang Idolatria ay siyang sinusunod nang mga Insie, mga Mahometanos, at nang sinomang para nila, na sinasamba at inaaring Dios ang hindi Dios na totoo. Ang Heregia naman ay siyang sinusunod nang mga Ingleses, at nang sinomang hindi sumasampa1ataya sa lahat nang aral nang Dios, na ipinahahayag nang Santa Iglesia Catolica Apostoliea Romana. T. Paano ang gagaoin nating pagsamba sa Dios? S. Masasamba natin siya sa sari ling loob, at sa hayag naman, cung baga guinagamit natin ang ating cataoan, sa pagsamba sa caniya. Ang pagtingala sa La-

-10iigit, ang pagaauit 0 pagdadasal nang mga salmos, Rosario, 6 ibang mga panalaiigin, ang paglohod, pagyuco, pagpapatirapa sa harap nang Dios, ang paggaua nang anomang cabanalan alang-alang sa caniya, at ang dilang bagay na naquiquita nating guinagaua sa simbahan, ay paraparang mga pagsamba nang hayag sa Dios, at iyan ang pinaiigaiiganlang Gulto esterior. Ang pag-ibig sa Dios, at pananalafigin sa sariling loob, ang paghahain sa caniya nang ating mga puso at panimdim, ang pagnanasa nang anomang magaling, ang paglaban sa mga tucs6 at masasamang pita nang cataoan, ang pagtalaga natin at pagalinsunod sa caniyang calooban, cung anoanoman ang nangyayari at ang matjbay na pagtitica na hindi tayo magcacasala, anoman ang masapit, 0 mauala sa atin, ay parapara namang mga pagsamba sa Dios sa sari ling loob, at iyan ang pinafigafiganlang Gulto interior. T. Cailafigan baga ang sambahin natin ang Dios sa sariling loob, at sa hayag naman? S. 00, sapagcat siya ang tunay na may ari at Paiiginoon nang caloloua at cataoan natin, at caya dapat nating gamitin ang caloloua at cataoan sa pag-ibig at pagsamba, at paglilincod sa caniya. Ang mabait na anac 0 ali pin ay nagpipilit gum au a nang dilang bagay, na magpatotoo na iniibig 0 iginagalang nila ang canilang ama 0 pafiginoon, sapagcat casinofigalifigan lamang ang pag-ibig, cung parating maililihim. T. Ano pa ang isang cagalifigan nang sa hayag? S. Ang ganoong pagsamba, palibhasa ay namalayan nang mga caramdaman natin, ay malacas magpalambot nang loob, at magpatibay nang pananampalataya at pananalig, at malacas namang macasulong sa atin sa cabanalan. Ang sinoman ay macapagpapatotoo nitong sinabi co figayon, at iba iiga ang damdam nang tauo, cung nanalafiging mag-isa 0 sariling loob at ibang iba cung nahahal6 sa caramihan, at lalo pa cung naquiquita ang mga guinagaua sa simbahan. T. Saan hinafigo at maquiquita ang sarisaring bagay, na nasasalita dito sa munting libro?

-11S. Ang caramihan ay hafig6 sa mga libros, na' pinafigafiganlang Antiguo at Nuevo Testamento, 6 Escritura Sagrada, sapagcat aug Dios Espiritu Santo ang' nagturo nang mga isinulat na yaon: at ang iba. naman ay doon maquiquita sa Historia Eclesw,stica,. na isinulat nang marurunong, at minagaling nang: Santa Iglesia.

â&#x20AC;˘

NALALAGAY SA APAT NA CAPITULOS ANG MANGA BAGAY NA NASUSULAT DITO SA TOMO PRIMERO, AT SA -TATLONG CAPITULOS ANG NASA TOMO SEGUNDO, AT ANG CAHUSAYAN AY ITO.

Ang Nalalaman sa Unang Capitulo Nilalang nang Dios ang Langit at ang lupa, at ini,big niya na agad maya?'i ang Arao, ang Buan at ang fnga bitoin, ang sarisaring halaman, at ang lubhang maraming hayop, na tu,matahan sa lupa at sa tubig, at pinacamahal ang mga Angeles sa dilang bagay na nilalang; datapoua marami sa canila ang nagpalalo at nacaisip lumaban sa Poon may Capal, at ang nasapit ay nahulog sila sa 'infierno, at nalobos ang magandang capalaran at caloualhatian nang mga Angeles, na nanatili sa pag-ibig at pagma?nasunurin sa Dios. Ruling nayari ang unang lalaqui, na ang ngalan ay ADAN, at ang unang babaYi, na ang ngalan ay EVA, at eloon sila inilagay nang Dios sa Paraiso terrenal, nang malobos sa buhay na ito ang caguinhauahan nila at nating lahat, hangan sa sila ay tauaguin, at ipacamit sa canila ang calualhatian nang Langit. Tinicman nang Dios ang pagcamasunurin nila, at iniutos na huag nilang canin ang bunga nang cahoy nang carunungan: datapua nainguit ang Demonio, at sila. ay tinucs6, at qui~ain naman nila ang bunga nang cahoy na ibinaual. caya pinaalis sila nang Dios sa Paraiso, at mula niyon ay natala.ga na silang dalaua at tayong lah(~t sa ma,dlang hirap at camatayan: at ual6. sanang macaliligtas sa pagcapahamac sa infierno cung 路hindi naaua ang Dios, at inacala nang icalauang Per,sona, nang Santisima TrinidtLd, ang pagsacop sa tanan. Pinagsisihan at itinangis ni ADAN, at ni EVA any pagsuay sa Dios, at niyong sila ay mamatay, lumipat

13-.

muna ang mga calulua nila sa Seno ni Abrahan, sapagcat hindi nabucsan ang Langit, hang an sa na?natay sa Cruz ang Dios na ?nananacop. Ang anac ni ADAN at ni EVA, na si CAIN ang ngaIan ay lumabas na masama at malupit, at pinatay angcapatid niyang si ABEL. A1tg anac nilang si SET ay nagbait, datapua ang ?nga inanac nito ay sumama naman, dahilan sa paquiquihalo sa mga inanac ni CAIN. N agalit a.ng Paiiginoon Dios, sapagcat ang tauong lahat ay nabuyo sa cahalayan caya ipinarusa ang Diluvio Universal, at ualang hindi nalunod c~mdi si NOE, at ang caniyang asaua, tatlong anae nilany lalaqui, at tatlong mannyang, at ang mga hayop nu ipinaligpit nang Dios. Naisipan nang ?nga inanac ni NOE, ang maytay6nang isang mataas na Torre, na ang ibig nila ay humanga sa Langit, ncmg maYToon silang matacbuhan cung lumaqui oli ang tubig, at lumubog ang lupa; datapua hindi nayari any gauang yaon, sapagcc~t laban sa ipinangaco nang Dios, at ang nasapit ay nag iba iba ang canilang pangungusap, nagcalat silct sa lupa at lalong sumanui ang tauo, sapagcat tumalicod sa Dios' CLt s~Lmamba sa 11tga [dolos. Hindi ipinahintulot nang Dios na malobos ang pagcalipol nany tunay na Religion at pagdaca ay inacala ang magcaroon nang isang bayang bucod, na matutong sumamba sa caniya, hangan dumat'i ng ang pa,nahon nang pagpanaog nang sasacop sa tanan: at inibig na maguing puna nang' bayang yaon ang isang tauong mabait nang lahi ni SEM, na si ABRAHAM any ngalan, at ito ang inutusang umalis sa caniyang bayan at lumipat sa lupang Canaan, at sumunod naman si' ABRAHAM at isinama ang asaua niyang si SARA, at路 ang pamangquin niyang si LOT. Datapua hindi nalaon ang pagtahan nila sa Canaan dahilan sa gutom, at sila nga ay napilitan lumipat sa Egipto, at doon muna tumahan. Humiualay si LOT cay ABRAHAN, at nacaisip mamayan sa Sodoma; binihag siya nang apat na Harring nag.tulong, at ualang nacapagligtas sa caniya cundi si ABRAHAN. N aquipagtipan . ang Dios cay ABRAHAN, at ipinangacong matibay na mangagaiing sa lahi ni'lla ang sa-

14-

.sacop sa tanan, at agad namang nahalata ni ABRAHAN na matutuloy ang ganoong pangaeo, sapagcat ang .asaua niyang si SARA, cahit baog at matanda, ay na:iiganac nang isang lalaqui, na pinanganlang si ISAAC. Natuloy ang malaquing galit nang Dios sa mga bayang Bodoma, Gomorra, Adama at Seboin, na paraparang mahahalay at pinugnao nang apuy nang Laiigit ang mga bahay at tauong lahat sa mga naturang bayan; datapua inibig nang Dios na si LOT ay macaligtas, yayang hindi siya nahatta sa cahalayan. Inutos nang Dios cay ABRAHAN na pugutan at ihain ang anac niyang si ISAAC, at si ABRAHAN naman ay madaling 8umunod; ctatapua niyong nacaamba na ang camay at talagang P'ltpugutan si ISAAC, ay nanr:wg ang isang Angel, at siya ay piniguilan. Nagbait si ISAAC na para nang caniyang ama, at nag asaua sa isang dalagang mabait naman na si REBECA ang ngalan, at ang naguing anac nila ay cambal -na capoua lalaqui na pinanganlang si ESAU, at si JACOB. Nagalit si ESAU, sapagcat naagao sa caniya ni JACOB ang pa,gcapaiiganay, at ang huling bendici6n nang canilang ama, caya umalis muna si JACOB, at nagtago sa, bayang Mesopotamia, at niyong siya ay naglalacad, ay nacaquita sa panaguinip nang isang hag dang catacataco'. Dalauang puong taon natira si JACOB sa bahay -nang mama niyang si LABAN, na capatid nang caniyang .ina, at pagcaraan nang panahong yaon, ay nacaisip {)moui sa Canaan. Naquipagbun6 sa caniya ang isang Angel, nil1jong siya ay lumalacad: at pagdating sa Canaan, ay nagpacababa at nagpaquita nang cagandahan -nang loob sa capatid niyang si ESAU, at nagcasund6 -na sila. Naguing asaua ni JACOB si LIA, at si RAQUEL, capoua anac nang caniyang mamang si LABAN, at dumami na ang tauo nang bayang pinili nang Dios, dahiZan sa labing daZauang anac ni JACOB. Minahal nitong Zalo ang mga anac niyang si JOSEF, at si BENJAMIN, caya nagalit ang mga ibang capatid, at ipinagbili si JOSEF sa mga Mercaderes Ismaelitas, at ipinagbili naman nang mga tauong ito sa isang capitan sa Egipto,

-15 -na si PUTIFAR, ang ngalan. Nagbait si JOSEF sa ca:niyang pagcalagay, at minahal siva ni PUTIFAR, at nang taruing nacasama; datapua napatucs6 sa Demonio any asaua ni PUTIFAR, at naisipang hicayatin 路sa gauang mahalay ang bunying alipin: at palibhasa ay lumaban ito, ayao pumayag, ay nagmasamang dila at nagsumbong 'sa caniyang a'saua ang babaying yaon, at any -nasapit ay nabilang6 ang banal na si JOSEF. Nanaguinip ang Haring FARAON nang isang bagay na catacataca, at inibig nang Dios na si JOSEF lamang ang macahula at macapagsabi nang cahulugan, at caVa nahango si JOSEF sa bilangoam, at $a caniya iguinauad nang Haring FARAON ang ganap na capangyarihan sa boong Egipto. Nagpatago si JOSEF nang lubhang maraming pagcain, sapagcat alam niya na h1:ndi mamumunga nang anoman ang lupa sa loob nang p'i tong taon: at niyong dumating na ang panahon nang malaquing gutom at casalatan, ay inutos na pagbilhan -nang trigo ang tanany taya Egipto, at gayon din naman any taya Canaan. Naq~ildla ni JOSEF any mga capatid niyang dumating sa Egipto, at talagang bibili nang trigo: tinacot muna sila, at 'saca napaquilala, at ipinatauad any capalamarahang guinaua sa caniya. Lumipat si JACOB sa Egipto, casama any mga anac at apo, pageaalam na ang anac niyany si JOSEF any gumagamit nang ganap -na capanYYa1'ihan sa cahariang yaon; at natua na路man si FARAON, at pinagpaquitaan nang loob silang lahat, at do on sila pinatahan sa lupang Gesen. Dumami at yumaman ang mga Hebreos dahilan sa malaquing casipagan, at mabuting pagtingin ni FARAON, at ni JOSEF: nainguit sa cania ang mga Egipeios, at sila ay lubhang pinahirapan nang bagong Hari, na si FARAON din ang ngalan; datapua pinagcalooban nang Dios si MOISES nang malaquing eapangyarihan, at inibig na siva ang macaiigtas at umacay sa mga H ebreos. - -.-0<>0>--

-16 -

Ang Dios na sumasa lahat.

UNANG CAPITULO . . MULA SA PAGLALANG NANG MUNDO HANGAN SA PAGALIS NANG MANGA ~IEBREOS SA EGIPTO.

T. S.

Ano ang cahulugan nang uicang Mundo? Ang dilang bagay pa guinaua nang Dios, at naquiquita natin, sa macatuid, ang Langit at lupa, ang Arao, Bilan, at mga bituin, ang mga Angeles, at mga t auo, ang sarisaring hayop at halaman, at iba pa, at gayon din naman ang dilang bagay, na hindi natin naquiquita.

17-

Ang paglalang nang mundo.

T. S.

Sino ang lumalang nang mundo? Ang Dios na Pafiginoon natin, at uala figa siyang pinaghafigoang anoman. T. Paano ang paglalang nang 路Dios nang Langit at lupa? S. Inibig lamang n'iya na mayari ang Langit at lupa, at agad nayari. T. Paanong pagcayari nang Arao, Buan, at mga Bitoin? S. Inibig nang Dios na inagcaroon nang Arao, Buan, at mga bitoin, at agad silang nayari. T. Paano ang pagcayari nang mga sarisaring halaman? S. Inibig lamang nang Dios na sila ay tumubo sa lupa, at agad napuno ang lupa nang sarisaring halaman at tanim, na macabubusog 6 macaaalio sa tauo. T. Paano ang pagcayari nang sarisaring hayop? S. Inibig nang Dios na magliparan ang mga ibon, at mapuno nang isda ang dagat, at maglacaran sa lupa ang ibang mga hayop, at agad nagcaganoon, at silang lahat ay biglang nayari.

18 --

T: Baquit baga ang uica mo ay tunay na Espiritu ang Dios, at ualang cataoang para natin, at saca nasasabi sa Escritura na niyaring lahat nang caniyang pafigufigusap? Cung siya ay ualang cataoan, i, saan naroon ang bibig na ipinafigusap niya? S. Ualang ibang nafigufigusap sa Dios cundi ang calooban at lobos na capangyarihan niya, at caya cung nasasabi sa Escriiura na nafigufigusap ang Pafiginoong Dios ang cahulugang totoo, ay inibig at isinaloob nang Pafiginoong Dios na mayari ang ganoon at ganoon. T. Saan doroon ang Dio.s. at ano ang guinaua niya, niyong hindi pa niya nilalalang ang Mundo? S. Ua!ang ibang tahanan ang Pafiginoong Dios, cundi siya lamang, sapagcat nalalaganap niyang lahat, luhos ang caniyang caloualhatian, at hindi niya cailafigan ang anoman. T. Baquit nilalang nang Dios ang Mundo, cung hindi niya cailafigan ang anoman? S. Inibig niya na matanyag ang ualang hangang cagalifigan, carul1ufigan at capangyarihan niya. T. Malaon na bagang nilalang nang Dios itong Mundo? S. Ayon sa bilang nang Calendario nang taong 1865, ito 路ang icapitong libo, anim na puo at apat na taon, mula niyon. T. Alin ang pinacamahal sa dilang bagay, na nil alang nang Dios? . S. Ang mga Angeles. T. Ano baga ang mga Angeles? Ang mga S. Manga marafigal at mapalad na EspiAngeles. ritus, na sinagana nang Dios nang marami at sarisaring biyaya, at naquiquipagloualhati sa Lafigit. T. Ano ang nangyari sa mga Angeles, pagcalalang Ang capalasa canila naIl:g Pafiginoong Dios? caramlhan ay tumulad cay LuzI oantll. L uz路 S. b Ang b 1 el na' pmacamagal'lda sa cam.la, naga. palalo silang parapara, at isinaloob nila ang sumuay at lumaban sa Pafiginoong Dios.

-19 -

Ano ang nasapit nang mga Angeles dahilan sa capalaloan? S. Binaui nang Dios ang mga mahal mi biyayang ipinagcaloob sa canila ibinulid sila sa isallg tahanang madilim at puno nang apoy, na Infierno ang figalall, at dOOIl sila pinarurusahan nang dusang ua, lang hangan. 'r. Baquit malaqui ang cabagsican nang Dios sa mga Angeles, na nagpalalo? S. Nang bumagay ang parusa sa bigat nang casalanan: at yayang ualang hangan ang cagalingan at capangyarihan nang Dios, na pinagcasalanan nila, . ay dapat naman at matuid na sila ay magdusa magparating man' saan. T. Anoano ang figalan nang mga Angeles, na taga Infierno? S. Pinafigafiganlang silang Diablos, Espirit~ts rnalignos, Demon'ios, Angeles na masasama: at ang humicayat sa canila sa capalaloan ay bucod na tinuturang Hari nang cadiliman, Principe de las tinieblas. T. Ano ang cahulugan nang uicang Satanas, na inifigafigalan din naman sa Prirtcipe de las tinieblas? S. Ang Satanas ay uicang Hebreo, at ang cahulugan ay caa'l!-ay. T. Baquit siya pinaiigafiganlang Satanas? S. Nang' maalaala natin touina na siya ang ating caauay na lubhang malupit at hindi magpatantan: at palibhasa ay napacasama sa Infierno dahilan sa paglaban sa Dios, ay hindi niya matiis na tayo ay 'mapacagaling sa Lai'igit, at sarisari ang gninagauang paraya, nang tayo ay mapahamac na para niya, T. Ano ang iguinanti nang Dios sa mga Angeles na hindi sumunod cay Luzbel? S. Pinapanatili sila sa gracia, at nilubos ang canilang caguinhauahan, sapagcat naquita na nila ang Poong Dios mula niyon, at ang Dios i'iga ang sisintahin at pupurihin ' nilang ualang humpay. T. Sino ang pinacamahal 6 puna nang mga Angeles na lahat?

20-

Si San Miguel, sapagcat inilaban cay Luzbel ang boong lacas, at nagpasunod nang magaling sa mga iba, nang sila ay manatili sa pagquilala at pamimint uho sa Dios. T. Anoano ang catungculan nang mga Angeles? S. Sila ang nag-iiiig-at su..mga tauo hangang nabubuhay sa lupa, inilalayo nila at sinisira ang mga panilo ni Satan as, at ipinananalaiigin tayo touina sa harap nang Dios. T. Ilan ang Angeles na nag-iifigat sa mg-a tauo? S. Balang isa sa atin ay mayroong isang Angel na taga tanod, at siya ang pinaiigafiganlang Angel de la Guardia, 6 Angel Custodio, na dapat nating panuyuan arao~arao, at tauaguin sa anomang hirap paiiganib at tucso. T. Alin ang cahulihulihang nilalang nang Dios? S. Aug mag-asauang pinangaliiigan nating lahat. T. Paano ang pagcayari nang unang lalaqui. S. N afigusap ang Dios nang ganito: YaAng page aS.

yari fig lalaqui.

riin natin ang tauo at siva any maguing caZarauan natin. At inibig nang Diol>

na maguing cataoan nang lalaqui ang caonting lupa, at agad namang gumaua nang isang mahal na caloloua, at isinama sa cataoang yaon. T. Ano ang cahulugan nang uicang, Yariin natin any .

tauo?

â&#x20AC;˘

Ang uicang yaon ay siyang nagpapatotoo na ang Dios ay tatlo sa pagca Persona. T. Ano ang figalan nang unang lalaqui? S. r1dan ang figalan niya, sa macatouid, tauong nang-

galing sa lupa.

Paano ang pagcayari nang unang babayi? Aug pagea.- S. Inibig nang Dios na macatulog nang mahimbing si Adan, at niyong natuyari fig batulog na, ay quinunan niya nang isang bayi. tadyang, at ang tadyang na yaon ay siyang naguing babayi, at sinamahan pagdaca nang isang caloloua, na para nang caloloua ni Adan.

21-

Ano baga ang caloloua? Espiritu na para nang Angel, bagaman itina laga nang Dios sa paquiquisama sa cataoan nang tauo, at caya iba sa Angel, na ualang cataoang sinasamahan. T . Nash-a baga ang cataoan ni Adan dahilan sa tadyang na .naalis? . S. Hindi naano, sapagcat inibig nang Dios na mag'caroon agad nang laman ang dating quinalalagyan nang tadyang. T. Ano ang figalan nang unang babayi? S. Eva ang fig alan niya sa macatouid, ina nang tauong tanun. T. Ano ang guinaua fig Dios, pagcayari fig babayi ? S. Isinama siya cay Adan, at iguinauad Ang pagla. Pagdaca ang caniyang. mahal na bend i- lang ll;l.ng cion sa canilang dalaua, at mula niyon Matrimonio. ay nayari na figa ang Mabimonio. T . Ano ang Matrimonio? S. Ang mahusay na pagsasama nang isang lalaqui at isang babayi hangan sa camatayan, ayon sa utos nang Dios at nang Santa Iglesia, yayang inibig ni J esucristo na ang Matrimonio nating mga cris1;ianos, ay maguing isa sa pitong Sacramentos, na inilagac niya at ipinabahala sa Santa Iglesia. T. Baquit sa cataoan ni Adan nangaling ang naguing cataoan ni Eva? S. Nang malaman nilang dalaua at nating lahat na ang sinomang mag-asaua ay parang isang cataoan lamang, at caya dapat magcaibigan sa tunay at lubos na pagtifigin at pagmamahal nang isa at isa. T. Baquit sa tadyang nangaling ang babayi, at hindi sa ulo 0 sa paa? S. Nang maalaman nang mga babayi na ang lalaqui ay siyang pinacaulo, na dapat sundin at igalang, at tandaan naman nang mga lalaqui na hindi dapat alipinin at ariing hamac ang babayi. T. Cailan ipinahayag ni Adan ang pag-ibig cay Eva? S. Niyong siya ay maguising, at maquita 8i Eva, ay natona na at inibig, sapagcat ipinaquilala nang Dios na yaon ang cacasamahin niya ,raya binati nang T. S.

22-

boong sinta, at nafigusap nang ganito: But6 nan{l aquing but6, at . lama.n nang aqtting laman. T.

Ano .ang nasasabi sa Escritura Sagrada tungcol sa pag-iibigan, nang mga mag-asaua? S. Maiiuan dao nang mga mag-asaua ang canilang ama at ina, cung ganoon ang cailafigan, houag la. mang silang dalaua ang maghihiualay. T. Ano ang cahalimbaua nang pag-iibigan at pagsasarna nang n1ag-asaua? S. Ang tunay at malaquing pag-ibig at lobos na pagcacaliii.ga ni J esucristo sa Santa Iglesia, na pinafigafiganlang Esposa niya. T. 路 Baquit nilalang nang Dios si Adan at si Eva? S. Nang mabuhay sila sa pag-ibig at paglilincod sa. Dios dito sa lupa, at macamtan naman nila sa Langit ang caguinnauahan at caloalhatiang ualang hangan, sa casamahan 'nang tanang maguiguing anac nila. T. Si Adan baga lamang at si Eva ang pinangaliii.gan nang tauong .tanan? S. Ualang pinangalifigan tayong lahat cundi silang dalaua, at caya ang lahat ay paraparang magcacapatid, cung sila lamang ang tHingnan. T. nang arao na nilalang nang Dios ang boong Mundo? S. Ganap na anim na arao, bagaman mayayari niyang lahat sa isang qui sap mata, at sa catagang uica lamang. T. Mayroon bagang minasama ang Dios sa dilang bagay na guinaua niya, 6 inacl),lang baguhin 6 pagbutihin? S. Ualang hindi lumabas na magaling, at nababagay na lahat sa mga inacala nang cataastaasang carunungan niya. T. Ano ang figalan nang arao na sumunod sa anim na arao nang paglalang nang Mundo? S. Sabado ang figalan, sa macatuid, arao nang paghinto nang Dios sa paglalang nang dilang bagay, na hindi pa nayaya1'i.

Ano ang itinalaga nang Dios sa arao nang Sabado, pagcayari nang Mundo'!

23-

Inibig niya na ipangilin cailan man, Inutas fig rlang malobos sa ganoong arao ang pag- Dios na ipasamba at pagpapasalamat sa caniya iigllin aug nang tauo, caya hindi dapat gaoin sa Sabadp. mga arao nang pangilin ang guinaua sa mga ibang arao, cundi dagdagan ang pagbibigay puri sa Dios. T. Ano pa ang ipinagcaloob nang Dios sa dilang bagay, na nilalang niya? S. Ipinagcaloob sa tauo, at sa mga hayop at dilang halaman ang sila ay dumami at cumapal: at inibig naman na ualang macasira nang cahusayan at pagcaiagay nang boong Mundo, cundi ang calooban lamang niya. T. Ano ang caibhan nang tauo sa mga hayop? S. Aug ulo nang tauo ay nagaui sa pagtingin sa mataas, at ang sa mga hayop ay nacatungo, nang houag nating maUmutan na tayo ay natatalaga sa Langit, at ang mga hayop ay sa lupa. . T. Ano ang lalong iquinaiiba nang tauo sa hayop? S. Ang camahalan nang caniyang caloloua . T. Baquit mahal ang caloloua nang tauo? S. Sapagcat Espiritu na para nang An- Ang carnagel, at ibiniyaya sa caniya nang Dios halan nang. ang alaala, ang pag-iisip, at ang loob, calolou". na pinanganganlan nating tatlong Potencias. T. Ano pa ang camahalan nang caloloua? S. Ang caloloua ay larauan nang Dios, at ualang camatayan. T. Cung calarauan nang Dios ang mga calolouang lahat, i, baquit iisa ang Dios? S. lisa nga lamang ang Dios, sapagcat ang mga ca-路 loloua ay hindi Dios, cundi l.arauan nang Dios. Sa halimbaua, cung ita pat natin sa sicat nang Arao路 ang isang lacsang sisidlang puna nang tubig, ay maquiquita sa balang isang sisidlan ang larauan nang Arao, bagaman uala cundi isang Arao. Datapoua anoman ang halimbauang ilagay natin ,ay culang din. sapagcat hi!ldi maaabot nang maicling:

24-

pag-iisip nang tauo ang mataas na carunufigan nang Dios. . T. Ano at ibiniyaya nang Dios sa tauo ang tatlong Potencias? S. Biniguian tayo nang alaala, nang houag nating malimutan ang Dios, at ang mga biyaya niya: biniguian tayo nang pag-iisip, nang maquilala natin ang Dios: at biniguian tayo nang loob, nang ibiguin natin ang Dios lalo sa lahat nang bagay. T . Saan inilagay nang Dios ang tauong nilalang niya? S. Sa isang tahanang pinafigafiganlang Paraiso terrenal. T. Ano ang Pa11;,iso terrenal? Ang Para.lso S. Isang malaquing halamanang nadiditerrenal Jig nang apat na ilog, at lubhang mariquit, at do on sana ay lobos ang pagcauili nang tauo, at maguiguinhauahan namang totoo, sapagcat ualang mararamdamang hirap 6 saquit na anoman. Lobos ang cagalifigan at lacas nang cataoan dahilan sa pagsunod sa caloloua, ganap naman ang Jigaya at capayapaan nang caloloua dahilan sa pagsunod sa calooban nang Dios, at hindi sana mahirap ang pananatili sa catutubong gracia, na ang figalan ay Justicia original. T. Anoano ang figalan nang dalaoang punong cahoy, na lalong mahaiaga sa naturang Paraiso? S . Ang figalan nang isa'i Arbol de la vida, cahoy nang buhay: at ang isa ay A rbol de la ciencia, cahoy nang carunufigan. T. Baquit mahalaga ang cahoy nang buhay? S. Sapagcat ang bufiga nang cahoy na yaon ay totoong nagpapalacas nang cataoan'. T. Baql1it mahalaga ang cahoy nang carunufigan? S. Sapagcat ibinal1al nang Dios cay Adan at cay Eva ang pagcain nang bufiga nang cahoy na yaon. Canin aniya, ang buiiga nang alin mang cahoy, na inyong

ibiguin dito sa Pa1'aiso, houag lamang ang buiiga. nang cahoy nang car'unungan, sapagcat, aco ay magagalit, at mamamatay cayo, at ang tanang mga .anac at caapoapohan ninyo.

25-

Baquit ibinaual nang Dios cay Adan at cay Eva ang pagcain nang buJ'iga nang cahoy nang carunufigan? S. At nang maticman ang canilang cabaitan at pagsunod, at maalaala nil a sa caguinhauahan na sila ay dapat cumilala at sumuco sa Dios. T. Anoano ang dapat gaoin ni Adan at ni Eva, nang masamba nila ang Dios doon sa Paraiso terrenal? S. Dapat nilang quilalanin at purihin arao at gabi, at ibiguin ang Dios lalo sa lahat nang bagay, pasalamatan touina ang madlang biyayang ipinagcaloob sa canila, at houag canin ang buiiga nang cahoy nang carunufigan. T. Nanatili baga si Adan at si Eva sa pagmamasunurin sa Dios? S. Agad nilang pinafigahasang quinain Ang casalaallg buiiga llang cahoy ila ibinaual; bago nan ni Adan. ay naroon din sa Paraiso ang lubhang maraming bufiga, na paraparang masasarap at macabubusogÂˇ sa canila. T. Sino ang hurnicayat cay Adan at cay Eva sa pagsuay sa Dios? S. Si Satanas na naiinguit sa caguinhauahan nila, at caya hindi tumugot, hangang sa nangyari aug nasa niya :ha ang tauong mapalad ay maguing palamara at suail sa Dios, nang mapahamac at macasama niya sa infierno.

â&#x20AC;˘

26-

A ny pagcacasala ni Adan at ni Eva. T.

Ano ang parayang guinaua ni Satanas, nang mahicayat sa casalanan si Adan at si Eva? S. Nag-asal ahas ang sinongaling, at namulupot sa cahoy nang carunungan, at saca pinagsabihan 8i Eva na cung canin nilang mag-asaua ang bunga nang cahoy na yaon, ay mapapara na sila sa Panginoon Dios, sapagcat malulubos ang canilang carunungan, at maquiquilala nila ang magaling at ang masama. Naniuala si Eva, at hindi siya lamang ang cumain nang bungang sala, cundi binigyan naman at pinacain si Adan. T. Ano ang naramdaman ni Adan at ni Eva, pagcacain nang bunga nang cahoy nang carunufigan? S. Bigla silang natacot at nahiya, sapagcat napagmasdan ang lagay at asal nila, caya agad cumuha nang dahon 'nang Higuera, at tinacpan ang canilang cahubaran. â&#x20AC;˘ T. Ano ang nangyari cay Adan at cay Eva dahilan sa casuayan? S. Quinagalitan sila nang Dios, nauala ang cabanalang ipinaguiguing dapat nila na magcamit nang Lafigit, at humalili ang icasasama sa Infierno.

27-

Ano ang lalong nacabigat nang parusa ni Adan at ni Eva? S. Aug pagcaalam nila na mamanahin nating lahat ang canilang casalanan at capahamacan, sapagcat ipinafigaco nang Dios na cung sila ay manatili sa cabanalan, ay mamanahin rratin ang canilang capalaran, at eung hindi naman, ay hindi. T. Cung ganoon ang pafigaeo nang Dios, ay hindi sucat ipagtaca ang tanang hi rap na dinadalita natin, yayang si Adan at si Eva ay naptues6 at napaalipiIl' sa Demonio. Datapua, ~ baquit caya tayong lahat ay nalahiran 6 nahaua sa canifang casalanan, bago na-路 yari ang ating pagcatao? ~ Macapagcacasala baga ang hindi tauo? S. Dapat sampalatayanang matibay na Ang c~sala颅 tayong lahat ay nahaua sa casalanan ni nang OrigiAllan, ayon sa uica nang Apostol San nal. Pablo na ualang hindi nagcasala sa pagcacasala ni Adem. At bagaman cahafigahafigang totoo' ang nasapit natin dahilan sa pageapahamae ni Adan, at ni Eva; sapagcat hinhi maabot nang maicling pag-iisip nang tauo aug mataas na carunufigan nang' Dios, ay pagisipin nating ang nalalaman sa tatlong' halimbauang guinagamit nang mga banal na marunong sa Santa Iglesia, at sila figa ang nagpapaaninao nang eaonti, cung oaquit ganoon ang nangyari. T. Anoano ang mga halimbauang nagpapaaninao na, tayong !ahat ay nalalahiran nang libae nang cas'a lanan ni Adan? S. 1. Cung bulcc ang mga ugat nang isang cahoy, at dapat tandaan na ang cahoy na yaon ay hindi na mamumufiga nang magaling. 2. Cung nilason ang isang batis, ay saan man umagos ang tubig nang batis na yaon ay calahoc na ang lason. 3. Cung nasira na at umasim ang anomang nilamas, na talagang gagaoin tina pay, ilan' man angtina pay na gaoin, ay lalabas na maasim, cung siyang: gamitin ang nilamas na yaon.

T. S. 'T.

28-

Ano ang iigalan nang libac, na minamana natin cay Adan? Casalanang Original.

Guinamit nang Dios ang boong cabagsican niya sa pagpaparusa sa tauo dahilan sa casalanan ni Adan at ni Eva? S. Hinaluan din nang aua ang galit _Ang a.na niya, at agad inacala ang gagaoin, nang nang Dios mailigtas tayo sa infierno, at masaoli sa tauo_ ang cabanalang ipagcacamit natin nang Laiigit. T. Ano ang inacala nang Dios, nang tayo ay mapacagaling? S. Ang pagpanaog nang tunay na Anac nang Dios, icalaoang Persona nang Santisima Trinidad, Dios na magcacataoang tauo at mamamatay sa Cruz, sapagcat siya lamang ang macapaghahain nang boong cauas dahilan sa utang nang casalanan, na hindi mapapaui at mababayaran, anoman ang gaoin nang tauong lahat, cundi pacundaiigan sa mga cal'apatan nang Dios na mananacop. 路T. Namalayan baga ni Adan at ni Eva ang inacala nang maauaing D'ios? 'S. Namalayan nila, sapagcat nariiigig na pinagsabihan nang Dios si Satanas, na nagasal ahas, na isang ba.baying bucod na pinagpala sa babaying lahat ay siyang babasag nang ulo niya: sa macatouid, yayang isang babayi ang pinagdayaan nang Demonio, isang babayi naman ang tatalo at susupil sa Demonio, sa1Jagcat ipMiganganac niya sa pagcatauo ang tunay na Anac nang Dios, na sasacop sa tanan.

-T.

Ano ang ipinarusa nang Dios cay Adan at cay Eva, hagaman ipinatauad sa canila ang camatayang ualang hangan? S. Pinaalis sila sa Paraiso terrenal, nang maticman nila sa lupa ang madlang hirap at saquit, na dinada!ita nating lahat han gang iigayon. 'T. Ano ang lalong ipinaghihirap nang tauo dito sa lupa?

29-

Ang cahabaghabag na nasapit nang caloloua at . nang cataoan. T. Ano ang nasapit nang caloloua dahilan sa casalanan? S. Nauala ang malaquing carunufigan at pagcaquilala sa Dios, na totoong iquinadadafigal niya, at natalaga sa pag]aban touina sa cataoan, palibhasa ay malayong totoo ang nasa at pita nang caloloua sa masamang pita nang cataoan, na pinafigafiganlang Concupiscencia. T. Ano ang Concupiscensia? S. Ang pagcahinguil nang cataoan natin sa masama dahilan sa pagsuay sa Dios at sa mga sulsul nang Demonio, na ualang guinagaua cundi ang panunucs6, nang tayo aY mabuy6 sa pagcacasala. T. Ano ang nasapit nang cataoan dahilan sa casalanang original? S. Inibig nang Dios na pagcahirapan at ipauis nang tauo ang paghanap nang dilang cagalifigan sa pagcain at pananamit, at caya dinamdam natin ang init na nacaha4apo, ang lamig at casamaall nang panahon, mga sarisaring saquit, at ang hirap nang camatayan. T. Ano pa ang naguing parusa nang tauong macasa-路 lanan? S. Hindi na siya quinilala nang mga hayop, at caya__ ang caramihan ay lumalaban sa tauo, at ang mga hamac at maliliit, cung hindi man lumaban, ay paraparang nacasasaquit 6 nacaliIigalig. T. Ano ang nangyari sa Paraiso terrenal, na inalisan ni Adan at ni Eva? S. Naualan nang dilang bagay na nacauiuili, nang houag nang maisipan nang tauo ang pagtahan doon: at napara sa ibang lupa, niyong apaoan nang tubigang boong Sangtinacpan. T. Paano ang pagsamba sa Dios, mula niyong ipafigaco ang Mesias na manana cop ? S. Ang mga tauo niyong panahong yaon ay sumasamba sa pios, sa lubos na pananampalataya, na.

30-

hindi sasaJa ang pagpanaog nang Anac nang Dios, na magcacataoang tauo, at sasacop sa tanan. -T. Napapacagaling baga ang mga tauong banal, na namatay, niyong hindi pa nayayari ang gauang pagsacop? S. Nagcamit nang magandang palad ang mga namatay sa cabanalan: sapagcat cung nacasira man sa lahat ang casalanan ni Adan, ay nacagaling naman sa lahat ang mga carapatan nang Dios na mananacop, na sinampalatayanan nang mga banal sa una. '1'. Anoano ang dapat gaoin nang mga tauo sa una, nang sila ay pagcalooban nang Dios nang mga biyayang icagagaling nila sa Langit? :So 1. Sumampalatayang matibay na ualang magcacam it nang caloualhatian sa Langit, cundi alangalang sa rriga carapatan nang Anac nang Dios na magcacataoang tauo, at mamamatay sa Cruz elahilan sa casalanan nang tauong lahat. 2. lVIaghain nang mga hayop, at sarisaring ibinu路bunga nang lupa, hangang hindi nayayari ang pag,s acop sa tanan. 3. Dalitain sa cababaan nang loob at parang cauas sa casalanan ang anomang hirap sa buhay na ito. 4. Sundin ang tinuturang Ley natural, 0 calooban nang Dios, na naquiquilala nang taong lahat. 'T.. Paano ang paghahain nang mga hayop? oS路. Pinupugutan muna, at saca sinusunog sa ibabao nang isang altar na bato : at ang ganoong mga hain ay pinanganganl'ang Sacrificios cruentos, sa macatouid, mga paghahain nang dugong ibinub1thos. 'T. Paano ang paghahain nang mga bunga nang lupa? .S. Ibinubuhos sa ibabao nang altar ang mga arac 0 pabango, at sinusunog ang elilang bagay na hindi maibubuhos, sa halimbaua ang trigo at ang incienso. At ang ngalan naJ).g ganoong mga paghahain ay Sacrificios inCTuentos, sa macatouid, mga paghahain . nang dilang bagay na ualang dug6.

'T.

Ano ang dapat isaloob nang mga naghahain nang hayop?

31-

Ang pagpapasalamat sa Dios, na dahilan sa malaquing aua niya ay tinatangap ang ganoong ruga paghahain, bagaman dapat ang sila ay mamatay, at mabuhos ang canilang dugo dahilan sa casalanan. T. Ano ang dapat isaloob sa paghahain nang mga buiiga nang lupa? S. Ang lobos na capangyarihan nang Dios, na sapagcat siya ang may ari nang lahat, ay maipagcacaloob niya at mababaui namang ang anomallg bagay sa canino man. T. Ano ang cahulugan nang mga alae at pabangong ibinubuhos sa ibabao nang altar? S. Ang mga pananangis at luha nang tauo, nang mahugasan at mapaui ang libac nang casalanan. At ang figalan nang ganoong paghahain ay Libaci6n. T. Ano ang iigalan nang anomang bagay na inihain sa Dios? S. Pinaiigaiiganiang Hostia, 0 Victima caya. T. Ano ang cahalimbaua nang mga Sacrificios cruentos, 6 paghahain nang dugo? S. Ang pagcamatay at pagcabuhos nang dugo nang ating Paiiginoong Jesucristo sa mahal na Santa Cruz. T. Ano .ang cahalimbaua nang mga Sacrificios incruentos 6 paghahain nang mga buiiga nang lupa? S. Ang camahalmahalang Misa, sapagcat ualang dugong nabubuhos sa ganoong paghahain, bagaman siya ang tunay na talinhaga nang pagcamatay ni Jesucristo sa Cruz. ' T. Ano ang Ley natuml? S. Ang pag-iisip nang tauo, na parang AngLey na路 isang ilao, na nacaliliuanag, at nagpa- turai. paquilala nang masama at magaling. T. Ano ang dapat asalin nang tauo sa Dios alinsunod sa Ley natural? S. Dapat nating ihain al'ao-arao sa Dios ang boong pag-ibig nang ating puso, igalang siya at sambahin, at pasalamatan touina, yayang siya ang lumalang at nag-iiiigat ,sa atin: at sundin cailan man ang caniyang mga utos, sapagcat malaquing totoo ang ca-

tacsilan nang sinomang sumusuay at nagcacasala sa Dios. T. Ano ang dapat nating asalin sa capua ta uo? S. Hindi dapat gaoin ~a iba, ang minamasama natin, cung sa atin gao in. T. Ano ang dapat asalin sa sariling cataoan? S. Dapat nating piguilan at labanan ang masasamang pita, nang houag tayong mabuy6 sa paggaua nang anomang hindi matuid. T. Ano ang guinaua ni Adan at ni Eva, niyong sila ay macapagcasala? Ang pagsisi路 S. Nagsisi, at iquinahapis hangan sa casi ni Adan. matayan ang nagauang sala, at caya naman pinatauad sila nang Dios alang路 alang sa mga carapatan nang sasacop sa tanan. T. Pagcamatay baga ni Adan at ni Eva, ay lomoualhati na sila sa Langit? Ang Seno ni S. Doon muna sila naparoon sa isang taAbrahan. hanang pinangafiganlang Seno ni Abrahan, na itinalaga nang Dios sa mga calolouang banal sa una, at doon l'iga nila dapat hintin ang Dios Anac, na magbubucas sa canila nang pinto nang Lafigit. T. Paano ang lagay nang mga caloloang banal sa Seno ni Abrahan? S. lVIalaqui ang toua at capayapaan nang mga calolouang yaon, dahilan sa caualan nang casalanan, at inaasahan macacamtan balang arao ang magandang palad sa Lafigit. T. Baquit Seno ni Abrahan ang figalan nang tahanan nang mga calolouang banal sa una? S. Sapagcat doon tumahan ang Patliarca Abrahan, at ang tanang mga banal na tumulad sa pananampalataya at cabaitan niya. T. Dan ang taon ni Adan niyong mamatay? S. Siam na daan at tatlong puo: at marami ang naguing anac nila ni Eva: T. Sinosino ang mga unang anac ni Adan at ni Eva? S. Si Cain, at si Abel.

33-

Ano ang buhay nang magcapatid na si Cain at si Abel? S. lVIinagaling ni Abel ang maguing Pastor, at hinarap ni Cain ang pagtatanim: at hindi naman sila nagcaisa nang ugali, sapagcat si Abel ay totoong mabait, at inihahain sa Pafiginoong Dios ang lalong matataba at magagaling sa mga hayop, na inaalagaan niya, ayon sa aral at turo nang ama niyang si Adan; at yayang casama ang puso niya sa paghahain, at na sa Dios ang caniyang loob, ay tinunghan naman siya at pinagpala nang Dios, at lubhag dumami ang caniyang hayop. Datapoua si Cain ay hindi ganoon, sapagcat uala sa loob niya ang paghahain, at ualang inihahain cundi ang masasamimg bunga nang caniyang lupa, at ang mga bagay na hindi na niya paquiquinabafigan: caya figa naman hindi siya pinagpala nang Dios, at parating natututyo ang caniyang mga tanim. T. Baquit nahahalata na tinatangap nang Dios ang ruga hain ni Abel, at tinanguihan ang mga hain ni Cain? S. Ang sabi nang mga banal at marUl'unong, ay mayroong apuy na nangagaling sa Lafigit, at siyang pumupugnao at nacauubos nang mga hain ni Abel, at hindi sinasayaran ang mga hain ni Cain. T. Ano ang malaquing casamaang guinaua ni Cain? S. Pinatay ang capatid niyang si. Abel. T. Baquit naisipan ni Cain ang pagpatay sa capatid niyang si Abel? S. Naiinguit siya sa magandang capalaran ni Abel. T. Paano ang pagpatay ni Cain cay Abel? S. Dinahilan ang paggala, at pinagsabihan si Abel na siya ay samahan, at pu- Ang pagcamayag naman si Abel, sapagcat hincii matay ni namamalayan ang caliluhang gagaoin sa Abel. caniya. Datapoua pagdating sa malayo, ay biglang sinunggaban ni Cain si Abel, palibhasa ay bacayanan niya, at hindi tinahanan ng bugbog hanggan sa napatay. 3

34-

Ano ang nasapit ni Cain, niyong maipahamae na niya si Abel? S. . Gumalagalang parang ulol, at parating eaeabaeaba ang loob, sapageat sinumpa siya nang Dios dahilan sa l1agauang sala, eaya hindi mapalagay, at nafigifiginig pa ang boong eataoan niya, ang uiea ni San Juan Crisostomo, sapagcat pMang naquiquita arao at gabi ang capatid niyang si Abel, na punong puna nang dugo, at siya ay parang sinusundan, cahit saan pumaroon. T. Ano ang inasal nang icatlong anae ni Adan, na si Set, ang figalan? Taong 130. S. Mabait na para ni Abel, at nabuhay Si Set. nang siam na daan at labing dalaoang taon. T. Ano ang pamagat nang mga inanae ni Set? S. Pinafigafiganlan silang mga anac nang Dios dahiIan sa eabaitan at eabanalan. T. Sinosino ang lalong nabantog sa mga inanae ni Set? S. Si En os at si Enoc, si Matusalen, at si Noe. T. Baquit nabantog si Enos? Taong 235. S. Sapageat siya ay totoong mauilihing Si Enos loob sa Dios, at hinusay niya at inacalang magaling ang dapat gauin sa mga paghahain nang anoanoman, nang huag mageaibaiba ang pagsamba sa Dios: sapageat sapilitang mayroong magcaeamali, cung ualang susulldin ang sinoman eundi a-ng sariling ealooban. T. IIang taong nabuhay si Enos? S. Siam na daan at lima. T. Sino si Enoc? Taong 622. S. Isallg tauong lubhang banal, na iniSi Enoc. inifigatan nang Dios sa isang tahanang nalilihim sa atin: at doon siya mabubuhay hangan sa mga huling arao nang Mundo. T. B~quit inifigatan ang buhay si Enoe? S. Siya ang mafigafigaral sa tauo bago matapus ang Mundo, at ipaquiquilala niya ang eabulaanan nang

35-

mga hindi sumasamba sa Dios na totoo, na sinasampalatayanan natin. T. Ano ang iquinabantog ni Matusalen? S. Ang cahabaan nang caniyang buhay Taong 687. na lumalo sa lahat, sapagcat siya ay su- Si Matusa~ mapit sa siam na daal1, siam na puo at len. siam na taon. T. ' Nanatili baga sa cabanalan ang mga inanac ni Set? S. N ahaua sila sa casamaan nang mga inanac ni Cain, at niyong sila ay magcahalo dahilan sa pagcacaibigan at pag-aasaua, ay malupit din namang lumabas at lubhang masasama ang mga inanac nila. T. Sino ang hindi nahaua sa pagsama nang taong lahat sa una? S. Si Noe lamang at ang caniyal1g asaua, Taong 1056. tatlong anac nilang lalaqui, at tatlong 5i Noe. manugang. T. Ano ang guinaua nang Dios dahilan sa pagcacasala nang tauong lahat niyong panahon ni Noe? , S. Inutusan si Noe na siya ay mafigaral, at pagsabihan ang mga macasalanan na sila ay matacot at magsising madali : 'at yayang hindi nila pinaquinggan ang mga aral at bala ni Noe, ipinarusa nang Dios sa tauong lahat ang Diluvio Universal.

â&#x20AC;˘

36-

Any Diluvio Universal. Ano ang Diluvio Universal? S. Ang paglubog nang boong Mundo, saTaong 1656. pageat inapaoan nang tubig na nanggaAug Dilnvio . ling sa dagat, at sa rnga ilog at b atis, Universal. at dahilan narnan sa lubhang rnalaeas na ulan, na hindi turnahan rnaghapon at rnagdarnag sa loob nang apat na puong arao: at eaya labing lirnang dangeal ang naguing lalirn nang tubig rnula sa taluetoe nang lalong rnataas na bundoe. T. Narnalayan baga ni Noe ang parusang inacala nang Dios dahilan sa pagsarna nang tauong lahat? S. Ipinahayag sa caniya nang Dios, at pinagsabihan siya tuloy na cung ibig niyang rnaealigtas, ay dapat siyang gurnaua nang isang Arca: at itinuro sa caniya ang rnga sucat at paraan nang paggaua. T. Ano ang Area? Aug Area ni S. Isang malaquing da6n na natatacNoe. pang parang caban, at siya figa lamang ang lurnutang sa tubig, na urnapao sa Jupa. T. Hindi baga maJapit sa pagcapaharnac ang da6ng ni Noe, sapagcat ualang gurnagaod, at hindi man T.

- 37lamallg maealaead nang matouid, dahilan sa eauahin nang timon? S. Hindi naano, sapageat Dios ang nagingat at nagpalaead. T. Baquit eahalimbaua nang Santa Iglesia Cat6liea ang Area ni Noe? S. Sapageat ma papahamae na ualang sala, at hindi maealiligtas sa eamatayang ualang hangan ang sinomang hindi nasasaeupan nang Santa Iglesia Cat6lica. T. Ilang taong guinaua ang Area ni Noe? S. Culang lamang nang eaonti sa isang daan taon; at hinihintay sana nang maauaing Dios na magsisi at magbago nang asal ang mga maeasalanan, nang houag matuloy ang Diluvio Universal. T. Ano ang inasal nang mga tauo, niyong naquiquita ang paggaua nang Area? S. Pinangangalllallg ulol si Noe, at ayao paniualaan ang masasapit Hila dahilan sa malaquing galit nang Dios; eaya itinuloy ang pageaeasala, hangan sa nangyari ang Diluvio, at nalunorl silang lahat, tangi si Noe at ang eaniyang asaua tatlong anae nilang lalaqui, at tatlong manugang. T. Ano ang nangyari sa mga hayop, niyong inapaoan nang tubig ang boong sangtinaepan? S. Hindi naano ang mga isda, sapageat dati nilang tahanan ang tubig; datapoua ang mga gumagala sa lupa, at ang mga ibon, ay namatay na lahat tangi . ang isang lalaqui at isang babayi nang balang isang bagay na hayop, na naligpit sa Area alinsunod sa utos nang Dios. T. Paano ang pagliligpit ni Noe, sa hindi mabilang na hayop sa loob nang Area? S. Inibig nang Dios na ang mga hayop na yaon ay matutong pumaroon, at paeupeop sa Area, at eaya ualang guinaua si Noe, eundi pinabayaan silang pumasoe. T. Ano ang iquinabuhay ni Noe at nang mga easama niyang tauo at hayop sa loob nang Area? S. Marami at sal'isari ang maeaeain, na inihanda at binaon ni Noe, at nang mga tauong easama niya.

38-

Gaano ang itinagal nang tubig sa ibabao nang lupa? S. Isang taong ganap. T. Baquit naquilala ni Noe na siya ay maealalabas na sa Area, at napaui na ang galit nang Dios? S. Sapageat niyong magbalie sa Area ang pinaualan niyang isang ealapati, ay naquitaan sa tuea nang isang sariuang safiga nang Oliva. T. Saan sumadsad ang Area ni Noe? S. Sa isang bundoe na ang figalan ay Ararat. T. Ano ang guinaua ni Noe, paglabas niya sa Area? S. Naghain sa Dios at nagpasalamat, sapageat naaua sa eaniya, at hindi siya idinamay sa pageapahamac nang mga maeasalanan. At ipinafigaeo naman nang Dios na siya ay pagpapalain at hindi na iparurusa sa tauo ang Diluvio Universal. T. Anoano ang figalan nang tatlong anae ni Noe? S. Ang mga figalan nila ay Sem, Cam at Jafet. T. Ano ang guinaua ni Noe at nang mga anae niya, pagearaan nang Diluvio Universal? S. Inalagaan ang lupa, at hinarap ang pagtatanim nang sarisari, at lalo na ang uvas, na tinipon nila sa mga halamanan, at pinagpalang magaling: sapageat niyong una ay parang ualang eabuluhan, a tumutubo saan man. T. Ano ang nangyari cay Noe dahilan sa' uvas? S. Natieman niya at nasarapan, at paAng pagcalibhasa ay hindi naquiquilalang magalafigo ni ling ang tapang nang eatas nang buNo â&#x20AC;˘. figang yaon, ay naeaisip pumiga nang marami, at ininom hangan sa nalafigo, at eaya hindi namalayan na siya ay hubad, at naeatulog nang ganoon. Niyong maquita ni Cam ang lagay ni Noe, ay nagtaua nang malaeas, at tinauag pa ang dalaoang eapatid, nang maquitaua sa eaniya; datapoua hindi nageaganoon, sapageat quinagalitan at pinafigusapan si Cam ni Sem at ni J afet; at tinaepan nitong dalaoang anae na mabait ang mahalay na eahubaran ng eanilang ama.

39-

Ano ang guinaua ni Noe, niyong siya ay maguising'? S. Pagcaalam nang nangyari, ay sinumpa si Cam, at ang tanang maguiguing lipi niya, at pinagpala si Sem, at si J afet; at inayunan naman nang Dios ang pagsumpa sa isa, at pagpapala sa dalaua. T. liang taon si Noe niyong matapus ang Diluyio? S. Mahiguit sa anim na daan; at nacasapit siya sa siam na daan at limang puo, bago namatay. T. Ano ang napagmasdan, niyong macaraan ang Diluvio? S. Ang panghihina nang tauo, at ang caiclian nang buhay, sapagcat bihira na figa ang samasapit sa dalaoang daang taon, bagaman mula niyon ay natutuhan nang tauo ang pagcain nang lamang cati, at ang isip niya ay hindi lubhang nagpapalacas ang mga gulay at bufiga nang cahoy. T. Anoano ang dahilan nang pag-icli nang buhay, nang tauo, ayon sa ipinahahayag nang marurunong? S. 1. Ang . mga tauong nabuhay, niyong hindi pa nangyayari ang Diluvio, sapagcat sila ang mga pafiganay sa Mundo, ay minana nila ang boong lacas at galing ni Adan. 2. Nauala ang dating taba nang lupa, na parang nahugasan dahilan sa pagcababad sa tubig, at caya anoman ang ibufiga, ay hindi nagpapalacas na magaling. 3. Nalimutan naman ang sarisaring bagay, na nauucol sa panggagamot, at pag-iifigat sa mga saquit, ayon sa itinuro ni Adan sa caniyang mga anac at apo. 4. Nacahihina naman, at nacaiicli nang buhay nang tauo ang catacaoan, at ang calibugan, ang catamaran, at anomang gauang sala. . T. Ano ang naisipan nang mga inanac ni Noe? S. Ang pagtatayo nang isang Torre na ang ibig nila ay sumagad sa Lafigit, Taong 1800. nang mayroon silang matacbuhan, cung Ang Torre Babel. apaoan oIl nang tubig ang lupa.

40-

Matouid baga ang inacalang Torre, nang mga inanac ni Noe? S. Malaquing camalian, sapagcat ipinafigaco nang Dios cay Noe na hindi na iparurusa sa tauo ang Diluvio Universal: at hindi inisip na ualang macaliJigtas sa calooban at galit nang Dios, anoman ang gauin. T. Nayari baga ang Torre nang mga inanac ni Noe? S. Hindi nayari, Sal)agcat inibig nang Dios na mas ira at magcaibaiba ang mga uica nila, caya sapilitang ipinahinto ang gaua, at naghiuahiualay na sila, yayang hindi matatalastas nang sinoman ang sinasabi 0 hinihifigi nang capoua niya. T. Saan pumaroon ang mga inanac ni Noe, na naghiuahiualay? S. Nagcalat sa boong Mundo, at caya nagcaroon nang marami at iba ibang bay an. T. Ano aug naguing figalan nang Torre nang mga inanac ni N oe ? ' . S. Pinafiganlang Babel, na cung tatagaluguin ay eaguluhan, sapagcat sa gauang yaon nanggaJing ang pagcasira at pagcacaibaiba nang mga uica nang tauo. T. Gaano ang naguing taas nang Torre ni Babel? S. Casabihan dao nang lahat, niyong panahon ni San Jeronimo, na mahiguit na isang horas ang pagaquiat doon, bago datnan ang icaualong patong, na hinangganan nang paggaua: at ang hag dan ay parang suso, sapagcat na sa dacong labas sa boong paligid. T. Ano ang nangyari dahilan sa caguluhan at paghihiualay nang m.ga tauo? S. N asira ang loob nilang lahat, sa hindi pagsunod sa Ley natural, at dumami na nga ang mga magnanacao, na hindi nanghihinayang sa buhay fig capoua tauo, masunod lamang ang masasamang pita nang casaquiman. Tinalicdan nila ang Dios na lumalang nang lahat, nilimot ang mahal na Mesias, na ipafigafiganac, at naisipang sambahin ang mga inari nilang dioses, na pinafigafiganlang Baeo at Venus: hindi na iquinahia nang mga lalaque ang paglalafigo, sapagcat

41-

ganoon dao ang asal ni Baco, at uala namang guinaua ang mg-a babayi, cundi inihandog ang cataoan .sa cahalayan, sapagcat isinaloob nila na si Venus ay totoong nauiuili sa gauang mahalay. Nagtayo naman sila nang mga Templos at altares, at naisipan samb~hin ang Arao, ang Buan, ang mga hayop, ang lagriat, at sarisaring saquit, na nacahihirap sa tauo. Mayroon namang mga bayan na ualang quinilala at inal'ing dioses cundi ang cambing, ang ahas, ang ouang, at mga ibang hayop na marurumi. Ang mga taga Egipto ay sumamba sa isang anyong babayi, na ang ulo ay parang vaca, at ang figaIan ay Isis: at sinamba naman ang toro, ang lobo, ang aso, ang pusa, at mga ibang hayop, caya inaal'i nilang Sa,cTilegio 6 casalanang lubhang daquila ang pumatay, 6 macasaquit nang mga hayop na yaon. At nang malubos ang caul ulan, ay sinamba nila tuloy ang mga sibuyas at sarisaring gulay. Sa cahal'ian nang Siam ay puspos ang galang at pagsamba sa isang maputing Elefante, na parating binabantayun at niluluhuran nang apat na maguinoo: at pulos na guinto ang casangcapang guinagamit sa pagpapacain sa hayop na yaon. Sa Malabar naman ay puspos ang galang at pagsamba sa isang vaca, at sa malaquing caul ulan ipinapahid nang mga tauo sa cataoan nila ang dumi nang hayop na yaon. Nagcaroon naman sa Roma nang isang Templo, na ang figalan ay Pcvfl-teon, sapagcat doon sinasamba ang mga diosdiosang lahat, at caya tatlong puong libo ang Idolos na naroon. Datapuat ipinasirang lahat nang Papa Bonifacio Cuarto, at inialay ang Templo sa mahal na Virgen, at sa mga Santos at Santas na lahat. T. Baquit hindi nafigaral ang mga marurunong niyong unang panahon, Nang maquilala nang mga tauo ang cahunghafigan nila, at ang pagca ualang cabuluhan nang mga quiniquilala nilang dioses? S. Natatacot sila at nafigifigilag; at baca masabi nang

42-

tauo na sila ay lLimalaban sa Dios; at patain figa sila nang mga tampalasang Sacerdotes nang mga Idolos, na ualang hinahafigad cundi ang maparati sa camangmafigan ang mga bay an, ayon sa canilang casaquiman. T. Ano ang guinagaua nang mga hunghang na Sacer-路 dotes Id6latras, nang sila ay lalong paniualaan? S. Ipinamamansag na ualang nalilihim sa canila, pinafigafigahasan ang panghuhula nang anoman, at ganoon dao at ganoon ang mangyayari, ayon sa sinabi nang canilang mga Idolos, sa pagJipad 6 huni nang mga ibon, sa naquita nil a sa loob nang catauan nang mga hayop, na pinatay at inihain, sa lagay nang mga bituin, 6 dahilan caya naman sa sila ay nanaguinip nang ganoon. At palibhasa ay malabo ang pafigufigusap nila, ay hindi nahahalata nang tauo ang cabulaanan at casinufigalifigan, at agad nilang naibabagay sa anomang mangyari ang mga sabi at hula nila. T. Ano ang dahilan nang pagtalicod nang tauo sa Dios na totoo niyong panahon nang mga inanac ni Noe? S. Ang calupitan ni Satanas, na lubhang naiinguit sa tauo, at caya guinagauang parati ang dilang icabubuyo natin sa casalanan, nang macasama niyang lahat sa Infierno, at houag paquinabafigan nang sinoman ang mga biyaya at carapatan nang Dios na mananacop. T. Saan humanga ang cainguitan ni Satanas? Ang mga ca路 S. Napaquita sa tauo, at inibig na siya ay sambahin, at ang mga figalan dao quilaquila路 niya ay Ast:arot, Asmodeo, Bel 6 Baal, bot na pag路 Belzebut, Belial at Moloc, at hiniling pa hah.in. nang tampalasan na houag siyang hahainan nang hayop cundi tauo: at sinoman dao ang magpatiuacal alang-alang sa caniya, ay magcacamit nang lubos na caguinhauahan sa isang buhay. j Malaquing casinufigalifigan, at naniuala naman ang mga pinagsabihan! Ang mga Moabitas at ibang bayan nang Tierra de

43-

Prorruision, na lubhang quinagalitan nang Dios, ay agad napatucso sa Demonio, at inihain touina sa Ido10 Moloc ang mga anac nilang minamahal: at ganoon din ang guinaua nang mga Cartaginenses. Inihahaguis ang mga caauaauang bata sa isang maningas na siga, 0 cuculungin caya sa isang sisidlang tan so, na sinisigan sa dacong labas, at malaqui ang capurihan nang mga magulang, na humaharap sa ganoong paghahain, at hindi nalunusan munti man. At nagpapatunog sila nang mga tambor at maraming pacacac, hangang hindi nangyayari ang ganoong pananampalasan sa buhay nang tauo, nang houag rnaringig ang mga sigao at pananambitan nang mga caaua-auang batang napupngnao sa apoy. Ganoon din ang ugali sa caharian nang Mejico, niyong talunin nang mga castila: at sa boong caharian sa loob nang isang arao lamang ay dalauang puong libo ang tauong nabilang, na pinatay at inihain sa mga Idolos. Doon naman sa Peru ay gayon din ang pananampalasan, . at cung Iilinsan ay hindi mga bata ang pinapatay at inihahain, cundi mga dalaga, at caya mayroon silang isang sadyang bahay, na pinagaalilaan nang mga dalagang ihahain. Sa Japon naman ay lumululan ang mga tauo sa isang sasaquian, at pagda,ting sa laot, ay nagtatali sila nang malalaquing bato sa cataoan, at malaqui ang toua nila sa paglulucsuhan sa tubig, sapagcat naroon dao sa cailaliman nang dagat ang Langit 0 Paraiso nang canilang Dios, na pinup uri. Ang mga iba naman ay nahihiga 6 dumadapa sa mga lansafigang dadaanan nang mga carros, na quinalalaguian nang mga Idolos nila, nang sila ay madaganan nang mga gulung, sapagcat inaaring magandang cap alaran ang mamatay sa garioong caululan. Sa isang capuluan na ang nagalan ay Madagascar, itinuro sa tauo nang mga hunghang na Sacerdotes at naguing ugali sa capuluang yaon ang路 pagpatay sa mga caauaauang batang ipinanganganac sa mga arao, na naisipan nilang pafiganlang masama.

44-

Nasullod baga allg nasa ni Satanas na houag nang quilalanin at sambahin nang sinoman ang Dios na totoo? S. Hindi ipinahintulot nang Dios dahilan .sa malaquing aua niya sa tauo: at inacala na figa ang magifigat nang isang bayan, na maliliuanagan nang caniyang carunufigan, at sasaganaan nang dilang biyaya nang maparati sa bayang yaon ang pagquilala at pagsamba sa caniya, hanggan sa mangyari ang pagcacatauang tauo nang Dios Anac, na sasacop sa tanan, sapagcat ito lamang ang macapapaui nang cadiliman. nang casalanan, nang maquilala nang boong sangtinacpan ang Dios na totoo. T. Canillo ipinahayag nang maauaing Dios ang calooban niya? S. Sa isang tauong mabait nang lipi ni Sem, na ang figalan ay Abruhan, sapagcat ang tauong ito ay hindi tumalicod sa Dios, at sinusunod niya ang Ley natural. T. Cailan nagpahayag ang Dios cay Abrahan? S. Niyong utusan si Abrahan na siya ay Taong 2083. umalis sa bayan nang Caldea, na dating Ang pagtatinatahanan, at pinaparoon sa cabila uag nang rlang isang ilog, na pinafigafiganlang Dios cay EujTates: at doon dao paquiquilala at Abrahan. maquiquipagtipan sa caniya. T. Ilan ang taon ni Abrahan niyong pinaalis nang Dios sa Caldea? S. Pitong puo at lima. T. Hindi baga minabigat ni Abrahan ang utos nang Dios dahilan sa catandaan niya? S. Madaling sumunod at isinama ang asaua niyang si Sara, at isang pamanquin, na ang figalan ay Lot. T. Saan humanga ang paglacad ni Abrahan, niyong umalis sa Caldea? S. Sa lupang Canaan at doon siya pinahinto nang Dios. T. Baquit Canaan ang figalan nang lupang pinarunan ni Abrahan mula sa Caldea? S. Sapagcat doon tumatahan ang boong lipi ni Canaan, na anac ni Cam.

45-

Ano ang nangyari sa lupang Canaan niyong naroon na si Abrahan? S. Namahal ang pagcain, at caya sapilitang lumipat siya sa Egipto, at doon tumahan, hangang hindi nagdaan ang panahon nang gutom sa lupang Canaan. T. Ano ang nangyari cay Abrahan, pagpasoc niya sa Egipto? S. Munti nang mapahamac ang caniyang puri, sapagcat pinanguilalasan nang boong bayan ang cagandahan nang asaua niyang si Sara: at inutos pa nang Had na dalhin sa palacio ang babaying yaon, nang masunod ang ninanasa niyang masama, at ang isip ay dalaga. T. Ano ang nangyari sa Haring malibog, na nag nasa nang mahalay sa asaua ni Abrahan? S. Agad pinahirapan nang Dios ang Haring yaon, at ang mga casama niya sa Bahay: at quinilala narnan at pinagsisihan nang Had ang caniyang carnalian, at pagcaalam nang calagayan ni Sara, ay hindi na inano, at ipinasauling madali sa tunay na asaua. T. Naparati baga ang pagsasama ni Abrahan at ni Lot, niyong sila ay manggaling na sa Egipto? S. N agsama sila para nang dati; datapoua hindi nalaon, at minagaling ni Abrahan ang humiualay cay Lot, sapagcat parating nagtatalo at nagcacasira ang mga pastores nila. T. Paano ang guinaua ni Abrahan, nang si Lot ay mahiualay sa caniya? S. Pinagsabihan si Lot nang ganito: Pamangquin cong minamahal, yayang hindi magcasundo ang mga pastores natin, at sila ay parating nagtatalo, at pamng hinahaiigad nila na tayo naman ay magcasira, cailaiigang totoo, at minamagaling co ang paghihiualay natin. I cao ang pumili nang lupang lalong magaling na lilipatan mo, at doon ca na tumahan: cung icao ay pumaroon sa dacong canan, paroroon aco sa dacong caliua; at c.u ng icao ay pumaroon sa dacong caliulJ;, ooui naman aco sa dacong canan.

Minagaling baga ni Lot ang acala ni Abrahan tungcol sa paghihiualay nila? .

Agad niyang inayunan, at hindi na inisip na mahalagang totoo sa caniya at sa canino man ang maquisama sa isang tauong lubhang banal, na para ni Abrahan: at pinili pa naman ang bayan nang Sodoma, na quinagagalitan nang Dios, dahilan sa hindi ugaling cahalayan nang mga tauong namamayan do on, caya nagcamali siyang totoo, at hindi na inalaala na baca siya ay mahaua sa casamaan, 0 cung hindi man siya, ang mga casama niya sa pamamahay. T. Baquit pinili ni Lot ang bayan nang Sodoma? S. Sapagcat ang lupang quinalalaguian nang bayang yaon, ay nadidilig na parati nang tUbig nang ilog na ang figalan ay Jordan, at namumufiga nang sagana: at ang mga hayop man ay pal'ating busog doon dahilan sa caramihan nang damo. T. Ano ang figalan nang lupang quinalalaguian nang bayan nang Sodoma? S. Pinafigafiganlang PentapoUs, at ang cahulugan ay lupan{1 q~tinalalaguian nang limang bayan, sapagcat lima nga ang bayang naroon, at ang mga figalan ay ito, Sodoma, Gomora, Adama, Seboin at Segor. T. Ano ang nangyari, niyong maghiualay na si Abrahan at si Lot? S. Pinagtulufigang nilusob ang Pentapolis nang apat na Hari, at niyong sila ay manalo na, ay sinunog ang mga tanim na lahat, at pinasoc ang bayang Sodoma; at sa caramihan nang tauong binihag, ay nacasama naman si Lot, at sinamsam tuloy nang mga Hari ang cayamanan niyang lahat. T. Ano ang guinaua ni Abrahan, pagcaaiam na si L.ot ay binihag nang apat na Hari? S. Dinamdam na totoo ang ganoong capahamacan, at inisip na madali ang pagliligtas cay Lot: at caya niyong macatipon nang tationg daan nang pinaca matatapang sa mga alila niya, ay agad lumacad casarna ang mga alilang yaon; at hinabol ang mga Haring namihag, na paraparang nalilifigat, at hindi acalain na sila ay hahabulin nang sinoman. Tinalo ni Abrahan ang mga Haring yaon, at nacuha niya si Humiua.lay si Lot cay Abrahan.

