Slurf 18-4

Officieel orgaan der werktuigbouwkundige studievereniging ‘Gezelschap Leeghwater’ te Delft | jaargang 18 - mei 2014 - no. 4

Kunstmatige golven

Een overvloed aan mogelijkheden

Geslachtsdiscussie

Piëzo-elektriciteit

Politiek in Amerika

De verschillen tussen

De verborgen lading

De eigenaardigheden

mannen en vrouwen

van kristallen

van de Amerikaanse

op een rijtje

regelgeving

DOOR ROBBERT VAN ZIJVERDEN

Op bezoek bij Shell Welke studierichting heb je gedaan?

Na een bachelor werktuigbouwkunde in Delft heb ik de werktuigbouw masterspecialisatie Transportation Engineering and Logistics gekozen. Dit leek mij interessant vanwege de grote verscheidenheid aan vaardigheden die je aanleert. Je zit niet alléén te blokken achter saaie Matlab modellen maar leert over meerdere diciplines. Daarnaast vind ik het leuk een (transport) netwerk te analyseren en dit vervolgens wiskundig, technisch en operationeel te optimaliseren.

n

Hoe ben je bij Shell terecht gekomen?

Bij het oriënteren op een baan dacht ik niet direct aan Shell.

Alhoewel het bedrijf me aansprak vanwege de belangrijke rol die ze spelen bij het voorzien in de energiebehoefte van mensen en het me leuk leek om voor een groot internationaal (Nederlands) bedrijf te werken, leek een master Offshore Engineering meer voor de hand te liggen om bij Shell aan de slag te gaan.

Een studievriend die al bij Shell werkte overtuigde me echter om verder te kijken en niets bleek minder waar. Binnen een dusdanig grote organisatie als die van Shell is werkelijk elk soort functie denkbaar. Ieder soort studie achtergrond is welkom, en zeker een werktuigbouwkundige!

n

Wat houdt jouw functie in?

Ik ben in november 2013 begonnen als LNG Logistics Engineer in Rijswijk. Om uit te leggen wat dat inhoudt, is het belangrijk om te weten dat Shell een fors deel van zijn omzet en winst haalt uit de LNG (liquefied natural gas) business. LNG is gas dat gekoeld wordt tot -162 graden Celsius zodat het vloeibaar wordt en per schip naar een hervergassingsterminal kan worden vervoerd.

Van daar uit wordt het via pijpleidingen naar de eindgebruikers getransporteerd. In mijn functie simuleer ik de betrouwbaarheid van de liquefaction plant, de hoeveelheid en betrouwbaarheid van schepen en analyseer ik bijvoorbeeld hoeveel schepen en

n

LNG Logistics Engineer binnen Projects & Technology in Rijswijk Start datum Shell: 4 november 2013 kades er nodig zijn en bereken ik de benodigde grootte van opslagtanks voor LNG. Dit is belangrijk omdat deze componenten een significant deel zijn van de totale investeringskosten. Ik doe dit voor projecten over de hele wereld en het leuke is dat je dus al in een vroeg stadium bij nieuwe ontwikkelingen betrokken wordt.

Hoe vind je het om te werken bij Shell?

Ik ben begonnen binnen het Shell Graduate Programme en de skill pool Upstream Logistics. Het graduate programma houdt in dat je de eerste drie jaar van je carrière extra mogelijkheden krijgt om je algemene kennis van de olie- en gasindustrie te verbeteren en je professionele competenties aan te scherpen.

De keuze voor een skill pool garandeert dat je jezelf ook binnen een bepaalde expertise ontwikkelt. Maar ook tijdens de dagelijkse bezigheden kun je goed merken dat Shell het stimuleert om je te verbreden (oa. door het aanbieden van wekelijkse presentaties van experts over de hele wereld). Ook vind ik het gaaf om samen te werken met veel nationaliteiten. Afgelopen twee weken had ik bijvoorbeeld een cursus waarbij de 31 personen 18 verschillende nationaliteiten vertegenwoordigden.

n

Wat zijn je toekomstperspectieven?

Ik vind het erg lastig om dat al na vijf maanden al aan te geven. Binnen Shell is het gebruikelijk om elke vier jaar intern te solliciteren en het lijkt me zeker leuk om ook binnen een meer operationele rol ervaring op te doen, wie weet wel in Houston, Perth, Qatar of ergens in Afrika. Hiervoor zie ik gelukkig ook al vele mogelijkheden.

n

LNG SUPPLY CHAIN INTEGRATION

A WORLD-CLASS COMPANY NEEDS WORLD-CLASS TALENT Working at Shell, you could be helping us tackle one of the great challenges facing our world today – meeting the energy demands of a fast growing global population.

Shell is a company of firsts, so we’re looking for fine minds that thrive on innovation. We need people who want to make a big difference – tackling global issues demands big thinking in every way.

Shell technology is at the heart of the world’s largest gas to liquids plant, Pearl GTL, helping meet growing demand for cleaner burning energy. Shell has also developed the world’s first floating liquefied natural gas facility to help unlock new energy reserves. We believe in making the most of resources whether that’s working to build a better energy future or encouraging people to achieve their potential.

So, no matter where you’re based within Shell, our graduate programme is designed to allow you to use your talents to the full on a range of major projects. We look to provide day to day responsibilities that will help you grow through experience; continuous learning is also an effective way to develop your strengths. To find out more about opportunities with Shell, visit www.shell.com/graduate Let’s deliver better energy solutions together.

Shell

Shell

Shell is an equal opportunity employer

Shell_Careers

| Redactioneel In deze editie van de Slurf heeft de redactie wederom haar uiterste best gedaan om te komen tot het resultaat dat voor u ligt. De periode hier aan voorafgaand hebben alle Slurfies weer stad en land afgezocht naar de meest sprekende innovaties en meest interessante nieuwtjes. Ondanks de volle agenda’s van de redactieleden, bleek de toewijding van de redactie grootser dan ooit tevoren waardoor er opnieuw een prachtige Slurf op de mat ligt.

"Hé maar, het is dus meer een licht-uit-relatie?"

- Lotte Hoeksma De verschillen tussen de seksen worden uiteengezet door Stan, onze eindredacteur. Hierbij ging hij af en toe in discussie met zichzelf om zijn kritische houding door te kunnen zetten. Jeffrey legt in zijn artikel over piëzoelektriciteit kristalhelder uit dat bepaalde materialen een verborgen lading bevatten. Opmerkelijke feiten omtrent de Amerikaanse regelgeving kunt u lezen in het artikel van Lex. Als motivatie bij het uitpluizen van de interessantste nieuwtjes, construeerde hij met onbeschrijflijke toewijding een heuse wall of fame bestaande uit diverse afbeeldingen

Algemene Voorwaarden

De Slurf verschijnt vijf maal per jaar en is een uitgave van Gezelschap Leeghwater, de studievereniging van werktuigbouwkundige studenten aan de Technische Universiteit Delft. Niets uit deze uitgave mag gereproduceerd worden en/of openbaar gemaakt worden door middel van boekdruk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Gezelschap Leeghwater.

Gezelschap Leeghwater verklaart dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kan zij op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Tevens is zorgvuldig gezocht naar rechthebbenden van de gepubliceerde illustraties, dit is echter niet in alle gevallen na te gaan.

Wanneer u denkt auteursrechten te hebben kunt u contact opnemen via onderstaande gegevens.

Gezelschap Leeghwater aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

met inspirerende vormen. Tim prikkelt uw zintuigen met een uitgebreid stuk over de mogelijkheden die software biedt om malaria te bestrijden. Met een oplossing voor sportievelingen die een fysieke beperking hebben, trapt Lotte haar carrière af als Slurfjongste. Zij heeft het donkerbruine vermoeden dat sporters in de toekomst wellicht sneller rennen met prothese dan zonder. De stromingsleer sleurde mij mee naar de theorie over oppervlaktegolven, waarmee perfecte golven zijn gecreëerd. Deze ontwikkeling en de toepassing ervan bespreek ik in alweer het laatste artikel dat ik voor dit mooie tijdschrift heb mogen schrijven.

Nieuw in deze editie is de rubriek ‘oud-bestuurder spreekt’ waarin prof.ir. Geert Hofstede zijn belevenissen met ons deelt. Daarnaast schreef Merle van der Kroft het buitenlandverhaal en vertelde Marcel Goldschmeding welke weg hij in heeft geslagen tijdens zijn minorproject.

Met louter goede herinneringen was het een mooie tijd als redactielid. Mijn dank gaat uit naar Dane, Jeffrey, Merle, Sander, Fedde, Sjoerd, Frederike en Marc voor hun hulp tijdens het weekend. Stan, veel plezier de volgende editie! Ik verwacht dat je een succesvolle hoofdredacteur zult zijn.

Slurf Hoogh!

Lydia Schenk, hoofdredacteur

Redactie

Hoofdredacteur: Lydia Schenk Eindredacteur: Stan de Muijnck Secretaris: Jeffrey Geudeke Commissaris Lay-Out: Lex Razoux Schultz Redacteur: Tim Biemans Redacteur: Lotte Hoeksma QQ'er: Irene van der Vossen Met dank aan de ROS Rechthebbende coverfoto: Surfermag

Verzending

De Slurf wordt verzonden aan de ereleden, het college leden van verdiensten, de leden van studievereniging Gezelschap Leeghwater en de Vereniging Oud Leeghwater. De Slurf wordt verzonden aan instellingen binnen en buiten Delft, alle professoren van de faculteit 3mE en bedrijven waarmee Gezelschap Leeghwater samenwerkt. De PR-afdeling van de faculteit ontvangt tweehonderd exemplaren ten behoeve van voorlichting.

Slurfredactie

Lijkt het je leuk om de Slurfredactie te versterken?

Stuur dan een mail naar Slurf@leeghwater.nl

4

Abonnementen

Het aanvragen van een abonnement kan via de vermelde gegevens. Een abonnement op de Slurf kost 14 euro per jaar. Nieuwe abonnementen kunnen het gehele jaar door ingaan. Een abonnementsjaar loopt gelijk met een collegejaar en dus wordt de eerste maal het abonnement pro rata berekend.

Oplage & Druk

3 000, Drukkerij de Swart, Den Haag

Gezelschap Leeghwater Faculteit 3mE Mekelweg 2, 2628 CD Delft Tel: +31 15 27 86 501 Fax: +31 15 27 81 443 info@leeghwater.nl www.leeghwater.nl ABN AMRO : 44.23.10.919 Giro : 66967

Inhoud | Surfen op kunstmatige golven Perfecte golf gecreĂŤerd door nieuwe technologie

Wallpapersinhq

pagina 10

Van het bestuur | 6 Leeghwateragenda en -activiteiten | 8 Oud-bestuurder spreekt | 14 VOL | 16

Jongens versus meisjes Groot vrouwentekort bij technische studies pagina 18

Melanchthon

Redactioneel | 4

Nieuws

Onderwijs | 20 Bachelor Master

Gadgets | 26 Uit den ouden doos | 32 Het hacken van malaria | 34

Geladen kristallen

In het kort | 38 Buitenlandverhaal | 42

PiĂŤzo-elektrisch effect uitgelegd

Sneller met prothese | 44

pagina 22

Minorproject | 48

Alldayplus

Nawoord | 50

Amerika aan het woord Rariteiten in de Amerikaanse politiek

Arthawall

pagina 28

Do it yourself | 51 Adverteerdersindex: Shell | 2 Heerema | 7 Dynaflow | 13 Jumbo | 17 IHC | 31 SKF | 37 Van Oord | 41 Thales | 46 Frames | 52

5

Gezelschap Leeghwater

| Van het bestuur

Aan het begin van het jaar is mij verteld dat een bestuursjaar in sneltreinvaart voorbij zou gaan. Nu, driekwart jaar later, slaat dat besef daadwerkelijk in.

De bestuursvakantie heeft altijd ver weg geleken, maar ook die is nu voorbij. Het bestuur is midden april naar Gambia afgereisd of zoals de inwoners hun land zelf noemen: `The smiling coast of Africa’. Voor de meesten van ons was dit de eerste keer in Afrika, iedereen was diep onder de indruk.

