6. Festiwal Filmowy Planete Doc Review - katalog by Festiwal Filmowy Millennium Docs Against Gravity

Warszawa, Kinoteka,

8â&#x20AC;&#x201C;17 maja 2009

www.docreview.pl

Spis treści | Table of Contents SPIS TREŚCI Table of Contents . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 1 WSTĘP Foreword . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 4

KONKURSY Competitions. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 7 NAGRODA MILLENNIUM Millennium Award. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 8 NAGRODA MAGICzNEj GODzINy The Magic Hour Award . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 10 NAGRODA DIALOGU EkUMENICzNEGO Ecumenical Dialogue Award . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 12 WARSzAWSkA NAGRODA EkOLOGICzNA Green Warsaw Award. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 16 NAGRODA AMNESTy INTERNATIONAL Amnesty International Award. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 20 NAGRODA SIECI kIN STUDyjNyCh I LOkALNyCh Arthouse Cinemas Network Award . . . . . . . . . . . . . . str. 25 NAGRODA PUbLICzNOŚCI Audience Award . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 27

SEKCJE FILMOWE Film Sections . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 29 NAUkI POLITyCzNE Political Sciences . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . FETySzE I kULTURA Fetish and Culture. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . M(a)U(e)R – Rewolucja 1989 roku w polskim i niemieckim ﬁlmie dokumentalnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

str. 31 str. 45 str. 61

M(a)U(e)R – 1989 Revolution in Polish and German Ddocumentary Films

ART DOC Art Doc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 97 ANIMADOC AnimaDoc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 115 hISTORIE INTyMNE Intimate Stories . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 129 bOhATEROWIE Są WŚRóD NAS Heroes Among us. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 147 kLIMAT NA zMIANy – konkurs Green Warsaw Award Climate for Change – Green Warsaw Award . str. 163 RETROSPEkTyWA NIkOLAUSA GEyRhALTERA Nikolaus Geyrhalter Retrospective Program . . . . . . str. 175 IRAN GATE Iran Gate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 185 MUzykA I WOLNOŚć Music and Freedom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 207 DOC ALLIANCE Doc Alliance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 215

Spis treści | Table of Contents POkAzy SPECjALNE Special Screenings . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

str. 227

WYdaRzENIa tOWaRzYSząCE Special Events . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 231 DEbATy Debates . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 237 MASTERCLASS Masterclass. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 253 MASTERCLASS: NIkOLAUS GEyRhALTER Masterclass: Nikolaus Geyrhalter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 254 MASTERCLASS: RICk MINNICh Masterclass: Rick Minnich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 255 kLUb TRójkI Polish Radio III Club . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 258 SPOTkANIE kOPRODUkCyjNE Co-production Meeting. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 259 WEEkEND z CyFROWyM PLANETE DOC REvIEW Digital Planete Doc Review Weekend. . . . . . . . . . . . str. 261 WIRTUALNE kINO Streaming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 263 DzIEń SPRAWIEDLIWEGO hANDLU Fair Trade Day . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 264 NOC MUzEóW Museum Night Warsaw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 266 ROzDANIE NAGRóD I IMPREzA zAMkNIĘCIA Award Ceremony and Closing Party . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 267

KONKURSY dLa pUbLICzNOśCI Competitions for Audience. . str. 269 kONkURS NA RECENzjĘ Best Film Review Competition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . PROzA DOkUMENTALNA Written Documentary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

str. 270 str. 273

MECENAT I PARTNERzy Sponsors and Partners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . PODzIĘkOWANIA Acknowledgments. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ORGANIzATORzy FESTIWALU Festival Organisers and Collaborators . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

str. 274 str. 276 str. 278

FILMy A–z WEDłUG TyTUłóW ANGIELSkICh Film Index by English Title . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 285 FILMy A–z WEDłUG TyTUłóW POLSkICh Film Index by Polish Title . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. ??

Wstęp | Foreword Zapraszam Państwa na festiwal filmowy XXI wieku. Festiwal odbywający się w tym samym czasie w 20 miastach. Razem z Siecią Kin Studyjnych i Lokalnych organizujemy imprezę, w której wybrane filmy będzie można zobaczyć premierowo nie tylko w Warszawie. Pomimo naszych zapewnień, że Planete Doc Review nie rozrośnie się do monstrualnych rozmiarów, w tym roku musieliśmy znów poszerzyć nieco wymiar festiwalu. Powodów jest kilka: chęć zwiększenia ilości pokazów filmowych, aby widzowie nie odchodzili od kas bez biletu, potrzeba stworzenia w Polsce konkursu dla filmów ekologicznych (stąd sekcja Klimat na zmiany i nagroda Green Warsaw Award), Nagroda Dialogu Ekumenicznego i prezentacja filmów łączących animację i film dokumentalny w sekcji ANIMADOC. Poprzez debaty chcemy pogłębić znaczenie pokazywanych filmów i nadać im szerszy kontekst. Stąd w tegorocznym programie tyle debat i spotkań. Gościmy w tym roku Garriego Kasparowa, arcymistrza szachowego i lidera opozycji demokratycznej w Rosji. Razem z nim obejrzymy film o współczesnej Rosji W świętym ogniu rewolucji. Jego wizyta ma szczególne tło. Ruch obywatelski, któremu przewodzi Kasparow, przyjął nazwę Solidarnost. 20 lat temu NSZZ „Solidarność” na czele z Lechem Wałęsą doprowadziła do pokojowego obalenia komunizmu w Polsce. Możemy być dumni z tego, że polska idea, która 20 lat temu zmieniła historię, nadal inspiruje innych. Przygotowaliśmy specjalny program filmowy, pokazujący rewolucję 1989 roku z perspektywy dwóch narodów. Ponad 40 filmów polskich i niemieckich, ułożonych w specjalne bloki tematyczne, prowadzi dialog ze sobą lub uzupełnia się. Inspiracją i tytuła-

mi poszczególnych bloków są wersy Murów Jacka Kaczmarskiego. Inna rocznica, inna rewolucja – 30 lat temu w Iranie obalono reżim szacha Rezy Pahlawiego. Rewolucję islamską poparli wówczas studenci i intelektualiści, bo nie wyobrażali sobie czegoś gorszego od reżimu szacha. Spojrzenie na współczesny Iran zaprezentują filmy w sekcji Iran Gate. Życzmy sobie, aby ten bogaty kulturowo, intelektualnie i ekonomicznie kraj stał się znów pełnoprawnym członkiem wspólnoty międzynarodowej. Po świecie krąży widmo. Widmo kryzysu. Na czym on polega, czy jest rzeczywisty, czy wirtualny (co nie znaczy, że mniej groźny)? Czy kryzys może być szansą? Filmy sekcji Nauki polityczne, a zwłaszcza wizjonerski obraz Wagenhofera Zaróbmy jeszcze więcej, przybliżą nam różne wymiary kryzysu gospodarczego. Nominacje i nagrody, które Planete Doc Review otrzymuje, mają dla organizatorów dwojakie znaczenie. Są dowodem, że to, co robimy, jest ważne i potrzebne. Jednocześnie mamy świadomość zwiększonych oczekiwań wobec kolejnych edycji festiwalu. Zapraszam Państwa do zapoznania się z szerokim i różnorodnym programem filmowym tegorocznej imprezy. Chciałbym podziękować naszemu mecenasowi, Bankowi Millennium, który mimo kryzysu wspomaga festiwal, Polskiemu Instytutowi Sztuki Filmowej za silne wsparcie, gdy nadeszła potrzeba, Stowarzyszeniu Filmowców Polskich oraz Instytutowi Goethego za zaufanie, że Planete Doc Review jest najlepszym miejscem do filmowych obchodów 20-lecia obalenia komunizmu, a także kanałowi Planete za konsekwentną współpracę w budowaniu najważniejszego forum filmu dokumentalnego w Polsce. Dziękuję Fundacji im. Heinricha Bölla za zielone wsparcie, dzięki któremu możemy prze-

prowadzać śmiałe projekty. Dziękuję wszystkim naszym Partnerom, z którymi współorganizujemy debaty i konkursy, przez co nasz program zyskuje na atrakcyjności. Na szczególne podziękowania zasługują nasi patroni medialni, krytycy filmowi i dziennikarze, którzy znajdują w Planete Doc Review inspirację i widzą sens zapoznania szerokiej widowni z programem festiwalu.

Artur LiebhArt Dyrektor Festiwalu

Wstęp | Foreword It gives me great pleasure to welcome you to the film festival of the 21st century. The festival is being held in 20 cities simultaneously this year. We have organised the event in conjunction with the Arthouse Cinemas Network so that selected premieres can be shown in other cities as well as Warsaw. We found ourselves having to expand the Planete Doc Review Film Festival once again this year, while honouring our assurances that it would not blow out to gargantuan proportions. There were several reasons for this. First, we wanted to increase the number of screenings to prevent viewers coming away from the box office empty handed. Beyond that, there was a need to establish an ecological film competition in Poland (hence the Climate for Change section), inaugurate an Ecumenical Dialogue Award, to develop the art of documentary cinema even further, and to present films that combine animation and documentary in the aNIMadOC section. We want to delve into what the films we show are trying to say, and to put them into a broader context, through debate. This explains the number of meetings and debates this year. We have also invited GaRRy KasPaRov, Chess Grandmaster and leader of the democratic opposition in Russia, to join us in viewing In the holy Fire of Revolution, a look at contemporary Russia. The civil rights movement headed by KasPaRov in Russia has adopted the name „Solidarity”. Twenty years ago in Poland, the Independent Self-governing Trade Union „Solidarity”, headed by lech wałęsa, led to the peaceful dissolution of communism in Poland. We can take pride in the fact that Polish idea which changed the course of history 20 years ago continues to inspire others today.

We have prepared a special programme of films that portray the revolution of 1989 as seen through the eyes of two nations. Fifty Polish and German films that can either stand alone or reinforce one another have been selected and arranged in special thematic blocks. The title and inspiration of each block has been taken from the lyrics of JaceK KaczmaRsKi’s Mury (Walls). Another year, another revolution. The regime of mohammaD Reza shah Pahlavi in Iran was toppled 30 years ago. The Islamic Revolution was supported by students and intellectuals who could not have envisaged anything worse than the regime of the Shah. The Iran Gate section takes a look at contemporary Iran. We would like to see this country, so well endowed culturally, intellectually and economically, once more take its place as a fully fledged member of the international community. A spectre is haunting the world – the spectre of crisis. Does this consist in something real or virtual (and does „virtual” mean „less threatening”)? Could this crisis be an opportunity? The films in the political Sciences section, especially waGenhoFeR’s visionary Let’s Make Money, offer an insight into several aspects of the current economic crisis. The nominations and awards received by Planete Doc Review Film Festival have a double-edged significance for the organisers. While they confirm that what we do is valuable and necessary, they also give us an indication as to how much higher the expectations are going to be the following year. I invite you to familiarise yourselves with the broad and variegated programme on offer this year. I would now like to thank our sponsors: Millennium Bank, for their generous assistance despite the ongoing economic crisis; the Polish Film Insti-

tute for offering their strong support whenever necessary; the Polish Filmmakers Association and the Goethe Institute for their conviction that the Planete Doc Review Film Festival would be the best venue to celebrate the 20th anniversary of the fall of communism; the Planete channel for their consistent efforts in helping us create Poland’s foremost documentary film festival; and the Heinrich Böll Foundation for pushing us out into uncharted waters. I would also like to thank all those who helped organise all those debates and competitions that make the programme so appealing. I would finally like to send out a special thank you to our media partners, the many film critics and journalists who have taken inspiration from the Planete Doc Review Film Festival and who have gone to such lengths to acquaint the public with the programme.

ARTUR LIEBHART Festival DiRectoR

W główn ym konk urs ie fes tiw al u o Nag rod ę Mill enn ium i 8000 € walc zy w tym rok u 19 film ów. This year 19 ﬁlms are competing in the main competition for the Millennium Award with prize money worth € 8,000.

NaGROda MaGICzNEJ GOdzINY | The Magic Hour Award . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 8 W teg or oczn ym konk urs ie film ów do 70 min ut o Nag rod ę Mag iczn ej God zin y i 4000 euro będ zie walc zył o 19 tyt uł ów. This year 19 ﬁlms will compete for the Magic Hour Award and € 4,000 in prize money in the competition for documentaries under 70 minutes.

NaGROda dIaLOGU EKUMENICzNEGO | Ecumenical Dialogue Award . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 10 Podc zas teg or oczn eg o fes tiw al u Plan et e Doc Rev iew po raz pierws zy zos tan ie przyz nan a Nag rod a Dial og u Ekum en iczn eg o i 2000 euro w konk urs ie film ów trakt uj ąc ych o dial og u różn ych świat op og ląd ów. This year’s Planete Doc Review Film Festival will be launching a new competition to ﬁnd the ﬁlm that best presents a dialogue of different world views. The winner will receive the Ecumenical Dialogue Award and prize money worth € 2,000.

WaRSzaWSKa NaGROda EKOLOGICzNa | Green Warsaw Award . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 16 Podc zas teg or oczn eg o fes tiw al u Plan et e Doc Rev iew po raz pierws zy zos tan ie przyz nan a Wars zaws ka Nag rod a Ekol og iczn a i 4000 euro. This year’s Planete Doc Review Film Festival will be launching a new competition to award the ﬁlm that best presents ecology-related issues. The winner will receive the Warsaw Green Award and € 4,000.

NaGROda aMNEStY INtERNatIONaL | Amnesty International Award . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 20

konkursy

NaGROda MILLENNIUM | Millennium Award . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 7

NaGROda SIECI KIN StUdYJNYCH I LOKaLNYCH | Arthouse Cinemas Network Award . . . str. 25 Podc zas teg or oczn eg o fes tiw al u Plan et e Doc Rev iew po raz pierws zy zos tan ie przyz nan a Nag rod a Siec i Kin Stud yjn ych i Lok aln ych dla film u wyb ran eg o przez wid zów podc zas Weeke nd u z cyf row ym Plan et e Doc Rev iew. Nag rod a zag war ant uj e wsparc ie SKSiL dla dyst ryb uc ji film u w Pols ce. The Arthouse Cinemas Network Award will be inaugurated during this year’s Planete Doc Review Film Festival. The winning ﬁlm will be selected by arthouse audiences during the Digital Planete Doc Review Weekend and will have its Polish distribution facilitated.

NaGROda pUbLICzNOśCI | Audience Award . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 27 Jak co rok u, wid zow ie fes tiw al u Plan et e Doc Rev iew wyb ior ą najl eps zy film oraz przyz naj ą Nag rod ę Pub liczn oś ci i 2000 euro. This year once again the audience of the Planete Doc Review Film Festival will vote for the best ﬁlm which will receive the Audience Award and € 2,000 in prize money.

Competitions

W teg or oczn ym konk urs ie film ów mów iąc ych o praw ach człow iek a jur y Amnes ty Int ern at ion al przyz na nag rod ę w wys ok oś ci 3000 € jedn em u z 10 najl eps zych film ów o tej tem at yc e. In this year’s competition for ﬁlms on human rights issues, the Amnesty International jury will award one of the 10 best such ﬁlms with € 3,000 in prize money.

NAGRODA MILLENNIUM Millennium Award Millennium Award

Nagroda Millennium

FiLmy/ FiLms 1. 7915 km (7915 km) Nikolaus Geyrhalter, Austria 2008, 106 min

Angielski lekarz (The English Surgeon)

Big John – zapaśnik po norwesku (Big John)

Birma VJ (Burma VJ – Reporting from a Closed Country)

Geoffrey Smith, Wielka Brytania / UK 2007, 93 min

Håvard Bustnes, Norwegia / noRway 2008, 85 min

Anders Østergaard, Norwegia/Szwecja/Dania/Wielka Brytania / noRway/sweDen/DenmaRK/UK 2008, 84 min

W konkursie głównym festiwalu o Nagrodę Millennium i 8000 euro walczy w tym roku 19 ﬁlmów. Najlepszy ﬁlm wybierze jury pod przewodnictwem Michaela Haslunda. Nagroda ufundowana jest przez bank Millennium i Polski Instytut Sztuki Filmowej.

Carmen i Borat (Carmen Meets Borat)

Fiński pokój (The Living Room of the Nation)

Forteca (The Fortress)

Historia księdza – persona non grata (Persona Non Grata)

Królowa i ja (The Queen and I)

10.

Kucharze historii (Cooking History)

11.

Latawce (The Kites)

12.

Na innej planecie (Another Planet)

13.

Nasza ulica - Wersja kinowa (Our Street – cinema version)

14.

Nawiedzenie (Ivetka and the Mountain)

15.

Ojciec, który zapomniał (Forgetting Dad)

Mercedes Stalenhoef, Holandia / the netheRlanDs 2008, 86 min

Jukka Kärkkäinen, Finlandia / FinlanD 2009, 82 min

Fernand Melgar, Szwajcaria / switzeRlanD 2008, 100 min

Fabio Wuytack, Belgia / BelGiUm 2008, 75 min

Nahid Persson Sarvestani, Szwecja / sweDen 2008, 90 min

Peter Kerekes, Słowacja / slovaKia 2009, 88 min

Beata Dzianowicz, Polska / P olanD 2008, 80 min

Ferenc Moldoványi, Węgry / hUnGaRy 2008, 95 min

Marcin Latałło, Polska/Francja / P olanD/FRance 2008, 80 min

Vit Janeček, Czechy / czech RePUBlic 2008, 84 min

Matthew Sweetwood / Rick Minnich, Niemcy / GeRmany 2008, 83 min

This year 19 ﬁlms are competing in the main competition for the Millennium Award and € 8,000. A jury chaired by Michael Haslund will select the winning ﬁlm. The award is funded by Millennium Bank and the Polish Film Institute.

16.

Odgłosy robaków – zapiski mumii (The Sound of Insects – The Record of a Mummy)

17.

Stare dobre Sea Point (Sea Point Days)

18.

Ślepa miłość (Blind Loves)

19.

Yes-Meni naprawiają świat (The Yes Men Fix the World)

Peter Liechti, Szwajcaria / switzeRlanD 2009, 88 min

Francois Verster, Wielka Brytania / UK 2008, 94 min

Juraj Lehotský, Słowacja / slovaKia 2008, 77 min

Andy Bichlbaum, Mike Bonanno, Kurt Engfehr, Francja / FRance 2009, 90 min

krzysztoF rAk

Piotr stAsik

Uro dzo ny w 1972 r. w War sza wie. Sce na rzy sta i nie za leż ny pro du cent fil mo wy. Ukoń czył Wy dział Wie dzy o Te atrze na PWST im. A. Ze lwe ro wi cza w War sza wie. Współ twór ca mie sięcz ni ka te atral ne go Foyer. Do 2008 r. peł nił funk cję sze fa pro duk cji fil mów do ku men tal nych w HBO Pol ska, jest współ au to rem pa sma fil mów do ku men tal nych Bez cenzury na an te nie HBO.

Uro dzo ny w 1976 r. Do ku men ta li sta, twór ca kre acyj nych i po etyc kich do ku men tów (7xMoskwa, Po kolei, Ponad chodnikami) oraz por tre tów re ży se rów (Wajda, Holland, Marczewski). Ab sol went In sty tu tu Sto so wa nych Na uk Spo łecz nych UW oraz Mi strzow skiej Szko ły Re ży se rii Fil mo wej An drze ja Waj dy. Czło nek Ze spo łu Fil mo we go „Pa la di no”. Szef To wa rzy stwa Ini cja tyw Twór czych „ę” oraz Sto wa rzy sze nia „Film 1,2” – sku pia ją ce go de biu tu ją cych twór ców. Od 2 lat pro wa dzi warsz ta ty ﬁl mu do ku men tal ne go w ra mach Przed szko la Fil mo we go w Szko le Waj dy.

prze wod ni czą cy ju ry / CHAIRMAN OF THE JURY

Uro dził się w Ko pen ha dze. Jest duń skim pro du cen tem i fil mow cem. Od 2005 r. ja ko ku ra tor fil mów krót ko me tra żo wych i do ku men tal nych w Duń skim In sty tu cie Fil mo wym wspie ra po wsta wa nie ok. 15–20 do ku men tów rocz nie. Stu dio wał pro duk cję fil mo wą w Duń skim In sty tu cie Fil mo wym, któ ry ukoń czył w 1993 r. Od 1985 r. Ha slund krę cił fil my, za rów no w ra mach wła snej fir my pro du cenc kiej (Ha slund Film), jak i dla du żych stu diów duń skich. Wy re ży se ro wał mię dzy in ny mi: Trasa – Śladami Fridtjofa Nansena po Grenlandii (The Track – In the footsteps of Fridtjof Nansen across Greenland, 1988), Dziki Wschód – Portret miejskiego nomada (The Wild East – Portrait of an Urban Nomade, 2002). Ja ko pro du cent ma na swo im kon cie fil my: Oko orła (Eye of the Eagle, fa bu ła, 1996), Pod Nowym Jorkiem (Under New York, do ku ment, 1996), Afgańskie muskuły (Afghan Muscles, do ku ment, 2006) oraz Nagroda Bieguna (The Prize of the Pole, do ku ment, 2006). Był współ pro du cen tem fil mów: Spam (Junk Mail, fa bu ła, 1993) oraz Nazywałam się Sabina Spielrein (My name was Sabina Spielrein, do ku ment, 2002). micHael HaSlUnD-cHriStenSen was born and now lives in copenhagen, Denmark. He is a producer and a filmmaker. Since 2005 he has been the film commissioner for Shorts – and Documentaries at the DaniSH film inStitUte supporting 15-20 documentaries a year. He was educated as a producer at the DaniSH film ScHool in 1993, and has been making films since 1985, both through his own independent production company (HaSlUnD film) and for major studios in Denmark. His works as a director include the track – In the footsteps of Fridtjof Nansen across Greenland (1988), the Wild East – portrait of an Urban Nomade (2002). as a producer he produced Eye of the Eagle (feature film / 1996), Under New York (Documentary / 1996), afghan Muscles (Documentary / 2006) and the prize of the pole (Documentary / 2006). He has been involved in co-productions of films such as Junk Mail (feature film / 1993) and My name was Sabina Spielrein (Documentary / 2002).

krzySztof rak is a scriptwriter and independent ﬁlm producer born in Warsaw in 1972. He graduated from the theatre faculty of the State tHeatrical college (now the alekSanDer zelWeroWicz tHeatre acaDemy). rak is cofounder of the monthly theatrical journal Foyer. Until 2008, he served as Production manager for Documentary films at HBo PolSka, where he helped create the documentary series: bez Cenzury (No Censorship) which airs on HBo.

Piotr StaSik is a documentary filmmaker born in 1976. StaSik has made several creative and poetic documentaries (7xMoscow, One by One, above the pavements) as well as portraits of famous directors like andrzej Wajda, agnieszka Holland and Wojciech Marczewski. He is a graduate of the DePartment of Social ScienceS of tHe UniverSity of WarSaW and the anDrzej WajDa maSter ScHool of film Directing, and is a member of the Polish film production studio StUDio filmoWe kaDr (formerly zeSPół filmoWy kaDr). Stasik is head of the aSSociation for artiStic initiativeS „ę” and the 1.2 film Society, which promotes debut films. He has been running documentary film workshops as part of the anDrzej WajDa film PreScHool for the last two years.

Millennium Award

mi chA eL hA sLund -chri sten sen

Nagroda Millennium

The Magic Hour Award

Nagroda Magicznej Godziny

NAGRODA MAGICzNEj GODzINy The Magic Hour Award

FiLmy/ FiLms 1. Andrzej Wajda: róbmy zdjęcie! (Andrzej Wajda: Let’s Shoot!) Thierry Paladino /Piotr Stasik /Maciej Cuske /Marcin Sauter, Polska / P olanD 2008, 54 min

Boris Ryży historia poety (Boris Ryzhy)

Diabeł tkwi w szczegółach (Devil Hides in Doubt)

Gyumri (Gyumri)

Idź diable precz (Pray the Devil Back to Hell)

Jak we śnie (In a Dream)

Królik po berlińsku (Rabbit á la Berlin)

Listy do prezydenta (Letters to the President)

Megumi (Megumi)

10.

Miłość na odległość (Long Distance Love)

11.

Naziści i blondyni (Nazis and Blondes)

12.

Pinuccio Lovero (Pinuccio Lovero. Midsummer Death’s Dream)

13.

Przedłużyć życie (Life Extended)

14.

Przeżyć głód (The Living)

15.

Rosyjskie Monopoly (Russian Monopoly – or How to Sell a Flat with Six Owners)

16.

Spóźniona wolność (It's Always Late for Freedom)

17.

Sztuka milczenia (The Art of Silence)

18.

Torgheh (Torgheh)

19.

Ziemia jałowa (Harvesting the Wasteland)

Aliona vad der Horst, Holandia / the netheRlanDs 2008, 60 min

Eva Stotz, Niemcy / GeRmany 2008, 61 min

Jana Ševčíková, Czechy / czech RePUBlic 2008, 68 min

W tegorocznym konkursie ﬁlmów do 70 minut o Nagrodę Magicznej Godziny i 4000 euro będzie walczyło 19 tytułów. Filmy oceniać będzie jury pod przewodnictwem Massouda Bakhshiego. Nagroda ufundowana jest przez Polski Instytut Sztuki Filmowej.

Abigail Disney / Gini Reticker, USA 2008, 60 min

Jeremiah Zagar, USA 2008, 75 min

Bartek Konopka, Polska/Niemcy / P olanD/GeRmany 2009, 52 min

Petr Lom, Węgry / hUnGaRy 2009, 72 min

Mirjam van Veelen, Holandia / the netheRlanDs 2008, 63 min

Magnus Gertten / Elin Jönsson, Szwecja / sweDen 2008, 77 min

Arbo Tammiksaar, Estonia/Łotwa / estonia/latvia 2008, 58 min

Giuseppe Mezzapesa, Włochy / italy 2008, 62 min

Bigert & Bergström, Szwecja / sweDen 2008, 58 min

Siergiej Bukowski, Ukraina / UKRaine 2008, 75 min

This year 19 ﬁlms will compete for the Magic Hour Award and € 4,000 in prize money in the competition for documentaries under 70 minutes. Films will be judged by a jury chaired by Massoud Bakhshi. The award is funded by the Polish Film Institute.

Christiane Büchner, Niemcy / GeRmany 2008, 52 min

Mehrdad Oskouei, Iran 2008, 53 min

Rafael Lewandowski, Polska / P olanD 2008, 56 min

Mohammad Hasan Damanzan, Iran 2008, 52 min.

Hilde Kjøs / Karoline Grindaker, Norwegia / noRway 2008, 58 min

JoAnnA słAWińskA

tomAsz WoLski

Uro dzo ny w Te he ra nie w 1972 r. Mas so ud Ba kh shi ukoń czył szko łę śred nią o pro fi lu ar ty stycz nym ze spe cja li za cją z ki na i fo to gra fii w 1990 r., po czym uzy skał ty tuł li cen cja ta z in ży nie rii rol nic twa w 1995 r. W czte ry la ta póź niej ukoń czył stu dia fil mo we we Wło szech (1999 r.), a w 2005 r. zro bił kurs fi nan so wa nia przed się wzięć kul tu ral nych we Fran cji w Cul tu ral Fi nan ce ment For ma tion. Jest kry ty kiem fil mo wym, sce na rzy stą oraz pro du cen tem.

Z wy kształ ce nia so cjo log, z za wo du dzien ni kar ka. Od 1997 r. pra cu je w Pol skim Ra diu. Jest re cen zent ką fil mo wą, re la cjo nu je w Pro gra mie I Pol skie go Ra dia pol skie i mię dzy na ro do we fe sti wa le fil mo we. Sła wiń ska re ali zo wa ła rów nież fil my do ku men tal ne, mię dzy in ny mi: Węgiel, Kocham Polskę oraz Kto, co i jest w jakim związku? (z Ma rią Zmarz -Ko cza no wicz), a tak że Oskarżeni (z Pio trem Mo raw skim).

Ab sol went Mi strzow skiej Szko ły Re ży se rii Fil mo wej An drze ja Waj dy, re ży ser ﬁl mów do ku men tal nych, dwu krot ny uczest nik warsz ta tów Ber li na le Ta lent Cam pus, sty pen dy sta Mi ni ster stwa Kul tu ry i Dzie dzic twa Na ro do we go, Sty pen dium „Mło da Pol ska” oraz Twór cze go Sty pen dium Mia sta Kra ko wa. Re ży ser ﬁl mów: Cisza, Klinika, Złota Rybka, Aktorzy oraz Szczęściarze.

Born in tehran, iran in 1972, maSSoUD BakHSHi earned his high school diploma in photography and cinema (1990) and his BS in agriculture engineering (1995). He later studied ﬁlmmaking in italy (1999) and cUltUral financing formation in france (2005). He has also worked as a ﬁlm critic, screenwriter and producer.

joanna SlaWińSka, a sociologist by training and journalist by profession, has been working at PoliSH raDio since 1997 covering Polish and international ﬁlm festivals for PoliSH raDio i Station. SlaWińSka has also made several documentary ﬁlms including Coal, I Love poland. She also made: Who, What and What is their Relationship? with maria zmarz-koczanoWicz and the accused with Piotr moraWSki.

Documentary film director tomaSz WolSki is a graduate of the anDrzej WajDa maSter ScHool of film Directing, has participated in the Berlinale talent camPUS twice, and has been awarded a grant from the miniStry of cUltUre anD national Heritage and a creative grant from the city of cracow. Wolski has directed the films Silence, the Clinic, Goldfish, actors and the Lucky Ones.

prze wod ni czą cy ju ry / CHAIRMAN OF THE JURY

The Magic Hour Award

mAssoud bAkhshi

Nagroda Magicznej Godziny

Ecumenical Dialogue Award

Nagroda Dialogu Ekumenicznego

NAGRODA DIALOGU EkUMENICzNEGO Ecumenical Dialogue Award

Podczas tegorocznego festiwalu Planete Doc Review po raz pierwszy zostanie przyznana Nagroda Dialogu Ekumenicznego i 2000 euro w konkursie ﬁlmów poruszających kwestię dialogu różnych światopoglądów. Oﬁcjalnym patronem nagrody jest Tygodnik Powszechny. Filmy oceniać będą jurorzy pod przewodnictwem Anity Piotrowskiej.

This year’s Planete Doc Review Film Festival will be launching a new competition to award the film that best presents a dialogue of different world views. The winner will receive the Ecumenical Dialogue Award and € 2,000. Tygodnik Powszechny is the media patron of the award. A jury chaired by Anita Piotrowska will select the winning film.

Film do ku men tal ny po wi nien być z de fi ni cji swej „eku me nicz ny” – za pra sza jąc do głęb szej dys ku sji, ma nas łą czyć, a nie dzie lić. Ma oswa jać z in no ścią, ale też z nią kon fron to wać, po ka zy wać róż no rod ność i nie jed no znacz ność świa ta, nie ucie ka jąc od py tań o to, kim sa mi je ste śmy. Eku me nizm moż na ro zu mieć do słow nie, ja ko dia log re li gii, ale tak że sze rzej, sku pia jąc się na grec kim rdze niu te go sło wa – ja ko wspól no tę róż nych świa to po glą dów. To wiel ka sztu ka: za cho wać swo ją toż sa mość, a jed no cze śnie wsłu chi wać się w to, co brzmi dla nas ob co i z czym nie mo że my się zgo dzić. Ta kie go ki na do ku men tal ne go – pro wo ku ją ce go do dys ku sji, ale uczą ce go, jak wznieść się po nad po dzia ły – bę dzie my szu kać. Ki na, któ re nie chce być ten den cyj ne ani zi de olo gi zo wa ne. Ki na, któ re nie pra gnie zba wiać świa ta, lecz szu ka roz mo wy. Nie ko niecz nie w to nie ła god nym i po jed naw czym. Ta ki „eku me nizm” był by prze cież po dej rza nie ła twy.

ANITA PIOTROWSKA OF TYGODNIK POWSZECHNY WEEKLY TALKS OF THE IDEA BEHIND THE ECUMENICAL DIALOGUE AWARD

FiLmy/ FiLms 1. 7915 km (7915 km)

A documentary film should be „ecumenical” by definition, i. e. it should invite a deeper discussion and unite us, not divide us. It should make the „other” more familiar while at the same time confronting it. It should show the diversity and heterogeneity of the world without running away from the question of who we are. Ecumenicalism can be understood in the literal sense of the word, i. e. as a religious dialogue, but also in the broader sense of being a community of world views, as reflected in the Greek origin of the word. Maintaining our own identity while listening intently to that which sounds foreign can be a fine art and some of us may not cope with it. We will be looking for this sort of discussion-provoking documentary cinema, cinema that can show us how to rise above that which divides us. Cinema that is neither tendentious nor ideological. Cinema that wants to engage the world in a debate, not redeem it. It doesn’t need to adopt a soft and conciliatory tone. That sort of „ecumenicalism” is so easy as to be suspect.

Angielski lekarz (The English Surgeon)

Czynić dobro i złorzeczyć (Flying on One Engine)

Droga do Mekki (A Road to Mecca – The Journey of Muhammad Asad)

Nikolaus Geyrhalter, Austria 2008, 106 min

Geoffrey Smith, Wielka Brytania / UK 2007, 93 min

Joshua Weinstein, USA/Indie / Usa/inDia 2008, 52 min

Georg Misch, Austria/Dania/Holandia / aUstRia/DenmaRK/the netheRlanDs 2008, 92 min

Historia księdza – persona non grata (Persona Non Grata)

Nawiedzenie (Ivetka and the Mountain)

Ogień pod śniegiem (Fire under the Snow)

Nieposkromione światło: gdy duchowość łączy się z działaniem (Fierce Light: When Spirit Meets Action)

Przedłużyć życie (Life Extended)

10.

Ślepy los (Blindsight)

11.

Zaróbmy jeszcze więcej (Let's Make Money)

Fabio Wuytack, Belgia / BelGiUm 2008, 75 min

Vit Janeček, Czechy / czech RePUBlic 2008, 84 min

Makoto Sasa, USA 2008, 75 min

Velcrow Ripper, Kanada / canaDa 2008, 98 min

Bigert & Bergström, Szwecja / sweDen 2008, 58 min

Lucy Walker, Wielka Brytania / UK 2006, 104 min

Erwin Wagenhofer, Austria 2008, 107 min

Ecumenical Dialogue Award

o idei nA gro dy diA Lo gu eku me nicz ne go Pi sze Ani tA Pio troW skA z ty go dni kA Po Wszech ne go:

Nagroda Dialogu Ekumenicznego

Leo Leszek kAntor

mArek kubicki

Pu bli cy sta, dy rek tor Mię dzy na ro do we go Fe sti wa lu Fil mo we go „Hu ma ni ty in the World” w Mu zeum Et no gra ﬁi w Sztok hol mie. W 2008 r. otrzy mał na gro dę głów ną Fe de ra cji Ar ty stów Szwedz kich za obro nę praw czło wie ka.

Za ło ży ciel i re dak tor na czel ny por ta lu Ara bia.pl, dzien ni karz, au tor wie lu ar ty ku łów i prac po świę co nych te ma ty ce arab sko -mu zuł mań skiej. Dzia łał w licz nych an ty ra si stow skich bądź arab sko -mu zuł mań skich or ga ni za cjach po za rzą do wych, za rów no pol skich, jak i mię dzy na ro do wych – m.in. w Ira ku i Ara bii Sau dyj skiej. Zwo len nik wie lo kul tu ro wej Pol ski i Eu ro py.

prze wod ni czą cy ju ry / CHAIRMAN OF THE JURY

Kry tyk fil mo wy Ty go dni ka Po wszech ne go. Współ pra cu je tak że z mie sięcz ni ka mi: Charaktery, Film, Kino. Na le ży do Mię dzy na ro do wej Fe de ra cji Kry ty ki Fil mo wej FI PRE SCI. Za sia da ła w ju ry wie lu fe sti wa li fil mo wych (m.in. w Kar lo wych Wa rach, Mo skwie, Stam bu le, Obe rhau sen, Via reg gio). Od lat zwią za na jest z Kra kow skim Fe sti wa lem Fil mo wym ja ko człon ki ni ra dy pro gra mo wej. anita PiotroWSka is a film critic writing for tygoDnik PoWSzecHny and is a regular contributor of monthly journals Charaktery, Film, and Kino. She is a member of the international feDeration of film criticS (fiPreSci). PiotroWSka has been a jury member for numerous film festivals including karlsbad, moscow, istanbul, oberhausen and viareggio, and has also been a member of the Programming committee of the cracow film festival for several years.

leo leSzek kantor is the director of the Humanity in the World international film festival, held annually at the museum of ethnography in Stockholm. the federation of Swedish artists awarded kantor their main prize in 2008 for his defence of human rights.

marek kUBicki is the founder and editor-in-chief of the portal araBia.Pl. as a journalist, he has written numerous articles and other works on arab and islamic issues. kubicki has been active in several anti-racist, non-governmental arabislamic organisations both in Poland and other countries including iraq and Saudi arabia. kubicki supports a multicultural Poland and europe.

Ecumenical Dialogue Award

AnitA PiotroWskA

Nagroda Dialogu Ekumenicznego

Green Warsaw Award

Warszawska Nagroda Ekologiczna

16 WARSzAWSkA NAGRODA

EkOLOGICzNA Green Warsaw Award

Podczas tegorocznego festiwalu Planete Doc Review po raz pierwszy zostanie przyznana Warszawska Nagroda Ekologiczna i 4000 euro ufundowane przez Fundację im. Heinricha Bölla dla najlepszego ﬁlmu o tematyce ekologicznej. Filmy oceniać będą jurorzy pod przewodnictwem Edwina Bendyka.

This year’s Planete Doc Review Film Festival will be launching a new competition to award the ﬁlm that best presents ecology-related issues. The winner will receive the Warsaw Green Award and € 4,000 (funded by Heinrich Böll Foundation).

Nagrodzie towarzyszy na festiwalu sekcja ﬁlmowa Klimat na zmiany pod patronatem tygodnika Polityka.

The award accompanies the Film Section: Climate for Change, with Polityka as media partner. A jury chaired by Edwin Bendyk will select the winning ﬁlm.

Ochro na śro do wi ska na tu ral ne go już wie le lat te mu prze sta ła być za ję ciem nie wiel kiej gru py za pa lo nych eko lo gów, a tro ska o na szą pla ne tę na sta łe wpi sa ła się w głów ny nurt naj waż niej szych kwe stii spo łecz no -po li tycz nych. Czy cho dzi o przy szłość fok w Mo rzu Śród ziem nym, no so roż ce w Afry ce, żyw ność mo dy fi ko wa ną ge ne tycz nie, czy efekt cie plar nia ny – od po wie dzial ność za na szą pla ne tę po no si my wszy scy. I choć co raz wię cej jest ak cji i kam pa nii uświa da mia ją cych, to za gro żeń, pro ble mów i wy zwań eko lo gicz nych nie ste ty nie uby wa. Uwa ża my jed nak, że po dej mo wa nie sze ro ko ro zu mia nej „zie lo nej” te ma ty ki przez ar ty stów, w tym tak że fil mow ców, przy bli ża wi dzom pro ble my lo kal ne, re gio nal ne, cza sem z od le głych za kąt ków Zie mi oraz te glo bal ne, do ty czą ce każ de go z nas.

MAŁGORZATA KOPKA OF THE HEINRICH BÖLL FOUNDATION’S WARSAW OFFICE TALKS ABOUT THE IDEA BEHIND THE WARSAW GREEN AWARD Protecting the natural environment ceased to be the pursuit of a small but dedicated band of ecologists many years ago. Caring for our planet has been brought to the forefront of mainstream social and political issues and that is where it will remain. Each and every one of us bears some responsibility for looking after our planet, regardless of whether we are talking about a seal in the Mediterranean, a rhinoceros in Africa, genetically modified crops, or the greenhouse effect. And these ecological threats, challenges and issues that confront us show no sign of abating despite the increasing number of educational actions and campaigns being waged. We take the view, however, that when artists make films that tackle „green” issues, in the broad sense of the term, they bring the viewer closer to those issues, whether they be local or regional, at times afflicting far-flung parts of the world, or global problems that affect us all.

FiLmy/ FiLms 1. Ciekawy przypadek Volkswagena nr rejestracyjny KFZ 1348 (The Beetle KFZ 1348) Gabriel Mascaro / Marcelo Pedroso, Brazylia / BRasil 2008, 81 min

Jak wydoić nosorożca (Milking the Rhino)

O wodzie, ludziach i żółtych kanistrach (About Water, People and Yellow Cans)

Przymierze z fokami (Peace with Seals)

David E. Simpson, USA 2008, 83 min

Udo Maurer, Austria 2007, 90 min

Miroslav Novak, Czechy/Włochy / czech RePUBlic/italy 2007, 96 min

Recepta na klęskę (Recipes for Disaster)

Świat według Monsanto (The World According to Monsanto)

John Webster, Finlandia / FinlanD 2008, 85 min

Marie-Monique Robin, Francja/Niemcy / FRance/GeRmany 2008, 108 min

Wiek głupoty (The Age of Stupid)

Zanim przeklną nas dzieci (That Should Not Be)

Franny Armstrong, Wielka Brytania / UK 2008, 89 min

Jean-Paul Jaud, Francja / FRance 2008, 112 min

Green Warsaw Award

o idei WArszAWskieJ nAgrody ekoLogiczneJ Pisze mAłgorzAtA koPkA z FundAcJi im. heinrichA böLLA W WArszAWie:

Warszawska Nagroda Ekologiczna

mAłgorzAtA koPkA

mAgdALenA mosieWicz

Ab sol went ka ger ma ni sty ki na Uni wer sy te cie Wro cław skim. Od wie lu lat za an ga żo wa na w edu ka cję oby wa tel ską i współ pra cę mię dzy na ro do wą ja ko tre ner ka edu ka cji mię dzy kul tu ro wej, tłu macz ka i re dak tor ka pu bli ka cji. Ko or dy nu je pro gram eu ro pej ski w Fun da cji im. He in ri cha Bölla w War sza wie.

Ab sol went ka fi lo zo fii na Uni wer sy te cie Ja giel loń skim i Wy dzia łu Ope ra tor skie go PWS FTviT w Ło dzi. Za ło ży ciel ka i pierw sza współ prze wod ni czą ca par tii Zie lo ni 2004. Za an ga żo wa na w ruch eko lo gicz ny i fe mi ni stycz ny, a ostat nio rów nież w two rze nie pierw szej in ter ne to wej te le wi zji o te atrze. Au tor ka zdjęć do fil mu do ku men tal ne go o Bia łym Mia stecz ku straj ku ją cych pie lę gnia rek. Obec nie w trak cie re ali za cji do ku men tów o pol skiej trans for ma cji oraz o de por ta cjach (we współ pra cy z ame ry kań ską re ży ser ką Ruth Le it man).

prze wod ni czą cy ju ry / CHAIRMAN OF THE JURY

Uro dzo ny w 1965r. Pu bli cy sta (ty go dnik Po li ty ka). Au tor ksią żek Zatruta studnia. Rzecz o władzy i wolności i Antymatrix. Człowiek w labiryncie sieci. Na uczy ciel aka de mic ki – wy kła da w Col le gium Ci vi tas i Cen trum Na uk Spo łecz nych PAN. Czło nek Pa ne lu Głów ne go Na ro do we go Pro gra mu Fo re si ght Pol ska 2020. Pro wa dzi blo gi An ty ma trix oraz Ma kro skop. Obec nie pra cu je nad książ ką Miłość, wojna, rewolucja. Pu bli ku je tak że w Kry ty ce Po li tycz nej, Prze glą dzie Po li tycz nym i Pik to gra mie. eDWin BenDyk was born in 1965. He is a columnist for the weekly Polityka and is the author of zatruta studnia. Rzecz o władzy i wolności (Poisoned Well: A book on Power and Freedom) and antymatrix. Człowiek w labiryncie sieci (Anti-matrix: Man in the Labyrinth of Networks). Bendyk is an academic who lectures at the collegiUm civitaS and at the Social ScienceS centre at tHe PoliSH acaDemy of ScienceS (Pan). He is on the panel of the main national foresight program foreSigHt PolSka 2020. Bendyk runs the blogs antymatrix and makroSkoP. He is currently working on a book entitled Miłość, wojna, rewolucja (Love, War, Revolution). His work is also published in the online magazines krytyka Polityczna, PrzegląD and Piktogram.

małgorzata koPka graduated in german Studies at WrocłaW UniverSity. She has been involved in civic education for many years and works internationally as a multi-cultural education trainer, and translator and editor of several publications. She coordinates the european Program at the HeinricH Böll foUnDation in Warsaw.

graduate of the Philosophy department at jagiellonian UniverSity in cracow and the cinematography Department at the film ScHool loDz. founder and first co-leader of the zieloni 2004 – green political party. She is involved in the environmentalist and feminist movements and recently she has been working on the creation of the first internet television dealing with the theatre. She was the cinematographer for a documentary film about the so-called White town (nurse strike). She is currently working on documentary films about Poland’s transformation and deportations (in collaboration with american director rUtH leitman).

Green Warsaw Award

edWin bendyk

Warszawska Nagroda Ekologiczna

Amnesty International Award

Nagroda Amnesty International

NAGRODA AMNESTy INTERNATIONAL Amnesty International Award

W tegorocznym konkursie ﬁlmów mówiących o prawach człowieka jury Amnesty International przyzna nagrodę w wysokości 3000 euro jednemu z dziesięciu najlepszych ﬁlmów o tej tematyce. jury przewodniczyć będzie Draginja Nadaždin.

In this year’s competition for ﬁlms on human rights issues, the Amnesty International jury will award one of the 10 best such ﬁlms with € 3,000 in prize money. Draginja Nadaždin will be chair the jury.

DRAGINJA NADAŽDIN EXPLAINS TALKS ABOUT THE IDEA BEHIND THE AMNESTY INTERNATIONAL AWARD: The competition's aim is to raise awareness among people of the fact that the issue of human rights and their violation may also be an interesting topic that may inspire young documentary ﬁlmmakers from all over the world. We also intend to award a ﬁlm which, according to the jury, proves to be exceptional and closest to the organization's ideals.

FiLmy/ FiLms 1. Birma VJ (Burma VJ – Reporting from a Closed Country) Anders Østergaard, Norwegia/Szwecja/Dania/Wielka Brytania / noRway/sweDen/DenmaRK/UK 2008, 84 min

Diabeł tkwi w szczegółach (Devil Hides in Doubt)

Forteca (The Fortress)

Idź diable precz (Pray the Devil Back to Hell)

Krąg rodziców (Parents' Circle)

Na innej planecie (Another Planet)

Ogień pod śniegiem (Fire under the Snow)

Ślepy los (Blindsight)

W drodze do szkoły (On the Way to School)

Eva Stotz, Niemcy / GeRmany 2008, 61 min

Fernand Melgar, Szwajcaria / switzeRlanD 2008, 100 min

Abigail Disney, Gini Reticker, USA 2008, 60 min

Tadeusz Król, Polska / P olanD 2008, 45 min

Ferenc Moldoványi, Węgry / hUnGaRy 2008, 95 min

Makoto Sasa, USA 2008, 75 min

Lucy Walker, Wielka Brytania / UK 2006, 104 min

Orhan Eskiköy / Özgür Doğan, Holandia / the netheRlanDs 2009, 81 min

10.

Wielka prywatyzacja (The Big Sellout) Florian Optiz, Niemcy / GeRmany 2006, 94 min

Amnesty International Award

o idei nAgrody Amnesty internAtionAL Pisze drAginJA nAdAždin: Ja ko or ga ni za to rzy te go kon kur su, pra gnie my zwró cić uwa gę na fakt, że za gad nie nia praw czło wie ka i ich na ru sza nia mo gą być cie ka wym te ma tem, in te re su ją co przed sta wio nym przez mło dych twór ców ki na do ku men tal ne go z ca łe go świa ta. Chcie li by śmy wy róż nić ob raz, któ ry we dług człon ków ju ry kon kur su oka że się wy jąt ko wy i naj bliż szy ide om or ga ni za cji.

Nagroda Amnesty International

foto autorstwa Macieja Zienkiewicza

dAvid soLomon

Jest dyrektorką Amnesty International Polska. Absolwentka Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UW oraz Szkoły Praw Człowieka Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. W sektorze pozarządowym w Polsce działa od 1999 r. Od roku 2000 związana z czasopismem społeczno-kulturalnym (Op. cit.,).

Krytyk ﬁlmowy, absolwent polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, w latach 1974–1981 związany z tygodnikiem Film, następnie do 1994 r. redaktor naczelny miesięcznika Kino. Obecnie krytyk ﬁlmowy Gazety Wyborczej.

Dyrektor Global Initiatives w centrum zarządzania Malik-MZSG w St. Gallen w Szwajcarii, gdzie zajmuje się inicjowaniem projektów ukierunkowanych na opracowanie systemowych i cybernetycznych rozwiązań (w tym filmowych) różnorodnych problemów, takich jak zmiana klimatu czy międzynarodowy konflikt geopolityczny. Reżyser i producent filmów dokumentalnych. Mieszka w Belgradzie. W 2004 r. założył stowarzyszenie twórców filmów dokumentalnych Ateliers Varan Belgrade. Jego trzeci film, Jugosławia na kanapie – psychologiczne spojrzenie na genezę i przebieg rozpadu kraju – jest obecnie na etapie postprodukcji. Zanim David Solomon przeniósł się na Bałkany i zaczął kręcić filmy, przez 20 lat zajmował się rozwiązywaniem konfliktów i dyplomacją humanitarną na Bliskim Wschodzie i Bałkanach.

Draginja naDazDin is a chief executive of amneSty international PolanD. a graduate of the etHnology anD cUltUral antHroPology inStitUte at WarSaW UniverSity and the HUman rigHtS ScHool run by the HelSinki foUnDation for HUman rigHtS. She has been working in the non-government sector since 1999. Since 2000 she has been a contributor of a social and cultural periodical (Op. cit.,).

film critic, graduate of the PoliSH StUDieS DePartment at WarSaW UniverSity. in the years 1974 to 1981 he worked for Film monthly. Until 1994 he had been the chief editor of kino monthly. He currently works as ﬁlm critic in daily Gazeta Wyborcza.

Director of gloBal initiativeS at malik-mzSg, St gallen, Switzerland where he is responsible for initiating projects to explore systemic and cybernetic approaches (including film) to problems as diverse as climate change and international geo-political conflict. Documentary Director and Producer. He established cinema documentary filmmakers association, atelierS varan BelgraDe in 2004 where he has been living since. Solomon is in pre-production stage of his third film, Yugoslavia on the Couch which looks at how and why a country let it be torn apart from a psychological point of view. Before moving to the Balkans and embarking on a career in film, DaviD had spent 20 years being involved in conflict resolution and humanitarian diplomacy in the middle east and Balkans.

Amnesty International Award

tAdeusz soboLeWski

prze wod ni czą cy ju ry / CHAIRMAN OF THE JURY

Nagroda Amnesty International

drAginJA nAdAždin

Nikolaus Geyrhalter, Austria 2008, 106 min

Aktorzy (The Actors)

Big John – zapaśnik po norwesku (Big John)

Królik po berlińsku (Rabbit á la Berlin)

Kultura remixu (RIP: A Remix Manifesto)

Nawiedzenie (Ivetka and the Mountain)

Ślepy los (Blindsight)

Wiek głupoty (The Age of Stupid)

19.

Yes-Meni naprawiają świat (The Yes Men Fix the World)

Tomasz Wolski, Polska / P olanD 2009, 28 min

Håvard Bustnes, Norwegia / noRway 2008, 85 min

Bartek Konopka, Polska/Niemcy / P olanD/GeRmany 2009, 52 min

Brett Gaylor, Kanada / canaDa 2008, 87 min

Vit Janeček, Czechy / czech RePUBlic 2008, 84 min

Lucy Walker, Wielka Brytania / UK 2006, 104 min

Franny Armstrong, Wielka Brytania / UK 2008, 89 min

Andy Bichlbaum, Mike Bonanno, Kurt Engfehr, Francja / FRance 2008, 90 min

10.

Zaróbmy jeszcze więcej (Let's Make Money) Erwin Wagenhofer, Austria 2008, 107 min

The Arthouse Cinemas Network Award was inaugurated during this year’s Planete Doc Review Film Festival. The winning ﬁlm selected by arthouse audiences during the Digital Planete Doc Review Weekend will have its Polish distribution facilitated.

Arthouse Cinemas Network Award

FiLmy/ FiLms 1. 7915 km (7915 km)

Podczas tegorocznego festiwalu Planete Doc Review po raz pierwszy zostanie przyznana Nagroda Sieci Kin Studyjnych i Lokalnych dla ﬁlmu wybranego przez widzów podczas Weekendu z cyfrowym Planete Doc Review. Nagroda zagwarantuje wsparcie SKSiL dla dystrybucji ﬁlmu w Polsce.

25 Nagroda Sieci kin Studyjnych i Lokalnych

NAGRODA SIECI kIN STUDyjNyCh I LOkALNyCh Arthouse Cinemas Network Award

All of the films presented during the festival may compete for the audience award. Each of you can vote and be a festival judge! To save our planet and let more trees grow, we decided that this year your film ticket will be your ballot, with a 1 to 3 scale printed on the back. To vote, just tear the ticket slightly in the space provided for each mark and drop it in the designated box marked planete doc Review Film Festival audience award displayed in Kinoteka Theatre. If the screening consists of 2 films, please write down their titles (or at least the first word of each title) on your ballot and grade each of the titles with a 1 to 3 mark. To find out more about the competition go to our website: www.DocReview.Pl

jak co roku, widzowie festiwalu Planete Doc Review wybiorą najlepszy ﬁlm oraz przyznają Nagrodę Publiczności i 2000 euro. Fundatorem nagrody jest kanał Planete. This year once again the audience of the Planete Doc Review Film Festival will vote for the best ﬁlm which will receive the Audience Award, and € 2,000 in prize money (the award is funded by the Planete channel).

Audience Award

W kon kur sie na Nagrodę Publiczności bio rą udział wszyst kie fil my pre zen to wa ne w pro gra mie fe sti wa lu. Każ dy widz mo że gło so wać i być ju ro rem fe sti wa lu Pla ne te Doc Re view! Aby chro nić na szą pla ne tę przed zbęd nym wy ci na niem drzew – po sta no wi li śmy, że ku po nem do gło so wa nia bę dzie bi let na film. Na je go od wro cie znaj du je się ska la 1–4. Aby oce nić film, wy star czy po wyj ściu z sa li pro jek cyj nej na de rwać na bi le cie wy bra ną na ska li oce nę oraz wrzu cić go do urny ozna czo nej na pi sem Nagroda Publiczności fe sti wa lu Pla ne te Doc Re view. Je śli pro jek cja za wie ra ła 2 fil my, na le ży wpi sać ich ty tu ły (lub pierw sze wy ra zy ty tu łów) oraz cy fry od 1 do 4 oce nia ją ce każ dy z fil mów. Do dat ko we in for ma cje do stęp ne są na stro nie www.do cre view.pl

27 Nagroda Publiczności

NAGRODA PUbLICzNOŚCI Audience Award

FEtYSzE I KULtURa | Fetish and Culture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 45 M(a)U(e)R – Rewolucja 1989 roku w polskim i niemieckim ﬁlmie dokumentalnym M(a)U(e)R – 1989 Revolution in Polish and German Ddocumentary Films . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 61 aRt dOC | ART DOC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 97 aNIMadOC | ANIMADOC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 115 HIStORIE INtYMNE | Intimate Stories . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 129 bOHatEROWIE Są WśRód NaS | Heroes Among us . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 147 KLIMat Na zMIaNY – KONKURS GREEN WaRSaW aWaRd Climate for Change – Green Warsaw Award . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 163 REtROSpEKtYWa NIKOLaUSa GEYRHaLtERa Nikolaus Geyrhalter Retrospective Program . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 175 IRaN GatE | Iran Gate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 185 MUzYKa I WOLNOść | Music and Freedom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 207 dOC aLLIaNCE | Doc Alliance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 215

Podczas festiwalu Planete Doc Review większość filmów wyświetlana będzie z polskimi i angielskimi napisami. DURinG the Planete Doc Review Film Festival most Films will Be scReeneD with Polish anD enGlish sUBtitles.

Sekcje ﬁlmowe Film sections

NaUKI pOLItYCzNE | Political Sciences . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 31

Nauki polityczne Political Sciences

Political Sciences

Nauki polityczne

7915 kM 7915 km Reżyseria / DIRECTED BY: Nikolaus Geyrhalter produkcja / PRODUCTION: Nikolaus Geyrhalter Filmproduktion

austria, 2008 106 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – Nagroda Austriackiego Związku Operatorów AAC – Najlepsze Zdjęcia w Filmie Dokumentalnym / aUstRian association oF cinematoGRaPheRs aac PRize: Best cinematoGRaPhy DocUmentaRy Film; DiaGonale, the Festival oF aUstRian Films, Graz

7915 km to od le głość, ja ką po ko nu ją kie row cy sa mo cho dów i mo to cy kli, uczest ni czą cy w raj dzie Da kar (po przed nio funk cjo nu ją cym pod na zwą Pa ryż – Da kar). To tak że ty tuł ko lej ne go fil mu Ni ko lau sa Geyr hal te ra. Mi ło śni cy mo to ry za cji nie zo ba czą w tym fil mie jed nak ani jed ne go ry czą ce go au to mo bi lu, za któ rym uno si ły by się chmu ry pia sku i py łu. Je dy nym do wo dem na to, że wszyst kie miej sca, do któ rych do tarł do ku men ta li sta, po ru sza jąc się tą sa mą tra są co rajd, fak tycz nie przez chwi lę sta ły się świad ka mi gi gan tycz ne go spek ta klu o wąt pli wym sen sie, są śla dy kół, głę bo kie ko le iny prze ci na ją ce afry kań ski kra jo braz. Geyr hal ter po ka zu je miej sca, któ re kie row cy raj du mi nę li w pę dzie, nie przy pusz cza jąc na wet, kim są lu dzie, któ rzy w nich ży ją, i z ja ki mi pro ble ma mi mu szą bo ry kać się na co dzień. Z pę dem nie wi docz nych w ka drze, ale obec nych w świa do mo ści wi dzów sa mo cho dów kon tra stu je spo kój ka me ry Geyr hal te ra. I znów – nie ogra ni cza się ona do barw nych cie ka wo stek z da le kich, ob cych miejsc. Bo tak po ka zu ją tra sę raj du ka me ry te le wi zyj ne trans mi tu ją ce wy da rze nie. Rajd trwa dwa ty go dnie, au striac ki do ku men ta li sta po trze bo wałczterech mie się cy, aby po ko nać tę sa mą od le głość. Dla Geyr hal te ra sto su nek Eu ro pej czy ków do Afry ki ce chu je na dal po sta wa ko lo nial na. Jed nym z jej prze ja wów jest or ga ni zo wa nie kosz tu ją ce go wie le mi lio nów eu ro raj du na te re nie kra jów, któ re bo ry ka ją się z za spo ko je niem pod sta wo wych po trzeb miesz kań ców. Eu ro pej czy cy trak tu ją Afry kę tyl ko ja ko spek ta ku lar ną sce no gra fię dla me dial ne go wy da rze nia. Jed no cze śnie bo ją się jej –an ga żu ją ogrom ne środ ki fi nan so we wsys te my ochro ny wy brze ży, aby nie do pu ścić donie le gal nej imi gra cji afry kań skich uchodź ców. Tym cza sem dzię ki fil mo wi Geyr hal te ra nakrót kim wska li kon ty nen tu od cin ku7915km po zna je my wy jąt ko wych lu dzi, któ rzy wal czą ogod ność oso bi stą ista ra ją się po dej mo wać ży cio we de cy zje w zgo dzie ze swo ją toż sa mo ścią. The distance of 7915 km represents the distance covered by drivers and bikers taking part in the Dakar rally (previously known as the Paris-Dakar rally). It is also the title of Ni-

kolaus Geyrhalter’s film. However, car lovers may be disappointed as they will not see a single speeding car leaving behind it clouds of sand and dust. The only evidence that the place portrayed in Geyrhalter’s film is the actual rally route which witnessed the senseless show are gigantic deep tyre marks. The filmmaker focuses on the places which drivers go past without even noticing, without stopping to meet the people living there, without trying to imagine what problems they have to cope with each day. The speed of the invisible cars, absent from view but inhabiting the viewers” imagination, is skilfully contrasted with peaceful use of camera. As in previous films, the camera sees more than just colourful landmarks from distant places, which is how the countries are depicted by the media covering the event. The rally lasts two weeks, but it took the Austrian documentary filmmaker 4 months to travel the same distance. Geyrhalter feels that Europeans still have a colonial attitude towards Africa. This is evidenced, for instance, by the thoughtless organisation of the million-dollar-worth rally in countries which struggle to satisfy their inhabitants” most basic needs. Europeans treat Africa only as a spectacular setting for a media-oriented event. At the same time they fear it investing massive amounts of money into reinforcing security on the coasts, which is aimed at preventing illegal immigration of African refugees. Thanks to Geyrhalter’s film, we can meet incredible people who live on a fraction of the continent, along a 7915 km rally route and each day struggle to keep their dignity and try to live a life where the most important decisions do not overshadow their true identity.

czy, ale trwasz nadal w miejscu, bo wydaje ci się, że to lepsze niż samotność. In ny czło wiek sprze da je sie bie, trwa jąc ca ły mi dnia mi na bil lbo ar dzie re kla mo wym. Zapie nią dze izprze ko na nia, że ma jed nak ja kieś za da nie do speł nie nia – bi je re kord ab sur du. Wy po wie dziom bo ha te rów to wa rzy szą kon tem pla cyj ne ob ra zy sym bo le. Nie ilu stru ją wprost – uświa da mia ją zło żo ność rze czy wi sto ści. Ich sub tel na me ta fo ry ka spra wia, że za miast jed no znacz nie oce niać po sta wy lu dzi – za sta na wia my się nad ich mo ty wa cja mi. There is FRanz, suing the company that has made him redundant after 40 years. Then, for nine months, he holds out in an empty office with nothing to do. There is ste Phan who, for eight days and nights, sits on a chair that is part of a giant billboard. Selling yourself is sometimes the quickest way to pay your debts. There is sa sKia, the high school graduate, learning how to put together the perfect application. There is GUn naR who is being taught that perceiving your own body as trademark is the key to success. FRanz finally wins his lawsuit only to realize he has lost all the same. de vil Hi des in do ubt is afilm about the emotional push and pull of work, its demands and absurdities, and the struggle for fulfilment.

Reżyseria / DIRECTED BY: Eva Stotz produkcja / PRODUCTION: Hartmut Bitomsky, Deutsche Film und Fernsehakademie Berlin

Niemcy / GERMANY 2008 61 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – Talent Campus, Berlinale, Berlin International Film Festival; Visions du Réel, International Film Festival, Nyon; Viennale, Vienna International Film Festival 2007 – DOK Leipzig, International Leipzig Festival for Documentary and Animated Film

Political Sciences

Diabeł tkwi w szczegółach mógł by być zwy kłym re por ta żem o trud nych wa run kach pra cy, złych pra co daw cach i po krzyw dzo nych pra cow ni kach. Jest pre cy zyj nie skon stru owa nym ese jem o kon dy cji ludz kiej. Pra ca za wo do wa na le ży dooczy wi stych ele men tów ży cia. Po świę ca my jej co raz wię cej cza su, co raz mniej za sta na wia jąc się nad jej ro lą i zna cze niem. Tym cza sem pra ca ozna cza dziś coś in ne go niż jesz cze50 lat te mu. Czy moż na być kimś inie pra co wać? Dla cze go lu dzie, któ rzy tra cą pra cę, tra cą czę sto chęć doży cia, po czu cie wła snej war to ści? Czyż by śmy ży li tyl ko poto, by mieć ja kiś za wód? I co sta nie się z na mi w przy szło ści, gdy wraz z po stę pu ją cym roz wo jem tech no lo gii pra cy bę dzie co raz mniej? Eva Stotz wswo im fil mie przy glą da się róż nym aspek tom ży cia za wo do we go i zna cze niu pra cy w ży ciu bo ha te rów. Dla jed nych pra ca to świę tość, fi lo zo fia ży cio wa, dla in nych – nie wo la, ab sur dal ne po świę ce nie, zło dziej ży cia. Dra ma tycz na hi sto ria oj ca re ży ser ki, zwol nio ne go po 40 la tach zpra cy, to tyl ko je den zprzy kła dów nato, jak ży cie za wo do we okre śla na szą sa mo świa do mość oraz po zy cję spo łecz ną. Franz Stotz to czy sa mot ną wal kę zkor po ra cją. Wbrew po zo rom nie jest to wal ka z bez dusz nym, bez oso bo wym mo lo chem na sta wio nym wy łącz nie na zysk, lecz z bli ski mi, zna ny mi oso ba mi: z ko le ga mi, obok któ rych przez dzie się cio le cia sie dział wbiu rze. Bo kor po ra cja to nie tyl ko nie do stęp na garst ka me ne dże rów – praw dzi wych de cy den tów, o któ rych zwy kli śmy my śleć „oni”. Kor po ra cja to lu dzie, któ rzy uwie rzy li w kor po ra cję. Na każ dym jej szcze blu. Jeśli po ukończeniu szkoły nie znajdę pracy, to kim będę? – za sta na wia się Sa skia, ko lej na bo ha ter ka do ku men tu. Mło dej, peł nej we rwy i ide ałów dziew czy nie nie mie ści się w gło wie la pi dar na od po wiedź do rad cy za wo do we go w urzę dzie pra cy: Nikim. Na tre nin gu roz wo ju oso bi ste go wy kła dow cy po wta rza ją: Musisz się sprzedać. Zaś je den z je go uczest ni ków mó wi: Praca jest niczym miłość. W pewnym momencie uczucie się koń-

Nauki polityczne

DIAbEł TkWI W SzCzEGółACh Devil Hides in Doubt

Political Sciences

Nauki polityczne

FORTECA The Fortress Reżyseria / DIRECTED BY: Fernand Melgar produkcja / PRODUCTION: Association Climage, Szwajcaria / SWITZERLAND 2008 100 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Locarno International Film Festival – Nagroda Główna / GRanD PRix; Rencontres Internationales du Documentaire Montreal – Golden Leopard; Iran International Documentary Film Festival Cinéma Vérité, Tehran – Główna Nagroda Jury / GRanD PRize oF the JURy; Festival de Cine Europeo, Sevilla; Gijon International Film Festival

Szwaj ca ria po sia da naj bar dziej re stryk cyj ne pra wo azy lo we w Eu ro pie. Imi gran ci ubie ga ją cy się o azyl są pod da wa ni bar dzo szcze gó ło wej pro ce du rze – za da niem urzęd ni ków jest do ciec, czy rze czy wi ście w ich kra ju oj czy stym gro zi im nie bez pie czeń stwo. Szcze gó ło we py ta nia, na ja kie mu szą od po wia dać, ma ją wy eli mi no wać tych, któ rzy opu ści li swój kraj z po wo dów eko no micz nych. Film jest opo wie ścią o za gu bio nym w Al pach ośrod ku Val lor be. Prze by wa tu taj oko ło 200 osób – ko bie ty, męż czyź ni i dzie ci. Ca łe ro dzi ny i oso by sa mot ne. Są wśród nich Ro mo wie z Bo śni ucie ka ją cy przedpo gro ma mi, ofia ry et nicz nych kon flik tów wIra ku i Kur dy sta nie, ucie ki nie rzy z pie kieł afry kań skich wo jen do mo wych, Ko lum bij czy cy prze śla do wa ni przez nar ko ty ko we kar te le. Wszy scy oni wie dzą, że sto ją na pro gu ra ju – wy śnio na, za moż na i bez piecz na Szwaj ca ria jest tuż, na wy cią gnię cie rę ki. Ich los jest w rę kach urzęd ni ków. Ci wy ko nu ją swo ją pra cę ze szwaj car ską do kład no ścią –ana li zu jąc ze zna nia imi gran tów, sta ra ją się wy ło wić tych, któ rzy na praw dę po trze bu ją po mo cy. Ich po sta wa mo że wy da wać się bez dusz na, jed nak pra wo jest bez li to sne –azyl do sta nie tyl ko oko ło 20 proc. ocze ku ją cych w ośrod ku. Re ży se rzy za dba li o pod sta wę fil mo we go rze mio sła – wraz z upły wa niem fil mu co raz wię cej do wia du je my się o bo ha te rach. Ich po sta cie sta ją się wie lo wy mia ro we. Zdy stan so wa ni z po cząt ku pra cow ni cy ośrod ka za ska ku ją co czę sto wy ko nu ją ludz kie ge sty wo bec uchodź ców – no szą na rę kach ich dzie ci, po ma ga ją wal czyć z de pre sją, za pew nia ją roz ryw ki. Pra cu ją cy w pa ra fii księ ża wy słu chu ją hi sto rii o ka ni ba li zmie, a po chwi li pod kra da ją cia stecz ka na sto let nim mu zuł man kom. Hu mor co dzien nych spo tkań emi gran tów po cho dzą cych z od mien nych kul tur mie sza się z tra gi zmem lo su lu dzi na zna czo nych pięt nem śmier ci. Prze by wa nie ra zem na za mknię tej prze strze ni wy mu sza bli skość i współ pra cę – nie ma mo wy o ba rie rze kul tu ro wej, gdy ra zem trze ba ści nać drze wa lub ro ze grać mecz pił kar ski. Są jed nak mo men ty, gdy Szwaj ca rzy zmu sze ni są do kon fron ta cji ze zda rze nia mi, wo bec któ rych są cał ko wi cie bez rad ni. Tak dzie je się pod czas nie zwy kłej, za im pro wi zo wa -

nej przez imi gran tów z Afry ki mszy, pod czas któ rej mo dlą się o azyl. Dy rek tor ośrod ka stoi wśród wi ją cych się w eks ta zie ciał z ka mien ną twa rzą. Zda je so bie spra wę, że to nie w je go rę ku spo czy wa de cy zja o ich ży ciu lub śmier ci. Le ży to kom pe ten cji Bo ga lub… urzęd ni ków. For the ﬁrst time, a camera unrestrictedly penetrates into the universe of a Swiss reception centre for asylum seekers. It presents a human gaze at an austere transition place, where 200 men, women and children, torn between doubt and hope, are awaiting the state's decision on their behalf. Empathy and distrust punctuate the exchanges between the residents and the staﬀ of the centre in charge of applying the most restrictive asylum law in Europe. With emotion, though also with humour, the For tress immerses us into the heart of this daily sorting process of human beings.

Web activist and ﬁlmmaker Brett Gaylor's feature documentary RIp: a Re mix Ma ni fe sto explores the concept of copyright in the era of Napster, Bit Torrent and peer-to-peer ﬁle sharing. Although pop culture giants such as Muddy Waters and the Rolling Stones were able to build on past music to produce their own, the door is now clo-

sing behind them. RIP's central protagonist is Gregg Gillis, the Pittsburgh biomedical engineer who moonlights as Girl Talk, a mash-up artist rearranging the pop charts' DNA with his incongruous, entirely sample-based songs. But is Girl Talk a paragon of people power or the Pied Piper of piracy? Digital technology opens up an unprecedented global economy of ideas. RIP explores the robber barons and revolutionaries squaring off across this new frontier as the film journeys from the control rooms of Washington to the favelas of Brazil. Along the way, Gaylor interviews key figures about the complexities of intellectual property in the digital era, among them Creative Commons founder Lawrence Lessig, culture critic Cory Doctorow, Brazilian musician and former Minister of Cultural Affairs Gilberto Gil, and Jammie Thomas, the single mom successfully sued by the Recording Industry Association of America for illegal downloading.

Reżyseria / DIRECTED BY: Brett Gaylor produkcja / PRODUCTION: Eyesteelfilm w koprodukcji z NFb / IN CO-PRODUCTION WITH: NFB Kanada / CANADA 2008 85 min Wybrane festiwale i nagrody / SELECTED AWARDS AND FESTIVALS: 2008 – IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam – Nagroda publiczności / aUDience awaRD

Zapraszamy do Kinoteki na debatę Redakcji Kultury Popularnej i Creative Commons Polska pt. Co wolno wolnej kulturze?, która odbędzie się 15.05.2009 po projekcji ﬁlmu Kultura remixu o godz. 19:00. after the screening kUltUra PoPUlarna journal and creative commonS invites you to a debate entitled What is Free Culture allowed to do? held on 15 May 2009 at 7 pm following the screening of the ﬁlm RIp: a Remix Manifesto.

Political Sciences

Ten ﬁlm mówi owojnie. Polem batalii jest internet –za po wia da Brett Gay lor, re ży ser i ak ty wi sta in ter ne tu. Stro na mi w tej wal ce są wszy scy, po dzie le ni jed nak na dwie gru py: po pie ra ją cych prze strze ga nie praw au tor skich (copyright) oraz ich nie uzna ją cych. Ci dru dzy wy zna ją za sa dę copyleft, swo bod ne go udo stęp nia nia tre ści in te lek tu al nych. Tyl ko w ten spo sób – ich zda niem – po przez do stęp do do rob ku prze szło ści i moż li wość prze twa rza nia go, mo że po wsta wać współ cze sna kul tu ra. Sztan da ro wym re pre zen tan tem ta kie go dzia ła nia jest Girl Talk, mu zyk mik su ją cy i prze ra bia ją cy ca łą kla sy kę mu zy ki roz ryw ko wej. Girl Talk wyj mu je z utwo rów krót kie ka wał ki i mie sza je w no wą ca łość. Wir tu oze ria, z ja ką to ro bi, bły ska wicz nie uczy ni ła z nie go gwiaz dę klu bo we go pod zie mia. Re ży ser za sta na wia się, czy ta me to da od zwier cie dla po sta wę ca łe go po ko le nia wy cho wa ne go na in ter ne cie, czy Girl Talk jest popro stu bar dzo zdol nym izde ter mi no wa nym, ale od osob nio nym w swo im po stę po wa niu pi ra tem. Gay lor uważ nie ba da ame ry kań skie pra wo au tor skie, by spraw dzić, wja kim stop niu chro ni ono ar ty stów, awja kim fir my fo no gra ficz ne. Zda niem Law ren ce’a Les si ga, praw ni ka, któ ry nie jest prze ciw ny wy mia nie mu zy ki czy fil mów ani ich po wie la niu, pra wo chro ni przede wszyst kim biz nes, nie au to rów. Re ży ser wska zu je na za gro że nia wy ni ka ją ce z ochro ny tre ści in te lek tu al nych w cza sach, gdy pra wo do pusz cza opa ten to wa nie ży wych ko mó rek. Dla te go po szu ku je so jusz ni ków wmiej scach, gdzie do pra wa au tor skie go pod cho dzi się ina czej niż w USA. Film Gay lo ra to nie tyl ko opo wie dze nie się po jed nej ze stron spo ru, lecz tak że wy ło że nie ma ni fe stu kul tu ry re mik su. Po któ rej stro nie sta nie my?

Nauki polityczne

kULTURARIP:REMIxU A Remix Manifesto

Political Sciences

Nauki polityczne

NA INNEj PLANECIE Another Planet Reżyseria / DIRECTED BY: Ferenc Moldoványi produkcja / PRODUCTION: Engram Film Productions Węgry / HUNGARY 2008 95 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Hungarian Filmweek – nagrody za Najlepsze Zdjęcia oraz za Najlepszy Film Dokumentalny/ Best cinematoGRaPhy GReen Raven Best DocUmentaRy awaRD By nsJ; International Filmfestival MannheimHeidelberg – Specjalna Nagroda Jury / sPecial awaRD oF the i nteRnational JURy ; Starz Denver Film Festival – nagroda Braci Maysles dla najlepszego filmu dokumentalnego/ maysles BRotheRs awaRD FoR Best DocUmentaRy; Montreal World Film Festival; Pusan International Film Festival; CPH: DOX, Copenhagen International Documentary Film Festival; IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam

Wpierw szych sce nach fil mu sza man zple mie nia Ta ra hu ma ra od pra wia ce re mo nię chrztu. Póź niej oglą da my mat kę i cór kę, sie dzą ce w po bli żu je zio ra. Unikaj jeziora. Już raz prawie straciłaś tam duszę – prze strze ga ko bie ta, wska zu jąc na głę bo ką wo dę. Ple mię, opi sa ne przez pio nie ra an tro po lo gii te atru An to ine’a Ar tau da, wciąż usi łu je eg zy sto wać na mar gi ne sie cy wi li za cji. Je go lu dzie tłu ma czą świat wspo sób, któ ry ko lo ni za to rzy z miej sca na zwa li by nie cy wi li zo wa nym. Ta ra hu ma ra wal czą jed nak oza chwia ną toż sa mość. Ko lej ną se kwen cję fil mu two rzy opo wieść han dlu ją cej za pał ka mi ma łej In dian ki. Dziew czyn ka opo wia da gnę bią ce ją apo ka lip tycz ne sny. Wę gier ski re ży ser Fe renc Mol doványi przez pięć lat zbie rał ma te ria ły do swe go mo nu men tal ne go do ku men tu. Zdję cia re ali zo wał w Mek sy ku, Kon gu, Ekwa do rze i Kam bo dży. Po zor nie po zba wio ne związ ku zpo cząt ko wą se kwen cją, ze bra ne przez nie go hi sto rie to ob raz spo łecz no ści, któ rym nie uda ło się ochro nić przed nisz czy ciel ski mi skut ka mi ko lo ni za cji. Bo ha te ra mi są ich naj młod si przed sta wi cie le, kil ku let nia sprze daw czy ni za pa łek, mło do cia ne pro sty tut ki, pu cy but, dziew czyn ki grze bią ce w śmie ciach i dzie ci żoł nie rze. Nie mo gą oni li czyć na zbyt wie le. Świa ta uczą się przez prze moc i po ni że nie. Re ży ser nie od po wia da na py ta nie o ich los, ale wy czu wa się strach o przy szłość fil mo wa ne go świa ta. Po nu re opo wie ści łą czy z uję cia mi chłod ne go, bez lud ne go pej za żu. Ży je my przedapo ka lip są czy poniej? – zda je się py tać Mol doványi. On three different continents, children are ﬁlmed as they tell about their daily lives, and generally speaking, their stories are horrifying. One girl talks about how she was molested for the ﬁrst time in a café when she was eight and has earned a living as a prostitute ever since. A boy was forced to be a child soldier and kill people. Elsewhere, a little boy polishes shoes every single day. On the other side of the world, children spend their days lugging around clay, which is used to make bricks. The children discuss their lives as if this is the way things were meant to be. ano ther pla net do-

esn't have a voiceover to link the stories together. We almost automatically become aware of the fact that the rest of the world allows these situations to continue. „A shameful and anachronistic state of affairs”, according to director Fe Renc mol Do va nyi. mol Do va nyi presents the stories as the dreams of a little girl. Unlike in the dreams, this little girl appears to live in an unaffected, secure world, a contrast that the effect of the atrocities only reinforces.

In these times of crisis, there is an electric charge in the air, a burgeoning renewal amongst both the people who have fo-

cused their lives on spirit, and those whose lives are centred around the struggle for change. Fier ce Li ght is a feature documentary that captures this exciting movement of Spiritual Activism that is exploding around the planet, and the powerful personalities that are igniting it. Fuelled by the belief that „another world is possible”, acclaimed ﬁlmmaker vel cRow RiP PeR (Sca red Sa cred) seeks out today’s stories of what maR tin lU theR KinG called Love in Action, and Gan Dhi called Soul Force; what RiP PeR is calling Fierce Light. It is the way of the Sacred Warrior, uncompromisingly non-violent, with a power that radiates from the heart and outwards. It is that same spirit that swept Ba RacK oBa ma into the White House – undeniably hopeful, and full of possibility. Fier ce Li ght: When Spi rit Me ets ac tion reveals what’s possible when human beings are at their absolute best.

Reżyseria / Directed by: Velcrow Ripper Produkcja / Production: Cher Hawrysh, Gerry Flahive

Kanada / CANADA 2008 97 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – MFF Palm Springs, Victoria International Film Festival, Thessaloniki International Film Festival 2008 – International Film Festival Vancouver – Nagroda za Najbardziej Popularny Kanadyjski Dokument / national Film BoaRD's most PoPUlaR canaDian DocUmentaRy awaRD; Najlepszy Film Dokumentalny / Best non-Fiction FeatURe, IDFA – International Documentary Film Festival Amsterdam

Political Sciences

Co mo gę zro bić, by coś na tym świe cie zmie nić? Każ dy, kto cza sem sta wia so bie po wyż sze py ta nie, znaj dzie w Nieposkromionym świetleca ły sze reg in spi ru ją cych od po wie dzi. Akto ni gdy o tym nie my ślał, być mo że po obej rze niu fil mu za cznie so bie ta kie py ta nia za da wać. Nieposkromione światłoto fil mo wa piel grzym ka, ja ką Vel crow Rip per od był po ca łym świe cie wpo szu ki wa niu du cho wo ści. To po dróż domiejsc świę tych, ale by naj mniej nie wre li gij nym sen sie. Dla nie go miej sce świę te to ta kie, gdzie „du cho wość łą czy się zdzia ła niem”, gdzie lu dzi jed no czy ten sam cel, gdzie pa nu je po czu cie wspól no ty iod po wie dzial no ści za ota cza ją cy nas świat. To rów nież wska za nie świa tła na koń cu tu ne lu w tych jak że burz li wych cza sach. Film sta wia py ta nia o źró dła ak ty wi zmu du cho we go, do któ re go na le żą wszy scy du cho wi spad ko bier cy Ghan die go czy Mar ti na Lu the ra Kin ga. Opo wia da hi sto rie, któ re ina czej zo sta ły by za po mnia ne. Hi sto rie lu dzi, któ rzy po sta no wi li sko rzy stać z da nej im wol no ści i za ma ni fe sto wać swo ją po sta wę na wie le róż nych, mniej lub bar dziej ty po wych spo so bów – jed ni wy cho dzą na uli ce, ne go cju ją i wal czą, in ni me dy tu ją, a jesz cze in ni po sta na wia ją wdra pać się na drze wo. A wszyst ko to wo kół hi sto rii pew nej far my w Los An ge les, w ryt mie po zy tyw nej mu zy ki, z oso bi stym ko men ta rzem au to ra, a tak że udzia łem ta kich gwiazd jak Da ryl Han nah i Jo an Ba ez. To film ma ni fest, któ ry do wo dzi, że na wet je śli – wbrew te mu, co gło sił Le ib niz – ży je my w naj gor szym z moż li wych świa tów, to war to wal czyć, bo lep szy świat jest moż li wy. I cho ciaż piel grzym kę nie któ rzy przy pła ci li ży ciem, to nie moż na się pod da wać, bo na wet w ciem no ściach da się od na leźć świa tło. Świa tło, któ re mo że mieć ogrom ną si łę od dzia ły wa nia, pod wa run kiem że po łą czy my na sze si ły.

37 Nauki polityczne

NIEPOSkROMIONE ŚWIATłO – GDy DUChOWOŚć łąCzy SIĘ z DzIAłANIEM Fierce Light: When Spirit Meets Action

Political Sciences

Nauki polityczne

W DRODzE DO SzkOły On the Way to School Reżyseria / DIRECTED BY: Orhan Eskiköy, Özgür Doğan

produkcja / PRODUCTION: Pieter van Huystee Film and Television

Holandia / THE NETHERLANDS 2009 81 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam – Joris Ivens Competition

W Tur cji każ dy na uczy ciel po skoń cze niu stu diów zo sta je przy dzie lo ny do wy bra nej przez swo ich prze ło żo nych szko ły. Miej sce pra cy wy bie ra się lo so wo – miesz ka niec du że go mia sta z za chod niej Tur cji mo że tra fić do za po mnia nej przez Bo ga wio ski gdzieś w da le kim Kur dy sta nie. Ta ki los spo ty ka dwu dzie sto kil ku let nie go Em re Ay di na, któ ry ma przed so bą rok w od cię tej od świa ta osa dzie, oto czo nej bez kre sny mi po la mi. Od pierw szych chwil spę dzo nych z dzieć mi orien tu je się, że je dy ne, cze go mo że je na uczyć, to mó wie nie i pi sa nie po tu rec ku. O ma te ma ty ce i in nych przed mio tach nie ma mo wy – jak wy ma gać ta blicz ki mno że nia od ko goś, kto nie zna żad ne go sło wa w two im ję zy ku? Brak ko mu ni ka cji to nie je dy ny pro blem – w bu dyn ku szko ły czę sto bra ku je prą du, na bie żą cą wo dę tak że przyj dzie po cze kać... Em re z po cząt ku czu je się jak wy gna niec we wła snym kra ju – oto czo ny przez ob cy so bie et nicz ny ży wioł dzwo ni do mat ki i zwie rza się z pro ble mów z nie ro zu mie ją cy mi go dzieć mi. Je go pod opiecz ni nie ma ją wie le cza su na szko łę – trze ba po móc ro dzi com w po lu, po wstrzy mać szar żu ją ce go na do mo stwo osła i wy prać ubra nia w po to ku… Re ży ser szczę śli wie uni ka to nu eu ro pej skiej po li tycz nej po praw no ści – Em re, przy ca łym cie ple oka zy wa nym dzie ciom, re pre zen tu je przede wszyst kim pań stwo tu rec kie, któ re przez la ta prze śla do wa ło 15-mi lio no wą mniej szość kur dyj ską, od ma wia jąc jej pra wa do sa mo sta no wie nia. Dziś, w ob li czu ak ce sji do Unii Eu ro pej skiej, An ka ra re wi du je swo je sta no wi sko, jed nak wciąż w wie lu re gio nach Kur dy sta nu sta cjo nu ją tu rec cy żoł nie rze. Em re uczy więc dzie ci słów hym nu (szczęśliwy ten, kto mówi o sobie, że jest Turkiem), or ga ni zu je tu rec kie świę ta pań stwo we i za ka zu je dzie ciom roz ma wia nia w ich oj czy stym ję zy ku. Si ła fil mu po le ga na kon fron ta cji ofi cjal nej po sta wy ze swo bod nym świa tem kur dyj skich mal ców, z któ rych więk szość ni gdy nie opu ści ła ro dzin nej wio ski, a o tym, że miesz ka ją w Tur cji, do wie dzia ły się do pie ro w szko le.

A ﬂy-on-the-wall documentary shot mainly in the classroom. When em Re arrives to teach in an impoverished Kurdish village, the total lack of running water is the least of his problems. The children do not speak Turkish and he cannot speak Kurdish. Despite bouts of frustration, anger and loneliness – as well as feeling like a foreigner in his own country – em Re is determined to accomplish his task, and proceeds to grab his cell phone and call home, where his mother lovingly gives him a little help.

This documentary gives us a unique opportunity to follow the fight that was put up by the Russian opposition against the Putin regime during the last two years. After the victory of the latest elections in March 2008 this regime would not tolerate any Opposition at all. In the film it is not obvious all the time, who is who, and who belongs to which party. Just like the passers by in the streets of Moscow haven’t got a clue for or against what these young people are demonstrating. Their flags and banners all tell us that they want a better future for Russia. With PU tin. Or

absolutely without PU tin. They call themselves communists or anti-communists. Or patriots maybe. But they all talk about their immense love for Russia. And they all want to save this Russia. All conflicting parties are armed with the same portrait of che -GU eva Ra. Former world chess champion, GaR Ry Ka sPa Rov finished his career to move into politics. How does the rational game of chess compare to the dirty political game? Where chess is a game with rules, that allows the opponents equal changes, Russian politics is a different kind of game. Kasparov is a genius in thinking moves up-front, but can he use this quality in his political fight? How many moves can Ka sPa Rov think up-front on his way to new democracy in Russia? The film shoot follow Kasparov over the course over the last two year. The daily routine is tuff on the opposition leaders. They have no access to the Media, they are beaten up during the demonstrations, they are put in prison. The PU tin yoUth follow them everywhere and do no let any opportunity go by not to accuse them of treason of homeland. Or occasionally the Kremlin tries to bribe them. But still, even the most dangerous demonstrations, and going to court, even prison, it all eventually becomes a daily routine. What does the life of an opposition member look like in Russia? The people do not trust you, the regime persecutes you, your fellow combats betray you. Nobody needs your so-called revolution. Why would you burn in her holy fire?

Reżyseria / DIRECTED BY: Masha Novikova produkcja / PRODUCTION: Novdoc Holandia / THE NETHERLANDS 2008 113 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam

Zapraszamy do Kinoteki na spotkanie z Garrim Kasparowem, które odbędzie się 14.05.2009, po projekcji ﬁlmu W świętym ogniu rewolucji o godz. 18:00. a meeting with Garry Kasparov will be held in kinoteka theatre on 14 May 2009 at 6 pm, after the screening of the ﬁlm In the Holy Fire of Revolution.

Political Sciences

Jak w terminologii szachowej określiłby pan to, co zrobiły dziś władze? – py ta za gra nicz na dzien ni kar ka Gar rie go Ka spa ro wa. Władze zabrały wszystkie pionki – od po wia da roz złosz czo ny li der ro syj skiej opo zy cji, za trzy ma ny na lot ni sku w dro dze na od daw na za po wia da ną de mon stra cję. Ka spa ro wo wi nie tyl ko unie moż li wio no po dróż, lecz tak że nie od da no mu pasz por tu. Nie daw no mistrz sza cho wy roz po czął ży cie po li ty ka. Fo to re por te rzy lu bią po ka zy wać go za my ślo ne go nadnie wi dzial ną sza chow ni cą. Gra z Krem lem nie pod le ga jed nak żad nym re gu łom. Re ży ser ka Ma sha No vi ko va opo wia da o udzia le In nej Ro sjiwwy bo rach doDu my. Jej film jest jed nak od zwier cie dle niem sy tu acji, w ja kiej zna la zła się ca ła ro syj ska opo zy cja. Zda niem Ka spa ro wabo ga cą ca się Mo skwa nie jest re pre zen ta tyw na, je śli cho dzi o ogól ne po ło że nie kra ju. Pu tin trak tu je sto li cę jak okno wy sta wo we dla Za cho du. Dzi siej sza Ro sja to kraj wła dzy au to ry tar nej, naktó rą ogrom ny wpływ ma KGB. Za głu sza ny jest wszel ki głos sprze ci wu, opo zy cja po zba wio na jest do stę pu dote le wi zji, jej li de rzy są za stra sza ni, mi li cja re gu lar nie roz pę dza de mon stra cje po ko jo we. Mło dzie żów ka po pie ra ją ca Pu ti nasa bo tu je im pre zy z udzia łem In nej Ro sji i przy każ dej oka zji oskar ża Ka spa ro wa o dzia ła nie na rzecz ame ry kań skie go wy wia du. No vi ko vaprzy glą da się swo im bo ha te rom jak gru pie de spe ra tów, na iw nie wie rzą cych, że w ich kra ju cią gle ist nie je de mo kra cja. Jej film to ro dzaj od trut ki dla wszyst kich, któ rzy da li się ocza ro wać wi ze run ko wi współ cze snej Ro sji.

Nauki polityczne

W ŚWIĘTyM OGNIU REWOLUCjI In the Holy Fire of Revolution

Political Sciences

Nauki polityczne

WIELkA PRyWATyzACjA The Big Sellout Reżyseria / DIRECTED BY: Florian Opitz produkcja / PRODUCTION: Arte, Bayerischer Rundfunk (BR), Discofilm, Westdeutscher Rundfunk (WDR)

Niemcy / GERMANY 2006 94 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2006 – Hof International Film Festival

Dzisiejszą ekonomię uprawia się w sposób podobny do tego, w jaki prowadzi się współczesne wojny. W powodzi doniesień o liczbach zabitych zapominamy o jej prawdziwych oﬁarach. Są nimi przecież konkretni ludzie, anie anonimowe liczby. Podobnie jest zekonomią, która również nie chce pamiętać otym, że zastatystykami stoją ludzie z krwi i kości – tak w spa ra fra zo wa nej for mie no bli sta, pro fe sor Jo seph E. Sti glitz wi dzi współ cze sną eko no mię. W swo im do ku men cie Flo rian Opitz po sta no wił zde rzyć dwa świa ty: lu dzi, któ rych nie do strze gło by się zza sta ty stycz nych ko lumn iwy kre sów, oraz urzęd ni ków ta kich pla có wek jak Bank Świa to wyczy Mię dzy na ro do wy Fun dusz Wa lu to wy, któ rych de cy zje wpły wa ją naży cie tych lu dzi. Wkil ku epi zo dach re ży ser po ka zu je, jak z róż nym po wo dze niem zwy kli oby wa te le usi łu ją zmie nić swo je ży cie iprze ła mać krę pu ją ce ich ogra ni cze nia. Wten spo sób po zna je my bry tyj skie go związ kow ca wal czą ce go opra wa ko le ja rzy, „elek trycz ne go Ro bin Ho oda” z RPA, czy li bez ro bot ne go, nie le gal nie pod łą cza ją ce go prąd lu dziom, któ rych nie stać na opła ca nie ra chun ków po tym, jak ce ny ener gii wzro sły nie bo tycz nie, miesz kan kę Fi li pin roz pacz li wie za bie ga ją cą ośrod ki nadia li zy dla swe go cho re go sy na oraz bo ha te rów bo li wij skiej woj ny do mo wej, któ ra wy bu chła po tym, jak rząd ze zwo lił napry wa ty za cję wo dy wChum ba wam ba. Re ży ser wni ka w mo ty wa cje dzia łań swo ich bo ha te rów i nie po pa da jąc wdy dak tyzm, ana li zu je przy czy ny ich fru stra cji. Przed sta wio ne przez nie go hi sto rie po ka zu ją bez dusz ność iogra ni cza ją cą si łę współ cze sne go świa ta, o któ re go nie rów no ściach ma ło kto pa mię ta. the big Sel lo ut is a spirited, feature-length documentary about privatisation – the economic tool that many claim to be the answer to our current global questions. Shot on four continents, its director Flo Rian oPitz depicts the ludicrous effects of privatisation of water (Bolivia), electricity (South Africa), health care (Philippines), and maybe most astonishingly, BRi tish Ra il (UK), breaking down an abstract phenomenon into a pugnacious portrait of very concrete human destinies.

WybORy 1989 – kONIEC kOMUNIzMU 1989 Elections – The End of Communism

The picture of Poles during the time of the first free post-war elections. In this historical moment, everything is happening for the first time – the first electoral campaigns, the first attempts to create free media, the first occasions to take advantage of the freedom of speech. We can see the society, which found itself between the old system and a new reality, the rules of which are yet to be established without any particular directions from anyone. All of a sudden, the one and only right way gets split into thousands of different paths. Now everyone has to choose his own way.

Zapraszamy do Kinoteki na debatę Fundacji im. Heinricha Bölla pt. Przełom, nadzieja, demokracja – wybory 1989–2009, która odbędzie się 16.05.2009, po projekcji ﬁlmu Wybory 1989 – upadek komunizmu o godz. 15:00. after the screening the HeinricH Böll foUnDation invites you to a debate entitled Watershed, Hope and democracy – Elections 1989-2009 held on 16 May 2009 at 3 pm following the screening of the ﬁlm 1989 Elections – the End of Communism.

Political Sciences

Reżyseria / DIRECTED BY: Paweł Kędzierski produkcja / PRODUCTION: WFDiF polska / P OLAND 1989 66 min

Nauki polityczne

Re por ter ski ob raz Po la ków w trak cie pierw szych wol nych wy bo rów. W tym hi sto rycz nym mo men cie wszyst ko dzie je się po raz pierw szy – pierw sze kam pa nie wy bor cze, pierw sze pró by two rze nia wol nych me diów, pierw sze oka zje, by sko rzy stać z wol no ści sło wa. Zo ba czy my spo łe czeń stwo, któ re zna la zło się po mię dzy sta rym sys te mem a no wą rze czy wi sto ścią, któ rej re gu ły bez żad nych wy tycz nych trze ba stwo rzyć na no wo. Oto na gle je dy na słusz na dro ga roz wi dla się na ty sią ce mniej szych, a każ dy na swój spo sób pró bu je wy brać tę wła ści wą.