46-

47-

Lot, at nabaui naman ang cayamanang lahat, na sinamsam sa Sodoma. T. Ano ang nangyari cay Abrahan, niyong matalo na niya ang apat na Haring bumihag cay Lot? S. Sinalubong siya at binati nang Sacel"- Si Melquise. dote Melquisedec, Hari sa Salen niyong panahong yaon, at pinasalamatan siya dec. sa figalan nang bayan, sapagcat nacagaling sa lahat ang pananalo niya, at naghain sa Dios nang tinapay at alac. Ipinahayag naman ni Abrahan na minamahal niya ang ganoong paquitang loob, at inialay cay Melquisedec, alang-alang sa pagca Sacer' dote, ang icapuong bahagui nang dilang cayamanang nabaui. T. :!?aquit naguing dapat si Melquisedec na siya ay maturang cagalanggalang? S. Sapagcat siya ay Sacerdote, at Haring para ni J esucristo; at ang inihahain niya ay cahalimbaua nang inihahain figayon sa Santa Iglesia, at naquiquita figa natin na guinagamit arao-arao sa mga altares arig tina pay at alac, na naguiguing tunay na catauan at dugo nang ating Pafiginoong Jesucristo. T. Ano ang iniaral ni Abrahan sa tauo, sa pagquiquita nila ni Melquisedec? S. Ang paghahain nang icapuo sa Dios, at sa mga Sacerdotes. T. Ano ang cahulugan nang figalang Melquisedec? S. Hari nang catouiran at capayapaan. T. Sino ang isang lubhang natoua at nagpasalamat cay Abrahan? S. Ang Hari sa Sodoma, sapagcat siya at ang caniyang mga vas alios ang lalong napahamac; at caya nang maipahayag ang pagquilala niya nang utang na loob, ay pinilit si Abrahan na tanggapin ang calahati nang cayamanang nabaui; datapua hindi tumanggap nang anoman si Abrahan; at ang uica ay hindi mabibili nang cayamanan ang tunay na pagibig sa capoua tauo. T. Cailan nayari ang paquiquipagtipan nang Dios cay Abrahan?

48-

Niyong mailigtas na ni Abrahan si Lot. Ano ang figalan nang pagtitipan nang Dios at ni Abrahan? S. Antigua Alianza, na cung tatagaIuguin ay dating tipan. T. Anoano ang pinagcayarian nang Dios at ni Abrahan? Ang itinipa!1 S. 1. Ipinafigaco nang Dios cay Abranang Dios han na aampunin touina ang boong Iahi cay Abraniya, at cung ana ang dami nang bituin han. sa Lafigit, ay ganoon din naman ang dami nang tauong manggagaling sa caniya; at ang cahuIugim figa nang figaIang A.brahan, ay Amang panggagaliiigan nang lubhang malaquing bayan. 2. Sinabi naman na sa Iahi niya manggagaIing ang sasacop sa tauo: at ang lahi niya ang mag-aari nang Iupang Canaan. T. Ano ang guinaua ni Abrahan, niyong siya ay tinipanan na nang Dios? S. Nagpatirapa sa Iupa, at nagpasaIamat sa nafigaco sa caniya nang mga sadyang biyaya, .at ipinafigacong susundin sa boong capacumbabaan at cailan man ang mga utos nang Dios. T. Ano ang naguing tanda nang paquiquipagtipan nang Dios cay Abrahan? S. Ang Circuncision. T. Ano ang Circuncisi6n? Ang Circun- S. Isang munting halas 0 sugat, na dapat cision. gaoin sa cataoan: at ang haIas na yaon ay siyang tanda nang mga tauong nasasacupan nang bayan nang Dios. T. Ano ang naguing figalan nang bayang nanggaling cay Abrahan na pinafigacuan nang Dios nang maraming biyaya? S. PinafiganIang bayan nang Dios, 0 bayang Hebreo, sapagcat si Abrahan ay tauo nang Iahi ni Heber, apo sa apo ni Sem. T. Ano ang napaquinabang natin dahilan sa pagtauag at paquiquipagtipan nang Dios cay Abrahan?

49-

Ang pagtitipanang yaon ay siyang nagpatibay nang pananampalataya na ang anac nang Dios ay magcacatauang tao, nang tayo ay masacop at mapacagaling. At cung hindi tinauag nang Dios si Abrahan, ay marahil napahamac ang taong lahat dahilan sa Idolatria, sapagcat uala nang quiquilala at sasamba sa Dios na totoo: at marahil naman tayong lahat ay naguing caauay nang Dios, at mga alipin at casama nang Demonio sa Infierno. T. Anoano ang lalong malalaquing cabanalan ni Abrahan? S. Isang lubos na pananampalataya, at matibay na pananalig na hindi sasala ang mga pafigaco nang Dios. . T. Cailan nahalata ni Abrahan na matutuloy na ang mga pafigaco nang Dios? S. Isang tanghaling tapat na siya ay na- Ang cagancaupo sa pinto nang caniyang bahay, at dahan nang hinihintay figa niya ang pagdadaan loob ni nang mga naglalacad na napapagod, sa- Abrahan. pagcat ugali niya ang patuluyin at pacanin ang mga ganoon, ay nacaquita siya nang tatlong lalaquing napatutufigo sa caniyang bahay, at pagdaca ay natua, sapagcat dating mauilihing loob sa caauaang gaua. Sinalubong at binati nang galang ang tatlong naglalacad, at ipinamanhic na sila ay tumuloy at pumasoc sa bahay; at agad nagpahanda nang pagcain. Ualang malay si Abrahan na ang isa sa tatlong nagsasalo, ay Dios na nag-asal tao, at ang dalaua ay mga Angeles, na nag-asal tao naman, at cumain nga silang tatlo. Niyong mataI)us ang pagcain, nagpasalamat ang dalauang Angeles, at pinagsabihan si Abrahan na gagantihin nang Dios ang pagcamaauain niya, at sa loob dao nang isang taon ay mafigafiganac ang asaua niyang si Sara, bagaman dating baog, at mahiguit na sa siam na pung taon. Nagtaua si Sara, at inaring biro ang ganoong pagpapasalamat; datapoua pinaiigusapan siya nang dalauang nagsalita, at ang uica nila ay caculaiigan nang pag4

- . 50 -

asa sa mga pangaco nang Dios ang ganoong pagtaua, at dapat isipin nang sinuman na ualang hindi mangyayari, cung calooban nang Dios. Aalis na sana, at nacapagpaalam na nga ang tatlong lalaqui, niyong mapafigaralan na nila si Sara; datapoua pinaquinggan din naman ang pamanhic ni Abrahan na sila ay maghintay, at magpahifiga nang caunti: at napaquilala na ang isa na siya ay Dios, at pinagsabihan si Abrahan na lumabis nang lubha, at hindi 11a niya matiis ang cahalayan nang mga taga Sodoma, at cay a padadalhan na nang catacottacot na parusa ang bayang yaon. Nasindac si Abrahan, pagcarifigig nang ganoong salita, at inalaala na baca ang pamanquin niyang si Lot ay mapaquibilang sa mga macasalanang parurusahan, sapagcat doon tumatahan sa bayang yaon: caya nagmacaaua sa Dios, at nangusap nang ganito: Matum na totoo ang galit mo, Panginoon co, at mat u id din naman ang pMusang ipadadala mo; datcipoua aco ay pahint~ilutan mo na macapagtanong sa iyo. Cung mayroong limang pung banal sa Sodoma, i hindi mo baga patatauarin ang tanang namamayan doon alang-alang sa mga banal na yaon? Patatauarin co, ang sagot nang Dios, alang-alang sa limang pung banal na yaon.

Hindi mimisan 6 macalauang nagtanong si Abrahan nang ganoon, at binanang mga bauasan niya tuina ang bilang nang banal. mga banal, hanggan sa naguing sampu lamang: at siilabi naman sa caniya nang maauaing Dios na patatauarin ang mga taga . Sodoma, cung maguing sampu man lamang ang banal sa bayang yaon, at pagdaca ay nauala ang tatlong taga Langit, na nanunuluyan, at si Abrahan naman ay pumasoc na sa bahay at natitiguilan dahilan sa nangyari. â&#x20AC;˘ T. Ano ang dapat nating isaloob tungcol sa paquiquipagsalitaan nang Dios cay Abrahan? S. Ang ualang hanggang aua nang Dios sa tao, at ang malaquing pagtifigin niya sa mga banal: caya Ang capangyarihan

51-

iiga dapat nating mahalin ang mga ganoon, at hiiigin sa canila na ipanalangin tayo tuina, yayang sila ay macapangyarihan, at macapapalli nang galit nang Dios. T. Nagtuloy baga ang pangaco nang dalauang An' geles cay Abrahan at cay Sara? S. 00, at nafiganac figa si Sara nang Ang capa路 isang lalaqlli: at ang guinaua ni Abra- figanacan ill han sa icaualong arao, ay hinalasan Isaac. ang anac niya, at pinafiganlang Isaac, nit 路 cung tatagaluguin ay taua, sapagcat nagtaua si Sara, niyong marifigig na siya ay mafigafiganac, at ayao maniuala. T. Sino ang nagpasuso at nag-alila cay Isaac? S. Ualang iba cundi ang caniyang ina, at cailangan figang panalaminan si Sara nang mga babaing nafigafiganac, ang uica ni San Ambrosio, sapagcat hindi dapat pafiganlang tunay na ina ang babaing tumangui sa pagpapasuso, at pag-aalila sa anac niya cung ualang malaquing dahilan. T. Natulo}, baga naman ang parusang ibinala nang Dios sa Sodoma? S. Hindi sumala; datapoua inibig nang Dios na si Lot ay macaligtas, yayang hindi siya nahaua sa casamaan nang mga S0domitas. T. Paano ang pagcaligtas ni Lot sa sunog nang Sodoma? S. Nagsugo ang Dios nang dalauang Angeles, na nagasal taong nagalalacad, at isang hapon paglubug nang Arao, ay pumasoc sila sa bayang Sodoma. Niyong sila ay maquita ni Lot, ay agad naalaala ang cagandahan nang loob nang mama niyang si Abrahan, at pagdaca ay nanaog sa bahay, sinalubong at binati ang dalauang naglalacad, na hindi pa niya naquiquilala, at ipinamanhic na sila ay tumuloy at d00n matulog sa caniyang bahay. Pumayag na mad ali, at nagbigay loob ang dalauang Angeles, at doon figa sila humapon at natulog sa bahay ni Lot. Niyong .madaling arao, na, ipinahayag and dahilan nang caIiilang lacad at pinagsa-

bihan si Lot na biglain niya ang pag-alis sa bayan at isama ang caniyang asaua, at dalauang anac na babai: at palibhasa ay nasindac si Lot, at tumiguiI nang caunti, ay tinafiganan siya sa camay nang dalauang Angeles, at hindi binitiuan cundi sa labas na nang bayan, casama ang mga naturang asaua, at dalauang anac. At ang bilin nang dalauang Angeles ay lumacad silang matulin, at huag lilifigon sa da" cong licod.

53-

Si Lot, ang caniyang asawa at dalauang anac na babai.

Ano ang nangyari, niyong si Lot ay malayo na sa Sodoma? S. Nagpaulan ang Dios nang apuy at azu- Taong 2107. fre, at nasunog na figa at naguing abo Ang pageaang mga bayang Sodoma, Gomm-ra, Ada- sunog nang ma at Seboin, na paraparang mahaha- bayang Solay. Sa malaquing pagtataca nang asa- doms. ua ni Lot dahilan sa lubhang maugong ang parusang ipinadala nang cabagsican nang Dios, ay hindi napiguil ang caniyang loob, at lumifigon din figa sa dacong licod, laban sa utos nang mga Angeles; datapoua hindi na nacahacbang, at doon siya naguing asin, at matigas na parang bato: at si Lot naman ay lalong nafiginig nang tacot, at nagmadaling lumacad, hanggang dumating sa isang bundoc, at doon siya nagtago sa isang yufigib, casarna ang dalauang anac na babai. T. Ano ang napagrnasdan, niyong matapus ang sunog na ipinarusa nang Dios sa mga bayan nang Pentapolis? S. Lumubog ang lupang quinalalaguian nang mga bayang rnahalay, at naguing isang lunggang rnalalim at

54-

maluang, na nap uno nang tubig at lumot na lubhang maitim at mabaho: at ang tauag nang iba sa lunggang yaon ay dagat na patay, sapagcat ualang galao ang tubig, at hindi matahanan 6 paquinabafigan man lamang nang sinumang nabubuhay. T. Ano pa ang naquiquita figayon, na parang tanda nang caquilaquilabot na parusang nasapit nang mga bayang mahalay, na sinunog nang Dios? S. Nagc搂.]at sa mga pampang nang lungga ang maraming batong nafigifigitim dahilan sa pagcasunog, at ang mga bufiga nang cahoy, na tumutubo sa lupang malapit doon, ay paraparang ualang cabuluhan din naman, sapagcat maririquit man cung tingnan sa dacong labas, ay salang hipuin, at mga buloc figa sa loob, at pagdaca ay naaagnas. T. Cailan titicman nang Dios ang tunay na pananampalataya at pagcamasunurin ni Abrahan? S. Niyong inutos sa caniya na patain Aug Sacri路 at ihain si Isaac, na lu bhang minamaficio ni hal niya, sapagcat ang anac na yaon Abra.h au. ay siyang panggagalifigan nang pagcatuloy nang mga pafigaco nang Dios, na nag-uutos. T. Ano ang guinaua ni Abrahan, nang huag mas ira ang loob niya dahilan sa utos nang Dios na si Isaac ay pugutan? S. Guinamit ang boong pananampalataya at panana.. lig ang uica nang Apostol San Pablo: at isinaloob na bubuhain uli si Isaac nang Dios na macapangyarihan, cung mapugutan na niya at maihain. T. Paano ang pagganap ni Abrahan, nang utos nang Dios na si Isaac ay patain? S. Nagbafigon nang madaling arao, at hindi nagpamalay nang anuman sa caniyang asaua, at umalis na ualang casama, cundi si Isaac, at dalauang alila. Sa icatlong arao nang paglalacad, ay dumating sila sa paa nang bundoc na ang figalan ay Moria 6 Calva?'io, at doon figa dapat pugutan si Isaac, alinsunod sa utos nang Dios. Pagdating sa bundoc na yaon, ay pinagsabihan ni Abrahan ang dalauang alila na

55-

sila ay doon maghintay at silang mag-ama lamang ang sasalufiga: at dala figa ni Abrahan ang sundang, na ipupugot, at pasan naman ni Isaac ang cahoy, na gagamitin sa paghahain, sapagcat calooban nang Dios sa lagay na yaon, na siya ay maguing calarauan nang ating Mananacop, na magpapasan nang Cruz, at sasalufiga sa bundoc na yaon. Niyaong sila ay sumasalufiga nafigusap nang ganito si Isaac. Napagdilidai co figayon, Ama co, na malaquing eaeulaiigan natin ang lalong cailarigan sa Saerificio, sapageat hindi natin dala ang bagay na ihahain. Pagcarifigig nang ganoong pafigufigusap, ay lubhang nalunusan ang puso ni Abrahan, dahilan sa malaquing pag-ibig niya cay Isaac; datapoua nanaig din ang caniyang tunay na pag-ibig at pagcamasunurin sa Dios, at pinagsabihan si Isaac na houag siyang mabalisa, at sa Dios manggagaling ang bagay na ihahain. Hindi nasil'a muntiman ang loob nang Patriarca Abrahan, niyong naroon na silang mag-ama sa taluctoc ng bundoc, at hinusay na figa ang pagcalagay nang cahoy sa ibabao nang altar, na itinayo niya, at saca hinarap si Isaac, at nafigusap nang ganito: leao at hindi iba, anae co, ang pupugutan at ihahain iigayon, sapageat siyang ealooban at utos ng Dios: At si Isaac naman ay tumufigo na, at hindi tumutol nang anuman, nang masunod ang calooban nang Dios, 'at nang ama niyang minamahal, at pagdaca ay sumampa sa altar, at napagapos na ualang quibo. Niyong pupugutan na ni Abrahan ang anac niyang si Isaac, at Ilacaamba na figa ang sundang, ay biglang piniguilan nang isang Angel ang caniyang camay, at ang uica ay totoong natua ang Dios sa pagcamasunurin niya, caya figa hindi na ibig na matuloy ang ganoong paghahain: at idinugtong pa sa i'igalan din nang Dios, na hindi sasala ang mga ipinafigaco sa caniya, niyong sila ay magtipanan, Napasalamat sa Dios si Abrahan, at agad hinuli ang naquita niyang isang tupa, na hindi macatacbo da-

56 -

hilan sa pagcasabit nang mga sungay sa isang halamang matinic, at ang tupang yaon ay siyang pinugutan at inihain. T. Ilan ang taon ni Isaac, niyong ihahain sa Dios ang buhay niya? S. Dalauang pu at lima. T. Ano ang inasalni Isaac, niyong masunod na nilang mag-ama ang calooban nang Dios? S. Pinarisan ang cabaitan nang caniyang ama sa paggaua nang cabanalan, at pinagtibay ang panana!ig na hindi sasala ang pagcatuloy nang mga pangaco nng Dios. T. Cailan nag-asaua si Isaac? S. Sa icaapat na pung ta6n nang caniyang bllhay: icatlo ang pagca ulila niya sa ina. T. Taga Canaan baga ang naguing asaua ni Isaac? S. Hindi minagaling ni Abrahan ang maAng pagaaquipagcamaganac sa mga Id6latras na saua ni taga Canaan, at caya inutusan ang caIsaac. tiuala niyang 8i Elieze?' na ihanap si Isaac nang isang babaing mabait doon sa ciudad nang A?'an, na nasasacupan nang lupang Mesopotamia, sapagcat naroon ang caramihan nang camaganac nila. T. Ano ang paraang guinaua ni Eliezer, nang masunod ang calooban at magandang nasa ni Abrahan? S. Niyong siya ay malapit na sa ciudad nang Aran, ay nagpahinga sa tabi nang isang batis, at doon tumauag at humingi nang aua sa Dios, nang matutuhan niyang piliin ang maguiguing asaua ni Isaac, at naquinig naman ang Dios, at agad ipinatanto cay Eliezer na dapat niyang abafigan ang mga dalagang iiguib sa batis na yaon, at cung sino ang magpainom sa caniya, at magpaqui.ta nang cagandahan nang loob, ay yaon ang dapat na maguing asaua ni Isaac. Sa paghihintay ni Eliezer nang aua at calooban nang Dios, doon sa batis na pinagpahifigahan niya, ay dumating hindi nalaon ang babaing apo ni Na-

57-

na ang figalan ay Rebeca, dalagang mabait at lubhang maganda, na dating umiiguib Si Rebeca. sa batis na yaon, at caya mayroon dalang sisidlan nang tubig. Pagcaquita ni Eliezer na si Rebeca ay nacaiguib na at iuuwi na sa bahay ang sisidlang puno, ay lumapit na mad ali, at naquiusap l1a siya ay painumin nang caunti; at agad namang iquiniling ni Rebeca ang dala niyang sisidlan, at pinainom na figa, at cumuha pa uli nang tubig, nang macainom ang mga hayop ni Eliezer. Napasalamat sa Dios si Eliezer, at nalubos ang caniyang toua niyong mausisa na ang naturang si Nacor ay capatid na~g pafiginoon niyang si Abrahan: at isinaloob na nga na si Rebeca ang itinalaga 11ang Dios na maguing asaua ni Isaac, caya ibinigay sa babaing yaon ang dala niyang mga hicao at manillas na guinto, at sinamahang umui. Pagdating nila sa bahay, ipinahayag ni Eliezer ang dahiIan nang caniyang lacad sa ama ni Rebeca, na si Batuet ang figalan, at madali namang pumayag si Batuet na maguing asaua ni Isaac ang anac niya: at caya niyong umui si Eliezer, ay casama na si Rebeca. T. Ano ang dapat isaloob nang mga babai, cung maalala si Rebeca, na bagaman maraming alila at lubhang mayaman, ay siya pa ang sumasaloc at nagdadala nang tubig sa bahay? s. Sinasalita ~a Escritura Sagrada ang cabaitan at casipagan ni Rebeca, at nang mga iba pa, nang isipin nangmga babai na gaano man ang cagandahan at cayamanan nila, ay hindi dapat tanguihan ang paggaua nang anumang catungculan nang mga babai sa pamamahay: sapagcat ang taong lahat ay natatalaga sa hirap mula niyong magcasala si Adan, at naquiquita figa natin na ang mga tamad, na ualang guinagaua, ay totoong malapit sa casalanan. T. Ilan ang taon ni Abrahan, niyong mamatay? Ang 路pagcas. Isang daan at pitong puo at lima: at matay ni siya figa ay naguing dapat na matu- Abrahan. C01',

58-

rang Padre de los C1'eyentes, na cung tatagaluguin ay A ma nang my a sumasampalataya: sapagcat tunay at totoo ang pananampalataya at pagcamasunUl'in niya sa Dios hanggang sa camatayan. T. Nag-anac baga si Rebeca? S. Nafiganac siya nang cambal at caTaong 2168. pua lalaqui, niyong icadalauang pung Si Essau at taon nang pagsasama nila ni Isaac. Ang si Jacob. naunang lumabas ay pinafiganlang Esau 0 Eclon, sapagcat ang catauan ay puno nang balahibong mamulamula, at ang cahulugan figa nang figalang Esau, ay balahibuhin, at ang Edon ay mapulapula. Ang sumunod na lumabas ay pinafiganlang Jacob, sapagcat napagmasdan na tinatafiganan sa sacong ang capatid niyang nauna. T. Nagcaibigan bagang parang magcapatid si Esau at si Jacob, niyong sila ay malalaqui na? S. Hindi miminsang pinagbantaang patayin ni Esau, ang capatid niyang si Jacob. 路T. Baquit lubhang nagalit si Esau sa capatid niyang si Jacob? S. Sapagcat nacuha sa caniya ni Jacob ang pagcapafiganay, at ang huling bendicion nang canilang ama. T. Anuano ang iquinahihiguit nang pafiganay sa mga ibang capatid niyong panahon nang Ley natural? S. 1. Ang pagcacaroon nang dalauang bahagui sa tanang cayamanang ipinamamana nang ama. 2. Ang' pagca Sacerdote sa pamamahay: sapagcat catungculan nang mga pafiganay ang paghahain sa Dios, at sila figa ang humaharap at namamahala sa mga Sacrificios nang boong sangbahayan. 3. Sila naman ay dapat quilalaning pafiginoon nang mga ibang capatid. 4. Lalong mahalaga ang pagcapafiganay sa lahi ni Abrahan, alang-alang sa ipinafigaco nang Dios, na sa caniya manggagaling ang Mesias na sasacop sa tanan.

59-

Ang pagbibiii ni Esau nang pagca paiiganay n i ya cay Jacob.

Ano ang guinaua ni Jacob, at nacuha ang pagcapanganay ~i Esau? S. Isang arao na si Esau ay nanggaling sa pangangaso, at namamatay nang gutom, ay pinagsabihan si Jacob na pacanin lamang siva, ipagcacaloob na ang caniyang pagcapaiiganay: at pagdaca naman ay hinainan siya ni Jacob nang isang pinggang gulay na patani. . T. Sinosino ang cahalimbaua ni Esau, na umayao sa pagcapanganay, macacain lamang nang isang pinggang gulay na patahi? S. Ang mga Judios, at mga macasalanan: sapagcat ang mga Judios na tacsil ay hindi natutong cumilala at gumanti, bagaman sila ang parang mga panganay, na unang tinauag at pinagcalooban nang Dios nang maraming biyaya, at caya nauala ang pagmamahal sa canila. At ang mga macasalanan naman ay parang tumatanggui at umaayao sa calualhatiang ualang hanggan, masunod lamang ang masasamang pita at layao nang catauan dito sa lupa.

60-

Paano ang nangyari, at si Jacob ang nagcamit nang huling bendici6n nang ama? S. Niyong si Isaac ay mahina na dahilan sa catandaan, ay tinauag si Esau, at nafigusap nang ganito : N aquiquilala co, anac cong minamahal, na hindi na malalaon ang aquing pagpanao sa b~,hay na ito, sapagcat aco ay matanda na at lubhang masasactin : at cava naisipan cong igauad ngayon sa iyo ang huling bendici6n, cung masunod mo na cmg aquing ninanasa. Pumaroon ca sa bundoc iiyayon din sapagcat ibiy cong macacain nang hayop, na ?nahuhuli mo sa paiigangaso, at tala路sta.s mo naman ang lutony minamasarap co; cava ganoon any gauin mong luto, at cung aco ay macacain, igagauad co na sa iyo ang ?nahal na bendici6n. Palibhasa ay lalong minamahal nr Rebeca si Jacob, at nagcataon namang narifigig ang mg-a ipinafigusap ni Isaac, ay tinauag na madali ang anac niyang yaon, at inutusang humuli nang dalauang cam bing sa caramihan nang mga hayop nila. Yayariin co ngayon, ang uica ni Rebeca, Ang lala路ng any lutong minamasarap nang a.m a mo : ni Rebeca . icao ang ?nagdala sa caniya nang lulutuin co, at asahan mo na cung siva ay macacain na, ay igagauad sa iyo ang bendici6n nang mga paiiganay na ipinangaco cay Esctu. Pagcaluto nang mga cambing, ay tinauag ni Rebeca si Jacob, at iguinayac sa caniya ang lalong mabubuti at mababafigong damit ni Esau, na natatago, at binalot ang liig at mga camay niya nang balat nang cambing, na maraming balahibo: at inasahan na figa ni Rebeca na hihipuin lamang ni Isaac si Jacob, yayang hindi na macaquilala nang tao dahilan sa calabuan nang mata, at madaling isasaloob na si Esau ang caharap at causap, cung macahipo nang maraming balahibo. Nangyaring hindi sumala ang inacala ni Rebeca, at idinulot na figa ni Jacob cay Isaac ang cambing na iniluto, at nafigusap nang ganito: Nanggaling na aco sa bundoc, ama cong minamahal, at inihahain

61-

co ngayon sa iyo ang hayop, na nahuli co at iniluto, nang igaucul mo sa aquin ang mahal na bendici6n, cung icao ay macacain na. Nahalata ni Isaac na si Jacob ang nangungusap; datapoua madaling inisip na siya ay nagcamali dahiJan sa bangong naamoy, at sa mga balahibong nahipo, at isinaloob na nga na si Esau ang causap at caharap niya: at caya niyong macacain, iguinauad cay Jacob ang mahal na bendici6n nang mga panganay. Pagcalabas ni Jacob sa silid, ay pumasoc si Esau, at dala naman ang hayop na nahuli at iniJuto, at talagang ipacacain sa caniyang ama, nang matanggap ang ipinangacong bendici6n sa caniya. Natiguilan si Isaac at isinalita cay Esau ang mga nangyari, at pinagsabihan tuloy ang anac niyang yaon na hindi na masisira ang nagaua. Nagalit 'si Esau, at nagsisigao na parang ulol, at ang uica niya ay lab is na totoo ang mga lalang at paraya ni Jacob: at tinanong ang caniyang ama cung hindi siya pagcacalooban nang ibang bendici6n. Pinaquinggan ni Isaac ang pagmamacaaua ni Esau, datapoua hindi ipinagcaloob sa caniya ang bendici6n nang mga panganay, at ang bHin aY sumU<lO siya cay Jacob. T. Ano ang sabi nang mga Santos Padres tugcol sa guinauang lalang ni Rebeca at ni Jacob? S. Inibig dao nang Dios na ganoon ang mangyari, sapagcat sa Jipi ni Jacob matutuloy ang mga pangacong nauucol sa cagaltngan nang 路 tao, yayang sa caniya manggagaling ang sasacop sa tanan. T. Ano ang guinaua ni Jacob, niyong matanggap na ang mahal na bendici6n ng mga panganay? S. Naparoon sa Mesopotamia, at doon muna tumahan sa bahay nang mama niyang si Laban, sapagcat sinabi sa cani:ya ni 'Rebeca na siya ay pinagbabantaang patain ni Esau. T. Ano ang nangyari cay Jacob sa paglalacad, niyong pumaroon sa Mesopotamia? .. S. Nacatulog siya sa daang parang, isang . Ang hagdan hapon pagcalubog nang Arao, at naca- ni Jacob. quita sa panaguinip nang isang mataas

62-

na hagdan, mula sa lupa hanggan sa Lafigit; at niyong pinagmamasdan niya ang pagmamanhic manaog nang mga Angeles sa hagdang yaong, ay naquita naman ang Dios, na naroon sa mataas, at narifigig na siya ay pinagsabihan nang ganito: Huag cang matacot, Jacob, at icao av sasamahan co, saan ca man pumaroon. Aco ang Dios, na naiigaco cay Abrahan, at cay Isaac, at ibig co na matulov naman sa ivo ang aquing ipinangaco sa canita. Hindi mabibilang nang sinoman ang taong manggagaling sa lahi mo, at pagpapalain co silang lahat alang-alang sa iyo. Naguising si Jacob, pagcarifigig nang ganoong mga pafigufigusap, at malaqui figa ang tacot at alang-alang niya dahilan sa naquita ang Dios: caya sinabi tuloy na dapat igalemg at panginigan ang lupemg quinalalagywn niya sapagce~t naguing tahanan nemg Dios. T. Ano ang naguing figalan nang lupang naquitaan ni Jacob nang isang mataas na hagdan mula sa lupa hanggang sa Lafigit? S. Pinafiganlang Betel mula niyon, at ang cahulugan figa nang Betel ay bahay nang Dios. T. Sino ang inaralan ni Jacob, na lubhang naalangalang sa lupang quinalaguian niya, dahilan sa naquita ang Dios? S. Ang mga cristianos na ualang galang sa simbahan : at naquiquita figa natin na doon sila nagsasalitaan; doon nafigafigafigaan: doon nagpapaypay: doon pinagpapatong ang dalauang hita cung nacaupo: doon nagaantoc at natutulog: doon inilalabas ang hindi nagagaua sa bahay nang taong quinaaalang-alafiganan, at tiquis yatang nililimot na ang simbahan ay bahay ng Dios, luclucan nang Hari nang mga Hari.

63-

Si Jacob, si Lia at si RaqueZ.

Gaano ang laon nang paquiquisama ni Jacob cay Laban? S. Dalauang pung taon: at naguing asaua riga niya ang dalauang babaing anac ni Laban, na si Lia at si RaqueZ, ayon sa ipinahintulot nang Dios niyong mga panahong yaon, na ang isang lalaqui ay magcaroon nang maraming asaua, nang madaling dumami ang tao nang bayang pinili niya, ayon sa ipinaiigaco cay Abrahan. T. Ano ang gauang nacauilihan ni Jacob, niyong siya ay natitira sa bahay ni Laban? S. Ang pag-aalila nang mga hayop, na quinacain 0 inihahain sa Dios, sa halimbaua, ang vaca, ang tupa, at ang cambing: at palibhasa ay totoo siyang masipag at maalaga, ay madali namang dumami ang mga hayop nang mama niyang si Laban. T. Ano ang hiniling ni Jacob dahilan sa hirap nang pag-aalila nang mga hayop nang mama niyang si Laban? S. Palibhasa ay naquiquilala niya na si Laban ay lubhang masaquim, ay ualang hinirigi cundi ang magui-

64-

guing anac nang mga tupa at cambing, na maquitaan nang sarisaring culay, cung ipaiiganac at madali namang pumayag si Laban, sapagcat alam niya na bihira ang ipinaiigaiiganac na tupa 6 cambing na sarisaring culay, at ang caramihan ay pulus na maputi, 0 pulus na maitim. T. Baquit nacahiguit si Jacob cay Laban dahilan sa caramihan nang tupa at cambing na sarisaring culay? S. Inisip ni Jacob na ualang maraming lalabas, na pullIs na maputi, 0 pulus na maitim, cung laguian nang mumunting putol na cahoy na sarisaring culay ang iniinuman nang mga cambing at tupang naglilihi: caya ganoon ang guinaua niya, at inibig naman nang Dios na lumabas na marami ang sarisaring c1.jlay, nang mahalata ni Jacob ang pagpapala at malaquing aua sa caniya. T. Ano ang inasal ni Laban, niyong sila ay maghati, at naquita niya na si Jacob ay nacahihiguit? S. Natiguilan at nahapis: at inibig mula niyon na mataboy cay Jacob ang mga pUllIS na maputi, 0 puIus na maitim. T. Inamin baga ni Jacob na maguing caniya ang mga tupa at cambing na pulus na maputi 0 maitim, ayon sa bagong acala ni Laban? S. 00: at dumami naman ang pulus na maputi, at pulus na maitim, sapagcat hindi na niya guinamit sa mga inuman ang mumunting putol na cahoy na sarisaring culay. T. Ano ang guinaua ni Jacob pagcaraan nang dalauang pung taon nang pagtahan niya sa bahay ni Laban? S. Inisip niya na paui na ang malaquing galit ni Esau dahilan sa calaunan nang hindi nil a pagquiquita; caya minagaling ang. umuui sa lupang Canaan, casama ang mga asaua at anac, at dala ang mga hayop nilang lahat. T. Ano ang catacatacang nangyari cay Jacob sa daan niyong siya umuui na sa Canaan?

65-

Isang Angei na nag-asal taong lub- Ang pagbuhang malacas ang sumalubong, at na- buno nang quipagbuno sa caniya, at palibhasa ay Angel at ni ualang nanalo at natalo sa canilang da- Jacob. laua, ay pinagsabihan siya nang ganito: Hindi cana dapat panganlling Jacob, cundi Israel, at huag mo nang catacutan ang capatid mong si Esau: sapagcat ang hindi natalo sa paquiquipagbuno sa Dios, ay hindi na sucat matacot sa canino man. T. Ano ang cahulugan nang uicang ISTael? S. Ang hindi natalo sa paquiquipagbuno sa Dios. T. Ano ang na,g uing bagong figalan nang mga Hebreos? S. Pinafiganlan silang Ismelitas mula niyon, pacundafigan sa figalang Ismel, na ipinagamit nang Angel cay Jacob. T. Ano ang guinaua ni Jacob, nang malubos ang pagcapayapa nang loob ni Esau? S. Tumauag muna siya, at humifigi nang aua sa Dios: saca pinalacad na madali ang isa sa mga casangbahay niya, at ipinasabi cay Esau na siya ay dadating na, at huag na siyang cagalitan: at nagpadala pa nang sarisaring bagay na mahalaga, bagaman isinaloob na siya ay gagantihin nang masama, sapagcat nabalitaan na si Esau ay sasalubong at apat na daang lalaqui ang casama. Pagcatanao niya cay' Esau sa malayo ay nagmadaling lumacad, hanggan sa sila ay nagcalapit, at binati na figa, at macapitong niluluhuran; at uala na namang nagaua si Esan, pagcaquita nang g路a noong pagpapacababa, at niyacap na si Jacob at nagcaibigan na sila. T. Ano ang iniaral sa ann ni Jacob, sa pagpapacababa at panunuyo niya cay Esau? S. Na dapat nating ipanalafigin sa Dios at pagpaquitaan nang loob ang mga nacagalit, nang maquilala nila at nang sinoman na ibig din natin aug capayapaan at paquiquipagcasundo: sapagcat ang taong . matigas na loob, na ayao magpatauad sa mga naca5 S.

-- 66 '-

auay niya, ay hindi naman patatauarin nang Dios, at mapapahamac na ualang sala. T. Dan ang naguing anac ni Jacob? S. Labing dalaua, at ito ang mg'a iigalan Ang mga nila: Ruben, Simeon, Levi, JudO" Dan, a.nac ni JaNeftali, Gad, AseT, Isacar, Zabulon, Jocob. sef, Benjamin: at sila iiga ang pinafiganlang labing dalauang Patria1路cas. T. Ano ang cahulugan nang uicang Pab'iarca? S. Ulo nang sangcabahayo,n, at cung eacastilain ay Cabeza de familia. . T. Baquit pinaiiganlang Patriarcas ang mga anac ni Jacob? S. Sapagcat sila ang mga ulo nang labing dalauang lahing pinanggaliiigan nang boong bayang Hebreo. T. Sa mga anac baga lamang ni Jacob nababagay ang figalang PatTiarca? S. Mapaiigaiiganlan din namang ganoon ang mga banal sa una, sa halirnbaua, si Adan, ,8! Abel, si Set, si Enoe, si Noe, sapagcat sila ang pinanggaJiiig'an nang mga unang lahi sa Mundo. . T. Paano aug pamamahala 0 pamumuno sa bayan niyong panahon nang mga Patriarcas sa una? S. Ang balang isang Patriarca ay siyang nag-iiiigat, at quiniquilalang puno at parang ama nang boong lahi niya at cung ana ang paggalang at pagsunod figayon sa mga Hari, ay ganoon din naman ang pagtifigin at pags'unod sa mga Patriarcas niyong panahong yaon. . T. Namamayan baga at namamahay na para natin figayon ang mga tao niyong unang panahon? S. Uala silang tinahanan cundi ang mga buquid at parang, at ang pinacabahay nila ay parang mga culambo lamang na madaling itayo, at madali namang tastasin: at caya hindi maliuag sa canila ang lumipat saan man. . T. Sino ang lalong minahal ni Jacob sa mga anac niya? S. Si Josef, at si Benjamin.

67-

Ano ang dahilan nang sadyang pagmamahal ni Jacob cay Josef, at cay Benjamin? S. Sapagcat ang dalauang yaon ay lubhang mababait, at capua galing cay Raquel, na pinacamahal sa mga asaua niya. T. Ano ang nangyari dahiIa.n sa sadyang pagmamahal ni Jacob cay Josef at cay Benjamin? S. Naingguit at nagalit cay Josef ang caniyang mga capatid. T. Anuano ang iquinalubha nang galit cay Josef nang mga capatid niya? s. 1. Naquita nilang ipinagpagaua ni Jacob si Josef nang isang damit na sarisaring culay, at lubhang mariquit.' 2. Isinumbong ni Josef sa canilang ama ang naqui tang ,cahalayan, na guinaua nila. 3. Isinalita ni Josef ang dalauang panaguinip niya, na nagpaquilala na siya ay magcacaroon nang mataas na catungculan, at siya ang igagalarig at panunuyuan nang caniyang mga capatid. T. Ano ang unag isinalita ni Josef, na napanaguinip niya'! . 'S. ,Napanapaguinip dao niya na silang A,ng II!ga lahat na magcacapatid ay naroon sa bu- panagu.inip quid, at nagliligpit nang 'trigo: at doon ni Josef. napagmasdan na matuid ang lagay at parang nacatayo ang mga uhay, na iniligpit niya, at tinipon; datapua ang sa rn,.ga capatid niya, nacayucong lahat, at parang sumasamba. T. Alin ang icalauang panaguinip na isinalita ni Josef? S. Minsan dao naman ay naquita niya sa panaguinip ang Arao; at ang Buan, at labing isang bituin, na paraparang gumagalang at sumasamba sa caniya: caya natiguilan na lamang si Ja,cob, pagcarifigig nang ganoong salita, at agad isinaloob na siya at ang caniyang asaua, at ang labing isang anac niIa, ay quiquilalang parapara, at gagalang cay Josef. T. Ano ang naisipan nang mga anac ni Jacob, dahilan sa cainguitan at galit nila cay Josef?

'l'aong 1276.

Pinagbantaang patain si Josef, isang arao na nacasama nila sa ilang, at ualang ibang tao cundi sila lamang; dasef. tapua hinalafigan sila at sinauay ni Ruben, na matanda sa canilang lahat, at ang uica ay iPilgbili na lamang parang ali pin ang capatid nilang yaon sa mga ilang Mercaderes Ismaelitas, na nagcataong dumaan, niyong sila ay nagsasalitaan. At ganoon figa ang guinaua, at dinumhan nila nang dugo nang cambing ang damit ni Josef, nang maniuala si Jacob, cung sabihin nila na si Josef ay sinactan at nilamon nang isang hayop na mabaiigis. T. Saan dinala si Josef nang mga Mercaderes Ismaelitas? S. Sa bayan nang Tanis na pinaca luclucan nang mga Hari S'a Egipto: at doon ipinagbili si Josef sa isang capitan, na ang figalan ay Putifar. T. Ano ang catungculan ni Putifar sa Egipto? S. Siya ang puno nang mga soldados, na nagbabantay sa Hari. _ T. Ano ang inasal ni Josef sa caniyang pagcaalipin? S. Mabait na para nang dati, masunurin at lubhang masipag, at caya ualang hindi nacasundo, at nacatuaan siya at iguinagalang nang mga casama sa bahay: at siya ang lalong minahal, at guinauang catiuala ni Putifar, sapag~at nahalata ang pagpapala sa caniya nang Dios, mula niyong bilhin niya si Josef: caya parating sinasabi na parang isang malaquing cayamanang natatago ang alipin niyang yaon. Ang pagbibili cay Jo-

68-

â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘

69-

Ang pagaanyaya nang malibog na asaua ni PutitlJll' sa ma;bait na si J oset. T,

Sino ang 'nacaligalig cay Josef, niyong siya ay alipin ni Putifar? S. Ang asaua ni Putifal', na napatucso Angpagransa demonio, at ualang guinaua cundi ala- gui ui Josef yan nang sinta si Josef al'ao-arao, nang sa gauang mahicayat niya at macasama sa gauang mahalay. mahalay; datapuat gaano man ang pagtifigin at paggalang ni' Josef sa babaing yaon, at asaua figa nang caniyang pafiginoon, ay hindi na naalang-alang munti man, at sinabi na hindi siya macagagaua nang ganoong cahalayan, sapagcat malaquing casalanan sa Dios, at ayao niyang pagIiIuhan si Putifar, yayang sa caniya ipinagcatiuala ang boong pamamahay, at inaasahan ang cabaitan niya. Matuid mang totoo ang sinabi ni Josef, ay hindi nagbago ang 100b, cmndi bagcus nagalab ang malibog na panininta nang asaua ni Putifar, at sa caibigang masunod din ang masamang ninanasa, ay biglang sinunggaban at piniguilan sa balabal .ang

70 -

mabait na si Josef, isang arao na naquitang nagiisa, at sapilitang pinagagaua nang mahalay. Ualang minagaling si Josef sa ganoong Paiiganib eundi ang tumaebo, at iniuan na figa ang eaniyan balabal sa eamay nang babaing manunues6. T. Hindi baga iquinabalisa nang asaua ni Putifar ang eagandahan nang asal ni Josef? S. Hindi masasabi nang sinuman ang pagpuputoc nang loob nang babaing yaon, sapageat ualang inisip eundi ang siya ay nilabanan at hiniya nang isang hamae na alipin; at eaya lumabis ang galit na humalili sa pag-ibig, nagsisigao at tinauag ang mga casama sa bahay, at sinabi sa lahat na siya ay pinagbantaang pilitin sa gauang mahalay nang aliping Hebreo, na binili ni Putifar; at sa catunayan, aniya, c~y ncwito c~t naiuan so, aq1tin ang caniyang, bc~labal.

Ano ang guinaua ni Putifar, niyong marifigig ang mga salita at pagsusumbong nang asaua niya tungcol say Josef? S. N aniualang parang ulol, at hindi na Ang pagca路 nagdilidili nang anuman, pinuri ang cabilango ni baitan nang caniyang asaua, at agad Josef. ipinadala sa isang mahigpit na bilangguan ang caauaauang si Josef, na hindi pinahintulutang tumutol. 0 mafigusap nang anuman. Datapoua nasasabi sa Eseritura Sagrada na quinasihan at sinamahan nang Dios ang mapalad na si Josef, at doon siya inalio sa bilangguan, hanggan sa nangyari ang mga bagay, na inibig nang Dios na maguing paraan nang caniyang paglabas. T. Anuano ang inibig nang Dios na nangyari, nang maganti nang caniyang aua ang pageamasunurin ni Josef sa mga utos niya? S. Capua nageasala, at nacasama ni Josef sa bilangguan ang pinaca puno nang mga magtitinapay nang Haring Faraon, na tinuturang Gefe nang panaderia, at ang pinaea puno naman nang mga nag-iifigat nang alae na iniinom nang Haring yaon, na tinuturang Copero MayO?': at ang daJauang iyon ay ca-

-71pua nanagUllllp nang isang bagay, na nauucol sa canicanilang catungculan. Napanaguinip nang Gefe nang panaderia na dinapuan at inubos na quinain nang maraming ibon ang mga tinapay, na nalalagay sa isang bacol, na sinusunong niya: at napanagui~ nip naman nang Copero Mayor na ininom nang Haring Faraon ang catas nang uvas, na pinitas niya at piniga. Isinalita nil a cay Josef ang mga naturang panaguinip, sa caibigang maalaman, cung ana ang cahulugan, at sinabi sa canila ni Josef na pagcaraan nang tatlong arao, ay palalabasin na nang Haring Faraon at isasauli sa dating catungculan ang Copero Mayor; at ipabibitay ang Gefe nang panaderia, nang maguing cacanin nang mga ibong ang bancay niya; at gaoon figa ang nangyari. Pagcal'aan nang dalauang taon, ang Ang pana路 Haring Faraon naman ang nanaguinip guimp 11i na siya ay nacaquita nang pitong va- Faraon. cang lubhang matataba, na sinundan nang pitong nagyayayatan, at paraparang nanggaling na lahat sa isang ilog, na ang figalan ay Nila; at bagaman nilamon at naubos nang pitong vacang payat ang pitong matataba, ay uala silang nasa pit, at hindi nag-iba munti man ang pagca balat at buto nang canilang mga catauan. Nabalisa si Faraon, niyong siya ay maguising, at ipinatauag pagdaca ang lalong nababantog na mga manghuhula, nang maipatalastas sa caniya ang cahulugan nang ganoon panaguinip datapua nahia ang lalong marunong, at ualang nacapagsabi nang anuman. . Paglabas nang Copero Mayor sa bilangguan, at masasauli na figa sa dating catungculan, ipinafigaco cay Josef ang caniyang pamamaguitan sa Hari, nang siya naman ay mahafigo at macauala; at baga man nalimutan ang pafigaco niya sapagcat ugali nang caramihan ang macalilimot at magmalaqui, cung nasa caguinhauahan, ay sapilitan ding naalaala si Josef niyong mapagmasdan niya ang camangmafigan at pagca ualang cabuluhan nang mga mang-

-72 -

huhula sa Egipto: at agad sinabi sa Hari na casama niya, at naiuan pa sa bilangguan ang isang bagong taong mabait na si Josef ang iigalan, at inaari niyang lubhang marunong, yayang hinulaan ang pagcalagay niya sa dating catungculan, at gayon din naman ang pagcapahamac nang Gefe nang panaderia caya, ang uica, ipataua,g mo ang bagong taong yaon, at siya ang magsasabi cung ana ang cahulugan nang iyong panaguinip: agad namang ipina-

sundo nang Hari, at ipinahatid sa Palacio si Josef. Pagcaraiigig ni Josef nang salita nang Haring Faraon, tungcol sa napanaguinip na pitong vacang nagtatabaan, at pitong nagyayayatan, ay agad sinabi na pitong taong mamumuiiga nang sagan a ang lupa at pitong taon namang hindi macapagtatanim, at ualang maaani: caya, ang uica niya, cailaiigan ang magpagaua nang maraming camalig na malalaqui, at do on tipunin at iiigatan sa panahon nang casaganaan ang anumang pagcain maitatago, nang huag mamatay sa gutom ang tao cung dumating ang panahon nang casalatan. Natiguilan ang Haring Faraon, pagAng pagca路 cariiigig nang hula ni Josef, at agad isicaroon ni naloob na siya ang dapat biguian, at Josef nang gumamit nang capangyarihan sa boong malaquing caharian, yayang malaquing totoo ang capangy;aricarunuiigan niya, at sa caniya ipinahahan. yag nang Dios ang mangyayari. Ipinasoot na iiga cay Josef ang caniyang singsing, pinaramtan nang mariquit, at nilibiran ang leeg nang isang collar na guinto: pinalulan sa isang carroza, at pinalibot, at nagpatauag na si Josef ang dapat quilalaning macapangyarihan sa boong caharain, at ganapin nang sinuman ang iuutos niyang lahat: at inibig naman nang Dios na igalang at purihin nang boong bayan ang mabait na si Josef. T. Ano ang inasal ni Josef, niyong guinagamit na niya ang boong capangyarihan nang Haring Faraon sa Egipto? S. Hindi nag-iba munti man ang cabaitan at caba-

-73 -

baan nang loob niya, at bagaman maparurusahan nang tapat ang asaua ni Putifar dahiian sa ibinuhat sa caniya, ay pinatauad na at hindi inano. T. Ano ang unaunang guinaua ni Josef sa mataas na pagcalagay niya sa Egipto? S. Nilibot ang booug Egipto, at nagpatayo nang maraming camalig na malalaqui, at inutos na doon tipunin at itago ang anumang pagcaing maiifigatan, ayon sa sinabi niya cay Faraon na dapat gauin. T. Ano aug nagpaquilala nang catuiran nang mga inacala at inutos ni Josef? S. 路 Ang pagcatuloy at pal1gyayari nang mga hula niya, sapagcat humalili sa pitong taon nang casaganaan aug pitong taon nang casalatan, at caquilaquilabot ua totoo ang gutom na tiniis nang tanang taga Egipto. Datapua hindi nalubos ang canilang hirap, at pina~csan na figa 路ni Josef ang mga camalig l1a il1ilaan: caya ualang namatay sa gutORl., at quinilala nang lahat na si Josef ang nagligtas sa boong Egipto. Nahirapan din uaman ang tanang uamamayan sa Canaan, dahilan sa caualan nang macain, at umabot iiga ang casalatan sa lupang yaon, na hindi malayo sa Egipto: caya naaua si Josef, at inutos na pagbilhan nang trigo ang taga Canaan. Pagcaalam ni Jacob nang ganoong utos, ay agad pinaparoon sa Egipto ang mga anac niya, at pinabili nang macacaing cailafigan sa canilang lahat. T. Ano ang nangyari sa mga capatid ni Josef, niyong sila ay dumating na sa Eg'ipto? S. Hindi nila naquilala si Josef bagaman naquilala silang lahat, caya naisipan ni Josef ang sila ay tacutin muna. T. Ano ang guinaua ni Josef, nang masindac ang mga capatid niya? S. Nagpahayag na hindi natatalastas ang Ang pagtamga uica nila, at mayroong inutusan na cot ni Josef maquiusap at sabihin sa canila na sila ay sa caniyang ariing mga tictic, at parurusahang ma- mga capatid saquit, hanggan hindi nila isulit cung si-

74-

no sino sila, at ano ang dahilan nang canilang paglalacbay sa Egipt o. Nagpacababa ang mga capatid ni Josef, at sinabing madali na silang lahat ay magca capatid, at naiuan sa lupang Canaan ang ama nila, at ang capatid nilang bunso, na si Benjamin ang :figalan: at ualang ibang dahilan ang paglalacbay nila at pagdating sa Egipto cundi ang bumili nang trigo, sapagcat ualang macain sa lupang Canaan. Tumutol ang causap na Interprete, at sinabi na hindi maniniuala sa canila si Josef, hanggang hindi maquita ang capatid nilang bunso: at caya ang uica, ay umuui silang madali, at sunduin at isama ang batang yaon, at matira muna ang isa sa canila. Sa pilitang sumunod sila sa calooban ni Josef, at napabilango na :figa si Simeon, at ang mga iba ay nagbalic sa Canaan, at sinundo si Benjamin. T. Ano ang inasal ni Jacob, niyong sabihin nang mga anac niya na isasama nila sa Egipto si Benjamin? S. Nahapis na totoo, at ang uica ay hindi niya papayagang pumaroon sa Egjpto ang anac niyang bunso, na lubhang mfnamahal, at baca mapahamac na naman, para nang nangyari cay Josef. Datapoua sapilitang nagbago ang loob ni Jacob, sapagcat uala na silang macain sa bahay, at ayao namang magbalic sa Egipto ang mga anac niya, cung hindi casama si Benj amin: caya pumayag din, at pinadalhan pa nang sarisaring bu:figang magagaling nang lupang Canaan ang Ministro nang Hari sa Egipto, nang pacunda:figanan at casihan ang caniyang mga anac. T. Ano ang guinaua ni Josef, niyong maquita uli ang mga capatid niya, at casama na si Benjamin? S. Nagpaquita nang malaquing tuua sa pagtanggap nang mga inialay sa caniya, pinaualan agad si Simeon, at pinapagsabi ang Interprete na totoong iquinaliligaya niya ang malualhating pagdating nilang lahat. Inusisa cung ano ang lagay nang canilang ama, at hindi muna nagpahalata nang anuman, cahit nararamdaman ang pagcalubos nang caniyang tuua, at naquita na :figa si Benjamin; caya ipinata-

-75 nong lamang cung iyon ang capatid nilang bunso, at saca hinarap si Benjamin, at nafigusap nang ganito: Pagpalain ca nang Dios, anac co, at icao ay pagcalooban nang maraming biyaya.

Pagcaramdam ni Josef na siya ay nalulunusan, at hindi na mapiguilan ang caniyang luha, ay tumaJicod na madali, at pumasoc muna sa siJid, nang mapahifiga nang caunti. Niyong mahusay na ang loot niya, at nacapaghilamos na figa, ay lumabas uli, at nagpahanda nang pagcain, sumalo sa dulang, at nilubos na ang pagpapaquita nang loot sa mga captid. T. Ano ang isinasaloob nang mga capatid ni Josef, niyong sila ay cumacaing casalo ang capatid, na hindi naquilala? S. Natiguilan silang lahat, at hindi nila maubos maisip cung baquit sUa guinahasa niyong una at saca ganoon naman ang pagtifigin at paquiquisalo sa canila nang m.ataas na taong caharap nila. T. Nalaon baga sa Egipto ang mga capatid ni Josef? S. Inutos ni Josef pagcatfmaga na punin nang trigo ang canicanilang mga supot, at pinagbilin sa caniyang catiuala na itago sa supot ni Benjamin ang copang pilac, na iniinuman niya. T. Ano ang guinaua ni Josef, pagcaalis nang caniyang mga capatid, na bumili nang trigo sa Egipto? S. Ipinahabol sila sa caniyang catiuala 6 Mayordomo, ipinatanong cung baquit nila pinafigahasang ninacao ang copang pilac, na iniinuman nang taong nagpaquita sa canila nang magandang loob. T. Ano ang isinagot nang mga capatid ni Josef sa taong humabol sa ' canila ? S. Na hindi sila nagnacao nang anuman; at cung sino sa canila ang nafigahas nang ganoon, ay parusahan nang tapat. T. Ano ang guinaua nang Mayordomo sa labing isang capatid ni Josef, na hinabol at inabutan $a daan? S. Binucsan at tiningnang isa-isa ang mga supot nila, at doon figa naquita at nacuha ang copang pilac sa supot ni Benjamin, at caya siya ang guinapus na â&#x20AC;˘

76-

parang magnanacao, at ibinalic sa Egipto, nang maparusahan ni Josef. T . Ano ang inasal nang mga capatid ni Josef, niyong macuha nang Mayordomo ang copang pilac sa supot ni Benjamin? S. N alumbay silang lahat: at ualang nacaquibo sa canila, caya sinamahan na lamang si Benjamin, at pagdating sa Egipto, ay nagpatirapa sila sa. harap ni Josef, at ipinamanhic na tanggapin ang canilang mga buhay, at patain na silang lahat, pauwiin lamang sa Canaan ang capatid nilang bunso, sapagcat. siya ang lubhang mahal, at siya lamang ang naq.aaliw sa canilang ama. At palibhasa ay napagmasdan nila na si Josef ay nagbibingibingihan, at tila ayao maquinig, ay nalubos ang canilang hapis, at nagbulungan sila nang ganito: Pinarurusahan tayo ngay on nang eatui1'an nang Dios at dapat iiga 1W,ting quilalanin na tayo ay napa1Jahamae dahilan sa capalamarahang guinaua natin eay Josef.

Malaon bagang pinaba,yaan ni Josef ang caniyang mga capatid sa malaquing lumbay at hapis nila dahilan cay Benj amin? Napaqt~a S. Nahabag ang puso ni Josef sa lagay si Josef sa nang caniyang mga capatid dahilan sa caniyang tacot: caya pinaalis muna ang mga mga caÂˇp aiban tao, at niyong Âˇ uala na cundi sila tid. sila na lamang, ay nagbuntong hininga at naiigusap nang ganito: Huag eayong matacot, at aeo nga ang eapatid ninyong si Josef.

Humusay baga ang loob nang mga capatid ni Josef, niyong si Josef ay napaquilala na sa canila? S. Lalo silang natacot, at agad isinaloob na sila ay parurusahan nang tapat dahilan sa guinaua nilang capalamarahan; datapua niyacap silang isa-isa nang mabait na si Josef, at ito ang sinabi: Pinatatauad co eayo, at ealooban din nga nang Dios ang mga guinaua ninyo at nangyari sa aquin: at inibig nang mataas na carumdigan niya na aeo ay matapon sa Egi pto, at manggaling sa pagea alipin ang guina-

â&#x20AC;˘

-77 -

gamit co ngayong mataas na catungculan, at lubos na capangyarihan, nang mailigtas co cayo sa gutom. PumlJl/"oon cayong madali sa Canaan, at ibalitang lahat sa ating ama; sabihin sa caniya sa ngalan co na siya at cayong lahat ay dito na muna tumahan sa Egipto, at limang taon pa nga ang hirap na da-, dalitain, 'dahilan sa hindi pamumunga nang lupa. T. Ano ang cahalimbaua nang pagcahabag at pagpapatauad ni Josef sa caniyang mga capatid? S. Ang manifigas na pag-ibig ni Jesucristo sa mga calulua, at caya pinatauad ang mga nagpahirap at nagpaco sa caniya, at inibig pa na macasacop sa canilang lahat ang caniyang mahal' na dugo. T. Ano ang inasal ni Jacob, niyong marifigig na hindi pala namatay ang minamahal niyang si Josef, cundi siya ang pinaca Hari sa Egipto? S. Parang isang natutulog na biglang naguising, at ayao figang maniuala sa mga anac niya; datapuat niyong maquilaia ang catotohanan nang balita, sapagcat isinalita sa caniya ang dilang bagay na nangyari, at naquita na at pinagmasdan ang mga sarisaring pagcain at damit na padala ni Josef, ay natua at naniuala, at ito ang sinabi: Sucat sa aq~~in ang si Jose! ay buhay: par01'00n aco sa Egipto, nang maquita co siya, at mamamatay na aco sa tuua, at pagdaca ay tinipon ang mga anac niya at apo, jlt pitong puo silang lahat na lumacad at naparoon sa Egipto. T. Ano ang guinaua ni Josef, niyong mabalitaan ang pag<iating nang caniyang ama sa Egipto? S. Naparoon at huminto sa lupang Ge- Taong 2298. sen, sapagcat doon muna dadating si Ang pagpaJacob, bago macasapit sa Egipto: at ni- roon ni Ja~ yong matanao na niya at maquilala, ay cob sa Egipnagmadaling lumacad at sinalubong to. humalic nang camay, at binati sa puspos na paggalang, at niyacap ang ama niyang minamahal. T. Ano ang inasal cay Jacob nang Haring Faraon sa Egipto? S. Minahal na totoo, at pinagpaquitaan nang loob,

78-

alang-alang s a malaquing biyayang iguinauad ni Josef sa boong caharian: at niyong matapus ang mga catuaan at pagsasaya nilang lahat dahilan sa pagdating at pagquiquitaquita, ipinagcaloob ni Faraon cay Josef na doon patahanin sa Gesen ang caniyang ama at mga capatid, sapagcat yaon ang lupang pinaca magaling sa boong Egipto. T. Bagungtao pa baga si Josef, niyong siya ay parang Hari sa Egipto? S. Pagcacaroon na niya nang malaquing capangyarihan sa Egipto, ay inibig ni Faraon na siya ay maguing asaua ni Asenet, anac nang Sacerdot e sa Templo nang Heliopolis: at pumayag naman si Josef, at inibig ang babaing yaon, ·cahit cababayan nang mga Id61atras, sapagcat sa mga taga Canaan lamang ibinaual nang Dios. T. Ilan ang naguing anac ni Josef sa Egipto? S. Dalaua, si Manases at si Efr·ain .

•

-79 -

Ang paggauad ni Jacob nang bendici6n cay Efrain, at cay Manas es. T. S.

CaiIan namatay si Jacob? Niyong icalabing pitong taon nang Ang pagcapagtahan niya sa Egipto. matay IIi JaT. Ilan ang naguing taon ni Jacob, bago cob. namatay? S. Isang daan apat napu at pih). T. Ano ang ipinagbilin ni Jacob bago namatay? ,So IpaquibiIang dao sa mga anac, niya ang dalauang anac ni Josef, at caya inutos na ang balang isa sa dalauang yaon ay quilalaning puno nang isang barangay, 'at magcaroon nang canicaniyang bahagui sa lupang Canaan. T. Ano ang nangyari, niyong ilapit ni Josef cay Jacob si Manases, at si Efrain, nang sila ay mabiguian nang bendicion? S. Palibhasa-ay nalagay si Manases sa dacong canan, at si Efrain sa dacong caliua, ay nag-anyong humaluquipquip si Jacob, at ipinatong sa ulo ni Efrain ang cll.nang camay, at sa. ulo ni Manases ang calina. Inisip ni Josef na ang gauang yaon ay camalian da-

80-

hilan sa calabuan nang rnata, at inilipat pagdaca ang can:mg cnmay n;,ng caniy:mg arna sa ulo ni l\:anases, at nafigusap nang ganito: Ganoon ang dapat arrw co, sapagcat ito ang paiiganay. Natatalastas co ang uica ni Jacob; datapoua bunso man si Efrain, ay siya ang lalalo at macahihiguit na parang panganay.

Natuloy baga at nangyari ang hula nang bendici6n ni Jacob? S. 00, sapagcat lalong rnagaling at rnalaqui ang naguing bahagui nang baranggay ni Efrain sa lupang Canaan: at rnga tao narnan nang baranggay niya si Josue, na humalili cay Moises sa ganap na capangyarihan .at parnarnahala sa bayan nang Dios: si Debora, na naguing mataas na Hucorn: si Jeroboan, na unaunang naghari sa Israel at rnga iba pang rnalalaquing tao. T. Ano pa ang hinulaan ni Jacob, niyong rnarnarnatay na? S. Na ang ba1"anggay ni Juda ang igagalang at susundin nang mga iba, hang gang sa d1trrwting ang Mesias. .

Gaano ang laon ni Josef sa cataastaasang catungcuI an at capangyarihan sa boong Egipto? S. Ualong pung taon. Ang pagcaT. Ilan ang taon ni Josef, niyong rnamatay ni matay? Josef. S. Isang daan at sarnpu. T. Nabaon baga sa Egipto, si Jacob at si Josef? S. Hindi sila nabaon sa Egipto, sapagcat ipinagbiling dalhin ang rnga bangcay nila sa lupang Canaan. T. Ano ang nangyari pagcarnatay ni Josef sa Egipto? S. Naingguit ang rnga taga Eigipto sa natipong cayarnanan nang rnga Hebreos dahilan sa rnalaquing casipagan, at pag-aarnpon ni Faraon at pagcacalifiga ni Josef: cay a inacalang lupiguin ang mga naturang Hebreos, at sarnsarnin ang cayarnanan nilang lahat. T. Cailan natuloy ang pagpapahirap nang rnga Egipcios sa rnga Hebreos? S. Niyong sila ay nagcaroon nang bagong Hari, na T.

81-

Faraon din ang figalan, at hindi naquiJala si Josef. Agad nilang binulufigan ang Haring yaon, at pinagsabihan na ang mga Hebreos ay hamac na alip,i n lamang na nacatipon nang maraming cayamanan dahilan sa pagnanacao at panghaharang; caya, ang uica nila ay dapat samsamin at bauiin ang mga cayamanang yaon, at galing sa masamang paghahanap. T. Pinaquinggan baga nang bagong Faraon ang mga taga Egipto? S. Minagaling na totoo ang isinulsol sa caniya, at inisip na madali cung ana ang mabuting gauin, nang maipahamac ang mga Hebreos. T. Ano ang lalong minagaling ni Faraon, nang malipol ang mga Hebreos sa Egipto? S. Inutos na pahirapan ang mga He- Ang pagpar breos, at ipayaring pilit sa canila ang pahirap ni lalong mabibigat na gaua, cahit hindi Faraon so. nila macayanan: at lumabis namang to- manga Hetoo ang calupitan nang mga Egipcios, breos. na humarap sa mga pagaua nang Hari, sapagcat gaano mal'! ang calicsihan at casipagang ipaquita nang mga Hebreos, ay inaari silang tamad, hinahampas at parating sinasactan. Datapua napagmasdan ni Faraon na parang ualang anuman ang madlang hirap, na dinadalita nang mga Hebreos, at lalu figa silang lumalacas at dumadami, caya minagaling ang lipulin silang lahat. T. Ano pa ang isang bagay na inisip ni Faraon, nang mali pol ang mga Hebreos? S. Inutos sa mga hilot na cung sila ay dumadalo sa pafigafiganac nang mga babaing Hebreas, inisin at patain ang balang lalaquing ipafiganac, at ifigatan lamang ang mga sang go I na babai. T. Sinunod baga nang mga hilot ang utos nang Haring malupit sa Egipto? S. Ualang sumunod, at nagalit silang lahat. T. Naalaman baga ni Faraon na hindi sinusunod nang mga hilot ang utos niya? S. Madaling namalayan, at pinagsabihan ang cani6

yang mga tictic: at caya marami ang taong malulupit, na inutusang panhiquin nila at salicsiquing magaling ang bahay nang mga Hebreos, at sunggaban at itapon sa ilog, na pinafigafiganlang Nilo, ang balang sanggol 6 batang lalaquing maquita nila. T. Sino ang cahalimbaua nang mga Hebreos, na inalipin nang malupit na si Faraon? S. Ang mga caauaauang napaaalipin cay Satanas dahilan sa casalanan. T. Sino ang nacaligtas sa mga Hebreos, na inalipin nang mga Egipcios? S. Inibig nang Dios na iligtas sila nang isang taong pinili sa baranggay ni Lebi, na si Moises ang figalan. T. Cailan ipinafiganac si Moises? Taong 2433. S. Niyong lalong sinasaquit ang pagsuAng paiiga路 nod sa utos ni Faraon na itapon sa Nilo figanac cay ang mga sanggol na lalaqui nang mga Moises. Hebreos. T. Baquit hindi napahamac si Moisell, na para nang mga capua niyang sanggol, na natapon sa ilog alinsunod sa utos nang Haring Faraon? S. Inibig nang Dios na maifigatan muna sa bahay si Moises, at uala namang nacaquita sa caniya. Pagcaraan nang tatlong buan, ay cumuha nang maraming uay ang ina niyang si Jocabed, at gumaua nang isang tampiping munti na parang tutulugan, at sininsinan ang. pagsucsuc nang uay, at nilahiran pa nang sahing at lafigis, nang huag pasuquin nang tubig. Pagcayari nang tampipi, isinilid doon si Moises, at pinabayaang lumutanglutang sa Nilo, sa ibabao nang ilang cauayan at mga damong nagcalat sa tubig. Nagcataon namang lumabas sa Palacio ang Princesa Termutis, anac nang Haring Faraon, at nacaisip maglacad sa tabi nang Nilo. Pagcaquita nang tampiping lumulutang, ay hindi napiguil ang caibigang maalaman cung ano ang na sa loob, caya ipinacuhang madali, at agad binucsan, at naquita na figa niya ang magandang sanggol na lalaqui, na isinilid

'83 -

doon, Talastas nang Princesa na yaon ay cab abayan nang mga culang palad, na ipinapapatay nang caniyang ama; datapua inibig nang Dios na siya ay maaua at mahabag, caya inacalang alilaing parang anac ang batang iyon, at agad nagpahanap nang s1si ua, T, Sino ang humanap nang nagpasuso cay Moises? S, Isang batang babai na capatid din ni Moises, na pinagbilinan nang caniyang ina na huag munang !umayo sa ilog, nang mapagmasdan cung ana ang mararating nang tampiping lumulutang. Pagcaringig nang batang babai na ang Princesa ay nagpapahanap nang magpapasuso cay Moises, ay agad lumapit at sinabi na siya ay mayroong naquiquilalang mabuting sisiua, at paroronan dao niya at susunduin. Natua at pumayag ang Princes a, at dumat ing namang hindi nalaon ang tunay na ina ni Moises, na hindi napaquilala, at caya sa caniya inihabilin ang pagpapasuso at pag-aalila sa sanggol, na napulot at quinupcop. , T, Ano ang cahulugan nang figalang Moises ? S. Taong nailigtas SOA tubig . . T, Sino ang calarauan ni Moises, na hindi napahamac sa Nilo ayon sa utos ni Faraon? S. Ang ating Pafiginoong Jesucristo, na iniligtas at itinago nang Poon San Josef, at caya hindi naramay sa mga caauaauang sanggol, na pinapugutan nang tampalasang Haring Herodes. T . Ano ang pinag-aralan ni Moises sa Egipto? S. Sapagcat siya ay inaring anac at quinupcop nang Princesa Termutis sa Egfpto, ay ualang itinuro sa caniya cundi ang mga ugali at carunufigan nang mga Egipcios. T. Tumahan baga si Moises hanggang buhay sa caharian ni Faraon? S. Umalis na madali, pagcaraan nang panahon nang caniyang pag-aaral, at hindi na nilifigon ang magandang palad na dapat sanang asahan, alang-alang sa siya ay quinupcop na parang anac nang isang bun-

84 -

ying Princesa; nang mahiualay lamang sa mga Idolatras at caauay nang bayan nang Dios. T. Saan naparoon si Moises, pag-alis sa Egipto? S. Sa lupang Madian, at doon naguing asaua niya si Se/ora na anac ni J etro: at uala siyang hinarap sa loob nang apat na PUl'lg taon, cundi 路a ng mga hayop nang caniyang bienan, na pinaalagaan sa caniya.

85 -

Ang Dios na. napaquita -cay Moises sa isang halamang nagliliyab. Ano ang nangyari pagcaraan nang apat na pung taon nang -pag-aalaga ni Moises nang mga hayop nang caniyang bienan? S. Isang arao na binabantayan niya ang Ang himamga hayop doon sa paa nang isang bun- la.ng naquita doc, na ang figalan ay Oreb, ay napa- ni Moises Ra quita sa caniya ang Pafiginoong Dios, isang balana parang isang lagablab 6 nifigas na man na ang lubhang. maningning, na bumueal sa figalan ay guitna nang isang halamang matinie, Zarza. na pinafigafiganlang Zarza: at naquita naman -na hindi naaano ang mga dahon at safiga nang halaman dahilan sa nifigas na yaon. Lumapit si Moises sa ha-l aman, nang mapagmasdang magaling ang ganoong himala, at pagdaca ay nacarifigig nang ganitong pangungusap: Moises, Moises, huminto ca at icao ay mag-alis nang sandalias, at lubhang cagalang-galang ang niyayapacan mong lupa. Aco ang Dios ni Abrahan, ni Isaac at ni Jacob, at sa malaquing aua co sa mga cababayan

86-

mo dahilan sa madlang hirap na dinadala nil a sa Egipto, icao ay aquing pinili, nang iligtas mo sila sa pagcaalipin, at ihatid sa lupang Canaan, na ipinaiigacu co sa canilang rnga ama. Puma?"oon cang madali sa caharian ni Famon, at pagsabihan siya sa ngalan co na pahintulutang urnalis sa Egipto ang tanang mga Hebreos, sapagcat ibig co na silang lahat ay magsaya, at .aco ay sambahin, purihin at hainan sa isang parang, na lalacaring tatlong arao mula sa Egipto. T. Ano ang sinabi ni Moises, niyong siya ay sinusugo

S. â&#x20AC;˘

nang Dios sa Haring Faraon sa Egipto? N a siya ay taong ualang cabuluhan: at i sino baga aco, aniya, at paano ang pagha?"ap co cay Faraon? Hindi aco paquiquinggan nang Haring yaon, at hindi naman maniniuala ang bayan rno na aeo ang maeapagliligtas sa canila.

