Verplaatsbare woningen met een permanente kwaliteit
de geplande woningbouw lost dit niet op korte termijn op. Met de realisatie van grote aantallen flexwoningen wil het Rijk de druk op de woningmarkt verlichten. Door het tijdelijke karakter hebben flexwoningen een slecht imago. Wij tillen het op kwaliteit bekritiseerde flexwonen naar een ander niveau. Dat doen we door goede omgevingen te creëren met een permanente kwaliteit die verplaatsbaar is.
Prefab bouw is één van de oplossingen om sneller te voorzien in de grote woningbehoefte. Samen met producenten werken wij aan een architectonische, circulaire en duurzaam hoge kwaliteit van modulaire woningen. Onze ervaring met flexwoningen in onder meer Den Burg, Nieuw-Vennep en Haarlem toont aan dat je - zonder containeruitstraling - snel en kwalitatief een locatie tijdelijk kan inzetten voor de acute woningbehoefte.
Veel projecten met flexwonen zijn bestemd voor spoedzoekers, statushouders en jongeren. Een goed ontwerp voor deze doelgroepen vraagt ook een sociaal ontwerp en moet gestoeld zijn op zeven pijlers (zie hiernaast). Samen zorgen zij voor een hoge architectonische, sociale en duurzame kwaliteit. Pas echt innovatief, en wat ons betreft geslaagd, zal een flexproject zijn als er ook sociaal iets verandert ten opzichte van de conventionele wijken. Als er tussen de geheel private wereld van de particuliere tuin en de helemaal publieke wereld van de openbare weg een wereld bestaat van gedeeld privé en collectief; als er ruimtes en plekken zijn die de bewoners met elkaar delen, waar ze elkaar kunnen ontmoeten en activiteiten als gemeenschap ontplooien.
Waar ouderen en kinderen, rijkeren en minder rijken, denkers en doeners, met elkaar voedsel kunnen verbouwen, dieren verzorgen, water beheren, tuinen onderhouden, bomen snoeien, sporten, spelen en samen eten. Niet omdat het moet (we leven niet meer in de sixties), maar omdat het kan. Het organiseren, stimuleren en ondersteunen van de bewoners hierin is cruciaal.
Er is een flink woningtekort in Nederland en
Het faciliteren van ontmoeting is in onze ogen een cruciaal onderdeel is van een goed flexproject. We willen dat gebruikers onderdeel blijven of worden van onze samenleving. Daarom formuleerden wij zeven pijlers, waarvan
wij vinden dat een goed spoedzoekersplan hieraan moet voldoen. Samen zorgen zij voor een architectonische, sociale en duurzaam hoge kwaliteit. 1
Iedere locatie heeft de juiste doelgroep 2
Denk bij ieder project vooraf na over het wel of niet mixen van doelgroepen en in welke verhouding. Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft hier bruikbare onderzoeken naar gedaan.
De sociale eenheden zijn niet te groot 3
woonomgeving.
De bebouwing heeft
Maak de woningen duurzaam en laat ze voldoen aan het bouwbesluit voor permanente woningen, ondanks dat ze verplaatsbaar zijn.
Naast bebouwing is er ook landschap gemaakt
Denk ook aan het maken van landschap. Zowel voor nu als voor later. Dat betekent bijvoorbeeld dat de auto vaak aan de rand van de wijk geparkeerd kan worden en dat er alleen voet- en fietspaden naar de woningen gaan.
Er is menging met aanvullende functies 7
Onderzoek welke aanvullende functies of andere (nietspoedzoekers) doelgroepen gemengd kunnen worden. Zeker als de locatie groot is. Denk bijvoorbeeld aan een stadsboer- of herenboerconcept.
Door modulair, duurzaam en circulair te bouwen kunnen flexwoningen na gebruik in hun geheel op een andere locatie ingezet worden. Daarom bepalen we met zorg het bouwsysteem en kijken we kritisch naar de toe te passen materialen. Dat leidt tot duurzame flexwoningen met een hoge architectonische kwaliteit.
Onze Tiny TIM’s (Timber Independent Mobile) zijn 100% duurzaam en autarkisch op het gebied van water en energie. Op het dak liggen zonnepanelen en ieder huisje heeft twee windmolens: één voor hoge snelheden en één voor lage snelheden. De waterzuiverende, groene buitenwand beschikt over een systeem voor hergebruik van afvalwater. Dankzij een groot buffervat met 500 liter warm water is er ook op kille winterdagen voldoende energie beschikbaar.
De materialisatie van de 60 flexwoningen in Oostertuin (Nieuw-Vennep) is bijzonder. De gevels zijn gemaakt van bamboe: de snelst groeiende plant op aarde en in overvloed beschikbaar. Bovendien op het gebied van CO2opslag één van de beste materialen. Een energiezuinig warmtepompsysteem en zonnepanelen op de daken zorgen ervoor dat de appartementen energieneutraal zijn.