Political Sciences

Nauki polityczne

yES-MENI NAPRAWIAją ŚWIAT The Yes Men Fix the World Reżyseria / DIRECTED BY: Andy Bichlbaum, Mike Bonanno, Kurt Engfehr produkcja / PRODUCTION: Arte France, Renegade Pictures, Article Z, Britdoc, Charny-Bachrach

Francja / FRANCE 2008 90 min

Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – Berlinale, Berlin International Film Festival – Nagroda Publiczności / aUDience awaRD 2008 – Sundance Film Festival

Kie dy męż czy zna re pre zen tu ją cy kon cern Dow Che mi cal ogło sił na an te nie BBC, że je go fir ma wy pła ci od szko do wa nie ofia rom spo wo do wa nej przez sie bie ka ta stro fy eko lo gicz nej, pro wa dzą cy pro gram dzien ni karz onie miał ze zdu mie nia. Zrobimy to, co powinniśmy byli zrobić już dawno temu – za pew niał przed sta wi ciel kon cer nu. Po dwu dzie stu la tach już ma ło kto li czył na to, że che micz ny gi gant uka że ludz kie ob li cze. Eu fo ria trwa ła jed nak bar dzo krót ko. Fir ma szyb ko zde men to wa ła in for ma cję, a BBC po pro si ło o wy ja śnie nia na an te nie. Oka za ło się, że męż czy zna, któ ry skła dał za ska ku ją ce obiet ni ce, nie ma z kon cer nem nic wspól ne go. Chcieliśmy w ten sposób przypomnieć, że nikt dziś nie liczy się z ofiarami – wy ja śnił. Czy moż na na pra wić świat? – pro ste, wręcz na iw ne py ta nie sta ło się ko łem za ma cho wym dzia łań dwóch al ter glo ba li stów: An dy’ego Bi chl bau ma i Mi ke’a Bo nan no. Du et wy gła sza na przy kład pro wo ka cyj ne prze mó wie nie na kon fe ren cji firm naf to wych, ofe ru jąc no wy pro dukt –pa li wo z… ludz kie go mię sa. Ja ko rze ko mi przed sta wi cie le rzą du USA, Yes -Me ni obie cu ją oszu ka nym przez de we lo pe rów miesz kań com No we go Or le anu uczci we in we sty cje. Zde ma sko wa ni – wy ko rzy stu ją za in te re so wa nie me diów do swo ich ce lów. Dokąd chciwość zaprowadzi ludzi? – py ta ją. Po czę ści do ku ment, po czę ści mocumentary (fa bu la ry zo wa ny film do ku men tal ny) w sty lu Mi cha ela Mo ore'a, pe łen hu mo ru ob raz uj mu je wi dza pro sto tą prze ka zu. Au to rzy po ru sza ją w nim naj bar dziej pa lą ce pro ble my współ cze sno ści: glo bal ny kry zys, nie spra wie dli wość spo łecz ną, za gad nie nia ochro ny śro do wi ska. the Yes Men Fix the World is a screwball true story that follows a couple of gonzo political activists as they infiltrate the world of big business and pull off outrageous pranks that highlight the ways that corporate greed is destroying the planet. Along the way the duo discover the culprits behind the cult of greed, and in a wildly uplifting ending, they find a way for everyone to defeat the cult and save civilization from its own worst excesses.

After We Fe ed the World, the spectacular documentary about our foodstuffs, the filmmaker eR win wa Gen ho FeR presents a new, shocking documentary. Let’s Ma ke Mo ney follows the tracks of our money through the worldwide finance system. Wagenhofer looks behind the scenes of the colourful backdrop of banks and insurance companies. What does our pension provision have to do with the property blow-up in Spain? We don’t have to buy a home there in order to be involved. As soon as we open an account,

we’re part of the world-wide ﬁnance market – whether we want to be or not. The bank enters our account into the global money circuit. Possibly banks or pension funds lend our money to speculators. We customers have no idea where our debtor lives and what he does to pay our interest fees. Most of us aren’t even interested, because we like to follow the call of the banks: „Let your money work”. But money can’t work. Only people, animals or machines can work.

Reżyseria / DIRECTED BY: Erwin Wagenhofer produkcja / PRODUCTION: Allegrofilm austria 2008 107 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – Sundance Film Festival – Nagroda Główna Jury Kina Światowego dla filmu dokumentalnego / GRanD JURy PRize FoR woRlD cinema – DocUmentaRy; nominacja / nomination Berlinale, Berlin International Film Festival

Zapraszamy do Kinoteki na debatę Krytyki Politycznej pt. Co banki robią z naszymi pieniędzmi, która odbędzie się w piątek 8.05.2009, po projekcji ﬁlmu Zaróbmy jeszcze więcej o godz. 18:00. We invite you to kinoteka theatre for a debate hosted by krytyka Polityczna journal entitled What banks are doing with our money held on friday, 8 May 2009 following the screening of Let's Make Money at 6 pm.

Political Sciences

Więk szość z nas nie zda je so bie spra wy, gdzie do kład nie znaj du ją się na sze pie nią dze. Mo że my być jed nak pew ni, że nie ma ich w ban kach. Współ cze sny świat, jak ni gdy do tąd, to układ na czyń po łą czo nych. Kry zys na jed nym ryn ku osła bia po zo sta łe. W bły sko tli wym do ku men cie Er win Wa gen ho fer przy glą da się funk cjo no wa niu świa to we go sys te mu fi nan so we go. Najlepiej kupować, gdy krew jest na ulicach – tłu ma czy in we stor re zy du ją cy w Sin ga pu rze. – Wtedy zarabia się najwięcej. Za mknię te śro do wi sko do rad ców fi nan so wych i ban kie rów na na szych oczach two rzy rze czy wi stość dy na micz ne go wzro stu i bły ska wicz nych pro fi tów. Przy kła dem mo że być Co sta del Sol, gdzie w cią gu kil ku na stu lat po sta wio no po nad mi lion do mów – zbyt dro gich, że by je sprze dać. In we sty cje bu dow la ne to jed nak cią gle do cho do wa ga łąź ryn ku, dla te go w Hisz pa nii ro sną ko lej ne osie dla wid ma. Au striac ki fil mo wiec zde rza po glą dy be ne fi cjen tów li be ral ne go ka pi ta li zmu z punk tem wi dze nia je go ofiar, sta ra się prze śle dzić i od two rzyć me cha ni zmy no wo cze sne go ryn ku bez gra nic. Roz ma wia z przed się bior ca mi i lob by sta mi. Prze py tu je eko no mi stów i aka de mi ków. Od wie dza ra je po dat ko we i in dyj skie uli ce nę dzy. Prze ra ża bra kiem skru pu łów jed nych i bez na dziej nym po ło że niem dru gich. W Burkina Faso każde dziecko rodzi się dzisiaj zadłużone. Wszystko przez politykę Banku Światowego – ko men tu je afry kań ski pro du cent ba weł ny. Świat, ja ki po ka zu je Wa gen ho fer, wy da je się po sta wio ny na gło wie. Kto po sprzą ta ba ła gan?

Nauki polityczne

zARóbMy jESzCzE WIĘCEj Let’s Make Money

Fetish and Culture

Fetysze i kultura

Fetish and Culture

Fetysze i kultura

AkTORzy The Actors Reżyseria / DIRECTED BY: Tomasz Wolski produkcja / PRODUCTION: Anna Bławut-Mazurkiewicz – Studio Filmowe Rabarbar

polska / P OLAND 2009 28 min

Ak tor skie le gen dy pol skie go fil mu uchwy co ne pod czas pra cy na pla nie fil mu fa bu lar ne go Jac ka Bła wu ta Jeszcze nie wieczór. W prze rwie po mię dzy uję cia mi ka me ra przy glą da się m.in. Ni nie An drycz, Ro ma no wi Kło sow skie mu, Be acie Tysz kie wicz oraz Ire nie Kwiat kow skiej. The acting legends of the Polish movies captured during the ﬁlmmaking of Ja ceK Bla wUt’s feature ﬁlm be fo re twi li ght. Between the takes, the camera observes the Polish actors and actresses including ni na an DRycz, Ro man Klo sow sKi, Be ata tysz Kie wicz and iRe na Kwiat Kow sKa.

ATOMIC CAFé The Atomic Café Reżyseria / DIRECTED BY: Kevin Rafferty, Jayne Loader, Pierce Rafferty

produkcja / PRODUCTION: The Archives Project USa 1982 103 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 1983 – Nominowany do Flaherty Documentary Award Awards / nominateD to FlaheRty DocUmentaRy awaRD, BAFTA; Boston Society of Film Critics Award 1983 – BSFC Award

Atomic Caféto tra gi ko micz ny por tret prze ra ża ją co po waż nej epo ki. Zim na woj na by ła dla Ame ry ka nów okre sem zbio ro wej pa ra noi, ma nii za ku pów, cza sem bo omu bu dow la ne go, uspra wie dli wie niem ogrom nej ilo ści te stów ato mo wych, wresz cie po li go nem dla na uki igwa ran tem wzro stu go spo dar cze go. Ro zu mie li to do sko na le Ke vin Raf fer ty, Jay ne Lo ader i Pier ce Raf fer ty, któ rym za ma te riał do fil mu wy star czy ły ar chi wa lia z epo ki. Znaj dzie my tu za rów no frag men ty new sów, rzą do we fil my pro pa gan do we, ma te ria ły szko le nio we ar mii USA, jak i mnó stwo mu zy ki z lat 50. Twór cy po łą czy li te ele men ty w iście wir tu ozer ski spo sób, wsku tek cze go o ich dzie le szyb ko za czę to mó wić ja ko o do ku men tal nym Dr. Strangelove. Ob raz przy wo łu je co dzien ność nę ka nych stra chem ame ry kań skich przed mieść; wkra da my się do pry wat nych schro nów ato mo wych, od wie dza my za kła dy pra cy, szko ły i przed szko la. Au to rzy fil mu od twa rza ją stan wie dzy ów cze snej na uki, nie zbyt za in te re so wa nej skut ka mi ubocz ny mi pro mie nio wa nia czy kon se kwen cja mi de wa sta cji ma low ni czych ato li na Oce anie Spo koj nym. Uświa da mia my so bie bez względ ność ba da czy,

któ rych ofia ra mi by ły nie tyl ko kró li ki do świad czal ne, lecz tak że zu peł nie przy pad ko wi lu dzie. Film przed sta wia wie lo ra kie roz wią za nia, ja ki mi pró bo wa no ła go dzić ato mo wą go rącz kę: od dzie cię cych kom bi ne zo nów na ro wer po przy po mi na ją ce grzyb „ato mo we” drin ki. Przy bli ża też at mos fe rę wo ju ją ce go mac car ty zmu. Stąd, obok in sce ni za cji in stru ują cych, jak za cho wać się w wy pad ku eks plo zji nu kle ar nej, Atomic Café to nie w po wo dzi ta nich fra ze sów i za pie kłej pro pa gan dy an ty ko mu ni stycz nej. W ten spo sób au to rzy fil mu po ka zu ją, że Wielkiego Brata wca le nie trze ba by ło szu kać w ra dziec kiej Ro sji. Je go bliź niak od daw na miesz kał w Ame ry ce. Chilling… Intelligent… Hilarious. These are the elements of this classic collage documentary. artfully culled from newsreel footage and government archives of the 1940’s and 50’s, the ato mic Café serves up the dark side of Cold War America in all its fear and paranoia, and manages to blend this with a deep black humor. A darkly comic look at a deﬁning period in the 20th century

An original ﬁctional documentary which follows a pair of Hungarians on a journey across Europe all the way to Egypt. la li, a moustached gypsy, and a bald guy named lo Ri come from Transylvania and are friends to the end. Financial hardships prompt them to try out all opportunities offered by European globalization that have taken place in the past few years.

Though the failures of the charismatic duo have been many and their successes short-lived, their friendship manages to overcome all obstacles. Encouraged by the director to play themselves, the actors deal with problems in their own, usually very peculiar way. Hovering on the border between documentary and ﬁction, the ﬁlm always maintains its creative energy and pure spontaneity.

Reżyseria / DIRECTED BY: Róbert Lakatos produkcja / PRODUCTION: Inforg Studio Węgry/austria/Niemcy / HUNGARY/AUSTRIA/GERMANY 2008 80 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Karlovy Vary International Film Festival – Europa Cinema Label Award; IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam

Fetish and Culture

Wą sa ty Cy gan La li i ły sy Wę gier Lo ri to przy ja cie le na do bre i na złe. Kom bi nu ją, jak za ro bić więk sze pie nią dze, nie zbyt się przy tym wy si la jąc. Nie prze ra ża ich nic: ani cze ka ją ca ich da le ka dro ga, ani ni kłe szan se po wo dze nia przed się wzię cia. Naj waż niej sze wy da ją się trwo nie nie zdo by tej for tu ny i ma rze nia o ko lej nych biz ne sach. Bo ha te rów po zna je my w chwi li, gdy za uro cze ni tran syl wań skim skle pem ty pu „wszyst ko, uży wa ne, ta nio” po sta na wia ją do trzeć do ra ju prze cen, miesz czą ce go się gdzieś na obrze żach Wied nia. Plan jest pro sty, a za ra zem wspa nia ły: ku pić jak naj wię cej, a po tem z zy skiem sprze dać. Nie ste ty bo ha te rów za wo dzi sa mo chód. Ko lej ny wspól ny in te res pla nu ją w Egip cie. Lo ri pra cu je tam ja ko prze wod nik wy cie czek. Uwo dzi dziew czy ny z Wę gier, cza sem na bie ra ła two wier nych ro da ków. Pew ne mu Egip cja ni no wi obie cał do star czyć ra so we go owczar ka. La li ma za sta wić sa mo chód, ku pić psa i do łą czyć do Lo rie go. Wy da je się, że bę dzie to zło ty in te res… Nie trud no się do my ślić, dla cze go re ży ser ob sa dził w głów nych ro lach pa rę na tursz czy ków. Ak to rzy, za chę ce ni, by ode grać sa mych sie bie, ra dzą so bie z wy my ślo ny mi przy go da mi na swój spo sób – nie kie dy bar dzo spe cy ficz nie. Wpro wa dza to dofil mu cał ko wi tą nie prze wi dy wal ność, nie sa mo wi tą dy na mi kę, hu mor iener gię. Bahrtalo!to ki no bez wy raź nych gra nic ga tun ko wych. Jest za ra zem fa bu łą i do ku men tem, ki nem dro gi i ko me dią. Mó wi o szu ka niu szczę ścia i o nie zwy kłej przy jaź ni. Na cha rak te rze Bahrtalo! cał ko wi cie za wa żył tem pe ra ment dwój ki głów nych bo ha te rów. Chwi la mi wprost trud no so bie wy obra zić, jak re ży se ro wi uda ło się ten film ukoń czyć.

Fetysze i kultura

bAhRTALO! Bahrtalo! (Good Luck!)

Fetish and Culture

Fetysze i kultura

bARbIE z DAMASzkU Dolls Woman from Damascus Reżyseria / DIRECTED BY: Diana El Jeiroudi produkcja / PRODUCTION: Orwa Nyrabia – Proaction Film

dania / DENMARK 2007–2008 53 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Montpellier CineMed Festival, Documentary Competition; CPH: DOX International Documentary Film Festival; IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam

O ile ma łe dziew czyn ki w Eu ro pie i Ame ry ce ma rzą o lal ce Bar bie, o ty le w Sy rii obiek tem ich wes tchnień jest Ful la. Zo sta ła wpro wa dzo na na ry nek w 2003 ro ku – do kład nie wte dy, gdy w Ara bii Sau dyj skiej za ka za no sprze da ży Bar bie. Jak tłu ma czą jej pro du cen ci, Ful la to Bar bie orien tal na. Choć z wy glą du obie lal ki nie wie le się róż nią, to pod wzglę dem „cha rak te ru” dzie li je prze paść. W re kla mach Ful la jest przed sta wia na ja ko isto ta ule gła, re li gij naihoł du ją ca tra dy cyj nym war to ściom. Sło wem, ide al na mu zuł man ka. Jed nak, z któ rej stro ny by na to nie pa trzeć, jest ona sub sty tu tem ame ry kań skie go pro duk tu. Ma my tu ana lo gię do ogól nej sy tu acji Sy rii. Teo re tycz nie kraj znaj du je się w stre fie wpły wów za chod nich (od pół no cy gra ni czy z Tur cją, od wscho du z oku po wa nym przez USA Ira kiem, od po łu dnia z pro za chod nim Izra elem), ale na co dzień co raz wy raź niej da je się tam za uwa żyć ozna ki ro sną ce go fun da men ta li zmu. Nie po zo sta je to bez wpły wu na lo sy ży ją cych wSy rii ko biet. Ich co raz bar dziej kom pli ku ją cą się sy tu ację mo że my prze śle dzić na przy kła dzie Ma nal, mło dej mat ki, któ ra pró bu je po go dzić obo wiąz ki go spo dy ni do mo wej z ro sną cą chę cią po wro tu do za wo du. Jak przy zna je – pra ca to dla niej wol ność. Py ta nie tyl ko, czy sa mo jej pra gnie nie wy star czy, by zre ali zo wa ła swo je pla ny. Jak się oka zu je, na wet w naj bliż szym oto cze niu ko bie ty znaj dą się prze ciw ni cy jej dą żeń. In a traditional Damascene milieu, ma nal is challenged to cherish her excellence as a housewife. Still, she insists on chasing a personal dream of getting back to work. As she tries to get hold of all ends together insistently and restlessly, her two young daughters are mesmerized by the smiling face they see on TV everyday. For here comes the Arab phenomenon doll, FUl la. Behind FUl la’s smile is her marketing manager who particularly knows that Damascene society traditions are top-selling products. And that by personifying these traditions alone, FUl la was able of pushing BaR Bie oﬀ her throne not only in Syria, but throughout the Arab world.

In Car men Me ets bo rat, director meR ce Des sta len ho eF follows the life of 17-year-old caR men. She lives in a gypsy village in Romania, where the men spend their days tying one on and exchanging coarse words in her father's bar. In the evenings, she watches a Spanish soap opera and dreams of a better life in Spain, where the men are romantic and decent. Her plan to emigrate falls to pieces when an American ﬁlm crew descends on her village to shoot bo rat: Cul tu ral Le ar nings of ame ri ca for Ma ke be ne ﬁt Glo rio us Na tion of Ka za kh stan. The village is used in the movie to show where

the main character comes from, and Borat depicts the villagers as primitive caricatures supposedly from Kazakhstan. caR men's grandfather plays the part of an abortion expert and poses for the camera with a welding apparatus. A little later, bo rat embraces a woman he introduces as his sister and brags about her status as the fourth best whore in Kazakhstan. The villagers don't understand a single word of English and laugh in good faith into the camera. When the ﬁlm is released, the world press throws itself on the village and jealousy and suspicion predominate. The chaos is made complete when an American lawyer holds out the prospect of a $30 million insurance claim to the villagers. For caR men, it becomes increasingly difﬁcult to realise her dreams of a better life somewhere else.

Reżyseria / DIRECTED BY: Mercedes Stalenhoef produkcja / PRODUCTION: Pieter Van Huystee Film Holandia / THE NETHERLANDS 2008 86 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – IDFA, International Documentary Film Amsterdam

Fetish and Culture

Glod to nie wiel ka cy gań ska miej sco wość w Ru mu nii. Ży cie nie jest tu ła twe, na wet dla 17-let niej Car men, cór ki naj bo gat sze go czło wie ka w mia stecz ku. Wpa trzo na w ibe ryj skie te le no we le, ma rzy owy jeź dzie zagra ni cę, uczy się hisz pań skie go iod trą ca ko lej nych za lot ni ków. Kil ka mie się cy wcze śniej wGlo dzie re ali zo wa no zdję cia do ko me dii Borat: Podpatrzone wAmeryce, aby Kazachstan rósł w siłę, a ludzie żyli dostatniej. Gdy emi tu je ją te le wi zja, ni ko mu ja koś nie jest do śmie chu. Dzia dek Car menprzed sta wio ny zo sta je ja ko spe cja li sta odabor cji, ktoś in ny to zbo cze niec zoo fil, jed na z ko biet to czwar ta dziw ka w kra ju. Ła two wier ni miesz kań cy Glo du nie ro zu mie ją sło wa po an giel sku i wy cho dzą na zu peł nych idio tów. Kie dy zja wia ją się dzien ni ka rze, nikt już nie wi ta przy jezd nych zen tu zja zmem. Na dzie ję roz bu dza ją tyl ko za gra nicz ni praw ni cy obie cu ją cy po moc w uzy ska niu 30 mi lio nów eu ro od szko do wa nia. Plot ka na te mat pie nię dzy sta je się ka ta li za to rem zmian, do ja kich do cho dzi w miej sco wo ści. Pro wa dzi to do roz pa du wię zi spo łecz nych, wy wo łu je wza jem ną nie uf ność i po dejrz li wość. Mi mo afe ry wo kół Boratapierw szo pla no wą po sta cią inar ra tor ką fil mu po zo sta je Car men. Wmojej miejscowości dziewczyny wychodzą za mąż, gdy mają 15, 16 lat. Ja mam już 17 – wy zna je roz ża lo na. Re ży ser ce Mer ce des Sta len ho ef uda ło się od dać at mos fe rę na pię cia i ro sną cej de spe ra cji na sto lat ki. Ob ser wu je my ca ły pro ces prze mia ny Car men w dą że niu do szczę ścia i speł nie nia.

Fetysze i kultura

CARMEN ICarmen bORAT Meets Borat

Fetish and Culture

Fetysze i kultura

ChłOPAkI I DżOkEjE Lads and Jockeys Reżyseria / DIRECTED BY: Benjamin Marquet produkcja / PRODUCTION: Groupe Deux, Léo Vision, Uni Etoile 4, Centre National de la Cinématographie (CNC),

Francja / FRANCE 2008 100 min

Wy ści gi kon ne peł nią roz ma ite funk cje – dla śmie tan ki to wa rzy skiej to moż li wość po ka za nia się, dla gra czy szan sa nawy gra nie pie nię dzy, dla zwy kłe go ki bi ca moż li wość prze ży cia kil ku na stu mi nut in ten syw nych emo cji. WChłopaki idżokejeob ser wu je my ży cie tych, dla któ rych wy ści gi kon ne to po pro stu ca łe ży cie. Naj słyn niej sze staj nie we Fran cji to ogrom ne, pro fe sjo nal nie za rzą dza ne przed się bior stwa. Ich per so nel li czy oko ło 3 ty się cy osób – ro bot ni ków, dżo ke jów i uczniów. Ma ja oni pod opie ką dwa i pół ty sią ca ko ni. Tu nie mo że być miej sca na przy pa dek – dla te go ci, któ rzy chcą zo stać dżo ke ja mi, już od naj młod szych lat pod da wa ni są in ten syw ne mu tre nin go wi. Po bud ka o pią tej ra no, sprzą ta nie staj ni, przy go to wy wa nie ko nia ikil ku go dzin ny, czę sto mor der czy tre ning. Po po wro cie nie ma mo wy o od po czyn ku – trze ba opo rzą dzić wierz chow ca, któ ry – je śli wie rzyć sło wom oschłe go tre ne ra – zna czy du żo wię cej niż jeź dziec. Tre ne rzy nie ukry wa ją przed adep ta mi, że cze ka ich wie le lat in ten syw nej i znoj nej pra cy. Suk ces w za wo dzie od nio są tyl ko naj zdol niej si, a i oni nie mo gą li czyć na gi gan tycz ne za rob ki – jeź dziec do sta je tyl ko 7 proc. z wy gra nej. Ste ve i Fa bien, mło dzi bo ha te ro wie fil mu, są świa do mi wszyst kich wy rze czeń, ja kie mu szą po nieść. Ka me ry to wa rzy szą im przez 10 mie się cy po by tu wszko le dla przy szłych dżo ke jów, znaj du ją cej się wChan til ly. Roz sta nie z cie płem do mu ro dzin ne go jest dla nich szo kiem, jed nak ich świat ogra ni cza się od tąd do wy ści gów – ido la mi są sław ni dżo ke je, w szko le za mę cza ją na uczy ciel kę roz mo wa mi o ko niach, pod ry wa ją dziew czy ny pra cu ją ce w staj ni… Wraz z bie giem fil mu ich fa scy na cja udzie la się wi dzo wi – pięk ne, ale nie prze este ty zo wa ne zdję cia ko ni w ga lo pie, ludz ki wy si łek za pa no wa nia nad zwie rzę cym ży wio łem, duch szla chet nej ry wa li za cji – wszyst ko to spra wia, że her me tycz ny z po zo ru świat wy ści gów sta je się nam o wie le bliż szy. As schoolchildren return to classes in September, a select group of 14-year-olds is passing through the doors of Le Moulin à Vent in Chantilly, the boarding school and

training centre for future stable-lads and jockeys. For these young pupils, the shock is often intense. They leave their family cocoon for the hard reality of a world of long hours and where the comfort of the horse is more important than their own. The film follows three boys in the class of first year: ste ve, Fla vien, and Flo Rian. In the dorm rooms they have posters of famous jockeys on the wall instead of rock stars. They hang out at the bookies’ in town, placing bets on the horses that they know will win. Completely submerged in the world of racing, the film at times reaches the kind of quiet contemplation shown in: Into Great Silence (WFF07), an insider’s view of the routines of a place not normally open. The most moving scenes are those on the gallops. With cameras set on speed rigs that keep up with the racehorses, the footage is exhilarating. These tiny boys hurtle along on these massive beasts, unable to rein them in. Coming to terms with the skills need to be a jockey is only part of the story. These teens flirt and toy with budding romances, contending with the usual difficulties that come at this age.

A road movie about a group of youths – their search for identity, recognition and love. The ﬁlm's title refers to a Danish moped club called the wilD he aRts – a group of

young men in their early twenties who want to ﬁnd personal freedom through fellowship. The boys' fellowship and individual dreams for the future are put to the test as they embark on their mopeds in Denmark on a journey through Europe to Pomerania in Poland. Maybe they will never return. the wilD he aRts is more than a club; it's a state of mind that leads you through back roads into the depths of your soul. Freedom has its price!

Reżyseria / DIRECTED BY: Michael Noer produkcja / PRODUCTION: Copenhagen Bombay dania / DENMARK 2008 84 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – HotDocs Canadian International Documentary Festival

Fetish and Culture

12 kum pli, któ rzy zna ją się od lat, po sta na wia wy brać się w 1300-ki lo me tro wą po dróż z Oden se do Szcze ci na na… sku te rach. Ich ima ge to me tro sek su al ne grzyw ki i cie nie pod ocza mi, in sy gnia mo to cy klo we go gan gu na szy te na kurt kach, kol czy ki ita tu aże. Na zy wa ją się The Wild He arts, ni czym je den z ame ry kań skich gan gów mo to cy klo wych. Z po zo ru jest to iro nicz ne, jed nak tak na praw dę wie le ich łą czy z bro da ty mi har ley ow ca mi: po czu cie bra ter stwa, dą że nie do eks tre mal nych prze żyć, kon te sto wa nie miesz czań skie go spo łe czeń stwa, kult mę skiej wspól no ty, le ją cy się stru mie nia mi al ko hol i szyb ki seks z przy pad ko wo spo tka ny mi ko bie ta mi. To, co ich róż ni od gan gów w sty lu Hell’s An gels, to umie jęt ność i po trze ba roz ma wia nia o swo ich uczu ciach. Wy zna nia czy nio ne so bie na wza jem przy ogni sku są po ru sza ją ce – rzad ko w mę skich wy po wie dziach moż na zna leźć ty le em pa tii i czu ło ści. Zwłasz cza je że li wy gła sza ją cy je dwu dzie sto pa ro la tek kil ka go dzin wcze śniej pa ra do wał na go po nad mor skim mia stecz ku, wy mio tu jąc i ob le wa jąc się wód ką. Po dob nie jak pa mięt ni Idioci von Trie ra Dzikie Serca do ko nu ją pew ne go eks pe ry men tu – ich po dróż ma być prze kro cze niem gra nic, któ re na co dzień sta wia im spo łe czeń stwo. Spo ży wa ne i wy pi ja ne w du żych ilo ściach środ ki odu rza ją ce są na rzę dziem słu żą cym do ba da nia gra nic, za któ ry mi jest już tyl ko czy sty cha os. Ta per ma nent na trans gre sja dla jed ne go z człon ków gru py skoń czy się dość krwa wo. Duń ski kry tyk okre ślił film Dzikie serca ja ko spo tka nie American Graﬃti z Jackassem w for mie ki na dro gi. Coś w tym jest – im bar dziej The Wild He arts po grą ża ją się w de ka denc kiej za ba wie, tym bar dziej zda je my so bie spra wę, że jest to dla nich no stal gicz ne po że gna nie zmło do ścią, ro dzaj świec kie go, sza lo ne go ry tu ału, któ ry po mo że im stać się do ro sły mi męż czy zna mi…

Fetysze i kultura

DzIkIE SERCA The Wild Hearts

Fetish and Culture

Fetysze i kultura

FIńSkI POkój The Living Room of the Nation Reżyseria / DIRECTED BY: Jukka Kärkkäinen produkcja / PRODUCTION: Sami Jahnukainen, Mouka Filmi Oy

Finlandia / FINLAND 2009 82 min

Międzynarodowa premiera / World Premiere

Dlaczego życie jest takie trudne? – skar ży się sie dzą cy w nie dba łej po zie naka na pie męż czy zna. To Te ro, pró bu ją cy unieść cię żar cze ka ją ce go go oj co stwa. Za nim co kol wiek jed nak po sta no wi, wo li się upić zprzy ja cie lem. Ko lej ny zbo ha te rów opo wia da o przy pad ko wym spo tka niu z gwiaz dą fil mów por no. Jesz cze in ny, to ną cy w fo te lu na prze po co nej koł drze, roz wa ża: –Przemoc domowa wzrasta wFinlandii. Rozwody, samotni rodzice. Jest naprawdę trudno. Biorąc to pod uwagę, czy nie lepiej żyć samotnie? Juk ka Kärkkäin en sku pia się na tym, co naj święt sze w fiń skich miesz ka niach: po ko ju dzien nym (living room). An tro po lo gicz ny in stynkt pod po wia da mu, że ob ser wa cja tej świę tej prze strze ni to źró dło cen nych in for ma cji o je go na ro dzie. Pro ste, sze ro kie ka dry mó wią za ska ku ją co wie le o bo ha te rach, nie ukry wa jąc ich ma sko wa nych emo cji. Pokój dziennyto sce na dra ma tów, dzi wacz nych re la cji imiej sce naj bar dziej in tym nych zwie rzeń. Mo men ta mi nie za mie rze nie śmiesz ni, bo ha te ro wie Kärkkäin e na wy da ją się przede wszyst kim roz pacz li wie bez rad ni. Za mknię ty świat sa lo nu do sko na le od zwier cie dla kru chość i za wi łość du szy Fi nów. Ich zda niem le piej mil czeć i po zo sta wić pro ble my sa mym so bie, niż pró bo wać zmie niać ży cie. Re ży ser umie jęt nie uka zu je fiń skie ce chy: skłon ność do wy mu szo ne go mil cze nia, te atra li zo wa ne go po ni że nia i fał szy wej skrom no ści. Dzię ki pro ste mu za bie go wi widz mo że zo ba czyć, jak Fi no wie re agu ją na pro ble my in nych i jak mó wią o wła snych. Spo sób, w ja ki to ro bią, de cy du je – zda niem re ży se ra – o tym, co na zy wa my fiń sko ścią. JUK Ka KäRKKäin en’s documentary ﬁlm the Li ving Ro om of the Na tion opens a poetic, portrait–like view into six Finnish living rooms. The ﬁlm is a story of changes, loneliness, responsibilities and the unavoidable passing of time. The main characters are common Finnish people in different phases of life. Each of them is looking for something: human closeness, understanding or acceptance. The scale of events varies, but even if small and familiar they position the characters into dramatic situations.

These individual everyday experiences converge into a sensitive and momentarily surreal story of human life.

Everyone knows the concentration and extermination camp Auschwitz. But do you know that there also exists a small Polish town named Auschwitz (Oświęcim)? A young movie team arrives at this site, where a bizarre memory conflict between Polish and Jewish remembrances on the Holocaust takes place. The movie team finds itself caught in the crossfire of the parties to the conflict. While the Jews want to defend their right to memory connected to the sites of the camps, the Poles just want a normal

life. Is it really that simple? Is Auschwitz primarily a site of Polish suffering? Are Jewish Holocaust survivors willed to dispel the Polish inhabitants of apartments on the camp`s grounds by force? Or are the Poles more inclined to do so, having located their settlements and wheat fields above the ashes of tens of thousands of gassed and burned Jews? The film’s focus is on the town’s mayor who thinks himself the reincarnation of a martyr, but also finds himself in a small private war with the local museum. To many of the town’s residents, this museum seems to be an instrument of Jewish power. The conflict takes place on all of the various levels of society, among the town’s inhabitants and their visitors, reaching from vla Di miR PU tin to the residents of a local homeless shelter.

Reżyseria / DIRECTED BY: Marian Ehret produkcja / PRODUCTION: Marian Ehret, Johan Robberecht

Niemcy/polska / GERMANY/P OLAND 2007 60 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2007 – A-38 Award Nomination, Kassel Documentary Film Festival, Niemcy /GeRmany

Fetish and Culture

Film Kto rządzi w Auschwitz to no we spoj rze nie na Mu zeum w Oświę ci miu. A do kład niej, spoj rze nie skie ro wa ne w in ną stro nę – nie na sam obóz za gła dy, ale na to, co dzie je się wo kół je go mu rów. Czę sto za po mi na my, że Oświę cim to nie tyl ko sym bol tra ge dii, lecz tak że mia sto, któ re go miesz kań cy ma rzą o nor mal nym ży ciu, bo ry ka jąc się z bie dą i bez ro bo ciem. Nie jest im ła two żyć w cie niu Za gła dy, zwłasz cza pod bez u stan nym spoj rze niem Ży dów z ca łe go świa ta. Oświę cim to pu dło re zo nan so we. Jak mó wi je den z bo ha te rów: Gdy się wnie stuknie, to głos rozchodzi się nacały świat. Je śli w mie ście otwo rzy się dys ko te kę, to roz pi szą się o tym wszyst kie za gra nicz ne ga ze ty. Czy Ży dzi ma ją pra wo wtrą cać się do ży cia miesz kań ców Oświę ci mia? A mo że Po la cy nie za wsze sza nu ją pa mięć o tra ge dii? Oświę cim jest po lem bezu stan nej wal ki opa mięć –pa mięć Po la ków, pa mięć Ży dów.Ijak to zwy kle by wa, spra wa nie jest by naj mniej czar no -bia ła. Eki pa mło dych Niem ców przy jeż dża do Oświę ci mia, że by przyj rzeć się pro ble mo wi z bli ska. Słu cha my wy po wie dzi miesz kań ców, dzien ni ka rzy oraz po li ty ków (od bur mi strza mia sta, przez An drze ja Lep pe ra, po Wła dy sła wa Bar to szew skie go). Każ dy pró bu je nas prze ko nać do swo jej wer sji praw dy. Spra wa jed nak, za miast się wy ja śniać, co raz bar dziej się kom pli ku je. Gdy tyl ko za czy na my ufać jed ne mu roz mów cy, tra ci my to za ufa nie po roz mo wie z ko lej nym. Ro dzi się za tem py ta nie: Czy film do ku men tal ny mo że po ka zać obiek tyw ną praw dę, czy je dy nie przed sta wić jed no z jej ob licz?

Fetysze i kultura

kTO RząDzI W AUSChWITz The Auschwitz-Dialogues

Fetish and Culture

Fetysze i kultura

LATAWCE Kites Reżyseria / DIRECTED BY: Beata Dzianowicz produkcja / PRODUCTION: TVP, Eureka Media polska / P OLAND 2007 80 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – Dialektus European Documentary and Anthropological Film Festival, Budapeszt / BUDaPest – Nagroda Publiczności / aUDience awaRD 2008 – International Film Festival Locarno – Nagroda Tygodnia Krytyki Filmowej / le PRix sRG ssR iDee sUisse / Semaine De la cRitiqUe; International Film Festival Watch Docs Warszawa / waRsaw – Nagroda Publiczności / aUDience awaRD; The Jihlava International Documentary Film Festival, Czechy / czech RePUBlic

W 2006 ro ku w Szko le Ar ty stycz nej w Ka bu lu od był się kurs fil mo wy „Ka bul – mo je mia sto”. Ucznio wie do sta li ka me ry oraz po moc mło de go pol skie go re ży se ra – Jac ka Sza rań skie go. I nic wię cej. Sa mi pro po no wa li, ja ki Ka bul po ka zać. Skie ro wa li obiek ty wy na naj bliż szą co dzien ność – na dzie ci są sia dów, na wszech obec ne la taw ce i na sie bie sa mych. La taw ce sta ły się dzię ki te mu za pi sem współ cze sne go Ka bu lu z per spek ty wy afgań skie go na sto lat ka. A tak że opo wie ścią o ro dzą cej się pa sji fil mo wa nia, o tru dzie sta wia nia py tań i od wa dze słu cha nia od po wie dzi. In 2006, in the Art School in Kabul a film course „Kabul – My City” was held. Students were given cameras and professional help from a young Polish director Ja ceK sza Rań sKi. And no more than that. They themselves came up with the ideas what they want their films to be about, and how they would show Kabul on film. They practiced on their closest surrounding – neighbor’s children, ubiquitous kites and themselves. The film Ki tes has become a record of the present day Kabul from the perspective of an Afghan teenager. It also became a story about how a film passion is awakened, the difficulty of asking questions and the courage of hearing the answers.

Pi nUc cio lo ve Ro had been always obsessed with dead people and he has thought of becoming a gravedigger. His strange dream is finally fulfilled. As a 40-year-old man he is hired to be the custodian of the cemetery of Mariotto, a town in Italy’s deep South. Since he took the job the cemetery has undergone a transformation. Pi nUc cio does his job in a perfect way: he cleans tombstones until they shine, waters the flowers, sweeps the leaves off tombs, cleans the benches and even weeds the grass. Visitors are pleased with the new employee, but Pi nUc cio is missing something: since he started working in the cemetery people stopped dying. He doesn’t despair and every day he waits at the gate to his cemetery for his first funeral…

This exciting story not only shows a man with an original passion but it is also an excellent depiction of a place that is but a step away from inexorable extinction. It reﬂects a traditional life of an Italian village with its noisy, warm-spirited atmosphere, emotionality, familiarity and the strong role of the mother who is in a very close relationships with her sons from cradle to grave. Pinuccio is not only a gravedigger but also a life-loving man, who is a keen on fun, love, music, motors, dancing parties as well as a person who composes and records his own music pieces and nostalgically recollects his dead mother.

Reżyseria / DIRECTED BY: Giuseppe Mezzapesa produkcja / PRODUCTION: Vivo Film, Makù Show&Tourism, Fanfara Film

przy wsparciu / SUPPORTED BY: Apulia Film Commission Włochy / ITALY 2008 62 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – Międzynarodowy Festiwal Sztuki Filmowej, Wenecja / Biennale cinema 65th venice inteRnational Film Festival

Fetish and Culture

Pi nuc cio Lo ve ro od za wsze chciał zo stać gra ba rzem. Ma ob se sję napunk cie zmar łych, aje go ma rze nie wkoń cu się speł nia, gdy w wie ku 40 lat otrzy mu je po sa dę na cmen ta rzu w ma łym mia stecz ku Ma riot to w po łu dnio wych Wło szech. Od tej chwi li cmen tarz zmie nia się nie do po zna nia. Pi nuc cio wy ko nu je pra cę w spo sób per fek cyj ny. Co dzien nie po le ru je na grob ki, pod le wa kwia ty, za mia ta li ście, czy ści ław ki, ana wet pie li tra wę. Miesz kań cy są za chwy ce ni, ale Pi nuc cio od czu wa brak. Od mo men tu, kie dy za czął pra co wać, lu dzie prze sta li umie rać. Nie tra ci jed nak na dziei i co dzien nie z utę sk nie niem cze ka u bram cmen ta rza na swój pierw szy po grzeb... Ta fil mo wa opo wieść jest nie tyl ko pró bą po ka za nia czło wie ka o szcze gól nej pa sji i sty lu ży cia, lecz rów nież cie ka wą wi wi sek cją za ni ka ją cej tra dy cji wło skiej wsi, z cha rak te ry stycz nym gwa rem, ru basz no ścią, emo cjo nal no ścią, ro dzin no ścią, a tak że z sil nie za ak cen to wa ną ro lą mat ki, zwią za nej z sy nem od ko ły ski aż po grób. Pi nuc cio jest w fil mie nie tyl ko gra ba rzem, lecz rów nież ko cha ją cym ży cie, mi łość iza ba wę wielbicielem mu zy ki, któ ry z za mi ło wa niem jeź dzi na mo to rze, spon ta nicz nie uczest ni czy w za ba wach ta necz nych, kom po nu je i na gry wa wła sne utwo ry mu zycz ne, a tak że z no stal gią wspo mi na zmar łą nie daw no mat kę.

Fetysze i kultura

PINUCCIO LOvERO Pinuccio Lovero. A Midsummer Death’s Dream

Fetish and Culture

Fetysze i kultura

PRAWDzIWy ShAOLIN The Real Shaolin Reżyseria / DIRECTED BY: Alexander Sebastien Lee produkcja / PRODUCTION: Bull in a China Shop productions LLC

USa/Chiny / CHINA/USA 2008 89 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – DOCNZ International Documentary Film Festival New Zeland

2008 – Toronto International Film Festival

Jak mó wi sta re chiń skie przy sło wie, wszyst kie sztu ki wal ki wy wo dzą się z Sha olin. Dzi siaj jed nak kung -fu trud no na zwać eli tar nym spo so bem do sko na le nia cia ła i du cha. To gi gan tycz ny, na krę ca ny przez po pkul tu rę prze mysł – w chiń skich szko łach uczą się obec nie set ki adep tów sztuk wal ki. Więk szość tra fia tu poobej rze niu fil mo wych hi tów wro dza ju Klasztoru Shaolin i ma rzy o tym, by stać się ko lej nym Bru cem Lee al bo Je tem Li. Jak nie trud no się do my ślić, część z nich to Eu ro pej czy cy i Ame ry ka nie, któ rzy o kul tu rze Chin nie ma ją zie lo ne go po ję cia. Czy w dzi siej szych cza sach są jesz cze miej sca, gdzie wy czer pu ją ce ćwi cze nia łą czą się z żar li wą, głę bo ką me dy ta cją, a per fek cja ru chów idzie w pa rze z do sko na ło ścią du cha? W ko lej nych od sło nach po zna je my czwór kę chęt nych do osią gnię cia mi strzo stwa w mniej lub bar dziej tra dy cyj nym kung -fu: za le d wie 10-let nie go Yuana Pen ga, któ ry od pa ru lat ćwi czy pod okiem do świad czo ne go mni cha, 19-let nie go Zhu, dla któ re go uciąż li we tre nin gi są spo so bem na spo łecz ny awans, oraz Ame ry ka ni na i Fran cu za, któ rzy zna leź li się w Chi nach przede wszyst kim z cie ka wo ści. Któ re mu z nich uda się znieść wszyst kie nie do god no ści, unik nąć kon tu zji i wy grać – głów nie z sa mym so bą…? the Re al Sha olin is a moving, poetic and action-packed documentary feature about two Chinese and two Westerners who travel to the Shaolin Temple in China, inspired by the legends portrayed in Kung Fu movies with BRU ce lee and Jet li. In the course of excruciating martial arts training, their fantasies to become Kung Fu warriors collide with harsh reality, as the Shaolin Temple is the ultimate test for martial artists from all over the world. Will they achieve their goal of living the Shaolin dream?

In Russia 2007, the opposition to Putin’s regime is gathering forces for the next presidential elections due in exactly one year. ana to ly and an DRei are not just two such opposition fighters, they are veteran revolutionaries. According to them, only a revolution can bring about „The other Russia”. However, as members of the banned National Bolshevik Party they will try and go the „democratic” way – but neither Revolution nor victory are in sight. While ana to ly’s teenage son remains with the political cause, ana to ly finds spiritual refuge in the Orthodox Church – the Russian revolution’s arch-enemy. the Re vo lu tion that Wasn’t shows us the ongoing conflict between an opposition clinging onto the ideals that once formed the Soviet Union and those ruling Russia with a firm neo-capitalist grip. A film about political activists in the Russian undergro-

und who know they might have to sacriﬁce their lives in order to ﬁght a system which seems unbreakable from within.

Reżyseria / DIRECTED BY: Aliona Polunina produkcja / PRODUCTION: Kuukulgur Film Estonia/Finlandia / ESTONIA/FINLAND 2008 96 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – Trieste Film Festival – Alpe Adria Cinema Award; Kiev Documentary Film Festival, Ukraine – The First Award 2008 – DOK Leipzig, International Lepizig Festival for Documentary and Animated Film – Specjalne Wyróżnienie Jury / sPecial mention oF the JURy; The Jihvala International Documentary Film Festival – Nagroda specjalna / sPecial PRice

Fetish and Culture

Ro sja, rok 2007. Prze ciw ni cy rzą dów Pu ti na zbie ra ją si ły przed ko lej ny mi wy bo ra mi pre zy denc ki mi, któ re ma ją się od być do kład nie za rok. Ana to lij i An driej są nie tyl ko dzia ła cza mi opo zy cji, lecz tak że za twar dzia ły mi wy wro tow ca mi. We dług nich tyl ko re wo lu cja mo że dać po czą tek in nej Ro sji. Ja ko człon ko wie nie le gal nej Par tii Na ro do wo -Bol sze wic kiej chcą po dą żać dro gą de mo kra cji, ale za rów no re wo lu cja, jak i zwy cię stwo wy da ją się być po za ich za się giem. Pod czas gdy na sto let ni syn Ana to li ja po zo sta je za an ga żo wa ny w po li ty kę, je go oj ciec znaj du je du cho we schro nie nie pod skrzy dła mi za cie kłe go wro ga ro syj skiej re wo lu cji – Ko ścio ła pra wo sław ne go. Rewolucja, której nie byłouka zu je kon flikt mię dzy opo zy cją przy wią za ną do ide ałów, któ re kie dyś ukształ to wa ły Zwią zek Ra dziec ki, a wła dza mi trzy ma ją cy mi Ro sję w sil nym, neo ka pi ta li stycz nym uści sku. Jest to film o po li tycz nych dzia ła czach ro syj skie go pod zie mia, świa do mych, że w wal ce z sys te mem, któ ry od we wnątrz wy da je się nie po ko na ny, być mo że bę dą mu sie li po świę cić ży cie.

Fetysze i kultura

REWOLUCjA, kTóREjTheNIE byłO Revolution that Wasn’t

Fetish and Culture

Fetysze i kultura

ROSyjSkIE MONOPOLy Russian Monopoly – or How to Sell a Flat with Six Owners Reżyseria / DIRECTED BY: Christiane Büchner produkcja / PRODUCTION: Tobias Büchner / WDR und MDR

Niemcy / GERMANY 2009 52 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – DOK Leipzig, International Lepizig Festival for Documentary and Animated Film; Visions du Réel International Film Festival, Nyon

Jak wia do mo, gra Mo no po ly po le ga na ku po wa niu jak naj więk szej ilo ści nie ru cho mo ści i po więk sza niu swo je go ma jąt ku. Po trze ba od 3 do 6 gra czy, któ rzy po ru sza ją po plan szy swo imi pion ka mi i ma ją za za da nie zro bić jak naj lep szy in te res. W Mo no po ly w wer sji ro syj skiej za sa dy są po dob ne, z tą tyl ko róż ni cą, że jest mi ni mum sze ściu gra czy (a na ogół wię cej), któ rzy miesz ka ją pod jed nym da chem miesz ka nia ko mu nal ne go i mu szą się tak ze so bą po ro zu mieć, że by wspól nie sprze dać miesz ka nie, a na stęp nie ku pić so bie no we nie za leż ne lo kum, bądź przy naj mniej prze pro wa dzić się do lo ka lu z mniej szą licz bą współ lo ka to rów. Jest jesz cze jed na róż ni ca: tak na praw dę to nie jest gra, tyl ko… re alia dzi siej sze go Pe ters bur ga. W fil mie Rosyjskie Monopoly prze śle dzi my lo sy kil ku ro dzin, któ re zaj mu ją wspól nie miesz ka nie w cen trum mia sta – każ dy z po ko jów na le ży do in nej ro dzi ny lub oso by, ko ry tarz, ła zien ka i kuch nia są wspól ne. Każ dy ma od dziel ną rol kę pa pie ru to a le to we go w ła zien ce i wła sną ża rów kę, ale wspól ne pro ble my ty pu: „kto tym ra zem po sprzą ta ko ry tarz?”. Oto sku tek wspa nia ło myśl ne go ge stu pań stwa, któ re wraz ze zmia ną ustro ju po sta no wi ło po da ro wać miesz kań com na wła sność po ka wał ku pod ło gi. Dzię ki te mu więk szość miesz kań w cen trum Pe ters bur ga to miesz ka nia ko mu nal ne, któ re na le żą do kil ku wła ści cie li jed no cze śnie i któ re bar dzo trud no sprze dać. Pra wie w każ dym oknie tkwi ta blicz ka „na sprze daż”, więc agen ci nie ru cho mo ści ma ją nie la da za da nie. Zwłasz cza że lo ka to rzy po szu ku ją lo kum nie tyl ko o od po wied nim me tra żu czy lo ka li za cji, lecz tak że o od po wied niej au rze feng shui. Po dą ży my za dwo ma agent ka mi, któ re po mo gą na szym bo ha te rom do ko nać wła ści wych trans ak cji. Z na pię ciem god nym fil mu kry mi nal ne go i hu mo rem ro dem z ko me dii bę dzie my śle dzić ich zma ga nia i prze ży wać wal kę o tro chę więk szy me traż. Ba ta lia po trwa dłu go i tyl ko nie licz nym uda się zna leźć no wy wła sny kąt, resz ta po now nie wy lą du je w miesz ka niu ko mu nal nym – z no wy mi lo ka to ra mi i sta ry mi pro ble ma mi. Więk szość gra czy jest nie ste ty ska za na napo wrót dopierw szej plan szy z na pi sem „Start”.

Imagine you and your family would have to live in just one single room and share the kitchen, bathroom and telephone with up to two dozen other people. In St. Petersburg this is not an uncommon sight but a relict from the times of the Soviet Union’s normative resource allocation. And it won’t be a thing of the past for a long time yet. Unskilled in handling property but trained in getting hold of public allowances, establishing an adequate market value for a single room in this flat spurs a dramatic dynamic. For one last time, the relations between all people involved are put to the test in this confined space. Now, it’s no longer about who occupies the bathroom for how long or who pollutes the kitchen with particularly pungent food smells. Now that their ways will irrevocably part, everyone wants to make the most of the situation for themselves and will stop at nothing. Because either everybody moves out or nobody does! By patiently following every narrative strand, the film unravels this search for potential solutions. Instead of morally distorting its protagonists – on the one hang the profit hungry estate agents and, on the other, powerless occupants of a communal apartment – the film stays close on its protagonists” heels while showing them in the context of a movement that takes erstwhile neighbours into different directions. Rus sian Mo no po ly - Or How to sell a Flat with Six Owners engages with the details of its protagonists” existential struggle for a new home. And it’s precisely because of this that the film is able to draw a picture of how free market economy feels in the Russia of today.

in Havana. Clave is the heart of rumba, played with two wooden drumsticks, it sets the rhythm to the life of the whole district.

Reżyseria / DIRECTED BY: Maria Zbąska produkcja / PRODUCTION: Maria Zbąska polska / P OLAND 2009 13 min

An impressionistic work on rumba and its oldest living creator, Chabalanga who resides in a working class district

STARE DObRE SEA POINT Sea Point Days Trudno jest poprostu zapomnieć oprzeszłości iżyć dalej – mó wi pra cow nik pu blicz ne go ką pie li ska w Sea Po int. W cza sach se gre ga cji ra so wej ta ma low ni cza, po ło żo na nad Atlan ty kiem część Kapsz ta du by ła za re zer wo wa na dla bia łych. Z koń cem apar the idu czar ni ro bi li wszyst ko, że by zin te gro wać ją z resz tą mia sta. W cią gu ostat nich 20 lat ta dziel ni ca przy cią ga ła lu dzi naj roz ma it sze go wie ku, re li gii i po cho dze nia. Swo istą en kla wę stwo rzy li tu bia li re zy den ci do mu spo koj nej sta ro ści, świet nie pa mię ta ją cy „do bre cza sy” Sea Po int. Choć miej sce nie przy po mi na już te go, któ rym by ło kie dyś, wy da je się po now nie od dzie lo ne od resz ty mia sta. Wol no po stę pu ją cą in te gra cję moż na na to miast za ob ser wo wać na te re nie pu blicz nej pły wal ni i na miej skiej pro me na dzie. Re ży ser Fran co is Ver ster wsłu chu je się w gło sy miesz kań ców dziel ni cy i ko rzy sta ją cych z ką pie li w ba se nie przy by szów. W tym kraju nie ma już miejsca dla białych – skar ży się bia ła sta rusz ka. Za 20 lat zapanuje tu prawdziwa równość, nasze pokolenie nie ma już na co liczyć – wy kła da swój punkt wi dze nia czar ny pra cow nik pły wal ni. Ver ster lu bi ta kie kon tra sty. Dla te go po zwa la mó wić za rów no mal kon ten tom, jak i spo łecz nym ak ty wi stom. Przy glą da się za rów no prze ga nia ne mu z uli cy na uli cę klo szar do wi, jak i przed się bior cze mu rad ne mu. Zda niem miesz ka ją cej w po bli żu kom plek su ba se nów bia łej

ko bie ty, w RPA moż na ob ser wo wać apar the id à rebours. Czy ma ona ra cję? Wy cho wa ny w Kapsz ta dzie fil mo wiec wi dzi i ro zu mie wie lo war stwo wość tu tej sze go świa ta. Nie spie szy się z da wa niem ła twych od po wie dzi, prze strzeń znaj du je w ob ra zie i ła god nej zmia nie mo ty wów. Lu bi też łą czyć mu zy kę z ob ra zem, dla te go nie trud no osko ja rze nia zwiel ki mi do ku men ta mi, ta ki mi jak Koyaanisquatsi czy Baraka. Świat to takie nierealne miejsce – mó wi je den z je go roz mów ców, i to po dej ście zda je się naj bliż sze au to ro wi fil mu. Lying on the coast of Cape Town – South Africa's most segregated city – there is one public space where everyone does seem to come together: the Sea Point Promenade and Municipal Pools. Set between city and ocean, this beautiful strip of „everymansland” offers a quirky and often entertaining mix of class, race, gender and religion: a place where South Africans of all backgrounds can experience happiness together… But is all as it appears? Sea po int days presents an unusual and impressionistic record of life at Cape Town's Sea Point Promenade and municipal pools, using largely cinematic vignettes to explore issues of belonging, integration, nostalgia, happiness and identity in an ex– white South African neighbourhood.

Reżyseria / DIRECTED BY: Francois Verster produkcja / PRODUCTION: Luna Films, Undercurrent Film and Television

Wielka brytania / UK 2008 94 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – Toronto International Film Festival

Fetish and Culture

Im pre sja na te mat rum by i jej naj star sze go ży ją ce go twór cy Cha ba lan gi w dziel ni cy ro bot ni ków w Ha wa nie. Ser cem rum by są cla ve, dwie drew nia ne pa łecz ki, któ re na da ją rytm ży ciu ca łej dziel ni cy.

Fetysze i kultura

RUMbA Rumba

Fetish and Culture

Fetysze i kultura

STRACONy INSTyTUT The Lost Colony Reżyseria / DIRECTED BY: Astrid Bussink produkcja / PRODUCTION: A Zeppers Film & TV production

W koprodukcji z / IN COPRODUCTION WITH: NPS Television

Holandia / THE NETHERLANDS 2008 72 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – HotDocs Canadian International Documentary Festival; International Film Festival Rotterdam

Cen trum Pry ma to lo gii w Su chu mi w Ab cha zji to naj star sza pla ców ka na uko wa te go ty pu na świe cie. Przez 80 lat jej ist nie nia opra co wa no tu wie le le ków i szcze pio nek, te sto wa no za cho wa nia i od ru chy na czel nych, a wy ni ki ba dań wy ko rzy sty wa no na stęp nie w cza sie lo tów ko smicz nych. Szu ka no na wet spo so bów na skrzy żo wa nie lu dzi z mał pa mi… Od roz pa du Związ ku Ra dziec kie go ośro dek pod upa da. Osła bi ła go jesz cze woj na do mo wa mię dzy Ab cha zją a Gru zją z lat 1992–1993. Ze stwo rzo nej kil ka na ście lat wcze śniej ko lo nii le śnej ucie kły wy stra szo ne eks plo zja mi zwie rzę ta. Dziś w Su chu mi ży je się głów nie wspo mnie nia mi. Odra pa ne bu dyn ki in sty tu tu są sym bo lem te go, że swo ją świet ność ma on już daw no za so bą. Po wo li od cho dzi też sta rze ją cy się per so nel. Bo rys Ar ka die wicz La pin to je den z naj słyn niej szych pry ma to lo gów na świe cie. Pra gnie on po móc ośrod ko wi w wal ce o prze trwa nie. Wspól nie z obec nym dy rek to rem or ga ni zu je mię dzy na ro do wą kon fe ren cję, któ ra ma pod nieść pre stiż miej sca. Wszy scy ner wo wo szy ku ją się naprzy jazd za gra nicz nych go ści. Pra cow ni cy pla ców ki po szu ku ją małp, któ re ukry ły się w gó rach. W fil mie Astrid Bus sink iro nia mie sza się ze smut kiem, no stal gia za mi nio nym cza sem – z pla na mi od bu do wy sy pią ce go się in sty tu tu i przy wró ce nia mu je go mię dzy na ro do wej sła wy. Py ta nie o sen sow ność pod trzy my wa nia pla ców ki przy ży ciu za stę pu je współ czu cie i sym pa tia dla wal czą cych z wia tra ka mi bo ha te rów. The oldest primate laboratory in the world, located in the enchanting former Soviet republic of Abkhazia, was virtually destroyed during its struggle for independence from Georgia. But the lab workers refuse to give up their lab and have come up with a new idea to restore it to its former pride and glory. With the help of their renowned former director Professor Lapin they hope to put their institute back on the map. the Lost Co lo ny follows their efforts, made with boundless conﬁdence and unwavering hope, against all odds.

– Rewolucja 1989 roku w polskim i niemieckim ﬁlmie dokumentalnym M(a)U(e)R – 1989 Revolution in Polish and German Documentary Films

M(a)U(e)R

62 W pro gra mie te go rocz ne go fe sti wa lu Pla ne te Doc Re view zna lazł się prze gląd M(a)U(e)R – rewolucja roku1989 wpolskim iniemieckim ﬁlmie dokumentalnym. Prze gląd zo stał zor ga ni zo wa ny w związ ku z 20. rocz ni cą oba le nia mu ru ber liń skie go, któ ra przy pa da 9 li sto pa da 2009 r. Zo sta nie za pre zen to wa nych po nad 40 fil mów do ku men tal nych, któ rych au to ra mi są ta cy wy bit ni do ku men ta li ści, jak m.in. Jürgen Böttcher „Stra wal de”, Pa vel Schna bel, Gerd Kro ske, Tho mas Fric kel, Tho mas Kut sch ker, a tak że Mar cel Ło ziń ski, An to ni Krau ze, Ka zi mierz Ka ra basz, Pa weł Kę dzier ski, Ma ciej Dry gas, Ma ria Zmarz -Ko cza no wicz. Prze glą do wi to wa rzy szyć bę dzie de ba ta Sztuka ﬁlmowa awydarzenia1989 roku, w któ rej swój udział po twier dzi li An drzej Waj da, Ma ciej

Dry gas i Bar tek Ko nop ka, a tak że po kaz spe cjal ny fil mów wy bit ne go do ku men ta li sty Tho ma sa He ise go (Specjalność zakładu, Mój brat, Materiał), po łą czo ny ze spo tka niem z twór cą. Ko lej ne fil my prze glą du M(a)U(e)R zo sta ną za pre zen to wa ne w sied miu blo kach, któ rych na zwy zo sta ły za czerp nię te z utwo ru Mury Jac ka Kacz mar skie go. Blo ki bę dą za wie ra ły ze sta wy 2, 3 fil mów pol skich i nie miec kich, do bra nych pod wzglę dem te ma tycz nym. Za za bie giem tym stoi chęć stwo rze nia barw ne go, wie lo stron ne go ob ra zu, w któ rym wy po wie dzi twór ców nie miec kich i pol skich bę dą się uzu peł nia ły, bę dą z so bą ko re spon do wa ły bądź dys ku to wa ły, ale przede wszyst kim skło nią do re flek sji wy kra cza ją cej po za po strze ga nie prze mian ro ku 1989 z per spek ty wy hi sto rii

tyl ko jed ne go na ro du. Stąd też dwu ję zycz na na zwa prze glą du – „mur” i „Mau er” wpi sa ne w sie bie. Mur – Mau er to nie tyl ko gra ni ca od dzie la ją ca Ber lin Wschod ni od Za chod nie go. To że la zna kur ty na, sztucz nie dzie lą ca przez 50 lat Eu ro pę, cia ło ob ce, słu żą ce in te re som wiel kich mo carstw, ale go dzą ce w pra wa czło wie ka. Mur w Ber li nie upadł, ale ist nie ją in ne mu ry – gra ni ce wy zna cza ne przez ludz kie uprze dze nia i lę ki. Dla te go wśród po nad 40 pol skich i nie miec kich do ku men tów, któ re zo sta ną za pre zen to wa ne w ma ju w War sza wie, zna la zły się nie tyl ko fil mo we świa dec twa prze bie gu i bez po śred nich na stępstw re wo lu cji – zwa nej tak że Je sie nią Na ro dów – któ ra ogar nę ła w 1989 ro ku Eu ro pę Środ ko wą i Wschod nią, oraz por tre ty jed no stek, któ rych lo sy zo sta ły na pięt no wa ne przez sys tem

This year's Pla ne te Doc Re view festival programme includes a review entitled M(a)U(e)R – the 1989 Re vo lu tion in po lish and Ger man do cu men ta ry Film. The review was timed to coincide with the 20th anniversary of the fall of the Berlin Wall on 9 November 2009. Over forty documentary ﬁlms from the likes of such luminaries of the genre as JüRGen BöttcheR „stRa wal De”, Pa vel schna Bel, GeRD KRo sKe, tho mas FRic Kel, tho mas KUt sch KeR as well as maR cel ło ziń sKi, an to ni KRaU ze, Ka zi mieRz Ka Ra Basz, Pa weł Kę DzieR sKi, ma cieJ DRy Gas, and ma Ria zmaRz -Ko cza no wicz are on the bill. The review will be accompanied by a debate on the Events of 1989 and the art of Film ma king. an DRzeJ waJ Da, ma cieJ DRy Gas and BaR teK Ko noP Ka have conﬁrmed their participation in the event which will be accompa-

nied by a meeting with outstanding documentary filmmaker tho mas he ise (Special Snack, We’ll Meet Again, My brother, Material), as well as a special screening of his films. Films form the M(a)U(e)R festival section will be presented in seven groups whose names have been taken from Ja ceK Kacz maR sKi's Solidarity-era protest song cycle Mury (Walls). Each block will comprise a set of 2-3 Polish and German films selected for thematic content. The idea is to create a colourful, multifaceted picture where the statements of the Polish and German directors bounce off, reinforce, communicate with, and even debate one other, but most of all, where the viewer is inclined towards a reflection that goes beyond perceiving the transformations of 1989 exclusively from the standpoint of either na-

tion. This is why the bilingual „Mur” and „Mauer” have been superimposed one upon the other. Mur – Mauer means much more than the erstwhile boundary between East and West Berlin. It goes to the very heart of the Iron Curtain that artificially cut off one half of Europe from the other for 50 years, an alien body that served the interests of the great powers while trampling human rights. The Berlin wall might have come down but we still have barriers mapping out human fears and prejudices. This is why there will be portraits of individuals censured and vilified by the communist system, as well as images of new walls, often sprouting from the rubble of the old while remaining firmly rooted in the zeitgeist of 1989, in addition to cinematic testimonies detailing the course of events together with the di-

Ko lej ny z blo ków jest po świę co ny mło do ści w sys te mie – zo ba czy my w nim fil my o al ter na tyw nej kul tu rze (Enerdowski punk, Major albo pomarańczowa rewolucja), or ga ni za cjach stu denc kich (Niezależni), a tak że – do ku men ty po świę co ne pry wat nym woj nom z sys te mem (Wichrzyciel, Rumuński list). Trze ci blok po świę co ny jest prze ło mo wi i trans for ma cji – tu taj zna la zły się do ku men ta cje wy da rzeń Je sie ni Na ro dów w Pol sce i w Niem czech: de mon stra cje po nie dział ko we (Makulatura, Lipsk jesienią), ob ra dy Okrą głe go Sto łu (Stół bez kantów), oba le nie mu ru ber liń skie go (Mur), a tak że fil my, któ re ana li zu ją hi sto rycz ne i po li tycz ne tło re wo lu cji 89 r. (Solidarność. Jak zrywaliśmy żelazną kurtynę, Bracia i siostry). Blok czwar ty jest po świę co ny okre so wi prze mian

po 89 r. – za rów no tych po li tycz nych (Po zwycięstwie 1989–1995, Jaka Polska), jak i go spo dar czych (Nie poddajemy się. Rodzina Schütze). Trans for ma cja ma swo ich zwy cięz ców, ale ma i ofia ry – część spo łe czeń stwa nie od naj du je się w no wej rze czy wi sto ści (Mgła). Je sień Na ro dów ogar nę ła tak że nie mal ca łą Eu ro pę Wschod nią. W blo ku pią tym zna la zły się do ku men ty re la cjo nu ją ce ak sa mit ną re wo lu cję w Cze cho sło wa cji, a tak że rok 1989 na Wę grzech (Siła bezsilnych, Dzieci rewolucji) oraz „po ma rań czo wą re wo lu cję” ro ku 2004 na Ukra inie (Krasnoludki jadą na Ukrainę). Uczu cie za gu bie nia, fru stra cje, bie da bu du ją no we mu ry we wnątrz spo łe czeństw, któ re od zy ska ły wol ność. W ko lej nym blo ku zna la zły się fil my o no wych po dzia łach spo łecz nych i go spo dar czych w Eu ro pie,

rect consequences of the „Autumn of Nations” revolutionary wave that swept Central-Eastern Europe in 1989 among the more than 40 Polish and German documentaries being shown in Warsaw in May. The review opens with the world premiere of BaR teK Ko noP Ka and PiotR Ro so łow sKi’s Rabbit à la berlin. Next come several ﬁlms depicting life in what used to be called „socialist democracies”, illustrating the workings of propaganda (For The Well-being of Children) and showing the extent of the Security Services' surveillance over the populace (One Day in People’s Poland). These include the sometimes spectacular stories of those who escaped (The Censor’s Great Escape, Father and Enemy) and those who remained (Story of a Conscience, border). The second block of ﬁlms is dedicated to the youth

of the system. These show the counter culture (Too Much Future – Punk East, Major, or The Orange Revolution), student organisations (The Independents), and individuals waging war on the system (Troublemaker, The Romanian Letter). The third block is all about disintegration and transformation. These are the ﬁlms that document the Autumn of Nations in Poland and Germany. The Monday demonstrations (Waste Paper, Leipzig in Autumn) are there, as are the Round Table Discussions (Table Without Corners), the dismantling of the Berlin Wall (The Wall). Some of the ﬁlms in this group analyse the historical and political background to the revolution of 1989 (Solidarity – how We Tore Down The Iron Curtain, brothers and Sisters). The fourth block deals with the post-1989 transfor-

mation. These ﬁlms deal with politics (After the victory 1989-1995, What kind of Poland?) and economics (We Will Never Give Up – The Schütze Family). This transformation had its losers as well as its winners. Some people have simply been unable to adapt to the new reality (The Fog). The Autumn of Nations takes in practically the whole of Eastern Europe in the ﬁfth block. The Velvet Revolution in Czechoslovakia and Hungary’s 1989 are documented (The Power of the Powerless, Children of the Revolution) along with the 2004 Orange Revolution in Ukraine (Dwarfs Go To Ukraine). Alienation, frustration and poverty are building new walls within societies that have regained their freedom. The remaining blocks feature documenta-

M(a)U(e)R

ko mu ni stycz ny, ale tak że ob ra zy no wych mu rów, czę sto wy ra sta ją cych z gru zów sta rych, kie dy in dziej zaś ma ją cych swe źró dła w rze czy wi sto ści po 1989 r. Prze gląd otwo rzy świa to wa pre mie ra fil mu do ku men tal ne go Królik poberlińsku w re ży se rii Bart ka Ko nop ki i Pio tra Ro so łow skie go. Na stęp nie zo sta ną za pre zen to wa ne fil my, któ re zo bra zu ją ży cie w sys te mie, czy li w kra jach tzw. de mo kra cji so cja li stycz nej, zi lu stru ją dzia ła nie pro pa gan dy (Dla dobra dzieci), za kres in wi gi la cji spo łe czeń stwa przez Służ bę Bez pie czeń stwa (Jeden dzień wPRL). Wśród fil mów tych znaj dą się tak że hi sto rie spek ta ku lar nych ucie czek (Wielka ucieczka cenzora, Ojciec i wróg) i hi sto rie lu dzi, któ rzy sta li po stro nie sys te mu (Historia pewnego sumienia, Granica).

M(a)U(e)R

64 a tak że do ku men ty do ty czą ce trud nej kwe stii roz li cze nia z prze szło ścią, wo kół któ rej bu du ją się ko lej ne an ta go ni zmy (Każdy milczy o czymś innym), oraz pro ble mów z ko mu ni ka cją mię dzy po ko le nia mi, któ re do ra sta ły w róż nych sys te mach (O świcie i przed zmierzchem). Sek cja M(a)U(e)R fe sti wa lu Pla ne te Doc Re view po wsta ła przy współ pra cy Go ethe -In sti tut w War sza wie, Sto wa rzy sze nia Fil mow ców Pol skich, AG DOK – Ar be its ge me in schaft Do ku men tar film i Ger man Films. Uzu peł nie niem sek cji jest bro szu ra M(a)U(e)R –Rewolucja 1989 roku w polskim i niemieckim ﬁlmie dokumentalnym, któ rej au tor ką jest Ire na Gru ca -Roz bic ka.

ries about new social and political divisions in Europe and ﬁlms about the thorny issue of squaring with the past (Everyone is Silent About Something Else) and exploring the antagonism that this is generating plus the generational conﬂict caused by having grown up in different political systems (At Dawn and before Dusk). The M(a)U(e)R part of the Pla ne te Doc Re view Film Fe sti val has been made possible by the Go ethe in sti tU te, the Po lish Film ma KeRs as so cia tion, aR Be its Ge me in schaFt Do KU men taR Film (Documentary Film Syndicate) and GeR man Films. The section will be supplemented with a brochure by iRe na GRU ca -Roz Bic Ka entitled: M(a)U(e)R – 1989 Re vo lu tion in po lish and Ger man do cu men ta ry Films.

zapraszamy do kinoteki na debatę pt. Sztuka filmowa a wydarzenia 1989 roku, która odbędzie się 11.05.2009 o godz. 21:00, po projekcji filmu Królik po berlińsku (godź 19: 45). Debata będzie transmitowana na żywo na całą Polskę w audycji kLUb TRójkI w PROGRAMIE III POLSkIEGO RADIA. We kindly invite you to a debate entitled the Art of Filmmaking and the events of 1989 held on 11 may 2009 at 9 pm following the screening of the film rabbit á la berlin (at 7:45 pm). The debate will be broadcast live all over Poland in POLISH RADIO III (KLUB TRóJKI) Organizatorzy sekcji M(a)U(e)R:

Partnerzy:

łańcuch kołysał się u nóg… The chain still dangling at their feet…

M(a)U(e)R

blok 1 | Block 1

M(a)U(e)R

PO bERLIńSkU 1 kRóLIk Rabbit à la Berlin Reżyseria / DIRECTED BY: Bartek Konopka produkcja / PRODUCTION: MS Films polska/Niemcy / P OLAND/GERMANY 2009 52 min

Mię dzy mu ra mi kró li ki czu ły się bez piecz ne, do pó ki nie oka za ło się, że mur nie słu ży ich ochro nie. Kró li ki za pra gnę ły wol no ści. O bu do wie i upad ku mu ru ber liń skie go z zu peł nie in nej, nie co dzien nej per spek ty wy. Rabbits feel safe and secure when they’re inside walls. Just so long as the walls weren't built to protect them. Rabbits prize freedom. The rise and fall of the Berlin Wall from a completely new perspective.

PANOPTykON 1 hOTEL Hotel Panopticon Reżyseria / DIRECTED BY: Piotr Jaworski produkcja / PRODUCTION: Prasa i Film w koprodukcji z / CO-PRODUCED BY: TVP 1 polska / P OLAND 1997 38 min

Pa nop ty kon to prze strzeń skon stru owa na tak, by moż na by ło kon tro lo wać każ dy jej punkt, a umiesz cze ni w niej lu dzie, świa do mi te go, że są usta wicz nie ob ser wo wa ni, sa mi so bie na rzu ca li ogra ni cze nia. Wkra kow skim ho te lu Cra co via SB sły sza ła iwi dzia ła wszyst ko. „Panopticon” is an area designed in such a way that every part of it can be monitored. The people placed inside are aware of being under constant surveillance and of their duty to stay within the boundaries. The secret police saw and heard everything that went on at the Hotel Cracovia in Kraków.

1963. The media in the GDR are reporting a mass exodus from the FRG. A million workers and peasants have already arrived and there are more on the way. They don't want their children growing up in a society where people are nothing unless they have property.

Reżyseria / DIRECTED BY: Winfried Junge produkcja / PRODUCTION: DEFA – Studio für Wochenschau und Dokumentarfilme Winfried Junge,

1963 16 min

jEDEN DzIEń W PRL 1 One Day in People’s Poland Mó wi re ży ser Ma ciej Dry gas: Tylko w jednym roku służby wewnętrznej obserwacji zjeździły5 mln km, czyli80 razy objechały równik, po to, by przyglądać się obywatelom. W tym samym roku tajne służby przeczytały15 mln listów... To była norma.27 wrze śnia 1962 ro ku w Pol sce nie wy da rzy ło się nic szcze gól ne go…

tizenry, says director ma cieJ DRy Gas. The Secret Police read 15 million letters in the same year... none of this was in any way unusual. Nothing out of the ordinary occurred in Poland 27 September 1962…

Reżyseria / DIRECTED BY: Maciej Drygas produkcja / PRODUCTION: TVP 1, ARTE, Agencja Produkcji Filmowej, ADR Productions, Drygas Productions

polska/Francja / P OLAND/FRANCE 2005 58 min

Internal security covered 5 million km, equivalent to 80 trips round the equator, in one year alone, just to keep tabs on the ci-

OCzAMI CENzORA 1 In the Eyes of the Censor W tam tych cza sach w pra sie funk cjo no wa ły że la zne, choć nie pi sa ne za sa dy. Obo wią zy wa ły dzien ni ka rzy, ale tak że fo to re por te rów. Ab sur dal ne ob li cza cen zu ry skru pu lat nej, wie losz cze blo wej, pod szy tej stra chem i po zba wio nej lo gi ki. The press back then adhered to a strict albeit unwritten code. And not only journalists, but even press photographers, were bound by it. The absurd result of censorship ta-

ken to the nth degree – a multi-tiered straitjacket that bred an undercurrent of fear and which was bereft of all logic.

Reżyseria / DIRECTED BY: Antoni Krauze produkcja / PRODUCTION: Media Kontakt w koprodukcji z / CO-PRODUCED BY TVP 2 polska / P OLAND 1999 29 min

M(a)U(e)R

Jest rok 1963. Me dia w NRD od no to wu ją fa lę emi gran tów… z RFN. Do kra ju ro bot ni ków i chło pów prze sie dli ło się już mi lion osób, przy by wa ją ko lej ne. Nie chcą, aby ich dzie ci do ra sta ły w kra ju, w któ rym je steś kimś, tyl ko gdy coś po sia dasz… Pro pa gan do wy maj stersz tyk.

67 M(a)U(e)R

DLA DObRA DzIECI 1 – UCIECzkA DO OjCzyzNy For the Well-Being of Children – Escape to Motherland

M(a)U(e)R

I WRóG 1 OjCIEC Father and Enemy Reżyseria / DIRECTED BY: Susanne Jäger produkcja / PRODUCTION: Kunsthochschule für Medien Köln

w koprodukcji / CO-PRODUCED BY Westdeutscher Rundfunk (WDR)

Niemcy / GERMANY 2005 58 min

Ojciec Jörga Hejkala zdawał o synu szczegółowe raporty przełożonym w Stasi. A Jörg za wszelką cenę chciał żyć w wolnym kraju, z dala od ojca. Za spełnienie tego marzenia zapłacił wysoką cenę. Po latach stara się spojrzeć na ojca bez pogardy. Jörg Hejkal was prepared to pay any price to live in a free country, far away from a father compiling detailed reports on him for the Stasi. His dream did in fact cost him dearly. Hejkal is now trying to view his father without contempt.

UCIECzkA CENzORA 1 WIELkA The Censor’s Great Escape Reżyseria / DIRECTED BY: Grzegorz Braun produkcja / PRODUCTION: Studio Filmowe „Kalejdoskop” w koprodukcji z / CO-PRODUCED BY TVP

polska / P OLAND 1999 56 min

To masz Strzy żew ski, na ra ża jąc ży cie, prze pi su je po ta jem nie księ gę za pi sów cen zu ry PRL, a na stęp nie wy wo zi ją z kra ju. Świat do wia du je się o me to dach ma ni pu la cji rze czy wi sto ścią w ko mu ni stycz nej Pol sce, ale bo ha ter stwo zo sta je gorz ko przypła co ne. to masz stRzy żew sKi risked his life to copy a covert manual of Polish censorship regulations and smuggle it out of the country. He was to reap a bitter reward for his heroism in alerting the world to how truth was distorted in the People's Republic of Poland.

Holger Jancke „Mad Bianco” produkcja / PRODUCTION: MDR

Niemcy / GERMANY 2003 79 min

A group of soldiers who once guarded the Berlin Wall get together many years later and admit that they were on the wrong side. They were trained to shoot anyone trying to cross the wall, even each other, on sight.

hISTORIA PEWNEGO SUMIENIA 1 A Story of a Conscience Bo ha ter fil mu przy zna je się do świa do mej współ pra cy z SB, opo wia da o cha rak te rze swo ich dzia łań ja ko TW oraz pró bu je do ciec przy czyn pod ję cia de cy zji o współ pra cy. Za pis dra ma tu su mie nia czło wie ka. The leading character admits to having wilfully collaborated with Poland’s Secret Security Services, talks about his activities as a secret collaborator and delves into his reasons for becoming one. A tragic story about an individual conscience.

Reżyseria / DIRECTED BY: Grzegorz Linkowski produkcja / PRODUCTION: Link Art Film w koprodukcji z / CO-PRODUCED BY TVP 2 polska / P OLAND 2007 23 min

M(a)U(e)R

Reżyseria / DIRECTED BY:

By li żoł nie rze strze gą cy mu ru ber liń skie go spo ty ka ją się po la tach, by po wie dzieć: Byliśmy po złej stronie. Wy szko lo no ich, aby wra zie po trze by bez wa ha nia strze la li doucie ki nie rów, a tak że – w ra zie zdra dy – do sie bie wza jem nie.

69 M(a)U(e)R

GRANICA – AkAPIT żyCIA, 1 STREFA ŚMIERCI Borderline

M(a)U(e)R

LENIN DOTARł TyLkO 1 DO LüDENSChAFT Lenin Only Got As Far As Lüdenscheidt Reżyseria / DIRECTED BY: André Schäfer produkcja / PRODUCTION: Florianfilm w koprodukcji z / CO-PRODUCED BY WDR, SWR Niemcy / GERMANY 2008 88 min

Bo ha ter fil mu zo stał wy cho wa ny do ży cia w ide al nym spo łe czeń stwie, któ re ni gdy nie po wsta ło. Je go le wi cu ją cy ro dzi ce miesz ka li w RFN, ale ma rzy li o ży ciu w so cja li zmie. Po dróż do NRD przy no si roz cza ro wa nie i upa dek mi tu. Iro nicz ne, ale cie płe spoj rze nie na okres dzie ciń stwa w sza lo nych la tach 60. i 70. oraz na ab sur dy ży cia w obu pań stwach nie miec kich. The subject of this ﬁlm was raised to live in an ideal society that was destined never to come into being. His left-leaning parents lived in the FRG but dreamed of living under socialism. A trip to the GDR soon shattered the myths and dispelled their illusions. A wry but tender look back at growing up during the heady years of the 1960s and ‘70s and the illogicality of life in both Germanys.

SObIE MUR 1 był Once There Was A Wall Reżyseria / DIRECTED BY: Andrzej Titkow produkcja / PRODUCTION: Studio Filmowe TAK, Agencja Produkcji Filmowej, TVP 2

polska / P OLAND 1995 27 min

Zanim powstał zbetonu istali, pewnego dnia zrodziła się jego idea. Myśl omurze wludzkim umyśle przekształciła się wsolidny, namacalny, rzeczywisty mur. Powstał poto, abyśmy nie mogli się spotkać. Urósł także w tobie i we mnie... Lo sy po dzie lo ne mu rem z per spek ty wy pol skie go fil mow ca. The idea was conceived before the concrete and steel came along. A wall in someone’s mind was transformed into a real, trustworthy, tangible wall. It was built to prevent us from meeting. It also went up inside you and me. Lives separated by the wall from the perspective of a Polish ﬁlmmaker.

On natchniony i młody był, ich nie policzyłby nikt He had youth and vision, they were a legion

M(a)U(e)R

blok 2 | Block 2

M(a)U(e)R

PUNk 2 ENERDOWSkI Too much Future – Punk East Reżyseria / DIRECTED BY: Carsten Fiebeler, Michael Boehlke produkcja / PRODUCTION: Egoli Tossell Film w koprodukcji / CO-PRODUCED BY Koppmedia, Rundfunk Berlin-Brandenburg (RBB)

Niemcy / GERMANY 2006 92 min

Punk w Eu ro pie Za chod niej był zja wi skiem po pkul tu ry z po li tycz ny mi źró dła mi. Ale w NRD punk był zja wi skiem po li tycz nym z po pkul tu rą w tle. W ge ście pro te stu prze ciw ko od gór nie na rzu co nej ko lek ty wi za cji spo łe czeń stwa out si de rzy osten ta cyj nie pod kre śla li swój in dy wi du alizm. Czas bun tu, gło śnej mu zy ki i wal ki o oa zy wol no ści... Punk rock in Western Europe was a popular culture phenomenon with political roots. Punk rock in the GDR was a political phenomenon against a popular culture backdrop. Those who refused to fit into a society collectivised by fiat emphasised their individualism as a mark of protest. A time of rebellion, loud music and a struggle to find oases of freedom.

ALbO REWOLUCjA 2 MAjOR kRASNOLUDkóW Major, or the Orange Revolution Reżyseria / DIRECTED BY: Maria Zmarz-Koczanowicz produkcja / PRODUCTION: Studio Filmowe im. K. Irzykowskiego,

polska / P OLAND 1989 30 min

Od 1986 r. we Wro cła wiu, a po tem w in nych mia stach za czę ły po ja wiać się ma ni fe sta cje pod ab sur dal ny mi ha sła mi, kpią cy mi z ofi cjal ne go ję zy ka PRL. Ruch hap pe nin go wy Po ma rań czo wa Al ter na ty wa pod przy wódz twem Wal de ma ra „Ma jo ra” Fy dry cha ma ni fe stu je swój sto su nek do świa ta po przez dzia ła nia z po gra ni cza po li ty ki i sztu ki. Demonstrations began to erupt in Wrocław in 1986, and later on in other cities, under banners bearing ludicrous slogans which caricatured the ofﬁcial language of the People’s Republic of Poland. the oRan Ge al teR na ti ve protest movement, under the leadership of wal De maR „ma JoR” Fy DRych demonstrated its relationship to the world by carrying out activities from the borderland where politics meets art.

The popular breakdance phenomenon in the DDR. Young people spent hours doing exercises, sewing Puma tracksuits by hand and making music. The movement initially drew protests from the police and security services, which were quick to spot the inﬂuence of the decadent capitalist culture of the West. Breakdance was outlawed once it became too big to control.

Reżyseria / DIRECTED BY: Nico Raschick produkcja / PRODUCTION: Filmakademie Baden-Württemberg

Niemcy / GERMANY 2006 90 min

M(a)U(e)R

Fe no men po pu lar no ści bre ak dan ce’u w NRD. Mło dzież spę dza go dzi ny na ćwi cze niach, wła sno ręcz nie podrabia dre sy Pu ma, two rzy mu zy kę. Po cząt ko wo ruch wzbu dza pro te sty po li cji i or ga nów bez pie czeń stwa – wszak to wpływ zgni łej ka pi ta li stycz nej kul tu ry Za cho du. Gdy za sięg i roz mach zja wi ska wy my ka się spod kon tro li, zo sta je usank cjo no wa ne.

73 M(a)U(e)R

NADChODzIMy 2 Here We Come

M(a)U(e)R

2 NIEzALEżNI The Independents Reżyseria / DIRECTED BY: Jacek Talczewski produkcja / PRODUCTION: Telewizja Polska – Agencja Filmowa

polska / P OLAND 2007 38 min

Hi sto ria Nie za leż ne go Zrze sze nia Stu den tów. Owo ce straj ków stu denc kich – znie sie nie urzę du cen zu ry, re for ma aka de mic ka z 1981 r., na sku tek któ rej pol skie uczel nie ni gdy po tem nie wró ci ły do skost nia łej i zi de olo gi zo wa nej struk tu ry, ja ką mia ły wcze śniej. The Story of the In De Pen Dent stU Dents mo ve ment (NZS). The upshot of the student strikes that brought about the abolition of the Censorship Board and the introduction of the 1981 Academic Reform was that Polish students abandoned rigid, ideological structures for ever.

’89 2 POkOLENIE Generation ‘89 Reżyseria /DIRECTED BY: Maria Zmarz-Koczanowicz produkcja / PRODUCTION: TVP 2, Arte, Agencja Produkcji Filmowej, Studio Largo

polska / P OLAND 2002 61 min

NZS to by ła for ma cja je dy na w swo im ro dza ju. Dzia ła ją cy w niej mło dzi opo zy cjo ni ści, nie ubru dze ni ani nie obe z wład nie ni w PRL, we szli w doj rza łe ży cie w naj lep szym mo men cie – w okre sie pierw szych wol nych wy bo rów i Je sie ni Na ro dów. Za zdro ści li po ko le niu ’68, twór com KOR. Li czy li, że po 1989 ro ku przyj dzie ich wiel ki czas, że bę dą mie li wpływ napo li ty kę. Ale zo sta li do niej znie chę ce ni. Being active in the Armed Forces, the regime’s youngest opponents were the only ones not tainted or overwhelmed by it. These people came of age just as the ﬁrst free elections were held and the Autumn of Nations was born – the best possible time. They were jealous of the generation of „68 and of those who had set up the Workers Defence Committee. They were counting on big things

post-1989 and were expecting political clout to come their way. They soon became discouraged.

Rundfunk (BR), Westdeutscher Rundfunk (WDR)

Oskar B. był bar dzo ak tyw nym pa sto rem ewan ge lic kim. Wswo jej pa ra fii or ga ni zo wał m.in. ak cje pro te sta cyj ne mło dzie ży. W1976 r. ks. Brüse witz usta wił obok swo je go sa mo cho du ta bli cę zna pi sem: Kościół wNRD oskarża komunizm! Zauciskanie dzieci i młodzieży w szkołach, po czym ob lał się ben zy ną i pod pa lił.

Niemcy / GERMANY 1992 95 min

osKaR BRüse witz was a highly active protestant pastor who set up a protestant youth movement in his parish. In 1976, he placed a sign on the side of his car which read The Church in the GDR accuses communism! because of the suppression of children at school, then doused himself in petrol and committed self-immolation.

RUMUńSkI LIST 2 The Romanian Letter Iu lius Fi lip, ru muń ski ro bot nik, z za in te re so wa niem śle dził prze mia ny spo łecz no -po li tycz ne wPol sce w1980 r. Go rą co je po pie rał, uwa żał, że po dob nych zmian na le ża ło by do ko nać tak że wRu mu nii. We wrze śniu1981 ro ku wy słał krót ki list zpo zdro wie nia mi dla uczest ni ków I Zjaz du NSZZ „So li dar ność” od by wa ją ce go się wgdań skiej ha li Oli via. Zaów gest zo stał ska za ny na8 lat wię zie nia i 4 la ta po zba wie nia praw oby wa tel skich. Był tor tu ro wa ny i po ni ża ny. W 1987 r. miał wyjść wresz cie na wol ność. Wa run kiem by ło pod pi sa nie zo bo wią za nia, że ni gdy wię cej nie bę dzie wy stę po wał prze ciw ko wła dzy so cja li stycz nej. Gdy od mó wił, do ło żo no mu za ka rę jesz cze rok pra cy przy mu so wej. iU liUs Fi liP, is aRomanian labourer who took akeen interest in the socio-political transformation that was taking place in Poland in 1980. He was a strong supporter of the mooted

changes and believed that Romania needed something similar. In1981, Filip sent abrief letter of greeting to those involved in the First Congress of the „Solidarity” Independent Self-Governing Trade Union, then in progress at the Hala Olivia arena in Gdańsk. This little gesture saw him beaten and tortured before being imprisoned for 8 years and deprived of his civic rights for another 4. Filip was ﬁnally granted freedom in 1987, on condition that he sign an undertaking to never act against the socialist authorities. When he refused, he was sentenced to an additional year of hard labour.

Reżyseria / DIRECTED BY: Jacek Raginis produkcja / PRODUCTION: Raginis, TVP 1 polska / P OLAND 2005 30 min

M(a)U(e)R

Reżyseria / DIRECTED BY: Thomas Frickel produkcja / PRODUCTION: HE-Film w koprdukcji z / CO-PRODUCED BY Bayerischer

75 M(a)U(e)R

WIChRzyCIEL 2 – ŚLEDzTWO W SPRAWIE OSkARA bRüSEWITzA Troublemaker – The Oskar Brüsewitz Investigation

M(a)U(e)R

DO ŚCIANy 2 TWARzą Face the Wall Reżyseria / DIRECTED BY: Stefan Weinert produkcja / PRODUCTION: Stefan Weinert w koprodukcji / CO-PRODUCED BY Equinox Productions Luxembourg

Niemcy/Luksemburg / GERMANY/LUXEMBURG 2009 85 min

Por tret pię ciu osób, któ re zo sta ły uwię zio ne przez Sta si. Ci spo koj ni lu dzie pod ję li dra ma tycz ną de cy zję o uciecz ce z NRD. Nie uda ło się. Wię zie nie, set ki go dzin prze słu chań, po ni że nia, psy chicz ne i fi zycz ne tor tu ry wy war ły trwa łe pięt no na ich psy chi ce. Tych pię cio ro jest przed sta wi cie la mi ogrom nej gru py 72 tys. lu dzi, któ rzy zo sta li aresz to wa ni i by li wię zie ni za pró bę uciecz ki z Re pu bli ki. A portrait of five peaceful people imprisoned by the Stasi after a failed attempt to flee the GDR. Hundreds of hours of interrogation, degrading treatment, physical and psychological torture and finally imprisonment left them with permanent psychological scars. These five are but a tiny representative sample of the 72,000 people arrested and incarcerated for trying to leave the Republic.

bUkOjEMSkIEGO 2 MIChAłA GRyPSy z INTERNy Michal Bukojemski Jail Messages Reżyseria / DIRECTED BY: Michał Bukojemski produkcja / PRODUCTION: Digit-Film polska / P OLAND 2007 44 min

W le cie 1982 r., w ósmym mie sią cu obo wią zy wa nia sta nu wo jen ne go w Pol sce, Mi chał Bu ko jem ski zo stał in ter no wa ny. Naj pierw tra fił do za kła du w Bia ło łę ce. Za czął pro wa dzić dzien nik w for mie li stów do żo ny. Prze szmu glo wa nym do in ter na tu apa ra tem fo to gra ficz nym ro bił zdję cia i gro ma dził do ku men ta cję. mi chał BU Ko Jem sKi was interned in the summer of 1982, while Poland was enduring its eighth month of martial law. He ﬁrst landed in a factory in Białołęka and started to keep a diary in the form of letters to his wife. He took photos with a camera smuggled into the dormitory and collected documentation.

zwalali pomniki i rwali bruk They destroyed the monuments

M(a)U(e)R

blok 3 | Block 3

M(a)U(e)R

jESIENIą 3 LIPSk Leipzig in Autumn Reżyseria / DIRECTED BY: Gerd Kroske, Sebastian Richter, Andreas Voigt produkcja / PRODUCTION: DEFA-Studio für Dokumentarfilme

Niemcy / GERMANY 1989 52 min

Wy da rze nia z Lip ska z okre su od 16 paź dzier ni ka do 7 li sto pa da 1989 r. De mon stra cje i dys ku sje. Wy wia dy z uczest ni ka mi ma so wych pro te stów, a tak że ze śmie cia rza mi, któ rzy mu szą usu wać pla ka ty i ulot ki, tym cza sem w głę bi du cha są prze świad cze ni o słusz no ści po stu la tów: wpro wa dze nia wol nych wy bo rów, wol no ści sło wa, moż li wo ści swo bod ne go prze miesz cza nia się oby wa te li NRD. The events that rocked Leipzig between 16 October and 7 November 1989. Demonstrations and discussions. Interviews with those who took part in the mass protests and with the dustmen who had to get rid of all the posters and leaﬂets, but who believed deep down that their demands for free elections, freedom of speech and freedom of movement for GDR citizens were unarguable.

3 SOLIDARNOŚć. jAk zERWALIŚMy żELAzNą kURTyNĘ Solidarity – How We Tore Down the Iron Curtain

Reżyseria / DIRECTED BY: Krystyna Mokrosińska produkcja / PRODUCTION: Media-Kontakt polska / P OLAND 2000 52 min

Zda wa ło się, że po rzą dek za pro wa dzo ny w Eu ro pie w 1947 r. w Jał cie bę dzie trwał wiecz nie. Tym cza sem już w 1979 r. sta ło się ja sne, że sys tem za czy na się kru szyć. W tym ro ku od by ła się pierw sza piel grzym ka Ja na Paw ła II do oj czy zny. Film pre zen tu je ko lej ne wy da rze nia, pro wa dzą ce do upad ku po rząd ku jał tań skie go. The new European order thrashed out at Yalta in 1947 was meant to last forever but cracks were appearing as early as 1979. This was the year that Pope John Paul II made his ﬁrst pilgrimage to his homeland. The ﬁlm shows how what subsequently unfolded led to the collapse of the Yalta order.

Reżyseria / DIRECTED BY: Kerstin Süske produkcja / PRODUCTION: DEFA Studio für Dokumentarfilme, Hochschule für Film und Fernsehen „Konrad Wolf”

Niemcy / GERMANY 1989 22 min

Berlin. The 40th anniversary of the founding of the GDR was to be celebrated amid much fanfare but the event was marred by mass demonstrations. There are discussions with those who took part in the legal and illegal marches. The need to reform the GDR is seen discussed in the Church of the Saviour. There is a figure of a woman leading a hunger strike in solidarity with those persecuted for fighting for social justice. An independent student film.