Ano ang itinutol nang Dios cay Moises, na nafigifigiming humarap sa Haring Faraol1 sa Egipto? S. Pinagsabihang huag "matacot at mag-alaala nang anuman at siya ay cacasihan at tutulufigan: at sueat na, ang uica nang Dios, ang tai'igan mong tung cod 'ngayon, nang magaua mo ang anumang cababalaghan. At uala eang dapat easamahin cundi si Aaron, na capati.d mong matand(1. sa iyo, at siya nga lamang ang ibig co na maeasama mo.

Ano ang nlJ,ngyari cay Moises, niyong sinabi nang Dios na siya ay tutulufigan? S. Tumapang na at lumacas ang loob niya, at pagdaca ay napaalam sa caniyang bienan, at agad lumacad, nang maganap ang utos nang Dios. T. Sino ang sumalubong cay Moises, niyong siya ay pumaroon sa Egipto? S. Ang capatid niyang si Aaron, na hindi na naquita minsan man lamang, mula niyong siya ay umalis sa Egipto: at nacaisip figang sumalubong, sapagcat ipinahayag sa caniya nang Dios ang pagdating ni Moises. T. Nalaon baga bago guinanap ni Moises, at ni Aaron ang utos nang Dios?

- 87S. Agad silang naparoon sa Palacio, at Ang tlUlg路 dala figa ni lVIoises ang mahal na tungkod ni Moi路 cod, na pinagcalooban nang Dios nang 8as. malaquing capangyarihan: at pinagsabihan nila si Faraon na pahintulutang umalis sa Egipto ang mga Hebreos, nang masunod ang calooban at utos nang Dios. T. Anuano ang dinahilan ni lVIoises at ni Aaron, nang maniuala si Faraon na cailaiigan totoo ang pagparoon sa parang nang mga Hebreos, at doon dapat gauin ang canilang Fiesta? S. Si11abi nila na ugali nang maraming bayan niyong panahong yaon ang magsaya sa mga bundoc at parang: at ipinahayag naman na cailai'igan sa mga Hebreos ang magpatay at maghain sa Dios nang maraming vaca at tupa, at ibang mga hayop, na inaaring dioses at sinasamba sa Egipto, at caya ' sapilitan ang lumayo, sapagcat susucal ang loob ' nang mga Egipcios, cung maquita ang pagpatay sa mga hayop na yaon, at guguluhin nila at sisirain ang casayahan nang mga Hebreos. T. Ipinagcaloob baga ni Faraon ang hinihiling ni lVIoises, at ni Aaron? S. Hiniya silang dalaua, at ang uica ay lalang dao lamang ang ganoong pagsasaya sa lubhang malayo, nang macatanan sa Egipto ang mga Hebreos, at huag nang masacupan nang caniyang capangyarihan. At cung totoo man, aniya, ang mga sinabi ninyo, sa aquin, ay hindi aco macasusunod sa calooban at utos nang inyong Dios, at hindi co siya quiniquilala; caya sayang lamang ang pagod ninyo, pumanao na cayong 'Ynadali, at hindi co 1naipahihintulot ang pag-alis nang mga Hebreos. T. Iquinasira baga nang loob ni lVIoises, at ni Aaron ang mga pafigufigusap nang palalong Haring Faraon sa Egipto? S. Naparoon sila uli sa palacio pagcaraan nang ilang arao, at ipinamanhic na naman sa Haring Faraon na pahintulutang umalis ang mga Hebreos: at nang maniuala ang Hari na sila ay totoong sinugo nang

- 88Dios, ay inibig ni Moises na maguing ahas ang Ganiyang tungcod, at naguing ahas figa naman. T. Ano ang isinaloob ni Faraon, pagcaquita nang paguiguing ahas nang tungcod ni Moises? S. Carunufigan dao nang mga mangagaUaY ang gauang yaon, at marami naman ang nacagagaua nang ganoon sa caniyang caharian, caya ipinatauag na madali ang marunong sa Egipto, at ang balang isa ay tumanggap nang isang tungcod, at naguing ahas namang lahat. Datapua inibig nang DiGS na ubusin at lamunin nang ahas ni Moises ang mga ahas na yaon, nang maquilala ni Faraon at nang sinoroan na ualang cabuluhan ang demonio, at pinahihintulutan figa lamang siya nang Dios maminsanminsan, caya nacapagpaquita nang mga lalang at gauang cababalaghan, na hindi naman niya iquinararafigal: sapagcat lalong nahahalata ang caniyang cahinaan at casinufigalifigan, at natatanyag ang lubos na capangyarihan nang Dios. T. Ano ang nasapit nang ahas ni Moises, na nagtagumpay? S. Inibig ni Moises na maguing tungcod na para nang dati, at naguing tungc'od naman. T. Quinilala na baga ni Faraon ang capangyarihan nang Dios, at ipinagcaloob ang hinihiling ni Moises, dahilan sa mga naquitang himala? S. Lalong tumigas ang loob niya at naisipang lumaban sa Dios. T. Ano ang guinaua nang Dios, nang sumucu ang Haring Faraon? S. Inutusan si Moises na iparusa sa boong Egipto ang balang pahirap, na ibiguin niya. T. Anuano ang mga hirap na ipinarusa ni Moises sa Egipto? Ang ruga S. 1. Naguing dugo ang tubig nang hampas 6 mga i10g at batis, at caya ualang maplagas nang路 inom ang mga Egipcios, at sila ay lubEgipto. hang nahirapan dahilan sa uhao. 2. Dumami at nagcalat ang palaca sa boong caharian, sa mga bahay at sa Palacio, at

89-

nilulucsuhan nang mga hayop na yaon ang pinggang quinacanan, at ang hinihigan ni Faraon. 3. Cumapal namang totoo ang lamoc, at hindi matiis nang sinuman ang saquit na dinadamdam cung masiguid nang mga hayop na yaon. 4. Lubha nam-ang dumami ang lafigaw, na masasama pa sa lamoc. 5. Nagcasaquit at dinaanan nang salot ang mga vaca at tupa, at ibang hayop na pinaquiquinabaligan, at lubhang marami ang namatay. 6. Nahirapan ang mga lalaqui dahilan sa masasamang sugat, na nacal:)ubuloc nang canilang catau an '; at cahabaghabag' ang nasapit nang balang masugatan nang ganoon, sapagcat parating quiniquilabutan, at hindi matiis ng sariljng catauan. 7. Narisa ang dilang tanim at mga halaman, dahilan sa hindi ugaling pag ulan nang mumunting bato. 8. Inubos na quinain nang balang ang mga hindi naano dahilan sa ulan nang mumunting bato. 9. Nilaganap nang catacot-tacot na dilim .ang boong cahlixian, at hindi magquitaquita ang mga tao, gaano man ang pagcacalapit. T. Dinamdam baga nang mga Hebreos ang mga hampas na ipinarusa ni Moises sa caharian nang Egipto, yayang sila ay naroon? S. Hindi sila nahirapan at naligalig munti man cundi ang mga Egipcios lamang. T. Paano ang paggaua ni Moises nang anumang himala? S. Ualang guinamit cundi ang caniyang tungcod. T. Lumambot baga ang loob ni Faraon dahilan sa mga himalang guinaua .ni Moises? S. Hindi nabalisa, at ibinibintang na lahat sa mga manggagauay. T. Ano ang naguing parusa nang matigas na paglaban ni Faraon sa calooban nang Dios? S. Nagsugo ang Dios nang isang Angel, at ipinapatay sa loob nang isang gabi lamang ang anac na pafiganay ni Faraon, at ang pafiganay na lahat nang

90-

mga Egipcios, at ang panganay namang lahat nang mga hayop nila. T. Nacaligtas baga ang mga Hebreos, niyong patain nang Angel ang tanang panganay sa Egipto? S. 00, at sinunod nila ang ipinagbilin nang Dios. T. Ano ang ipinagaua nang Dios sa mga Hebreos, nang huag patain nang_Angel ang mga panganay nila? T ..6ng 2513, S. Pinapagpatay nang isang tupang maAng Corde路 puti ang balang sangbahayan, at inutos ro Pascual. na lahiran nang dugo nang tupang yaon ang capicanilang mga pinto sa daan , nang maquita nang Angel ang ganoimg tanda, at huag nang pasuquin ang mga bahay nila. T. Anuano ang inutos nang Dios na dapat gauirr nang mga Hebreos, sa pagcain nang tupa na ang figalan ay Conlem Pascual? S. Pinagsabihan sila ni Moises sa ngalan nang Dios: na huag alisan nang ulo, at laman sa tiyan, at huag babalian nang anumang buto ang tupang yaon, cundi iihao lamang buu: at cung cacain na sa hapon, ay gamitin nila ang gayac lalacad, tumangan ang balang isa nang isang tungcod, cumain silang lahat at magsalosalo nang patayo, at huag gagamit nang ibang tina))ay, cundi ang tinuturang Pan cizim'o. T. Ano ang tinapay 0 Pan azimo? S. Ang ualang halung anuman, cundi trigo lamang na guiniling, at nilamas nang tubig. T. Ano ang inifigalan sa pagcain nang Cordero Pascual? S. Pinanganlang Pascua 6 T1'cinsito, sapagcat quinagabihan nang arao nang pagcaing yaon, ay dinaa-nan at nilibot nang Angel ang boong Egipto, at pinatay ang mga panganay na lahat: at niyon din naman natapus ang pagcaalipin nang mga Hebreos sa caharian ni Faraon, at minulan ang paglacad ,nila at pagparoon sa lupang Canaan 0 Tierra de Promision. T. Sino ang cahalimbaua nang tupa 0 Cordero Pascual?

91-

Ang ating Panginoong Jesucristo, sapagcat siya ang Cordero nang Dios, na macaliligtas sa atin sa catunayang ualang hanggan, alang-alang sa dugo niyang mahal, na nabuhos, at sa pagcamatay niya sa Cruz doon sa Calvario: at siya naman ang nacabubusog at nacal'iligaya sa mga calulua, cung tinatanggap natin siya nang tapat sa Santa Comllnian, yayang sllmasampalataya tayong matibay na apg mahal na Hostia sa altar, ay siyang tllnay na catall an at dugo, at pagca Dios niya. T. Ano ang hiniling nang Dios sa mga Hebreos, at iniligtas sa camatayan ang mga panganay nila? S. Hiniling na ialay sa caniya, at tubusin nang humiguit cumulang sa tatlong pung saicapat ang balang panganay na lalaqui, at hllmiguit cumulang sa labing ualo ang balang pafiganay na babayi: ipinagbiling pugutan at ihain sa caniya ang tanang pafiganay nang mga hayop at inlltos na taon-taon sa ganoon ding bllan at arao, ay gauin nila ang ganoong pagpatay at pagcain nang isang tupang maputi. T. Iquinatacot baga ni Faraon ang pagpatay nang Angel sa mga panganay nang boong Egipto? S. 00, at ipinamanhic niya tuloy sa mga Hebreos na sunding madali ang utos at calooban nang canilang Dios, at umalis na sila pagdaca, nang mlJ,quita na niya ang cahahangganan nang mga hirap, na dinadalita nang caniyang mga cababayan. At madali namang umalis ang mga Hebreos, yayang silang lahat ay gayac na sa paglacad, at hindi lamang ang mga sarili nilang cayamajJan at hayop ang dinala, cundi ang marami naman- at sarisaring hias na guinto at pilac, na hiniram nila sa mga Egipcios, at inari nang sarili sapagcat inutos nang Dios _na nacapangyayari sa lahat, na huag na nilang isauli ang mga hias na yaon, ay siyang maguing cabayaran nang madlang hirap, na dinalita nila sa Egiptp. T. Gaano ang bilang nang mga Hebreos, niyong- sila ay umalis sa Egipto?

92-

Anim na daang libo ang lalaquing malalacas, na mailalaban sa pagbabaca, hindi na cabilang ang mga bata, at matanda at ang mga babai; at ang lahat nang yaon ay mga inanac nang labing dalauang anac ni Jacob sa loob nang dalauang daang taon lamang. T. Ano ang cahalimbaua nang catacatacang pagdami nang mga Hebreos sa loob nang dalauang daang taon !amang, at gaano man ang hirap, na ipinatiis sa canila sa Egipto? S. Ang lalong cahangahangang pagdami nang mga cristianos, na nayaring lubhang mad ali dahilan sa pangangara! nang labing dalauang Apostoles, na sinagana nang ating Panginoon J esucristo nang carunungan at capangyarihan, at iba pang mga sadyang biyaya: at caya nalubos ang pagtatagumpay niJa gaano man ang hirap at mga pasaquit, na dinalita hanggan sa camatayan. At hindi naman macapapahamac cailan man sa Santa Iglesia ang mga paraya at calupitan nang mga Judios at IdoJatras, at nang masasamang Cristianos na tumalicod sa pananampalataya sa Dios.

CATAPUSAN NANG UNANG CAPITULO.

ANG NALALAMAN SA ICALAUANG CAPITULO.

Pinagsisihan ni F AMON ang pagpayag sa mga H ebreos na sila ay umalis sa Egipto, at pagdaca ay tinip on ang caniyang mga soldados, at nacaisip humabol, at do on inabutan ang mga H ebreos sa isang tabing dagat, na ang ngalan ay Mar Rojo. Inibig nang Dios na mahaui sa magcabila ang tubig nang dagat, nang macatauid na malualhati ang mga Hebreos, at ualang nama,la,yan si FARAON, at a,ng mga, Egipcios, cundi niyong aahon na lamang ang mga hinahabol nila: at nalunod silang lahat, na nanga/ws dumaan sa tuyong nilacarun nang mga Hebreos. Marami at sarisa?'i ang cababalagha,ng guinaua nang Dios, a,t ang mga, biyayang ipinagcaloob sa mga Heb1'eos, niyong sila ay naglalacad sa parang, at ualang hiniling na iganti, cundi .ang pagtalima at pagsunod sa mga utos, na ipinahayag sa canila sa bundoc nang Sinai. Ipil1ALngacong madali ang pagsunod; datapua hindi miminsang naisipan nilang lahat ang paglaban cay MOISES, caya pinadalhan sila nang Dios nang sarisaring hampas, at lubhang marami ang namatay at hindi nacapasoc sa lupang Tierra de Promision. At si MOISES naman ay hindi nacapasoc, sapagcat nagculang ang lubos na, pag-asa my a sa mga pangaco at malaquing aua nang Dios. N aquilala nang tao niyong panahon ni MOISES ang banal na si JOB, na pinahirapan at pinaguinhaua nang Dios. Nabantog ang bunying si JOSUE, na humalili cay MOISES, sapagcat niyong panahon ni11a ay nahaui naman sa magcabila ang tubig nang isang ilog, na ang ngalan ay JORDAN, nang macatauid ang mga H ebreos: guinunao niya ang bayang Jerico alinsunod sa sumpa nang Dios, at tinalo at pinatacbo ang limang Haring nagtulong, na ualang nagawa sa cafl,iya. lpinamahagui sa mga baranggay ang It/,pang Canaan, at

94 -

biniguian, nang dal(~uang b(Lhag'ui ang la.hi ni JOSEF, sapageat ang dalauemg anae nito na si EFRAIN, at si MANASES, ay ina1'ing mge~ puna nang dalaucmg bar ,'anggay .. at hindi binahaguinan nang anuman ang barang gay ni LEVI, sapagea,t inibig nang Dios na ang barang gay na ito ay huag maligalig sa paghanap nang ieabubuhay, lpinagbilin sa mga Hebreos, niyong siya ay nwmamatay na, na sila ay nwnatili sa paglilingeod sa Dios, at huag maquialam set mga Ccmaneos. Pagcamatay ni JOSUE, pinagtulungan nang mga ibang burangguy ang baranggay ni BENJAMIN, dahilan sc~ isang gauang mahalay, at ang nasapit ay ualang nacaligtas na hindi n(J,1Jatay sa naturang bamnggay cundi anim na daang lalaq1~i lamang, na quinaauaan at pinatmtad. Nalinwt nang bayan ang n~ga amI at hatol ni JOSUE, at nagcasala nang daquila dahilan sa pagsambu seL mga ldolos, caya pinudalhan nang Dios nang SCL?'isaring hampas> at nuguing ulipin nang mga Haring nu~lulupit. DCLtapua quinilalcL at pinagsisihan nang mga H ebreos ang ganoong catacsiZun, at naaua naman ang Dios, ut biniguian nang catcLpangan ang mga Hucom, na magliligtas sa canila. Si OTENIEL ang mataas na Hucon~ ncmg n~ga Heb1'eos, niyong sila ay macaligtas su calupitan nang Hari sa Mesopotamia, na si CuSAN ang ngalan. Si DEBORA ang tumalo sa H ari nang mga Filisteos, na si JABIN : pinutacbo ni GEDEON ang mga Madianitas: tinalo at pinasuco ni JEPTE ang mga Ammonitas: at emg malacas na si SAMSON ang pinangilagan, at nacamatay nang maraming Filisteos. Naualan nang cabuluhan ang malaquing capangyarihan ni HELl, sapagcat hindi pinarusahan nang tapat ang daZauang anac niyang nagpapasunod nang masama sa boong bayan. Si SAMUEL ang H1!Com, na huling quinilala nang mga Hebreos. SAUL ang ngulan nang unang Hari nang mga Heb1'eos, at quinasihan nga siya at tinulungan nang D ios, at ualang nacalaban sa caniya, niyong siya ay mabait, at masun1~rin sa Profeta SAMUEL. lpinaquilala nang Principe JONATAS ang catapangan nang caniyang loob;

•

95-

at munti nang mamatay, dahilem sa hindi namalayan ang utos at surnpa nang ama niyang si SAUL, at nacar gaua nang laban sa utos na yaon. Nagcasala at nauala·n nang g'f'acia ang HaTing SAUL, at si DAVID neb ang pinili nang Dios, at inibig na maguing Hari: at ipinar quilala naman ni DAVID na siya ay dapat lumucloc sa Trono, se£pagcat tine£lo at pinatc£y ang G'i gante Goliat, na quinatatac~£tan nang tanang mg(4 H ebreos. Naingguit si SAUL, at hindi mirninsang pine£gbantaang patain ang bunying si DAVID, na ualang guinaua at iguinanti sa caniya, c1mdi ang magpc£quitc£ nang magandang loob . Nc£gc£lit si DAVID sa isang taong lubhc£ng mayamc£n c£t masaquirn, nc£ si NABAL ang ngc£lan, sapc£gcc£t siye£ ay pinanganlang lilo, at c£yao pe£canin: at papatain sana ang tewng yaon, cung hindi namag~£i tan ang mabebit na si ABIGAIL. Nc£'[)c£hc£mac sa pc£quiquipc£gbaca, c£t nagpatiuacc£l tuloy ang Haring SAUL sa bundoc nang Golbue: nalumbay si DAVID, pagcaalam nang ganoong be£gay, at siyc£ ang q1£inilalang He£Ti nang mga bar'anggay ni JUDA at ni BENJAMIN lamang, sapagcat ang _quinilala ng mga iba ay isang emac ni' SAUL, na si ISBOSET ang ngalan. Pagcaraem nang pitong taon, pinatay si ISBOSET nang dalauang BENJAMITAS, at sumuco na cay DAVID ang tanang mga baTanggay. Tinalo (ht nacuha ni DAVID ang matibay na cuta nang mga Jebuseos, na' naroon sa bundoc nang Sion, at ipinalipat sa Jerusalem ang Area del Testamento. Tiningnan na parang ame£, at pinatira sa Palacio ang isang apong mahirap ni SAUL, ang ngalan ay MIFIBOSET, at hindi na inalaala a?~g mga masamang guinaua sa caniya. N agcasalc£ nang dc£quilc£, sc£pc£gcat guinal£an nang mahalay ang isang babaing may asaua, at ipinapatay pa ang caauaauang lalaq1£i; datapua quinilala at pinagsisihan ang casalanan, at tumalaga sa mga parusang ipinadala nang Dios. Pinagbantaan siyang 11,£piguin at patain nang anac niyang si ABSALON, at inibig nang Dios na siya ay matacot at umalis sa J erusalem: at niyong lumalacad na, ay sinalubong naman nang isang masamang vasalio, na si SEMEl ang nga-

96-

lrm, at sina.gana nang tungayao, at hinag1tisan nang bato. Tiniis ni DAVID ang ganoong mga hi1'ap at camurahang nasapit, at na.hapis na totoo, niyong mabalitacm ang pagcamatay ni ABSALON sa casalanan. Nagcctsala uli dahilan sa capalaluan, at pinadalhan naman nang Dios nang salot ang boong caha1"ian niya, nagsisi at nagcamit ng patauad, namatay sa cabanalan, at ipinwrnana ang corona sa anac niyang si SALOMON. Biniguian nang Dios nang malaquing carunungan ang Haring SALOMON sapagcat hiniling niya at lubhang minamahal ang ganoong biyaya, nang siya ay matutong mag bait. Hindi nalimutan ni SALOMON ang paggalang sa magulang, bagaman siya ay Hari na, caya madaling nagtindig, at sinalubong ang caniyang 'ina, pageaalam na siya ay hinahanap, at agad pinalucloc SCL daeong canan nang Trono. Jpinahayag ang malaquing carunungan niya, niyong inutos na biaquin sa guitna ang isang sanggol na lalaqui, na pinagtatrilunan nang dalauang babai, nang mausisa cung sino ang tunay na ina. Quinilala ang pagea ualang cabuluhan . nang mga pw"i at cayamanan dito sa lupa, at ipinagctua at pinamutihan nang dilang cariquitan ang mahal na Templo nang Jerusalem. Nasira ang loob niyong icalimang pong tam nang caniyang buhay, at sumamba tuloy sa mga Jdolos dahilan sa pag-ibig sa htbhang maraming babai, namatay sa icaanim na puo, at hanggan ngayon Cty nalilihim ang nasapit niya sa isang buhay.

ICALAUANG CAPITULO â&#x20AC;˘

MULA SA PAG-ALIS NANG MGA HEBREOS SA EGIPTO, HANG GANG SA SILA'Y NAGUING DALAUANG CAHARIAN. ISRAEL ANG NGALAN NANG ISA, AT ANG ISA NAMAN AY JUDA.

Ano ang nangyari sa mga Hebreos sa canilang paglalacad, niyong sila ay umalis sa Egipto? S. Nahalata nila na hindi nag-iba munti man ang pagtifigin at pag-aampon sa Ang alapaap canila nang Pafiginoong Dios Pagcaalis na catacaÂˇ nila sa Egipto, ay mayroon silang na- taco.. quitang i~angf malaquing alapaap, na nacatayo, at siyang nacalililim sa canila maghapon, hanggang mainft ang Arao, at cung gabi naman at madilim na, ay naguiguing parang ilao, at nacaliliuanag sa daang nilalacaran nila. Cung cailafigan ang sila ay huminto, umuurong ang alapaap, at napaguiguitna sa canila, at cung dapat silang lumacad, ay gumagalao at nagpapauna. lyon ang tulong at aua sa canila, nang Pafiginoong Dios, at dumating silang malualhati sa tabi nang dagat rra pinafigafiganlang Mar Rojo. T. Ano ang nangyari sa mga Hebreos, pagdating nila sa tabing dagat nang Mar Rojo? S. Bigla nilang naquita na ~ila ay nababacod nang taga Egipto, sapagcat pinagsisihan ni Faraon ang pagpapaalis sa canila, caya tinipon at isinama ang tanang matatapang sa caniyang caharian, nang mahabol ang mga Hebreos, at talagang pababaliquin niya sa Egipto. Natacot ang mga Hebreos, at ualang matacbuhan, sapagcat dagat ang hinaharap nila, caya inisip na mapapahamac silang lahat. T. Ano ang himaiang nangyari, at hindi nahuli nang mga Egipcios ang mga Hebreos, na hinabol at inabutan? f. . 7

98-

So. Ang alapaap na casama nila, ay lumagay sa canilang licuran, at hinalafigan Rojo. si Faraon at ang tanang Egipcios, at bagaman totoong maliuanag ang alapaap sa tifigin nila, ang mga Egipcios ay ualang naquiquita, at sila ay lubhang nadidiliman. Sa lagay na yaon, inihampas ni Moises sa dagat ang caniyang tungcod, sapagcat siyang utos nang Dios, at alipala ay nahaui ang tubig, at nagcaroon nang isang daang maluang, at ang tubig sa magcabila, ay parang mga cutang bubog. Lumacad na ang mga Hebreos, at tinauid nila ang dagat sa naquiquitang daang tuyo, at hanggang hindi sila nalayong totoo, ay ualang namalayang an'uman ang mga Egipcios.

Ang pagtauid sa Mar

99-

Ang pacalunod ni Faraon at nang boong ejercito niya sa dagat na tinauid nang mga Hebreos. T.

Ano ang ' guinaua ni Faraon, pagcaquita, niya na uala na ang mga Hebreos, na hinabol at inabutan sa tabing dagat? S. Lumacad naman siya, at ang tanang Ang pagca. Egipcios na casama niya, at pinafigaha- lunod nang san nilang tinauid ang dagat, doon sa boong ejercatihang dinaanan nang mga Hebreos; c.ito ni Fadatapua nagsabay ang pag-ahon ,Sa ca- raon. bila nang mga Hebreos, at ang pagdating sa laot nang mga Egipcios at niyong naroon na sila, ay nagcuculog at naglilintic nang catacot-tacot, caya nasindac sila at nabalisa, at nafigusap nang ganito: UmU1'ong tayo, at paba... yaan na natin ang bayang Israel, sapagcat a'fl-Y Dios ay cumacampi sa canila, at masama any masasapit natin. Niyong sila ay nagtatacbuhan na, at talagang babalic sa Egipto, inihampas uli ni Moises sa dagat ang caniyang tungcod, nang masauli sa dating lagay ang tubig, at ganoon naman ang nangyari, at agad nauala ang dinaanan nilang tuyo. Na-

100-

lunod si Faraon, at ang tanang Egipcios na mga caual niya, at ualang isang natira, na macapagdala nang balita sa Egipto. T. Ano pa ang nangyaring nagpahalata nang aua nang Dios sa mga Hebreos, na tumauid sa dagat na natuyo? S. Lumutanglutang ang mga bangcay, at ang tanang casangcapan at cayamanang dala nang mga Egipcios, at itinapong lahat nang alon, doon sa quinalalaguian nang mga Rebreos, nang macuha nila ang magagamit, at dapat paquinabafigan. T. Ano ang guinaua ni Moises, niyong matauid na ang M(Lr Rojo? S. Natua at napasalamat sa Dios, at niyari niya ang C(Lntemus Domino, na inaauit iigayon sa Santa Iglesia, at pinafigafiganlang Cantico ni Moises. T. Ano pa ang nangyari sa mga Hebreos, niyong matauid na nila ang dagat? S. Naglacad sila sa malalaquing caparaiigan, at calooban iiga nang Dios na maguing apat na pung taon ang paglalacad nila, bago sila macasapit sa lupang Canaan, na ipinafigaco sa canila. T . Ano ang tauag nang mga Hebreos sa lupang Canaan? S. Tierra de Promision, 0 lupang pafigaco. T. Cung sa loob nang ilang buan lamang ay macararating si Jacob sa Egipto, mula sa lupang yaon, i.baquit inibig nang Dios na maguing apat na pung taon ang paglalacad nang mga Hebreos? S. Nang maticman ang canilang pagtitiis, at pagsunod sa caniya. T. Ano ang cahalimbaua nang calaunan nang mga Hebreos sa parang? S. Ang pafigiiigibang bayan ' nang mga cristianos dito ito, bago macadating sa Lafigit. s.a buhay T. Naparati baga ang pag-alinsunod nang mga Hebreos sa calooban nang Dios, at ang pagdadalita nang madlang hirap sa paglalacad nila sa parang? S. Hindi naparati, at madalas figa ang pagsuay nila sa mga utos nang Dios, na ipinahahayang sa canila

101-

路 ni Moises, at hindi na nila pinahalagahan ang mga himalang' guinagaua nang Paiiginoong Dios dahihilan sa malaquing aua sa canila. T. Anuano ang mga himalang guinaua nang Dios sa mga Hebreos na naglacad sa parang? S. 1. Hindi sila hiniualayan cailan Ang mga :hi. man nang catacatacang alapaap, na mala sa p ..nacalililim sa canila cung arao, at naca- rang. llliuanag cung gabi. 2. Arao-arao tuing umaga, naquiquita nilang parang hamog na nacatataquip sa lupa, ang pagcain ipinadadala sa canila nang Paiiginoong Dios, na dadamputin na lamang, at yari na. Ang iigalan nang pagcaing yaon ay Mana, parang tinapay na matamis, at lubhang masarap. 3. Cung uala silang mainom, ay pinatatamis nang Dios ang balang tubig na maalat 0 mapII-it: at alin mang bato ang masayaran ni Moises nang caniyang tungcod, ay agad naguiguing batis, at binubucalan nang tubig na malinao at matamis. 4. Hindi naluma ang canilang damit sa catauan, at hindi nagasgas ang sandalias nila sa paa. 5. Ipinagtanggol sila, at iniligtas sa tanang mga caauay nila. T. Ano ang dapat nating tandaan tungcol sa Mana nang mga Hebreos? S. 1. Cailafigan ang damputin nila at Ang l\[3.ni. i1igpit pagca madaling arao, sapagcat agad natutunao, cung sila ay malifigat, at masicatan fig Arao. Cung itago namang malaon, ay tumitigas na lubha, at babayuhin muna cung canin. 2. Baual sa canila ang magtago nang Mana sa quinabucasan, nang matuto silang umasa sa aua nang Poong Dios, at caya nabubuloc at inuuod ang balang itago nila; datapua tuing Viernes ay pinapagtatago sila nang cailafigang canin sa a1'ao nang Sabado. 3. Niyong macapasoc na sila sa lupang Tierra de Promision, ay nauala na ang Mana, sapagcat mar ami ang macacain sa lupang yaon.

102-

Ano ang cahulugan nang pagliligpit nang Mana, bago sumicat ang Arao? S. Cahalimbaua nang Mana ang mga biyayang ipinagcaloob nang Dios sa mga calulua natin, cung tayo ay nananalafigin nang taimtim sa sariling loob: at yayang nacalilibang sa atin ang mga sarisaring guinagaua, cung tanghali na, at sa boong maghapon, ay cailafigang totoo ang tayo ay manalafigin na ng taimtim tuing madaling a1'ao, at hingin natin sa maauaing Dios ang calualhatiang ualang hanggan sa Langit. T. Ano pa ang cahalimbaua nang Mana? S. Ang c'a mahalmahalang Eucaristia, na nacabubusog at nagpapalacas sa calulua natin cung tayo ay dumudulog nang tapat sa Santa Comuni6n, at manifigas ang pag-ibig natin cay Jesucristo. T. Sino ang unaunang umauay sa mga Hebreos sa parang? S. Ang mga Amalecitas, na ualang ibig gauin cundi ang pagbabaca, at ang isip figa nila ay madaling matatalo ang mga Hebreos, dahilan sa pagod, at ualang mailaban; datapua nagcamali silang totoo, at sila ang nalato. T. Paano ang nangyari, at tinalo nang mga Hebreos ang mga Amalecitas? Ang pagoa. S. Umaquiat. si Moises sa taluctoc nang talo nang isang bundoc, na malapit sa paglalabaroga Amal&nan, at niyong mapagmasdan niya na citas. maglalaban na ang mga Hebreos, at mga All)alecitas, ay agad siyang dumipa, at humingi nang aua at tulong sa Poong Dios_ Hanggang natatagalan niya ang pagcadipa, nananalo ang mga Hebreos; pag-inilauit niya ang caniyang mga camay dahilah sa pagod, nananalo ang mga Amalecitas : at caya ang guinaua ni Aaron at ni Hur, ay piniguilan nila ang mga camay ni Moises, hanggang sa nalubos ang pananalo nang mga Hebreos. T . Sino ang cahalimbaua ni Moises, na nacadipa at

103-

nanalaiigin sa isang bundoc, niyong II)atalo ang mga Amalecitas? S. 1. Cahalimbaua niya si Jesucristo, na sa pagcacapaco sa Cruz, doon sa bun doc nang Calvario, ay nanalaiigin at tinalo ang Demonio. 2. Ipinatalastas niya naman sa atin na dapat nating ipanalaiigin tuina ang Santa Iglesia, saan man tayo naroon, cahit sa isang suloc lamang, sapagcat ang nananalaiigin, at ang naquiquipagbaca dahilan sa Santa Iglesia, ay para-parang quinalulugdan at tinutuluiigan nang Dios. T. Ano ang hiniling nang Dios sa mga Hebreos nang maganti nila sa macacayanan ang tanang biyayang naguiguing utang sa caniya? S. Ipinagbiling sundin nila cailan man ang mga utos, na ipinahayag sa canila sa bundoc nang Sinai. T. Cailan ipinatanyag nang Dios ang mga utos niya sa mga Hebreos? S. Sa icalimang pung arao, mula niyong umalis sa Egipto ang mga Hebreos, pagcacain nila nang Cordero Pascual. T. Paano ang pagcatanyag nang mga utos nang Dios sa bundoc nang Sinai? S. Nacariiigig iiga ang mga Hebreos nang matutunog na pacacac, at malalacas na culog, at sila ay lubhang natacot sa nacasisilao na niiigas nang mga quidlat, at ang tiiigin iiga nila ay parating nagliliyab ang bundoc nang Sinai. Paghinto nang ganoong iiigay, humalili naman ang lubos na catahimican, at nariiigig na iiga nila na mayroong naiiguiigusap sa guitna nang alapaap, na parang naeatataquip sa taluctoe nang bundoc, at ito ang mga uicang nariiigig nilang lahat: Aco ang Poong D 路ios, na nagligtas sa Ang 88路miyo sa pagcaalipin mo sa Egipto. pung utos 1. Ibiguin mo ang Dios lalo sa lahat nang Dios. nang bagay. 2. Huag mong ipahamac sa panunumpa ang ngaZan nang Dios.

104-

3. Mang-ilin ca cung Sabado, at sa mga ibang Mao , na dapat mong ipangilin. 4. Igalang mo ang iyong Ama, at ang iyong Ina. 5. Huag cang pumatay nang capua mo tao. 6. Huag cang maquiapid sa hindi mo asaua. 7. Huag cang magnacao. 8. Huag mong pagbintangan at sucat any ca'[tUiL mo tao, at huag cang magsisinungaling. 9. Huag rruong pagnasaan ang asaua nang capua mo tao. 10. H uag mong pagnasaan ang anom.ang ari ni ya.

Baquit nagcuculog at nagquiquidlat, bago nahayag ang mga utos nang Dios sa mga Hebreos? S. Nang maquilala nang tao ang lubos na capangyarihan nang Dios, at maalaman natin na mapapahamac ang sinumang sumuay sa caniya, at parurusahan niyang masaquit. T. Casama baga ni Moises ang mga Israelitas doon sa paa nang bundoc, niyong ipinatatanyag nang Dios ang mga 'utos niya? S. Naroon siya sa taluctoc nang bundoc, at casarna sa alapaap ang Poong Dios, sapagcat siya ay tinauag at pinaaquiat doon . T. Ano sa catagang uica ang sampung utos na ipinahayag nang Dios sa mga Hebreos sa bundoc nang Sinai? S. Pinaiigaiiganlang Ley escrita 'o Deca.logo caya naman. T. Bago caya baga ang mga utos nang Decalogo? S. Hindi nagbabago cailan man ang mga utos nang Dios, sapagcat hindi para natin ang Dios; datapua ipinaalaala niya sa taong nacalilimot na ualang guinagaua cundi ang laban sa rnga utos niya. T. Baquit pinaiigaiiganlang Ley escrita ang mga utos nang Dios? S. Sapagcat nasusulat sa dalauang batong rnalapad, at ito naman ang pinafigafiganlang Tablas de la Ley.

105 T.

Canino ibinigay nang Dios ang dalauang' batong quinasulatan nang sampung utos? S. Cay Moises inihabilin, nang siya ang magdala sa bayan. T. Gaano aug laon ni Moises doon sa alapaap? S. Apat na pung arao, sa maghapon at magdamag na hindi siya cumain at uminom nang anuman, at causap figa niya ang Pafiginoou Dios .

â&#x20AC;˘

106-

A ng pagsamba na.ng mga Hebreos sa isang B ecerrong guinto . T. Ano ang inisip nang rnga Hebreos dahilan sa catagalan ni Moises? An g pag- S. Isinaloob nila na hindi na sisipot, at samba nang ayao na silang casarnahin: caya gumga Israernaua sila nang isang hayop na guinto, Utas sa na Becerro ang iigalan, at yaon ang paisang idolo. rang Dios, na quinilala at sinarnba nila, at hinainan nang sarisari. T. Baquit naisipang sarnbahin nang rnga Hebreos ang isang Becerro? S_ Naquita nila na inaaring Dios nang taga Egipto ang isang Toro, na Apis ang iigalan doon sa canila. T. Ano ang guinaua ni Moises, niyong siya ay lumibis sa bundoc, at naquita na sinasarnba nang rnga Hebreos ang Becerro? ' S. Sa rnalaquing pagcagalit niya, ay binasag at pinisang ang dalauang batong quinasusulatan nang sampung utos, at agad ipinadurog ang Becerro, at niyong rnaguing alaboc na, ipinacanao sa tubig, at siyang ipinainorn sa lahat. Pinalibot narnan sa bayan ang rnga Levitas, at ang utos niya ay pugutan ang

107-

sinumang humarap sa canila, capatid man 6 caibigan: T. Ilan ang napugutan, alinsunod sa utos ni Moises, dahilan sa pagsamba nang mga Hebreos sa isang Becerro? S. Culang lamang nang caunti sa dalauang pu at tatlong libo. T. Napaui baga ang galit nang Dios, dahilan sa mga pagpaparusa ni Moises? S. 00, at tinauag figa siya uli nang Dios, at pinaaquiat doon sa bundoc; nagsalitaan sila at biniguian na naman siya nang dalauang batong quinasusulatan nang sampung utos. T. Ano ang pinagsalitaan nang Dios, at ni Moises, sa bundoc nang Sinai? S. Ang dilang bagay na nauucol sa pagsamba sa Dios, at sa mabuting pamamahala sa bayan. T. Niyong icalauang paglibis ni Moises sa bundoc nang Sinai, na dala figa niya ang sampung utos, na nasusulat sa dalauang bato, l ana ang napagmasdan nang mga Hebreos sa caniang noo? S. Nagliliuanag na totoo ang mucha niya, at hindi matitigan nang sin urn an : caya nagtaquip si Moises, nang huag macasilao 'na lubha ang dalauang sinag, na naroon sa caniyang noo. T. Ano ang unaunang guinaua ni Moises, niyong icalauang panggagaling niya sa 'taluctoc nang bundoc nang Sinai? S. Tinipon at isinulat ang tanang utos at bilin nang Dios, na ipinahayag sa caniya sa pagsasalitaan nila, nang huag malimutan nang bayan. T. Ano ang figalan nang sulat' na niyari ni Moises, panggagaling niya sa t-aluctoc nang bundoc nang Sinai? Ang cabagS. Pinafigafiganlang Libra de la ley. T. Mahigpit baga ang mga utos nang sican na~ Decalogo, at nang Libro de la Ley? Ley II! MoiS. Buhay ang capalit nang caramJhan ses. nang mga utos na yaon, cung hindi ganapin.

108-

Ang lalaquing pinagbatuhanan dahilan sa pagliligpit

nang cahoy sa arao nang Sabado. T.

Sino ang pinaca magaan ang casalanan, na hinatulang patain ni Moises? S. Isang lalaquing mahirap, na naquita nilang nagliligpit nang caunting cahoy sa arao nang Sabado, at isinumbong nila agad cay Moises, sapagcat Sabado ang ipinafigiiigilin niyong panahong yaon. Nagdidilidili ang maauaing si Moises, at ayao sanang hatulang patain ang taong iyon, at minamagaan iiga niya ang casalanang nagaua, datapua isinang~ guni sa Dios, nang huag siyang magcamali, at ang utos nang Dios ay pagbatuhanan at patain ang naturang lalaqui nang matutong sumunod ang sinuman. T. Masasabi mo ba sa aquin ang mga ilang utos man lamang, na nasusulat sa Libro de la Ley? S. Anim ang masasabi co. Ang una una : Pagdating nang路 anac na lalaqui sa labing pito 6 labing ualong taon, ay dapat pJlitin nang magulang na humanap l1ang maguiguing asaua, nang dumami ang tao sa bayan, at nang matutong tumahimic at mamahay ang mga bata, at cung ganoon, ay hindi sila lubhang maggagala at ma1alayo sa pagcacasala sa Dios.

109-

Ang icalaua: Cung tampalasan at Ang dapat suail ang anac, ay dapat isumbong iparusa. sa nang ama at ina sa mga hucom nang Dlga anac na bayan, at ang ganoong anac ay dapat suai!. hatuJang madali na siya ay pagbatuhanan at patain. Ang icatlo: N abibilin sa mga mag-asaua na sila ay mag-iifigat sa canilang pagsasama, cung dinadaanan ang babai nang ugaling saquit sa buan-buan, at ganoon din naman cung magbuntis na, at cung panahon nang pagpapasuso sa anac. Ang icaapat: Sino man ang maglilo sa asaua maguing lalaqui, maguing babai, cung mausisa ang catotohanan, ay dapat patain agad, at idamay ang ca- sinumang naglililo sa sarna niya sa gauang paglililo. Ang icalima: Cung mamatay na ua- asa"a. lang anac ang isang lalaquing may asaua, at mayroon siyang ibang capatid na lalaqui, ay nauutos na itong capatid na ito ang maguing asaua nang babaing nabao, at mamanahin nang maguiguing anac nila ang figalan at cayamanan nang namatay; at cung ayao sumunod ang lalaqui sa ganoong utos ay dadalhin siya nang babaing nabao sa harap nang maraming tao, aalisan nang sandalias sa paa, at luluran pa sa muc-ha, at ito ang sasabihin: Ganoon ang .dapat gauin sa sinumang lalaqui, cuny pinababayaang masira ang bahay nang caniyang capatid. At macapag-aasaua na sa babaing iyon ang laiong mala pit na camaganac nang lalaquing namatay. Ang icaanim: Ang laiaquing naghihinaia nang masama sa caniyang asa- Ang dapat ua, ay dapat paquita sa mga Sacerdotes gauin sa ba.doon sa Tabermiculo, at malalaman bai cung, ptniya cung naglililo ang caniyang asa- nagb1binala_ an I1g caDiua, 6 hindi. T. Paano ang paglitao nang catotoha- yang asaua nan, alinsunod sa Ley escrita ni Moises, na siya ay cung naghihinala ang isang lalaqui na pinagliluhan ang asaua niya ap naglililo?

110-

Doon sa pinto nang Tabernaculo sa harap nang Sacerdote, ay pinatatayo ang babaing pinaghihinalaan, at ualang anumang taquip ang ulo niya. Cung maihain na nang lalaqui ang caunting guiniling na cebada, na pinaiigaiiganlang Sacrificio de los zelos, at siyang ugaling ihain, cung uusisain ang ganoong bagay, tatanuiigin agad nang Sacerdote ang babai, cung totoo ang masamang hinala sa caniya; at cung tumatua, ay cucuha nang tubig ang Sacerdote, at hahaluan nang caunting lupang dinadampot doon sa niyayapacan sa Tabernaculo, at susumpain ang tubig na yaon, ayon. sa nauutos sa Libro de la Ley. Cung masumpa na ang tubig, ay haharapin nang Sacerdote ang babai, at maiiguiigusap nang ganito: Cung naglilo ca sa asaua mo, ay maguing lason naua ang tubig na ito, at siyang macamatay sa iyo dahilan sa caha/.ajJan mo. At sapilitang sasagot ang babai, at macalauang uulitin niya ang uicang siva naua. Pagcainom nang babai, dadampot naman ang Saeerdote nang eaunting guiniling na cebada doon sa inihain nang lalaqui, at susunugin sa ibabao nang altar, at hihiiigin sa Dios na ipaquita ang dating himala, nang mahayag ang casalanan 6 ang eabaitan nang babai. Cung totoo ang -masamang hinala nang lalaqui, ay namamaga ang puso nang babayi, at nagpuputoe siya tuloy; .datapua cung hindi maeasama ang tubig na ininom, ay iyon ang tanda nang cabaitan nang babai, at sa icasampung buan nang paquiquisarna niya uli sa caniyang asaua, ay maiigaiiganae siyang ualang sala. nang isang lalaqui, bagaman hindi dating nag-aanae. T. Ano ang nauutos tungeol sa mga mayroong masamang saquit, na pinaiigaiiganlang Leprosos? S. Ang mga Leprosos ay hindi macapaAng nauumayan, at doon sila pinatatahan sa matos tungcol layo, hanggang hindi gumagaling ang sa mga LeLepra; at cung inaaeala nilang magaling na sila, at maeauui na sa bayan, ay pros~s.

111-

dapat silang humarap at paquita mUna sa mga Sacerdotes, nang maalaman nil a, cung sila ay totoong magaling na, 6 hindi pa. T . Ano ang cahalimbaua nang Lepra? S. Ang casalanang mortal, na nacalalayo sa atin sa Dios: at cung ibig figa nating masauli sa gracia, cailafigan ang tayo ay paquita at dumulog sa, mga Sacerdotes, at sabihin natin sa canila ang tanang, casalanan, nf1.ng tayo ay magcamit nang patauad, cung tuna), ang ating pagsisisi. T. Ano ang inuugali nang mga Hebreos tuing icapitong ta6n~ S. Pinapagpapahifiga nila ang lupa at hi1'ldi tinatamRan fla loob nang taong yaon; at ipinamumudbod sa mahihirap ang balang ibufiga nang anumang cusang tumubo; at ualang may utang na hindi pinatatauad sa loob nang natura>lg icapitong taon. T. Ano ang figalan nang ta6ng icapito sa mga He~ breos '! S. Pinafigafiganlan nilang Ano SaMtico, Ang a路no Sa路 at pat'ang 'isang linggo ang nagdaang bttico. anim na taon. T. Alin pa ang isang ta6ng tinatandaan nang mga Hebreos? S. Ang pinafigafiganlang Ano del Jubileo, tuing icalimang pung ta6n; at sa loob nang ta6ng . yaon, ay pinatatauad nila ang anumang \:ltang at quinacalagan ang mga alipin, at ang .mga lupa at bahay na nasasanla 6 ipinagbili dahilan sa cahirapan, ay nasasauli sa cauicaniyang' may-ari, at. hindi mahifigi nang nagtatafigan na tubusin ang mga ariRg yaon. 11'. Ano ang ipinagaua ni Moises, nang maganap ang mga utos nang Dios sa caniya doon sa bundoc nang Sinai? . S .. Ipinagaua niya ang 路. tabermiculo, at ang pinafigafiganlang caban nang tipan 6 Area del .Testamento, at mga ibang bagay na sarisari. T. Ano ang Tabernaclo? S. Isang parang simbahan, na hindi natitiric sa lupa at nadadala saan man; ipinafigaco nang Dios na

112-

madali niyang paquiquinggan ang sinumang manalaiigin sa Tabermiculo, at doon ipahahayag ang ca:oiyang calooban. T. Ano ang lalong inibig nang Dios na gauin, sa pagsamba sa caniya? S. Ang mga paghahain 6 Sacrificios. T. Ano ang iigalan nang mga namamahala sa paghahain? S. Pinafigafiganlang Saeri/icadores 6 Sacerdotes. T. Sino ang pinaca puna nang mga Sacerdotes? S. Ang S~tmo Ponti/ice, 6 Sumo Sacerrlote. T. Paano ang lagay nang loob nang Tabernaculo? S. Santuario ang figalan mula sa pinto ' hanggang sa isang tabing na mariquit, na nahahalang sa guitna. Ang pinacasilid, na natatacpan nang tabing, ay iyon ang Sancta Sanctorum. T. Ano ang naroon sa Sarwta Sancto1'um? S. Ang Arca del Testamento. T. Ano ang Arca del Testamento'? S. ' Isang anyong caban, na hindi lubhang malaqui, datapua mabuting totoo ang cahoy na guinamit, at hindi nabubuloc cailan man. Ang cabang ito ay mariquit, at nasasabugan nang maraming maputing guinto, at ang pinacataquip ay mga pacpac nang dalauang Querubines, na guinto namang taganas. Ang naturang Arca ay pinaiigaiiganlan nilang Propiciatorio at Orticulo. Bagay ang iigalang Propiciatorio, sapagcat doon pinaquiquinggan nang Dios ang nananalafigin sa caniya; at bagay ang iigalang Orticulo, sapagcat doon nalalaman ang calooban nang Dios, at doon niya ipinahahayag sa sinumang sumangguni. T. Ano ang lalong iquinadadaiigal nang Arca del Testamento? S. Baual sa mga Sacerdotes, at sa sinuman, ang hipuin nila 6 titigan, cung ualang taquip; at sinuman ang sumuay sa nauutos, cung ualang sad yang pahintulot, ay dapat hatulang patain. T. Ano ang cahalimbaua nang Arca del Testamento? S. Ang Santisimo Sacramento sa altar, mahal na

113-

Area nang mga cristianos, sapagcat naroon ang ating Pafiginoong Jesucristo, Anac nang Dios na totoo. T. Ano ang naroon sa Santuario nang mga Hebreos? S. Doon nalalagac ang dulang, na pinaglalaguian nang labing dalauang tinapay, na pinafigafiganlang P(~nes de Proposicion, at naroon naman ang isang anyong candelero 6 ilauang guinto, na mayroong pitong safiga, at paraparang nasisindihan cung gabi, at ang altar na pinaghahainan nang Incienso, at sarisaring mababafigo. T. Ano ang tinatauag na Atrio nang Tabe?"1uiculo nang mga Hebreos? S. Ang boong palibid nang Sancta Sanctorum, at nang Santu(l1路io. T. Ano ang naroon sa Atrio nang Taberm'tculo? S. Ang altar na pinaghahainan nang mga Sacrificios, at isang malaquing sis-idlang tangso, na puna nang tubig, at Lava路torio ang figalan, sapagcat doon naghuhugas nang paa at camay ang mga Sacerdotes bago nila gauin ang canilang catungculan. T. Ano ang 路guinaua ni Moises, nang maguing tahanang nang Dios ang Tabermiculo? S. Inialay niya sa Dios, at nilahirang nang mabafigong balsamo ang boong loob 路 sa magcabila, at ganoon din naman ang mga altares, at tanang casangcapang gagamitin. T. Baquit nahalata na quinauilihan nang Dios ang Tabernaculo nang mga Hebreos? S. Sapagcat biglang pumatong doon ang catacatacang alapaap, na casamasama nila sa paglacad. T. liang bagay ang mga paghahain 6 Sacrificios nang panahon ni Moises? S. Tatlong bagay, Sacrificio Pacifico Angpl g a. ang figalan nang isa, Expiato1'io ang paghahain 6 icalaua, Holocausto ang icatlo. . SacrificiOS. T. Ano ang Sacrificio Pacifico? S. Ang inihahain nang sinumang""humihifigi sa Dios nang anumang biyaya, at ang inihahain nang mga nagpapasal;tmat. 8

114-

T. Ano ang Sacrificio Expiatorio? S. Ang inihahain dahilan sa casalanan, nang mapaui ang galit nang Dios. T. Ano ang Holocausto? S. Ang tanda nang pagquilala nang cataasan at lubos na capangyarihan nang Dios, at caya ualang natitira nang inihahain, at sinusunog na lahat. Datapua ang inihahain sa Sacrificio Pacifico, at sa Expiatorio, ay guinagauang tatlong bahagui: ang isa ay sinusnnog, ang icalaua ay nauuui sa mga Sacerdotes, at ang ieatlo sa naghain. T. Ano ang eabagsiean nang mga Saerificios nang panalron ni Moises? S. Ualang anumang eabagsiean ang mga Saedfieios na yaon, cundi alang-alang lamang sa mahal na Sacrificio nang ating Paiiginoong Jesuc1'isto, sapageat sumasampalataya sila na ang Anae nang Dios ay mageaeatauang tao, at ihahain sa Cruz ang eaniyang buhay, nang masacop ang boong sangtinaepan; at eaya sa paghahain nang mga hayop, iniaaiay nila naman sa sariling loob ang buhay at dugo nang Dios na mananacop. T. Ano ang pinafigafiganlang Sacrificio Perpet1W nang mga Hebreos? S. Ang inihahain arao-arao: dalauang tupa sa umaga, at dalaua naman sa hap on, eaunting guiniling na trigo, at eaunting lafigis at alae, na ibinubuhos sa harap nang altar. T. Sino ang pinili nang Dios, at inibig na maguing Saeerdote nang mga Hebreos? , Ang pagca S. Si Aaron at ang mga anae niyang laSacerdote ni laqui; at ipinagealoob tuloy na pagcaAaron. matay nila, ay manahin ang pagea Sacerdote nang tanang mga anae at apo nilang lalaqui T. Ano ang ugali~g guinagaua, bago magamit ang pagca Sacerdote niyong panahon ni Moises? S. Nilalahiran muna sila nang lafigis, na Oleo Santo ang figalan. T. Anuano ang ibinabaual sa mga Saee,rdotes, hang-

115-

gang hinaharap nila ang mga paghahain sa Tabernaculo nang mga Hebreos? S. Tationg bagay: ang una una, . hindi nila magamit ang sanda lias sa paa, alang-alang ~ a camahalan nang Tabernaculo, na natuturang tahanan nang Dios. Ang icalaua hindi nila masasa maha n an g canicanilang asaua, hanggang . hindi matapus a:l1g gall'a nilang lahat sa Tabernaculo. Ang icatio, hindi sila macaiinom nang alac, at anumang bagay, na nacasisira nang bait. T. Sino ang mga alagad 6 ministros na catulong nang mga Sacerdotes nang panahon ni Moises ? S. Ang tanang lalaqui nang baranggay ni Levi, na pinaiigaiigalan nilang Levitas. T. Baquit uahalata nang bayan na ang mga lalaqui ni Aaron ang pinili at itinalaga nang Dios, na maguing Sacerdotes, at ang mga lalaqui ni Levi aug inibig na maguing ministros na catulong? S. Naquilala nang lahat ang calooban nang Dios, dahilan sa tatlong himalang nangyari: Ang unauna, niyong gamitiIi ni Aaron at nang mga anac niya ang pagca Sacerdotes nila, sa harap nang boong bayan. Ang icalaua, ang nasapit na parusa nang tatlong lalaquing naquipagtalo .cay Aaron, at ibig nila na sila ang maguing Sacerdotes. Ang icatlo, ang pagca sulat nang figalan ni Aaron sa isang tungcod na cahoy na tuyo, na namulaclac at namuiiga. T. Anong himala ang nangyari, niyong gamitin ni Aaron at nang mga anac niya ang pagcaSacerdotes ' nila? S. N aquita nang lahat na nanggaling sa An g apuy Langit ang apuy na pumugnao nang dina nanggalang bagay, na inihain at naroon sa al- ling sa Latar; at mula noon ay ibinaual na sa mga figit. Sacerdotes ang; paggam(it nang ibang apuy, at pinapag-ifigat sila nang apuy na nanggaling sa Langit. T. Sino ang mga Sacerdotes, na pinarusahan nang

116-

Dios dahilan sa paggamit nang apuy, na hindi nanggaling" sa Lafigit ? Ang parusa S. Si Nadab, at si Abii拢, capua anac ni ni Nadab at Aaron, at hindi figa nil a guinamit ang Abiu. mahal na apuy sa canicanilang Incensario, caya nabual silang patay sa quinatayuan nang altar. T. Anuano ang figalan nang tatlong lalaquing naquipagtalo cay Aaron dahilan sa pagca Sacerdote? S. Ang mga figalan nila ay Core, Datan at Abi1路on. T. Ano ang nasapit na parusa ni Core, ni Datan, at ni Abiron? Ang pa.rusa S. Pumutoc ang lupa sa quinalalaguian ni Core, ni nila, at doon nabaon silang tatlo, at ang Datan at ni dalauang daan at limang pung mga Abiron. camp on nila, ay hindi naano ang mga ibang Israelitas, na talagang pinalayo ni Moises, at nalalaman na niya ang mangyayari. Datapua, dahilan sa mar ami ang nafigahas nafigusap na lumabis ang bagsic nang parusang yaon, ay nagalit ang Dios, at labing limang libong tao ang namatay quinabucasan, sapagcat pinugnao sila nang apuy nang Lafigit. T. Paano ang nangyaring himala sa tuyong cahoy, na quinasusulatan nang figalan ni Aaron? S. Tinipon ni Moises ang mga taong bayan, at nafigusap nang ganito: Nang malubos ang paniniuala ninyo na calooban nang Dios ang paguiguing Sacerdote ni Aaron, ay ron. gauin ninyo ang sasabihin co 1igayon, at siyang utos nang Dios. Balang isang bamnggay cumuha nang isang tungcod na tuyong eahoy, at isulat doon ang rigalan nang canilang puno, at sa tungcod nang baranggay ni Levi isulat, (mg rigalan ni Aaron. Ang mga tungeod na ito ay pababayaang magdamag sa harap nang Area del Testamento, at maquiquilala pagca umaga, cung sino ang piniling Pontifice, sapagcat mamumulaclac . ang isang tung cod. Ang

tung-

cod ni Aa-

Minagaling nang bayan ang ganoong bagay, alin-

- 117 sunod sa utos ni Moises, at naquita nang lahat pagca umaga na ang tungcod nang baranggay ni Levi, ay hindi namulaclac lamang cundi namunfiga pa naman. T. Ano pa ang catungculan nang mga Sacerdotes nang mga Hebreos? S. 1. Arao-arao ay catungculan nila ang magsunog sa altar nang caunting incienso cung umaga, at caunti naman cung hapon. 2. Paglubog nang Arao, at magdilim na, ay dapat nilang panifigasin ang pitong safiga nang candelero 6 ilauang guinto, na nacaliliuanag sa Tabernaculo sa boong magdamag. 3. Dapat nilang palitan, minsan An g ruga sa isang linggo, an-g labing dalauang ti- Panes de napay, na parating nacalagay sa dulang Proposicion. nang Tabernaculo, at ang mga tina pay na iyon ay sinasalansang patongpaton路g sa dalauang tumpoc lamang. Ang tinapay na inalis at pinalitan, ay dapat nilang cunin, at canila na. T. Ano ang cahulugan nang labing dalauang tinapay sa dulang nang Tabernaculo? S. Ang paghahain sa Dios arao at gabi nang labing dalauang baranggay 6 Tribus nang Israel; at cahalimbaua naman nang mahal na Hostia na parating nacalagay at inihahain sa mga altares natin. T. Ano pa ang isang catungculan nang mga Sacerdotes? S. Ang magturo at mafigaral sa bayan. T. Macahahalo baga ang mga路 Levitas sa mga Sacerdotes doon sa Tabernaculo? S. Baual ang sila ay maquihalo; at sinuman sa canila ang mafigahas pumasoc sa Santuario, ay dapat hatulang patain. T. Ano lamang ang nagagaua nang mga Levitas? S. Natatalaga lamang sa paglilingcod sa mga Sacerdotes: sila ang nagbabantay sa pinto nang Santuario, catungculan nila ang pagliligpit nang Diesmos, 6 icapu, at nang dilang bagay na inihahain nang mga tao, at sila ang nagtutugtugan at nag-aauitan sa capurihan nang Dios.

T. S.

118-

Sino ang nacapapasoc sa Sancta Sanctorum? Ang Sumo Sacerdote lamang. minsan isang taon, sa arao nang paghahain nang Sacrificio Expiatorio; at bagaman nacapapasoc siya, ay hindi niya maquitang mabuti ang mahal na Area, dahilan sa maraming asong nanggagaling sa Incensario, na dapat niyang dalhin sa camay. Datapua ang Santo Profeta Moises ay nacapapasoc doon, cailan man niya ibiguin, sapagcat siya ang puno nilang lahat, at catoto nang Dios. T . Ano ang himalang nangyayal'i, cung naroon si Moises sa loob nang Tabernaculo? S. Bumababa ang alapaap, at tinatacpan ang pinto, hanggang nagsasalitaan sila nang Dios: at cung mapagmasdan nang mga Hebreos ang ganoong himala, ay sumasamba naman sila at napasasalamat sa Dios, sapagcat alang-alang cay Moises ipinahahayag sa canila ang cataasan ng caniyang carunufigan. Paglabas ni Moises, nahahalata nila na Dios ang nacausap, dahilan sa pagliliuanag nang caniyang mucha. T. Anuano ang mga sadyang gayac nang Sumo Sacerdote? Ang gayac S. 1. Isang nilapad na guinto, na nanang Sumo catataquip sa caniyang noo, at figalan Sacerdote. nang Dios ang nasusulat sa nilapad na yaon. 2. Ang damit niyang tunica ay madilao na mapulapula, at sa boong paIibid nang laylayan ay marami ang nabibitin, na parang mumunting granadas at campanillas na guinto. 3. Mga gayac din naman niya ang pinafigafiganlang Efod at ang Racional. T. Ano ang Efod? S. Isang hinabing guinto, na totoong mariquit napapatong sa bali cat, at nacacataquip sa boong dibdib. T. Ano ang Racional? S. Labing dalauang batong maningning 0 brillantes, na natatampoc sa guinto at naroon sa guitna nang Efod; at balang isa sa mga batong yaon, ay nasu-

IHl-

sulat ang canicaniyang l'igalan nang labing dalauang anac ni Jacob. Ang naturang Racional ay siyang madalas magpahalata nang calooban nang Dios, sapagcat lumalaIc sa dati ang ningning nang mga bato, cung ipinagcacaloob nang Dios ang biyayang hinihingi sa caniya; at cung hindi naman, ay hindi nag-iiba ang ningning, 6 lumalabo cay a nang caunti. T. Gaano ang laon nang pagtahan nang Ang paquimga Hebreos doon sa boong palibis quipagtipan nang Dios nang bundoc nang Sinai? sa mga HeS. Isang ta6n. blteos. T. Ano ang ipinangaco nang mga Hebreos, bago umalis sa bundoc nang Sinai? S. Ipin~figacong iibiguin nila ang Dios lalo sa lahat nang bagay, at susundin ang mga utos niya, na ipinahayag sa canila ni Moises. T. Ano naman ang pangaco nang Dios sa mga Hebreos? S. Ipinangacong gagantihin ang canilang pagsunod, at sasaganaan sila nang mad lang biyaya, at ibinala naman na parurusahan niyang masaquit ang sinumang sumuay sa calooban niya. T. Ano ang mga pagtitipanan nang Dios, at nang mga Hebreos? S. Ang mga pangaco ni Abrahan sa Dios, at nang Dios cay Abrahan. T. Ano ang guinaua ni Moises, nang tumibay ang paquiquipagtipan nang mga Hebreos sa Dios? S. Nagpahain nang isang Sacrificio, at ang dugo nang mga hayop na pinugutan, ay siyang idinilig sa Cibro de la Ley, at sa bayan naman, at nangusap nang ganito: Ang dugong ito ay siyang tanda nang paquiquipagtipan ninyo sa Paiiginoong Dios.

Ano ang cahalimbaua nang guinaua ni Moises, niyong idilig sa Libro de la Ley, at sa bayan, ang dugo nang mga hayop na inihain? S. Ang pagcayari at pagsacop nang Dios Anac sa taong lahat, sapagcat nabuhos ang caniyang mahal

;120 -

na dugo, ay siyang catibayan nang paquiquipagtipan nang mga cristianos cay Jesucristo. T. Ano ang ngalan nang paquiquipagtipan nang mga cristianos cay J esucristo? S. Nueva Alianza, 6 Nuevo Testamento. T. Tinupad baga nang tanang Hebreos ang mga pangaco nilang pinagtibay sa bun doc nang Sinai? S. Marami sa canila ang nagalit sa Dios, Ang catacat lumaban cay Moises, pagcaalis na nang llila sa bUlldoc nang Sinai. HeT. Ano ang ipinarusa nang Dios sa mga breos ~ Hebreos na nagmura, at lumaban cay Moises '? S. Apuy na nanggaling sa Langit ang pumugnao at pumatay sa canila. T. Ano ang lalong dinamdam ni Moises, niyong siyu ay nilalabanan Jiang mga Hebreos? S. Ang cahung-hangan nang capatid niyang si Maria, . na nagpapasunod nang masama sa gauang pagsuay; at cay a big lang napuno nang Lepra ang catauan nang babaing yaon, at sapilitang umalis na siya at lumayo sa bayan, ayon sa nauutos sa Libro de la Ley. T. Ano ang guinaua ni Moises, niyong maquita ang Lepra nang capatid niyang si Maria? S. Lumuhod siya sa harap nang Dios, at hininging patauarin na at pagalingin ang .capatid niya; datapua pitong arao ang nagdaan muna, bago siya pinaquinggan nang Dios. T. Nadala baga ang ibang mga Hebreos, dahilan sa bagsic nang parusang nasa pit nang capatid na babai ni Moises? S. Nagmura na naman sila, pagcaraan nang ilang arao, at sinisisi nila si Moises, sapagcat eloon dao sa Egipto, ay marami silang nacacaing lamang cati, at mga sarisaring isela at gulay, na nacabubusog, at nasasarapan; at minamahirap nila ang buhay sa parang dahilan sa uala silang quinacain cundi ang Mana, na pinagsasauaan na nila.

121-

Ano ang nasa pit nang mga Hebreos na mtgmura dahilan sa poagcain'? S. Nagalit ang Dios, at biglang napuno ang lupang quinalalaguian nila nang maramillg lafigaylafigayan, na para-parang hindi macalipad dahilan 'sa catabaan, at caya dinadampot na lamang nila nang camay. Datapua mararui sa canila ang namatay sa pagcain nang laman nang ruga naturang ibon, at ang lupang yaon ay pinafiganlang S epulc1'oS de /a concupiscencirb, sapagcat naguing libingan nang catacauan. . T. Nagbait haga ang ruga Hebreos dahilan sa naguing par usa nang catacauan nila? S. 00, datapua niyong malapit na sa lupang Ca,naan, ay nacaisip lla naman silang lumaban cay Moises, at ibig nilang magbalic sa Egipto. T. Ano ang .naguing parusa nang mga Hebreos dahiIan sa paglaban cay Moises, niyong sila ay mala pit na sa lupang Canaan? S. Inibig nang Dios na magcalat ang maraming ahas doon sa nilalacaran nila, at namatay na parang ulol ang balang natuca nang mga ahas na yaon. T. Gaano ang hi rap nang mga Hebreos dahilan sa mga ahas, na nagcalat sa nilalacaran nila? S. Hanggan sa naaua ang Panginoong Dios alangalang sa pagsisisi nila, at sa mga panalafigin ni Moises. T. Ano ang nacagaling sa mga Hebreos, na tinuca nang ahas dahilan sa paglaban cay Moises? S. Pinagsabihan nang Dios si Moises na Angahasna magpagaua nallg isang ahas na tanso, timso. at ilagay sa mataas, nang matanao nang boong bayan; at ipinagcaloob sa aua niya, na sinuman ang matuca nang ahas na totoo, ay biglang gagaling, cung tumingala at titigan yaong ahas na tan so. T. Ano ang cahalimbaua nang ahas na tanso, na 'nalagay sa mataas doon sa parang, at nacagaling sa mga Hebreos na natuca nang ahas na totoo? S. Ang Anac nang Dios, na napaco sa Cruz, sapagcat

-122 -

siya figa lamang ang mabisang lunas sa camandag nang casalanang mortal, na ipinapa'tay sa calulua natin nang malupit na demonio, tunay na ahas sa infierno. T. Ano ang guinaua nang Hari nang mga Moabitas, sa caibigan niyang masil'a ang bayang Hebreo? :;;; Balaan. S. Ipinahanap ang sinufigaling na profeta, na si Bala,an, ang figalan, sapagcat anuman dao ang isumpa nitong si Balaan, ay nangyayaring ualang sala; caya pinafigacuan nang maraming salapi, at inutusang pumaroon, at sumpain niya ang bayang Hebreo.

123-

Any pagcaquita ni Balaan sa A.ngel na quinCLtatacutan nang hayop na sinasaquian niya. T.

Ano ang nangyari cay Balaan, niyong naparoon na siya, at susumpain ang bayang Hebreo, ayon sa utos nang路 Haring hunghang? S. Natacot 路at napahiga ang sinasaquian niyang Jumenta, sapagcat nacaquita nang isang Angel, na mayroong espada sa camay, at ang nasapit ay nabagsac siya sa lupa, bagaman hindi naquiquita ang Angel na yaon. Niyong hinahampas niya ang jumenta, at sapilitang pinatitindig, ay inibig nang Pi os na siya ay pafigusapan nang caniyang hayop, at naquita na niya tuloy ang Angel na quinatatacutan; caya agad nagbago ang caniyang loob, nagsisi at humifigi nang tauad sa Angel, at nagticang uuui na siya sa bahay. T. Ano ang sinabi nang Angel, na napaquita sa palalong si Balaan? S. Inutusan siya na ituloy ang caniyang lacad, nang maquilala nang lahat na ualang cabuluhiin ang lacas at capangyarihan nang tao, cung ilalaban sa bayang pinili nang Dios. T. Sumunod baga si Balaan sa utos nang Angel, na nagpaquita sa caniya?

124"

Sumunod na madali, at siya na figa ang pumuri sa bayang talagang susumpain, siya ang nagsalita nang capangyarihan at pananalo nang mga Hebreos, at liinulaan pa niya na ang bayang yaon ay siyang panggagalingan nang Haring quiquilalanin nang boong sangtinacpan, pagsicat nang isang bagong bituin sa Langit. ' T. Nangyari baga ang mga hula ni Balaan? S. 00, sapagcat mayroong sumicat na mariquit na bituin, niyong ipafiganac ang ating Pafiginoong Jesucristo, at ang bituing iyon ay siyang sinunod nang tatlong Haring Magos, at caya natutuhan nila ang pagparoon sa Belen. T. Ano../ing inasal nang Hari nang mga Moabitas, niyong marifigig ang madlang puri ni Balaan sa bayang Hebreo? S. Nagalit na lubha, at pinagsabihan si Balaan na huag paquita sa caniya cailan man. T. Ano ang guinaua ni Balaan, niyong siya ay quinagalitan nang Hari nang mga Moabitas dahilan sa pagpuri niya sa bayang Hebreo? S. Nauala ang tacot niya sa Dios, dahilan sa tacot sa Haring hunghang, at nang mapaui ang galit nitong Hari, ay tinuruan niya nang ibang paraang icapapahamac nang mga Hebreos. T. Ano ang guinaua ni Balaan, nang mapaui ang galit nang Haring Moabita? An g c.asa- S. Isinulsul sa Hari na paparoonin doon maan n,i Baang masasamang babai, at ipagbilin laan. amuin nil a ang mga Hebreos, nang maibuyo sa masama, at mahicayat tuloy sa pagsamba sa mga Idolos. T. Sino ang cahalimbaua nang malupit na si Balaan? S. Ang mga tumatatua sa Dios, at lumalaban sa Santa Iglesia, na pinafigafiganlan nating Hereges, sapagcat ang mga ganoong tao, ay ualang iniisip CUI1di ang icasisira at icapapahamac nang mga cristianos na mababait at masunurin sa Dios. T. Minagaling baga nang 'Hari sa Moab ang isinulsuI ni Balaan?