In Oostertuin doen ze het anders. Een argeloze voorbijganger zal niet meteen zien dat het flexwoningen zijn. Om het complex de uitstraling te geven van een regulier woonblok zijn alle wooneenheden voorzien van een luxe en ook duurzame donkerbruine bamboebekleding, vertelt architect Khalil Kotaesh van bureau FARO.
De Volkskrant | 27 oktober 2022 | “Gemeenten zetten in op luxe en duurzame flexwoningen: ‘permanente woningen die verplaatsbaar zijn’”
Beeld: inzending voor NH Bouwstroom, waarin we een andere stapeling laten zien van de units die ook in Oostertuin (Nieuw-Vennep) zijn toegepast.
De Tuunen is een duurzame, sociale en landschappelijke uitbreiding van het dorp Den Burg op Texel. Samen met LA4sale ontwierpen we een stedenbouwkundig plan voor 140 woningen, waarvan er 100 voor een periode van 20 jaar vergund zijn. Want waar nu een grote vraag is naar woningen, zal deze naar verwachting in de toekomst afnemen. De normaliter niet gestelde vraag wat je dan achter laat, heeft ons ertoe aangezet om de
ontwikkeling niet als wijk maar als landschap op te vatten. Een landschap waar verplaatsbare woningen te gast zijn en waarbij onder- en bovengrondse infrastructuur zo licht mogelijk zijn. De woningen zijn geclusterd in een aantal erven - met elk een collectieve groene ruimte - die samen in een nieuw, openbaar landschap zijn ingebed. In plaats van een suburbane uitbreiding vormt het plan zo een landschappelijke toevoeging.
FARO en la4sale tonen zich een pionier in de omgang met flexwonen. Daarnaast laat het project ons anders kijken naar wonen in het landschap. Geen uitbreidingswijk, maar een landschappelijke opzet in de vorm van erven [...]. Bijzonder prijzenswaardig is dat er heel uitzonderlijke types van sociale huurwoningen zijn ontworpen [...] hier kun je totaal anders wonen dan in de rest van Nederland.
Juryrapport ARC22 Stedenbouw Award (één van de drie genomineerden) | 2/112022
Buurtskap de Tuunen is een landschappelijk plan met 140 woningen op 7,5 hectare (18 w/ha). De 100 sociale woningen worden ontwikkeld door woningcorporatie Woontij. Verschillende geprefabriceerde energie-neutrale en circulaire landelijke gebouwtypes worden direct vanaf de fabriek op de locatie geplaatst.
Bijzonder aan De Tuunen is dat het landschap als sociale drager wordt ingezet. Bewoners (waarvan 20 met zorgbehoefte) worden zowel ruimtelijk als in een interactief
proces ‘georganiseerd’ rondom het vele collectief te gebruiken en beheren groen.
In het Beeldkwaliteitsplan voor de architectuur stuurden we sterk op architectuur die past bij het idioom op Texel. In het stedenbouwkundig ontwerp bouwden we met gebouwen op erven voort op de boerenlogica van een erf: ieder erf heeft een hoofdhuis en een aantal schuren en eventueel kassen. Meerdere woningen op het erf kunnen samengesteld worden tot een schuurvolume.
Programma 140 eengezinswoningen, waarvan 100 tijdelijk en verplaatsbaar
Opdrachtgevers Gemeente Texel en Woontij Samen met LA4sale
Aannemer Diverse aannemers Gereed 2021
Erf met een menging van verschillende typen kleine huishoudens
In het plan is ruimte voor bewoners om samen initiatieven te ontplooien, zoals het houden van dieren
Het eerste flexproject van Ymere en de gemeente Haarlemmermeer tilt het op kwaliteit bekritiseerde flexwonen naar een ander niveau. In opdracht van de gemeente Haarlemmermeer maakten we eerst een stedenbouwkundig kader voor dit project, dat voor 15 jaar bestemd is. Vervolgens nam Ymere het stokje over om samen met FARO dit kader in te vullen. Met als uitgangspunt: verplaatsbare permanente kwaliteit. De stap daarna was de selectie van de flexbouwer: Homes Factory bleek een flexibel en zeer duurzaam bouwsysteem te hebben dat dit plan zonder grote aanpassingen in de fabriek kon bouwen en op locatie te monteren.
Het bijzondere is niet alleen de snelheid die we gezamenlijk realiseerden in het innovatieve ontwerpproces. Maar vooral de ambitie om een architectonische, circulaire en duurzaam hoge kwaliteit te realiseren van de 60 modulaire woningen. Het project toont aan dat je - zonder containeruitstraling - snel en kwalitatief een locatie tijdelijk kan inzetten voor de acute woningbehoefte. Bij de uitwerking van de woningen hanteerden we het uitgangspunt dat de woningen over 15 jaar herbruikbaar moeten zijn op een volgende locatie. Niet voor niets ontwierpen we de woningen vanuit het permanente bouwbesluit.