We hebben van alles gezien: van de sloppenwijken rond de hoofdstad Banjul tot exotische dieren zoals krokodillen en slangen. De krokodillen hebben we zelfs mogen aaien.

Al deze ervaringen maakten het een bijzondere reis. Iets wat mij voornamelijk bij zal blijven is het optimisme en de vriendelijkheid van de bevolking, zelfs in zware omstandigheden. De Gambianen zijn trots op hun land en werken erg hard om hun situatie te verbeteren, daarbij hebben zij altijd een glimlach op hun gezicht en bieden zij een helpende hand. Ze genieten van ieder moment. Als bestuur kunnen wij hier van leren. We gaan nog een drukke periode tegemoet waarin de laatste meters worden afgelegd, maar we moeten niet vergeten te genieten van alle prachtige activiteiten die nog op de planning staan.

6

De laatste beleidspunten moeten worden aangepakt, de particulieren moeten worden bijgewerkt en de eerste zaken voor komend jaar moeten worden voorbereid.

De kudde Olifanten die ons volgend jaar eventueel gaat opvolgen, staat te springen om te beginnen en is bezig met haar eerste stappen richting een beleid voor hun jaar.

De commissies daarentegen werken allemaal naar hun hoogtepunt toe. De buitenlandreis was een groot succes waarbij professionaliteit en plezier optimaal was verdeeld.

De CampusRun loopt als een trein en belooft een waar spektakel te worden. De automotoren voor de rally worden rustig warm gedraaid voor de uitdagingen die nog moeten komen. Al met al is er veel om naar uit te kijken.

Met al deze activiteiten in het verschiet is het voor ons als bestuur makkelijk om het overzicht te verliezen en kleine taken te verzaken. Wij zullen hiervoor waken en zorgen dat we het laatste deel van ons voorbijrazende bestuursjaar goed afronden met een grote glimlach op ons gezicht.

Nard Duin Voorzitter Gezelschap Leeghwater

| Activiteiten leeghwateragenda 14 t/m 21 mei 20 mei 30 mei t/m 1 juni 4 juni 12 juni 24 juni

Business Tour Lunchlezing Brunel Rally Slagtandborrel CampusRun Ontwerpwedstrijd

Comedy Night

Na het succes van vorig jaar stond op woensdag 19 februari voor de tweede keer de AC Comedy Night op het programma. Met een groep actieve Olifanten verzamelden we voor Theater de Veste, alwaar de show plaatsvond in het prachtige Theatercafé. De kleine zaal met bar zorgde voor een intieme sfeer waarin de grappen goed tot hun recht kwamen en waar zelfs de Olifanten het tot op het podium hebben geschopt. Maar liefst vijf verschillende cabaretiers haalden het beste in zich naar boven om de Olifanten te imponeren. Met onder andere een reeks grappen over roodharigen lukte dit maar al te goed.

Slagtandborrel

De derde Slagtandborrel van dit jaar vond op woensdag 5 maart wederom plaats op de Thorboot. Het Hawaiiaanse thema met cocktails werd gecombineerd met karaoke en speciaalbier, hierdoor was er voor ieder wat wils. Die avond is ontdekt dat Olifanten niet alleen sociaal zijn, maar ook een gouden keel hebben. Kleurrijke cocktails zoals de Mai Tai, de Aruba Sunrise en de Blue Monday werden verzorgd door Jeffrey Snelders, die een blauwe maandag in een cocktailbar heeft gewerkt.

De kokosnootbikini’s maakten het geheel helemaal af.

8

Faculteitscase Robotica

Op dinsdag 11 maart was het tijd voor de eerste faculteitscase. Dit nieuwe concept is bedacht om studenten kennis te laten maken met de interessante onderzoeken die hier op onze eigen faculteit lopen. De aftrap werd gedaan met een case die onderdeel was van het project ‘Factory in a Day’.

Het doel van dit project is om robotica betaalbaarder te maken voor kleine bedrijven. Bij deze case was de opdracht om een aantal moeren in de juiste volgorde aan een bout te draaien. Aan het eind van de dag kon de robot zelfstandig naar de juiste plaats bewegen om een bout op te pakken, de moeren er aan te draaien en deze in een bakje te leggen.

Hiermee was de opdracht volbracht. Zowel de docent als de opdrachtgever van het bedrijf en de studenten zelf waren erg tevreden over het resultaat.

Lunchlezing NS

Op 25 maart kwamen drie heren van de NS vertellen over de dochteronderneming die het onderhoud van alle treinstellen van de NS doet, NedTrain. Bij het onderhoud komen twee verschillende aspecten kijken. Ten eerste is er de afdeling die de storingen onder de loep neemt. Als een bepaald treinstel plotseling een piepend geluid maakt, zoeken zij uit wat de oorzaak hiervan is en kan dit in het vervolg voorkomen worden. Daarnaast is er ook een afdeling die het logistieke plaatje bekijkt, zodat alle treinstellen in sneltreinvaart het nodige onderhoud kunnen krijgen.

Ook bij treinongelukken is NedTrain snel van de partij om alles zo snel mogelijk weer op de rails te krijgen, zodat er zo min mogelijk vertraging is. Onder het genot van een lekker broodje, werden de studenten door de lezing op het goede spoor gezet om een carrière bij de NS te beginnen.

Excursie Unilever

Zeventien Olifanten vertrokken 25 maart richting de worst- en soepfabriek van Unilever. Bij aankomst kwam de vleeslucht hen al tegemoet. Na een presentatie werden er prachtige witte pakken en schoenen uitgedeeld, inclusief een haarnetje en eventueel een baardnetje. De soepfabriek was helaas gesloten maar de worstfabriek kon wel bezocht worden. In de fabriek was een aanzienlijke hoeveelheid worsten te vinden, knakworsten, partyworstjes, unoxworsten en grote rookworsten. Het gehele proces werd getoond, van de verwerking van het vlees tot en met de verpakking. Na de rondleiding werd de excursie afgesloten met een case studie.

Tentamentraining Sterkteleer

Na de stormloop die er was op de tentamentraining voor Sterkteleer 2 in de tweede periode, werd er ook een voor de herkansing georganiseerd. Het vorige tentamen werd uitvoerig besproken waarna er de gelegenheid was om zelfstandig een selectie aan opgaven te oefenen en hier al je vragen over te stellen.

Koningsdag

Om de allereerste Koningsdag goed te vieren reisde er dit jaar weer een delegatie van ons Gezelschap af naar Utrecht om daar een boottocht te maken over de grachten. Ondanks de slechte weersvoorspellingen scheen de zon volop hetgeen samen met de hitjes van de Gebroeders Scooter de sfeer maakte, we voelden ons echte koningen. Eenmaal aan wal vervolgde de kudde haar weg naar het Janskerkhof. Hier wisten Nard en een aantal andere Olifanten het podium te veroveren.

Buitenlandreis

Op maandag 28 april, zeer vroeg in de ochtend, vertrok een touringcar vol werktuigbouwers om een week lang te vertoeven aan de andere kant van Het Kanaal. Op maandagmiddag stond meteen het eerste onderdeel van de reis te wachten, een bezoek aan Oxford University. Op dinsdag werd in de ochtend een bezoek gebracht aan Eurocopter, de tak van Airbus waar helikopters gefabriceerd worden.

In de middag ging de groep bij Wirth Research langs. Bij dit ingenieursbureau werd getoond hoe belangrijk stromingsleer is voor de race-industrie. Op woensdag opende niemand minder dan Rolls Royce haar deuren om Gezelschap Leeghwater een dag lang te ontvangen. Dit bedrijf staat uiteraard bekend om de chique auto’s, maar een echte werktuigbouwer weet natuurlijk dat het bij hen voornamelijk om gasturbines draait.

Alsof de reis nog niet spannend genoeg was mocht de groep op donderdag een kijkje nemen bij MBDA Missile Systems, een fabrikant van raketten en raketsystemen.

Om de lange busreizen nog leuker te maken, werden er colleges verzorgd door Thomas en Nard, onderwerpen als het overleven van brakheid en minder intressante praatjes werden uitgebreid behandeld. Als klap op de vuurpijl stond het bedrijf Spie op het programma met zowel een bezoek aan het kantoor in Londen als een rondleiding op een projectlocatie. Hierna kon het bruisende nachtleven van deze metropool verkend worden, waar menig Olifant zich van zijn goede kant heeft laten zien. Zaterdagochtend was er nog wat tijd voor sightseeing, maar daarna was helaas het avontuur voorbij en keerden de Olifanten na een lange reis moe en voldaan terug naar Delft.

9

Forwallpaper

Surfen op kunstmatige golven De droom van iedere surfer is een plek met perfecte golven waar eindeloos op gesurft kan worden. Dit lijkt sinds januari binnen handbereik, waardoor deze droom wellicht dit jaar al werkelijkheid wordt.

Surfers over de hele wereld treffen dagelijks slechte weersomstandigheden om te gaan surfen aan. Zelfs de gebieden met de hoogste golven hebben af en toe last van weinig golfslag waardoor er niet gesurft kan worden.

Om maar niet te spreken over het feit dat de bevolking in de kustplaatsen blijft groeien. Daarnaast stijgt surfen steeds verder in populariteit, waardoor golfslagplaatsen overbevolkt raken. Kunstmatig surfbare golven zouden voor deze situaties uitkomst bieden. Het concept van een bad waarin golven kunstmatig op worden gewekt, een zogenoemd golfslagbad, is niet nieuw en bestaat zelfs al geruime tijd. In 1934 was het voor het eerst mogelijk om in 10

een zwembad in Londen kleine kunstmatige golven op te wekken. Deze golven waren echter nog niet geschikt om op te surfen. De eerste surfbare golven werden pas in 1966 opgewekt in een binnenzwembad in Tokyo en kwamen tot taillehoogte. Deze golven werden opgewekt met behulp van peddels, aangedreven door zuigers, en bevonden zich aan de rand van het bad. Helaas boden deze golven weinig uitdaging voor ervaren surfers. Ze waren slechts korte tijd surfbaar, waren zwak en hun vorm leek totaal niet op die van natuurlijk ontstane golven.

Sommige producenten van golfslagbaden maken krommingen in de randen van hun baden. Hiermee trachten zij de deining te verbeteren. Een andere verbetermethode is het veranderen van de vorm van de zwembadvloer waardoor hogere golven kunnen worden opgewekt. Een geheel andere methode die gebruikt kan worden om surfbare golven mee op te wekken is het schieten van een dunne laag water over een oppervlak in de vorm van een natuurlijke golf. Ook deze manier van golven creëren biedt geen authentieke surfervaring en kan slechts voor één surfer tegelijk golven genereren. Ten slotte bestaat er nog een derde concept dat gebaseerd is op het voorttrekken van een object langs een lineair spoor in ondiep water, waarbij aan weerszijden van het bad golven worden gecreëerd.

Belangrijke tekortkomingen van deze drie reeds ontwikkelde methoden zijn zowel het gemis van een authentieke

natuurlijke golfbeweging, als een beperking in het aantal surfers dat tegelijkertijd kan surfen. Dit laatste resulteert uiteraard in een beperking van de financiële levensvatbaarheid van het zwembad, wat ook niet onbelangrijk is.

Rondjes draaien

In januari 2014 promoveerde de Australiër Steven Schmied aan de TU Delft met zijn onderzoek naar het kunstmatig opwekken van oppervlaktegolven. Dit onderzoek vond plaats in samenwerking met de University of Tasmania in Australië. Schmied perfectioneerde een methode van Greg Webber waarmee in een groot rond zwembad boeggolven opgewekt konden worden die eindeloos bleven rondgaan in het bad. Het concept van Webber was er dus al, het moest alleen nog wetenschappelijk uitgewerkt en getest worden om het ook echt toepasbaar te maken. Steven Schmied creëerde een aantal schaal- en computermodellen om het concept verder uit te kunnen werken.

Surf Park Central

Hierbij kreeg hij hulp van prof. René Huijsmans en prof.