STół bEz kANTóW 3 Table Without Corners Do ku men ta cja ob rad Okrą głe go Sto łu, ku lu aro wych roz mów, syl we tek opo zy cjo ni stów – re je stra cja do ko na na przez nie za leż ną eki pę Vi deo Stu dio Gdańsk. Dziś wy da rze nia ko men tu ją dzien ni ka rze te le wi zji pań stwo wej, jak i nie za leż nych pism pod ziem nych, któ rzy spra woz da wa li ob ra dy. A documentary of the roundtable talks. Discussions in corridors, profiles of opposition figures etc. are all recorded on celluloid by the independent Video Studio Gdańsk. Public TV journalists and writers for underground publications comment on the significance of the talks today.

Reżyseria / DIRECTED BY: Piotr Bikont produkcja / PRODUCTION: TVP 1 polska / P OLAND 1999 50 min

M(a)U(e)R

Ber lin. Hucz ne ob cho dy 40. rocz ni cy po wsta nia NRD zde rzo ne z ma so wy mi de mon stra cja mi. Roz mo wy z uczest ni ka mi obu mar szów: le gal ne go inie le gal ne go. Wko ście le Zba wi cie la dys ku sje oko niecz no ści re form wNRD. Po stać ko bie ty, któ ra pro wa dzi gło dów kę wge ście so li dar no ści zty mi, któ rzy wal czą ospra wie dli wość spo łecz ną i są z te go po wo du prze śla do wa ni. Nie za leż ny stu denc ki film.

79 M(a)U(e)R

MAkULATURA 3 Waste Paper

M(a)U(e)R

3 MUR The Wall Reżyseria / DIRECTED BY: Jürgen Böttcher produkcja / PRODUCTION: DEFA-Studio für Dokumentarfilme GmbH, Gruppe „document”

Niemcy / GERMANY 1990 96 min

Film wy bit ne go fil mow ca i ma la rza Jürge na Böttche ra, zwa ne go Stra wal de, o upad ku mu ru ber liń skie go. Po etyc ka, im pre syj na wi zja ostat nich dni po dzie lo ne go Ber li na. A Film about the fall of the Berlin Wall by the outstanding ﬁlmmaker and painter JüRGen BöttcheR, better known as stRa wal De.

żyCIA POMNIkóW 3z The Life of Monuments Reżyseria / DIRECTED BY: Tadeusz Pałka produkcja / PRODUCTION: Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych (Warszawa) / the DocUmentaRy anD FeatURe Films stUDio (wFDiF) – waRsaw

polska / P OLAND 1990 17 min

Rów no le gły mon taż za pi su dwóch wy da rzeń – od sło nię cia po mni ka Fe lik sa Dzier żyń skie go i je go wy bu rze nia 38 lat póź niej. The erection of the Fe liKs DzieR żyń sKi monument is intercut with its dynamiting 38 years later.

The fall of the Berlin wall through the eyes of a French TV correspondent for West Germany.

Reżyseria / DIRECTED BY: Kai von Westermann produkcja / PRODUCTION: Westermann Production Niemcy / GERMANY, 1999 90 min

M(a)U(e)R

Pa mięt ny ob raz – gru pa mło dzie ży prze kra cza gra ni cę w tra ban cie. Po zo sta wie ni bez roz ka zów po gra nicz ni cy nie in ter we niu ją. Ztra ban ta wy chy la się dziew czy na izo sta wia im nachod ni ku bu tel kę szam pa na... Trzy ty go dnie póź niej na ko lej nej de mon stra cji po nie dział ko wej po ja wia ją się już gło sy peł ne nie po ko ju. Zjed no cze nie? Ale czy nie sta nie my się ubo gim krew nym? Jak od bu du je my ten kraj? Z ni cze go? Kai von We ster mann po dzie się ciu la tach się gnął do ma te ria łu za re je stro wa ne go w tym jak że klu czo wym cza sie. Zmon to wał z nich in ten syw ny film, któ ry opa trzył oso bi stym ko men ta rzem.

81 M(a)U(e)R

jAk ERICh STRACIł PRACĘ 3 How Erich Lost His Job

Ten z nami! Ten przeciw nam! He is with us! He is against us!

M(a)U(e)R

blok 4 | Block 4

M(a)U(e)R

NIE PODDAjEMy SIĘ... RODzINA 4 SChüTzE. żyCIE W NIEMCzECh W LATACh 1989–1999 We Will Never Give Up – The Schütze Family. Life in Germany in 1989-1999

Reżyseria / DIRECTED BY: Wolfgang Ettlich produkcja / PRODUCTION: Mediengruppe Schwabing (MGS) Filmproduktion w koprodukcji z / CO-PRODUCED BY Bayerischer Rundfunk (BR), Westdeutscher Rundfunk (WDR)

Niemcy / GERMANY 1999 106 min

10 lat z hi sto rii ro dzi ny Schütze, któ ra sta ra się za pew nić so bie byt na wol nym ryn ku. Po my sło wość, przed się bior czość pa ry wzbu dza naj wyż szy po dziw. Nie ustan ne po raż ki i nie osła bio na chęć wal ki. Pierw sze la ta pozjed no cze niu Nie miec zper spek ty wy lo su jed nost ko we go. Ten years in the life of the Schütze family, who struggled to eke out an existence on the free market. The couple’s resourcefulness and initiative won them untold admiration. A story of repeated failures and unﬂagging determination. The early years of a reunited Germany told through the lives of individuals

4 MGłA The Fog Reżyseria / DIRECTED BY: Irena Kamieńska produkcja / PRODUCTION: Studio Filmowe Kronika, TVP I

polska / P OLAND 1993 20 min

Próba ukazania mentalności ludzi ukształtowanych przez PRL, bezradnych wobec zachodzących w Polsce przemian. An insight into the mentality of the Polish People’s Republic and its powerlessness in the face of the encroaching transformations

Alot of trains have criss-crossed Germany. Trains transported soldiers to the front during WWII and trains transported soldiers from the USSR, whose troops were stationed here after the Yalta Conference placed the GDR within their sphere of influence. Trains carried officials and important Soviet guests. These days, the citizens of the former GDR travel westward by train. In many cases, this is the first time they have ever visited the relatives from whom they were cut off by the Berlin Wall. The train of history keeps chugging along.

Reżyseria / DIRECTED BY: Hans Birkmann produkcja / PRODUCTION: DEFA – Studios für Dokumentarfilme, Gruppe Kinobox,

Niemcy / GERMANY 1990 10 min

PO zWyCIĘSTWIEAfter 1989–1995 4 the Victory 1989-1995 Wpro lo gu fil mu skrót hi sto rii po wo jen nej –od1945 r., postan wo jen ny w 1981 r. i Okrą gły Stół w 1989 r. Na stęp nie prze mia ny po li tycz ne, spo łecz ne i go spo dar cze – hi per in fla cja, pry wa ty za cja, bez ro bo cie, straj ki, po dział elit So li dar no ści, aż po wy bo ry par la men tar ne w 1993 r. i pre zy denc kie w 1995 r., na sku tek któ rych w Sej mie więk szość ma le wi ca, zaś pre zy den tem zo sta je post ko mu ni sta Alek san der Kwa śniew ski.

The prologue to the ﬁlm gives a brief post-war history –from1945 through the imposition of martial law in1981 and on to the roundtable talks of 1989. Next come the political, social and economic transformations – hyperinﬂation, privatisation, unemployment, strikes, the polarisation of Solidarity leaders etc. This continues until after the 1993 parliamentary and 1995 presidential elections when the post-communist Kwa śniew sKi became president and the left gained a parliamentary majority.

Reżyseria / DIRECTED BY: Marcel Łoziński produkcja / PRODUCTION: Le Poisson Volant, Studio Filmowe „Kalejdoskop”, La Sept-Arte

polska/Francja / P OLAND/FRANCE 1995 50 min

jAkA POLSkA? 4 What Kind of Poland? 15-le cie po wsta nia So li dar no ści, gorz kie pod su mo wa nie roz pa du eto su. Wy bo ry pre zy denc kie 1995 ro ku – 17 kan dy da tów, dez orien ta cja wy bor ców. Ko lej ne kon se kwen cje trans for ma cji.

Reżyseria / DIRECTED BY: Paweł Kędzierski, Andrzej Piekutowski

produkcja / PRODUCTION: Studio Filmowe „Kronika” w koprodukcji / CO-PRODUCED BY Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych / DocUmentaRy anD FeatURe Films stUDio (wFDiF)

15 years of the Solidarity uprising – a bitter summary of the disintegration of an ethos. The 1995 presidential elections – 17 candidates and a bewildered electorate. The consequences of the transformations continue to unfold.

polska /P OLAND 1996 63 min

M(a)U(e)R

Przez te ry to rium Nie miec prze jeż dża ły róż ne po cią gi. Jed ne wio zły żoł nie rzy na front II woj ny świa to wej, in ne żoł nie rzy ZSRR, któ rych jed nost ki po wsta ły tu po po dzia le stref wpły wów w Jał cie, po cią ga mi prze jeż dża li ofi cje le i waż ni so wiec cy go ście. Te raz po cią giem ja dą na Za chód oby wa te le NRD. W wie lu przy pad kach – to ich pierw sza po dróż do krew nych, z któ ry mi zo sta li roz dzie le ni przez bu do wę mu ru ber liń skie go. Po ciąg hi sto rii je dzie na przód.

85 M(a)U(e)R

NAPRzóD I z POWROTEM 4 Forward and Back

M(a)U(e)R

I SIOSTRy 4 bRACIA Brothers and Sisters Reżyseria / DIRECTED BY: Pavel Schnabel produkcja / PRODUCTION: Pavel Schnabel Filmproduktion

w koprodukcji / CO-PRODUCED BY Südwestfunk (SWF) Niemcy / GERMANY 1991 96 min

We imar prze żył re wo lu cję fa szy stow ską, ko mu ni stycz ną, ate raz prze ży wa re wo lu cję ro ku 1989. Nie wszy scy oby wa te le czu ją się w zjed no czo nych Niem czech jak w do mu. Tem po trans for ma cji wzbu dza fru stra cję. Star szym trud no się od na leźć w no wych re aliach, mło dzi wi dzą za gro że nie w ko mer cja li za cji ży cia. Weimar survived the fascist revolution, the communist revolution, and now it’s going through the revolution of 1989. Not everyone feels at home in the reunited Germany. The pace of change has brought frustration. The elderly are ﬁnding it difﬁcult to come to grips with the new reality and the younger generation feel threatened by the commercialisation of life.

DOkąD? 4 Where to? Reżyseria / DIRECTED BY: Paweł Kędzierski produkcja / PRODUCTION: Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych / DocUmentaRy anD FeatURe Films stUDio (wFDiF) polska / P OLAND 1990 17 min

Po woj nie ru sza po chód pierw szo ma jo wy. Zmie nia ją się przy wód cy na try bu nie, zmie nia ją nie sio ne ha sła, po chód cią gle idzie – aż do dnia, kie dy po ja wia ją się na je go dro dze lu dzie z trans pa ren ta mi So li dar no ści. Do kąd do pro wa dzi nas ta nie usta ją ca ka wal ka da tłu mów? The 1 May labour day parade sets oﬀ, the leaders on the podium replace one another, the chanted slogans change over time, the parade keeps marching until it comes face to face with „Solidarity” banners. Where will these crowds take the country to?

A mury runą, runą, runą! I pogrzebią stary świat! And the walls will fall, fall, fall! And will bury the old world!

M(a)U(e)R

blok 5 | Block 5

M(a)U(e)R

REWOLUCjI 5 DzIECI Children of the Revolution Reżyseria / DIRECTED BY: Maria Zmarz-Koczanowicz produkcja / PRODUCTION: Studio Filmowe Kalejdoskop, Telewizja Polska – Agencja Filmowa, ARTE

polska / P OLAND 2002 58 min

Re wo lu cja 1989 ro ku w Pol sce, na Wę grzech i w Cze chach. Ob ra zy prze wro tu, dla któ rych tłem są pie śni Jac ka Kacz mar skie go, Ja ro sła wa Hut ki i Wol fa Bier man na. Czy re wo lu cja po żar ła swo je dzie ci? Ra chu nek zy sków i strat. The revolution of 1989 in Poland, Hungary and the Czech Republic. Revolutionary paintings whose backdrop is the songs of Ja ceK Kacz maR sKi, Ja Ro slav hUt Ka and wolF BieR mann. Does revolution eat its own children? A proﬁt and loss statement.

GRANICA 5 zNIkAjąCA The Vanishing Border Reżyseria / DIRECTED BY: Thomas Kutschker produkcja / PRODUCTION: Filmisches Berlin w koprodukcji / CO-PRODUCED BY ZDF, Kleines Fernsehspiel

Niemcy / GERMANY 1999 80 min

10 lat po upad ku mu ru ber liń skie go. Co po tam tych cza sach po zo sta ło w ludz kiej pa mię ci? Wspo mnie nia osób z Ber li na Wschod nie go i Za chod nie go, na pięt no wa nych do dziś przez ży cie wpo dzie lo nym kra ju, skon fron to wa ne zreszt ka mi fi zycz nych śla dów w kra jo bra zie i ar chi tek tu rze. Oka zu je się, że tych śla dów zni ka zbyt wie le, a pa mięć o mu rze mo że być cen na. Tym cza sem nie ma już na wet krzy ży upa mięt nia ją cych śmierć lu dzi, któ rzy za pła ci li naj wyż szą ce nę za pra gnie nie wol no ści. Ten years after the fall of the Berlin Wall. What do people remember about those days? The recollections of East and West Berliners, still on edge from having lived in a divided city, traces of which are still visible on the city's landscape and architecture. These traces are vanishing all too quickly, and the memory of the wall may be a valuable thing. Mean-

while, the crosses commemorating those who paid the supreme price for their longing for freedom are disappearing.

Reżyseria / DIRECTED BY: Cory Taylor produkcja / PRODUCTION: Agora Productions USa, 2009 78 min

The Velvet Revolution in Czechoslovakia through the lens of American ﬁlmmakers.

kRASNOLUDkI 5 jADą NA UkRAINĘ Dwarfs Go to Ukraine W 2004 r. na Ukra inie wy bu cha „po ma rań czo wa re wo lu cja”. Z War sza wy na Ukra inę wy ru sza au to kar z mło dzie żą, któ ra chce wy ra zić swo ją so li dar ność z na ro dem ukra iń skim i po przeć kan dy da ta na pre zy den ta Wik to ra Jusz czen kę. When the „Orange Revolution” erupted in Ukraine in 2004, a coach full of young people keen to express their solidarity with their eastern neighbour and show their support for vic toR yUsh chen Ko’s presidential candidacy left Warsaw for Ukraine.

Reżyseria / DIRECTED BY: Mirosław Dembiński produkcja / PRODUCTION: Studio Filmowe Everest, TVP 1

polska / P OLAND 2005 55 min

M(a)U(e)R

Ak sa mit na re wo lu cja wCze cho sło wa cji wobiek ty wie ame ry kań skich fil mow ców.

89 M(a)U(e)R

SIłA bEzSILNyCh 5 The Power of the Powerless

A mury rosnÄ&#x2026;... And the walls grow, grow, grow

M(a)U(e)R

blok 6 | Block 6

M(a)U(e)R

kAżDy MILCzy 6 O CzyMŚ INNyM Everyone is Silent about Something Else Reżyseria / DIRECTED BY: Marc Bauder, Dörte Franke produkcja / PRODUCTION: Bauderfilm w koprodukcji / CO-PRODUCED BY ZDF, „Das kleine Fernsehspiel”

Niemcy / GERMANY 2006 72 min

Trau my z prze szło ści dzie lą ro dzi ny. Dzie ci nie ro zu mie ją ro dzi ców, któ rzy prze szli w NRD przez prze śla do wa nia i wię zie nie. Jak moż na cią gle żyć prze szło ścią? The traumas of the past continue to divide families. Children cannot understand their parents, who were spied on and imprisoned in the GDR. How can they keep living in the past?

ŚWICIE 6O IAt Dawn PRzED zMIERzChEM and Before Dusk Reżyseria / DIRECTED BY: Kazimierz Karabasz produkcja / PRODUCTION: Studio Filmowe „Kronika”, TVP 2

polska / P OLAND 1999 56 min

Pod su mo wa nie de ka dy 1989–1999 przez przed sta wi cie li dwóch ge ne ra cji: ma tu rzy stów i eme ry tów. Zmia ny war to ści, roz ter ki, za gu bie nie. Brak ko mu ni ka cji mię dzy ge ne ra cja mi. The years 1989-1999 summed up by school leavers and retirees. Changes in values, dilemmas and disorientation. An intergenerational lack of communication.

Twรณrca wobec systemu: Thomas heise An Artist vs. the System: Thomas Heise

M(a)U(e)R

blok 7 | Block 7

M(a)U(e)R

zAkłADU 7 SPECjALNOŚć Underground Bar Reżyseria / DIRECTED BY: Thomas Heise produkcja / PRODUCTION: DEFA-Studio für Dokumentarfilme

Niemcy / GERMANY 1990 26 min

Wiel kie wy da rze nia li sto pa da 1989 r. w Ber li nie z per spek ty wy ba ru szyb kiej ob słu gi w przej ściu pod ziem nym. The groundbreaking events of November 1989 in Berlin as seen from a subway fast food bar.

bRAT 7 Mój We’ll Meet Again Reżyseria / DIRECTED BY: Thomas Heise produkcja / PRODUCTION: MA.JA.DE Filmproduktion w koprodukcji / CO-PRODUCED BY ZDF Niemcy / GERMANY 2005 57 min

Do ku men ta li sta od wie dza bra ta ży ją ce go we fran cu skich Pi re ne jach pod jed nym da chem z przy ja cie lem z lat stu denc kich i je go żo ną. Fil mo wiec chce po roz ma wiać z bra tem o je go przy ja cie lu, któ ry był taj nym współ pra cow ni kiem, do no sił na obu bra ci i przyj mo wał za to pie nią dze. The director visits his brother who lives in the French Pyrenees with an old university friend and his wife. The ﬁlmmaker wants to talk to his brother about his friend, a former secret collaborator, who informed on both of them for money.

Film material shot over a 20 year period, a visual diary, outtakes that just will not leave their creators alone. Put together in a poetic way, in which chronology takes a back seat to sense and atmosphere. History is not a linear sequence but a pile of events.

Reżyseria / DIRECTED BY: Thomas Heise produkcja / PRODUCTION: MA.JA.DE Filmproduktion w koprodukcji / CO-PRODUCED BY ZDF Niemcy / GERMANY 2009 164 min

M(a)U(e)R

Ma te riał fil mo wy krę co ny przez 20 lat, wi zu al ny pa mięt nik, frag men ty, któ re nie we szły do fil mów, ale nie da wa ły spo ko ju au to ro wi. Zmon to wa ne w po etyc ki spo sób, w któ rym naj waż niej sza jest nie chro no lo gia, ale sens i at mos fe ra. Hi sto ria nie ma bo wiem li ne ar ne go prze bie gu, jest sto sem wy da rzeń.

95 M(a)U(e)R

MATERIAł 7 Material

Art Doc

bEAUTIFUL MISUNDERSTANDING Beautiful Misunderstanding

Art Doc

98 Reżyseria / DIRECTED BY: Paweł Ferdek produkcja / PRODUCTION: Mistrzowska Szkoła Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy / anDRzeJ waJDa masteR school oF Film DiRectinG

polska / P OLAND 2009 27 min

Za baw na hi sto ria troj ga tan ce rzy: Da nyi z Izra ela, Re na ty z Pol ski oraz Mar ku sa z Nie miec, któ rzy przy jeż dża ją do Je ro zo li my, by po przez ulicz ny ta niec sko men to wać rze czy wi stość iza brać głos wnaj waż niej szych, ich zda niem, spra wach. Wy stę pu ją wszę dzie tam, gdzie znaj dą pu blicz ność – na uli cach, wprzy do mo wych ogród kach, wpar kach. Czy jed nak miesz kań cy wie lo kul tu ro we go, barw ne go mia sta do strze gą ich wy sił ki?Iczy ich po trze bu ją? Otym wszyst kim prze ko na ją się tan ce rze – pod wa run kiem, że sa mi do ga da ją się w swo im gro nie. Film po wstał w ra mach pro gra mu Trian gle Dia lo gue re ali zo wa ne go przez Mi strzow ską Szko łę Re ży se rii Fil mo wej An drze ja Waj dy, IFS Mię dzy na ro do wą Szko łę Fil mo wą z Ko lo nii oraz Szko łę Fil mo wą Sam Spie giel z Je ro zo li my. A funny story about three contact-improvisation dancers: Da nya from Israel, Re na ta from Poland and maR cUs from Germany who arrive to Jerusalem wanting to express their views on crucial matters through dancing. They perform anywhere – in the streets, in parks and gardens. Will the inhabitants of this multicultural and colourful city appreciate their efforts? Do they need them? The dancers will learn this – but only if they learn to communicate with one another. The ﬁlm was made as part of the „Triangle Dialogue” programme, produced by the an DRzeJ waJ Da ma steR scho ol oF Film Di Rec tinG, Poland, iFs in teR na tio na le Film schU le Ko eln, Germany and the sam sPie Gel Film & tv scho ol, Israel.

Film pho bia is a full-length ﬁction movie (Shot in HD and ﬁnal format 35mm). It won the Script Development Award

of Hubert Bals Fund and joined Cinemart Film Market in Rotterdam Film Festival in 2007. Je an -claU De BeR naR Det (one of Brazil’s main film scholars) plays the movie director of a fake documentary that was never completed. Film pho bia works as a ‘making of” of this fictitious documentary film. It’s a film about fear in the contemporary society. The main belief of the documentary director – Je an -claU De – is that the only image that is authentic, real and truthful is actually that of a human being challenged by his / her phobia. The crew of the fake documentary explores the limits of the psyche, exposing phobic people to emotionally violent situations. Arachnophobia, airplane phobia, thalassophobia, snake phobia, blood phobia, aichmophobia, pigeon phobia, penetration phobia, button phobia. The main plot of the film is the reason why the film was never finished: is the director of the documentary – 71 years old – starting to get blind? Is the director’s HIV positive situation getting worse? Did this situation disturb his mind when he dealt with blood phobia?

Reżyseria / DIRECTED BY: Kiko Goifman produkcja / PRODUCTION: Autentika Films brazylia / BRASIL 2008 82 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Brazilia Festival of Brazilian Cinema – Candango Trophy w kategoriach: najlepszy aktor dla Jeana-Claude’a Bernardeta, najlepszy montaż i najlepszy film oraz Nagroda Krytyków dla najlepszego filmu / canDanGo tRoPhy FoR the Best actoR , eDitinG anD Film anD cRitics awaRD FoR the Best Film; havana Film Festival

Art Doc

Film roz po czy na dłu gie, sur re ali stycz ne uję cie: napu stej pla ży le ży skrę po wa ny męż czy zna. Po chwi li pod bie ga do nie go ka rzeł i za czy na się nad nim znę cać. Ko lej ne sce ny bu dzą jesz cze więk sze zdu mie nie – do klat ki z go łę bia mi zo sta je wpro wa dzo ny czło wiek ob wie szo ny buł ka mi (jak ła two się do my ślić, pta ki za czy na ją je dzio bać). In ny męż czy zna zo sta je ob sy pa ny set ka mi gu zi ków. Choć po szcze gól ne sy tu acje trud no uznać za groź ne, ich bo ha te ro wie wpa da ją w pa ni kę – krzy czą, prze kli na ją, zda rza ją się na wet przy pad ki omdleń. A de mo nicz ny Je an -Clau de Ber nar det sta ra się jak naj do kład niej ich lęk za re je stro wać. Fobie i ﬁlm ła two po trak to wać ja ko ab sur dal ny żart. Je an -Clau de Ber nar det to w rze czy wi sto ści je den z po pu lar niej szych bra zy lij skich fil mo znaw ców, a sam film to tzw. making of fik cyj ne go do ku men tu, któ re go ja ko by był re ży se rem i któ re go w efek cie nie ukoń czył. Je śli jed nak przyj rzeć się bli żej tre ści Fobie i ﬁlm, oka zu je się ona moc no nie po ko ją ca. Eks pe ry men ty, któ rym pod da wa ne są oso by cier pią ce na fo bie, bu dzą dość per wer syj ne sko ja rze nia. Trud no też oce nić, czy przy bli ża ją wi dza do zro zu mie nia fe no me nu, ja kim jest fo bia. Sam „re ży ser” naj wy raź niej też zda je so bie z te go spra wę, bo w mia rę roz wo ju ak cji zmu sza swo ich „pa cjen tów” do co raz bar dziej kon tro wer syj nych za cho wań. Gdy w pew nym mo men cie je den z nich zbyt sła bo oka zu je emo cje, nie za do wo lo ny Je an -Clau de na rze ka: – Mogłeś udawać, zagrać jak aktor. – To nie fobią jesteś zainteresowany –od pa ro wu je męż czy zna. – Ty jesteś zainteresowany sadyzmem. Jed nak Fo bie i film w dość dzi wacz ny, ale sku tecz ny spo sób uka zu je pu łap kę, w ja kiej tkwią oso by do tknię te fo bia mi: cier pią, ale nie mo gą swo je go cier pie nia za ko mu ni ko wać bliź nim. Bo ni by jak wy tłu ma czyć zdro we mu czło wie ko wi lęk przedklau na mi czy mo ty la mi? Śmiać się nie ma zcze go. Sza cu je się, że na róż ne od mia ny fo bii cier pi ok. 5–10 proc. po pu la cji.

Art Doc

FObIE I FILM Filmphobia

Art Doc

100

INCANTATIO Incantatio Reżyseria / DIRECTED BY: Tomek Wysokiński produkcja / PRODUCTION: Ayahuasca Project polska / P OLAND 2009 15 min

Pa weł Du dziń ski, roz wi ja jąc ta niec bu toh me to dą ry tu ału in tu ityw ne go, stał się god nym kon ty nu ato rem i spad ko bier cą ar ty stycz nej tra dy cji ta kich mi strzów jak Tat su mi Hi ji ka ta i Ka zuo Ohno. Twór ca w swo ich po szu ki wa niach ar ty stycz nych sta je się bez wąt pie nia jed nym z naj wy bit niej szych współ cze snych per for me rów i in no wa to rów sztu ki, ja ką jest ta niec bu toh, któ ry roz wi ja – przej mu jąc z nur tu sztu ki awan gar do wej naj war to ściow sze prze sła nia i środ ki wy po wie dzi – o nie zna ne w nim wcze śniej środ ki eks pre sji. Incantatio jest spo tka niem z ar ty stą, za pra sza ją cym do udzia łu w swo jej in tym nej po dró ży du cho wej – nie zwy kłym mi ste rium, w któ rym od kry wa na no wo świę ty ry tu ał tań ca ciem no ści zwa ne go an ko ku bu toh. Pa weł Du dziń ski zry wa z do tych cza so wą tra dy cją tań ca ciem no ści i po dej mu je w fil mie pró bę przej ścia na stro nę świa tła.

The documentary fairy-tale tribute to Pa weł DU Dziń sKi, successor of the tradition of such great butoh artists as tat sU mi hi Ji Ka ta and Ka zUo ohno. Pa weł DU Dziń sKi is no doubt one of the most outstanding and controversial Polish artists and one of the greatest world performers of our times. In can ta tio is a portrait of an artist in action who takes us on his own extraordinary spiritual journey. The artist explores with us sacred ritual calling „Ankoku butoh” – the dance of darkness – which is performed in the heart of the forest. In his own search for a new formula of „Ankoku butoh”, the performer trying to ﬁnd the light side of darkness ritual…

Wpo ło wie lat30. ar ty sta do sta je sty pen dium Gug gen he ima (po raz pierw szy przy zna ne fo to gra fo wi), któ re po zwa la Edwar do wi i Cha ris przez dwa la ta po dró żo wać po mi tycz nym za cho dzie Sta nów Zjed no czo nych. Sfo to gra fo wa ne przez We sto na for my geo lo gicz ne prze ra sta ją w swo im nie jed no znacz nym pięk nie wszel kie dzie ła wy obraź ni sur re ali stów. Je go tech nicz na do sko na łość i umie jęt ność wy do by cia ze świa ta na tu ry je go nie zgłę bio nej ta jem ni cy za pew ni ła mu miej sce w hi sto rii fo to gra fii. Inteligentna nagość to in try gu ją ca wa ria cja na kla sycz ny te mat i ko lej na pró ba od po wie dzi na od wiecz ne py ta nie: czy Pig ma lion mo że zna leźć szczę ście z Ga la teą? She was beautiful, smart and a seeker. He was an emerging genius in the world of photography. When they met, they fell instantly in love. Setting oﬀ across the West with a camera and a typewriter in the depths of the Great Depression, cha Ris wil son and eDwaRD we ston transformed photography, and each other. Now at age 90, cha Ris wil son recounts her years with we ston with great humour, candour and a tinge of regret. Combining insight from leading academics, rare archival footage and convincingly authentic re-enactments, Elo qu ent Nu de presents a remarkable true story of love and loss, travel and adventure, and an intimate look at the making of modern photography.

Re ży se ria / DIRECTED BY: Ian McC lu skey pro duk cja / PRODUCTION: Ian McC lu skey, NW Do cu men ta ry,

USa 2007 58 min Wy bra ne fe sti wa le / SELECTED FESTIVALS: 2009 – ID FA, In ter na tio nal Film Fe sti val Am ster dam 2008 – Full Fra me Do cu men ta ry Film Fe sti val, No wy Jork / new yoRK

2007 – Se ba sto pol Do cu men ta ry Film Fe sti val

Art Doc

Edward We ston był jed nym z naj wy bit niej szych twór ców ame ry kań skiej fo to gra fii pierw szej po ło wy XX wie ku. Po cząt ko wo za fa scy no wa ny pik to ria li zmem, w la tach 20. po rzu cił go na rzecz czy stej fo to gra fii, sta jąc się jed nym z pio nie rów no we go sty lu. Twier dził, że apa rat ma uni kal ną wła ści wość prze kła da nia rze czy wi sto ści na pa pier, chwy ta nia kon kret ne go miej sca i cza su. W rów nym stop niu co cia ła na gich mo de lek in te re so wa ły go nad mor skie ska ły, musz le i for my ro ślin ne. Za rów no w na tu rze, jak i w ludz kim cie le od naj dy wał fa scy nu ją cą grę ką tów, de li kat ną mo der ni stycz ną li nię, fra pu ją cą fak tu rę. Ja ko ar ty sta ca ły czas wzbo ga cał swój warsz tat – pod czas gdy mek ką ame ry kań skiej bo he my w la tach 20. był Pa ryż, on wy brał się do Mek sy ku, gdzie współ pra cu jąc m.in. z Fri dą Kah lo i Die go Ri ve rą, zy skał no wą, bar dziej sen su al ną per spek ty wę re je stro wa nia rze czy wi sto ści. W la tach 30. był u szczy tu sła wy – je go pra ce wy róż nia ją ce się ostro ścią ob ra zu, sku pie niem na de ta lu wy prze dza ły ów cze sne tren dy, lan su ją ce mięk ką, za mglo ną fo to gra fię. W fil mie o ży ciu We sto na opo wia da je go wie lo let nia part ner ka – Cha ris Wil son. Gdy po zna li się w 1934 ro ku, on był uzna nym ar ty stą, a ona – na sto lat ką czer pią cą peł ny mi gar ścia mi z ży cia ka li for nij skiej bo he my. Dziś 90-let nia sta rusz ka opo wia da ze swa dą, hu mo rem i odro bi ną no stal gii o naj pięk niej szych la tach swe go ży cia. Jej na gie por tre ty to osob ny roz dział w dzie le We sto na. To hi sto ria ich 12-let nie go związ ku za klę ta w ce lu lo ido wy pa pier. Fa scy na cja na tu ral ną cie le sno ścią, mie sza ni ną nie win no ści i wy uz da nia współ gra z wiel kim te ma tem We sto na – na tu rą. To, że hi sto rię ar ty sty opo wia da je go part ner ka i współ pra cow ni ca, ujaw nia no we tre ści. Je ste śmy świad ka mi te go, jak Cha ris – po cząt ko wo tyl ko mo del ka i obiekt ar ty stycz nej fa scy na cji – sta je się mu zą i współ twór cą. Wi dzi my jak ar ty sta zma ga się z tym, że przed miot je go sztu ki sta je się nie za leż nym pod mio tem. Pa da py ta nie o to, czy po dwóch stro nach obiek ty wu mo że pa no wać rów no wa ga sił.

Art Doc

101

INTELIGENTNA NAGOŚć Eloquent Nude

Art Doc

102

jAk WE ŚNIE In a Dream Reżyseria / DIRECTED BY: Jeremiah Zagar produkcja / PRODUCTION: Herzliya Films USa 2008 75 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Full Frame Documentary Film Festival, Charles E. Guggenheim Emerging Artist Award – dla Jeremiaha Zagara / – FoR JeRemiah zaGaR; Philadelphia Film Festival – Nagroda Jury w kategorii Najlepszy Pierwszy Film dla Jeremiaha Zagara / JURy awaRD FoR the Best DeBUt Film FoR JeRemiah zaGaR; SXSW Film Festival – Nagroda Publiczności / aUDience awaRD; Woodstock Film Festival – Nagroda Jury w kategorii Najlepszy Dokument / JURy awaRD FoR the Best DocUmentaRy; Nagroda za Najlepszy Montaż / awaRD FoR the Best eDitinG

Od bli sko czter dzie stu lat każ de go dnia, od świ tu do no cy, Isa iah Za garwcie la wczyn swo je ma rze nie –ukła da mo zai kę. Przez ten czas zdą żył po kryć nią ca ły swój dom, łącz nie z pod ło ga mi i su fi ta mi, ogrom ne po dwór ko oraz ze wnętrz ne ścia ny bu dyn ku. Te raz po su wa się wzdłuż uli cy. Gdy by żył do sta tecz nie dłu go, za pew ne po krył by mo zai ką ca łą Fi la del fię. Przy glą da jąc się pra cu ją ce mu w po cie czo ła ar ty ście, trud no się jed nak oprzeć wra że niu, że je go pa sja ma nie wie le wspól ne go zbez tro ską, hob by stycz ną dzia łal no ścią. To ra czej dziw ny, ob se syj ny sen, z któ re go nie spo sób się obu dzić. I za któ ry trze ba pła cić cał kiem re al ną ce nę. W cza sie, gdy Isa iah two rzy ko lej ne me try kwa dra to we swo je go dzie ła ży cia, je go ro dzi na prze cho dzi pro ces od wrot ny – wię zi łą czą ce jej człon ków roz luź nia ją się, uza leż nio ny od nar ko ty ków star szy syn lą du je na od wy ku... Li te ra tu ra i ki no chęt nie przed sta wia ją twór cze na tchnie nie ja ko si łę o jed no znacz nie po zy tyw nym cha rak te rze. Film Je re mia ha Za ga ra po ka zu je, że w rze czy wi sto ści mo że być zu peł nie ina czej. Nie ma tu jed nak miej sca na ła twe są dy i oskar że nia – każ da ze stron ma swo je ra cje, a spra wę do dat ko wo kom pli ku je fakt, że pra ce Isa ia ha na praw dę ro bią im po nu ją ce wra że nie (co pod kre śla ją ka pi tal ne ani mo wa ne se kwen cje wple cio ne w ma te riał zdję cio wy). Mo że więc war to się dla nich po świę cić? Szcze gól ne wy ra zy uzna nia na le żą się re ży se ro wi za dy stans, któ ry uda ło mu się za cho wać wo bec tak zło żo ne go te ma tu. Za pew ne nie by ło mu ła two – Isa iah Za gar to je go wła sny oj ciec... Over the past four decades, artist isa iah za GaR has covered more than 50,000 square feet of Philadelphia with stunning mosaic murals. In a dre am is a documentary feature ﬁlm that chronicles his work and his tumultuous relationship with his wife, JU lia. It follows the Zagars as their marriage implodes and a harrowing new chapter in their life unfolds. An exploration of the fallout that ensues when the line between art and life is blurred beyond distinction.

Péter Ke re kes z lek ko ścią trak tu je o spra wach wa gi cięż kiej. Kucharze historii to po pro stu maj stersz tyk. Wy śmie ni ta uczta. A portrait of different military cooks from all over Europe who served in various armies and have witnessed the European wars of the 20th century. Their recollections tap into a subjective view of historical events and one that diverges in some respects from conventional history. They take us behind the scenes of dates, facts, declarations of war, battles, and peace agreements. Co oking Hi sto ry shows the little secrets of these people, opens up a dimension of history one won’t ﬁnd in textbooks or archives. The directness of the anecdotes and destinies of the people in this ﬁlm conveys a sense of life and death in the „war apparatus,” a sense of hope, longing, and survival strategies in the midst of destruction and despair.

Reżyseria / DIRECTED BY: Péter Kerekes produkcja / PRODUCTION: Mischief Films (Austria), Negativ s.r.o., Peter Kerekes s.r.o.

Słowacja / SLOVAKIA 2009 88 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – Visions du Réel International Film Festival, Nyon

Art Doc

Za go to wać, usma żyć, po kro ić, po sie kać, po ćwiar to wać, wy pa tro szyć – za ska ku ją ce jak ję zyk kuch ni przy po mi na nie kie dy okre śle nia zpo la wal ki. Wła śnie kuch nię iwoj nę wnie ocze ki wa ny spo sób łą czy ten film. Mo że my się prze ko nać, jak bar dzo nie do ce nia na jest ro la tych, któ rzy zaj mu ją nasce nie woj ny miej sca da le ko w ty le, choć ma ją po waż ne za da nie: na peł nić ogrom ny brzuch ar mii. Bo ha te ra mi fil mu Kucharze historii są woj sko wi ku cha rze – dla nich nie ma ra czej miej sca w pod ręcz ni kach hi sto rii. Oka zu je się, że kuch nie po lo we od gry wa ją wcza sie wo jen nie mniej szą ro lę niż czoł gi i ka ra bi ny, a za spo ka ja nie ape ty tów żoł nie rzy mo że mieć prze moż ny wpływ na lo sy świa ta. Bo jak mó wi jed na zbo ha te rek fil mu: –Do brze na je dze ni żoł nie rze wy sa dza ją in nych w po wie trze o wie le le piej niż zwy kle. Rów nież naj więk sze kon flik ty mię dzy na ro do we XX wie ku – II woj na świa to wa, woj na w Al gie rii 1954–1962, re wo lu cja wę gier ska1956 r., na jazd naCze cho sło wa cję w1968 r., woj na naBał ka nach 1991–1995 – nie mo gły obyć się bez udzia łu ku cha rzy, któ rzy czu wa li na swo im po ste run ku przy gar kuch niach. Sze fo wie kuch ni po lo wych w sur re ali stycz nym sty lu za pre zen tu ją nam m.in., jak przy rzą dzić pa pry karz dla 74 tys. serb skich żoł nie rzy, coq au vin dla 500 tys. fran cu skich żoł nie rzy w Al gie rii, ma ry no wa ne grzyb ki dla so wiec kich oku pan tów w Cze cho sło wa cji oraz… za tru ty chleb dla ofi ce rów SS. Z każ dą sce ną przy go to wy wa nie je dze nia sta je się co raz bar dziej wy raź ną me ta fo rą wal ki. A okre śle nie „mię so ar mat nie” za czy na wy da wać się co raz mniej przy pad ko we. Oglą da jąc film Kucharze historii, przy po mi na my so bie spe cy ficz ny hu mor Hra ba la, a tak że at mos fe rę fil mu M.A.S.H. – nie za po mi na my wszak że o 60 mln żoł nie rzy, któ rzy po le gli na róż nych po lach wal ki. Na strój ab sur du i gro te ski nie zwal nia nas od gorz kich re flek sji i nie ba ga tel nych py tań o prze pis na… ży cie. Czy w ży ciu po win ni śmy trzy mać się prze pi sów? Czy cza sem mo że my zro bić od nich od stęp stwo? Czy roz ka zy są jak prze pi sy? Kto po wi nien mieć pra wo pi sać książ ki z prze pi sa mi? Czy gdy by wszy scy ku cha rze za straj ko wa li, to nie by ło by wo jen?

Art Doc

103

kUChARzE hISTORII Cooking History

Art Doc

104

NAzIŚCI I bLONDyNI Nazis and Blondes Reżyseria / DIRECTED BY: Arbo Tammiksaar produkcja / PRODUCTION: Kuukulgur Film (Estonia), Subjektiv Filma (Łotwa / latvia),

Estonia/Łotwa / ESTONIA/LATVIA 2008 58 min

Wma łej ło tew skiej miej sco wo ści od by wa się in try gu ją ca uro czy stość. Bu dy nek sta re go pa ła cu ozdo bi ły fla gi ze swa sty ka mi, przed wej ściem usta wi ła się gru pa ja sno wło sych dziew cząt w czar no -bia łych stro jach. Przy by wa ją cych tu star szych pa nów wi ta się z ho no ra mi na leż ny mi we te ra nom wo jen nym. Nie któ rym znich zo sta ną przy zna ne Pier ście nie Ni be lun gów, na gro dy dla ak to rów, któ rzy słu ży li swo im ta len tem wo jen ne mu ki nu ra dziec kie mu. Fil mów oWiel kiej Woj nie Oj czyź nia nej po wsta wa ły set ki, ale tyl ko nie któ rym ak to rom po wie rza no ro le na zi stów. Wi ze ru nek „złe go” kre owa no tu, ko rzy sta jąc zta len tu ar ty stów z pod bi tych re pu blik bał tyc kich: Es toń czy ków, Ło ty szy i Li twi nów. Na zi stów ni gdy nie gra li Ro sja nie. Gro te sko wy kli mat im pre zy to dla re ży se ra oka zja doprze śle dze nia me tod, ja ki mi po słu gi wa li się ra dziec cy fil mow cy nafron cie woj ny ide olo gicz nej. Naj sław niej si od twór cy czar nych cha rak te rów: Uldis Lel didžs, Al gi man tas Ma siu lis i Ju ozas Bu dra itis opo wia da ją o swo im warsz ta cie twór czym i pra cy nad ro la mi. Jed nym z naj więk szych pa ra dok sów ich za an ga żo wa nia oka zu je się to, że wy pra co wa li szcze gól ną ekra no wą ja kość. Kiedy nadbałtycki aktor pojawiał się w obsadzie filmu, wymagająca widownia oddychała zulgą. Wiadomo było, że zostanie stworzona bardziej złożona postać – tłu ma czy ro syj ski kry tyk fil mo wy Alek san der Szpa gin. Ak to rzy nie mil czą też na te mat śla dów, ja kie ro le na zi stów po zo sta wi ły wich psy chi ce, po zwa la ją wręcz re ży se ro wi nada le ko po su nię tą wi wi sek cję, prze słu cha nie, przy po mi na ją ce te pod czas pro ce su w No rym ber dze. What was the role of Baltic film actors in creating the figure of the German enemy in Soviet cinema? Most of the Nazi villains in Soviet war films were played by Baltic actors. As we follow the development of the figure of the enemy in Soviet films, and the role of Baltic actors in creating it, a startling stereotype of Baltic people as Nazi sympathizers emerges… This is the story of the power of moving pictures creating powerful stereotypes.

PIOTR ANDERSzEWSkI – PODRóżUjąCy FORTEPIAN Piotr Anderszewski – Travelling Piano

BRU no mon sa in Ge on’s new documentary plays on the genre of road-movie taking us on a train trip across Poland and to Budapest in the company of the pianist PiotR an DeR szew sKi. On the way, the ﬁlm relates the most important of Anderszewski’s current professional milestones, such as a new recording or his latest recitals in Paris and Warsaw, whilst above all describing a singular interior voyage of great poetic dimension, in the run of which the train carrying his piano is both a place of work and the venue for an intimate moment of profound reﬂection on a musician’s relationship to his art…

Ideale Audience, Ozumi Films

kopordukcja / CO-PRODUCED BY: Telewizja Polska SA, Arte

Francja/polska / FRANCE/P OLAND 2008 57 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – 27. Międzynarodowy Festiwal Filmów Artystycznych / 27th FiFa Festival in montReal – nagroda Najlepszy Portret / Best P oRtRait awaRD; 22nd International Festival of Audiovisual Programmes (FIPA), Biarritz – Główna Nagroda FIPA D’OR w kategorii Performing Arts / FiPa D’oR GolD awaRD within the mUsic anD events cateGoRy

Art Doc

Reżyseria / DIRECTED BY: Bruno Monsaingeon produkcja / PRODUCTION:

Art Doc

Peł no me tra żo wy film z udzia łem Pio tra An der szew skie go to mu zycz ne ki no dro gi, pa mięt nik z tra sy kon cer to wej ar ty sty. Wy bit ny pol ski pia ni sta po dró żu je przez kil ka kra jów Eu ro py Za chod niej oraz Wę gry, skąd po cho dzi je go ro dzi na, by w koń cu, w grud niu 2007 ro ku, do trzeć do War sza wy, gdzie cze ka go se ria kon cer tów. Dla ar ty sty to po dróż we wła sną prze szłość, do kra iny dzie ciń stwa, dla wi dzów zaś – przy go da w to wa rzy stwie nie zwy kłej oso bo wo ści, wraż li we go mło de go męż czy zny, nie zno szą ce go kom pro mi sów mu zycz nych, ce nią ce go za to, oprócz mu zy ki, przy go dy ku li nar ne.

105

Art Doc

106

PRzEDłUżyć żyCIE Life Extended Reżyseria i produkcja / DIRECTED AND PRODUCED BY: Bigert & Bergström

Szwecja / SWEDEN 2009 58 min

Przedłużyć życie to pró ba syn te tycz ne go spoj rze nia na od wiecz ną ludz ką po trze bę kon tro li ży cia i śmier ci. W fil mie szwedz kie go du etu Bi gert & Berg strom spo ty ka my ge ron to lo ga wie rzą ce go, że roz wią za nie kwe stii ludz kiej nie śmier tel no ści jest na wy cią gnię cie rę ki, ar chi tek ta, któ ry two rząc no we kształ ty i prze strze nie, pró bu je prze ciw sta wić się skan da lo wi prze mi ja nia, mni cha ru sza ją ce go w ty siąc dnio wą po dróż ma ją cą przy go to wać go na nie śmier tel ność. Na szy mi prze wod ni ka mi są tak że ży ją cy chwi lą ulicz ni cy i wie le in nych mniej lub bar dziej eg zo tycz nych po sta ci, pró bu ją cych na róż ne spo so by za cza ro wać czas. Jak uj mu je to jed na z po sta ci – w dzi siej szych cza sach sta rze nie się to coś, co mo że my kon tro lo wać. Roz wój bio tech no lo gii spra wi, że przy szłe po ko le nia cie szyć się bę dą znacz nie dłuż szym ży ciem. Film przy po mi na bieg szta fe to wy, w któ rym zmu sze ni je ste śmy prze jąć pa łecz kę – punkt wi dze nia nar ra to ra. Przedłużyć życie na ro dził się ja ko ar ty stycz na in sta la cja i stał się oso bli wym me men to mo ri dla sa mej śmier ci, pre lu dium cza sów, gdy ta ostat nia bę dzie już tyl ko wspo mnie niem. Bi gert & Berg strom to dwaj szwedz cy ar ty ści dzia ła ją cy głów nie wSztok hol mie. Współ pra co wać za czę li wpo ło wie lat80. Bra li udział wlicz nych wy sta wach na ca łym świe cie, m.in. Aper to na we nec kim Bien na le, Kwan gju Bien na le (Ko rea Po łu dnio wa), Yoko ha ma Trien na le (Ja po nia). Wostat nich la tach głów nym obiek tem ich za in te re so wań sta ły się in sta la cje wi deo i film. W Pol sce zna na jest cho ciaż by ich Ostatnia wieczerza z 2005 ro ku, an tro po lo gicz na wa ria cja na te mat ry tu ału po sił ku w kul tu rze. Li fe Exten ded continues Bigert & Bergström’s exploration of the human endeavour to control life and death. In this ﬁlm, we meet the gerontologist who believes we will be immortal within a near future, the architect who constructs spaces to slow down the aging process, the monk who runs for 1,000 days in order to strengthen his spirit for its immortal journey, the street kid who lives in the moment, and many more. Today aging is subject to control, as one bioche-

mist puts it. And the speed with which this biotechnological development is moving indicates that coming generations will live very long lives. Opposing the static image of the stairway of life, the ﬁlm is constructed as a relay race where people move towards the viewer. Initiated as a work of art, the ﬁlm envisions a contemporary memento mori for death itself, when death has become nothing but a memory.

For Je Rzy mie Rze Jew sKi painting is „the art of silence”. Through the visible we can reach the invisible. Born in 1917, the artist brought into being more then 70 years of metaphysical images, while always positioning himself on the sidelines of all modern art fashions. For many years he had been a lecturer and respected dean of the Film scho ol in loDz. He became a true authority for post-war generations of Polish cinematographers and directors. Je Rzy mie Rze Jew sKi – a great scholar and a man of an amazing personal charm – is no longer able to work but his mind and consciousness are still very much alive. The meeting with him lets us in on a rich life story and astonishing creativity of an unusual painter. We explore the mystery of existence and time – between past and present, life and death.

Reżyseria / DIRECTED BY: Rafael Lewandowski produkcja / PRODUCTION: TVP Kultura polska / P OLAND 2008 56 min

Art Doc

Dla Je rze go Mie rze jew skie go ma lar stwo jest sztu ką mil cze nia. Za po mo cą te go, co wi dzial ne, po zwa la nam ono dojść do te go, co nie wi dzial ne. Uro dzo ny w 1917 ro ku ar ty sta two rzył przez po nad 70 lat me ta fi zycz ne ob ra zy, trzy ma jąc się za wsze na ubo czu wszel kich mód sztu ki współ cze snej. Był rów nież wie lo let nim wy kła dow cą oraz ce nio nym dzie ka nem Łódz kiej Szko ły Fil mo wej. Stał się praw dzi wym au to ry te tem dla po ko leń po wo jen nych ope ra to rów i re ży se rów pol skich. Je rzy Mie rze jew ski–czło wiek ogrom nej eru dy cji iwiel kie go oso bi ste go uro ku –nie jest już wsta nie pra co wać. Je go umysł i świa do mość są na to miast bar dzo ży we. Spo ty ka jąc się z nim, od kry wa my bo ga tą hi sto rię oraz twór czość nie ty po we go ma la rza. Zgłę bia my ta jem ni cę by tu icza su –mię dzy prze szło ścią ate raź niej szo ścią, ży ciem a śmier cią.

Art Doc

107

SzTUkA MILCzENIA The Art of Silence

Art Doc

108

TAjNE MUzEA Secret Museums Reżyseria / DIRECTED BY: Peter Woditsch produkcja / PRODUCTION: Sophimages, ZDF, ORF, Canvas, RTBF, AVRO

belgia / BELGIUM 2007 55 min

Mi mo że sztu kę ero tycz ną two rzy li naj sław niej si ar ty ści świa ta, tyl ko kil ku spe cja li stów wie, gdzie te dzie ła są ukry wa ne. Re ży ser Pe ter Wo ditsch (uro dzo ny w Stut t gar cie, po stu diach fi lo zo ficz nych w Pa ry żu oraz fil mo wych w IN SAS w Bruk se li) po dej mu je pró bę wy śle dze nia ta kich za gi nio nych i za po mnia nych skar bów, prze cho wy wa nych w ban ko wych sej fach, za gru by mi ścia na mi i ta jem ny mi drzwia mi Wa ty ka nu, w spe cjal nych ma ga zy nach w Luw rze, w sa lach uni wer sy te tów i Bi blio te ki Na ro do wej Wiel kiej Bry ta nii, a tak że w pry wat nych do mach. Dla cze go w świe cie wy peł nio nym ero ty ką z ga zet, te le wi zji, fil mów i in ter ne tu sztu ka wciąż po zo sta je tak groź na i tak po tęż na? Dla cze go mu si być nisz czo na, ukry wa na lub igno ro wa na? While erotic art is created by the world's best-known artists, only a few experts know where it is hidden. Director Pe teR wo Ditsch attempts to track down these lost and forgotten treasures, which are concealed in bank safes, behind thick walls and secret doors of the Vatican, in special warehouses of the Louvre, in alcoves of universities and the British Library, in private homes. In a world in which erotic images abound in magazines, television, videos and on the Internet, why is this art so forbidding, so powerful? Why does it need to be destroyed, hidden or ignored?

Zapraszamy na pokaz specjalny ﬁlmu Tajne muzea podczas Nocy Muzeów 16.05.2009 o godz. 24:00. Wstęp wolny, liczba miejsc ograniczona.

We invite you to a Special Screening of Secret Museums on Museum Night Warsaw – Saturday, 16 May 2009 at midnight. ticKets: FRee; FiRst-come, FiRst-seRve entRy.

Real life is so much more interesting than anything you can make up, says Ke vin mac Do nalD, director of One day in Sep tem ber, to uching the Vo id and the Last King of Sco tland. Directors have been turning their cameras on the world since the time of the Lumiére brothers and documentary ﬁlmmaking has sparked an impassioned creative debate ever since.

Some of today’s most influential documentary filmmakers reflect upon its unique power in Cap tu ring Re ali ty. Over 30 luminaries including al BeRt may sles, eR Rol moR Ris, ala nis oBom sa win, mi chel BRaUlt, nicK BRo om FielD, Kim lon Gi not to and that great iconoclast weR neR he RzoG offer insight into their craft while reflecting on the nature of representation and the continually contested status of the truth. Where do directors get their ideas for documentary films? Can film capture reality? What ethical issues arise when portraying real lives? How does editing or music condition our emotional response to film? More than 100 documentary clips enliven the discussion, offering a panoramic overview of contemporary documentary filmmaking, from Grey Gar dens and the thin blue Li ne to the day I Will Ne ver For get and dar win’s Ni ght ma re.

Reżyseria / DIRECTED BY: Pepita Ferrari produkcja / PRODUCTION: NFB Kanada / CANADA 2008 98 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – IDFA, International Film Festival Amsterdam

Art Doc

Prawdziwe życie jest ciekawsze od czegokolwiek, co jesteśmy w stanie wymyślić – twier dzi Ke vin Mac do nald, au tor gło śne go Czekając na Joe. To najbardziej wyzwolona forma ekspresji. Kino wpełni autorskie. Daje całe spektrum możliwości. Tak naprawdę to sposób patrzenia na rzeczywistość – tłu ma czy Er rol Mor ris, in ny z re ży se rów za pro szo nych do udzia łu w fil mie Pe pi ty Fer ra ri. Do ku men ta li ści to zpew no ścią szcze gól na i wy jąt ko wa gru pa twór ców. Ga tu nek wy ma ga od nich pra cy w sta łym na pię ciu i ogrom ne go po świę ce nia, choć ma ło któ ry jest na stęp nie od po wied nio wy na gro dzo ny. Zda rza się, że te ma ty po dej mo wa ne przez do ku men ta li stów na ra ża ją ich na nie bez pie czeń stwo lub koń czą się tra ge dią, fil mow cy zwią zu ją się też psy chicz nie z bo ha te ra mi, re ali za cje mo gą cią gnąć się la ta mi. Do ku men ty cią gle jed nak po wsta ją icie szą się co raz więk szą po pu lar no ścią. Za nim za czniesz, mu sisz wie dzieć, co na praw dę in te re su je cię w hi sto rii – mó wi ktoś in ny. Do fil mu Uchwycić rzeczywistość Pe pi ta Fer ra ri za pro si ła gru pę naj bar dziej ce nio nych fil mow ców. Są wśród nich: Wer ner He rzog, Hu bert Sau per, Ke vin Mac do nald, Nick Bro om field, Scott Hicks, Pe ter Win to nick i wie lu, wie lu in nych. Re ży ser ka pro si ich o od po wiedź na py ta nie o to, dla cze go to ro bią, skąd bio rą po my sły na film, czy film mo że uchwy cić rze czy wi stość i ja kie kwe stie etycz ne po ja wia ją się, gdy fil mu je się czy jeś praw dzi we ży cie? Re ży se rzy opo wia da ją o pra cy nad kon kret ny mi ty tu ła mi i do cho dzą do miejsc, w któ rym każ dy z nich mo że wy ło żyć swe ar ty stycz ne cre do. Dzię ki te mu film przy po mi na je dy ną w swo im ro dza ju lek cję mi strzow ską.

Art Doc

109

UChWyCIć RzECzyWISTOŚć Capturing Reality

Art Doc

110

USłySz NAS WSzySTkICh Hear Us All Reżyseria / DIRECTED BY: Maciej Drygas produkcja / PRODUCTION: Telewizja Polska SA polska / P OLAND 2009 15 min

Film in spi ro wa ny wy ko pa li ska mi pol skich ar che olo gów w Su da nie. Frag men ty in skryp cji od kry tych w ko ście le Ar cha nio ła Ra fa ła w Ban ga nar ti sta ją się pre tek stem do zre ali zo wa nia me ta fo rycz nej opo wie ści o prze mi ja niu. The ﬁlm was inspired by excavation works carried out in Sudan by Polish archaeologists. Fragments of inscriptions uncovered in the Archangel Raphael church in Banganarti become a pretext for the creation of a metaphoric tale about time.

z ca łe go świa ta wciąż chęt nie pła cą za zdję cia tru pów bądź zgwał co nych ko biet. Mło dy Ho len der po sta na wia nie sie dzieć z za ło żo ny mi rę ka mi. Za chę ca mło dych lu dzi do fo to gra fo wa nia ota cza ją ce go ich świa ta, zwłasz cza je go mrocz nych stron (wszak na tym moż na naj le piej za ro bić…). Mon tu je w środ ku dżun gli neon z na pi sem „Za sma kuj ubó stwa”. Sta ra się przy cią gnąć uwa gę me diów. Zbie giem cza su je go dzia ła nia sta ją się co raz bar dziej nie jed no znacz ne –po wsta ją wąt pli wo ści, czy on sam, co raz wy raź niej po zu jąc na Klau sa Kin skie go z Fitzcarraldo, pod po zo rem nie sie nia po mo cy nie chce za spo ko ić swo je go nar cy stycz ne go ego. En joy po ver tyinvestigates the emotional and economic value of Africa's most lucrative export product: ﬁlmed poverty. Deep in the interiors of the Congo, Dutch artist Ren zo maR tens single-handedly undertakes an epic journey and launches an emancipatory program that helps the poor become aware of what is their primary capital resource: Poverty.

Reżyseria / DIRECTED BY: Renzo Martens produkcja / PRODUCTION: Martens Menselijke Activiteiten, Inti Films

Holandia / THE NETHERLANDS 2008 90 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – Thessaloniki Documentary Festival, Hot Docs Canadian International Documentary Festival 2008 – IDFA, International Film Festival Amsterdam (film otwarcia / oPeninG Film)

Art Doc

Sy tu acja w De mo kra tycz nej Re pu bli ce Kon ga w prze ka zach pra so wych by wa naj czę ściej okre śla na ja ko pie kło na zie mi. To sło wa nie nawy rost –wto czą cej się tam od1996 ro ku woj nie do mo wej zgi nę ło oko ło 3 mi lio nów lu dzi. Kraj przez kil ka lat był po grą żo ny w to tal nej anar chii – wal czy ły ze so bą si ły rzą do we, lo kal ne par ty zant ki. Kon go by ło tak że re gu lar nie ata ko wa ne przez są sia dów, ma ją cych ape tyt na je go bo gac twa na tu ral ne. Wal czą cy nie co fa li się przed ni czym – ma so we gwał ty, ka ni ba lizm, tor tu ry i po rwa nia by ły na po rząd ku dzien nym. Ostat nie pa rę lat to pró ba przy wró ce nia kru che go po ko ju, któ ry wciąż wi si na wło sku. W Kon gu sta cjo nu ją dziś si ły ONZ, któ re roz dzie la ją zwa śnio ne stro ny. Do ta kie go kra ju na dwa la ta tra fia z ka me rą mło dy dzien ni karz z Ho lan dii Ren zo Mar tens. Ży je wśród lo kal nej spo łecz no ści i re je stru je ży cie po kon flik cie, któ re go po twor ność prze ra sta na sze wy obra że nia. Mło dy ide ali sta ob ser wu je, jak w prak ty ce wy glą da idea nie sie nia przez świat po mo cy ta kim re gio nom. Szyb ko od kry wa, że w in te re sie wie lu or ga ni za cji, za rów no fi nan so wych, jak i cha ry ta tyw nych, jest… utrzy my wa nie tam bie dy. Bank Świa to wy co praw da udzie la Kon gu po życz ki, ale po moc uza leż nia od zgo dy tam tej sze go rzą du na wy do by wa nie dia men tów przez mię dzy na ro do we kor po ra cje. Zysk zo sta je w kie sze niach przed się bior ców z Eu ro py. Or ga ni za cje hu ma ni tar ne roz da ją żyw ność, ale rów no cze śnie utrzy mu ją ar mię urzęd ni ków i mno żą kosz ty ad mi ni stra cyj ne – 70–90 proc. ich bu dże tów po chła nia sa mo or ga ni zo wa nie „po mo cy”. Po dob nie jest z si ła mi ONZ – ja ką ro lę w środ ku afry kań skiej dżun gli mo gą speł niać nie mó wią cy po an giel sku Pa ki stań czy cy? Bia li far me rzy two rzą gi gan tycz ne plan ta cje, gdzie ro bot ni cy za ra bia ją pół do la ra na trzy dni. Pra cu jąc po nad si ły przez wie le lat, nie są w sta nie za pew nić po ży wie nia swo im dzie ciom, któ re umie ra ją na ich oczach (cze go świad kiem jest bez rad ny Mar tens). Naj bar dziej szo ku ją ca jest po sta wa Le ka rzy bez Gra nic – w fil mie pa da su ge stia, że oni rów nież czer pią ma te rial ne ko rzy ści z pra cy w re gio nie, gdzie ży cie ludz kie nie ma żad nej ce ny. Za ra bia ją na tym tak że fo to re por te rzy – dzien ni ki

Art Doc

111

zASMAkUj UbóSTWA Enjoy Poverty

Art Doc

112

zIĘTEk Zietek Reżyseria / DIRECTED BY: Bartosz Blaschke produkcja / PRODUCTION: Timecode polska / P OLAND 2008 17 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Flickerfest International Short Film Festival, Australia – Najlepszy Film Dokumentalny / Best DocUmentaRy; Worldwide Short Film Festival, Canada; International Short Film Festival, Italy; Manlleu Short Film Festival, Spain; Blue Sea Film Festival, Finland; Saratov Sufferings, International Film Festival, Russia; dokumentART, European Filmfestival Szczecin / neUBRanDenBURG; Noordelijk Film Festival, The Netherlands

Bo ha ter fil mu Bog dan Zię tek – jak sam mó wi – ma po wo ła nie do pięk nych ko biet, a pięk ne ko bie ty są jak rwą cy po tok – za szu mią, roz ko cha ją i od cho dzą. Dla te go swo je pan Bog dan trzy ma w do mu. Wszyst kie po za żo ną są z drew na. Przez po nad 40 lat wy rzeź bił ich kil ka set. Film jest oni rycz ną i za ra zem za baw ną pró bą opi sa nia pa sji rzeź bia rza ama to ra, w któ re go za mknię tym świe cie za tar ła się gra ni ca mię dzy ja wą a snem. It is a portrait of an elderly sculptor BoG Dan zie teK. This self-educated artist has been creating real-size women sculptures for over 40 years. His whole house is ﬁlled with sexy pin-up girls made of lime-tree. They all have names and distinct features. Sometimes they come alive and talk to the artist. Everything is happening with the approval of the sculptor’s wife. The borders between real life and dreams, the truth and the imaginary world slowly vanish.

An intimate, engaging conversation with some of the greatest minds of our era, Exa mi ned Li fe conveys the wonderment and curiosity that drive philosophical thought. This feature length documentary also introduces the world's most formidable thinkers and some of the most compelling theoretical debates taking place today. Exa mi ned Li fe takes philosophy out of the darkened corners of

academia and into the hustle and bustle of the everyday, a visual reminder that great ideas are born through profound engagement with the world around us. Exa mi ned Li fe interweaves fascinating „walks” with philosophers through places that hold special resonance for them and their ideas – crowded city streets, deserted alleyways, Central Park and even a garbage dump. Featuring the „rock star” philosophers of our time, including coR nel west, Pe teR sin GeR, sla voJ zi zeK, JU Dith BU tleR, avi tal Ro nell, mi cha el haRDt, an tho ny aP Piah and maR tha nUss BaUm.

Reżyseria / DIRECTED BY: Astra Taylor produkcja / PRODUCTION: Sphinx Productions, NFB Kanada / CANADA 2008 88 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – Argentina International Film Festival, Buenos Aires; Turkey Independent Film Festival, Istanbul; Argentina International Film Festival, Mar del Plata 2008 – Toronto International Film Festival

Art Doc

Oto zna ko mi ta oka zja dla tych, któ rzy jesz cze nie mie li oka zji li znąć fi lo zo fii, a chcie li by spró bo wać, jak sma ku je. Astra Tay lor za bie ra nas bo wiem na spa cer z ośmio ma naj gło śniej szy mi i naj bar dziej wpły wo wy mi my śli cie la mi ostat nich lat: Cor ne lem We stem, Avi tą Ro nell, Pe te rem Sin ge rem, Kwa me An tho nym Ap pia hem, Mar thą Nuss baum, Mi cha elem Hard tem, Ju dith Bu tler oraz – chy ba naj więk szą gwiaz dą w tym ze sta wie niu – Sla vo jem Žižkiem. To za baw ne przy wo ła nie idei szko ły pe ry pa te tyc kiej (we dług tra dy cji, Ary sto te les i je go ucznio wie pro wa dzi li dys pu ty, cho dząc) przy no si jed nak bar dzo kon kret ny efekt – na da je fil mo wi rytm. Bo choć sza cow ni roz mów cy po ru sza ją ra czej po waż ne te ma ty (de mo kra cja, od po wie dzial ność, śmierć), fakt, że rów no cze śnie prze miesz cza ją się wprze strze ni, spra wia, że ich wy stą pie nia nie nu dzą ani przez chwi lę. Zresz tą w fil mie Życie pod lupą nie ma my do czy nie nia ze ści sły mi, uni wer sy tec ki mi wy wo da mi. To ra czej pró ba po ka za nia, czym jest my śle nie fi lo zo ficz ne. Co cie ka we, każ dy z fi lo zo fów pro wa dzi swój mi ni wy kład w oto cze niu bę dą cym swo istym ko men ta rzem do je go słów – np. Pe ter Sin ger mó wi o kon sump cjo ni zmie na tle luk su so wych bu ti ków przy Fi fth Ave nue, zaś Cor nel West po rów nu je fi lo zo fię do jaz zu, ja dąc sa mo cho dem przez Man hat tan. Naj efek tow niej wy pa da oczy wi ście pu pi lek me diów Žižek, któ ry ubra ny w od bla sko wą ka mi zel kę, swój wy wód oeko lo gii wy gła sza, spa ce ru jąc powy sy pi sku śmie ci (iko men tu jąc przy tym za war tość po rzu co nych lo dó wek). Resz ta ko le gów po fa chu dziel nie do trzy mu je mu kro ku – za rów no do słow nie, jak i w prze no śni.

Art Doc

113

żyCIE POD Examined LUPą Life

Anima Doc

Animowany dokument jest nową formą ﬁlmową o ogromnym potencjale, umożliwiającym ukazanie prawdy i halucynacji jednocześnie. Podczas gdy wielu animacjom zdarza się uciekać w świat fantazji, w górę, jak balonik, dokumenty przylegają do ziemi „całą powierzchnią”, a ich zakorzenienie w rzeczywistości często utrudnia lot w metaforę i uniwersalizm. [...] Animacja może być szkłem powiększającym dla dokumentu, narzędziem pozwalającym na odczytanie niewidocznych gołym okiem sensów.

AnimaDoc

116

Frag ment tek stu: Ad ria ny Pro deus Na wykopaliskach pamięci z mie sięcz ni ka KI NO nr 5 /2009 © Fun da cja KI NO 2009 www.ki no.org.pl

1977 1977 Reżyseria / DIRECTED BY: Peque Varela produkcja / PRODUCTION: National Film and Television School

Wielka brytania / UK 2007 8 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – DOK Leipzig, International Leipzig Festival for Documentary and Animated Film

W 1977 ro ku, dwa la ta po śmier ci ge ne ra ła Fran co, w Hisz pa nii prze pro wa dzo no pierw sze od 41 lat de mo kra tycz ne wy bo ry, a na uli cach sto li cy za czę ła do cho dzić do gło su Mo vi da Ma dri lea, któ ra wkrót ce zro dzi ta kich ar ty stów, jak Fa bio McNa ma ra i Pe dro Al mo do var. Dla au tor ki fil mu to rok na ro dzin, w któ rym za czę ła się jej wła sna, oso bi sta hi sto ria. Ani mo wa na im pre sja Pe que Va re li opo wia da o pro ble mach doj rze wa nia, po szu ki wa niu wła snej toż sa mo ści i pierw szych zma ga niach z do ro sło ścią. A small town, a growing knot and a girl searching for her identity.

animated documentaries are an all new film form with enormous potential permitting the depiction of both the truth and hallucinations in one work. While many animated productions reveal a tendency to submerge in the world of the imaginary, documentaries are very realistic and their embedding in reality makes it hard for films to be metaphoric and universal...the art of animated film can serve as a magnifying glass for the documentary genre, or a tool enabling people to see the meanings which may be completely obscure to the naked eye. Excerpt from: aDRiana PRoDeUs Na wykopaliskach pamięci published in Kino issUe 5 /2009 © Fundacja KINO 2009 www.kino.org.pl

Our story begins in 1930’s Shanghai – a cutthroat land of opportunity. The Cosmopolitan Apartments – later to become more blandly known as bu il ding 173 – was one of the city’s ﬁrst luxury apartment blocks. Within a year of opening, a murder had been committed in one of the apartments. It was just the beginning of the building’s tumultu-

ous history. The Japanese invasion of Shanghai saw many of the building’s foreign residents imprisoned in prisoner of war camps. Just a few years later those foreign residents who had survived the Japanese were forced to flee the country as the communists seized control. Chinese families took up residence in the empty apartments. This film cleverly weaves together the personal stories of its key characters to throw a uniquely personal light on the major events that have shaped China over the past 75 years. The characters include a British-American author; a Chinese business tycoon; a gangster; a Western-educated diplomat; an opera star; a Red Guard and the building’s lift operator. The film uses a combination of contemporary footage and animation to bring their fascinating stories to life.

Reżyseria / DIRECTED BY: Charlotte Mikkleborg produkcja / PRODUCTION: Charlotte Mikkelborg Wielka brytania / UK 2008 52 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – Sunny Side of the Doc, La Rochelle, Francja / FRance; Oxdox Film Festival, Oxford and London, Anglia / enGlanD

AnimaDoc

Lu dzie ro dzą się, po bie ra ją, roz wo dzą, wpro wa dza ją, wy pro wa dza ją, prze pro wa dza ją, umie ra ją; cza sy do bro by tu przy cho dzą i od cho dzą; zmie nia ją się sys te my po li tycz ne; to, co uzna wa ne jest za do bre, sta je się po tę pia ne i na od wrót. Tyl ko bu dyn ki po zo sta ją mil czą cy mi świad ka mi prze mi ja ją cej hi sto rii. Ich odra pa ne ścia ny pa mię ta ją la ta daw nej świet no ści, skry wa ją ta jem ni ce, smut ki oraz ra do ści mi nio nych po ko leń. Budynek nr 173 w cen trum Szan gha ju kry je w swych mu rach wie le nie sły cha nych hi sto rii, któ re rzu ca ją no we świa tło na burz li we dzie je Chin – od lat 30. XX wie ku po dziś dzień. Dom prze żył cza sy pro spe ri ty po cząt ku ubie głe go wie ku ja ko je den z pierw szych luk su so wych apar ta men tow ców. W cza sach in wa zji ja poń skiej spod je go da chu ob co kra jow cy by li zsy ła ni do wię zień, a za ko mu ni zmu je go drzwi by ły otwar te dla naj bied niej szych. Prze żył cza sy ob fi to ści, bie dy, prze śla do wań, był świad kiem prze le wu krwi i tra gicz nych ro man sów. Nie jed no krot nie zmie niał swo ją funk cję, wy gląd i re no mę. W je go wnę trzu krzy żo wa ły się lo sy za moż nej ro dzi ny, po tom ków ko lo ni za to rów zza oce anu, pew ne go ma fio so, gwiaz dy ope ro wej oraz ope ra to ra win dy, któ ry ja ko je dy ny pa mię ta hi sto rie ży cia wszyst kich lo ka to rów. Dzię ki fil mo wi zaj rzy my zaza mknię te drzwi miesz kań ipo zna my dzie je sied miu ro dzin na prze strze ni trzech po ko leń. Ory gi nal ne ani ma cje umoż li wią po wo ła nie do ży cia du chów prze szło ści… Śle dząc dzie je bu dyn ku nr 173, z ła two ścią przy po mni my so bie sło wa He ra kli ta: Nie można dwa razy wejść do tej samej rzeki. Jed no cze śnie nie po raz pierw szy za pew ne naj dzie nas re flek sja, jak bieg hi sto rii po tra fi za to czyć ko ło.I – być mo że –dzi siej sze Chi ny sta ną się dla nas nie co bar dziej zro zu mia łe.

AnimaDoc

117

bUDyNEk NRBuilding 173 173

AnimaDoc

118

jOhN I MIChAEL John and Michael Reżyseria / DIRECTED BY: Shira Avni produkcja / PRODUCTION: National Film Board of Canada, Shira Avni

Kanada / CANADA 2004 11 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2006 – Picture This Film Festival; Cinequest; Festival Pink Apple Film Festival; Inside Out Toronto Lesbian and Gay Film and Video Festival – JWR Award 2005 – Forth Worth’s Gay & Lesbian International Film Festival International Film and Video Festival; Rencontres Internationales du Cinéma d’Animation – Special Distinction Award;

John i Mi cha el to au ten tycz ne po sta ci. John był bar dzo, bar dzo du ży. A Mi cha el bar dzo, bar dzo ma ły. Obaj mie li ze spół Do wna. Hi sto ria ich wie lo let nie go, głę bo kie go uczu cia do te go stop nia po ru szy ła Shi rę Avni, że po sta no wi ła od dać im hołd na ekra nie. Zre ali zo wa ny za po mo cą dość nie ty po wej tech ni ki – pod świe tla na glin ka na plek si – film to tak że w peł ni uni wer sal na opo wieść o mi ło ści sil niej szej niż tra dy cyj ne po dzia ły spo łecz ne, ka lec two, a na wet śmierć.

lenged, brings the men alive with great sensitivity. The audience shares in the various emotions that infuse their everyday living. John and Mi cha el, by its artistry, rises above society's traditional ideas around disability, sexuality and death. When the heart is touched, differences melt. Love is what deﬁnes humanity.

Agentle tale of love told in halting words. Afilm about healing after profound loss. John and Michael pays homage to two men with Down's syndrome who shared an intimate and profoundly loving relationship that deeply affected the filmmaker. Animated with clay backlit on glass, the film shimmers like stained glass in motion. Narrator BRian Da vis, also intellectually chal-

kłAMSTWA Lies Reżyseria / DIRECTED BY: Jonas Odell produkcja / PRODUCTION: FilmTecknarna Szwecja / SWEDEN 2008 13 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – Sundance Film Festival – Najlepszy Zagraniczny Film Krótkometrażowy / Best FoReiGn shoRt Film (animation) 2008 – Guldbagge Awards – Najlepszy Film Krótkometrażowy – Animacja / Best shoRt Film (animation)

Oto trzy praw dzi we hi sto rie o kłam stwach. W ko lej nych od sło nach po zna je my zło dzie ja, któ ry po da jąc się za pra cow ni ka fir my, uzy skał wspar cie ochro ny pod czas wła ma nia, chłop ca przy zna ją ce go się dokra dzie ży, któ rej nie po peł nił, oraz ko bie ty, któ rej ży cie za mie ni ło się w ciąg kłamstw. Po dob nie jak w przy pad ku swo je go ob ra zu Nie ma jak pierwszy raz, Jo nas Odell każ dej z hi sto rii na da je ory gi nal ną opra wę wi zu al ną. Dzię ki te mu je go film zy sku je nie jed no znacz ną i w grun cie rze czy dość nie po ko ją cą wy mo wę. Wszy scy po tę pia my kłam stwa – wy da je się mó wić re ży ser – ale nikt z nas nie jest od nich wol ny. Three perfectly true stories about lying. In three episodes based on documentary interviews we meet the burglar who, when caught, claims to be a moonlighting accountant, the boy who ﬁnds himself lying and confessing to a crime he

didn’t commit and the woman whose whole life has been a chain of lies.

boundaries of documentary, storytelling, and combines interview material with symbolic animated imagery. A ﬁlm to inspire hope and love in the hearts of all.

Reżyseria i produkcja / DIRECTED AND PRODUCED BY: Emilly Bissland

australia 2007 7 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – Australian Human Rights Arts & Film Festival; DOK Lepizig, International Leipzig Festival for Documentary and Animated Film; Bayside Film Festival; Antimatter Underground Film Festival

In a climate of global fear, two unlikely men prove that normal people can do what governments cannot: to overcome fear and racial prejudice with understanding and friendship. This remarkable ﬁlm documents the story of an Australian Vietnam War Veteran with PTSD and a hatred of foreigners whose life is changed when he meets a young Iraqi refugee in an Australian hospital. The ﬁlm pushes the

NIE MA jAk PIERWSzy RAz Never Like the First Time Czte ry oso by wróż nym wie ku wspo mi na ją swo ją ini cja cję sek su al ną. Wich opo wie ściach trud no jed nak od na leźć wspól ne ele men ty. Dla na sto lat ki zblo ko wi ska „pierw szy raz” to upo ka rza ją cy (by nie po wie dzieć kry mi nal ny) epi zod wtrak cie pi jac kiej im pre zy, dla star sze go pa na – wręcz mi stycz ne prze ży cie. Ce nio ny szwedz ki re ży ser Jo nas Odell (au tor m.in. te le dy sków dla ze spo łów Franz Fer di nand czy U2) każ dej hi sto rii na da je od mien ny wi zu al nie cha rak ter – od za baw nej kre sków ki do prze pysz nej pa ra dy ani mo wa nych ry sun ków z epo ki – co tyl ko pod kre śla nie przy sta wal ność uka za nych w fil mie do świad czeń Ashort film where four people each get to tell the story of their first time, an animated film based on documentary interviews. As we hear the people tell their stories in their own words, these are visualized in a range of different animation

styles. These are stories that range from comedy to tragedy, stories from last year or from the 1920's, stories that are remembered with nostalgia, embarrassment or even horror. All these stories have one thing in common: it is never like the ﬁrst time!

Reżyseria / DIRECTED BY: Jonas Odell produkcja / PRODUCTION: FilmTecknarna Szwecja / SWEDEN 2006 15 min

Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2007 – Guldbagge Awards 2006 – Berlinale, Berlin International Film Festival – Złoty Niedźwiedź dla najlepszego filmu krótkometrażowego / the GolDen BeaR , BeRlinaRe shoRt; coRK inteRnational Film Festival eURoPean Film awaRDs

AnimaDoc

Czy coś do bre go mo że wy nik nąć ze spo tka nia mło de go irac kie go uchodź cy z we te ra nem woj ny wiet nam skiej o ra si stow skich po glą dach? Za in spi ro wa na ar ty ku łem pra so wym hi sto ria dwóch męż czyzn, któ rych glo bal na po li ty ka prze zna czy ła do by cia wro ga mi, ude rza swo ją pro sto tą. I tak też zo sta ła uka za na – przy uży ciu pro stych ma te ria łów: ry sun ków, wy ci na nek i ani mo wa nych obiek tów.

AnimaDoc

119

NA TyM SAMyM WózkU In the Same Boat

AnimaDoc

120

NIEWOLNICy Slaves Reżyseria / DIRECTED BY: Hanna Heilborn, David Aronowitsch produkcja / PRODUCTION: Story AB

Szwecja/Norwegia / SWEDEN/NORWAY 2008 15 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – Berlinale, Berlin International Film Festival – Crystal Bear w kategorii Generation 14plus, Najlepszy Film Krótkometrażowy / cRystal BeaR in GeneRation 14PlUs cateGoRy, the Best shoRt Film; One World – International Human Rights Documentary Films Festival; Thessaloniki Documentary Festival; Hong Kong Independent Short Film & Video Awards; Movies that Matter the Amnesty International Film Festival; It’s All True – International Documentary Film Festival, São Paulo; Nashville Film Festival; Visions du Réel International Film Festival, Nyon; San Francisco International Film Festival; Stuttgart Trickfilm International Animated Film Festival

Na te re nie po łu dnio we go Su da nu od 20 lat trwa woj na do mo wa. Awraz znią kwit nie nie wol nic two.9-let nia Abuki15-let ni Ma chiek w pro stych, la ko nicz nych zda niach opo wia da ją o pie kle, przez któ re prze szli: po rwa niu, śmier ci ro dzi ców, gło dzie, bi ciu, stra chu. Wy sma ko wa na opra wa fil mu do dat ko wo po tę gu je kon trast mię dzy ich sło wa mi atu ry stycz ną wi zją Afry ki ja ko miej sca peł ne go ko lo rów i za pie ra ją cych dech w pier siach wi do ków. We were abducted my mother, father, sister and me. Then they killed my parents and separated me from my sister. I was ﬁve, aBo UK tells us in a low voice. I stayed with one of the men who kidnapped us and took care of his goats. Sla ves is about aBo UK nine, and ma chieK ﬁfteen. Like thousands of other children they were taken by government sponsored militia in Sudan

OjCIEC Father Reżyseria / DIRECTED BY: Sebastian Danta produkcja / PRODUCTION: Sebastian Danta, the Australian Film Commission

australia 2008 8 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Enhance TV ATOM Awards – Najlepszy Film Animowany / the Best animation Film; Montreal World Film Festival; Brisbane International Animation Festival; DOK Lepizig, International Leipzig Festival for Documentary and Animated Film; Siena International Short Film Festival

Nigdy nie powiedziałem mojemu ojcu, że go kocham – ty mi sło wa mi Se ba stian Dan ta roz po czy na opo wieść o swo im oj cu. Dziw nym emi gran cie, któ ry mó wił w nie zro zu mia ły dla in nych spo sób, ale przede wszyst kim mil czał. Naj pierw uciekł z mio ta nej wia trem hi sto rii Li twy, ale w swo jej no wej oj czyź nie Au stra lii wy ru szył na ko lej ną emi gra cję – we wnętrz ną. Ręcz nie ry so wa ny film Dan ty to wzru sza ją ca i ko micz na za ra zem hi sto ria o po go dze niu się z naj bliż szym czło wie kiem, a tak że – a mo że przede wszyst kim – z sa mym so bą. A boy struggles to understand his strange, silent father – a Lithuanian immigrant who has become an emotional refugee in his own home.

and used as slaves. They were later liberated by an organisation headed by James Aguer. Sla ves is based on an interview made in 2003 and is the second ﬁlm in a series of animated documentaries with and about children in difﬁcult situations by Da viD aRo no witsch and han na he il BoRn, and with design by mats Jo hans son /ac ne JR.

Rare it must be that Germans came to take refuge in France after the Liberation. It is the case of my father. His nightmare: that someone discovers his nationality...

Reżyseria / DIRECTED BY: Nadine Buss, produkcja / PRODUCTION: Strapontin Francja / FRANCE 2005 8 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – DOK Lepizig, International Leipzig Festival for Documentary and Animated Film

2007 – Toronto Nomads 2006 – Clermont-Ferrand International Short Film Festival – Najlepsza Animacja Francuska / Best FRench animation Film; Brooklin Film Fest; Interfilm – Berlin International Short Film Festival; Animamundi Sao Paulo; Zagreb Animafest – International Animated Film Festival; Stuttgart Trickfilm International Animated Film Festival; Guanajuato – Expresión en Corto – International Film Festival Hiroshima International Animated Film Festival; International Film Festival of Braunschweig; Krok International Animated Film Festival

WALC z bASzIREM Waltz with Bashir Pew nej no cy w ba rze sta ry przy ja ciel opo wia da re ży se ro wi Arie mu po wra ca ją cy noc ny kosz mar, w któ rym go ni go 26 złych psów. Męż czyź ni do cho dzą do wnio sku, że ma to zwią zek z ich mi sją w izra el skiej ar mii pod czas woj ny w Li ba nie na po cząt ku lat osiem dzie sią tych. Za sko czo ny Ari uświa da mia so bie, że nic nie pa mię ta z te go okre su swo je go ży cia. Za in try go wa ny tą za gad ką po sta na wia spo tkać się ze swo imi daw ny mi ko le ga mi i to wa rzy sza mi roz sia ny mi po ca łym świe cie i wy py tać ich o to. Mu si po znać praw dę o tym cza sie i o so bie sa mym. Gdy Ari stop nio wo zgłę bia ta jem ni cę, je go pa mięć za czy na pod su wać mu co raz bar dziej nie zwy kłe ob ra zy… Wojna jest surrealistyczna, a pamięć tak zdradliwa, że wolałem udać się w tę podróż do przeszłości z ekipą animatorów – mó wi Fol man.

Po ru sza ją ca i prze ra ża ją ca ani ma cja dla do ro słych, do ty czą ca kosz ma ru woj ny i za ga dek na szej pa mię ci. One night at a bar, an old friend tells director aRi Fol about a recurring nightmare in which he is chased by 26 vicious dogs. Every night, the same number of beasts. The two men conclude that there’s a connection to their Israeli Army mission in the ﬁrst Lebanon War of the early eighties. aRi is surprised that he can’t remember a thing anymore about that period of his life. Intrigued by this riddle, he decides to meet and interview old friends and comrades around the world. He needs to discover the truth about that time and about himself. As aRi delves deeper and deeper into the mystery, his memory begins to creep up in surreal images… man

Reżyseria / DIRECTED BY: Ari Folman produkcja / PRODUCTION: An Ari Folman Films Francja/Niemcy/Izrael / FRANCE/GERMANY/ISRAEL, 2007 87 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Festival de Cannes, Oscary – Nominacja / oscaRs – Best FoReiGn Film – nomination; Złote Globy – najlepszy film zagraniczny / GolDen GloBes awaRDs – the Best FoReiGn Film

AnimaDoc

Au tor ka fil mu opo wia da hi sto rię swo je go oj ca – Niem ca, któ ry pod czas za wie ru chy wo jen nej tra fił do Fran cji i tam się wy cho wał. Ca łe dzie ciń stwo bał się, że je go praw dzi wa toż sa mość wyj dzie na jaw – mó wił więc ze śmiesz nym po łu dnio wym ak cen tem, a w ru bry ce „miej sce uro dze nia” wpi sy wał: Mar sy lia. Czy jed nak tam te dni wy pa da uznać za stra co ne? Nad ine Buss oży wia oj cow skie wspo mnie nia na po do bień stwo te atrzy ku dzie cię ce go, w któ rym ja wa mie sza się z wy obraź nią, strach ma wiel kie oczy, a każ dy ma ły chło piec mo że stać się su per bo ha te rem.

AnimaDoc

121

TAMTEIn Those DNI Days

AnimaDoc

122

W kółkO TO SAMO It’s Always the Same Story Reżyseria / DIRECTED BY: Joris Clerte, Anne Morin produkcja / PRODUCTION: Senso Films Francja / FRANCE 2007 5 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – Clermont-Ferrand International Short Film Festival

2008 – Anima-Mundi International Animation Festival, Brazil; International Short Film Festival Sao Paulo; International Animation Festival Ottawa; DOK Lepizig, International Leipzig Festival for Documentary and Animated Film

W kółko to samo to pi lot se rii ani mo wa nych do ku men tów, w któ rych Jo ris Cler te i An ne Mo rin za mie rza ją po ka zy wać wiecz nie ak tu al ne pro ble my w no wym uję ciu. Na po czą tek za bie ra ją się do te ma tu sta re go jak świat – jak roz ma wiać z do ra sta ją cym dziec kiem o sek sie. Zna jo my re ży ser skiej pa ry, Je an -Luc wspo mi na swo ją po ga dan kę z oj cem, któ rą od był ja ko 16-la tek. Z we rwą i hu mo rem opo wia da o nie od łącz nych uczuciach to wa rzy szą cych ta kiej sy tu acji: za że no wa niu i kło po tli wym mil cze niu, któ re prę dzej czy póź niej po pro stu mu si za paść. Je an -lUc tells us how going to see a special ﬁlm with his father made them both change one towards the other.

zACzAROWANA LODóWkA The Fridge Reżyseria / DIRECTED BY: Lucie Štamfestová produkcja / PRODUCTION: Punk Film Czechy /Czech Republic 2007 7 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2007 – NUFF Global Film Festival, Norwegia / noRway – Nagroda dla Najlepszego Filmu / the Best Film awaRD; Cinemambiente Film Festival, Włochy / italy – Nagroda dla Najlepszego Animowanego Filmu Krótkometrażowego / the Best animation shoRt Film awaRD; Jahorina Film Festival, Bośnia i Hercegowina / Bosnia anD heRzeGovina – Nagroda dla Najlepszego Filmu Ekologicznego / the Best ecoloGy Film awaRD; Curtocircuito Film Festival Hiszpania / sPain; Siena Short Film Festival, Włochy / italy

Czy wy obra ża li ście so bie kie dyś, co mo gło by się dziać w środ ku wa szej peł nej je dze nia lo dów ki, gdy by ście zo sta wi li ją na dłuż szy czas otwar tą? To, co przy szło do gło wy twór com te go nie sa mo wi te go fil mu, przej dzie wa sze naj śmiel sze ocze ki wa nia. Na po cząt ku wy da je się, że zmia na tem pe ra tu ry dzia ła po zy tyw nie, po tem jed nak oka zu je się, że mo że pro wa dzić do ka ta stro fy. Sur re ali stycz na ani ma cja mło dej cze skiej ar tyst ki Lu cie Štam fe sto vej sta no wi nie zwy kle wy mow ną me ta fo rę tra gicz nych skut ków glo bal ne go ocie ple nia. Have you ever imagined what could be happen to a fridge full of food if you left its door open for an extended period of time? You are in for a serious surprise as the ﬁlm will surpass your expectations by far. Initially, it seems that a change of temperature has a positive impact on the food

but later it turns out a disaster is inevitable. The surreal animated ﬁlm by a young Czech artist lU cie Štam Fe stová is a sophisticated and meaningful metaphor of the tragic effects of global warming.

If you don’t violate someone’s human rights at least part of the time, you probably aren’t doing your job very well.

Reżyseria / DIRECTED BY: Eric Ledune produkcja / PRODUCTION: Got! Oh My Got Films, Cellofan, WIP, Le Fresnoy

belgia / BELGIUM 2007 13 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Clermont-Ferrand International Short Film Festival – nagroda prasowa Télérama / PRess awaRD téléRama; Human Rights Film Festival San Sebastian; Montreal’s Human Rights Film Festival; Zagreb Animafest – International Animated Film Festival; Międzynarodowy Festiwal Filmowy Era Nowe Horyzonty / new hoRizons inteRnational Film Festival, Wrocław 2007 – Festival International d’Annecy – Be TV Award; Moscow International Film Festival; Animadrid; Interfilm – Berlin International Short Film Festival

AnimaDoc

Plum ka ją ca mu zycz ka iko lo ro we uję cia od razu wpro wa dza ją wi dza w na strój ra do snych przy go to wań do wy pra wy na ry by. Przez ekran prze śli zgu ją się ich ca łe ła wi ce. Oglą da my tak że sprzęt do węd ko wa nia oraz na rzę dzia ku chen ne. Nie po kój bu dzą tyl ko pły ną ce zza ka dru in struk cje do ty czą ce „sku tecz ne go opra wia nia obiek tów”. Czy na pew no cho dzi tu o ry by? Sko ja rze nia z dra ma tycz ny mi ra por ta mi pły ną cy mi z wię zień na ca łym świe cie na su wa ją się sa me…

AnimaDoc

123

zRób TODo-It-Yourself SAM

AnimaDoc

124 Ryan Larkin Na prze ło mie lat 60. i 70. ubie głe go wie ku pra ce mło de go ka na dyj skie go ani ma to ra Ry ana Lar ki na sta ły się mię dzy na ro do wą sen sa cją. Bez uży cia rotoskopii (czy li ob ry so wy wa nia klat ka po klat ce obiek tów na gra nych na ta śmę fil mo wą) i in nych tech nik tri ko wych, uda ło mu się w nie spo ty ka ny do tąd spo sób od dać płyn ność ru chu. Dote go do szło je go fe no me nal ne wy czu cie kom po zy cji i ko lo ru – wła ści wie każ dy kadr z je go fil mów był ma łym dzie łem sztu ki. Tak uni ka to wy ta lent nie mógł przejść nie zau wa żo ny. W 1970 ro ku za le d wie 26-let ni Lar kin otrzy mał no mi na cję doOsca ra zaPrzechadzkę(Walking), apra sa za czę ła na zy wać go Fran kiem Zap pą ani ma cji. Póź niej sza o dwa la ta Muzyka uliczna(Street Musique) ugrun to wa ła je go po zy cję ja ko jed ne go z naj wy bit niej szych ani ma to rów tam te go cza su. Lar kin zu peł nie jed nak nie po ra dził so bie z szyb kim suk ce sem. Szyb ko uza leż nił się od ko ka iny i al ko ho lu, wy prze dał ca ły

swój do ro bek (zpra wa mi au tor ski mi włącz nie) iosta tecz nie ja ko że brak wy lą do wał na uli cy (przez la ta moż na go by ło spo tkać naSt. Lau rent Bo ule vard wMont re alu). Naj gor sze jed nak by ło to, że stra cił wo lę izdol ność two rze nia. Sy tu ację zmie nił do pie ro po świę co ny je go oso bie zna ko mi ty ani mo wa ny do ku ment Chri sa Lan dre thaRyan. Suk ces fil mu (Oscar i20 in nych pre sti żo wych na gród) spra wił, że o Lar ki nie zno wu sta ło się gło śno, a on sam za czął po waż nie my śleć opo wro cie doza wo du. W2006 ro ku zro bił trzy ani mo wa ne re kla mów ki dla ka na dyj skiej Mtv, za an ga żo wał się też w pra cę nad pierw szym po po nad 30 la tach prze rwy fil mem Trochę drobnych (Spare change). Nie ukoń czył go jed nak. 14 lu te go 2007 ro ku zmarł na ra ka.

Ryan Larkin At the turn of 1960’s and 1970’s, works of a young Canadian cartoonist, Ry an laR Kin caused an international sensation. Without the use of rotoscopy (that is outlining forms recorded on a ﬁlm tape, frame by frame) and other trick techniques, he managed to achieve the naturalness of movement in an unprecedented way. What is more, he had an exceptional sense of composition and colour – in fact, each frame of his ﬁlms was a small work of art. Such a unique talent couldn’t have gone unnoticed. In1970, Larkin, only 26 years old, became an Oscar nominee for his Wal king, and the press started to nickname him the Frank zappa of animation. Stre et Mu si que created two year later established Larkin’s position as one of the greatest cartoonists of that time. However, laR Kin failed to deal with this sudden success. He quickly became a cocaine and alcohol addict, he sold out

all his property (including the copyrights) and finally ended up as a beggar on the street (for many years one could met him at St. Laurent Boulevard in Montreal). Nevertheless, the worst thing was that he lost his ability and will to create new things. The situation changed when chRis lan DReth made his outstanding animated documentary entitled Ry an, which was devoted to Larkin. The success of the film (Oscar and 20 other prestigious awards) made Larkin famous again and encouraged him to start thinking about returning to his profession. In 2006, he made three animated commercials for Canadian mtv and got involved in the work on his first movie after a 30-year break – Spa re chan ge. Unfortunately, the film was never completed. On 14 February 2007, Larkin died of cancer.