125-

00, at" agad pinaparoon ang lalong magagandang babai nang eaniyang eaharian; at ipinagbiling pagpaquitaan nila nang loob ang mga Hebreos, nang maibuyo nila sa masama. T. Natueso baga ang mga Hebreos nang mga babaing inutusan nang Hari sa Moab? S. Marami sa eanila ang nageasala, at sumamba sa mga Idolos, dahilan sa paraya nang mga babaing yaon. T. Ano ang naguing parusa nang mga Hebreos, na napatueso sa mga babaing taga Moab? S. Inutos nang Dios sa mga Hueom at pin uno nang bayan na ipapatay nila ang balang napatueso at nageasala. T. Ilan ang napatay sa mga Hebreos, na napatueso at nageasala sa mga babaing taga Moab? S. Dalauang pu't apat na libo. T. Naeapasoe baga si Moises sa lupang Canaan? S. Hindi siya naeasapit doon, at ipinagealoob lamang nang Dios na matanao Ang parusa niya bago . mamatay, ang lupang yaon, ni Moises. niyong siya ay naroon sa taluctoe nang isang bundoc, na ang ngalan ay Nebo; at naguing parusa niya ang hindi pagpasoe doon, dahilan sa nauala ang eaniyang lubos na pag-asa sa mga pangaeo nang Dios.

126-

Ang pagcasira nang loob ni Moises sa caculMigan no,ng dating lubos na pag-asa sa aua nang Dios. T. Cailan nagculang ang lubos na pag-asa ni Moises sa aua nang Dios? S. Niyong icaapat na pung taon nang paglalacad sa parang, ay nagalit at nagmura ang mga Hebreos, sapagcat naualan sila nang tubig doon sa lupang Cadesbarne; at sa lagay na yaon ay inutos nang Dios cay Moises na ipucpoc sa isang bato, ang eaniyang tung-cod, nang bumucal na madali ang tubig, na maeapapaui nang uhao nang tao. Sumunod ang Santo Profeta, datapua masama ang loob niya dahilan sa pagmumura nang bayan, at parang natacot, na baea hindi na maquita ang dating him ala ; at caya maealauang pinuepoe ang bato, at hindi na inisip na sucat ang minsan lamang, ayon sa pafigaeo nang Dios at nafigusap tuloy nang ganito; Aco ay lubhang natatacot, na baca ang catacsilan ninyo ay macapiguil na sa aua nang Dios, at hindi na bumucal ngayon ang tubig na ipinangaco sa atin. Ito ang naguing easalanan ni Moises at bagaman nageamit nang patauad dahilan sa tunay na pagsisisi, ay pinarusahan din siya nang Dios, at hindi na figa naeapasoc sa Tierra de Promisi6n.

127

Si Moises na hindi nacapasoc sa Tien'a de Fromision. T.

Ano ang ipinagbilin ni Moises sa mga Hebreos, ninyong mamamatay na siya? S. Ipinagbiling lumayp sila at huag ma- Ang page aquialam sa mga Cananeos, nang huag matay 11 i silang mahicayat sa pagsamba sa hindi Moises. Dios na totoo; sapagcat cung magcasala sila nang ganoon, ay ualang macaliligtas sa canila sa hampas nang galit nang Dios. At niyari niya tuloy ang Audite, caeli, auit na lubhang mariquit, na binabasa figayon nang mga Sacerdotes sa Santa Iglesia. T. Ilan ang taon ni Moises, niyong siya ay mamatay? S. Isang daan fit dalauang pu. . , T. Sino ang taong lubhang mabait, na naquilala niyong panahon ni Moises? S. Si Job na taga Idumea, 'at catacataca figang totoo ang p"agtitiis niya nang mad lang hirap, na dumating sa caniya.

128-

Ang hirap na nasapit ni Job.

Ana ang nagpaquilala nang pagtitiis ni Job? S. Pinahintulutan nang Dios ang maingAng mga hi路 guit na si Satanas na sirain niya ang rap 11i Job. tanang cayamanan, at patain ang sampung anac ni Job, at sa loob nang isang arao lamang dumating sa caniya ang balita nang pagcapahamac nang mga ari at anac niya; datapua hindi nagalit munti man, at nangusap lamang nang gani.to: Paiiginoon co, aco ay nagpapacababa at umaaiinsunod sa mahal na calooban mo. Purihin ang ngalan mo magparating man saan, sapagcat sa iyo nanggaling ang dilang bagay, na nauala sa aquin; at yayang icao aY' pinasalamatan co sa caguinhauahan, pasasalamatan naman quita sa cahirapan.

T. S.

Ano pa ang dinalita ni Job? Ipinahintulot nang Dios cay Satamis na magaua niya sa taong iyon ang balang ibiguin, at caya napuna nang sugat, nabuloc at inuod ang boong catauan ni Job, pinandirihan siya nang lahat, ualang tumingin sa caniya at napilitan siyang tumahan sa isang tatapunan nang dumi, at isang caputol na tisa lamang, na parang munting bibifiga, ang iquinaca-

129-

hig niya sa nana at uod nang caniyang mga sugat. Masaquit na lubha ang boong catauan niya arao at gabi, at nang malubos at madagdagan ang caniyang hi rap, ay minumura pa siyang 'ualang humpay nang asaua, at mga caibigan niya, at ang uica nila ay ang casalanan ang tunay na dahilan nang hirap na nasap it niya, Sa ganoong pagcala:gay, na totoong labis na macasira nang loob nang sinuman, ay nahapis na at naghinanaquit ang banal na si Job, nabiglaanan siya, at sinumpa ang arao nang capafiganacan niya. Datapua tumahimic na madali, itinuloy ang pagpapasalamat at pagsamba sa Dios, at ito ang sinabi: Macasalanan nga aco, at dapctt sa aquin ang madlang hi1'ap at pa1'usa; iniaamo co lamang sa iyo, 6 maauing Dios, na dagdagan mo ang aquing pagtitiis yayang dinadagdagan mo any hirap co .

â&#x20AC;˘

130-

Ang caguinhauahan ni Job.

T. S.

Ano ang iguinanti nang Dios cay Job? Pinagaling siya na para nang dati, biniguian nang maraming cayamanan, nagcaroon uli nang sampung anac, at nalubos na ang caguinhauahan niya hanggang sa camatayan. T. Sino ang pinili nang Dios na maguing cahalili ni Moises, nang maipasoc ang mga Hebreos sa lupang Tierra de Promisi6n? Ta6ng 2553. S. Isang taong banal na si Josue ang Si Josue. figalan, at ito figa ang pinagcalooban nang Dios nang carunufigan at catapafigan,- nang matutuhan niyang ganapin ang anumang nauucol sa icagagaling nang bayan. T. Sino ang cahalimbaua ni Josue? S. Si Jesus na nacauauala nang casalanan, sapagcat siya lamang ang macapagdadala sa atin sa Lafigit, at ang Lafigit ang tunay na Tierra de Promisi6n na dapat nating tufiguhin at pagnasaan.

131 -

A ng pa,gtau id n l: Josue at nang mga Heb1"eo s sa uog nang Jor dan,

T, Ano ang unang guinaua ni Josue ? S , Ang pagtauid sa isang malaquing ilog, na ang figalan ay .J or dan. T , Ano ang路 nangyari sa pagtauid nang mga Hebreos sa Jordan? S. Inutos ni Josue sa mga Sacerdotes Ang pagta路 na pumapasan nang Area del Test a- uid sa Jar" mento na sila ay lumusong sa ilog na d an, yaon, at pagsayad figa nang mga paa nila, ay agad nahaui ang tubig sa canan at sa caliua, at lumacad na ang mga Hebreos doon sa naquiquita nilang daang tuyo, na para nang nangyari sa Mar Rojo. Pagtungtung nila sa lupa sa cabila nang ilog, ay nagsauli sa dati ang tubig at nauala ang dinaanang tuyo. T. Sa lubhang maraming tao, na sinamahan ni Moises sa parang, i,ilan ang buhiiy na nacarating sa Jordan, na sumacay 0 humiguit sa dalauang pung taon, niyong umalis sa Egipt0? S. Dalaua lamang, si Josue at si Caleb, na parating nagmasunurin sa Dios, Ang mga ibang caparis nila sa taon, ay namatay na lahat, dahilan sa pagmumura at paglaban cay Moises.

132-

Ang casaganaan nang Tiel'ra de PTomisi6n. Pagpasoc nang mga Israelitas doon sa Tierra de Promisian, ~ ana ang nagpaquilala sa, canila nang casaganaan nang lupang iyon? S. Nacaquita sila nang mga san gang puno nang uvas, na cailangang pasanin nang dalauang lalaqui sa balicat ang balang isang sanga, na ibinibitin muna sa isang pingga. T. Ano ang icalauang guinaua ni Josue? S. Tinungo niya ang J erica, bayang matibay nang lupang Canaan, na sinumpa nang Panginoon Dios. T. Ano ang dapat sapitin nang isang' bayang sinumpa nang Dios? S. Sinuman ang manalo, at macapasoc sa ganoong bayan, ay dapat niyang ipapatay ang taong lahat na namamayan doon, lalaqui at babae, bata at matanda; at ipasunog nainan ang mga bahay at casangcapan, at anumang ari at damit na macuha, at caya ualang maquiquinabang na sinuman. Datapua ang macuhang guinto at pilac, ay dapat ingatan, at malagac sa pinagtataguan nang cayamanan nang simbahan, nang magamit sa mga casangcapang nauucol sa pagsamba sa Dios. T.

133-

Paano ang pananalo, at pagpasoc nang mga Hebreo sa Jerico? S. Alinsunod sa calooban nang Dios, inu- Ang pagpatos ni Josue sa mga Sacerdotes na pa- soc sa Jerisanin ang Area, at ilibot nila't iliguid co. sa boong labas nang bayan minsan maghapon, sa loob nang anim na arao, at ang nafigufiguna sa harap nang Area, ay pitong Sacerdotes na maYJ."oong canicaniyang trompeta sa camay, at sumusunod namang tahimic sa !icod ang tanang mga Hebreos. Niyong icapitong arao na, ay macapito nilang guinaua ang ganoong paglibot, at sa icapitong liguid ay pinatunog nang pitong Sacerdotes ang canicaniyang trompeta, at naghiyauan nang malacas ang mga Hebreos, ayon sa utos ni Jesue, at dahilan lamang sa ifigay na iyon, ay big lang naguiba at sumabog ang mga cuta nang Jerico. Walang nacalaban sa mga Hebreos, na pumasoc doon, at napatay figa nila ang taong lahat, at sinunog ang dapat sunuguin. T. Alin ang isang bayang sinumpa, na para nang Jerico? S. Ang pinafigafiganlang Hai, na hindi mahirap pasuquin, sapagcat mahina. T . . Ano ang nangyari sa mga Hebreos, niyong paronan nila ang bayan nang Hai? S. Pinatacbo silang lahat nang mga Ang pagpataong namamayan doon, hanggang sa soc sa Hai. sila ay umurong at nagtago sa .jsang lupang nali!iguiran nang bundoc, at ang figalan nang lupang yaon ay Sabarin. T. Nausisa baga ang dahilan nang pagcahiya nang mga Hebreos, na pinatacbo nang mga namamayan sa Hai? S. l\>Iadaling nausisa, sapagcat lumuhod si Josue sa harap nang Arca, at ipinahayag sa caniya nang Dios na mayroong isa sa mga taong nas.a sacupan niya, na nafigahas nagtago nang caunting cayamanang nacuha sa Jerico at talagang aariin; caya natalo silang lahat, at matatalo cailan man, hanggang hindi

134-

maguing abo ang catauan at boong pag-aari nang taong yaon. At sinabi pa nang Dios cay Josue na cung siya ay magpahugot, ay liIitao na ualang salay cung sino ang pafigahas na iyon. T. Paano ang guinaua ni Josue sa pagpapahugot, ayon sa calooban nang Dios? S. Pinahugot muna niya ang labing dalauang baranggay a Tribus nang Israel, nang maalaman, cung aJin ang baranggay nang taong nagcasala, .at tumama sa baranggay ni Juda ang sadyang pinacatanda. Pinahugot ,ang tanang lahi nang baranggay ni Juda, at pagtama sa lahi ni Zare, ay nahugutan naman ang mga tao nitong lahing ito, at tinamaan na figa si Acan sapagcat siya ang nagcasala, T. Ano ang guinaua ni Acan, niyong lumitao ang casalanan niya? S. Sinabi ang totoo na siya ay nagtago nang dalauang daang siclos, (salaping guinagamit niyong panahong yaon) isang balabal na mapula, at isang putol na guinto, at ibinaon niyang lahat sa guitna nang lupang tinatahanan niya, at talagang aariin. T. Ano ang guinaua ni Josue nang mapaui ang galit nang Dios dahilan cay Acan? Ang parusa S. Hinatulang pagbatuhanan , at patain ni Acan. si Acan alinsunod sa utos nang Dios, at ipinasunog at naguing abo ang caniyang bangcay, at ang dilang cayamanan at ari niya. Pagcayari nang ganoong parusa, ay naparoon uJi ang mga Hebreos sa bayan nang Hai, at nacapasoc silang madali, at guinunao ang bayang iyon, na para nang guinaua sa J erica. T. Alin ang isang biyayang ipinagcaloob nang Dios cay Josue? S. Pinagtulufigan siyang dinigma nang apat na Haring casabuat nang Hari sa Jerusalem, na si Adonisedec ang figalan, at bagam,m hindi mabilang at lubhang matatapang ang caual nang mga Haring yaon, ay tinalo sila at pinatacbo ni Josue at ito ang catacatacang pananalo nang mga Hebreos, dahilan sa dalauang himalang nangyari.

135-

Ang pagtiguil nang Amo dahilan sa utos ni Josue.

Anuano ang himalang nangyari, niyong matalo ni Josue ang limang Hari? S. 1. Niyong sila ay nagtatacbuhan na, ay bigla silang inulan nang bato nang Langit, at ma,rami sa mga soldados nila ang namatay. 2. Pagcamasid ni Josue na hindi pa Ang pagtinalulubos ang caniyang pananalo, at cu- guU nan g culangin siya nang panahon, ay tum i- Arao. guil ang Arao, sapagcat inutusan niyang tumiguil, at humaba sa ugali ang maghapong yaon. T. Ano ang nasa pit nang limang Haring tinalo ni -Josue? . S. Parapara silang nahuli at ipinapatay ni Josue, at saca ipinabitin sa mataas ang canilang mga bangcay: nang matacot at mad ala ang tanang umaauay sa mga Hebreos. T. Ano ang guinaua ni Josue, piyong matalo na niya ang boong lupang Canaan? S. Ipinamahagui niya sa mga baranggay 6 Tribus. T. Ano ang nangyari sa pamamahagui nang Iupang Canaan?

136-

Nagcaroon nang dalauang bahagui nang baranggay ni Josef, alinsunod sa ipinagbilin ni Jacob, niyong mamatay na siya, at hindi binahaguihan ang baranggay ni Levi. T. Baquit hindi binahaguinan ang baranggay m Levi? S. Ibinaual nang Dios, sapagcat sa baranggay na iyon manggagaling ang mga Sacerdotes at Ministros, nll, ualang dapat isaloob at harapin cundi ang catungculan nila sa Altar. T. Cung hindi nabiguian nang lupa ang baranggay ni Levi, ~ano caya ang iquinabuhay niya, at sa an siya tumahan? S. Ipinagcaloob nang Dios na paquinabafigan nang mga Levitas ang natitira nang tanang inihahain sa mga Sacrificios, at gayon din naman ang pinafigafiganlang Primicias at Diezmos, na dapat ibigay sa canila ang mga ibang baranggay: at mayroon apat na pu at ualong bayang bucod, na talagang tatahanana lamang nila, casama sa bilang na yaon ang anim na bayang matatacbuhan nang sinumang nacamatay, cung hindi sinasadya ang ganoong gaua. T. Paano ang pagtifigin nang mga Levitas sa nacamatay na hindi sinasadya, at tumacbo at nagtatago sa mga bayan nila? S. Inaampon nila at pinacacain, at binibiguian pa nang anumatlg naguiguing cailafigan: datapua bagaman hindi hinahatulang patain ang ganoong tao, ay masan'la sa caniya ang umalis doon sa bayang tinacbuhan niya, at baca siya patain nang sinumang camag-anac nang taong napatay niya. Cung mamatay ang Sumo Sacerdote, at mayroon nang cahalili, ay macatatahan na ~iya sa an man, at baua! na figa sa sinuman ang patain 6 sactan ang taong yaon. T. Ano ang PTirnicias? S. Ang mga pafiganay nang tanang hayop, na inihain, at ang unang bafiga nang anumang tanim, na ta!agang quinacain.

137-

Ano ang Diezmos? Ang icapuong bahagui nang ruga naturang hayop at bunga. '1'. Alin sa mga baranggay ang nabahaguinan nang lalong mabuting lupa sa Canaan? S. Ang baranggay ni Juda, na pinaca mahal sa lahat. T. Baquit pinacamahal ang baranggay ni Juda? S. Sapagcat hinulaan ni Jacob, bago mamatay, na malalaluan niya ang mga iba, at sa caniya manggagaling ang sasacop sa tao. T. Saan nalagac ang Tabernaculo, at ang Arca del Testamento? S. Sa isang ciudad nang baranggay ni Efrain, na ang figalan ay Silo. T. Anuano ang natatago sa Arca? S. Ang dalauan-g batong quinasusulatan nang sampung utos nang Dios, isang urnang guinto, na pinuno nang Mana, at ang tungcod ni Aaron, na namulaclac at namunga. T. Hindi b:),ga nasira ang itinagong Mana sa Arca del Testamento? S. Hindi naano munti man. T. Anuano ang Fiestas nang mga Hebreos? S. 1. Nafigifigilin sila tuing Sabaclo, Fiestas nang alinsunod sa utos nang Dios, sapagcat mga ll)3sa ganoong arao nata pus ang pagI alang breos. nang lahat, at hiudi figa sila macapagpanifigas man larnang nang apuy sa arao na yaon, at caya inihahandang lahat sa arao nang Viernes . . 2. Ipinangingilin ang un/ll1g arao nang buan, na pinafigafiganlan .nilang N eomenia, at ang cahulugan figa nang uicang ito, ay bagong Buan. 3. Ipinangingilin naman ang unang arao nang taon, at iyon ang pinafigafiganlang Fiesta de las Trompetas. 4. Pinaca malalaqui sa lahat nang tatlong Fiestas, na pinafigafiganlan nilang Pascua, Pentecostes at TabernaculoB. T. Ilan ang buan nang taon nang mga Hebreos? T. S.

Ang

m gaS.

138

Labing dalauang ganap na para nang taon natin; datapua ang unang arao taonat buan nang mga buan nila, ay parating tumanang mga tama sa pagsicat sa Lafigit nang ba,Hebreos. gong Buan, at caya dalauang pu at pitong arao, at pitong horas lamang ang binibilang nila sa balang isang buan. T. Cung ganoon, maicli ang taon nang mga Hebreos sa taon natin? S. lVIaicli nga; datapua tuing icatlong taon ay nagdadagdag sila nang isang buan, at caya hindi lubhang nagcacaiba. T. Baguit guinagaua nang mga Hebreos, ang Fiesta nang Pascua? Ang Pascua S. Alaala at pagpapasalamat, dahilan sa nang mga guinaua nilang Pascua, niyong aalis na Hebreos. sila sa Egipto. T. Cailang guinagaua ang Pascua nang mga Hebreos? S. Sa icalabing apat na arao nang buang pinangani'iganlan nilan Nisan, na cung ibabagay sa mga buan natin ngayon, ay dapat pagsamahin at bilanging parang isang buan ang mga huling arao nang lVIarzo, at ang mga unang a1'ao nang Abril. Sinuman sa mga Hebreos ang hindi maquipagsaya sa ganoong Pascua, ay pinaaalis nila, at hindi na inaaring cababayan; tangi ang mga maysaquit 0 naglalacad sa ibang bayan, sapagcat sa mga ganito ay guinagaua uli ang Pascua sa icalabing apat na a1'ao nang buang hahalili. T. Ano ang himalang nangyaya1'i ta6n-ta6n, cung guinagaua ang Pascua nang lVIga Heb1'eos? S. Biglang namamatay ang sinumang mafigahas cu-路 main nang cordero Pascual; cung uala sa caniyang catauan ang tanda nang Circuncisi6n. T. Baquit biglang namamatay ang cumacain nang Cordero Pascual nang mga Hebreos, cung uala sa. catauan niya ang halas nang Ci1'cuncision? S. Nang maalaman nating mga cristianos na parurusahang masaquit nang Dios, at mapapahamac ang

139-

sinumang mafigahas dumulog sa Santa Com union, cung hindi malin is ang caniyang calulua, 0 uala sa 10Gb niya ang pagtanggap. T. Ano ang inaalaala at pinasasalamatan sa Fiesta nang Pentecostes nang mga Hebreos? S. Ang sampung utos na ipinahayag nang Dios cay Moises sa bundoc nang Sinai.

140-

Ang pagsasaya nang mga Hebreos dahilan sa Fiesta na ang 1igalan ay Tabernaoulos. Ano ang cahulugan nang Fiesta nang mga TaberMoulos? S. Ang panahon nang paglalacad nila sa parang 6 caya sa lupang hindi nalalaganapan nang cani-canilang bahay nagtatayo sila nang mga sadyang tahanan, na binububufigim lamang at tinatabifigan nang cayo; 6 mga dahon at safiga nang cahoy, at ualong arao silang tumatahan doon, at sa balang isa sa mga naturang arao, ay nagtitipon sila, at naparoroon sa Templo, mayroon silang mga dalang palaspas sa camay, at inaauit nila ang mga capurihan nang Dios. T. Cailan minumulan ang Fiesta nang mga Tabernaculos? S. Sa icalabing limang arao nang buang pinafigafiganlan nilan Tisro, na cung ibabagay sa mga buan natin figayon, ay dapat pagsamahin at bilafiging parang isang buan ang mga huling arao nang Sep- . tiembre, at ang mga unang arao nang Octubre. T. Alin ang isang arao, na totoong ipinafigiiigilin nang mga Hebreos? S. Ang pinafigafiganlang arao nang Expiaci6n. T.

141-

Ano ang guinagaua sa arao nang Expiacion ? Inihahain ang Sacrificio Expiatorio Ang Ayunb dahilan sa casalanan nang boong bayan, ng mga Henananalafigin sila at naquiquinig nang breos. aral nang mga Sacerdotes, at maghapong ualang cain at ualang inom. Ang hindi magayunar nang ganoon, cung ualang dahilan, ay dapat hatulang patain, ayon sa nauutos sa Libro de la Ley. T. Nilipol baga ni Josue ang tanang' mga Cananeos? S. Hindi nilipol cundi ang caramihan lamang, sapagcat ang mga iba ay tumahan sa isang cutang matibay, na Jebus ang figalandoon sa taluctoc nang bundoc nang Sinai ; at calooban naman nang Dios ang magcaganoon, nang maticman ang cabaitan nang bayang Hebreo. T. Sino ang cahalimbaua nang mga Cananeos, na naquipamayan sa mga Hebreos? S. Ang mga lamang bayan dito sa lupa, ang Diablo, at ang masasamang pita nang catauan, paraparang mga caauay nang calulua, na hindi malilipol, sapagcat calooban nang Dios ang sila ay labanan natin, hanggl!'ng tayo ay nabubuhay ; at cung gaano ang ating pananalo, ay ganoon din naman ang calualhatiang macacamtan natin sa Lafigit. T. Ilang taon ang nagdaan, mula" niyong ipamahagui sa mga Tribus ang lupang Canaan, hanggang sa namatay si Josue? S. Humiguit cumulang sa sampung taon ; natua si Josue, sapagcat sa loob nang panahong yaon ay napagmasdan niya na sinusunod nang boong bayan ang mga utos nang Dios. T. Ano ang ipinagbilin ni Josue sa mga Hebreos, niyong siya ay mamamatay na? S. Alinsunod sa mga aral ni Moises, ipi- Taong 2570. nagbilin niya sa mga Hebreos ang pa- :Ang pagcamimintuho sa Dios, at ang pangifigilag mat a y ni sa mga Cananeos: mapalad cay6, ani- .rosue. ya, at ua.lang mananalo " sa inyo, cung T.

142 -

any inyong rnga lupa, at mamumuiiga nang sagana ang balang itanim ninyo; at ualang magagaua ang my a caauay ninyo, sapagcat gaano man ang elami at tapang nila, ay sucat ang isa sa inyo, a11 ma.lipol silang lahat. Datapua cung cava ay palamaTa .xt suail sa Dios, ay mababaligtael na lahat, at masama ang masasapit ninyo. Matutuyo ang lupa, at uala cClf/Jong maaani, gaano man ang paghihiTap ninyo sa pagtatanim; tatalunin cava at lulupiguin nang mgo Iel6latras, si la ang mCLg-aaTi nang masaganang lupa, na ipinagcaloob sa inyo nang Dios, at matatapo.n cayong pamng alipin, at pah'i himpan sa ibang bayan.

Ano ang nangyari sa baranggay ni Benjamin, pagcaraan nang ilang taon, mula niyong mamatay si Josue? S. Pinagcaisahan nang mga ibang baranggay ang paglipol sa canila. T. Ano ang naguing dahilan nang galit nang mga ibang baranggay sa baranggay ni Benjamin? S. Ang catampalasanan nang mga namamayari sa Gabaa, sapagcat nasasacupan nang baranggay m Benjamin ang ciudad nang Gabaa. â&#x20AC;˘

143 -

A ng pagcabual nang babaing asaua nang isang L et,ita, na pinagt.u lungang hinalay nang mgct Gabaitas. T.

Paallo ang l1angyaring cahalayal1 sa ciudad nang Gabaa? S. Purnasoc. at nanuluyan sa ciudad lla Ang casaiyon ang isal1g mag-asaua nang barang- maan nang gay ni Levi, sapagcat nagabihal1 sila fia ruga Gabaidaan, at ang guinaua nang rnga Gabai- tas. tas, palibhasa ay rnalaon na silang rnasasarna, ay nilooban nila ang bahay, na tinuluyan nang rnag-asaua, inagao at dinalang pilit ang babai, rnagdarnag ria pinaglaruan nang rnahalay, at hindi binitiuan, cimdi lliyong pinagsauaan na nila . Nasalanta at lubhang nahirapan ang babai, sapagcat naubos ang lacas niya sa paglaban, at caya pagtungtung sa pinto nang bahay na tinuluyan, ay hindi na nacahacbang, at doon na larnang nabual at namatay. T. Ano ang guinaua nang Levita sa asaua niya, na ipinaharnac nang rnga Gabaitas? S. Itinuloy sa bahay at guinauang labing dalauang bahagui ang bangcay nang caniyang asaua, at pinadalhan ang balang baranggay nang isang bahaguing . sinamahan nang salita nang caniyang capaharnacan.

144 -

Ano ang naguing bui'iga nang paghalay nang mga Gabaitas sa isang babaing may asaua? S. Ualang hindi nagalit sa canila, tai'igi ang baranggay ni Benjamin; at alipala ay nagpulong ang labing isimg baranggay, nang mapagcaisalan cung ana ang dapat gauin sa mga tampalasang Gabaitas. T. Ano ang pinagcaisahan nang mga baranggay na nagpulong, dahilan sa cahalayang nangyari sa Gabaa? S. Na ang baranggay ni Benjamin ang dapat magparusa sa mga tampalasang Gabaitas, yayang nasasacupan niya ang ciudad nang Gabaa. T. Inamin baga nang baranggay ni Benjamin ang pagpaparusa nang tapat sa mga mahalay na Gabaitas? S. Nagpalalung nafigusap na hindi niya masusunod ang caiooban nang mga ibang baranggay, sapagcat uaiang casaianan ang mga Gabaitas; at caya hindi niya ipahihintulot na parusahan nang sinuman ang mga taong yaon. T. Ano ang nasapit nang baranggay ni Benjamin, sapagcat ayao niyang parusahan ang mga Gabaitas, na nagcasala? . S. Nalubos ang galit nang mga baranggay, na nagcaisa, at isinumpa nila na uaia silang patatauarin sa mga Gabaitas, at sa boong baranggay ni Benjamin T. Natuioy baga ang pagiusob nang iabing isang baranggay sa baranggay ni Benjamin dahilan sa mga Gabaitas? S. Apat na daan Jibong lalaqui ang iguinayac nang labing isang baranggay, at inasahan figa nila ang pananaio, sapagcat ualang mailalaban ang baranggay ni Benjamin cundi labing isang Jibong tao lamango Datapua natalo ang caramihan nang mga ibang baranggay, at apat na pung libong tao angnamatay sa canila. T. Baquit natalo ang labing isang baranggay sa baranggay ni Benjamin? S. Inasahan iamang nila ang sariling lacas at caramihan nang canilang tao, at caya hindi sila tinu-

145-

lufigan nang Dios, nang maalaman nila na ualang macapagbibigay nang pananalo cundi ang Dios, na macapangyarihan sa lahat. T. Ano ang guinaua nang mga baranggay, na tinalo nang ruga Benj amitas ? S. Quinilala ang canilang casalanan, nagpacababa sila at nagayunar, at hinifigi tuloy sa Dios na huag pabayaang ualang parusa ang mga Benjamitas, na nagtagupay. T. Ana ang sinabi nang Dios sa mga baranggay na ' natalo, na nagsisi, at nanafigan sa aua niya? S. Na sila ay muling maquipagbaca sa mga Benjamitas, at ipinafigll,cong ma- Ang pa路rusa fig mga Gananalo nll, sila, at ganoon figa ang nang路J baitas. yan.. N路lyong rnat aI 0 na m a, ang mga Benjamitas, ay nagtuloy sila sa Gabaa, sapagcat iyon ang bayan nang mga nagcasala, at inubos nilang pinatay ang tanll,ng namamayan doon, lalaqui at babai, bata at matanda, sinunog ang mga bahay at tanim, guinunao naman nila ang tanang bayang nasasacupan nang baranggay ni Benjamin. T. Naubos bagang napatay ang tanang mga Benjamitas? S. Anim na daang lalaqui ang nacaligtas sa taluctoc nang isang bun doc na bato; at quinaauaan na figa sila at pinatauad, at pinahintulutan tuloy na macapagasaua sa mga babai nang mga ibang baranggay. T. Mga tao baga lamang nang baranggay ni Benjamin ang sumama? S. Madalas na magcasala ang boong bayan dahilan sa pagsamba sa hindi Dios na totoo; datapua tui silang magcasala nang ganoon ay naguiguing totoo naman ang mga hula ni Moises at ni Josue, at pinadadalhan figa sila nang Dios nang gutom, salot at sarisaring hampas, at inaauay sila at inaalipin nang ibang bayan. T. Ano ang dahilan at parating tumatalicod ang mga Hebreos sa Dios na totoo? S. Ang paquiquipagcaibigan sa mga Cananeos, sa10

146-

pagcat marami sa mga Hebreos, ang ayao mag-asaua cundi sa babaing taga Canaan. T. Ano ang guinagaua nang mga Hebreos cung sila ay mga alipin na? S. Quiniquilala ang casalanan sa tunay na pagsisisi, at naaua naman sa canila ang Dios, na para nang pagcaaua nang isang ina, cung mapagmasdan ang pagbait nang anac niyang minamahal na p-inarurusahang masaquit. T. Paano ang pagliligtas nang Dios sa mga Hebreos, na nasa pagcaalipin, cung sila ay nagsisisi na? S. Binibiguian sila nang isang pinacapuno na Caudillo ang figalan, nang sila ay mahafigo sa pagc:;w.lipin, at iyon ang quiniquilala nilang mataas na Hucom. T. Ano ang catungculan nang mga mataas na Hucom sa Israel? _ S. Sila ang pinaca Hari, caya dapat hUang parusahan ang magcasala, ampunin ang mabait, hatuIan ang mga naguusapin, at ihanda sa paglaban ang boong bayan, cung pinapasoc nang caauay; datapua hindi sila macapagpabuis, at cusang nagbibigay ang mga taong bay an. T. Ano ang iquinadadafigal nang mga Jueces 0 Hucom sa Israel? S. Ang cabaitan at catapafigan, at ang carunufigan at catuiran sa paghatol. T. Sinusino ang mga matataas na Hucom, na dapat tandaan? S. Si Otoniel at si Debora, si Gedeon at si J epte, si Samson, si Hell at si Samuel. T. Baquit nabantog si Otoniel? S. Sapagcat iniligtas niya ang mga Hebreos sa calupitan nang Hari sa Mesopotamia, na si Cusan ang figalan. T. Sino si Debora? S. Isang babai nang baranggay ni Ta6ng 2700. Efrain, na dahilan sa malaquing caruS! Debora. nufigan at cabaitan niya, ay naguing

147-

dapat na siya ay quilalaning mataas na Hucom, sa Israel. T. Ano ang guinaua ni Debora? S. Iniligtas naman niya ang mga Hebreos sa calupitim nang Hari nang mga Filisteos, na si J(J;bin ang iigalan. T. ,Paano ang guinaua ni Debora? S . Nagtipon siya nang sampung libong tao, at tinalo figa niya ang dalauang daan at limang pung libong inilaban nang matapang na General nang Haring J abin, na ang iigalan ay Sisara. T . Ano ang ipinanalo ni Debora, bagaman cacaunti ang taong inilaban niya? S. Uala siyang guinaua, cundi manalafigin at tumauag sa Dios, hanggang naquiquipagbaca ang pinaca GeIlâ&#x201A;Źral, na namamahala sa caniyang mga tao, na si .Barac ang figalan; at pinaqutnggan naman siya nang Dios, at caya biglang nanglumo at tumacbo ang mga Filisteos, at munti na silang maubos.

148

Ang ulo ni Sisara, na ipinaco ni Jael sa hihigan. T. S.

Ano ang narating ni Sisara? Natacot narnan at turnacbong para nang rnga iba, at nang huag siyang rnahuli ni Debora, ay purnasoe na rnadali sa isang bahay na nadaanan niya, at uala narnang tao sa bahay na yaon, cundi isang babai larnang na si J ael ang figalan, at iyon ang pinarnanhican na siya ay tanggapin at itago. Nagalit sa ca路 n"iya si Jael, sapagcat siya ay caauay Si Jael. nang bayan nang Dios; datapua hindi nagpahalata nang anurnan, at pinatuloy figa siya, at pinagsabihang rnagpahifiga, hanggang sa rnapagod at turniguil ang路 rnga humahanap sa caniya; at pinainorn pa siya nang isang vasong gatas" sapagcat hurnifigi nang tubig, at turnahirnic na figa at nacatulog tuloy dahilan sa rnalaquing pagod. Niyong rnaquita ni Jael na rnahirnbing na ang tulog ni Sisara, ay agad curnuha nang isang pacong rna路 laqui, at ipinaco ang ulo niya. T. Ano ang guinaua ni Debora, niyong rnaquita ang bangcay ni Sisara?

149

Inauit ang malaquing aua nang Pafiginoong Dios, at pinuri at pinaquilaia ang gauang magaiing ni J aei sa bayang Hebreo. T. Sino ang tumalo sa mga Madianitas, Taong 2759. nang mahafigo naman sa pagcaalipin Si Gedeon. ang mga Hebreos? S . Si G.edeon.

150 -

Ang pagpapaquita nang is(mg Angel cay Gede6n.

Sino ang nagsabi cay Gedeon na siya ay pinili nang Dios na maguing mataas na Hucom sa Israel? S. Isang Angel na napaquita sa caniya, niyong siya ay naglilinis nang trigo. T. Ano ang sinabi ni Gedeon sa Angel, na bumati sa caniya? S. Talastas dao niya na siya ay taong ua1ang cabuluhan, at .hindi bagay sa caniya ang maguing mataas na hucom, at caya hindi siya maniniuala, cung ualang maquitang himala. T. Ano ang himalang ipinaquita .nang Angel cay Gedeon? S. Inutusan si Gedeon na i1agay niya sa ibabao nang isang bato ang mga dala niyang tinapay at laman nang cam bing na nilaga, at sinayaran "nang dulo nang isang tungcod ang mga nalagay na yaon, at pagdaca ay nilabasan nang apuy ang bato, at nagalab at napugnao ang mga tinapay at laman nang cam bing, at nauala na ang Angel. T. Ano ang inasal ni Gedeon, pagcauala nang Angel, na napaquita sa ' caniya ?

151-

Tumapang na siya at lumacas ang caniyang loob, agad iguiniba ang Altar nang Idolo Baal, na itinayo nang mga canayon niya, at pinagsabihan ang tanang mga baranggay na siya ang pinili nang Dios na macapagliligtas sa canilang lahat. T. Ano ang himalang ipinaquita ni Gedeon sa mga Hebreos, nang siya ay quilalaning puno? S. Naglagay nang isang putol na balat nang tupa sa lupang mahahamugan, at pinabayan doon magdamag, at hinifigi sa Dios na pagca umaga ay maquitang basa nang hamog ang balat, at tuyo ang lupa sa boong palibid; at ganoon figa ang nangyari, at marami ang hamog, na napiga sa balat. Inilagay niya uli sa lupa ang balat, at pinabayaang magdamag, at hinifigi sa Dios na pagca umaga ay milquitang tuyo ang balat, at basa ang lupa sa boong palibid, at ganoon naman ang nangyari. T. Ilan ang taong napasulat cay Gedeon, at tumalaga sa paquiquipagbaca? S. Tatlong pu at dalauang libo; datapua ualang pinatira si Gedeon eundi sampung libo lamang, sapagcat pinagsa,bihan siya nang Dios na lubha.ng marami ang eacasamahin niya; at lumacad na figa silang lahat, hanggang sa dumating sa isang ilog na munti, at palibhasa ay paraparang nauuhao, ay dumapa na ang caramihan, at uminom na parang hayop. Tatlong daan lamang ang hindi tumiguil sa paglaead, at ualang ininom, eundi ang tubig na nasaloc nang canilang eamay; at itong .tatlong daan ang inibig laniang nang Dios 'na isama ni Gedeon; caya pinaui niya ang mga iba, nang huag masabi na ang dami nang tao ang ipinanalo. T. Ilan ang bilang nang mga caauay ni Gedeon? s. Isang daan at 'tatlong pu't limang libo. T. Ano ang guinaua ni Gedeon, niyong maquiquipagbaea sa mga Madianitas? s. Inutusan ang tatlong daang casama Ang paM, niya na ang balang isa sa canila ay mag- na10 ni G", dala nang isang clarin 0 paeacae, isang de6n. bafigang ualang , laman, at isang putol

152-

na cahoy, na maaaring ipanananglao, cung magnifigas, at sinamahan na niya ang mga taong yaon, at hating gabing malalim niyong sila ay dumating sa lupang quinalalaguian nang mga Madianitas. Pagdating nila, agad pinatunog ang mga darin, pinagumpugan ang mga bafiga, at ipinag-uasuasan sa hafigin ang mga cahoy na nagliliab, at nagsigauang malacas na naroon ang cabagsican na.ng Dios at ni Gedeon. Natulig at nagtacbuhan ang mga Madianitas dahilan sa ganoong ifigay, at sila ay lubhang natacot; at palibhasa ay marami silang totoo, at paraparang naguunahan, ay silasila na ang nagbunggo at nagpatayan. T. Sino naman ang tinalo ni Jepte? S. Ang mga malulupit na Ammonitas. T. Sino si Jepte? Ta6ng 2800. S. Isang taong' hamac lamang, sapagcat Si Jepte路. anac nang isang tnasamang babaing quinasama nang ama niyang si Galaad: at ang guinaua ay umalis sa bayan, at hinarap ang pagnanacao, at naguing puna nang mga manghaharang, na tinipon at quinasama, yayang ayao siyang quilalanin nang mga capatid at cababayan niya. Niyong mabalitaan nang mg~ Hebreos na si Jepte ay lubhang matapang, ipinahanap nila at ipinatauag, ng sila ay tulufigan sa paquiquipagbaca, at hindi na figa nila matiis ang calupitan nang mga Ammonitas. Ayao sanang pumayag si Jepte at ipinagtataca niya ang paghanap at pagtauag nang mga dating pumupula sa caniya, datapua nahicayat din, at napilit, sapagcat naramdaman na calooban nang Dios. T. Ano al)g naisipan ni Jepte, niyong lulusubin ang mga Ammonitas? S. Ipinafigaco na cung siya ay manalo, at macaui, ay papatain niya at ihahain sa Dios ang anumang unang magaling sa caniyang bahay, na macaharap niya.

153-

Ang pagpugot ni Jepte sa anac niyang dalaga.

路T.

Sino ang napahamac dahilan sa pafigacong ualang bait ni J epte? . S. Ang anac niyang bugtong na si Seila ang figalan, na dahilari sa tua at pag-ibig sa caniyang ama, ay . gumayae at inanyayahan ang mga eaibigan niyang capua dalaga, at siya figa ang unaunang sumalubong, at naquita ni Jepte. 'T. Ano ang guinaua ni Seila, niyong matalastas ang pafigaeo sa Dios nang ama niyang si J epte? S. Hindi itinanggui ang eaniyang buhay; datapua humifigi nang dalauang buan, nang siya ay maeagayac sa pageamatay, at itinafigis tuloy ang eaniyang eahihiyan, sapagcat siya ay ualang anae, na maiiuan. T. Baquit iquinahihiya ang eaualan nang anac niyong unang panahon? S. Malaquing eahihiyan ang mamatay na ualang anae, niyong hindi pa nananaog ang ating Pafiginoong J esuerist.o, sapageat itinalaga nang Dios sa mga eristianos ang capurihan nang pagea virgen. T. Ano ang iquinabantog ni Samson?

154-

Ang capaiiganacan niya, ang mga guinaua, niyong nabubuhay, at ang caniyang pagcamatay. T. Baquit nabantog ang capafiganacan ni Samson? S. Sapagcat siya ay anac nang isang babaing baog, at bago siya ipinafig"anac, ay nagsugo ang Dios nang isang Angel, at ipinasabi sa caniyang ama at ina na huag nilang alisan nang buhoc cailan man, at huag bibiguian nang alae 0 anumang inuming macalalafigo. T. Ano ang sadiang guinaua ni Samson, niyong siya ay malaqui na? S. Sa loob nang ilang taon ay siya lamang mag-isa ang nagpahirap at naquipagbaca sa mga Filisteos, at uala siyang guinamit na panglaban cundi ang mga camay niya lamang. " Taong

2850.S.

Si Samson.

â&#x20AC;˘

! .,..

.... :.

155

Ang pagpatay ni Samson sa isang libong Filisteos, na 1talang puinagamit na srLndatrL cundi ang . pctnga nctng isang j~tmentrL.

T . . Anuanong gaua ang nagpatotoo nang sadiang lacas ni Samson? S. 1 Isang arao na hindi niya dala ang Mga gauang panggapas man lamang, ay sinalubong iqu'inaban路 siya at talagang sasagpafigin nang tog ni Sam路 isang Leon; datapua hindi natacot, at son. ang guinaua ay sinunggaban at pinatay ang hayop na yaon. 2. Doon sa lupang tinatahanan niya ay totoong maraming Zorra, mga hayop na nahahauig sa aso, at lubhang mailap; datapua nagpatulong sa mga ilang caibigan, at nacahuli nang tatlong daan. Pinagcauing niya sa buntot ang balang dalaua, at quinabitan nang isang cahoy na nagninifigas, at pinaualang ganoon sa lupa nang mga Filisteos, nang masunog at masira ang dilang tanim at halaman nila, at ganoon ang nangyari. 3. Minsan naman, ay pinabayaan na siya ay ga-pusin at dalhin nang mga Filisteos; datapua big--

156-

lang nalagot ang mga tali, paggalao niya nang caun"ti, at agad pinulot ang naquitang isang buto nang -pafiga nang Jumenta, at yaon ang ipinamatay sa isang libong Filisteos. Niyong siya ay totoong nauuhao dahilan sa malaquing pagod, at ualang tubig na mainom, ay hinifigi sa Dios na huag siyang pabayaan sa gano~mg hirap, at pinaquinggan naman ,agad nang Dios, sapagcat biglang pumutoc ang isang bagang na guinamit niyang pafiga nang hayop, at ang bagang na yaon ay binucalan nang maraming tubig na malinao at matamis, at nacainom na siya. 4. Niyong siya naman ay culufigin sa ciudad nang Gaza, iguiniba pagca gabi ang mga pinto nang cuta, at pinasan pa at dinala Sa bundoc. 'T. Ano ang nagpapalacas cay Samson? -So Ang caniyang mga buhoc; datapua ualang nacaaalam cundi siya. T. Canin~ ipinahayag ni Samson na parang ulol, ang galing na nalilihim nang caniyang ruga buhoc? 路S. Sa isang babaing cababayan nang mga Filisteos, na si Dalila; ang figalan, at yaon figa ang pinafigasaua niya, at caya hindi pinafigilagan. . T. Ano ang guinaua nang Iilong si Dalifa? S. Inalisan nang buhoc si Samson, niyong natutulog, at saca ipinagbigay alam sa mga Filisteos ang guinaua niya. ''1'. Ano ang nangyari, niyong maputol na ni Dalila ang mga buhoc ni Samson? 'S. Agad dumating ang mga Filisteos, at uala na figang nagaua si Samson, sapagcat totoong humina, at caya madali nilang nasunggab.a n at guinapos, at dinala na nila. "T. Ano ang hirap na nasapit ni Samson? :8. Dinuquit nang mga Filisteos ang dalauang mata niya at iquinabit siyang parang vaca sa isang guilifigan nang trigo, at siya ang parating pinagagalao nang pumihitpihit ang guilifigan. Pagcaraan nang ilang arao, naisipan nang mga Filisteos ang magpa.s alamat sa canilang diosdiosan na si Dagon ang figa-

157-

Ian, sapagcat nasupil nila at nadaig si Samson: caya:. nagtipon sila at pumaroon sa Templo, at isinama. nila ang caauaauang si" Samson, nang mayroon silang mapaglibafigan. T. Ano ang naguing dulo nang pagtatagumpay at catuaan nang mga Filisteos, yayang naguing laruan nila sj Samson? S. Napahamac sila, sapagcat hindi na figa natiis ni Samson ang guinagaua sa calliya, at ang pananampalasan nangmga Filisteos sa Dios na totoo, caya ~alubos ang galit, at nanalafigin nang ganito: Panginoon cong Dios, aco ay lubhang macasalanant at dapat sa aquin ang lalong mabigat na parusa; datapua inaasahan co na aco ay paquiquinggan mo ngayon, yayang maa~tain cang totoo, caya hinihingi co sa iyo na ipagcaloob mo sa aquin ang dati cong lacas nang maganti co nang tapat ang mga caauay mo: at inihahain co sa iyo ang aquing buhay, mapahamac lamang sila at ang canilang Idolo , nang ma.quilala at p1trihin nang lahat ang capangyarihan at calualhatian mo. . Niyong siya ay macapanalafigin nang ganoon, aT nanampalataya at nanalig sa Dios, niyapus ang da-路 lauang haligui nang Templo, na naabot nang caniyang camay, at inuga nang inuga ang mga haIiguing iyon, at ang nasapit ay nasira at nabagsac ang boong Templo. Nadaganan si Samson at namatay figit siya, datapua mahiguit naman tatlong libo ang mga Filisteos, na Ang pagcanacasama niyang napahamac, at cahalo ill a t a y ni. sa ganQong bilang ang pinaca malala- Samson. quing tao at mga maguinoo sa canila. T. Ano ang nangyari pagcamatay ni Samson? . S. Nagtandlt ang mga Filisteos, at pinabayaan na. nilang tahimic ang bayang Hebreo. T. Gaano ang laon nang catahimican nang mga He-路 breos, pagcamatay ni Samson? S. Pagcaraan nang tatlong pungotaon ay muling na-

158-

"isipan nang mga Filisteos ang maquipagbaca niyong panahong si Heli ang mataas na Hucom, at Sumo Sacerdote nang mga Hehreos. 'T . . Ano ang nasasabi sa mahal na sulat tungcol cay Heli? 'Taong 2870. S. Malaqui ang pagtifigin at paggalang Bi Heli. cay Heli nang boong bayan, dahilan sa cabanalan at sad yang capangyarihan niya, sapagcat siya lamang mag-isa.. ang quiniquilalang mataas na Hucom, at Sumo Sacerdote. T. Ano ang nangyaring casamaan niyong panahon ni Heli? â&#x20AC;˘ :2i Ofni at S. Nasira ang loob nang dalauang anac 'Ii Finees. niyang si Ofni at si Finees, na paraparang nagmalaqui dahilan sa mataas na capangyarihan nang caniiang ama, at sila figa ang unaunang gumagaua nang dilang casamaan, uala silang pinafigilagan at ualang utos na hindi nila nilabanan. At baquit hindi na nila inaaralan nang rnagaling ang bayan, ayon sa canilang catungculan, sapagcat silang dalaua ay capua Sacerdotes, ay sila pa ang nagpapasunod nang rnasama, at nacalalayo sa tao sa pagsamba sa Dios: at ualang in iisip arao at gabi cundi ang magpacayaman, ayon sa rnasasamang pita nang casaquiman, caya hindi iquinahiya ang magpatubo at magnacao, bagaman sucat na at labis ang naquiquita nila sa mabuting paghahanap, sapagcat sila ay mga Sacerdotes. Paraparang mga tampalasan at malupit sa capua tao, at hinahalay pa nila at pinapalamara ang mga babaing natatalaga sa pag-aalaga nang Templo, at caya sa mahal na s41at ay pinafigafiganlan silang mga anac ni Belial, sa macatuid, mga campon nang Demonio. ÂˇT. Namalayan baga ni Heli ang parranampalasan nang mga anac. niya? S. 00, at pinafigusapan sila nang ganito: Magbago cayo nang asal, aniya, mga anac co, at baca magalit sa inyo ang Dios. Datapua lumabis ang pag-ibig ni Heli sa caniyang mga anac, caya pinafigusapan

159-

lamang nang ganoon, at hindi pinarusahan nang tapat, nang matalastas naman sana nang boong bayan, eung ana ang nasasapit nang mga palamara, nang sila ay magtanda, at huag parisan nang iba. T. Ano ang naguing parusa ni Heli dahilan sa eapa, bayaan, at hindi figa niya sinauata at pinarusahan ang dalauang anae niyang masama? S. Inibig nang Dios na matalo ang mga Hebreos sa dalauang paquiquipagbaea nila sa mga Filisteos, sapageat eulang figa lamang nang eaunti sa apat na pung libo ang napatay sa eanila at eabilang si Ofni at si Finees, at nang malubos ang eapahamaean, ay -. naeuha tuloy nang mga Filisteos ang Area del Testamento. Natiguilan at naualan nang loob si Heli, niyong marifigig niya ang mga nangyaring yaon, big'lang nabual nang patalieod ang inuupan niya, sumabog ang eaniyang utae, at alipala ay napatdan nang hinifiga. - T. Han ang taon ni Heli, niyong mamatay? S. Siam na pu at ualo. T. Ano ang ,guinaua nang mga Filisteos sa Area del Testamento? S. Dinala sa eanilang Templo, at doon inilagay sa siping nang Idolo Dagon; datapua pagea umaga ay naquita nilang naeahandusay ang Idolo sa paa nang Area, at bagaman itinayo nila at isinauli sa dating lagay, .naquita na naman pagea umaga na ang Idolo ay nahapay at nageapisangpisang. T. Ano pa ang nangyari sa mga Filisteos dahilan sa , Area del Testamebto? S. 路 Nasira ang dilang tanim at halaman nang mga Filisteos, dahilan sa biglang dumami at nagealat ang daga sa eanilang mga lupa, nap uno nang masasamang sugat ang mga eatauan nil a, at marami sa canila ang namatay: eaya nataeot sila, at naisipang isinauli ang Area sa mga Hebreos, at nahalatang naeasasama sa eanila. T. Ano ang nangyari, niyong isauli nang mga Filisteos ang Area del Testamento sa mga Hebreos?

Limang pung libong Betsamitas ang nabual at biglang namatay, sapageat na napahapinafigahasan nilang tinitigan ang mac. Arca, niyong ualang taquip. T. Ano ang dapat nating tandaan sa pagcapahamac nang mga Filisteos, at Betsamitas, dahilan sa caualan nang galang sa Area del Testamento? S. Ang puspos na paggalang sa Santisimo Sacramento, sapagcat siya路 ang mahal na Arca nating mga cristianos: at sinuman figa sa atin ang mafigahas dumulog sa Santa COllmnion, cung hindi sirain muna sa tunay na pagsisisi at tapat na pafigufigumpisal ang tanang casalanang daquila, na paraparang mga Idolos nang calulua, 0 uala sa loob ang pagtanggap, ay parurusahang masaquit nang Dios, at camatayan ang maquiquita sa batis na binubucalan nang buhay. . T. Saan nalagac ang Arca, niyong isauli nang mga Filisteos sa mga Hebreos? S. Sa isang bayan na ang figalan ay Cariatiarin, at hindi na naalis do on, hanggan sa naghari si David: T. Sino ang naguing mataas na Hucom at Sumo Sacerdotes nang mga Hebreos, pagcamatay ni Heli? Taong 2890. S. Isang taong banal na si Samuel ang figalan, na inialay sa Dios nang caniSi Samuel. yang ama at ina, at doon na figa parating tumahan sa Tabernaculci, pagcabata na niya; at palibhasa ay masipag ' sa paggaua nang cabanalan, at maifigat sa pagganap nang anumang catungcuIan niya, iguinanti naman sa caniya nang Dios ang paguiguing Profeta, at inibig na siya ay quilalaning mataas na Hucom at Sumo Sacerdote nang mga Hebreos. T. Ano baga ang mga Profetas? . S. Mga taong banal, na tinatahanan nang mataas na carunufigan nang Dios, at nalalaman figa nila ang anumang lihim na mangyayari. T. Ano ang buhay' nang mga Profetas, at saan ang tahanan nila? Ang mga Betsamitas

160-

161-

Ma]ayo ang lagay nila sa mga mgay Ang buha,y at gulo hang b.ayan, mahirap ang ca- at gaua. fig nilang pagcain at pananamit, at doon mga Profasila nananalian sa mga yungib sa bun- ta~. doc nang Betel, sa Gd-lgala caya, 6 sa Jerico, at lalo na sa bundoc nang Carmelo. At halos uala silang guinagaua cundi manalangin, at cung sila ay nagcacatipon, inaauit nila ang mga capurihan nang Dios, at inahihingi nang tauad ang mga taong macasalanan. Cung minsan naman ay pumapasoc sila sa mga bayan, sapagcat nararamdaman nila na ganoon ang calooban nang Dios; at ang pangangaral nga nila ay mahiguit na lubha sa pafigafigaral nang mga Sacerdotes, dahilan sa catapafigan nang canilang loob, at uala silang alang-alang sa canino man, cung nililibac nila ang inasamang gaua; at caya marami ang napipilitang nagsisisi, at nagbabago nang asal, at natatacot sa mga hula nila. Mayroon namang mga Profetas, na hindi nacatahan sa bundoc, sa halimba si Moises, si Samuel, si David : sapagcat inibig nang Dios na sila ang magifigat at mamahala sa bayan. T. Ano ang cahulugan nang figalang Samuel? S. Taong ipinaglihi sa cabagsican nang isang himala: at bagay figa cay Samuel ang caniyang figalan, sapagcat siya ay bufiga nang isang babaing hindi nagaanac, at caya naquilala na calooban lamang at sadiang aua nang Dios ang paguiguing tao niya. T. Anuano ang dapat tandaan, na I\angyari niyong panahon ni Samuel? S. 1. Ang Jiabantog na pananalo nang mga Hebreos sa paquiquipagbaca sa mga Filisteos. 2. Ang pagcatapos nang mataas na Hucuman nang mga Hebreos, at nagcaroon na figa sila nang Hari. T. Baquit pumili si Samuel nang taong maguiguing Hari nang mga Hebreos? S. Pagsunod din iyon sa mga hiling at nasa nang bayan, sapagc!l.t min~ magaling dao nila a:-,g capangya-

162-

rihan nang isang Hari, sa catungculan nang mga mlitaas na Hucom, 6 nang Sumo Sacerdote, bagaman iquinadafigaJ niJa at pinaquinilbafigan tuina ang catungculang yaon. T. Sino ang pinili lli Samuel, na naguing unang Hari nang mga Hebreos? Ta6ng 2909. S. Isang tao nang baranggay ni BenjaSI Saul. min, na si Saul ang figalan, at ualang caparis sa anyong mahal at laqui nang caniyang pafigafigatauan .

â&#x20AC;˘

163-

Ang P7'Ofeta SainneZniy'ong nilahiran 'nang Oleo Santo si Saul. T. S.

Paano ang nan'g yari at naguing Hari si Saul; Inutusan ni Cis ahg anac n1yang si Saul na hanapin ang fuga ilang liay6p nilang nauala. Niy'ong mapagod na si Saul, at hin.d i figa niya maquita, ay nacaisip na pumaroon at 'dumulog 'C.a y Samuel, sa lubos na pag-asa na masas路a bi sa caniya, cung sltan bahanapin ang ruga hayop n:i yaon) sapagcat siya ay Profeta. Pagcaquita hi Sarutrel cay Saul, ay agad pinagsabihanha naculia na aug ruga ;!iayop, at ibinalit:i sa caniya tuloy na siya :;mg pinili nang Dios na maguing ,Hari nang inga Hebreos; at sa caturtayan ll,y nilahiran na siya nang lafigis, na Oleo Santo ang fig-alan, para nang guin,agaua. sa mga Sacerd6tes. 4t quihilalll, ria fig-a niyon din, at i~ui颅 ~iilang pag-daca liang Profeta Samuel ang bunYIng Haring Saul. T. Baquit inibig hanjS Dios ri'a si Saul ay malahiran , nang 'Oleo Santo? S. Narig maalaman nang sinuman !l.a dapat mahalin at igalang ang mga Hari, sapagcat sa Dios nanggagaling ang mataas na catungculan at capangyarihan nila.

164-

Ano ang nangyari cay Saul niyong siya ay malahiran nang Oleo Santo? S.路 Agad lumacas ang capiyang loob, at quinasihan na figa siya nang Dios, at biniguian nang sadyang carunufigan at catapafigan, nang matutuhan niyang ifigatan ang caniyang bayan, labanan at talunin ang sil).umang macaauay. T. Natanyag baga pagdaca at quinilala nang mga Hebreos ang pagcahari ni Saul? S. Ganoon sana ang mangyayari; datapua nang malubos ang paniniuala nang bayan, ay minagaling ni Samuel ang magpahugot nang maquita nang lahat cung sino ang tatamaang pinili nang Dios. T. Sinusino ang tinamaan sa pagpapahugot nang Profeta Samuel? S. Ang baranggay ni Benjamin muna, ang lahi ni Metri ang icalaua, at sa catapusan ang figalan ni Saul. T. Ano ang inasal ni Saul, niyong siya ay Hari na? S. Naquilala nang lahat ang caniyang carunufigan at catapafigan, sapagcat parating tinatalo niya ang mga caauay nang Israel, at caya pinup uri siya nang boong bayan. T. Ano ang nacabuti cay Saul? S. Ang cabaitan niya sa pagsunod sa mga aral at hatol na matuid nang Profeta Samuel. T. Sino ang casamasama ni Saul sa mga pananalo? S. Ang anac niyang si Jonatas. T. Baquit nahalata na si Jonatas ay lubhang matapang? Si Jonat~s. S. Sapagcat minsan ay nacarating siya sa lupa nang mga Filisteos, bagaman lubhang mataas at mahirap ang salufigahing dinaanan, at uala figa siyang casama, cundi isang Escudero lamang: at palibhasa ay nalilifigat ang mga Filisteos, at hindi nila namalayan ang pagdating ni Jonatas, ay natulig silang lahat, marami ang napatay sa canila, at ang caramihan naman ay nacatacbo. Namahyan agad nang mg::t Hebreos ang na'1gya-

165-

ring gulu, at nahulaan naman ni Saul, cung ano ang dahilan sapagcat saan man siya lumifigap, ay uala si Jona~a:s, caya tinipong mad ali ang tanang mga caual niya, at naparoon sa lupa nang mga Filisteos: at sinumpa tuloy na ipapapatay niya ang sinuman cung mafigahas cumain 6 tumiquim nang anumang lamang, hanggang hindi malubos ang pagcatalo nang mga caauay. T. Matuid baga ang isinumpa ni Saul? S. Hindi matuid, sapagcat cung sinunod ang ganoong sumpa, ay ualang ibang napahamac sana cundi ang anac niyang si J onatas. T. Baquit macapapahamac cay Jonatas ang isinumpa nang caniyang ama? S. Sapagcat niyong umui si Jonatas, at mayroon siyang dinaanang isang gubat, na tinatahanan nang maraming puquiutan, at caya marami ang naroong pulot sa mga butas nang cahoy at nang mga batong malalaqui. Palibhasa ay pagod si Jonatas, at lubhang nahahapo dahilan sa init, at hindi nalalaman ang utos at sumpa ni Saul, isinaosao ang dulo nang tungcod niya sa isang sisidlan nang pulot, at itinuloy sa caniyang bibig at agad hinitit ang pulot, na nacuha, nang siya ay mahimasmasn nang caunti. Pagcaalam ni Saul nang ganoong gaua, ay tinauag si Jonatits, at pinafigusapan nang ganito: [pinagbibigay alam co sa iyo na icao ay dapat mamatay iigayon, dahilan sa nagaua mong sala, at sapilitang ganoon ang mangyayari bagaman, malaqui ang pagibig co sa iyo, at aco iiga ay ama mo . Nagpacababa si Jonatas, at itoang sinabi: iAno baga, ama co, ang naguing sala nang anac mo? Cumain ca路, ani Saul, niyong hindi pa nalulubos ang pagcatalo nang mga Filisteos. Labis na cabagsican, ang uica ni Jonatas. Aco, ay lumagay sa paiiganib, at hindi co na inalaala ang aquing buhay mabantog lamang ang boong bay an, at cagaliiigan man din capurihan ang pananalo co iigayon. iDiyata dahilan sa aco au nacatiquim nang caunting pulut, sapagcat aco ay nahahapo, at hindi co natatalastas ang utos at sumpa

166-

mo, ay dapat nq, sa aquin ang hatol na camatayan? 00, ang uica ni Saul, sapagcat isinumpa co ang ganr;!Ong bagay, at masamang hindi gauin ang isinumpa.

Sino aJag cahalimba,ua ni Jonah'is, na munti nang mamatay dahilan lamang sa nacahitit nang caunting pulut? S. Ang mga caauaauang macasalanan, na magdurusa at mananambitan rnagparating man saan sa infierno, sapagcat dito sa lupa ay minatamis nilang parang pulut ang mga ualang cabuluhang layao nang catauan, na ibinabaual nang Dios at nang Santa Iglesia. T. Ano ang nacapagligtas cay Jonatas, na talagang papatain nang Haring Saul? S. Ang laban at pamamaguitan nang tanang mga soldados, at nagcaisa figa silang lahat, at pinagsabiljan nila si Saul na hindi dapat sundin, ang caniyang isinum,pa; at totoong ualang casalanan si J 0natas, sapagcat hindi naalaman ang utos at sumpa niya: caya ang uica nila, ' yayang iniligtas cami ni Jonatas, at capwrihan din namin ang pananalo niya ay cami na ang papapatay, mabuhay lamang siya.

Hindi na nacaquibo 'si Saul, at sapilitang pinatauad si JOJ;l.atas. T. Ano ang nangyari cay Saul, pagcaraan nang ilang Ang pags"," taon, nang caniyang paghahari? rna iii Saul. S. Nagcasala nang daquila, sapagcat macalauang sumuay sa utos nang Dios, na ipinahayag sa caniya nang Profeta Samuel. T. Cailan ang \lJ;lang pa,gsuay ni Saul sa calooban nang .oios? S. Niyong. siya ay naroon sa Galgata, at talagang lulusubin ang mga Filisteos, ay nagcataon namang nagu~ng caila:(i,gal). I).a si Samuel Jl.Y u;malis muna: at caya" J;>agaman inisip ni Saul ang pagha~ain nang ugaling Sacrificio, bago maquipagbaca, inutoll sa caniya nang Santo l'rofeta na hinting macadaan ang pitong-arao, nang anuman, hang. at huag, maghain. ",. '

167-

gang siya ay uala. Sumunod si Saul, at hindi gumaua nang anuman sa loob nang anim na arao; datapua hindi hiniutay na matapos ang icapito, at mayayari na lamang ang Sacrificio, niyong dumating si Samuel. T. Alin ang isang utos nang Pi os na sinuay ni Saul? S. Ang paglipol sa mga Amalecitas, na tinalo niya: sapagcat bagaman sinabi sa caniylt nang: Profeta Samuel na calooban nang Dios ang ub4sin niyang patain ang mg8, taong yaon, at sirain at sunuguin ang tanang pag-aari at cayamanan nila, ay hindi siya naquinig, at inifigatan figa at sinarili ang pinaca mabubuting hayop, at hiyas na nacuha, at hindi 'niya pinatay ang Hari nang mga Amalecitas, na si Agag ang figalan. T. Ano ang iminatuid ni Saul cay Samuel, niyong isinisisi sa caniya 'ang pagsuay sa mga utos nang Dios? S. Inifigatan dao niya ang ruga bagay na yaon, nang maihain sa Pafiginoon Dios. Ano ang itinutol ni Samuel cay Saul? S. Na lalong,ll"\inamagaling nang Dios ang pagsunod sa caniya, cay sa paghahain nang anuman; at caya, ang uica ,ni Samuel, sapagcat icao ay tacsi! at ualang galang sa Dios, ay nagalit na siya, at mayroo,ng ibang pinili, na maguiguing Hari, at ihahalili sa iyo. At mula niyon ay luruayo ang Profeta Sa"muel, at doon tumahan SlL isang bayan na ang figalan ay Ramatri, at hindi na, pin,aquialat\1an si Saul; bagaman ipinananalafigin arao at g!lbi n,a huag ding rna, pahamac at mamatay sa casalanan ang taong ya<;m. T. Nagsisi ba,~a si Saul, at iniuan aug Pltgcahari, ya, yang sinabi ni Samuel na mayroon na siyang (:ahalili ? S .. Itinuloy an?, caniyang pagcahari, at hindi uma,,hnsunod sa calooban n,mg Dios. T. Sino ang pinili nang Dips, na hahalili cay Saul? S. Isang batang Pastor nang barlLnggay .. ni Juda na si David ang figalan, anac Si Dav';!i. na b1,lnso ni I sai, na taga Belen.

or.

168-

Paano ang nangyari, at naquilala si David, nang Profeta Samtlel? S. lnutusan nang Dios si Samuel na pumaroon siya sa bahay ni Isai, at doon lahiran nang Oleo Santo si David, at huag magpamalay nang anuman cay Saul. Pagdating ni Samuel sa Belen, at niyong siya ay macapaghain na nang isang Sacrificio sa harap nang mga matatandang taga roon, ay pinagsabihan si Isai na ibig maquilala ang caniyang mga anac. Naunang dumating at humarap ang pafiganay, na nacatuaan nang caramihan dahilan sa cagandahan at laqui nang caniyang pafigafigatauan, at caya isinaloob agad ni Samuel na iyon ang dapat na maguing Hari; datapua ipinaramdam sa caniya nang Dios na siya ay nagcamali. Anim ang sumunod sa pafiganay na iyon, at sullodsunod namang dumating silang lahat; datapua natanto ni Samuel na hindi pa nahaharap sa caniya ang pinili nang Dios, at caya tinanong si Isai cung siya ay tjala nang ibang anac. Culang na lamamg dito ang bunso, ani Isai, na hindi pa sumasapit sa dalauang pung taon, at siva ang nag-iingat sa rnga hayop. Ipatauag mo naman ang bunsong yaon, ang

uica ni Samuel at ibig co siyang maquita. Pagdating nang bunso, ay agad ipinatanto nang Dim; cay Samuel na iyon ang piniling maguing Hari, at caya ang guinaua nang Profeta ay nilahiran pagdaca nang Oleo Santo ang bunying si David sa harap nang caniyang ama at mga capatid. T. Ano ang nangyari cay David, niyong siya ay malahiran nang Oleo Santo? S. Quinasihan na siya nang Dios, at inilipat sa caniya ang carunufigan at catapafigang ipinagcaloob cay Saul. T. Ano ang cahulugan nimg figalang David? S. Caibigan 6 Taong dapat ibiguin. T. Ano ang guinaua ni David, nang siyang malagay na sa pagcahari?

.- 169 -

Ualang guinauang anuman, cundi hinintay ang pagcamatay ni Saul, at lubos figa ang pag-asa niya na mangyayaring ualang sala ang mga acala at calooban nang Dios, caya hindi pinabayaan ang pagcapastor. '.f. Ano ang sadyang guinaua, na lubhang iquinadafigal ni David? S. Ang pagtalo niya sa Gigante Goliat, cababayan nang mga Filisteos.

170-

Ang Gigan te Goliat na tinalo at pinugutan ni David.

Paano ang nangyari, at natalo ni David ang Gigante Goliat? Ang Gigan路 S. Niyong panahong capua gayac sa pate GOliat, quiquipagbaca ang mga Hebreos at mga na tinalo at Filisteos, ay napaquiquita arao-arao pinatay ni ang tampalasang si Goliat, at ualang David. guinagaua, cundi manghamon at manuya nang ganito: Mga hamac nc拢 Heb1路eos, mga alipin ni Saul, i,uala bagang isa sa inyo na maiigahas tumiquim, cung gaano ang lacas co, at ang lucas niya? Pumarito na cung mG1froon, at 路 siya ang aquing hinihintay. Ualang hindi naga-

galit, cung mariiigig ang ganoong mga paiiguiigusap; at uala namang maiigahas cay Goliat dahilan sa malaquing tacot, bagaman nagpatauag si Saul na bibiguian niya nang maraming cayamanan, at pahihintulutan tuloy na maguing asaua nang anac niyang Princesa ang sinumang manalo eay Goliat. Pageaalam ni David nang ganoong paiigaeo ni Saul, ay agad inisip na hindi niya dapat urungan ang Gigante Goliat, nang maquilala naman nang tao na hindi alaiigan sa caniya ang maguing Hari, ayon.