Marcel Stive, experts op het gebied van hydromechanica aan, respectievelijk, de faculteiten 3mE en Civiele Techniek van de TU Delft. De tests met de schaalmodellen werden uiteindelijk uitgevoerd in de 100 meter lange sleeptank bij het Australian Maritime College om de voorspellingen te valideren. In eerste instantie werden voorspellingen gedaan van de golfhoogte bij verschillende waterdieptes.

Drukbron die boeggolven creëert

De computermodellen bleken niet helemaal aan de eisen te voldoen. Daarom is er uiteindelijk voor een meer experimentele aanpak gekozen. Het blijkt dat de verschillende parameters, zoals de vorm van de drukbronnen, de snelheid waarmee ze ronddraaien, de waterdiepte en de helling van de waterbodem heel nauwkeurig op elkaar afgestemd moeten worden. Maar als alles precies met elkaar klopt, kan er eindeloos gesurft worden. Bovendien kan zo’n

Wist je dat...

Het wereldrecord voor het langst onafgebroken surfen op echte golven op 3 uur 55 minuten en 2 seconden staat? Dit record staat op naam van Gary Saavedra, nationaal surfkampioen in Panama. Saavedra surfte maarliefst 66,47 kilometer lang door het Panamakanaal, waar hij een boot volgde die de golven op zijn pad creëerde. Hiermee brak hij tevens het record voor de langste afstand die al surfend is afgelegd.

zwembad in grootte worden aangepast en kunnen er ook tien golven tegelijk worden opgewekt. Dit resulteert in een ruimer assortiment aan mogelijkheden voor surfers.

Overspoeld door theorieën

Het bijzondere aan de golven is dat ze ontzettend veel lijken op authentieke natuurgetrouwe golven, de golven die bijvoorbeeld een schip nalaat. De golven worden opgewekt door het voortstuwen van een aantal drukbronnen langs de buitenrand van een cirkelvormig zwembad met een eiland in het midden. De drukbronnen hebben ongeveer dezelfde vorm als de romp van een schip waardoor een soort boeggolven ontstaan. Dankzij het ondoorbroken continue ronddraaien van de drukbronnen blijven deze boeggolven voortdurend ontstaan en kan hier eindeloos op gesurft worden. De binnenring van het zwembad heeft een schuin verloop, net zoals een strand. Dit zorgt ervoor dat de golven breken en dat het breekpunt zich over de cirkelbaan rond het centrale eiland verplaatst. Breking van de golven vindt plaats op een vastgestelde waterdiepte die evenredig is aan de golfhoogte. Het zwembad is in staat golven te creëren waar zowel beginnende surfers als zeer ervaren surfers gebruik van kunnen maken. Dankzij deze veilige leeromgeving kunnen surfers veel ervaring opdoen en krijgen zij betere surfvaardigheden die van pas kunnen komen bij het surfen op natuurlijke golven.

De werking van het concept werd onderzocht met behulp van een vissersbootje dat golven in een riviermonding genereerde. Het bootje voer in een rechte lijn, dicht tegen de zijkant van de rivier aan. De kwaliteit van de golven die door de drukbronnen gecreëerd worden is kritisch voor de mogelijkheid om erop te kunnen surfen. Surfbare golven hebben een perfecte sinusvorm, die niet onderbroken wordt. Pas wanneer het breekpunt van de golven de schuin aflopende rand van het bad bereikt, zullen deze breken. Dit betekent dat de golven zonder de aanwezigheid van een 11

Webber Wave Pool

Het concept van Greg Webber is dankzij het recente onderzoek van Schmied klaar om toegepast te worden door het bedrijf Webber Wave Pools. Dit is het bedrijf waar Schmied parttime als ingenieur werkzaam is. Het eerste zwembad met kunstmatig opgewekte surfbare golven zal in Queensland bij een privé-klant komen te staan. Dit zal een ovaalvormige variant van Webber’s originele ringvormige zwembad worden. Ruim een jaar geleden besloot Webber af te stappen van het volledig cirkelvormige concept en te kijken naar een meer plaatsbesparende langgerekte versie.

Het desbetreffende zwembad wordt 160 meter lang en 80 meter breed. Hierin zullen golven van maar liefst 1,6 meter hoog worden opgewekt. Ondanks het feit dat het concept succesvol is gebleken tijdens tests met verschillende schaalmodellen, wordt het zwembad in Queensland de eerste Webber Wave Pool op ware grootte. Naar verwachting wordt dit jaar begonnen aan de bouw van het zwembad en zal het in september 2015 klaar zijn.

Conceptversie van een Smartpark

een surfpark. Het concept krijgt afmetingen die lijken op die van een klein surfeiland, met de faciliteiten die hier bij horen. Webber Wave Pools heeft een dergelijk concept voor een surfeiland ontworpen genaamd ‘Smartparks’. Naast de mogelijkheid tot surfen biedt een Smartpark ook een skatepark, surf- en skateschool, verschillende soorten winkels, yoga- en massagestudio’s, hotels en strandtentjes.

Vervolgonderzoek

Schmied studeerde Lucht- en Ruimtevaarttechniek van oorsprong, maar vervolgde zijn carrière in de scheepsbouw aan de TU Delft en de University of Tasmania. In de scheepsbouw wil men dat een schip zo weinig mogelijk golfslag genereert. Bij het zwembad van Schmied wordt die hele aanpak eigenlijk omgedraaid en is het doel om met een schipachtig object juist zo hoog mogelijke golven op te wekken. Het ‘omgekeerde’ werk van Schmied blijkt nu tevens interessant voor scheepsbouwers. Zo kan de opgedane kennis naast alle nieuwe mogelijkheden binnen de surfwereld, bijvoorbeeld ook worden gebruikt om de schadelijke invloed van scheepsgolven op kwetsbare natuurgebieden te analyseren en te onderzoeken.

Naast het uitgewerkte concept van Schmied zijn er natuurlijk talloze mogelijkheden voor aanpassingen. Doordat het concept makkelijk is op te schalen, kan er bijvoorbeeld ook een versie worden gemaakt met een enorm eiland in het midden. Hier kan vervolgens een groot aantal huizen op geplaatst worden, waardoor het omgetoverd wordt in

Hoge golven of juist een ongerept wateroppervlak, binnenkort maken de weersomstandigheden voor surfers niet meer zo veel uit. Vanaf 2015 is het mogelijk om op elk moment perfecte kunstmatig surfbare golven te genereren dankzij recent onderzoek aan de TU Delft. Menig surfer zal het niet droog houden wanneer hij de oneindige perfect gecreëerde golven ervaart.

Boardculture

Webber Wave Pool 12

Webber Wave Pools

strand intact blijven en niet zullen breken. In principe geldt dus hoe groter de afstand tot de rand, hoe langer de golven blijven bestaan. Om het concept financieel levensvatbaar te maken is het belangrijk dat meerdere surfers tegelijkertijd gebruik kunnen maken van de kunstmatig opgewekte golven. Het aantal surfers dat per drukbron kan surfen wordt gemaximaliseerd door twee of meer ongeveer evenredig verdeelde golven te genereren. Eén mogelijkheid om dit te doen is door de vorm van de drukbron aan te passen.

Lydia Schenk

been your passion?

Hasproblem problem solving always Has solving always beenyour yourpassion? passion? been As Engineering Consultants we at Dynaflow Research Group solve the most complex technical problems As Engineering Consultants we at As Engineering Consultants we at in the petrochemical industries.

Dynaflow Research Group solve Dynaflow Research Group solve the most complex technical problems the mostincomplex technical problems thework petrochemical industries.

Our teams closely together with in the petrochemical industries. the largest Oil & Gas companies. On Ourworld teamswide workprojects closely together withto we are able Our the teams work closely together with largest Oil & Gas companies.

On generate high quality engineering theworld largest Oil & Gas companies.

On wide projects wecan are able solutions that saveto our world widehigh projects weengineering are able to generate quality clients millions a day. generate solutions high quality thatengineering can save our solutions thatmillions can savea day. our clients clients millions a day.

High Quality Engineering Solutions High Quality Engineering Solutions High Quality Engineering Solutions www.dynaflow.com www.dynaflow.com

| Oud-bestuurder spreekt Gezelschap Leeghwater bestaat al 146 jaar. Er zijn veel leden die een mooie tijd aan het Gezelschap hebben beleefd. In elke editie van de Slurf wordt een oud-bestuurder gevraagd om zijn ervaringen met het Gezelschap te delen.

Geert Hofstede 1947-1953

In het voorjaar van 1949 vroeg Jan van der Hoeven, toenmalig voorzitter van Gezelschap Leeghwater, mij zijn excursieleider Henk Verschuur te helpen bij de voorbereiding van een zomerexcursie naar Frankrijk. Het Gezelschap organiseerde elke zomer een tweeweekse reis naar het buitenland. Van 11 tot 28 juli trokken we met een man of 25 in een door mij gehuurde bus van de firma Ragom in Ridderkerk, langs Franse bedrijven en bezienswaardigheden.

We begonnen met de Arbed staalfabriek in Luxemburg en de locomotievenfabriek van Alstom in Belfort. Op Quatorze Juillet 1949 logeerden we in Annecy in een kostschool, die in de zomervakantie verhuurd werd aan groepen. Daar waren archaïsche slaapzalen met in het midden een bed op een podium voor de surveillant. We hadden drie professoren bij ons, Von Pritzelwitz van der Horst, Kroon en van Hasselt, maar die werden in hotels ondergebracht. In een andere vleugel van de kostschool logeerde een Schotse meisjesschool. Jan, Henk en ik nodigden elk een Schotse uit om in de feestvierende stad te gaan stappen. De mijne heette Pat, erg veel conversatie had ze niet, maar een zoentje kon er nog wel vanaf. We brachten ze wat te laat terug en hoorden later dat dit voor grote opschudding bij de leidsters had gezorgd. Na Annecy zagen we de waterkrachtcentrale van Génissiat, het wijngoed van Clos de Vougeot in Nuits-Saint-Georges en de oude machinefabriek van Schneider in Le Creusot. Daarna reden we naar Parijs.

Het was mijn eerste bezoek aan Parijs, maar behalve de bezienswaardigheden van de stad bezochten we ook allerlei bedrijven, onder andere de fabriek van Renault op een eiland in de Seine. We logeerden in een goedkoop klein hotel, betraden de Métro en lunchten dagelijks in de CitéClub in de Cité Universitaire, waar Henk Verschuur voor onze ogen kennis maakte met Denyse Basse, die later zijn levenspartner zou worden. We reden terug via een grote glasfabriek in Noord-Frankrijk.

In het volgende bestuur van Gezelschap Leeghwater volgde ik Henk Verschuur op als excursieleider, onder de nieuwe voorzitter Jan van Haastert met wie ik het 14

Geert Hofstede

Studiejaren:

Tijdens de excursie, als 2e van links, Geert Hofstede

goed kon vinden. Ik sleet uren achter de schrijfmachine in de Leeghwaterkamer op het gebouw van werktuig-, scheeps- en vliegtuigbouwkunde aan de Nieuwe Laan, en organiseerde een druk programma van 33 daagse excursies.

Alleen die naar Philips in Eindhoven duurde twee dagen en we logeerden daar bij Philips-ingenieurs thuis. Een heel bijzondere excursie, op speciale uitnodiging en voor een kleine groep geselecteerde leden, bezochten we twee van de Staatsmijnen in Limburg, om de toen zeer moderne machinale kolenwinning ondergronds te zien. We gingen met de lift honderden meters naar beneden en toen met een treintje naar de winplaatsen. De kolen werden met een kettingschaaf afgekrabd. Dit is nu allemaal historie: de kolenmijnen werden vanaf 1966 geleidelijk gesloten.

Ons bestuur moest een land kiezen voor de zomerexcursie.