Reżyseria / DIRECTED BY: Ryan Larkin produkcja / PRODUCTION: National Board of Canada Kanada / CANADA 1965 3 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 1968 – International Festival of Short Films, Philadelphia – Award for Exceptional Merit

1966 – Golden Gate Awards Competition

She was the nymph who found refuge in the river reeds when the goat-god Pan pursued her. Sy rinx is the first film of Ry an laR Kin, a young artist from Norman McLaren's student group. To illustrate the ancient Greek legend of how Pan made his pipes, he employs various charcoal sketches. Accompanying music is claU De De BUs sy's Sy rinx for solo flute.

& International Film Festival, San Francisco – Certificate of Motion Picture Excellence; International Film Festival, Addis Ababa – Nagroda główna za najlepszy film krótkometrażowy / FiRst PRize, Best shoRt Film; Genie Awards, Montréal – Arts and Experimental Award

kRAjObRAz MIASTA Cityscape Dru gi w do rob ku Lar ki na film jest w pew nym sen sie pra cą au to bio gra ficz ną, opi su ją cą wra że nia mło de go czło wie ka świe żo przy by łe go do me tro po lii. W je go uję ciu mia sto to groź ny, przy po mi na ją cy dżun glę mo loch. Po dob nie jak w przy pad ku Fletni Pana, pra ca zo sta ła wy ko na na za po mo cą ani mo wa nych czar no -bia łych szki ców. An animation experiment in creating continuous metamorphoses on the screen that employs charcoal drawings on a white board. There is an impression of a succession of creatures moving across the screen, then disappearing into a hole. Eventually the hole changes to a bridge on which stands the youth who began the parade.

Reżyseria / DIRECTED BY: Ryan Larkin produkcja / PRODUCTION: National Board of Canada Kanada / CANADA 1966 2 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 1967 – Golden Gate Awards Competition & International Film Festival, San Francisco – Wyróżnienie w kategorii „Film jako sztuka” / honoURaBle mention – cateGoRy: Film-as-aRt

AnimaDoc

Pierw szy sa mo dziel ny film Ry ana Lar ki na, wów czas po cząt ku ją ce go ry sow ni ka z pra cow ni le gen dar ne go twór cy ani ma cji Nor ma na McLa re na. An tycz ny mit o nim fie ucie ka ją cej przed boż kiem Pa nem Lar kin zi lu stro wał za po mo cą szki ców wę glem i ozdo bił słyn nym mo ty wem mu zycz nym Clau de’a De bus sy’ego.

AnimaDoc

125

FLETNIA PANA Syrinx

AnimaDoc

126

PRzEChADzkA Walking Reżyseria / DIRECTED BY: Ryan Larkin produkcja / PRODUCTION: National Board of Canada Kanada / CANADA 1968 5 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 1970 – Oscar, nominacja w kategorii najlepszy animowany film krótkometrażowy / annUal acaDemy awaRD – shoRt Film awaRDs – animation 1969 – C.I.D.A.L.C. Award, Festiwal Filmowy w Krakowie / KRaKow Film Festival

Naj słyn niej szy film Lar ki na, a za ra zem dzie ło, któ re bez wa ha nia moż na okre ślić mia nem ge nial ne go. Przy uży ciu roz ma itych tech nik –ry sun ków, szki ców, akwa re li –ar ty sta wmi strzow ski spo sób przed sta wił efek ty swo ich stu diów nad czło wie kiem w ru chu. Przechadzka z miej sca zy ska ła mię dzy na ro do wy roz głos, cze go uko ro no wa niem by ła no mi na cja do Osca ra w ka te go rii naj lep szy ani mo wa ny film krót ko me tra żo wy. An artist's observation of the way people walk. Ry an laR employs a variety of techniques – line drawing, colour wash, etc. – to catch and reproduce the motion of people afoot. The springing gait of youth, the mincing step of the high-heeled female, the doddering amble of the elderly – all are registered with humour and individuality, to the accompaniment of special sound. A ﬁlm without words. Kin

MUzykA ULICzNA Street Music Reżyseria / DIRECTED BY: Ryan Larkin produkcja / PRODUCTION: National Board of Canada Kanada / CANADA 1972 9 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 1974 – International Short Film Festival, Buenos Aires – Honorable Mention / honoRowe wyRóżnienie 1973 – Melbourne International Film Festival – Główna Nagroda / GRanD PRix; International Film and Video Festival, Columbus – Chris Bronze Plaque; International Film Festival, Melbourne – Grand Prix; International Short Film Festival Oberhausen – First Prize of the International Animation Film Jury 1972 – International Week of Animation Cinema, Barcelona – Molinillo de Oro, Nagroda główna w kategorii „Techniki specjalne” / FiRst PRize, cateGoRy: sPecial techniqUes

Ulicz ny wy stęp gru py mu zycz nej sta je się punk tem wyj ścia do ka ska dy wi zu al nych im pre sji na te mat wy ko ny wa nych utwo rów. Za pie ra ją ca dech w pier siach Muzyka uliczna oka za ła się ostat nim ukoń czo nym fil mem w do rob ku Ry ana Lar ki na. Visual improvisation on music performed by a popular group presented as sidewalk entertainers. The illustration is by a young film artist and animator who sees life with an amused and imaginative eye. His take-off point is the music, but his own beat is more boisterous than the musicians. He ranges from the most convoluted of abstractions to caricature of familiar rituals, including the bath. A film without words.

In 2002, singer-songwriter laU Rie GoR Don approached animator Ry an laR Kin to do some drawings for her band's video. The two became friends and, later, laR Kin began to develop a series of ideas for a film, based on, in his own words, comical experiences I've had during my many years as a 'panhandler' in Montreal. The film, Spa re Chan ge, was completed by GoR Don and a team of dedicated young animators following laR Kin's death in 2007. Spa re Chan ge is a surreal journey through laR Kin's own powerful and ultimately liberating imagination. A street beggar, astRal Pan (voiced by laR Kin), takes us from the sidewalks of a wintry Montreal day to the gates of heaven and hell and back. The film features original works by laR Kin, including character drawings, flip book animations from earlier in his career and several of Larkin's own paintings.

Reżyseria / DIRECTED BY: Ryan Larkin produkcja / PRODUCTION: MusiVision Kanada / CANADA 2008 7 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – Melbourne International Animation Festival

RyAN Ryan W wiel kiej sa li ja dal nej re ży ser fil mu Chris Lan dreth pro wa dzi chwi la mi dość gwał tow ny sposób, dłu gi wy wiad z Ry anem Lar ki nem – ge nial nym ani ma to rem, któ ry od po nad 30 lat nie stwo rzył żad ne go dzie ła. Ob sy pa ny na gro da mi (z Osca rem włącz nie) Ryan to po pis im po nu ją cej kre atyw no ści re ży se ra. Tech ni kę po klat ko wą swo bod nie łą czy z ani ma cją kom pu te ro wą, oży wia ar chi wal ne zdję cia, a ca łość okra sza mnó stwem smacz ków (m.in. na wią za nia mi do twór czo ści Re né Ma grit te’a) czy żar tów (au re ola zro bio na z psu ją cej się świe tlów ki). Przede wszyst kim jed nak ry su je przej mu ją cy por tret ar ty sty, któ ry nie od na lazł się w rzą dzo nym przez ko mer cję świe cie i de fac to zmar no wał swój uni ka to wy ta lent. A gentleman panhandler. One of the pioneers of Canadian animation. Oscar nominee. Poor beggar. An artist

unable to create. God observing the world. Fallen angel. Arrogant. Shy. Broken. Not destroyed. In Ry an we hear the voice of Ry an laR Kin and people who have known him, but these voices speak through strange, twisted, broken and disembodied 3D generated characters... people whose appearances are bizarre, humorous or disturbing. Although incredibly realistic and detailed, Ry an was created and animated without the use of live action footage, rotoscoping or motion capture... but instead from an original, personal, hand animated three-dimensional world which Chris calls „psychological realism”. A world encapsulated in the words of ana is nin: We don't see things as they are. We see things as we are.

Reżyseria / DIRECTED BY: Chris Landreth produkcja / PRODUCTION: Copper Heart Entertainment

Kanada / CANADA 2004 14 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2005 – Oscary – najlepszy animowany film krótkometrażowy / annUal acaDemy awaRDs – oscaRs – Best shoRt Film – animation; Sundance Film Festival – Short Filmmaking Award; Tampere International Short Film Festival – Najlepsza Animacja / Best Film, animation, 2004 – Atlantic Film Festival – Specjalne Wyróżnienie w kategorii Najlepszy Animowany Film krótkometrażowy / shoRt awaRD – sPecial mention; Najlepszy Kanadyjski Film Krótkometrażowy / Best canaDian shoRt; Toronto Worldwide Short Film Festival

AnimaDoc

Ukoń czo ny już pośmier ci Ry ana Lar ki nafilm, bę dą cy kom pi la cją prac, któ re wy ko nał wostat nich la tach ży cia. Dzię ki de ter mi na cji wiel bi cie li je go ta len tu (oraz spo rym wspar ciu pry wat nych dar czyń ców), uda ło się wpra wić je w ruch po raz ostat ni…

AnimaDoc

127

TROChĘ DRObNyCh Spare Change

AnimaDoc

128

ALTER EGO Alter Egos Reżyseria / DIRECTED BY: Laurence Green produkcja / PRODUCTION: Copper Heart Entertainment, National Film Board of Canada

Kanada / CANADA 2004 53 min

Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2005 – Best Performing Arts Program or Series or Arts Documentary Program or Series, Gemini Awards, Kanada / canaDa

Po tym jak Chris Lan dreth przy stą pił do pra cy nad Ryanem, ani mo wa nym do ku men tem o Ry anie Lar ki nie, sam stał się te ma tem in ne go do ku men tu. Ka me rę na nie go skie ro wał Lau ren ce Gre en. Z jed nej stro ny Alter Ego to al ter ego Ry ana – je go nie ani mo wa ny od po wied nik. Czy mo że – kon ty nu acja wąt ków, któ re w fil mie Lan dre tha zo sta ły le d wie za ry so wa ne. Z wie lu go dzin na gra nych roz mów z Lar ki nem i je go zna jo my mi, wRyanieosta tecz nie zna la zło się, bądź co bądź, tyl ko kil ka mi nut. Resz ta (np. ka pi tal ny wy wiad z daw ną mi ło ścią Lar ki na Fe li ci ty Fan joy) za pew ne by prze pa dła, gdy by nie film Gre ena. Z dru giej jed nak stro ny trud no się oprzeć wra że niu, że Alter Ego to po pro stu sa mi Ry an Lar kin i Chris Lan dreth. Po zor nie dzie li ich wszyst ko. Lar kin to znisz czo ny przez nar ko ty ki za po mnia ny ge niusz, Lan dreth – ja sno świe cą ca gwiaz da współ cze snej ani ma cji. Gdy jed nak przyj rzeć się bli żej, oka zu je się, że po do bieństw mię dzy ni mi jest wię cej, niż to wi dać napierw szy rzut oka. Obaj nad wraż li wi iskraj nie in tro wer tycz ni, obaj nie praw do po dob nie uzdol nie ni, obaj do ce nie ni już wła ści wie napo cząt ku ka rie ry…Ijesz cze jed no, bo daj naj bar dziej nie po ko ją ce po rów na nie – po stwo rze niu swo ich naj lep szych prac Lar kinza milkł napo nad30 lat. Po stwo rze niu swo je go naj słyn niej sze go dzie ła za milkł i Lan dreth. W cią gu pię ciu lat, któ re zdą ży ły upły nąć od pre mie ry Ryana, nie za pre zen to wał żad ne go no we go fil mu. I nic nie wska zu je na to, że w naj bliż szym cza sie to na stą pi. Ry an laR Kin and chRis lan DReth are al ter Egos. Ry an is living every artist's worst nightmare: losing his ability to create and to provide for himself. He panhandles on the street to make ends meet. But more than thirty years ago, he was among the world's most celebrated animators and an Oscar nominee. chRis, a rising star in animation, is on the opposite trajectory in his career and beginning to experience the kind of adulation Ry an saw decades earlier. In this poignant study of artists, addiction and creativity, director laU Ren ce GRe en explores these renowned ﬁlmma-

kers and the reasons for their divergent paths. What happened to Ry an laR Kin? In his award-winning animated documentary Ry an, chRis tells part of the story. Seamlessly incorporating this ﬁlm in its entirety, and with excerpts of both men's other Oscar-nominated works, al ter Egos delves deeper into the curious tale of Ryan's descent and explores the complex and utterly fascinating relationship that developed between the two men.

Intimate Stories

historie intymne

Intimate Stories

historie intymne

130

bORIS Ryży hISTORIA POETy Boris Ryzhy Reżyseria / DIRECTED BY: Aliona van der Horst produkcja / PRODUCTION: Zeppers Film & TV Holandia / THE NETHERLANDS 2008 60 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND FWARDS: 2008 – IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam – Silver Wolf Award

Wszystkie moje wiersze są o miłości lub o śmierci. Nie ma innych tematów–na pi sał w2000 ro ku zna ny ro syj ski kon te sta tor i po eta Bo ris Ry ży. Rok póź niej, w wie ku 26 lat, po wie sił się w swo im miesz ka niu. Sie dem lat po tym zda rze niu sio stra po ety po sta na wia po znać praw dzi we mo ty wy sa mo bój stwa bra ta. Wraz z re ży ser ką fil mu za po śred nic twem ka me ry pró bu je przy wró cić pa mięć o krót kim, lecz burz li wym ży ciu czło wie ka, któ re go po ezja ide al nie od zwier cie dla ży cie oraz emo cje przej ścio we go po ko le nia okre su pie re stroj ki. Zostaliśmy wyrzuceni z komunizmu, ale nie udało nam się wprowadzić dokapitalizmu – pi sał Ry ży, wy ra ża jąc nie za do wo le nie z po wo du bra ku zmian w swo im kra ju. Cza sy pie re stroj ki, po wszech nie ko ja rzo ne z de mo kra cją i ła dem, tak na praw dę by ły bar dzo da le kie od ide ału. Mło dzi lu dzie z ma łych ro bot ni czych miast zo sta li za wie sze ni w próż ni, ży jąc bez żad nej na dziei. Po wszech nie sze rzył się roz bój, kra dzież i gang ster stwo. Naj tra gicz niej szym bo ha te rem fil mu oka zu je się być jed nak sam Bo ris Ry ży, któ ry pod jął osta tecz ną, ka ta stro fal ną de cy zję, do ty czą cą swe go ży cia. Film po ka zu je po stać Ry że go w róż nych uję ciach i z róż nych punk tów wi dze nia. Zna jo mi i ro dzi na wspo mi na ją po etę raz ja ko de li kat ne go i wraż li we go męż czy znę, in nym ra zem ja ko po zba wio ne go tak tu gbu ra, chu li ga na i awan tur ni ka. W ar chi wal nych na gra niach Ry ży ja wi się ja ko kon te stu ją cy, zbun to wa ny i me lan cho lij ny ar ty sta, któ ry w czar nym uni for mie i z no stal gicz nym uśmie chem na twa rzy swo bod nie spa ce ru je po za śnie żo nych uli cach Je ka te ryn bur ga. W ten spo sób po wra ca on na chwi lę do świa ta ży wych… All my poems are about love and death. There are no other themes wrote the famous young Russian poet Bo Ris Ry zhy in 2000 and a year after, at the age of 26, he hung himself in his flat. Seven years later his sister decided to know the real reason behind her brother’s suicide. Together with the director of the film she tries to recreate the short but dizzy life of a man, whose poems reflect the emotions of the perestroika

generation to whom Ry zhy gave a voice. We were thrown out of communism, but never reached capitalism wrote Ry zhy and hence expressed his frustration about the absence of changes in the social life of his country. The perestroika years of the Yeltsin era, which the West associated with democracy and freedom, were far from perfect. Young people from the dismal industrial towns live without any hope while crime flourishes and gangsters slaughter each other on a daily basis. But the most tragic protagonist of the film is Boris Ryzhy who took his own life. The film presents Ry zhy from many different angles. His family and neighbours remember him both as a warm-hearted sensitive man and as a blunt hooligan. And in old archive video footage we also see Ry zhy walking along snow-covered streets in a black suit with a melancholy smile on his face. For a brief moment he is brought back to life.

DEkALOG III. PAMIĘTAj, AbyŚ DzIEń ŚWIĘTy ŚWIĘCIł Decalogue III. Observe the Sabbath and Keep It Holy

Little staś will soon receive his First Holy Communion. His parents and grandparents are trying to prepare him for this day. As the celebration time is getting nearer, the generation gap becomes more and more evident. The director tells the story of his own family in an attempt to depict life, ordinary but still meaningful despite the mess, chaos and misunderstandings.

Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Krakowski Festiwal Filmowy / KRaKow Film Festival – Konkurs Krajowy – nagroda Srebrny Lajkonik, Nagroda Jury Studentów Miasta Krakowa, / the silveR laJKoniK awaRD, stUDents’ JURy awaRD; Festiwal Filmów Komediowych „Barejada” / comeDy Film Festival – Nagroda Publiczności / aUDience awaRD

Intimate Stories

Reżyseria / DIRECTED BY: Maciej Cuske produkcja / PRODUCTION: TVP SA polska / P OLAND 2008 28 min

historie intymne

Ma ły Staś wkrót ce przy stą pi do Pierw szej Ko mu nii Świę tej. Ro dzi ce i dziad ko wie pró bu ją go do te go przy go to wać. Uwi dacz nia ją się róż ni ce mię dzy po ko le nia mi. Czas świę ta się zbli ża się co raz bar dziej. Re ży ser skie ro wał ka me rę na swo ją wła sną ro dzi nę i spró bo wał po ka zać zwy czaj ne ży cie oraz to, że mi mo ba ła ga nu, cha osu i nie po ro zu mień ma ono sens.

131

Intimate Stories

historie intymne

132

ENRIqUE I jUDITA Enrique and Judita Reżyseria / DIRECTED BY: Andrea Roggon produkcja / PRODUCTION: Stefan Kloos for Rise and Shine World Sales

Niemcy / GERMANY 2008 75 min Wybrane festivale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – Visions du Réel International Film Festival, Nyon

Ko cha ją się, wal czą ze so bą i ra zem tań czą. En ri que i Ju di ta to naj bar dziej uzna ny du et ta necz ny w Bu enos Aires. Po cho dzą z Nie miec i są pierw szą pa rą z Eu ro py, któ rej uda ło się za jąć dru gie miej sce na mię dzy na ro do wych mi strzo stwach tan ga ar gen tyń skie go. Co ro ku spę dza ją kil ka mie się cy na warsz ta tach z naj więk szy mi ar gen tyń ski mi in struk to ra mi, wspól nie szli fu jąc tech ni kę. Spo tka li się zu peł nie jak w fil mie o wiel kiej na mięt no ści. En ri que zo ba czył Ju di tę w trak cie jej wy stę pu z ze spo łem fla men co. Szyb ko po zna li się le piej i po dwóch ty go dniach En ri que po pro sił ją o rę kę. Zgo dzi ła się po wie lu mie sią cach. Part ne rzy wzię li ślub i za czę li tań czyć tan go. Dla En ri que ta niec był wte dy no wym świa tem, cie ka wym i ku szą cym jak Ju di ta. Dla Ju di ty tan go by ło spo so bem na lep sze po zna nie męż czy zny. Oka za ło się, że pa ra tań czy tak do brze, że mo że z po wo dze niem da wać po ka zy na wet w ar gen tyń skich klu bach ta necz nych. Dla oboj ga ta niec stał się tak waż ny, jak ich zwią zek. Im pul syw ni i pa sjo nu ją cy, za rów no na sce nie, jak i w pry wat nym ży ciu, En ri que i Ju di ta wy da ją się stwo rze ni do tan ga. Har mo nia w tan gu to tyl ko krót kie mo men ty, ca ła resz ta jest cięż ką, peł ną na pięć ha rów ką. W ten spo sób tan go sta je się me ta fo rą każ de go związ ku dwoj ga lu dzi. Mi mo że po zba wio ny upięk szeń w sty lu Dirty Dancing, wła śnie dzię ki ich ta len to wi film An drei Rog gon ma szcze gól ną, elek try zu ją cą moc. They love, they fight, they dance. En ri que and Ju di ta are the most acclaimed and extraordinary tango-couple in Buenos Aires. And they come from Germany. In fact, they are the first Europeans to have come 2nd in a world tango championship. Every year, they spend five months with the great masters in Argentina’s capital to bring their technique to perfection. Impulsive and passionate, both on stage and in real life, Enrique and Judita embrace and confront each other, they break up constantly but always reunite. The film is a celebration of their unique love story, narrated like a tango in its own right. An intimate and thril-

ling look at two outstanding characters. A ﬁlm full of great music and dazzling tango performances, scheduled for theatrical release.

About 25,000 inhabitants of the Armenian town of Gyumri perished in a powerful earthquake on 7 December, 1988. More than one-third of the victims were children. For nearly 20 years, the affected families have been linked in their attempt to come to terms with the loss of their chil-

dren. Most of the newly born children bear the names of their deceased brothers and sisters, whom they have never seen. For some parents, the young children have become a sort of substitute for the dead ones. Frequent comparisons with their deceased siblings can evoke an uncomfortable feeling in some of the children. Nevertheless, they continue to believe that the souls of their brothers and sisters live on with them, beside them or right inside of them.

Reżyseria / DIRECTED BY: Jana Ševčíková produkcja / PRODUCTION: Jana Ševčíková, I /O post Czechy / CZECH REPUBLIC 2008 68 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Nagroda dla Najlepszego Filmu / cUlt awaRD FoR

Best DocUmentaRy, Rzym /Rome

Intimate Stories

Mia sto Gy um ri w Ar me nii ucier pia ło pod czas tra gicz ne go trzę sie nia zie mi 7 grud nia 1988 ro ku. Do kład na licz ba ofiar nie jest zna na. Ofi cjal nie by ło to 25 ty się cy lu dzi, nie ofi cjal nie – trzy ra zy ty le. Jed ną trze cią sta no wi ły dzie ci. Przez dwa dzie ścia lat miesz kań cy Gy um ri sta ra li się za po mnieć o ka ta stro fie, po go dzić z utra tą i za ak cep to wać no we po tom stwo. Dzie ci na ro dzo ne po ka ta kli zmie czę sto no szą imio na swo ich zmar łych bra ci lub sióstr, któ rych ni gdy nie mia ły oka zji po znać. Nie kie dy ro dzi com ko lej ne dzie ci w swo isty spo sób za stę pu ją te utra co ne. Wie lu lu dzi nie po tra fi po wró cić donor mal ne go ży cia: po szu ku ją za gi nio nych krew nych, urzą dza ją do mo we mu zea pa mię ci. Przez czte ry la ta Ja na Ševčíková zbie ra ła re la cje na te mat ka ta stro fy. W swo im fil mie za zna ja mia nas z ogro mem roz pa czy tych, któ rzy stra ci li naj bliż szych. Tych, któ rych ra ny w du szy są cią gle nie za go jo ne. Nie epa tu je jed nak ludz kim cier pie niem. Bar dziej ją in te re su ją spo so by ra dze nia so bie z nim. Re ży ser ka uświa da mia nam wie lo let nie skut ki trzę sie nia zie mi. Ży je dru gie po ko le nie je go ofiar – dzie ci uro dzo ne po ka ta kli zmie. Dzi siej sze na sto lat ki nie tyl ko dźwi ga ją brze mię wspo mnień o utra co nych bra ciach i sio strach, lecz tak że są bez u stan nie po rów ny wa ne z wy ide ali zo wa nym ro dzeń stwem. Au tor ce uda ło się przed sta wić ob raz zbio ro wej trau my i jej kon se kwen cje. Nie zwy kły kli mat fil mu two rzą wspo mnie nia lu dzi wy do by tych spod gru zów, nie sa mo wi te opo wie ści o wy ostrze niu zmy słów na chwi lę przed ka ta stro fą, a tak że hi sto rie o mo cy udzie la nej przez du chy zmar łych. Spla ta jąc róż ne nar ra cje, Ševčíková ba lan su je mię dzy trzy ma ją cym w na pię ciu re por ta żem a prze ni kli wą pra cą an tro po lo ga za in te re so wa ne go spo so ba mi, za po mo cą któ rych tra dy cyj na kul tu ra prze twa rza zbio ro we do świad cze nie.

historie intymne

133

GyUMRI Gyumri

Intimate Stories

historie intymne

134

LONDEk Londek Reżyseria / DIRECTED BY: Rafał Żurek produkcja / PRODUCTION: Mistrzowska Szkoła Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy / anDRzeJ waJDa masteR school oF Film DiRectinG

polska / P OLAND 2008 27 min

37-let ni Ra fał wy ru sza do Lon dy nu, aby od na leźć przy ja ciół, któ rzy wy emi gro wa li z Pol ski w la tach 90. Kie dyś two rzy li zgra ną, pun ko wą eki pę – czy ich ide ały i za pał prze trwa ły pró bę cza su? Londek to film o przy jaź ni, kon fron ta cji ma rzeń z rze czy wi sto ścią i po szu ki wa niu swo je go miej sca w wie lo kul tu ro wej Eu ro pie. Ra Fał, 37 years old, sets out for London in search of his friends who left Poland back in the 1990’s. Before they formed a tight punk band – have their ideals and enthusiasm stood the test of time? Lon dek is a ﬁlm about friendship, of how dreams collide with reality and about ﬁnding your place in multicultural Europe.

Me gu mi is a unique, unusual film, several genres are mixed together. In the first place documentary with fiction, but this isn't an ordinary docudrama either. The documentary parts comprise fictional elements and the fictional parts remain close to reality. The film tells the story of the dramatic disappearance of the Japanese schoolgirl me GU mi yoKo ta on 15 November 1977. In the form of the actress Janica Draisma, the film maker visits the coastal town of Niigata from whence Megumi disappeared. Thirty years later, the family and the acquaintances of the girl are still stunned. They

are still incredulous. Still filled with a sorrow they can't come to terms with. In the meantime it has become apparent that Megumi was kidnapped to North Korea to teach North Korean trainee spies to speak fluent Japanese. The parents of Megumi are convinced that their daughter is still alive, even though North Korea alleges that she has committed suicide. The film maker tells a poetic and emotional story. She was not primarily interested in the political side of the story. Hart breaking interviews with Megumi Yokota´s parents, brothers and former head master show their never ending love for Megumi. Impressed by the hope and power of the parents, the film maker used elements of the feature film in order to make visible that also she came to believe that Megumi is still alive.

Reżyseria / DIRECTED BY: Mirjam van Veelen produkcja / PRODUCTION: Mirfilm, 100 Meter Films Holandia / THE NETHERLANDS 2008 63 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – International Film Festival Rotterdam

Intimate Stories

Pod ko niec lat 70. ubie głe go wie ku w Ja po nii od no to wa no fa lę ta jem ni czych po rwań mło dych lu dzi. Jed ną z osób, któ re wów czas za gi nę ły, by ła 13-let nia Me gu mi Yoko ta. 15 li sto pa da 1977 ro ku dziew czyn ka nie wró ci ła ze szko ły do do mu. Dłu go trwa łe po szu ki wa nia nie da ły żad ne go re zul ta tu – nie od na le zio no cia ła za gi nio nej ani ja kich kol wiek śla dów wska zu ją cych, że dziew czyn ka jesz cze ży je. Do pie ro kil ka lat póź niej po ja wi ły się pierw sze po szla ki, któ re świad czy ły o związ ku jej znik nię cia z dzia ła niem pół noc no ko re ań skie go wy wia du. Me gu mi, po dob nie jak in ni po rwa ni, mia ła sta no wić dla agen tów cen ne źró dło in for ma cji na te mat ja poń skiej kul tu ry, co dzien nych zwy cza jów, ję zy ka i sy tu acji po li tycz no -go spo dar czej pa nu ją cej w kra ju. Pod ko niec lat 90. ja poń ski rząd zdo łał w koń cu wy mu sić na pół noc no ko re ań skich wła dzach przy zna nie się do trzy na stu upro wa dzeń, przy czym we dług Ja poń czy ków po dob nych przy pad ków po li tycz nych po rwań by ło nie kil ka na ście, lecz kil ka dzie siąt. W tym przej mu ją cym do ku men cie wstrzą sa ją cą hi sto rię upro wa dze nia dziew czyn ki po zna je my z per spek ty wy jej naj bliż szych, któ rzy nie zre zy gno wa li z po szu ki wań. Po zna je my m.in. jej ro dzi ców, bra ci oraz jej na uczy cie la, pro wa dzą ce go kam pa nię na rzecz od zy ska nia za gi nio nych. Wszy scy oni wciąż wie rzą, że kie dyś uda im się od na leźć Me gu mi. Je śli na dal ży je, ma dziś 45 lat.

historie intymne

135

MEGUMI Megumi

Intimate Stories

historie intymne

136

MILOŚć NA ODLEGłOŚć Long Distance Love Reżyseria / DIRECTED BY: Magnus Gertten, Elin Jonsson produkcja / PRODUCTION: Auto Images AB

Szwecja / SWEDEN 2008 77 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – Thessaloniki Documentary Festival 2008 – Nordisk Panorama Malmö

Kir gi stan, jed na z naj bied niej szych by łych re pu blik ra dziec kich. W mie ście Osh, nie da le ko gra ni cy z Uz be ki sta nem, miesz ka 18-let ni Ali sher z 17-let nią żo ną Dil do rą. Ich mał żeń stwo zo sta ło za aran żo wa ne, ale mło dzi przy pa dli so bie dogu stu ite raz są ze so bą bar dzo szczę śli wi. Nie ste ty, Ali sher mu si zo sta wić ro dzi nę i szu kać pra cy za gra ni cą. Nie on je den. Wszech obec ne bez ro bo cie spra wia, że oko ło 25 proc. ży ją cych w Kir gi sta nie zdat nych do pra cy męż czyzn emi gru je za chle bem. Naj czę ściej wy jeż dża ją do Mo skwy, gdzie co praw da za rob ki są sto sun ko wo wy so kie, ale na pro stych, nie oby tych lu dzi czy ha ją licz ne pu łap ki – nie uczci we agen cje po śred nic twa pra cy, sko rum po wa na po li cja czy hor dy na bu zo wa nych neo na zi stów. Dla Ali she ra roz łą ka bę dzie szcze gól nie trud na. Dil do ra jest w cią ży, a nic nie wska zu je na to, by chło pak zdą żył wró cić przed wy zna czo nym ter mi nem na ro dzin ich dziec ka. Przez na stęp ne mie sią ce mło dzi bę dą mo gli kon tak to wać się wy łącz nie przez te le fon. Ka me ra dys kret nie ob ser wu je ko le je ich pięk ne go, ale jak że kru che go uczu cia, a przy oka zji po ka zu je gorz ki ob raz wy ko rze nie nia i cze goś, co moż na okre ślić wy łącz nie mia nem współ cze sne go nie wol nic twa. Long di stan ce Lo ve is a love story but also a film about the gigantic migration wave into Russia. ali sheR from the city of Osh in Kyrgyzstan is a young man looking for love in his life, but who also longs to survive in a country where people are living under severe pressure ever since the breakdown of the Soviet Union. ali sheR marries Dil Do Ra on a sweltering summer day, but soon – as almost every other young man in this region – he has to go to Russia and try to find a job. The distance between Osh and Moscow is 3,500 kilometres. A film about love, hope, migration and global injustice.

Our stre et follows the story of a simple working-class family, the Furmanczyks. For generations they have lived and worked in the city of Lodz, in Poland, in the factory that once made this city 'the promised Land', the textile capital of Europe. After the downfall of communism, the members of the family lost their jobs and their place on Earth. Now, a French investment group is renovating the ruins of the factory, to open the largest commercial mall in Central Europe. Over the course of 5 years, the director followed the lives of those simple people, witnessing right beneath their windows both the changes transforming modern Europe and their struggle to keep their dignity and to ﬁnd their place in a changing world.

Reżyseria / DIRECTED BY: Marcin Latałło produkcja / PRODUCTION: Camera Obscura, Agat Films & Cie, ARTE France

polska/Francja / P OLAND/FRANCE 2008 80 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam – Joris Ivens Competition

Intimate Stories

Nasza ulica – wersja kinowa przed sta wia hi sto rię ro bot ni czej ro dzi ny Fur mań czy ków. Od wie lu po ko leń miesz ka li oni w Ło dzi i pra co wa li w fa bry ce, któ ra kie dyś uczy ni ła to mia sto zie mią obie ca ną, sto li cą eu ro pej skie go włó kien nic twa. Po upad ku ko mu ni zmu człon ko wie tej ro dzi ny stra ci li pra cę, a jed no cze śnie swo je miej sce na zie mi. Te raz fran cu ska gru pa in we sty cyj na od na wia ru iny fa bry ki, aby otwo rzyć w niej naj więk sze cen trum han dlo we w Eu ro pie Środ ko wej. Przez pięć lat re ży ser śle dził ży cie tych pro stych lu dzi, któ rzy z bli ska ob ser wo wa li zmia ny za cho dzą ce we współ cze snej Eu ro pie i pró bo wa li rów no cze śnie za cho wać wła sną god ność i od na leźć wła sne miej sce w zmie nia ją cym się świe cie.

historie intymne

137

NASzA ULICA – WERSjA kINOWA Our Street - cinema version

Intimate Stories

historie intymne

138

NAWIEDzENIE Ivetka and the Mountain Reżyseria / DIRECTED BY: Vit Janeček produkcja / PRODUCTION: Negativ, Česká Televize Brno

Czechy / CZECH REPUBLIC 2008 84 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 –The Jihlava International Documentary Film Festival – Najlepszy Czeski Film Dokumentalny / Best czech DocUmentaRy; Eastsilver – Central and East European Film Market

Wieś Lit ma no wa, za gu bio na w gó rach gdzieś we wschod niej Sło wa cji. W 1990 ro ku dwóm 12-let nim dziew czyn kom, Ivet ce i Kat ce, uka za ła się tu Mat ka Bo ska. Dziew czyn ki do zna wa ły ob ja wień przez pięć na stęp nych lat. Ich do zna nia nie by ły rów no mier ne – obie doświadczały jej obec no ści, ale tyl ko Ivet ka mo gła z nią roz ma wiać i prze ka zy wać lu dziom jej prze sła nie. Potych kil ku nie zwy kłych la tach drogi dziew czy nek się ro ze szły –Kat kawy szła zamąż iwie dzie przy kład ne ży cie wiej skiej go spo dy ni, pod czas gdy Ivet ka, bę dąc po słusz ną przy ka za niom Mat ki Bo skiej, wstą pi ła do klasz to ru, gdzie spę dzi ła 9 lat. Po opusz cze niu je go mu rów za miesz ka ła na gó rze nie da le ko Lit ma no wej, gdzie po raz pierw szy roz ma wia ła z Mat ką Bo ską. Dziś miej sce to jest po pu lar nym ce lem piel grzy mek dla mi lio nów wier nych, któ rzy są spra gnie ni kon tak tu z Ivet ką. Zgod nie z tra dy cją lu do wej re li gij no ści przy pi su je się jej ma gicz ne mo ce, np. uzdra wia nie do ty kiem. Film jest po ru sza ją cą re la cją o oso bi stym spo tka niu z sa crum i o trans cen den cji prze ni ka ją cej lu do wą wia rę, któ ra swą si łę czer pie z po wta rzal ne go od se tek lat ry tu ału. To tak że czu ła opo wieść o lu do wych ob rzę dach, wiej skich księ żach wie rzą cych w cu da, drew nia nych cha tach i chło pa kach po pi su ją cych się sta ry mi mo to ra mi. There lived two girls, ivet Ka and Kat Ka, in a village Litmanová at Eastern Slovakia and these girls had encounters with Holy Mary each month between 1990 and 1995. They were ten and eleven when it started. Both of them saw her, Iveta could also talk to her and receive her messages. After the revelation ended, Katka got happily married and today lives her civic live. The other girl, Iveta, went to a monastic community and spent there nine years. After fulﬁlling her temporary promises she decided to leave. The place – Zvir Mountin near Litmanov where she now lives has become a famous destination for prayer with millions of pilgrims having visited the spot already and many more coming every day.

The ﬁlm recollects Iveta's inner and outer experience of meeting Mary and puts forth the question: How to live with a revelation?

One week after a seemingly harmless car accident, Ri chaRD min nich – a California data processing executive and father of five – wakes up with total amnesia. He no longer recognises his wife and children and has a great deal of difficulty with the simplest daily tasks. The doctors are baffled, as there is no evidence of brain damage or other physical causes. For the family, the event marks the beginning of a never-ending nightmare. Sixteen years later, filmmaker RicK min nich – the oldest son from Richard's first marriage – returns to California

with a camera in search of answers to why his father's memory still hasn't returned. He talks with his family members and a former colleague of Richard's, and reconstructs in detective-story fashion the period of time before and the years following the accident. Along the way, Rick not only discovers many deep-rooted emotions that had never been dealt with, but also uncovers startling facts that shed a very different light on his father's memory loss. Was Richard really struck by a horrible afﬂiction, or was he perhaps trying to escape from a life he could no longer bear?

Reżyseria / DIRECTED BY: Rick Minnich, Matt Sweetwood produkcja / PRODUCTION: Hoferichter & Jacobs GmbH, ZDF / Das kleine Fernsehspiel

Niemcy / GERMANY 2008 83 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam – Specjalna Nagroda Jury dla Ricka Minnicha i Matta Sweetwooda / sPecial PRize RicK minnich anD matt sweetwooD; Göteborg International Film Festival FoR

Gościem 6. edycji festiwalu Planete Doc Review jest Rick Minnich, reżyser filmu Ojciec, który zapomniał. W środę 13.05.2009 o godz. 19:30 w Kinotece podczas wykładu mistrzowskiego dla filmowców i profesjonalistów opowie m.in. jak zrealizować film o traumie rodzinnej. Rick Minnich, director of the film Forgetting dad will be a guest of the 6th Planete Doc revieW film feStival. on Wednesday, 13 May 2009, at 7: 30 pm at kinoteka theatre during a masterclass for filmmakers and professionals he will talk on how to create a film about family trauma.

Intimate Stories

Ty dzień po nie groź nym wy pad ku sa mo cho do wym (czy ra czej – po waż niej szej stłucz ce) Ri chard Min nich cał ko wi cie stra cił pa mięć. Prze stał po zna wać swo ją dru gą żo nę i piąt kę dzie ci, a co dzien ne czyn no ści sta ły się dla nie go praw dzi wym wy zwa niem. Nie mu sia ło upły nąć wie le cza su, by męż czy zna po rzu cił ro dzi nę, zwią zał się zko lej ną mi ło ścią iroz po czął no we ży cie –by le jak naj da lej oddo mu. Pola tach je go syn zpierw sze go mał żeń stwa Rick Min nich pró bu je zre kon stru ować ży cie oj ca z okre su sprzed wy pad ku i po nim. Pry wat ne śledz two przy no si jed nak nie po ko ją ce re zul ta ty. Z licz nych wy wia dów wy ła nia się bo wiem ob raz Ri char da ja ko czło wie ka sła be go, tchórz li we go i uni ka ją ce go od po wie dzial no ści. Je śli do da my dote go fakt, że przedata kiem amne zji miał po waż ne pro ble my fi nan so we, a spe cja li stycz ne ba da nia nie wy ka za ły w je go mó zgu żad nych uszko dzeń, ca ła hi sto ria ro bi się jesz cze bar dziej po dej rza na. Czyż by nie od wra cal na rze ko mo utra ta pa mię ci by ła tyl ko spryt ną for mą uciecz ki od do tych cza so we go ży cia? Film Ric ka Min ni cha roz gry wa się rów no cze śnie na kil ku po zio mach. Z jed nej stro ny to peł no krwi sta hi sto ria de tek ty wi stycz na, z dru giej – nie ba nal na pró ba psy cho te ra pii, a za ra zem ko lej ny do wód na to, jak za ska ku ją ca i fa scy nu ją ca po tra fi być ma pa ro dzi ny. Przede wszyst kim jed nak Ojciec, który zapomniał to bo le śnie praw dzi wa opo wieść o bli skim czło wie ku, któ ry z dnia na dzień sta je się ob cy – ży cie uczy, że czę sto wca le nie jest ko niecz na do te go amne zja.

historie intymne

139

OjCIEC, kTóRy zAPOMNIAł Forgetting Dad

POLAńSkI. ŚCIGANy I POżąDANy Polanski: Wanted and Desired

Intimate Stories

historie intymne

140 Reżyseria / DIRECTED BY: Marina Zenovich produkcja / PRODUCTION: Antidote Films, BBC, Graceful Pictures

Wielka brytania / UK, 2008 99 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Sundance Film Festiwal – Nagroda za Montaż dla filmu dokumentalnego / DocUmentaRy Film eDitinG awaRD; Gotham Awards, Nowy Jork / new yoRK

Rok 1977. Ro man Po lań ski, któ ry po suk ce sie fil mów Chinatown i Dziecko Rosemary ma u stóp ca ły fil mo wy świat, zo sta je aresz to wa ny w Los An ge les. Oskar ża się go o upra wia nie sek su z 13-let nią dziew czyn ką. Re ży ser sta je się ofia rą bez pre ce den so we go w dzie jach Hol ly wo od me dial ne go spek ta klu. Bru kow ce oskar ża ją go o or ga ni zo wa nie sa ta ni stycz nych or gii. Akt oskar że nia pre zen tu je 37-let ni czło nek kon gre ga cji mor moń skiej. Sę dzia przed ogło sze niem wy ro ku zwie rza się zna jo me mu, że „da po pa lić te mu pol skie mu su kin sy no wi”. Po lań ski ucie ka ze Sta nów w dniu ogło sze nia wy ro ku, ła miąc za sa dy zwol nie nia wa run ko we go. Nie wra ca tam już ni gdy. W 2003 ro ku Osca ra za film Pianista od bie ra w je go imie niu Ad rien Bro dy. Ma ri na Ze no vich po świę ci ła pięć lat ży cia na roz ja śnie nie mro ków tam te go pro ce su. Po wstał film fa scy nu ją cy, wy cią ga ją cy na świa tło dzien ne nie zna ne wcze śniej fak ty. Po ja wia ją się w nim lu dzie, któ rzy ni gdy do tąd nie wy po wia da li się w tej spra wie. Dla czę ści z nich jest to oka zja, by za dość uczy nić Po lań skie mu – po la tach wy da je się, że ca ła hi sto ria by ła wiel kim błę dem ame ry kań skie go są dow nic twa. Dość szyb ko oka za ło się, że pro ces był skan da licz ną mie szan ką uprze dzeń, nie po ha mo wa nych am bi cji i chę ci za spo ko je nia spo łecz nej żą dzy od we tu na przy by szu zni kąd, któ ry w kil ka lat pod bił Fa bry kę Snów. Sę dzio wie nie by li lep si od oskar żo ne go – sę dzia Lau ren ce Rit ter band zmie niał na rze czo ne jak rę ka wicz ki, gu stu jąc zwłasz cza w tych młod szych o kil ka dzie siąt lat. Uwiel biał pro wa dzić spra wy gwiazd – wcze śniej roz wo dził Elvi sa Pre sleya, usta na wiał oj co stwo Ca ry’ego Gran ta. Do py ty wał się dzien ni ka rzy śled czych, ja ki po wi nien wy dać wy rok. Część ame ry kań skich me diów po strze ga ła Po lań skie go ja ko „dzi wacz ne go kar ła mó wią ce go ze śmiesz nym ak cen tem”. Pod czas gdy dla eu ro pej skich dzien ni ka rzy był wiel kim ar ty stą, któ ry padł ofia rą pu ry tań skiej mo ral no ści i hi po kry zji, dla ich ko le gów zza oce anu stał się ob cym, któ re mu na le ża ło dać na ucz kę.

Re ży ser ka, umie jęt nie wpla ta jąc w nar ra cję frag men ty fil mów Po lań skie go, udo wad nia, że ci, któ rzy go są dzi li, bra li fik cję za rze czy wi stość. W ich oczach to on był dia błem gwał cą cym Mię Far row wfil mie Dziecko Rosemary. Je den znich za uwa ża, że w każ dym z je go fil mów wy stę pu je ką pią ca się ko bie ta i dy bią cy na nią męż czy zna. W re al nym świe cie by ło nie ina czej – wszak oskar żo ny do padł swo ją ofia rę w ja cuz zi… On 11 March, 1977, Ro man Po lan sKi was arrested in Los Angeles and charged with the following counts: furnishing a controlled substance to a minor, committing a lewd or lascivious act on a child, unlawful sexual intercourse, rape by use of drugs, perversion and sodomy. Less than a year later, on 1 February, 1978, Po lan sKi drove to LAX, bought a one-way ticket to Europe, and never came back. Ro man po lan ski: Wan ted and de si red explores the implausible events that took place between these dates, along with details, before and after, that forever altered the life and career of Po lan sKi, one of the world's most acclaimed directors.

Przypo mo cy Třeštíko vejza pi ski Renézo sta ją opu bli ko wa ne iznaj du ją swo ich czy tel ni ków. Chwi lo wa sła wa nie zmie nia jed nak je go po sta wy – je go ży cie na wol no ści to pa smo spek ta ku lar nych klęsk. Moż na od nieść wra że nie, że wię zie nie to je dy ne miej sce, gdzie czu je się bez piecz nie. Film na naj głęb szym po zio mie sta wia py ta nia o na tu rę 20 -let niej re la cji re ży ser ki z bo ha te rem. W ja kim stop niu wpły nę li na wza jem naswo je ży cie? Czy lo sy Renépo to czy ły by się ina czej, gdy by ich świad kiem nie by ła fil mo wa ka me ra? Mo że wja kiś spo sób wie dział, że to je dy na szan sa, by ko muś opo wie dzieć swo je ży cie i zo stać z uwa gą wy słu cha nym? This raw authentic documentary film tells the story of René whose life was being captured on camera since he was seventeen. The camera followed his hopeless journey between prison and brief periods outside the prison walls. In 2008, the film comes to an end, leaving the now 37-year-old René as a sick man who still gets in trouble with the law and who is also the author of two published books. Director he le na třeŠtíKová records René's personal developments against the backdrop of significant political transformations taking place in Central Europe. René's story begins in prison under socialist posters, continues through the so-called Velvet Revolution of 1989 and gets a seemingly happy conclusion with the amnesty decree issued by President václav ha vel. Yet René soon heads back to prison and celebrates our EU accession from behind the bars. During the years spent in prison – sentenced mainly for theft – René had his whole body covered in tattoos, escaped from prison only to be soon recaptured, burgled the director's home, was involved in a couple of romantic relationships, was diagnosed with multiple sclerosis as well as a high IQ.

Reżyseria / DIRECTED BY: Helena Třeštíková produkcja / PRODUCTION: Negativ, Česká Televize Czechy / CZECH REPUBLIC 2008 83 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – Karlovy Vary International Film Festival 2008 – European Film Awards – Najlepszy Film Dokumentalny / Best DocUmentaRy awaRD; Leipzig DOK – International Leipzig Festival for Documentary and Animated Film – Złoty Gołąb / GolDen Dove

Intimate Stories

He le na Třeštíková, by ła mi ni ster kul tu ry w cze skim rzą dzie, to wa rzy szy ła swe mu bo ha te ro wi z ka me rą przez 20 lat. Od1988 ro ku ob ser wo wa ła René Pla si la, na sto lat ka zroz bi tej ro dzi ny, któ ry poraz pierw szy tra fia zakrat ki wwie ku15 lat iktó ry więk szość swe go do ro słe go ży cia spę dzi za wię zien ny mi mu ra mi. Film jest hip no tycz nym, roz pi sa nym nawie le ak tów za pi sem ro dze nia się pa to lo gicz nej, aspo łecz nej oso bo wo ści. Na sto let ni René nie mo że po go dzić się z odej ściem oj ca i od rzu ce niem przez mat kę. Ży jąc wświe cie po zba wio nym mi ło ści ija kich kol wiek po zy tyw nych wzor ców, jest ska za ny sam nasie bie. Szyb ko tra fia na dro gę prze stęp stwa. René nie ma szans na re so cja li za cję – zmia ny w je go oso bo wo ści, spo wo do wa ne trau mą z do mu ro dzin ne go, są zbyt głę bo kie. Ma jąc nie wąt pli wą umie jęt ność ma ni pu lo wa nia ludź mi, wkra da się w ich ła ski, by po tem ich okraść – w 1992 ro ku okra da na wet sa mą Třeštíko vą. Uwo dzi i po rzu ca ko bie ty, ma sy na, któ rym się nie in te re su je. Je go szem ra ne in te re sy nie odmien nie koń czą się za wię zien ny mi kra ta mi. Gdy umie ra mat ka je go dziec ka, nie wy da je się tym zbyt nio prze ję ty, sku pia się na opi sie swo je go wą tłe go zdro wia. Je go ży cie jest ego istycz nym że bra niem o czu łość i odro bi nę uwa gi. Gdzieś wtle prze bie ga wiel ka hi sto ria –upa dek ko mu ni zmu, za przy się że nie Ha vla na pre zy den ta – wszyst kie te prze ło mo we chwi le René oglą da jak by przez szy bę. Nie czu je żad ne go związ ku ze spo łe czeń stwem. Ma w so bie mrocz ny czar, dzię ki któ re mu uwo dzi ko bie ty, za pew nia ją ce mu schro nie nie po mię dzy ko lej ny mi od siad ka mi. W pe wien spo sób ule ga mu też re ży ser ka, któ ra pod czas 20 lat wie le ra zy wy cią ga do nie go po moc ną dłoń – za wsze bez sku tecz nie. René, prze by wa jąc wie le lat w od osob nie niu, od kry wa w so bie pa sję doli te ra tu ry. Czy ta wszyst ko, co ma podrę ką –iwkrót ce sam za czy na pi sać. W swo ich książ kach ob na ża spo łecz ne me cha ni zmy spy cha ją ce na mar gi nes ta kich jak on. Je go zda niem po ję cie mo ral no ści to tyl ko do bra wy mów ka dla hi po kry tów, a je dy nym mo to rem ludz kie go po stę po wa nia jest strach.

historie intymne

141

RENé René

Intimate Stories

historie intymne

142

SzCzĘŚCIARzE The Lucky Ones Reżyseria / DIRECTED BY: Tomasz Wolski produkcja / PRODUCTION: Kijora polska / P OLAND 2009 26 min

Zbio ro wy por tret pe ten tów Urzę du Sta nu Cy wil ne go. Mło de pa ry re je stru ją tu swój zwią zek, ro dzi ce no wo na ro dzo ne dzie ci, wdow cy zgon mał żon ka, a ju bi la ci otrzy mu ją me da le za dłu go let nie po ży cie mał żeń skie. Po przez mi kro sce ny ob ser wu je my róż ne eta py i ko le je związ ku po mię dzy ko bie tą a męż czy zną. This documentary portrays a group of applicants at a registry ofﬁce where young couples get ofﬁcially married, newborn children are recorded, widows and widowers register the death of their spouses, and many other celebratory services are provided. Through a series of small events we observe various stages of a relationship between a man and a woman.

blind Lo ves is a film about love between blind people. Love can be soft, love can be silly, love can be blind at times... To find one’s place in this world is not an easy thing to do for people with good sight, but how much more difficult it can get for somebody who is blind? The „view” of blind persons is often pure and essential, and very often witty. It uncovers new dimensions of the of meaning of happiness.

Reżyseria / DIRECTED BY: Juraj Lehotský produkcja / PRODUCTION: Artileria Słowacja / SLOVAKIA 2008 77 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Cannes Film Festival – Nagroda C.I.C.A.E. / c.i.c.a.e. awaRD; Art Film Festival – Nagroda Burmistrza miasta Trencianske Teplice / awaRD oF the mayoR oF the city oF tRenciansKe tePlice; Mexico City Contemporary International Film Festival – Wyróżnienie Specjalne: Najlepszy Film o prawach człowieka / sPecial mention: Best hUman RiGhts Film; Motovun Film Festival – Nagroda FIPRESCI / FiPResci PRize; Toronto International Film Festival; Mar del Plata Film Festival, Argentina; IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam

Intimate Stories

Ślepa miłość Ju ra ja Le hot skie go to film o mi ło ści nie wi do mych. Zbu do wa ny z epi zo dów, przed sta wia kil ka róż nych par. Pe ter uczy mu zy ki w szko le w Le wo czy i przy go to wu je kon cert. Uwiel bia opo wia dać żo nie zmy ślo ne hi sto rie. Za ko cha ny w Mo ni ce Mi ro jest Ro mem. Usi łu je prze ko nać do sie bie nie chęt nych mu ro dzi ców dziew czy ny. Ele na jest w dzie wią tym mie sią cu cią ży. Wspól nie z mę żem za sta na wia się nad tym, ja ka bę dzie przy szłość dziec ka nie wi do mych. Zu za na uwiel bia mu zy kę kla sycz ną. Jak wie le na sto la tek, ma rzy o ko cha ją cym chło pa ku i więk szość cza su spę dza, po zna jąc no we oso by przez in ter net. Re ży ser z du żą do zą hu mo ru opi su je róż ne sta ny eg zy sten cjal ne swo ich bo ha te rów. Wie le scen bu du je jak by przez przy pa dek, wy do by wa jąc tre ści z kla sycz nej do ku men tal nej ob ser wa cji. To jed nak tyl ko złu dze nie. Każ dy z epi zo dów opo wie dzia no w in ny spo sób, w zgo dzie z dy na mi ką i emo cja mi po szcze gól nych bo ha te rów. W jed nym wy pad ku ta kim cen tral nym punk tem bę dzie buj na wy obraź nia, w in nym – głę bo ko prze ży wa na tę sk no ta. Pe ter uwiel bia wy my ślać i na śla do wać dźwię ki. Kie dy snu je przed żo ną jed ną z fan ta stycz nych hi sto rii, re ży ser prze no si go wprost do nie re al ne go, pod wod ne go świa ta (wi dzo wie mo gą w tym miej scu po dzi wiać wspa nia le zre ali zo wa ną se kwen cję ani mo wa ną). Dla Mi ra naj waż niej sza jest Mo ni ka, dla te go nie roz sta je się z jej gło sem na gra nym na dyk ta fon. Le hot sky nie sta ra się od po wie dzieć na py ta nie, jak ko cha ją nie wi do mi. In te re su je go ra czej to, co uni wer sal ne w prze ży wa niu szczę ścia i speł nie nia.

historie intymne

143

ŚLEPA MIłOŚć Blind Loves

Intimate Stories

historie intymne

144

zIEMIA jAłOWA Harvesting the Wasteland Reżyseria / DIRECTED BY: Hilde Kjøs, Karoline Grindaker produkcja / PRODUCTION: Skofteland Film

Norwegia / NORWAY 2008 58 min

Trzy po ko le nia ro dzi ny Lyk ken ży ją pod jed nym da chem, upra wia ją zie mię i jed no cze śnie opie ku ją się sta dem kóz na jed nej z farm w ma łej nor we skiej wsi. 96-let nia Gu ri tę sk ni za zmar łym mę żem i co wie czór pie lę gnu je swą mi łość w mo dli twach, od ma wia nych w łóż ku przed snem. Ży cio we do świad cze nie i tra dy cyj ne war to ści Gu ri wpły wa ją na ży cie jej sy no wej – Ma rit, któ ra cier pli wie i bez cie nia sprze ci wu zno si po wol ny rytm, mo no to nię i ru ty nę ży cia na wsi. Co dzien ne ry tu ały i obo wiąz ki, któ re to wa rzy szą ro dzi nie Lyk ken, po ka zu ją, jak znacz ne róż ni ce dzie lą te ścio wą i sy no wą. Far ma o sym bo licz nej na zwie Bło gość oka zu je się być dla Ma rit wię zie niem, któ re ogra ni cza jej po trze bę wol no ści i nie za leż no ści. Ko bie ta w ci szy tę sk ni za odro bi ną pry wat no ści i ży ciem na wła sny ra chu nek. Aż pew ne go dnia w po czu ciu bun tu i w obro nie god no ści wy pro wa dza się. Jej de cy zja kon tra stu je z po sta wą bier nej i po go dzo nej z lo sem Gu ri. Ta utrzy ma na w po wol nym, nie co hip no tycz nym ryt mie fil mo wa hi sto ria, roz gry wa ją ca się na tle prze pięk nej, su ro wej nor we skiej przy ro dy, jest w grun cie rze czy fi lo zo ficz ną przy po wie ścią o re la cjach czło wie ka z ota cza ją cym go świa tem, o wpły wie zmie nia ją cej się przy ro dy na ludz kie za cho wa nia i re ak cje, a tak że o ko niecz no ści po szu ki wa nia wła snej toż sa mo ści. Film uwy pu kla również kwe stię za wsze ist nie ją cych róż nic po ko le nio wych, któ re wpły wa ją na re la cje ro dzin ne i utrud nia ją kon takt i po ro zu mie nie. Three generations of the lyK Ken family live under the same roof on a farm in the remote village of Lykkja (happiness) in Norway. A mother-in-law and a daughter-in-law run this traditional household side by side aware of the fact that there is really only room for just one woman. Beautifully photographed, the story is told in a quiet and intimate manner. The documentary skilfully captures the tense atmosphere of the house and reveals the complicated relationship between the two women and their longing for freedom and love.

ha iRon, a 14-year-old boy, is fascinated with women's clothes. He wears high heels, make-up and has fake nails. Living in a small town with his mother, his stepfather and 4 younger brothers, his dress code is quite a challenge for everyone. ha iRon's mother takes her son on a trip to Brazil to meet his biological father, maR chel lo, who is far from happy being faced with the dressed-up boy. The two males go through quite a dogﬁght, until ha iRon's father admits that he himself is gay and has been working for years as a drag artist.

Reżyseria / DIRECTED BY: Nanna Frank Møller produkcja / PRODUCTION: Team Productions ApS, Bastard Film A/S

dania / DENMARK 2008 80 min

Intimate Stories

Czter na sto let ni Ha iron miesz ka w ty po wym do mu na przed mie ściach. W je go ży ciu nic jed nak nie wy glą da zwy czaj nie. Kie dy sur fu je po in ter ne cie, in te re su ją go stro ny z luk su so wy mi dam ski mi to reb ka mi i oku la ra mi. Ma lu je rzę sy, pu dru je po licz ki, sta wia wło sy na la kier. Wła śnie pla nu je im pre zę uro dzi no wą w sty lu „Kle opa tra”. Chło pak czu je, że róż ni się od po zo sta łych, a je go za cho wa nie i styl by cia to wy zwa nie dla każ de go z człon ków ro dzi ny. Gdy oj czym za bie ra go na ry by, chło pak umie ra z nu dów, ale zno si wszyst ko w na dziei, że oj czym ku pi mu oku la ry Dio ra za 400 do la rów. Są chwile, kiedy myślę, że nie żyjesz wrealnym świecie – kwi tu je roz mo wę oj czym. Mat ka Ha iro na po sta na wia za brać sy na do Bra zy lii, by spo tkał bio lo gicz ne go oj ca Mar cel la. Po kil ku la tach se pa ra cji wi dok uma lo wa ne go i „prze gi na ją ce go się” sy na za ska ku je męż czy znę. Oj ciec pró bu je zro zu mieć mo ty wa cje sy na, ale roz mo wa nie uchron nie pro wa dzi do awan tu ry, w któ rej gó rę nad ar gu men ta mi we zmą emo cje. Nan na Frank Møller opo wia da hi sto rię w oszczęd ny, skon tra sto wa ny z sil ny mi emo cja mi bo ha te rów spo sób. Uda ło jej się stwo rzyć zna ko mi ty film o nie przy sto so wa niu, od naj dy wa niu toż sa mo ści sek su al nej i spo so bach jej wy ra ża nia. Zo stań my ra zem jest tak że opo wie ścią o trud nym okre sie do ra sta nia i to wa rzy szą ce go mu bun tu. Przede wszyst kim jed nak to za pis nie sa mo wi tej dro gi, ja ką po ko nu ją oj ciec i syn, by zbu do wać sil ną i au ten tycz ną re la cję.

historie intymne

145

zOSTAńMy RAzEM Let's Be Together

Intimate Stories

historie intymne

146

ŹRóDłO The Spring Reżyseria / DIRECTED BY: Vita Żelakeviciute produkcja / PRODUCTION: ARTE France, TVP 2 polska / P OLAND 2008 57 min

Opo wieść o fe no me nal nie ob da rzo nej przez na tu rę gru ziń skiej mi stycz ce. Ener gia ema nu ją ca z jej dło ni za mie nia wo dę w le kar stwo. Lu dzie przez la ta zma ga ją cy się z nie ule czal ny mi cho ro ba mi po wra ca ją do zdro wia. Jed nak dla Le ny nie cia ło jest naj waż niej sze. Pra gnie swo im pa cjen tom, któ rzy sto ją na gra ni cy śmier ci, po ka zać praw dzi we źró dło ży cia. Jej nie złom na po sta wa nie przy sta je do rze czy wi sto ści i bu dzi wie le kon tro wer sji. Źródło to film o wiel kiej pró bie du cha do ty ka ją cy naj głęb szych po kła dów na szej eg zy sten cji A story of a Georgian woman who is a phenomenally gifted mystic. The energy emanating from her palms changes water into a cure. People struggling with incurable diseases for years regain health. Still, for le na it is not the body that is the most important. She wants to show her patients, who are on the verge of death, the real spring of life. Her invincible attitude is incompatible with the reality surrounding her and arouses a lot of controversy. the Spring is a ﬁlm about a great test of spirit and thus about the essential aspects of our existence.

bohaterowie są wśród nas Heroes among us

Heroes among us

bohaterowie są wśród nas

148

69 69 Reżyseria / DIRECTED BY: Nikolaj Viborg produkcja / PRODUCTION: Bastard Film dania / DENMARK 2008 60 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – HotDocs Canadian International Documentary Festival

Duńscy faszyści! – krzy czał roz wście czo ny ini cja tor spa sty ko wa nia wIdiotachLar sa von Trie ra. Wy da wa ło się to moc ną prze sa dą, re ak cją roz trzę sio ne go hi ste ry ka na spo sób by cia spo koj nych i upo rząd ko wa nych Duń czy ków. Do ku ment Ni ko la ja Vij bor ga 69 po zwa la le piej wczuć się w in ten cje te go bo ha te ra. Do ku men ta li sta opo wia da w nim o Ung dom shu set, słyn nym ko pen ha skim Do mu Mło dzie ży. Bu dy nek przy uli cy Jag tvej 69 w Ko pen ha dze dzia łał przez 20 lat na mo cy po ro zu mie nia z wła dza mi mia sta. Or ga ni zo wa no w nim kon cer ty pun kroc ko we i in ne im pre zy. Dom był jed nym z waż niej szych cen trów ży cia duń skiej kontr kul tu ry. Dla władz Ko pen ha gi stał się jed nak uwie ra ją cym ka mie niem w bu cie, czymś, cze go nie chcia no i nie sta ra no się ro zu mieć. W 2006 r. mia sto wy po wie dzia ło mło dym sie dzi bę, nie przy dzie la jąc im w za mian in ne go miej sca. Re zy den ci Ung dom shu set po sta no wi li wal czyć o te ry to rium wszel ki mi moż li wy mi spo so ba mi. Gdy wy pró bo wa li już róż ne me to dy me dia cji, lecz na dal by li trak to wa ni jak ban da nie od po wie dzial nych cu da ków, roz po czę li oku pa cję jed ne go z ko pen ha skich pu sto sta nów. Mia sto od po wie dzia ło si łą, co za po cząt ko wa ło trwa ją ce kil ka ty go dni za miesz ki i ma ni fe sta cje. Do ku ment Vij bor ga dro bia zgo wo re kon stru uje oko licz no ści kon flik tu o Ung dom shu set. Re ży ser uczest ni czył w ży ciu je go miesz kań ców, re je stro wał ich fru stra cję i bez rad ność wo bec władz mia sta. Śle dził też pró by me dia cji po dej mo wa ne przez naj bar dziej ak tyw nych miesz kań ców Ung dom shu set. Je go film to świet ny przy kład udo ku men to wa ne go kon flik tu świa to po glą do we go. Na wet je śli nie przed sta wia do kład nie te go sa me go, co film Lar sa von Trie ra, mó wi bar dzo wie le o Duń czy kach. The ﬁlm 69 is a documentary about a group of young people who didn't see themselves, culturally or politically, as part of established society. In 1982, they lawfully occupied what was known as the yoUth ho Use (Ungdomshuset) at Jagtvej 69, on the outskirts of Copenhagen's inner city. The

ﬁlm portrays the group's situation in 2007, documenting the stormy last six months of the yoUth ho Use's history, when the radicalized group raged against the establishment. By following the inner circle of activists, we learn more about the group, the reasons for their actions, and the cause of their predicament.

ANDRzEj WAjDA: RóbMyAndrzej zDjĘCIE! Wajda: Let’s Shoot!

A documentary presenting the truest and most intimate portrait of the Master of Polish Cinema, the winner of the Academy Award for Lifetime Achievement. It shows an DRzeJ waJ Da’s struggle on the set of his most personal ﬁlm Ka tyń: a story of Polish army ofﬁcers murdered by the Soviets. In 2008, Ka tyń was an Oscar nominee in the Best Foreign Film category.

polska /P OLAND 2008 54 min

Międzynarodowa premiera / World Premiere

Heroes among us

Reżyseria / DIRECTED BY: Thierry Paladino, Piotr Stasik, Marcin Sauter, Maciej Cuske produkcja / PRODUCTION: Mistrzowska Szkoła Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy / anDRzeJ waJDa masteR school oF Film DiRectinG

bohaterowie są wśród nas

Nie zwy kły por tret An drze ja Waj dy, zre ali zo wa ny pod czas zma gań na pla nie je go naj bar dziej oso bi ste go, no mi no wa ne go do Osca ra fil mu Katyń. Po ka zu je ogrom fil mo wej ma szy ne rii oraz cha rak ter i oso bo wość naj bar dziej uzna ne go pol skie go re ży se ra, lau re ata Osca ra za ca ło kształt twór czo ści. To wła śnie na pla nie zdję cio wym mo że my się prze ko nać, ja ki An drzej Waj da jest na praw dę – nie zwy kły ze wzglę du na swo ją wraż li wość, pa sję i po czu cie mi sji.

149

Heroes among us

bohaterowie są wśród nas

150

ANGIELSkI LEkARz The English Surgeon Reżyseria / DIRECTED BY: Geoffrey Smith produkcja / PRODUCTION: Eyeline Films and Bungalow Town Production

Wielka brytania / UK 2007 93 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – HotDocs Canadian International Documentary Festival – Najlepszy Pełnometrażowy Film Dokumentalny / Best inteRnational FeatURe DocUmentaRy; 4 Screens European Festival – Gold Screen; IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam; San Francisco International Film Festival 2007 – Sheffield Doc Fest, International Documentary Festival – Najpopularniejszy Film / most P oPUlaR aUDience Film

Hen ry Marsh jest chi rur giem. Miesz ka w An glii, do szpi ta la jeź dzi na ro we rze, w wol nym cza sie lu bi maj ster ko wać. Po za prak ty ką we wła snym kra ju, od po nad pięt na stu lat ope ru je w jed nym z ki jow skich szpi ta li pu blicz nych. Ukra iń scy pa cjen ci wi dzą w nim wy baw cę z Za cho du i ocze ku ją cu dów. Je go ukra iń ski ko le ga uwa ża go zamen to ra, przy ja cie la iczłon ka ro dzi ny. Ostat niej wi zy cie le ka rza na Ukra inie to wa rzy szy wie le skraj nych emo cji. Wy peł nia ją nie tyl ko in ten syw na pra ca, lecz tak że dy le ma ty do ty czą ce re la cji z pa cjen ta mi, po czu cie wi ny z po wo du jed nej z nie uda nych ope ra cji i bez rad ność wy wo ła na fa tal nym po zio mem ukra iń skie go lecz nic twa. Hen ry na tra fia tu bez u stan nie na źle zdia gno zo wa ne przy pad ki, lu dzi, któ rym w ża den spo sób nie moż na już po móc. Jed nym z je go pa cjen tów jest Ma rian Do li sh ny, któ re go guz mó zgu zo stał uzna ny za nie moż li wy do zo pe ro wa nia na Ukra inie. Hen ry pró bu je udo wod nić, że to nie praw da. Au tor fil mu Geof frey Smith po ka zu je, że je go bo ha ter to nie tyl ko wspa nia ły spe cja li sta, ale też al tru ista, wal czą cy o ży cie in nych tam, gdzie da je się mu na to nie wiel kie szan se. Ce chu je go głę bo ki hu ma nizm i upór w po sze rza niu za kre su po ję cia „nie moż li we”. W fil mie nie bra ku je za rów no scen ko micz nych – z bra ku na rzę dzi le ka rze ku pu ją wier tar kę Bo sha na ki jow skim tar gu – jak i trzy ma ją cych w na pię ciu, np. 15-mi nu to wa se kwen cja ope ra cji mó zgu Ma ria na Do li sh ne go. Du żym wa lo rem do ku men tu jest rów nież mu zy ka skom po no wa na przez Nic ka Ca ve'a i War re na El li sa. What is it like to have God-like surgical powers, yet to struggle against your own humanity? What is it like to try and save a life, and yet to fail? Shot in a Ukrainian hospital full of desperate patients and makeshift equipment, the En glish Sur ge on is an intimate portrait of brain surgeon hen Ry maRsh as he wrestles with the dilemmas of the doctor and patient relationship. It’s like selling your soul to the devil, but what can you do? My son had a brain tumour as a baby and I was desperate for some-

one to help me. I simply can’t walk away from that need in others, says maRsh. With an original soundtrack by nicK ca ve and waR Ren el lis, the En glish Sur ge on openly confronts moral and ethical issues which touch every one of us. And all in a country called Ukraine which is struggling to do the same thing…

skich (naj bar dziej, oprócz stu den tów, nie bez piecz nej dla władz gru py spo łecz nej), po ma so we de mon stra cje, krwa wo tłu mio ne przez re żim. Film po ka zu je nie zna ne na Za cho dzie ob li cze mni chów – świa do mych swo ich po li tycz nych ce lów, prze wo dzą cych pro te stom spo łecz nym, któ rych od wa ga ma głę bo kie źró dła w bud dyj skiej fi lo zo fii wy zwa la nia się od wszel kie go lę ku. Armed with small handy cams, undercover Video Journalists in Burma keep up the ﬂow of news from their closed country despite risking torture and life in jail. Their material is smuggled out of Burma and broadcast back via satellite. Jo shUa, age 27, becomes tactical leader of a group of reporters, as Buddhist monks in September 2007 lead a massive uprising. Foreign TV crews are banned from the country, so it's left to Joshua and his crew to keep the revolution alive on TV screens all over. As government intelligence understands the power of the camera, the VJs become their prime target.

Reżyseria / DIRECTED BY: Anders Høgsbro Østergaard produkcja / PRODUCTION: Magic Hour Films ApS

Norwegia/Szwecja/dania/Wielka brytania / NORWAY/SWEDEN/DENMARK/UK 2008 84 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – Berlinale, Berlin International Film Festival – Nagroda Praw Człowieka / inteRnational hUman RiGhts awaRD; Danish Film Academy Award – Najlepszy Długometrażowy Film Dokumentalny / Best lonG DocUmentaRy; Sundance Film Festival – Nagroda za montaż w filmie dokumentalnym / woRlD cinema DocUmentaRy eDitinG awaRD; ZagrebDox – International Documentary Film Festival – Wyróżnienie / sPecial mention; 2008 – IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam – Joris Ivens Award, Movies that Matter Human Rights Award

Heroes among us

Bir ma jest jed nym z kil ku kra jów na świe cie, do któ re go za gra nicz ni dzien ni ka rze nie ma ją wstę pu. Rzą dzo na od po nad 40 lat przez bez względ ną jun tę woj sko wą, po zo sta je prak tycz nie od cię ta od świa ta. Jej wład cy, po stłu mie niu w 1988 r. ma so wych pro te stów (kosz to wa ły one po nad trzy ty sią ce ofiar śmier tel nych) i uwię zie niu kil ka lat póź niej Aung San Suu Kyi, przy wód czy ni opo zy cji, lau re at ki Po ko jo wej Na gro dy No bla, po czu li się prak tycz nie bez kar ni. Spo łe czeń stwo, ma ją ce w pa mię ci re pre sje z lat 90., po grą ży ło się w apa tii. Ga sną ce za in te re so wa nie świa ta utwier dzi ło oby wa te li w prze ko na niu, że ja ki kol wiek opór nie ma sen su. W 2007 r. Bir mań czy cy jed nak znów wy szli na uli ce. Iskrą za pal ną (po dob nie jak w Pol sce lat 70.) sta ły się dra stycz ne pod wyż ki cen. Wte dy też 27-let ni Jo shua po sta no wił prze ła mać ba rie rę in for ma cyj ną swo je go kra ju. Czu jąc, że spo łe czeń stwo szy ku je się do ko lej nych pro te stów, stwo rzył nie za leż ną sieć ko re spon den tów – De mo cra tic Vo ice of Bur ma (DVB). Na gra ne przez nich ma te ria ły wy sy łał do za chod nich te le wi zji. Chciał mieć pew ność, że ko lej ny zryw Bir mań czy ków od bi je się sze ro kim echem w świe cie. Mło dzi lu dzie, wy po sa że ni w mi nia tu ro we ka me ry, by li świad ka mi bru tal ne go tłu mie nia de mon stra cji, za bójstw i aresz to wań do ko ny wa nych przez taj ną po li cję. Wstrzą sa ją ce na gra nia prze my ca no za gra ni cę i emi to wa no w BBC i CNN. Dla świa to wej opi nii pu blicz nej by ła to je dy na moż li wość po zna nia praw dy o bir mań skiej tra ge dii. Kil ku re por te rów przy pła ci ło swo ją od wa gę ży ciem, po zo sta li mu szą się ukry wać lub wy bra li emi gra cję. Jed nak ich pra ca nie po szła na mar ne – za re je stro wa ne przez nich ob ra zy po słu żą Mię dzy na ro do we mu Try bu na ło wi Spra wie dli wo ści, przed któ rym pew ne go dnia sta ną ge ne ra ło wie z bir mań skiej jun ty. W do bie zo bo jęt nie nia na epa to wa nie prze mo cą w me diach film Ader sa Øster ga ar da po zo sta je dzie łem uni ka to wym. Dzię ki mon ta żo wi ma te ria łów DVB mo że my zo ba czyć, jak ro dzi się pro test oby wa tel ski. Od spon ta nicz nych zgro ma dzeń na uli cy, przez przy łą cze nie się mni chów bud dyj -

bohaterowie są wśród nas

151

bIRMA vj Burma VJ – Reporting From A Closed Country

Heroes among us

bohaterowie są wśród nas

152

CzASy hARvEyA MILkA The Times of Harvey Milk Reżyseria / DIRECTED BY: Rob Epstein, Richard Schmiechen produkcja / PRODUCTION: Black Sand Productions

USa 1984 88 min wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 1985 – Zdobywca Oscara w kategorii Najlepszy Film Dokumentalny / acaDemy awaRD Best DocUmentaRy; Boston Society of Film Critics Award; International Documentary Association Award; 1984 – New York Film Critics Circle Award

Film Czasy Harveya Milka w barw ny spo sób uka zu je burz li we ży cie po li tycz no -spo łecz ne San Fran ci sco lat 70. i two rzy wspa nia ły, pa sjo nu ją cy por tret mia sta w ob li czu praw dzi wej stra ty, ja ką po nio sło w chwi li bru tal ne go mor der stwa rad ne go Ha rveya Mil ka oraz bur mi strza Geo r ge’a Mo sco ne, do ko na ne go przez in ne go rad ne go Da na Whi te’a w li sto pa dzie 1978 r. Pe łen emo cji, nie zwy kle po ru sza ją cy film uka zu je prze mia nę Ha rveya Mil ka z dziec ka o wiel kich uszach, na stęp nie ka wa la rza oraz zwy kłe go fa ce ta, za ja kie go mie li go zna jo mi, w męż czy znę po go dzo ne go z sa mym so bą i swo im ho mo sek su ali zmem, o któ rym wie dział już w wie ku 14 lat. Za ję cie się po li ty ką prze mie nia Mil ka z po krzy ku ją ce go, nie uprzej me go wła ści cie la skle pu ze sprzę tem fo to gra ficz nym wpew ne go sie bie rad ne go, któ ry na tych miast wcho dzi w ro lę rzecz ni ka wszel kich mniej szo ści, osób star szych oraz grup oby wa tel skich. Ha rvey Milk był oso bą peł ną cha ry zmy, współ czu cia i si ły. Był tak że pierw szym mę czen ni kiem współ cze sne go ru chu ho mo sek su ali stów. Film Czasy Harveya Milka urze ka wi dzów od pierw szej mi nu ty i jest rów nie ak tu al ny, jak w mo men cie zdo by cia Osca ra w ro ku 1984. Vividly recalling the tumultuous political and social climate of San Francisco in the 1970’s, the ti mes of Ha rvey Milk builds a brilliant, gripping portrait of what was really lost when San Francisco City Councillor ha Rvey milK and Mayor Geo R Ge mo sco ne were brutally murdered by fellow Councillor Dan whi te in November 1978. Spellbinding and intensely moving from start to ﬁnish, the ti mes of Ha rvey Milk is as relevant today as when it won the Academy Award in 1985.

Polskie tłumaczenie ﬁlmu Czasy Harveya Milka udostępnione zostało przez Instytut Goethego w Krakowie. Dziękujemy! We would like to thank goetHe inStitUt for the Polish translation of the times of Harvey Milk.

CzyNIć DObRO I złORzECzyć Flying on One Engine

Wheelchair bound, without a larynx, and diagnosed with a life-threatening aortic aneurysm, DR. sha RaD KU maR DicK she et now lives only (and barely) so he can travel to India to perform free operations in marathon-like surgery sessions where up to 700 children receive treatment for

Reżyseria / DIRECTED BY: Joshua Weinstein produkcja / PRODUCTION: Joshua Z. Weinstein USa/Indie / USA/INDIA 2008 51 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam; South Asia Intl Film Festival – Nagroda Publiczności i Najlepszy Film / aUDience awaRD, Best DocUmentaRy; Full Frame Doc Film Festival; Festival DO RIO; Woodstock Film Festival

Heroes among us

their cleft lips and other deformities. Although DicK she et survives oﬀ of social security while living in his Brooklyn apartment, his life is drastically different in India where the eight-time Nobel Prize nominee is treated like a living god. Fly ing on One En gi ne shows how this quirky, funny, and sometimes difﬁcult character overcomes his own ailments by curing others.

bohaterowie są wśród nas

Przez wie le lat Sha rad ku mar Dick she et pra co wał w USA, gdzie od no sił suk ce sy ja ko chi rurg pla stycz ny. Dziś ma 71 lat, a za so bą cięż ki wy pa dek sa mo cho do wy, ope ra cję ser ca i ra ka krta ni. Pra cu je bez u stan nie, choć jak sam mó wi, już tyl ko na jed nym sil ni ku. Od 33 lat od wie dza In die, gdzie zaj mu je się wa dą roz sz cze pie nia war gi u dzie ci, przy pa dło ścią, któ rej ofia ry ma ją kło po ty z naj bar dziej pod sta wo wym funk cjo no wa niem. Z te go po wo du spo ty ka je na wet spo łecz ny ostra cyzm. W wie lo mi lio no wych In diach ta kich przy pad ków są ty sią ce, dla te go chi rurg ma rę ce peł ne ro bo ty. To bóg – twier dzi asy stent ka i pie lę gniar ka no mi no wa ne go do Po ko jo wej Na gro dy No bla chi rur ga. W trak cie in ten syw nych, kil ku ty go dnio wych se sji le karz do ko nu je cu dów – ope ru je 12 go dzin bez prze rwy, wy ko nu je 70 za bie gów dzien nie (w ty dzień to po nad 500 ope ra cji). Dick she et pra cu je za dar mo, dla ro dzin pa cjen tów jest więc rów nież bo giem. Sa la ope ra cyj na to mo ja świą ty nia – mó wi dok tor. W mo ich pa cjen tach wi dzę Bo ga. W fil mie Jo shuy Z. We in ste ina po zna je my nie co pro zy ży cia nie peł no spraw ne go le ka rza i je go prze szłość. Re ży se ro wi uda ło się wy chwy cić wie le ko micz nych mo men tów. Dick she et to nie tyl ko krysz ta ło wa po stać, lecz tak że zgryź li wy sta rzec. Nie po tra fi więc po wstrzy mać wy bu cho we go tem pe ra men tu ani oszczę dzić iro nicz nych ko men ta rzy sław nym oso bo wo ściom, je go zda niem nie cał kiem słusz nie na gro dzo nym po ko jo wym No blem. Sha rad ku mar Dick she et to fa scy nu ją ca po stać przede wszyst kim jed nak dla te go, że od lat wal czy o lep sze ży cie in nych, sta ra jąc się za po mi nać o wła snych uciąż li wych do le gli wo ściach i ogra ni cze niach.

153

Heroes among us

bohaterowie są wśród nas

154

DROGA DO MEkkI A Road to Mecca – The Journey of Muhammad Asad Reżyseria / DIRECTED BY: Georg Misch produkcja / PRODUCTION: Mischief Films – Vienna, austria/dania/Holandia / AUSTRIA/DENMARK/THE NETHERLANDS 2008 92 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – Diagonale – The Festival of Austrian Films, Graz; Visions du Réel International Film Festival, Nyon; HotDocs Canadian International Documentary Festival; Sarajevo Film Festival

Żyd, mu zuł ma nin, tłu macz Ko ra nu, je den ztwór ców Pa ki sta nu, zwo len nik upraw nie nia ko biet w spo łe czeń stwach is lam skich, przy ja ciel kró la Ara bii Sau dyj skiej, pi sarz, po li tyk, fi lo zof i po dróż nik – bio gra fia Mu ham ma da Asa da to opo wieść o nie stru dzo nym orę dow ni ku po jed na nia Wscho du z Za cho dem, oczło wie ku, któ ry ca łym swo im ży ciem świad czył, że dia log mię dzy naj więk szy mi re li gia mi mo no te istycz ny mi jest moż li wy. Le opold We iss uro dził się we Lwo wie, w 1900 ro ku, w or to dok syj nej ro dzi nie ży dow skiej. W mło do ści prze no si się do Wied nia. Miesz ka jąc w ser cu la icy zu ją cej się Eu ro py szyb ko tra ci wia rę. Okrop no ści I woj ny świa to wej utwier dza ją go w ate izmie. W 1922 r. tra fia do Je ro zo li my, gdzie prze ży wa du cho we ob ja wie nie. Kon takt z pu sty nią przy bli ża go do Bo ga. Le opold jest za fa scy no wa ny be du ina mi – ich go ścin no ścią i pro sto tą ży cia we dle bo żych przy ka zań. Czy ni tra dy cyj ne wy zna nie wia ry i sta je się człon kiem na ro du um my – mu zuł ma ni nem. Przyj mu je imię Mu ham mad Asad. Zo sta je wy klę ty przez ro dzi nę. Z gor li wo ścią neo fi ty zgłę bia na uki Ko ra nu. Piel grzy mu je do Mek ki, do ra dza kró lo wi Ara bii Sau dyj skiej. Pra gnie, by Pa ki stan, do po wsta nia któ re go wal nie się przy czy nił, był mo de lo wym przy kła dem współ cze sne go pań stwa mu zuł mań skie go. Sta ra się za adap to wać na ucza nie Pro ro ka do re aliów XX wie ku. Po le mi zu je z muł ła mi, któ rzy od ma wia ją god no ści ko bie tom. Je go re for ma tor skie za pę dy przy spa rza ją mu co raz wię cej wro gów. W 1953 r. na sku tek za ku li so wych roz gry wek tra ci sta no wi sko am ba sa do ra Pa ki sta nu przy ONZ. Je go książ ki są cen zu ro wa ne, a on sam uda je się natu łacz kę po świe cie. Miesz ka jąc wUSA, Ma ro ku iHisz pa nii, nie stru dze nie optu je za zbli że niem świa ta Wscho du i Za cho du. Je go tłu ma cze nie Ko ra nu (nadktó rym pra cu je17 lat) ucho dzi wśród ba da czy za naj wier niej od da ją ce du cha arab skie go ory gi na łu. Pi sze be st sel le ry, uka zu ją ce świat is la mu bez uprze dzeń, z per spek ty wy wła sne go do świad cze nia. Nie któ rzy są dzą, że Asad miał am bi cję stać się mu zuł mań skim Lu trem. Cier piał, wi dząc, jak szla chet ne prze sła nie wia ry, któ rą przy jął

zaswo ją, zo sta je wy na tu rzo ne przez re li gij nych fa na ty ków. Au to rzy fil mu ru sza ją śla da mi Mu ham ma da Asa da 106 lat po je go na ro dzi nach. Czy w świe cie bę dą cym are ną star cia cy wi li za cji, za ma chów ter ro ry stycz nych i no wych kru cjat są jesz cze lu dzie, na któ rych na ucza nie Asa da od ci snę ło pięt no? Czy re for ma is la mu i po ro zu mie nie ze świa tem chrze ści jań skim są w ogó le moż li we? Pa le styń ska bie do ta, opły wa ją cy w luk su sy Sau dyj czy cy, pa ki stań ska in te li gen cja, pu styn ni no ma dzi, ma ro kań scy Ży dzi, mu zuł ma nie ży ją cy w Eu ro pie – wszy scy oni znaj du ją w na ucza niu Asa da coś dla sie bie. In the early 1920s le oPolD we iss, a Viennese Jew, traveled to the Middle East. The desert fascinated him, and Islam became his new spiritual home. He left his Jewish roots behind, converted to Islam and changed his name to mU ham maD asaD. He became one of the most important Muslims of the 20th century, ﬁrst as an advisor at the royal court of Saudi Arabia, and later translating the Koran into English. Asad was also co-founder of Pakistan and its ambassador to the UN. The director follows his fading footsteps, leading from the Arabian desert to Ground Zero. He ﬁnds a man who was not looking for adventures but rather wanted to act as a mediator between East and West a Ro ad to Mec ca – the Jo ur ney of Mu ham mad asad takes this opportunity to deal with a heated debate which is currently becoming more and more important.

hISTORIA kSIĘDzA – PERSONA NON Persona GRATA Non Grata

per so na Non Gra ta is the epic story of FRans wUy tacK's life. After thirty years of exile, he returns to South-America with his son, ﬁlm director Fa Bio wUy tacK. Their overwhelming journey reveals the Venezuelan slums, where Frans unchained a social and cultural revolution as a young priest in the 1960's. A blend of humorous and touching characters from the slums take Fa Bio on a voyage through the

Reżyseria / DIRECTED BY: Fabio Wuytack produkcja / PRODUCTION: Fabio Wuytack for VZW Project

belgia / BELGIUM 2008 75 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – Guadalajara Film Festival, Mexico; Thessaloniki Documentary Film Festival

2008 – IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam – First Appearance Competition

Heroes among us

maze of his father's exciting past. The poetic ﬁlm style lifts the story over the borders of a biopic and confronts us with some of the most important moments in the second half of the 20th century.

bohaterowie są wśród nas

W We ne zu eli na zy wa ją go Fran ci sco, ale tak na praw dę na zy wa się Frans Wuy tack. Jest księ dzem, ar ty stą i re wo lu cjo ni stą. Po cho dzi z Bel gii, ale w 1996 r. ja ko mło dy ksiądz przy je chał do We ne zu eli, aby za miesz kać w wy twor nej wil li w Ca ra cas. Szyb ko za mie nił ją na ma ły dom w slum so wej dziel ni cy La Ve ga i nie mal na tych miast sta nął na cze le spo łecz no -kul tu ral ne go re wo lu cyj ne go ru chu prze ciw ko rzą do wi, zor ga ni zo wa ne go przez bie do tę miej ską, dla któ rej stał się ni czym Che Gu eva ra czy Ma hat ma Ghan di. W 1970 r. za swo ją dzia łal ność Wuy tack zo stał ofi cjal nie wy da lo ny z We ne zu eli. Otrzy mał za kaz po wro tu do kra ju, ale w 2000 r. pre zy dent Hu go Chávez anu lo wał de cy zję, ze zwa la jąc, aby po 30 la tach Wuy tack po now nie od wie dził We ne zu elę. Je go syn – Fa bio – to wa rzy szy oj cu w tej po dró ży, do ku men tu jąc ka me rą je go no stal gicz ny po wrót do wspo mnień z mło do ści. Historia księdza –persona non grata nie jest ści słą i li ne ar ną bio gra fią Wuy tac ka, bo wiem otym opo wia da książ ka o ta kim sa mym ty tu le, na pi sa na przez je go cór ki. To ra czej epic ka ipo etyc ka in ter pre ta cja fan ta stycz nej prze szło ści oj ca, opo wie dzia na ocza mi peł ne go po dzi wu sy na. Film ma for mę in tym ne go, choć bar dzo dow cip ne go por tre tu, w któ rym opo wieść o jed no st ce zo sta je skon fron to wa na z naj waż niej szy mi mo men ta mi hi sto rii i kul tu ry We ne zu eli. Iro nia, po wa ga i au ten tyzm prze pla ta ją się tu ze so bą na każ dym kro ku, two rząc w efek cie fil mo wy ob raz, któ ry jest nie tyl ko wcią ga ją cą opo wie ścią o wy bit nej jed no st ce, lecz rów nież do ku men tem o naj waż niej szych mo men tach hi sto rii II po ło wy XX wie ku.

155

Heroes among us

bohaterowie są wśród nas

156

IDŹ DIAbLE PRECz Pray the Devil Back to Hell Reżyseria / DIRECTED BY: Abigail Disney, Gini Reticker produkcja / pRODUCTION: Fork Films

USa 2008 60 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – Movies that Matter – The Amnesty International Film Festival, The Hague

2008 – Tribeca Film Festival – Najlepszy Dokument / Best DocUmentaRy; Silverdocs AFI /Discovery Channel Documentary Festival, Washington D.C. – Witness Award

Li be ria jest naj star szym nie pod le głym pań stwem w Afry ce. Jest tak że jed nym z nie wie lu kra jów na świe cie, któ re go po wsta niu to wa rzy szy ła uto pi stycz na wi zja ludz kiej na tu ry. Od 1822 r. osie dla li się w niej by li nie wol ni cy z USA, któ rzy w 1847 r. ogło si li po wsta nie wła sne go, nie pod le głe go pań stwa. Mie li oni żyć w po ko ju z człon ka mi osiem na stu lo kal nych ple mion. Prak ty ka oka za ła się jed nak zu peł nie in na – hi sto ria Li be rii to sze reg okrut nych wo jen do mo wych, za ma chów sta nu i mor derstw po li tycz nych. W naj bar dziej krwa wym kon flik cie, to czą cym się nie prze rwa nie od 1989 do 2003 r., zgi nę ło bli sko 200 tys. miesz kań ców Li be rii (przy ży ciu po zo sta ło oko ło 3,5 mi lio na). Wy da wać by się mo gło, że w ta kich oko licz no ściach ja ka kol wiek ini cja ty wa po ko jo wa jest ska za na na nie po wo dze nie. Wszy scy, któ rzy na prze strze ni lat od wa ży li się pro te sto wać prze ciw ko rze ziom, szyb ko sta wa li się ich ofia ra mi. Jed nak w 2003 r. o po kój za ape lo wa ły ko bie ty – do tej po ry trak to wa ne co naj wy żej ja ko łup wo jen ny. Wie dzia ły, że je że li tym ra zem nie za re agu ją, ich kraj mo że prze stać ist nieć. Za rów no ar mie par ty zan tów, jak i si ły rzą do we nie prze bie ra ły w środ kach – two rzy ły od dzia ły dzie ci -za bój ców, pod da wa ły żoł nie rzy dzia ła niu nar ko ty ków, za chę ca ły do ma so wych gwał tów, to le ro wa ły ka ni ba lizm. Ini cja ty wa ko biet, bę dą ca od ru chem ludz kie go sprze ci wu wo bec ota cza ją ce go je hor ro ru, szyb ko prze kro czy ła po dzia ły re li gij ne i et nicz ne. Swą or ga ni za cję na zwa ły Li be rian Mass Ac tion for Pe ace. By ła to pierw sza or ga ni za cja, w któ rej dzia ła ły chrze ści jan ki i mu zuł man ki. Od po cząt ku dy stan so wa ły się od po li ty ki, pod kre śla jąc, że in te re su je je wy łącz nie po kój. Film jest kro ni kar skim za pi sem roz wo ju ma so we go ru chu spo łecz ne go, two rzo ne go wy łącz nie przez ko bie ty. Ak ty wist ki po sta no wi ły co dzien nie spo ty kać się na tar gu ryb nym, obok któ re go prze jeż dżał li be ryj ski dyk ta tor Char les Tay lor. Po cząt ko wo by ło ich za le d wie kil ka na ście, ale szyb ko licz ba ta uro sła do kil ku ty się cy. Pa da ją cy deszcz, pie ką ce słoń ce, za błą ka ne ku le ka ra bi no we – nic nie by ło w sta nie ich stam tąd usu -

nąć. By ły ubra ne w bia łe stro je, nio sły pla ka ty z wy ma lo wa ny mi ha sła mi. Choć za kra wa to na cud, po kil ku mie sią cach wy mu si ły na stro nach kon flik tu przy stą pie nie do ro ko wań po ko jo wych. Ze wzglę dów bez pie czeń stwa to czy ły się one w Gha nie – ak ty wist ki LMAP po je cha ły tam, by nad zo ro wać roz mo wy. Od nio sły ko lej ny suk ces – pre sja przez nie wy wie ra na wal nie przy czy ni ła się do szyb sze go za war cia po ko ju. Po wstrzy ma ło to co dzien ną rzeź na uli cach sto li cy Li be rii. Za re ży se rię i pro duk cję fil mu od po wia da ły fe mi nist ki z USA, od lat wspie ra ją ce ru chy ko bie ce w Afry ce. W swo ich ży cio ry sach ma ją współ pra cę z ta ki mi tu za mi za an ga żo wa ne go do ku men tu, jak Mi cha el Mo ore czy Ra oul Peck. Re ali za cja do ku men tów jest dla nich jed nym ze spo so bów wal ki o lep szy, spra wie dliw szy świat bez wo jen i uci sku. pray the de vil back to Hell is the gripping account of a group of brave and visionary women who demanded peace for Liberia, a nation torn to shreds by a decades old civil war. The women's historic, yet unsung achievement ﬁnds voice in a narrative that intersperses contemporary interviews, archival images, and scenes of present-day Liberia together to recount the experiences and memories of the women who were instrumental in bringing lasting peace to their country.

BAM or Ba iKal amUR ma Gi stRal was le oniD BRe zh nev’s plan to build more than 3,500 km of railroad and 200 stations and communities in ﬁve years in Southern Siberia. The work was to be done mainly by Komsomol elite youths. baM is a documentary about the pioneering spirit, about

people who built the future with their own hands and how today they are trying to hold on to it even if the rest of the world would like to forget them.