Meer lezen? Ga naar: www.faro.nl/projecten/flexwonen-oosterdreef
Oostertuin is het eerste gerealiseerde project van NH Bouwstroom. Deze vereniging van acht Noord-Hollandse corporaties heeft FARO & Homes Factory samen met een vijftal andere bouwcombinaties geselecteerd om jaarlijks 750 betaalbare fabriekswoningen te ontwerpen en te bouwen. Daarmee kiest NH Bouwstroom naast betaalbaarheid voor circulaire, natuurinclusieve, grotendeels energieneutrale, flexibele en kwalitatief goede woningen.
De 60 flexappartementen bestaan uit twee typologieën van 32 m2 en 37 m2 voor één- en tweepersoonshuishoudens. Denk aan spoedzoekers, starters, jongeren en vergunninghouders. Functies als een centrale ontmoetingsruimte, wasruimte en fietsenberging bevinden zich op de begane grond. Twee groene, gemeenschappelijke buitenruimtes nodigen bewoners uit tot ontmoeting, om in de avondzon een praatje te maken of samen in de moestuin te werken.
De materialisatie is bijzonder. De gevels zijn gemaakt van bamboe: de snelst groeiende plant op aarde en in overvloed beschikbaar. Bovendien op het gebied van CO2-opslag één van de beste materialen. De houten galerijen zijn de sfeermakers in het plan en hebben een dubbele functie als ontsluiting én als buitenruimte met een bankje naast de voordeur. Een energiezuinig warmtepompsysteem en zonnepanelen op de daken zorgen ervoor dat de appartementen energieneutraal zijn
Programma 60 flexwoningen, gemeenschappelijke ruimte en overdekte fietsenstalling
Opdrachtgevers Gemeente Haarlemmermeer en Stichting Ymere In samenwerking met Humanex (procesbegeleiding)
Aannemer Homes Factory
Constructeur Van Boxsel Engineering
Co-makers Drietech & Verhoef Ingenieursbureau B.V., Nieman Raadgevende Ingenieurs, VlugP
Gereed 2022
In Haarlem Schalkwijk vormen tien Tiny TIM’s (Timber Independent Mobile) een duurzame mini-wijk. De huisjes mogen enkele jaren op deze locatie staan. Met de gemeente is afgesproken dat indien binnen 10 jaar een permanent bouwplan op deze locatie gerealiseerd wordt, de gemeente de bewoners een nieuwe tijdelijk locatie aanbiedt. In totaal mogen de huisjes in ieder geval tien jaar door Haarlem trekken.
Onze Tiny TIM’s zijn 100% duurzaam en autarkisch op het gebied van water en energie. Op het dak liggen zonnepanelen en ieder huisje heeft twee windmolens. De waterzuiverende, groene buitenwand beschikt over een systeem voor hergebruik van het water. Dankzij een groot buffervat met 500 liter warm water is er ook op kille winterdagen voldoende energie beschikbaar.
Programma 10 zelfvoorzienende tiny houses
Locatie Haarlem (Zwemmerslaan)
Opdrachtgever Particuliere bewoners
Bouwjaar 2018-2019
Cornelis, Amsterdam: een stedelijk woonogebouw voor Amsterdamse gezinnen, waar de ontsluitingsruimte en de traptuin ook functioneren als ontmoetingsruimte
Voor NH Bouwstroom maken we samen met Homes Factory woningen die in twee delen vanuit de fabriek naar een permanente locatie worden verplaatst
Schetsontwerp jongerenhuisvesting 1828, Santpoort-Noord
Schetsontwerp jongerenhuisvesting 1828, Santpoort-Noord: een slim woongebouw met relatief keline eenheden en daarnaast collectieve ruimtes. Zo blijven de bouwkosten betaalbaar en kunnen de huren zo laag mogelijk blijven.
Familistère, Leidsche Rijn, Utrecht: een collectief woongebouw met een gemeenschappelijk, overdekt atrium.
Berkenbos, Zuidlaren: een plan met betaalbare verandawoningen in een collectief berkenbos.
FARO werkt aan een grote verscheidenheid aan projecten: groot en klein, in de stad of op het platteland, voor rijk of minder rijk bedeelden. We bouwen in de context van de omgeving en in samenhang met de maatschappij die ons omringt. Voor wie doe je het eigenlijk en, gelukkig steeds vaker, mét wie.
We zoeken continu naar wegen om ons werk duurzamer te maken in de brede zin van het woord: socialer, zuiniger, mooier, flexibeler, klimaatadaptiever, beter afgestemd op de lokale ecologie, schoner en waar kan compacter. We onderzoeken het nieuwe maar koesteren ook de waarde van de bestaande eenvoud.
We beheersen met een divers team het hele werkveld, van stedenbouw en haalbaarheid tot architectonisch ontwerp, bouwkundige uitwerking en detaillering.
In het inmiddels ruim 25 jarige bestaan van ons bureau hebben wij natuurlijk veel meer projecten ontworpen dan we in een magazine kunnen laten zien. Voor meer informatie verwijzen wij dan ook graag naar onze website. Daar kunt u een vollediger overzicht vinden.