Of de herinnering aan de Schotse meisjes in Annecy er iets mee te maken had weet ik niet meer, maar we kozen voor Schotland en Noord-Engeland. In Delft woonde een oudere ingenieur die veel relaties in Schotland had en bij hem stak ik mijn licht op om als excursieleider een goed programma te maken. Ik kwam op het idee om de lange reis erheen per chartervliegtuig van de KLM te maken. Om dat betaalbaar te houden moesten we wel klanten vinden voor de terugvluchten en ik correspondeerde met het bureau van de Universiteit van Glasgow om een groep Schotse studenten te laten overkomen die van 3 tot 18 juli naar Amsterdam wilde. Maar dat kostte extra geld, terwijl de reis zo goedkoop mogelijk moest blijven. Toevallig sprak ik op de sociëteit met iemand die een schipper kende die elke week van Dordrecht naar Londen en terug voer en voor 10 gulden passagiers meenam. Ik belde het nummer en had nog net tijd om een koffertje te pakken en de trein naar Dordrecht te nemen. Diezelfde avond om 10 uur voeren we uit. De

overtocht duurde 36 uur en door de korte golfslag werd ik hartstikke zeeziek. Pas na een paar uur aan wal in Londen te zijn, voelde ik me weer lekker.

Van 3 tot 18 juli vond de echte excursie plaats, met 28 deelnemers en de professoren Dresden, De Langen en Van Alphen de Veer. De linker foto toont onze Dakota op het vliegveld Prestwick met de Schotse studentes die ermee naar Amsterdam gingen. In Peebles bezochten we een weverij van wollen tartans. Op weg naar het noorden lieten we Edinburgh eerst rechts liggen en bezochten de Forthspoorbrug uit 1890, een wonder van ingenieurs-kunst. Het was uiteindelijk een zeer geslaagde excursie.

Als laatste wil ik aan de lezers meegegeven dat Gezelschap Leeghwater een mooie en enerverende tijd voor mij is geweest. Ik had het niet willen missen en ik heb nog steeds contact met sommige Leeghwatervrienden.

Gezelschap Leeghwater

De boot was op dinsdagavond vertrokken en inmiddels was het donderdag. Ik logeerde in een bed and breakfast in Londen en liftte de volgende dag noordwaarts. Dat ging in die tijd heel vlot. Meestal kreeg ik een lift van vrachtwagenchauffeurs die het wel gezellig vonden om wat aanspraak te hebben. Vrijdagavond bereikte ik Penrith in het Lake District, waar ik in een jeugdherberg sliep. Zaterdag kocht ik een stafkaart van de streek en liftte naar Keswick waar ik een prachtige wandeling maakte naar de berg Skiddaw, alles op mijn gewone schoenen en in mijn regenjas. Zondag liftte ik door naar Glasgow, waar ik op maandagmorgen voor de neus stond van de dames van het universiteitsbureau. In korte tijd had ik de terugvluchten geregeld en de bus gehuurd voor onze groep. De rest van de week reisde ik al liftend de geplande route van de excursie rond, logerend in jeugdherbergen die ik meteen voor de studentengroep in juli reserveerde; voor de drie professoren die mee zouden gaan reserveerde ik hotelkamers. Ik bezocht een paar van de fabrieken waar nog wat te regelen viel. Het spannendste moment was toen ik van de jeugdherberg in Braemar in het hartje van de hooglanden naar het zuiden probeerde te liften. Ik werd na lang wachten achterop meegenomen door een motorrijder, maar toen de weg steil naar boven ging naar de Devil’s Elbow vroeg hij me om af te stappen

,omdat ik te zwaar was. Hij zou boven op me wachten. Toen ik daar aankwam was hij weg, misschien bang geworden dat ik geen goed volk was. Op de terugweg bezocht ik nog bedrijven in Northumberland, Newcastle en Sunderland. Bij één ervan nam ik het laatste stukje een taxi om er respectabel aan te komen; de bedrijven vonden het toch al vreemd dat de organisatie van onze tocht in handen lag van een jonge student en niet van een professor. Vervolgens liftte ik terug naar Londen. Naar Nederland voer ik deze keer gewoon met de Harwich-boot en uiteindelijk terug in Amsterdam reserveerde ik een jeugdhotel voor de Schotse studenten die met ons vliegtuig terug zouden reizen.

In het stadje Perth haalden we de plaatselijke krant 15

| Vereniging Oud Leeghwater Alumnivereniging Werktuigbouwkunde TU Delft Tot ons grote verdriet hebben wij kennis genomen van het overlijden van Prof.ir. A. Starink Erelid van Gezelschap Leeghwater, Studievereniging Werktuigbouwkunde TU Delft Wij gedenken met eerbied zijn enthousiasme voor de Werktuigbouwkunde en onze vereniging en blijven hem dankbaar voor zijn jarenlange inzet.

Het 146ste bestuur van Gezelschap Leeghwater

Nieuws Aanmeldingen

Alumni Event

Op vrijdag 6 juni aanstaande zal het jaarlijkse Alumni Event van de TU Delft plaatsvinden. Dit evenement begint met een centraal programma in het auditorium van de aula. Tijdens dit deel wordt de universiteit van de toekomst in al haar facetten aan u getoond: wetenschappelijk onderzoek, nieuwe studiemethoden, wereldwijde online opleidingen en alumni om trots op te zijn. Hierna volgen een borrel en een diner. Dit zijn uitgelezen gelegenheden om oude bekenden te ontmoeten. Als hoogtepunt van de avond wordt er afgesloten met een ‘Secret Facilities’ tour die u langs diverse geheime onderzoekslocaties op de campus leidt. De tour gaat van de beroemde stoelencollectie bij Bouwkunde via de dode kamer bij Natuurkunde tot aan de Cyberzoo bij Lucht- en Ruimtevaarttechniek.

Vereniging Oud Leeghwater LinkedIn

De LinkedIn van Vereniging Oud Leeghwater is een goede manier om op de hoogte te blijven van alles wat zich binnen Gezelschap Leeghwater, de faculteit en de studie Werktuigbouwkunde afspeelt. Daarnaast kunt u makkelijk in contact komen met andere alumni. Als BSc of ir. bent u van harte uitgenodigd om lid te worden van deze groep.

Voor meer informatie over het Alumni Event en om u aan te melden kunt u terecht op www.tudelft.nl/alumnievent

Bolidtbooster

Waar de meeste andere studies met een numerus fixus de maximale capaciteit al hebben bereikt, is dat bij de studie Werktuigbouwkunde op dit moment nog niet het geval.

Met 445 aanmeldingen zitten we nu op driekwart van het maximale aantal studenten. Dit baart zorgen vanwege de inschrijfdeadline van 1 mei die dit jaar is ingevoerd. Als je niet deel hebt genomen aan de studiekeuzecheck heeft een universiteit het recht je niet toe te laten tot de opleiding. De TU Delft heeft echter aangegeven dat er dit jaar nog geen consequenties zullen zijn voor studenten die zich na 1 mei inschrijven. Voor Werktuigbouwkunde geldt dit jaar wel een deadline van 15 mei om aan de loting mee te kunnen doen. Studenten die zich na de deadline inschrijven komen op een wachtlijst te staan. Als er na de loting nog plaatsen

over zijn, dan worden deze opgevuld met de studenten die op de wachtlijst staan. Deze wachtlijst wordt gesorteerd op datum en tijdstip van aanmelding.

Cyberzoo 16

Beschik jij over Jumbo kracht?

Jumbo is wereldwijd marktleider in zwaar transport over zee en de laatste tien jaar ook succesvol als contractor in de offshore industry. Onze vloot bestaat uit 12 zware lading kraanschepen; door ons zelf ontworpen en verder uitontwikkeld. Hierin komt 45 jaar expertise tot uiting en daar zijn wij reuze trots op.

Al onze transporten en installaties worden minutieus voorbereid door een team van technische, operationele en commerciële mensen. Er wordt veel aandacht besteed aan engineering; bepalen werkmethoden, laad- en hijsplannen etc. Verder zijn sterkte- en stabiliteitberekeningen van cruciaal belang. Op onze Engineering afdeling, maar ook bij Projecten en Commercie liggen kansen voor werktuigbouwkundigen. Iedereen die in onze ‘no-nonsense’ en ‘can-do’ cultuur past is van harte welkom.

Lijkt de wereld van Jumbo jou uitdagend om onderzoek in te doen en er je thesis te schrijven?

Solliciteer via www.jumbojobs.nl of neem contact op met onze recruiter Carolien Molenaar via telefoonnummer: +31 10 79 00 300.

PresssTV

Jongens versus meisjes Bij het horen van hakken kijkt meer dan 80 procent van technisch studerend Nederland om naar de bron van het geluid: een vrouw.

In de technische wereld zijn vrouwen zwaar ondervertegenwoordigd. Dit verschil in man-vrouwverhouding wordt al op de middelbare school zichtbaar. Daar kiezen meisjes veel minder vaak een profiel dat toegang geeft tot exacte studies. Het populaire vooroordeel is dat vrouwen een gebrekkigere aangeboren wiskundeknobbel hebben dan mannen. Uit onderzoek blijkt dit voornamelijk vrouwen parten te spelen. Ze kiezen sneller voor een alfastudie.

Wiskundeknobbel

Enkele wetenschappers, waaronder de Britse psycholoog Baron-Cohen, denken dat er minder vrouwen worden geboren met een talent voor wiskunde dan mannen. In de loop van de evolutie waren andere talenten voor vrouwen belangrijker, zoals taalvaardigheden. De hersenen van vrouwen zouden hierdoor minder geschikt zijn voor het 18

oplossen van exacte vraagstukken. Mannen hebben volgens de wetenschappers op dit vlak een meer ontwikkeld brein dan vrouwen. Dit komt omdat ze zich in de oertijd bezig hielden met jagen en daarvoor ruimtelijk inzicht nodig hadden en werd kracht bijgezet toen Connellan en haar collega’s van Cambridge University aantoonden dat pasgeboren jongetjes meer interesse tonen in objecten dan in gezichten. Meisjes waren in beide dingen even geïnteresseerd. Omdat de baby’s gemiddeld één dag oud waren, kon dit geen aangeleerd gedrag zijn. Er zijn wel kanttekeningen te plaatsen bij de conclusie, het zou zich later vertalen in een beter ruimtelijk inzicht en dus zou resulteren in meer talent voor exacte vakken, zoals wiskunde of natuurkunde.

Er zijn ook wetenschappers die menen dat het een kwestie van opvoeding is. Als jongens al op jonge leeftijd Duplo en speelgoedauto’s krijgen, ontwikkelt hun ruimtelijk inzicht zich vanzelf veel beter dan bij meisjes die met troetelberen, prinsessen en poppen hun jeugd doorbrengen. Natuurlijk hebben kinderen die nog niet eens kunnen praten al een duidelijke voorkeur voor een bepaald soort speelgoed.

Jongens kiezen vaak voor bewegende objecten, zoals een bal of een auto, terwijl meisjes zich meer aangetrokken voelen tot zachte en lieve objecten, zoals poppen. Daarnaast ontdekten onderzoekers nog een ander opmerkelijk fenomeen. Namelijk dat de ontwikkeling van bepaalde vaardigheden zou samenhangen met een rolmodel dat de

Cognitieve vaardigheden

Nog steeds zegt het weinig concreets over het verschil tussen jongens en meisjes. Wetenschapper Halpern nam de sekseverschillen nog verder onder de loep en concludeerde dat jongens en meisjes op de peuterschool in hun cognitieve vaardigheden niet verschillen. Cognitieve vaardigheden hebben te maken met de mate waarin je in staat bent om kennis en informatie op te nemen en te verwerken. Dat betekent dat in ieder geval sommige basisvaardigheden voor bètasucces niet bij een van de twee seksen prominenter aanwezig zouden zijn.