Reżyseria / DIRECTED BY: Jouni Hiltunen produkcja / PRODUCTION: A Making Movies Oy Production

Finlandia / FINLAND 2008 52 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – Trieste Film Festival 2008 – Visions du Réel International Film Festival, Nyon; Nordic Film Days Lübeck

Heroes among us

W mar cu 1974 r. Le onid Breż niew wy sto so wał apel do mło dych ra dziec kich ko mu ni stów, w któ rym na wo ły wał do spon ta nicz ne go po rzu ce nia do tych cza so we go ży cia i wy jaz du na Sy be rię. W cią gu 5 lat mie li tam zbu do wać BAM (Ko lej Baj kal sko -Amur ską) – czy li 3500-ki lo me tro wą li nię ko le jo wą z dwu sto ma sta cja mi, prze ci na ją cą taj gę i łą czą cą je zio ro Baj kał z Pa cy fi kiem. Bu do wa BAM -u by ła ostat nim wiel kim przed się wzię ciem Związ ku Ra dziec kie go, któ re w swym pro pa gan do wym za ło że niu mia ło po móc roz wią zać eko no micz ne pro ble my ko mu ni stycz ne go kra ju. Dzie siąt ki ty się cy ide ali stycz nie na sta wio nych mło dych lu dzi z en tu zja zmem za re ago wa ło na apel Breż nie wa. Wie rząc w głę bo ki sens pro jek tu, opu ści li ro dzi ny i wy je cha li ze swych miast, aby ja ko wo lon ta riu sze pra co wać przy bu do wie ko lei przez pra wie 30 ko lej nych lat. Wie lu z nich zo sta ło na Sy be rii na sta łe, osie dli ło się tam i za ło ży ło wła sne ro dzi ny. By li wśród nich dwaj le gen dar ni bu dow ni czo wie BAM -u: Alek san der Bon dar oraz Iwan War szaw ski, któ rych dru ży ny ocho czo ry wa li zo wa ły ze so bą o ho nor ko mu ni stycz ne go Związ ku Ra dziec kie go. Film jest w isto cie nie tyl ko do ku men ta cją bu do wy BAM -u, lecz przede wszyst kim opo wie ścią o lu dziach, któ rzy ca łe swo je ży cie po świę ci li re ali za cji te go przed się wzię cia, wie rząc, że w ten wła śnie spo sób są w sta nie za pew nić przy szłość dla sie bie i dla swo ich bli skich. Ob raz ten przed sta wia rów nież gorz ką praw dę o tym, jak ła two jest stra cić ran gę ide owe go bo ha te ra i stać się po sta cią za po mnia ną przez spo łe czeń stwo. W fil mie wy ko rzy sta no ar chi wal ne na gra nia pro pa gan do we, któ re swe go cza su słu ży ły ko mu ni stycz nej wła dzy do ma ni pu la cji opi nią spo łecz ną.

bohaterowie są wśród nas

157

kOLEj PRzEz TAjGĘ BAM

Heroes among us

bohaterowie są wśród nas

158

kRąG RODzICóW Parents' Circle Reżyseria / DIRECTED BY: Tadeusz Król produkcja / PRODUCTION: HBO polska / P OLAND 2008 45 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – Krakowski Festiwal Filmowy / KRaKow Film Festival; Dwa Brzegi / two RiveRsiDes Film Festival, Kazimierz Dolny

Po ru sza ją cy do ku ment o kon flik cie izra el sko -pa le styń skim, któ ry trwa od kil ku dzie się ciu lat, po chła nia jąc ty sią ce ofiar. Wśród nich są tak że nie win ne dzie ci, któ rych śmierć nie da się w ża den spo sób uza sad nić. Nie ma też słów, któ re opi sa ły by roz pacz ich ro dzi ców. Żal, nie na wiść i bez sil ność – to uczu cia, z któ ry mi mu szą na uczyć się żyć. Ich dzie ci ode szły, ale oni po zo sta li. Krąg rodziców to za pis roz mów z Pa le styń czy ka mi i Izra el czy ka mi, któ rzy w woj nie stra ci li dzie ci. Każ dy z bo ha te rów opo wia da wła sną hi sto rię. W jed nym są jed nak zgod ni – czas nie goi ran. I jed ni, i dru dzy chcie li by za koń czyć tę woj nę, wy ba czyć so bie na wza jem, ale nie jest to pro ste. Je śli to bie ktoś spra wił ból, ty zrób mu to sa mo – ta kie my śle nie nie sprzy ja roz wią zy wa niu kon flik tów. Mi mo to zdru zgo ta ni ro dzi ce po tra fią być po nad tym, po tra fią się zjed no czyć, two rząc swo iste go ro dza ju krąg na zna czo nych. Trud no im mó wić, ale mó wią, trud no im słu chać, ale słu cha ją. Loss and resolution are the cornerstones of this thought-provoking documentary. In the present day Middle East where the conflict between Israel and Palestine has reared its ugly head, there is the near constant and seemingly senseless loss of life. In Tel-Aviv, there is a place where the parents of children who have lost their lives in this conflict have been meeting for group therapy in order to find strength, comfort and gain an understanding of their tragedy. Extraordinarily, this support group has attracted the interests of both Israeli and Palestinian parents. Within these groups, enemies become united in their suffering and together they confront their anger and pain and try to find meaning in their children’s deaths. With the Middle Eastern conflict as a backdrop, this emotionally-charged film reveals the universal values and emotions that people of all different backgrounds share.

In 1959, Pal Den Gy at so, a Tibetan Buddhist monk since childhood, was incarcerated by the Chinese Communist Army for peacefully demonstrating against Chinese occupation in Tibet. For 33 years, he endured jail, torture, starvation, humiliation and forced labor. After his release, Palden escaped to Dharamsala, India, home of the Tibetan exile community. He became an activist speaking out against the Chinese occupation, giving voice to thousands of dead, displaced or imprisoned Tibetans. Today, his spirit remains unbroken and his ﬁght against injustice and ignorance continues. Fi re un der the Snow illumnitates the dramatic and inspirational story of a man whose will and belief remained unweakened even under unthinkable duress. Director

ma Ko to sa sa’s elegant interweaving of interviews with Palden, political prisoners, family members and the Da lai la ma, as well as with impressive archival footage, makes this ﬁlm a captivating, revealing and heart-breaking historical document.

Reżyseria / DIRECTED BY: Makoto Sasa produkcja / PRODUCTION: Argot Pictures USa 2008 75 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – Tribeca Film Festival; Mill Valley Film Festival; Denver Film Festival; Pusan International Film Festival; Asian Film Festival Dallas; Leeds International Film Festival; IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam

Heroes among us

W 1959 r. Pal den Gy at so zo stał poj ma ny przez Chiń ską Ar mię Lu do wo -Wy zwo leń czą za udział w de mon stra cji po ko jo wej prze ciw ko oku pa cji Ty be tu. Ko lej ne 33 la ta upły nę ły te mu wy cho wa ne mu w klasz to rze bud dyj skie mu mni cho wi pod zna kiem wię zie nia, tor tur, gło du, upo ko rzeń i przy mu so wej pra cy. Po wyj ściu na wol ność Pal den uciekł do in dyj skie go mia sta Dha ram śa la – sie dzi by ty be tań skiej spo łecz no ści uchodź ców. Stał się dzia ła czem wy stę pu ją cym prze ciw ko chiń skiej oku pa cji, prze ma wia ją cym w imie niu ty się cy zmar łych, wy sie dlo nych lub uwię zio nych Ty be tań czy ków. Do dziś nikt nie zdo łał zła mać je go du cha i spra wić, by od stą pił od wal ki z nie spra wie dli wo ścią i igno ran cją. Ogień pod śniegiem przed sta wia dra ma tycz ną i in spi ru ją cą hi sto rię czło wie ka nie złom nej wo li i wia ry, zdol ne go oprzeć się nie wy obra żal nym na ci skom. Dzię ki re ży se rii Ma ko to Sa sy, któ ra w przej rzy sty spo sób prze pla ta wy wia dy z Pal de nem, więź nia mi po li tycz ny mi, człon ka mi ich ro dzin oraz Da laj la mą z nie sa mo wi tym ma te ria łem ar chi wal nym, film sta je się znie wa la ją cym, od kryw czym i nie zwy kle po ru sza ją cym do ku men tem hi sto rycz nym.

bohaterowie są wśród nas

159

OGIEń POD ŚNIEGIEM Fire under the Snow

Heroes among us

bohaterowie są wśród nas

160

PRzEżyć GłóD The Living Reżyseria / DIRECTED BY: Siergiej Bukowski produkcja / PRODUCTION: Lystopad Film Studio Ukraina / UKRAINE 2008 73 min

W la tach 1932–1933 Ukra inę do tknę ła naj więk sza w hi sto rii kra ju tra ge dia – okres wiel kie go gło du, zna ny pod ukra iń ską na zwą holodomor. Ko mu ni stycz ny re żim po sta no wił uka rać nie po słusz ne chłop stwo i w ten spo sób raz na za wsze roz wią zać ukra iń ską kwe stię. Za bra no chło pom żyw ność i ziar no, po zba wio no ich za pa sów po ży wie nia, za blo ko wa no dro gi do miast, za ka za no rów nież han dlu żyw no ścią. Lu dzie ma so wo umie ra li z gło du: co mi nu tę gi nę ło 17 osób, co go dzi nę – 1000, co dzien nie – oko ło 25 000. Zmar łych cho wa no w po bli skich la sach lub na ba gnach. Głód ogar nął ca ły kraj, ale ża den z kra jów Eu ro py Za chod niej nie za re ago wał. Osiem dzie siąt lat po ho lo do mo rze Sier giej Bu kow ki pró bu je przy wo łać pa mięć o tra ge dii w for mie szcze gól ne go ro dza ju do ku men tu. Kon fron tu je w nim ar chi wal ne ob ra zy, na gra nia i li sty z po ru sza ją cy mi wy po wie dzia mi oca la łych z tra ge dii osób. Twa rze i re ak cje roz mów ców wy ra ża ją wię cej niż sło wa i w spo sób szo ku ją cy po twier dza ją kosz mar trau my, któ rą przy szło im prze żyć w mło do ści. Kim lub tyl ko czym jest dla tych lu dzi Ukra ina? Oj czy zną, ne ga tyw nym wspo mnie niem, nie okre ślo nym by tem czy kosz mar ną ar ka dią dzie ciń stwa? Trud no w tym fil mie o jed no znacz ną od po wiedź. Bu kow ski wy słu chu je świa dectw miej sco wych lu dzi, któ rzy szcze rze opo wia da ją o swo im ży ciu, emo cjach i oby cza jach. Co ja kiś czas ubar wia ją wy po wie dzi tra dy cyj ny mi ukra iń ski mi lu do wy mi pie śnia mi, w któ rych wi dać nie tyl ko echo za ni ka ją cej po wo li, bo ga tej lu do wej tra dy cji Ukra iny, ale tak że jej nie by wa łą emo cjo nal ność i no stal gicz ność. Gra ni ca mię dzy świa tem ży wych a zmar łych jest w tym fil mie de li kat na i płyn na. Pa mięć o tra ge dii i jej ofia rach przy wo ły wa na jest nie tyl ko w ar chi wal nych ma te ria łach, lecz rów nież w ma gne ty zu ją cych ob ra zach przy ro dy, wszcze gól no ści ży cio daj ne go zbo ża, wy ra sta ją ce go zzie mi, któ ra oka zu je się być wiel kim cmen ta rzem ofiar holodomoru. Oby więcej już się to nie przytraﬁło, oby nikt już nie musiał cierpieć takich strasznych rzeczy – mó wi ze łza mi w oczach jed na z bo ha te rek fil mu. Po chwi li jed nak roz pro mie nia się i za czy na śpie wać no stal gicz ną lu do wą pieśń, udo wad nia jąc, jak ogrom -

na si ła i wo la ży cia tkwi w lu dziach, któ rym przy szło kie dyś zmie rzyć się ze śmier cią gło do wą. They were children when everything was taken away from their parents. Farmers who lived on and tilled the world’s most fertile soil were thrown into the grip of hunger to die a slow agonizing death. Those who survived were to serve as an obedient army of slaves. Only now are these people beginning to tell their stories. Only now do we understand that it was part of Stalin’s cynical plan to create a „brave new world”. This ﬁlm is not only about the Great Ukrainian Famine (holodomor) of 1932-33. It is also about the British journalist Ga Reth Jo nes, whose truthful reports about the Ukrainian tragedy were never heard in the West, the indifference of many governments to other people’s suffering, and the pains of an agricultural society trying to rise back to its feet and be master of its own land. Only the living can rise again.

Set against the breathtaking backdrop of the Himalayas, blind si ght follows the gripping adventure of six Tibetan teenagers who set out to climb the 23,000 foot Lhakpa Ri on the north side of Mount Everest. A dangerous journey soon becomes a seemingly impossible challenge made all the more remarkable by the fact that the teenagers are blind. Believed by many Tibetans to be possessed by demons, the children are shunned by their parents, scorned by their vil-

lages and rejected by society. Rescued by sa BRiye ten BeR Ken – a blind educator and adventurer who established the ﬁrst school for the blind in Lhasa, the students invite the famous blind mountain climber eRiK we ihen may eR to visit their school after learning about his conquest of Everest. eRiK arrives in Lhasa and inspires sa BRiye and her students Ky ila, so nam BhUmt so, ta shi, Gy en shen, Da chUnG and ten zin to let him lead them higher than they have ever been before. The resulting 3-week journey is beyond anything any of them could have predicted.

Reżyseria / DIRECTED BY: Lucy Walker produkcja / PRODUCTION: Robson Entertainment Wielka brytania / UK 2006 104 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2007 – Palm Springs International Film Festival – Nagroda Publiczności / aUDience awaRD; Berlinale International Film Festival Nagroda Publiczności / PanoRama aUDience awaRD 2006 – Los Angeles Film Festival – Nagroda Publiczności / aUDience awaRD; British Independent Film Awards – Nominacja / nomination; Toronto International Film Festival

Heroes among us

Erik We ihen mey er był nie wi do my od 15. ro ku ży cia. Za nim zo stał al pi ni stą i pierw szym nie wi do mym, któ ry zdo był Mo unt Eve rest, mu siał zmie rzyć się ze swo imi ogra ni cze nia mi. Je go dro ga do sa mo ak cep ta cji prze bie ga ła w sprzy ja ją cych wa run kach: pod opie ką bra ci i czu wa ją ce go nad wszyst kim oj ca. Te raz Erik zde cy do wał się po móc in nym. Wy brał Ty bet, bo tu nie wi do mi ży ją jak wy rzut ko wie, na mar gi ne sie spo łecz nym. W po wszech nym mnie ma niu śle po ta jest ka rą za grze chy w po przed nim ży ciu lub do wo dem opę ta nia. Nor mal ne ży cie sta je się przez to nie mal nie moż li we. Sa bry ie Ten ber ken, nie wi do ma Niem ka, po sta no wi ła za ło żyć or ga ni za cję Bra il le bez Gra nic i pierw szą szko łę dla nie wi do mych w Lha sie. To do niej zwra ca się Erik z pro po zy cją zor ga ni zo wa nia pro fe sjo nal nej wy pra wy w Hi ma la je. Gru pę stwo rzy li uczest ni cy wie lu gór skich wspi na czek i dzie ci ze szko ły Sa bry ie. W mia rę zbli ża nia się do szczy tu, cel wy pra wy sta je się przed mio tem dys ku sji i po lem gry am bi cji hi ma la istów. Czy ktoś w tych kry tycz nych wa run kach za cho wa roz są dek? Do ku ment Lu cy Wal ker łą czy róż ne ele men ty. Re ży ser ka z uwa gą ob ser wu je uczest ni ków eks pe dy cji oraz jej burz li wy prze bieg. Przy glą da się też wpły wo wi wy pra wy na psy chi kę dzie ci i do ro słych. Dla nie któ rych wspi nacz ka sta je się szan są na prze mia nę, na któ rej za le ża ło or ga ni za to rom. In ni na no wo prze ży wa ją prze szłość i wra ca ją do bo le snych wspo mnień. Choć Ślepy los w na tu ral ny spo sób sta je się opo wie ścią o gór skiej eks pe dy cji, au tor ka na wet nachwi lę nie tra ci zpo la wi dze nia ce lu swo je go dzie ła.

bohaterowie są wśród nas

161

ŚLEPy Blindsight LOS

konkurs Green Warsaw Award Climate for Change â&#x20AC;&#x201C; Green Warsaw Award

klimat na zmiany

Climate for Change – Green Warsaw Award

klimat na zmiany – konkurs Green Warsaw Award

164 Fil my w sek cji Klimat na zmiany – Green Warsaw Award są bar dzo róż no rod ne za rów no pod wzglę dem for mal nym, jak i po ru sza nych te ma tów. Od twar de go re por ta żu śled cze go, przez so cjo lo gicz ną ana li zę fran cu skiej lo kal nej spo łecz no ści, po po etyc kie po szu ki wa nie w cza sie i prze strze ni gi ną ce go ga tun ku fok. Ce chy wspól ne: za an ga żo wa nie w eko lo gicz ną de ba tę, ża den z twór ców nie jest obo jęt nym świad kiem, wszy scy ja sno okre śla ją swo je sta no wi sko. I do sko na le wy ko rzy stu ją ję zyk fil mu, by obu dzić emo cje wi dzów. Gdy staw ką jest przy szłość i ry zy ko ka ta stro fy, nikt nie mo że po zo stać obo jęt ny.

The ﬁlms competing for the Cli ma te for Chan ge – Gre en War saw award are extremely diverse, both in format and topics raised. You can see everything from hard-nosed investigative reporting to a sociological analysis of a regional French community through to a poetic search for times past and right onto an area where a species of seal is facing extinction. An engagement in ecological debate is the common denominator. None of the directors is an impartial bystander. Each states his or her position in no uncertain terms. The language of cinema is brilliantly utilised to arouse the feelings of the viewer. No one can remain neutral when disaster threatens and our very future is at stake.

Edwin Ben dyk (ty go dnik Po li ty ka) eDwin Ben DyK (Po li ty Ka weekly)

In 1965, a VW Beetle is bought by a young civil engineer in São Paulo. Forty years later the car ends up in a Recife scrap yard, with the license plate KFZ-1348. Over these four decades, the car has had seven more owners: from a São Paulo businessman to a hairdresser in the interior of Pernambuco State. This Beetle meant something to each of

them at different points in the history of Brazil. The documentary the be etle KFz 1348 goes in search of their stories, with the car as the link between the various owners and their lives as unique windows on Brazilian society.

Reżyseria / DIRECTED BY: Gabriel Mascaro, Marcelo Pedroso produkcja / PRODUCTION: Joao Vieira Jr. for REC Produtores Associados

brazylia / BRAZIL 2008 81 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – São Paulo International Film Festival – Specjalna Nagroda Jury / sPecial JURy PRize; IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam

Climate for Change – Green Warsaw Award

Skon stru owa ne pod ko niec lat 30. au to Volks wa ge na mia ło być nie miec kim sa mo cho dem dla lu du. Nie za wod ny, pro sty w kon struk cji i wy trzy ma ły gar bus stał się hi tem eks por to wym. W róż nych wer sjach po wsta ło go na świe cie po nad mi lion eg zem pla rzy. Z ogrom nym po wo dze niem ro lę au ta dla mas gar bus ode grał w Bra zy lii, gdzie pro du ko wa no go od po ło wy lat 60. aż do 2003 ro ku. Po pyt na sa mo chód sprzy jał upra wia nej w okre sie tam tej sze go bo omu go spo dar cze go pro pa gan dzie suk ce su. Po zo sta wi ła ona po so bie nie zli czo ną ilość ar chi wa liów i re la cji. Dzię ki nim ła twiej zro zu mieć, jak waż ne miej sce za ję ło au to w co dzien nym ży ciu Bra zy lij czy ków. Ga briel Ma sca ro i Mar ce lo Pe dro so po sta no wi li po dą żyć szla kiem jed ne go z eg zem pla rzy Volks wa ge na o nu me rach re je stra cyj nych KFZ 1348. Uda ło im się do trzeć do ośmiu ko lej nych wła ści cie li sa mo cho du i po znać ich lo sy. Ku po wa li go ko lej no: mło dy in ży nier z São Pau lo, wła ści ciel sta cji ben zy no wej, pro du cent obu wia, fry zjer ka, or ga ni za tor wy cie czek wod nych, sprze daw ca na po jów, na wró co ny nar ko man i me cha nik sa mo cho do wy. Au to by ło dla nich źró dłem du my, sy no ni mem awan su spo łecz ne go, sym bo lem eman cy pa cji i nie za leż no ści. Au to rom fil mu uda ło się więc przy bli żyć rze czy wi stość bar dzo róż nych przed sta wi cie li jed ne go z naj licz niej szych spo łe czeństw świa ta. Ciekawy przypadek Volkswagena nr rejestracyjny KFZ 1348 w pro sty i zro zu mia ły spo sób po ka zu je czte ry de ka dy naj now szej hi sto rii Bra zy lii.

165 klimat na zmiany – konkurs Green Warsaw Award

CIEkAWy PRzyPADEk vOLkSWAGENA NR REjESTRACyjNy kFz 1348 The Beetle KFZ 1348

Climate for Change – Green Warsaw Award

klimat na zmiany – konkurs Green Warsaw Award

166

jAk WyDOIć NOSOROżCA Milking the Rhino Reżyseria / DIRECTED BY: David E. Simpson produkcja / PRODUCTION: Kartemquin Films, Independent Lens

USa 2008 83 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – Pan African Film & Arts Festival, Los Angeles – Najlepszy Długometrażowy Film Dokumentalny / Best DocUmentaRy FeatURe Film 2008 – IDFA, International Film Festival Amsterdam; TRI Continental Film Festival, RPA / soUth aFRica; Jerusalem International Film Festival

Zapraszamy do Kinoteki na debatę współorganizowaną z afryka.org pt. Pomagają czy szkodzą? – O tym, jak pomóc Afryce i jak jej nie szkodzić, która odbędzie się 12.05.2009, po projekcji ﬁlmu Jak wydoić nosorożca o godz. 18:00. a debate entitled Helping or Harming? – On how to Help africa Not doing It Harm organised by africa.org portal will be held in kinoteka theatre on 12 May 2009 at 6 pm directly following the screening of Milking the Rhino.

Afry ka – ol brzy mie prze strze nie peł ne dzi kich zwie rząt po zo sta ją cych na wol no ści, pej za że ro dem z Na tio nal Geo gra phic, tu ry ści sty mu lu ją cy roz wój go spo dar ki, zrów no wa żo ny roz wój z po sza no wa niem śro do wi ska na tu ral ne go... tak po wi nien wy glą dać świat ide al ny. Film Jak wydoić nosorożca uka zu je ku li sy re ali zo wa nia afry kań skie go ra ju dla bia łych tu ry stów, któ rzy uwiel bia ją sa mo cho do we sa fa ri i wi zy ty w sło mia nych le pian kach u uśmiech nię tych tu byl ców. W Ke nii i Na mi bii od ki lu lat two rzo ne są re zer wa ty, któ ry mi za rzą dza ją lo kal ne spo łecz no ści pod okiem or ga ni za cji po za rzą do wych. W ser cu par ków znaj du ją się luk su so we bun ga lo wy dla go ści z Eu ro py i Ame ry ki. Du ża część zy sków tra fia do lu dzi, któ rzy miesz ka ją na te re nie re zer wa tu. To Ma sa jo wie i Him ba – naj star sze ży ją ce na świe cie lu dy pa ster skie, któ re od ty się cy lat nie zmie nia ły swo je go spo so bu ży cia. Wszel kie de cy zje do ty czą ce np. pla no wa nej roz bu do wy są z ni mi kon sul to wa ne, ma ją oni rów nież pra wo do ze rwa nia umo wy, gdy wła ści ciel nie do trzy mu je jej wa run ków. Część z miesz kań ców re zer wa tów, ośmie lo na suk ce sem swo ich są sia dów, po sta no wi ła stwo rzyć po dob ne ośrod ki na wła sną rę kę. By za rzą dzać ni mi, mu szą za się gać ra dy bar dziej do świad czo nych, bia łych far me rów – po tom ków ko lo ni za to rów. Współ pra ca pro wa dzi do zmniej sze nia ra so we go na pię cia, wciąż od czu wal ne go w wie lu re jo nach obu kra jów. Po wsta nie re zer wa tów ro dzi wie le py tań – czy trwa nie w ar cha icz nej kul tu rze, atrak cyj nej wi zu al nie dla tu ry stów, nie za trzy ma roz wo ju obu kra jów? Czy chęt nie fo to gra fo wa ne lwy nie sta ną się zbyt wiel kim za gro że niem dla au to chto nów i ich by dła? Czy wresz cie współ pra ca z ak ty wi sta mi nie za chwie je pa triar chal ną struk tu rą spo łecz no ści? Jak po go dzić au ten tyzm lu do wej kul tu ry z tech nicz ny mi wy ma ga nia mi, ja kie sta wia za chod nia cy wi li za cja? Na od po wie dzi przyj dzie po cze kać – na ra zie miesz kań cy re zer wa tu z czu ło ścią ob ser wu ją no so roż ca, któ ry po wie lu la tach znów za wi tał na ich sa wan nie. To, że przy le ciał he li kop te rem, nie ma naj mniej sze go zna cze nia. Plu ska ją ce się w rze ce kro ko dy le da rzą mniej -

szym uczu ciem, ale ich obec ność ozna cza wię cej go tów ki wpły wa ją cej co mie siąc do ka sy... Jak wydoić nosorożca to cie pły, za ska ku ją cy ob raz Afry ki, któ ra po tra fi pod nieść się po wie lu la tach wy nisz cza ją cych kon flik tów. A ferocious kill on the Serengeti... warnings about endangered species… These clichés of nature documentaries disregard a key part of the landscape: villagers just oﬀ-camera who navigate the dangers and costs of living with wildlife. Africa is emerging from a history of „white man conservation” that displaced indigenous people, banned subsistence hunting and fuelled resentment. Now, a revolution in grass-roots wildlife conservation is turning poachers into protectors. But change doesn’t come easy. With memorable characters and spectacular locations, Mil king the Rhi no tells joyful, penetrating and heartbreaking stories from Kenya and Namibia – revealing the high stakes obstacles facing Community-Based Conservation today.

O WODzIE, LUDzIACh I żółTyChAbout kANISTRACh Water, People and Yellow Cans

abo ut Wa ter, pe ople and Yel low Cans tells the story of one of the elements – water and its signiﬁcance to human existence in three different parts of the world. A gripping

Reżyseria / DIRECTED BY: Udo Maurer produkcja / PRODUCTION: Lotus Film, Samsa Film austria 2007 90 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – Reykjavik International Film Festival 2008 – Thessaloniki Documentary Festival 2007 – Online Film Critics Society Awards

Climate for Change – Green Warsaw Award

tale of daily struggle and survival. In spite of water. Without water. With water. From the ﬂoods in the Bangladeshi Brahmaputra delta via the ﬁshing port and harbour town of Aralsk on the Aral Sea to the daily battle for clean water in Nairobi’s biggest slum. abo ut Wa ter, pe ople and Yel low Cans is a documentary Lehrstück about a major theme: It’s an insistent attempt to throw some questions, doubts and ideas at our views on water, which most of us take for granted and hardly ever challenge.

klimat na zmiany – konkurs Green Warsaw Award

To film o ży ciu bez wo dy, mi mo wo dy lub w cią głym po szu ki wa niu wo dy. O ży ciu w miej scach, gdzie wo da za le wa, gdzie wo da wy sy cha, gdzie o wo dę trze ba dzień w dzień wal czyć. Przy zwy cza ili śmy się trak to wać wo dę ja ko co dzien ną oczy wi stość. Tym cza sem Udo Mau rer opo wia da nam hi sto rie lu dzi z trzech od le głych za kąt ków świa ta, któ re sta wia ją tę oczy wi stość pod zna kiem za py ta nia. Dla jed ne go zre gio nów wBan gla de szu wo da jest wro gim ży wio łem. Wpo rze desz czo wej bez li to śnie za le wa ka wa łek poka wał ku ca łe wio ski i ska zu je ich miesz kań ców na cią głą uciecz kę. Mi lio ny lu dzi rok rocz nie mu szą za czy nać ży cie od no wa. Dla miesz kań ców pew ne go mia sta w Ka zach sta nie wo da jest sy no ni mem lep szych cza sów. Wy sy cha ją ce Mo rze Aral skie ode bra ło im pra cę, źró dło utrzy ma nia i wy ży wie nia. Ry ba cy, stocz niow cy i ma ry na rze zna leź li się na gle po środ ku ste pu, nie wie dząc, jak da lej żyć. Po mo rzu zo sta ło już tyl ko wspo mnie nie w tę sk nych pio sen kach oraz sur re ali stycz ne cmen ta rzy sko stat ków. Dla lu dzi we ge tu ją cych w naj więk szych slum sach Afry ki w Na iro bi wo da jest kwe stią ży cia lub śmier ci. Co dzien nie prze mie rza ją ki lo me try z ka ni stra mi w po szu ki wa niu wo dy. Trud no so bie wy obra zić, że na pół to ra mi lio na lu dzi jest tu tyl ko 15 le gal nych ujęć wo dy. Pa ra dok sal nie, naj bied niej si mu szą pła cić za nią naj wię cej. O wodzie, ludziach i żółtych kanistrach to nie tyl ko po ru sza ją ca po dróż do miejsc, w któ rych te ma tem pie śni nie jest mi łość, lecz wo da. To rów nież fi lo zo ficz ny na mysł nad jej eg zy sten cjal nym zna cze niem, skła nia ją cy przy oka zji do re flek sji nad wpły wem dzia łań pro pa gan do wych na ży cie spo łecz no ści, ro lą ko biet w spo łe czeń stwie, pra wa mi czło wie ka, wol no ścią, a na wet nad pod sta wa mi na szej cy wi li za cji.

167

Climate for Change – Green Warsaw Award

klimat na zmiany – konkurs Green Warsaw Award

168

PRzyMIERzE z FOkAMI Peace with Seals Reżyseria / DIRECTED BY: Miroslav Novák produkcja / PRODUCTION: Jitka Maxová, 12 Opic Czechy/Włochy / CZECH REPUBLIC/ITALY 2007 96 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – Sheffield Doc / Fest International Film Festival; Vancouver International Film Festival

2008 – Nagroda Jury Studenckiego dla Najlepszego Dokumentu / Best DocUmentaRy awaRD oF the stUDent JURy, AFO International Film Festival, Olomouc; Envirofilm, Internationa Environmental Film Festival – Nagroda Miasta Kremnicy / awaRD oF the city oF KRemnica; Najlepszy Scenariusz i Dramaturgia / Best scReenPlay anD DRamatURGy awaRD; The Jihlava International Documentary Film Festival; IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam

Wszyst ko za czę ło się od ta jem ni cze go snu. Re ży se ro wi tej „do ku men tal nej baj ki” przy śni ła się kie dyś… fo ka z ga tun ku zwa ne go mnisz ką śród ziem no mor ską. Stwier dził on, że jest to znak, aby wy ru szyć w po dróż śla da mi te go zwie rzę cia i zre ali zo wać o nim film. Jed nak od na le zie nie go oka zu je się nie ła twe. Nie gdyś ten ga tu nek fo ki licz nie za miesz ki wał ca ły ob szar Mo rza Śród ziem ne go, Czar ne go i nie któ re czę ści Atlan ty ku. Dzia łal ność czło wie ka spra wi ła jed nak, że li czeb ność mni szek śród ziem no mor skich ka ta stro fal nie zma la ła. Obec nie na ca łym świe cie jest ich nie wię cej niż400. Re ży ser do tarł dopa sjo na tów tych zwie rząt, m.in. do pew ne go wło skie go fil mow ca (o zna jo mo brzmią cym na zwi sku Cop po la) oraz do bio lo gów i zoo lo gów zaj mu ją cych się tym ga tun kiem. Po zna je my też hi sto rie dwóch słyn nych „udo mo wio nych” fok – Fe de ri ca, któ re go pra wie60 lat te mu schwy ta no ubrze gów Sar dy nii iumiesz czo no w Fon tan nie di Tre vi (co dla Fel li nie go sta no wi ło po dob no in spi ra cję do na krę ce nia słyn nej sce ny ze Słodkiego życia), i Ga sto na, któ ry w cza sie po wo dzi w Cze chach uciekł z pra skie go zoo i do pły nął do Nie miec. Cho ciaż Novák i je go bo ha te ro wie opo wia da ją hi sto rię ga tun ku, któ ry z po wo du dzia łal no ści czło wie ka zo stał ska za ny na wy gi nię cie, to fil mo wi nie bra ku je iro nicz ne go hu mo ru, anadca ło ścią czu wa duch Ka re la Čap ka i je go sur re ali stycz nej Inwazji jaszczurów. In 2002, Ga ston, a seal, escaped from the Prague Zoo during the floods and managed to swim to Germany before being re-captured. Ga ston became a hero, „the most famous animal on earth”, even having a statue erected in his honour at the zoo. But why elevate this particular animal to such cult status when at the same time seals, once widespread throughout Europe, are now an endangered species? The second story took place 50 years earlier and tells the life story of a seal named Ulys ses, caught in Sardinia by a mi lan photojournalist who, in front of the cameras, tossed the animal into the famous Fontana di Trevi. Pa tel la ni – a friend of Fe De Ri co Fel li ni's and a specialist on film stars – was fined

for his action. The reason, however, was not the killing of a baby seal but the pollution of water in the fountain. We may be approaching a time when it will be impossible to see animals in their natural habitat. Is it acceptable that instead of seals on the beaches of the Mediterranean there are now sun-tanning tourists? Or that you can book a seal-hunting trip through a travel agent? How does this profound change affect our view both of animals and of ourselves? Will every animal one day be domesticated? And what is the domestication of people?

Director John we BsteR convinces his wife and two small children that the whole family should go on an oil diet, yet without having to give up their a middle class

suburban lifestyle. All the everyday things that we don’t do, or that we can’t help doing, make up recipes for disaster. In this comedy of errors they ﬁnd themselves questioning their values and putting their will power and ultimately, their happiness to the test.

Reżyseria / DIRECTED BY: John Webster produkcja / PRODUCTION: Kristina Pervila Finlandia / FINLAND 2008 85 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – Aarhus Filmfestival, Denmark 2008 – Nordisk Panorama, Szwecja / sweDen – Specjalne Wyróżnienie dla Najlepszego Filmu Dokumentalnego / honoRaRy mention in the cateGoRy oF B est n oRDic D ocUmentaRy ; DOK Leipzig, International Lepizig Festival for Documentary and Animated Film; Nordische Filmtage Lübeck; Amazonas Film Festival, Brazil

Zapraszamy do wysłuchania w Klubie Trójki Programu III Polskiego Radia wywiadu z Johnem Websterem, reżyserem ﬁlmu Recepta na klęskę, we wtorek 12.05.2009 o godz. 21:00. PoliSH raDio ii clUB invites you to listen to an interview with joHn WeBSter – director of Recipe for disaster broadcast on tuesday, 12 May 2009 at 9 pm.

Climate for Change – Green Warsaw Award

Czy mo że my po świę cić wy god ny styl ży cia dla ra to wa nia pla ne ty? Ile je ste śmy w sta nie zro bić sa mi, nie zrzu ca jąc od po wie dzial no ści na in nych? – te py ta nia sta wia so bie au tor Re cep ty na ka ta stro fę John We bster. Nie chce być go ło słow nym, więc prze pro wa dza de spe rac ką na ra dę z naj bliż szy mi i po dej mu je de cy zję, że przez rok on i je go ro dzi na bę dą sto so wać „die tę” z ni ską za war to ścią dwu tlen ku wę gla. Film jest do ku men tal nym za pi sem prze bie gu te go eks pe ry men tu. Na po czą tek We bste ro wie eli mi nu ją ze swe go ży cia ro pę naf to wą i jej po chod ne. Koniec z samochodem i plastikiem – ob wiesz cza za pa lo ny do po my słu oj ciec. Ro dzi na prze cho dzi więc na trans port pu blicz ny, za miast au ta ko rzy sta z au to bu su (tak sów ka to jed no ra zo wy kom pro mis), za miast tru ją cych at mos fe rę sa mo lo tów wy bie ra ko lej. W od staw kę idzie tym sa mym wy go da i kom fort. Nie trze ba za tem dłu go cze kać na emo cjo nal ne skut ki no we go spo so bu ży cia. Ro dzin ne szczę ście zo sta je rzu co ne na sza lę – zni ka sie lan ka, gro ma dzą się chmu ry. Do ro śli wsz czy na ją utarcz ki: o uży wa nie pla sti ko wych to re bek, o sto so wa nie pa sty do zę bów po ta jem nie ku po wa nej dla dzie ci przez żo nę Joh na (pre pa ra tu z so li i so dy nie są w sta nie uży wać), o ska lę ca łe go przed się wzię cia. Au tor fil mu w bar dzo uczci wy spo sób prze ka zu je praw dę na te mat ro dzin ne go eks pe ry men tu, po ka zu jąc, jak wy so ka by wa ce na zmia ny sty lu ży cia. On sam z cza sem za czy na przy po mi nać in kwi zy to ra po lu ją ce go na cza row ni ce, je go ro dzi na po wo li scho dzi do pod zie mia. Oczy wi ście eks pe ry ment ma też bar dzo do bre stro ny. No wa „die ta” na praw dę słu ży oto cze niu (emi sja ga zów cie plar nia nych zmniej sza się o po ło wę). Wraz ze znik nię ciem wy rę cza ją cych ze wszyst kie go ma szyn w ży ciu We bste rów po ja wia się też zu peł nie no wa war tość – wspól nie spę dza ny czas i bli skość, o któ rej ist nie niu wszy scy ja koś za po mnie li.

klimat na zmiany – konkurs Green Warsaw Award

169

RECEPTA NA Recipes kLĘSkĘ for Disaster

Climate for Change – Green Warsaw Award

klimat na zmiany – konkurs Green Warsaw Award

170

ŚWIAT WEDłUG MONSANTO The World According to Monsanto Reżyseria / DIRECTED BY: Marie-Monique Robin produkcja / PRODUCTION: Image & Compagnie, Arte France

Francja/Kanada/Niemcy / FRANCE/CANADA/GERMANY 2008 108 min

Mon san to to fir ma pro du ku ją ca na wo zy i środ ki do zwal cza nia szkod ni ków. Od ja kie goś cza su roz wi ja też bio tech no lo gię. Twór cy fil mu za sta na wia ją się nad tym, dla cze go dzia łal ność gi gan ta bu dzi tak wie le pro te stów igło sów sprze ci wu. Po sta na wia ją więc nie co do kład niej przyj rzeć się kon cer no wi. Nie gdyś Mon san to po zo sta wa ła wio dą cą fir mą bran ży che micz nej. Zmo ry prze szło ści wy ła nia ją się za ska ku ją co pręd ko spo mię dzy stron in ter ne to wych i ma te ria łów ar chi wal nych. Nie możemy stracić ani dolara – in for mo wa ła po uf na pu bli ka cja fir my w chwi li, gdy oka za ło się, że część jej pro duk tów nie prze cho dzi ko niecz nych ba dań ani te stów. Przez wie le lat ta kie spra wy za mia ta no pod dy wan. Au to rzy fil mu wni ka ją głę bo ko w hi sto rię roz wo ju fir my i do pa tru ją się źró deł jej suk ce su w do sko na łym lob bin gu i si le po li tycz ne go za ple cza. Dla przed się bior stwa ma ni pu lu ją ce go ma te ria łem ge ne tycz nym klu czo wy mi oka za ły się zmia ny w ame ry kań skim usta wo daw stwie, umoż li wia ją ce wpro wa dze nie pro duk tów Mon san to na ry nek. Zu peł nie jak w thril le rze z za ska ku ją cym sce na riu szem, wąt ki z hi sto rii kor po ra cji są co raz bar dziej szo ku ją ce: skan dal z igno ro wa niem ba dań, pró by fał szo wa nia ich wy ni ków w Ka na dzie, za tru cia pra cow ni ków, sa mo bój stwa za leż nych od Mon san to far me rów ba weł ny w In diach, nie kon tro lo wa ne roz prze strze nia nie się trans ge nicz nej soi. Film Ma rie -Mo ni que Ro bin to por tret kor po ra cyj ne go mo lo cha, bez względ ny mi me to da mi dą żą ce go do kon tro li świa to wej pro duk cji żyw no ści. Stra te gię Mon san to do brze pa ra fra zu je je den z bo ha te rów fil mu, ko men tu jąc zmia ny w ame ry kań skim usta wo daw stwie: Dla Monsanto to nie było zwycięstwo, to było skuteczne przejęcie. With 17,500 employees, a 2006 sales ﬁgure of $7.5 billion and operations in 46 countries, Monsanto is the world leader in genetically modiﬁed organisms (GMOs), as well as one of the most controversial corporations in industrial history. Since its founding in 1901, the company has faced trial after trial due to the toxicity of its products, including

polychlorinated biphenyls (PCBs), polystyrene, devastating herbicides like Agent Orange, used during the Vietnam War, and bovine growth hormones, which are unauthorized in Canada and banned in Europe. Today, mon san to has reinvented itself as a „life sciences” company converted to the virtues of sustainable development. Thanks to its genetically modified seeds, engineered among other things to withstand mon san to’s Ro Un DUP, the world’s bestselling herbicide, the company claims it wants to solve world hunger while reducing environmental damage. Where does the truth lie? the World ac cor ding to Mon san to pieces together the story of the St. Louis, Missouri, corporation, calling on hitherto unpublished documents and first-hand accounts by scientists, civil society representatives, victims of the company’s toxic activities, lawyers, politicians, and representatives of the U. S. Food and Drug Administration and Environmental Protection Agency. Based on a three-year investigation in North and South America, Europe and Asia, the film tells the tale of an industrial empire that, thanks in part to misleading reports, collusion with the American government, pressure tactics and attempts at corruption, has become one of the world’s biggest seed manufacturers. It shows how the clean, green image conveyed by the company’s advertising serves as a smoke screen for mon san to’s quest for market supremacy, to the detriment of global food security and environmental stability.

the age Of Stu pid is the new documentary-drama-animation hybrid from director FRan ny aRm stRonG (McLi bel, drow ned Out) and Oscar-winning producer John Bat t- seK (One day In Sep tem ber, Li ve Fo re ver, In the Sha dow of the Mo on).

Oscar-nominated Pe te Post le th wa ite (In the Na me of the Fa ther, bras sed Oﬀ, the Usu al Su spects) stars as an old man living in the devastated world of 2055. He watches archive footage from 2008 and asks: Why didn’t we stop climate change when we had the chance? Runaway climate change has ravaged the planet by 2055. Pe te plays the founder of the Glo Bal aR chi ve, a storage facility located in the (now melted) Arctic, preserving all of humanity’s achievements in the hope that the planet might one day be habitable again. Or that intelligent life may arrive and make use of all that we’ve achieved. He pulls together clips of archive news and documentary from 1950-2008 to build a message showing what went wrong and why. He focuses on six human stories.

Reżyseria / DIRECTED BY: Franny Armstrong produkcja / PRODUCTION: Spanner Films, Passion Pictures

Wielka brytania / UK 2008 89 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – IDFA, International Film Festival Amsterdam

Zapraszamy do Kinoteki na debatę Krytyki Politycznej i tygodnika Polityka pt. Polityka natury, która odbędzie się 9.05.2009 o godz. 19:30, po projekcji ﬁlmu Wiek głupoty. a debate organised by krytyka Polityczna journal and Polityka weekly entitled politics of Nature will be held in kinoteka theatre on 9 May 2009 at 7:30 after the screening of the age of Stupid.

Climate for Change – Green Warsaw Award

Jak bę dzie wy glą dać Zie mia za 50 lat? W ja kim miej scu znaj dzie się czło wiek? Czy speł ni się ka ta stro ficz na wi zja przy szło ści: wo dy z roz to pio nych lo dow ców za le ją świat, osza la łe słoń ce wy pa li ży zne grun ty, za pa nu je wiel ki głód, a ga tun ki za czną po ko lei wy mie rać? Wiek głupoty to am bit nie zre ali zo wa na pró ba prze po wie dze nia na szej nie od le głej przy szło ści. Po ka ta kli zmie ostat ni z lu dzi bu du ją schron, w któ rym jak w bi blij nej Ar ce prze cho wy wa ne są ostat nie oka zy zwie rząt, owa dów i ro ślin no ści. Po stać ku sto sza te go prze dziw ne go miej sca two rzy bry tyj ski ak tor Pe te Post le th wa ite (zna ny pol skiej wi dow ni z Orkiestry i W imię ojca). Jest rok 2055, męż czy zna prze glą da ar chi wal ne ma te ria ły z prze szło ści i sta wia py ta nie, dla cze go nie po wstrzy ma li śmy zmian kli ma tycz nych na Zie mi, kie dy jesz cze by ło to moż li we. Od po wie dzi szu ka w ca łym sty lu ży cia współ cze sne go czło wie ka, szcze gól nie zaś – na sta wio ne go na kon sump cję czło wie ka Za cho du. W fil mie znaj dzie my wie le po my sło wo i nie kie dy dow cip nie zre ali zo wa nych ani ma cji, któ re po ka zu ją ewo lu cję ga tun ku ludz kie go, hi sto rię wo jen o su row ce, pro por cje zu ży cia ener gii przez miesz kań ców USA, Eu ro py i kra jów Trze cie go Świa ta. Przy gnę bia ją cą wy mo wę swe go fil mu au to rzy prze ła mu ją kil ko ma por tre ta mi współ cze snych Don Kichotów: Guya Pier sa wal czą ce go o bu do wę wia tra ków (sic!) na te re nie jed ne go ze szkoc kich hrabstw czy Fer nan da Pa re au, wie lo let nie go prze wod ni ka gór skie go z Cha mo nix, któ ry sprze ci wia się roz bu do wie tu ne li pod Al pa mi. Film Fran ny Arm strong to ki no po wsta łe ze szla chet nych po bu dek, za an ga żo wa ne w dzie ło od bu do wy na szej zbio ro wej świa do mo ści. Nie uni ka de ma go gii, ale wy da je się ona w peł ni uspra wie dli wio na ak tu al no ścią sta wia ne go pro ble mu.

klimat na zmiany – konkurs Green Warsaw Award

171

WIEk GłUPOTy The Age of Stupid

It is the ﬁrst time, probably since the Si lent World by Ja yves co Uste aU (Palme d’Or, 1956 Cannes Festival), that French cinema has taken an interest in the topic of the cqU es

environment. If the preservation of the marine world was an invaluable cause, that of feeding our children is even more urgent. After his sensory travels of the French landscape for his Fo ur Se asons series, Je an -PaUl JaUD has now aimed his camera at an environmental tragedy: the poisoning of our countryside by chemical agriculture and the damages it has caused to public health, especially that of our children. The film that Sho uld Not be recounts the courageous initiative of one municipality, that of Barjac in the Gard, which has instigated organic produce for all school meals, financing the extra cost from the municipality budget. The film starts at UNESCO at a symposium of leading medical experts who have all signed the „Appel de Paris” petition.

Reżyseria / DIRECTED BY: Jean-Paul Jaud produkcja / PRODUCTION: J+B Sequences Francja / FRANCE 2007 112 min

Climate for Change – Green Warsaw Award

Ołów, kadm, azo tyn, ni tryt, rtęć, pe sty cy dy, wzmac nia cze sma ku, prze ciw u tle nia cze, kon ser wan ty – to nie prze pis na mie szan kę wy bu cho wą, to tyl ko nie któ re ze skład ni ków prze cięt ne go obia du, skła da ją ce go się z zu peł nie nor mal nych pro duk tów: fa sol ki, kieł ba sek, chle ba, se ra, wo dy… Nie zda je my so bie spra wy, w ja ki spo sób i przy uży ciu ja kich che mi ka liów pro du ku je się dziś żyw ność. Fran cu ski rol nik upra wia ją cy jabł ka sto su je prze cięt nie 32 pre pa ra ty che micz ne, za nim zbie rze plon. Wśród nich są pe sty cy dy, na wo zy, środ ki do tę pie nia pa so ży tów i chwa stów oraz wie le in nych, za zwy czaj wy so ce nie bez piecz nych sub stan cji. Na ukow cy nie zaj mu ją się już szu ka niem związ ku mię dzy cho ro ba mi ta ki mi jak np. rak, bia łacz ka, cu krzy ca a ska że niem wo dy, żyw no ści czy po wie trza. Zwią zek ten zo stał udo wod nio ny ty sią cem ba dań. Dziś cho dzi ra czej o to, co mo że my zro bić, aby po wstrzy mać roz prze strze nia nie się tych cho rób. Zaś naj więk szym pro ble mem w wal ce z ni mi jest brak wo li po li tycz nej. Tym cza sem da ne są za stra sza ją ce: każ de go ro ku w Eu ro pie na cho ro by wy wo ła ne wpły wem śro do wi ska umie ra 100 tys. dzie ci. Jak twier dzą na ukow cy, dzie ci, któ re przy cho dzą dziś na świat, to pierw sza ge ne ra cja, któ ra nie bę dzie tak zdro wa jak ro dzi ce. Sko ro po li ty cy igno ru ją za gro że nie, zaś rol ni cy pro du ku ją cy żyw ność w nie eko lo gicz ny i nie zdro wy spo sób wciąż są do to wa ni przez Unię Eu ro pej ską, czy jest coś, co zwy kli oby wa te le mo gą zro bić, aby chro nić sie bie i swo je dzie ci? Re ży ser Je an -Paul Jaud od wie dził miesz kań ców ma łe go fran cu skie go mia stecz ka Bar jac. Tu tej szy cha ry zma tycz ny bur mistrz roz po czął ak cję uświa da mia nia miesz kań ców. Nie po prze stał nateo rii. Po sta no wił, że dzie ci w szko łach bę dą ja dły obia dy przy rzą dzo ne wy łącz nie ze zdro wych, eko lo gicz nych pro duk tów. Wkrót ce do bry przy kład po cią gnął zaso bą ko lej ne ini cja ty wy...

klimat na zmiany – konkurs Green Warsaw Award

173

zANIM PRzEkLNą NASThat DzIECI Should Not Be

Retrospective Program

Retrospektywa Nikolausa Geyrhaltera Nikolaus Geyrhalter

Nikolaus Geyrhalter Retrospective Program

Retrospektywa Nikolausa Geyrhaltera

176 Go ściem spe cjal nym fe sti wa lu Pla ne te Doc Re view 2009 jest au striac ki do ku men ta li sta Ni ko laus Geyr hal ter – twór ca mło dy, ale zna ny w świe cie i sze ro ko na gra dza ny na naj waż niej szych fe sti wa lach fil mów do ku men tal nych. Je go peł no me tra żo we do ku men ty zgro ma dzi ły ogrom ną wi dow nię w ki nach wie lu kra jów – od USA, przez Eu ro pę, po Ja po nię. W trak cie fe sti wa lu zo sta ną za pre zen to wa ne naj waż niej sze, wie lo krot nie na gra dza ne fil my Geyr hal te ra: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Wyrzuceni na brzeg Rok po Dayton Prypeć Gdzie indziej Nasz chleb powszedni 7915 km

Dzię ki nim pu blicz ność fe sti wa lu od bę dzie emo cjo nu ją cą i po ucza ją cą po dróż przez pu sty nie Afry ki, wy ży ny Ty be tu, lo do wa te pust ki Sy be rii, ska żo ną zo nę wo kół elek trow ni nu kle ar nej w Czar no by lu oraz gi gan tycz ne plan ta cje i ho dow le, w któ rych czło wiek wy ko rzy stu je naj no wo cze śniej sze tech no lo gie, aby mak sy mal nie ob ni żyć kosz ty pro duk cji żyw no ści. Wszyst kie go, co wie o fil mie, Ni ko laus Geyr hal ter na uczył się sam. Trzy krot nie pró bo wał do stać się do Wie deń skiej Aka de mii Fil mo wej, ale nie zo stał przy ję ty. Być może mam teraz tak wyrazisty charakter pisma, ponieważ nikt nie próbował mi go popsuć – żar tu je dziś re ży ser. Trud no by ło by so bie wy obra zić, że mógł by zaj mo wać się czymś in nym. Ni ko laus Geyr hal ter mó wi, że sta ra się pre zen to wać w swo ich do ku men tach ob sza ry nor mal nie nie do stęp ne dla lu dzi, za rów no w sen sie fi zycz nym, jak i men tal nym. Mi mo że je go fil my do ty ka ją te ma tów kon tro wer syj nych, próż no szu kać w nich efek tu skan -

da lu, ta niej sen sa cji. Geyr hal ter nie bom bar du je nas licz ba mi i fak ta mi. Zmu sza do pa trze nia, prze czu wa jąc, że ła du nek sen su za war ty w je go ob ra zach prę dzej czy póź niej spo wo du je u wi dza po głę bio ną re flek sję. Mo nu men tal ne i peł ne roz ma chu do ku men ty au tor stwa Geyr hal te ra są pre zen to wa ne w ki nach ca łe go świa ta. Po wsta ją bo wiem wła śnie z my ślą o ekra nie ki no wym. Od zwier cie dla się to nie tyl ko w ogrom nej pie czo ło wi to ści i świa do mo ści kom po zy cyj nej każ de go ka dru, ale tak że w do bo rze no śni ka i zło żo ne go pro ce su post pro duk cyj ne go (do sko na ły mon taż i opra co wa nie dźwię ku) oraz – co do syć nie zwy kłe w świe cie pro duk cji do ku men tal nej – w świet nie przy go to wa nych ma te ria łach pro mo cyj nych do fil mów. Bez kom pro mi so wość, z któ rą twór ca pod cho dzi do kwe stii ja ko ści me ry to rycz nej i tech nicz nej, przy no si efek ty: Nasz chleb powszedni stał się prze bo jem ka so wym w ki nach nie tyl ko eu ro pej skich, ale tak że np. ja poń skich. W sa mej Au strii zo ba czy ło go ok. 23 tys. lu dzi. Po dob ną ilość wi dzów miał tak że w au striac kich ki nach film Gdzie indziej. Sza cun ko wa licz ba wi dzów Naszego chleba powszedniego w ki nach świa to wych to ok. 250 tys. – film był bo wiem wy świe tla ny na ekra nach wie lu kra jów eu ro pej skich, a tak że w USA. W 1994 r. Ni ko laus Geyr hal ter za ło żył fir mę Ni ko laus Geyr hal ter Film pro duk tion (NGF), któ ra spe cja li zu je się w pro duk cji au tor skich fil mów do ku men tal nych. Na im po nu ją cej li ście na gród, któ re otrzy ma ły fil my Geyr hal te ra, znaj du ją się m. in.: Na gro da Głów na MFF Vien na le za film Rok po Dayton, Prix In ter na tio nal de la SCAM pa ry skie go fe sti wa lu Cinéma du Réel za Prypeć, a tak że Na gro da Ju ry na Vi sions Du Réel wNy on, Na gro da Głów na Mię dzy na ro do we go Fe sti wa lu Fil mów Do ku men tal nych w Mo na chium oraz Na gro da Głów na na fe sti wa lu Dia go na le w Graz. Za Gdzie in-

dziejGeyr hal ter otrzy mał Na gro dę Spe cjal ną Ju ry pod czas Mię dzy na ro do we go Fe sti wa lu Fil mów Do ku men tal nych ID FA w Am ster da mie. Zaś za Nasz chleb powszedni Na gro dę Spe cjal ną Ju ry w kon kur sie mię dzy na ro do wym pod czas Hot Docs, Na gro dę Spe cjal ną im. Joh na Tem ple to na pod czas Vi sions du Réel w Ny on, a tak że Na gro dę Spe cjal ną ID FA w Am ster da mie. W koń cu mar ca, gdy przy go to wy wa li śmy ma te ria ły do ka ta lo gu, film 7915 km otrzy mał na gro dę Au striac kie go Związ ku Ope ra to rów (AAC) za naj lep sze zdję cia w fil mie do ku men tal nym 2008 /09 pod czas fe sti wa lu Dia go na le w au striac kim Graz. Re tro spek ty wę fil mów Ni ko lau sa Geyr hal te ra pod czas 6. edy cji fe sti wa lu Pla ne te Doc Re view uzu peł ni wykład mistrzowski dla ﬁlmowców i profesjonalistów – 10 maja o godz. 15:00 w warszawskiej Kinotece – pod czas któ re go o pro ce sie re ali za cji fil mów opo wie dzą Ni ko laus Geyr hal ter oraz Wol fgang Wi der ho fer – mon ta ży sta, współ au tor sce na riu szy i współ pro du cent pre zen to wa nych fil mów. Masterclass po pro wa dzi Ire na Gru ca -Roz bic ka w ję zy ku nie miec kim, z pol skim i an giel skim tłu ma cze niem. Uzu peł nie niem pre zen to wa nych fil mów jest bro szu ra Nikolaus Geyrhalter. Retrospektywa Mistrza i wykład mistrzowski, któ rej au tor ką jest Ire na Gru ca -Roz bic ka.

1. 2. 3. 4. 5. 6.

Washed ashore the Year after dayton pripyat Elsewhere Our daily bread 7915 km

These ﬁlms will give the festival audience a chance to take part in an exciting journey through the deserts of Africa, highlands of Tibet, ice-cold emptiness of Siberia, contaminated zone around the Chernobyl nuclear plant, as well as gigantic plantations and farms operated with the use of state-o-the-art technologies aimed to reduce the food production costs as much as possible. ni Ko laUs GeyR hal teR has gained all his knowledge about ﬁlm-making himself. He has applied to the Vienna Film Academy three times, but has never been admitted. Maybe this is why my handwriting is so clear now − no one has ever attempted to spoil it, jokes the director today. It is hard to imagine him doing anything else. GeyR hal teR claims he tries to penetrate what is usually inaccessible to people, both physically and mentally.

Though his films touch upon controversial topics, they are far from scandalous or cheaply provocative; GeyR hal teR does not bomb viewers with figures and facts. He forces us to watch assuming that the deep sense embedded in his pictures will make the audience reflect upon the topic, be it sooner or later. GeyR hal teR’s monumental and impressive documentaries have been screened in cinemas all around the globe. There are created to be shown on the large screen. This is reflected not only in the immense meticulousness and conscious composition of each frame, but also the carrier selection, complex post-production process (perfect editing and sound) and – which is quite untypical of a documentary − perfectly prepared promotional materials. This uncompromising approach to quality in terms of content and technology turns to be successful: Our da ily bre ad was a blockbuster not only at European cinemas, but also in Japan. Only in Austria it was viewed by approx. 23,000 people. El se whe re also attracted a similar audience in Austrian cinemas. The estimated audience of Our da ily bre ad worldwide is approx. 250,000, as the film was shown in many European countries, but also in the USA. In 1994, ni Ko laUs GeyR hal teR founded his production company specializing in the documentaries: ni Ko laUs GeyR hal teR Film PRo DUK tion (NGF). The impressive list of prized awarded to Geyrhalter's films include: the Main Prize for the Year after day ton at the Viennale International Film Festival; Prix International de la SCAM at the French Cinéma du Réel Festival for pri py at, which also received the Jury Award at the Visions Du Reel in Nyon, Main Prize at the International Documentary Festival in Munich and the Main Prize at

the Diagonale Festival in Graz. El se whe re received a Special Award of the Jury at the International Documentaries Festival IDFA in Amsterdam, while Our da ily bre ad was awarded the Special Award of the Jury at Hot Docs international competition, John Templeton Special Award at Visions du Réel in Nyon and Special Award at IDFA in Amsterdam. In late March, where this catalogue was being developed, 7915 km received the award of the Austrian Association of Cameramen (AAC) for the Best Picture in Documentary 2008 /2009 at the Diagonale festival in Graz. During the Re tRo sPec ti ve PRo GRam me oF ni Ko laUs GeyR hal teR Films during the 6th Pla ne te Doc Re view Film Fe sti val, a ma sterc lass for film ma kers and in du stry pro fes sio nals will take place in Kinoteka Theatre on May 10, 2009 at 3 pm – with the participation of ni Ko laUs GeyR hal teR and wol FGanG wi DeR ho FeR – the editor, scripts co-author and co-producer of Geyrhalter films. the ma sterc lass will be led by iRe na GRU ca -Roz Bic Ka in German with simultaneous translation into Polish and English. The retrospective programme of Nikolaus Geyrhalter films will be supplemented with a brochure by iRe na GRU ca -Roz Bic Ka entitled: Ni ko laus Geyr hal ter. Re tro spe ci ve and Ma sterc lass.

Nikolaus Geyrhalter Retrospective Program

An Austrian documentary maker, ni Ko laUs GeyR is a special guest of the Pla ne te Doc Re view Film Fe sti val 2009. He is a young artist, yet he has managed to gain recognition worldwide and has received numerous awards at the most important documentary ﬁlm festivals. His feature-length documentaries have attracted large audiences to cinemas around the world – from the USA, to Europe to Japan. The most important of GeyR hal teR’s ﬁlms have received a number of awards and will be shown at Pla ne te Doc Re view Film Fe sti val: hal teR,

Retrospektywa Nikolausa Geyrhaltera

177

Nikolaus Geyrhalter Retrospective Program

Retrospektywa Nikolausa Geyrhaltera

178

WyRzUCENI NA bRzEG Washed Ashore Reżyseria / DIRECTED BY: Nikolaus Geyrhalter produkcja / PRODUCTION: Nikolaus Geyrhalter Filmproduktion

austria 1994 86 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 1995 – Hof International Film Festival; Visions du Réel International Film Festival, Nyon; Marseille International Documentary Film Festival; International Film Festival Rotterdam;, Vancouver International Film Festival

1994 – Viennale, Vienna Interantional Film Festival – New Cinema Prize Wiedeń / vienna

Wyrzuconymi na brzeg są bo ha te ro wie, któ rych los nie od łącz nie wią że się z Du na jem. To z je go nur tu to piel ców i sa mo bój ców od 60 lat wy ła wia Jo seph Fuchs – straż nik cmen ta rza bez i mien nych. Po cho wał na nim 20 z 50 ciał, któ re przy nio sła rze ka. Dziś dba o na grob ki, od na wia je po ko lej nych ata kach cmen tar nych wan da li. Ma rzy o tym, aby móc po świę cać się tej pra cy tak dłu go, jak dłu go star czy mu sił. He le na i jej mąż miesz ka ją od 35 lat na bar ce, któ rą roz wo zi li ła du nek po ca łej Eu ro pie. Od ro ku nie mo gą wró cić do do mu, czy li do Ru mu nii, gdyż w Ju go sła wii trwa woj na i Du naj jest na tym od cin ku za blo ko wa ny. Chcie li by przejść już na eme ry tu rę, wie dzą jed nak, że nikt z mło dych nie podejnie pra cy, któ rej po świę ci li swo je ży cie. Bud dyj ski mnich przed świą ty nią wy bu do wa ną na brze gu rze ki w ra mach bud dyj skiej mi sji za ini cjo wa nej po ata ku na Hi ro szi mę i Na ga sa ki chce nieść świa tu po kój, ale Au stria cy oba wia ją się roz mów o nim. Mi ło śnik węd ko wa nia Al brecht Vic kerl prze czu wa, że w mo men cie, gdy ob szar, w któ rym ży je i po świę ca się swo jej pa sji, sta nie się par kiem na ro do wym, nic już nie bę dzie ta kie, ja kie by ło przed tem. A spo kój je go ży cia i spo kój rze ki zo sta ną bez pow rot nie za kłó co ne. 15 lo sów ludz kich, któ re wią że ze so bą tyl ko Du naj. Rytm te go po etyc kie go fil mu wy zna cza ją fa le wiel kiej rze ki, bę dą cej źró dłem ży cia, ale tak że i za gro że nia. Cykl od wiecz nych prze mian, któ rym pod le ga ją przy ro da i czło wiek. Ry tu ały ży cia i śmier ci, roz kład i no wo cze sna tech no lo gia, pra wa na tu ry i pra wa ryn ku. Nurt rze ki. Stru mień świa do mo ści. The lives of the ﬁlm’s protagonists who are washed ashore are inherently linked with the Danube. For the last 60 years Jo sePh FUchs, a warden of the „Cemetery of the Nameless” has been ﬁshing out suicides and drowned bodies from the river. He has buried 20 out of the 50 bodies that the river spit out. He cares for the graves and restores them each time the graveyard falls prey to vandalism. His dream

is to be the cemetery's warden until his last days on Earth. he le na and her husband have been living on a barge for 35 years and have made shipping cargo their occupation. For a year they have been stuck here not being able to return to their homeland Romania because of the war in Yugoslavia. The Danube is blocked making their journey home an impossible feat. They couple would like to retire but they are well aware that there is no one willing to take over the business they have devoted their whole lives to. A Buddhist monk seen outside a temple erected during a Buddhist mission initiated after the attack on Hiroshima and Nagasaki is there to bring peace to the world but the Austrians are afraid of getting onto the subject of peace. Fishing aficionado al BRecht vic KeRl fears that once the region he lives in and which has become the home of his greatest passion is transformed into a national park life will never be the same again. His peace of mind and the tranquillity of the river will be gone for good. The film depicts the lives of 15 people connected by more than just their ties with the Danube. The captivating rhythm of the film is determined by the waves of the immense river, being a source of life and danger at the same time. The river symbolises the eternal cycle of change that man and nature undergo incessantly. The rituals of life and death, disintegration and modern technology, the laws of nature and market forces. The pull of the river’s current. A stream of consciousness.

This is a human story, played out against the background of a war that still makes itself felt in Serbia. RaJ Ko, a Serbian mechanic and his family must leave their home for the second time. neR min, an actor, lost both legs in the war yet still hopes

to land a part. ha liD, a shepherd from a small village near Novi Travnik in the Muslim-controlled region visits a friend on the western (Croatian) side of Mostar, risking his life. The director does not try to dig into the source of the conflict, nor does he reconstruct its course. He documents the current condition the shattered country is in and captures the fear, sorrow and hopes of its people. Geyrhalter does not label the protagonists as murderers or victims. He depicts people’s lives and fortunes, and those people have lost much of their lives to war, regardless of their nationality and which side they were on. Everyone lost someone close to them, and no one escaped the tragedy of war unscathed. „We have to live on” is a mantra chanted by all. The film features a shocking scene of uncovering a mass grave near Kljuc. I was able to shoot the scene, because despite its atrocity, I kept my distance, said ni Ko laUs GeyR hal teR in an interview. When you are faced with something like this, the camera filters the pain away permitting you to focus on the work... but despite being able to become detached I was restless and could not sleep at night on several days after the shoot... however, we should not be so shocked by this single scene in the film but by the thought that mass graves were discovered there nearly every single day, he added. The film is not deprived of hope and optimism which are embodied by the shepherd who is wise and positive, tolerant and free from nationalistic bias and fanatical hate.

Reżyseria / DIRECTED BY: Nikolaus Geyrhalter produkcja / PRODUCTION: Nikolaus Geyrhalter Filmproduktion

austria, 1997 204 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2000 – Lussas Doc Film Festival, Francja / FRance 1998 – Berlinale, Berlin International Film Festival – Nagroda Czytelników „Berliner Zeitung” / BeRlineR zeitUnG ReaDeRs” PRize; Göteborg International Film Festival; Singapore International Film Festival; Visions du Réel International Film Festival, Nyon; Cinéma du Réel International Documentary Film Festival, Paryż – Nagroda Joris Ivens / le PRix JoRis ivens; Duisburg Documentary Film Festival – Nagroda Stacji 3-sat za Najlepszy Film Dokumentalny / 3-sat DocUmentaRy Film PRize, Duisburg 1997 – Venice Film Festival, Thessaloniki International Film Festival; Viennale, Vienna International Film Festival – Nagroda Główna / wieneR FilmPReis

Nikolaus Geyrhalter Retrospective Program

Rok po Dayton to rok po za war ciu po ko ju w Day ton. W Bo śni na tle wciąż od czu wal nej woj ny roz gry wa ją się pry wat ne ludz kie hi sto rie. Serb ski me cha nik Raj ko i je go ro dzi na zo sta ją zmu sze ni do po wtór ne go opusz cze nia ro dzin ne go do mu. Ak tor Ner min stra cił obie no gi pod czas woj ny, ale wciąż ma na dzie ję naro lę. Pa sterz Ha lid, po cho dzą cy z re gio nu kon tro lo wa ne go przez mu zuł ma nów, chce od wie dzić przy ja cie la w za chod niej, chor wac kiej czę ści Mo sta ru. Twór ca nie szu ka i nie tłu ma czy nam ge ne zy kon flik tu, nie re kon stru uje je go prze bie gu. Do ku men tu je ak tu al ny stan kra ju i je go miesz kań ców – ich strach, żal i na dzie je. Re ży ser nie szu ka też zbrod nia rzy i ofiar. Pa trzy na ludz kie lo sy, bę dą ce, jak się oka zu je, lo sa mi lu dzi, któ rzy prze gra li, obo jęt nie, po któ rej stro nie by nie sta li i ja kiej na ro do wo ści by nie by li. Każ dy stra cił ko goś bli skie go, każ dy jest na zna czo ny przez woj nę. Każ dy po wta rza jak man trę: trzeba żyć dalej... Film za wie ra wstrzą sa ją cą sce nę od kry wa nia ma so we go gro bu w re jo nie Kljuc. Byłem wstanie to filmować tylko dlatego, że starałem się mimo potworności sytuacji zachować wsobie pewien dystans – opo wia dał Ni ko laus Geyr hal ter w jed nym z wy wia dów. Kamera w takich sytuacjach może służyć za swoistego rodzaju filtr, pozwala skoncentrować się na samej pracy... Nie zmienia to faktu, że w ciągu następnych nocy nie mogłem zmrużyć oka. [...] Bardziej przerażająca niż ta jedna scena w filmie powinna być jednak świadomość, że takie masowe groby odkrywane były tam niemal codziennie. Film za wie ra jed nak tak że ele men ty na dziei i opty mi zmu. Re pre zen tu je je po stać pa ste rza, uosa bia ją ce go lu do wą mą drość i po go dę du cha, to le ran cyj ny świa to po gląd, któ re mu ob ce są na cjo na lizm i fa na tycz na nie na wiść.

Retrospektywa Nikolausa Geyrhaltera

179

ROk PO DAyTON The Year After Dayton

Nikolaus Geyrhalter Retrospective Program

Retrospektywa Nikolausa Geyrhaltera

180

PRyPEć Pripyat Reżyseria / DIRECTED BY: Nikolaus Geyrhalter produkcja / PRODUCTION: Nikolaus Geyrhalter Filmproduktion

austria, 1999 100 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2001 – Stambul Film Festival – Nagroda Międzynarodowa dla Filmu Dokumentalnego / inteRnational DocUmentaRy awaRD

1999 – Diagonale, The Festival of Austrian Film – Nominacja Europejskiej Akademii Filmowej do Europejskiej Nagrody Dokumentalnej Prix ARTE / GRosseR PReis nomination; Cinéma du Réel International Documentary Film Festival, Paryż – Prix International de la SCAM, Nagroda Jury i Specjalna / PaRis, PRix inteRnational De la scam, PRix De la JURy ; Visions du Réel International Film Festival, Nyon – Nagroda Publiczności / aUDience PRize; Dokfest Munich Interantional Documentary Film Festival – Nagroda Główna / GRosseR FestivalPReis

Za mknię ta zo na wo kół elek trow ni nu kle ar nej w Czar no by lu. Jej gra ni ce nie zo sta ły wy zna czo ne przez ba da nia czy po mia ry – na kre ślo no je praw do po dob nie cyr klem. Cen trum zo ny to mar twe mia sto Pry peć, za miesz ka ne nie gdyś przez50 tys. osób, wwięk szo ści pra cow ni ków elek trow ni, dziś –upior ny re likt prze szło ści, współ cze sna Pom pe ja. Ob raz roz kła du. Jed nak wbrew po zo rom wści śle za mknię tej stre fie to czy się ży cie. Wwio skach wciąż miesz ka ją lu dzie, któ rzy al bo nie wie rzą w nie wi dzial ne ska że nie ra dio ak tyw ne, al bo wró ci li poprze sie dle niu, bo wszyst ko, co mie li i zna li, zo sta ło tu taj, zaś in ni zwy czaj nie – nie mie li do kąd się stąd wy nieść. Straż ni cy strze gą ogrom nych zbio rów ska żo nych po jaz dów i gra ni cy zo ny i żar tu ją z te go, jak pro mie nio wa nie nie prze kra cza tej fik cyj nej li nii. Sa ma elek trow nia wciąż czę ścio wo dzia ła, pra cu ją ce wniej oso by co dzien nie mi ja ją za be to no wa ny re ak tor 4, któ ry spo wo do wał ka ta stro fę 27 kwiet nia1986 ro ku. Oni wie dzą, czym ry zy ku ją, ale wzo nie le piej pła cą. Ka me ra to wa rzy szy kil ku bo ha te rom. Si na ida Iwa now na Kra sno szon przed ka ta stro fą pra co wa ła w la bo ra to rium ochro ny ra dio lo gicz nej Ra dekwPry pe ci. Pra cu je tam na dal, bo uwa ża, że jak naj mniej mło dych lu dzi po win no prze by wać nate re nie zo ny. Mi ko łaj Mi ko ła je wicz Su wo row jest in ży nie rem od po wie dzial nym za bez pie czeń stwo pra cy re ak to ra 3 w elek trow ni nu kle ar nej w Czar no by lu. Uwa ża, że ka ta stro fa się nie po wtó rzy. Cho ciaż przy zna je, że zaswo ją od po wie dzial ną pra cę nie do sta je ostat nio wy pła ty. Pa ra sta rusz ków, Ol gaiAn drej Rud czen ko, wró ci li do swo je go do mu w Czar no by lu zKry mu, do kąd zo sta li wy sie dle ni. Ży ją zte go, co uro dzi zie mia. Wsu mie wśmier cio no śnej stre fie pra cu je pra wie15 tys. osób, a na sta łe miesz ka 700. Czy ży cie w zo nie, to czą ce się jak gdy by ni gdy nic, to cud czy sza leń stwo? A conﬁned zone around the nuclear plant in Chernobyl. Its boundaries were not determined through research or measurements – in all likelihood the zone was outlined on a map with the use of a compass. The focal point of the zone is Pripyat – a dead city. Once inhabited by 50,000 people, most of

whom had been employed in the nuclear plant, today a ghostly relic of the past, a modern Pompeii. A pitiful sight. However, in spite of appearances, the zone is not lifeless. People who do not believe in the invisible radioactive contamination, or who resettled here after being forced to move the day after the catastrophe having left everything behind still live in villages still live in Pripyat. Others stayed on despite the crash not having elsewhere to go to. Wardens guard the enormous contaminated vehicles and the zone's boundaries joking that the contamination stops right there and refuses to cross the invisible line. The power plant still operates in part and the people who work there pass the closed down, concrete-ﬁlled faulty reactor 4 which exploded on 27 April 1986 on their way to work and back. They are well aware of the price of the risk, but the pay is much better in the zone than elsewhere. The camera follows afew of them. Before the catastrophe si na iDa iva no vna KRa sno shon had worked in aradiation protection lab called „Radek” in Pripyat. She still works there today claiming that young people should not work in the zone if this can be avoided. mi Ko lai mi Ko lay ewich sU vo Rov is an engineer responsible for the safety of reactor 3 in the nuclear power plant in Chernobyl. He believes that there will not be another explosion. Yet he does admit that he has not been paid for his highly responsible job for a few months now. An elderly couple ol Ga and an DRey RUD chen Ko returned to their Chernobyl home from the Crimea were they were relocated. They live oﬀ produce grown by themselves. In total, nearly 15,000 people work in the zone and 700 of them are permanently domiciled there. Is life in the zone, continuing as if nothing had happened, a miracle or sheer madness?

brigitte bardot ruined my life, says an Eskimo seal hunter, one of the protagonists of Elsewhere amidst Greenland snow. before, we‘d kill a sorcerer, we'd invite neighbours and eat him but today this is no longer allowed, so as a punishment we send sorcerers to the white man's village, says a man in a tree house in the tropical forest of Indonesia. Other clans have less and less land be-

cause they split it among their children. We all live and work together. Women don't leave to work at their husbands” houses, says an elderly Chinese lady, the head of a matriarchal community in Yunnan. Twelve of the most distant places in the world (Nigeria, Finland, Namibia, Indonesia, Greenland, Australia, India Siberia, China, Italy, British Columbia, Micronesia) in 12 months. On the threshold of a new century, ni Ko laUs GeyR hal teR set off on a year-long cinematic journey to see what life looks like elsewhere. The four-hour documentary that resulted from the voyage is more than just an exotic ethnographic picture with a kitsch touch usually attributed to distant, colourful and unknown places. The cinematic mosaic deconstructs the image of the world as we know it from mass media. In the distant places we can still find what Western civilisation has lost nearly completely. Traditions, attitudes to life, and standards governing coexistence are all rooted in nature. One may be shocked by the sane, detached attitude of the interviewees to things we consider indispensable in our lives such as technology, the media and even, help addressed to the so-called Third World countries. The incredible journey makes you wonder whether the people filmed by the director suceed in protecting their identity against commercialisation and mass culture?

Reżyseria / DIRECTED BY: Nikolaus Geyrhalter produkcja / PRODUCTION: Nikolaus Geyrhalter Filmproduktion

austria, 2001 240 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2005 – Tous les cinémas du monde, Cannes – Sélection officielle

2003 – Diagonale The Festival of Austrian Film, Graz – Nagroda za Innowacyjną Produkcję / PRoDUceRs awaRD 2002 – Pärnu International Documentary and Anthropology Film Festival – Nagroda Etnograficzna / ethnoGRaPhic awaRD; Duisburg Documentary Film Festival – Nagroda Publiczności / aUDience awaRD 2001 – IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam – Specjalna Nagroda Jury / sPecial JURy awaRD

Nikolaus Geyrhalter Retrospective Program

Brigitte Bardot zrujnowała mi życie–oznaj mia eski mo ski łow ca fok, je den zbo ha te rów fil mu Gdzie in dziej, wśród lo dów Gren lan dii. Kiedyś zabijaliśmy czarownika, zapraszaliśmy sąsiadów i zjadaliśmy go, dziś już nie wolno tego robić, więc zakarę wysyłamy go dowioski białego człowieka – opo wia da męż czy zna w do mu zbu do wa nym na wy so kim drze wie, gdzieś w tro pi kal nej pusz czy In do ne zji. Inne rody mają coraz mniej ziemi, bo dzielą ją ciągle między swoje dzieci. My mieszkamy i pracujemy wszystkie razem. Kobiety nie odchodzą, aby pracować w domach mężów – mó wi sę dzi wa Chin ka, gło wa ma triar chal nej spo łecz no ści w Ju na nie. 12 moż li wie od le głych od sie bie miejsc (Ni ge ria, Fin lan dia, Na mi bia, In do ne zja, Gren lan dia, Au stra lia, In die, Sy be ria, Chi ny, Wło chy, Ko lum bia Bry tyj ska, Mi kro ne zja) w 12 mie się cy. U pro gu no we go wie ku Ni ko laus Geyr hal ter wy ru szył wrocz ną fil mo wą po dróż, aby po ka zać ży cie, któ re to czy się gdzie in dziej. Wczte ro go dzin nym do ku men cie uda ło się unik nąć efek tu et no gra ficz nej eg zo tycz no ści iki czu wią żą ce go się zuro kiem te go, co da le kie, barw ne i nie zna ne. Mo zai ka, któ rą ukła da, de kon stru uje ob raz świa ta zna ny przez nas z mass me diów. W tych od le głych miej scach wy raź ne sta je się to, co w świe cie cy wi li za cji za chod niej zo sta ło już nie mal za tra co ne: Tra dy cje, po sta wy wo bec rze czy wi sto ści i nor my re gu lu ją ce ko eg zy sten cję ma ją swo je źró dło wota cza ją cej czło wie ka przy ro dzie. Im po nu je tak że trzeź we, zdy stan so wa ne spoj rze nie nato, co nam mo że wy da wać się nie zbęd ne –natech no lo gię, name dia, ana wet –napo moc, któ rą kie ru je my dokra jów Trze cie go Świa ta. Wtej nie sa mo wi tej po dró ży to wa rzy szy nam py ta nie, czy lu dziom, któ rych od wie dził re ży ser, uda się ura to wać swo ją iden ty fi ka cję przed wpły wem ko mer cja li za cji i kul tu ry ma so wej?

Retrospektywa Nikolausa Geyrhaltera

181

GDzIE INDzIEj Elsewhere

Nikolaus Geyrhalter Retrospective Program

Retrospektywa Nikolausa Geyrhaltera

182

NASz ChLEb POWSzEDNI Our Daily Bread Reżyseria / DIRECTED BY: Nikolaus Geyrhalter produkcja / PRODUCTION: Nikolaus Geyrhalter Filmproduktion

austria, 2005 92 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Nagroda Adolfa Grimme’a w kategorii: informacja i kultura / aDolF-GRimme-PRize, inFoRmation & cUltURe

2007 – Ashland Independent Film Festival, Oregon – Najlepszy Pełnometrażowy Film Dokumentalny / Best FeatURe lenGth DocUmentaRy; FICCO-Cinemex, Mexico City International Contemporary Film Festival – Nagroda Specjalna Jurado Pfizer / sPecial PRize JURaDo PFizeR, 2006 – Festival International du Film d'Environnement, Paris, Grand Prix; Rencontres internationales du documentaire de Montréal – EcoCamera Prize, Prix Arte – nominacja / nomination; The Jihlava International Documentary Film Festival – Nagroda Specjalna Jury / JURy sPecial PRize; Ecocinema International Film Festival, Ateny / athens – Najlepszy Film / Best Film; Hot Docs Canadian International Documentary Festival – Wyróżnienie, Nagroda Specjalna Jury / sPecial JURy PRize – inteRnational FeatURe; Visions du Réel International Film Festival, Nyon – Nagroda Specjalna im. Johna Templetona / sPecial John temPleton PRize, 2005 – IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam – Nagroda Specjalna Jury / JURy sPecial PRize

Za do wo lo ne kro wy pa są ce się na pach ną cych gór skich łą kach, rol nik z tro ską roz gnia ta ją cy kłos zbo ża w dło niach na tle za cho dzą ce go słoń ca. Ob raz ki, ja ki mi kar mi nas re kla ma pro duk tów żyw no ścio wych, nie ma ją nic wspól ne go z rze czy wi sto ścią. Żyw ność, co raz tań sza, co raz szyb ciej pro du ko wa na – po wsta je w la bo ra to riach, na ta śmach fa bryk, przy po mo cy su perza awan so wa nych ma szyn i tech no lo gii. I to ob ra zy tej rze czy wi sto ści pre zen tu je Geyr hal ter we wstrzą sa ją cym do ku men cie Nasz chleb powszedni. Ob ra zom nie to wa rzy szy ko men tarz –mó wią sa me zasie bie. Cykl pro duk cji, asep tycz ne, gi gan tycz ne prze strze nie, au to ma ty za cja każ de go eta pu – od wy sie wu, przez zbiór i prze two rze nie ro śli ny, od po czę cia, przez ho dow lę, po śmierć zwie rzę cia. Co raz wię cej, co raz szyb ciej, co raz ta niej. Lu dzie, któ rzy uczest ni czą w tym tech no lo gicz nym pro ce sie, są za le d wie ma łym try bi kiem wwiel kim me cha ni zmie. Są ta kim sa mym je go ele men tem, jak wy twa rza ne pro duk ty. Geyr hal ter mógł za lać nas wstrzą sa ją cy mi da ny mi na te mat szko dli wo ści sto so wa nia na wo zów che micz nych, kon se kwen cjach ma ni pu la cji ge ne tycz nych, wy ja ło wie nia grun tów rol ni czych. Ale te go nie zro bił. Po ka zał nam sys tem. Sys tem, któ ry jest ta ki, ja ki jest, bo praw do po dob nie jest opty mal ny. I nie da się go za trzy mać. Bu dzi prze ra że nie, ale i fa scy na cję. Film zo stał wie lo krot nie na gro dzo ny napre sti żo wych fe sti wa lach fil mów do ku men tal nych, w tym m.in. na ID FA w Am ster da mie, gdzie otrzy mał Na gro dę Spe cjal ną Ju ry. Content cows grazing on fragrant mountain pastures, a farmer crushing tenderly an ear in his palm against a pretty sunset. The images that the consumer is fed via food advertising has hardly anything in common with reality. Food, becoming cheaper and cheaper, produced faster every minute, is created in labs, factories and with the help of state-of-the-art machinery and technology. This is the reality that GeyR hal teR decided to share with us in his shocking documentary Our da ily bre ad. The images are not complemented with a commentary – they speak for themselves. The pro-

duction cycle, aseptic conditions, huge spaces, automation of each stage of production from sowing, to harvesting to processing plants, from conception, to breeding to death of animals. More, faster and cheaper. People who contribute to the technological process are no more than a screw in gigantic machinery. They are just one of the resources used in production. GeyR hal teR could have showered viewers with appalling data on the harmful consequences of the use of chemical fertilizers and the effects of genetic manipulation, of rural land becoming barren. He chose not to do so. GeyR hal teR introduced the system to us. The system is by far probably as efficient as it can be. There is no way stopping it. It is both terrifying and fascinating to watch. The film was recognised at renowned documentary film festivals, including the IDFA in Amsterdam, where it received the Jury Special Prize.

The distance of 7915 km represent the distance covered by drivers and bikers taking part in the Da KaR Ral ly (previously known as the Pa Ris -Da KaR Ral ly). It is also the title of ni Ko laUs

GeyR hal teR’s film. However, car lovers may be disappointed as they will not see a single speeding car leaving behind it clouds of sand and dust. The only evidence that the place portrayed in GeyR hal teR’s film is the actual rally route which witnessed the senseless show are gigantic deep tyre marks. The filmmaker focuses on the places which drivers go past without even noticing, without stopping to meet the people living there, without trying to imagine what problems they have to cope with each day. The speed of the invisible cars, absent from view but inhabiting the viewers” imagination, is skilfully contrasted with peaceful use of camera. As in previous films, the camera sees more than just colourful landmarks from distant places, which is how the countries are depicted by the media covering the event. The rally lasts two weeks, but it took the Austrian documentary filmmaker 4 months to travel the same distance. GeyR hal teR feels that Europeans still have a colonial attitude towards Africa. This is evidenced, for instance, by the thoughtless organisation of the million-dollar-worth rally in countries which struggle to satisfy their inhabitants” most basic needs. Europeans treat Africa only as a spectacular setting for a media-oriented event. At the same time they fear it investing massive amounts of money into reinforcing security on the coasts, which is aimed at preventing illegal immigration of African refugees. Thanks to GeyR hal teR’s film, we can meet incredible people who live on a fraction of the continent, along a 7915 km rally route and each day struggle to keep their dignity and try to live a life where the most important decisions do not overshadow their true identity.

Reżyseria / DIRECTED BY: Nikolaus Geyrhalter produkcja / PRODUCTION: Nikolaus Geyrhalter Filmproduktion

austria, 2008 106 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – Diagonale The Festival of Austrian Film, Graz – Nagroda Austriackiego Związku Operatorów AAC – Najlepsze Zdjęcia w Filmie Dokumentalnym / aUstRian association oF cinematoGRaPheRs aac PRize: Best cinematoGRaPhy DocUmentaRy Film

Nikolaus Geyrhalter Retrospective Program

7915 km to od le głość, ja ką po ko nu ją kie row cy sa mo cho dów i mo to cy kli, uczest ni czą cy w raj dzie Da kar (po przed nio funk cjo nu ją cym pod na zwą Pa ryż – Da kar). To tak że ty tuł ko lej ne go fil mu Ni ko lau sa Geyr hal te ra. Mi ło śni cy mo to ry za cji nie zo ba czą wtym fil mie jed nak ani jed ne go ry czą ce go au to mo bi lu, za któ rym uno si ły by się chmu ry pia sku i py łu. Je dy nym do wo dem na to, że wszyst kie miej sca, do któ rych do tarł do ku men ta li sta, po ru sza jąc się tą sa mą tra są co rajd, fak tycz nie przez chwi lę sta ły się świad ka mi gi gan tycz ne go spek ta klu o wąt pli wym sen sie, są śla dy kół, głę bo kie ko le iny prze ci na ją ce afry kań ski kra jo braz. Geyr hal ter po ka zu je miej sca, któ re kie row cy raj du mi nę li w pę dzie, nie przy pusz cza jąc na wet, kim są lu dzie, któ rzy w nich ży ją, i z ja ki mi pro ble ma mi mu szą bo ry kać się na co dzień. Z pę dem nie wi docz nych w ka drze, ale obec nych w świa do mo ści wi dzów sa mo cho dów kon tra stu je spo kój ka me ry Geyr hal te ra. I znów – nie ogra ni cza się ona do barw nych cie ka wo stek zda le kich, ob cych miejsc. Bo tak po ka zu ją tra sę raj du ka me ry te le wi zyj ne trans mi tu ją ce wy da rze nie. Rajd trwa dwa ty go dnie, au striac ki do ku men ta li sta po trze bo wałczterech mie się cy, aby po ko nać tę sa mą od le głość. Dla Geyr hal te ra sto su nek Eu ro pej czy ków do Afry ki ce chu je na dal po sta wa ko lo nial na. Jed nym z jej prze ja wów jest or ga ni zo wa nie kosz tu ją ce go wie le mi lio nów eu ro raj du na te re nie kra jów, któ re bo ry ka ją się z za spo ko je niem pod sta wo wych po trzeb miesz kań ców. Eu ro pej czy cy trak tu ją Afry kę tyl ko ja ko spek ta ku lar ną sce no gra fię dla me dial ne go wy da rze nia. Jed no cze śnie bo ją się jej – an ga żu ją ogrom ne środ ki fi nan so we w sys te my ochro ny wy brze ży, aby nie do pu ścić do nie le gal nej imi gra cji afry kań skich uchodź ców. Tym cza sem dzię ki fil mo wi Geyr hal te ra na krót kim w ska li kon ty nen tu od cin ku 7915 km po zna je my wy jąt ko wych lu dzi, któ rzy wal czą o god ność oso bi stą i sta ra ją się po dej mo wać ży cio we de cy zje w zgo dzie ze swo ją toż sa mo ścią.

Retrospektywa Nikolausa Geyrhaltera

183

7915 kM 7915 km

Iran Gate

186 Irańskie paradoksy O ki nie irań skim moż na po wie dzieć to sa mo, co w cza sach cen zu ry mó wio no o ki nie pol skim: że zna czy wię cej, niż zna czy na praw dę – wska zu je na coś, co jest po za nim, i uka zu jąc drob ną część, mó wi o ca ło ści. Prze ko na łem się o tym nie daw no na te he rań skim fe sti wa lu Cinéma Vérité. W fil mach Mehr da da Osko uei, za pro szo ne go rów nież na Pla ne te Doc Re view, naj bar dziej nie win ne te ma ty po ma ga ją prze kro czyć ja kąś ba rie rę, opo wie dzieć o czymś, o czym nie wol no mó wić wprost. Kie dy na przy kład w swo im naj now szym fil mie po ka zu je lu dzi opie ku ją cych się bez dom ny mi psa mi, przy po mi na za po mnia ny szla chet ny oby czaj daw nej Per sji, gdzie – w prze ci wień stwie do kra jów arab skich – psy sza no wa no. Gdy ro bi film o ma nii ope ra cji pla -

stycz nych no sa u irań skiej mło dzie ży (gło śny przed kil ko ma la ty Nos po irańsku), mó wi w grun cie rze czy o tym, że zmia na twa rzy na bar dziej „za chod nią” jest w Ira nie su ro ga tem wol no ści – do te go nie po trze ba po zwo le nia władz. Najwyższa instancja władzy – ajatollahowie – mówią wciąż o duchu, a ludzie chcą zmieniać ciało. Bunt młodych – tłu ma czył mi Osko uei w Te he ra nie – przejawia się w zwrocie ku zewnętrzności. Jeżeli nie możemy zmienić społeczeństwa, to przynajmniej zmieniajmy twarze. Choćby narażając się na aresztowanie przez policję obyczajową. W do ku men cie Mar ja ny Ali za deh Wybieg po persku jest sce na – za pew ne in sce ni zo wa na – gdzie funk cjo na riusz ki re żi mu, ca łe w czer ni, ła du ją do po li cyj nej su ki mo del ki, ko lo ro we jak pta ki, pra cu ją ce

w nie le gal nej irań skiej Mo ha jer TV w pro gra mach ty pu fashion & life. Ca ły żeń ski Te he ran no si twa rzo we hi dża by – ina czej nie wol no, moż na naj wy żej zmie niać ko lo ry chust – ale w do mach in te li genc kich, ta kich ja kie przed sta wia Persepolis Mar ja ne Sa tra pi, gdzie na da chach le żą ukry te dys kret nie an te ny sa te li tar ne, od bie ra ją ce za chod nią i emi gra cyj ną te le wi zję, pa nu ją in ne zwy cza je. Ła mie się wszel kie prze pi sy, mó wi gło śno rze czy nie pra wo wier ne, dow ci py, za któ re w pra cy czy na uczel ni moż na być su ro wo uka ra nym. Mło de po ko le nie jest pod wiel kim wpły wem kul tu ry roz ryw ko wej, któ rą są czy irań ska te le wi zja z za gra ni cy, pra cu ją ca nad zmia ną je go świa do mo ści. Roz dź więk mię dzy ro dzi mym fun da men ta li zmem a pust ką za chod niej po pkul tu ry da je efekt schi zo fre nicz ny – na tym po le ga

Iranian paradoxes Iranian cinema may be described in the same way, as the Polish cinema during the censorship period: it means more than it would seem − it points to something outside and describes a whole by showing only its tiny part. Recently, I had a chance to find out about it myself during the Teheran festival cinéma véRité. The films by mehR DaD osKo Uei, who has been also invited to Pla ne te Doc Re view Film Fe sti val, refer to the most innocent topics, yet still they let us cross a barrier, tell us about something one cannot speak of explicitly. For example, in his latest movie, the director shows people who look after straying dogs, thereby reminding of a forgotten noble tradition of the ancient Persia where − contrarily to the Arab countries − dogs were respected. When he makes a film about the rhi-

noplasty mania spreading among the Iranian youth (the film No se, Ira nian Sty le, which was famous several years ago), he says in fact that in Iran changing one's face to a more „western” one is the surrogate of freedom – you don’t need a permit of any authority to do it. The highest instance of power – the ayatollahs – keep speaking of the spirit, while people want to change their bodies. The rebellion of the young is manifested in the turn towards the superficiality, osKo Uei explained to me in Teheran. If we can't change the society, let's change the faces at least. Even if that means a danger of being arrested by the vice squads. The maR Ja na ali za Deh’s documentary per sian Cat Walk contains one scene – probably an acted one – where the black-clad female regime officers force models whose clothes are as colourful as birds'

wings, into a police car. The models work for an illegal Iranian mo ha JeR tv in fashion & life type shows. All the women in Teheran wear becoming hijabs – there is no other option, one may only change the colour of the scarves. However, in houses of intellectuals, such as the ones presented in maR Ja ne sa tRa Pi's per se po lis, where satellite dishes used for reception of western and emigration TV channels are discreetly fitted onto the roofs, the customs are different. All the laws are broken, heresies are spoken out loud, just as jokes, for telling which at work or at university one may get severely punished. The young generation is under immense influence of the entertainment culture filtered from abroad by the Iranian television, working on chaining their mentality. The discrepancy between the fundamentalism at home

alizować tylko jeden w ciągu roku. Kocham ten kraj, tych ludzi i łudzę się, że za pomocą dokumentów mogę coś minimalnie zmienić. Nie jestem sam, mam uczniów, prowadzę warsztaty w Beludżystanie, w Chuzestanie. Pokazuję im między innymi polskie ﬁlmy, które dostałem od Macieja Drygasa. Osko uei pró bu je te raz zre ali zo wać do ku ment o mło do cia nym prze stęp cy, cze ka ją cym na ka rę śmier ci – ta ki irań ski Krótki ﬁlm o zabijaniu. W je go fil mie Spóźniona wolność słu cha my zwie rzeń chłop ców z do mu po praw cze go, cze ka ją cych na wol ność, po zo sta ją cych pod czu łą opie ką muł ły. Moż na się w tym do szu kać ale go rii sys te mu, w któ rym obec nej na każ dym kro ku opie ce du cho wej to wa rzy szą kra ty w oknach. Re ży ser jest za do wo lo ny z fak tu, że po obej rze niu fil mu prze sta no pen sjo na riu -

szom go lić gło wy do go łej skó ry, ale je go do ku ment nie ma cha rak te ru in ter wen cyj ne go. W do mu po praw czym, do któ re go go wpusz czo no, pa nu ją wzo ro we oby cza je. Za okna mi, w świe cie, z któ re go przy by li ma li prze stęp cy, jest grzech, ale i wol ność. Ma ły Va hid (na wol no ści di ler nar ko ty ków) czu je się w obo wiąz ku po wta rzać do ka me ry z ca łą szcze ro ścią, że jest w po praw cza ku szczę śli wy. In ni bo ha te ro wie fil mu też na wszel ki wy pa dek, ze szcze rym spoj rze niem, przy zna ją się do szczę ścia. Iran jest uśmiech nię ty, być szczę śli wym, za do wo lo nym to nie mal obo wią zek, część na ro do wej du my. O czym marzysz? – py ta Va hi da re ży ser. O tym, żebyśmy jak najszybciej stąd wyszli – od po wia da chło pak. – Ale przecież macie tu wiele wygód? – Tak – chło piec

and the emptiness of the western pop-culture has a schizophrenic effect. This is the essence of the emigrant's tragedy presented in per se po lis. osKo Uei does not want to emigrate and says: I want to make movies about our society. I want to look for the sense of life here and now. Nose surgeries, burka which covers a woman’s face, young people in reformatories, homeless dogs – these topics provide some insight into social life. They do not remind of the movies shown by our television – about a beautiful country, good people, shepherds. I am looking for critical moments and I hope that someday the authorities will recognize my ﬁlms. As until today, Iranian festivals don’t like my works, neither does the television, though I receive money to make movies from the ministry. I make my documentaries to be watched in other times than today.