171-

sa calooban nang Dios; at caya napaquitang madali cay Saul, sa gayac niyang in~nggugubat, at hiningiug parang matapang na siya ay pahintulutang maquipagbaca Sa Gigante. Datapua Il,apagmasdan ni Saul ang cabataan ni David" at hindi inayunan, sapagcat ina ring cayabafigan at di tunay na catapafigan. Hindi nasira ang loob ni David bagaman inari siyang hamac 1.l i Saul, at alipala ay nafigusap nang ganito: Namamali ca, 6 mahal na Ha'r i, cung tinitingnan mo lamang ang aquing cabataan, at cava sasabihin co sa iyo na sapagcat aco ay taga pagalaga nang hayo']), ay hindi mi'YYli(nsang naquita. co ang pagdating nang mga ganid na Leones at 0808, na aagauan nga nila aco nang isang t~,pa 6 cambing caya; datapua hindi aco natacot cailan man at sapilitang bibiti,uan nila at nacucuha co ang hayop na tinatangay. Cung sila ay umangil, at m(Lhalata na aco ay sasagpangin, i~ong aquing rn,ga camay ang isusunggab co sa canila, at Mndi na nga silo, macagagalao, at cung minsan iniuauasac co tuloy ang canilang mga pangd.. Lubos ang pag-asa co sa Panginoong Dios, na yayang iniligtas niya aco sa cal~,pi足 tan nang mga hayop na ganid, ipagcacaloo/J din naman na masupil co at matalo ang tampalasang si Goliat.

Pumayag si Saul, pagcarifigig nang ganoon salita, at ilJ.utos tuloy na ibigay cay David ang tanang sandata at sarisaring baga,y na guinagamit nang Hari cung naquiquipa?,baca; datapua hindi bumagay sa b~tang Pastor ang mga casangca~arig yaon, at siya ay lubh.ang nabibigatan, at halos hindi rnacahacban,g niyong .magayacan, palibhasa ay hindi datihan,. 'Sa 'bagay na yaon, ay ulJ;lasa na lamang si D'a vid sa aua at tuloug nang Dios, at ualang dinala cundi ang tungcod, na dating guinagamit sa mga hayop, siI).id~an ang caniyang, supot nang limang batong mabibilog at maquiquinis, .at pinaronan na ang G~gante.

Niyong mapagwasdan n,i G,olia,t na isan~ bata lamang' ang humahamori at lalaban sa camya, at

172-

ualang anumang dala cundi tungcod, ay agad humalachac at naiigusap nang ganito: Magnanacao, iaco baga ay aso lamang, na matatacot sa isang t1mgcod? Naquiqu ilala co na icao ay batang ualang pag-iisip at lu bhang mayabang, caya nasoc sa ulo mo ang paquiqui pag baca sa aquin. Lumapit ca na cung ibig mo, n ang macabusog ngayon ang iyong bangcay sa mga ibon at hayop na ganid. Hindi aco natatacot sa mga bala mo, ang uica ni David: at y ayang aco ay maquiquipagbaca at lalaban sa i y o sa ngalan nang Dios sa Langit, ay maqui. qui lala mo ngayon din na si ya ay lubhang macapangy aTihan , at icao ang ualang cabuluhan. Pagcatapus nang gan oong pangungusap, ay cumuha nang isang bato sa caniyang supot, at inihaguis nang boong lacas, at pali bhasa ay tinamaan si Goliat, at nasugatan siya sa gui tna nang noo, ay biglang natulig at nalio, at nabu al tUloy. Lumapit pagdaca si David, at quinuha ang tabac ni Goliat, at iyon din ang ip路inugot sa caniya.

Ano ang nangyari niyong mapatay ni David ang Gigante Goliat? S. Rumina ang loob nang mga Filisteos, at nagtacbuhan na iiga silang lahat, caya marami sa canila ang napatay nang mga Rebreos. T. Quinilala baga nang mga Rebreos ang utang na loob cay David? S. 00, at caya niyong umui si David, casama ni Saul, at ng tanang mga maguinoo nang caharian, ay sinalubong siya at binati nang boong bayan, at ualang isinisigao at inaauit ang mga babai cundi ang mga uicang ito : I sang libong Filisteos ang pinatay ni Saul, sampung libo ang pinatay ni David. Datapna, matuid mang totoo ang pagbibigay puri nila, ay naingguit si Saul, at sumucal ang caniyang loob, at minas am a na si David. T . Ano ang unaunang nagpahalata nang galit ni Saul cay David? S. Ang hindi pagpayag na maguing asaua ni David ang anac niyang Princesa, ayon sa ipinaiigaco, ni-

-173 -

yorfg siya ay magpatauag; at bagaman ipinagcaloob ang anac niyang bunso, na si Micol ang figalan, ay inutusan pa si David na pumatay muna siya nang isang daang Filisteos, at magpaquita nang isang daang ulo. Isinaloob ni Saul at inasahan tuloy na mapapahamac na si David sa gayong paquiquilaban; datapua sapagcat hindi nangyari ang masamang nasa niya, at nacapatay figa si David nang dalauang daang Filisteos, ay nalubos ang caniyang gaIit, at hindi na iquinahiya ang pagcaingguit cay David. T. Ano ang inasal nang malupit na si Saul, na naingguit cay David? S. Hindi miminsang pinagbantaang patain si David, bagaman asaua na nang anac niyang si MicoI. T. Ano ang unang guinaua nang lilong si Saul nang mapatay si David? S. Isang arao na si David ay caharap Ang masaniya, at tumutugtug nang Harpa, sapag- samang bancat parati siyang nalulumbay, at ualang ta ni Saul macaalio sa (3aniya cundi si David la- cay David. mang, ay biglang hinaguisan nang isang sibat, na talagang pinatatama sa puso, datapua nacailag si David sa aua nang Dios, at ang sibat ay napaco sa dingding. 1'. Ano ang guinaua ni Saul, niyong hindi tumama sa puso ni David ang sibat na inihiguis niya? S. Pinabantayang magdamag sa mga soldados ang bahay ni David, at ang bilin ay dacpin nila at patain; cung lumabas pagca umaga; datapua naquita ni Micol ang mga bantay at naquilala na lubhang malaqui ang pafiganib nang buhay nang cimiyang asaua, caya biniguian nang lubid, at agad pinapagdausdos sa isang dufigauan sa Iicod nang bahay at nacatanan na figa si, David: At nang malibang ang mga bantay, at macalayo pa ang asauang minamahal, ay cumuha nang isang malaquing putol na cahoy, at quinulubufigan nang banig, at saca tinauag ang mga sold ados, at pina15sabihang ipagbigay alam nila cay Saul na si David ay maysaquit. Niyong masabi nang mga bantay ang pasabi ni Mico1, ay

174-

inutos sa canila ni Saul na sunggaban si David at iharap sa caniya, anuman ang masapit, at caya nagbalic na naman sila, at talagang gaganapin ang utos na yaon. Datapua ualang naquita ang mga sold ados cundi ang cahoy, na inilalang sa canila ni Micol. T. Saan nagtago si David, na hindi naquita nang mga soldados ni Saul? S. Doon sa Ramata, sapagcat naroon si Samuel. T. Ano ang guinaua ni Saul, pagcaalam na si David ay na1'oon sa Ramata? S. Pinaparoon na naman ang mga soldados, at ang bilin ay dacpin; datapua inifigatan nang Dios si David, at inibig na malimutan nang mga soldados ang utos ni Saul: at uala figa silang guinaua cundi sil'lamanan si David sa pag-aauit nang figa Salmos. T. Ano ang nacaalio cay David sa mga hirap na dinalitliL niya dahHan sa calupitan ni Saul? S. Aug tunay at matalie ria pag-iibigan nila ni Jonatas. T. Ano ang guinaua nl Johatas alang:alang cay David? Ang pag- S. Hindi miminsang ipinamaguitan at iibigan ni ipinagmacaaua si David sa ama niyang David at ni si Saul: at yayang hindi siya pinaquiJonatas. qulnggan, ibinabaIita na lamang sa ba. yao niya at caibigan al'lg anumang masamang banta nang caniyang ama. At cung siya ay ma'calayo sa bayah, ay dinadalao at ihaalio si David, at tinulufigan sa macacayanan. T. Ano pa ang guinaua nang palamarang si Saul sa malaquing galit cay David? S. Ualong puIig Sacei'd'otes ang pinapugutan, at idinamay ang sumo Pol'ltifice Aquimelec, sapagcat inampon nila at quinupcop si David. T. Aho ang naisipim nl David, nallg siya'y rhalayo na cay Saul? S. Naparoon sa isang ciudad na ang ngalan ay Get, â&#x20AC;˘ na tinatahahan ni Aqui$. Hari nang mga FiIisteos. ÂˇT. Ano ang imisal nang Haring Aquis 'c ay David, na nagtago Sa 'c iudad hang Get?

175-

Naaua siya cay David, at tinanggap na figa at inaring caibigan; datapua pinagsabihan si Aquis nang caniyang ruga Ministros na dapat niyang ipapatay si David, 8apagcat ito ang tumalo at pumu. got cay Goliat; at marahil, ahila, ang taong iyan ay mayroong iniisip na gauang paglililo, caya naparit.o. Naniuala naman 8i Aquis at inuws na si David ay sunggaban at gapusin. T. Baquit hindi natuloy ang pagdaquip nang Haring Aquis cay David sa bayan nang Get? oS. Namalayan ni David na siya ay dadacpin, dahilan sa ruga ilang pafigufi.guS'ap na narifigig: at yayang uala siyang magaua, at lubhang pafiganib ang buhay niya .naisipan ang mag-ulul-ululan, at gumalagalang parang ulol: at hindi na figa pinaquialaman nang caniyaRg mga caauay, caya nacatanan at nacaui sa Israel. T. Ano ang guinana ni Saul, niyong si David ay mapggaling sa Get? So. Nagsama nang tatlong Iibong 80ldado, at pumaroon sa isang Hang na ang figalan ay Engaddi, sapag-cat mayroong nagbalita sa caniya na si David ay n~roon, at ina-a sahang mahuhuli na niya. T. Ano ang hangyari sa pagquiquita Tii Saul at ni David sa Ehgad'd i? S. Nahiya lamang si S'a'ul, at d'oon llaqui- Ang cagan, 13.1la ahg caniyang cahunghangan, at . dahang loob aug ca:gahdaha'n nang 100b hi Davi'd, ni David. sapag'cat isan'g arao na siya ay mayroong gagauing Iihim, ay pumasoc na mag-Isa sa ishhg yufigHi, at nagcata'on namang nar00n si David at lln路g caniyahg mga 'c aual, at 'c aya rriadali sana ang pagpatay 'c ay SaM, at lIala'ng hindi sumillsul 'cllY Davi'd na patain na niya; d:itapua minasama ni Davi'd ai'tg ganoorig"gall.':i, at hihd'i dao hiya mapafigafirgahas~ng 'ipanamac ahg caniyang Hari at Pafiginoon. Nilapitan lamang marah'a h 'si Saul, at guimfpit nang cauhtiang damit, at ~aca ipinaquita ang caputol na nacuha, niyong lumabas na si Saul sa

176-

yufigib, nang maalaman na siya sana ay patay na, cung si David ay tampalasang para niya. Minsan naman doon sa parang na ang figalan ay Zit, nacatulog nang mahimbing si Saul, at ang mga soldados niyang lahat, caya ualang nacamalay nang pagdating ni David at ni Abisai niyong hating gabing malalim, at nacatuloy figa sila hanggan sa tinutulugan ni Saul, at ibig na sanang ulusin ni Abisai; datapua hindi ipinahintulot ni David, at uala siyang guinaua cundi quinuha lamang ang sibat at ang iniinuman ni Saul, na ipinaquita at isinauli pagca umaga, nang matalastas nang Haring hunghang na napahamac na naman sana ang caniyang buhay, cung hindi siya inifigatan nang cagandahan nang loob ni David. T. Ano pa ang nangyari cay David niyong siya ay naggagala sa mga ilang, at lumalayo cay Saul? Ang calup;- S. Nagsugo siya isang arao nang sampung bata sa isang taong lubhang matan ni Nayaman doon sa bundoc nang Carmelo, bal. na si Nabal ang: figalan, at nagpahifigi nang macacain niya, at nang caniyang mga casama; datapua nilait ni Nabal ang mga batang inutusan at si David dao ay aliping naglalayas, at naglililo sa caniyang Hari. Dinamdam ni David ang ganoong pagcamura at catigasan nang loob ni Nabal sa ca路niya, sapagcat habang arao na siya ay naroon at nananahan sa parang, ay uala siyang ipinagbibiling masaquit sa caniyang mga caual, cundi huag nilang aanhin ang mga hayop at pastores ni N abal, bagcus ampunin tuina, at tulufigan sa anumang hi rap at pafiganib: at caya tacot ang mga magnanacao at ualang hayop na mabafigis, na nacapafigahas lumapit sa mga hayop at pastores ni Nabal. Nalubos ang galit ni David, at isinumpa tuloy na papatain niya si Nabal, at ualang matitira sa tanang pag-aari nang taong yaon. T. Sino ang nacapaui nang malaquing galit ni David cay Nabal?

177â&#x20AC;˘

Ang maalam at mabait na si Abigail, asaua nang tampalasang si Nabal. T. Ano ang guinaua ni Abigail, nang mapaui ang galit ni David? S. Pageaalam nang nangyari, ay agad naghanda nang dalauang sisidlang malaqui puno nang alae, dalauang daang tinapay, at mga sai'isaring eaeanin, at nagpaluto nang limang tupa: saea ipinasan sa mga ilang borrieo ang lahat nang iyon, at pinasamahan sa ilang alila, at siya namanay gumayae at sumama. Inialay niya eay David ang mga hagdang yaon, at ipinamanhic tuloy na patauarin 8i Nabal, sapageat dating malupit, at masamang asal, at hindi na iniisip ang eaniyang guinagaua, at eaya parang ulol na hindi dapat patulan. Natua naman si David, at napasalamat sa Dios, at pinuri si Abigail na naeapaui nang eaniyang galit, at hindi na itinuloy ang isinumpa. T. Ano ang nasapit ni Nabal? S: Hindi naeamalay na:ng anum an, niyong siya ay lafigo; datapua pageasabi sa eaniya ni Abigail nang mga nangyaring lahat, niyong siya ay nalilinauan na, ay naualan nang loob, at nafiginig nang taeot, at namatay tulo:\" pagearaan nang sampung arao. At si Abigail naman ay naguing asaua ni David. T. Gaano ang laon nang pagtahan ni David sa mga bundoe at parang dahilan sa ealupitan ni Saul? S. Sampung ta6n, at hindi figa' nasira munti mang ang loob ni David at ualang naearifigig na tinufigayao man lamang niya, 6 nilait eaya ang Haring . Saul, nang matuttlhan nating igalang ang mga Hari.

17.3 -

, Ang

pagpapat~uacal

nang Haring Saul.

Ano ang guinaua ni Saul, niyong siya ay mamamatay na? Taong 2949. S. Nacaisip tumauag sa Dios, nang maAng pagcaalaman cung ana ang mangyayari, nimatay ni yong siya ay sapilitang maquiquipagBaul. baca sa mga Filisteos: at tinanong na -i iga ang mga Sacerdotes, at Prof etas , at hinintay na siya ay managuinip nang anuman lamang, sapagcat lubhang nababalisa ang loob niya. Niyong naguiguipit na totoo, at hindi masunod ang caniyang ninanasa, ay pumaroon at dumulog sa isang manggagauay, at inutos na tauaguin niya at paharapin ang calulua nang Profeta Samuel, na malaon nang namatay: at ipinahintulot naman nang Dios na macaquita si Saul nang isang anino, at ito ang naiigusap na siya ay sisisihin, at parurusahan nang catuiran nang Dios, at dumating na ang huling arao nang caniyang buhay at pagcahari. Hindi nagbago ang loob ni Saul, bagaman natalastas ang masasapit niya, at naquipagbaca na figa samga Filisteos; datapua natalo ang caniyang mga soldados, napatay ang tatlong anac niyang lalaqui,

179-

.at siya naman ay nagcaroo'n fig isang sugat na lubhang masaquit, at niyong hindi na macatiis, ay inutos sa caniyang Escudero na siya ay patain na tuloy. At yayang ayao sumunod ang inuutusan, ay nagpatiuacal at isinacsac ang catauan sa dulo nang caniyang espada. T. Iquinatua baga Iii David ang pagcamatay ni Saul? S. Nahapis na totoo, at iniuasac tuloy ang damit sa catauan, at catulad figa niya sa pananambitan ang isang mabuting anac; na naualan nang ama. Sinumpa ang bun doc nang Gelboe, sapagcat doon naquipagbaca at napahamac si Saul: pinuri sa isang auit ang mga gauang magaling at catapafigan nang Haring namatay, at inanyayahang_dumamay sa calumbayan niya ang boong Israel. T. Quinilala na bagang Hari si David, pagcamatay ni Saul? S. Quinilala siya nang mga baranggay ni Juda, at ni Levi lamang, sapagcat ang mga iba ay sumuco sa natirang anac ni Saul, na si I sboset ang figalan. T. Ano ang nababasa sa mga mahal na sulat tungcol cay Isboset? S. Si Isboset dao ay lumaqui lamang sa layao, at ualang pinag-aralan cundi ang paglilibang, at hindi sinamahan cailan mang ang ama niyang si Saul sa mga pagbabaca, caya ualang namumuafigan, at hindi bagay sa caniya ang ,maghari? T. Ilang taong naghari si Isboset na anac ni Saul? S. Pagcaraan nang p.itong taon ay pinatay siya nang ,dalauang Benjamitas, at ang isip figa niya ay matutua si David, at sila ay gagantihin. T. Ano ang iguinanti ni David sa dalauang Benjamitas, na pumatay sa Haring Isboset? S. Inari silang mga lilo, at pinaputlan nang mga paa at camay, at saca ipinabitay. T. Ano ang nang-yari sa pagcamatay ni Isboset? S. Quinilala na si David nang tanang mga baranggay na dating cumiquilala cay Isboset?

180-

Ano ang unang inisip ni David niyo.ng siya ay hari na nang boong Israel? S. Inacalang alisin sa mga Jebuseos ang matibay na cuta nila sa bundoc nang Sion, sapagcat nacasasama sa bayan nang 路 Jerusalem. T. Sino ang mga J ebuseos? S. Ang mga inanac ni Jebu8, na anac ni Canaan. T. Ano ang ipinafigaco ni David sa caniyang mga soldados nang lumacas ang loob nila, at masunod ang ninanasa niya sa bundoc nang Sion? S. Ipinafigacong gagauing General 6 puna nilang lahat ang sinurnang unaunang sumampa sa mga cuta. at itiric doon ang Estandarte 6 bandera nang bayang Israel.

181-

Ang pagsampa ni J oab sa cuta nang bundoc nang Sion. T. Sino ang unang-unang sumampa sa bundoc nang Sion? S. Isang pamangquin ni David, na si Joab ang figalan. 'T. Natahimic baga si David, niyong matalo na niya ang bundoc nang Sion? S. Agad pinagbantaang aagauin fig mga Filisteos. T. Ano ang inisip ni David, pagcaalam na sinasalalacay nang mga Filisteos ang bun doc nang Sion? S. Inacalang salubufigin at patacbuhin ang mga Filisteos. . T. Ano anga nangyari cay David, niyong siya ay gumayac sa paquiquipagbaca? S. Napagod na totoo, sapagcat hinusay Ang pagtiat pinafigaralan ang caniyang mga: sol- tiis ni Da.dados, at ipinagbilin tuloy ang gagauin vid nan g niJang lahat, caya nacaramdam nang malaquing malaquing uhao, at biglang nafigusap uhao. na ibig sana niyang macainom nang tubig, na nanggagaling sa batis, na naroon sa pinto nang Belen; at hindi acaiaing masusunod ang caniyang ninanasa, sapagcat bago datnan ang batis

182-

na yaon, ay sapilitang dadaanan mun:j. ang lupang quinalalaguian nang mga caauay. Datapua niyong maipahayag ni David na ibig niyang uminom nang tubig, na nanggagaIing sa Belen, nang mapaui ang malaquing uhao na dinaramdam, ang tatJo sa mga sold ados niya ang lumacad na ualang quibo, dinaanan ang lupa nang mga Filisteos, at dumating sa. pinto nang Belen, at niyong macasaloc na sa batis, ay nagbalic na madali, at inialay sa caniya ang sinaloc nilang tubig. Sa malaquing pagtataca ni David, at talastas figa niya ang dinaanang pafiganib ay agad ibinuhos sa lupa ang tubig, at nafigusa~ nang ganito: Hindi co dapat inumin itong tubigna lubhang mahal, at cava mabuting ihain so, Dio.~, ncmg maguing cauas so, casalanan ang' hirap no, dinadalita co dahilan so, uhao. T. Ano ang nangyari sa pagbabaca ni David at nang mga Filisteos? S. Nagtftcbuhan ang mga Filisteos, pagcaquita nila. cay David, at caya hinabol na lamang sila, a.t marami sa canila ang napatay. T. Ang mga Filisteos baga lamang ang natacot cay David? S. Quinatacutan siya nang balang caauay, at hindi natalo nang sinuman, caya pinasuco at pinabuis tuloy ang mga Moabitas, mga Sirios, at Idumeos, at pinalaquing totoo ang caniyang caharian. T. Ano ang minagaling ni David, niyong siya ay tumahirnie, at nasupil na ang ruga caauay niyang lahat'! S. Iniutos na maguing luclucan nang caniyang caharian ang bayan nang Jerusalem, at caya ipinisan sa bayang yaon ang bun doc at cuta nang Sian, na naaIis sa mga J ebuseos: pinafiganlang bayang mababa ang landas, at ang cabunducan naman ay bayang mataas, 6 bayan ni DC1IVid, sapagcat siya ang tuma10 at nacacuha nang lupang iyon, at siya ang nagpatayo at nagpayari nang lubhang maraming babay sa boong palibid nang bundoc, At niyong mahusay na ang lahat, ay inutos na iIipat at doon malagac: sa caniyang bayan ang Area del Testamento,

183

Ang biglang pageamatay ni Oza, sapagcat piniguilan niya nang camay a·n g Area del Testamento. T. S.

Saan quinuha ang Arca niyong panahon ni David? Pinaparoon ni David sa Cariatiarin Ang pagcaang mga . Sacerdotes, at Le'litas, na matay ni sinamahan nang m'a raming tao, sapagcat sa bayang yaon nalagac ang Arca, Oz •• mula niyong mallggaling sa camay nang mga Filisteos: at doon figa nacuha nang mga Saeerdotes, at inilagay nila pagdaea sa isang sadyang carro, na ipinabatae sa dalauang vaea; datapua sumama ang laead sa galilu nang carro sa guitna nang daan, dahilan sa nagbalisa ang mga hayop, at napataguilid na figa ang Area, at munti nang mabagsae sa lupa. Sa !agay na yaon ay lumapit ang isang Levita, na si Oza ang figalan, at ang isip ay hindi siya maaano, cung masayad man sa Area ang eliiniyang eamay dahilafl sa pagpiguii; datapua biglang nabua! at llamatay. Sa malaquing taeot ni David, pageaquita nang ganoong parusa, ay inutos na huag ituloy ang laead, eundi ilagae muna ang Area sa bahay nang isang ban a! na Levita, na si Obededon ang figalan: at iga-

184-

gayae dao ang eaniyang loob sa pagsisisi at paggaua nang eabanalan, nang matanggap niya nang tapat sa eaniyang eaharian ang eagalanggalang na Area. T. Gaano ang laon nang Area sa bahay ni Obededon? S. Tatlong buan iainang at nahalata ,Ang magallnang iahat ang magandang eapalaran, dang capaat mga sadyang biyayang ipinagcaioob lara,n ni nang Dios cay Obed~don, at sa mga Obededon. anac niya, paeundafigan sa pagcaiagae nang Area sa caniyang bahay: at eaya lalong natua si David, at hindi napalagay, hanggan sa natapus na madali ang mga inacala niya, nang mayari na ang pagiipat nang Area sa Jerusalem.

â&#x20AC;˘ ,

185-

Ang Arca del Testamento na pinasan nang mga Sace?'dotes alinsunod sa utos ni David. T.

Paano ang pagcalipat nang Area sa Jerusalem alinsunod sa utos ni David? S. Hindi na inilagay sa carro, cundi pi- Ang paglilinasah sa balicat nang mga Levitas, sa- pat nan g pagcat ganoon ang dapat ayon sa nauu- Area sa Jetos; dumal6 at sum am a ang Haring rusalem. David, at sinasabayan niya nang pagtugtug nang Harpa nang maririquit na auit sa capurihan nang Dios ; lumulucso siya dahilan sa malaquing tua, at nagsasayao naman cung minsan, tuing hihinto ang paglacad na yaon. T. Sino ang nacabati cay David dahilan sa pagsayao sa harap nang Area? S. Ang asaua niyang si Micol, at ang uica ay hindi na inalaala ang caniyang pagcahari. T. Ano ang itinutol ni David cay Micol, niyong siya ay pinaiigusapan dahilan sa pagsasayao sa harap nang Area del Testamento? S. Pinatotohanan niya na ualang anu- Ang paggamang cabuluhan ang mga Hari, cung lang ni Dahindi magpacababa sa harap nang Dios vid sa Dios.

186-

Ano ang ipinafigaco nang Dios cay David dahilan sa cababaan nang loob niya? S. Na manggagaling sa caniyang lahi ang Mesias na mananacol? T. Ano ang inisip ni David, nang lalong bumuti ang lagay nang Arca? S. Inacalang magpatayo nang isang mariquit na Templo, at talagang babagayan ang camahalan nang Area; datapua sinabi sa caniya ni N atan sa figalan nang Dios na hindi siya ang dapat magpagaua nang Templo,. cundi ang anae niyang hahalili sa caniya sa paghahari. T. Mayroon bagang eamag-anae na buhay si Saul niyong panahon ni David? Si Mifibo- S. Isang apo na si Mifiboset ang figaset. lan, na lubhang naghihirap, sapa,gcat pilay at ualang maeain. . T. Ano ang guinaua ni David, pagcaalam niya na si Mifiboset ay apo ni Saul? S. Inutos na iharap sa caniya si Mifiboset. T . . Ano ang inasal ni Mifiboset sa harap ni David? S. Nafiginig nang taeot, at ang isip ay siya figa ang pagbubuntuhiin nang galit ni David, dahilan sa mga catampalasanang gaua nang nuno niyang si Saul: at alipala ay nagpatirapa, at hindi umimic munti . man. T. Ano ang sinabi ni David cay Mifiboset na apo ni Saul, Ra nafiginig sa harap niya? S. Agad pinatindig, at pinagsabihan na huag matacot, sapagcat uala siyang masamang banta, eundi talagang ibibigay sa caniya ang mga ari at eayamanan nil a Saul: at pinatahan na figa si Mifiboset sa isang sifid nang Palacio, at pinahintulutang sumalo sa caniya sa dulang arao-arao na parang isang anac. T. Nanatili baga si David sa cabanalan? Ang casala- S. Minsang napatucso sa gauang manan ni Dahalay? vid. T. Paano ang nangyari, at si David ay natucso sa gauang mahalay?

187-

S. Niyong siya ay naroon sa pinaea torre nang Pa . lacio, ay nacatanao nang isang babaing lubhang maganda, na si Betsabe ang figalan, at naliligo sa isang halamanan. T. Ano ang guinaua ni David, niyong matanao ang naliligong si Betsabe? S. Hindi humifigi nang aua sa Dios cundi bagcus tinitigan at pinagmasdan ang babaing yaon, hanggang sa nasira ang caniyang loob: at pagcaalam naÂˇ uala sa bahay, at malayo ang pinaroonan nang asaua na si Urias ang figalan, ay agad ipinatauag si. Betsabe at inalayan fig pagsinta, at capua na sila nag-casala. T. Ano ang lalong iquinabigat nang casalanan nr David? S. Ang pag-uutos niya na si Urias ay patain, baguit pinagliluhan na at inalisan nang puriÂˇ, at hindi naisip na ang taong yaon ay.tisa sa mga matatapang na capitanes nang bayang Israel. T. Baquit ipinapatay ni David si Urias? S. Natacot siya, at baca macaisip nang masama, at ipahamac sila ni Betsabe. T. Ano ang nangyari, pagcaraan nang isang taon mula niyong magcasala si David at si Betsabe? S. Sinugo nang Dios ang Profeta Na.tan, nang ipaquilala cay David ang daquilang casalanan niya, at pagsabihan tuloy na siya'y magsisi. J

â&#x20AC;˘

188-

â&#x20AC;˘

Ang pagsusurnbong nang P1"ofeta Natan sa harap nang Haring David.

ÂˇT.

Paano ang guinaua ni Natan, nang maalaala m David ang casalanan niya? .S. Humarap cay David, na parang mayroong isusumbong, at nafigusap nang ganito: Mahal na Ha.ri at panginoon, ipinagbibigay alam co sa iyo na rnayroong dauang taong namamayan dito sa caharian mo, at ang isa nga sa canila ay lubhang mayaman, at maraming hayop, at ang isa ay mahirap na uala cundi isang mtmting tupa, na minamahal na parang ,anac: at cava ipinacacain at ipinaiinom sa tupang yaon ang quinacain at iniinom niya, at casiping n'i yang natutulog sa isang hihigan. NangYMing minsan <i'/.a ang tcwng mayaman ay nacaisip maghanda, Âˇat talagang pa,cacanin ang isang dumalao sa caniya; .datapua hindi guinamit ang mga hayop niyang sarili, cundi i1l.agao ang 'm unting tupa nang taong mahirap, at iyon ang pinatay at ipinacain sa dumalao,

Nagalit si David, pagcarifigig nang ganoong salita, at big lang isinigao na dapat hatulang patain .ang mayamang gumaua nang ganoong casamaa.n;

:at agad namang tumutol ang Profeta Natan, at

_ . I S!}-

ito ang isinigao: I cao fiya at hindi iba any taonfT hinatulan mo. At inialaala na cay David ang mga sadyang biyaya nang Dios sa caniya, at ang paglilila nila ni Betsabe, at ang pagcamatay ni Urias dahilan sa utos niya. T . Ano ang guinaua ni David, niyong siya ay pinafigusapan ni Natan? S. Nagsising masaquit, at humifigi nang aua sa Dios, ipinamanhic sa Profeta na siya ay tulufigan at ipanalafigin, nang mapaui ang galit nang Dios, at nagpacababa at tumalaga sa anumang par usa. T. Anuano ang ipinarusa nang Dios cay David dahiIan sa cahalayan niya cay Betsabe? S . 1. Namatay ang sanggol, na na- Angmgapaguing bufiga nang casalanan niya. rusang na2. Hinalay si Tamar na anac niyang ,apit ni Dababai nang anac niyang lalaqui, na si vid. Amnon ang figalan. 3. Pinatay ang naturang si 路Amnon nang capatid niyang si Absalon. 4. Inacalang agauin ni Absalon ang caniyangpagcahari, at siya ay pinaglJantaang dacpin at patain: at ang guinaua pa nang liIong anac ay hinalay ang mga asaua nang caniyang ama.

190 -

Si David na natacot at umalis sa J e1"usalem . .~ .

Ano ang guinaua ni Absalon, nang maagao ang pagcahari nang ama niyang si David? .S. Pagcaquita na siya ay quiniquilalang Hari n ang mga hunghang na soldados, na nahicayat niya, ay agad nafigahas pumaron sa lucJucan nang caharian, at talagang dadacpin ang caniyang ama. Namalayan naman ni David ang ganoong ' banta, at nang huag siyang mapahamac sa camay nang anac niya ng lilo, ay umalis na madali sa Jerusalem, at lumacad na ualang sandalias, hanggang sa dumating sa cabila nang Jordan. "T. Ilan ang taon ni David, niyong siya ay pagbantaang lupiguin at agauan nang corona nang anac niyang si Absalon? S. Anim na pu. <T. Ano ang isang hirap na dinalita ni David na naglaciid, niyong siya ay inuusig ni Absalon? 13. 'P agdating sa tapat nang isang bundoc na casarna nang mga soldados, na hindi tumalicod sa caniya, ay napaquita sa taluctocnang bundoc ang isang taong hunghang, na si Semei ang figalan, si-

191-

nagana siya nang tufigayao at sumpa, at hinaguisan -nang bato. T. Ano ang uica ni David sa mga casama niya, niyong ibig nilang dacpin at ' parusahan ang tampalasang si Semei? S. Huag eayong gura,alao aniya, sapageat ealooban at parusa nang Dios sa mga easalanan co ang calapastanganan sa aquin nang taong iyan, pabayaan ninyo acong magtiis, nang mapaui ang galit nang Dios, na pinagcasalanan co.

Tinunghan baga nang aua nang Dios ang路 cab abaan nang loob at pagtitiis ni David sa pagsisisi? S. 00, at hindi figa naagao sa caniya ang pagcahari, sapagcat tinalo at pinatacb6 ni Joab ang tanang mga callal ni Absalon.

A1~g

T. S.

192-

pagpatay ni Joab sa lilong si Absalon.

Ano ang nasapit ni Absalon, na tinalo ni Joab? Agad tumacbo, niyong mapagmasdan na siya ay talo na, at lubha namang matulin ang hayop, na sinasaquian, figunit pagtapat sa, isang punong cahoy, nasabit at nagcabuhulbuhul sa isang safiga ang mahahaba . niyang buhoc, at doon na figa siya nabitin tuloy, sapagcat niyong bitiuan ang rienda, at talagang huhusain nang carnay ang caniyang bu. hoc, nang maalis sa pagcasabit, itinuloy nang hayop ang pagtacbong matulin, at pinabayaan na siya. Pagcaquita ni Joab cay Absalon sa ganoong hirap, ay agad tinaracan nang tatlong sibiit ang caniyang puso, at pagdaca ay namatay ang lilo. T. Ano ang inasal ni David, pagcaalam nang capahamacan ni Absalon? S. Parang naualiin nang isang anac na mabait at masunurin, at caya nagpaquita nang malaquing hapis, at nagculong sa caniyang silid: mahabang arao na nanafigis, at madalas mafigusap nang ganito: Anac cong Absalon, maanong nabuhay ca at aco na sana ang namatay. T. Ano ' ang lalong iquinahapis ni David, cahit nanalo ang mga caual niya? S. Ang pagcamatay ni Abaalon sa casalanang daquila, at caya talastas niya, na magdurusa sa Infierno magparating man saan.

- 193T. Ano ang guinaua ni David cay Semei, pagcaraan nang mga gulo? S. Pinatauad at hindi inano, sapagcat ma,tuid na totoo, aniya any patauarin co ang mga nagcasala at lu mapastangan sa aquin, yayang ipinatauad nang D i os an g t anan g casalanan co, at aeo ay naswuli sa aquin g pagcahari.

Ano ang nangyari cay David, pagcaraan nang ilang ar.a o, mula niyong siya ay tumahimic dahilan sa pagcamatay ni Absalon? S. Nacaisip nang isang bagay na minasama nang Dios. T. Ano ang isang guinaua ni David na ipinagcasala sa Dios? S. Inutos cay Joab na bilafigin ang tanang mga vasa1I0s niya, na macalalabas at mailalaban sa pagbabaca, at nacabilang si Joab nang ualong daang Iibo sa Israel, at limang daang Iibo sa Juda. Natua si David, at par ang nagpalalo, sapagcat lubhang marami ang mga soldados niya, at isinaloob na hindi siya matatalo nang sinuman, at hindi na inisip na ualang nagbibigay nang catapafigan at pananalo cundi ang Dios lamang. T. Ano ang ipinarusa fig Dios sa capalaluan ni David? S. Dapat tanda an nang mga Hari, at nang sinuman, na mapapahamac ang taong ualang inaasahan at pinananaligan cundi ang capua tao lamang. Sinugo nang Dios ang P r ofeta Gad, at ito ang ipinasabi cay David. Yayang icao ay nagmalaqui, at umaasa ca at nananalig sa caramihan nang iyong mga soldados, at nilimot mo ang tulo]l.g nang Panginoong Dios, ay ibig niya na icao ay pumili nga,.. yon nang isa sa tatlong hampas 6 parusang ipada,.. dala sa iyo. Cung ibig mo, ay pitong taong mah{hirapan ang iyong caharian dahilan sa gutom. Cung hindi mo winamagaling ang gutom, ay tatlong buang magtatago ca at hindi mapapalagay, dahilan sa ca,.. lupitan nang mga caauay mo. Cung ayao ca naman nang ganoon, ay tatlong arao na, magcacasalot sa boong Israel. 13

194-

Ang salot na ipinarusa nang Dios sa boong caharian ni David. T. Ano ang guinaua ni David, niyong siya ay pinafigusapan nang Profeta Gad? Sumuco sa catuiran nang Dios, sapagcat quinilala ang caniyang casalanan, rusa nang at minagaling na niya ang salot. At capalaluan agad siyang nacaquita nang isang An-, ni David. gel na namomooc sa boong caharian, at sa loob nang tatlong arao lamang ay pitong pung libo ang taong namatay. Nahapis at nalunusan si David dahilan sa ganoong hampas, at pagdaca ay hinubad ang gayac Hari, at nag-asal macasalanan, nagpatirapa sa lupa, nags ising masaquit, at humifigi nang tauad sa Dios. Pang'inoon co, aniya, aco ang nagcasala, aco na ang

Aug salot na naguing pa路

pagbuntuhan mo nang iyong galit, at caauaan mo itong bayang nahihirapan, Tinunghan nang Dios ang mga panalafigin at luha ni David, at ipinasabi sa caniya sa .P rofeta Gad na siya ay maghain nang isang Sacrificio Pacifico. Pagcayari nang ganoong paghahain, ay nauala ang Angel na namomooc, at agad namang tumiguil ang salot.

195-

Ano -ang guinaua ni David sa mga huling taon nang caniyang buhay? S. Ualang guinaua cundi pagsisihang masaquit ang tanang ipinagcasala, at magpasalamat sa Dios dahiIan sa madlang aua at maraming biyayang ipinagcaloob sa caniya. At siya ang nacayari nang mga tinuturang Salmos ni David, na inaauit nang mga Levitas doon sa Tabernaculo, at inaauit naman figayon at dinadasal nang mga Sacerdotes fig boong Santa Iglesia. T. Canino ipinamana ni David ang caniyang caharian? S. Sa anac niyang si Salomon, sapagcat Ta6ng 2990. ipinahayag nang Profeta Natan na ga- Si Salomon. noon-ang calooban fig Dios. _ T. Ano ang cahulugan nang figalang Salomon? S. Taong tahimic at palagay ang loob. T. Sino ang ina ni Salomon? S. lyon din si Betsabe, na nacasama ni David sa pagcacasala, sapagcat naguing tunay niyang asaua, pagcamatay ni Urias? T. Baquit inibig nang Dios na maguing Hari ang anac nang isang babaing naglilo sa asaua? S. Sapagcat si Betsabe ay tumulad cay David sa pagsisisi, caya pinatauad nang Dios, at hindi na siya inaring asauang naglilo, cundi macasalanang nagpacababa na dapat caauaan. T. Ano ang guinaua ni David, nang huag macaisip umagao nang pagcahari ang mga anac niyang iba? S. Pinalahiran nang Oleo Santo si Salomon, niyong siya ay nabubuhay pa. T. IIan ang taon ni David niyong mamatay? S. Pitong pung ganap, at icapat na pu mula niyong maguing Had. T. Ano ang mga huling ipinafigusap ni David, niyong siya ay mamamatay na? S. Pinagsabihan si Salomon na yayang siya ay natatalaga sa paghahari, ay dapat niyang pagpilitan ang paggaua nang cabanalan, nang matutuhari namang sundin nang boonl5 bayan angmga utos nang

196-

Dios, sapagcat ang ganoong pagsunod ay siyang nacaguiguinhaua at nacalulualhati sa mga Hari, at sa tanang pinaghaharian. T. Sino ang unang tinanggap ni Salomon, pagcalucloc niya sa Trono? .Ang pagga- S. Pagcaalam na dumating ang canilang ni Sayang ina, at ibig pumasoc, ay agad riagJ:omon sa, catindig sa pagcaupo, sinalubong at biniyang ina. nati fig puspos na sinta at paggalang, sinamahan at pinalucloc sa dacong canan niya, nang maalaman nang sinuman, cung paana ang dapat asalin nang mga anac sa canilang ama at ina, lalong lalo na sa harap nang caramihan. T. Ano ang nangyari cay Salomon sa mga unang arao nang caniyang paghahari? S. Napaquita sa caniya ang Dios, niyong siya ay natutulog, at ipinafigaco na ipagcacaloob ang anumang biyayang hilifigin niya. T. Ano ang hiniling ni Salomon niyong maquita ang Dios sa pagtulog? S. Sapagcat naalaala ang mga bilin at mabubuting aral nang ama niyang si David, at minamahal ang cabaitan Sa paghahari lalo sa ibang bagay, .ualang hiniiigi cundi ang carunuiigan, nang matutuhan niyang magaling ang pamamahala sa bayan, at mapafigilagan ang dilang paiiganib at casamaan. T. Minagaling baga nang Dios ang hiniling ni Salomon? S. Agad siyang biniguian nang malaquing carunufigan, at sinagana nang puri at cayamanan. At nasasabi sa mahal na sulat na ualang macapaparis cay Salomon sa carunufigan, sapagcat hindi nalilihim sa caniya ang nalalaman sa caliitliitang hayop, 6 damong tumutubo sa lupa, at caya marami ang isinulat niya, na nauucol sa panggagamot at icagagaling nang mga saquit nang catauan, bagaman hindi natin capalaran ang mag-ari fig mga sulat na yaon, at nauala figa lahat. T. Ano ang nasasabi tungcol sa cayamanan ni Salomon?

197-

Niyong panahon dao ni Salomon ay hindi pi nagcacahirapan ang guinto at pilac sa caniyang caharian, at lubhang dumami sa Jerusalem ang mga mahalagang baM, na sarisari ang culay at ningning. Apat na pung libo ang cabayo niyang taga batac nang carroza, at labing dalauang libo ang mabubuting saquian: at caya ang mga Haring lahat, na nacasabay niya, ay paraparang natitiguilan at nananaghili sa caniya.

198-

Ang hatol nang Ha1-ing Salomon sa pagtatalo n a.ng dalau a.n g babae dahilan sa isang sanggol na lalaqui.

Alin ang unan g bagay na nag pahalata nang malaquing carunuiigan ni Salomon? S. Ang hatol uiya sa dalauang babaing nagtatalo dahilan sa isang sanggol na lalaqui. T. Baquit nagtalo ang dalauang babai dahilan sa isang sanggol na lalaqui niyong panahon nang Haring Salomon? Ang caru路 S. Ang dalauang babaing yaon ay nagnufigan n1 sasama sa isang bahay at capila naiigaSalomon. nac nang isang lalaqui, at pagcaraan nang iIang arao, ay namatay ang isa sapagcat nadaganan sa pagtulog nang caniyang ina. Pagcaguising nitong inang nacadagan, at naquita na figa ang nasapit nang anac niya, ay binuhat na marahan ang bangcay, at isiniping sa casama niyang babaing natutulog, at quinuha ang sanggol na buhay, na hindi niya anac. Naguising naman ang isang babai, at niyong mapagmasdan na hindi anac niya ang bangcay na naroon sa caniyang siping, cundi ang buhay na naquita 's a si-

199- â&#x20AC;˘

ping nang isang babai, ay agad nangusap at hinihinging pilit ang anac niyang tunay. Naquipagtalo ang inang nacainis, at ang uica niya ay, buhdy any aquiny anac, any iya ang namatay: at palibhasa ay ganoon din ang uica nang isa, humarap silang dalaua cay Salomon, at doon naman sila nagtalo, datapua hindi maalaman, cung sino ang nasa matuid, sapagcat ualang anumang bagay, na macapagpalitao nang catotoha nan, at caya ang isip nang tanang mga caharap ay totoong mahirap hatulan ang ganoong usap. T. Ano ang guinaua ni Salomon sa pagtatalo nang dalauang babai dahilan sa isang sanggol na lalaqui? S. Ipinaquilala ang caniyang carunungan sa isang hatol, na lubhang catacataca, at minagaling naman nang lahat, sapagcat siyang nagpatotoo cung ' sino ang tunay na ina. Inutos na biaquin sa guitna ang sanggol na buhay, nang maibigay ang bauat cabiac sa dala uang babaing nagtatalo: at paIibhasa ay hindi cumibo ang isa at, agad inamin ang hatol, datapua ang isa ay nanangis at nagpatirapa, at hininging huag ganoonin a ng sanggol, cundi ibigay nang buu sa naquiquipagtalo sa caniya, ay nahalata nang :ijaring Salomon, at nahalata naman nang lahat na ang babaing ito ay siyang tunay na ina, sapagcat nahapis at hindi matiis na s undin ang ganoong hatol, caya siya ang quinilala at inayunan nang lahat, at sa ' caniya ipinagcaloob ni Salomon ,ang sanggol na buhay. . T. ' Uala bagang ibang nangguiialas sa carunungan ni Salomon cundi ang mga nasasacupan lamang niya? . S. Pinangguilalasan siya nang boong sangtinacpan, at caya marami ang nanggaling sa lubhang malayo, nang maquita lamang siya sa .J erusalem. Cabilang sa mga dumalao ang Reyna sa Saba, at siya ang nangusap na parang ualang anuman ang na:ringig niyang mga salita tungcol sa carunungan at cayamanan ni Salomon, sapagcat lab is na totoo ang naquita at napagmasdan nang caniyang mga mata.

200-

• T. Ano ·ang tifigin ni Salomon sa mga puri at cayaman an dito sa lupa? Ang pageaS, Inaring parang aso, na madaling naualang hauauala, at sa loob niya ay alipin lalaga fig ea,mang ang taong ualang hinaharap cunyamanan didi ang cayamanan: caya cung maganap to sa lupa. ang mga catungculan nang pagcahari, ay uala siyang guinaua cundi pumaroon sa isang bahay, na quinauiuilihan sa buquid na malapit sa Jerusalem, at hinahanap ang capayapaan sa catahimican. Doon pinagiisip na hindi nalulubos ang caniyang tua at caguinhauahan, bagaman uala siyang caparis sa carunufigan at cayamanan: at doon naquilala na sayang ang pagod nang tao, cung hindi ang Dios ang haharapin at iibiguing laIc sa lahat, sapagcat ualang cabuluhan at casinufigalifigan lamang ang dilang bagay, na pinagcacahirapan natin dito sa lupa .

•

201-

Ang pagpapatayo ni Salomon nang Templo nang Jerusalem.

Ano ang sadiyang gauang iquinabantog ni Salomon? S. Siya ang nagpagaua . at nagpayari Ta6ng 3000. nang Templo sa Jerusalem, na totoong Aug pagtamalaqui at lubhang mariquit, sapagcat tayo fig ang pinaca dingding sa dacong路 loob ay Templo fig natatacpan nang mga nilapad na guin- Jerusalem. to, at sa dacong labas ay ualang naquiquita cundi pulus 'na batong marmol na maririquit. Gayon din naman nagpagaua siya nang sarisaring hiyas at casangcapang maririquit, sapagcat napagmasdan na hindi nabagay sa bagong Templo ang mga ipinagaua ni Moises sa parang, na itinatalaga sa Tabernaculo.

202-

Ang Haring Salomon sa" Templo nang Jenlsalem.

Ano ang nangyaring himala, niyong may-ari ang Templo, at malahiran nang Oleo Santo, niyong panahan nang Haring Salomon? S. Para nang nangyari sa Tabernl'lculo niyong panahon ni Moises: at napagmasdan fig-a nang lahat na nilaganap nang calualhatian nang Dios ang mahal na Templo, dahilan sa isang alapaap na lubhang maliuanag, at nacasisilao, at caya sapilitang inahinto nang mga Sacerdotes ang guinagaua nila: at mayroong apuy na nanggl'tling sa Lafigit, at siyang pumugnao sa ma raming hayop, na inihain. Pitong arao na nalaon ang ganoong casayahan, at ang naihain sa pitong arao na yaon, ay dalauang pung Jibong vaca, at isang daan at dalauang pung Iibong tupa ~

Cung ang hayop na inihain sa Dios sa Templo ni Salomon ay lubhang marami, ~ hindi baga dumumi ang T emplo dahilan sa maraming dugong nabuhos? S. Hindi nadumhan ang Templo, sapagcat sa ilalim nang altar, na pinaghahainan, ay mayroong inaagusan ang dU'go nang mga hayop hanggang sa ilog na ang figalan ay Cedron.

203-

Ana ang lalong iquinadafigal nang Templo nang Jerusalem? S. Doon lamang ipinahihintulot ang mga Sacrificios o paghahain sa Dios nang mga Sacer dotes, sapagcat baual and magtayo nang ibang Templo saan man at caya sa tatlong malalaquing Fiestas, na pinafiganganlang Pascua, Pentecost es at TCLbe1"'Yla.culos, ay nagtitipon at nagsasamasama ang mga t aga ibang bayan, gaano man ang layo nang panggagaJifigan, ay sapi!itan figa ang pumal'oon at c1umalao sa TempIa fig Jer usalem, at doon humarap 路 sa pagsamba sa Dios. T. Baquit inutos ang pagdalao sa Templo nang Jerusalem sa mga naturang tatlong Fiestas, Pascua, Pentecostes at Tabernaculos? S. Nang tandaan nang sinuman na ualang tunay na Religion 0 pagsamba sa Dios cundi isa lamang: at c1ahilan naman sa malaquing aua at paquiquinig nang Dios na mga taong nananalafigin sa natul'ang Templo, ayon sa ipinahayag at ipinafigaco niya cay SaJpmon. . T. Paano ang paggalang nang tao sa Templo nang Jerusalem? S. Ualang nauupo sa loob, at hindi niluluran ang niyayapacan, cung ualang malaquing dahilan. T. Hindi na baga sinamba ang Dios cund! sa TempIa nang Jerusalem lamang niyong panahon nang Haring Salomon? S. Baual ang magtayo nang ibang Templo; datapua nagcalat sa mga baranggay ang pinafigafiganlan Sinagogas, na parang mga simbahan nila: at do on madalas magtipon ang tao, cung mananalafigin 0 maquiquinig nang aral. T. Nanatili baga si Salomon sa cabaitan, at natapus na malualhati ang caniyang pagcahari? S. Napahamac si Salomon sa icalimang Ang pagcapung taon nang caniyang路 buhay dahilan casala at sa lubhang marami ang babaing inibig, pagcamatay na paraparang nacagulo at nacasira ni Salomon.

204-

nang loob niya, sapagcat ang calibugan ay ulap na nacatataquip sa carunufigang nacaliliuanag, at rnabisang carnandag, na nacauauala nang cabanalan. Pitong daan ang asaua niyang tunay, na parang rnga Reinas at tatlong daan ang quinasarnang parang alila; at rnahirap pa figa sa hamac na alipin ang nasapit niya sa caibigang rnasunod ang balang nasa at pita nang isang libong babaing yaon: at napagrnasdan na culang at culang ang dilang cayarnanan niya, caya pinabuis nang lubhang rnalaqui at hindi na quinaauaan rnunti man ang rnga bayang nasasacupan, at sumarnba siya tuloy sa rnga Idolos, sapagcat ang rnga babaing yaon ay hindi curniquilala sa Dios na totoo. Namatay si Salomon pagsapit sa anim na pung taon, at nalilihim hanggang figayon, cung siya ay napasarna, 0 napabuti, sapagcat sinasabi sa Escritura Sagrada ang pagcacasala niya at hindi nasasabi ang caniyang pagsisisi, at nacarnatayan figa niya ang rnga Ternplos na ipinatayo at inialay sa mga Idolos doon sa bundoc nang Olivete, bagarnan ang rnga gauang yaon ay siyang unaunang dapat niyang ipasirang m\dali, cung tunay ang caniyang pagsisisi, nang nahalata sana nang sinuman ang pagbabalic loob niya sa Dios na totoo: sapagcat ang taong nagpasunod nang rnasarna, at nacasira nang loob nang capua tao, ay da.pat narnan rnagpilit gurnaua nang dilang cabanalan, nang rnapaui ang rnasasamang halirnbaua: at caquilaquilabot figang totoo ang hirap at parusang sasapitin sa Infierno nang sinurnang rnagpaharnac nang calulua nang capua tao, dahilan sa pagpapasunod nang rnasarna: at ito ang casalanang pinafigafiganlang Escandalo. T. Baquit napahamac fig ganoon ang Haring Salomon? S. Nang tayo ay mafiginig at rnag-ifigat, at lumayo sa dilang bagay na nacabubuyo sa rnasarna, at rna. tutuhan natin ang rnagpacababa at humifigi nang aua sa Dios sa anumang pafiganib at tucso: sapag-

205-

cat cung si Salomon, na hindi naiihing sa anuman, at ualang casing dunong, ay napahamac pa nang ganoon, ~ sino ang marunong na hindi mafigifiginig, sino ang mayabang na ualang pinananafiganan cundi ang sariling lacas, at hindi natatacot lumagay sa pafiganib fig pagcacasala sa Dios?

â&#x20AC;˘

CATAPUSAN NANG ICALAUANG CAPITULO

Ang Nalalaman sa Icatlong Capitulo Inibig nang Dios na maguing dalaua ang caharian nang mga Hebreos, na iniuan ni Salomon: Israel eLng rigalan nang isa, na pinagharian ni Jeroboan: Juda ang rigalan nang isa, na pinagharian ni Roboan.

Ang Caharian nang Isreal. Sumamba set mga I dolos -ang Haring J eroboan, at inutos na siya ay parisan nang caniyang mga vasa,llos : at namatay tuloy sa pagcacasala nang ganoon, sapagcat hindi pinaquinggan ang paiigufigusap nang isang banal na Profeta, at inaring hamac ang mga himalang ipinaquita nang Dios. Tumulad cay Jeroboan ang mga ibang naghari sa Israel, at lumabis na totoo ang panaiwmpalasan sa Dios nang Haring Acab, na ualang guinaua cundi napasulsol sa malupit na asaua niya, na si Jezabel ang rigalan . Nasayang ang pagod at parigarigaral nang Profeta Elias, sapagcat hindi naquinig ang naturang H ari, at ang guinaua nang mar hal na Profeta ay naparoon sa Palacio, at ibinala cay Acab sa rigalan nang Dios na malaong hindi uulan at hahamon sa boong .caharian. Omui si Elias sa isang lupang malapit seL isang batis na ang rigalan ay Carit, at doon muna tumahan: at inibig nang Dios na isang uac ang magdala sa caniya nang pagcain arao-arao. Pinacain siya at pinainom nang isang babaing bao at mahirap sa bayan nang Sarepta, at pagdaca ay guinanti ang ganoong biyaya. Napaquita uli sa Haring Acab, at inibig na ang Haring iyon at ang boong bayan ay magtipon sa bundoc nang Carmelo, nang maipahOr yag sa lahat ang pananalo niya, at ang pagca ualang cabuluha,n nang mga Sacerdotes nang Idolo Baal. Pi-

207-

nangilagan si Jezabel, sapagcat siva ay quinagalitan, at pinagbabantaang patain, at nagtago muna sa isang yungib nang bundoc nang Oreb. Nilahi1'an nang Oleo Santo si Jehu, at si Eliseo, sapctgco,t inibig nang Dios na si Jehu ay maguing HCtTi sa Ismel, at si Eliseo ay PTofeta: at hin,ulaan ang masanuing pagcamatay ni

Jezabel. Nauala sa lupa ang P1'ofeta Elias, sapagcat inibig nang D'ios na siva ay lumipat sa quinalalaguian nang Profeta Enoe. Nctquilala nang lahctt ang malaquing capangyarihctn nang P1"ofeta Eliseo, dahilan sa catacatacang pagdami nang langis, na guinagamit sa pagcain nang isang babaing bao at mahirap sa bayan nang SamaTia, sapagcat ang ganoong pagdami ay gauang cababalaghan nang naturang P1"ofeta: at gayon din ang madaling pagcauala nang Lepra nang isang General, na si N aaman ang ngalan. U alcmg nagaua ang mga soldados nang Harin g Benadab, niyong siva ay talagang daclacpin, bagaman napaquita, at sinamahan pa niya ang mga naturang soldac/os: at natuloy naman ang ipinangaco niya sa Haring Joran, niyong panahong nahihirapan dahilan sa gutom ang caharian nang Samaria. Quinilalang Hari sa Israel ang bayaning si Jehu, pagcCl;matay ni Aeab: napahamac ang malupit na si J ezabel, at naguing cacanin nang mga aso ang caniyang bang cay : ipinapatay at nilipol ni Jehu ang boong lahi ni Aeab, pinapugutan ang mga Sace1'dotes, Ctt ipinauasac ang Te?nplo nang Idolo Baal. Pagcamatay路 ni Eliseo, ay humaliling nangaral ang Profeta Jonas; at palibhasa ay hindi siva pinaquinggan nang mga IS1"aelitas, ay pinagsabihan nang Dios na pumaroon sa ciudad nang Ninive, at doon mangaral: datapua hindi sumunod si Jonas, at lalong minagaling ang pumaroon sa Tarsis, cava niyong sumama ang panahon, at Iv..lubog na lamang ang sasaquiang nilulanan niya, ay quilnilala ang nagauang camalian, at hiningi sa mga ?narineros na itapon siva sa dagat; at inibig naman nang Dios na siva ay saluhin at luluning buu nang

208-

isang malaquing isda. Pagcaraan nang tatlong arao at tatlong gabi, inilua nang isda sa isang tabing dagat ang P?路ofeta Jonas, at sinunocl na niya pagdaca ang calooban nang Dios, at naparoon na sa Ninive. Doon nangaml at ibinala ang mga parusang nasasapit nang mga macasalanan: at natacot naman ang mga Ninivitas, at silang lahat ay maclaling nagsisi, at hindi na natuloy ang galit nang Dios sa canila. Natapus ang caha?路ian nang Israel niyong panahon nang mga Ha?路ing Faceas at Oseas; at ang guinaua nang mga Haring Teglatfalasar, at Salrnanasar, ay bin;ihag ang mga Israelitas, at dinala sa Asiria. Nabantog si Tobias niyong pCbnahong yaon dahilan sa malaquing aua at pagibig sa capua tao, at sa pagdadalita nang madlang hirap, niyong siya ay bulag na: at ang anac niya, na si Tobias din ang ngalan, ay sinamahan sa ciudad nang Rages iig Arcangel San Rafael, na nag-asal taong naglalacad. Paglusong ni Tobias sa isang ilog, at talagang maghuhugas nang paa, ay biglang natacot at sumigao, sapagcat nacaquita ncmg isang is dang lubhcmg malaqui, at ang isip ay siya ang sasagpangin; datapua pinagsabihan nang Arcangel na huag mabalisa, at ang guinaua ni Tobias, alinsunod sa inutos sa caniya, ay sinunggaban ang iscla at quinaladcad haggan sa lupa. Naguing asaua ni Tobias ang mabait na si Sara, dalagang maganda at lubhang mayaman: nasingil ang salaping ipinautang cay Gabelo nang caniyang ama: at nalubos ang tua at caguinhauahan nang boong pamamahay, niyong siYIli ay umui at dumating na, sapagcat sinunod ang mga bilin nang Arcimgel na umacay, at pagdaca ay gumaling at nacaquita ang caniyang amang bulag. Hinulaan nang ama ni Tobias, bago namatay, na hindi na malaon ang pagcabihag nang mga Israelitas sa Asiria, at ganoon nga naman ang nangyari: at umui na sila sa lupang Israel, at pinagsisihan ang tanang ipinagcasala, at hinarap ang paggaua nang cabamalan: caya ipinagtanggol sila nang Dios sa mga caauay, at napllihamac si Olofernes, niyong sila ay lilipulin.

209-

Ang Caharian nang Jud:t lnacala nang Haring Roboan ang pagpapasuco sa sampung baranggay <5 tribus na ayao cumilala sa caniya; at bagaman pinaquinggan ang pagsansala nang isang Profeta sa ngalan nang Dios, at hindi na itinuloy ang inaacalang gauin, ay nasira ang loob dahilan sa pagsamba sa mga Idolos at napahamac ang caniyang paghahari, pagcaraan nang tatlong taon. Sinamahan nang magandang capalaran ang Haring Josafat dahilan sa malaquing paggalang at lubos na pamimintuho sa Dios, at tinalo ang mga caauay niya bagaman hindi lumaban, at ualang ipinagaua sa caniyang mga soldados cundi ang mag-auit nang Salmos. Pagcamatay nang Haring Ocozias, inagao ang C01'ona nang isang babaing maZupit na si Atalia ang rig alan, at ipinapatay ang mga Principes na lahat, nang siva ay huag mabalisa; datapua naitago nang Pontifice Joyada ang pinacamaliit sa mga anac ni Ocozias, na si J oas ang iigalan, at ito ang quinilalang Hari, pagcaraan nang anim na ta<5n. Nacatuaan at pim~ri nang bayan ang Haring Joas, sapagvat sinusunod niya ang mga aral at hatol nang Pontifice Joyada; datapua nasira ang caniyang loob dahilan sa pagtalicod sa Dios na totoo, at napahamac tuloy, pagcamatay nang naturang Pontifice. Pinarigahasan nang Haring Ozias ang paggamit nang Incensario sa loob nang Templo, at/ pagdaca ay pinarusahan nang Dios, at napuno nang Lepra. Lumabis ang pagca ualang galang sa Dios nang Haring Acaz, at dinaig niya sa casamaan ang mga ibang naghari sa Juda, at cava susonsuson ang hirap na nasapit, at namatay sa casalanan. Nagbait ang anac niyang si Ezequias, na humaliling nag hari: ipinasira ang mga I dolos, at hinarap ang pagpapasamba sa Dios na totoo: quinatacutan nang mga caauay, at isang Angel ang bumugbog sa Haring Senaquerib, na nangahas pumasoc sa caharian nang Judo'. Macasalanan at lubhang malupit ang Haring Ma14

210-

nases na anac ni Ezequias; datapua nagcamit nang aua at patauad dahilan sa tunay na pagsisisi, at pagsuco sa Dios. Tampalasan at ualang galang sa Dios ang Haring humalili, na si Amon ang iigalan, at hindi pinarisan sa pagsis'isi ang ama niyang si Manases. Quinasihan nang Dios, [j,t sinamahan nang magctndang capalaran ang H a1'ing J osias dahilan sa cabaitan, at pagcamasunurin sa banal na ProFeta Jeremias. Pagcamatay nang Haring Josias, ay pinahirapan nang mga Judios, at pinagbantaang patain ang Profeta Jeremias. Natapus ang caharian nang Judri niyong panahon nangÂˇ Haring Sedecias, na ualang guinaua cundi ang pananampalasan sa Dios, at ang pag-aring hamac sa mga Profetas: at ang nasapit ay binihag ang mga Judios nang Haring Nabucodonosor, at dinala silang lahat sa Babilonia.

â&#x20AC;˘

ICATLONG CAPITULO MULA NIYONG MAGUING OALAUA ANG CAHARIAN NANG MGA HEBREOS, ISRAEL ANG NGALAN NANG ISA AT ANG SA ISA NAMAN AY JUOA, HANGGANG SA PAGCABIHAG NANG MGA JUDIOS SA BABILONIA

T. S.

Ano ang nangyari pagcamatay ni Salomon? Naupo sa Trono, at guinamit na ang pagcahari nang anac niyan si Roboan, at pagdaca ay dumulog ang taong bayan, at hini- Taong 3030. iiging bauasan ang mga buis, na lubhang pinalaqui ni Salomon, niyong masira ang loob dahilan sa mga babai. Tinipon ni Roboan ang mga taong mahal, na dating casangguni nang Hari, at hindi naman nagcaisa ang loob nilang lahat: sapagcat inisip nang mga binata na ang ganoong pamanhie ay masama, at malaquing caualang galang sa Hari, caya 路ang uica nila, ay hindi dapat pahinuhod. Datapua pinagsabihan si Roboan nang mga matatanda na dapat niyang paquinggan apg caraingang yaon, sapagcat cailaiigan sa mga Hari ang magpaquita nang magandang loob, at ualang dapat haiigarin cundi ang sila ay macatuaan nang tanang nasasacupan. . Matuid sana at lubhang magaling ang hatol nang mga matatanda, at siyang dapat sundin; iigunit sa caibigan nang Dios na maparusahan ang casalanan ni Salomon sa boong lahi niya, ipinahintulot na maquinig si Roboan sa mga binata, at hindi iiga ipinagcaloob ang hinihingi nang bayan, caya nasira at naguing dalaua ang caharian nang mga Hebreos : at ualang cumilala cay Roboan cundi ang baranggay lamang ni Juda at ni Benjamin, at pinagcaisahan nila ang paggamit nang iigalang Judios, 0 caharian nang Judo'. At minagaling naman nang sampung baranggay ang iigalang /sraelitas, 0 caharian nang /s-

212-

mel, at si J eroboan ang canilang pin iIi, at quinilalang Hari. T. Baquit nasira ang pagcacaisa nang caharian nang mga Hebreos? S. Nang maalaman at tandaan nang sinuman na ualang nasusunod cundi ang calooban at lubas na capangyarihan nang Dios sa anumang bagay, at laIc na sa capalaran nang mga caharian, sapagcat sa caniya nanggagaling ang iquinararangal, 6 iquinapapahamac, siya ang nagbibigay 0 bumabaui nang dilang bagay, at ipinagcacaloob niya sa canino man ang balang ibiguin, nang maganti 0 maparusahan ang mga Hari, at taong bayan. Ang carunuiigan 0 camangmaiigan nang mga Hari, ang calubayan nang loob nila 0 calupitan sa mga nasasacupan, ang cabaitan, 0 cahunghaiigan nang mga Ministros na humahatol, ang catapangan 0 cahinaan nang loob nang mga Generales at soldados, at ang dilang bagay na inaari nating dahilan nang magandang capalaran 0 capahamacan nang mga caharian, ay paraparang mga talaga lamang nang Dios: at dapat iiga nating isipin tuina na hindi nangyayari ang anum an cundi ang calooban nang Dios, sapagcat nilalang at hinusay na lahat nang caniyang mataas na carunuiigan, at-ualang hindi nahihingguil sa icaguiguinhaua nang mga banal, at ipagdurusa nll-ng mga macasalanan, cahit lubhang marami ang bagay na nalilihim, at hindi 'mataroc nang maicJing pag-iisip natin.

Ang Caharian nang Israel. T.

Alin ang ciudad na pinaca luclucan nang caharian nang Israel? S. Ang ciudad nang Siquen, at saca ang Samaria. T. Ano ang guinaua ni Jeroboan, nang siya ay maparati sa pagcahari? S. Ibinaual sa mga nasasacupan niya ang pagparoon sa Jerusalem at pagsamba sa Dios Si Jeroboan. na totoo, at ang alaala ay baca sila mahicayat nang Hari sa Juda, at iyon ang quilalanin nila.

213-

Ano ang guinaua ni Jel'oboan, nang masunod ang utos niya na huag sambahin ang Dios na totoo? S. Ipinagcaloob na sila ay sumamba sa mga Idolos, at alam na figa na iyon ang bagay na dating quinauiuilihan nang mga ISl'aelitas: caya nagpagaua nang lauang Becel'l'ong guinto, isa sa Betel, at isa sa Dan, at inutos na yaon ang sambahin nang caniyang mga vasallos. T. Mayroon bagang tumanggui sa cahiahiang pagsamba sa mga Idolos, na inutos nang Haring Jeroboan sa Israel? S. Agad lumipat sa Juda ang mga Sacel'dotes at Levitas, na namamayan sa caharian nang Israel; at marami naman ang mga Israelitas na sumunod sa canila, at iniuan na figa tuloy ang tanang cayamanan at pamamahay, huag lamang mas ira ang pagquilala sa Dios na totoo. T. Ano ang nangyari isang arao na si Jeroboan ay naghahain at sinasamba figa niya ang Idolo sa Betel? t S. Isang Profeta ang nagtindig at napaquita sa guitna nang Templo, at catacot-tacot ang parusang -ibinala cay J eroboan, cung ituloy niya ang ganoong pananampalasan sa Dios. T. Ano ang inasal ni Jeroboan, pagcarinig nang ganoong pafigufigusap nang Profeta, niyong siya ay naghahain sa Idolo sa Betel? S. N agalit na totoo, at agad nagpahalata sa caniyang mga bantay na siya ay mayroong pasusunggaban; datapua niyong ituro ang dadacping Profeta, ay biglang natuyo ang camay niya, at nadurong ang altar, na quinalalaguian nang Idolo. Naquita nang lahat ang dala.uang himalang yaon at ualang nacaisip sumunod cay Jeroboan. T. Gumaling baga ang pagcatuyo nang camay ni Jeroboan? S. Pinagaling siya nang Dios alang-alang sa mga panalafigin nang Profeta, bagaman hindi niya pinahalagahan ang ipinafigusap sa caniya, at itinuloy figa hanggang sa camatayan ang pagsamba Sl!. mga Idolos.

214-

Ano ang inasal nang mga ibang naghari sa Israel? S. Ualang hindi pumaris cay Jeroboan sa pagsamba sa mga Idolos, at caya paraparang napahamac silang lahat dahilan sa sumpa nang Dios. T. Sino ang Hari sa Israel na lalong masama at lubhang tampalasan sa Dios? S. Si Acab, na ualang guinaua cundi piTaong 3100. naquinggan ang masasamang sulsul SI Acab at nang asaua niyang malupit, na si J ezasi Jezabel. bel ang figalan, anac nang Hari sa Sidon, at lahi nang mga Cananeos. T. Anuano ang casamaang guinaua ni Acab? S. Bucod sa ipinahintulot niya ang pagsamba nang tanang IsraeJitas sa mga Idolos, na naroon sa Betel at sa Dan, ipinagaua pa at ipinaquilala ang Idolo Baal na sinasamba nang asaua niyang si J ezabel, at inutos na sambahin nama;n nang lahat ang naturang Idolo: at lubhang pinahirapan ang mga Profeta. T. Sino ang nabantog niyong panahon Si Elias. nang Haring Acab? S. Ang Profeta Elias. T. CaiJan minulan ni Elias ang pagpapaquilaJa na . siya ay Profeta? S. Niyong pumaroon sa Palacio, at pinagsabihan si Acab na mahabang arao na hindi uulan at hahamog sa boong caharian niya, at ibig na figang parusahan nang Dios ang caniyang casamaan. T. Saan umui si Elias, niyong mahulaan na niya ang ipinarusa nang Dios cay Acab? S. Sa isang parang na naroon sa tabi nang isang malaquing batis na ang iigalan ay Carit: at inibig nang Dios na isang uac ang magdala sa caniya nang pagcain arao-arao, doon sa tinatahanan niya, at sa batis quinucuha ang iniinom. . '1'. Ano ang nangyari pagcaraan nang isang taon - nang pagtahan ni Elias sa Carit? S. Natuyo ang batis, at sapiJitang iniuan niya ang parang, at siya ay lumipat sa-i-bang bayan na ang figa-

215-

Jan ay Sarepta, Jupang nasasacupan fig mga Sidonios. T. Sino ang nasaJubong ni Elias pagdating sa Sa. repta? S. Isang babaing nagliligpit nang cahoy, Ang balong at siyang hinifigan nang tinapay at tu- taga Sarepbig, nang mapauj ang maJaquing gutom tao at uhao, na dinaramdam niya. T. Ano ang isinagot nang babai cay Elias, na hurr.ifigi nang tinapay? S. Ipinahayag na siya ay baJo, at Jubhang naghihirap dahiJan sa maJaquing camahaJan nang anumang pagcain, at uala siyang iniifigatan sa bahay cundi caunting lafigis, at guiniling na trigo, na gagauing isang torta, nang mac:ain niya at nang caniyang anac: at caputoJ dao lamang nang torta ang' maipagcacaJoob niya. Datapua hindi pinaquinggan ni Elias ang ganoong mga saJita, at pinagsabihan ang babai na gauing madaJi ang torta, at siya Jamang ang cacain nang isang buo, at saca gumaua nan~ isa, nang macain nilang mag-ina: at asahan m~, ang uica ni Elias, na hindi ca cucuJaiigin nang trigo at Jafigis. Sumuhod ang babai, at naquita naman niya ang catotohanang sinabi nang Profeta. T. Ano ang iguinanti ni Elias sa magandang Joob nang baJo sa Sarepta? S. L Hinifigi sa Dios na huag mabauasan ang trigo at Jafigis nang babaing yaon, hanggang hindi macaraan ang panahon nang camahaJan nang anumang pagcain: at nangyari naman ang ganoong himaJa, at hindi nauaJan nang pagcain ang mag-ina. 2. Niyong mamatay ang anac nang babaing yaon, ay hinifigi ni Elias sa Dios na mabuhay nli, at nabuhay figa naman: at ito ang unaunang muJing pagcabuhay na nangyari. T. Saan naparoon si Elias panggagaling sa Sarepta? S. Inutusan siya nang Dios na maquipagquita uli cay Acab, na maJaon nang hindi mapaJagay, sapagcat mahigit nafigang tatlong taon ang hindi pag-uJan sa boong caharian, caya ipinahahanap saan man

â&#x20AC;˘

216

ang Profeta Elias at inaasahan na siya lamang ang macauauala nang madlang hirap, na dinadaanall . nang mga bayan, dah'ilan sa pagcatuyo nang 1upa. Pagcaquita narig Haring Acab cay Elias, ay agad dinaifigan, at pinagsabihan na hindi mahihirapan nang ganoon ang boong caharian, cung siya ay hindi umalis, at malaong nauala. . Huag aco ang pagbintangan mo, ang uica ni Elias, at icao nga lamang at ang bayan mo ang tunay na dahilan nang pagcatuy6 nang inyong mga, lupa; sapagcat cayo ay tumalicod sa Dios na totoo, at sumasamba sa Idolo Baal. Pinaquinggan nang Dios ang mga panalaiigin co, hindi man dapat, at uulan na nga sa caharian mo; datapoua cailangan ang puma-_ roon muna sa bundoc nang Carmelo ang boong bayan nang Israel, at icao naman, nang maquita ninyo I:ft mapatotohanan ang . mangyayari sa bundoc na ~yon.