Tijdens het doorlopen van de basisschool, ontstaan er grotere verschillen tussen de geslachten. Dat komt door de opvoeding en daarin specifiek de rolmodellen. Aan het eind van de basisschool zijn meisjes over het algemeen beter in taal, terwijl jongens een beter ruimtelijk inzicht hebben. Desondanks halen meisjes op de middelbare school gemiddeld hogere cijfers in wiskunde dan jongens. Maar de massale stroom van meisjes naar technische universiteiten blijft uit. Het is namelijk niet zo dat alleen genieën uiteindelijk voor de bètakant kiezen. Uit onderzoek blijkt dat het advies van ouders en van de school een hele grote rol speelt in de keuze van een profiel. Het is het foutieve seksestereotype dat meisjes slechter zijn in wiskunde. Daarnaast is het een gegeven dat juist in de pubertijd de druk om begrepen en geaccepteerd te worden als persoon aanwezig is en daarom ook de druk om te voldoen aan seksestereotypen.

Verdeling

Vooroordelen blijven dus ook op de universiteit bestaan.

Sterker nog, ze zijn zo sterk dat ze niet alleen de bètastudentes raken, maar alle academische vrouwen. Er zit een mannencultuur in alle takken van wetenschap. Echter beginnen er elk jaar meer vrouwen aan een universitaire studie. In 2013 was het 52 procent tegenover 48 procent.

Onder universitaire docenten en PhD’ers is het aantal vrouwen zwaar ondervertegenwoordigd. Dit is nog maar 37,8 procent vrouwen tegenover 62,2 procent mannen.

Naturalmommie

kinderen voor ogen hebben. Dus als kinderen zich met een mannelijk rolmodel identificeren, wordt hun spierontwikkeling en hun ruimtelijk inzicht beter. Als dit daadwerkelijk zou kloppen en men vindt dat meer meisjes een technische studie moeten volgen, dan zouden de ouders van het kind al van jongs af aan variërende spelletjes met hun dochter moeten spelen. Bovendien zouden meisjes niet alleen met meisjes moeten spelen. Dit zou leiden tot hindering van de ontwikkeling van ruimtelijk inzicht.

Met Duplo spelende kinderen Zodra er hoogleraarschap bij komt kijken, is de verdeling man-vrouw nog maar 88,4 procent tegen 11,6 procent.

Volgens prof.dr. Bosch, hoogleraar aan de Universiteit van Maastricht, komt dit omdat vrouwen niet serieus genomen worden. Biografieën en geschiedenisboeken reppen over mannen die betrokken zijn bij grote uitvindingen en niet over vrouwen. In de afgelopen eeuw heeft de emancipatie van de vrouw natuurlijk reuzenstappen gemaakt, maar de maatschappij is nog niet waar zij zou moeten zijn.

Gelukkig worden bètastudies steeds populairder onder vrouwen. In 2013 kozen 7 172 vrouwen voor een bètastudie, 15 procent meer dan in 2012. De reden dat men meer vrouwen in de technische bedrijvenwereld wil, is niet dat mannen het niet alleen kunnen. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat bedrijven waarin mannen en vrouwen werken meer succes hebben. Gemengde teams zijn creatiever en innovatiever. Met meer vrouwen verbeteren ook de werkomstandigheden en is er minder ongewenst personeelsverloop. Daarnaast moeten mannelijke bètastudenten in hun studententijd vaak uitstapjes naar alfastudentensteden maken om daar vrouwelijk schoon aan de haak te slaan. Dit zou allemaal in een klap opgelost kunnen worden als er meer wordt gedaan aan de verhouding tussen man en vrouw. Kortom, iedereen heeft baat bij meer vrouwen in de techniek, zowel mannen als vrouwen.

Stan de Muijnck

19

| Onderwijs Digitaal toetsen

Met name bij het vak Sterkteleer in het eerste jaar van het nieuwe bachelorcurriculum is gebleken dat er wat haken en ogen zitten aan digitaal toetsen. Door problemen met het inloggen verloren sommige studenten veel tijd en door een klein rekenfoutje kon men veel punten verliezen. Het is erg vervelend als eerstejaarsstudenten de dupe worden van deze kinderziekten terwijl ze de zware last dragen om hun BSA te moeten halen. De docenten hebben dit gelukkig ook ingezien en hebben aangegeven volgend jaar weer schriftelijke tentamens te hanteren voor de eerstejaars.

Met het digitaal toetsen zal eerst meer ervaring opgedaan moeten worden bij kleinere groepen, bijvoorbeeld bij groepen in het masteronderwijs.

Prijswinnaars

Op 11 april 2014 vond het eerste pitch-evenement van Ondernemend Onderzoek plaats. Ondernemend Onderzoek maakt deel uit van E-merge. Het doel van dit project is gemotiveerde bachelorstudenten van de Haagse Hogeschool, Universiteit Leiden, TU Delft en Hogeschool Leiden te stimuleren om in researchgroepen interdisciplinair onderzoek te gaan doen. Daarbij zetten ze innovatieve ICT in als motor voor het onderzoek en hun leerproces. Twee projectgroepen van Werktuigbouwkunde wisten met een pitch over hun bacheloreindproject een subsidie van maar liefst 4 000 euro binnen te halen om te investeren in hun onderzoek.

Studentenraadverkiezingen

Van woensdag 21 mei 9.00 uur tot en met donderdag 22 mei 17.00 uur zullen de verkiezingen plaatsvinden voor zowel de Centrale Studentenraad (SR) als de Facultaire Studentenraad (FSR). De FSR zal bestaan uit drie studenten Maritieme Techniek en zes werktuigbouwers, die de studenten van 3mE vertegenwoordigen. Ze hebben onder andere inspraak op de financiën, faciliteiten, maar ook op het onderwijs en de regelgeving. Voor de plekken in de SR zal de strijd om zoveel mogelijk zetels te halen weer gaan tussen twee partijen, ORAS en Lijst Bèta.

Lijst Bèta focust zich op onderwijs en vertegenwoordigt hiermee iedere student aan de TU Delft, het onderwijs is immers de enige factor die alle studenten gemeen hebben.

Motivatie is voor Lijst Bèta belangrijker dan studierendement. Verder moeten studenten de vrijheid hebben om zelf verantwoordelijkheid te nemen, moeten uitgedaagd worden om het beste uit zichzelf te halen en een helder 20

doel zien om naar toe te werken. Om het onderwijs structureel beter te maken stimuleren ze de TU Delft om barrières voor docenten en studenten weg te nemen en om constant te blijven innoveren. Zo hebben ze zich het afgelopen jaar onder andere ingezet om de nieuwe curricula studeerbaar te houden. Ook zetten ze zich in om zaterdagtentamens tegen te gaan en informatie beter vindbaar te maken door bijvoorbeeld een database voor keuzevakken op te stellen.

E-merge

Bachelor

Winnaars van het pitch-evenement

ORAS is een partij in de Studentenraad die staat voor actieve en gemotiveerde studenten: studenten die meer uit hun studie en studententijd willen halen. ORAS denkt dat daarvoor in het bijzonder drie dingen belangrijk zijn: goed onderwijs staat voor ORAS voorop, zonder onderwijs van goede kwaliteit ben je nergens als student. Ook zijn goede ondersteunende faciliteiten volgens ORAS onmisbaar: voorzieningen zoals goede werkplekken en laagdrempelige studiebegeleiding zijn essentieel. Als laatste heeft ORAS in het bijzonder focus op ontplooiing binnen en buiten de studie: ervaringen in commissies, besturen en projecten als de dreamteams dragen in Delft bij aan de ontwikkeling van de beste ingenieurs. Het belang van studenten staat bij ORAS altijd centraal. Ze weten wat er speelt en daar handelen ze ook naar. ORAS werkt constructief en komt met een proactieve houding tot eigen oplossingen.

Gezelschap Leeghwater raadt alle studenten aan te gaan stemmen, zowel voor de SR als voor de FSR. Hoe meer draagvlak er onder de studenten is voor de studentenraden, hoe meer inspraak ze hebben in belangrijke beslissingen. Stemmen kan door naar stem.tudelft.nl te gaan en in te loggen met je Net-ID.

Master Nu de Maart Master Maand achter de rug is, begint het voor degenen die dit jaar hun bachelor gaan halen tijd te worden om te besluiten hoe het komende jaar ingevuld gaat worden. Sommigen zullen de overstap maken naar een andere faculteit, misschien wel naar een andere stad of een ander land. Het overgrote deel zal echter een master bij 3mE gaan doen. Om het maken van deze belangrijke keuze iets te vergemakkelijken zal er een overzicht volgen met een korte beschrijving van alle werktuigbouwkundige masters die onze faculteit te bieden heeft.

Mechanical Engineering

Precision en Microsystems Engineering (PME) leidt studenten op in disciplines als geavanceerde simulatie, mechatronica, slimme microsystemen en hoge precisie productietechnieken die allemaal een integrale rol spelen in het ontwerp en de ontwikkeling van apparaten waarvan de afmetingen kunnen worden gemeten in nanometers.

Dynamica komt hierbij veel aan bod.

BioMechanical Design (BMD) omvat het ontwerpen van systemen bedoeld voor interactie met biologische systemen, of het ontwerp van apparaten die de beginselen van biologische fenomenen op de voet volgen. Voorbeelden zijn chirurgische-, offshore- en ruimterobots en intelligente auto’s met force feedback in de pedalen en het stuur.

Transportation Engineering (TE) richt zich op de duurzame en effectieve ontwikkeling, het ontwerpen, het bouwen en de exploitatie van transportsystemen over zee en over de grond. In veel gevallen omvat dit de integratie van meerdere vormen van vervoer.

Sustainable Process & Energy Technology (SPET) geeft studenten de technologische kennis en vaardigheden om een actieve rol te spelen in de ontwikkeling van nieuwe, innovatieve energie- en procestechnologie. Studenten bestuderen thermodynamica, stromingsleer, proces modellering en simulatie, en procesapparatuur ontwerp, waarbij duurzaamheid hoog in het vaandel staat.

Het ontwerpen, modelleren en regelen van vele structuren en systemen is gebaseerd op vaste stof- en stromingsleer.

In het geval van vloeistofstructuurinteractie is zowel vaste stofmechanica als vloeistofmechanica nodig, zoals bij autospoilers of vleugels van insecten of molens. De mastertrack Solid & Fluid Mechanics (SFM) speelt hier op in.

Control Engineering (CE) gaat over de analyse en het ontwerp van high-performance meet- en regeltechniek voor een breed scala aan dynamische technologische processen.

Het leerplan biedt een solide basis in het modelleren van dynamische systemen en het ontwikkelen van algoritmen voor het ontwerp van de controller.

Bij Materials Engineering & Applications (MEA) leer je hoe te werken met de eigenschappen van materialen en, wanneer de bestaande materialen niet volstaan, hoe nieuwe materialen met de gewenste eigenschappen voor specifieke toepassingen te verkennen.

Systems & Control

De masteropleiding Systems & Control is zeer sterk verwant aan de track Control Engineering. Het verplichte vakkenpakket is hetzelfde, alleen heb je bij het selecteren van je keuzevakken meer vrijheid.

Biomedical Engineering

De masteropleiding Biomedical Engineering is een multidisciplinaire opleiding, die inzichten uit de biologie en de medische wetenschap combineert met technische kennis.

Een aantal onderzoeksgebieden waar je mee te maken zou kunnen krijgen zijn Weefsel Biomechanica en Implantaten, Medische Instrumenten en Biomedische Materialen.

Materials Science & Engineering

In deze master ontmoeten de werktuigbouwkunde en de natuurkunde elkaar. Fysische processen worden bestudeerd om deze zo te beĂŻnvloeden dat een materiaal geschikt wordt voor een bepaalde werktuigbouwkundige toepassing. De nadruk ligt hierbij op metalen.

Offshore Engineering

De masteropleiding Offshore Engineering leidt studenten op voor een carriere in het ontwerpen en ontwikkelen van gereedschappen en structuren die worden gebruikt in de offshore-industrie. Het onderzoek is in vier verschillende gebieden opgesplitst: constructies die vast staan in de grond, constructies die drijven op het water, opereren op de bodem van de zee en het baggeren.

Transport, Infrastructure & Logistics

Transport, Infrastructure & Logistics is een multidisciplinaire opleiding op het terrein van transport, infrastructuur en logistiek. In deze master wordt ingegaan op zaken als beleidsanalyse, het ontwerpen van transport netwerken en het oplossen van logistieke vraagstukken.