His model is Kie ślow sKi. I’ve read his autobiography. I feel the lack of time, just like he did. I put my thoughts down in a diary, I have a lot of ideas, but only one of them may be put into practice each year. I love this country, these people, and I still hope my documentaries may bring about some minimum changes. I am not alone – I have my students, I run workshops in baluchestan, in khuzestan. I show them also the Polish movies which I received from Maciej Drygas, says osKo Uei. Now he tries to make a documentary on a juvenile delinquent waiting for the death penalty to be executed – a sort of Iranian Short Film abo ut Kil ling. In his ﬁlm It’s al ways La te for Fre edom, we listen to confessions of boys from a reformatory, waiting from their freedom and remaining under attentive mullah’s care. It may be perceived as an allegory of a system, where spiri-

tual care and window bars are inseparable. The director is satisfied as because of his film the practice of shaving the boys” heads completely has been abolished, yet his document is not an intervention. The morals in the reformatory he was let into are perfect. But outside, in the world the young criminals came from, there are both sin and freedom. Little va liD (who previously worked as a drug dealer) feels obliged to repeat in front of the camera with all sincerity that he is happy to live in the reformatory. Other boys from the film, just in case, also honestly look into the camera and admit they are happy. Iran is smiling – to be happy, satisfied is almost an obligation, it makes part of the national pride. What are you dreaming of?, the director asks va hiD. To leave this place as soon as possible, answers the boy.

Iran Gate

dra mat emi grant ki, przed sta wio ny w Persepolis. Osko uei bro ni się przed emi gra cją: – Chcę robić filmy o naszym społeczeństwie. Szukać sensu życia tutaj i teraz. Operowane nosy, burka zakrywająca twarz kobiety, młodzież w domach poprawczych, bezdomne psy – te tematy dają jakiś wgląd w życie społeczne. Nie przypominają filmów, jakie pokazuje nasza telewizja – o pięknym kraju, dobrych ludziach, pasterzach. Ja szukam momentów krytycznych i liczę, że kiedyś władza uzna moje filmy. Irańskie festiwale ich, jak dotąd, nie lubią, telewizja też nie, choć dostaję na filmy pieniądze z ministerstwa. Robię dokumenty na inną sytuację niż obecnie. Wzo rem dla nie go jest Kie ślow ski. Czytałem jego autobiografię. I tak jak on, czuję brak czasu. Zapisuję myśli w dzienniku, mam wiele pomysłów, ale mogę zre-

Iran Gate

187

Iran Gate

188 przy ta ku je na tych miast, jak gdy by ni gdy nic – bardzo nam się tu podoba. Za sa da ma sko wa nia się – słyn ny ketman (lub kitman) – jest za ko rze nio na od wie ków w tu tej szej men tal no ści. Ry szard Ka pu ściń ski w Szachinszachu tak cha rak te ry zu je „szy ic ką kon spi ra cję”: zezwala ona, jeśli znajdzie się wobec silniejszego przeciwnika, pozornie uznać religię panującą, ogłosić się jej wiernym, byle tylko ocalić istnienie swoje i najbliższych. Mogą opanować zasadę dezorientacji przeciwnika, która pozwala szyicie w sytuacji zagrożenia wyprzeć się w oczy wszystkiego, co przed chwilą powiedział, udać durnia… Pa ra doks XX wie ku spra wił, że prze śla do wa ny przez wie ki szy ityzm – pier wot na od mia na is la mu, któ rą przy ję li Per so wie – za pa no wa nia ostat nie go sza cha,

okcy den ta li sty Re zy Pah la wie go, był wy pie ra ny z ży cia pu blicz ne go (szach na ka zy wał ko bie tom zdjąć z głów hi dża by pod ka rą chło sty). Póź niej, po trium fal nym po wro cie Cho me inie go z wy gna nia i re wo lu cji (40 lat te mu pro kla mo wa no w Ira nie re pu bli kę is lam ską), szy ityzm stał się pod sta wą au to ry tar ne go, teo kra tycz ne go sys te mu, pa nu ją ce go do dziś. W iro nicz nym fran cu sko -ka na dyj skim do ku men cie Listy do prezydenta, zre ali zo wa nym przez Cze cha Pe tra Lo ma, do ka me ry mó wią lu dzie z tłu mu, któ ry ota cza Mah mo uda Ah ma di ne dża ba, gdzie kol wiek się po ja wi. Idzie my za bo ha te rem tych zbio ro wych hap pe nin gów. Pre zy dent ma na so bie nie po zor ną sza rą kur tecz kę i spra wia wra że nie, jak by po ru szał się bez ochro ny. Po dob nie jak w We ne zu eli Cha vez, Ah ma -

di ne dżab roz ma wia z lu dem. Ma opi nię zbaw cy na ro du. Pro ści lu dzie prze ka zu ją mu swo je proś by, żar tu ją z nim ra zem, wy pła ku ją się, ca łu ją go po rę kach. On nie jest zły – mó wią. – To jeden z nas. Do kan ce la rii pre zy den ta przy cho dzą mi lio ny li stów. Znałem takiego, co nawet dostał odpowiedź – chwa li się ja kiś ro bot nik. Pre zy dent zwra ca się do lu dzi: „Je stem wa szym słu gą”. Mó wi im o wro gach Ira nu, o je go świe tla nej przy szło ści, o tym, że „ener gia nu kle ar na jest na szym pra wem”, o „prze bu dze niu na ro dów Bli skie go Wscho du”, któ re mu Iran prze wod ni czy. Przy gar nia do pier si bez ro bot nych, ka le ki, ofia ry woj ny z Ira kiem. Film Pe tra Lo ma uka zu je prze paść men tal ną mię dzy Ira nem pro win cjo nal nym a wy kształ co ną mniej szo ścią z Te he ra nu. Ci ostat ni, za gad nię ci na uli cy o po li ty kę, nie oka zu ją

but you have a lot of facilities in here? yes, they boy admits causally. We like the place a lot. The masking rule – famous ketman (or kitman) has been rooted in this mentality for centuries. In Shah of Shahs, Ry szaRD Ka PU ściń sKi characterizes the „Shiitic conspiracy” in the following way: If one has to face a stronger enemy, this attitude allows for apparent recognition of the ofﬁcial religion, for calling oneself its follower, only to save one's own life and the lives of the closest ones. They know how to disorient the opponent – in a dangerous situation, a Shiite may openly deny everything he said a moment ago, pretend to be an idiot... The paradox of the 20th century stems from the fact that the Shiism, the original variation of Islam adopted by Persians, was pushed out of the public

life during the reign of the last occidental shah, Re (the shah ordered women to take oﬀ hijabs under the penalty of lashing). While later, after Kho me ini’s triumphal return from the exile and the revolution (40 years ago the Islamic republic was proclaimed in Iran), Shiism became the basis for authoritative, theocratic system which has survived until today. In an ironic French-Canadian documentary Let ters to the pre si dent made by a Czech, Pe teR lom, the camera registers comments of the people from the crowd, which is surrounding mah mo UD ah ma Di ne JaD wherever he appears. We follow the protagonist of these mass happenings. The president is wearing a regular, grey jacket seems to be moving without any bodyguard protection. Just like Venezu-

elan cha vez, ah ma Di ne JaD talks to his people. He is considered a saviour of the nation. Simple people trust him with their pleas, they joke with him, cry, kiss his hands. he is not bad, they say. he is one of us. The president's ofﬁce receives millions of letters. I knew one person who even got a reply, one worker boasts. The president turns to people: I am your servant. He tells them about the enemies of Iran, about its bright future, he says that „nuclear energy is our right” and talks about the awakening of the Middle East nations, which Iran is to lead. He hugs the unemployed, disabled, victims of the war with Iraq. Pe teR lom’s ﬁlm shows the mental gap between the provincial Iran and the educated minority from Teheran. The latter, when asked about politics on street, do not show any fear or humility, they do not use ‘ketman”. Their opi-

za Pah la vi

W no stal gicz nym do ku men cie Kino Azadi Meh di Tor fi, w któ rym nar ra to rem jest duch zmar łe go wła ści cie la ki na w przy gra nicz nym mia stecz ku, po wra ca wid mo woj ny irac ko –irań skiej z lat 80. Wspo mnie nie re wo lu cji, kie dy ki na pło nę ły, i cza sów przed re wo lu cyj nych, kie dy ki na w Ira nie by ły peł ne, i ob raz – wszyst ko to po ka za ne zu peł nie ina czej niż w pa trio tycz nych, pań stwo wo twór czych pro duk cjach. Strasz li wa, wy nisz cza ją ca woj na irac ka jest trau ma tycz nym prze ży ciem śred nie go po ko le nia Irań czy ków. Moi roz mów cy nie umie li po dać po wo du tej woj ny, ani też jej ce lu. Do wie dzia łem się na to miast, że na po la mi no we po sy ła no kru cja ty dzie cię ce i że nie któ rzy muł ło wie tłu ma czą to ja ko „czyn du cho wy”. Woj na ja ko wy zwo le nie du szy – w po ję ciu ofiar ni ków sza hi dów cier pią ce mu, po ra nio ne mu czło wie ko -

wi bli żej jest doBo ga. To wła śnie wtam tych cza sach roz wi nę ła się w kra ju chi rur gia pla stycz na. Trze ba by ło na pra wiać cia ła po szar pa ne wy bu cha mi po zo sta wio nych min -pu ła pek. Póź niej ga bi ne ty chi rur gicz ne prze kształ ci ły się w mo de lar nie no sów. Sen sa cją te he rań skie go fe sti wa lu Cinéma Vérité był do ku ment Mo ham ma da Shi rva ni 444 dni. Re ży ser roz ma wia po przy ja ciel sku z daw ny mi pra cow ni ka mi am ba sa dy ame ry kań skiej w Te he ra nie, do któ rej w 1979 r. wdar li się re wo lu cyj ni stu den ci i wię zi li Ame ry ka nów przez 444 dni (ak cja od bi cia ich, za rzą dzo na przez pre zy den ta Car te ra, skoń czy ła się fia skiem). Shi rva ni zro bił film o tym, jak sta rze je się re wo lu cja, jak mi ja ra dy ka lizm, jak obie stro ny kon flik tu tra cą dia bel skie ry sy, prze sta ją być dla

nion about the government is: they say a lot, but do little, instead of promising fish to the people, they should give them a fishing rod so that they could catch fish themselves. Three guys on a bench in a park raise their beer bottles to the camera: alcohol-free, religious one!, they say laughing. Re za ha eRi's documentary Fi nal Fit ting, an innocent portrait of an old tailor sewing dresses for ayatollahs, contains an ironic sequence: the clerics in flowing robes and sophisticated turbans parade in the city with ni no Ro ta’s music from the church fashion show in Fel li ni's Ro me in the background. This is all a director is allowed to show when they wish to say that the spiritual revolution, imposed from the above, has became an empty form. But they still manage to say it very clearly.

In a nostalgic meh Di toR Fi’s documentary, aza di Ci ne ma, where the narrator is a ghost of the deceased cinema owner in a border town, the director evokes the war between Iran and Iraq in the 1980’s, the revolution when the cinemas were set on fire and the pre-revolution period when the cinemas were full − and all these things are shown in a completely different way than in the patriotic state-building Productions. Horrible, destructive Iraqi war was a traumatic experience for the middle generation of Iranians. The people I talked with did not know the reason for this war, nor its purpose. However, I did found out that children crusades were sent to the mine fields and that some mullahs explain that as a „spiritual act”. War as the liberation of soul – according to shahids ready to sacrifice their lives, a suffering,

injured person is closer to God. This was the period, when plastic surgery developed in the country. It was necessary to repair the bodies damaged by the explosions of mine traps which were left behind. Later on, these centres of plastic surgery changed into centres of rhinoplasty. A big sensation of the Teheran festival cinéma véRité was mo ham maD shi Rva ni's documentary entitled 444 days. The director talks on friendly basis with former employees of the American embassy in Teheran, invaded in 1979 by student revolutionists who imprisoned the Americans for 444 days (the rescue action ordered by president caR teR failed). shRi va ni's ﬁlm shows that the revolution is becoming a thing of the past; radicalism is waning when the devilish strike of both parties starts to fade away and

Iran Gate

stra chu ani uni że nia, nie upra wia ją ketmanu. O rzą dzie ma ją opi nię: „du żo mó wią, ale ma ło ro bią”, „za miast obie cy wać lu dziom ry by, po win ni dać im węd kę, że by sa mi mo gli je ła pać”. Trzej fa ce ci na ław ce w par ku pod no szą do ka me ry bu tel ki z pi wem: „bez al ko ho lo we, re li gij ne!” – mó wią ze śmie chem. W do ku men cie Re zy Ha eri Ostatnia przymiarka nie win ny por tret sta re go kraw ca, szy ją ce go suk nie dla aja tol la hów, za wie ra iro nicz ną se kwen cję: du chow ni w po wiew nych sza tach i wy myśl nych tur ba nach de fi lu ją pomie ście wtakt mu zy ki Ni no Ro tyzre wii mo dy ko ściel nej w Rzymie Fel li nie go. To wszyst ko, na co mo że so bie po zwo lić re ży ser, któ ry chce po ka zać, że re wo lu cja du cho wa, wpro wa dza na od gór nie, za sty gła w pu stych for mach. Ale prze cież mó wi to cał kiem wy raź nie.

Iran Gate

189

Iran Gate

190 sie bie ob ce. Amerykanie byli więźniami ludu irańskiego – mó wi naj czyst szą an gielsz czy zną daw na re wo lu cjo nist ka, ubra na od stóp do głów w tra dy cyj ny strój is lam skiej ko bie ty. – A my z kolei byliśmy więźniami okoliczności. Zresztą – do da je z uśmie chem – wporównaniu z warunkami na Guantanamo ich więzienie to był sześciogwiazdkowy hotel. Obo wiąz ko wa an ty ame ry kań skość w tym fil mie ustę pu je sym pa tii, jest pod szy ta po czu ciem względ no ści i na dzie ją, że mię dzy Ame ry ką a Ira nem za pa nu ją kie dyś ta kie sto sun ki, jak mię dzy in ny mi daw ny mi wro ga mi: Ame ry ką i Ja po nią. Pod czas pro jek cji 444 dni na te he rań skim fe sti wa lu sły chać by ło po je dyn cze pro te sty – to ode zwa li się ba si dżi, tu tej si or mow cy. Ale pu blicz ność za głu szy ła ich.

Kino irańskie lat 80. i 90., którego mistrzowie, tacy jak Kiarostami i Makhmalbaf, zbierali nagrody na światowych festiwalach, dla nas należy już do przeszłości. Chcemy teraz innego, odważniejszego kina – mó wi dy rek tor pro gra mo wy te he rań skie go fe sti wa lu Cinéma Vérité Mas so ud Ba kh shi (skąd inąd wiel bi ciel Kie ślow skie go, Wisz niew skie go i Mał go rza ty Szu mow skiej). Starzy mistrzowie zrobili już swoje wielkie ﬁlmy, bardzo ich za to szanujemy, ale publiczność irańska odmłodziła się. Iran to po Meksyku drugie społeczeństwo o tak niskiej średniej wieku. 70 proc. ludności nie ma trzydziestu lat. – Pan ma optymizm wypisany na twarzy – mó wię do nie go na po że gna nie. – Kiedy byłem młodszy, byłem pesymistą. Teraz już

wiem, że jeżeli chce się coś osiągnąć, trzeba być optymistą, nawet na siłę, nie ma innego wyjścia. Mam 36 lat. Podczas rewolucji islamskiej miałem zaledwie 6 lat. To było już tak dawno. Wszystko się zmienia.

they stop being strangers to each other. Americans were prisoners of the Iranian people, says in perfect English a former revolutionist, dressed from head to toes in a traditional Islamic female dress. but we in turn were the prisoners of the circumstances. Anyway, she adds with a smile, in comparison with Guantanamo, their prison was a six-star hotel. In this ﬁlm, friendliness takes place of the former anti-American attitude, and one can sense the relativity and hope that the relationships between America and Iran will be at some point the same as the relationships between two former enemies: America and Japan. When 444 days was shown at the Teheran Festival, one could hear single voices of opposition – these were the Basij – members of a volunteer based Iranian paramilitary force. But the audience drowned them down.

The Iranian cinema of 1980’s and 1990’s, with such masters as kiarostami and Makhmalbaf, who received a number of awards on international festivals, is for us a thing of the past. Now we want another, braver cinema, says mas so UD Ba Kh shi, the programme director of the Teheran cinéma véRité festival, (who is, by the way, a fan of Kie ślow sKi, wisz niew sKi and mał Go Rza ta szU mow sKa). The old masters have already made their great movies, we respect them for that, but the Iranian audience of today is younger. Iran is the second state, after Mexico, with the lowest mean age of the population. 70% of the society is under thirty. your optimism shows on your face, I said while leaving the place. When I was younger, I was a pessimist. Now I know that if you want to achieve something, you must be an

optimist, even against all odds. There is no other option. I’m 36. When the Islamic revolution broke out, I was only 6. It was such a long time ago. Everything is changing.

Ta de usz So bo lew ski (kry tyk fil mo wy)

ta De Usz so Bo lew sKi (Film cRi tic)

Our action is consistent with Islam and human nature, announced Enrahim Asgharzadeh, who led the takeover of the US embassy in Teheran. We cannot accept the fact that while Ayatollah khomeini is still alive, imperialists live in peae!, he added. Shortly before these events, Jim my caR teR ofﬁcially received Re za Pah la vi, the Iranian shah on exile. This spurred violent reaction among radical students of Teheran universities. The young people crossed the embassy

wall and gate, took over the embassy premises and captured its employees. The occupation was to last 48 hours, but in fact it lasted as long as 444 days, from 4 November 1979 to 20 January 1981. The Iranian documentary-maker, mo ham maD shi Rva ni, focused on one of the hottest episodes of the Islamic revolution, which has been considered a source of long-term aversion between the two nations. The director found the protagonists of those events: eBRa him as Gha Rza Deh, who was the leader of the students and Jon lim BeRt, who served as a political ofﬁcer in Iran at that time. Their versions of the events, which are signiﬁcantly divergent in some respects, are used for reconstruction of the action and its peculiar atmosphere. shRi va ni touches upon many traumas, he talks about prisoner-terrorist relationship. If I found myself on the other side, I might not wish to forgive my persecutors till the end of my life, concludes as Gha Rza Deh. The director tries to understand the antagonized nations and wants to talk about chances for reconciliation. His documentary has met with extreme reactions in Iran and (as until today) has not been approved for distribution.

Reżyseria / DIRECTED BY: Mohammad Shirvani produkcja / PRODUCTION: PRESS TV, Mohammad Shirvani Production

Iran 76 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – Iran International Documentary Film Festival Cinéma Vérité, Tehran

Iran Gate

Nasza akcja jest zgodna z islamem i naturą ludzką – gło sił na kon fe ren cji pra so wej Ebra him As gha rza deh, kie ru ją cy za ję ciem am ba sa dy USA w Te he ra nie. Nie możemy zaakceptować tego, że gdy Ajatollah Chomeini stąpa po ziemi, imperialiści wiodą swój spokojny żywot! – do da wał. Nie wie le wcze śniej pre zy dent Jim my Car ter ofi cjal nie po dej mo wał wy gna ne go z Ira nu Sza cha Mo ham ma da Re zę Pah la wie go. Za wrza ło wów czas wśród ra dy kal nych stu den tów te he rań skich uczel ni. Mło dzi sfor so wa li mur i bra mę am ba sa dy, wdar li się do jej po miesz czeń i uwię zi li pra cow ni ków pla ców ki. Oku pa cja mia ła trwać 48 go dzin, trwa ła jed nak aż 444 dni, od 4 li sto pa da 1979 do 20 stycz nia 1981 ro ku. Irań ski do ku men ta li sta Mo ham mad Shi rva ni sku pił się na jed nym z naj go ręt szych epi zo dów re wo lu cji is lam skiej, przez wie lu uwa ża nym za źró dło wie lo let niej nie chę ci mię dzy dwo ma na ro da mi. Re ży ser do tarł do bo ha te rów tam tych wy da rzeń: kie ru ją ce go stu den ta mi Ebra hi ma As gha rza de ha i Jo na Lim ber ta, wów czas ofi ce ra po li tycz ne go w Ira nie. Z ich, nie kie dy bar dzo róż nią cych się, wer sji zo sta ją od two rzo ne naj waż niej sze mo men ty ak cji i jej szcze gól ny kli mat. Shi rva ni do ty ka licz nych traum, roz ma wia o re la cji wię zień – ter ro ry sta. Gdybym znalazł się po drugiej stronie, mógłbym nie chcieć wybaczyć moim prześladowcom do końca życia – kon klu du je As gha rza deh. Re ży ser pró bu je zro zu mieć skłó co ne na ro dy i chce roz ma wiać o szan sach po jed na nia. Je go do ku ment wy wo łał skraj ne re ak cje w Ira nie i (jak do tąd) nie zo stał do pusz czo ny do dys try bu cji.

Iran Gate

191

444 DNI 444 Days

Iran Gate

192

CyAN Cyjanosis Reżyseria / DIRECTED BY: Rokhsareh Ghaemmaghami produkcja / PRODUCTION: Rokhsareh Ghaemmaghami Iran 2007 30 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Sheffield Doc /Fest, International Documentary Festival – Grierson Award, Najlepszy Film Studencki / Best stUDent DocUmentaRy; Tehran 12th International & 24th National Short Film Festival – Najlepszy Dokument / Best DocUmentaRy, Wyróżnienie w Konkursie New Generation / sPecial mention in new GeneRation comPetition; DOK Leipzig – International Leipzig Festival for Documentary and Animated Film; IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam

Jam shid Amin far pra cu je na uli cy. Je go pro ste, eks pre syj ne ob ra zy to za pis re ak cji na co dzien ność i bo ga ty ka ta log traum zprze szło ści. Jam shidjest ar ty stą wnaj bar dziej kla sycz nym ro zu mie niu te go sło wa. Dla malarstwa zniosę wszystko. Głód, obrazę izmęczenie–mó wi. Sto su nek dosztu ki po twier dza ca łym swo im ży ciem – mi łość do ma lar stwa kosz to wa ła go roz pad mał żeń stwa. Do ma lo wa nia uży wa zna le zio nych na uli cy frag men tów me bli, de sek i de kli od kół sa mo cho do wych. Prze pę dza ny przez służ by miej skie, upar cie po wra ca na swo je miej sce, gdzie sprze da je ob ra zy za jed no eu ro. To irański van Gogh – mó wi wła ści ciel jed nej z te he rań skich ga le rii, któ ry po sta na wia zor ga ni zo wać pierw szą wy sta wę ar ty sty. Wiele łączy mnie ze współczesnymi nihilistami, takimi jak Munch czy Francis Bacon – mó wi o so bie Jam shid. Ro kh sa reh Gha em ma gha mi z wy czu ciem wpla ta w film se kwen cje ani mo wa ne, bę dą ce prze two rze niem ob ra zów Jam shi da. Re ży ser ka jest za fa scy no wa na oso bo wo ścią i twór czo ścią ma la rza, a przy tym głę bo ko mu współ czu je. Jam shi da gnę bią lę ki. Ich przy czy na mo że tkwić w obec nej sy tu acji Ira nu. To prze strzeń prze mo cy i uci sku, świat ogra ni cza ją cy i tłam szą cy eks pre sję jed nost ki. Świa tłem w emo cjo nal nym mro ku mo że być tyl ko mi łość. Nie po rad nie wy ra ża ne uczu cie za cznie kieł ko wać, kie dy ma la rzo wi oka że za in te re so wa nie stu dent ka z Fran cji. Jam shiD amin FaR is a painter, forced to work on the streets of Tehran but determined to pursue the art he loves despite constant interruption and hassle from ofﬁcials and the public. With the help of his friends he prepares for an exhibition. Without the help of his friends he falls in love. This is a documentary ﬁlm, included with 10 minutes of animation sequences. amin FaR’s animated paintings are talking about his inner life, dreams, nightmares and memories.

Tehran in April 2006: The ﬁrst ofﬁcial friendly match takes place between the Iranian women’s football team and a local Berlin girl’s team, in front of more than 1000 cheering female fans. The entire stadium is electric, charged with a high voltage of girl power. A couple of men hang around in front of the gates, trying to sneak a peek over the fence. They are barred from entering today. It has taken a year’s hard work on the parts of both teams of young women to make this happen. But now, after over-

coming numerous obstacles, they are really playing. And these 90 minutes are about more than just a football game. Both the desire for self-determination and equality are being expressed here and it is clear: change is possible.

Reżyseria / DIRECTED BY: David Assmann, Ayat Najafi produkcja / PRODUCTION: Flying Moon Filmproduktion

Niemcy / GERMANY 2008 86 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Berlinale, Berlin International Film Festival – Nagroda Teddy w kategorii najlepszy dokument / teDDy awaRD – Best DocUmentaRy Film; Outfest – Gay & Lesbian Film Festival, Los Angeles – Freedom Award

Iran Gate

Oto mi sja z ga tun ku nie moż li wych – żeń ska dru ży na pił kar ska z Ber li na chce wy je chać do Te he ra nu, by ro ze grać to wa rzy ski mecz z tam tej szą żeń ską dru ży ną na ro do wą. Jak się oka zu je, fut bol ko bie cy ma w Ira nie dłu gą tra dy cję (pierw szy ze spół ko pał tam pił kę już w 1968 ro ku), te raz jed nak ucho dzi za lo kal ną oso bli wość. Dziew czy ny tre nu ją tyl ko we wła snym to wa rzy stwie, a re stryk cyj ne nor my re li gij ne na ka zu ją, by pod czas roz gryw ki za rów no one, jak i ich prze ciw nicz ki by ły ubra ne w spodnie, blu zy z dłu gi mi rę ka wa mi oraz – obo wiąz ko wo! – chu st y na gło wach. W do dat ku na sta dio nie nie mo że wów czas prze by wać ża den męż czy zna. Dru ży na z ber liń skie go Kreu zber gu i Ay at Naja fi są jed nak zde ter mi no wa ni. Zaangażowałem się w ten projekt – wy ja śnia re ży ser – bo wszyscy mówili mi, że to niemożliwe. A ja chcę udowodnić, że owszem, to jest możliwe. Szyb ko jed nak sta je się ja sne, że sa ma de ter mi na cja mo że oka zać się zbyt sła bym orę żem. Po ko jo wa z du cha ini cja ty wa zde rza się z mu rem po dej rzeń, biu ro kra tycz nych ab sur dów, w naj lep szym ra zie bier ne go opo ru (po mo cy or ga ni za to rom od ma wia na wet FI FA). Futbol ściśle tajnyza czy na się jak in tym na opo wieść opił kar skiej pa sji, koń czy jak pe łen na pię cia thril ler – do sa me go koń ca nie ma my pew no ści, czy fi na łem ak cji nie bę dzie... gwiz dek irań skiej po li cji. Wi do wi sko we wa lo ry nie prze sła nia ją jed nak pły ną cych zfil mu dwóch, bie gu no wo od mien nych, re flek sji: nate mat za trwa ża ją cej kon dy cji praw czło wie ka w Ira nie i si ły fut bo lu, któ ry jest w sta nie jed no czyć lu dzi cał ko wi cie róż nych kul tur.

Iran Gate

193

FUTbOL ŚCIŚLEFootball TAjNy Under Cover

Iran Gate

194

kINO AzADI Azadi Cinema Reżyseria / DIRECTED BY: Mehdi Torfi produkcja / PRODUCTION: Khuzestan Departments of Arts

Iran 2008 32 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – Iran International Documentary Film Festival Cinéma Vérité, Tehran

„Wspo mnie nia ży ją dłu go po śmier ci lu dzi. Nie kie dy zmar li po wra ca ją zza świa tów, że by oży wić nie któ re znich”. Przez dzie się cio le cia So usan gerd, jed no z irań skich miast re gio nu gra ni czą ce go z Ira kiem, nie mia ło in nych roz ry wek niż ki no. Sey ed Ta leb kie ro wał kinem Aza di po nad 30 lat. Jak moż na się do my ślić, był też jed ną z cie kaw szych oso bo wo ści mia sta. Kino Azadi to hołd zło żo ny je go pa mię ci. Aby go uho no ro wać, re ży ser Meh di Tor fi two rzy wła sną wer sję Cinema Paradiso. Z ot chła ni cza su wy ła nia ją się szcze gó ły bio gra fii dy rek to ra pla ców ki oraz hi sto rie zwią za ne z oby cza ja mi wi dow ni. Po zna je my pio nier ski okres roz wo ju ki na i na stę pu ją cy po nim bo om lat70., naj więk sze gwiaz dy ile gen dar ne ty tu ły irań skiej ki ne ma to gra fii. Z ki no wym mi kro świa tem bru tal nie obe szła się re wo lu cja is lam ska (dy rek to ra ki na za mknię to na2 la ta wwię zie niu), znisz czy ła go tak że woj na zIra kiem. Zwy bra nych epi zo dów, ta kich jak pod pa le nie ki na przez nie zna nych spraw ców czy wo jen ne znisz cze nie mia sta i sza ber sprzę tu przez Ira kij czy ków, po wsta je ob raz ży cia irań skiej pro win cji. Od bu do wa ne w 1997 ro ku kino Aza di ni gdy już nie od zy ska ło daw nej świet no ści. Za mknię to je w 2002 ro ku. Trzy la ta póź niej zmarł Sey ed Ta leb. Wspo mnie nie po świę co ne dy rek to ro wi ki na jest też do ku men tem nate mat prze obra żeń kul tu ry irań skiej iro dza jem pie śni ża łob nej za utra co nym na za wsze świa tem. Ten mi nio ny czas wy mow nie ob ra zu ją licz by: wla tach50. wprzed sta wio nym re gio nie by ło 50 sal ki no wych, dziś po zo sta ło ich już tyl ko 9. W ca łym Ira nie z 480 kin dziś jest czyn na tyl ko po ło wa. The story of a cinema and its owner in a small frontier town from 1968 until today.

Director na hiD PeR s son sa Rve sta ni is a ﬁlmmaker and former revolutionary who helped to overthrow the monarchy in Iran’s 1979 revolution. Having made two documentaries with anti-Islamist messages, she decided to make a ﬁlm about the former queen, her old adversary. Both are women living in exile. Over a two-year period, the two confront each other about their past, question their former beliefs, and share their grievances. Their relationship grows as they realize they have much in common as two strong women who have risen above hardships to continue evolving towards a positive future.

Reżyseria / DIRECTED BY: Nahid Persson Sarvestani produkcja / PRODUCTION: RealReel Doc AB Szwecja / SWEDEN 2008 90 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – Sydney Film Festival; DOXA Documentary Film Festival, Vancouver; Hot Docs Canadian International Documentary Festival; Sundance Film Festival – Nominacja do Nagrody Głównej / GRanD JURy PRize nomination 2008 – IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam

Iran Gate

Jej ży cie to go to wy ma te riał na ckli wy me lo dra mat a’la Da niel le Ste el. Ubo ga, ale olśnie wa ją co pięk na dziew czy na (stu dent ka ar chi tek tu ry Fa rah Di ba) spo ty ka po tęż ne go mo nar chę (sza cha Ira nu Mo ham ma da Re zę Pah la wie go). Ten za ko chu je się w niej od pierw sze go wej rze nia. Po tem jest ślub jak z baj ki, czwór ka dzie ci (pierw szy to wy ma rzo ny na stęp ca tro nu) i... baj ka się koń czy. Pro te sty, któ re w1978 ro ku ogar nia ją Iran, prze kształ ca ją się wre gu lar ną re wo lu cję, po zor nie nie znisz czal ne struk tu ry rzą do we sy pią się jak do mek zkart, aro dzi na sza cha mu si ucie kać z kra ju. 16 stycz nia 1979 ro ku pięk na ce sa rzo wa wcho dzi na po kład sa mo lo tu i swo ją oj czy znę opusz cza na za wsze. Czy zda wa ła so bie spra wę z przy czyn wy gna nia? Czy mia ła świa do mość zbrod ni, któ rych do pu ścił się re żim jej mał żon ka? Kim w ogó le jest dzi siaj Jej Wy so kość Fa rah Pah la wi? Na to py ta nie sta ra się od po wie dzieć ro dacz ka ce sa rzo wej Na hid Per s son Sa rve sta ni – kie dyś go rą ca zwo len nicz ka re wo lu cji, dziś, po dob nie jak mo nar chi ni, ży ją ca na ob czyź nie. Królowa i ja to jed nak nie tyl ko film o fa scy nu ją cej, mi mo upły wu lat wciąż pięk nej ko bie cie, lecz tak że opo wieść o okru chach świa ta, któ ry swe go cza su Ry szard Ka pu ściń ski opi sał w Szachinszachu. Kró lo wą Fa rah Pah la wi i Na hid Per s son dzie li zbyt wie le, by mo gły się po lu bić czy choć by zro zu mieć. Spo tkać się po tra fią je dy nie w za rów no oso bi stej, jak i wspól nej tę sk no cie za oj czy zną. Pa ra dok sal nie, wy łącz nie w tej sfe rze pa nu je au ten tycz ny ega li ta ryzm.

Iran Gate

195

kRóLOWA I jA The Queen and I

Iran Gate

196

LISTy DO PREzyDENTA Letters to the President Reżyseria / DIRECTED BY: Petr Lom produkcja / PRODUCTION: Lom Films Węgry / HUNGARY 2009 72 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – Berlinale, Berlin International Film Festival; One World Human Rights Film Festival, Praga / PRaGUe; It's All True – International Documentary Film Festival, Sao Paulo; Sarasota Film Festival

Zapraszamy do Kinoteki na debatę Amnesty International pt. Iran dnia dzisiejszego – 30 lat po rewolucji, która odbędzie się 17.05.2009 o godz. 17:45, po projekcji ﬁlmu Listy do prezydenta. after the screening amneSty international invites you to a debate entitled Iran today – 30 Years after the Revolution held on 17 May 2009 at 5:45 pm following the screening of the ﬁlm Letters to the president.

Nie by ło ła two osuk ces tam, gdzie na wet Oli ver Sto ne po niósł po raż kę w star ciu z biu ro kra cją, nie mniej jed nak Petr Lom dzię ki swo jej wy trwa ło ści, upo ro wi i spry to wi zre ali zo wał film oirań skim pre zy den cie Mah mu dzie Ah ma di ne ża dzie. Ob raz przed sta wia kil ka ukrad ko wych spoj rzeń na kraj pil nie strze żo ny przed za gra nicz ny mi dzien ni ka rza mi i fil mow ca mi. Zo ba czy my m.in. sce ny z kil ku dnio wej po dró ży po pu li stycz ne go przy wód cy po pro win cji, gdzie roz ra do wa ne tłu my wi ta ją go z wiel kim en tu zja zmem. Ci, któ rzy za rzu ca ją re ży se ro wi po chwa łę re żi mu, nie oglą da li fil mu uważ nie. Naj wy raź niej umknę ła im pa nu ją ca wo kół at mos fe ra nie uf no ści i po dej rzeń oraz wie lo krot ne sy gna ły, że re ży ser nie do koń ca mo że po ka zać to, co by chciał, gdyż wła dza dep cze mu po pię tach. Za tem praw dę mo że my do strzec na dru gim pla nie, przede wszyst kim w li stach pi sa nych do pre zy den ta. Lejtmotywem fil mu są wła śnie peł ne na dziei li sty, któ re aż10 mi lio nów Irań czy ków wy sy ła bez po śred nio doMah mu da Ah ma di ne ża da, li cząc napo moc w roz wią za niu wła snych pro ble mów. A ja kie są to proś by? O po życz kę na za kup owiec, na utrzy ma nie ro dzi ny, na piel grzym kę, a na wet na kup no tru ska wek. O po moc w cho ro bie, bie dzie i gło dzie. W koń cu pod sta wą is la mu jest jał muż na, oby wa te le wie rzą więc, że wódz im po mo że. Wod po wie dzi słu ga na ro du oso bi ście od wie dza wio ski, po kle pu je miesz kań ców po ple cach, stwa rza wra że nie bli sko ści. Tyl ko czy bła ga nia za war te w li stach zo sta ną wy słu cha ne? Nie któ rzy są bar dziej scep tycz ni i ni gdy nie przy szło im do gło wy, że by pre zy den ta o co kol wiek pro sić. A gdy by jed nak do nie go na pi sa li, co za war li by w li ście? Do wie my się te go z roz mów z za moż niej szy mi miesz kań ca mi Te he ra nu, któ rzy nie mo gą się do cze kać, aż ich po dró żu ją cy Mar co Po lo zaj mie się wresz cie sku tecz ny mi dzia ła nia mi. Bo cho ciaż ku za do wo le niu pre zy den ta Ira nu film po cząt ko wo miał no sić ty tuł Demokracja w działaniu, to w efek cie do ku ment ujaw nia cał ko wi ty brak sen sow nych dzia łań zmie rza ją cych do roz wią za nia pro ble mów na ro du. Wbrew ocze ki wa niom władz na pod sta wie wy wia dów z Irań czy ka mi ry su je się

ob raz kra ju szar pa ne go bie dą, o sza le ją cej in fla cji, ogra ni czo nej wol no ści, peł ne go pro ble mów, ja kie ro dzi is lam, któ re go toż sa mość bu du je się na po ję ciu ofia ry i wro go ści do in nych na ro dów. Po wstał za tem ob raz nie ko niecz nie ta ki, ja kie go pre zy dent ocze ki wał. PetR lom was allowed to follow Iran President ah ma Di ne JaD on his trips around rural Iran where he preaches his do-

mestic populism and anti-US foreign policy. The mass support in the countryside is astounding. As part of his strategy, ah ma Di ne JaD has set up a PRe si Den tial let teR wRi tinG cen tRe that purports to solve the personal problems of ordinary Iranians. The centre has received more than 10 million letters, which are usually requests for economic help. The administrators from the centre tell us they are largely successful in answering the letters and solving their problems. Soon, however, it becomes clear that all is not as it seems. Those who come to the centre hoping to get help see that bureaucratic incompetence and empty promises are the real results of most letters to the President.

My Ira nian pa ra di se is a documentary film essay portraying Iran’s relationship with the Western world. One of the directors of this film was raised in Iran. Her father was a Danish engineer and her mother a Polish survivor from one of Stalin’s Gulag camps. In this film, the life of this family is reflected in the history of Iran from the 1930’s and onward to the Islamic Revolution, until oil began tearing the world apart. With the eyes of ordinary people we experience how any given person’s fate can change from one day to the next, when politics and leaderships change. Through an understanding of its past, contemporary Iran is uncovered.

Reżyseria / DIRECTED BY: Annette Mari Olsen, Katia Forbert Petersen

produkcja / PRODUCTION: Sfinx Film /TV ApS dania / DENMARK 2009 78 min

Światowa premiera / World Premiere

Iran Gate

Dla mnie Iran jest najszczęśliwszym miejscem pod słońcem. Tu spędziłam pierwsze 22 lata mojego życia – mó wi au tor ka fil mu An net te Ma ri Ol sen. Dzi siaj, potrzy dzie sto let niej nie obec no ści w kra ju swo je go dzie ciń stwa, po wra ca z ka me rą, by po ka zać je go prze szłość i te raź niej szość. Swo ją hi sto rię roz po czy na od opo wie ści o ro dzi cach – duń skim in ży nie rze, współ twór cy li nii ko le jo wej, któ ra wla tach30.XXwie ku po łą czy ła pół noc zpo łu dniem Ira nu, oraz Po lce, któ rą wo jen na za wie ru cha rzu ci ła naj pierw naSy be rię, póź niej doKa zach sta nu iwkoń cu doTe he ra nu. Ta fa scy nu ją ca po dróż w cza sie spla ta się z ob ra za mi współ cze sne go Ira nu i – trze ba przy znać – jest to wy jąt ko wo gorz kie po łą cze nie. Wy star czy spoj rzeć na pla żę, któ rą duń ska re ży ser ka od wie dza ła wdzie ciń stwie. Nie gdyś tęt nią cy ży ciem ku rort to obec nie zde wa sto wa ne pust ko wie prze gro dzo ne wy so kim mu rem, od dzie la ją cym czę ści prze zna czo ne dla ko biet i męż czyzn. Dzię ki im po nu ją cej do ku men ta cji (za wie ra ją cej m.in. ma te ria ły Fil mo te ki Na ro do wej), An net te Ma ri Ol sen i Ka tii For bert Pe ter sen uda ło się stwo rzyć film, bę dą cy z jed nej stro ny opi sem prze mian, ja kim pod le gał Iran w cią gu ostat nich kil ku dzie się ciu lat, z dru giej zaś – in tym nym por tre tem oso by po zba wio nej oj czy zny. An net te Ma ri Ol sen mó wi bie gle po duń sku, pol sku, an giel sku i w far si, ale ni gdzie nie czu je się u sie bie. Jak mó wi jed na z jej roz mów czyń: Kto raz stał się uchodźcą, pozostanie nim na zawsze.

Iran Gate

197

Mój IRAńSkI RAj My Iranian Paradise

Iran Gate

198

NOS PO IRAńSkU Nose, Iranian Style Reżyseria / DIRECTED BY: Mehrdad Oskouei produkcja / PRODUCTION: Shehrazad Media International

Iran 2005 52 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Faito Doc Film Festival, Italy 2007 – Aljazzera Int'l Film Festival 2006 – Salaam DK – Multicultural Film Festival, Denmark; Ukrainian Int’l Documentary Film Festival „Contact”; Oslo Documentary Film Festival; Tek Film Festival, Italy; Sixth Biennial of Iranian Studies in Iran Heritage Foundation, UK; Rio de Janeiro Int'l Film Festival Brazil 2005 – IDFA, International Documentary Film festival Amsterdam – Nominacja / nomination GolDen movie sqUaD Doc U! awaRD

Je den z bar dziej in try gu ją cych wi do ków na te he rań skich uli cach to okle jo ne pla stra mi no sy. Po wta rzal ność ob raz ka wy klu cza przy pa dek, cie ka wość zmu sza do po sta wie nia kil ku py tań. Oka zu je się, że irań ska mło dzież na mięt nie pod da je się ope ra cjom pla stycz nym. W cią gu ostat nich lat ich licz ba wzro sła ośmio krot nie. W swo im bły sko tli wym fil mie Mehr dad Osko uei ba da źró dła te go fe no me nu. Od cza sów re wo lu cji is lam skiej ko bie tom wol no po ka zy wać tyl ko twarz, resz tę na le ży za sła niać. Dla te go roz wi ja ją one umie jęt ność ma ki ja żu, zu ży wa ją ogrom ne ilo ści ko sme ty ków, a w ostat nim cza sie co raz chęt niej mo de lu ją, skra ca ją lub pod no szą swo je no sy. Nie tyl ko zresz tą one. Mo da prze nio sła się też na mło dych męż czyzn. Wszyscy nabijali się ze mnie: jego nos wchodzi do klasy przed nim – tłu ma czy de cy zję pod da ją cy się ope ra cji osiem na sto la tek. Niebawem na dziesięć dziewczyn przypadać będzie tylko jeden chłopak – mó wi gim na zja list ka. – Musimy być doskonałe. Na cisk ró wie śni ków to bar dzo waż ny ele ment zbio ro wej ob se sji. Młodzi szukają nowości, ale nie znajdują jej w tradycji – mar twi się is lam ski aka de mik. Je go po ko le nie roz wi ja ło war to ści przez tra gicz ne do świad cze nie woj ny. Po tam tych cza sach po zo sta ły dziś jed nak tyl ko gi gan tycz ne mu ra le. W swo im fil mie re ży ser do ty ka do ko nu ją cej się w Ira nie ero zji war to ści i skut ków zmia ny po ko le nio wej. Dla wie lu Irań czy ków twarz jest je dy ną prze strze nią, na któ rej kształt i wy gląd nie ma wpły wu pań stwo. Sta je się w ten spo sób miej scem eks pre sji wol no ści i nie za leż no ści. This documentary is about nose jobs (nose surgery) in Iran that statistically has the highest rank. The film is an attempt to find out why the Iranian young generation is so interested in improving their appearance. By focusing on nose jobs, the film surveys and analyses the urban society and today’s youth of Iran in particular from a social, psychological, cultural and political angle.

Satellite TV is illegal in Iran but it is also the nation’s secret obsession. An indulgence which has seeped into every pore of Iranian life. Satellite dishes are everywhere; illicitly

crowding apartment rooftops, teetering on high-rise windowsills, even sheltering from dust storms behind remote nomadic tent villages. But ever careful to protect the populace from immoral outside inﬂuence, the Morality Police force entry into homes wielding wire cutters and sledgehammers; spoiling the fun. A wry and powerful documentary from mo ham maD Ra so UloF, one of Iran’s most skilled documentary ﬁlmmakers.

Reżyseria / DIRECTED BY: Mohammad Rasoulof produkcja / PRODUCTION: Journeyman Pictures Wielka brytania / UK 2008 45 min

Iran Gate

Po sia da nie an te ny sa te li tar nej w Ira nie jest nie le gal ne pod groź bą wię zie nia i man da tów. Trud no w to wszak że uwie rzyć, je śli spoj rzy się na irań ski kra jo braz za peł nio ny ta le rza mi – są one wi docz ne na każ dym wie żow cu, ka mie ni cy, a na wet nada chach le pia nek po środ ku pust ko wia. Wła dza pod ję ła jed nak wal kę: sto jąc na stra ży mo ral no ści, usi łu je za blo ko wać oby wa te lom do stęp do nie wła ści wych tre ści emi to wa nych przez ze psu te pań stwa Za cho du. Po li cja ma so wo wkra cza domiesz kań inisz czy „nie mo ral ne ta le rze”. Ale jak mó wi je den zbo ha te rów fil mu, któ ry je na pra wia –nie ma się co martwić, ten talerz i tak był już stary, zamontujemy nowy. Wszyst ko wska zu je za tem, że jest to wal ka z wia tra ka mi. CNN, fil my z Jen ni fer Lo pez czy ob ra zy Da vi da Lyn cha i tak znaj dą spo sób, by we drzeć się do naj bar dziej na wet od da lo nych od cy wi li za cji miesz kań Irań czy ków. Tak jak oby wa te le Ira nu se kret nie pod glą da ją ży cie na Za cho dzie, tak my ma my oka zję przyj rzeć się skraw ko wi ich ży cia w kon spi ra cji. Po dą ży my więc śla da mi pod ziem nej pro duk cji an ten, ich nie le gal ne go mon ta żu i dys try bu cji prze my ca nych z po wo dze niem z Ma le zji i Bom ba ju „nie mo ral nych” fil mów na DVD. Zo ba czy my świet ne uję cia sa te li tar nej kru cja ty, w ja kiej bie rze udział mon ta ży sta an ten, po ko nu jąc gó ry na mo to rze i do wo żąc „ma gicz ne okno na świat” na wet w naj od le glej sze za kąt ki. Zaj rzy my do taj nych stu diów na grań, gdzie oprócz do da wa nia na pi sów w ję zy ku far si po pra wia się przy oka zji zbyt ską pą gar de ro bę hol ly wo odz kich gwiazd lub wy ci na nie cen zu ral ne sce ny. Od wie dzi my też do my miesz kań ców Is lam skiej Re pu bli ki Ira nu, któ rzy chcą mieć pra wo do in for ma cji i po pu lar nej roz ryw ki. Tyl ko czy wal ka nie to czy się czę ściej o tę dru gą? Brak do stę pu do me diów wy da je nam się ab so lut nie nie do po my śle nia, aprze cież jesz cze nie tak daw no słu cha li śmy w ukry ciu Ra dia Wol na Eu ro pa.

Iran Gate

199

OkNO NA ŚWIAT The Dish

Iran Gate

200

OSTATNIA PRzyMIARkA Final Fitting Reżyseria / DIRECTED BY: Reza Haeri produkcja / PRODUCTION: DEFC Iran 2008 30 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Iran International Documentary Film Festival Cinéma Vérité, Tehran – Nagroda Główna dla Dokumentalnego Filmu poniżej 60 minut / GRanD PRix (UnDeR 60-minUtes cateGoRy)

Mo da wśród gło szą cych po wścią gli wość irań skich aja tol la hów? Teraz mężczyźni noszą się jak dżentelmeni. Zakładają krótką labadeh, żeby pokazać swoje dobrze skrojone spodnie – mó wi rze mieśl nik Arab po ur, wpro wa dza jąc wi dza w taj ni ki kra wiec twa naj wyż szej pró by. Jest ni skim, ener gicz nym męż czy zną, od 60 lat w za wo dzie. Uosa bia wszyst kie cno ty swo jej pro fe sji. Dba o do bre sa mo po czu cie klien tów i nie za po mi na o bło go sła wień stwie, do strze ga też zmie nia ją ce się fa so ny, od spo so bu wią za nia tur ba nu po krój la ba deh lub gha by: – Labadeh ma osiem wewnętrznych kieszeni, kilka małych i kilka dużych. Na pióro, zegarek, komórkę i portfel. Pokażę wam. Przy miar ka u kraw ca to oka zja do uczest ni cze nia w nie zwy kłym spek ta klu, bę dą cym po ka zem pro fe sjo na li zmu, prze po jo nym za ra zem sub tel nym po czu ciem hu mo ru i okra szo nym star czy mi uty ski wa nia mi. Nie dzi wi za tem, że u Arab po ura ubie ra li się naj więk si: aja tol lah Cho me inioraz imam Mu sa Sadr. Sza ta każ de go z nich ma swo ją wła sną, cie ka wą hi sto rię. Re ży se ro wi za le ża ło nazło że niu hoł du pew nej za ni ka ją cej ka ście rze mieśl ni ków. Mo gą być ni mi wła ści cie le za kła dów fo to gra ficz nych, szew cy czy ze gar mi strzo wie. Au tor po ka zu je bo ha te ra w cią głej in te rak cji z klien ta mi, od twa rza też je go upo rząd ko wa ną, da le ką od wy wro to wej wi zję rze czy wi sto ści. Jest w niej miej sce na nie do sko na ło ści ludz kie go cia ła, śmiesz ność i po boż ność. Jeśli przedkładacie pracę nad modlitwę, to czy wasza praca jest coś warta? – mó wi naj więk szy kra wiec Ira nu. A cramped shop in Qom, Iran is the domain of master tailor and armchair philosopher mR. aRaB Po UR. At 80, mR. aRaB Po UR has been making ghabas, labadehs, and more recently, trousers, for decades. As the ofﬁcial tailor to some of the country's most important religious leaders and politicians, his clients include former president mo ham maD Kha ta mi and the late ay atol lah Kho me ini. mR. aRaB Po UR affably measures changes in his country's religion through current trends in men's fashion. shan non aBel.

The ﬁlm depicts the life of three teenage boys in Tehran House of Correction. They are the innocent victims of serious social problems such as addiction, poverty and divorce, which the Iranian society is faced with.

Reżyseria / DIRECTED BY: Mehrdad Oskouei produkcja / PRODUCTION: Shehrazad Media International

Iran 2007 53 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Sheffield Doc /Fest International Documentary Festival; Med Film Festival, Italy – Wyróżnienie / sPecial mention

2007 – Thessaloniki Documentary Festival; Vision du Réel International Film Festival, Nyon; Lisboa International Documentary Film Festival; DOK Leipzig – International Lepizig Festival for Documentary and Animated Film

Iran Gate

Film Mehr da da Osko uei przed sta wia syl wet ki trzech na sto lat ków: Va hi da, Saj ja da i Alie go. Od sia du ją wy ro ki w ośrod ku re so cja li za cyj nym w Te he ra nie. Mi mo kil ku na stu lat ży cia ma ją już za so bą praw dzi wie cięż kie chwi le. Po cho dzą z roz bi tych ro dzin, łą czą ich nar ko ty ki, prze moc i kra dzie że. Ich lo sy to wy pad ko wa wszyst kie go, co mo że się przy tra fić nie let nim w Ira nie. Osko uei sta ra się ich po ka zać ja ko ofia ry ze wnętrz nych, spo łecz nych uwa run ko wań. Ska za ni przed osa dze niem w po praw cza ku nie zna ją ni cze go po za prze mo cą. Złodziejstwo to naprawdę ciężka praca – tłu ma czy Va hid – trzeba wytrzymać nerwowo inie bać zdzielić kogoś wgłowę. Re ży ser od po cząt ku pod cho dzi do nich z sza cun kiem i po wa gą. Sta wia pro ste, nie kie dy za sad ni cze py ta nia o na dzie je na przy szłość, mi łość i wy ra ża nie emo cji. Wy da je się, że na nie któ re z te ma tów chłop cy nie mie li do tąd oka zji roz ma wiać. Mo że dla te go tak ła two pod da ją się psy cho dra mie za pro po no wa nej przez fil mow ca, otwie ra ją się przed ka me rą i z cza sem za czy na ją mó wić o fru stra cji wy ra ża nej przez swo je „złe za cho wa nie”. Opo wie dzia ny przez nich świat to nie wy god na praw da za mia ta na w Ira nie pod dy wan. Mil czy się tam na te mat epi de mii uza leż nień i nę dzy. Dru gim bie gu nem fil mu jest przy jaźń mię dzy od sia du ją cy mi wy ro ki. Na sto lat ki trzy ma ją się ra zem, two rząc mię dzy so bą sil ne, emo cjo nal ne re la cje. Tyl ko wspól nie ma ją szan sę ura to wać odro bi nę ze swo je go dzie ciń stwa.

Iran Gate

201

SPóŹNIONA It’sWOLNOŚć Always Late for Freedom

Iran Gate

202

TORGhEh Torgheh Reżyseria / DIRECTED BY: Mohammad Hasan Damanzan produkcja / PRODUCTION: Shehrazad Media

Iran 2008 52 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – Iran International Documentary Film Festival Cinéma Vérité, Tehran

Moje wesele? Tyle już wycierpiałam, że nie umiem przypomnieć sobie mojego wesela – wy zna je jed na z bo ha te rek fil mu Mo ham ma da Da man za na. Re ży ser two rzy por tre ty czte rech ko biet ży ją cych w gó rzy stym re gio nie Ira nu, w miej sco wo ści Tor gheh. Łą czy je to, że gra ją na du ta rze – dwu stru no wej lut ni. Do tej pory nie znalazłam żadnej przyjemności z życia. Jeśli to jest życie, to jest ono nic niewarte – mó wi jed na z nich, zmu szo na do za ak cep to wa nia po wtór ne go mał żeń stwa swe go mę ża i przy ję cia po ni ża ją cej ro li dru giej żo ny. Film Da man za na ce chu je nie by wa ły au ten tyzm. Re ży ser bu du je go po przez et no gra ficz ną ob ser wa cję co dzien ne go ży cia bo ha te rek i uważ ne słu cha nie ich skarg. Z za ska ku ją cą otwar to ścią opo wia da ją o mę żach uza leż nio nych od nar ko ty ków, o po czu ciu zdra dy i po rzu ce nia. Tylko granie na dutarze pozwala mi zapomnieć o złu tego świata – mó wi jed na z nich. Ofi cjal nie nie ma ją jed nak pra wa grać. W trak cie na uki po in stru ment się ga ły pod nie obec ność męż czyzn; za pu blicz ne wy stę py ści ga je pra wo. Czasami przerywano wesele, bo przyjeżdżała policja i zabierała mi dutar – opo wia da jed na z ko biet utrzy mu ją ca się z gra nia. Od wie ków du tar jest in stru men tem pa ste rzy ze środ ko wej Azji. Ce chu je go me lan cho lij ne, mięk kie brzmie nie, nad wy raz traf nie od zwier cie dla ją ce trud ne ży cie bo ha te rek do ku men tu i na swój spo sób z nim sple cio ne. Four Iranian country women from northern Khorasan, who play doetar and sing and deal with life's challenges. Although they are faced with numerous social problems they share a passion – they let oﬀ steam and relieve their pain through music. Even though they suffer from social prejudice and segregation on a daily basis the ﬁlm depicts how music can become a cure to life.

mah Dis, a 20-year-old Iranian girl dreams of becoming a model. This is her way of contradicting the Iranian society and her family. Her father, a religious Iranian man does not approve of his daughter’s intentions because of imposed social restrictions and his own beliefs. However, mah Dis’s mother is more understanding. The ﬁlm focuses on mah Dis’s struggle to make her dream come true and the problems she has to tackle along the way. Plus an insight into the Iranian fashion industry throughout the years.

Reżyseria / DIRECTED BY: Marjan Alizadeh produkcja / PRODUCTION: Life Media International Iran 2008 60 min

Iran Gate

Pew ne go dnia re ży ser ka Mar jan Ali za deh mia ła wyjść zdo mu. Nie opusz cza ło jej jed nak wra że nie, że nic dosie bie nie pa su je. Na uli cy szyb ko za trzy ma ła ją po li cja. Masz nieodpowiednią chustę, siostro – usły sza ła. W ko mi sa ria cie za uwa ży ła, że nie jest je dy ną ko bie tą aresz to wa ną z po wo du wy glą du. Wkrót ce po tem zde cy do wa ła, że na krę ci film o mo dzie i ubio rze irań skich ko biet. Do ku ment Ali za deh two rzą dwie czę ści: hi sto rycz na – opi su ją ca we ster ni za cję Ira nu – oraz po re wo lu cyj na – umiej sco wio na we współ cze sno ści. Re ży ser ce uda je się usta lić kil ka cie ka wych fak tów. Po pierw sze, to wła śnie w Per sji zor ga ni zo wa no pierw szy wy bieg dla mo de lek, kie dy je den z próż nych wład ców chciał się po chwa lić uro dą swo ich na łoż nic. Mogli nie radzić sobie zbiedą igłodem ludu, ale zawsze dbali o swoje haremy – iro ni zu je re ży ser ka. Po re wo lu cji is lam skiej po ka zy na wy bie gach z udzia łem mo de lek zda rza ją się rzad ko. Rząd usi łu je okre ślać do pusz czal ny krój ko bie cych stro jów, a po goń za mo dą uwa ża się za sy no nim zła. Bo ha ter ką współ cze snej czę ści fil mu jest Mah dis, mo del ka za trzy ma na na uli cy przez po li cję z po wo du zbyt śmia łe go ma ki ja żu. Dziew czy na usi łu je zo stać fo to mo del ką, jed nak na tra fia na opór bo go boj ne go oj ca. Tak jak wie le eman cy pu ją cych się dziew czyn z mło de go po ko le nia, mu si ona sta wić czo ło nie tyl ko na ci sko wi spo łe czeń stwa, lecz tak że swo im naj bliż szym. Film po ka zu je, jak wiel ka prze paść za czy na dzie lić Irań czy ków, tych my ślą cych tra dy cyj nie od tych pra gną cych cze goś wię cej, du szą cych się w skost nia łej kul tu rze.

Iran Gate

203

WybIEG PO PERSkU Persian Cat Walk

Iran Gate

204

z bOżą POMOCą Consulting God Reżyseria / DIRECTED BY: Sadegh Jafari produkcja / PRODUCTION: Shehrazad Media International

Iran 2008 26 min

Kie dy po na ra dzie z ro dzi ną i przy ja ciół mi Irań czy cy nie są w sta nie pod jąć waż nej de cy zji, po zo sta je im estekhareh, ra da kle ry ka, udzie lo na na pod sta wie lo so wo wy bra nej li nij ki Ko ra nu. Estekhareh do słow nie ozna cza proś bę o bo że bło go sła wień stwo. Lu dzie pro szą o nie do świad czo nych prze wod ni ków du cho wych: ima mów i aja tol la hów. Nie któ rzy z nich sły ną ze swo ich estekhareh. Im więcej ludzie mają problemów, tym częściej proszą oestekhareh–tłu ma czy uśmiech nię ty Hoj j tol Is lam Shah Mo ham ma di. Dzien nie udzie la oko ło ty sią ca rad, przez te le fon lub in ter net. Twier dzi, że uro dził się po to, by wła śnie w ten spo sób po ma gać in nym mu zuł ma nom. Aja tol lah Mo usa vi Is fa ha ni sły nie z cel nych i ade kwat nych estekhareh. Za wsze wie czo rem w je go biu rze usta wia się ogo nek po trze bu ją cych po mo cy. Pro sząc o bło go sła wień stwo, upew nia ją się co do swo ich za mia rów do ty czą cych waż nej trans ak cji lub dłu go od kła da nej de cy zji. Dla udzie la ją cych po rad to mę czą ca prak ty ka. Prze wod ni cy du cho wi uni ka ją od po wie dzi na py ta nia o ślub i roz wód. Wi dzi my, jak je den z nich wpa da w gniew, po pro szo ny o bło go sła wień stwo do ty czą ce abor cji. Sa degh Ja fa ri czy ni ze swo je go do ku men tu kry ty kę spo łecz ną. Trud no jest zresz tą uciec od py tań na te mat du cho wo ści Irań czy ków. Dla cze go tak czę sto pro szą o estekhareh? Czy to, cze go szu ka ją w sło wach kle ry ków, jest od zwier cie dle niem te go, co chcie li by usły szeć, czy mo że nie po tra fią sa mo dziel nie po dej mo wać de cy zji ani ze so bą roz ma wiać? Czy tłum ne proś by o ra dę, czę sto w naj prost szych spra wach, nie do wo dzą roz bi cia i ubez wła sno wol nie nia ca łe go spo łe czeń stwa? Estekhareh literally means asking for God’s advice. High ranking priests give advice by consulting the Quran to the people who cannot make their own decisions nor can ﬁnd answers to their problems after consulting with their family and friends. People’s faith in Estekhreh make it a valid and important issue in modern Iran. Some priests are busy responding the peoples” demand for Estekhareh by meeting them in person, providing advice via the Internet or even

through 20 telephone lines. Because of the unstable social situation, people turn to Estekhareh even for the most vital issues of their lives. The ﬁlm highlights these concerns and searches for reasons of this social phenomenon.

Images of the daily events which happened to a blind woman, behind her back.

Reżyseria / DIRECTED BY: Kiarash Asadi Zadeh produkcja / PRODUCTION: Life Media International Iran 2008 4 min Wybrane festiwale i nagrody / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – 3rd International Urban Film Festival, Iran – Najlepszy Film Animowany / the Best animation Film

Iran Gate

Sta nie w kor kach to jed na z naj bar dziej do kucz li wych bo lą czek każ de go więk sze go mia sta. Dla irań skie go re ży se ra fil mów eks pe ry men tal nych Kia ra sha Asa di Za de ha oka zał się to też do sko na ły te mat na ani ma cję. Je go ob raz za chwy ca przede wszyst kim ory gi nal no ścią – za ska ku ją ca za ba wa for mą spra wia, że czas, któ ry widz spę dza, sto jąc wspól nie z bo ha te ra mi w ulicz nym kor ku, ani przez chwi lę nie jest nu żą cy. Ta opo wieść jest tym bar dziej in try gu ją ca i nie zwy kła, że zo sta je opo wie dzia na z per spek ty wy ko goś, kto w zaj ściu nie uczest ni czy, a co wię cej – nie jest w sta nie go zo ba czyć.

Iran Gate

205

zA MOIMI PLECAMI My Back

Muzyka i wolność Music and Freedom

Music and Freedom

Muzyka i wolność

208

AFGAńSkI IDOL Afghan Star Reżyseria / DIRECTED BY: Havana Marking produkcja / PRODUCTION: Aria Productions, Roast Beef Productions, Redstart Media

Wielka brytania / UK 2008 87 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – Sundance Film Festival – Nagroda Publiczności, Nagroda za Reżyserię, nominacja do Nagrody Głównej Jury / aUDience awaRD, DiRectinG awaRD, GRanD JURy PRize – nomination 2008 – IDFA, International Documentary Film Festival Amsterdam

Pro gram Afgan Star był naj więk szym wy da rze niem me dial nym w Afga ni sta nie na prze strze ni kil ku dzie się ciu lat. Fi nał afgań skiej wer sji Ido la obej rza ło 11 mi lio nów lu dzi, jed na trze cia miesz kań cow kra ju. Na uczest ni ków gło so wa no przez ko mór ki, gło so wać mógł każ dy i na ko go chciał. Dla wie lu był to pierw szy kon takt z de mo kra cją. Do kon kur su sta nę ło po nad 2 tys. chęt nych. W tym trzy ko bie ty. Afgański Idol stał się szan są nie tyl ko dla ko biet, ale i dla mniej szo ści et nicz nych. Eki pa nie za leż nej sta cji To lo TV wie rzy, że pro gra mem uda się od cią gnąć lu dzi od woj ny i skie ru je w stro nę mu zy ki. Jej słu cha nie, pu blicz ny ta niec i oglą da nie te le wi zji by ły w okre sie re stryk cyj nych rzą dów ta li bów uwa ża ne za prze stęp stwo. Dla mło de go po ko le nia mu zy ka jest sym bo lem wol no ści. Nie dzi wi więc, że sta ra ją ce się za cho wać po rzą dek eli ty re li gij ne kry ty ku ją pro gram. Do ku ment Afgański Idol śle dzi lo sy czwór ki fi na li stów. Są to Ra fi z Ma zar -e -Sha rif, Li ma, Pasz tun ka z Kan da ha ru, mło dy ha zar ski mu zyk Ham me ed oraz Se ta ra z He rat. To wła śnie ona zwra ca na sie bie naj wię cej uwa gi, kie dy od padł szy z kon kur su, de cy du je się na zła ma nie za sad: tań czy i po ka zu je wło sy. Już na stęp ne go dnia w ca łym kra ju roz pę tu je się praw dzi we pie kło… Film jest za pi sem szcze gól ne go mo men tu w dzie jach po wo jen ne go Afga ni sta nu. Afgański Idol jest nie tyl ko lek cją de mo kra cji, ale i pierw szą oka zją do uczest ni cze nia w me dial nym spek ta klu. Mu zy cy mu szą zmie rzyć się z po pu lar no ścią i udźwi gnąć po kła da ne w nich na dzie je, a wi dzo wie od dzie lić spek takl od rze czy wi sto ści. Music has ﬁnally made its way back to Afghanistan. Until a few years ago, when the Taliban was still in power, people risked prison sentences and even the death penalty if they sang, danced or listened to music. After the 2004 elections, these restrictions were lifted, which led to a rediscovery of the Afghan music culture. A point in case is the TV show Afghan Star, the Afghan version of Pop Idol, an extremely popular programme watched every week by 11

million Afghans or one-third of the entire population. The young British documentary filmmaker Havana Marking follows four contestants during the final rounds: two men and two women. Because Marking not only films the events surrounding the show, but also accompanies the participants to their hometowns (including ma za Ri sha RiF and he Rat), she succeeds in depicting a divided Afghanistan. The country may be optimistic and the music might be permitted for the time being but the power and threat of the Taliban are still very real. Some women in Kabul walk around without burkas and actually use make-up, but at the same time we hear le ma, a contestant from the Taliban stronghold of Kandahar, explain that her participation is extremely dangerous and she has to rehearse in secret.

Rarely can a film penetrate the glamorous surface of rock legends. From Academy Award winning director, Da vis GUG Gen he im (an In co nve nient truth), It Mi ght Get Lo ud tells the personal stories, in their own words, of three generations of electric guitar virtuosos – the eD Ge (U2), Jim my Pa Ge (leD zeP Pe lin), and JacK whi te (the whi te stRi Pes). It reveals how each developed his unique sound and style of playing favourite instruments, guitars both found and invented. Concentrating on the artist's musical rebellion, travelling with him to influential locations, provoking rare discussion as to how and why he writes and plays, this film lets you witness intimate moments and hear new music from each artist. The movie revolves around a singular day when Jim my Pa Ge, JacK whi te, and the eD Ge first met and sat down together to share their stories, teach and play.

Reżyseria / DIRECTED BY: Davis Guggenheim produkcja / PRODUCTION: Thomas Tull Productions USa 2008 97 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – Berlinale, Berlin International Film Festival 2008 – Toronto International Film Festival

Będzie głośno to film oficjalnie zamykający 6. Festiwal Filmowy Planete Doc Review. Przed projekcją odbędzie się gala zamknięcia w Kinotece 16.05.2009 o godz. 19:00. It Might Get Loud will be the closing film of the 6tH Planete Doc revieW film feStival. the screening will be preceded by the closing ceremony held in kinoteka theatre on 16 May 2009 at 7 pm.

Music and Freedom

Twór com ki na rzad ko uda je się prze bić przez peł ną splen do ru otocz kę ży cia le gend roc ka. Zdo byw ca Osca ra Da vis Gug gen he im (Niewygodna prawda) pre zen tu je oso bi ste re la cje przed sta wi cie li trzech po ko leń wir tu ozów gi ta ry elek tro nicz nej: The Ed ge’a (U2), Jim my’ego Pa ge’a (Led Zep pe lin) i Jac ka Whi te’a (The Whi te Stri pes). Będzie głośno po zwa la zo ba czyć, jak każ dy z nich wy pra co wał swo je uni kal ne brzmie nie i styl gry na ulu bio nych in stru men tach, czy li naj prze róż niej szych wer sjach gi ta ry. Film sku pia się na mu zycz nym bun cie ar ty stów, uka zu je waż ne dla nich miej sca, a tak że nie co dzien ne dys ku sje na te mat spo so bów i po wo dów kom po no wa nia oraz gra nia. Wi dzo wie sta ją się świad ka mi in tym nych chwil, ma ją też oka zję usły szeć no we utwo ry trzech bo ha te rów. Punk tem wyj ścia ak cji jest dzień, w któ rym Jim my Pa ge, Jack Whi te i The Ed ge po raz pierw szy spo tka li się, że by roz ma wiać, wza jem nie się uczyć i grać.

Muzyka i wolność

209

bĘDzIE GłOŚNO It Might Get Loud

Music and Freedom

Muzyka i wolność

210

PATTI SMITh SEN żyCIA Patti Smith Dream of Life Reżyseria / DIRECTED BY: Steven Sebring produkcja / PRODUCTION: Clean Socks, Thirteen /WNET New York

USa 2008 109 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Durban International Film Festival – Najlepszy Film Dokumentalny / Best DocUmentaRy; Sundance Film Festival – Nagroda za zdjęcia, nominacja do Nagrody Głównej Jury / cinematoGRaPhy awaRD, aUDience awaRD, GRanD JURy PRize – nomination; Berlinale, Berlin International Film Festival

Życie to przygoda naszego własnego projektu, nawiedzana seriami szczęśliwych i nieszczęśliwych wypadków – de kla mu je Pat ti Smith. Film Ste ve na Se brin ga jest re flek sją na te mat jed nych i dru gich. Po kil ku na stu la tach spę dzo nych na pro win cji i dłu giej ża ło bie po mę żu 60-let nia Smith po wra ca na sce nę. Fo to graf mo dy Ste ven Se bring za czął re ali zo wać jej fil mo wą bio gra fię 11 lat te mu. Nic dziw ne go, że pro jekt stał się dla oboj ga waż nym ele men tem bio gra fii i ob rósł le gen dą (po dob no wspól nie ze Smith żar to wał, że pra ce usta ną wraz ze śmier cią jed ne go z nich). Zna na ja ko trud na i nie przy stęp na, Smith oka zu je się wspa nia łą i dow cip ną kom pan ką. Re ży ser to wa rzy szy w jej licz nych po dró żach i w tra sie kon cer to wej. Wę dru je za nią do No we go Jor ku, To kio, Lon dy nu, Rzy mu, New Jer sey i Atlan ty. Utrwa la też Smith ak tyw ną po li tycz nie, wy gła sza ją cą pu blicz nie fe no me nal ne prze mó wie nia an ty wo jen ne. W efek cie wie lo let nie go pro ce su po wstał wie lo war stwo wy, po ru sza ją cy ob raz, wie le mó wią cy o jed nej z nie licz nych ży ją cych ikon ar ty stycz nej sce ny Man hat ta nu lat 70. Mi łość do lu dzi, któ rzy stwo rzy li le gen dę No we go Jor ku, wy peł nia ca ły film Se brin ga. Nowy Jork to miejsce, które mnie uwiodło, Nowy Jork to miejsce, które mnie uformowało iktóre mnie zdeformowało, Nowy Jork to miejsce, które mnie nauczyło perwersji i które mnie nawróciło. Nowy Jork to też miejsce, które kocham – mó wi mło da jesz cze Smith. pat ti Smith dre am of Li fe is a plunge into the philosophy and artistry of cult rocker Pat ti smith. This portrait of the legendary singer, artist and poet explores themes of spirituality, history and self expression. Known as the godmother of punk, she emerged in the 1970’s, galvanizing the music scene with her unique style of poetic rage, music and trademark swagger. We follow this multitalented and private artist over 11 years of international travel, through her spoken words, performances, lyrics, interviews, paintings, and photogra-

phs. dre am of Li fe reveals a complicated, charismatic personality. Pat ti smith who narrates the ﬁlm, wrestles with her life’s many paradoxes. She deﬁnes the human experience as an overwhelming contradiction. She pulls the strings of her guitar and simply makes music.

yURi mo Ro zov, a pioneer of underground Russian rock of the 1970-80’s, made more than 60 albums which circulated clandestinely in the USSR and were reproduced with the use of amateur tape recorders. Rock musicians of those years were pursued by the KGB, „treated” like dissidents in psychiatric clinics, or simply dispatched without ofﬁcial reason to labour camps. Some never came back. This documentary takes the experiences of this musician and uses them as a starting point for a discussion of the then music scene. We enter the catacomb concert rooms and follow 30 years of persecutions organized by the KGB, from the Brezhnevian era in a country cut oﬀ from the rest of the world, to the dark years of vla Di miR PU tin. We are shown an unknown USSR depicted in the 8mm amateur movies, unseen for more than 30 years, which were

shot on the sly during concerts given by hippies and rockers. Through the life of yURi mo Ro zov, who enjoyed underground fame and later ofﬁcial success, we discover the evolution of Russian society in the course of 36 years.

Reżyseria / DIRECTED BY: Vladimir Kozlov produkcja / PRODUCTION: Cinemabank Rosja / RUSSIA 2008 69 min

Music and Freedom

Ju rij Mo ro zow to le gen da nie za leż ne go roc ka w ZSRR. Był pio nie rem na każ dym po lu: współ two rzył ra dziec kie pod zie mie mu zycz ne, uru cho mił pro fe sjo nal ne stu dio w swo im miesz ka niu. Za fa scy no wa ny ze spo łem Led Zep pe lin i Ji mim Hen drik sem upo rczy wie szu kał wła sne go brzmie nia ina gry wał pły tę za pły tą. Nie był jed nak ni czy im epi go nem. W swo ich tek stach szedł pod prąd so wiec kiej ide olo gii, nie sto so wał kom pro mi sów: two rzył mu zy kę na prze kór przy zwy cza je niom nie oswo jo ne go z roc kiem ra dziec kie go spo łe czeń stwa. Moż na po wie dzieć, że udo ku men to wał mu zycz nie epo kę – jak sam to okre ślił – breżniewowskiego zgalarecenia. Mo ro zow dla wie lu stał się też punk tem od nie sie nia. W je go stu diu na gra no nie zli czo ną ilość nie za leż nych al bu mów. W pew nym mo men cie zo rien to wa no się, że słu cha go ca ła ma ry nar ka wo jen na Związ ku Ra dziec kie go. Mo że dla te go pró bo wa ły po dejść go KGB i wła dze, na ma wia jąc do two rze nia w ra mach sys te mu. Należał doludzi, których nie dawało się łatwo przekonać – wspo mi na żo na Mo ro zo wa.

Muzyka i wolność

211

ROCkOWy MONOLOG The Rock – Monologue

Music and Freedom

Muzyka i wolność

212

SOUL POWER Soul Power Reżyseria / DIRECTED BY: Jeffrey Levy-Hinte produkcja / PRODUCTION: Antidote International Films

USa 2008 93 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – Berlinale, Berlin International Film Festival 2008 – Toronto International Film Festival

Najlepsza muzyka, jakiej możecie słuchać na żywo, zostanie zagrana w Kinszasie! – za chę cał Lloyd Pri ce, od po wie dzial ny za pro mo cję fe sti wa lu Za ire’74. Nie rzu cał słów na wiatr, w sto li cy Za iru za gra li bo wiem naj więk si: Ja mes Brown, B. B. King, Bill Wi thers, Ce lia Cruz, The Cru sa iders, Si ster Sled ge i wie lu in nych. Po mysł stwo rze nia fe sti wa lu so ulo we go po wstał przy oka zji or ga ni zo wa nej w Kin sza sie wal ki bok ser skiej Mu ham ma da Ale go i Geo r ge’a Fo re ma na. Za in te re so wa nie im pre zą prze ro sło wszel kie ocze ki wa nia, trzy dnio we wy stę py przy nio sły chwi lę wy tchnie nia pań stwu pod rzą da mi de spo tycz ne go Mo bu tu i wiel kie po czu cie so li dar no ści spo łecz no ści afro ame ry kań skiej. I’m black and I’m proud – śpie wał Ja mes Brown przed zej ściem ze sce ny. In we stor, któ ry uru cho mił środ ki do pro duk cji fe sti wa lu, uwzględ nił też pro duk cję fil mu na te mat Za ire’74. Do ku men to wa ło go czte rech ope ra to rów pod kie row nic twem do świad czo ne go fil mow ca Al ber ta May sle sa. Zdję cia re ali zo wa no w sty li sty ce direct cinema, co świet nie od da je po wsta łą mie szan kę ner wów i eu fo rii. Po ka zu je za ple cze, przy go to wa nia, im pre zy to wa rzy szą ce, ide olo gicz ne wy stą pie nia uczest ni ków, spon ta nicz ne kon cer ty or ga ni zo wa ne wsa mo lo cie inauli cach mia sta. Film i ta śmy z na gra niem kon cer tu prze le ża ły kil ka na ście lat nie tknię te, że by po wró cić na ekran dzię ki zna ko mi tej pra cy ze spo łu Jef freya Le vy -Hin te’a. Dzię ki mon ta żo wi i zdję ciom otrzy mu je my do ku men tal ny skrót elek try zu ją cych i wy bu cho wych trzech dni ema nu ją cych mo cą so ulu. In 1974, the most celebrated American R&B acts of the time came together with the most renowned musical groups in Southern Africa for a 12-hour, three-night long concert held in Kinshasa, Zaire. The dream-child of hUGh ma se Ke la and ste waRt le vi ne, this music festival became a reality when they convinced boxing promoter Don KinG to combine the event with The Rumble in the jungle, the epic ﬁght between mU ham maD ali and Geo R Ge Fo Re man, previously chronicled in the Academy Award-winning documentary When we we re kings.

So ul po wer is a verité documentary about this legendary music festival (dubbed za iRe ‘74), and it depicts the experiences and performances of such musical luminaries as Ja mes BRown, BB KinG, Bill wi theRs, ce lia cRUz, among a host of others. At the peak of their talents and the height of their careers, these artists were inspired by this return to their African roots, as well as the enthusiasm of the Zairian audience, to give the performances of their lives. The concert has achieved mythological significance as the definitive Africa (n)-American musical event of the 20th Century. So ul po wer is crafted from the extensive „outtakes” that remained after making When we we re kings, which documented the epic title fight, but relegated the music festival to a small, supporting role. The „outtakes” have remained vaulted for the past 34 years, until now. Shot primarily by celebrated cinematographers al BeRt may sles, PaUl GolD smith, Ke vin Ke atinG and Ro De RicK yoUnG, So ul po wer finally provides today’s audience the opportunity to experience this historic musical event in all of its magnificent, filmed glory.

ta rzem pre zen tu jąc ar chi wal ne zdję cia XX -wiecz nych kon flik tów, przy po mi na, że ich przod ko wie nie za wsze w prze szło ści umie li się po ro zu mieć. Following the overwhelming success of the Eurovision Song Contest, a junior version was recently spun off. The rules are similar: national finals lead to the big night, when all the European contestants come together on a live television show judged by representatives from each participating country. There is one key difference, however, as the junior entrants must pen all of the songs they sing themselves! This engrossing documentary follows the 2007 competition. In the first part of So unds Li ke te en Spi rit: A Popumentary, we are introduced to a bevy of groups and individuals preparing for the Belgian finals. The film then tracks a number of finalists from other countries prior to their arrival in Rotterdam for the European finals. The second half of the film shows the lead-up to the finals, the event itself and the aftermath. At the end of the day, there will be only one winner, so this is very much a film about hopes and dreams, hard work and dedication – culminating in a certain sense that life and music careers are as much about overcoming setbacks as being discovered and winning instant fame.

Reżyseria / DIRECTED BY: Jamie J Johnson produkcja / PRODUCTION: Number 9 Films Wielka brytania / UK 2008 89 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2008 – Toronto International Film Festival

Music and Freedom

Je że li fe sti wal Eu ro wi zja to szczyt bez gu ścia, kró le stwo ki czu, to wa rzy stwo wza jem nej ad o ra cji, to czym w ta kim ra zie jest fe sti wal Eu ro wi zja dla dzie ci? Twór cy fil mu za pra sza ją nas za ku li sy 17. edy cji te go fra pu ją ce go show, któ re jesz cze nie do tar ło do Pol ski. 17 kra jów, 23 mi lio ny te le wi dzów w ca łej Eu ro pie – to me dial ne wy da rze nie, obok któ re go nie moż na przejść obo jęt nie. Kon kurs dla dzie ci ma wie le wspól ne go ze swo im od po wied ni kiem dla do ro słych – naj więk sze emo cje wzbu dza wśród państw, któ rym trud no jest za ist nieć wprze ka zach świa to wych agen cji in for ma cyj nych. Ar me nia, Cypr, Mal ta, Bia ło ruś, Ser bia i Gru zja w na pię ciu śle dzą lo sy swo ich fa wo ry tów. Oprócz pa trio tycz ne go po czu cia obo wiąz ku, dzieć mi po wo du je coś jesz cze – twór cy de li kat nie ry su ją świat ich pra gnień. Ma ła Buł gar ka chce zwró cić na sie bie uwa gę wia ro łom ne go oj ca. 10-let ni Cy pryj czyk jest po nie wie ra ny w szko le ja ko gej ipra gnie za im po no wać swo im prze śla dow com. Gru zin ka zpo grą żo ne go w bie dzie mia sta chce za pew nić lep szy byt swo im bli skim i za śpie wać w przy szło ści w du ecie z Chri sti ną Agu ile rą – przed wy jaz dem na fi nał do Rot ter da mu do sta je bło go sła wień stwo od księ dza – wiel bi cie la De ep Pur ple. Tuż przed fi na łem emo cje udzie la ją się na wet zdy stan so wa nym Bel gom. Nie mo gą się przed ni mi obro nić rów nież wi dzo wie – w cza sie trwa nia fil mu za przy jaź nia my się z bo ha te ra mi na ty le, by pod czas fi na łu prze ży wać ich klę ski i try um fy. En tu zjazm uczest ni ków udzie la się na wet ju ro rom – nie któ rzy pró bu ją ra to wać się hu mo ry stycz ny mi uwa ga mi, więk szość jed nak fa cho wo wy po wia da się o szan sach mło do cia nych gwiazd. Pod kre śla ją fakt, że dzie ci sa me stwo rzy ły mu zy kę ina pi sa ły sło wa –czę sto ckli we inie po rad ne, nio są ce jed nak du ży ła du nek nie za fał szo wa nych emo cji. Wy da je się, że fe sti wal Eu ro wi zji dla dzie ci, choć z po cząt ku od strę cza ki czo wa to ścią na stro ju, po tra fił za cho wać pier wot ną ideę po ko jo we go spo tka nia przed sta wi cie li róż nych na ro dów –tu taj ma li Gru zi ni iRo sja nie po tra fią się ba wić ra zem, po dob nie jak Tur cy iOr mia nie. Re ży ser, zsar ka stycz nym ko men -

Muzyka i wolność

213

SOUNDS LIkE TEEN SPIRIT Sounds Like Teen Spirit

yOUSSOU N’DOUR: DAjĘ TO, CO kOChAM Youssou N’Dour: I Bring What I Love

Music and Freedom

Muzyka i wolność

214 Reżyseria / DIRECTED BY: Elizabeth Chai Vasarhelyi produkcja / PRODUCTION: Groovy Griot, 57th & Irving Productions

USa 2008 102 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2008 – Nagroda Publiczności / aUDience awaRD; Sao Paulo International Film Festival; Toronto International Film Festival

To piosenkarz o głosie, który mieści w sobie całe dzieje Afryki – na pi sał o nim ma ga zyn mu zycz ny The Rol ling Sto ne. Uro dzo ny wSe ne ga lu pio sen karz Yous sou N’Do urto naj bar dziej zna na twarz afry kań skiej sce ny mu zycz nej. Wy cho wy wał się w do mu, gdzie od po ko leń prze ka zy wa no so bie mu zycz ną tra dy cję griot, śpie wu mó wią ce go o ro dzi nie, hi sto rii, po li ty ce i re li gii. Chcę przypominać ludziom o tym, jak wiele mogą osiągnąć – mó wi Yous sou, od da ny mi sji od bu do wy wa nia sa mo oce ny Se ne gal czy ków. Za czy nał w ze spo le Le Su per Eto ile, w któ rym od szedł od za chod nie go po pu i przy wra cał zna cze nie brzmie niom afry kań skim. Świa to wą po pu lar ność przy niósł mu utwór 7 Seconds, za śpie wa ny z wo ka list ką Ne neh Cher ry. Pły ta sprze da ła się w2 mi lio nach ko pii iwy wo ła ła eu fo rię w Se ne ga lu. Głów ną osią do ku men tu jest okres po wsta wa nia i pro mo cji al bumu Egipt. Egipt był pro jek tem am bit nym, prze kra cza ją cym gra ni cę po pu. N’Do ur za pra gnął uczcić nim świę te miej sca i naj waż niej sze po sta ci se ne gal skich mu zuł ma nów. Mia ła to być mu zy ka, któ rej Se ne gal czy cy mo gli by słu chać w okre sie ra ma da nu, cza sie wy ci sze nia i od da nia się re li gij nej re flek sji. Dla wie lu znich pły ta sta ła się jed nak na ru sze niem ta bu. Strach przed kry ty ką był tak wiel ki, że lu dzie ba li się nie tyl ko słu chać płyty, ale też roz ma wiać o niej. Film re je stru je ob szer ne frag men ty kon cer tów, po ka zu je pa sję i za an ga żo wa nie N’Do ura w wal kę z uprze dze nia mi. Yous sou N’do ur: I bring What I Lo ve, is a music-infused cinematic journey about the power of one man’s voice to inspire change. Described by Rolling Stone as a singer with a voice so extraordinary the history of Africa seems locked inside it. yoUs soU n’Do UR bridges two worlds – that of a modern pop star, the highest selling African artist of all time, and a West African griot, a traditional musical storyteller. As a child, he followed in his grandmother’s footsteps and began singing at religious events; by the age of 23, he had be-

come a household name from Europe to Asia. n’Do UR has dedicated his life to promoting human rights. Over the past 30 years he has testified before Congress about global health issues, and collaborated with superstars like Bo no, ne neh cheR Ry and Pe teR Ga BRiel – while touring incessantly and performing for millions of passionate fans. At home in Senegal, the Grammy award-winning artist is an inspiration for generations. Yous sou N’do ur: I bring What I Lo ve chronicles n’Do UR, a devout Sufi Muslim, as he releases a deeply personal and religious album called Egypt in the hope of promoting a more tolerant face of Islam. He trespasses into the domain of revered traditional religious singers. Almost instantly, his fellow Senegalese reject the album, and denounce his actions as blasphemous. Merchants quickly return their copies and n’Do UR is made the centre of controversy. Director eli za Beth chai va saR he lyi follows n’Do UR for over two years – filming in Africa, Europe, and America – to tell the story of how he faces these challenges and eventually wins over audiences both at home and abroad. Yous sou N’do ur: I bring What I Lo ve opens the door to a life filled with hope that began humbly, with a respect for his family’s storytelling tradition and the desire to share his joy of music, and rose to become one of ti me magazine’s 100 Most Influential People in the World. From generations of griots, comes a messenger for our time – YoUs soU n’Do UR.

Doc Alliance Doc Alliance

Doc Alliance

216

Nowa szansa dla pełnometrażowych ﬁlmów dokumentalnych Doc Al lian ce to ini cja ty wa, któ ra po wsta ła dzię ki wspól nym wy sił kom pię ciu klu czo wych eu ro pej skich fe sti wa li fil mów do ku men tal nych: CPH: DOX, Co pen ha gen In ter na tio nal Do cu men ta ry Film Fe sti val, DOK Le ipzig, In ter na tio nal Le ip zig Fe sti val for Do cu men ta ry and Ani ma ted Film, Jih la va In ter na tio nal Do cu men ta ry Film Fe sti val, Pla ne te Doc Re view, War sza wa oraz Vi sions du Réel In ter na tio nal Film Fe sti val, Ny on. Ce lem Doc Al lian ce jest wspie ra nie róż nych ga tun ków fil mu do ku men tal ne go, jak rów nież prze ko na nie pu blicz no ści o tym, jak fa scy nu ją ce, po ru sza ją ce oraz po ucza ją ce aspek ty mo że za wie rać cinéma du réel, gdzie rze czy wi stość prze kra cza fik cję i sta je się wiel kim wi do wi skiem.

Doc Al lian ce po wsta ło z prze ko na nia, że nie zbęd ne są no we ini cja ty wy do pro mo cji nie zwy kłych fil mów na ryn ku ogól nym, któ ry w mniej szym stop niu umoż li wia ich obieg i ko mer cja li za cję, oraz do te go, by zbli żyć się do róż nych wi dzów z wy ko rzy sta niem każ de go moż li we go spo so bu, od ki na, przez te le wi zję i DVD, po VOD (wi deo na żą da nie) i in ne sie ci. Ce lem Doc Al lian ce jest stwo rze nie dla pro du cen tów i twór ców fil mo wych ory gi nal nej oraz dy na micz nej plat for my dys try bu cyj nej, na któ rą skła da ły by się róż ne ini cja ty wy, atrak cyj ne pro po zy cje oraz fo rum do dys ku sji.

dziA łAL ność doc AL LiAn ce: OFERTA DOC ALLIANCE To pięć wysokiej klasy filmów, każdy z nich wybrany przez jednego z partnerów festiwalu Doc Alliance. Pokazy filmów na pięciu festiwalach rozpoczną się na Visions du Réel Nyon. Pod koniec roku międzynarodowe jury zadecyduje o przyznaniu Nagrody Doc Alliance. W 2009 roku zostanie ona wręczona podczas DOK Leipzig. Pięć rynków filmowych w danych krajach zobowiązało się do wspierania filmów podczas festiwali, jak również zaangażowania się w ich dystrybucję kinową, telewizyjną oraz na DVD. WWW.DOCALLIANCEFILMS.COM To nowy portal Doc Alliance z usługą wideo na żądanie, który oferuje ciągły dostęp do 250 niezwykłych filmów dokumentalnych wybranych przez pięciu partnerów festiwalowych. Co miesiąc pojawia się 20 nowych filmów, które można oglądać poprzez streaming wideo lub pobranie plików z internetu.

The New Deal for Feature Documentaries Doc al lian ce is a partnership which emerged as a result of the co-operative effort of five key European documentary film festivals – cPh: Dox co Pen ha Gen, DoK le iP ziG, iDFF Jih la va, Pla ne te Doc Re view waR saw and vi sions DU Re el ny on. The aim of the Doc al lian ce initiative is to support the diversity of feature documentaries and to convince audiences of the fascinating, moving and instructive aspects of the cinéma du reel where reality surpasses fiction and becomes spectacular.

Doc al lian ce was born with the awareness that new initiatives are needed to promote remarkable ﬁlms to a general market that is less permeable to their circulation and commercialisation and to approach various audiences in every conceivable manner, ranging from cinema, television, DVD to VOD, and other networks. Its objective is to create an inventive and dynamic distribution platform for ﬁlmmakers and producers by offering attractive alternatives, debates, choices and perspectives.

doc AL LiAn ce Ac ti vi ties: Doc alliance Selection represents five high-quality films, one selected by each of the Doc alliance festival partners. the films tour at the five festivals starting at viSionS DU reel nyon. at the end of the year an international jury decides about the doc alliance award. in 2009 the award will be handed over during the Dok leiPzig. the five national markets support the films at their festivals and in their theatrical, tv and DvD distribution. WWW.DocalliancefilmS.com is the new online portal of Doc alliance for video on Demand offering permanent access to 250 outstanding documentaries selected by the five partner festivals. twenty new films are added monthly and these can be acquired through streaming or download.

stAły dostęP do Wybitnych FiLmóW dokumentALnych WybrAnych Przez PArtneróW

doc ALLiAnce

Doc Alliance Films to plat for ma in ter ne to wa, któ ra umoż li wia dys try bu cję fil mów do ku men tal nych oraz eks pe ry men tal nych. Zo sta ła ona utwo rzo na przez DOC AL LIAN CE − no wą ini cja ty wę na rzecz fil mów do ku men tal nych. Doc Al lian ce to sto wa rzy sze nie, któ ra po wsta ło dzię ki wspól nym wy sił kom pię ciu klu czo wych eu ro pej skich fe sti wa li fil mów do ku men tal nych: CPH: DOX Co pen ha gen, DOK Le ipzig, Jih la va In ter na tio nal Do cu men ta ry Film Fe sti val, Pla ne te Doc Re view, War sza wa oraz Vi sions du Réel In ter na tio nal Film Fe sti val, Ny on. Ce lem sto wa rzy sze nia jest pro mo wa nie kre atyw nych fil mów do ku men tal nych na ogól nym ryn ku fil mo wym, na któ rym pro duk cjom te go ty pu trud niej jest się prze bić i tra fić do sze ro kiej wi dow ni. Doc Al -

lian ce za pew nia tak że sys te mo we wspar cie dys try bu cji fil mów do ku men tal nych po przez ry nek fe sti wa lo wy oraz plat for mę on li ne. Doc Alliance Films kon ty nu uje tra dy cję Doc -Air por tal − ini cja ty wy In ter na tio nal Do cu men ta ry Film Fe sti val Jih la va, któ rą wpro wa dzo no w ży cie w sierp niu 2006 r. W cza sie swo je go ist nie nia, por tal zdo łał zgro ma dzić 250 fil mów do ku men tal nych oraz eks pe ry men tal nych, a tak że stwo rzył uni ka to wą prze strzeń dla do ku men tów, do stęp ną za rów no dla sze ro kiej pu blicz no ści, jak i osób zaj mu ją cych się tą bran żą za wo do wo na ca łym świe cie. Fil my, któ re mo gą Pań stwo zna leźć na plat for mie Doc Al lian ce Films, zo sta ły wy bra ne przez ko mi te -

DOC ALLIANCE FILMS PermAnent Access to outstAnding documentAries seLected by doc ALLiAnce PArtners

doc al lian ce Films is an online platform for the distribution of documentary and experimental films which was launched by a new initiative for documentary films called DOC ALLIANCE. Doc Alliance is an association which emerged as a result of the co-operative effort of five European key documentary film festivals – cPh: Dox co Pen ha Gen, DoK le iP ziG, iDFF Jih la va, Pla ne te Doc Re view waR saw and vi sions DU Re el ny on. The aim is to promote creative documentary films on a general market that is less permeable to their circulation and commercialization and systematically support the distribution of documentary films through their festival markets and online platform.

doc al lian ce Films follows up the tradition of the Doc -aiR PoR tal, an initiative powered by In teR na tio nal Do cU men ta Ry Film Fe sti val Jih la va, which was launched in August 2006. During its existence, the portal gathered 250 documentary and experimental films and built a unique space for creative documentary films available to both wide audiences and professionals all around the world. The films you can find on the doc al lian ce Films platform are selected by festival programme committees, which focus on films with both social and aesthetic value – searching for films which deal with strong issues and do not resign from aesthetic qualities and a unique style at the same time. Moreover, the platform is open to any kind of cinema-

Doc Alliance

FILMy DOC ALLIANCE

Doc Alliance

217

Doc Alliance

218 ty pro gra mo we fe sti wa li, po szu ku jące pro duk cji o du żej war to ści spo łecz nej i es te tycz nej − fil mów, któ re po ru sza ją waż kie te ma ty, za cho wu jąc jed nak że wy so kie wa lo ry es te tycz ne i wy jąt ko wy styl. Co wię cej, plat for ma jest otwar ta na wszyst kie ki no we in no wa cje, do ku men ty o cha rak te rze pro gre syw nym czy pro wo ka cyj nym, któ re sty mu lu ją otwar ty dia log po mię dzy twór ca mi a ich wi dow nią. Ofer ta Doc Al lian ce Films obej mu je waż ne współ cze sne fil my do ku men tal ne z ca łe go świa ta, z ak cen tem na ki ne ma to gra fię eu ro pej ską. Jed nak że po za dzie ła mi współ cze sny mi por tal pro po nu je tak że do ku men ty ar chi wal ne i naj więk sze do ku men tal ne dzie ła stwo rzo ne w prze szło ści, aspi ru jąc tak że do mia na ar chi wum. Na Doc Al lian ce Films znaj dzie my fil my

uzna nych mi strzów, ta kich jak Ulrich Se idl, Jørgen Leth, Pe ter Met tler czy He le na Třeštíková, ale plat for ma jest rów nież otwar ta na pro duk cje no wych ta len tów oraz stu den tów. Za nie wiel ką opła tą mo gą Pań stwo le gal nie obej rzeć lub ku pić film, od twa rza jąc go on li ne lub też ścią ga jąc w jed nym z trzech ofe ro wa nych for ma tów. Za chę ca my twór ców, pro du cen tów i dys try bu to rów do za re je stro wa nia swo ich fil mów i pró by stwo rze nia dla nich miej sca na por ta lu Doc Al lian ce Films. Je że li są Pań stwo tym za in te re so wa ni, pro si my o kon takt.

tic innovations, progressive and provocative docs stimulating an open dialogue between the authors and their audience.