Ano ang inacalang gauin ni Elias sa bundoc nang Cannelo? â&#x20AC;˘ S. Doon naisipang ipatanyag ang lubos na capangyarihan nang Dios na totoo, nang mahiya ang mga Sacerdotes ni Baal. T. Nangyari baga ang inacala ni Elias sa bundoc nang Carmelo? Ang panan i S. 00, at niyong l!aroon na silang lahat naI0 sa bundoc ay 'pinaiigusapan muna nP Elias. Elias ang mga ' tao nang Haring Acab, dahilan sa cahiyahiyang pagsamba nila sa Idolo Baal: at hindi co maubos maisip, aniya, cung ba-quit ninyo inaaring hamac ang Dios na totoo, caya ipaquiquilala co ngayon din sa inyo ang lubas na capangyarihan nang aquing Dios, at ang pagca ualang cabuluhan nang Idolo ninyo. Dalauang hayop na ihahain ang cailangan dalhin dito ngayon, at ito ang gagauin: cung ang isa sa mga Sacerdotes ni Baal, pugutan nila at ipatong sa mga cahoy; na nasasalansan sa ibabao nang isang aitwr, at ganoon din naman ang gagauin co sa isa. Tauaguin ninyo ang inyong Dios, tatauaguin co naman ang . aquin, at ipanala-

217-

ng~n nati n na sa -Langit manggaling ang apuy na pupugnao sa hayop na pinatay at inihahain; at cung sino ang magpadala nang apuy, ay siya ang quiquilalaning Dios na totoo.

. MinagaIing nang boong bayan ang inicala nang Profeta Elias, at dalauang toro ang quinuha nila at dinala sa bundoc. Pinugutan ang isa nang mga Sacerdotes ni Baal, at ipinatong sa mga cahoy sa ibabao nang isang altar, at hinifigi sa canilang Dios mulang umaga hanggang tanghaling tapat. na hulugan nang apuy ang hayop na inihahain nila; datapua nasayang ang canilang pagod, at pinagtauaml.n lamang sila nang boong bayan, ay 路nangusap tuloy si E lias nang ganito: [laeaslacas pa ninyo ang paytauag , at baca natu tulog ang inyong Dios . Pinugutan naman pagdaca ni .E lias ang isang toro, at inilagay sa ibabao .nang isang altar, at macaitlong binusan nang maraming tubig ang mga cahoy, at saca naringig nang lahat na siya ay nanalangin nang ganito : Dios at Panginoon co, D i os ni _4brahan, ni [saae, at ni Jacob, i paquilala mo iigayon sa bayang ito na icao lamang ang nacapangyayari sa 路l ahat . At .agad naquita nang tanang caharap ang

apuy na nanggaIing sa Langit, at pumugnao sa hayop na inihain ni Elias, atnaguing abo naman ang cahoy at ang mga bato nang altar. T . Ano ang guinaua nang bayan, pagcaquita na pinugnao nang apuy nang Langit ang hayop, na inihain nang Profeta Elias? S. Tumingala silang lahat sa Langit, at quinilala nila at isinigao na ualang ibang Dios. na totoo cundi ang Dios na sinasamba ni Elias: at pagdaca ay nilusob nila at pinatay ang apat na daan at Iimang pung Sacerdotes ni Baal, na paraparang nasinungalingan, at ualang guinaua sa malaquing cahihiyan. T. Ano ang guinaua ni Elias, pagcayari nang paghahain sa bundoc nang Carmelo ? S. Pinagsabihan si Acab na hindi na malalaon ang pag-ulan nang lubhang malacas, at matatapus na

218-

a ng hirap na dinadalita nang tao dahilan sa pagcatuyo nang lupa. T . Nangyari baga ang sinabi ni Elias cay Acab na uulan na Sa Israel? S. Nangyaring ualang liban: at paglulan figa ni Acab sa caniyang carroza, at talagang uui na sa Palacio, ay nacaquita siya nang isang dilim na nanggaling sa dagat, na casing laqui lamang nang tal am paean nang isang tao, at natacpan namang hindi nalaon ang boong Lafigit, sapagcat madaling lumaqui at cumalat ang dilim na iyon: at caya gaano man ang tulin nang mga hayop, na bumabatac nang carroza, ay binagsacan din fig ulan, at inaapauan na fig tubig ang mga buquid, bago nacarating sa Palacio ang Haring Acab. T. Ano ang ina sal ni J ezabel, niyong maalaman ang pananalo ni Elias, at ang pagcapahamac nang mga Sacerdotes ni Baal ? S. Nagalit at nagtatacap, at sumumpa tuloy na ipadadaquip niya ang Profeta Elias, at agad nagpalacad nang mga taong dadaquip.

-路219 -

Guinising nang isang Angel ang Profeta Elias, at pinagsabihan na siya ay cumain. T.

Nangyari baga ang isinumpa ni Jezabel na ipapapatay si Elias? S. Namalayan nang Profeta Elias na Ang pagtasiya ay hahanapin at dadacpin, caya tag 0 n umalis na madali, at naglacad sa mga Elias. hindi ugaling daanan: at palibhasa ay lubhang nahirapan pagcaraan nang ilang arao fig caniyang paglalacad, dahilan sa gutom at pagod, ay nahapis na totoo at hinifigi sa Dios na siya ay mamatay na. Datapua madaling naramdaman ni Elias na siya ay quinaauaan at jnaalio nang Dios, at nacatulog figa siya sa lilim nang isang punong cahoy, at sa pagtulog 路niyang yaon ay dumating ang isang Angel, at guinising siya nang ganito: Magbangon ca, at icao ay cumain. Idinilat ni Elias ang caniyang mata, at uala namang naquita sa ulunan niya. cundi isang tinapayat isang sisidlang puna nang tubig: cumain nang caputol na tina pay, at uminom nang caunting tubig, napasalamat sa sariling loob, at pagdaca ay muling natulog dahilan sa malaquing pagcahapo.

220-

Dumating na naman ang Angel, at guinising siya fig ganito: Magbangon ca at icao ay cumain, at lubha pa ngang mahaba ang lalacarin mo. Nagbafigon naman si Elias, at inubos ang tinapay at ang tubig, at hindi na nagutom mula niyon hanggang sa natapos ang caniyang paglacad. Pagcaraan nang apat na pung arao, at apat na pung gabi, ay dumating sa bundoc l).ang Oreb, na tinahanan ni Moises, at pumasoc na figa at nagtago sa isang yufigib na malalim, na naroon sa bunduc na iyon: caya hindi nangyari ang pagdaquip sa caniya, at ang guinaua nang malupit na si J ezabel ipinahuli ang ibang mga Profetas, sila ang pinagbuntuhan nang galit pinahirapan at ipinapatay: T. Ano ang cahalimbaua nang mahal na tinapay na ipinacain nang Angel cay Elias? S. Ang camahalmahalang tinapay na tinatanggap natin sa Santa Comuni6n, sapagcat siyang tunay na catauan at dugo nang ating Pafiginoong Jesucristo, na nacabubusog at nagpapalacas, at nacaaaliw sa atin, hanggang tayo ay naglalacad at nafigifigibang bayan dito sa lupa, nang matalo natin ang caauay nang calulua, at tayo ay macarating na malualhati sa cataastaasang bundoc nang Lafigit. T. Gaano ang laon nang pagtahan at pagtatago ni Elias doon sa yufigib nang bundoc nang Oreb? S. Hanggang sa inutusan siya nang Dios na hanapin at lahiran nang Oleo Santo si Jehu at si Eliseo, sapagcat ang isa ay maguiguing Hari sa Israel, at ang isa naman ay Profeta. T. Sino si JehU? ~. Isang matapang na Capitan sa Israel, na nap up uri nang bayan dahilan sa calacasan nang loob sa pagbabaca : at siya figa ang pinili nang Dios, niyong liIipulin na ang masamang lahi ni Acab. T. Ipinatanyag baga ni Elias ang guinaua niya cay JehU? S. Nayaring lahat sa lilihm, na para nang guinaua ni Samuel cay David: at hindi figa namalayan nang sinuman, hanggang sa dumating ang arao na iti-

'221 -

nalaga nang Dios, at guinamit na ni Jehu ang pagcahari. T. Ano ang guinaua ni .Eliseo, niyong siya ay hanapin at maquita ni Elias? S. Casama angmga alila, at hinaharap Si Eliseo. ang pagpapagaua sa mga buquid, na dating tinatamnan. T. Ano ang guinaua ni Eliseo, niyong siya'y lahiran na nang Profeta Elias? S. Napaalam sa caniyang ama at ina, sumama at hindi na humiualay cay Elias. T. Ano ang hinulaan ni Elias na mangyayari cay Jezabel? S. Hinulaan niya na mapapahamac sa Ang malamasamang pagcamatay ang babaing quing hula yaon, sapagcat pinagoiritafigan at ipi- ni Elias. napatay ang isang taong ualang cas alanan, na si Nabot ang figalan. T. Baquit tinampalasan ni Jezabel si Nabot? S. Ang caauaauang taong ito ay mayroong inaaring isang lupang tinatamnan, na minana sa caniyang magulang, ' at ang lupang yaon ay caratig nang Palacio nang Haring Acab sa bayan nang J ezrael. Hiniling nang Hari na ipagbili sa caniya ang naturang lupa, sapagcat ibig gauing malaqui ang halamanan nang Palacio: datapua isinagot ni Nabot na hindi maipagbibili ang lupang yaon, gaano man ang maguing paquinabang at tubo niya, sapagcat baual sa mga sulat ni Moises Ilng pagbibili nang anumang aring minana sa magulang, at nauaualan nang puri hanggang buhay ang sinumang gumaua nang laban sa ganoong baual. Dinamdam ni Acab, at iquinasucal nang caniyang loob ang matuid na pagsuay ni Nabot, at pagdaca ay nahiga na, at ayao cumain, at maquita ang sinuman. Tinanong siya ni Jezabel, cung ana ang dahiIan nang ganoong capighatiari, at niyong marifigig at maalaman, ay agad nafigusap nang ganito: Sayang larrtlLng ang pagcahwri mo, cung icao ay magdadalamhati at magcacasaquit dahilan sa isang ba-

222-

gay na ualang cabuluhan, na macucuha mo ngayon din, ga1niti n mo lamang at ipaquilala ang iyong ma-. taas na capangyarihan: aaya aco na ang gagaua nang paraan, madalvag masusunod ang ninanasa mo.

At nagpahanap na figa si J ezabel nang mga ilang sinufigaling, at pinagsabihan ang mga taong yaon na sila ay sumacsi, at magpatotoo na narifigig nilang nilait at sinumpa ni Nabot ang Dios, at ang Hari. Nangyari ang inacala nang tampalasang Reina, at nasunod figa ang calooban niya, at caya ang naguing par usa ni N abot ang siya ay pagbatuhanan at patain, at sina~sam na ang caniyang lupa nang Haring Acab. Datapua pagcaalam ni Elias nang ganoong capalamarahan, ay agad ipinahayag sa iigalan nang Dios na hindi mauaualan nang tapat na par usa ang ganoong panglulupig, at dadating ang arao, aniya, na maguiguing cacanin nang mga aso ang babaing nagpahamac nang buhay nang taong ualang casalanan. T. Paano ang pagcamatay nang Profeta Elias? S. Hindi namatay si Elias, cundi quinuhang buhay nang Dios, at doon siya inilipat at iniifigatan sa quinalalagyan nang Profeta Enoc, na hindi naman namamatay hangga figayon: sapagcat silang dalaua ang mananaog sa lupa, bago matapus ang mundo, pafigafigaralan nila ang tao, at ipahahayag ang mga paraya at casinufigalifigan nang Antecristo.

223 -

Ang. pagcauala n an g Profeta Elias di to sa lupa at pagbibiga1J nan g caniyang balabal cay Eliseo.

T. Paano ang pagcauala ni Elias dito sa lupa? S. Pagcaalam ni Elias na siya ay cucu- Ang pagcanin na nang Dios, at malapit na ang uala ni arao nang cahaiigahaiigang paglipat Elias d ito niya sa isang buhay, inacalang ilihim so. lupa. sa taong lahat ang himalang mangyayari sa caniya, at caya naisipan maiuan si Eliseo. na dating caibigan at casamasama, at niyong sila ay dumating sa bundoc nang Galgala, ay pinagsabihan nang ga'nito: Dito ca maghihintay, sapagcat mayroon acong paroronan, alinsunod sa calooban nang Dios, at hindi 路 co minamagaling ang icao ay macasama.

Datapua si Eliseo naman ay Profeta, at alam niya na sa arao na iyon ay mauauala si Elias dito sa lupa; at ipinahintulot nang Dios na huag niyang payagan ang paiuan saan man, nang maipahayag niya sa tao, at mapatotohanan ang malaquing cabana lan, at ca-

224-

tacatacang paglipat ni Elias sa isang buhay: caya hindi humiualay, at naglacad na silang dalaua, at doon huminto sa tabi nang Jordan. Niyong sila ay naroon na, at nagsasalitaan, ay biglang napaguitna sa canila ang isang alapaap na lubhang maningning, at manifigas na parang apuy: at pagcayari sa alapaap nang isang anyong carroza, na binabatac nang ilang cabayo, at lumulan si Elias, at agad napaitaas na parang lumilipad: caya lubhang nal}apis si Eliseo, at ualang guinaua, cundi manafigis at magbuntong hinifiga nang ganito: Ama co, Ama cong minamahal, i baquit mo aco iniuan at ano ang masasapit co, at nang tanang lsraelitas, cung hindi mo na sasamahan, at aampuning para nang dati? Nahabag si Elias sa gahoong pananambitan, at inihaguis cay Eliseo ang caniyang balabal, na cahit ualang halaga, at gayong magaspang lamang, ay minahal at inifigatan ni Eliseo, sapagcat inari at guinamit nang isang bunying catoto nang Dios. T. Saan naparoon si Elias niyong siya ay quinuha nang Dios? S. Sa nilipatan at quinalalaguian ni Enoc, na nalihim sa lahat. T. Ano ang napaquinabang ni Eliseo sa balabal ni Elias? S. Guinamit niya ang balabal na iyon sa paggaua nang sarisaring himala, at isang arao na siya ay tatauid sa Jordan, inihampas ang balabal sa ilog, at pagdaca ay nahaui ang tubig sa magcabila at mayroon siyang dinaanang tuyo. T. Ano ang nasapit nang tampalasang si Acab? .Ang pagca- S. Napahamac sa paquiquipagbaca sa Hari sa Siria na si Benadab ang figalan, matay ni at inibig figa nang Dios na siya ay maAcab. patay, nang maparusahan ang mga . paglaban at catigasan nang loob niya, ayon sa hula nang Profeta Miqueas. T. . Ano ang nangyari cay Eliseo, niyong siya'y malapit na sa Betel?

225-

Biniro siya at pinagsigauanan nang Mga himala maraming bata, sapagcat iilan lamang ni Eliseo. ang buhoc niya sa ulo, at pinafigafiganIan figa siyang Calvo, datapua pinarusahan agad nang Dios ang mga batang yaon, at mahiguit na apat na pu sa canila ang sinactan at pinatay nang dalauang hayop na ganid, na nanggaling sa isang gubat . â&#x20AC;˘T. Ano ang himalang guinaua ni Eliseo sa Samaria? S. Dumulog at nagmacaaua sa caniya ang isang babaing balo, na lubhang naghihirap, at hindi pinatatantan nang mga pinagcacautafigan, sapagcat ualang maibayad: at pagdaca ay tinanong cung ana ang iniifigatan niya sa bahay, at sumagot ang babai na siya ay ualang anuman cundi caunting lafigis lamang : at inutos agad ni Eliseo na hiramin ang balang tapayan 6 sisidlang ualang laman nang mga capit bahay niya, at laguian fig caunting lafigis ang mga sisidlang yaon. Sumunod ang babai sa malaquing pananampalataya, at naquita naman niya ang catotohanan nang hula ni EIiseo, sapagcat napunong para para ang mga sisidlang hiniram: caya nagbili siya nang lafigis, at nacabayad sa mga pinagcacautafigan, at marami pa ang natir.a sa cailafigan nang caniyang pamamahay, at marahil dumaming lalo ang lafigis, cung lalong marami ang sisidlan. T. Ano ang cahulugan nang catacatacang pagdami nang lafigis, na nabagay sa caramihan nang sisidlang pin uno nang isang babai sa Samaria, alinsunod sa utos nang Profeta Eliseo? S. Dapat nating tandaan na cung gaano ang catunayan at laqui nang ating pananampalataya at pananalig sa Dios, ay ganoon din naman ang dami nang biyayang ipagcacaloob niya sa atin. T. Ano ang himalang nangyari sa General nang Hari sa Siria, na si Naaman ang figalan? S. Cahabaghabag na totoo ang lagay Mga him,,!a nang General NaamaIJi, sapag'cat ang ni Eliseo. 15

- .Âˇ 226 -

boong catauan niya ay puno nang masamÂ§.ng saquit, na pinafigafiganlang Lepra, at nagcataon namang nabalitaan ang mga himalang guinagaua ni Eliseo na ibinabalita nang isang alilang babai: caya naisipan ang dumulog at magmacaaua, at pagamot sa bunying Profeta, gumayac na mad ali, nagdalÂ§. nang sarisaring hiyas at maraming salapi, at nagsama nang maraming alila, at pumaroon na sa Samaria, at agad nagpasabi na siya ay naroon na, at ibig niyang maquita at macausap si Eliseo. Datapua hindI gumalao sa pagcalagay, at hindi napaquita ang banal na Profeta, cundi pinalabas lamang ang alila niyang si Giezi, at siya ang pinapagsabi -na ualang. jbang gamot, na macagagaling sa General, cundi ang maligo nang macapito sa ilog nang Jordan. Nagalit si Naaman, at lubhang naghinanaquit dahilan sa catabaiigan nang pagtanggap sa caniya nang Profeta Eliseo, at umui na figa, at inaaring ualang cabuluhan ang gamot na inihatol nang Profeta, sapagcat doon man, dao, sa caniyang bayan ay maraming ilog, na hindi pahuhuli sa Jordan dahilan sa ca1inisan at calinauan nang tubig, at caya doon na siya maliligo, cung tubig lamang ang gamot na cailaiigan. Datapua lumapit ang isang alila niya, at naiigusap nang ganito: Hindi matuid ang galit mo, pafiginoon co, at dapat mong isipin na gaano man ang hirap at bigat nang gamot na inihatol sa iyo, ay titicman mo at gagauing ualang sala, gumaling Zamang ang saquit, na totoong nagpapahirap sa iyo: at caya dapat mong paquinggan at sundin ang Profeta Eliseo, yayang uaZa siyang inihatol cundi ang icao ay macapitong maligo sa Jordan at hindi naman macapagpapahamac ang ganoong gamot, cung hindi man macagaling. Napaui

ang galit, at nagbago ang loob nang General Naaman, pagcariiigig nang ganoong salita, at naparoon na sa Jordan, at macapitong naligo, at nauala na ang caniyang Lepra: at nalubos ang paggaling niya sapagcat naquilala pa ang cabulaanan nang mga dios-

227-

diosan, at mula niyon ay sumampalataya na figa at sumamba sa Dios na totoo. T. Ano ang cahalimbaua nang tubig nang J ordan, na nagpagaling nang Lepra ni Naama n ? S. Ang guinagamit sa Santo Bautismo, sapagcat siyang nacauauala nang casalanang original, na parang Lepra nang calulua. At inibig naman nang Dios na maquilala natin na ualang nangyayari cundi ang calooban niya, sapagcat uala mang cabuluha n sa tifigin natin ang mga bagay, na guinagamit nang caniyang mataas na carunungan, ay siyang nababagay at nacagagaling, cung ibiguin nang caniyang capangyarihan. At cahalimbaua ni Naama n ang mga Gentiles, sapagcat si Naaman ay hindi sumamba sa Dios na totoo, hanggang hindi naquita ang himala nang paggaling niya, at ang mga Gentiles naman ay hindi sumampalataya, hanggang hindi naringig ang pangangaral, at naquita ang sarisaring gauang cababalaghan nang mga Apostoles. T. Ano ang guinaua ni Naaman, nang maipahayag ang pagquilala niya at pagganti cay Eliseo? S. Nasasabi sa mahal na sulat na binibiguian niya ang bunying Profeta nang anitn na libong salaping guinto, sampung gayac na maririquit at lubhang mahalaga, at sampung sal aping pilac,. na pinangangalang Talentos, at culang figa lamang nang caunti sa isang libong piso ang halaga nimg bauat isang Talento. Datapua nagalit si Eliseo, at hindi tinanggap ang mga iniaalay nang General, at ang uica ay hindi matitimbangan nang guinto at pilac ang mga biyaya at himala nang Langit. At laiD namang tumibay ang pananampalataya ni Naaman sa Dios na totoo, dahilan sa naquitang cagandahan nang loob, at pagtanggui ni Eliseo sa mga cayamanan dito sa lupa. T. Alin ang isang bagay, na nagpatotoo nang capangyarihan ni Eliseo? S.. Ang himalang nangyari, niyong siya ay dadacpin nang mga taong inutusan nang Hari sa Siria, na si Benada;b ang ngalan.

228-

Paano ang nangyari, at hindi nahuli si Eliseo nang mga soldados nang Haring Benadab? S. Nahalata nang Haring Benadab na anuman ang gauin niya, 6 lalang na maisipan, ay hindi nalilihim, at agad namamalayan nang Hari sa Israel, caya tinipon at dinaifigan ang caniyang mga Ministros, at dating casangguni, iniisip co, aniya, na aco ay pinaglililuhan nang sinuman sa inyo. Bumagot ang mga Ministros na uala sa loob nila ang gumaua nang anumang caliluhan, at si Eliseo lamang ang dapat sisihin, sapagcat siya ay Profeta at ualang nalilihim sa caniya, at siya ang nagbabalita at nagsasabi nang anuman sa Hari sa Israel : caya pinagcaisahan nilang lahat na dapat pagpilitang hulihin si Eliseo. . . Minagaling nang Haring Benadab ang sinabi at pinagcaisahan nang caniyang mga casangguni, at iniutos pagdaca na pumaroon ang mga sold ados niya sa isang munting bayan na ang figalan ay Dotain, sapagcat mayroong nagsabi na doon naMga himala nanahanan si Eliseo: at palibhasa ay ni Eliseo. gabi na niyong dumating ang mga soldad os, at agad nilang binacod ang bayang iyon, ay nangguilalas at nasindac si Giezi niyong sila ay naquita pagca umaga, at madaling tumacbo, at nagsabi sa p'afiginoon niyang si Eliseo. Datapua hindi nabalisa munti man ang banal na Profeta, at pinagsabihan si Giezi na huag matacot, sapagcat ang Dios sa Lafigit na nag-iifigat sa caniya, ay lalong malacas at macapangyarihan sa mga Haring lahat, na quinatatacutan sa lupa: at nanalafigin na figa sumandali, at hinifigi sa Dios na siya ay califigain at tulufigang para nang dati, at lumabas na at napaquita, at pinagsabihan ang - mga soldados na silang lahat ay sumama, at ituturo niya ang tinatahanan nang taong hinanap nila. Inibig naman nang Dios na huag maquilala nang mga soldados ang Profeta Eliseo, bagaman siya ang nafigufigusap, caharap nila, caya naualan nang loob, at sumama silang lahat, at hindi napagmasdan ang nilalacaran cundi, niyong sila ay pumasoc at naroon

229-

na sa loob nang caharian nang Samaria: at doon lamang nahalata na sila ay nasasacupan nang canilang mga caauay, at isinaloob na figa ang catapusan nilang lahat. Datapua hindi ipinahintulot nang banal na Profeta na sila ay anhin nang sinuman, at inutos pa figa na pacanin silang lahat, at ipinahayag ang pag-uwi nila sa lupa nang Haring Benadab. T. Ano ang nangyaring dapat tandaan, niyong si Joran ang Hari sa Israel? S. Sinalacay at binacod nang Hari sa Ang gutom Siria ang ciudad nang Samaria, na pi- sa Samaria. naca luclucan nang Hari, sa Israel, at palibhasa ay ualang macapaglabas, at macapagpasoc nang anuman sa bayang iyon, ay namahal at nauaJa tuloy ang mga pagcain, naguing ualong pung salaping pilac ang halaga nang balang isang ulo nang borrico, at hindi na pinandirihan nang tao ang laman nang lalong maruruming hayop, huag lamang mamatay sa gutom. Ngunit ang susunod na salita, ay siyang lalong magpapaquilala nang hirap, na nasapit nang' tao sa Samaria dahilan sa casalatan. Isang' arao na si Joran ay naglalacad, ay dinulog nang isang babaing nananambitan, at hinihifigi na siya ay hatulan nang tapat. Tinanong nang Hari, cung ana ang caraifigan niya at ito ang isinagot: Pinagcayarian namin nang isang caibigan co na cacanin muna namin ang aquing anac, at saca isusunod ang caniya, at sapilitan ngang pinagcaisahan nami'f! ang ganoong bagay, sapagcat ma?namatay na camti sa gutom. Datapua ngayong nasunod co na anri pinagcaya?"ian, at uala na nga ang aquing anac, ay ayao patain at ipacain ang caniya nang sinungaling na caibigan co, at caya iniaamo co sa iyo na siya ay pilitin mong sumunod sa pinagcayarian namin. Natiguilan at naualap nang loob ang Haring Joran, pagcarifigig nang ganoong caquilaquilabot na nangyari, guinisi ang damit niya sa catauan, hindi sumagot nang anuman, at itinuloy ang paglacad. T. Canino ibinibintang ni Joran ang malaquing gutom, tia nagpahirap sa ciudad nang Samaria?

230-

U ala siyang sinisisi cundi si Eliseo, at cung iibiguin dao nang bunying Profeta, ay madaling mauauala ang ganoong casalatan, sapagcat hindi maliuag sa caniya ang gumaua nang anumang himala: caya ang uica ay tacsil at lilo, at ualang pagtifigin sa bayan, at agad pinalacad ang isa sa mga sold ados niya, at inutos na pugutan si Eliseo. T. Nangyari baga ang pagpugot cay Eliseo, na inutos nang Haring J or an ? S. Ipinahabol na madali nang Haring Joran ang inutusang sold ado : at lalong minagaling ang pumaroon at dumulog ang Profeta sa caniyang bahay, at doon na niya ipahahayag ang nasasapit nang bayan dahilan sa malaquing casalatan. T. Ano ang sinabi ni Eliseo, niyong maquita ang maJaquing capighatian nang Haring JOl'an dahilan sa gutom, na tinitiis nang mga taga Samaria? S. Bucas din, ang uica nang Profeta, ay dadami at lalabis pa sa Samaria ang anumang pagwi n, at halos ipamimigay na lamang ang t1'igo, at pinagsabi-

han tuJoy ang isang Capitan ni Joran na maquiquita niya ang ganoong casaganaan, at hindi siya maquiquinabang nang anuman yayang hindi naniuala at inaring cabulaanan ang hulang narifigig. To Cailan at paanong nangyari ang hula ni Eliseo sa Samaria? So Nang hapon, nang arao nang pagquiquita ni Eliseo, at ni Joran, ay sumama ang loob nang apat na Leprosos, na natitira doon sa Jabas nang pinto nang ciudad nang Samaria, sapagcat sila ay totoong nahihirapan at hindi macapasoc sa bayan dahilan sa masamang saquit, at ualang tumitifigin sa canila, at nagsalitaan sila nang ganito: i Ano ang guina0

gaua natin dito, at tayo ay nagpapacamatay sa gutom? Lalong magaling ang paalipin sa mga Sirios, a.t marahil maaua sila sa atin, at cung tayo ay patain, ay matatapus na ang mga hirap natin.

Lumacad na figa at naparoon ang apat na Leproso sa lupang quinalalaguian nang mga caauay, at itinataJaga na ang loob sa anumang mangyayari; data-

-- 231 -

pua uala silang taong naquita, at quinilabutan sila sa tacot niyong gabi na, sapagcat nacarifigig nang malaquing ifigay at gulu, at agad nilang inisip na lubhang marami ang soldados, na natalo sa pagbabaca at nagtacbuhan na, at pinabayaan ang mga hayop na sinasaquian, ang mga sandata at dilang cayamanan nila. Umui agad sa bayan ang apat na Leprosos, at ibinalita ang narifigig nilang ifigay at gulu, at isinaloob figa nila na matutua ang mga taong bayan, at matatapos na ang casalatan. Hindi minagaling nang Hari ang ganoong bagay, at iyon dao ay lalang lamang at paraya nang mga sirios, nang lumabas na madali ang mga taong bayan, at huag nimg mabalisa at matacot, sa caibigang macacuha at macapagligpit nang anumang pagcain 6 cay am an an : at caya inutos na huag umalis ang sinurnan, at baca sila ay biglang salubufigin at patain nang mga Sil'ios. Datapua niyong matalastas ang catunayan nang salita nang mga Leprosos, sapagcat pinatotohanan nang mga sadyang pinagbilinan na paquialaman ang bagay na yaon, ay binago na ang caniyang utos, at pinahintulutang lumabas ang mga tao: at naquita naman nang lahat ang marami at sarisaring pagcain at cayamanang nagcalat, na parang itinapon sa lual nang bayan, at natuloy na figa ang hula ni Eliseo na halos ipamigay na lamang sa Samaria ang anumang p.gcain: at nangyal'i naman ang sinabi niya sa Capitang hindi naniuala, sapagcat inutos nang Hari sa naturang Capitan na siya ang magbantay sa pinto nang ciudad nang Samaria, doon figa siya nadaganan at namatay dahilan sa lubhang marami ang taong lumabas, at paraparang nagtutulacan. T. Ano ang nangyari pagcaraan nang malaquing gutom sa Samaria? S. Naisipan nang mga soldados ang lu- Taong 3120. maban cay Joran, at binati na figa Ri Quinilalang Jehu at siya ang quinilalang Hari Had si JehU. sa Israel.

232-

Baquit naguing dapat si Jehu na siya ay quilalaning Hari? S. Sapagcat siya ang pinili nang Dios, niyong utusan ang Profeta Elias na siya ay lahiran nang Oleo Santo. T. Nalaon baga bago namalayan ni Joran ang capahamacan nang caniyang pagcahari? Ang pagea路 S. Hindi nalaon at agad figang tinipon matay ni ni Jehu ang mga sold ados, at lumacad Jora.n. na at hinanap si Joran sa Jezrael, at niyong siya ay maquita, ay agad inirapan at tinapacan, at sinabi tuloy na siya ay sisisihin at parurusahan dahilan sa mga gaua niyang capalamarahfm, at sa hindi pagsamba sa Dios na totoo. Nafiginig nang tacot si Joran pagcarifigig nang ganoong pafigufigusap, at ualang minagaling cundi ang tumacb6; datapua biglang nabual at namatay, sapagcat siya ay pinana ni 路Jehu at tinamaan sa pusu. T. Ano ang guinaua ni Jehl!, niyong mapatay na S1 Joran? S. Itinuloy ang paglacad hanggan sa Jezrael, at talagang papat ain naman si Jezabel, na lubhang nabalisa, at cacabacaba ang loob, sapagcat nabalitaan ang pagcapahamac nang anac niyang si J oran. Datapua hindi nagpahalata nang anuman at guinamit na figa ang pinacamariquit niyang damit, at mga sarisaring hiyas, at rraglagay nang maraming pabafigo, at napaquita sa tao sa isang balcon 6 dufigauan nang Palacio: at palibhasa ay dating tampalasan at pafigahas, ay ualang guinaua, niyong maquita si Jehu, cundi sinagana nang sumpa at tufigayao, at narito na, aniya, ang manglulupig at Wong pumatay S(1 can iyang Har"i. Inisip ni Jezabel na . magagalit ang bayan, at pagtutuluAng pagea路 figang labanan si Jehu, cung marifigig mata:v nl ang ganoong mga paglait niya; bago ay JezabeL ualang gumalao na sinuman, at inutos na figa ni Jehu sa mga alilang casama ni Jezabel sa balcon, na sunggaban nila at ibulid

233-

ang canilang pafiginoon, at ganoon naman ang guinaua nang mga inutusan, at pinagyapacanan na figa nang mga cabayo ang palalong Reina, at naguing pagcain nang mga aso ang bangcay niya, ayon sa hula nang Profeta Elias. T. Itinuloy baga ni Jehu ang mga inacalang gaua nang cabagsican niya alinsunod sa calooban nang Dios? S. 00, at pinapugutan naman ang pitong pung mga anac at apo ni Acab, na namamayan sa Samaria, at ipinabunton ang mga ulo sa magcabila nang pintong malaqui nang bayan nang Jezrael. T. Ano pa ang guinaua ni Jehu niyong naipapugot na ang mga an'ac at apo ni Acab? S. Ipinatauag at pinaharap an.g tanang Sacerdotes, at mga Prgfeta ni Baal, at ang uica ay mayroong gagaing paghahain: at niyong nagcacatipon na, ay pinapugutan silang lahat, ipinasunog ang Idolo, at ipinasira ang Templo. T. Nilipol ba1;'a ni Jehu ang tanang Idolos.. na sinasamba sa caharian nang Israel? S. Itinira rtiya ang mga Beceros, na naroon sa Dan at sa Betel at hindi na pinansin ang pagsamba at paghahain sa mga Idolos na yaon: at caya naualan din siya nang puri at carapatan. T. Sino ang nยง\figaral sa caharian nang Israel, niyong mamatay na si Eliseo? S. Arig Profeta Jonas. Taong 3230. T. Pinaquinggan baga nang bayan ang Si Jonas. mga aral nang Profeta Jonas? S. Hindi siya inaring tao, at ugali na figa nang mga Israelitas ang sumuay sa mga Santos Profetas, sapagcat ipinagbaual sa canila ang anumang gauang sala, at ang pagsamba sa mga Idolos. T. Ano ang ipinarusa nang Dios sa casuayan nang mga Israelitas sa Profeta Jonas? S. Inutos cay Jonas na lisanin na at pabayaan ang mga tacsil at malulupit na Israelitas, at ibang bagay ang harapin. T . . Ano ang ipinagaua nang Dios cay Jonas?

234-

Pinaparoon siya sa Ninive at ipinasabi sa mga namamayan doon na sila ay dadatnan nang parusang icamamatay dahilan sa mga casalanan nilang daquila, at hindi na malalaon ang parusang iyon. T. Pumaroon baga si Jonas sa Ninive alinsunod sa utos nang Dios? S. Agad lumulan sa isang sasaquian, datapua hindi talaga ang pumaroon sa Ninive, cundi sa Tarsis. T. Baquit hindi minagaling ni Jonas ang pumaroon sa Ninive? S. Talastas dao niya ang Dios ay lubhang maauain sa mga macasalanang nagsisisi, at caya isinaloob na hindi matutuloy ang parusang ibabala niya, cung matacot at magsisi ang mga Ninivitas: at cung ganoon dao ang mangyayari, ay marahil siya ay pafiganlang sinufigaling na Profeta. T. Ano ang nangyari, niyong naroon na sa laot ang sasaquiang nilulanan nang Profeta Jonas? S. Biglang nagdilim at sumama ang panahon, at humafigin nang catacot-tacot, nanghina at naualan nang loob ang mga marineros, at tuing maquiquita ang alon, ang isip nil a ay lulubug na ang sasaquian. Inacala nang lahat ang maghugutan, 路nang mausisa at lumitao, cung sino sa mga sacay ang naguiguing dahilan nang ganoong capahamacan: at palibhasa ay si Jonas ang nacahugot nang pinaca tanda, ay quinilala na at pinagsisihan ang caniyang casalanan, at nangusap nang ganito: Hindi co itatatua ang ipinahayag ngayon sa inyo nang capalarcm, at aco fi.ga lamang ang dahilan nang malaquing hirap at papanganib, na dinadaanan nating. /aha.t , at sumama nga ang panahon, sapagcat hindi co sinunod ang caloobcvn at utos nang Dios. ltapon ninyo aco sa da,... gat, at huag cayong maaua sa aquin, cung ibig ninyong bauasan ang galit nang Dios. Sinunod nang

lahat ang calooban ni Jonas, at itinapon na figa siya sa dagat, at pagdaca ay tumiguil naman ang hafigin, at bum uti na ang panahon. T. Ano ang nangyari cay Jonas, niyong siya ay lumagpac na sa tubig?

235-

Inibig nang Dios na siya ay saluhin at luluning buu nang isang malaquing isda, na ang figalan ay Ballena, at hindi naman siya nasactan munti man: at pagcaraan nang tatlong arao at tatlong gabi, ay inilua na siya nang isda sa tabi nang dagat, at doon inutos uli sa caniya napg Dios ang pagparoon sa Ninive. T. Ano ang guinaua nang mga Ninivitas, niyong "mariiigig ang mga parusang ibinabala sa canila nang Profeta Jonas? S. Ang Hari ang unaunang nagbalic loob Ang pagsisa Dios, at sumunod naman ang lahat, sisi nang at paraparang nagsisi, at humifigi nang mga NiDiaua: at caya hindi na natuloy ang mga vitas. parusang ibinala sa canila ni Jonas. T. Sinusino ang mga naghari sa Israel? Taong 3283. S. Si Faceas at si Oseas. T. Ano ang nangyari niyong panahon Ang catapusan fig ca" nang mga Haring Faceas, at OseaS'? S. Ang catapnsan at pagcapahamac nang harian Ii g caharian nang Israel. Israel. T. Baquit napahamac ang caharian nang â&#x20AC;˘ Israel? . S. Sapagcat ualang guinagaua ang mga Israelitas, cundi sumuay sa mga utos nang Dios, at sumamba sa mga Idolos, at hindi nila pinaquiquinggan ang mabubuting aral nang mga Profetas. T. Sino ang parang inutusan nang Dios na sirain ang caharian nang Israel? S. Ang Hari sa Asiria na si Teglatfalasar ang figalan, at ang anac niyang si Salmanasar. Hinamon sa pagbabaca nang Haring Teglatfalasar ang Haring Faceas, at palibhasa ay nanalo, at nacuha ang lupang tinatahanan nang mga baranggay ni Galaad at ni Ruben, ni Gad, ni Zabulon at ni Neftali, ay binihag at dinala ang caramihan nang taong namamayan sa lupang iyon. At ganoon din naman ang guinaua ni Salmanasar sa mga taong nananahan sa lupa nang mga ibang baranggay, sapagcat

236-

ayao bumuis ang Haring Oseas alinsunod sa pinagcayarian nila. T. Saan dinala ang mga Israelitas na binihag? S. Sa lupang Asiria, at sa Madia: at marami naman ang pumaroon at nacarating hanggan sa Rusia, sa Tartaria, at sa China at iba pang mga bayan. T. Ano ang dapat tandaan, na nangyari niyong panahon nang mga Israelitas na binihag nang mga Haring Teglatialasar, at Salmanasar? Ang cabaiS. Ang nasasabi sa Escritura Sagrada tan at pagtungcol sa isang lalaquing mabait nang galang sa baranggay ni Neftali, na si Tobias ang Dios ni To路 figalan, sapagcat ang taong ito ay nabias. natili sa cabanalan, cahit naquiquita ang pagcasira nang loob, at pagsamba sa mga Idolos nang tanang cababayan niya sa Israel: at hindi iquinabalisa munti man at baca masabi nang tao na hindi siya naquiquiugali sa bay an, at ualang hinarap cundi ang pagsunod sa mga utos nang Dios, caya taon-taon, pagdating nang mga talagang arao, ay naparoroon sa Templo nang J erusalem, at doon sinasamba at inaahinan ang Dios na totoo. Niyong .si Tobias ay naroon na sa Asiria, at casarna figa siya nang mga Israelitas na binihag: ay hindi nagbago munti man ang cagandahan nang caniyang asal, at hinarap din figa ang paggaua nang cabanalan: at guinanti naman siya nang Dios, at inibig na matua sa caniya ang Haring Salmanasa1路, caya guinhaua ang lagay niya, at nacagagala sa boong caharian, pinayaman siya nang Hari, at biniguian pa nang mataas na catungculan sa Palacio. T. Ano ang isinaloob ni Tobias sa pagcalagay niya sa Asiria, na bagaman siya ay casama nang mga binihag, ay malaqui ang caniyang capangyarihan, at lubos pa ang caguinhauahan? Ang aua ni S. Inisip na gl).noon ang nangyayari, at Tobias. calooban nang Dios ang mga biyayang . yaon, nang matulufigan niya at maampon ang mga Israelitas na binihag, at caya lubhang

237-

marami ang pinacacain, llfarami naman ang pinararamtan, at nagpapautang pa nang saiapi, cahit hindi naquiquinabang nang anuman. At niyong pautafigin si Gabeio nang sampung saiaping piiac, na pinafigafiganiang Talentos, ay hindi na hiniling na tindigan nang sinuman ang taong iyon, at minagaiing na iamang ang caputoi na papei, na sinuiatan at nilaguian nang firma nang naturang si Gabeio. T. Magcano ang haiaga nang baiang isang Taiento? S. Cuiang iamang nang caunti sa isang Iibong pi so ang haiaga nang bauat isa.

238-

Ang caauaang gaua ni Tobias sa mga patay. T.

Cailan lalong nahalata ang pag-ibig ni 'Tobias sa capua tao? S. Pagcamatay nang Haring Salmanasar, ay humalili ang anac niyang si Senaquerib, at ang guinaua nito ay pinaroonan at hinamon ang Hari sa Judi na si Ezequias ang figalan, at palibhasa ay natalo at ualang nasapit, ay nagalit na totoo, at nilubos ang pagpapahirap sa mga Israelitas na binihag, na naroon na sa Asiria. Datapua humiguit naman sa dati ang pagtifigin ni Tobias sa mga cababayan niya, at lalong hinarap ang mga caauaang gaua, at cung sino ang naquiquita sa lalong malaquing hirap, ay iyon naman ang halos hindi hinihiualayan, inaampon at iniifigatan. Arao at gabi ualang guinagaua cundi dalauin at aliuin ang mga bihag, binibiguian nang pagcain, pinararamtan, nililimusan pa nang salapi, at iniaaral sa canilang lahat ang pagtitiis nang anumang hirap alang-alang sa Dios. Bucod sa mga nasabing caauaang gaua, ibinabaon pa ni Tobias ang balang mahirap, na mamatay, sa mga Israelitas na bihag, at hindi alaala ang pafiganib nang caniyang buhay, cung siya ay ma-

239-

huli sa ganoong gaua, yayang alam niya na ipinagbabaual na masaquit nang Haring Senaquerib ang ibaon ang sinumang bihag na mamatay. Isang arao ng si Tobias ay na sa dulang, casalo ang mga camaganac at caibigan, sapagcat pafigilin at casayahan nilang lahat, ay nabalitaan na mayroong pinugutang isang Israelita, at itinapon na lamang nang mga Idolatras ang caauaauang bangcay sa guitna nang daan: at pagdaca ay nagtindig, nang mailigpit at maibaon ang bangcay na iyon. Piniguilan siya nang mga camaganac at casalo, sapagcat alam nang lahat na ipapapatay ng Haring Senaquerib ang sinumang mahuli sa pagbabaon nang mga bihag, na mamatay; datapua hindi nabalisa si Tobias, at ito ang sinabi: Hindi aco natatacot sa mga bala nang tao, at talastas co ang panganib nang aquing buhay, cung aco ay mahuli sa pagbabaon, na ibinaual nang Hal'ing malupit; datap~ta inaari cong magandang capalaran ang mamatay sa pagganap nang anumang gauang na{}papahalata nang pagibig sa Dios, at sa capua tao. Hindi na cumibo ang

mga pumipiguil, at lumacad na figa si Tobias, at hinanap ang bangcay, at ibina6ng madali, paglubug nang Arao. T. Bucod sa pag-ibig sa Dios at sa capua tao, lalin ang isang bagay na nagpapaquilala nang malaquing cabanalan ni Tobias? S. Ang pagdadalita nang mga hirap, na Ang m g a pagdadalita ipinadala sa caniya nang Dios. ni Tobias. T. Anuano ang dinalita ni Tobias? S. Inibig nang Dios na siya ay mabulag, at maghirap, lumayo ang mga dating caibigan, at hindi na siya quinilala. T. Paano ang pagcabulag i Tobias? S. Isang arao na siya ay totoong napa- Ang pagcagod at nahitpo, sapagcat lubhang mara- bulag ni Tomi ang Israelitas na pinugutan nang bias. mga Id6latras, at ibinaon figa niyang lahat, ay nanghina sa paglacad, at sumandal na lamang sa isang pared, 6 dinding na bat6, at naidlip

-路240 -

nang patifigala sa ganoong pagpapahifiga. Niyong siya ay natutulog na, ay naIagIagan ang caniyang mata nang duming mainit, na nanggaIing sa isang pugad, na tinatahanan nang mga ibong pinafigafiganlang Golondrinas, at iyon ang naguing dahilan nang pagcabulag niya. T. Ano ang guinaua ni Tobias, niyong siya'y guising na, at naalaman ang caniyang pagcabuIag? S. PinasaIamatan ang nasapit niyang hi rap, alinsunod sa calooban nang Dios, at umui na figa sa bahay: at niyong marifigig ang iyac at panaghoy nang caniyang asaua at anac, ay nafigusap nang ganito: Huag cayong lubhang mahahapis, mga caibigan cong minamahal, at alam na nga ninyo na ~talany anumang mangyayari, cuny hindi calooban nang Dios, na lubhang marunong at macapangyarihan, at siya ang dapat nating purihin at sambahin, at pasalamatan cailan man. Malaquing totoo sa tingin nang tao ang casalatan at paghihirap natin ngayon; datapua mapalad tayo, at malulubos ang ating caguinhauahan, cung tayo ay mat~ttong mangilag sa casalanan, at manatili sa paggaua nang cabanalan, at sa gracia nang Dios. T. Ano ang guinaua ni Tobias, niyong mahirap na ang caniyang buhay? S . Tinauag ang anac niya, na si Tobias din ang figaIan, at inutusang pumaroon sa ciudad nang Rages, na tinatahanan nang mga Medos, nang masifigil ang sampung saIaping pilac 6 TaIentos, na ipinautang niya cay Gabelo, niyong panahon nang Haring Salmanasar. Ang paglaT. Sino ang umacay at Sllmama cay . Tocad nang babias sa caniyang paglaIacad? tang si .To- S. Ang Arcangel San Rafael, na nagbias. asaI taong naglalacad, at 'sinabi figa sa caniya na naquiquilala si Gabelo.

241-

Ang isdang quinatacutan ni Tobias, niyong siya ay rw,gh~thugas nang paa sa isang ilog. Ano ang nangyari cay Tobias sa unang paghinto niya sa daan? S. Naisipan ang maghugas nang paa sa isang ilog, na ang iigalan ay Tigris, at paglusong niya, ay naquitang sumipot sa ibabao nang tubig ang isang isdang lubhang malaqui, na parang siya ang sasagpaiigin at lalamunin. Natacot at naualan nang loob si Tobias dahilan sa malaquing pagcasindac, datapua naiigusap nang ganito ang cas am a niya: Hwg cang matacot, at hindi ca aanhin: sunggaban mo siya sa palicpic, at whong madali sa lupa. Sumunod si Tobias, at alipala ay nagpapalag at namatay ang isda. Inutos nang Angel na biaquin ang tian nang isda, at cunin at itago ang puso, ang apd6 at ang atay, at ang uica ay mga gamot na paquiquinabaiigang magaling ang tatlong bagay na yaon. T. Ano pa ang nangyari cay Tobias sa caniyang paglalaca.d? S. Niyong hindi na lubhang malayo ang lupang Rages, ay pinagsabihan siya nang caniyang casama na 'D.

â&#x20AC;˘

242-

doon sa isang b::tyang malapit, na dadatnan nila, ay mayroon siyang isang camaganac na lubhang mayaman, na si Raguel, ang figalan, at ualang anac cundi isang dalagang maganda, na ang figalan ay Sara: at hinicayat na figa si Tobias na dumulog cay Raguel at ipamanhic na maguing asaua niya si Sara: at asahan mo, ang uica nang Angel, na :\pagcacaloob sa iyo ang hihilifigin mo. T. Ano ang inasal ni Tobias, pagcarifigig nang hatol nang Angel na siya ay pacasal cay Sara? S. Quinilabutan at lubhang nabalisa: at huag din dao ipahintulot nang Dios na maguing asaua niya ang babaing iyon. T. Baquit malaqui ang pafigifigilag at pag-tanggui ni Tobias cay Sara? S. Talastas niya na si Sara ay macapito nang nagasaua, at alam din naman na ininis at pinatay nang Demonio ang pi tong lalaquing yaon, pagcagabi nang canilang pagsasama, at ualang inumaga cahit isa: caya malaqui ang tacot na baca mangyari naman sa caniya ang ganoong capahamacan. T. Ano ang guinaua ni San Rafael, nang mahicayat si Tobias sa pag-ibig cay Sara? S. Pinagsabihan siya na ang pitong lalaquing yaon ay hindi dapat na maguing asaua ni Sara, sapagcat sila ay.- parang mga hayop, na ualang hinafigad cundi masunod ang masasamang pita nang catauan sa calibugan, at caya ipinahintulot nang Dios na sila ay patain nang Demonio: Datapua yayang malayo sa eahalayan ang loob mo, at uala eang hangarin eundi ang magearoon nang l1~ga anae na mababait, nang matuloy sa lipi mo ang mga pangaeo nang Dios, ay huag eang mataeot, at ualang magagaua so, iyo ang Demonio: at nang siva ay lalong lumayo, ay maglamay eayo so, pananalangin, at paghingi nang aua so, D1:0S, so, gabi nang inyong pagsasama, at gayon din naman so, dalauang gabing susunod, at sa unang gabi ay sunuguin ninyo at isuub ang atay nang isdang hinuli natin so, Tigris.

Paano a-n g pagtanggap ni Raguel cay Tobias?

-" 243 -

Pinagpaquitaan nang magandang Ang pag-aloob, at naquilala na figa na si Tobias asaua ni Toay camaganac niya, nagpapatay nang bias cay Saisang tupa, at nagpahanda nang mabu- ra. ting pagcain, at silang lahat ay paraparang nagsaya. At bagaman sa mga unang arao ay minasama at itinangguing masaquit ni Raguel na ang anac niyang si Sara ay maguing asaua ni Tobias, sapagcat alaalang parati ang capahamacang nasapit nang pitong lalaquing nauna, ay pumayag din, at minagaling na totoo ang mga sabing catuiran nang Angel. T. Ano ang hinarap ni Tobias; niyong siya ay asaua na ni Sara? S.' Sinunod ang mga aral at hatol nang umacay sa caniya, at taUong gabi figang naglamay sa pananalafigin nilang dalaua ni Sara, at sinunog nila ang atay nang isda: at caya parang natali at ualang nagauang anum an ang Demonio, at iguinauad nang Dios sa mag-asauang mabait ang caniyang mahal ' na bendici6n. T. Natapos baga ni Tobias ang paglalacad hanggang sa Rages? S. Hindi na siya GC1mating sa ciudad na iyon, sapagcat inaco nang Arcangel San Rafael na siya lamang mag-isa ang paroroon, at sinifigil na figa at tinanggap ang sampung Talentos, na ibinayad ni Gabelo: at pagdaca ay pinagbalican si Tobias na natira sa bahay ni Raguel, at hindi na sumama, nang huag malumbay si Sara. T. Ano ang guinaua ni Tobias, pagdating nang Angel, na nanggaling sa Rages? S. Sinabi sa bienan niyang si Raguel na lubhang mababalisa ang caniyang ama at ina, cung siya ay maglaon pa: caya cailafigan, aniya, ang aco ay umui na, nang matalastas naman nila ang magandang cap alaran" nang aquing paglacad. T. Sumuay baga si Raguel sa calooban ni Tobias na nagpapaalam at ibig nang umui sa bahay nang caniyang magulang? S.

- 244S. MinagaJing na totoo, at p:inasama na figa si Sara, at ibinigay cay Tobias ang calahati nang diJang cayamanan niya, saJapi at mga hayop: at pinatotohanan sa isang sulat na cung mamatay na siya, at ang caniyang asaua, ay ualang magmamana nang caJahating natitira, cundi si Tobias. T. Ano ang guinaua ni Tobias, pagdating sa bahay nang caniyang ama at ina, at ana ang himalang nangyari? N a c a qui S. Sumamba muna at napasalamat sa ta na, 5i ToPafiginoong Dios, at saca inilahid sa bia.s na namata nang ama niyang bulag ang apdo bulag. nang isdang nahuli sa ilog nang Tigris, alinsunod sa araJ at hatol nang Angel na nacasama, at pagdaca ay gumaltng at nacaquita ang caniyang ama .

â&#x20AC;˘

245-

Napaquilala si San Rafael sa mag-amang Tobias. Ano ang minagaling ni Tobias na matanda, niyong siya ay nacaquita na? S. Inisip na dapat ipatanyag ang pagquilala at pagganti sa taong umacay at nagcalifiga sa anac niya sapagcat ang taong iyon ang pinagcacautafigan nila nang marami at madlang biyaya, at siyang pinanggalifigan nang magandang capalaran nilang lahat: cay a tinauag ang caniyang anac, at nagsalitaan sila, at pinagcaisahan na dapat ialay at ipagcaloob sa taong iyon ang calahati nang tanang cayamanan, at ruga hayop nila. Datapua napaquilala ang Angel, at nafigusap nang ganito: Aco ang Arcangel Rafael, isa sa pitong Espiritus na lubhang 1nahal, na parating nahaharap, at hindi lumalayo sa trono nang Dios: at aco ang naghain at nagpahaya.g sa caniya nang iyong mga panalangin at paglilimos, at iba pang mga caauaang gaua. Inibig nang Dios na icao ay mabulag at maghirap nang maticman ang loob mo, at lalong lumaqui ang iyong cabanalan: at ang Dios din ang nagsugo sa aquin, at iniutos na acain co at samahan ang anac mo, at calooban din naman 'ltiya ang tanang himalang guinaua co,

246-

na iguininhaua ninyo. Pasalamat cayo sa Dios, sambahin at purihin ang ngalan niya: at aco ay uuwi na sa Langit, yayang naganap co na ang iniutos at inihabilin .sa aquin. At pagdaca ay nauala na ang bunying Arcangel, at natiguilan na lamang ang mag-amang Tobias at hindi matapustapns ang pagpuri at pagpapasalamat nila sa Dios. T. Ilan ang naguing taon nang buhay ni Tobias? S. Limang pu at anim na taon si Tobias niyong mabulag, anim na pu niyong macaquita uli, at nabuhay pa nang apat na pu at dalauang taon mula niyong gumaling, at nanatiling para nang dati sa pag-ibig at paglilingcod sa Dios, at hinarap din ang mga caauaang gaml: caya pinagpala naman siya nang Dios, at naquita pa ang mga anac nang caniyang mga apo. T. Ano ang guinaua ni Tobias, niyong mamamatay na? Ang page... S. Inialaala sa anac niya ang magaganmatay ni Todang aral at hatol, na parating ipinabias. ririfigig at ipinatatanda, at ito ang sinabi: Isipin mo, anac co, na hindi tayo

mabubuhay nang ualang hanggan dito sa Mundo, at ualang. cabuluhang anuman ang dilang cayama,nan at mga catuaan natin, hang gang tayo ay nabubuhay, cung hindi matatapus sa tunay na capaya,paan ang ating pangingibang bayan, nang maquita natin ang Dios magparating man saan sa Langit_ Datapua cung ibig mong macamtan ang ganoong capalaran at lubos na caguinhauahan, ay ibiguin mo ang Dios lalo sa lahat nang bagay, sundin mo ang loob niya, sambahin mo siya at purihin, at pasalamatan arao-arao. Huag mabauasan munti man ang pag-ibig mo at paggalang sa iyong ina, cahit aco ay patay na, alalahanin mo tuina ang mga hirap na tiniis niya, niyong wao ay dala sa tiyan, at hang gang sa icao ay lumaqui. H arapin mo cailan man ang mga caauaang gaua, at tandaan mong magaling na cung icao ay malimu-

247 _.

Ilin at maauain sa mahihirap, ay hindi naman lalayo sa iyo ang aua nang Dios. \ Hanapin mo ang aral at hatol nang taong mabait at marunong, cung anuman ang dapat gauin na hindi mo maabot, nang icao ay huag malihis sa daan nang catui1"an. Bayaran mong madali ang capagalan nang taong inabala at pinaqui:f!abangan mo, sa pagpapagaua nang anuman, sapagcat ang mga taong dating inuupahan avon sa nagaua, na pinanganganlang J ornaleros, ay ualang inaasahan cundi ang quiniquita nwng sanling eapagalan, nang mabiguian nang icabubuhay a'ng mga dapat umasa sa canila.. At nang huag mong malimutan ang mga iniaaral co sa iyo, ay tandaan mo na masamang gauin sa capua tao ang hindi mo minamagaling, cung sa iyo gauin.

T. S.

Ano ang hinulaan ni Tobias bago namatay? Hinulaan na hindi na malalaon ang pageabihag nang mga eababayan niya, Ang hula ni ayon sa pafigaeo nang Dios, na ipina- Tobias. hayag nang mga Prof etas Oseas at Amos, at ito figa ang hula ni Oseas. Parang mga calapating magliliparan, cung sila ay manggaling sa Asiria, at tatahanan uli ang canilang bay an. At si Amos naman ay miiigusap nang ganito: MatatapuS ang pagcabihag nang mga Israelitas, at huhusain na para nang dati ang canilang mga baya,n,

Nangyaribaga ang mga sinabi ni Tobias bago namatay? S. Pagearaan nang ilang taon, mula niyong mamatay si Tobias, ay nacauala sa pageabihag ang sampung baranggay, at sila ay pinahintulutang umui sa Israel. Datapua hindi umui ang ealahatan, sapagcat mar ami na ang nauili sa eanilang pagealagay, at doon na figa tumahan sa Asiria: at ang mga lumipat naman at naeasapit sa malalaYQng bayan, ay hindi na naeauwi dahilan sa ealayuan, at marahil ay hindi na nila nabalitaan ang pagpapauwi sa mga binihag. Nagpaquita na figa at nagsama na para nang dati ang mga Israelitas, na nallgganling sa

-路248 -

Asiria, at ang mga caauaauang natira sa Israel na parang alipin, at silang lahat ay paraparang natua, at napasalamat sa Dios. T. Ano ng inasal nang mga Israelitas na nanggaling sa pagcabihag sa Asiria? S. Nagbait na silang lahat, at pinagsisihang masaquit ang pagsamha sa mga Idolos, sapagcat siyang naguing dahilan nang catacot,tacot na parusang nasapit nila; at isinaloob nang totoo ang pagsunod sa mga utos nang Dios, at ala-alang parati ang capahamacang nangyari sa canila. T. Ano ang iguinanti nang Dios sa pagmamasunurin nang mga Igraelitas? S. 1nampon sila at iniadiya sa mga caauay. T. Sino ang caauay na lalong malupit nang mga 1sraelitas, na nanggaling sa Asiria? S. 1sang General sa Asiria, na si OlofeT'nes ang figaIan, taong ualang galang sa Dios, at lubhang malupit, na ualang iniuutos cundi quilalanin at sambahing parang Dios ang Haring N abucodonosor: at pinarurusahang masaquit ang balang sumalangsang sa calooban niya. T. Ano ang nangyari, niyong malapit na si OIofernes sa lupang Israel? Taong 3348. S. Sinalubong siya at binati nang taSii Olpfemes nang namamayan sa boong palibid nang lupang iyon, inalayan nang sarisari, at ipinamanhic sa caniya nang lahat na sila ay huag nang anhin, at hindi nila talaga ang 111maban, cl1ndi ang sumuco at l1malinsunod sa balang magalifigin nang calooban niya. Datapua ang mga Israelitas ay ' nanafigan sa aua nang Dios, at gumayac sa pagbabaca. T. Ano ang guinaua ni Olofernes, pagcaalam na ayao sumuco ang Israel? S. Pinagbuntuhan nang galit ang mga taga Betulia, sapagcat ang bayang iyon ay siyang pinaca matibay na Cl1ta nang lupang Israel, at iniutos pagdaca sa caniyang mga soldados na pagtulufigang lusubin

249-

ang naturang bayan, at inasahan nang palalo na siya ay mananalong ualang sala, at madaling susuco ang taga Betulia: at tinauag si Aquio1' , at tinanong cung ana ang ipinafigafigahas nang mga taong yaon, at hindi natatacot maquibagbaca sa caniya. T. Sino si Aquior? S. Isa sa mga capitanes, na sumuco cay Si Aquior. Oiofernes, at siya ang pinaca puno nang mga Ammonitas, na natacot. T. Ano ang isinagot ni Aquior cay Olofernes, niyong tinanong nito cung sino ang mga Israelitas na ayao sumuco sa caniya? S. Sinabi ang totoo, at ipinahayag na ang bayan nang Israel ay ualang quiniquilala at sinasamba cundi ang Dios na totoo, na lumalang nang Lafigit at nang Lupa, at inaaring hamac ang tanang dioses, na niluluhuran nang mga iba ng bayan. HAng mga Israelitas," aniya, Hang umalis sa Egipto, at ualang l1agauang anuman ang boong capangyarihan ni Fa, raon, sapagcat qui nasi han nang Dios ang mga taong yaon, at inibig na mahaui sa magcabila ang tubig nang dagat, nang sila ay macatauid na malualhati, at ipinagcaloob naman na macuha nilang madali ang lupang Canaan. Hindi matalo nang sinuman ang mga Israelitas, cung sila ay nananatili sa gracia nang Dios, at ang pagsamba figa Iamang sa mga Idolos, at ang pagsuay sa mga utos nang Dios na totoo, ang naguing dahilan nang pagcabihag nila at paghihirap na parang mga alipin sa malayong bayan; datapua itinafigis nila at pinags,i sihan ang tanang ipinagcasala, at naaua sa canila ang Dios, at nacauwi na naman sila sa lupang Canaan: caya mabuting para nang dati ang lagay nila figayon, at hindi mananalo ang maquiquipagbaca sa canila." T. Ano ang inasal ni Olofernes, niyong marifigig ang mga sinabi ni Aquior tungcol sa mga Israelitas? S. Nagpaquita nang malaquing galit, at pagdaca ay tinapacan si Aquior, at nafigusap nang ganito, (Isinasaloob mo na lubhang malacas at hindi ma-

250-

talo nang sinuman ang bayan nang Israel, at ang Dios na sinasamba nang bayang iyon, sapagcat icao ay duag at matatacutin; datapua ipaquiquilala co sa iyo na ualang ibang Dios na macapangyarihan dito sa lupa, cundi ang aquing Pafiginoon at Haring Nabucodonosor. Maquiquita mo sa loob nang ilang arao ang pananalo nang aquing mga soldados, at papasuquin figa nila at lolooban ang bayang Betulia: iuauasac nila at isasabog ang inaari mong matibay na cuta, at ang tanang namamayan doon, lalaqui at babai, bata at matanda, ay papupugutan cong parapara, at ualang macaliligtas, 6 magcacamit nang patauad: at ibig co naman figayon na maguing tahanan mo ang caauaauang bayang yaon, nang mapagmasdan mong magaling ang hirap at parusang itinatalaga co sa caniya.) At inutos pagdaca na ihatid si Aquior ' sa isang bundoc na malapit sa Betulia, at doon igapus ang mga paa at camay niya sa isang cahoy nang siya ay maquita nang mga bantay, at sunggaban siya at ipasoc sa loob nang bayan: at ganoon figa naman ang nangyari, ayon sa inisip ni Olofernes. T. Ano ang inasal cay Aquior nang mga taga Betulia? S. Tinanong nila cung ana ang dahilan at siya ay guinanoon, at sumagot naman si Aquior, at ibina!ita ang nangyaring lahat, at hindi naglihim nang anuman. Natua ang mga taga Betulia, pagcarifigig na nabantog nang ganoon sa harap ni Olofernes ang mataas na capangyarihan nang Dios na totoo, at quinalagan na figa nila si Aquior, at pinatahan sa isang bahay na maaliualas, at pinacainat inalagaang magalin'g, at pinagsabihan tuloy na huag matacot, sapagcat ang mga sinabi niya ay puspos na catunayan, at dapat asahan cailan man ang malaqing aua nang Dios. T. Gaano ang dami nang mga sold ados ni OIofernes? S. Nasasabi sa Escritura Sagrada na lubhang marami, at catulad nang balang na nacatataquip sa lupa.

251-

Ano an~ lalong nacahirap sa mga taga Betulia, niyong binabacod ang canilang bayan nang mga campon ni Olofernes? S. Ang gutom at ang uhao. . T. Ano ang guinaua nang mga taga Betulia, niyong sila ay lulusubin ni Olofernes? S. Nagpatirapa silang lahat sa lupa, at hinifigi sa Dios na sila ay caauaan at iadya sa mga caauay. T. Pinaquinggan baga nang Dios ang pananalafigin nang mga taga Betulia? S. 00, at madali silang iniady.a nang maauaing Pafiginoon. T. Sino ang nagtanggol sa mga taga Betulia sa figaIan nang Dios? S. !sang babaing balo, na si Judit ang Si Judit. figalan, bata pa at maganda naman, lubhang mayaman at mabait, mauilihing loob sa Dios: para'ting na sa bahay, ualang pinagcacaabalahan cundi ang manalafigin, at humabi, 6 manahi: at hindi nauaualan nang cilicio sa catauan, at bihira ang arao na hindi ipinag-aayunar .

252-

Any pa,gpa?'oon ni Judit sa, .tina,ta,hanan ni Olofernes. T.

Paano ang guinaua ni Judit, nang rnailigtas niya ang rnga taga Betulia sa calupitan nang palalong si OIofernes? S. Inilabas at guinarnit ang rnga darnit niyang rnaririquit at sarisaring hiyas 'na rnahalaga, gurnayac at hindi nagparnalay nang anuman, nagsarna" lamang nang isang alilang babai, at naparoon sa lupang tinatahanan nang rnga Asirios: at hinuli siya nang rnga bantay, at iniharap sa General nilang si 010fernes, at tinanong fig General, cung saan siya nanggaling, at saan paroroon. Lumuhod si Judit sa harap ni OIofernes, nagpaquita nang rnalaquing capacumbabaan, at nafigusap nang "ganito : "Aco po ay cadugo nang rnga Hebreos, at Betulia ang figalan nang aquing bayan, na lubhang nahihirapan figayon, at nasasalat sa lahat nang bagay, sapagcat nacaisip lurnaban sa iyo ang rnga cababayan co, at guinalit pa nila ang Dios dahilan sa pagcacasala. Umalis aco at nagtanan sa naturang bayan, at inaasahan co figa ang cagandahan nang iyong loob, yayang pinatatauad at inaarnpon nang capangyarihan rno ang sinurnang surnu-

253-

suco, at cay a iniaarno co figayon na aco ay tanggapin at cupcupin nang camahalan mo." Natiguilan si Olofernes, at agad nasira ang caniyang loob dahilan sa cagandahan, at catamisan nang pafigufigusap ni Judit, at nag-alab na ang puso niya 路 sa pagsinta sa babaing iyon, caya pinatindig na madali, at ito ang sinabi: "Mapalad ca, at natutuhan mong hanapin sa aua at capangyarihan co ang itagagaling nang buhay mo; at ipinaquilala mo figayon sa aquin na cung gaano ang cagandahan nang iyong catauan, ay gayon din naman ang cabaitan at pag-iisip mo; caya malaqui ang tua nang loob co sa pagtanggap sa iyo, at hindi co ipahihintulot na icao ay culafigin nang anuman sa lupang Asiria." At ipinagpagaua na figa si Judit nang isang tahanang parang culambo, at inutos na huag ilayo sa tinatahanan niya. Pinasalamatan ni Judit ang paquitang loob, at pagtifigin sa caniya ni Olofernes, at nafigusap nang ganito: "Malulubos ang biyaya at pagtifigin mo sa aquin, Pafiginoon co, cung aco ay pahintulutan mong lumabas tuing madaling al'ao, nang magaua cong para nang dati ang pananalafigin sa Dios na sinasamba co." At ipinagcaloob naman agad ni 010fernes ang ganoong hiling, sapagcat taimtim na totoo ang pagsinta niya cay Judit, at ualang hinahafigad cundi ang siya ay cauilihan at ibigin; at inutos pagdaca sa mga sold ados niyang lahat na huag sasansalain ang paglabas at pagpasoc nang babaing iyon. Pagcaraan nang ilang arao nang pagtahan ni Judit sa lupang Asiria, at para figa siyang na sa sariling pamamahay, at nagagaua ang lumabas at pumasoc, cailan man ibiguin, ay inanyayahan siya ni Olofernes, at ipinamanhic na pumaroon sa caniyang tahanan, at maquisalo sa paghapon, at inutos naman sa mga alila niyang lahat na cung matapus ang piguing, ay umalis na sila, at ualang matitira cundi siya lamang at si Judit, at inisip na madaling masusunod ang ninanasa niyang mahalay.