21

Alldayplus

Geladen kristallen Wanneer een ballon over een wollen trui heen wordt gewreven krijgt deze een statische lading. Dit is een van de verschillende elektrische effecten die sommige materialen kunnen hebben.

Naast het effect met de ballon en de wollen trui bestaan er nog twee andere effecten. Het pyro-elektrisch effect is een fenomeen waarbij elektrische spanningen in kristallen ontstaan door veranderingen in temperatuur. Dit fenomeen werd al halverwege de achttiende eeuw ontdekt. Direct na deze ontdekking werd er gedacht dat er een verwant fenomeen zou bestaan waarbij de elektrische spanning niet werd opgewekt door middel van temperatuurveranderingen, maar door mechanische spanningen. Dit verwante fenomeen heet het piëzo-elektrisch effect, het verschijnsel waarbij kristallen van speciale materialen onder invloed van druk een elektrische spanning produceren. Nadat 22

verschillende onderzoekers het niet voor elkaar kregen om dit effect aan te tonen, is het in het jaar 1880 uiteindelijk aangetoond door de gebroeders Jacques en Pierre Curie. Ze hebben echter niet durven voorspellen dat het omgekeerde fenomeen ook bestond. Dit omgekeerde effect laat deze kristallen vervormen wanneer er een spanning overheen wordt gezet. Toen Gabriel Lippman in 1881 de theorie afleidde uit fundamentele thermodynamische principes, hebben de broers dit kunnen aantonen. Toen ze een elektrische spanning over een kristal zetten, vervormde het.

Na deze ontdekking bleef het verschijnsel uitsluitend binnen de laboratoria, er waren nog geen toepassingen voor dit effect. Deze kwamen pas tijdens de Eerste Wereldoorlog, toen het werd gebruikt in sonarsystemen. In 1917 heeft de Fransman Paul Langevin een systeem ontwikkeld dat onderzeeërs kon opsporen met behulp van ultrasoon geluid. Kwartskristallen die tussen twee stalen platen waren gelijmd zorgden ervoor dat er een signaal met oplopende frequentie werd uitgezonden. Het terugkomende signaal werd opgenomen met een hydrofoon, een microfoon die ook geschikt is om te gebruiken in water en andere vloeistoffen. Het was met de gemeten tijd tussen het uitzenden en het ontvangen van het signaal mogelijk om de afstand te bepalen tot een voorwerp. Omdat het sonarsysteem met behulp van het piëzo-elektrisch effect goed werkte, begon men dit effect vaker toe te passen.

Viszki Hogeschool

hielden de Amerikanen alle doorbraken binnen de bedrijven die hier onderzoek naar deden, vanwege patenten en de oorlog die net was afgelopen. Het probleem dat hierdoor ontstond was dat Amerikaanse onderzoekers zochten naar materialen die beter waren dan de materialen die ze toentertijd tot hun beschikking hadden. Ondanks het feit dat ze de kennis en goede materialen hadden, bleef de ontwikkeling van de Amerikaanse piëzo-elektrische industrie achter.

Dit is in grote tegenstelling tot de Japanse onderzoekers en fabrikanten. Omdat de Japanse onderzoekers informatie deelden, konden ze veel beter omgaan met tegenslagen.

Het Japanse materiaal was kwalitatief zeer competitief met het Amerikaanse materiaal, alleen dan zonder de hoge kosten van bijvoorbeeld patenten.

Werking

De werking van piëzo-elektrische kristallen is zeer verwant aan het dipoolmoment van vaste stoffen. Dit is een kwantitatieve maat voor de polarisatie van een object.

Omdat sommige atomen harder aan een elektron trekken dan anderen, zullen sommige elektronen zich dichter bij het ene atoom bevinden dan bij het andere. Zo ontstaat er binnen een ongeladen molecuul toch een verschil in lading. Een simpel voorbeeld hiervan is het watermolecuul.

Het zuurstofatoom trekt harder aan het elektron dan het waterstofatoom. Het gevolg is dat een watermolecuul een negatieve lading heeft in het midden en een positieve lading aan de uiteinden. Omdat kristallen uit netjes uitgelijnde atomen bestaan lijkt het makkelijk de polarisatie van het uiteindelijke kristal te bepalen. Een nadeel is dat stoffen vaak uit meerdere kristalkorrels bestaan, die elk een andere oriëntatie hebben. Dit heeft als gevolg dat het nog steeds

Een kristalrooster van atomen

Materialen

Er zijn een aantal natuurlijke materialen die het piëzoelektrisch effect vertonen, bijvoorbeeld kwarts, toermalijn en suiker. Gedurende de Tweede Wereldoorlog hebben Russische, Japanse en Amerikaanse onderzoekers apart van elkaar synthetische materialen ontwikkeld die het piëzo-elektrisch fenomeen vertonen. Deze zogenaamde ferro-elektrische materialen vertoonden het effect vele malen sterker dan natuurlijke materialen. Ferro-elektrische materialen zijn materialen waarbij de moleculen zich in dezelfde richting oriënteren zonder hulp van bijvoorbeeld een groot extern elektrisch veld. Hoewel de naam doet vermoeden dat er ijzer in deze materialen zit, is dit niet altijd geval.

Tijdens het ontwikkelen van deze synthetische materialen

Korabley

Het piëzo-elektrisch fenomeen komt alleen voor in stoffen die bestaan uit een kristalstructuur. Kristallen zijn opgebouwd uit een hoeveelheid gerangschikte atomen of moleculen. Dit betekent dat het materiaal bestaat uit eenheidscellen die zich in drie richtingen steeds herhalen.

De structuur die hierbij ontstaat wordt een kristalrooster genoemd. Er bestaan verschillende eenheidscellen, allemaal met een oplopende graad van symmetrie. De meest simpele eenheidscel is een kubus, waarbij atomen of moleculen zich op de hoeken bevinden. Andere eenheidscellen zijn bijvoorbeeld kubussen met atomen of moleculen op de hoeken, maar waarbij er ook op de vlakken atomen of moleculen zitten. Ook bestaan er eenheidscellen die niet symmetrisch zijn. Zo kunnen bijvoorbeeld één of meerdere vlakken onder een hoek staan.

Het sonarsysteem 23

Om het piëzo-elektrisch effect simpeler uit te leggen kan een condensator worden gebruikt. Een condensator bestaat uit twee platen waarover een spanning wordt gezet. Deze spanning zorgt voor een verschil in lading tussen deze twee platen. Door dit verschil in lading ontstaat er een elektrisch veld. Binnen een piëzo-elektrisch kristal zijn de positieve en negatieve ladingen gescheiden met behulp van polarisatie. Deze ladingen doen binnen het kristal dienst als de twee platen binnen een condensator. Het verschil is dat bij een condensator spanningen nodig zijn om het verschil op te wekken en bij het kristal niet.

Wanneer het piëzo-elektrisch kristal wordt vervormd, zal de symmetrie binnen de eenheidscel verbroken worden.

Door deze asymmetrie genereren de positieve en negatieve ladingen een elektrische spanning. Wanneer er nu op beide kanten van dit materiaal een draad wordt vastgemaakt, kan de opgewekte spanning gebruikt worden voor meerdere verschillende toepassingen. Afhankelijk van de toegevoerde energie kan de opgewekte spanning variëren van enkele milliVolts tot vele duizenden Volts. Zo kan een kwartsblokje van één kubieke centimeter een spanning van 12 500 Volt opwekken, wanneer hier een kracht van 2 kiloNewton op wordt aangebracht. Het omgekeerde effect treedt op wanneer een elektrische spanning op een piëzoelektrisch kristal wordt gezet. De positieve en negatieve ladingen worden ieder verschillend beïnvloed en zullen hierdoor een vervorming teweegbrengen. Ook dit effect kan sterk zijn, de krachten die worden ontwikkeld zijn enorm, maar helaas is de uiteindelijke verplaatsing klein, in de ordegrootte van ongeveer enkele nanometers.

Toepassingen

Het piëzo-elektrisch effect wordt voor meerdere doeleinden gebruikt. Afhankelijk van de toepassing zijn de kristallen opnemers of actuatoren. Een voorbeeld van een opnemer is de gasaansteker. Wanneer men de aansteker indrukt zorgt een klein hamertje voor een grote kracht op een piëzo-elektrisch kristal, welke vervolgens een spanning veroorzaakt.

Hierdoor ontstaat een vonk die het gas uit de aansteker laat ontvlammen. Een ander voorbeeld zijn luidsprekers. Hierbij wordt het piëzo-elektrisch kristal als actuator gebruikt.

Vooral hoge tonen zijn hiermee te realiseren.

24

Het piëzo-elektrisch effect kan dus ook worden gebruikt om energie op te wekken. De techniek en de kennis zijn er, maar worden nog niet gebruikt in de praktijk. Zo zou er bijvoorbeeld met behulp van een miniscuul plaatje op een ader elektriciteit voor een pacemaker opgewekt kunnen worden. De reden dat dit nog niet wordt gebruikt, is dat de meeste materialen veel loodverbindingen bevatten. Lood is een metaal dat zeer schadelijk is voor de mens en het milieu. Wanneer men looddampen inhaleert of inslikt kan dit ernstige gevolgen hebben voor organen. Om dit tegen te gaan, wordt er op dit moment onderzoek gedaan naar materialen die wel het piëzo-elektrisch effect vertonen, maar zonder loodverbindingen. Als deze synthetische materialen gemaakt worden, kan het verschijnsel gebruikt worden om groene energie op te wekken.

Ingenioren

lastig is om de polarisatie te bepalen. Om ervoor te zorgen dat alle kristalkorrels dezelfde polarisatie hebben, is het mogelijk om het materiaal te polen. Hierbij wordt er een elektrisch geladen veld over een materiaal gezet, waardoor alle kristalkorrels zich op dezelfde manier gaan oriënteren.

Een piëzo-elektrische zoemer

Het piëzo-elektrisch effect is al een lange tijd bekend en er wordt al veel mee geëxperimenteerd. Er zijn synthetische materialen ontwikkeld om beter gebruik te kunnen maken van dit effect en op dit moment bestaan er al veel verschillende toepassingen waarin het piëzo-elektrisch effect gebruikt wordt. Op dit moment kan er met dit effect nog niet rendabel elektriciteit opgewekt worden, mede dankzij het feit dat piëzo-elektrisch materiaal vaak loodverbindingen bevat en dit voor de mens zeer schadelijk is. Wanneer er piëzo-elektrische materialen worden ontwikkeld waar geen loodverbindingen in zitten kan dit een goed alternatief bieden om energie op te wekken.

Jeffrey Geudeke

S U P M CA

run ent

P ev O O L D R A H r o s spon

2.5, 5, 10 of 15

km

: r a a n T S G N E OPBR

SCHRIJF JE NU IN! www. CAMPUS run.nl

Dit evenement wordt mogelijk gemaakt door Gezelschap Leeghwater - Studievereniging Werktuigbouwkunde

| Gadgets < Altijd hard aan het werk en ben je gek op een heet kopje koffie of thee? Houd dan je koffie warm met deze USB verwarmer! www.megagadgets.nl | € 14,96

<

Vind jij tekenen in 2D te gewoontjes? Met deze 3D-pen voeg je een extra dimensie toe aan je tekening. www.lixpen.nl | € 101,00

>

Wie kent Pac-man niet? Haal je favoriete game van vroeger zelf in huis en speel nu in je huiskamer in plaats van gewoon op de tv. www.ultragadgets.com | € 35,00

> Ben je ook altijd je netstroomstekker kwijt wanneer je je telefoon op wil laden? Hier kan je direct met je USB je telefoon 100 procent opladen door middel van deze USBstekkerdoos. www.pcworld.nl | € 10,81

26

> Droom je ook wel eens weg op je werk of in college? Met deze opblaasbare das heb je je ‘kussen‘ dichterbij dan je denkt. www.gadgethouse.nl | € 17,95

<

Wil jij je vrienden een echte like geven in plaats van via het web? Test het uit en vind je echte vrienden. www.fiesta5.com | € 7,18

>

Vind jij het omkijken tijdens het fietsen ook zo vervelend? Met deze eenvoudig te bevestigen camera hoef je je nooit meer om te draaien en kun je je blijven focussen op de weg. www.theowl360.com | € 144,27

< Wil jij op een blauwe maandag ook werken in een cocktailbar, maar lukt het niet om verschillende laagjes netjes te schenken? Met deze cocktailschenker zal het niet meer moeilijk zijn. www.gadgethouse.nl | € 13,95

27

Cezary p

Amerika aan het woord De hedendaagse politiek in de Verenigde Staten wordt zowel verafschuwd als aanbeden: de intrigerende wereld van Amerikaanse lobbyisten, politici en vreemde wetgeving.