Legally and for a minimum fee, you can watch or buy a ﬁlm by mere playing or downloading it in one of the three offered formats.

Doc Alliance Films offers a selection of important contemporary documentary films from all over the world with an accent on European cinematography. However, not only the contemporary, but also archive documentary films and the greatest documentary works of the past are available on the portal, which thus aspires to become an archive as well. Films by established masters as UlRich se iDl, JøRGen leth, Pe teR met tleR or he le na třeŠtíKová, by new talents and also students’ films are very welcome at doc al lian ce Films.

Filmmakers and producers (distributors) as well as students are welcome to register their ﬁlm and try to give it space on the doc al lian ce Films portal. Contact us if you are interested.

bIG jOhN – zAPAŚNIk PO NORWESkU Big John Reżyseria / DIRECTED BY: Håvard Bustnes produkcja / PRODUCTION: Dag Hoel Norwegia / NORWAY 2008 85 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – Visions du Réel International Film Festival, Nyon

2008 – Nordisk Panorama, Malmö – Nagroda za Najlepszy Dokument / Best DocUmentaRy awaRD; Norwegian Short Film Festival, Grimstad

Doc Alliance

BiG John Kle met sen trains and coaches his boxer son Ole a.k.a. the Gol Den vi KinG. Home videos follow te am Kle met sen's ﬁghts, from the 1992 Olympics in Barcelona to the European Championships to ole's coming out as a pro in the US. Once BiG John realizes ole is just a pawn in the big business game of professional boxing, Team Klemetsen struggles to decide whether or not to give up. The family has sacriﬁced so much for ole's career, but BiG John is dad before he's coach and must draw a line between pushing and protecting his son. What is a shot at the World Championship title worth? What is the value of a loving relationship between father and son? After years of relating as coach and athlete, manager and client, can they shift back to their familial roles? Can they connect beyond boxing? A tough and tender love story between father and son.

Doc Alliance

Boks ma siłę ujawniania. Kiedy stoisz na ringu, odsłaniasz swoje prawdziwe ja. Sekrety, jakich sam o sobie nie wiedziałeś – tak roz po czy na swo ją opo wieść głów ny bo ha ter fil mu, „Big John” Kle met sen. Tym sa mym za po wia da na wstę pie, że jej te ma tem nie bę dzie tyl ko boks, lecz tak że po szu ki wa nie wła snej toż sa mo ści. Bę dzie to opo wieść o oj cu i sy nu, o za wo do wym bok se rze i je go tre ne rze, o 25 la tach wspól nie spę dzo nych na rin gach ca łe go świa ta – la tach wal ki, bó lu, nie po kor nych wy bo rów, cią głych wy rze czeń, ale rów nież chwa ły. I tak jak boks od sła nia praw dę o czło wie ku, tak ten film ujaw nia ko lej ne stro ny nie zwy kłej re la cji oj ca i sy na. Tak że wza jem ne se kre ty. John od dzie ciń stwa tre no wał swo je go sy na Ole go na za wo do we go bok se ra. Syn bok so wał, a John dbał o wszyst ko – o spon so rów, opie kę zdro wot ną, po dró że, ho te le, a na wet pra nie. W prze rwach mię dzy wal ka mi wspól nie przy gry wa li na gi ta rach. Do pó ki Ole wy gry wał, do pó ty ga ze ty roz pi sy wa ły się o nie po ko na nym „Zło tym Wi kin gu” i je go świet nym tre ne rze. Jed nak gdy na stę po wa ły po raż ki, me dia przed sta wia ły Joh na ja ko am bit ne go i fa na tycz ne go oj ca, któ ry pcha swo je go mło dziut kie go sy na do wal ki z naj groź niej szy mi za wod ni ka mi świa ta. My tym cza sem po zna je my Joh na ja ko bar dzo świa do me go i wraż li we go czło wie ka, roz dar te go po mię dzy mi ło ścią do sy na a chę cią kon tro li nad je go ży ciem. A za ra zem cho dzą ce go wła sny mi ścież ka mi mu zy ka o cy gań skiej du szy i – jak się póź niej oka że – rów nież cy gań skich ko rze niach. Być mo że wraz z ge na mi odzie dzi czył si łę fi zycz ną, si łę cha rak te ru i je dy ną sła bość – do mu zy ki. Po zna je my Joh na w mo men cie, gdy wspól na wę drów ka dru ży ny Kle met sen do bie ga kre su, a wraz ze spoj rze niem wstecz nad cho dzi re flek sja: Czy po dej mo wa łem słusz ne wy bo ry? Czy zwy cię stwa war te by ły tych wszyst kich kosz tów? Czy dziś po stą pił bym ina czej? To film nie tyl ko o wal ce na rin gu, lecz tak że o cio sach, no kau tach i prze ciw ni kach spo ty ka nych w ży ciu. To film rów nież dla tych, któ rzy bok su nie lu bią.

219

Doc Alliance

220

hOTEL SAhARA Hotel Sahara Reżyseria / DIRECTED BY: Bettina Haasen produkcja / PRODUCTION: Gebrueder Beetz Filmproduktion Berlin

Niemcy / GERMANY 2008 85 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – Visions du Réel International Film Festival, Nyon

Afry kań skie mia sta naogół tęt nią ży ciem. Ale nie No uathi bou w Mau re ta nii, któ re ka me ra po ka zu je w sen nych, sta tycz nych, aza ra zem pięk nych uję ciach. Spra wia ją one wra że nie, że ży cie za sty gło tu wbez ru chu icią głym ocze ki wa niu. To wa rzy szą ca ob ra zom le ni wa gi ta ro wa mu zy ka w ni czym nie przy po mi na ra do snych afry kań skich ryt mów. Pew nie w Eu ro pie ma ło kto wie, że wci śnię te po mię dzy Sa ha rę aAtlan tyk No uathi bou to nie wi docz na gra ni ca Afry ki z Eu ro pą, naj waż niej sze miej sce na ma pie dla ty się cy lu dzi przy by wa ją cych tu z po bli skich kra jów, któ rych łą czy wspól ne ma rze nie olep szym ju trze. Alep sze ju tro dla wszyst kich ma to sa mo, nie kwe stio no wa ne imię: Eu ro pa. Hotel Sahara to miej sce, w któ rym spla ta ją się na dzie je, ocze ki wa nia, nie speł nio ne ma rze nia, strach przed roz cza ro wa niem naj bliż szych, stan do słow nej i du cho wej bez dom no ści, pro wi zo rycz ne ży cie oraz przy jaz dy – częst sze niż od jaz dy –a za ra zem sta gna cja. To przede wszyst kim nie zwy kła me ta fo ra ży cia „po mię dzy” – po mię dzy prze szło ścią a przy szło ścią, pie kłem a ra jem, punk tem wyj ścia a ce lem po dró ży. Wi dzi my po ru sza ją ce por tre ty lu dzi, któ rzy kry ją się zazalicz ba mi prze ra ża ją cych sta ty styk, a któ rych nie wy raź ne syl wet ki wi du je my cza sem wte le wi zyj nych uję ciach prze ła do wa nych ło dzi. Po zna my hi sto rie lu dzi, któ rzy utknę li w nie koń czą cym się ocze ki wa niu, w mie ście, w któ rym czas wy da je się stać w miej scu. Ten jed nak bez li to śnie pły nie na dal, po zo sta wia jąc ślad na zmę czo nych twa rzach ucie ki nie rów. Tyl ko ma rze nia po zo sta ją nie zmien ne. Bo wiem ma rze nia to je dy ne, co im zo sta ło. To film o wszyst kich, któ rzy wy ru szy li w po dróż, ale jesz cze nie do tar li do ce lu. A im dłu żej tkwią w za wie sze niu, tym upo rczy wiej po wra ca py ta nie –czy kie dy kol wiek do trą? To rów nież film owy trwa ło ści i o tych, któ rzy nie wie rzą scep ty kom, że lep sze ju tro by ło wczo raj. W koń cu nie któ rym się prze cież uda je. A dead-straight, endless road leading to nowhere. And at the end of the road: Nouadhibou, a town in the West African country Mauritania, bordered by the ocean on one side and the Sahara Desert on the other. A bleak and inho-

spitable departure point for the tens of thousands of people that pour in from neighbouring countries, all with only one dream in mind: Europe. Ho tel Sa ha ra is a film journey to the last invisible border from the West-African coast to Europe. This place is a metaphor, a point of arrival, of departure, of broken dreams – of waiting for that better life on the far side of the Atlantic. It is above all, a no-man’s land, a place of endless waiting, and endless hoping. The film reveals how difficult it is to differentiate between „true” and „false” refugees. Is one „real” only when has a threatened life and is limb? What if one simply desires to escape a deadening lack of perspective? With an observant and cautious eye, Hotel Sahara documents how closely the dream of a better life is linked to sudden stagnancy, and how much patience is required to wait for years to finally, perhaps, arrive somewhere.

Maggie in Wonderland is a tender portrait of maGGie which takes us on a journey of humour and sadness through Swedish everyday life. maGGie always co-ordinates high heels

with a beret, and she loves gold. She lives on the 15th ﬂoor of a building in one of Malmö’s suburbs. Her balcony is littered with reminders of her previous life. Under a golf bag, next to a racing ticket from 1999, are the remains of a pigeon that she killed when she couldn’t sleep.

Reżyseria / DIRECTED BY: Mark Hammarberg, Ester Martin Bergsmark, Beatrice „Maggie” Andersson

produkcja / PRODUCTION: Silverosa Film Szwecja / SWEDEN 2008 72 min Wybrane nagrody i festiwale / SELECTED FESTIVALS AND AWARDS: 2009 – Visions du Réel International Film Festival, Nyon; The Norwegian Documentary Film Festival; Nordisk Panorama in Belgrade 2008 – Tempo Documentary Festival Stockholm – Specjalne Wyróżnienie / honoRaRy mention; Nordisk Panorama Malmö

Doc Alliance

Nie koń czą ce się rzę dy sza rych blo ków, dłu ga, de pre syj na zi ma, obo jęt ni lu dzie, pra gną cy wy łącz nie przy pad ko we go sek su, pu ste, nie bez piecz ne uli ce… tak Szwe cję wi dzi Mag gie, emi grant ka z Kon ga, któ ra już od 10 lat miesz ka na przed mie ściach Malmö. Jej ocza mi oglą da my ciem ne stro ny te go rze ko me go ra ju na zie mi, gdzie nie po noć pra cu je tyl ko ten, kto na praw dę nie chce, a pań stwo opie ku je się oby wa te lem od ko ły ski po grób. Mag gie ucie kła z Kon ga przed prze mo cą – jed nak jej psy chi ka jest na ty le zde for mo wa na, że tak że w no wej oj czyź nie sta je się jej bez wol ną ofia rą. Jej ży cie jest wo ła niem o po moc. Pra gnie te go, co wszy scy – czu ło ści, bli sko ści z dru gim czło wie kiem, chwi li zro zu mie nia. Na ty ka się jed nak na mur obo jęt no ści – tu pań stwo opie kuń cze po ka zu je swo je mrocz ne ob li cze. Urzęd ni cy szwedz cy ma ją za za da nie udzie lić jej po mo cy, ale nie ma ją obo wiąz ku by cia do bry mi ludź mi. Pod nio śle brzmią ce slo ga ny o mul ti kul tu ro wo ści i spo łe czeń stwie otwar tym nie za stą pią odro bi ny cie pła i em pa tii, o któ re pro si Mag gie, sto ją ca na gra ni cy sza leń stwa. Du ża część fil mu to zdję cia zro bio ne przez sa mą Mag gie –re ali za to rzy da li jej ka me rę ipo pro si li otwo rze nie wi de opa mięt ni ka. Tak po wsta je fa scy nu ją cy za pis co dzien nej żmud nej wal ki z ota cza ją cym ją cha osem – mo że my spoj rzeć na świat ocza mi czło wie ka po grą żo ne go w głę bo kiej de pre sji. Z po zo ru ba nal na rze czy wi stość blo ko wi ska od kry wa swój ukry ty wy miar –uśpio ne uli ce, po rzu co ne bu do wy, za cze pia ni lu dzie, po dej rza ne lo ka le, ukry ty ra sizm, in ni imi gran ci spo ty ka ni na uli cach… Współ pro du cen tem i do rad cą re ży se ra był Lu kas Mo ody son – i je go duch prze ni ka ca ły film. Oglą da jąc sza mo czą cą się w co raz bar dziej zruj no wa nym miesz ka niu bo ha ter kę, nie spo sób nie my śleć o ta kich fil mach jak Dziura w sercu czy Lilia 4-ever. Czy Mag gie cze ka rów nie okrut ny los jak bo ha te rów Mo ody so na?

Doc Alliance

221

MAGGIE W kRAINIE CzARóW Maggie in Wonderland

Doc Alliance

222

MASzyNA Auto-mate Reżyseria / dIRECTED BY: Martin Mareček produkcja / PRODUCTION: Vratislav Šlajer, Bionaut Films

Czechy / CZECH REPUBLIC 2009 90 min

Żar to bli wy au dio wi zu al ny esej o na szym zmo to ry zo wa nym i zauto ma ty zo wa nym spo łe czeń stwie. Film wy cho dzi po za ty po we środ ki wy ra zu, zmie nia się w ak cję spo łecz ną. AU TO*MA TE to pro jekt kul tu ral no -spo łecz ny pro mu ją cy dzia ła nia na rzecz zdro wej i peł nej ży cia Pra gi. To ini cja ty wa, któ ra nie tyl ko dą ży do po sze rze nia świa do mo ści mia sta, ale jest tak że na rzę dziem żar to bli wej pro wo ka cji. Na prze strze ni sze ściu lat w ra mach AU TO*MA TE od by ły się licz ne hap pe nin gi, spo tka nia z po li ty ka mi, gru po we prze jażdż ki ro we ro we, spe cja li stycz ne se mi na ria, wy sta wy, de ba ty itp. Choć po cząt ko wo AU TO*MA TE spo tka ła się z ne ga tyw nym przy ję ciem, dzię ki niej uda ło się zor ga ni zo wać pierw szy pra ski dzień bez sa mo cho du. To wy da rze nie śle dzi oko ka me ry. A playful film essay about our automobile-automatic society. A film crossing the borders of its media, turning into a social act. AUTO*MATE is a cultural & social project that promotes activities to make Prague healthier and more lively. AUTO*MATE is a city-awakening initiative as well as a playfully provoking instrument. In the course of six years, there have been a number of happenings, meetings with politicians, group bike-rides, specialized seminars, exhibitions, polemic debates etc. Even despite the primary negative attitude of the politicians, the Auto-mate succeeded in organizing Prague's first „car-less Day”. The film camera was there. The story tracks the development of the AUTO*MATE initiative, while capturing dialogues with various protagonists. Auto-mate isn't a simple, transparent criticism (of the automobile culture). It attempts to reveal the causes in people's ideas about the purpose and place of humankind on Earth. It is a film examining and creating connections, inviting political and personal responsibility and well-known alternatives; an action-essay; a playful, multi-layered thing. Auto-mate is a film that's in our hands.

ODGłOSy RObAkóW – zAPISkI MUMII The Sound of Insects – The Record of a Mummy

According to the novel mii ra ni na ru ma de by shi ma Da ma sa hi Ko. The incredible story of how the mummiﬁed corpse of

a 40-year-old man was discovered by a hunter in one of the most remote parts of the country. The dead man's detailed notes reveal that he actually committed suicide through self-imposed starvation only the summer before. Liechti's ﬁlm is a stunning rapprochement of a ﬁctional text, which itself is based upon a true event: a cinematic manifesto for life, challenged by the main character’s radical renunciation of life itself.

Reżyseria / DIRECTED BY: Peter Liechti produkcja / PRODUCTION: Urs Augstburger Szwajcaria / SWITZERLAND 2009 88 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – International Film Festival, Rotterdam; Visions du Réel International Film Festival, Nyon; HotDocs Canadian International Documentary Festival

Doc Alliance

Odgłosy robaków – zapiski mumii to ki no gra nicz ne – uświa da mia nam, że na sza na tu ra z jed nej stro ny od rzu ca ta ką apo te ozę śmier ci, a z dru giej po trze bu je świa dec twa re ak cji du szy na jej na dej ście. Osob ną opo wie ścią jest war stwa wi zu al na – twór cy przez wie le dni fil mo wa li oto cze nie na mio tu, w któ rym umie rał męż czy zna. Wy ci szo nym, kon tem pla cyj nym uję ciom zmie nia ją cej się na tu ry, obo jęt nej na cier pie nie bo ha te ra to wa rzy szą wi zyj ne, me ta fo rycz ne ob ra zy świa ta, któ ry zo sta wił zaso bą. Re ży ser kro czy ścież ką wy zna czo ną przez naj więk szych wi zjo ne rów ki na – ta kich jak Tar kow ski czy He rzog. Po dob nie jak u nich, rów nież tu taj nie po ję ty świat na tu ry jest świad kiem i zwier cia dłem ludz kie go lo su.

Doc Alliance

My śli wy po lu ją cy na kró li ki od kry wa w le sie zmu mi fi ko wa ne cia ło 40-let nie go męż czy zny. Le ka rze twier dzą, że zgon na stą pił oko ło stu dni wcze śniej. Zmar ły pro wa dził dzien nik, zktó re go mo że my od two rzyć ostat nie dwa mie sią ce je go ży cia. Pod ko niec sierp nia udał się w gó ry, któ re kie dyś od wie dził ja ko stu dent. Za chwy co ny ich do stoj nym pięk nem, po my ślał, że to ide al ne miej sce na śmierć. Po kil ku na stu la tach zja wia się tu po now nie. No tu je: w plecaku mam wszystko, co potrzebne do samobójstwa. Nie za mie rza się wie szać ani ska kać ze ska ły. Wy braw szy ustron ne miej sce, z fo lii i ga łę zi bu du je na miot, w któ rym po sta na wia za gło dzić się na śmierć. Ma ze so bą kil ka ksią żek (Bec kett, Dan te), tro chę le karstw prze ciw bó lo wych, kil ka świec i ra dio. Pi je wy łącz nie wo dę desz czo wą. Nie do wia du je my się wie le o mo ty wach je go de cy zji. Je go dzien nik to szcze gó ło wy, szo ku ją co na tu ra li stycz ny za pis zbli ża ją cej się śmier ci. Roz pi sa na na wie le dni opo wieść o mie rze niu się świec kie go umy słu z naj więk szą za gad ką, ja ką zna ludz kość. Bo ha ter ze zdu mie niem stwier dza, że je go cia ło bun tu je się prze ciw de cy zji umy słu – or ga nizm wy ko rzy stu je ukry te za pa sy ener gii, by tyl ko utrzy mać się przy ży ciu. Je go ser ce wca le nie chce umie rać – by pod trzy mać tem pe ra tu rę ga sną ce go cia ła, sza leń czo pom pu je krew, po bu dza jąc za sty głe człon ki. Z po dob ną uwa gą bo ha ter ob ser wu je swo je my śli i sny, z bie giem cza su co raz bar dziej me ta fo rycz ne i wi zyj ne. Przy tom nie za uwa ża, że je go po stę po wa nie z ra cjo nal ne go punk tu wi dze nia nie ma sen su – wszak dla nie wie rzą ce go cier pie nie nie jest war to ścią. Jed nak coś wnim pra gnie za pi sać każ dy de tal po wol ne go umie ra nia. Po brzmie wa ją tu echa ty be tań skiej Księgi Umarłych, opi su ją cej szcze gó ło wo sy tu ację czło wie ka, któ ry roz stał się już zży ciem, anie wszedł jesz cze wno wą for mę ist nie nia. Je go du sza za da je so bie wów czas osta tecz ne py ta nie, wspól ne dla wie lu re li gii –„czy pośmier ci czło wiek jest, czy nie jest”. Bo ha ter kon se kwent nie wi dzi śmierć ja ko wy ba wie nie od cier pie nia i z te go po wo du z utę sk nie niem ocze ku je jej na dej ścia.

223

'*-. /0.*/08"/&(0 %0 04$"3" 58Î3$:

? Jæ C6 Eç NI68=

W okry tych śnie giem gó rach Chang bai w pół noc no -wschod nich Chi nach ży je nie zwy kła ro dzi na: my śli wy z żo ną, włó czę ga Xiao Li, dwa psy oraz kot. Miesz ka ją na od lu dziu w wa lą cej się cha cie. In ten syw na wy cin ka spra wi ła, że w oko li cy bra ku je la sów. Pra cu ją cy w prze my śle drzew nym miesz kań cy re gio nu zo sta li bez środ ków do ży cia. Bo ha te rom fil mu uda je się prze trwać zi my tyl ko dzię ki po lo wa niu i za sta wia niu si deł. Choć ży cie ich nie oszczę dza, do li na, któ rej ci szę za kłó ca je dy nie smut ny śpiew Xiao Li, jest ich do mem. Gdy rząd roz po czy na bu do wę zbior ni ka wo dy pit nej dla wiel kie go mia sta Har bin, my śli wy i je go ro dzi na otrzy mu ją na kaz wy pro wadz ki. Mi mo trud no ści, po zo sta ją w do li nie. Ale wła dze oskar ża ją ich o kłu sow nic two i kon fi sku ją za pa sy mię sa. My śli wy ucie ka, a je go żo na je dzie do do mu ro dzi ców. Aresz to wa ny Xiao Li wy my ka się z rąk władz. Le d wo ży wy wra ca w gó ry, gdzie znów to wa rzy stwa do trzy mu ją mu tyl ko zwie rzę ta i wła sne pio sen ki. In the snowbound wilderness of the Changbai mountain range, in China's north-eastern Heilongjiang Province, we ﬁnd an unusual family: a hunter, his wife, a vagrant named Xiao Li, two dogs and one cat. They live together in a decrepit house in an abandoned logging camp, miles from the nearest village. During the winter, they feed themselves by hunting and trapping; in the summer, they raise and sell some of their small herd of goats. A century of intensive logging has deforested the Changbai mountain range and left its inhabitants, who relied on the timber industry for their livelihood, unemployed and destitute. The hunter himself was once employed by the Bureau of Forestry; after he was laid oﬀ, he turned to herding and hunting to survive. Xiao Li,

reduced to vagrancy after he was laid off from his job, sought refuge with the hunter, who offered him room and board in exchange for tending the goats and doing some odd jobs around the house. So it is that this tranquil valley shows signs of human habitation: the smell of cooking, smoke drifting from a chimney and the mournful echo of Xiao Li's singing. When the government begins clearing away houses to build a reservoir that will supply drinking water to Harbin, a city of over nine million people, the hunter and his household are asked to move. By wintertime, the house has been half-demolished but the family remains: they brave the heavy snowstorms and await the arrival of spring. Just before Chinese New Year, government inspectors investigating reports of illegal poaching find and confiscate the stores of meat that the family has set aside to last them through the long winter. The hunter flees to avoid capture, his wife returns to her parents' home and Xiao Li is arrested, but manages to escape. When he returns to the mountain, frostbitten and exhausted, he finds himself alone once again, with only his pets and songs to keep him company...

Reżyseria / DIRECTED BY: Yu Guyangyi Chiny / CHINA 2008 94 min Wybrane festiwale / SELECTED FESTIVALS: 2009 – Visions du Réel International Film Festival, Nyon

Doc Alliance

SURvIvAL SONG Survival Song

225 Doc Alliance

Gość Doc Alliance 2009 | 2009 Doc Alliance Guest

Pokazy specjalne Special Screenings

FiLmy/ FiLms 1. Będzie głośno (It Might Get Loud) reżyseria / DiRecteD By: Davis Guggenheim, USA 2008, 97 min opis filmu znajduje się w sekcji Muzyka i wolność Film synoPsis availaBle in Planete Doc Review

MUSIC AND FREEDOM

Będzie głośno to film oficjalnie zamykający 6. Festiwal Filmowy Planete Doc Review. Przed projekcją odbędzie się gala zamknięcia w Kinotece 16.05.2009 o godz. 19:00. It Might Get Loud will be the closing film of the 6tH Planete Doc revieW film feStival. the screening will be preceded by the gala closing ceremony held in kinoteka theatre on 16 May 2009 at 7 pm.

of Planete Doc Review Film Festival 2.

Polański. Ścigany i pożądany (Polanski: Wanted and Desired) reżyseria / DiRecteD By: Marina Zenovich, Wielka Brytania / UK 2008, 99 min opis filmu znajduje się w sekcji Historie intymne Film synoPsis availaBle in Planete Doc Review Film section I NTIMATE

STORIES

Tajne muzea (Secret Museums) reżyseria / DiRecteD By: Peter Woditsch Belgia / BelGiUm 2007, 55 min opis filmu znajduje się w sekcji aRt dOC Film synoPsis availaBle in Planete Doc Review Film section

ART DOC

Pokaz ﬁlmu w ramach Nocy Muzeów – sobota, 16.05.2009, godz. 24:00. the screening will be held during Museum Night Warsaw on Saturday, 16 May 2009 at midnight. 4.

Uchwycić rzeczywistość (Capturing Reality) reżyseria / DiRecteD By: Pepita Ferrari, Kanada / canaDa 2008, 98 min opis filmu znajduje się w sekcji aRt dOC Film synoPsis availaBle in Planete Doc Review Film section

ART DOC

W świętym ogniu rewolucji (It Might Get Loud) reżyseria / DiRecteD By: Masha Novikova, Holandia / the netheRlanDs 2008, 113 min opis filmu znajduje się w sekcji Nauki polityczne Film synoPsis availaBle in Planete Doc Review Film section

P OLITICAL SCIENCES

Zapraszamy do Kinoteki na spotkanie z Garrim Kasparowem, które odbędzie się w czwartek 14.05.2009 o godz. 20:00, po projekcji ﬁlmu W świętym ogniu rewolucji (pokaz o godz. 18:00). a meeting with Garry Kasparov will be held in kinoteka theatre on 14 May 2009 at 8 pm, after the screening of In the Holy Fire of Revolution (screening at 6 pm).

Special Screenings

Film section

229 Pokazy specjalne

OTO POkAzy SPECjALNE FESTIWALU PLANETE DOC REvIEW 2009 Watch out for Special Screenings

Ù OL ZOÙ OX P S V Wva

D XK ] d S XXc Ø OL U ^ v\ c WS OÔ M S P S V Wva) 3 WS V S YXva _Í c ^ U Y aXS U va)

MaStERCLaSS | Masterclass . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str. 253 MaStERCLaSS: NIKOLaUS GEYRHaLtER | Masterclass: Nikolaus Geyrhalter . . . .str. 254 MaStERCLaSS: RICK MINNICH | Masterclass: Rick Minnich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str. 255 KLUb tRóJKI | Polish Radio III Club . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str. 258 SpOtKaNIE KOpROdUKCYJNE | Co-production Meeting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str. 259 WEEKENd z CYFROWYM pLaNEtE dOC REVIEW Digital Planete Doc Review Weekend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str. 261 WIRtUaLNE KINO | Streaming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str. 263 dzIEń SpRaWIEdLIWEGO HaNdLU | Fair Trade Day . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str. 264 NOC MUzEóW | Museum Night Warsaw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str. 266 ROzdaNIE NaGRód I IMpREza zaMKNIęCIa Award Ceremony and Closing Party . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str. 267

Wydarzenia towarzyszące Special Events

dEbatY | Debates . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str. 237

Special Events

Wydarzenia towarzyszące

232

PIąTEk – NIEDzIELA, 8–10.05.2009 Friday – Sunday, 8-10 May 2009 Obchody dnia Sprawiedliwego Handlu – dekonsumpcja ‘09 Fair Trade Day Celebrations – Dekonsumpcja 09 Obchody wokół tego specjalnego dnia odbędą się nie tylko w Kinotece, ale i w innych zaprzyjaźnionych miejscach na pl. Defilad: Café Kulturalnej i Teatrze Dramatycznym. Na koncert i tańce zapraszamy do Planu B na pl. Zbawiciela. The fair trade and consumer awareness festival events will be held in Kinoteka Theatre and other friendly venues (all in the Palace of Culture, pl. Deﬁliad): Cafe Kulturalna and Dramatyczny Theatre. The concert and dancing will be held in Plan B in Pl. Zbawiciela.

Weekend z cyfrowym planete doc Review Digital Planete Doc Review Weekend Widzowie 22 kin Sieci Kin Studyjnych i Lokalnych w Polsce jednocześnie obejrzą w ciągu weekendu 10 filmów festiwalowych za pośrednictwem kina internetowego iplex. pl. This year, during the Digital Planete Doc Review Weekend, 10 of the festival ﬁlms will be screened in 22 cinemas associated in the Arthouse Cinemas Network via the web-based iplex.pl cinema.

PIąTEk 8.05.2009, godz.18:00 Friday, 08 May 2009, 6 pm debata pt. „Co banki robią z naszymi pieniędzmi” A debate „What Banks Are Doing with Our Money” Po filmie Erwina Wagenhofera Zaróbmy jeszcze więcej. (początek debaty po seansie). Wstęp wolny. Pierwszeństwo mają posiadacze biletów na seans połączony z debatą. Bilety do nabycia w kasach Kinoteki.

Debate following the screening of Let’s Make Money (the debate starts after the screening). FRee aDmittance to the DeBate. holDeRs oF ticKets FoR the scReeninG PReceDinG DiRectly the DeBate will Be Given PReFeRence. ticKets availaBle in KinoteKa theatRe ticKet oFFice.

debata pt. „polityka natury – o związkach polityki i ekologii” A debate on the relationship of politics and ecology Po filmie Franny Armstrong Wiek głupoty (początek debaty po projekcji ). Debata odbędzie się w 10 miastach Polski, w tym w warszawskiej Kinotece. Wstęp wolny. Pierwszeństwo mają posiadacze biletów na seans połączony z debatą. Bilety do nabycia w kasach Kinoteki.

Following FRanny aRmstRonG's ﬁlm the age of Stupid (the debate starts after the screening). The event will take place concurrently in 10 cities across Poland including Warsaw’s Kinoteka Theatre. FRee aDmittance to the DeBate. holDeRs oF ticKets FoR the scReeninG PReceDinG DiRectly the DeBate will Be Given PReFeRence. ticKets availaBle in KinoteKa theatRe ticKet oFFice.

NIEDzIELA, 10.05.2009, godz. 15:00 Sunday, 10 May 2009, 3 pm Masterclass z Nikolausem Geyrhalterem i Wolfgangiem Widerhoferem Masterclass with Nikolaus Geyrhalter and Wolfgang Widerhofer Wykład mistrzowski dla filmowców i profesjonalistów jako uzupełnienie retrospektywy ﬁlmów Nikolausa Geyrhaltera. Wstęp wolny dla przyjętych na masterclass profesjonalistów branży filmowej i dziennikarzy (termin zgłoszeń na masterclass upłynął przed rozpoczęciem festiwalu). Bilety dostępne wyłącznie w kasach Kinoteki. Ilość miejsc ograniczona.

Masterclass addressed to ﬁlmmakers and ﬁlm professionals as a follow-up to Nikolaus Geyrhalter’s retrospective programme. aDmittance to the event is FRee FoR Film PRoFessionals anD JoURnalists accReDiteD FoR the masteRclass. ticKets availaBle exclUsively in the ticKet oFFice oF the KinoteKa theatRe. entRy on a FiRst-come FiRst-seRve Basis.

PONIEDzIAłEk – CzWARTEk, 11–14.05.2009, godz. 21:00 Monday-Thursday, 11 – 14 May 2009, 9 pm Spotkania z twórcami w Klubie Trójki Programu III Polskiego Radia transmitowane na całą polskę z dwóch różnych przestrzeni – studia radiowego trójki oraz z Kinoteki. Interviews with artists in the klub trójki (Polish Radio III Club) broadcast across Poland from various locations including the Kinoteka Theatre.

Special Events

Saturday, 09 May 2009, 6 pm

233 Wydarzenia towarzyszące

SObOTA, 09.05.2009, godz.18:00

Special Events

Wydarzenia towarzyszące

234

PONIEDzIAłEk, 11.05.2009, godz. 19:45 Monday, 11 May 2009, 7:45 pm debata pt. „Sztuka ﬁlmowa a wydarzenia 1989 roku” A debate „The Events of 1989 and the Art of Filmmaking” Debata w ramach sekcji filmowej M(a)U(e)R – Rewolucja 1989 roku w polskim i niemieckim ﬁlmie dokumentalnym – po filmie Bartka Konopki Królik po berlińsku (początek debaty po seansie). Wstęp wolny. Pierwszeństwo mają posiadacze biletów na seans połączony z debatą. Bilety do nabycia w kasach Kinoteki.

A debate held as part of the M(a)U(e)R – 1989 Revolution in polish and German documentary Films section, following the screening of BaRteK KonoPKa's Rabbit á la berlin (the debate starts after the screening) FRee aDmittance to the DeBate. holDeRs oF ticKets FoR the scReeninG PReceDinG DiRectly the DeBate will Be Given PReFeRence. ticKets availaBle in KinoteKa theatRe ticKet oFFice.

WTOREk, 12.05.2009, GODz. 18:00 Tuesday, 12 May 2009, 6 pm debata pt. „pomagają czy szkodzą?” – O tym, jak pomóc afryce i jak jej nie szkodzić A debate „Helping or Harming?” – On How To Help Africa Not Doing It Harm Po projekcji filmu Jak wydoić nosorożca (początek debaty po seansie). Obecny będzie reżyser filmu: David E. Simpson. Wstęp wolny. Pierwszeństwo mają posiadacze biletów na seans połączony z debatą. Bilety do nabycia w kasach Kinoteki.

A debate following the screening of Milking the Rhino (the debate starts after the screening) with the participation of the director DaviD e. simPson. FRee aDmittance to the DeBate. holDeRs oF ticKets FoR the scReeninG PReceDinG DiRectly the DeBate will Be Given PReFeRence. ticKets availaBle in KinoteKa theatRe ticKet oFFice.

ŚRODA, 13.05.2009, godz. 19:30 Wednesday, 13 May 2009, 7:30 pm Masterclass i nasz gość Rick Minnich Masterclass and a special guest Rick Minnich Rick Minnich, reżyser filmu Ojciec, który zapomniał (projekcja filmu o godz.18:00). Wstęp wolny dla przyjętych na masterclass profesjonalistów branży filmowej i dziennikarzy (termin zgłoszeń na masterclass upłynął przed rozpoczęciem festiwalu). Bilety dostępne wyłącznie w kasach Kinoteki. Ilość miejsc ograniczona.

RicK minnich, director of Forgetting dad (screening of the ﬁlm at 6 pm). aDmittance to the event is FRee FoR Film PRoFessionals anD JoURnalists accReDiteD FoR the masteRclass. ticKets availaBle exclUsively in the ticKet oFFice oF the KinoteKa theatRe. entRy on a FiRst-come FiRst-seRve Basis.

Spotkanie z Garrim Kasparowem Meeting with Garry Kasparov Po polskiej premierze filmu Mashy Novikovej W świętym ogniu rewolucji (początek spotkania po seansie). Wstęp wolny. Pierwszeństwo mają posiadacze biletów na seans połączony z debatą. Bilety do nabycia w kasach Kinoteki.

After the screening of the Polish premiere of masha noviKovsKa’s In the Holy Fire of Revolution (the debate starts after teh screening). FRee aDmittance to the DeBate. holDeRs oF ticKets FoR the scReeninG PReceDinG DiRectly the DeBate will Be Given PReFeRence. ticKets availaBle in KinoteKa theatRe ticKet oFFice.

PIąTEk, 15.05.2009, godz. 19:00 Friday, 15 May 2009, 7 pm debata pt. „Co wolno wolnej kulturze?” A debate „What is Free Culture Allowed to Do?” Debata o prawach autorskich – po filmie Kultura remixu (początek debaty po seansie). Obecny będzie reżyser filmu Brett Gaylor. Wstęp wolny. Pierwszeństwo mają posiadacze biletów na seans połączony z debatą. Bilety do nabycia w kasach Kinoteki.

A debate on copyright issues following the screening of Rip: a Remix Manifesto (the debate starts after the screening). BRett GayloR, the ﬁlm’s director, will take part. FRee aDmittance to the DeBate. holDeRs oF ticKets FoR the scReeninG PReceDinG DiRectly the DeBate will Be Given PReFeRence. ticKets availaBle in KinoteKa theatRe ticKet oFFice.

SObOTA, 16.05.2009, godz. 15:00 Saturday, 16 May 2009, 3 pm debata pt. „przełom, nadzieja, demokracja – wybory 1989–2009” A debate „Watershed, Hope and Democracy – Elections 1989 – 2009” Debata o przemianach w Polsce w latach 1989–2009 – po filmie Pawła Kędzierskiego Wybory 1989 – upadek komunizmu (początek debaty po seansie). Wstęp wolny. Pierwszeństwo mają posiadacze biletów na seans połączony z debatą. Bilety do nabycia w kasach Kinoteki.

A debate on the transformations that shook Poland in the years 1989-2009 following the screening of Paweł KęDzieRsKi’s ﬁlm 1989 Elections – the End of Communism (the debate starts after the screening). FRee aDmittance to the DeBate. holDeRs oF ticKets FoR the scReeninG PReceDinG DiRectly the DeBate will Be Given PReFeRence. ticKets availaBle in KinoteKa theatRe ticKet oFFice.

Special Events

Thursday, 14 May 2009, 6 pm

235 Wydarzenia towarzyszące

CzWARTEk, 14.05.2009, godz. 18:00

Special Events

Wydarzenia towarzyszące

236

SObOTA, 16.05.2009, godz. 19:00 Saturday, 16 May 2009, 7 pm Uroczyste zamknięcie 6. Festiwalu Filmowego planete doc Review. Gala closing ceremony of the 6th Planete Doc Review Film Festival. Rozdanie nagród oraz projekcja filmu Davisa Guggenheima Będzie głośno. Presentation of awards and a screening of Davis GUGGenheim’s It Might Get Loud.

po uroczystości – impreza w warszawskim klubie Powiększenie. After the event – festival party at Warsaw’s Powiększenie club.

SObOTA, 16.05.2009, godz. 24:00 Saturday, 16 May 2009, Midnight Noc Muzeów Museum Night Warsaw W ramach której zaprezentujemy film Petera Woditscha Tajne muzea. Wstęp wolny, liczba miejsc ograniczona.

Aspecial screening of PeteR woDitsch's Secret Museums ﬁlm. ticKets: FRee. FiRst-come, FiRst-seRve entRy.

NIEDzIELA, 17.05.2009, godz. 16:00 Sunday, 17 May 2009, 4 pm debata pt. „Iran dnia dzisiejszego – 30 lat po rewolucji” A debate „Iran Today – 30 Years After the Revolution” Po filmie Petra Loma Listy do prezydenta (początek debaty po seansie). Wstęp wolny. Pierwszeństwo mają posiadacze biletów na seans połączony z debatą. Bilety do nabycia w kasach Kinoteki.

A debate following the screening of Letters to the president (the debate starts after the screening). FRee aDmittance to the DeBate. holDeRs oF ticKets FoR the scReeninG PReceDinG DiRectly the DeBate will Be Given PReFeRence. ticKets availaBle in KinoteKa theatRe ticKet oFFice.

piątek, 8.05.2009, godz. 18:00 | Friday, 8 May 2009, 6 pm

pOLItYKa NatURY | The Politics of Nature . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str. ?? sobota, 9.05.2009, godz. 18:00 | Saturday, 9 May 2009, 6 pm

SztUKa FILMOWa a WYdaRzENIa 1989 ROKU The Events of 1989 and the Art of Filmmaking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str. ?? poniedziałek, 11.05.2009, godz. 19:45 | Monday, 11 May 2009, 7:45 pm

pOMaGaJą CzY SzKOdzą? – O tYM, JaK pOMóC aFRYCE I JaK JEJ NIE SzKOdzIć Helping or Harming? – On How To Help Africa Not Doing It Harm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str. ?? wtorek, 12.05.2009, godz. 18:00 | Tuesday, 12 May 2009, 6 pm

SpOtKaNIE z GaRRIM KaSpaROWEM | Meeting with Garry Kasparov . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str. ?? czwartek, 14.05.2009, godz. 18:00 | Thursday, 14 May 2009, 6 pm

Debaty

CO baNKI RObIą z NaSzYMI pIENIędzMI | What Banks Are Doing with Our Money . . . . . .str. ??

CO WOLNO WOLNEJ KULtURzE? | What is Free Culture Allowed to Do . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str. ?? piątek, 15.05.2009, ok. godz. 19:00 | Friday, 15 May 2009, 7 pm

pRzEŁOM, NadzIEJa, dEMOKRaCJa – WYbORY 1989–2009 Watershed, Hope and Democracy – Elections 1989 – 2009. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str. ?? sobota, 16.05.2009, godz. 15:00 | Saturday, 16 May 2009,3 pm

IRaN dNIa dzISIEJSzEGO – 30 Lat pO REWOLUCJI Iran Today – 30 Years After the Revolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str. ??

Debates

niedziela, 17.05.2009, godz. 16:00 | Sunday, 17 May 2009, 4 pm

Friday, 8 May 2009, following the screening of Let’s make money at 6 pm PreLegentAmi będą | KEYNOTE SPEAKERS: AdAm ostoLski ﬁlozof, socjolog, członek zespołu Krytyki Politycznej philosopher, sociologist, journalist of krytyka Polityczna.

mArcin PiAsecki redaktora naczelny The Wall Street Journal Polska chief editor tHe Wall Street joUrnal PolSka.

FiLm: Zaróbmy jeszcze więcej (Let’s Make Money)

JAcek ŻAkoWski

Re ży se ria / DIRECTED BY: Er win Wa gen ho fer au stria 2008 107 min

Gdy Er win Wa gen ho fer krę cił swój film, Za chód ką pał się wpro spe ri ty, za cią ga li śmy ocho czo ko lej ne kre dy ty, a eks per ci za chę ca li do no wych in we sty cji. W swo im wi zjo ner skim fil mie re ży ser po ka zał, że świat fi nan sów stoi na gło wie. Czy kry zys był więc nie unik nio ny? Czy czy nio ne w ode rwa niu od norm etycz nych in we sty cje ban ków nie są je go pierw szą przy czy ną? A prze cież to na sze pie nią dze są in we sto wa ne. Czy mo że my coś zro bić, czy je ste śmy ska za ni na by cie nie świa do my mi spraw ca mi skraj nej nie spra wie dli wo ści na świe cie? Czy na dal obo wią zu je ha sło business as usual? Na te py ta nia spró bu je my od po wie dzieć w roz mo wie zor ga ni zo wa nej przez Kry ty kę Po li tycz ną po pre mie rze pol skiej fil mu Er wi na Wa gen ho fe ra Zaróbmy jeszcze więcej.

publicysta tygodnika Polityka journalist of Polityka weekly.

When eR win wa Gen ho FeR was shooting his film the Western world never stopped prospering, people were taking out loans and experts were advising what to invest in next. In his film Wagenhofer clairvoyantly showed that the financial world has gone mad. Was the crisis inevitable in any case? Are not the hardly ethical investment practices of „our banks” the major reason behind the downturn? Let us not forget that the money banks use to invest comes from our pockets. Is there anything we can do about it or are we destined to be the silent contributors to extreme injustice in the world? Is the business as usual slogan still valid today? You can find out answers to these questions during a debate hosted by KRy ty Ka Po li tycz na which will follow the Polish premiere of eR win wa Gen ho FeR’s Let’s Ma ke Mo ney.

239 Debates

Debata w języku polskim / the DeBate will Be helD in P olish.

pIątEK, 8.05.2009, po projekcji ﬁlmu zaróbmy jeszcze więcej, godz. 18:00

Debaty

CO bANkI RObIą z NASzyMI PIENIĘDzMI What Banks Are Doing with Our Money

240

POLITykA NATURy The Politics of Nature

SObOta, 9.05.2009, po projekcji ﬁlmu Wiek głupoty, godz. 18:00 Saturday, 9 May 2009, following the screening of the Age of stupid at 6 pm

Debates

Debaty

Debata w języku polskim / the DeBate will Be helD in P olish.

PreLegentAmi będą | KEYNOTE SPEAKERS: ProF. mAcieJ noWicki minister środowiska, ekolog, działacz społeczny minister for the environment, ecologist, social activist.

eWA smuk-strAtenWerth antropolog, ekolog, Stowarzyszenie „Ziarno” anthropologist, ecologist of the „ziarno” aSSociation.

FiLm: Wiek głupoty (The Age of Stupid)

ProF. mAgdALenA środA

Re ży se ria / DIRECTED BY: Franny Armstrong Wielka brytania / UK 2008 89 min

etyk, ﬁlozof ethical philosopher.

Kry ty ka Po li tycz na oraz ty go dnik Po li ty ka za pra sza ją na de ba tę o związ kach po li ty ki i eko lo gii. Pre tek stem do roz mo wy bę dzie film Wiek głupoty Fran ny Arm strong oraz książ ka Bru no La to ura Polityka natury (Wy daw nic two Kry ty ki Po li tycz nej, War sza wa 2009).

KRy ty Ka Po li tycz na and Po li ty Ka weekly invite you to a debate on the relationship of politics and ecology. FRan ny aRm stRonG's ﬁlm the age of Stu pid and BRU no la to UR’s book po li tics of Na tu re (WyDaWnictWo krytyki Politycznej, WarSaW 2009) will serve as a starting point for discussion.

De ba ta Polityka Natury z udzia łem so cjo lo gów, dzien ni ka rzy, fi lo zo fów i eko lo gów od bę dzie się w tym sa mym cza sie w 10 mia stach w Pol sce pod czas Week en du z cy fro wym Pla ne te Doc Re view.

po li tics of Na tu re debates with the participation of sociologists, journalists, philosophers and ecologists will take place concurrently in 10 cities across Poland during the Pla ne te Doc Re view Film Fe sti val Di Gi tal weeK enD.

Za chę ca my doza po zna nia się zza gad nie nia mi eko lo gii! • Sek cja fil mo wa Pla ne te Doc Re view Klimat na zmiany oraz kon kurs Green Warsaw Award • Dzień Sprawiedliwego Handlu or ga ni zo wa ny przez Gru pę eFTe

If you want to know more about ecology and become more green-oriented the festival has something in store for you! • PLANETE DOC REVIEW ﬁlm section Cli ma te for Chan ge and Gre en War saw award competition. • Fa ir tra de day organized by eFte waR saw

mAcieJ gduLA Krytyka Polityczna, autor wstępu do książki Bruno Latoura Polityka natury krytyka Polityczna, author of the introduction to BrUno latoUr’S politics of Nature book

moderAtorem debAty będzie THE DEBATE WILL BE MODERATED BY: edWin bendyk publicysta tygodnika Polityka, przewodniczący jury Green Warsaw Award. journalist of Polityka weekly, chairman of the Green Warsaw award jury.

re ali zmem uwzględ nia ją cym wie lość sprzecz nych czę sto in te re sów. Prak tycz ną pró bą ta kiej de ba ty bę dzie dys ku sja Ekologia: nadzieja i odpowiedzialność. Edwin Ben dyk (ty go dnik Po li ty ka) Would anyone dare openly and publicly admit to not caring about the state of the environment these days? The concept of the ecological footprint, or the impact that humankind exerts on the environment through civilisation, is making its presence felt in public debate with increasing vigour. This is especially the case now that we realise that the effects of global warming triggered by the emission of greenhouse gases may threaten the planet. We have already become blasé about the consequences of the other ways in which we tamper with nature. We rationalise decreasing biodiversity by saying that nature is the price that has to be paid to expand human settlement. No sooner said and more people turn up to increase our appetite for food, water and other resources. We justify the industrialisation of agriculture and animal husbandry by saying that greater productivity is required to cope with increasing demand. However, it is sometimes worth asking ourselves a few simple questions, as have the directors of the ecological ﬁlms presented at the Planete Doc Review Film Festival. Can continued human development at the expense of the environment be sustained? Ought not the current global economic crisis be construed as a ﬁnal warning to rewrite the rule book for managing the economy so that the environment is treated as a resource whose capacity is limited? Can we picture a different world with a different way of life? Is it possible to have some sort of sustainable development that factors in respect for the environment? And, if so, would it necessarily imply a renunciation of our consu-

merist lifestyle? Should this be the case, would it not also threaten our freedom insofar as freedom depends on having the discretion to choose such a lifestyle to suit individual aspirations, wants and needs? These are just a few of the issues that anyone taking part in any honest contemporary ecological discussion has to tackle. Such a debate needs to unite a respect for the facts raised, including scientiﬁc ones, with a respect for values and pluralism, and a realistic consideration of the many often conﬂicting interests. The discussion the po li tics of Na tu re discussion will put this type of debate to the test. eDwin Ben DyK (Po li ty Ka weekly)

Debates

Kto dziś pu blicz nie przy zna się, że nie ob cho dzi go stan śro do wi ska? Po ję cie eko lo gicz ne go od ci sku, czy li wpły wu, ja ki czło wiek po przez swą cy wi li za cję wy wie ra na eko sys tem, co raz moc niej wy stę pu je w de ba cie pu blicz nej. Zwłasz cza gdy uświa do mi li śmy so bie, że świa tu gro zi ka ta stro fa kli ma tycz na, bę dą ca praw do po dob nym skut kiem glo bal ne go ocie ple nia wy wo ła ne go prze my sło wą emi sją ga zów cie plar nia nych. Do in nych form in ge ren cji czło wie ka w na tu rę i ich kon se kwen cji już przy wy kli śmy: ra cjo na li zu je my zmniej sza ją cą się bio róż no rod ność, tłu ma cząc so bie, że eks pan sja ludz kich sie dlisk kosz tem na tu ry jest ko niecz na, wszak lu dzi przy by wa, ro śnie więc ape tyt na su row ce, je dze nie, wo dę. Uza sad nia my uprze my sło wie nie rol nic twa iho dow li ko niecz no ścią zwięk sza nia wy daj no ści pro duk cji, by spro stać ro sną ce mu po py to wi. Cza sem jed nak war to, tak jak czy nią to au to rzy fil mów pre zen to wa nych pod czas fe sti wa lu Pla ne te Doc Re view, za dać pro ste py ta nie: czy dal szy roz wój ludz ko ści kosz tem śro do wi ska jest jesz cze moż li wy? Czy obec ne go glo bal ne go kry zy su go spo dar cze go nie na le ży po trak to wać ja ko ostat nie go sy gna łu ostrze gaw cze go, by zmie nić za sa dy funk cjo no wa nia go spo dar ki tak, by trak to wa ła śro do wi sko ja ko za sób oogra ni czo nej po jem no ści? Czy jed nak je ste śmy w sta nie wy obra zić so bie in ny świat i in ny spo sób ży cia? Czy roz wój zrów no wa żo ny, uwzględ nia ją cy po sza no wa nie śro do wi ska jest wogó le moż li wy? Aje śli tak, to czy nie ozna cza ko niecz no ści wy rze czeń i re zy gna cji z kon sump cyj ne go sty lu ży cia? Czy w ta kim ra zie nie jest tak że za gro żo na na sza wol ność, po le ga ją ca na swo bo dzie wy bo ru ta kie go spo so bu ży cia, ja ki pa su je do in dy wi du al nych aspi ra cji, pra gnień i po trzeb? To tyl ko kil ka pro ble mów, któ re sto ją przed uczest ni ka mi każ dej uczci wej, współ cze snej de ba ty eko lo gicz nej. Łą czyć mu si ona sza cu nek dla fak tów, któ rych do star cza na uka, z sza cun kiem dla war to ści i ich plu ra li zmu oraz

Debaty

241

ekoLogiA: nAdzieJA i odPoWiedziALność EColoGy – HoPE AND REsPoNsIBIlITy

Debates

Debaty

242

SzTUkA FILMOWA A WyDARzENIA 1989 ROkU The Events of 1989 and the Art of Filmmaking Języki debaty: polski, niemiecki i angielski / the DeBate will Be helD in P olish, GeRman anD enGlish.

pONIEdzIaŁEK, 11.05.2009, po projekcji ﬁlmu Królik po berlińsku, godz. 19:45 Monday, 11 May 2009, following the screening of rabbit á la berlin at 7:45 pm moderAtorem debAty będzie THE DEBATE WILL BE MODERATED BY: ryszArd JAźWiński Program III Polskiego Radia PoliSH raDio iii (radio trójka).

debAtA będzie trAnsmitoWAnA nA ŻyWo nA cAłą PoLskę W kLubie tróJki. THE DEBATE WILL BE BROADCAST LIVE ALL OVER POLAND.

FiLm: Królik po berlińsku (Rabbit á la Berlin) Re ży se ria / DIRECTED BY: Bartek Konopka polska/Niemcy / P OLAND/GERMANY 2009 52 min

Wra mach sek cjiM(a)U(e)R – Rewolucja 1989 roku w polskim i niemieckim ﬁlmie dokumentalnym, zor ga ni zo wa nej wraz ze Sto wa rzy sze niem Fil mow ców Pol skich, Go ethe -In sti tut, AG DOK – Ar be its ge me in schaft Do ku men tar film i Ger man Films, po ka że my Pań stwu sta ran nie wy se lek cjo no wa ne pol skie i nie miec kie do ku men ty po dej mu ją ce te mat upad ku ko mu ni zmu i je go kon se kwen cji. Na tu ral nym do peł nie niem po ka zów fil mo wych bę dzie de ba ta pt. Sztuka ﬁlmowa a wydarzenia 1989 roku.

As part of the M(a)U(e)R – 1989 Re vo lu tion in po lish and Ger man do cu men ta ry Films section, organised in conjunction with the Po lish Film ma KeRs as so cia tion, Go ethe -in sti tUt, aG DoK – aR Be its Ge me in schaFt Do KU men taR Film (Documentary Film Syndicate) and GeR man Films, we will be showing some carefully selected Polish and German documentaries on the fall of communism and its aftermath. The debate on the Events of 1989 and the art of Film ma king will be a natural supplement to the ﬁlm sessions.

It was twenty years ago today that communism in Eastern Europe was consigned to the dustbin of history. But who’s counting? Round-figure anniversaries have a way of inspiring us to take stock and look back on what has been. And they inevitably bring certain questions to mind. Questions like „What have we actually done with the freedom we fought for all those years ago?”, „How do we continue to pay for the consequences of those events today?” and „Did we take any wrong turns?” But memory has a habit of becoming increasingly selective as the years go by and memories fade. This is where the medium of film comes into its own. Film, as an unforgetting witness to the events of that groundbreaking year, can help jog our memories. But this is not just about film as aide-memoire. It’s about the transformations that simultaneously took place in cinematography. Because 1989 was a watershed for filmmakers as well. Quite literally every aspect involved in making films was turned on its head overnight. This is why we would like to invite you to the panel discussion on film and the events of 1989. an DRzeJ waJ Da, ma cieJ DRy Gas, BaR teK Ko noP Ka, and German filmmaker – tho mas FRic Kel will all be taking part. This will be an opportunity for directors from both sides of the Oder to get together and compare notes. The debate will be preceded by the premiere of BaR teK Ko noP Ka’s latest film Rab bit à la ber lin, proof positive that the events of twenty years ago are still very much with us. Rabbit is a quirky take on the story of Eastern Europe told through the escapades of a group of rabbits living in the vicinity of the wall. All goes well until one fine day, the wall comes tumbling down and they have to learn how to live in freedom all over again.

Debates

Jak by nie li czyć, od upad ku ko mu ni zmu w Eu ro pie Wschod niej mi nę ło wła śnie rów no dwa dzie ścia lat. Jak to zwy kle by wa, okrą głe rocz ni ce in spi ru ją do pod su mo wań, re flek sji, na su wa ją py ta nia – co przez te la ta zro bi li śmy z wy wal czo ną wol no ścią? Ja kie w dniu dzi siej szym po no si my kon se kwen cje te go wy da rze nia? Czy za wsze obie ra li śmy wła ści wy kie ru nek? Jed nak z bie giem lat pa mięć sta je się co raz bar dziej wy biór cza, a wspo mnie nia blak ną. I tu wła śnie szcze gól ną ro lę od gry wa film, któ ry ja ko świa dek wy da rzeń te go pa mięt ne go ro ku przy cho dzi nam zpo mo cą, by od świe żyć wspo mnie nia. Lecz nie tyl ko o pa mięć tu cho dzi, ale i prze mia ny, któ re się do ko na ły w sa mej ki ne ma to gra fii, bo wiem rok 1989 był prze ło mo wy rów nież dla fil mow ców. Re alia pro duk cji fil mów zmie ni ły się prze cież dra stycz nie z dnia na dzień. Za pra sza my za tem na dys ku sję pa ne lo wą o fil mie i wy da rze niach 1989 ro ku, w któ rej we zmą udział An drzej Waj da, Ma ciej Dry gas, Bar tek Ko nop ka, a tak że nie miec ki do ku men ta li sta Tho mas Fric kel. Bę dzie to oka zja do kon fron ta cji do świad czeń fil mow ców z obu stron Od ry. De ba tę po prze dzi pol ska pre mie ra naj now sze go fil mu Bart ka Ko nop ki Królik po berlińsku, któ ry jest do wo dem na to, że re flek sja nad wy da rze nia mi sprzed dwu dzie stu lat jest jak naj bar dziej ak tu al na. Film opo wia da hi sto rię Eu ro py Wschod niej z nie co dzien nej per spek ty wy – przez pry zmat pe ry pe tii pew nych kró li ków, któ re za miesz ki wa ły oko li ce słyn ne go mu ru ber liń skie go. Nie ste ty pew ne go dnia mur ru nął, a kró li ki mu sia ły na uczyć się żyć na wol no ści.

Debaty

243

POMAGAją Czy SzkODzą? – O tym, jak pomóc Afryce i jak jej nie„Helping szkodzić or Harming?”

Debates

Debaty

244

– On How To Help Africa Not Doing It Harm Po filmie odbędzie się debata z udziałem reżysera oraz zaproszonych gości. / a DeBate with the Film's DiRectoR anD inviteD GUests will Follow the scReeninG. Języki debaty: polski i angielski / the DeBate will Be helD in P olish anD enGlish.

WtOREK, 12.05.2009, po projekcji ﬁlmu Jak wydoić nosorożca, godz. 18:00 Tuesday, 12 May 2009, following the screening of milking the rhino at 6 pm Wezmą udziAł | SPEAKERS: dAvid e. simPson reżyser ﬁlmu Jak wydoić nosorożca the director of Milking the Rhino.

richArd mbeWe z pochodzenia Zambijczyk, ekonomista i dziennikarz znany m.in. z programu telewizyjnego Plus Minus zambian national, economist and journalist.

FiLm: Jak wydoić nosorożca (Milking the Rhino) Re ży se ria / DIRECTED BY: David E. Simpson USa 2008 92 min

Pofil mie od bę dzie się de ba ta zudzia łem re ży se ra oraz za pro szo nych go ści. Przez ostat nie kil ka dzie siąt lat do Afry ki do cie ra ła po moc zca łe go świa ta: wor ki zry żem, le ki, bu do wa ko lej nych obo zów dla uchodź ców, mi sje po ko jo we. Pro blem w tym, że wie le z tych ini cja tyw nie przy nio sło ocze ki wa nych re zul ta tów, a wspar cie czę sto nie do cie ra ło do naj bar dziej po trze bu ją cych. Nie by ło po my słu na efek tyw ną po moc, a de cy zje, co jest dla jej miesz kań ców naj lep sze, za pa da ły po za Afry ką, głów nie na fo rach mię dzy na ro do wych. Czy chro niąc przy ro dę, moż na po móc Afry ce? Ja ka jest przy szłość tej po mo cy? Ja kie błę dy po peł nio no wprze szło ści? Cze go po trze bu je Afry ka? Czy ini cja ty wy za pre zen to wa ne w fil mie Jak wy do ić no so roż ca mo gą być sku tecz ną for mą po mo cy Afry ce? Czy roz wój tu ry sty ki jest spo so bem na roz wią za nie pro ble mów Afry ki? Je śli in te re su ją Was od po wie dzi napo wyż sze py ta nia, ser decz nie za pra sza my do udzia łu w de ba cie, pod czas któ rej za sta no wi my się wspól nie nad tym, jak po móc Afry ce i jak jej nie szko dzić.

mAmAdou diouF If you are interested in getting an answer to the question above we invite you to participate in a debate with the director of Milking the Rhino David E. Simpson and other invitees – Africans living in Poland.

z pochodzenia Senegalczyk, artysta, fundator Fundacji „Afryka Inaczej”, której celem jest mówić o Afryce w Polsce, oraz współautor portalu Afryka.org born in Senegal, artist, founder of the africa anotHer Way foUnDation and a co-author of the afryka.org web portal.

Pedro LWitu brAs kAbAnJe z pochodzenia Angolczyk, w swojej ojczyźnie pracował jako nauczyciel, w Polsce kończy studia ekonomiczne oraz redaguje blog Sami o sobie na Afryka.org born in angola, where he worked as a teacher; in Poland he is completing economic studies and works as an editor of afryka.org.

moderAtorem debAty będzie THE DEBATE WILL BE MODERATED BY: PAWeł średziński AFrykA. org pierwszy polski portal poświęcony Afryce, który powstał w maju 2007 roku z myślą o tych, którzy byli w Afryce, pojadą do niej albo nigdy tego nie zrobią, a chcą wiedzieć o niej więcej. is the ﬁrst Polish web portal about africa. it was set up in may 2007 for all those who have been to africa, who plan to go there or who will never have a chance to do so but would like to know more.

prowadzący projekt internetowy i portal Afryka.org. journalist of Polityka weekly, the executive editor of afryka.org.

Thursday, 14 May 2009, following the screening of In the Holy Fire of Revolution at 6 pm gość debAty | GUEST: gArri kAsPAroW światowy szachista i rosyjski polityk world class chess champion.

sPotkAnie PoProWAdzi THE MEETING WILL BE MODERATED BY: JAcek ŻAkoWski

FiLm: W świętym ogniu rewolucji (n the Holy Fire of Revolution)

publicysta tygodnika Polityka journalist of Polityka weekly.

Re ży se ria / DIRECTED BY: Masha Novikova Holandia / THE NETHERLANDS 2008 113 min

Popol skiej pre mie rze fil mu Ma shy No vi ko vej Wświę tym ogniu re wo lu cji. Fun da cja im. He in ri cha Bölla za pra sza naspo tka nie zbo ha te rem fil mu –świa to wym sza chi stą i ro syj skim po li ty kiem – Gar rim Ka spa ro wem, któ re po pro wa dzi Ja cek Ża kow ski – dzien ni karz i pu bli cy sta.

After the Polish premiere of Masha Novikovska's ﬁlm In the Holy Fire of Revolution the Heinrich Böll Foundation invites you to a meeting with the ﬁlm's protagonist – world class chess champion Garry Kasparov moderated by journalist Jacek Żakowski.

245 Debates

Spotkanie odbędzie się w językach: polskim, rosyjskim i angielskim / the meetinG will Be helD in P olish, RUssian anD enGlish.

CzWaRtEK, 14.05.2009, po projekcji ﬁlmu W świętym ogniu rewolucji godz. 18:00

Debaty

SPOTkANIE z GARRIM kASPAROWEM Meeting with Garry Kasparov

Debates

Debaty

246

O GaRRIM KaSpaROWIE, ﬁlmie W świętym ogniu rewolucji i współczesnej Rosji specjalnie dla pLaNEtE dOC REVIEW pisze MaRIa pRzEŁOMIEC – dziennikarka specjalizująca się w tematyce związanej z krajami byłego zSRR. Ko lej ny raz w ra mach Pla ne te Doc Re view bę dzie my mo gli zo ba czyć film o Ro sji. Film bę dą cy w pe wien spo sób uzu peł nie niem te go, co na fe sti wa lu oglą da li śmy rok te mu. My ślę o Durakowie – wiosce głupców Ni no Kir ta dze, opo wia da ją cej o spe cy ficz nym ośrod ku wy cho waw czym, wpa ja ją cym kult rzą dzo nej sil ną rę ką wiel kiej, pra wo sław nej Ro sji, Rublowce Ire ne Lan ge me na, po ka zu ją cej słyn ną pod mo skiew ską miej sco wość za miesz ka łą przez ro syj skie eli ty rzą do wo -fi nan so wo -kul tu ral ne i reszt kę daw nych miesz kań ców, oraz Annie siedem lat na froncie Ma shy No vi ko vej – do ku men cie po świę co nym za bi tej w 2004 ro ku przez nie zna nych spraw ców dzien ni kar ce An nie Po lit kow skiej. Te go rocz ny film W świętym ogniu rewolucji opo wia da o ro syj skiej opo zy cji, a wła ści wie jej czę ści sku pio nej do oko ła świa to wej sła wy sza chi sty Gar rie go Ka spa ro wa. Praw dę po wie dziaw szy, on sam za słu gu je na osob ny do ku ment. Uro dzo ny w Ba ku chło pak, pół Żyd, pół Or mia nin, któ ry stra cił oj ca, gdy miał 7 lat, ja ko 17-la tek zo stał sza cho wym mi strzem świa ta ju nio rów. Po tem przy szło mi strzo stwo świa ta, ty tuł ar cy mi strza. I tu w za sa dzie po wi nien na stą pić hap py end. Tyl ko że za miast spo koj nie i do stat nio żyć na Za cho dzie, Gar ri Ka spa row po sta no wił pod jąć się gry naj trud niej szej, gry o ro syj ską de mo kra cję. Po ofi cjal nym za koń cze niu sza cho wej ka rie ry w ro ku 2005 zgło sił go to wość kan dy do wa nia w wy bo rach pre zy denc kich. Jeź dził po Ro sji, pró bo wał spo ty kać się z wy bor ca mi, co sku tecz nie unie moż li wia ły pod po rząd ko wa ne Krem lo wi wła dze lo kal ne. Osta tecz nie wraz z by łym wi ce pre mie rem Ro sji Bo ry sem Niem co wem, zna nym obroń cą praw czło wie ka Lwem Po no ma rio wem (no ta be ne nie daw no do tkli wie po bi -

tym w Mo skwie przez nie zna nych spraw ców) i kil ko ma in ny mi dzia ła cza mi po za par la men tar nej opo zy cji za ło żył no wy ruch, ro syj ską So li dar ność. Tym wła śnie dzia ła niom po świę co ny jest przed sta wia ny w War sza wie film. Nie przy pad kiem do ku ment po ja wia się na war szaw skim fe sti wa lu w 2009 ro ku, czy li w 20. rocz ni cę zwy cię stwa So li dar no ści. Do pol skie go przy kła du na wią zu ją w po cząt ko wej roz mo wie bo ha te ro wie fil mu. Pew ne ana lo gie su ge ru je zdję cie Ka spa ro wa z Ja nem Paw łem II. Gar ri Ka spa row, bę dą cy zresz tą ho no ro wym go ściem te go rocz nych po ka zów, naj wy raź niej ma na dzie ję na po wtó rze nie w Ro sji pol skie go fe no me nu. Rze czy wi ście wi dzi my w fil mie roz pę dza ne przez mi li cję de mon stra cje, sfin go wa ny pro ces. Na tym jed nak po do bień stwa się koń czą. Ge ne za po wsta nia ro syj skiej So li dar no ści jest zu peł nie in na. To nie ma so wy ruch od dol ny, ale ugru po wa nie po li tycz ne. Przy pusz czal nie wła śnie dla te go ma nie po rów ny wal nie niż sze po par cie niż je go pol ski pier wo wzór. Gdy sły szy my, jak pod czas de mon stra cji w 2007 ro ku Ka spa row obie cu je, że za rok nie bę dzie już w Ro sji śla du po rzą dach Pu ti na, mo że my się tyl ko uśmiech nąć. A wła ści wie mo gli śmy, bo świa to wy kry zys eko no micz ny w spo sób naj bar dziej za uwa żal ny wy pły wa na kra je Eu ro py Wschod niej, w tym Ro sję. Je sie nią w kil ku na stu ro syj skich mia stach do szło do pierw szych od lat od dol nie or ga ni zo wa nych ma ni fe sta cji. Pro te stu ją cy prze ciw ko pod nie sie niu ceł na sa mo cho dy lu dzie zwo ły wa li się przez in ter net, przy po mo cy SMS -ów. W trak cie ko lej nych de mon stra cji do ha seł eko no micz nych do łą czy li żą da nie po li tycz ne – dy mi sji rzą du Pu ti na. Py ta nie tyl ko, czy i w ja kim stop niu po dzie lo na ro syj ska opo zy cja, w tym So li dar ność Gar rie go Ka spa ro wa, mo że wy ko rzy stać tę szan sę.

tion activists to create a new movement, Russian „Solidarity”. This is what the ﬁlm is about. That it should be screened at a festival in Warsaw in 2009, the 20th anniversary of the „Solidarity” victory is no accident. The leading characters touch on the Polish example in their opening discussion. The picture of Ka sPa Rov with Po Pe John PaUl ii suggests certain analogies. The main hero, who would more than anything like to see the Polish phenomenon repeated in Russia, is in any case a guest of honour at this year's screenings. Sure enough, we are treated to live footage of demonstrations being broken up by the police and sham trials being conducted, but that is where the similarities end. The genesis of Russia's „Solidarity” insurrection is a completely different story from ours. Here we see political groupings at work rather than a grassroots mass movement. That probably explains why it attracts considerably less support than did its Polish prototype. You cannot help but smile when you hear Ka sPa Rov promise, during a 2007 demonstration, that there would be no trace of PU tin's government within a year. And well we might have. The effects of the global economic crisis are particularly visible in Eastern Europe and Russia is no exception. Dozens of Russian cities saw their ﬁrst grassroots demonstrations in years during autumn. The Internet and text messages were deployed to bring people out onto the streets to protest against an increase in vehicle duty. Demands that PU tin’s government resign could be seen alongside economic slogans in the ensuing demonstrations. Whether the divided Russian opposition, including Ka sPa Rov’s „Solidarity” movement, can seize this opportunity, and if so, to what extent, remains to be seen.

Debates

This year’s Planete Doc Re view Film Fe sti val will be screening a Russian film that pretty much picks up from where we left off a year earlier. Here I’m thinking about ni no KiR ta Dze’s du ra ko vo: the Vil la ge of Fo ols which tells the story of an educational centre that instils the cult of being ruled by the iron fist of Orthodox Russia, about iRe ne lan Ge mann’s Ru blyovka – Ro ad to bliss, which explores the famous resort outside Moscow inhabited by Russia's ruling, financial and cultural elite, and what is left of its former residents, and about ma sha no vi Ko va's an na – Se ven Years on the Fron tli ne dedicated to an na Po lit Ko vsKaya, the investigative journalist murdered in 2004 and whose killers are still at large. This year’s film In the Ho ly Fi re of Re vo lu tion deals with the opposition in Russia, especially the faction centred round world famous chess player GaR Ry Ka sPa Rov. Ka sPa Rov deserves a documentary in his own right. Born in Baku, Azerbaijan, to a Jewish father and an Armenian mother, he lost his father when he was 7 years old. Kasparov won the World Junior Chess Championship at the age of 17 and became a Grandmaster a year later. From here, the story should have quietly unfolded to its inevitable happy ending. But, Ka sPa Rov forsook a comfortable life in the West to buy into the toughest game in town, the Russian democracy stakes. Ka sPa Rov officially retired from chess in 2005 and ran as a candidate in the 2008 presidential elections. He travelled around Russia trying to meet voters but was prevented in doing so at every turn by local authorities in thrall to the Kremlin. He finally teamed up with former vice-president Bo Ris nemt sov, prominent human rights activist lev Po no ma Ry ov (who was severely beaten recently by a group of unknown assailants), and several other non-parliamentary opposi-

247 Debaty

Maria Przełomiec, a journalist specialising in former USSR countries writes exclusively for PLANETE DOC REVIEW FILM FESTIVAL about GARRY KASPAROV and the ﬁlm In the Holy Fire of Revolution.

CO WOLNO WOLNEj kULTURzE? What is Free Culture Allowed to Do?

Debates

Debaty

248

Języki debaty: polski i angielski / the DeBate will Be helD in P olish anD enGlish

pIątEK, 15.05.2009, po ﬁlmie Kultura remixu, godz. 19:00 Friday, 15 May 2009, following the screening of riP: A remix manifesto at 7 pm PreLegentAmi będą | KEYNOTE SPEAKERS: Piotr PiesieWicz doktor nauk prawnych, SWPS, specjalista w zakresie prawa własności intelektualnej PhD degree in law, WarSaW ScHool of Social ScienceS and Humanities, expert in intellectual property law.

tomek kosiński

FiLm:

DJ Kosakot, dziennikarz muzyczny Dj koSakot, music journalist

Kultura remixu (RIP: A Remix Manifesto) Re ży se ria / DIRECTED BY: Brett Gaylor Kanada / CANADA 2008 85 min

Re dak cja Kul tu ry Po pu lar nej i Cre ati ve Com mons Pol ska za pra sza ją na de ba tę o pra wach au tor skich z udzia łem re ży se ra fil mu Kultura remixu Bret ta Gay lo ra. W de ba cie uczest ni czyć bę dą tak że pol scy eks per ci w dzie dzi nie pra wa au tor skie go i wol nej kul tu ry. Chce my po roz ma wiać o te raź niej szo ści i przy szło ści pra wa au tor skie go w Pol sce i na świe cie, zde rzyć róż ne po glą dy i sta no wi ska i za sta no wić się nad moż li wy mi sce na riu sza mi przy szło ści pra wa au tor skie go w świe cie cy fro wych tech no lo gii, mo bil nych me diów inie ustan nej wy mia ny in for ma cji.

The debate will follow the screening of RIp: a Re mix Ma ni fe sto (the debate starts after the screening) The editorial staﬀ of KUl tU Ra Po PU laR na journal and cRe ati ve com mons Pol sKa invite you to a debate on copyright and free culture with the director BRett Gay loR and Polish experts. We would like to talk about the state of play and the way ahead for copyright in Poland and elsewhere around the world, to bounce different ideas and viewpoints around, and to conjure up possible future scenarios for copyright in a world of digital technology, mobile media and constant information exchanges.

moderAtorem debAty będzie THE DEBATE WILL BE MODERATED BY: ALek tArkoWski koordynator Creative Commons Polska, ICM UW creative commonS PolSka, icm UW.

moż na w nim zna leźć za rów no ra dy ka łów wy ma chu ją cych pi rac ki mi fla ga mi i gło szą cych ko niec sys te mu praw au tor skich, jak i dzia ła czy umiar ko wa nych, wie rzą cych w re wo lu cję kul tu ro wą po przez re for mę obo wią zu ją ce go sys te mu. W bu do wa nie wol nej kul tu ry są za an ga żo wa ni ad wo ka ci i DJ -e, na sto let ni pro gra mi ści i na ukow cy – a ich na rzę dzia mi są na rów ni al ter na tyw ne me cha ni zmy praw ne, pro gra my kom pu te ro we i re mik sy po pu lar nych utwo rów. Alek Tar kow ski Cre ati ve Com mons Pol ska Few people took any interest in copyright ten years ago. This was an area that only affected a small group of writers and their publishers. These days, copyright is the „crude oil of the 21st century” and has become the ﬂywheel of every branch of the economy. Copyright legislation has begun to affect everyone. Remixing is beginning to assume an almost political character in this day and age where exchanging cultural goods can be a criminal offence and even amateur teenage fashion designers live in fear of having their copyright infringed. Copyright is a key that can either lock or unlock access to culture. This change has been brought about by recent advances in digital technology and by millions of new writers and publishers who know how to exploit them. All those computers, cameras, scanners, Internet connections and so on we have sitting at home, and which make it that much easier to create and replicate intellectual property, have implications for copyright. There have been frequent attempts, predicated on the view that the rights of copyright holders must prevail over those of end users, to tightly regulate the

ground-breaking cultural changes of the past few years. A strict regulatory regime, however, hinders the potential of cultural innovations and frustrates their promise of granting wider access to our cultural heritage and making it possible for more people to contribute to it. The response is the increasing momentum of the cultural ecology movement. This treats cultural heritage as a common good on an equal footing with clean air and water, and provides an opportunity to play an active role in making decisions about the basic human right to happiness and quality of life. As was the case with the original ecological movement, cultural ecology has both its radicals, ﬂying the Jolly Roger and calling for an end to copyright, and its moderates, who believe in achieving gradual revolution by reforming the system. Lawyers are joining forces with DJs, teenagers, programmers and scientists to build a free culture. Their tools are alternative legal mechanisms, computer software and remixes of popular songs. aleK taR Kow sKi cRe ati ve com mons Pol sKa

Debates

Jesz cze dzie sięć lat te mu ma ło kto in te re so wał się pra wem au tor skim – bran żo wą re gu la cją do ty czą cą wą skiej gru py twór ców i ich wy daw ców. Dzi siaj pra wo au tor skie zy ska ło mia no ro py naf to wej XXI wie ku, sta ło się ko łem za ma cho wym ca łych ga łę zi go spo dar ki. Prze pi sy pra wa au tor skie go za czę ły do ty czyć nas wszyst kich – wy mia na do bra mi kul tu ry mo że dziś być prze stęp stwem, na sto let nie ama tor skie pro jek tant ki mo dy mar twią się o ła ma nie swo ich praw, a re mik so wa nie na bie ra nie mal po li tycz ne go cha rak te ru. Za leż nie od kształ tu, sys tem praw au tor skich mo że być klu czem za my ka ją cym do stęp do kul tu ry lub wy try chem otwie ra ją cym ją na oścież. Zmia nę spo wo do wa ły no we tech no lo gie cy fro we oraz użyt kow ni cy wy ko rzy stu ją cy ich moż li wo ści: mi lio ny twór ców i wy daw ców. W ślad za każ dą tech no lo gią uła twia ją cą two rze nie i ko pio wa nie dzieł, któ ra za wi ta do na szych do mów – kom pu te rem, apa ra tem fo to gra ficz nym, ska ne rem i łą czem in ter ne to wym – do cie ra też pra wo au tor skie. Re wo lu cyj ne zmia ny w sfe rze kul tu ry, któ re na stą pi ły w ostat nich la tach, czę sto pró bu je się re gu lo wać twar dą rę ką – przyj mu jąc za sa dę kon tro li po sia da czy praw nad spo so ba mi wy ko rzy sta nia utwo rów. Ści sła kon tro la ha mu je jed nak po ten cjał no wej kul tu ry – wraz z jej obiet ni cą więk szej do stęp no ści dzie dzic twa oraz licz by osób bę dą cych twór ca mi. Tra ge dią oka za ło się przy kła da nie do zmie nio nej kul tu ry re guł wy pra co wa nych w zu peł nie in nej, ana lo go wej rze czy wi sto ści. W od po wie dzi na ra sta ruch kul tu ro wej eko lo gii, trak tu ją cej dzie dzic two kul tu ro we ja ko do bro wspól ne rów nie istot ne co czy sta wo da lub po wie trze, a moż li wość ak tyw ne go w nim udzia łu za jed no z pod sta wo wych praw czło wie ka, de cy du ją cych o szczę ściu i ja ko ści ży cia. Tak jak w ory gi nal nym ru chu eko lo gicz nym,

Debaty

249

remix kuLtury CulTuRAl REMIx

PRzEłOM, NADzIEjA, DEMOkRACjA – WybORy 1989–2009 Watershed, Hope and Democracy – Elections 1989 – 2009.

Debates

Debaty

250

Debata odbędzie się w języku polskim / the DeBate will Be in P olish.

SObOta, 16 MaJa 2009, po ﬁlmie Wybory 1989 – upadek komunizmu, godz. 15:00 Saturday, 16 May 2009, following the screening of elections 1989 – end of communism at 3 pm PreLegenci | KEYNOTE SPEAKERS: dr mAcieJ gduLA członek zespołu Krytyki Politycznej krytyka Polityczna editorial staﬀ member.

WALdemAr kuczyński

FiLm: Wybory 1989 – upadek komunizmu (Elections 1989 – end of Communism) Re ży se ria / DIRECTED BY: Paweł Kędzierski, WFDiF polska / P OLAND 1989 66 min

ekonomista, publicysta, minister w rządzie Tadeusza Mazowieckiego economist, former minister in the cabinet headed by former Prime minister taDeUSz mazoWiecki.

AnnA rAdWAn-röhrenscheF Po pro jek cji fil mu Paw ła Kę dzier skie go Wybory 1989 – upadek komunizmu Fun da cja im. He in ri cha Bölla za pra sza na de ba tę o prze mia nach w Pol sce w la tach 1989–2009. Za chę ca my rów nież do za po zna nia się z pol ski mi i nie miec ki mi fil ma mi o prze mia nach 1989 ro ku: • Sek cja fil mo wa Pla ne te Doc Re view M(a)U(e)R – Rewolucja 1989 roku w polskim i niemieckim ﬁlmie dokumentalnym

The he in Rich Böll Fo Un Da tion invites you to a debate about the system transformations that began in 1989 and continue until today. To all those interested in the subject, we recommend watching Polish and German films about the transformations that shook Europe in the period 1989-2009: • Planete Doc Review film section M(a)U(e)R – 1989 Re vo lu tion in po lish and Ger man do cu men ta ry films

prezeska Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana President of the PoliSH roBert ScHUman foUnDation

moderAtorem debAty będzie THE DEBATE WILL BE MODERATED BY: AdAm Leszczyński dziennikarz Gazety Wyborczej journalist of gazeta WyBorcza daily.

z kry zy su le gi ty mi za cji, wy wo ła ne go od rzu ce niem Kon sty tu cji Eu ro pej skiej przez Fran cję i Ho lan dię oraz ir landz kim „nie” dla trak ta tu li zboń skie go. Eu ro pa (jak i ca ły świat) zma ga się z kry zy sem go spo dar czym i fi nan so wym. No wo wy bra ny Par la ment Eu ro pej ski bę dzie mu siał pod jąć się wy do by cia Eu ro py z doł ka i wpro wa dze nia jej lo sów na no we to ry. Idąc do wy bo rów w 1989 r. wy bie ra li śmy no wą, lep szą Pol skę w de mo kra tycz nej Eu ro pie, w czerw cu 2009 r. ma my szan sę od dać głos na lep szą Eu ro pę. Czy Pol ska szan sę tę wy ko rzy sta? Ja kie na dzie je wią za li Po la cy z wy bo ra mi ‘89? Któ re zo sta ły speł nio ne, cze go za bra kło? Czy wy bra li śmy słusz ną dro gę? Czy dziś wy bra li by śmy po dob nie? Co wy bo ry w ro ku 1989 mó wi ły o pol skim spo łe czeń stwie? Co mó wią o nas wy bo ry z ostat nich lat? Ja kich wy bo rów dla Eu ro py do ko na my za nie speł na mie siąc, wy ła nia jąc re pre zen ta cję Pol ski do Par la men tu Eu ro pej skie go? Czy Eu ro pa po trze bu je dziś ko lej ne go prze ło mu? Fun da cja im. He in ri cha Bölla When we deposited ballots in the ballot boxes in 1989 we were voting for a new and better Poland – a country of a democratic Europe. In June 2009, we will be given an opportunity to vote for a better Europe. Is Poland ready to beneﬁt from this opportunity? What were the hopes of Poles in 1989? Which of the hopes were fulﬁlled and which were dashed? Did we go in the right direction? Would we check the same boxes on the ballots today? What did the 1989 elections say of the Polish society? What do recent elections say about Poland? How will Poles vote in the upcoming elections to the European Parliament? Is Europe facing another massive watershed?

Debates

Pierw sze, pra wie wol ne wy bo ry par la men tar ne w Pol sce ota cza ła at mos fe ra zwy cię stwa nad ko mu ni zmem i bu do wa nia na dziei na przy szłość. 4 czerw ca 1989 ro ku stał się zwień cze niem wie lo let niej wal ki opo zy cyj nej, po cząt kiem no we go po rząd ku, „no wej ja ko ści”, któ ra ob ję ła ca łe spo łe czeń stwo. Na sztan da rach do pusz czo nej do wy bo rów opo zy cji wid nia ły ha sła wol no ści, de mo kra cji i plu ra li zmu. Przy urnach wy bor czych Po la cy wy bie ra li kan dy da tów z „dru ży ny Le cha” – nie daw ne go „wro ga pa nu ją ce go ustro ju”. Suk ces obo zu So li dar no ści w czerw co wych wy bo rach prze rósł ocze ki wa nia. Po dmuch prze ło mu do tarł do wie lu kra jów blo ku so cja li stycz ne go. Choć nie wszę dzie uda ło się unik nąć uży cia prze mo cy, de mo kra cja ro dzi ła się w du żej mie rze na dro dze po ko jo wych prze mian, jak mia ło to miej sce – po za Pol ską – w Cze cho sło wa cji czy na Wę grzech. Po wrót do Eu ro py, ro zu mia nej ja ko wspól no ta de mo kra tycz nych war to ści, stał się w ro ku 1989 jed nym z naj po pu lar niej szych ha seł za rów no w Pol sce, jak i w in nych kra jach Eu ro py Środ ko wej i Wschod niej. Bez prze mian ro ku 1989, za po cząt ko wa nych na pol skim wy brze żu, nie by ło by dzi siej szej Unii Eu ro pej skiej 27 państw. Wy da je się, że dwa dzie ścia lat po prze ło mo wych wy bo rach de mo kra cja spo wsze dnia ła i eu ro en tu zjazm po cząt ku lat dzie więć dzie sią tych przy gasł. Wy ni ki wy bo rów do Par la men tu Eu ro pej skie go w ro ku 2004 od zwier cie dla ją pro pa go wa ny przez część elit po li tycz nych scep ty cyzm i nie uf ność wo bec Unii. Ni ska, dwu dzie sto pro cen to wa fre kwen cja wy bor cza nie świad czy co praw da o bra ku ak cep ta cji Po la ków dla człon ko stwa w Unii, nie mniej – ja ko wy raz ni kłej spo łecz nej świa do mo ści o sen sie wy bo rów bądź bra ku wia ry w si łę od da ne go gło su – jest zja wi skiem nie po ko ją cym dla roz wo ju de mo kra cji. Tuż przed na stęp ny mi wy bo ra mi do Par la men tu Eu ro pej skie go Unia nie wy szła jesz cze

Debaty

251

– 30 LATIranPO REWOLUCjI Today – 30 Years After the Revolution

Debates

Debaty

252 IRAN DNIA DzISIEjSzEGO

Języki debaty: polski i angielski / the DeBate will Be conDUcteD in P olish with enGlish anD PeRsian inteRPReteRs..

NIEdzIELa, 17.05.2009, po ﬁlmie listy do prezydenta, godz. 16:00 Sunday, 17 May 2009, following the screening of Letters to the President at 4 pm PreLegenci | KEYNOTE SPEAKERS: Petr Lom reżyser ﬁlmu Listy do prezydenta directof of Letters to the president.

mohAmmAd shirvAni reżyser irańskiego pochodzenia, którego film 444 dni znajduje się w sekcji filmowej festiwalu Iran Gate an iranian-born director whose film 444-day Face-Off can be found in the Iran Gate section of the festival.

FiLm: Listy do prezydenta (Letters to the President) Re ży se ria / DIRECTED BY: Petr Lom Węgry / HUNGARY 2008 72 min

Amne sty In ter na tio nal ser decz nie za pra sza na de ba tę po świę co ną te ma ty ce praw czło wie ka w dzi siej szym Ira nie w kon tek ście zmian po li tycz no -spo łecz nych, któ re mia ły miej sce po oba le niu mo nar chii Pah la vich w 1979 ro ku. Punk tem wyj ścio wym spo tka nia bę dzie film Listy do prezydenta (po czą tek de ba ty po pro jek cji). De ba ta bę dzie czę ścią dzia łań Amne sty In ter na tio nal wspie ra ją cych Kam pa nię na rzecz Rów no ści, ini cja ty wę ma ją cą na ce lu za koń cze nie dys kry mi na cji ko biet w irań skim pra wie. Za chę ca my do za po zna nia się z fil ma mi o Ira nie: • Sek cja fil mo wa Pla ne te Doc Re view Iran Gate

ALeksAndrA AmAL eL-mAAytAh Amnesty International warmly invites you to a debate on human rights in Iran within the context of the socio-political changes that have taken place since the Pahlavi dynasty was toppled in 1979. The ﬁlm Let ters to the pre si dent is our point of departure. The debate is part of amne sty in teR na tio nal's „cam Pa iGn FoR eqU ali ty” – an Iranian women's rights initiative. If you want to know more on Iran, the festival has something in store for you! • Pla ne te Doc Re view ﬁlm section Iran Ga te

członkini zespołu rzecznictwa na rzecz praw człowieka Amnesty International a member of amneSty international’S HUman rigHtS aDvocacy team.

debAtę PoProWAdzi PrzedstAWicieL Amnesty internAtionAL / THE DEBATE WILL BE MODERATED BY AMNESTY INTERNATIONAL.

Masterclass Masterclass

Masterclass

254

MASTERCLASS: NIkOLAUS GEyRhALTER Planete Doc Review Film Festival invites you to take part in a masterclass with Nikolaus Geyrhalter w języku niemieckim z polskim i angielskim tłumaczeniem. / in GeRman with simUltaneoUs inteRPRetation into P olish anD enGlish. Wstęp wolny dla przyjętych na masterclass profesjonalistów branży filmowej i dziennikarzy (termin zgłoszeń na masterclass upłynął przed rozpoczęciem festiwalu). Bilety dostępne wyłącznie w kasach Kinoteki. Ilość miejsc ograniczona. / aDmittance to the event is FRee FoR Film PRoFessionals anD JoURnalists accReDiteD FoR the masteRclass. ticKets availaBle exclUsively in the ticKet oFFice oF the KinoteKa theatRe. entRy on a FiRst-come FiRst-seRve Basis

Retrospektywę ﬁlmów Nikolausa Geyrhaltera pod czas 6. edy cji fe sti wa lu Pla ne te Doc Re view uzu peł ni wy kład mi strzow ski dla fil mow ców i pro fe sjo na li stów, pod czas któ re go o pro ce sie re ali za cji fil mów opo wie dzą: Ni ko laus Geyr hal ter oraz Wol fgang Wi der ho fer – mon ta ży sta, współ au tor sce na riu szy i współ pro du cent pre zen to wa nych fil mów. Ni ko laus Geyr hal ter – au striac ki do ku men ta li sta, twór ca mło dy, ale zna ny w świe cie i sze ro ko na gra dza ny nanaj waż niej szych fe sti wa lach fil mów do ku men tal nych. Je go peł no me tra żo we do ku men ty zgro ma dzi ły ogrom ną wi dow nię w ki nach wie lu kra jów – od USA, przez Eu ro pę, po Ja po nię. Wol fgang Wi der ho fer stu dio wał te atro lo gię i hi sto rię wWied niu oraz uczest ni czył wwarsz ta tach sce na riu szo wych przyWyż szej Szko le Fil mo wej iTe le wi zyj nej wMo na chium. ZGeyr hal te rem zre ali zo wał wszyst kie je go fil my po cząw szy od Wyrzuconych na brzeg. Przy ostat nich trzech pro duk cjach Wi der ho fer był tak że współ au to rem sce na riu sza. Od2003 r. jest pro du cen tem w NGF, gdzie od po wia da za nad zór nad dra ma tur gią pro jek tów, w tym pro jek tów in nych re ży se rów. Za mon taż i sce na riusz fil mu Chleb nasz powszedni Wol fgang Wi der ho fer otrzy mał Na gro dę im. Adol fa Grim me’a.

During the re tro spec ti ve pro gram me of Ni ko laus Geyr hal ter's films at the 6th Pla ne te Doc Re view Film Fe sti val, there will be held a masterclass for filmmakers and industry professionals given by ni Ko laUs GeyR hal teR and wol FGanG wi DeR ho FeR – the editor, scripts co-author and co-producer of GeyR hal teR’s films. ni Ko laUs GeyR hal teR is an Austrian documentary filmmaker, a young artist who he has managed to gain recognition worldwide and has received numerous awards at the most important documentary film festivals. His feature-length documentaries have attracted large audiences to cinemas around the world –from the USA, to Europe to Japan. wol FGanG wi DeR ho FeR has studied theatre studies and history in Vienna and participated in screenplay workshops at the University of Film and Television in Munich. He has worked with Geyrhalter on all of his films, starting from Wa shed asho re. In the case of the last three productions, Widerhofer is also the co-author of the script. Since 2003, wi DeR ho FeR has been a producer at NGF, responsible for supervision of project dramaturgy, including the supervision of projects by other directors. wol FGanG wi DeR ho FeR received the Adolph Grimme award for the screenplay and editing of Our da ily bre ad.

NIEdzIELa, 10.05.2009, godz. 15:00 Sunday, 10 May 2009, 3 pm mAstercLAss PoProWAdzi THE MASTERCLASS WILL BE LED BY: irenA grucA-rozbickA Uzupełnieniem wykładu mistrzowskiego jest broszura Nikolaus Geyrhalter. Retrospektywa Mistrza i wykład mistrzowski autorstwa Ireny Grucy-Rozbickiej. the masterclass will be supplemented with a brochure by irena grUca-rozBicka entitled: Nikolaus Geyrhalter. Retrospective and Masterclass.

w języku angielskim z polskim tłumaczeniem. / in enGlish with simUltaneoUs inteRPRetation into P olish. Wstęp wolny dla przyjętych na masterclass profesjonalistów branży filmowej i dziennikarzy (termin zgłoszeń na masterclass upłynął przed rozpoczęciem festiwalu). Bilety dostępne wyłącznie w kasach Kinoteki. Ilość miejsc ograniczona. / aDmittance to the event is FRee FoR Film PRoFessionals anD JoURnalists accReDiteD FoR the masteRclass. ticKets availaBle exclUsively in the ticKet oFFice oF the KinoteKa theatRe. entRy on a FiRst-come FiRst-seRve Basis

Go ściem 6. edy cji fe sti wa lu Pla ne te Doc Re view jest Rick Min nich, re ży ser fil mu Ojciec, który zapomniał. Pod czas wy kła du mi strzow skie go dla fil mow ców i pro fe sjo na li stów opo wie m.in. jak zre ali zo wać film o trau mie ro dzin nej.