-路254 -

Ang pagpugot ni Judit cay Olofer11.es.

Pinahalagahan ni Judit ang anyaya sa paghapon, at cunwa ay minamahal ang ganoong pagtifigin at pagbibigay puri sa caniya: at nang malubos ang pagsira nang loob ni O1ofernes, niyong sila ay nagsasalo na, ay ipinaririfigig maminsanminsan ang ganitong pafigufigusap: "Ito ang pinaca mapalad at malualhating arao nang aquing buhay, at uala na figa acong sucat nasain, yayang nasusunod co na ang mahal na calooban nang aquing Pafiginoon." At bagaman sa Dios iniaalay ni Judit ang mga uicang yaon, ay isinaloob ni Olofernes na siya ang sinisinta at pinariringgan: at nalubos na ang caniyang tua, at hindi tumahan nang pag-inom nang alae, hanggan sa nalafigo at nacatulog nang mahimbing sa pagcacaupo: caya binuhat na lamang siya nang mga alila, at inilagay sa dating hihigan, at umalis na silang lahat, at iniuan doon si Judit, alinsunod sa utos nang canilang General. Sinamantala ni Judit ang ganoong bagay, at agad quinuha ang tabac, na nasasabit sa ulunan ni 010fernes, iniamba ang camay, at nanalafigin nang ga-

-- 255 -

nito: "Igauad mo sa aquin ang iyong tulong 6 dar aquilang PangiRoon, at Dios na macapangyarihan, na sinasamba nang ba- Ang pagpuyang Israel, biguian mo aco nang ca- got ni Judit lacasan nang loob nang matapus na cay Olofermalualhati ang gagauin co ngayon, nes. alinsunod sa calooban mo." At alipala ay tinaga at pinugutan ang malupit at palalong si Olofernes, at tinauag na ang alila niyang babai, at ipinasilid ang ulo nang General sa isang supot na itinalaga nil a : at paglabas nilang para nang dati, niyong madaling arao, ay dinala at natatacpan nang canilang damit ang lalong mariquit na tanda nang pagcatalo nang mga Asirios. Niyong malapit na sa Betulia si Judit, at ang alila niya, ay quinauayan nil a ang mga bantay na naroon sa ibabao nang cuta, at tinuro ang pinto nang bayan, nang sila ay bucsan. Pumasoc sa bay an ang magpanginoon, at pagdaca ay nabalita ang nangyari sa General nang mga Asirios, at naalaman tuloy cung sino ang nanalo at pu; mugot sa palalong yaon: caya ualang hindi natua sa boong bayan, at ipinagbantog nila ang figallin ni Judit, at pinuri at pinasalamatan ang macapangyarihang Dios, na nagturo at nagpalacas nang loob sa babaing iyon, sa paggaua nang ganoong cab abalaghan. At tinuhog ria nila at inilagay sa 'cataasan nang cuta ang ulo ni Olofernes, ayon sa calooban ni. Judit: at nagtipon at nagsamasamang lumabas, at nagsigauan ang mga taga Betulia, at parang gayac sa pagbabaca silang lahat. Nagtaca ang mga Asirios, at naualan sila nang loob, pagcarifigig nang ganoong ifigay, at minagaling ang pumaroon sa tinatahanan ni Olofernes, nang .maipagbigay alam ang nangyayaring gulO; datapua natulig at nagtacbuhan silang lahat, niyong maquita na ang General ay uala nang ulo, caya marami sa canila ang napatay nang mga Hebreos, at Ulan lamang ang nacaligtas. At palibhasa ay lubhang catacataca ang nang-

256 -

yari, at isang- babai fig-a lamang ang nagtagumpay at tumalo sa isang bayaning General, na pinafig-ifiginigan at quinatatacutan nang maraming bayan, ay nalubos ang- paniniuala ni Aquior na ualang Dios na totoo, cundi ang- sinasamba sa Israel: at cumilala na figa siya at nagbalic loob, at gayon din naman aug boong lahi niya, at tinanggap nilang lahat ang- Circuncisi6n 6 halas sa cataoan na pinacatanda nang mga Israelitas. T. Ano ang ig-uinanti nang mga taga Betulia sa malaquing biyayang nag-uing utang- nila cay Judit, na pumngot cay Olofernes? S. Sinamsam ang dilang cayamanan ni Olofernes, at inialay sa nacapag-ligtas sa canila; datapna hindi tumangg-ap nang anuman ang magandang loob na si Jndit, at ang uica ay dapat gamitin at ipamuti sa Templo nang- Dios ang mga cayamanang yaon, sapagcat nalang cabnluhan ang sariling lacas fig tao, at ang malaquing aua lamang at lubos na capangyarihan nang- Dios ang- dapat pnrihin at pasalamatan. ANG CAHARIAN NaNG JUDA. Alin ang- cindad na pinaca luclucan nang- caharian nang Juda? S. Ang J e1"1~salem. T. Ilan ang mga naguing Hari sa J uda ? S. Labing siam, at ito ang mga figalan nila: Roboan, Abias, Asa, Josafat, Joran, Ocozias, Joas, Amasias, Ozias, Joatan, Acaz, Ezequias, Manases, Amon, Josias, Jocwaz, Joaquin, Jeconias at Sedecias: si Ozias ay pinafig-afiganlan namang Azarias: si Joaquin, Eliac'in: at si Sedecias, Matanias. T. Hinarap baga ni Roboan ang pagpapasuco sa sampung baranggay, na ayao cumilala at lumaban sa can!ya? Ta6ng 3030. S. 00, at nacatipon na siya nang isang Si R()bo/l-n. daan at ualong pung libong lalaqui, at talagang lulusubin at pilit na pasusuT.

257-

cuin ang mga caauay niya; datapua niyong lalacad nll, ang mga lalaquing yaon, ay pinagsabihan si Roboan nang Profeta Semeias na huag ~tuloy ang ganoong acala, sapagcat calooban nang Dios ang pagquilala sa ibang Hari nang mga baranggay, na ayao sumuco sa caniya. At hindi na naman nafigahas tumuloy si Roboan, at sinunod niya ang utos nang Dios, at pinabayaan sa capayapaan ang caharian nang Israel. T. Nanatili baga sa cabaitan ang Haring Roboan sa Juda? S. Pagcaraan nang tatlong taon ay tumalicod sa Dios - na totoo, at sumamba sa mga Idolos, at ganpon din naman ang guinaua nang caniyang mga vasallos: caya nagalit ang Dios, at ipinahintulot na magulu ang boong Judea, sapagcat nanalo at pumasoc sa Jerusalem ang Hari sa Egipto na si Sesac ang figalan, at sinamsam at dinala ang dilang cayamanang nacuha sa bayang iyon. T. Ano ang inasal ni Josafat, na naghari sa Juda? S. Nasasabi sa Escritura Sagrada na si Ta6ng 3090. Josafat ay isa sa mga marafigal at ma- Si Josafat. bait, na naghari sa Juda, dahilan sa cagandahan nang asal, at casipagan sa pagganap ming caniyang mga catungculan, at hinarap ang pagpapaquilala sa Dios, at nilipol ang mga Idolos sa boong caharian niya: caya quinasihan naman nang Dios at naparati sa magandang capalaran, quinatacutan nang mga Haring calapit, at inibig na parang ama nang mga vasallos niya sa loob nang dalauang pu at limang taon nang caniyang paghahari. T . . Nagcaroon baga nang caauay ang Haring Josafat? S. Nagsalitaan at nagcaisa ang Hari sa Moab, at ang mga ibang bayan nang Idolatras, nagtipon sila at nagsama nang maraming soldados, at biglang pinasoc ang caharian ni J osafat. T. Iquinasira baga nang loob ni Josaf.!!t ang biglang paglusob nang mga caauay sa caharian nang Juda? S. Sinalubong ang mga caauay, sa lubos na pag-asa

258-

sa aua at tulong nang Dios, at ualang ipinagbilin sa mga soldados niya cundi ang mag-auit nang mga Salmos sa capurihan nang Dios. T. Ano ang nangyari, niyong marifigig nang mga Idolatras ang pag-aauit nang mga sold ados ni Josafat? S. Sumucal ang loob nila, at sila sila na ang nagpatayan, hanggang sa nautas silang lahat, nagcalat ang maraming ari at ,cayamanang dala nila: caya hindi nagcasiya ang tatlopg arao na iguinugol nang mga sold ados ni J osafat,. sa pagtitipon at pagliligpit nang mga bagay na yaon. T. Ano ang iquinababantog nang Haring Josafat hangga figayon? S. Ang mariquit na Iibifigang itinalaga sa caniyang mga buto, at doon itinayo sa paguitan nang J erusalem, at bundoc nang Olivete: at ang figalan figa nang lupang iyon ay Valle ni J osajat, at ang uica, nang mga banal na maruruneng, ay deon gagauin ang paghuhucom sa ating lahat, ayon sa ganitong pafigufigusap nang Profeta Joel, na pinananangnan nila. Magtitipon sa Valle ni Josa/at ang boong sangtinacpan, at doon co ilalagay ang luclucan nang aquing capangyarihan, nang mahucuman co ang taong lahat. At matuid namang totoo na doon ipa-

hayag nang ating Pafiginoon ang caniyang calualhatian at lubos na capangyarihan, sapagcat doon din siya pinahirapan -at hinia nang mga Judios. T. Ano ang inasal nang anac at cahalili nang Haring J osafat, na si J oran ang figalan? Si Joran. S. Tampalasan at lubhang malupit ang ring Joran, sapagcat hindi sinunod ang mabubuting aral, at cusang nilimot ang magandang asal nang caniyang am a, at hindi naghinto, hanggang hindi naquitang natayo, at sinasambang para nang dati ang mga Idolos sa boong caharian. At ipinapatay ang anim na capatid niya, at iba pang maraming maguinoo, sapagcat natalastas na ang mga taong yaon ay paraparang mauilihing loob sa Dios na totoo, at ualang guinagaua cundi lumalang

259-

at sumansala, nang huag matuloy ang mga acala niyang masama. T. Ano ang nangyari niyong panahon nang Haring Joran sa Juda? S. Isang bagay na lubhang catacataca, na dapat macabalisa at macabati sa caniya, cung hindi sinasadya ang paglaban sa Dios. Nagsugo nang isang Angel ang Santo Profeta Elias, 路na malaon nang nauala sa lupa, at ito ang nalalaman sa sulat na ipinadala cay Joran. "Sapagcat icao ay lumihis sa daan nang catuiran, na itinuro sa iyo ni Josafat, at hindi mo pinahalagahan ang mga q.ral niya, at pinilit mong pinasamba sa mga Idolos ang iyong mga vasallos, ipinagbibigay alam co sa iyo na hindi na malalaon ang pagdating nang mga caauay, at papasuquin figa nila at gugunauin ang caharian mo: at cung mangyari na ang ganoong bagay, padadalhan ca naman nang Dios nang isang saquit na lubhang masama, at icao figa ay pandidirihan nang lahat, at hindi mo matitiis ang baho nang iyong catauan, at caquilaquilabot ang catapusan nang buhay mo." Hindi nabalisa ang Haring Joran, at itinuloy rin ~ng pagsamba sa mga Idolos, hanggang sa nangyari ang mga nabasa niya sa sulat nang Profeta Elias. Nagcaisa nang loob at nagsama ang mga Filisteos, at mga Arabes, at pinagtulufigang nilusob ang caharian nang Judi, pinasoc at nilooban ang ciudad nang Jerusalem, at pinanhic ang Palacio, at sinamsam ang dilang cayamanan nang Haring J oran, at pinatay ang mga anac niya, tafigi ang maliit sa lahat, na nacapagtago, at binihag at dinala ang lalong magaganda sa mga asaua niyang minamahal. Pagcaraan nang ilang arao, sumama na ang 路damdam ni Joran, at dalauang taong ganap na hindi humifiga nang mahusay arao at gabi, dahilan sa hindi maampat ang maraming dugong lumalabas sa catauan niya, pinangdirihan siya nang lahat, at namatay sa casusuca. T. Ano ang nangyari, niyong mamatay ang icaanim na Hari sa Juda, na si Ocozias ang figalan?

260-

Naisipang agauin ang Corona nang isang babaing malupit na si Atalia ang figalan, anac ni Acab at ni Jezabel, at ina ni Ocozias: at palibhasa ay cacabacaba ang loob, at hindi mapalagay ang naturang babai, sapagcat siya ay mafigafigagao lamang, ipinapatay ang caniyang mga apo, at ualang nacaligtas cundi si Joas, anac na bunso ni Ocozias, sapagcat quinaauaan at inifigatan nang isang babaing capatid nang naturang si Ocozias, na si Josab~t ang figalan, asaua nang Sumo Pontifice Joyada: caya naitago si Joas sa casulucsulucan nang Templo, at inalagaan na figa siya at pinalaqui ni Joyada, at itinurong magaling sa caniya ang pagsunod sa mga utos nang Dios, at ang dapat asalin nang isang Hari, nang maganap na mahusay ang caniyang mga catungculan .

Ta6ng 3120. Si Atalia.

â&#x20AC;˘

261-

lnutos nang Sumo Pontifice Joyada na si Atalia ay patain, at si J oas ang quilalaning H ari. T. Gaano ang laon nang paghahari ni Atalia sa Judi? S.. Anim na taon lamang: at ang guinaua figa nang mabait na si J oyada ay lihim na ipinatauag at tinipon ang mga maguinoo, at ipinagbigay alam sa canila na mayroong inifigatan ang Dios, na dapat magmana nang Corona: at nagcaisa naman silang lahat na nagtipon, at inutos nila na patain ang babaing nafigagao, at si Joas ang ipinaquilalang Hari. T. Ano ang inasal ni Joas sa bunying Pontifice Joyada, na nag-ifigat nang caniyang buhay, at guinaua pa siyang Hari? . S. Iguinalang at minahal na parang Si JaM. ama, at sinunod ang mabuting aral na itinuro sa caniya; caya nap uri siya nang lahat, at natutuhan niyang alagaang magaling ang boong caharian, hanggang sa namatay si J oyada. T . Nanatili baga sa cabaitan si Joas, pagcamatay ni Joyada? S. Agad nilimot ang dilang bagay na magaling, na iniaral sa caniya ni J oyada, tinalicdan ang pagga.lang at pagsamba sa Dios na totoo, at ualang guinaua cundi pasulsol at maquinig sa mga sinufigaling

262-

at magdaraya: caya hindi na iquinahia ang pagcacasala, at ipinapatay tuloy sa loob nang Templo ang Sumo Pontifice Zacarias, anac at cahalili ni Joya- . da, sapagcat siya ay pinafigafigaralan, at pinagsasabihang magbait na para nang dati. T. Ano ang ipinarusa nang Dios sa tampalasang si Joas? S. Malaqui ang cahihiang nasapit niya, niyong siya ay talunin nang Hari sa Sil'ia, na si Hazael ang figaIan: at hindi na figa humifiga nang mahusay mula niyon, sapagcat parating may saquit at nararatay, at niyong siya ay mamatay na, ay hindi nabaon sa dating libifigan nang mga Haring nauna sa caniya. T. Ano ang nangyari sa icasiam na Hari sa Juda, na si Ozias ang figalan? Taong 3194. S. Alam ni Ozias na hindi dapat tmnaSi Ozias. iigan at gumamit nang Incensario sa loob nang mahal na Templo ni Salomon cundi ang mga Sacerdotes lamang, ayon sa nauutos sa Libro de la Ley; datapua hinamac ang ganoong utos, at hindi pinahalagahan ang pagsansala sa caniya nang Sumo Sacerdote, at nafigahas din figang tumafigan at gumamit nang Incensario sa loob nang naturang Templo: caya pinarusahan agad nang Dios, at caquilaquilabot na Lepra ang biglang lumitao, at nacataquip sa caniyang noo, at itinaboy na siya at pinalabas sa Templo nang mga Sacerdotes, alinsunod sa nauutos sa Libro de la Ley na huag ,patahanin sa loob nang bayan ang mga Leprosos. At palibhasa ay ayao na siyang quilalanin nang caniyang mga vasallos, ay malaqui ang cahihiang nasapit, at sapilitang isinalin ang Corona sa anac niyang si J oatan, na totoong Si Joatan. natacot sa Dios dahilan sa naquitang nangyari sa caniyang ama, caya nagpacabait, at nabantog naman ang figalan niya sa boong caharian nang J uda. T. Ano ang nasasabi sa Historia Sagrada tungcol sa anac at cahalili nang Haring Joatan, na si Acaz apg figalan?

263-

Cung masama man dao ang mga ibang Ta6ng 3262. Haring nauna, ay lalong masama at Si Acaz. lubhang tampalasan ang Haring Acaz, sapagcat hindi gurrialang at ayao sumamba sa Dios na totoo, at ualang hinarap cundi ang mga Idolos. T. Baquit ialong nahalata ang capalamarahan nang Haring Acaz? S. Sapagcat inaring hamac ang banal na Profeta Isaias, na ualang ninanasa cundi ang cagalifigan niya, at pinafigafigaralan figa siyang parati, at itinuturo sa caniya ang pagbabalic loob sa Dios, at pinafigacuan siya tuloy nang isang himala. "Humifigi ca nang isang himala sa Dios, ang uica nang Profeta, nang maquilala mo na siya ang nagsugo sa aquin, at talagang ibig ipahayag sa iyo aug malaquing aua niya. Datapua nafigahas nafigusap ang tampalasang si Acaz na hindi niya cailafigan ang aua nang Dios, at ayao siya nang anumang himala. Tumutol ang Profeta Isaias, at pinagsabihan ang Haring Acaz ria masama ang masasapit niya, cung ganoon ang caniyang pagpapalalo, at hinulaan tuloy na catacot-tacot ang iparurusa sa caniya nang galit nang Dios. Datapua lalong tumigas ang loob ni Acaz, at hindi rin iquinahia ang pagsamba sa mga Idolos, at ibinaual tuloy ang pagbubucas nang pinto nang Templo, nang huag sambahin doon nang" sinuman ang Dios na totoo. T. Naticman baga nang tampalasang si Acaz ang mga hampas nang galit nang Dios? S. 00, at susonsuson figa ang hirap na nasapit niya at namatay tuloy sa casalanan. T. Sino ang humalili sa Haring Acaz? S. Ang anac niyang si Ezequias, taong Ta6ng 3277. banal at lubhang mabait, na ualang si- Si Ezequia. nasabi cundi iquinatutua niya ang pagcalucloc sa Trono, nang maipatanyag sa boong caharian ang calualhatian nang Dios na totoo: at pinafigatauanan na figa at sinaquit ang pa8iJ>apasira nang mga Idolos, at ~indi mapalagay hanggang

264-

sa naquitang nasauli sa dati ang paggalang at pagsamba nang caniyang mga vasallos sa Dios na totoo. T. Ano ang guinaua nang Dios, nang maticman ang cabanalan nang Haring Ezequias? S. Pinadalhan nang isang saquit na dapat macamatay, niyong panahong pumasoc sa Judea ang Hari sa Asiria, na si Senaquerib ang figalan, Haring matapang, na hindi malabanan nang sinuman. T. Ano ang dahilan nang pagpasoc ni Senaquerib sa Judea? S. TaJagang gugunauin ang cahariang yaon, at caya mahiguit na dalauang daang libo ang casamang soldados.

265-

Ang pagsasabi nang P1'ofeta Isaias sa Ha1'ing E zequias na maysaquit na siya ay mamamatay. T.

Sino ang dumalao sa Haring Ezequias niyong panahong may saquit? S. Dinalao nang Profeta Isaias, at pinagsabihan sa figalan nang Dios na hindi ' malalaon ang buhay niya, dahilan sa lubhang mabigat ang caniyang saquit. , T. Ano ang inasal ni Ezequias, niyong maringig ang sinabi nang Profeta Isaias? - S. Nalumbay at nagdalamhati, sapagcat maiiuan sa malaquing pafiganib ang boong caharian, caya nanalafigin at humifigi sa maauaing Dios na siya ay pagalifigin muna, at biguian nang buhay at lacas, hanggang sa matalo ang caniyang mga caauay . â&#x20AC;˘

266

Ang pagbibigay alarn ni Isaias sa Haring Ezequias na rnay saqttit, na siya ay pinaquinggang at pagagalifigin nang Dios. T.

Pinaquinggang baga nang Dios ang panalangin ni Ezequias? S. 00, at agad sinugo ang Profeta Isaias, at ipinasabi sa eaniya na siya ay gagajing na at macaparoroon sa Templo sa loob nang tationg arao, at labing limang taon pa ang madadagdag sa buhay niya, at madaling matatalo ang Haring Senaquerib. At nang malubos ang eaniyang paniniuala, eung minamahirap man ang pangyayari nang ganoong mga pangaco, ay guinamit nang Profeta Isaias ang capangyarihang ipinagcaloob sa ' caniya nang Dios, at pinaurong nang sampung oras ang paglacad nang Arao, at napagmasdan naman nang Haring Ezequias ang .,ganoong himala sa sampung guhit nang caniyang orasan, na ang ngalan ay Reloj de Sol. T. Natuloy baga ang mga pangaco nang Profeta Isaias sa Haring Ezequias? S. Madaling nangyari, sapagcat binugbog nang isang Angel ang Haring Senaquerib, at pinatay ang isang daan at ualong pung libo, sa mga sold ados niya:

- 路 267 -

caya natulig at nahia, at umuing madali sa Asiria, casama ang ilang soldados na hindi pinatay nang Angel. T. Sino ang lumucloc sa Trono nang Juda, .pagcamatay ni Ezequias? S. Ang anac niyang si Manas es. T. Ano ang inasal nang Haring Manases? S. Ualang hinarap cundi ang pagsamba sa mga Idolos, at ipinasunog tuloy ang Taong 3306. isang anac niyang lalaqui, nang masu- Si Manases. nod ang ugali nang mga tampalasgng sumasamba at naghahain sa Idolo Moloc. At inutos na lagariin sa guitna ang cataoan nang Profeta Isaias, sapagcat pinafigafigaralan siya nang magaling, at hinihicayat na magbalic locb sa Dios na totoo; at hindi patalim ang ipinagamit sa ganoong pagbiac, cundi isang lagaring cahoy, na sadyang ipinagaua, nang lalong mahirapan bago mamatay ang banal na Profeta. Sa catagang uica, hindi iquinahia ni Manases ang anumang capalamarahan, at ang casama-samaang magagaua nang isang Hari. T. Ano ang naguing parusa sa Haring Manases? S. Inibig nang Dios na siya ay lupiguin at alisin sa Trono nang Hari sa Asiria, susonsuson ang tanicalang iguinapus sa caniya, binihag siya at dinala sa Babilonia, at quinulong sa isang madilim na bilanguano T. Ano ang nangyari cay Manases niyong siya ay lubhang nahihirapan na sa madilim na bilanguan? S. . Lumambot at nagbago ang caniyang loob, quinilala at pinagsisihan ang ta- Ang pagbanang ipinagcasala, sumuco sa cabagsi- balic loab can nang Dios na nagpaparusa sa cani- ni Manases. ya, at nanalafigin nang .ganito : Daraquilang Paiiginoon, Dios na nacapangyayaTi sa lahat. Dios ni Abmhan, ni Isaac, at ni Jacob, na dapat sambahin nang sinul1ta.n, at icao iiga lamang ang Dios na totoo: naquiquilala co na ualang nagpaalis sa aquin sa T1"ono cundi ang catui1"an at lubos na capangyarihan mo, at aco iiga ay hub hang nahihi-

268-

mpan at naglalambot na dahilan sa cabigatan nang tanicala, at hindi aco macatiiigin sa mataas, nang maquita co man lamang ang cariquitan nang Laiigit. Dapat sa aquin ang hirap na ito, at ang lalong mabigat na parusa, yayang hindi co sinunod ang mga utos mo, at macapal pa iiga sa buhaiigin nang dnpat ang mga guinaua co sa paglaban sa iyo. Hindi mababagay sa casamaan co ang anz~mang hirap, na ipadalita mo sa aquin, at caya, Panginoon co, oolinsunod na lamang aco sa mahal na calooban mo, itutuloy co ang pagtitiis, at hindi co idadaing ang anuman; datapua patauarin mo aco sa isng buhay, cung aco ay mamatay na, at huag mong ipahintulot na ang c(,lulua co ay mnpacasama magpa,rating man soon. Alalahanin mo na aco ang amang lubhang maauain, at cung patauarin mo ang isang . maca salanang para co, ay lalong matatanyang ang cagalingan mo.

Ano ang naguing bUfiga nang pagsisisi ni Manases? S. 'Pinatauad nang Dios ang mga casalanan niya, at inibig na siya ay mahafigo sa pagcabihag, at masauli sa caniyang caharian. T. Ano ang guinaua ni Manases, niyong manggaling sa pagcabihag? S. Ipinasirang madali ang mga Idolos, at gumalang na at sumamba sa Dios na totoo, at sinaquit ang paggaua nang cabanalan: at quinasihan naman siya nang Dios, at nagcamit nang magandang camatayan, niyong icalimang puo at limang taon nang caniyang paghahari. T. Sino ang humalili sa Haring Manases? S. Ang anac niyang si Amon, tampalaSI Amon. san at lubhang malupit, na ualang hinarap cundi ang pagsamba sa mga Idolos, at hin"di nagsising para ni Manases: caya dalauang taon lamang na naghari, at inibig na figa nang Dios na mapahamac sa caniyang Palacio, sapagcat doon siya pinanhic at hinanap nang mga caauay niya, at doon siya pinagsasacsac nang sundang, hanggan sa nautas.

269-

T. Sino ang humalili sa Haring Amon? S. Ang anac niyang si Josias. T. Ano ang inasal nang Haring J osias ? S. Nagpacabait na totoo, at malaqui ang _ galang niya at pagtifigin sa Dios, at Si Josias. hindi napalagay hanggang sa naipasira ang mga Idolos na lahat, at naquita ang pagsamba nang mga vasallos niya sa Dios na totoo: caya biniguian nang magandang capalaran hanggang sa mamatay, at nabantog ang caniyang figalan. T. Sino ang tumulong at umalalay sa Haring Josias, sa mga guinaua niyang cabanalan? S. Ang bunying Profeta Jeremias, na SI Jeremias. guinauang casagguni at catiuala sa lahat nang bagay. T. Ano ang sadyang iquinadafigal nang Profeta Jeremias S. Quinasihan nang gracia nang Dios, at naturang banal at Profeta, bago ipinafiganac nang caniyang ina: at caya ganoon ang figalan niya, sapagcat ang cahulugan nang figalang Jeremias ay calualhatian nang Paiiginoong Dios. . T. Baquit lalong nahalata ang pagca Profeta ni Jeremias? S. Sapagcat hinulaan niyang para ni Isaias ang madlang hirap at capahamacang masasapit nang mga J udios, dahilan sa muli -at muling pagcacasala nila: at hinulaan ang pagsalacay at pananalo nang Hari sa Babilonia, na si Nabtwodonosor ang figalan, ang pagcasira nang mga bayan, at lupang tinatamnan sa boong caharian nang Juda, at ang pagcasabog nang mga Judios, cung sila ay mabihag na at malagay sa pagcaalipin. At nang malubos ang pan iniuala nang mga pinagsasabihan, ay madalas na guinagaua ni Jeremias ang gumalagala cung arao, at mayroon siyang pinapasang tanicalang malaqui, at isang pamatoc na cahoy na' lubhang mabigat, at ang uica niya ay lalong mabigat ang hirap na dadalitain nang mga Judios, cung sila ay malagay na sa pagcaalipin: at paIibhasa ay nacahahapis ang

â&#x20AC;˘

270-

pafigufigusap nang banal na Profeta, ay nalulumbay naman at quiniquilabutan ang balang macarifigig. . T. Ano pa ang sinabi nang Profeta Jeremias tungcol sa mga Judios, na mabibihag sa Babilonia? S. Matatapus dao ang pagcabihag nang mga Judios, cung macaraan ang pitung pung ta6n, macauuwi sila sa Jerusalem, at maitatayo nila uli ang templo nang Dios. T. Anuano pa ang hinulaan ni Jeremias? S. Ang mga bagay na nauucol sa capafiganacan at pagdadaanang buhay, sa paghihirap at pagcamatay nang Mesias: at gayon din naman ang pagcayari nang catipunan nang mga binyagan 6 cristianos, na pinafigafiganlang Iglesia, ang malaquing catacsilan nang mga Judios, at ang pagbabalic loob nang mga Gentiles. T. Ano ang narating at dinalita ni Jeremias, pagcamatay nang Haring Josias? S. Ang galit at caingguitan nang mga taong malupit, na pinafigafigaralan niya nang magaling, at siya figa ay parating sinasagana nang sumpa at tufigayao, at madalas na pinagbantaan nang masama ang caniyang buhay. T. Sino ang mga lalong malupit na caauay nang Profeta Jeremias? S. Ang mga pinafigafiganlang Falsos Pro/etas. T. Ano ang mga Falsos Profetas? Falsos Pro- S. Mga taong sinufigaling na ualang ipifetas. namamansag cundi ang sila ay tinuturuan nang Pafiginoong Dios, at ipinahahayag dao sa canila ang anumang lihim na mangyayari: at palibhasa ay uala silang hinuhulaan Cl,mdi mga catuaan at caguinhauahan, at pinababayaang mauili sa casalanan ang mga Hari, at ang mga bayan, at hindi maisipan nang sinuman ang pagbabalic loob sa Dios; sapagcat lubos ang paniniuala sa canila nang tao, at hinahamac nang lahat ang mga aral at bala nang mga tunay at banal na Profeta.

271-

T. Canino nasalin ang Corona ni J osias ? S . Sa anac niyang si Joacaz, taong tam- Ta<lng 3394. palasan at lubhang malupit, na para ni Si Joacaz. Manases, at ni Amon. T. Ano ang naguing pal'tlsa .cay J oacaz ? S. Inibig nang Dios na siya ay maalisan nang Corona, niyong icatlong buan nang caniyang paghahari, sapagcat nilooban at tinalo nang Hari sa Egipto, na si Necao ang figalan: susonsuson ang tanicalang iguinapus sa boong catauan niya, inilibot siyang ganoon sa boong Judea, at pinabayaang namatay sa isang madilim na bilangguan. T. Sino ang humalili cay Joacaz? S. Ang capatid niyang si Joaquin? T. Ano ang inasal ni Joaquin, na naghari sa Juda? S. Tampalasan din at lubhang malupit, at nasasabi sa Escritura Sagrada na Si Joaquin. dapat sumpain ang mga gaua nang taong yaon, at caya inutos nang Dios na siya ay pagbalaan nang mga Profetas Urias, at Jeremias .

â&#x20AC;˘

272-

Ang mga hulang isinulat nang P1'ojeta Jeremias, na ipinasunog nang palalong Haring Joaquin.

Iquinasindac baga ni Joaquin ang ibinala sa caniya nang mga Profetas Urias at Jeremias? S, Lubhang nagalit, at ipinapatay tuloy ang Profeta Urias, at ipinasunog ang sulat na ipinadala sa caniya ni Jeremias, sapagcat alinsunod sa utos nang Dios, isinulat nang Profeta ang mga parusang ibinala, T, Dinatnan baga nang parusa nang Dios ang tampalasang si Joaquin? S, Tinalo siya at nilupig nang Haring Nabucodonosor niyong icatlong ta6n nang caniyang paghahari, dinaquip siya at guinapos, at dinala sa BabiIonia, at lubhang pinahirapan sa loob nang dalauang taon nang pagcabihag niya, T, Ano ang nangyari pagcaraan nang dalauang ta6n nang pagcabilanggo nang Haring Joaquin? S, Namatay ang Haring Nabucodonosor, at ang guinaua nang Haring humalili, na ganoon din ang iigalan, ay pinaualan na si Joaquin, at ipinagcaloob na

273-

siya ay magharing para nang dati; datapua pinagsabihan na siya ay cumilala at bumuis ta6n-ta6n. T. Nagbago baga nang asal si Joaquin, niyong manggaling sa pagcabihag, at naroon na sa Jerusalem'! S. Hindi pinaquinabafigan ang parusang nasapit, sapagcat lalong sumama, at itinuloy ang dating pagsamba sa mga Idolos. T. Ano ang huling nasapit nang tampalasang Haring Joaquin? S. Namatay sa casalanan, yayang hindi sinamantala ang panahon nang pagsisisi, at inibig nang Dios na ang bangcay niya ay mapara sa bangcay nang mga hayop, sapagcat hindi nabaon, at itinapon na lamang sa parang. T. Sino ,ang lumucloc sa Trono nang Juda, page am atay ni Joaquin? S. Ang anac niyang si Jeconias. T. Ano ang nangyari sa Haring J econias ? S. Nagalit si Nabucodonosor, sapagcat Si Jeconias. hindi ipinagbigay alam sa caniya nang mga Judios ang pagsasalin nang Corona, at tiquis figa yatang nilimot nang mga taong yaon na sila ay bumubuis at dapat cumilala sa mga Hari sa Babilonia: caya ang guinaua ni N abucodonosor ay nagsama nang lubhang maraming sold ados, at pumaroon sa Jerusalem, inalisan Âˇ nang Corona si Jeconi as at ipinadala sa Babilonia, at si Sedecias ang ipinaquilalang Hari sa Judea. T. Ano ang inasal ni Sedecias? S. Ualang galang sa Dios, tacsil at ba- Ta6ng 3341. lauis, na naquipagtipan sa 'Hari sa Si Sedeciaâ&#x20AC;˘. Egipto, at naeaisip lumaban sa Haring Nabucodonosor, bagaman pinafigaralan siya nang magaling nang mahal na Profeta Jeremias, at pinagsabihang hindi miminsan na huag gumaua nang ganoon, sapagcat ang Hari sa Egipto ay lubhang quinagagalitan, at dating caauay nang Haring Nabucodonosor, na dapat niyang quilalanin at igalang na parang Pafiginoon, yayang siya ang nagbigay sa caniya nang malaquing capangyarihan. . 18

274-

Ang uica nang isang nagsalita na si Josefo ang figalan, ay parating ipinahayag nang Profeta Jeremias sa Haring Sedecias, na masama ang masasapit niya dahilan sa ganoong paglaban, sapagcat siya ay lulupiguin at bibihaguin, dadalhin sa Babilonia, at gagauin lamang laruan nang mahal na Haring Nabucodonosor; datapua hindi naniuala si Sedecias, sapagcat hinulaan naman nang Profeta Ezequiel na hindi niya maquiquita cailan man ang caharian nang Babilonia, at inisip na figa na mahirap ang pangyayari nang mga hulang yaon: at sapilitan dao na maquiquita niya ang Babilonia, cung siya ay dadalhin doon, at gauing laruan, at cung totoo ang hula ni Ezequiel, ay hindi na matutuJoy ang ibinala ni Jeremias.

275-

Ang Haring Sedecias na pinaalisan nang dalauang mata, at binihag nang Haring Nabucodonosor. T.

Ano ang guinaua nang Haring Nabucodonosor, nang maparusahan ang tampalasang si Sedecias? S. Guinunao at sinunog ang ciudad nang Jerusalem, at ipinapatay ang mga anac ni Sedecias, at inutos na siya ay humarap sa ganoong pagpatay, nang magputoc ang loob niya, at pagcatapus nang parusang iyon, ay pinaalisan siya nang dalauang mata, susonsuson ang tanicalang iguinapus sa caniya, at binihag siya at din ala sa Babilonia: caya sabay na nangyari ang mga hula ni Jeremias, at ni Ezequiel, at uala nga siyang maquita sa bayang yaon, lIapagcat siya ay bulag na, niyong dumating doon.

276-

A n g pagcasiTa nang J erusalem.

At nalubos na ang pagcasira nang Templo nang Jerusalem, at nauasac at sumabog ang mga cuta ng ciudad na iyon: at cahabaghabag ang Ta6ng 3420. nasapit nang mga Judios, sapagcat lubAng catahang marami sa canila ang binihag at pusan fig ca路 dinala nang Haring Nabucodonosor, at harian na-ng inibig na sila ay macasama sa BabiloJuda. nia-nang caauaauang Haring Sedecias: at ang bOOllg caharian nang Juda ay naguing lupa na lamang, T. Baquit ipinahintulot nang Dios na mapahamac at masira ang Templo nang Jerusalem, at ang boong caharian nang J uda ? S. Nang matapatan nang parusa ang mga casalanan, at catigasan nang loob nila, sapagcat sila ay parating sumusuay sa ealooban nang Dios, at hindi nila pinaquiquinggan ang mga Santos Profetas. T. Nacuha baga nang Haring Nabucodonosor ang Area del Testamento? S. Hindi nacuha, sapagcat ipinahayag nang Dios sa Profeta Jeremias ang mangyayari sa ciudad nang Jerusalem, at ang guinaua nang banal na Profeta ay quinuba at inalis sa Templo ang mabal na Area, at inilihim ang pagtatago. ~

277-

Any pagdadala sa Babilonia nga mga Judios na binihag. T.

Nacasama baga ang Profeta Jeremias nang mga J udios na binihag, at dinala sa Babilonia? S. Hindi nadala si Jeremias, sapagcat inibig nang Dios na siya ay tingnan at pacundafiganan nang General nang Haring Nabucodonosor, na si Nabuzardan ang figalan, at iguinalang na figa siya nang naturang General, at agad pinaalisan nang tanicala, at ipinagcaloob sa (}aniya na macatahan din na para nang dati sa lupang Judea: at ipinagbilin pa sa Gobernador, na pinatira sa Judea nang Haring Nabucodonosor, na si Godolias ang figalan, na huag pababayaan ang mahal na Profeta.

278-

Ang Profeta Jeremias na pinagtulungang pinatay . nang mga Judios.

Ano ang guinaua ni Jeremias, pagcatapus nang malaquing gulung nangyari, dahilan sa pagcagunao nang boong Judea? S. Hindi nasira munti man ang cagandahan nang loob at cabanalan nang bunying Profeta, at parati figa niyang inaaliw ang mga caauaauang Judios, na pinatirang parang alipin sa lupang Judea, at ualang iniaaral sa canila cundi ang pagbabalic loob sa Dios nang sila ay magcamit nang aua at patauad; at paiibhasa ay lubhang natacot ang mga Judios, dahilan sa pinatay nila ang Gobernador na si GodoHas, at naisipan ang magtanan at lumipat sa Egipto, nahabag sa canila ang Profeta Jeremias, at sila ay sinamahan. Datapua hinoi natutong gumanti nang utang na loob ang mga tacsi! at lilong Judios, at ang guinaua figa nila ay pinagbatuhanan at pinatay ang banal na Profeta, niyong ayao na nilang paquinggan ang ' mabubuting aral, at ang mga parusang ibinabala sa canila, cung hindi sila magbabago nang asaL CATAPUSAN NANG ICATLONG CAPITULO.

.............*. . . *.. . .*. . . *. . . .*". . .*. . . .*". . .*". . .*. . . .*"... .*. . . .*".....*". . .*". . .*". . .*". . .*".. .*". . .*. . .*"..

;.~.H.~."."":'.,, ..".....:'.....:"'''''''''''''''''':'''''':'''''':''''''''''''': ,.. ...' '.. ...':....."....."...,.::.."."... ..::....."... ..'

Ang Nalalaman sa Icaapat na Capitulo Dinalita nang mga Judios. sa tunay na pagsisisi ang madlang hirap, na nasapit nila dahilan sa pagcabihag sa Babilonia: at nahalata nang lahat ang sadyang cabaitan, at pagcamasunurin sa Dios nang apat na batang lalaqui, na ang mga ngalan 路ay Daniel, Ananias, Misael at Azarias, paiaparang cababayan at casama nang mga Judios na binihag. Quina(~uaan nang Dios ang mga Judios, at umalinsunod sa calooban niya, at inibig na sila ay tingnang magaling nang mga Hari sa Bribilonia, nang masunod ang canilang mga ugali. Biniguian nang Dios nang malaquing carunungan ang batang si Daniel, at naquilala nang bayan na siva ay Profeta, niyong ipahayag niya ang calinisan ni Susana, babaing rriabait na hinatulang patain, dahilan sa bintang at sumbong nang dalauang matandang sinungaling: at siva na1nan ang nagpaalaala at nagsabi nang cahulugan nang isang bagay, nl1 napanaguinip nang Haring Nabucodonosor. Naisipan nitong Haring ito ang magpagaua nang isang larauang camuc-ha niya, at inutos na sambahin nang lahat sa boong caharian ang lara~tang yaon; datapua sumuay at hindi sumamba ang tatlong casama ni Daniel, at ipinahdguis silang tatlo sa isang calang nagniniiigas. Nagtaca si Nabucodonosor sa nangyaring cababalaghan, sapagcat naquita niya na hindi naano sa apoy ang tatlong bata, at quinilala na ang Dios na totoo. Hindi' nanatili sa cabaitan ang Ha1'ing Nabucodonosor, at inutos uli na sambahin ang caniyang larauan: cava, pinarusah'an nang Dios, at inibig na siva ay maulol at maquisama sa mga hayop sa parang. Gumaling at nacauwi sa Palacio, pagcaraan nang pitong taon, at mula niyon ay nagbalic loob na totoo at gumalang na at sumuco sa Dios hang gang sa camatayan.

280-

Minahal any Profeta Daniel nang my a Haring humalili cay Nabucodonosor, at iquinatua, na,ng bunying PTo/eta ang malaquing capangyarihan niya sa boong caharian, sapagcat naipasira ang mga Idolos, (Lt naipaquil(Ll(L sa Hari ang mga lalang at paraya nang mga Sace?'dotes nang Idolo Bel, at pinatay ang Dragon. Nagalit ang mga Babilonios, at hinifigi nilang lahat sa Hari na ipapatay si Dapiel, sapagcat sinira ang canilang mga dioses; at bagaman masama ang loob nang Ha?'i dahilan sa pagmamahal sa bunying Profeta, ipinahintulot din sa mga malulupit na magaua, nila ang balang ibiguin, nang mapayapa (Lng gul6 nang bayan. Quinulong si Daniel sa lungga nang mga Leones, at anim na arao na hindi pinacain nang anuman ang mga hayop na yaon; datapua, hindi naano si Daniel, sapagcat hindi siva ang pinatay at nilamon nang my a Leo,nes, cundi ang mga tampalasang nagculony sa caniya. Pinafigahasang guinamit nang Haring Baltasar ang mga caBangcapan nang Templo sa pagpipiguing sa, Palacio at pagdaca ay nagalit ang Dios, at na,pa,hamac ang Ha?Oing palamara. Lubhang nahirapan ang mga Judios dahilan sa calupitan ni Aman niyong panahon 'fI,Ung Haring Asuero; datapua, quinaauaan sila nang Dios, at si Arnan ang napahamac sa bibitayang itinalaga cay Mardoqueo. Pitong pung taon ang laon ng pagcabihag fig mga Judios sa Babilonia, (Lyon sa hula nang Profeta Jeremias, at iniligtas na nga sila at pinaualan nang matapang na si Ciro, si Zorobabel ang quinilala nilang puno, niyong sila ay umuwi sa Judea, at naitayo nila ang Templo at (Lng mga cuta nang Jerusalem, sapagcat sila ay tinulufigan nang isang taong macapangyari, han at mauilihing loob sa Dios, na si Nehemias ang ngalan. U alang nag(Lua sa canila (Lng b(LY(Lning si Alejandro Magno, at gayon din naman ang Hari sa Egipto na si Tolomeo Filopator, at (Lng Haring Seleuco Epifanes: cava tumahimic sila at nabuhay sa capayapaan hanggang sa naguing Hari sa Siria si Antioco Epifanes. Pumasoc si Antioco sa Jerusalem, at nilooban ang mahal na Templo; sinamsam at dinala ang dilang ca-

281-

yamanan at mga Vas os Sagrados: at inutos na sambahin ang mga Idolos sa boong caha1'ian nang Judea. Lumabang masaquit sa ganoong utos ang bayaniny si Matatias, at any caniyang my a anac, na pinangar nyanlang Macabeos: nay tip on sila nany maraming tao, at hindi miminsang naquipagbaca sa mga Generales ni Antioco, na tinalo nil(J; at pinatacbo, cahit lubhang 'marami at matatapany any my a soldados na inilaban sa canila. Pinarusahan nany capanyyarihan nany Dios any palalony si Antioco, caquilaquilabot na totoo any my a hirap na nasapit, at any pagcamatay niya sa casalanan, nang matacot at 1nadala ang capua palalo at tampalasan. Pinahirapan at binabag ang mga Judios ni Antioco Eupator, at ni Demetrio Soter; datapua UOr lang nagaua ang mga Haring ito, sapagcat ang mga Judios ay nanangan sa aua 'at tulong nang Dios. Nal~,bos ang pananalo nang mga Macabeos, at hindi na sila nasupil nang mga H ari sa Siria: at nasunod ang ninanasa nila na ualang quiquilalaning H ari cundi ang Sumo Sacerdote. Nagcasira si Hircano, at si Aristobulo, sapagcat pinagtalunan nila ang paguiguiny Haring Pontifice ng mga Judios: at ang nasapit ay nOr ualan sila capua, at naguing ari nang mga Romanos any boong lupang Judea, at nasunod ang ninanasa, nang isang taong palalo at ?nalupit na siya ang quilalaniny Hari. Bagaman hindi dapat sa caniya any ganoong capangyarihan: at ang ngalan nang maydarayang iyon ay Herodes Ascalonita.

ICAAPAT NA CAPITULO. MULA SA PAGCABIHAG NANG MGA JUD!OS SA BABILONIA HANGGANG SA IPANGANAC ANG ' MESIAS.

Ano baga ang Babilonia, niyong bihaguin ni Nabucodonosor ang mga J udios ? S. lyon ang cahariang lubhang mayaman at macapangyarihan sa lahat dito sa Mundo; figunit, naroon naman ang' casamasamaan, at sinuman doon ay hindi sumasamba sa Dios na totoo. T. .ano ang inasal sa Babilonia nang mga Judios na binihag? . S. Naquinig sila sa Profeta Ezequiel, na casama nilang nabihag, at sila ay parating inaaralan, dina. lita nila sa tunay na pagsisisi ang tanang hil'ap nang pagcaalipin, at hindi sila nabuy6 sa pagcacasala sa Dios, bagaman masasamang parapara ang mga pafiginoon nilang taga Babilonia. T. Ilan sa mga Judios na binihag ang lalong nagpahalata nang cabaitan at pamimintuho sa Dios, niyong sila ay naroon sa Babilonia? S. Apat na pinaca bata sa canilang laSi Daniel. hat, at mga mahal na tao, at ang figaIan nang apat na yaon sa uicang Hebreo, ay Daniel, Ananias, Misael at Azarias; at sa uicang Caldeo, ay Baltasar, Sildra.c, Misac at Abdenago. T. Ano ang nangyari sa apat na batang mabait, na nacasama nang mga binihag sa Babilonia? S. Nalugod sa canila ang Hari, at guinaua silang mga alagad 6 Pages, at pinatira' sila sa Palacio, at ipinagbilin na ipacain sa canila arao-arao ang lalong masasarap sa dulang niya, at nagpatauang nang mga marurunong na Maestro, nang sila ay matuto nang sarisaring carunufigan.

283-

Quinain baga ni Daniel at nang tatlong casama niya ang mga lutong masasarap, na inihahanda sa dulang nang Haring Nabucodonosor? S. Tinangguihan nilang parapara, sapagcat ang caramihan nang mga pagcaing yaon ay baual sa mga utos ni Moises, at naihain na sa mga Idolos: at nang huag mauica nang sinuman na hindi nila pinahalagahan ang pagtifigin sa canila nang Hari, ay sinabi nila sa nag-aalaga sa canila na hindi sila ' dating cumacain fig ganoon, at caya ayao nilang canin, at baca sila magcasaquit: at hinifigi nila tuloy na mga gulay lamang ang ibigay sa canila, at huag silang pain urn in nang alac cundi tUbig lamango Tumanggui muna ang nag-aalaga sa canila, at baca sila ay mafigayayat at manghina; datapua niyong ipamanhic nila na ticman lamang sa loob nang sampung arao, ay pumayag na, at naquita naman nang lahat pagcaraan nang mga arao na yaon, na sila ay lalong tumaba, malalacas at magaganda. T. Ano ang nangyari sa pag-aaral ni Daniel at nang tatlong casama niya? S. Pagcaraan nang ilang buan ay sinulit sila sa harap nang Hari, at naquilala nang lahat na nahigtan nila at nilaluan sa carunufigan ang tanang marurunong nang boong caharian : at c'a ya ganoon ay Dios ang nagturo sa canilang loob. T. Ano pa ang isang biyaya nang Dios cay Daniel? S. Ipinagcaloob sa caniya ang carunufigan nang mga Profeta.s, at caya talastas niya ang anumang nalilihim. T. Naaua baga ang Dios sa mga binihag na Judios, niyong maquita ang pagsuco at paglilingcod sa caniya? S. 00, at isinilay sa canila ang mga mata niyang maauain, at inibig na sila ay pacundafiganan at t ingnang magaling nang mga Hari sa Babilonia. T. Ano ang ipinagcaloob nang Hari sa Babilonia sa mga Judios na binihag? S. Ipinahintulot na masunod nil a ang canilang mga ugali at fi g sila ay magcaroon fig mga hucom na ca-

284-

.babayan, na madudulugan nila at masasanggunian, cung sila ay nagtatalo, 6 naguusapin caya. T. Cailan nahalata na si Daniel ay Profeta, at ualang nalilihim sa caniya? S. Niyong iligtas niya si Susana sa camatayang hindi catuiran, sapagcat hinatulang patain. T. Ano ang guinaua ni Daniel, nang mailigtas si Susana sa camatayan? S. Ipinahayag niya ang casinufigalifigan Si Susana. nang mga nagsumbong, at caya natanyag na si Susana ay ualang casalanan.

285-

Si Susana, at ang dalauang matandang nagbintang sa caniya. T.

Sino ang mga nagsumbong at nagbintang cay Susana? . S. Dalauang matandang hucom na taga Judea, at nagal it figa sila, sapagcat si Susana ay hindi pumayag sa canila sa gauang mahalay: caya nagbintang , sila, at isinumbong. na si Susana ay naglilo ftla asaua, at naquita nila na mayroong lalaquing calaro sa i1alim nang isang punong cahoy. Alam nang bayan na si Susana ay mabait, at mahal na tao ang pinanggalifigan niya; datapua natalo siya dahilaFl. sa cantandaan at capangyarihan nang mga nagbintang sa caniya. T. Ano ang guinaua ni Daniel, at lumitao ang calinisan ni Susana, at ang cabulaanan nang dalauang nagsumbong? S. Niyong si Susana ay lumalacad na, at inihahatid figa siya sa lupang pagpaparusahan, ay nagsisigao ang Profeta Daniel sa guitna nang daan, ang uica ay malinis at ualang malay sa casalanan ang taong hinatulang patain; at hinifigi tuloy na ang

286-

dalauang nagsumbong ay paghiualain at muling sulitin, nang lumitao ang pagcasinufigaling nila. At palibhasa ay inibig nang hucom na humatol, na si Daniel ang sumulit, ay tinanong lamang niya cung ana ang figalang nang punong cahoy, na quinanltifigan ni Susana sa paggaua nang mahalay, at pagdaca ay naquilala nang lahat ang casamaan nang mga dila nila, sapagcat ang uica fig isa ay Lentisco ang figalan fig cahoy at ang sabi fig i;;a ay EnGina. At napahamac na figa ang dalauang matanda, at sila ang nipagbatuhanan at pinatay, sapagcat ganqon din sana ang gagauin cay Susana, cung hindi ipinatanyag ni Daniel ang casinufigalifigan nila.

287-

lnialaala nang batang si Daniel ang napanaguinip nang Haring Nabucodonoso1', at sinabi cu:ng ana ang caliulugan nang panaguinip na iyon. Ano ang iquinatua cay Daniel nang Haring Nabucodonosor, at nang malalaquing tao sa Babilonia? S. Ang naturang Hari ay nanaguinip nang isang bagay na lubhang cataca- Ang panataca, at niyong siya ay guising na, ay guinip nang hindi na maisip at maalaala, anuman Hating Naang caniyang gauin. Ipinatauag ang bucodonosor. tanang manghuhula nang caharian, at ipinilit sa canila na ipaalaalang mad ali ang napanaguinip niya, at sabihin tuloy at ipahayag, cung ana ang cahulugan; datapua ualang natutong nagsabi nang anuman, at ang nasapit ay nagalit ang Hari, at pinafiganlang sinufigaling ang mga manghuhulang yaon, at ipinapatay silal\g lahat. Sinamantala ni Daniel ang mga nangyaring ito, sapagcat malaqui ang pagnanasa niya na maquilala nang mga Idolatras ang capangyarihan nang Dios na totoo, at alipala ay humarap sa Hari, at nafigusap fig ganito: 路 Natatalastas co, marafigal na Hari, na totoong ibig mong maalaala ang iyong napan!Lguinip: at yayang hindi nasunod ang ninanasa mo, T.

288-

at hindi natutong nagsabi nang anuman ang mga manghuhula nitong caharian, ipinagbibigay alam co so, iyo na ipinahayag so, aquin nang Dios so, Langit ang mapanaguinip mo, sapagcat ualang nalilihim so, caniya: at caya cung calooban mo, sasabihin co nga,.. yon at ipaalaala so, iyo. .

Agad natua si Nabucodonosor, at niyong maipagcaloob na niya ang tapat na pahintulot, ay nagpatuloy ang Profeta Daniel, at ito ang sinabi: NacCb-

quita co" a Hari, ng isang anyong malaquing tao, at napagmasdan mo no, ang ulo niya ay guinto, pilac ang dibdib at mga camay, tanso ang pusan at balacang, bacal ang mga hitd, at ang mga paa niya ay bacal at lupang magcahalo. Niyong pinanonood mo siya, ay nacaquita ca naman nang isang bundoc, at g~~mulong-gulong at binunggo ang mga paa nang anyong tao, at ito naman ay nabual na nga, at nagcapisangpisang, at naguing alaboc. Ang munting bat6 ay lumaqui nang lumaqui, hanggang sa nalaganap niya at natacpan ang boong lupa. â&#x20AC;˘

Nagtacang totoo ang Haring Nabucodonosor sa carunufigan ni Daniel, sapagcat ganoon figa ang caniyang napanaguinip, at caya napilitan siyang nafigusap na sinufigaling din at mahihina ang mga dioses nang taga Babilonia, at ang Dios lamang ni Daniel ang nacapangyayari sa lahat. T. Ano pa ang hiniling nang Hari, niyong maipaalaala ni Daniel ang panaguinip niya? S. Hiniling niya cay Daniel na sabihin at ipatalastas cung ano ang cahulugan nang ganoong panaguinip, at si Daniel naman ay pumayag, at ito ang sinabi: Ang caharian mong lubhang mayaman at macapangyarihan, ay siya ang cahalimbaua nang ulong guinto: ang s~~unod na caharian ay hindi na macapapara sa caharian mo, at siya ang cahulugan nang pilac: ang icatlong hahalili ay lalong mahina, at iyon ang tanso: ang icaapat ay totoong malacas at ualang macalalaban sa caniya; datapua masisira sa caculangan nang pagcacasundo, at caya naquita mong magcahalo ang bac(l;l at' ang lupa. Ang susunod na caharj,an, bagaman siya ang mahal sa lahat,

289-

ay aariin munang hamac at parang ualang cabuluhan: ngunit siya ang mananalo, at siya ang quiquilalanin sa boong sangtinacpan, at hindi masisira cailan man, at iyon ang munting bato, na naquita mong nalaglag at lumaqui. T. Nagcatotoo baga ang mga hula ni Daniel, tungcol sa napanaguinip nang Haring Nabucodonosor? S. 00, sapagcat sa caharia~ ni Nabucodonosor, ay tatlo ang cahariang sumunod, sa macatuid, ang sa mga Persas, mga Griegos at mga Romanos, at ang icationg ito ay pinaghati ni Arcadio at ni Honorio capua anac nang Haring Teodosio. At figayong nasira na ang mga cahariang yaon, ay ualang nagtatagum pay cundi ang caharian ni Cristo, na nanggaling sa taluctoc nang bundoc, sa cataasan nang lafigit at ang cahariang ito ay ualang haggan, at siya ang dapat quilalanin nang boong Sangtinacpan. T. Ano ang iguinanti cay Daniel ni Nabucodonosor, dahilan sa ipinaalaala at sinabi pa ang cahulugan na:ng caniyang panaguinip? S. Ipinaquilala siyang gobernador sa Babilonia, at mula niyon ay nag-iba na ang loob nang Hari, at inampon niya ang mga Judios na binihag. T. Naparati baga ang mabuting pagtifigin ni Nabucodonosor sa mga binihag na J udio~? S. Hindi naparati, sapagcat nacasira sa loob niya ang mga casinufigalifigang puri nang tanang Cortesanos â&#x20AC;˘ na magdaraya: at ang nasapit ay naulol sa capalaluan ang Haring Nabucodonosor, at inisip na hindi na siya mamamatay, at ang mga Haring .para niya ay macapapantay na sa Dios. Nagpagaua nang isang malaquing larauang guinto, na camuc-ha niya, at inutos na sambahin nang mga nasasacupan niya: at mula niyon ay nagalit na sa mga Judios, sapag~ cat ayao nilang sambahin ang larauang iyon cundi ang Dios na totoo. T. Ano ang guinaua ni Nabucodonosor, nang mapilitang sumamba sa caniya ang mga Jlidios? S. Inutos na ang sinumang tumanggui, ay .sunggaban at ihaguis sa isang malaquing calling nagninifigas, nang doon masunog at mamatay. â&#x20AC;˘ 19

290-

Ang tatlong casama ni Daniel, na inihaguis sa isang maniiigas na calan. T.

Sinusino ang unang inihaguis sa apuy alinsunod sa utos ni N abucodonosor? S. Ang tatlong batang casama ni Daniel, si Ananias baga, si Misael at si Azadas; datapua niyong ihahaguis na sila, ay lumabas sa calan ang lagablab nang apuy, at pinugnao ang mga verdugos na naghaguis: at hindi naano ang tatlong bata, sapagcat niyong sila ay naroon na sa calan, ay biglang nacalag ang mga lubid, na itinali sa mga paa at camay nila, at sila ay paraparang sumaya at naglacaran sa guitna nang apuy, at inaauit nila ang mga capurihan nang Dios. T. Ano ang naguing buiiga nang hindi pagcasunog '. nang tatlong batang inihaguis sa calang nagnini. iigas? s. Nagbalic loob si Nabucodonosor, at hindi na ini. big na sambahin ang caniyang larauan. T. Baquit hindi idinamay si Daniel sa tatlong ca. sarna niyang paraparang inihaguis sa apuy, dahilan sa hindi pa-gsamba sa larauan ni Nabucodonosor?

- 291 . S. Ualang naquialam cay Daniel dahilan sa malaquing eapangyarihan niya. T. Nanatili baga si Nabucodonosor sa pagbabalic loob niya? S. Muling nagpatalo, at naalaala ang catapafigan at mga pananalo niya, at inisip na ualang macapapara sa cayamanan at capangyarihan nang caharian nang Babilonia, caya isinaloob na naman na siya ay parang Dios na dapat sambahin. T. Ano ang nasapit ni Nabucodonosor dahilan sa capalaluan? S. Inibig nang Dios na siya ay maulol, Ang cahaat mag-asal hayop, at inisip na figa na baghabag na :siya ay mayroong sufigay, at inambaang nasapit ni . susuagin na parang Toro ang balang Nabucadanahumarap 6 lumapit sa caniya: at ang sar. nasa pit ay dumapa, at inilacad ang mga eamay at tuhod, at umalis sa Palacio, at iniuan ang eaniyang mga Cor.tesanos. Pitong taong gumalagaJa at tumahan sa mga bundoc at parang, naquisama sa mga hayop, at ualang quinin at iquinabuhay cundi damo. T. Ano pa ang nangyari cay Nabucodonosor na nagasal hayop? S. Pagcaalis niya sa Palacio, ay quinilala munang Hari ang anac niya na si Evilmerodac; datapua pagcaraan nang pitbng taon, ay pinatauad siya nang Pafiginoon Dios, gumaling ang caululan niya, at naghari na siya na para nang dati. T. Ano ang inasal ni. Nabucodonosor, niyong gumaling na ang pagca-ulol niya? S. Nagsisi na, at totoong natacot sa capangyahiran nang Dios, at alaalang parati ang cahabaghabag na nasapit niya, at caya hanggang sa camatayan ay puspos ang galang sa Dios rra totoo. T. Paano ang pagpapalagay cay Daniel nang mga humalili cay Nabucodonosor? S. Minahal siyang lubha at naquiquilala figa nang lahat na siya ay catoto nang Dios, at uaiang nali.lihim. sa caniya: at caya malaqui ang capangyarihan niya sa boong路 caharian.

292-

Sa anong bagay guinamit na lalo ni Daniel ang eaniyang eapangyarihan? . S. Sa pagsira nang mga Idol os diosdiosan, at pagpapahayag nang mga paraya at easinuiigalifigan nang tanang pinaea Saeerdotes sa Babilonia. T. Alin ang lalong nababantog na Idolo, ang sinira ni Daniel? Ang Idolo S. Isang malaquing larauan, na pinaBel. figafiganlang Bel, na lubhang iguinagalang nang taga Babilonia. T. Paano ang pagsamba nang mga taga Babilonia sa Idolo Bel? S. Hinahainan arao-arao nang labing dalauang eabang trigo, apat na pung tupa, at anim na tapayang alae na totoong magaling: at naniniuala sila na inuubos nang Idolo Bel ang mga haing yaon, sapageat ganoon ang sabi nang mga hunghang na Saeerdotes nila. T. Ano ang paraya nang mga Saeerdotes, nang paniualaan nang tao ang easinufigalifigan nil a ? S. Mayroon silang isang pintong lihim sa ilalim nang altar, at doon sila nanasoe eung gabi, at quinueuha nila ang inihain sa Idola. Pageaalam nila na ipinatatanyag ni Daniel ang eanilang easinufigalifigan, at sila figa ang sumasamsam at naeauubos nang mga inihain, ay hiniling nila na humarap ang Hari sa paglalagay sa altar nang mga tupa, trigo at alae. at eung mailagay na, ay susian ang pinto nang Templo, at itala sa pintong yaon ang Sello tatac nang Hari, at tingnan pagea umaga eung inubos ni Bel ang inihain sa eaniya. T. Ano ang guinaua ni Daniel, nang maquilala nang Hari ang daya at easinufigaliiigan nang mga Saeerdotes ni Bel? S. Ualang malay ang sinuman na .siya ay nagdala nang abo, at pagealagay nang mga ugaling inihahain, ay naquita nang Hari na iquinalat niya ang abo, sa boong palibid ang Idolo, at saea sinus ian nila ang pinto, at itinala ang Sello. Quinabueasan pagea umaga ay nagbalie sila sa Templo, naquita ni-

째

293-

lang hindi naano ang pinto at ang Sello, at pumasoc na sila. Ntyong mapagmasdan nang Hari na ualang natira nang inihain, ay agad pinagsabihan si Daniel, na pinagbibintafigan dao lamang ang caniyang mga Sacerdotes, datapua niyong ipaquita sa caniya ni Daniel ang mga yapac nang tao sa ab6ng iquinalat, ay nahalata ang cahunghafigan at casinufigalifigan, nagalit at ipinapatay ang mga Sacerdotes, at pinahintulutan tuloy si Daniel na duruguin niya ang Idolo Bel, at iguiba ang Templo. 'T. Ano pa ang guinaua ni Daniel, niyong masira na niya ang Idolo Bel, at ang Templo? S. Inacala namang patain ang isang anyong ahas na malaqui, na Dragon ang figalan, at sinasamba nang taga Babilonia. 'T. Ano ang ipinatay nang Profeta Daniel sa Idolo Dragon? S. Cumuha siya nang isang dagtang la- Ang pagcason, at hinaluan nang taba nang hayop p a h" mac at mga buhoc, at niyong magcahalo na, nang Idolo &y gumaua nang parang tinapay na Dragon. mabibilog, -at siyang inihaguis sa Dragon. 'T. Ano ang nangyari, niyong hinaguisan ni Daniel ang Dragon? S. Agad nilulon nang matacao n,a Dragon ang inihaguis sa caniya, at hindi figa nalaon, ay pumutoc siya at namatay sa hara}) nang mga sumasamba sa caniya caya nafigusap si Daniel nang ganito: Ualang cabuluhang anuman ang mga dioses ninyo, sapagcat nadadaig sila at napapatay nang tao. 'T. Ano ang guinaua nang taga Bapilonia dahilan sa pagcasira nang mga Idolos nila? S. Nagalit silang totoo, at hinifigi sa Hari na ipapatay si Daniel. 'T. Ano ang guinaua nang Hari, niyong hinihifigi nang mga taga Babilonia na si Daniel ayhatulang patain? s. Masama man ang loob niya, ipinahintulot at ipinabahala sa canila ang pagpatay cay Daniel.

294 -

Ang Profeta Daniel sa culungan nang mga L eonefJ. T.

Ano ang guinaua nang mga taga Babilonia sa. Profeta Daniel? S. Pinapasoc sa isang culuiigan nangSi Daniel sa mababaiigis na hayop, na pinaiigaiiganculuJIgan fig lang Leones, at ang isip nila ay papamga Leone! tain at cacanin sj Daniel nang mga hayop na yaon; datapua hindi nagcaganoon, at paglapit iiga ni Daniel, ay umamo ang mga Leones, at hindi siya inano. T. Nagtagal baga si Daniel sa culuiigan nang mga Leones? S: Anim na arao siyang pinabayaan doon, at hindi iiga pinacain nang anum an ang mga hayop, at angisip nil a; cung totoong nagugutom, ay uubusing cacanin si Daniel. T. Ano ang nangyari, niyong si Daniel ay naroon sa culuiigan nang mga Leones? . S. Myroong isang tao sa Judea, na si; Si Abacuc. Abacuc ang iigalan, na naghanda nangipacacain sa mga manggagapas niya, at itOllg taong ito ay pinagsabihan nang isang Angel na dalhin niya cay Daniel ang talagang ipacacain sa mga manggagapas. Tumangui si Abacuc, sapag-

-- 295 -

cat malayong totoo, at hindi niya nalalaman ang quinalalaguian ni Daniel; datapua ang guinaua nang Angel ay sinunggaban siya sa buhoc, at siya ay biglang dumating at nalagay sa pinto nang culufigan doon sa Babilonia. Pagcacain ni Daniel ay sinunggaban uli nang Angel si Abacuc, at biglang ihinatid sa Judea. T. Paano ang paglabas ni Daniel sa culufigan nang mga Leones? S. Pagcaraan nang anim na arao, ay naparoon sa culufigan ang Hari at ang caniyang mga Ministros, at talagang titingnan cung mayroong natira sa mga ilang but6 man lamang nang banal na Profeta; datapua naquita nilang masaya at nacaupo sa guitna nang mga Leones. Sa malaquing pagtataca nang Hari, ay agad inutos na cunin si Daniel sa culufigan, at papasuquin doon ang malulupit na nagsumbong, at ang nasa pit ay sinacmal sila at quinain nang mga Leones, at ualang natira munti man nang mga catauan nila. T. Ano ang lalong cahafigahafigang hinulaan ni Daniel? S. Ipinaquilala niya ang totoong pana- Ang malAhon nang pagpanaog nang Dios Anac, quing hula na talagang mamamatay, nang macasop ni DanieL ang boong sangtinacpan: at hinulaan din naman ang pagcasira nang bar.an at simbahan nang Jerusalem, 路 na hindi masasauli sa dati hanggang sa catapusan nang Mundo. T. Paano ang salita nang Profeta Daniel, na nagpaquilala nang totoong panahon nang pagsacop sa tao nang Dios Anac? S. Napaquita sa aquin, aniya, ang Arcangel Gabriel, at nafigusap nang ganito: IpinagbibiglJ-Y IJ-lam co sa iyo DIJ-niel, na cung maitayo na uli ang templo at ang mga cuta nang ciudad nang Jerusalem, ay ganap na apat na daan at ualong pu at tatlong taon ang lalacad, bago dumating ang panahong itinalaga nang Dios na ualang hangglJ-n sa pagsacop sa tanan: at sa taOng susunod ay matutuloy na riga ang

296-

hula nang mga Profetas, at ang pagcamatay ni Cristo, at malilipo! na at mauaualan nang cabuluhan ang mga dating paghahain 6 Sacrificios nang Ley ni Moises. At cung magcaganoon na, ay papas~!quin nama,n ang ciudad nang Jerusalem nang isang matapang nt/, Capitan (J,t lubhang maraming soldados, iuauasac nila at isasabog ang Templo at ang mga cuta, at gugunauin ang boong bayan, at hindi masasauli sa dati hanggang sa catapusan fig Mundo. T. Sino baga iyong si Baltasar na ap6 ni Nabuco-

donosor, at naghari naman sa Babilonia? Ang taong iyon ay tampalasan at ualang galang sa Dios. T. Cailan lalong nahalata ang pagcaualang galang sa Dios nang Haring Baltasar sa Babilonia? Ang pagha- S. Niyong pahapunin niya ang tanang malalaquing tao nang caniyang cahapen nang rian, sapagcat ipinacuha, at guinamit Haring Ba.!sa paghapong yaon, ang mga casangcatasar. pang guinto at pilac, na natatalaga sa Pafiginoon Dios sa simbahan nang Jerusalem . S.

â&#x20AC;˘

Ang masamang

297-

pagcamat(~y

nang 'Ha1ing Baltasar sa Babilonia. .

Pinarusahan baga nang Dios ang capalamarahan nang Haring Baltasar? S. Doon diN sa paghapong yaon, ay naquita nang lahat na mayroong isang camay na lumitao sa pinaca dinding nang bahay, at iniuang .nasusulat ang tatlong uicang ito: Mane, Tecel, Fares. Nagul6 ang loob ni Baltasar at nang tanang casalo niya, sapagcat hindi nila maabot ang cahulugan, nang mga uicang yaon, at bagaman ipinatauag, at agad humarap ang mga marurunong at manghuhula sa Babilonia, ay ualang natutong nagsabi nang anuman. T. Sino ang nagpahayag cay Baltasar nang cahulugan nang tatlong uicang Mane, Tecel, Fares. S. Ang Profeta Daniel, na ipinatauag ni Baltasar, sapagcat ipinaalaala nang ina niyang si Nitocris na si Daniel ang humula:, at nagsabi nang cahulugan nang panaguinip ni NabucodonosorÂˇ. Dumating hindi nalaon ang mahal n~ Profeta, at ito ang sinabi sa Haring Baltasar. Hin"di na matiis nang Dios ang pananampalasan mo sa caniya, caya inutusan iyong â&#x20AC;˘

298-

eamay, na naquita mo. Naganap na r.mg panahon nang iyong pagcahari, at 1igayon ang huling arao nang buhay mo: at ito ang eahulugan nang nicang Mane. Hinueu1nan ca na nang eatuiram, nang Dios, at dahilan sa eabigatan nang mga easalanan mo, ay hinatulan ()a at itinalaga sa camatayang ualang hanggan: at ito ang uicang Teeel. Magugul6 ang eaharian mo, at paghahatiin nang mga Medos, at mgn Persas, at ito ang eahul1.gan nang uieang Fares.