Tijdens de verkiezingen minder stemmen krijgen dan de opponent en toch president van de Verenigde Staten worden. Senatoren die dagenlang onafgebroken praten om nieuwe wetten te blokkeren. Parlementsleden arresteren om hen vervolgens geboeid tot stemmen in het parlement te dwingen. De Verenigde Staten kent enkele vreemde wetten en bestuursvormen.

Politieke structuur

Het Amerikaanse politieke stelsel lijkt in veel opzichten op dat van Nederland. Het parlement wordt het ‘Congress’ genoemd en bestaat uit twee delen: de Senaat en het Huis van Afgevaardigden. De Senaat bestaat uit honderd personen, elke Amerikaanse staat wordt gerepresenteerd door 28

twee senatoren. Een senator zit voor een termijn van zes jaar in de Senaat. Elke twee jaar vinden verkiezingen plaats waarbij ongeveer een derde van de posities in de Senaat opnieuw wordt ingevuld. Het tweede deel van het parlement bestaat uit het Huis van Afgevaardigden, kortweg ‘het Huis’. Het Huis bestaat uit 435 leden met stemrecht.

Het aantal leden dat een Amerikaanse staat vertegenwoordigt, hangt af van het aantal inwoners van de betreffende staat. Eén zetel is ongeveer 650 000 stemmen waard.

Daarnaast is vastgelegd dat iedere staat recht heeft op tenminste één afgevaardigde in het Huis. De voorzitter van het Huis wordt de ‘Speaker’ genoemd en is de tweede in lijn van opvolging van de president, alleen de vicepresident staat hier nog tussen. De Senaat en het Huis vormen samen de wetgevende macht. Het lijkt misschien overbodig om twee kamers te hebben maar dit is al in 1787 vastgelegd in de grondwet om de wetgevende macht te spreiden. Om een wetsvoorstel daadwerkelijk op te laten nemen in de wet, moet er goedkeuring van beide kamers zijn.

De president is het hoofd van de regering, de uitvoerende macht. Verder dient de regering volledig onafhankelijk te zijn van het parlement. De president heeft de macht om een wetsvoorstel, dat door de Senaat en het Huis is goedgekeurd, tegen te houden door te weigeren de wet te ondertekenen. Officieel spreekt de president het parlement maar één keer per jaar, dit gebeurt tijdens ‘the State of the Union’.

Presidentiële verkiezingen

Eric Draper / World Resources Institute Staff

Tijdens de verkiezingen van 2000 behaalde kandidaat Al Gore ongeveer een half miljoen stemmen meer dan George Bush, toch mocht Bush als president zijn intrek nemen in het Witte Huis. Om te begrijpen hoe dit mogelijk is, is het noodzakelijk om het verkiezingsstelsel van de Verenigde Staten te snappen. Tijdens de verkiezingen stemmen de Amerikanen niet op een presidentskandidaat, maar op een kiesman. Dit gebeurt per staat. Van elke kiesman is duidelijk welke presidentskandidaat hij steunt. Elke staat krijgt een aantal kiesmannen toebedeeld naar het aantal inwoners van de staat. Zo heeft Californië 55 kiesmannen en staten met weinig inwoners, zoals Alaska, maar drie.

Uiteindelijk vormen alle gekozen kiesmannen gezamenlijk een federaal Kiescollege dat bepaalt wie president wordt.

Maar er zit een addertje onder het gras: er wordt gewerkt met een ‘winner-takes-all’ systeem. Dit betekent dat, wanneer er tien kiesmannen te verdelen zijn in een staat en er een nipte overwinning is voor partij X, alle tien de kiesmannen naar partij X gaan en nul naar de overgebleven partij.

George W. Bush en Al Gore tijdens de verkiezingen van 2000

In 2000 waren de uitslagen van de presidentiële verkiezingen uit vrijwel alle staten bekend. Alleen de stemmen uit Florida waren nog niet geteld. Florida staat bekend als ‘swing state’, een staat waarbij op voorhand niet te zeggen valt of de staat voor de Democraten of de Republikeinen zal stemmen. Florida was in 2000 met 25 kiesmannen veruit de grootste swing state en was in de verkiezingen van dat jaar doorslaggevend voor de uitslag. Na de telling van bijna zes miljoen stemmen, bleek de Republikein George Bush een meerderheid van 537 stemmen te hebben ten opzichte van de Democraat Al Gore. Er werd in Florida bijna zes miljoen keer gestemd. Dit betekende dat alle 25 kiesmannen naar Bush gingen waardoor hij een meerderheid behaalde in het Kiescollege en werd verkozen tot president.

Wist je dat...

Het in de Amerikaanse stad Pocatello, Idaho, voor voetgangers en motorrijders verboden is te fronsen, grimassen te vertonen, bedreigend of somber te kijken, of er depressief uit te zien, omdat dit de reputatie van de stad zou kunnen schaden?

Filibustering

In de Amerikaanse grondwet is de gelijkwaardigheid van elke politieke partij uiterst belangrijk. Dit heeft ertoe geleid dat elke senator volgens de wet zijn mening mag uiten in de Senaat. Het verschil met Nederland is dat in de Verenigde Staten elke senator zo lang mag praten als hij wil. Dit recht wordt af en toe gebruikt om wetsvoorstellen tegen te houden. Dat wordt als volgt gedaan: voordat de stemming voor een wetsvoorstel plaatsvindt, neemt een senator die tegen de wet is het woord. Hij blijft vervolgens uren of zelfs dagenlang praten om de andere senatoren van hun dagelijks werk af te houden. Dit probeert hij net zo lang vol te houden totdat de partij, die het wetsvoorstel heeft ingediend, het zat is en het voorstel terugtrekt. In het geval van een extreem lange toespraak met als doel de oppositie te breken, wordt er gesproken van filibustering.

Om een filibuster langer te laten duren, kan er in teams van senatoren samengewerkt worden.

Er zijn echter wel wat merkwaardige regels verbonden aan een filibuster. Het is bijvoorbeeld verboden om te gaan zitten. Men mag wel rondlopen tijdens de toespraak maar wanneer een senator gaat zitten wordt dit gezien als het einde van zijn toespraak. Ook is het verboden de zaal te verlaten. Daarbij is het verboden om in de Senaat te eten.

De spreker kan daardoor niet eten tijdens een filibuster. Er mag wel snoep gegeten worden dat afkomstig is uit het snoepkraampje in de Senaat. De spreker mag tijdens de filibuster alleen water of melk drinken, niets anders. Verder mag de spreker niet naar het toilet. Men heeft slechts het recht om één keer per onderwerp te spreken in de Senaat.

Het maakt echter niet uit wat je vertelt. Zo zijn er gevallen bekend waarbij senatoren tijdens hun filibuster een telefoonboek of werken van Shakespeare voorlazen.

De langste filibuster is gehouden door senator Thurmond in 1957. Hij hield het vol om 24 uur en 18 minuten non-stop te praten. Hij maakte onderdeel uit van een team van senatoren dat bij elkaar tussen 26 maart en 19 juni, ongeveer 57 dagen lang heeft gefilibusterd.

29

Lobbycultuur

Het in de Amerikaanse staat Kentucky voor een vrouw verboden is om zich in badpak op de snelweg te bevinden, behalve als ze door minstens twee politieagenten begeleid wordt, of als ze lichter is dan 45 kilo of zwaarder dan honderd kilo? Dit geldt overigens nadrukkelijk niet voor vrouwelijke paarden.

Quorum

In de Amerikaanse wet staat geschreven dat een meerderheid van de senatoren aanwezig moet zijn om de Senaat te laten functioneren. In werkelijkheid zijn er slechts enkele senatoren aanwezig in de Senaatskamer. Er wordt om praktische redenen vanuit gegaan dat er een meerderheid is, ook al is dit niet het geval. Deze aanname kan echter onderuitgehaald worden wanneer een senator vraagt om een telling. In dat geval worden alle honderd namen van de senatoren opgenoemd en wordt er gekeken of het ‘quorum’ behaald is. Een senator kan deze vraag stellen om zo de gang van zaken te vertragen, er mag immers geen werk worden verricht zonder dat het quorum aanwezig is.

Wanneer het quorum niet behaald is kan de leider van de meerderheidspartij in de Senaat een ‘live quorum’ uitroepen. Dit betekent dat iedere senator naar de Senaatskamer moet komen om vervolgens door te kunnen gaan met de gang van zaken. De oppositie kan weigeren om naar de kamer te komen waardoor er in een zeldzaam geval nog steeds geen meerderheid is. In dit geval kan de leider van de meerderheidspartij de Serjeant-at-Arms, de persoon verantwoordelijk voor orde in de zaal, opdragen om alle afwezige senatoren aan te houden en naar de Senaatskamer te brengen zodat er een quorum aanwezig is.

Amerika staat bekend om de alomvattende lobbycultuur die zowel de politiek als het bedrijfsleven in haar greep heeft. Grote multinationals spenderen miljoenen per jaar om de wetgeving in een, voor hen, voordelige richting te buigen. Men moet niet denken dat de Verenigde Staten het monopoly heeft op deze gang van zaken, de Europese politiek in Brussel haalt ook zeker haar neus niet op voor dergelijke praktijken. Desondanks spant Amerika wel de kroon wat betreft de lobby. Het afgelopen decennium is er een sterke toename van de grootte van de lobbysector te zien, een miljardenindustrie in opkomst. Werken als lobbyist is financieel gezien vrij aantrekkelijk. Het gemiddelde inkomen van een Amerikaan met als functiebeschrijving lobbyist is gemiddeld meer dan 100 000 dollar. Dit is het jaarlijkse salaris exclusief bonussen. De organisatie die het meeste geld uitgaf aan het lobbyen binnen het Congress is the Chamber of Commerce. Deze organisatie is vergelijkbaar met de Kamer van Koophandel.

Center for Responsive Politics

Wist je dat...

Omvang van de lobbyindustrie in de Verenigde Staten

De Verenigde Staten is een land van uitersten, tradities en lobbyen. Ondanks dat het Amerikaanse politieke systeem op sommige punten zeer onpraktisch lijkt en sommige wetten niet meer van deze tijd lijken, is Amerika nog steeds een van de machtigste landen van de wereld. Misschien werkt dit systeem toch beter dan de meeste mensen buiten Amerika in eerste instantie zouden denken.

Capital

Lex Razoux Schultz

Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden 30

GEZOCHT: GRENSVERLEGGERS M/V

“Binnen vier maanden een commercieel product ontwikkelen” Nuur Nuur, Product Developer IHC Merwede is wereldmarktleider in de bouw van gespecialiseerde schepen voor natte mijnbouw- en baggeractiviteiten en een belangrijke speler op het gebied van complexe custom-built offshore schepen.

Daarnaast ontwikkelen we voor alle schepen die we bouwen geavanceerd equipment en bieden we life cycle support. Dit realiseren we dagelijks met ruim 3.000 collega’s in binnen- en buitenland.

Werken bij IHC Merwede betekent dat je de kans krijgt om alles uit jezelf te halen en groter te worden in je vak.

Uitstekende arbeidsvoorwaarden zijn bij ons standaard.

Net als ruimte om jezelf te ontwikkelen en de kans op doorstroming naar hogere functies, in Nederland of bij een van onze vele buitenlandse vestigingen. Bij ons ga je het maximale uit jezelf halen. En dat is een garantie!