RicK min nich, director of the film For get ting dad will be a guest of the 6th Pla ne te Doc Re view Film Fe sti val. During a masterclass for filmmakers and professionals he will talk on how to create a film about family trauma.

Wednesday, 13 May 2009, at 7:30 pm mAstercLAss PoProWAdzi THE MASTERCLASS WILL BE LED BY: michAł chAciński

255 Masterclass

in a masterclass with Rick Minnich

śROda, 13.05.2009, godz. 19:30

Masterclass

MASTERCLASS: RICk MINNICh Planete Doc Review Film Festival invites everyone to take part

rem dro gi ży cio wej dru gie go do ro słe go czło wie ka, trze ba mieć świa do mość nie kom plet nych da nych. Masterclass z Rickiem Minnichem nie mo że być tyl ko roz mo wą o fil mie. Mu si być tak że roz mo wą o tym, na ile je ste śmy w sta nie po znać dru gą oso bę. When it comes to that subcategory of family records in which filmmakers come to terms with their past, I particularly like those films where the director gives the impression of seeking out the answers together with us. I don’t trust filmmakers who have an explanation for every little family conflict. Any relationship between two people – even one in which we are directly involved – is destined to remain a mystery. The other party, his or her aspirations and motives, is a riddle which will never be completely resolved. To think otherwise is to kid yourself. When RicK min nich began work on For get ting dad, the story of his father, he very soon realised that this assignment was going to be a lot tougher than it first appeared. The opening sequence is dramatic but easy to follow – dad has an accident, loses his memory and the family is devastated. The trawling for recollections, the redefining of personal identity and the answering of questions that no one has needed to ask for decades that come next are all fairly predictable. But just as we settle into this transparent storyline, which preys on our fear of losing our memory, i. e. everything we have and who we are, min nich abruptly changes track and starts to wonder what would happen if the accident had been a pretext and his father was merely feigning amnesia. A drama about how an accident can affect someone's life turns into a bitter analysis of a strategy to duck responsibility, run away from

adulthood and avoid problems – a pattern of behaviour that has tempted all of us at some time or other. A story about the fickleness of human fate suddenly becomes a story about the fickleness of human character and the lead character changes from being a victim to oppressor. min nich steers clear of the basic pitfalls. He refrains from preaching, criticising or evaluating. He poses questions about motivation but does so with caution. He understands that we only have incomplete data when discussing the life path of another adult. the ma sterclass with Rick Min nich cannot be restricted to talking about the film. There needs to be a discussion on how far we can get to know another person.

Masterclass

W pod ga tun ku do ku men tów o ro dzi nie, w któ rym fil mow cy roz li cza ją się ze swo ją prze szło ścią, naj bar dziej ce nię te fil my, w któ rych czu je się, że au tor ra zem z na mi szu ka od po wie dzi na py ta nia. Nie wie rzę fil mow com, któ rzy ma ją wy ja śnie nie każ de go ro dzin ne go kon flik tu, bo re la cja mię dzy ludź mi – na wet ta re la cja, w któ rej bie rze my bez po śred ni udział – za wsze po zo sta je ta jem ni cą. Dru gi czło wiek, je go mo ty wa cje i dą że nia to za gad ka, któ rej do koń ca nie roz wią że my. Je śli wy da je nam się że jest ina czej, je ste śmy na iw ni. Rick Min nich na krę cił film Ojciec, który zapomniał w ta ki spo sób, jak by w mia rę opo wia da nia nam hi sto rii swo je go oj ca za czy nał ro zu mieć, że nie jest ona tak pro sta, jak mu się zda wa ło. Po czą tek jest dra ma tycz ny, ale i ła twy do zro zu mie nia: wy pa dek, oj ciec tra ci pa mięć, ro dzi na jest wstrzą śnię ta. Dal szy ciąg mo że my prze wi dzieć: po szu ki wa nie wspo mnień, de fi nio wa nie na no wo, kim dla sie bie je ste śmy, po now ne od po wie dzi na py ta nia, któ rych nie trze ba by ło za da wać od de kad. I kie dy wy da je się, że bę dzie my śle dzić prze wi dy wal ną hi sto rię, od wo łu ją cą się do na sze go stra chu utra ty wszyst kie go, co ma my i czym je ste śmy, czy li pa mię ci, Min nich skrę ca w in nym kie run ku. Za czy na za sta na wiać się, co by ło by, gdy by wy pa dek oka zał się tyl ko pre tek stem, a amne zja oj ca by ła uda wa na. Je go opo wieść prze sta je być dra ma tem o ro li przy pad ku w ży ciu czło wie ka. Zmie nia się w gorz ką ana li zę stra te gii uciecz ki od od po wie dzial no ści, od do ro sło ści, od pro ble mów, czy li za cho wa nia, któ re co pe wien czas ku si prze cież każ de go. Hi sto ria o nie prze wi dy wal no ści ludz kie go lo su sta je się na gle opo wie ścią o nie prze wi dy wal no ści ludz kie go cha rak te ru, a bo ha ter z ofia ry zmie nia się w spraw cę. Min nich uni ka za sad ni cze go błę du i nie po ucza, nie kry ty ku je, nie oce nia. Sta wia py ta nie o mo ty wa cję, ale za da je je ostroż nie. Ro zu mie, że dys ku tu jąc z wy bo -

Masterclass

257

michAł chAciński o FiLmie i reŻyserze MICHAł CHACIńsKI ABouT THE FIlM AND DIRECToR

kLUbPolish TRójkI Radio III Club

Special Events

Wydarzenia towarzyszące

258

szczegóły AudycJi kLubu tróJki KLUB TRÓJKI PROGRAMME DETAILS: PONIEDZIAłEK, 11.05.2009, godz. 21:00 Monday, 11 May 2009, 9 pm • Debata w Kinotece Wydarzenia 1989 roku w sztuce filmowej z udziałem Andrzeja Wajdy, Macieja Drygasa, Bartka Konopki i Thomasa Frickela. Rozmowę poprowadzi Ryszard Jaźwiński. • Debate at the kinoteka theatre the Events of 1989 and the art of Filmmaking. anDrzej WajDa, maciej DrygaS, Bartek konoPka and tHomaS frickel talk about the significance of the year 1989 to the art of filmmaking. moderated by rySzarD jaźWińSki. WTOREK, 12.05.2009, godz. 21:00 tuesday, 12 May 2009, 9 pm • Spotkanie z Johnem Websterem – reżyserem filmu Recepta na klęskę. Rozmowę poprowadzi Dariusz Bugalski. • a meeting with joHn WeBSter, director of: Recipes for disaster. moderated by DariUSz BUgalSki. ŚRODA, 13.05.2009, godz. 21:00 Wednesday, 13 May 2009, 9 pm • Spotkanie z Garrim Kasparowem. Rozmowę poprowadzi Jerzy Sosnowski. • a meeting with garry kaSParov moderated by jerzy SoSnoWSki.

Klub Trój ki to au dy cja Pro gra mu III Pol skie go Ra dia prze zna czo nadla wszyst kich lu dzi za in te re so wa nych isto tą pro ce sów za cho dzą cych wo kół nich. Za gad nie nia mi nie tyl ko „tu i te raz”, ale przede wszyst kim „po co” i „dla cze go”. Pro gram po le ga na go dzin nej roz mo wie z za pro szo ny mi go ść mi – pi sa rza mi, ar ty sta mi, na ukow ca mi – któ rzy zaj mu ją się two rze niem, roz wi ja niem iba da niem idei kształ tu ją cych współ cze sną kul tu rę. W au dy cji uczest ni czą tak że słu cha cze, któ rzy te le fo nicz nie wy ra ża ją swo je opi nie lub za da ją py ta nia. Cza sem, w przy pad ku de ba ty lub dys ku sji po po ka zie fil mu, au dy cje od by wa ją się przy udzia le pu blicz no ści. W ra mach fe sti wa lu Pla ne te Doc Re view 2009 od bę dą się czte ry au dy cje Klu bu Trój ki, w dniach 11–14 maja 2009, re ali zo wa ne wróż nych prze strze niach, wtym w Ki no te ce – i zróż ni co wa ne dzię ki te mu pod wzglę dem at mos fe ry i bo gac twa dźwię ków.

Klub Trójki is a Polish Radio III programme dedicated to all those interested in understanding what is going on around them. Klub Trójki does not just report on what is happening, it tries to answer all the “why” questions. There is an hour of interviews with special guests – writers, artists and scientists – involved in creating, developing and analysing the concepts that shape contemporary culture. Listeners are also invited to phone in to ask questions or give their opinions. Sometimes, when the debate involves a ﬁlm that has just been shown, the audience is brought in to participate. There will be four of these programmes as part of the 2009 Planete Doc Review Film Festival. These will be broadcast at various locations, including Kinoteka Theatre – between 11 and 14 May. This should ensure a diversity of environments and a richness of sounds.

CZWARTEK, 14.05.2009, godz. 21:00 thursday, 14 May 2009, 9 pm • Audycja na temat praw autorskich z udziałem Bretta Gaylora, reżysera ﬁlmu Kultura remixu. Rozmowę poprowadzi Dariusz Bugalski. • a programme on copyright with Brett gaylor, director of RIp: a Remix Manifesto. moderated by DariUSz BUgalSki.

259 9-10 May 2009, Warsaw

Warsztat odbędzie się w języku angielskim / the woRKshoP will Be conDUcteD in enGlish.

Więcej informacji na stronie: for further information visit our website:

WWW.drAgonForum.PL

Dra gon Fo rum, In sty tut Go ethe go War sza wa, Pla ne te Doc Re view, AG DOK iGer man Films or ga ni zu ją poraz pierwszy polsko-niemiecki warsztat koprodukcyjny ﬁlmu dokumentalnego pod czas fe sti wa lu Pla ne te Doc Re view 2009. Pre zen ta cje i pa ne le ko pro duk cyj ne dla pro du cen tów, dys try bu to rów oraz twór ców fil mo wych z Pol ski i Nie miec, nie za leż nie od stop nia roz wo ju ich pro jek tów (po mysł, sce na riusz, zdo by wa nie fun du szy czy za my ka nie bu dże tu), po pro wa dzą przed sta wi cie le czo ło wych in sty tu cji i or ga ni za cji fi nan su ją cych pro duk cję fil mo wą, re dak to rzy za ma wia ją cy oraz dys try bu to rzy. Głów ny mi te ma ta mi spo tka nia bę dą: fi nan so wa nie pro jek tów do ku men tal nych, dys try bu cja fil mu do ku men tal ne go oraz wzmoc nie nie sie ci kon tak tów.

DRa Gon Fo RUm, Go ethe -in sti tUt waR saw, Pla ne te Doc Re view, aG DoK and GeR man Films are organising the 1st Ger man -po lish do cu men ta ry Film Co -pro duc tion Work shop during Pla ne te Doc Re view Film Fe sti val. Co-production panels, presentations and individual meetings for producers, film distributors as well as other filmmakers from Germany and Poland, regardless of the stage of the development of their projects (concept, script writing, fundraising or budget closing), will be run by representatives of the leading funding institutes and organizations, commissioning managers and distributors. The main focus of the Workshop will be financing documentary projects, distribution of documentary films and reinforcing networking processes.

Special Events

9–10.05.2009, WaRSzaWa

Wydarzenia towarzyszące

SPOTkANIE kOPRODUkCyjNE Co-production Meeting

No wo cze sne tech no lo gie otwie ra ją przed na mi ko lej ne moż li wo ści. Two rzy się spo łecz ność, w któ rej oglą da ne rów no cze śnie fil my mo gą nie tyl ko wzbo ga cić wra że nia zmy sło we wi dzów, ale i dać każ de mu szan sę, by po czuł się miesz kań cem glo bal nej wio ski i do strzegł zło żo ność ota cza ją ce go świa ta. Po raz pierwszy w Polsce, jeśli nie na świecie, festiwalem ﬁlmowym mogą cieszyć się widzowie nie tylko w jednym mieście, ale w prawie całym kraju. Na fe sti wa lu Pla ne te Doc Re view 2009, dzię ki ki nu in ter ne to we mu iplex.pl oraz Sie ci Kin Stu dyj nych i Lo kal nych, wi dzo wie 22 kin w Pol sce bę dą mie li szan sę obej rzeć 10 fil mów fe sti wa lo wych w tym sa mym cza sie oraz za gło so wać na naj lep szy film, któ ry otrzy ma Nagrodę Sieci Kin Studyjnych i Lokalnych. Gło so wa niu to wa rzy szy konkurs dla publiczności, w któ rym moż na wy grać atrak cyj ne na gro dy. Szcze gó ły kon kur su na stro nie in ter ne to wej www.ki na stu dyj ne.pl Pod czas Weekendu z cyfrowym Planete Doc Review, 9 maja 2009 r. o godz. 19:30, w 10 mia stach Pol ski po pro jek cji fil mu Wiek głupoty Fran ny Arm strong od bę dą się debaty o związkach polityki i ekologii or ga ni zo wa ne przez Kry ty kę Po li tycz ną, z udzia łem so cjo lo gów, dzien ni ka rzy, fi lo zo fów, pu bli cy stów i eko lo gów.

Modern technology is opening up a panorama of possibilities. A whole new community is in the making – community in which films not only enrich our sensory perceptions, but make us feel at home in the global village and offer a glimpse into the complexity of the world around us. For the first ti me in po land, and per haps even the world, pe ople will be able to co me to a fe sti val that is not con fi ned to any one pla ce, but sta ged ri ght across the co un try. People will be able to view 10 of the films at this year's Pla ne te Doc Re view festival in any one of 22 cinemas at the same time before casting their votes for the winner of the ar tho use Ci ne mas award. All this has been made possible by the iPlex.Pl online cinema and the aR tho Use ci ne mas ne twoRK. Those audience members who take part in the voting will be in the running for some attractive prizes. For more details, please go to www.Ki na stU DyJ ne.Pl There will also be a de ba te on the links be twe en po li tics and eco lo gy during the di gi tal pla ne te doc Re view Week end. The debate will been organised by KRy ty Ka Po li tycz na journal and will be held in 10 cities across Poland on 9 May 2009 at 7: 30 pm, just after FRan ny aRm stRonG's the age of Stu pid. Sociologists, journalists, philosophers, commentators and ecologists will be taking part.

8-10 May 2009 – The Planete Doc Review Film Festival will be hitting 22 cinemas across Poland!

261 Special Events

8–10 MaJa 2009 – festiwal planete doc Review w 22 kinach w polsce !

Wydarzenia towarzyszące

WEEkEND z CyFROWyM PLANETEDigital DOC REvIEW Planete Doc Review Weekend

WIRTUALNE kINO Streaming

263 8–17.05.2009

Więcej informacji na stronie: for further information visit our website:

WWW.iPLex.PL

Fe sti WAL FiL mo Wy PLA ne te doc re vieW W Wir tu AL nym ki nie iPLex. PL

PLANETE DOC REVIEW FILM FESTIVAL AT THE VIRTUAL CINEMA IPLEX. PL

W tym ro ku po raz dru gi Fe sti wal Pla ne te Doc Re view umoż li wi wszyst kim mi ło śni kom fil mu do ku men tal ne go pro jek cje fil mo we w do mo wym za ci szu – w wir tu al nym ki nie iplex.pl.

This year for the second time, film lovers will be given an opportunity to watch the films screened at the Pla ne te Doc Re view Film Fe sti val from the comfort of their homes. At the virtual iPlex.Pl cinema viewers will be able to watch festival films.

Wy star czy za lo go wać się na stro nie www.iplex.pl w dniach 8–17.05.2009. Rów nież dzię ki iplex.pl po raz pierw szy w Pol sce od bę dą się pro jek cje fil mo we w 22 ki nach rów no cze śnie – w Sie ci Kin Stu dyj nych i Lo kal nych pod czas Weekendu z cyfrowym Planete Doc Review (8–10.05.2009).

You just need to visit the website www.iPlex.Pl between 8 and 17 May 2009 to watch festival ﬁlms. This year, during the di gi tal pla ne te doc Re view Week end (8–10 May 2009), 10 selected festival ﬁlms will be screened in 22 cinemas associated in the aR tho Use ci ne mas ne twoRK via the Internet iPlex.Pl cinema.

Special Events

8-17 May 2009

Wydarzenia towarzyszące

Warsztat odbędzie się w języku angielskim / the woRKshoP will Be conDUcteD in enGlish.

Special Events

Wydarzenia towarzyszące

264 DzIEń SPRAWIEDLIWEGO

hANDLU – DEkONSUMPCjA ’09 Fair Trade Day – Dekonsumpcja ’09

8–10 MaJa 2009 8-10 May 2009 Obchody odbędą się nie tylko w Kinotece, ale i w innych zaprzyjaźnionych miejscach na pl. Defilad: Cafe Kulturalnej i Teatrze Dramatycznym. Na koncert i tańce zapraszamy do Planu B na pl. Zbawiciela. the festival events will be held in kinoteka theatre and other friendly venues (all in the Palace of culture, pl. Defiliad): cafe kulturalna and Dramatyczny theatre. the concert and dancing will be held in Plan B in Pl. zbawiciela. Szczegółowy plan co-gdzie-kiedy znajdziesz na stronie docreview.pl i efte.org/dekonsumpcja09 oraz na ulotkach w miejscach festiwalowych. for exact times and locations of our events logon to docreview. pl or efte. org /dekonsumpcja09 or pick up a flyer which can be found at any festival venue.

gruPA eFte WArszAWA WHAT’S THE EFTE WARSAW GROUP? W drugą sobotę maja przypada Światowy Dzień Sprawiedliwego Handlu. W dniach 8-10.05.2009 za pra sza my wraz z Gru pą eFTe War sza wa, we współ pra cy z Café Kul tu ral ną, Te atrem Dra ma tycz nym i Pla nem B na dru gą już edy cję dwu dnio we go świę ta świa do mej kon sump cji.

the se cond Sa tur day in May is In ter na tio nal Fa ir tra de day. On 8-10 May 2009 Pla ne te Doc Re view with GRU waR sza wa, caFé KUl tU Ral na, DRa ma tycz ny the atRe and Plan B invite everyone to a two-day festival celebrating consumer awareness. Pa eFte

Jesteśmy grupą osób myślących o świadomej konsumpcji i działających na jej rzecz. Nie jesteśmy ekspertami, ale staramy się wiedzieć coraz więcej o konsekwencjach naszych zakupów, tą wiedzą chcemy się dzielić. eFTe to ludzie, myślenie i działanie oraz codzienne wybory konsumenckie. Chcesz wiedzieć więcej lub nas spotkać – napisz! grupa@efte.org made up of a friendly bunch of people that think and act for ethical consumption, we aren’t experts, but try to learn as much as we can about the consequences of our choices as consumers. What excites us most is trying to share our knowledge. efte is about people, thinking, acting, and everyday consumer choices. if you want to know more or meet us, send us a message! grUPa@efte.org

Fe sti wal Pla ne te Doc Re view za pra sza na spe cjal ny blok fil mów o te ma ty ce spo łecz no -eko lo gicz nej oraz na de ba tę o związ kach mię dzy eko lo gią i po li ty ką. • Sek cja fil mo wa Pla ne te Doc Re view Klimat na zmiany oraz kon kurs Green Warsaw Award • Polityka natury. De ba ta Kry ty ki Po li tycz nej i ty go dni ka Po li ty ka w Ki no te ce – sobota, 9.05.2009, po pro jek cji fil mu Wiek głupoty, godz. 19: 30 A po za tym: • Śnia da nie eFTe – spra wie dli wy han del i lo kal na żyw ność • Ro bio ne Rę ka mi – warsz ta ty rę ko dzie ła: bi żu te ria ze śmie ci, to reb ki fo lio we re ma ste red, szy cie wszyst kie go, na pra wa pa ra so li, ogród w mie ście • Dys ku sje spo łecz ne > Lo kal ne za ku py – przy szłość ba za rów w War sza wie > Przed się bior stwa spo łecz ne od pod staw > Kry zys ﬁ nan so wy a świa do ma kon sump cja > Eko ro dzi ny – czy li eko dla nie mow la ków i tych, co się ni mi zaj mu ją > Ogro dy w mie ście: na bal ko nie i na klom bie > Miej skie pszcze lar stwo > Cze go nie wiesz o pro duk cji żyw no ści • Warsz tat ro we ro wy

• eFTe Ma pa War sza wy – za znacz swój punkt! • Po ka zy eFTe -ani ma cji • Wy sta wa sztu ki z od zy sku • Po kaz mo dy lum pek so wej • Wy mie nial nia ubrań • Slow fo od i eFTe co ok bo ok – czy li wszyst ko o do brym je dze niu • Warsz ta ty lo kal ne go go to wa nia • Warsz tat Świa do ma kon sump cja dla po cząt ku ją cych • Wie czor ne tań ce z lo kal nym ko lek ty wem DJ -skim Wa rzy wa i Owo ce • Kon cert ze spo łu Pau la i Ka rol

Do-It-Yourself. Fix it. Swap it. There are plenty of alternatives to consumption. And when you do buy something, do it consciously. Don’t let yourself get lost in the whirlwind of consumerism. Think about what you throw into your shopping cart, why you’re buying it, for whom, and what the consequences of your purchases are. Find out what type of world your money is creating. For years we’ve been looking for the most socially responsible and ecologically-sound means of living. If we look beyond our doorstep, we’ll quickly find out that Warsaw becomes a playground for our positive actions: markets with locally-sourced food, second-hand stores, balconies and community gardens which are just begging us to start planting, and above all, people willing to get involved. Let’s make use of the knowledge of all the generations around us. Because consumer awareness is nothing new. It’s not too hard either. During the „Dekonsumpcja” festival weekend you’ll find out what alternatives to consumption are out there and why it’s worth getting involved. Pla ne te Doc Re view Film Fe sti val invites everyone to a special section of films about social and ecological issue and to a debate on the ties betwe-

en ecology and politics. • Pla ne te Doc Re view Film Fe sti val section Cli ma te for Chan geand Gre en War saw awardcompetition. • po li tics of Na tu re. Debate organised by KRy ty Ka Po li tycz na journal and Po li ty Ka weekly in Kinoteka Theatre on Sa tur day, 9 May 2009following the screening of age of Stu pid at6:00 pm Apart from that: • efte breakfast – fair trade and local produce • Hand-made: craft workshops jewellery from garbage, re-mastering plastic bags, Sew anything and everything, fixing umbrellas, city garden • Social Debates > Shop locally – the future of open market spaces in Warsaw > the basics of social enterprises > the effects of the ﬁnancial crisis on consumer awareness > eco-families or ecology for babies and those who care for them > city gardens – balconies and ﬂower beds > city beehives > What you don’t know about food production • Bicycle maintenance workshops • Help create the collaborative efte map of Warsaw • efte animation screenings • art show based on trash and reused materials • Second-hand clothes fashion show • clothes swap • Slow food and efte cookbook or everything you need to know about good food • local cooking classes • „consumer awareness for Beginners” workshop • Dance party with Warsaw Dj collective „Warzywa i owoce” (trans. „fruits and vegetables”!) • concert by Paula and karol

Special Events

Zrób to sam. Na praw. Wy mień się. Jest mnó stwo al ter na tyw dla ku po wa nia. Aje śli ku pu jesz, ku puj z gło wą. Nie daj się wkrę cić w wir kon sump cji. Za sta nów się, co wkła dasz do ko szy ka, dla cze go, dla ko go i ja kie to ma skut ki. Sprawdź, ja ki świat kształ tu ją two je pie nią dze. Od lat szu ka my spo so bów na bar dziej od po wie dzial ne spo łecz nie i eko lo gicz nie ży cie. Ro zej rzyj my się do oko ła – War sza wa da je nam mnó stwo oka zji do dzia ła nia. Tar gi z lo kal ną żyw no ścią, skle py z uży wa ną odzie żą, bal ko ny i ogród ki cze ka ją ce na ho do wa ne przez nas wa rzy wa, no i przede wszyst kim lu dzie. Ko rzy staj my z do świad czeń wszyst kich po ko leń. Bo świa do ma kon sump cja to nie no wość. To też nic trud ne go. Pod czas De kon sump cji zo ba czysz, ja kie są al ter na ty wy dla ku po wa nia i dla cze go war to się w to włą czyć.

Wydarzenia towarzyszące

265

266

NOC MUzEóW Museum Night Warsaw

Special Events

Wydarzenia towarzyszące

Wstęp wolny, liczba miejsc w sali ograniczona / ticKets: FRee; FiRst-come, FiRst-seRve entRy.

Ta ką noc War sza wa prze ży wa tyl ko raz w ro ku. Ni ko go nie dzi wią kil ku dzie się cio me tro we ko lej ki do mu ze ów i ga le rii, prze peł nio ne do gra nic moż li wo ści sta re au to bu sy „ogór ki” i tłu my lu dzi, któ rzy ni czym w Bar ce lo nie czy Flo ren cji do póź nych go dzin spa ce ru ją po uli cach mia sta. Noc Muzeów sta ła się mod na. Młod si i star si, stu den ci i eme ry ci bie ga ją od wy sta wy do wy sta wy, bo chcą jak naj wię cej zo ba czyć. 16 ma ja Biu ro Pro mo cji Mia sta już po raz szó sty zor ga ni zu je Noc Muzeów w War sza wie. Od bę dzie się ona, jak co ro ku, w ter mi nie Europejskiej Nocy Muzeów. Za każ dym ra zem uczest ni czy w niej po nad 40 państw i ok. 2 ty się cy mu ze ów i ga le rii.

There is only one such night each year. The gigantic queues forming outside museums and galleries, old buses packed to the gills and crowds of people on the streets as if it were not plain old Warsaw but Barcelona or Florence buzzing with energy on each and every night of the year. Mu seum Ni ght is en vogue. Youngsters, adults, college students and pensioners chase from one exhibition to another trying hard not to miss out on any hot events. waR saw's PRo mo tio nal co Un cil will organise the 6th Mu seum Ni ght War saw on 16 May 2009. It will coincide with the eU Ro Pe an mU seUm ni Ght –an international event with over 40 countries participating and roughly 2,000 museums and galleries opening their doors to art lovers.

Pla ne te Doc Re view przy łą czył się do ak cji. Pod czas Nocy Muzeów zo sta nie za pre zen to wa ny film Tajne muzea (reż. Pe ter Wo ditsch, Bel gia 2007, 58 min). Sztu kę ero tycz ną two rzą naj sław niej si ar ty ści świa ta, ale tyl ko kil ku spe cja li stów wie, gdzie te dzie ła ukry to. Re ży ser po dej mu je pró bę wy śle dze nia ta kich za gi nio nych i za po mnia nych skar bów prze cho wy wa nych w ban ko wych sej fach, za gru by mi ścia na mi i ta jem ny mi drzwia mi Wa ty ka nu, wspe cjal nych ma ga zy nach wLuw rze, wza mknię tych sa lach uni wer sy te tów ibry tyj skiej bi blio te ki na ro do wej, a tak że w pry wat nych do mach.

The Pla ne te Doc Re view Film Fe sti val has a special event in store for festival-goers. On Mu seum Ni ght War saw we invite you to a screening of Se cret Mu seums (DirecteD By: Peter WoDitScH, BelgiUm /2007 /58 min). While erotic art is created by the world's best-known artists, only a few experts know where it is hidden. Director Pe teR wo Ditsch attempts to track down these lost and forgotten treasures, which are concealed in bank safes, behind thick walls and secret doors of the Vatican, in special warehouses of the Louvre, in alcoves of universities and the British Library, in private homes. In a world in which erotic images abound in magazines, television, videos and on the Internet, why is this art so forbidding, so powerful? Why does it need to be destroyed, hidden or ignored?

SObOta, 16.05.2009, start 24:00 Saturday, 16 May 2009, starts at midnight

Zapraszamy wszystkich widzów na galę zakończenia 6. Festiwalu Filmowego Planete Doc Review!

Eve ry one is in vi ted to ta ke part in the ga la clo sing ce re mo ny of the 6th pla ne te doc Re view Film Fe sti val!

Ce re mo nia wrę cze nia na gród w fe sti wa lo wych kon kur sach oraz po kaz fil mu Będzie głośno Da vi sa Gug gen he ima od bę dą się w Ki no te ce 16.05.2009 o godz. 19: 00. • opis fil mu znaj du je się w sek cji Muzyka i wolność

The award ceremony of winning films in the different festival competitions will be held in Kinoteka Theatre on 16 May 2009 at 7 pm and will be followed by a screening of It Mi ght Get Lo ud. • film synopsis available in the Mu sic and Fre edom film section

Za pra sza my rów nież na im pre zę do klu bu mu zycz ne go Powiększenie miesz czą ce go się w War sza wie przy ul. No wy Świat 27.

After the closing ceremony join us at the last festival party in po więk sze nie club at ul. Nowy Świat 27.

16.05.2009 o godz. 19:00 16 May 2009 at 7 pm

Special Events

Warsztat odbędzie się w języku angielskim / the woRKshoP will Be conDUcteD in enGlish.

267 Wydarzenia towarzyszące

ROzDANIE NAGRóD I IMPREzAAward zAMkNIĘCIA Ceremony and Closing Party

konkursy dla publicznoĹ&#x203A;ci Competitions for Audience

Competitions for Audience

konkursy dla publiczności

270

kONkURS NABestRECENzjĘ Film Review Competition

Napisz recenzję ﬁlmu i wygraj cenny sprzęt Hp! Write a ﬁlm review and win HP equipment! Recenzje prosimy przesyłać wyłącznie przez internet na adres recenzja@docreview.pl

Fil my Pla ne te Doc Re view sta wia ją nie wy god ne py ta nia, prze no szą nas w naj dal sze za kąt ki świa ta, wzru sza ją, skła nia ją do re flek sji. A Ty co o nich my ślisz? Po dziel się z na mi swo imi wra że nia mi i na pisz re cen zję jed ne go z fil mów fe sti wa lo wych. Atrak cyj ne na gro dy cze ka ją na au to rów naj lep szych re cen zji fil mów pre zen to wa nych pod czas fe sti wa lu.

The films screened at the Planete Doc Review Film Festival pose difficult questions, they take viewers to faraway places, they move people and make them think. And how do you find them? You can tell us what you think about festival films by writing a review. The authors of the best reviews of the films screened during the festival will enter a competition to win attractive prizes:

• PierW sze mieJ sce: Urzą dze nie wie lo funk cyj ne HP Photosmart C8180 • dru gie mieJ sce: Urzą dze nie wie lo funk cyj ne HP Photosmart Premium Fax All-in-One • trze cie mieJ sce: Urzą dze nie wie lo funk cyj ne HP Deskjet F735 • Wy róŻ nie niA: Przewodniki Citydoping oraz ﬁlmy na DVD (dys try bu to ra Aga inst Gra vi ty), torby i długopisy z latarkami.

• Main prize multifunction printer Hp pho to smart C8180

• ﬁrst runner up multifunction printer Hp pho to smart pre mium Fax all -in -One

• second runner up multifunction printer Hp de skjet F735

• special mentions: Ci ty do ping gu ide bo oks, dVd – Against Gravity Distributor ﬁlms, pla ne te doc Re view fe sti val to te bags and spe cial ﬂa sh li ght pens.

Za ważne uznaje się wyłącznie zgłoszenia zawierające dane osobowe autora: imię i nazwisko, adres i telefon. Konkurs trwa od 8 do 18 maja 2009 do godz. 12: 00. Uczestnicy Konkursu – zwycięzcy konkursowych nagród – zostaną powiadomieni o przyznaniu nagród pocztą elektroniczną bądź telefonicznie do dnia 22 maja 2009 r. Nagrody zostaną przekazane zwycięzcom w ciągu 14 dni od ogłoszenia wyników konkursu. Szczegółowy regulamin konkursu również na stronach www.docreview.pl Submit reviews online at: recenzja@DocrevieW.Pl Detailed competition rules and regulations are available at: WWW.DocrevieW.Pl

HP Photosmart Premium Fax All-in-One to roz wią za nie dla za pra co wa nych użyt kow ni ków in dy wi du al nych, któ rzy po szu ku ją bez prze wo do we go urzą dze nia po zwa la ją ce go zro bić wię cej w krót szym cza sie – od dru ko wa nia, ko pio wa nia i wy sy ła nia fak sem wie lo stro ni co wych do ku men tów po dru ko wa nie zdjęć, na dru ki na pły tach CD /DVD i dru ko wa nie przez in ter fejs Blu eto oth®. Do dat ko wo urzą dze nie jest zgod ne z nor mą ENER GY STAR®, co przy czy nia się do ochro ny śro do wi ska.

HP Deskjet F735 jest ide al ne dla użyt kow ni ków do mo wych za in te re so wa nych ele ganc kim urzą dze niem gwa ran tu ją cym naj niż sze kosz ty eks plo ata cji w swo jej kla sie, nie za wod ność, du żą wy daj ność i praw dzi wie ła twą ob słu gę. Jed no wy god ne w ob słu dze urzą dze nie po zwa la dru ko wać, ko pio wać i ska no wać bie żą ce do ku men ty, stro ny in ter ne to we i re ali stycz ne zdję cia, któ re za cho wu ją wy so ką ja kość oraz po zo sta ją od por ne na blak nię cie przez dzie się cio le cia. Do dat ko wo po sia da in no wa cyj ny sys tem Smart Web Prin ting – dru ko wa nie stron in ter ne to wych jesz cze ni gdy nie by ło tak efek tyw ne.

Przewodniki Citydoping: My śla łeś do tej po ry, że War sza wa jest mia stem sza rym i nud nym? Wy bierz się na spa cer po sto li cy wraz z prze wod ni kiem Ci ty do ping. Po ka że my Ci uni ka to we skle py, in te re su ją ce ga le rie, of fo we te atry i klu by. Za su ge ru je my nie ba nal ne miej sca, gdzie moż na smacz nie zjeść oraz za dbać o swo je cia ło. Te war szaw skie skar by by wa ją do brze ukry te w miej skiej tkan ce. My po mo że my Ci je od na leźć!

Competitions for Audience

HP Photosmart C8180 to naj bar dziej in no wa cyj ne, fo to gra ﬁcz ne urzą dze nie z sze ścio ma in dy wi du al ny mi wkła da mi atra men to wy mi, pra cu ją ce w sie ci bez prze wo do wej Blu eto oth® oraz dru ku ją ce i na gry wa ją ce zdję cia wprost na pły ty CD /DVD. Urzą dze nie to ofe ru je po nad to ska no wa nie slaj dów i ne ga ty wów oraz za awan so wa ną edy cję, udo stęp nia nie i dru ko wa nie zdjęć la bo ra to ryj nej ja ko ści bez kom pu te ra przy uży ciu in te rak tyw ne go do ty ko we go wy świe tla cza LCD.

konkursy dla publiczności

271

Writ ten do cu men ta ries will be accompanying the Pla ne te Doc Re view Film Fe sti val again this year. The interest generated by last year’s inaugural reportage competition convinced us to leave the rules intact and let the readers select the best documentary stories for 2009. Journalists were invited to submit their articles to www.Do cRe view.wFw.com.Pl, the competition portal we set up in conjunction with waR szaw sKa FiR ma wy Daw ni cza. Voting was open until 11 May and the 20 articles which garnered the greatest number of votes were printed in the anthology that accompanied the Pla ne te Doc Re view Film Fe sti val. This collection is now available for purchase at the festival store and the online bookstore at www.wFw.com.Pl. In this way, we have managed to subject this literary document to the same appraisal from Planete Doc Review festivalgoers that ﬁlm and radio documentaries have to bear. The contents of the anthology of the Reportage Competition illustrate which aspects of the real world described in the language of reality had the greatest emotional impact on people.

Competitions for Audience

Proza dokumentalna już po raz dru gi to wa rzy szy fe sti wa lo wi Pla ne te Doc Re view. Wo bec za in te re so wa nia, ja kim cie szy ła się ze szło rocz na edy cja kon kur su re por ta żu, po sta no wi li śmy nie zmie niać za sad i po wie rzyć Czy tel ni kom wy bór naj lep szych tek stów do ku men tal nych 2009 ro ku. We współ pra cy z War szaw ską Fir mą Wy daw ni czą przy go to wa li śmy por tal kon kur so wy pod ad re sem www.do cre view.wfw.com.pl i za pro si li śmy re por ta ży stów, aby tu nad sy ła li swo je tek sty. Na tak przed sta wio ne pro po zy cje moż na by ło gło so wać do 11 ma ja. 20 tek stów, któ re otrzy ma ły naj więk szą licz bę gło sów, we szło w skład dru ko wa nej an to lo gii to wa rzy szą cej fe sti wa lo wi Pla ne te Doc Re view. Zbiór ten jest do na by cia w skle pie fe sti wa lo wym oraz w księ gar ni in ter ne to wej na stro nie www.wfw.com.pl. W ten spo sób uda ło nam się pod dać do ku ment li te rac ki pod ta ką sa mą oce nę go ści Pla ne te Doc Re view, jak do ku ment fil mo wy i ra dio wy, zaś za war tość an to lo gii kon kur su re por ta żu po ka zu je, któ re aspek ty opi sy wa nej ję zy kiem rze czy wi sto ści po ru sza ją Czy tel ni ków naj moc niej.

273 konkursy dla publiczności

PROzA DOkUMENTALNA Written Documentary

Acknowledgments

Podziękowania

276 dziękujemy bardzo wszystkim osobom i instytucjom, których pomoc i zaangażowanie były niezastąpione przy organizacji festiwalu. W szczególności: We would like to thank all the persons and institutions whose input and assistance were invaluable to us during the preparation process of the festival. We would like to express special thanks to:

paRtEROM, patRONOM MEdIaLNYM I pRzYJaCIOŁOM FEStIWaLU: Partners, media patrons and friends: StOWaRzYSzENIE FILMOWCóW pOLSKICH Pan Prezes Jacek Bromski Pani Anna RomanowskaWróblewska Pani Mariola Stańczak

FUNdaCJa IM. HEINRICHa bÖLLa

MECENaSOWI FEStIWaLU Main Sponsor of the Festival

baNK MILLENNIUM Pan Dyrektor Wojciech Kaczorowski Pan Dyrektor Konrad Konieczny Pani Elżbieta Ambroziak

GŁóWNYM paRtNEROM: The Main Partners of the Festival:

pLaNEtE /CaNaL+ Pani Dyrektor Beata Ryczkowska Pani Joanna Pogorzelska Pani Urszula Marzec Pani Joanna Owsianko

pOLSKI INStYtUt SztUKI FILMOWEJ Pani Dyrektor Agnieszka Odorowicz Pani Anna Sienkiewicz-Rogowska Pani Anna Chojnacka

Pani Dyrektor Agnieszka Rochoń Pani Małgorzata Kopka Pani Renata Rakoczy-Dahlmann

aUStRIaCKIE FORUM KULtURY Pani Ernestine Baig

aMbaSada KRóLEStWa NIdERLaNdóW Pan Martin Van Dijk

aMNEStY INtERNatIONaL Pani Draginja Nadaždin Pani Agnieszka Krzyżak

HOtEL MaRRIOtt Pani Elżbieta Grygiencz Pan Mariusz Paszkiel

aG dOK Pan Thomas Frickel Pan Jörg Witte

GERMaN FILMS Pani Sandra Buchta Pani Simone Baumann

SIEć KIN StUdYJNYCH I LOKaLNYCH

SONY

Pan Dyrektor Andrzej Goleniewski Pani Katarzyna Terlecka Pani Urszula Silwon

HEWLEtt paCKaRd pOLSKa

MEdIa dESK Pani Dyrektor Joanna Wendorff Pani Małgorzata Kiełkiewicz

INStYtUt GOEtHEGO Dr Martin Wälde Pani Renata Prokurat Pani Katarzyna Białousz

Pan Marcin Tkaczyk

Pani Izabela Sulima

MIStRzOWSKa SzKOŁa REŻYSERII FILMOWEJ aNdRzEJa WaJdY Pani Joanna Skalska Pani Katarzyna Ślesicka Pan Adam Ślesicki

UNIWERSYtEt WaRSzaWSKI Pan Kamil Melcer

pOLSKIE RadIO pROGRaM 3

StROER INFOSCREEN

Pani Malwina Grochowska Pani Maria Malicka

Pan Tomasz Teodorczyk

KULtURa pOpULaRNa

pOLItYKa

Pani Sylwia Hejj Pan Adam Piśko Pan Ryszard Jaźwiński

Pani Agata Nowotny Pani Agnieszka Strzemińska

Pani Joanna Winiarska Pani Agnieszka Chrobot Pan Edwin Bendyk Pan Janusz Wróblewski

aRCaNa StUdIO

FILMWEb.pL Pan Krzysztof Michałowski Pan Wojciech Przybylski

Pan Jacek Sylwin Pan Jerzy Brize Pani Patrycja Volny Pan Kosma Janusz Kaczmarski Pani Alicja Delgas

Dorota Roszkowska

KINO śWIat Pan Dyrektor Tomasz Karczewski Pan Tomasz Karczewski

IpLEX. pL Pan Łukasz Skrzypek

WaRSzaWSKa FIRMa WYdaWNICza

KRYtYKa pOLItYCzNa

tVp

Pan Sławomir Sierakowski Pan Przemysław Wiśniewski

Pan Marek Gajda Pan Łukasz Kłuskiewicz

EMpIK

tVp KULtURa

Pani Monika Marianowicz Pani Justyna Kępka Pan Przemysław Neyman

Pani Katarzyna Malinowska Pan Wojciech Diduszko Pan Tomasz Płuciennik Pani Anna Czarkowska

aKtIVISt / EXCLUSIV Pani Maja Duczyńska Pani Agata Michalak Pan Łukasz Figielski

tVp 2

KINO

tVp INFO / StUdIO WSCHód Pani Maria Przełomiec

Pani Hanna Kollat

Pan Jacek Cegiełka Pani Iwona Cegiełkówna Pani Magda Sendecka Pan Andrzej Kołodyński Pan Konrad J. Zarębski

EFtE

FILM

KLUb pOWIęKSzENIE

Pan Maciej Jakubczyk Pani Katarzyna Szeniawska Pani Paula Bialski

Pani Monika Łuczak Pan Jacek Rakowiecki Pan Bartosz Żurawiecki

Pan Michał Borkiewicz

GazEta WYbORCza

MaCHINa

Pani Anna Pruszyńska Pani Beata Kęczkowska Pani Izabela Sowa Pan Tadeusz Sobolewski

Pani Aleksandra Salecka Pani Anna Serdiukow

KMaG

GazEta StUdENCKa

tYGOdNIK pOWSzECHNY

Pani Sylwia Kawalerowicz

Pani Anita Piotrowska

Pan Jan Majdecki

bęC zMIaNa

Pan Piotr Kuciński Pani Grażyna Torbicka

Pani Bogna Świątkowska

CItYdOpING Pani Karolina Pruchniewska

CENtRUM pRaSOWE pap

KINOtEKa Pani Małgorzata Kirstein Pan Łukasz Szewczak

WaRSaW INSIdER Pani Katarzyna Kaczor

Pani Ewa Opalińska

I inni… And others…

277 Acknowledgments

GazEta. pL

Pan Paweł Średziński

Podziękowania

aFRYKa.ORG

Festival Organisers and Collaborators

Organizatorzy festiwalu

278

Artur Liebhart

Kinga Dąbrowska

Aleksandra Klanowska

Michał Libera

Anna Desponds

Dorota Chrobak

Anna Stylińska

Elżbieta Chrzanowska

Michał Bielawski

Vita Drygas

Marta Sowińska

Katarzyna Świętoniowska

Michal Paluektau

Małgorzata Nowicka

Paulina Krajnik

Organizatorzy festiwalu

Małgorzata Mazur

Festival Organisers and Collaborators

279

Festival Organisers and Collaborators

Organizatorzy festiwalu

280 KONtaKt: CONTACT DETAILS: info@docreview.pl ul. Widok 5 /7 /9 pok. 410 00-023 Warszawa 0 22 828 10 79 www.docreview.pl www.againstgravity.pl

dYREKtOR FEStIWaLU: FESTIVAL DIRECTOR:

KataLOG: FESTIVAL CATALOGUE:

artur Liebhart aliebhart@docreview.pl

Koordynacja / Coordination:

KOORdYNatORKa FEStIWaLU: FESTIVAL COORDINATOR: anna desponds annad@docreview.pl

tRaNSpORt, pROGRaM FEStIWaLU I pROJEKCJE: TRANSPORT FESTIVAL PROGRAM AND SCREENINGS: Kinga dąbrowska kinga@docreview.pl

WYdaRzENIa SpECJaLNE: SPECIAL EVENTS: Michał paluektau michalp@docreview.pl Współpraca: Jacek Wiśnicki

Kurator programu /Program Curator:

Elżbieta Chrzanowska Opisy / Film synopses:

Michał Bielawski Anna Pękala Dorota Chrobak Wojciech Diduszko Anna Stylińska Magdalena Bartczak Michał Burszta Tłumaczenie / Translations:

Weronika Sobita, Magda Szwedowska, Stephen Canty, Magdalena Mazur, Karolina Dąbrowska Piktogramy / Pictograms: Semafor Adiustacja / Revision:

Elżbieta Groszek, Ewa Szulc, Magdalena Szwedowska DESIGN: Paweł Palikot DRUK /PRINTING: Metro Print,

KONtaKtY MIędzYNaROdOWE, MEdIa: INTERNATIONAL RELATIONS, MEDIA:

Beata Świątek

aleksandra Klanowska alex@docreview.pl

WSPÓŁPRACA /COOPERATION:

STRONA INTERNETOWA / WEBSITE:

Pracownia Pakamera Małgorzata Mazur FOTOGRAFIE /PHOTOGRAPHY:

OpIEKUN JURY, MENEdŻER: JURY ASSISTANT, MANAGER: paulina Krajnik paulina@docreview.pl

SEKCJa 1989 1989 FILM SECTION:

Vita Drygas

Irena Gruca Koordynacja sekcji /Section Coordinator:

Anna Stylińska

pROWadzENIE MaStERCLaSS MASTERCLASS HOSTS: Irena Gruca Michał Chaciński

SpOtKaNIa z tWóRCaMI: MEETINGS WITH ARTISTS: Michał Bielawski, Dorota Chrobak, Michał Libera, Małgorzata Nowicka Tłumaczenia /Interpretation:

Karolina Dąbrowska, Małgorzata Nowicka, Lena Bogołębska, Monika Nawracka i inni. Opieka nad gośćmi: Joanna Gerlee

tŁUMaCzENIa WYdaRzEń SpECJaLNYCH: SPECIAL EVENTS INTERPRETORS Monika Ordon-Krzak Krystyna Kopczyńska Magda Fitas Tomek Zając Ewa Kanigowska-Giedroyć

Koordynacja /Coordinator: Kinga Dąbrowska Tłumacze /Translators:

Karolina Bober Joanna Fekecz Paweł Lesisz Małgorzata Nowicka Paulina Jeziorek Michał Kwiatkowski Joanna Niesłuchowska Karolina Dąbrowska Małgorzata Behlert Agata Diduszko Napisy elektroniczne /Electronic subtitles:

Apkit, Magdalena Ejsak, Arkadiusz Ejsak Adiustacja /Subtitles revision:

Elżbieta Groszek

NIEzaWOdNI KINOOpERatORzY RELIABLE CINEMA PROJECTIONISTS KONKURS COMPETITION: Elżbieta Chrzanowska

CENtRUM FEStIWaLOWE, KOORdYNaCJa WOLONtaRIatU: FESTIVAL CENTRE, VOLUNTEER COORDINATION CENTRE: Marta Sowińska Katarzyna Świątoniowska

WSpaNIaLI WOLONtaRIUSzE: OUR BELOVED VOLUNTEERS: Marta Barszczewska, Anna Bielecka, Klaudia Brzezińska, Alan Brzozowski, Grzegorz Bucholc, Aleksandra Burak, Paulina Butlewska, Adriana Chołuj, Paulina Czarnecka, Olga Czyżykiewicz, Iwona Domarecka, Marcelina Drozd, Sandra Figura, Christian Filipowicz, Michał Fogiel, Paulina Georgiewa, Justyna Giez, Monika Góra, Michał Grosz, Łukasz Grudzień, Karolina Grzegorzak, Justyna Gwizd, Karolina Iwańczyk, Urszula Jagodzińska, Katarzyna Jankiewicz, Ewa Jesionek, Anna Kalinowska, Anna Kamińska, Katarzyna Kitlitz, Katarzyna Kozak, Katarzyna Krakowska, Katarzyna Lesisz, Magdalena Lewna, Dariusz Luchowski,

Aleksandra Maciejewicz, Katarzyna Materkowska, Maryna Meleshko, Martyna Menge, Zuzanna Mierzejewska, Marija Mitrovic, Martyna Muc, Martyna Nawrocka, Magda Nosek, Ewelina Nyckowska, Anna Obst, Dorota Olko, Anna Oporska, Natalia Osica, Weronika Pacewicz, Ilona Piczak, Witold Piecuch, Anna Pindera, Maria Puławska, Maria Rózga, Tomasz Ratter, Monika Rendzner, Lenka Shapovalova, Paweł Sikorski, Martyna Słomińska, Magdalena Smalcerz, Katarzyna Spałek, Emilia Sulej, Aleksandra Szczepanek, Karol Węgrzyn, Agata Witt, Emilia Woźniak, Marta Zagrajek, Natalia Zawadzka

KONtaKtY z KINEMatOGRaFIą JapOńSKą: CONTACTS WITH JAPANESE CINEMATOGRAPHY: Akiko no Keisuke

Organizatorzy festiwalu

tŁUMaCzENIa FILMóW: FILM SUBTITLING:

Festival Organisers and Collaborators

281

MEDIA 2007 – 2013 MEDIA Rozwój projektu

MEDIA Szkolenia

MEDIA Dystrybucja

MEDIA Projekty pilotaĝowe

MEDIA Promocja, Festiwale

i2i Audiovisual

Informacje: Media Desk Polska ul. Cheïmska 19/21 lok. 229, PL - 00-724 Warszawa tel./fax: +48 22 851 10 74, biuro@mediadeskpoland.eu www.mediadeskpoland.eu

Akcja Przygotowawcza Media International

EUROPE LOvES EUROPEAN FESTIvALS L'Europe aime les festivals européens

Eu ro pe an Union ME DIA PRO GRAM ME www.ec.eu ro pa.eu /in for ma tion_so cie ty/me dia/in dex_en.htm

Union Européenne MEDIA PROGRAMME http://www.ec.europa.eu /information_society/media/index_fr.htm

A privileged place for meetings, exchanges and discovery, festivals provide avibrant and accessible environment for the widest variety of talent, stories and emotions that constitute Europe’s cinematography. The ME DIA Pro gram me of the Eu ro pe an Union aims to pro mo te Eu ro pe an au dio vi su al he ri ta ge, to en co ura ge the trans na tio nal cir cu la tion of films and to fo ster au dio vi su al in du stry com pe ti ti ve ness. The ME DIA Pro gram me ack now led ged the cul tu ral, edu ca tio nal, so cial and eco no mic ro le of fe sti vals by co -fi nan cing 85 of them across Eu ro pe in 2008. The se fe sti vals stand out with the ir rich and di ver se Eu ro pe an pro gram ming, ne twor king and me eting op por tu ni ties for pro fes sio nals and the pu blic ali ke, the ir ac ti vi ties in sup port of young pro fes sio nals, the ir edu ca tio nal in i tia ti ves and the im por tan ce they gi ve to streng the ning in ter -cul tu ral dia lo gue. In 2008, the fe sti vals sup por ted by the ME DIA Pro gram me ha ve scre ened mo re than 18 700 Eu ro pe an works to mo re than 2.9 mil lion ci ne ma -lo vers. MEDIA is pleased to support the 6th edition of the PLANETE DOC REVIEW and we extend our best wishes to all of the festival goers for an enjoyable and stimulating event.

Lieux privilégiés de rencontres, d’échanges et de découverte, les festivals rendent vivante et accessible au plus grand nombre la formidable diversité de talents, d’histoires et d’émotion que constituent les cinématographies européennes. Le programme MEDIA de l’Union européenne vise à promouvoir le patrimoine cinématographique européen, à encourager les films à traverser les frontières et à renforcer la compétitivité du secteur audiovisuel. Le programme MEDIA a reconnu l’importance culturelle, éducative, sociale et économique des festivals en co-finançant 85 d'entre-eux dans toute l’Europe en 2008. Ces manifestations se démarquent par une programmation européenne riche et diverse, par les opportunités de rencontres qu'elles offrent au public et aux cinéastes, par leurs actions de soutien aux jeunes auteurs, par leurs initiatives pédagogiques ou encore par l'importance donnée au dialogue inter-culturel. En 2008, l'ensemble de ces festivals soutenus par le programme MEDIA a programmé plus de 18.700 œuvres européennes pour le grand plaisir de près de 2,9 millions cinéphiles. MEdIa a le plaisir de soutenir la 6 édition du pLaNEtE dOC REVIEW et souhaite aux festivaliers de grands moments de plaisir.

With the Support of the MEDIA Programme of the European Union

283

MIKOŁAJ KOMAR PREZENTUJE NOWY MAGAZYN

FILM MUZYKA STYL SZTUKA MODA

Film Index by English Title 1977 (1977), Peque Varela, UK 2007, 8 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 116 444 Days (444 dni), Mohammad Shirvani, Iran, 76 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 191 69 (69), Nikolaj Viborg, Denmark 2008, 60 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 148 1989 Elections – The End of Communism (Wybory 1989 – upadek komunizmu), Paweł Kędzierski, Poland 1989, 66 min . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 41 7915 km (7915 km), Nikolaus Geyrhalter, Austria 2008, 106 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 32, 183 About Water, People and Yellow Cans (O wodzie, ludziach i żółtych kanistrach), Udo Maurer, Austria 2007, 90 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 167 Actors, The (Aktorzy), Tomasz Wolski, Poland 2009, 28 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 46 Afghan Star (Afgański Idol), Havana Marking, UK 2008, 87 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 208 After the Victory 1989–1995 (Po zwycięstwie 1989–1995), Marcel Łoziński, Poland /France 1995, 50 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 85 Age of stupid, The (Wiek głupoty), Franny Armstrong, UK 2008, 85 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 171 Alter Egos (Alter ego), Laurence Green, Canada 2004, 53 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 128 Andrzej Wajda: Let's Shoot! (Andrzej Wajda: róbmy zdjęcie!), Thierry Paladino /Piotr Stasik /Maciej Cuske /Marcin Sauter, Poland 2008, 54 min . .page 149 Another Planet (Na innej planecie), Ferenc Moldoványi, Hungary 2008, 95 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 36 Art of Silence, The (Sztuka milczenia), Rafael Lewandowski, Poland 2008, 56 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 107 At Dawn and Before Dusk (O świcie i przed zmierzchem), Kazimierz Karabasz, Poland 1999, 56 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 92 Atomic Café (Atomic Café), Jayne Loader /Kevin Rafferty /Pierce Rafferty, USA 1982, 103 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 46 Auschwitz-Dialogues, The (Kto rządzi w Auschwitz), Marian Ehret, Poland /Germany 2008, 60 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 153

Film Index by English Title

według tytułów angielskich

Filmy A–z według tytułów angielskich

Filmy A–z

285

Film Index by English Title

Filmy A–z według tytułów angielskich

286 Auto-mate (Maszyna), Martin Mareček, Czech Republic 2009, 90 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 222 Azadi Cinema (Kino Azadi), Mehdi Torfi, Iran 2008, 32 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 194 Bahrtalo! Good luck! (Bahrtalo!), Róbert Lakatos, Hungary /Austria /Germany 2008, 80 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 47 BAM (Kolej przez tajgę), Jouni Hiltunen, Finland 2008, 52 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 157 Beautiful Misunderstanding (Beautiful Misunderstanding), Paweł Ferdek, Poland 2009, 27 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 98 Beetle KFZ 1348, The (Ciekawy przypadek Volkswagena nr rejestracyjny KFZ 1348), Gabriel Mascaro /Marcelo Pedroso, Brazil 2008, 81 min . . . . . . . . . .page 165 Big John (Big John – zapaśnik po norwesku), Håvard Bustnes, Norway 2008, 85 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 219 Big Sellout, The (Wielka prywatyzacja), Florian Optiz, Germany 2006, 94 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 40 Blind Loves (Ślepa miłość), Juraj Lehotský, Slovakia 2008, 77 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 143 Blindsight (Ślepy los), Lucy Walker, UK 2006, 104 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 161 Borderline (Granica – akapit życia, strefa śmierci), Holger Jancke „Mad Bianco”, Germany 2003, 79 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 69 Boris Ryzhy (Boris Ryży historia poety), Aliona van der Horst, The Netherlands 2008, 60 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 130 Brothers and Sisters (Bracia i siostry), Pavel Schnabel, Germany 1991, 96 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 86 Building 173 (Budynek nr 173), Charlotte Mikkelborg, UK 2008, 52 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 117 Burma VJ – Reporting from a Closed Country (Birma VJ), Anders Østergaard, Norway /Sweden /Denmark /UK 2008, 84 min . . . . . . .page 151 Capturing Reality (Uchwycić rzeczywistość), Pepita Ferrari, Canada 2008, 98 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 109 Carmen Meets Borat (Carmen i Borat), Mercedes Stalenhoef, The Netherlands 2008, 86 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 49 Censor’s Great Escape, The (Wielka ucieczka cenzora), Grzegorz Braun, Poland 1999, 56 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 68 Children of the Revolution (Dzieci rewolucji), Maria Zmarz-Koczanowicz, Poland 2002, 58 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 88 Cityscape (Krajobraz miasta), Ryan Larkin, Canada 1966, 2 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 125 Consulting God (Z bożą pomocą), Sadegh Jafari, Iran 2008, 26 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 204

(Dekalog III. Pamiętaj abyś dzień święty święcił), Maciej Cuske, Poland 2008, 28 min

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 131

Devil Hides in Doubt (Diabeł tkwi w szczegółach), Eva Stotz, Germany 2008, 61 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 33 Dish, The (Okno na świat), Mohammad Rasoulof, UK 2008, 45 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 199 Do-It-Yourself (Zrób to sam), Eric Ledune, Belgium 2007, 13 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 123 Dolls Woman from Damascus (Barbie z Damaszku), Diana el Jeiroudi, Denmark 2008, 53 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 48 Dwarfs Go to Ukraine (Krasnoludki jadą na Ukrainę), Mirosław Dembiński, Poland 2005, 55 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 89 Eloquent Nude (Inteligentna nagość), Ian McCluskey, USA 2007, 58 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 101 Elsewhere (Gdzie indziej), Nikolaus Geyrhalter, Austria 2001, 240 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 181 English Surgeon, The (Angielski lekarz), Geoffrey Smith, UK 2007, 93 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 150 Enjoy Poverty (Zasmakuj ubóstwa), Renzo Martens, The Netherlands 2008, 90 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 111 Enrique and Judita (Enrique i Judita), Andrea Roggon, Germany 2008, 75 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 132 Everyone is Silent About Something Else (Każdy milczy o czymś innym), Marc Bauder /Dörte Franke, Germany 2006, 72 min . . . . . . . . . . . .page 92 Examined Life (Życie pod lupą), Astra Taylor, Canada 2008, 88 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 113 Face the Wall (Twarzą do ściany), Stefan Weinert, Germany /Luxembourg 2009, 85 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 76 Father (Ojciec), Sebastian Danta, Australia 2008, 8 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 120 Father and Enemy (Ojciec i wróg), Susanne Jäger, Germany 2005, 58 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 68 Fierce Light: When Spirit Meets Action (Nieposkromione światło: gdy duchowość lączy się z działaniem), Velcrow Ripper, Canada 2008, 98 min

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 37

Filmphobia (Fobie i ﬁlm), Kiko Goifman, Brazil 2008, 82 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 99 Final Fitting (Ostatnia przymiarka), Reza Haeri, Iran 2008, 30 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 200

Film Index by English Title

Cooking History (Kucharze historii), Peter Kerekes, Slovakia 2009, 88 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 103 Cyanosis (Cyjan), Rokhsareh Ghaemmaghami, Iran 2007, 30 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 192 Decalogue III. Observe the Sabbath and Keep It Holy

Filmy A–z według tytułów angielskich

287

Film Index by English Title

Filmy A–z według tytułów angielskich

288 Fire under the Snow (Ogień pod śniegiem), Makoto Sasa, USA 2008, 75 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 159 Flying on One Engine (Czynić dobro i złorzeczyć), Joshua Weinstein, USA /India 2008, 52 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 153 Fog, The (Mgła), Irena Kamieńska, Poland 1993, 20 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 84 Football under Cover (Futbol ściśle tajny), David Assmann /Ayat Najafi, Germany 2008, 86 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 193 For the Well-Being of Children – Escape to Motherland

(Dla dobra dzieci– ucieczka do ojczyzny), Winfried Junge, DDR 1963, 16 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 67

Forgetting Dad (Ojciec, który zapomniał), Rick Minnich /Matthew Sweetwood, Germany 2008, 83 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 139 Fortress, The (Forteca), Fernand Melgar, Switzerland 2008, 100 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 34 Forward and Back (Naprzód i z powrotem), Hans Birkmann, Germany 1990, 10 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 85 Fridge, The (Zaczarowana lodówka), Lucie Štamfestová, Czech Republic 2007, 7 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 122 Generation 89 (Pokolenie 89), Maria Zmarz-Koczanowicz, Poland 2002, 61 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 74 Gyumri (Gyumri), Jana Ševčíková, Czech Republic 2008, 68 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 133 Harvesting the Wasteland (Ziemia jałowa), Hilde Kjøs /Karoline Grindaker, Norway 2008, 58 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 144 Hear Us All (Usłysz nas wszystkich), Maciej Drygas, Poland 2009, 15 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 110 Here We Come (Nadchodzimy), Nico Raschick, Germany 2006, 90 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 73 Hotel „Panopticon” (Hotel Panoptykon), Piotr Jaworski, Poland 1997, 30 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 66 Hotel Sahara (Hotel Sahara), Bettina Haasen, Germany 2008, 85 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 220 In a Dream (Jak we śnie), Jeremiah Zagar, USA 2008, 75 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 102 In the Eyes of the Censor (Oczami cenzora), Krzysztof Krauze, Poland 1999, 29 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 67 In the Holy Fire of Revolution (W świętym ogniu rewolucji), Masha Novikova, The Netherlands 2008, 113 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 39 In the Same Boat (Na tym samym wózku), Emilly Bissland, Australia 2007, 7 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 119 In Those Days (Tamte dni), Nadine Buss, France 2005, 8 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 121

Film Index by English Title

Incantatio (Incantatio), Tomek Wysokinski, Poland 2009, 15 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 100 Independents, The (Niezależni), Jacek Talczewski, Poland 2007, 38 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 74 It Might Get Loud (Będzie głośno), Davis Guggenheim, USA 2008, 97 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 209 It's Always Late for Freedom (Spóźniona wolność), Mehrdad Oskouei, Iran 2008, 53 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 201 It's Always the Same Story (W kółko to samo), Joris Clerte /Anne Morin, France 2007, 5 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 122 Ivetka and the Mountain (Nawiedzenie), Vit Janeček, Czech Republic 2008, 84 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 138 John and Michael (John i Michael), Shira Avni, Canada 2004, 11 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 118 Kites, The (Latawce), Beata Dzianowicz, Poland 2007, 80 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 54 Lads and Jockeys (Chłopaki i dżokeje), Benjamin Marquet, France 2008, 100 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 50 Leipzig in Autumn (Lipsk jesienią), Gerd Kroske /Sebastian Richter /Andreas Voigt, Germany 1989, 52 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 78 Lenin Only Got As Far As Lüdenscheidt (Lenin dotarł tylko do Lüdenscheidt), André Schäfer, Germany 2008, 88 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 70 Let's Be Together (Zostańmy razem), Nanna Frank Møller, Denmark 2008, 80 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 145 Let's Make Money (Zaróbmy jeszcze więcej), Erwin Wagenhoffer, Austria 2008, 107 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 43 Letters to the President (Listy do prezydenta), Petr Lom, Hungary 2008, 72 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 196 Lies (Kłamstwa), Jonas Odell, Sweden 2008, 13 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 118 Life Extended (Przedłużyć życie), Bigert & Bergström, Sweden 2008, 58 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 106 Life of Monuments, The (Z życia pomników), Tadeusz Pałka, Poland 1990, 17 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 80 Living Room of the Nation, The (Fiński pokój), Jukka Kärkkäinen, Finland 2009, 82 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 52 Living, The (Przeżyć głód), Siergiej Bukowski, Ukraine 2008, 75 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 160 Londek (Londek), Rafał Żurek, Poland 2008, 27 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 134 Long Distance Love (Milość na odległość), Magnus Gertten /Elin Jönsson, Sweden 200, 77 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 136 Lost Colony, The (Stracony instytut), Astrid Bussink, The Netherlands 2008, 72 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 60

Filmy A–z według tytułów angielskich

289

Film Index by English Title

Filmy A–z według tytułów angielskich

290 Lucky Ones, The (Szczęściarze), Tomasz Wolski, Poland 2009, 26 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 142 Maggie in Wonderland (Maggie w Krainie Czarów), Mark Hammarberg /Ester Martin Bergsmark /Beatrice „Maggie” Andersson, Sweden 2008, 72 min

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 221

Major or the Orange Revolution (Major albo rewolucja krasnoludków), Maria Zmarz-Koczanowicz, Poland 1989, 30 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 72 Material (Materiał), Thomas Heise, Germany 2008, 164 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 95 Megumi (Megumi), Mirjam van Veelen, The Netherlands 2008, 63 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 135 Michal Bukojemski Jail Messages (Michała Bukojemskiego grypsy z interny), Michał Bukojemski, Poland 2007, 44 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 76 Milking the Rhino (Jak wydoić nosorożca), David E. Simpson, USA 2008, 83 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 166 My Back (Za moimi plecami), Kiarash Asadi Zadeh, Iran 2008, 4 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 205 My Iranian Paradise (Moj irański raj), Annette Mari Olsen /Katia Forbert Petersen, Denmark 2009, 78 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 197 Nazis and Blondes (Naziści i blondyni), Arbo Tammiksaar, Estonia /Latvia 2008, 58 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 104 Never Like the First Time (Nie ma jak pierwszy raz), Jonas Odell, Sweden 2006, 15 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 119 Nose, Iranian Style (Nos po irańsku), Mehrdad Oskouei, Iran 2005, 52 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 198 On the Way to School (W drodze do szkoły), Orhan Eskiköy /Özgür Doğan, The Netherlands 2009, 81 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 38 Once There Was a Wall (Był sobie mur), Andrzej Titkow, Poland 1995, 27 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 70 One Day in People’s Poland (Jeden dzień w PRL), Maciej Drygas, Poland /France 2005, 58 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 67 Our Daily Bread (Nasz chleb powszedni), Nikolaus Geyrhalter, Austria 2005, 92 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 182 Our Street – cinema version (Nasza ulica – wersja kinowa), Marcin Latałło, Poland /France 2008, 80 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 137 Parents' Circle (Krąg rodziców), Tadeusz Król, Poland 2008, 45 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 158 Patti Smith Dream of Life (Patti Smith sen życia), Steven Sebring, USA 2008, 109 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 210 Peace with Seals (Przymierze z fokami), Miroslav Novak, Czech Republic /Italy 2007, 96 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 168 Persian Cat Walk (Wybieg po persku), Marjan Alizadeh, Iran 2008, 60 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 203

(Droga do Mekki), Georg Misch, Austria /Denmark /The Netherlands 2008, 92 min

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 154

Rock – Monolgue, The (Rockowy monolog), Vladimir Kozlov, Russia 2008, 69 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 211 Romanian Letter, The (Rumuński list), Jacek Raginis, Poland 2005, 30 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 75 Rumba (Rumba), Renata Zbąska, Poland 2008, 13 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 59 Russian Monopoly – Or How to sell a Flat with Six Owners (Rosyjskie Monopoly), Christiane Büchner, Germany 2008, 52 min . .page 58 Ryan (Ryan), Chris Landreth, Canada 2004, 14 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 127 Sea Point Days (Stare dobre Sea Point), Francois Verster, UK 2008, 94 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 59

Film Index by English Title

Persona Non Grata (Historia księdza persona non grata), Fabio Wuytack, Belgium 2008, 90 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 155 Pinuccio Lovero. Midsummer Death’s Dream (Pinuccio Lovero), Pippo Mezzapesa, Italy 2008, 62 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 55 Piotr Anderszewski – Travelling Piano (Piotr Anderszewski – podróżujący fortepian), Bruno Monsaingeon, Poland /France 57 min . . . . . . . . .page 105 Polanski. Wanted and Desired (Polański. Ścigany i pożądany), Marina Zenovich, UK 2008, 99 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 140 Power of the Powerless, The (Siła bezsilnych), Cory Taylor, USA 2009, 78 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 89 Pray the Devil Back to Hell (Idź diable precz), Abigail Disney /Gini Reticker, USA 2008, 60 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 156 Pripyat (Prypeć), Nikolaus Geyrhalter, Austria 1999, 100 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 180 Queen and I, The (Królowa i ja), Nahid Persson Sarvestani, Sweden 2008, 90 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 195 Rabbit á la Berlin (Królik po berlińsku), Bartek Konopka, Poland /Germany 2009, 52 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 66 Real Shaolin, The (Prawdziwy Shaolin), Alexander Sebastien Lee, USA 2008, 89 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 56 Recipes for Disaster (Recepta na klęskę), John Webster, Finland 2008, 85 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 169 René (René), Helena Třeštíková, Czech Republic 2008, 83 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 141 Revolution that Wasn't, The (Rewolucja, której nie było), Aliona Polunina, Estonia /Finland 2008, 96 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 57 RIP: A Remix Manifesto (Kultura remixu), Brett Gaylor, Canada 2008, 87 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 35 Road to Mecca – The Journey of Muhammad Asad, A

Filmy A–z według tytułów angielskich

291

Film Index by English Title

Filmy A–z według tytułów angielskich

292 Secret Museums (Tajne muzea), Peter Woditsch, Belgium 2007, 55 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 108 Slaves (Niewolnicy), Hanna Heilborn /David Aronowitsch, Sweden /Norway 2008, 15 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 120 Solidarity – How We Tore Down the Iron Curtain (Solidarność. Jak zerwaliśmy żelazną kurtynę), Krystyna Mokrosińska, Poland 2000, 52 min

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 78

Soul Power (Soul Power), Jeffrey Levy – Hinte, USA 2008, 93 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 212 Sound of Insects – The Record of a Mummy, The (Odgłosy robaków – zapiski mumii), Peter Liechti, Switzerland 2009,88 min . . . . . . . .page 223 Sounds Like Teen Spirit (Sounds Like Teen Spirit), Jamie J Johnson, UK 2008, 89 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 213 Spare Change (Trochę drobnych), Ryan Larkin /Laurie Gordon /Marcy Page, Canada 2008, 7 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 127 Spring, The (Źródło), Vita Żelakeviciute, Poland 2008, 57 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 146 Story of a Conscience, A (Historia pewnego sumienia), Grzegorz Linkowski, Poland 2003, 23 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 69 Street Music (Muzyka uliczna), Ryan Larkin, Canada 1972, 9 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 126 Survival Song (Survival Song), Yu Guyangyi, China 2008, 94 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 225 Syrinx (Fletnia Pana), Ryan Larkin, Canada 1965, 3 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 125 Table without Corners (Stół bez kantów), Piotr Bikont, Poland 1999, 52 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 79 That Should Not Be (Zanim przeklną nas dzieci), Jean-Paul Jaud, France 2008, 112 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 173 Times of Harvey Milk, The (Czasy Harveya Milka), Rob Epstein /Richard Schmiechen, USA 1984, 88 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 152 Too Much Future Punk East (Enerdowski punk), Carsten Fiebeler, Germany 2006, 92 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 72 Torgheh (Torgheh), Mohammad Hasan Damanzan, Iran 2008, 52 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 202 Troublemaker – The Oskar Brüsewitz Investigation (Wichrzyciel – śledztwo w sprawie Oskara Brüsewitza), Thomas Frickel, Germany 1992, 95 min

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 75

Underground Bar (Specjalność zakładu), Thomas Heise, Germany 1990, 26 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 94 Vanishing Border, The (Znikająca granica), Thomas Kutschker, Germany 1999, 80 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 88 Walking (Przechadzka), Ryan Larkin, Canada 1968, 5 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 126

(Nie poddajemy się… Rodzina Schütze. Życie w Niemczech w latach 1989-1999), Wolfgang Ettlich, Germany 1999, 106 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 84

We’ll Meet Again (Mój brat), Thomas Heise, Germany 2005, 57 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 94 What Kind of Poland? (Jaka Polska), Paweł Kędzierski /Andrzej Piekutowski, Poland 1996, 63 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 85 Where to? (Dokąd?), Paweł Kędzierski, Poland 1990, 17 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 86 Wild Hearts, The (Dzikie serca), Michael Noer, Denmark 2008, 84 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 51 World According to Monsanto, The (Świat według Monsanto), Marie – Monique Robin, France /Germany 2008, 108 min . . . . . . . . . . . . . . . . .page 170 Year after Dayton, The (Rok po Dayton), Nikolaus Geyrhalter, Austria 1997, 204 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 179 Yes Men Fix the World, The (Yes-Meni naprawiają świat), Andy Bichlbaum, Mike Bonanno, Kurt Engfehr, France 2008, 90 min . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 42 Youssou N’Dour: I Bring What I Love (Youssou N’Dour: Daję to co kocham), Elizabeth Chai Vasarhelyi, USA 2008, 102 min . . . . . . . . . . . . . . .page 214 Zietek (Ziętek), Bartosz Blaschke, Poland 2008, 27 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 112

Film Index by English Title

Wall, The (Mur), Jürgen Böttcher, Germany 1990, 96 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 80 Waltz with Bashir (Walc z Baszirem), Ari Folman, France /Germany /Israel 2007, 87 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 121 Washed Ashore (Wyrzuceni na brzeg), Nikolaus Geyrhalter, Austria 1994, 86 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 178 Waste Paper (Makulatura), Kerstin Süske, Germany 1989, 22 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .page 79 We Will Never Give Up – The Schütze Family. Life in Germany in 1989-1999

Filmy A–z według tytułów angielskich

293

Film Index by Polish Title 1977 (1977), Peque Varela, Wielka Brytania 2007, 8 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 116 444 dni (444 Days), Mohammad Shirvani, Iran, 76 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 191 69 (69), Nikolaj Viborg, Dania 2008, 60 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 148 7915 km (7915 km), Nikolaus Geyrhalter, Austria 2008, 106 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 32, 183 Afgański Idol (Afghan Star), Havana Marking, Wielka Brytania 2008, 87 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 208 Aktorzy (The Actors), Tomasz Wolski, Polska 2009, 28 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 46 Alter Ego (Alter egos), Laurence Green, Kanada 2004, 53 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 128 Andrzej Wajda: róbmy zdjęcie! (Andrzej Wajda: Let’s Shoot!), Thierry Paladino /Piotr Stasik /Maciej Cuske /Marcin Sauter, Polska 2008, 54 min

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 149

Angielski lekarz (The English Surgeon), Geoffrey Smith, Wielka Brytania 2007, 93 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 150 Atomic Café (Atomic Café), Jayne Loader /Kevin Rafferty /Pierce Rafferty, USA 1982, 103 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 46 Bahrtalo! (Bahrtalo! Good luck!), Róbert Lakatos, Węgry /Austria /Niemcy 2008, 80 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 47 Barbie z Damaszku (Dolls Woman from Damascus), Diana el Jeiroudi, Dania 2008, 53 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 48 Beautiful Misunderstanding (Beautiful Misunderstanding), Paweł Ferdek, Polska 2009, 27 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 98 Będzie głośno (It Might Get Loud), Davis Guggenheim, USA 2008, 97 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 209 Big John – zapaśnik po norwesku (Big John), Håvard Bustnes, Norwegia 2008, 85 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 219 Birma VJ (Burma VJ – Reporting from a Closed Country), Anders Østergaard, Norwegia /Szwecja /Dania /Wielka Brytania 2008, 84 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 151

Film Index by Polish Title

według tytułów polskich

Filmy A–z według tytułów polskich

Filmy A–z

295

Film Index by Polish Title

Filmy A–z według tytułów polskich

296 Boris Ryży historia poety (Boris Ryży), Aliona van der Horst, Holandia 2008, 60 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 130 Bracia i siostry (Brothers and Sisters), Pavel Schnabel, Niemcy 1991, 96 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 86 Budynek nr 173 (Building 173), Charlotte Mikkelborg, Wielka Brytania 2008, 52 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 117 Był sobie mur (Once There Was a Wall), Andrzej Titkow, Polska 1995, 27 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 70 Carmen i Borat (Carmen Meets Borat), Mercedes Stalenhoef, Holandia 2008, 86 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 49 Chłopaki i dżokeje (Lads and Jockeys), Benjamin Marquet, Francja 2008, 100 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 50 Ciekawy przypadek Volkswagena nr rejestracyjny KFZ 1348 (The Beetle KFZ 1348), Gabriel Mascaro /Marcelo Pedroso, Brazylia 2008, 81 min

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 165

Cyan (Cyjanosis), Rokhsareh Ghaemmaghami, Iran 2007, 30 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 192 Czasy Harveya Milka (The Times of Harvey Milk), Rob Epstein /Richard Schmiechen, USA 1984, 88 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 152 Czynić dobro i złorzeczyć (Flying on One Engine), Joshua Weinstein, USA /Indie 2008, 52 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 153 Dekalog III Pamiętaj abyś dzień święty święcił (Decalogue III Observe the Sabbath and Keep It Holy), Maciej Cuske, Polska 2008, 28 min

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 131

Diabeł tkwi w szczegółach (Devil Hides in Doubt), Eva Stotz, Niemcy 2008, 61 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 33 Dla dobra dzieci – ucieczka do ojczyzny (For the Well-Being of Children – Escape to Motherland), Winfried Junge, DDR 1963, 16 min . . . . . . . . . . .str 67 Dokąd? (Where to?), Paweł Kędzierski, Polska 1990, 17 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 86 Droga do Mekki (A Road to Mecca – The Journey of Muhammad Asad), Georg Misch, Austria /Dania /Holandia 2008, 92 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 154 Dzieci rewolucji (Children of the Revolution), Maria Zmarz-Koczanowicz, Polska 2002, 58 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 88 Dzikie serca (The Wild Hearts), Michael Noer, Dania 2008, 84 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 51 Enerdowski punk (Too Much Future Punk East), Carsten Fiebeler, Niemcy 2006, 92 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 72 Enrique i Judita (Enrique and Judita), Andrea Roggon, Niemcy 2008, 75 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 132 Fiński pokój (The Living Room of the Nation), Jukka Kärkkäinen, Finlandia 2009, 82 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 52 Fletnia Pana (Syrinx), Ryan Larkin, Kanada 1965, 3 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str125

(Everyone is Silent About Something Else), Marc Bauder /Dörte Franke, Niemcy 2006, 72 min

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 92

Kino Azadi (Azadi Cinema), Mehdi Torfi, Iran 2008, 32 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 194 Kłamstwa (Lies), Jonas Odell, Szwecja 2008, 13 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 118

Film Index by Polish Title

Fobie i ﬁlm (Filmphobia), Kiko Goifman, Brazylia 2008, 82 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 99 Forteca (The Fortress), Fernand Melgar, Szwajcaria 2008, 100 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 34 Futbol ściśle tajny (Football under Cover), David Assmann /Ayat Najafi, Niemcy 2008, 86 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 193 Gdzie indziej (Elsewhere), Nikolaus Geyrhalter, Austria 2001, 240 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 181 Granica – akapit życia, strefa śmierci (Borderline), Holger Jancke „Mad Bianco”, Germany 2003, 79 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str69 Gyumri (Gyumri), Jana Ševčíková, Republika Czeska 2008, 68 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 133 Historia księdza – persona non grata (Persona Non Grata), Fabio Wuytack, Belgia 2008, 75 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 155 Historia pewnego sumienia (A Story of a Conscience), Grzegorz Linkowski, Polska 2003, 23 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 69 Hotel Panoptykon (Hotel „Panopticon”), Piotr Jaworski, Polska 1997, 30 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 66 Hotel Sahara (Hotel Sahara), Bettina Haasen, Niemcy 2008, 85 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 220 Idź diable precz (Pray the Devil Back to Hell), Abigail Disney /Gini Reticker, USA 2008, 60 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 156 Incantatio (Incantatio), Tomek Wysokinski, Polska 2009,15 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 100 Inteligentna nagość (Eloquent Nude), Ian McCluskey, USA 2007, 58 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 101 Jak we śnie (In a Dream), Jeremiah Zagar, USA 2008, 75 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 102 Jak wydoić nosorożca (Milking the Rhino), David E. Simpson, USA 2008, 83 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 166 Jaka Polska? (What Kind of Poland?), Paweł Kędzierski /Andrzej Piekutowski, Polska 1996, 63 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 85 Jeden dzień w PRL (One Day in People’s Poland), Maciej Drygas, Polska /Francja 2005, 58 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 67 John i Michael (John and Michael), Shira Avni, Kanada 2004, 11 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 118 Każdy milczy o czymś innym

Filmy A–z według tytułów polskich

297

Film Index by Polish Title

Filmy A–z według tytułów polskich

298 Kolej przez tajgę (BAM), Jouni Hiltunen, Finlandia 2008, 52 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 157 Krajobraz miasta (Cityscape), Ryan Larkin, Kanada 1966, 2 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 125 Krasnoludki jadą na Ukrainę (Dwarfs Go to Ukraine), Mirosław Dembiński, Polska 2005, 55 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 89 Krąg rodziców (Parents' Circle), Tadeusz Król, Polska 2008, 45 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str158 Królik po berlińsku (Rabbit á la Berlin), Bartek Konopka, Polska /Niemcy 2009, 52 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 66 Królowa i ja (The Queen and I), Nahid Persson Sarvestani, Szwecja 2008, 90 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 195 Kto rządzi w Auschwitz (The Auschwitz-Dialogues), Marian Ehret, Polska /Niemcy 2008, 60 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 153 Kucharze historii (Cooking History), Peter Kerekes, Słowacja 2009, 88 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 103 Kultura remixu (RIP: A Remix Manifesto), Brett Gaylor, Kanada 2008, 87 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 35 Latawce (The Kites), Beata Dzianowicz, Polska 2007, 80 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 54 Lenin dotarł tylko do Lüdenscheidt (Lenin Only Got As Far As Lüdenscheidt), André Schäfer, Niemcy 2008, 88 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 70 Lipsk jesienią (Leipzig in Autumn), Gerd Kroske /Sebastian Richter /Andreas Voigt, Niemcy 1989, 52 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 78 Listy do prezydenta (Letters to the President), Petr Lom, Węgry 2008, 72 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 196 Londek (Londek), Rafał Żurek, Polska 2008, 27 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 134 Maggie w Krainie Czarów (Maggie in Wonderland), Mark Hammarberg /Ester Martin Bergsmark /Beatrice „Maggie” Andersson, Szwecja 2008, 72 min

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 221

Major albo rewolucja krasnoludków (Major or the Orange Revolution), Maria Zmarz-Koczanowicz, Polska 1989, 30 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 72 Makulatura (Waste Paper), Kerstin Süske, Niemcy 1989, 22 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 79 Maszyna (Auto-mate), Martin Mareček, Czechy 2009, 90 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 222 Materiał (Material), Thomas Heise, Niemcy 2008, 164 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 95 Megumi (Megumi), Mirjam van Veelen, Holandia 2008, 63 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 135 Mgła (The Fog), Irena Kamieńska, Polska 1993, 20 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 84

(Michal Bukojemski Jail Messages), Michał Bukojemski, Polska 2007, 44 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 76

Miłość na odległość (Long Distance Love), Magnus Gertten /Elin Jönsson, Szwecja 200, 77 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 136 Mój brat (We’ll Meet Again), Thomas Heise, Niemcy 2005, 57 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 94 Mój irański raj (My Iranian Paradise), Annette Mari Olsen /Katia Forbert Petersen, Dania 2009, 78 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 197 Mur (The Wall), Jürgen Böttcher, Niemcy 1990, 96 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 80 Muzyka uliczna (Street Music), Ryan Larkin, Kanada 1972, 9 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 126 Na innej planecie (Another Planet), Ferenc Moldoványi, Węgry 2008, 95 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 36 Na tym samym wózku (In the Same Boat), Emilly Bissland, Australia 2007, 7 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 119 Nadchodzimy (Here We Come), Nico Raschick, Niemcy 2006, 90 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 73 Naprzód i z powrotem (Forward and Back), Hans Birkmann, Niemcy 1990, 10 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 85 Nasz chleb powszedni (Our Daily Bread), Nikolaus Geyrhalter, Austria 2005, 92 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 182 Nasza ulica – wersja kinowa (Our Street – cinema version), Marcin Latałło, Polska /Francja 2008, 80 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 137 Nawiedzenie (Ivetka and the Mountain), Vit Janeček, Czechy 2008, 84 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 138 Naziści i blondyni (Nazis and Blondes), Arbo Tammiksaar, Estonia /Łotwa 2008, 58 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 104 Nie ma jak pierwszy raz (Never Like the First Time), Jonas Odell, Szwecja 2006, 15 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 119 Nie poddajemy się… Rodzina Schütze. Życie w Niemczech w latach 1989–1999 (We Will Never Give Up – The Schütze Family. Life in Germany in 1989–1999), Wolfgang Ettlich, Niemcy 1999, 106 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 84

Nieposkromione światło: gdy duchowość lączy się z działaniem (Fierce Light: When Spirit Meets Action), Velcrow Ripper, Kanada 2008, 98 min

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 37

Niewolnicy (Slaves), Hanna Heilborn /David Aronowitsch, Szwecja /Norwegia 2008, 15 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 120 Niezależni (The Independents), Jacek Talczewski, Polska 2007, 38 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 74 Nos po irańsku (Nose, Iranian Style), Mehrdad Oskouei, Iran 2005, 52 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 198

Film Index by Polish Title

Michała Bukojemskiego grypsy z interny

Filmy A–z według tytułów polskich

299

Film Index by Polish Title

Filmy A–z według tytułów polskich

300 O świcie i przed zmierzchem (At Dawn and Before Dusk), Kazimierz Karabasz, Polska 1999, 56 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 92 O wodzie, ludziach i żółtych kanistrach (About Water, People and Yellow Cans), Udo Maurer, Austria 2007, 90 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 167 Oczami cenzora (In the Eyes of the Censor), Krzysztof Krauze, Polska 1999, 29 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 67 Odgłosy robaków – zapiski mumii (The Sound of Insects – The Record of a Mummy), Peter Liechti, Szwajcaria 2009, 88 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 223 Ogień pod śniegiem (Fire under the Snow), Makoto Sasa, USA 2008, 75 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 159 Ojciec (Father), Sebastian Danta, Australia 2008, 8 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 120 Ojciec i wróg (Father and Enemy), Susanne Jäger, Niemcy2005, 58 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 68 Ojciec, który zapomniał (Forgetting Dad), Rick Minnich /Matthew Sweetwood, Niemcy 2008, 83 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 139 Okno na świat (The Dish), Mohammad Rasoulof, Wielka Brytania 2008, 45 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 199 Ostatnia przymiarka (Final Fitting), Reza Haeri, Iran 2008, 30 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 200 Patti Smith sen życia (Patti Smith Dream of Life), Steven Sebring, USA 2008, 109 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 210 Pinuccio Lovero (Pinuccio Lovero. Midsummer Death’s Dream), Giuseppe Mezzapesa, Włochy 2008, 62 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 55 Piotr Anderszewski – podróżujący fortepian (Piotr Anderszewski – Travelling Piano), Bruno Monsaingeon, Polska /Francja 57 min

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 105

Po zwycięstwie 1989–1995 (After the Victory 1989–1995), Marcel Łoziński, Polska /Francja 1995, 50 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 85 Pokolenie 89 (Generation 89), Maria Zmarz-Koczanowicz, Polska 2002, 61 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 74 Polański. Ścigany i pożądany (Polanski. Wanted and Desired), Marina Zenovich, Wielka Brytania 2008, 99 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 140 Prawdziwy Shaolin (The Real Shaolin), Alexander Sebastien Lee, USA 2008, 89 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 56 Prypeć (Pripyat), Nikolaus Geyrhalter, Austria 1999, 100 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 180 Przechadzka (Walking), Ryan Larkin, Kanada 1968, 5 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 126 Przedłużyć życie (Life Extended), Bigert & Bergström, Szwecja 2008, 58 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 106 Przeżyć głód (The Living), Siergiej Bukowski, Ukraina 2008, 75 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 160

(Solidarity – How We Tore Down the Iron Curtain), Krystyna Mokrosińska, Polska 2000, 52 min

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 78

Soul Power (Soul Power), Jeffrey Levy – Hinte, USA 2008, 93 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 212 Sounds Like Teen Spirit (Sounds Like Teen Spirit), Jamie J Johnson, Wielka Brytania2008, 89 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 213 Specjalność zakładu (Underground Bar), Thomas Heise, Niemcy 1990, 26 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 94 Spóźniona wolność (It's Always Late for Freedom), Mehrdad Oskouei, Iran 2008, 53 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 201 Stare dobre Sea Point (Sea Point Days), Francois Verster, Wielka Brytania 2008, 94 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 59 Stół bez kantów (Table without Corners), Piotr Bikont, Polska 1999, 52 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 79 Stracony instytut (The Lost Colony), Astrid Bussink, Holandia 2008, 72 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 60 Survival Song (Survival Song), Yu Guyangyi, Chiny 2008, 94 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 225 Szczęściarze (The Lucky Ones), Tomasz Wolski, Polska 2009, 26 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 142

Film Index by Polish Title

Przymierze z fokami (Peace with Seals), Miroslav Novak, Czechy /Włochy 2007, 96 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 168 Recepta na klęskę (Recipes for Disaster), John Webster, Finlandia 2008, 85 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 169 René (René), Helena Třeštíková, Czechy 2008, 83 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 141 Rewolucja, której nie było (The Revolution that Wasn't), Aliona Polunina, Estonia /Finlandia 2008, 96 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 57 Rockowy monolog (The Rock – Monolgue), Vladimir Kozlov, Rosja 2008, 69 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 211 Rok po Dayton (The Year after Dayton), Nikolaus Geyrhalter, Austria 1997, 204 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 179 Rosyjskie Monopoly (Russian Monopoly – Or How to sell a Flat with Six Owners), Christiane Büchner, Niemcy 2008, 52 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 58 Rumba (Rumba), Renata Zbąska, Polska 2008, 13 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 59 Rumuński list (The Romanian Letter), Jacek Raginis, Polska 2005, 30 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 75 Ryan (Ryan), Chris Landreth, Kanada 2004, 14 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 127 Siła bezsilnych (The Power of the Powerless), Cory Taylor, USA 2009, 78 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 89 Solidarność. Jak zerwaliśmy żelazną kurtynę

Filmy A–z według tytułów polskich

301

(Troublemaker – The Oskar Brüsewitz Investigation), Thomas Frickel, Niemcy 1992, 95 min

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 75

Wiek głupoty (The Age of Stupid), Franny Armstrong, Wielka Brytania 2008, 89 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 171 Wielka prywatyzacja (The Big Sellout), Florian Optiz, Niemcy 2006, 94 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 40 Wielka ucieczka cenzora (The Censor’s Great Escape), Grzegorz Braun, Polska 1999, 56 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 68 Wybieg po persku (Persian Cat Walk), Marjan Alizadeh, Iran 2008, 60 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 203 Wybory 1989 – upadek komunizmu (1989 Elections – The End of Communism), Paweł Kędzierski, Polska 1989, 66 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 41

Film Index by Polish Title

Sztuka milczenia (The Art of Silence), Rafael Lewandowski, Polska 2008, 56 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 107 Ślepa miłość (Blind Loves), Juraj Lehotský, Słowacja 2008, 77 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 143 Ślepy los (Blindsight), Lucy Walker, Wielka Brytania 2006, 104 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 161 Świat według Monsanto (The World According to Monsanto), Marie – Monique Robin, Francja /Niemcy 2008, 108 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 170 Tajne muzea (Secret Museums), Peter Woditsch, Belgia 2007, 55 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 108 Tamte dni (In Those Days), Nadine Buss, Francja 2005, 8 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 121 Torgheh (Torgheh), Mohammad Hasan Damanzan, Iran 2008, 52 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 202 Trochę drobnych (Spare Change), Ryan Larkin /Laurie Gordon /Marcy Page, Kanada 2008, 7 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 127 Twarzą do ściany (Face the Wall), Stefan Weinert, Niemcy /Luxemburg 2009, 85 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 76 Uchwycić rzeczywistość (Capturing Reality), Pepita Ferrari, Kanada 2008, 98 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 109 Usłysz nas wszystkich (Hear Us All), Maciej Drygas, Polska 2009, 15 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 110 Walc z Baszirem (Waltz with Bashir), Ari Folman, Francja /Niemcy /Izrael 2007, 87 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 121 W drodze do szkoły (On the Way to School), Orhan Eskiköy /Özgür Doğan, Holandia 2009, 81 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 38 W kółko to samo (It's Always the Same Story), Joris Clerte /Anne Morin, Francja 2007, 5 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 122 W świętym ogniu rewolucji (In the Holy Fire of Revolution), Masha Novikova, Holandia 2008, 113 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 39 Wichrzyciel – śledztwo w sprawie Oskara Brüsewitza

Filmy A–z według tytułów polskich

303

Film Index by Polish Title

Filmy A–z według tytułów polskich

304 Wyrzuceni na brzeg (Washed Ashore), Nikolaus Geyrhalter, Austria 1994, 86 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 178 Yes – Meni naprawiają świat (The Yes Men Fix the World), Andy Bichlbaum, Mike Bonanno, Kurt Engfehr, Francja 2008, 90 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 42 Youssou N’Dour: Daję to co kocham (Youssou N’Dour: I Bring What I Love), Elizabeth Chai Vasarhelyi, USA 2008, 102 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 214 Z bożą pomocą (Consulting God), Sadegh Jafari, Iran 2008, 26 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 204 Z życia pomników (The Life of Monuments), Tadeusz Pałka, Polska 1990, 17 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 80 Za moimi plecami (My Back), Kiarash Asadi Zadeh, Iran 2008, 4 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 205 Zaczarowana lodówka (The Fridge), Lucie Štamfestová, Czechy 2007, 7 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 122 Zanim przeklną nas dzieci (That Should Not Be), Jean-Paul Jaud, Francja 2008, 112 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 173 Zaróbmy jeszcze więcej (Let's Make Money), Erwin Wagenhoffer, Austria 2008, 107 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 43 Zasmakuj ubóstwa (Enjoy Poverty), Renzo Martens, Holandia 2008, 90 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 111 Ziemia jałowa (Harvesting the Wasteland), Hilde Kjøs /Karoline Grindaker, Norwegia 2008, 58 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 144 Ziętek (Zietek), Bartosz Blaschke, Polska 2008, 27 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 112 Znikająca granica (The Vanishing Border), Thomas Kutschker, Niemcy 1999, 80 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 88 Zostańmy razem (Let's Be Together), Nanna Frank Møller, Dania 2008, 80 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 145 Zrób to sam (Do-It-Yourself), Eric Ledune, Belgia 2007, 13 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 123 Źródło (The Spring), Vita Żelakeviciute, Polska2008, 57 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 146 Życie pod lupą (Examined Life), Astra Taylor, Kanada 2008, 88 min . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .str 113