Ang naturang hula ni Daniel ay madaling nagcatotoo, at namatay figa si Baltasar niyong g'abing yaon, at nagcaroon, nang malaquing gulo sa Babilonia, dahilan sa nacapasoc si Asuero, Hari sa Persia at sa Media, tinalo na figa at sinacop ang caharian ni Baltasar, na mahiguit nang isang taong binabacod, at pinagnanasaang macuha. T. Ano ang nangyari sa mga Judios, niyong panaholl nang Haring Asuero? S. NafigahirapaI;1g totoo, at malilipol sana silang lahat. T. Sino ang nagparaan nang pagpapalipol sa mga Judios sa caharian ni Asureo? S. Isang malupit na taong taga Amalec, Si Aman. na sinasangunian sa lahat nang bagay", at pinaniniualaan naman nang Haring Asuero, at ang figalan nang taong yaon ay Aman. T. Ano ang iquinagalit ni Aman sa mga Judios? S. Nagalit siyang lubha, sapagcat iyong Si Mardosi Mardoqueo, na pinacamahal sa mga queo. Judios na bihag, ay ayao lumuhod, cung siya ay nasasalubong 6 naquiquitang nagdadaan; bagaman ualang hindi lumuluhod sa palalong si Arnan. T. Baquit mahal na tao si Mardoqueo? S. Sapagcat ang boong camaganacan niya ay mga tao nang baranggay ni Benjamin, na pinacamahal sa lahat, masunurin siyang totoo sa Dios, at ang isa pa, ay siya ang nagpapaquilala sa masasamang tas; ABuero.

29!)

ong lulupig sana sa Hari, at caya cung hindi dahilan' sa caniya, ay patay na si Asuero. T. Baquit ayao luhuran ni Mardoqueo si Arnan? S. Sapagcat alam niya na hindi dapat luhuran angtao, cundi ang Dios lamang. T. Ano ang guinaua ni Arnan, nang mapahamac si Mardoqueo? S. Pinagsabihan ang Haring Asuero na dagdagan niya ang pag-iiiigat sa mga Judios, sapagcat angmga taong yaon ay masasamang loob, aniya, at paraparang mga Iilo, na parating nahahanda sa pagsuay at paglaban, nang maalis sa pagcabihag: M; nabalitaan clao niya na guguluhin ang boong caharian, at 'luiupiguin ang Hari, at caya cailafigan angpatain silang lahat. Pagcariiigig nang Hari nang ' mga bagay na ito, ay agad naniuala sa palalong si Arnan, at inutos pagdaca na sa isang arao lamangay pugutan ang tanang Judios, na namamayan sa caniyang caharian. T. Ano ang guinana nang mga Judios, nang huag matuloy ang capaha.macan nila .dahilan sa hatoI nang Haririg Asuero? S. Tatlong arao silang nanalafigin, at hindi cumain at uminom. T. Inadya baga nang Dios ang mga Judios, na hinatulang patain nang Haring Asuero? S. 00, at iniligtas sila sa pamamaguitan I5t Ester. nang mabait na si Ester. T. Sino si Ester? S. Isang babaing pamangquin ni Mardoqueo, na da-hilan sa malaquing cagandahan nang asal at fig catauan niya, ay inibig ni Asuero, at siya ang piniling' naguing asaua, cahit hindi nalalaman cung taga. saan.

300-

Ang Reina Ester sa harap nang Haring Asuero. "T.

Ano ang guinaua ni Ester, niyong maalaman ang cahabaghabag na masasapit nang tanang cababayan niya? -So Dumulog sa Hari, alinsunod sa utos nang mama niyang si Mardoqueo, nang maipahayag na siya ay cababayan nang mga Judios, at lubos iiga ang pagasa na magbabago ang loob nang Hari alang-alang sa pag-ibig sa caniya. "T. , Mapaiiganib baga ang dumulong sa Haring Asuero? S. Mapaiiganib na totoo, sapagcat sinuman ang pumasoc sa quinalalaquian nang Haring Asuero, cung - hindi tinatauag, ay dapat patain. T. Ano ang nangyari cay Ester sa pagdulog sa Haring asaua niya? S. Pagcaquita cay Asuero, na nacalucloc sa caniyang Trono, at ang damit ay taganas na guinto, na sinabugan nang maraining maniningning na bat6, ay nasilao at biglang natacot, nabual at naghimatay. "T. Iquinabasila baga ni Asuero ang pagcabual nang caniyang Ester na minamahal? is. Biglang nagtindig, at parang naualan nang loob,

301 -

llilapitan at quinalong agad si Ester at niyong mapagmasdang mabuti ang lagay, at pagsaulang na, ay tinanong nang banayad, cung ano ang ibig, at ipagcacaloob figa niyang madali, anuman ang hilifigin. T. Ano ang hiniling ni Ester? S. Hiniling sa Hari na pumaroon quinabucasan sa silid niya, at isama si Arnan, nang magsalo silang tatlo sa pagcain. T. Ano ang isinaloob ni Aman, pagcaalam na macacasalo niya sa dulang ang mag-asauang Hari? S. Nalubos ang caniyang tua, at lumubha ang capalaluan, at ang isip figa niya ay culang pa ang mga paggalang at pagsamba nang lahat sa caniya. Pag-labas niya sa Palacio, ay .naquita si Mardoqueo, at napagmasdan naman na siya lamang ang bucod, na hindi gumalao sa pagcatayo, at ayao gumalang: at ito na figa ang pagcalubos nang galit niya, at inacalang ipapatay na madllJi si Mardoqueo, bago dumating ang a1'ao, na tinurifigan fig Ha1'i sa caniyang ,utos na pugutan ang tanang Judios. Agad nagpa-gaua nang -isang mataas na bibitayan, at inasahan_ na madaling ipahihintulot nang Hari na patain na niya si Ma1'doqueo. T. Ano ang nangya1'i niyong gabing susundan nang arao nang pagsasalo ni Aman, at nang mag-asauang Hari? S. Hindi mapalagay ang loob ni Asuero, sapagcat naa-alaala niya ang pagcabual ni Ester, at pinipilit na inisip, cung ano ang ipinahahayag sa caniya sa pagsasalo sa dulang; at yayang hindi siya macatulog, at lubhang nababalisa, ay nag-utos na siya ay basahan nang anumang libro. T. Ano ang na1'ifigig ni Asuero, niyong siya ay binabasahan? S. Ang dilang bagay na nangyari, mula niyong siya. ay maguing Hari at ipinasulat figa niya sa isanglibro, nang maalaala cailan man: at ipinagcaloob nang Dios na marifigig niyang basahin ang utang na loob niya cay Mardoqueo, sapagcat itong taong.

302-

jto ang nagpaquilala, cung sinusino ang magpapahamac sana sa Hari. Agad niyang itinanong, cung nababasa naman doon ang iguinanti niya sa taong yaon tapat na loob, at ang sagot nang bumabasa, ay hindi nasasabi aniya, dito sa libro, cung ano ang iguinanti mo cay Mardoqueo. Naquilala nang Hari ang capabayaan niya, at inacalang gantihin agad. "T. Sino ng naunang pumasoc sa silid nang Haring Asuero pagca umaga? ,S. Ang palalong si Aman, ' at talagang hihifigi nang pahintulot sa Hari nang maipabitay na si Mardoqueo, 'T. Ano ang sinabi ni Asuero, bago nacapafigusap si Arnan? .s. Aco, aniya ay natutua, at naparito cang maaga, sapagcat ibig cong maalaman, cung ano ang dapat iganti nang Hari sa isang taong tapat na loob, na pinagcautafigan nang malaquing biyaya. T. Ano ang isinagot ni Arnan sa Haring nagtanong, cung ano ang dapat iganti sa taong tapat na loob? :S. Sa pag-iisip niya na siya ang ibig gantihin nang " Hari, ay sumagot hindi nalaon na ang ganoong tao ay dapat gayacan na parang Hari, iputong ang corona sa ulo niya, isacay sa isang mariquit na cabayo, piguilan ang rienda"nang lalong pinacamahal na tao sa caharian, at ipaqnilala at ilibot sa boong -ciudad. "

303

Ang pagbibigay puri ni Aman cay Mardoqueo alinsu. nod sa utos nang Haring Asuero. T. ' Minagaling baga ni Asuero ang turo ni Arnan ? S. 00, at si Arnan din ang inutusang gayacan niya si' Mardoqueo, siya ang pumiguil nang rienda nang cabayo, at ilibot niya sa bayan. Hindi nacaquibo si Arnan, at nagpuputoc man ang loob, ay siya ang nagbigay puri sa lalong quinagalitan, at talag-ang ipapapatay. T. Nacadal6 baga ang palalong si Arnan sa piguing nang Reina Ester, cahit siya ay lubhang nahia sa pagbibigay puri cay Mardoqueo? S. Hindi nagpahalat nang anum an, at naquisalo sa , dulang nang mag-asauang Hari, bagaman malaquing totoo ng lumbay niya. ,T. Ano ang guinaua ni Asuero pagcacain, niyong ipahayag ni Ester na siya ay taga Judea, at mapaIJahamac ang caniyang buhay dahilan sa utos nang Hari, na pugutan ang tanang Judios? S. N agalit na totoo cay Arnan, at siya Ailg pagea路 ay hinicayat sa ganoong camalian, at mata,. 11 i inutos na bitaing madali ang palalong Aman. yaon sa bibitayang itinalaga niya cay

304

cay Mardoqueo: nagpatauag na hindi na matutuloy ang pagpupugot sa mga Judios, at agad inihalili si Mardoqueo sa mataas na catungculan ni Aman sa Palacio. T. Gaano ang laon nang pagcabihag nang mga Judios sa Babilonia? S. Pitong pung taon, ayon sa hula ni Jeremias. T. Sino ang' nagpauala sa mga Judios na Taoug 3490. binihag sa Babilonia? Aug eatapu路 S . . Ang matapang na si Siro, at siya figa san nang ang nanalo sa Babilonia, at naguing pageabihag Hari nang mga Persas, Medos at Calnang mga deos, pagcamatay nang mama niyang si JudioB 8 a. Asuero: at ipinasauli niya sa mga JuBabilonia. dios ang casangcapang lahat nang simbahan nang Jerusalem, na natatagong parang eayamanan nang mga Hari sa Babilonia. T. Baquit quinalagan ni Siro ang mga Judios na binihag? S. Inibig niya na mahayag ang eaniyang galang at pag-ibig sa Dios, na sinasamba nang mga Judios, sapageat ang Dios na ito ang nagealoob nang magadang eapalaran, at pageahari niya. T. Baquit naquilala ni Siro ria siya ay quinalifiga fig Dios? S. Nabasa niya ang mga hulang nalalaman sa libro nang mga Judios, at nagtacang totoo, sapageat niyong hindi pa siya ipinafigafiganae, ay naroon na at nababangguit ang caniyang pafigalan at isinalita na ang rnga laead at pananalo niya, nang mga Prof etas Isaias at Jeremias, na parang naquiquita na nila: at yayang quiniquilala na ualang ibang nagturo sa mga naturang Profetas eundi ang Dios na totoo, ay, agad isinaloob na ang Dios din naman ang tumulong sa caniya, nang magartap ang mg-a huJ.ang yaon.

Ang plkg-uwi

SIk

305-

Judelk nlkng mglk Judios nlk binihlkg Blkbilonw.

SIk

Sino ang pinili at quinilalang puno nang mga Judios, niyong sila ay umalis sa pagcabihag sa BabiIonia? S. Si Zoroblkbel, sapagcat siya ang pinacamahal sa tanang inanac nang mga naghari sa Judea. T. Gaano ang bilang nang mga J udios, na umalis sa pagcabihag sa Babilonia? S. Apat na pu at dalauang libo silang lahat, at ang caramihan nila ay 'casama pa nang mga Israelitas, na binihag sa Asiria . . T. Ano ang unaunang guinaua nang mga Judios, na nanggaling sa Babilonia? S. Inacalang itayo agad ang simbahan, at isauli sa dati ang mga cuta, sapagcat iguinibang lahat nang Haring Nabucodonosor. T. Agad bagang nayari ang inacala nang mga Judios; na nanggaling sa Babilonia? S. Nalaong totoo, at sila ay lubhang naligalig at nahirapan. T. Sino ang nacaligalig sa mga Judios, na nanggaling sa Babilonia? 20

-路306 -

Ang mga cababayan nilang tumalicod sa Dios, na naquihalo sa mga taong hindi dating cumiquilala, at ang pagcacahalong yaon ay siyang l1aguing bayan nang mga pinangafiganlan'g Samaritanos. T. Sino ang sinasamba nang mga Samaritanos? S. Sinasamba nila ang Dios .na totoo, at ang balahg diosdiosan: at inihahalo sa pagsunod sa mga utos ni Moises, ang tanang gauang cahunghafigan nang mga hindi sumasamba sa Dios na totoo: at doon sa bundoc na Garizin ang figalan, at malapit sa Samaria, ay nagta:9"o sila nang isang Templo, na ipinaris sa Templo nang Jerusalem. T. Saan galing ang mga taong hindi cumiquilala sa Dios, na naquihalo sa ta.g a Samaria? S. Sila ang humalili sa tinahanan nang mga Israelita~, na binihag, sapagcat doon sila ipinadala ni Teglatfalasar at ni Salmanasar, capua Hari sa Asiria. T. Alin baga ang unang natayo sa Judea, ang simbahan, 6 ang mga cuta? Taong 3547. S. Naunang natayo ang si.."'l1bahan, sapagcat siya ang calooban ni Si1'o : at pagcaraan nang mahabang panahon, ay nayari naman ang mga cuta at siy;mg utos ni Artaserses Longimano, na humalili cay Siro niyong taong tatlong libo limang daan apat na pu at pito, mula sa paglalang nang Mundo. T. Baquit nabantog ang utos ni Artaserses niyong taong 3547? S. Sapagcat niyong min ulan ang bilang nang panahong lalacad, hanggan sa pagpanaog at pagsacop sa atin nang Dios Anac, ayon sa hula ni Daniel'. (*) T. Sino ng nagparaan, . at namanhic cay Artaserses? S. Isang taong mabait, na si N ehemias ang figalan, na dahilan sa caibigan niya na masauli Si Neheurias sa dati, at mapacagaling ang bayan fig mga Judios, ay cusang natira sa Babilonia, at talagang tutulufigan at aampunin ang bayang iyon, yayang macapangyarihan ang caniyang pamamaguitan, at siya ay parating macalalapit sa (*)

rringnan a,ng hula ni Daniel, pagina 288.

307-

Haring Artaserses. Nagpaquita nang malaquing lumbay si Neherriias, isang arao na siya ay nacatayo .at humaharap sa dulang nang Hari, at agadnamang nahalata nito, at itinanong tuloy cung ana ang -dahilan: at yayang ipinafigaco sa caniya na mad aling ipagcacaloob anuman ang hilifigin, ay napasalamat na si Nehemias, at nafigusap nang ganito: Malaqui ang tua co, 6 mahal na Hari, at aco nga ay mapalad na, dahilan sa hindi co mabilang ang mga .biyaya l1W sa aquin; datapua iquinahahapis nang .aquing puso_wng hirap na dinadalita nang tanang mga capatid at cababayan co sa Jerusalem, sapagcat inaauay silcmg parati nang mga Samaritanos, nang J~uag matayo ang canilang mga cuta, at ibig nga '-nilang lupiguin at ipahamac ang mahal na J e?'usatem. Iniaamo co sa iyo, yayang aco ay pinangacuan 'monO paquiquinggan, na gamitin mo ang iyong mataas na capangyarihan, sa pag-ampon mo sa amin, .at i1dos mo na huag masansala nang sinuman ang 1}uinagaua nang aquing mga cababayan. Quiquiialanin co at gagantihin tuina ang cagandahan nang Zoob 111.0 sa aquin, at hihingin co arao-anw sa Dios nu totoo na icao ay tulungan, iiigatan at biguian nang magu,ndang capalaran.

Ipinagcaloob ni Artaserses ang hiniling sa caniya, at inibig na si N ehâ&#x201A;Źmias din ang pumaroon sa Jerusalem, at siya ang maguing Gobernador sa Judea, nang mayari ang ninanasa niyang gauin. Pinagtulufig'an siyang inauay nang mga Samaritan os, mga Arabes, at Amonitas; datapoua ualang nagauang anuman, at silang lahat ay dinaig ni Nehemias sa cabaitan at catapafigan. , 'T. Ano ang ipinagaua ni Nehemias, pagcayari nang simbahan at mga cuta mmg Jerusalem? ' S. Inibig niya na pasalamatan at hainan ang Paiiginoong Dios nang dilang bagay, na ugaling ihain niyong panahofig yaon, at Ang tubig caya inutusan ang mga Sacerdotes na na naguing hanapin nila at cunin ang mahal na ' apuy. apuy, na itinago ni Jeremias sa isa:ng balong tuyo at malalim, niyong masira ang bayan

308-

nang Jerusalem; datapua ualang naquitang apuy sa balong yaon, cundi tubig na marumi lamang at iyon ang quinuha nang mga S~cerdotes. Ipinabuhos ni Nehemias ang tubig na iyon sa altar, na paghahainan, at ali pal a ay nagliab ang mga cahoy na naroon, at hindi namatay ang apuy hanggang sa naubos at napugnao ang tanang hayop na inihain. T. Ano ang nangyari tungcol sa Arca del Testamento, na itinago nang Profeta Jeremias? S. Pinagpilitan nilang hinanap ang mahal na Area, at talagang ilalagay uli sa Templo; datapua hindi na ipinagcaloob nang Dios na macuha, nang matalastas nang mga Judios na ua:la nang cabuluhan sa canila ang aring yaon, sapagcat malapit na ang pagpanaog nang anac niyang si J esucristo, Dios na nagcatauang tao.at sinasamba ngayon sa Santisirno Sacramento, at siya figa ang eahalimbaua nang Areaâ&#x20AC;˘

â&#x20AC;˘

309-

Ang pagpapabasa nang mga Judios nang Libro de La Ley.

Ano pa ang naisipan nang mga Judios, na nanggaling. sa Babilonia, nang masauli ang dating cahusayan? . S. Ang pagpapabasa nang Libro de la Ley sa harap nang boong bayan: at nang malubos ang galang nang tao sa paquiquinig, itinalaga sa pagbasa ang isang marunong at mabait na Sacerdote, na si Esdras ang figalan, at sinamahan pa nang maraming Sacerdotes, narifigig nang bayan ang pagbasa nang naturang Libro, at nanglumo silang lahat, sapagcat naalaala ang madlang biyayang ipinagcaloob nang Dios, na cailan man ay hindi nila l1atutuhang gantihin nang magaling: at naalaala naman ang hula nang mga Profetas, na catacot-tacot ang galit na hahalili sa malaquing aua, cung hindi sila magbago nang asal. Pinagsisihan ang tanang ipinagcasala nila, at quinilala ang catuiran nang mga ham pas at Jlarusang nagpahirap sa canila, at ipinafigacong matibay na hindi na sila susuway sa mga utos nang Dios.

310-

Hindi pa baga nagbago niyong panahong yaon ang pagcacadalaua nang caharian nang mga Hebreos. at ang pagcacasira nang mga J uO Qios at Israelitas? S. Napagmasdan na nila at naticman tuNagi>isanna loy cung paano ang mrap nang mga ang mga Jutaong hindi nagcacasundo, at caya midios at Isnagaling ang magpisan at magcaibigan raelita~. na par~ nang dati, at pinagcaisahan ang paggamit nang ngalang J udios: at doon sila nagtitipon sa bayan nang Jerusalem, cungsasambahin ang Dios sa Templo, at cung mayroongpaguusapang anumang bagay, na nauucol sa cagalingan nang bayan. Datapua hindi napaui munti man ang malaquinggalit nila sa mga Samaritanos, na ayao humiualay sa paquiquipagcaibigan at paquiquisama sa mga hindi gumagalang at sumasamba sa Dios na totoo: caya pinafigifigilagan sa lahat nang bagay ang mga taong yaon, at lubhang mapait sa loob nang mga Judios; ang sila ay pafiganlang Samaritellnos. T. Sino ang pinaca Haring quiniquilala nang mga Judios at Israelitas, na nagpisan? S. Gobierno Republicano ang pamagat nang~ataas na capangyarihang namamahala sa canila, alinsunod sa mga dating ugali, O a t Sanedrin naman ang figalan nang pagcacatipon nang pitung pung maguinoong cagalanggalang, na pinamumunuan ng Sumo Sacerdote, at parapara figa silang matatanda at marurunong at mama bait: sila ang gumagamit nangcapangyarihan, at ang mga utos nila aug sinununod nang bayan. Datapua iuaampon naman sila nang mga Hari sa Persia, na binubuisan nila taon-taon, at quiniquilalang pm'ang Pafiginoon, at baual sa canila ang maquipagtipan sa canino man, cung hindi calooban nang mga Haring yaon, na dapat nilang panuyuan. At bagaman nasalin ang capangyarihan nang mga Persas sa mga Hari sa Macedonia, at saca sa mga Hari sa Siria, ay hindi na nagbago ang pagcacaisa nang mga Judios at Israelitas, at itinuloy naman

311-

nila ang pagquilala sa mga naturang Hari, alan~颅 alang sa mga pagcacalifiga at .p agtifigin sa canila, <ht caya naparati ang catahimican at mahusay na pagsasama, at minahal na at iguinalang sa boong sangtinacpan ang canilang Libro de la Ley, at ang mga aral at utos na sinusunod nila. At hindi napalagay ang Hari sa Egipto, na si Tolomeo Filadelfo ang figalan, hanggang sa naipasalin ang naturang Libra, na inacalang isama at idagdag na parang cayamanan sa pitong daang libang Libros, na dating iniifigatan. At palibhasa ay nasusulat sa uicang Hebreo ang Libro nang mga Judios, ipinamanhic illang Haring Tolomeo sa Sumo Pontifice Eleazaro na siya ay padalhan nang mga taong dating nababantog dahilan sa malaquing carunufigan, at ipahuhulog dao niya sa uicang Griego ang uicang Hebreo nang Libro de la Ley, sapagcat uicang Griego ang guinagamit niyong panahong yaon sa boong caharian nang Egipto. Pitung pu at dalaua ang marurunong na pinanganganlang Interpretes, ang sinugo sa Haring Tolomea nang Sumo Pontifice Eleazaro, at nagbucod na figa ang mga taongyaon, at ang balang isa ay nagculong at tumahan sa isang路 silid sa isang bahay na l1lalaqui, na natatayo sa tabing dagat, at malayo sa caingayan ; datapua naghiualay' man sila nang ganoon, ay naquita at napagmasdan ang pagcacaisa nang canilang mga pangungusap, niyong mayari na ang pagsusulat nil a, ang uica nang maraming marurunong na nagsalita : at caya isinaloob nang lahat na inilauan at tinuruan nang Dios Espiritu Santo ang mga taong yaon: at ang ganoong pagcayari nang mahal na Libro, na inihulog sa uicang Griego, ay siY'1l1g pinanganganlang Version de los Se.t enta; - samacatuid, ang paghuhulog sa ibang uica nang pitung pung Interpretes na marurunong. At minahal na figa at iguinalang nang Haring Tolomeo ang nayaring Libro, at pinagcalooban nang maraming biyaya ang mga Interpretes, at pinadalhan pa nang sarisaring bagay ang Sumo Sacerdote.

312-

Gaano ang laon nang catahimican at calualhatian nang mga Judios, niyong siya ay manggaling sa pagcabihag sa Babilonia? S. Tatlong daang taon, hanggang sa naghari sa Siria si Antioco Epifanes, na lubhang nagalit sa canila. T. Ano ang nangyari sa loob nang tatlong daang taon at naquilala nang mga Judios ang sadyang pagcacalifiga nang Dios sa canila? S. Tatlong bagay na dapat tandaan at isalita: ang unauna, ang nangyari cay Alejandro Magno: aug icalaua, cay Tolomeo Filopator, at ang icatlo; cay Seleuco Epifanes. T. Paano ang unaunang nangyari sa mga Judios, at cay Alejandro Magno? Si Al.jan- S. N aisipan ni Alej andro Magno ang gudrC) Magno. mala at maguing Hari sa lupang Asia, at nasusunod haman ang ninanasa niya sapagcat hindi malabanan nang sinuman, at parating nananalo: caya napilitan ang mga bayang dinaanan na siya ay quilalaning Hari lJ,t Pafiginoon, at pinagsabihan ang mga Judios .na sila naman ay pataJo at sumuco; datapua sumagot ang mga J udios na sila ay nasasacupan na nang mga Hari sa Persia, at baual sa canila ang maquipagtipan sa canino man, at cumilala nang ibang Pafiginoon, cimg hindi calooban nang mga naturang Hari. Sumucal sa maJaquing galit ang loob ni Alejandro, pagcarifigig niya nang ganoong pafigufigusap nang mga Judios, at inutos pagdaca sa caniyang mga 801dados na pasuquin nilang madali ang -ciudad nang Jerusalem, at ubusing patain ang taong lahat, na namamayan doon. Datapua namalayan nang mga Judios ang masasapit nilang capahamacan, niyong malapit sa canilang bayan ang mga soldados, at natacot silang lubha, sapagcat ualang mailaban: caya pinagsisihan ang hindi pagsuco, at minagaling aug magpaquita agad nang capacumbabaan, nang mapaui ang galit ni Alejandro. At nanamit na figa nang maputi silang lahat, at nag-agapay ang balang dalaua, at sinunod nila ang mahusay na paglacad nang

313-

mga Sacerdotes, na gumayac namang para para, nauuna sa canilang lahat ang Sumo Sacerdote, at sinalubong sa ganoong paglacad ang bayaning mananal\,. Naualan nang loob ang matapang na si Alejandro, niyong mapagmasdan ang mahal na Procesion, at ualang nagaua cundi lumacad na madali, at nagpatirapa, at sinamba sa puspos na paggalang ang camahalmahalang figalan nang Dios, na natatala sa nilapad na guintong nacataquip sa noo nang Sumo Sacerdote. At pumasoc na siya sa Jerusalem, at naghain sa Dios na totoo, nang siya ay caJifigain at tulufigan sa anumang gagauin: pinatauad ang mga Judios, at pinagcalooban nang maraming biyaya, inutos na hu-ag silang bumuis tuing icapitong taan, na pinafigafiganlang Ano SaMtico, at ipinafigacong matibay na sila y aampunin hanggang siya'y nabubuhay. T. Ano ang isinaloob nang mga casangguning caibigan ni Alejandro, dahilan sa nangyaring pag-urong nil a sa mga J udios? S. Natiguilan silang lahat, at hindi nila maubos maisip cung baquit ganoon ang nangyari. T. Ano ang sinabi ni Alejandro Magno sa mga caual at caibigan niya? S. Niyong naroon dao siya sa isang ciudad na nasasacupan nang caharian nang Macedonia, na ang figalan ay Dia, at doon dinilidili ang pananalo at paguiguing Hari sa Persia, ay nacaquita siya sa panaquinip nang isang taong cagalanggalang, tunay na larauan nang Sumo Sacerdote nang mga Judios, sa anyo at lagay nang boong pafigafigatauan, at pahanamit man: at pinagsabihan dao siya nang taong yaon na llUag siyang matacot, at ituloy niya ang inacalang gagauin, sapagcat itinalaga sa caniya nang Dios ang Imperio nang Persia: at ang alaala nang ganoong bagay na naquita sa panaguinip, ay siyang nacalamig nang loob at nacapaui nang galiit niya. T. Ano ang nangyari, tungcol sa Hari sa Egipto na si Tolomeo Filopator?

Nagpatauag ang naturang Hari, at inutos na sumamba sa mga Idolos ang tanang JUdios na namamayan sa Egipto; at palibhasa ay lubhang mallflmi ang lumaban sa ganoong utos, at mabuti pa, anila, ang mamatay sa tumalieod sa Dios na totoo, ay nagalit ang Haring Tolomeo, at agad ipinahuli ang mga Ju. dios na sumuay, at inutos na silang lahat ay gapusin nang tanieala, at ihatid sa Alejandria, at doon iuanan sa isang ealauaean, na Hip6dromo ang figalan, nang sila ay saemalin at patain nang mababafigis na hayop, na pinafigafiganlang Eleiantes. T. Ano ang Hip6dromo? S. Isang mahiquing pooe na hindi malayo sa .bayan, at doon guinagaua ang patacbuhan nang mga cabayo. T. Ano ang inasal nang mga J udios, niyong ilalabas ~ na sila sa Hip6dromo? S. Iquinasindac nilang totoo ang ga.n oong capafiganiban, at lumuhod na figa 路sila at nanalafigin, at iniamo sa Dios na sila ay tuJufigan at ampunin yayang naguing dahilan nang pagpapahirap sa eanila ang hindi pagsamba sa mga idolos. At pinaquinggan naman nang Dios ang panalafigin nang mga J udios, at ipinaquita ang malaquing aua at capangyarihan niya, sapagcat niyong inaasahan nang bayan na sasacmalin na nang mga Elefantes ang mga isinubong Judios, ay naquita nang lahat na sinunggaban, at pinag-agauanan nangmga hayop na yaon ang pagpatay sa mga naghatid sa canila. At natigtiilan na figa ang Hari, at napaui ang malaquing galit niya, at inutos tuloy na cailan man ay huag sasansalain nang sinuman ang pagsamba nang mga Judios sa Dios na totoo. Taong 3787. Si Tolomeo FHopator.

314

315

Ang tampalasang si Eliodoro na sinagasa at hinampas nang mga Angeles. T.

Ano ang nangyari sa mga Judios niyong panahon nang Hari sa Siria, na si Seleuco Epifanes? S. Quinagalitan ang Sumo Pontifice Onias nang isang taong tampalasan, na ang figalan ay Simon, sapagcat siya ay parating pinafigufigusapan, at sil1asansala ang mga gaua niyang capalamarahan: at palibhasa ay siya ang catiuala sa Templo, at sa caniya nahahabilin ang caban nang salapi, ay naisipan ang maglilo, at ipinasabi sa Haring Seleuco .na umaapao ang guinto at pilac, na natatago sa caban nang mahal na Templo, at hindi naman cailafigan, aniya, ang cayamanang macucuha cung ibiguin. Naniuala. si Seleuco, at pagdaca ay tinauag si Eliodor'o, at pinasamahan sa maraming soldados, at inutos na pasuquin nil a at looban ang Templo sa Jerusalem, nang' macuha ang caban nang salapi. Datapua nabalitaan nang mga Sacerdotes ang ganoong bagay na mangyayari, at lumuhod na figa sila sa paa nang Altar, at hinifigi sa Dios na huag ipahintulot ang' ganoong pananampalasan: -at ipinaquita naman nang Dios ang malaquing aua at capangyarihan niya sapagcat bahaguia nang tumuntong sa Tem-

316-

plo si Eliodoro, at ang mga soIdados na ualang galang, ay bigla silang sinalubong at si.Ang nasapit nagasa nang isang cabayong mainam :ni Eliodoro. ang gayac, na sinasaquian nang isang taong anyong mabagsic, na sa tifigin nil a ay lubhang. nagagalit at hindi tumiguil ang bayaning nafigafigabayo, hanggang sa naquitang nabual at nafigadaganan silang lahat. Sabay namang napaquita ang dalauang Angeles na nag-asal tao, at paraparang magaganda 'at nacasisilao, at capua may tafigang pamalo, nilapitan si Eliodoro, at hindi tiniguilan nang paghampas hanggang sa naguing isang sugat lamang ang boong catauan nang tampalasang iyon. Humandusay sa lupa si Eliodoro, at hindi na nacaalam nang pagca tao; sapagcat lubhang nasactan, at inilagay na lamang siya sa isang uupan, na ta!agang pinapasan, at parang patay na inilabas sa Templo. Niyong siya ay mahimasmasan at nacaramdam na ay pinagsisihang masaquit ang nagauang casalanan, quinilala ang catuiran nang parusang nasapit, nagmacaaua sa Sumo Pontifice na bifigin sa Dios ang cagalifigan niya, at ipinafigacong mati bay na cung siya ay gumaling, ay hindi na pagbabantaan nang mas am a ang cayamanan nang Templo. Pinaquinggan nang Pontifice Onias ang ganoong -pagmamacaaua, at ipinagcaloob namarinang Dios alang-alang sa mga panalangin sa pamamaguitan niya na si Eliodoro ay biglang gumaJ.jng, at parang -pinahiran nga lamang ang mga sugat nang caniyang catauan, at napaquita na muling lumapit ang -dalauang Angeles, na humampas, . at ito ang sinabi, sa nagsising si Eliodoro. PMalamat ca sa Sumo Pontifice OniM, sapagcat siya ang nanalangin, at alang-alang sa pamamaguitan niya, ipinagcaloob nang Dios, na icao ay gumaling at mabuhay: at mula ngayon ay huag mo nang pagbantaan nang anumang masama ang Dios na macapangyar'ihan, at ang mahal na Templo niya.

317-

Tinupad baga ni Eliodoro ang caniyang mga pangaco, niyong siya ay magaling na? S. 00, atÂˇ umui siyang madali, at ipinlltanyag ang malaquing capangyarihan nang Dios, humarap sa Haring Seleuco, at sinabi ang nangyari sa caniya, at nangusap nang ganito: Cung icao po ay mayroT.

ong caauay nib lubhang quina;gagalitan, at ibig mo siyang ipahamac, ay papaJroonin mo siya sa Jerusalem, ipagbilin sa caniya ang ipinagbilin sa aquin, at ma,susunod na ualang sala ang ninanasa mo na icao ay macaganti: at marahil ay hindi na macapagsalita sa iyo nang anuman, at doon na mauutas, cung hindi matutong magsisi at humi1igi nang tauad, sapagcat ang T emplfJ nang J erusalem ay quiâ&#x20AC;˘ nacali1iga at iniiiigatan nang cabagsican at ganap na capangyarihan nang Dios na totoo. T. Sino si Antioco Epifanes?

Ang sabi nang isang marunong na Ta6ng 3830.. nagsalita, na si Polibio ang figalan, ay Si Antioco nabantog ang Haring Antioco dahilan EpifaneB. sa mga caululang guinaua, at sa casamaan nang ugali, caya nabagay sa caniya ang figalang Epimanes, na ang cahulugan ay ulol, at siyang nahalili sa Epifanes, na ang cahulugan ay marangal. Bulaclac dao ang guinagamit na corona, cung lumalabas sa Palacio, at naggagala, cung minsan ay nag-iisa, at cung minsan naman ay maraming casamang masasamang babai, na pumupuri sa caniya habang daan. Hindi iquinahihia ang paggaua nang anumang cahalayan sa mga babaingyaon: parating naglalafigo hanggang sa maualan nang bait, at parang isang taong ualang cabuluhan, cung mabual at gumulong gulong sa lupa. T. Baquit lubhang nagalit sa mga Judios ang Haring Antioco? S. Sapagcat hindi ipinahintulot sa caniya ang pagpasoc sa Templo, at uala figa siyang 1\adyang magaling; at naquita pa niya ang malaquing catuaangipinahayag nang mga J udios, niyong mabalitaan na siya ay naIl).atay. At isinaloob na figa ang pagganti nang masama, at inacalang looban ang Jerusa-

318-

Jem, at patain ang tanang namamayan doon, at alipin in ang boong Judea. 'T. Itinuloy baga ni Antioco Epifanes 路ang masamang banta niya sa mga Judios? 路S. 00, at nanalo figa siya at naeapasoe sa eiudad, at inutos sa mga soldados niya na gauin ang balang ibiguin, at loobang lahat: eaya nasunocl ang ninanasa, at ualong pung Iibong Judios ang naipapugot sa loot nang tatlong arao. - , T, Ano ang nangyaring sumunod sa pagpasoc ni Antioeo Epifanes sa Judea? $. Pinasoe ni Antioeo ang mahal na Templo, at sinamsam ang tanang eayamanan, at ang mga easangcapang pinafigafiganlang Vasos Sagrados, 路 at hindi itiniguiJ ang pananampalasan hanggang sa nailagay ang larauan ni Jupiter Olimpico sa Altar nang Dios na totoo, at pinili ang mga Judios na sambahin at hainan ang- naturang Idolo. At inutos na hatulang patain ang sinumang sumusunod sa mga utos nang Libro de la Ley, na isinulat ni Moises, at ang sianumang nag-iiiigat sa caniyang bahay nang anumang saling hinafigo sa naturang mahal na Iibro. '"'T. Ano ang naisipan nang mga Judios, niyong sila ay nililigalig ni Antioeo? :8. Minagaling niJa ang mamatay, huag lamang masunoe! ang ealooban nang Haring malupit, na naguutos nang hindi matuid: at Imnaeas ang loob nila, mula niyong mapagmasdan ang mga parusang eaquilaquilabot, na dinadalita nang isang taong eagalang-galang na si Eleazaro ang figalan, na bagaman gumamit na nang icasiam na pung taon nang caniyang buhay, at mahina na, ay naquita nilang pinahirapan at pinatay tuloy, dahilan sa. ayao tumiquim nang mga pagcaing baual sa Libro de la Ley: at marami naman ang babaing naquita nilang in iliIibot at isinasampa sa mata-as, at saca ibinubulid, .casama and canieanilang mga anac, sapageat sinunod nang mga babaing yaon ang llauutos sa mga ,Judios tungcol sa halas 0 Circuncisi6n.

319-

Ang ma1路tirio fig pitong batang lalaquing nwgcacapatid

Sinusino ang mga martires, na lalong nagpaquita nang catapafigan nang loob niyong panahon nang Haring Antioco Epifanes? Ang pinagS. Pitong lalaquing magcacapatid, na pi- daanang bi~ nafigacuan ni Antioco nang maraming rap fig picayamanan, at sarisaring bagay, cung tong batang sila ay tumiquim nangmga pagcaing Ialaqui. baual; datapua cahit !pga bata lamang ang naturang pitong magcas::apatid, ay hindi nas-ira munti man ang canilang loob, at sinabi sa tampalasang Haring Antioco na hindi nila magaganap ang utos nang sinuman, cung macasisira sa pagsunod sa utos nang Dios, na dapat quilalanin at pagtapatan, anuman ang masapit. T. Ano ang inasal nang Haring Antioco, niyong maquita ang pagsuay sa caniya nang pitong batang lalaquing magcacapatid? S. Lubhang nagalit, at catacot-tacot ang mga parusang inihatol: cayacahabaghabag ang nasapit nang pitong magcacapatid, at ang mga iba figa ay pinutIan nang dila, at inalisan nang mga paa at camay.

320-

at inanitan naman ang ulo nang mga iba, at isinafigag sila sa mga cauang nagbabaga, na isinalang sa maraming apuy; datapua hindi napatalo ang mga bayaning magcacapatid, at 'dinalita nilang lahat alang-alang sa Pafiginoong Dios, at nanatili sila sa gracia, hanggang sa huling paghifiga. T. Sino ang nagpalacas nang loob sa pitong batang magcacapatid, na pinahirapan at ipinapatay ni Antioco Epifanes? S. Ang banal nilang ina, babaing mabait na hindi nagpahalata nang anumang icasisira nang loob at pinafigaralan pa sila sa harap nang Haring malupit, at ito ang sinabi: Ica,tua ninyo, mga anac co, icatua ninyo ang mamatay dahilan sa pagquilala at pagsunod sa Dios, a;t /vuag ninyong icalumbay ang pagpanao ngayon dito sa bayang cahapishapis, 1UL sapilitang . iiuan natin balang arao, sapagcat cayo ay magcacamit nang buhay na walang hanggan. at lubos na oaguinhawahan. J,1aguing dapat sa inyo na cayo ay panganlang mga tunay na anac nang Dios at aoo na?nan ay matuturang mapalad na ina.

Niyong matapus na ang pagpapahirap sa pitong magcacapatid, at namatay na nga silang lahat, ay inutos nang tampalasang Haring Antioco na isunod ang canilang ina, at siya naman ang parusahang masaquit bago pata,in: at ang guinaua nang mga Verdugos ay sinagana nang hampas, at pinutol ang dalauang suso nan'g babaing iyon, at saca hinubaran at inihaguis sa isang cauang puna nang tUbig na cumuculo. Tiniis namang lahat nang mapalad na ina, yayang natiis na ang madlang hirap na naquitang dinalita fig pitong anac niya; at nahia naman ng Haring malupit, sapagcat nacamatay man siya at nagaua ang inibig dahilan sa malaquing capangyarihan, ay hindi nasunod ang caniyang ninanasa, at hindi naipilit ang pagcacasala sa Dios. T. Sino pa ang nagpaquita nang catapafigan nang loob niyong panahon nang pag-uusig nang Haring Antioco sa mga sumasamba sa Dios na totoo?

321-

Isang mabait na Sacerdote, na ang "Matatl...... figalan ay Matatias, na totoong nahahapis at quiniquilabutan, cung mapagmasdan ang mga gauang pananampalasan sa Dios doon sa Jerusalem, caya hindi nacatiis, at umui sa isang ciudad na ang figalan ay Modin, nang malayo sa mga bagay, na nagpapasama nang loob niya, at maharap na mahusay ang pagsamba sa Dios, at ang paggaua nang cabanalan. Datapua hindi nalaon ang ganoong catahimican nang caniyang buhay, sapagcat ualang tahan ang paggala sa boong Judea nang mga Ministros ni Antioco: at nasalicsic figa nila ang ciudad nang Modin, at dOOR nagta:yo nang isang Altar ng mga Jdolos, para nang guinaua sa mga ibang bayan, at ipinagtauag pagdaca ang utos nang Hari na ang lahat ay sumamba at maghain sa mga Idolos na yaon, at pinagsabiha:n nang ganito ang Sacerdote Matatias: Ipaquit(~ mo ang madaling pagsunod sa mga utos nang marangal na Har ,ring Antioeo, yayang ieao ang pinaeapunong iguirw,galwng dito sa boong bayan, rw,ng silang lahat CLy matutong , sumunod at sumueo sa eapangya1路ihan. Maguiguing caibigan mo CLng Haring Antioco, at pagpapalain en niya at payayamCLnin, cung gCLrw,pin mo ang eCLniyang calooban, sapagcat siya ay marunong gumCLnti.

Tumutol si Matatias, at nafigusap nang ganito: Tandaan ninyong magaling rw, cung masira man CLng loob nang tanang Judios, at maisipan nila ang sumuCLY sa mga utos nang D ios, at rw,ng aming mga. magulang, nang sila ay maeatu拢ULn nang Haring Anr tioeo, ay aco at ang aquing mga arw,c, at ang mga capatid co, ay hindi 1'YUJ,capapara sa canila, at mirw,matamis pa namin ang 1'YUJ,mCLtay, sa tumalieod sa Dios na tatoo.

Humarap at lumapit sa Altar ang isang Judio, at talagang maghahain sa mga Idolos, alinsunod sa utos nang Hari; datapua hindi napiguilan nang bayaning si Matatias ang ma:laquing galit niya, at pagdaca ay guinamit ang sundang at inu!os ang 21

322 -

tampalasang Judio, at saca isinunod and Ministl'o ni Antioco, na ualang nagaua, at nabual na lamang: at iguiniba tuloy ang Altar, at ipinarifigig sa lahat ang ganitong pafigufigusap: Maquisama cayo sa aquin, mga tunay na I sTaelitas, at p(~gtulungan natin ang paglaban at pagsupil sa mga hindi wmiquilala sa Dios na totoo. T. Doon din baga sa Modin tumahan si Matatias, niyong maipaquita na ang catapafigan nang caniyang loob? S. Lumipat sa ibang bayan, casama ang limang anac niya na ang mga figalan ay Juan, Simon, J'udas, Elea.za1路o at J onCbtas : at ang pamagat nilang lahat ay Macabeos: at humanda na figa sila at tumalaga sa paglaban sa mga soldados ui Antioco. At umalis naman sa canicanilang bayan ang tanang Judios, na sumusunod sa mga utos nang Dios, at hinanap nila si Matatias, na talagang quiquilalaning puno, at tutulufigan sa paquiquipagbaca: at ang mga iba naman ay naparoon sa bundoc, at nagtago sa mga yufigib. T. Ano ang guinaua at nasapit nang mga Judios na nagtago, niyong isang arao nang Sabado na sila ay lusubin nang mga soldados ni Antioco? S. Inisip nila na masama ang lumaban sa ganoong arao, na dapat ipafigilin, at uala figang gmnalao sa pagcalagay, at hil1di minagaling ang dumampot man lamang nang isang bato at ipucol, 0 tacpan caya ang mga pintong madadaanan nang tao: caya natua at nanalo ang mga soldados ni Antioco, at parang mga tupang napapugot ang mga Judios na linusob. T. Ano ang uica ni Matatias, niyong maalaman ang pagcapahamac nang mga Judios, na napapugot at stTcat, yayang inisip nila na masama ang lumaban cung arao nang Sabado? S. Dapat aniyang igalang at purihin ang mga Judios, na hindi lumaban, at napapugot na ualang imic, yayang sila ay namatay sa cagandahan nang loob, at sa Dios inihain ang canilang buhay; datapua hindi sila dapat parisan, sapagcat masusunod ang nina-

323-

nasa ni Antioco na silang lahat ay mali pol. At ipinatanto at sinabi sa mga caual niya na hindi dapat ipafigilin ang Sabado, cung sila ay hamunin at babaguin nang sinuman sa ganoong arao, sapagcat cailaiigang iiigatan at ipagtanggol ang buhay, caiIan ma't pinagbabantaan nang masama. T. Nacahiguit baga si Matatias sa mga soldados ni Antioco? S. 00, sapagcat siya ang madalas manalo, cung sila ay naglalaban, naipasisira niya ang mga Altares, na ipinatayo at inialay nang Haring tampalasan sa mga Idolos, na ipinasasamba sa lahat. T. Sino ang General na quinilala nang mga Judios, niyong mamatay na si Matatias? S. Ang bayaning si JWULS Ma,ca,beo, isa sa mga anac ni Matatias, sapagcat siya Si J u d a s ang nagmana nang catapafigan at pa- Mac.beo. nanampalataya nang caniyang ama. T. Ano ang cahulugang nang uicang Ma,ca,beo? S. Ang na,quiquipa,gba,ca, da,hila,n sa, Dios.

Any T. S.

panan(~lo

324-

ni Judas Macabeo cay Apalonio.

Sino ang unang nacaauay ni Judas Macabeo? Isang General ni Antioco, na si Apalonio ang figalan, at dating matapang; datapua tinalo siya at pinatay ni Judas Macabeo, at nacuha tuloy ang caniyang espada, at siyang guinamit ni Judas sa mga pagbabaca mula niyon. T. Nadala baga si Antioco dahilan sa pagcapahamac ni Apolonio? S. Nagsugo nang mga ibang Generales, na pinasamahan sa lalong maraming soldados; datapua tinalo silang lahat ni Judas Macabeo. T. Minagaling cay a ni Antioco ang maquipagcasundo, yayang hindi manalo at ualang nasasapit ang mga sold ados niya? S. Laiong tumigas ang loob ni Antioco, at hindi na napaui ang malaquing galit niya, caya inisip na dapat ituloy ang pagbabaca, hanggang sa matalo at sumuco, 6 malipol ang mga Judios: at siya ang parang General na nafiguna at sumama, at nagmadaling pumaroon sa Judea.

325 -

Ang capahamacan at masamang pagcamatay ni Antioco Epifanes. T.

Ano ang nangyari cay Antioco Epifanes, niyong lulusubin niya ang Judea? Ang pagcaS. Biglang nasira at tumaguilid ang ca- matay ni niyang carroza, na parang lumilipad Antioco Epidahilan sa lubhang matulin ang pagpa- fanes. patacbo nang namamahala sa mga cabayo, alinsunod sa utos niya: at ang nasa pit ay napatapon siya at bumagsac sa lupa, nabugbog at nabuloc ang caniyang catauan, at inuod tuloy, sapagcat nap uno nang sugat, na lubhang mababaho: at inibig na iiga nang Dios na siya ay mamatay sa ganoong hirap at lagay na cahabaghabag at hindi siya matiis at malapitan nang caniyang mga soldados. T. Dinamdam baga ni Antioco ang "cabalisahan nang loob dahilan sa casalanan, niyong siya ay mamamatay na? S. Quinilala at ipinahayag na totoong dapat sa catampalasanan niya ang mga hirap at parusang na:lapit, sapagcat cailaiigan, aniya, ang sumuco at matacot sa Dios, at masama sa taong hamac na natatalaga sa camatayan, ang magpalalo at pumara sa

326-

Dios na macapangyarihan at ualang hanggan. At nafigacong matibay na sasambahin at quiquilalanin ang Dios na sinasamba nang mga Judios, cung siya ay gumaling at isasauling madali sa J el'usa!em ang mga cayamanan at Vasos Sagrados, na sinamsam niya: at ipinahayag sa isang sulat na ipinadala sa mga Judios, na sila ay minamahal, at malaql1i ang pagtifigin sa canila. T. Pinatauad baga nang Dios ang Haring Antioco, dahilan sa caniyang pagsisisi at mga pafigaco? S. Hindi nagcamit nang patauad ang tampalasang si Antioco, sapagcat hindi tunay ang pagsisisi niya, at ibig lamang gumaling at macaligtas sa camatayan. T. Nagcasundo na baga ang mga Hari sa Siria, at ang mga J udios, pagcamatay ni Antioco Epifanes? S. Hindi sila nagcasundo, sapagcat maluSi Antioco pit din naman ang Hari na si Antioco Eupator. Eupo.tor ang figalan, anac nang Haring namatay. . T. Ano ang guinaua nang Haring Antioco Eupator? S. Pinasamahan sa lubhang mar-aming soldados ang isang General niya, na si Tirnoteo ang figalan, at iniutos na lusubin niya at lipulin ang mga Judios. T. Ano ang ' guinaua ni Judas JliIacabeo, niyong siya ay hamunin ni Timoteo? S. JliIadaling inamin ang maquipagbaca, at hindi natacot munti man, yayang lubos na para nang dati ang pananafigan sa aua at tulong nang Dios at hinarap na figa ang mga caauay, at lumacas ang loob sa paglaban, sapagcat nacaquita nang limang lalaquing anyong mababagsic, na paraparang nafigafigabayo, at nanggaling sa Langit, at napagmasdan naman na ang mga lalaquing yaon ay lurriagay sa harap fig mga soldados niya, at nagpalipad nang maraming panang nagninifigas, na nacasaquit sa mga soldados ni Timoteo: caya nagtagumpay si .Judas, at mahiguit na dalauang pung libo ang nabual at namatay sa mga caal1ay, at umurong na si Timoteo, at casamang tumacbo ang mga ilang soldados, na hindi tinamaan nang pana; datapua nasayang

-Âˇ327 -

ang canilang pagod, sapagcat humabol si Judas at inabutan sila, at hinuli at ipinapatay si Timoteo. T. Ano ang guinaua ni Antioco Eupatol', niyong mabalitaan ang pagcatalo at pagcamatay ni Timoteo? S. Nagsugo nang ibang General, na si Lisia,s ang figalan, at pinasamahan sa anim na pung libong soldados, na naglalacad, at limang libong mafigafigabayo, sapagcat natalastas na bahaguia nang sumapit sa sampung libo ang taong natipon ni Judas Macabeo, T. Ano ang nasapit ni Lisias na naquipagbaca cay Judas Macabeo? S. Natalo at nahiyang gaya ni Timoteo, sapagcat limang libo sa mga soldados niya ang napatay ni Judas, at ang mga iba ay pinatacbo: at si Lisias naman ay tumacbo at umui, at ang banta ay magsasama nang lalong maraming tao, at babalic. T. Ano ang iquinahapis nang puso ni Judas Macabeo, bagaman siya'y parating nananalo? S, Ang pagtatagpo nang dalauang libong soldados niya, at dalauang libo naman ang mga caauay, sapagcat sa ganoong pagbabaca ay napahamac at napatay ang mga tao niya, at Ang hapis ualang nacaligtas ni isa man lamang. ill J u d a 9 Pagcaalam ni Judas nang ganoong Macabeo. bagay na nangyari, ay nahapis na totoo, at agad nagsama nang maraming tao, at lumacad na, at talagang ililigpit at ibabaon ang mga Judios na napatay. Datapua naquita at quinilala nang lahat na ang ganoong capahamacan ay malaquing parusa nang Dios sa mga taong yaon, sapagcat niyong inaalisan sila: nang gayac, at ibabaoll na, ay nacuha sa loob nang callicanilang damit ang mga inilihim nilang cayamanan, na sinamsam sa isang sinumpa nang Dios, na ang figalan ay Jamnia: at nangyari figa sa canila ang nasapit ni Acan, na ipinapatay ni Josue, alinsunod sa utos nang Dios, dahilan' sa nagtago nang caunting cayamanang nacuha sa ciudad nang Jerico. C') (* )

Tingnan ang nangyari cay Aean sa pligina 134,

â&#x20AC;˘

328-

Ano ang guinaua ni Judas Macabeo, niyong macuha ang mga cayamanang inilihim, na natatago sa loob nang damit nang dalauang libong soldados niya, na napatay sa pagbabaca? S. Pinagsabihan ang mga ibang sold ados Inutos ni JuÂˇ niya na sila ay magtanda na at matadas na ipa,. cot, na huag gagaua nang ganoon: at n a 1 a n gin alipala ay nagpadala nang maraming ang mga paÂˇ salapi sa Templo nang Jerusalem, at ipitay. nasabi sa mga Sacerdotes na ihain nila sa Dios at ipanalafigin ang mga Judios na napatay, nang sila ay magcamit nang patauad, at macaligtas sa mga parusang nararapat sa casalanan nila. . T. Ipinananalafigin na pala ang mga patay niyong panahon ni Judas Macabeo? S. 00, at caya lubhang nagcacamali ang mga Hereges, na ualang sinasabi cundi cagagauan lamang nang mga Sacerdotes nang Santa Iglesia Cat6lica ang mga panalafigiD at paghahain nang Santa Misa dahilan sa mga patay: at maitututol natin sa mga ganoong Hereges, na ipinagdadasal na ang mga calulua niyong panahon ni Judas Macabeo. T. Ano ang huling glJinaua ni Antioco Eupator, nang matalo niya at masupil si Judas Macabeo? S. Palibhasa'y matigas na loob at tampalasang para nang caniyang ama, ay naisipan ang pumaroon at pumasoc uli sa Judea, casama ang isang daang libong soldados na naglalacad, at dalauang pung libong nafigafigabayo, at nagsama naman nang lubhang maraming Elefantes, na talagang tinuruan sa pagbabaca, at ang bauat isa sa mga hayop na yaon ay pinatufigan at pinapagpasan nang isang parang cuta 6 Torre, at sa ibabao nang bauat isang Torre ay tatlong pu at dalauang sold ados, ang talagang hahaguis nang maraming pana, na parang ulang babagsac sa mga Judios. . Datapua hindi nasindac' si Judas, bagaman naquita ang catacot-tacot na ilalaban sa caniya ni Antioco Eupator, sapagcat namafigan sa malaquing aua

â&#x20AC;˘

329-

nang Dios, at lumaban na figa at ipinaquita ang dating cabaitan at catapafigan nang loob sa pagbabaca, nacamatay nang anim na raan sa mga sold ados ni Antioco, at nagtagumpay na malualhati. T. Ano ang catacatacang nangyari sa paquiquipagbaca ni Judas Macabeo sa ejercito ni Antioco Eupat~r?

Pinagmasdan ang mga Elefantes nang isang capatid ni Judas, na si Eleaza1'o ang figalan, at niyong maeaquita nang isang lubhang malaqui, at lalong mainam ang gayae, ay agad isinaloob na ang Haring Antioeo ay r,laroon Ang pagca路 sa Torre nang hayop na iyon: at namatay fig moce na figa, at marami ang sinactan bayaning si .at pinatay, nang siya ay maeaguiit sa Eleazaro. <:aramihan, at hindi iquinasindae ang mga panang nagliliparan, at bumabagsae na parang ulan: at niyong naroon na siya sa malapit, ay pinagsasacsae nang espada ang tiyan nang Elefante caya ang nasapit ay biglang nabual ang malaquing 路hayop, at naramay si . Eleazaro sa mga caaua-auang nadaganan at namatay. T. .Natapus caya ang mga hirap ni Judas Macabeo, pagcamatay ni Antioco Eupator? S. Hindi siya napahifiga, sapagcat ang Si Demetrio Haring humalili na si Demetrio Sote~' Soter. ang figalan, ay malupit din naman at lubhang palalo, at tiquis yatang nilimot ang pagcapahamac nang mga ibang naghari sa Siria, na naquipagbaca cay Judas Macabeo, caya ualang inasahan cundi ang caramihan nang mga sold ados niya sa' Judea, at pagdaca ay tinauag ang c,a niyang General na si Nicanor ang figalan, at inutos na gauin ang magagaua, nang mahuling buhay si Judas, at gapusin dao ang mga paa at camay nang bayaning yaon, at路 saca iharap sa caniya. T. Ano ng nangyari dahilan sa iniutos nang Haring Demetrio cay Nicanor?

330-

Palibhasa ay malaqui ang pageaibig nang tampalasang si Nieanor na masunod ang ealooban nang Haring Demetrio, ay nafigahas pumaroon sa Templo, niyong horas nang mga paghahain sa Dios, at itinaas pagdaea ang eamay, at ibinala sa mga Saeerdotes, at pinagsabihan sila na cung hindi niya mahuli si Judas Maeabeo, ay masisira at maguiguing ab6 ang Templo nang Dios, at doon din sa lupang iyon ay magtatayo siya nang iba, at iaalay sa eapurihan nang Dios Baeo. Pageaalam ni Judas nang ganoong bagay, inisip na hindi dapat pabayaang matuloy ang mga ibinala nang palamarang S'i Nieanor, at lumabas na figang madali, at talagang bababaguin: at palibhasa ay napagmasdan ang earamih::m nang mga eaauay, at ang mga soldados niya ay eaunti lamang, ay agad pinagsalieop ang elalauang eamay, at tumifigala sa Lafigit, at nanalafigin nang ganito: Ipagealoob?no 1igayon, 6 daraquilang Dios at Panginoon, na ?na-

Ang pananampalasan sa Dios fig palaJong si. Nicanor.

quilala nitong ta11'bpalasam ang iyong lubos na capagyarilwn, at ipapcday 11tD siya sa ?natapang na Angel na 1wpaquita at bU11~Ugbog cay Senaquerib, nang 1ncLtalo at ?napaharnac ang ?nga soZdados niyang lahat.

Pinaquiggan nang Dios ang panalafigin ni Judas Maeabeo, sapageat mahiguit na tatlong pu at limang libo sa mga eaauay ang napatay nang mga ilang Boldados niya, at inabutan din naman ang mga . naeatanan at tumaeb6, at ualang naeaAng paruligtas sa eanila, at naquilala nang lahat sang nasana si Nicano1' ang unaunang napatay pit fig tamsa pagbabaeang yaon. Ipinaputol ni Jupalasang si das at ipinadala sa Jerusalem ang ulo Nicanor. ni Nieanor, at ang tampalasang eamay na ibinala sa mga Saeerdotes sa 1000 nang Templo, at inutos na bunutin ang dila, at tadtarin at ipaeain. sa mga ibon, at ipinapae6 ang ulo at ang eamay sa isang eahoy na itinulos sa hara]> . nang Templo.

Ang

331-

p(~gca'Yfl-atay

ni Ju,das Macabeo.

Paano ang pagcamatay n~ Judas Macabeo? Nagculang yata ang lubos na pag-asa niya sa aua at tulong nang Dios, at big- Ang pagcalang humin a ang loob, niyong macaqui- matayniJuta nang dalauang pu at dalauang Ii- das Macabong caauay, sapagcat bigla namang na- bel}. tacot at nasindac ang tatlong libong soldados niya, at napagmasdan na ualang natira at macacatulong cundi ualong daan lamang: at bagaman hindi umurong sa paquiquipagbaca, at lubhang marami ang napatay, ay naculong naman at binacod nang mga caauay, at napahamac na figa siya. T. Sino ang General na quinilala nang mga Jud,ios, pagcamatay ni Judas Macabeo? S. Ang capatid n,i Judas na si Jonatas ang figalan, taong mabait at matapang, Taong 3844. na nagpaquita naman nang maraming Si Jonatas gauang cababalaghan sa pagbabaca, at Macabeo. parating nananalo. T. Saan nanggaling ang mga ibang namahala sa mga J udios, pagcamatay ni J onatas? T. S.

- 332S. Sa lahi nang mga Macabeos, na pinafigafiganlan namang Asmoneos 6 Asamoneos, sapagcat Asamon ang figalan nang lupang pinanggalifigan: at nalubos na figa ang pagcatalo nang mga Hari sa Siria at natagumpay ang fuga JudiOÂŁ, at nasunod ang ninanasa nila na mapisan sa isang tao ang pagca Sumo Pontifice, at ang pagca Hari, at iyon dao ang capangyarihang quiquilalanin at igagalang. T. Gaano ang laon nang catahimican at pagquilala nang mga Judios sa mga Haring Pontifice? S. Hanggang sa nagcasira at naglaban ang dalauang magcapatid, na ang mga figalan ay Hircano at Arist6bulo, sapagcat pinagta!unan nitong Ta6ng 3940. dalaua ang paguiguing Hari at PontiDi.Toano at fiee nang mga Judios. At sinamantala gj Arist6buna figa nang mga Romanos ang ganoong 10. bagay, at ang uica ay sila ang papayapa nang pagtatalo, bago ay nilupig nila ang dalauang magcapatid, at gl)inaua ang balang minagaling at ang nasapit ay sila ang naguing may-ari at pafiginoon nang boong lupang tinatahanan nang mga Judios. T. Sino ang inibig nang mga Romanos na maguing Hari sa Judea? ' S. Si H erodes Ascalonita, na ualang anus; He.odes mang carapaian sa paguigu'ing Hari, Ascalonita. taong . mabafigis at masamang ugali, tacsil at balauis, malupit pa sa hayop, at ipinapatay figa fig ualang dahilan ang tatlong anac niya, at ang caniyang tunay na asaua, na si Mariamne, ang figalan, babaing hindi maparisan nang c.apua babai niyong panahong yaon, sa cabaitan at cagandahan at sa pagcamahal na tao. T. Sino ng Dios na sinasamba ni Herodes Ascalonita? S. Ang isip nang lahat ay sumasamba si Herodes sa Dios nang mga Judios; datapua mga paquitang tao lamang ang guinagaua, sapagcat ualang sinasamba cundi ang mga bagay, na nauucol sa lalong icadadafigal nang capangyarihan niya: caya naisipang quilalaning Dios, at ipagtayo nang isang Templo si

333-

Cesar Augusto, nang siya ay macatuang parati nang mga Romanos, at nagpatayo naman nang isang Templo sa Rodas, at inialay sa Dios Apolo. T. Baquit inibig nang mga Romanos, na si Herodes ang maguing Hari sa Judea, cung si Herodes ay lubhang rnasama? S. Dahilan sa malaquing pagtiiigin nil a cay Antipatro, sapagcat ito ang. tumulong at nagparaan, nang masupil nil a ang mga Judios : at yayang si Herodes ay anac ni Antlpatro, ay hindi na nag-isip fig anuman ang mga Romanos, at pagdaca ay guina uang Hari ang hunghang na yaon, maipahayag lamang na sila ay marunong cumilala at gumanti nang utang na loob. At umayon naman at namaguitan ang mga Validos 6 casanggunin'g caibigan ni Augusto, sapagcat ualong daang Talentos ang ibinili ni Herodes nang sarisaring bagay, na isinubo at isinuhol sa canila. T. Ano ang naisipang gauin ni Herodes Ascalonita, nang masacupan nang caniyang capangyarihan ang Sumo Sacerdotes nang mga Judios? S. Inutos na sinuman ay huag maparati sa pagca Sumo Sacerdote hanggang nabubuhay, cundi isang taon lamang, at binago na figa ang ugali nang mga Judios, at nauala ang dating pagpili nang tao, sapagcat hindi guinagamit sa ganoo11g catungculan cundi ang taong carapatdapatan dahilan sa cab aitan at carunufigan. At ang calooban 11a lamang nang masaquim na Haring Herodes ang sinusunod mula niyon, caya hindi nararapat na maguing Sumo Sacerdote cundi ang lalong malaquing sinuiigaling, na natuturang caibigan niya 6 ang nagsusuhol nang lalong maraming salapi. CATAPUSAN NANG ICAAPAT NA CAPITULO, AT NANG TOMO PRIMERO.

INDICE o TANDA-AN NANG MGA SAOYANG BAGAV, NA NALALAMAN OITO SA TOMO PRIMERO .

•

SA UNANG CAPITULO Pag.

Portada 1 Es propiedad. 2 Lkencia a Ang unang dapat basahin 5 -Caunting aral 7 Ang nalalaman sa Ummg Capitulo 12 Unang capitulo. 16 Ang mga Angeles 18 Ang capalaluan ni Luzbel . 18 Ang pagcayari fig lalaqui . 20 Ang pagcayari fig babai 20 Ang paglalang nang Matrimonio 21 Inutos nang Dios na ' ipafigilin ang Sabado. 23 Ang camuhalan nang calulua 23 Ang Pr.raiso terrenal 24 Ang casalan .. n ni Adan 25 Ang casalanang Origin~.

Ang aEa nang Dios sa tao. Ang Ley natural. Ang pagsisisi ni Adan Ang Seno ni Abrahan. Ang

pagC'Q,i:.natay

Abel. Si Set.

28 31

32 32

Pag. Si Enos. Si Enoc. Si Matusalen. Si Noe. Ang Diluvio Universal. Ang Area ni Noe. Ang pagcalaiigo ni Noe Ang Tone Babel. Ang mga caquilaquilabot na paghahain. Ang pagtauag nang Dios cay Abrahan. Hu,miualay si Lot cay Abrahan. . Si Melquisedec Ang itinipan nang Dios cay Abrahan. Ang Circuncision. Ang ca·g andahan nang loob ni Abrahan. A n :g capangyarihan nang mga banal. Ang cnpanganacan ni Isaac. Ang pagcasunog nang b"yang Sodoma. Ang Sacrificio ni Abrahan. An g .pagaasaua ni Isaac. Si Rebeca. Ang pagcamatay ni Abrahall. Si Essau at si Jacob. Ang lalang ni Rebeca.

34 34 35 35 36 36 38 39 42

44 46 47 48 48

51 53

54 56 57 57 58 60

336 Pag_

Pag.

Ang hagdan ni Jacob. Ang pagbubuno nang Angel at ni Jacob. Ang mga anac ni J acob. . . . . . . . Ang mga panaguinip ni Josef. . . . Ang pagbibili cay J 0sef. . . . . . . . A ng pagtanggui ni J 0sef sa ga uang maImlay. . . . . . . . Ang pagcabilanggo ni Josef. . . . . . . . Ang panaguinip ni Fa"raon . .

.....

Ang pagcacaroon ni J 0sef nang malaquing capangyarihan. . . . Ang pagtacot ni Josef sa caniyang mga capatid . . . . . . . . Napaquilala si Josef sa

65 66 67 68

69 70 71

72 73

caniyang mga capatid. . . Ang pagparoon ni J acob sa Egipto. . . . Ang pagcamatay ni Jacob. . . . . . . Ang pagcamatay ni Josef. . . . . . . . . Ang pagpapahirap ni Faraon sa mga Hebreos . . . . . . . . Ang pafigafiganac cay Moises . . . . . . . Ang bimalang naquita ni Moises sa isang halaman na ang figaIan ay Zarza. . . . Ang tungkod ni Moises . . . . . . . . Ang mga hampas 6 plagas nang Egipto. Ang Cordero Pascual. Ang nalalaman sa icalawang capitulo.

76 77 79

80 81 82

87 88 90 93

SA ICALAUANG CAPITULO Ang alapaap na catacataca. 91 Ang p"gtauid sa Mar Rojo. 98 Ang pagcalunod nang boong ejercito ni Faraon. 99 Ang mga himala sa parang. 101 Ang Mana. 101 Ang pagcatalo nang mga Amalecitas. 102 Ang sampung utos nang Dios. 103 Ang pagsamba nang mga Israelitas sa isang idoio. . 106 Ang cabagsican nang Ley ni Moises. 107

Ang dapat iparusa sa .m ga anac na suail Ang dc,pat iparusa sa sinuDlang naglililo. sa asaua. Ang dapat gauin sa babai cung, pinaghlhinalaan fig caniyang asaua na siya ay pinagliluhan. Ang nauutos tungcol sa mga Leprosos. Ang afio Sabatico. Ang mga paghahain 6 Sacrificios. Ang p"gca Sacerdote ni Aaron. Ang apuy na nanggaling sa Lafigit.

109 109

109 110 111 113 114 115

337 Pa..q. Ang parusa ni Nadab at Abiu. Ang p::trusa ni Core, ni Datan at ni Abiron. Ang tungcod ni Aaron. Ang mga Panes de Proposicion. Ang gayac nang Sumo S,\cerdote. Ang paquiquipagtipan nang Dios sa mga Hebreos. Ang catacsilan nang mga Hebreos. Ang ahas na tanso. si Balaan. Ang casamaan ni Balaan. Ang parusa ui Moises. Ang pagcamatay ni Moises. Ang mga hi rap ni Job. Si Josue. Ang pagta uid sa J ordan. Ang pagpasoc sa J eri-

116 116 116 117 118 119 120 121 122 121 125 127 128 130 131

co. 133 Ang pagpasoc sa Hai. 133 Ang parusa ni Acan. 13路1 Ang pagtiguil nang Arao. . 135 Fiestas nang mga Hebrees. 137 Ang mga taon at buan nang mga Hebreos. 138 Ang- Pascue nang mga Hebreos. . . . . . 138 Ang Ayuno fig mga Hebreos. 141 Al}g pagcamatay ni J 0_sue: 141 Ang casamaan nang mga Gabidtas. 143 Ang parusa fig mga Gabaitas. -. 145

Pag.

Si Debora. Si Jael. Si Gedeon. Ang pananalo ni Gedeon. Si Jepte. Si Samson. Mga gauang iquinaban tog ni Samson. Ang pagcamatay ni Samson . Si Hell. Si Ofni at si Finees. Ang mga Betsamitas n:1 napahamac. Si Samuel. Ang buhay at gaua fig mga Profetas. Si Saul. Si Jonatas. Ang; pagsama ni Saul. Si David. Ang Gigamte Goliat, na tinalo at pinatay ni David. Ang masasamang banta ni Saul cay David ...' Ang pagiibigan ni David at ni Jonatas. Ang cagandahang lobb ni David. Ang calupitan ni Nabal. Ang pagcamatay ni Saul. Ang pagtitiis ni David nang malaquing uhao. Ang pagcamatay ni Oza. Ang magandang capalaran ni Obededon. Ang paglilipat nang Arca sa Jerusalem. 22

146 148 149

151 152 154 155 157 158 158 160 160 161 162 164 166 167 170 173 174 175 176 178

1&1 183 184 185