Kijk op www.ihcjobs.nl voor meer informatie over stages, afstudeeropdrachten en werkstudenten.

INNOVATE YOURSELF@ ihcjobs.nl

| Uit den ouden doos

32

33

The Institute for Disease Modelling

Het hacken van malaria Muggenbulten, iedereen heeft er wel eens last van. Naast het feit dat ze vervelend zijn, brengen muggen ook malaria over. Als het aan Intellectual Ventures ligt, is dit probleem snel de wereld uit geholpen.

Intellectual Ventures wil dit doen door het gebruik van een hackersmentaliteit en lasers. Dit klinkt erg futuristisch, maar deze oplossing is dichterbij dan men denkt.

Zwakste schakel

Intellectual Ventures is een bedrijf met vestigingen over de hele wereld dat gespecialiseerd is in uitvindingen. Met deze uitvindingen probeert het bedrijf wereldproblemen op te lossen. Dit doen ze door naar deze problemen te kijken door de ogen van een hacker. Volgens Pablos Holman, resident futurist bij Intellectual Ventures, kun je ieder systeem zien als een aaneenschakeling van gebeurtenissen. Het enige 34

wat je moet doen om het systeem te kraken is de zwakste schakel in dit systeem net zo lang aanvallen totdat deze breekt. Daardoor kunnen de volgende schakels hun werk niet meer doen. Op deze manier hebben de uitvinders bij Intellectual Ventures ook naar malaria gekeken.

Computermodel

Malaria is een parasiet die jaarlijks zoâ&#x20AC;&#x2122;n 665 000 doden veroorzaakt, waarvan ongeveer de helft kinderen onder de 5 jaar zijn. Muskietennetten en medicijnen hebben dit aantal in de hand weten te houden maar er zijn extra maatregelen nodig om de parasiet uit te roeien. De medewerkers van Intellectual Ventures hebben de levenscyclus van malaria geĂŻnterpreteerd als een aaneenschakeling van gebeurtenissen en hebben bedacht welke schakel het makkelijkst te breken is. Zoals bekend leeft een malariaparasiet in een mug en worden mensen ermee besmet als ze door een mug worden gestoken die de malariaparasiet met zich mee draagt. Daarna vermenigvuldigt de parasiet zich in de mens om later door een nieuwe mug te worden meegenomen. Naast het feit dat het erg radicaal is om alle besmette mensen te isoleren in malariadorpen, is het logistiek onmogelijk. Ook bestaat dan nog steeds de kans dat er toch muggen zijn die het malariadorp weten te vinden en zo de parasiet alsnog verspreiden. De zwakste schakel in de levenscyclus van de parasiet is dus het moment dat deze zich in de mug bevindt.

Intellectual Ventures

Het beschermen van een ziekenhuis met een photonic fence

Photonic fence

De oplossing die bij Intellectual Ventures is bedacht heet een photonic fence. Zoals de naam al doet vermoeden komt dit neer op een hek van fotonen. Met dit hek kan een bepaalde plaats beschermd worden tegen muggen. Een goed voorbeeld daarvan is een ziekenhuis waar zich veel malariapatiĂŤnten op een plaats bevinden. Dit gebeurt door een aantal palen rondom het ziekenhuis te plaatsen. Deze palen bevatten allemaal een infraroodbron. De infraroodstraling ketst af op reflecterend materiaal, vergelijkbaar met het materiaal dat op een verkeersbord zit. Als er een insect door het hek probeert te vliegen, zal deze door een camera worden gezien als een schaduw. Deze camera werkt met ongeveer 120 frames per seconde en kan dus erg nauwkeurig de positie van het insect vastleggen. Deze informatie wordt doorgestuurd naar een computer die ervoor zorgt dat het insect gevolgd wordt door een niet-dodelijke laserstraal.

Deze laserstraal kaatst vervolgens van het insect af terug naar een tweede camera.

Intellectual Ventures

Bij Intellectual Ventures hebben ze daarom een computermodel ontwikkeld dat de verspreiding van malaria in Madagaskar in kaart brengt. Er is voor Madagaskar gekozen aangezien dit een natuurlijk afgebakend gebied is, waarin weinig invloeden van buitenaf aanwezig zijn. Zo zullen muggen van het Afrikaanse vasteland niet de zee oversteken om in Madagaskar te leven. In dit model zijn verschillende variabelen ingevoerd, zoals temperatuur, regenval, populatiegrootte en het aantal geĂŻnfecteerde personen.

Ook kunnen de huidige bestrijdingsmiddelen tegen malaria al gesimuleerd worden. Zo kan bijvoorbeeld de uitgifte van klamboes door ontwikkelingshulporganisaties in het model worden verwerkt. Op deze manier kan Intellectual Ventures de verspreiding en oplossing van malaria duizenden keren simuleren voordat het geld hoeft uit te geven om de oplossing in praktijk te brengen. Door malaria eerst te simuleren zonder een mogelijke oplossing aan het systeem toe te voegen, bleek dat malaria in het regenseizoen op bijna het hele eiland voor komt. Echter, in het droogseizoen

beperkt de verspreiding van de parasiet zich tot een paar kleine gebieden langs de oostkust van Madagaskar. Er kan dus gezegd worden dat deze gebieden de zwakste schakel zijn in de ketting van malariaverspreiding. Als men dat combineert met de zwakste schakel in de levenscyclus van de malariaparasiet kom dat op het volgende neer: in het droogseizoen moet men in de eerdergenoemde kustgebieden de malariamuggen uitroeien. Dit kan natuurlijk met pesticiden, maar die hebben het nadeel dat ze ook andere insecten en planten doden. Aangezien men alleen muggen wil doden is een pesticide niet wenselijk. Er is dus wat anders nodig en laat het nou zo zijn dat Intellectual Ventures ook daar een oplossing voor heeft.

Het neerschieten van een mug met een laserstraal 35

Vorige eeuw malaria ook nog voorkwam in Nederland?

De mug die verantwoordelijk was voor de verspreiding ervan, is afhankelijk van brak water voor het broedproces. Met de verzoeting van het IJsselmeer na de voltooiing van de Afsluitdijk, kwam deze mug steeds minder voor en werd deze vervangen door een soort die geen rol speelt in de malariaverspreiding.

Vleugelfrequentie

De camera analyseert de vleugelfrequentie van het insect. Deze frequentie wordt dan naar de computer verstuurd. Aan de hand van de vleugelfrequentie is te zien of je daadwerkelijk met een mug te maken hebt in plaats van met een bij. Ook kan er onderscheid worden gemaakt tussen verschillende soorten muggen en tussen mannetjes- en een vrouwtjesmuggen. Dit kan omdat de vleugelfrequentie uniek is voor elke soort en sekse van insecten. Het is bekend dat vrouwtjesmuggen steken als ze eitjes leggen. Daarbij komt dat alleen de muggen van de soort Anopheles Stephensi de parasiet dragen. Dit heeft als gevolg dat vrouwtjesmuggen van de soort Anopheles Stephensi de muggen zijn die malaria overbrengen en dus degene die men wil doden. Nadat is vastgesteld of deze mug daadwerkelijk door het hek wil, wordt er uiteindelijk een krachtigere laser op de mug gericht. Deze doodt de mug niet maar vernietigt datgene wat voor een mug van levensbelang is, namelijk de vleugels. Dit heeft als gevolg dat de mug neerstort en uiteindelijk zal sterven door verhongering. Het hek kan op deze manier muggen tot een afstand van 30 meter onschadelijk maken. Dit klinkt erg cru, maar de afweging tussen 665 000 mensenlevens of een aantal muggenlevens is snel gemaakt.

Oud tegen nieuw

De photonic fence heeft een aantal voordelen. Zoals genoemd, kan het hek zich specifiek richten op vrouwtjesmuggen, wat een pesticide niet kan. Een pesticide maakt namelijk ook al het goede kapot. Een pesticide zoals DDT maakt bijvoorbeeld ook de gewassen kapot die het eigenlijk zou moeten beschermen. Ten tweede zijn fotonen 100 procent organisch, hetgeen nog een voordeel is ten opzichte van pesticiden. Bij het gebruik van pesticiden kan de mug op een gegeven moment een resistentie ontwikkelen. Bij het hek zal dat geen probleem zijn. Het is voor muggen onmogelijk om resistentie te ontwikkelen tegen fotonen.

Ook is het hek eenvoudig aan te passen zodat het akkers 36

kan beschermen tegen bijvoorbeeld sprinkhanen die de oogst op willen eten. Dit kan door de computer in te stellen op de vleugelfrequentie van een sprinkhaan. Echter zal de dodelijke laserstraal hiervoor opvoering nodig hebben aangezien een sprinkhaan een stuk groter is dan een mug. Het concept is gemaakt van oude onderdelen van huishoudapparatuur. Zo is de laser uit een Blu-ray speler voldoende om de vleugels van een mug te doen verdampen, en kunnen onderdelen uit een laserprinter gebruikt worden om de laser te richten. Echter kost het om en nabij 50 euro om ĂŠĂŠn paal te maken. Aangezien je minstens vier van deze palen nodig hebt om een ziekenhuis te omsluiten komt dat neer op 200 euro aan investeringen die gedaan moeten worden.

Nu kan dat geld uit ontwikkelingshulp komen, maar een ander probleem is dat er in malariarijke gebieden vaak een slecht elektriciteitsnet is. Als de stroom uitvalt, valt ook het hek uit en kunnen er alsnog malariamuggen het ziekenhuis binnendringen.

Intellectual Ventures

Wist je dat...

Photonic fence

In het kort kan er dus gezegd worden dat Intellectual Ventures een erg vooruitstrevend bedrijf is en dat het uitstekende concepten heeft ontwikkeld om wereldproblemen tegen te gaan. De photonic fence is een voorbeeld van een veelbelovend idee dat in de toekomst vele mensenlevens kan redden. Echter moet daarvoor de kostprijs nog aardig wat omlaag en is er een betrouwbaar elektriciteitsnetwerk nodig om implementatie van de photonic fence mogelijk te maken. Zo zal malaria je in de toekomst niet meer jeuken.

Tim Biemans

DOES 100 YEARS OF INNOVATION FIT YOUR AGENDA?

Friday 23 May 2014: SKF student day Experience the power of SKF Knowledge engineering during the Student Day we organize as part of our celebration of 100 years SKF in the Netherlands.

Lectures of Burton Car company and Ferrari Racing, workshops, demonstrations and trainings to demonstrate SKF technology.

Find all the information on www.skfbenelux100years.com and subscribe for this innovative event.

www.skfbenelux100years.com

| In het kort

Maaike Onderstal

Aziatische olifanten troosten elkaar

Twee olifanten die elkaar troosten met hun Slurf

Wanneer Aziatische olifanten stress ervaren, worden ze vaak getroost door soortgenoten, zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. De dieren stellen elkaar na stressvolle incidenten gerust met piepende geluiden en aanrakingen van hun Slurf. Vergelijkbaar dierlijk gedrag van troost is eerder alleen waargenomen bij apen. De wetenschappers observeerden het gedrag van 26 Aziatische olifanten. Ze letten vooral op de reacties van de dieren na stressvolle incidenten, zoals ontmoetingen met slangen of blaffende honden. De geschrokken dieren werden na zoâ&#x20AC;&#x2122;n reactie opvallend vaak op een liefkozende manier benaderd door hun soortgenoten. De omringende olifanten streelden bijvoorbeeld met hun Slurf langs de kop van het gestresste dier of staken hun Slurf in de mond van hun angstige soortgenoot.

EFDA

Break-even point

De JET, de beste kernfusiereactor ter wereld

â&#x20AC;&#x2122;s Werelds beste kernfusiereactor gaat binnenkort proberen om het mythische break-even punt te bereiken. Als de Joint European Torus, kortweg JET, dit lukt ligt er een toekomst met een oneindige hoeveelheid groene energie in het verschiet. In Frankrijk wordt op dit moment gebouwd aan een grotere versie van de JET, genaamd ITER. Dit staat voor International Thermonuclear Experimental Reactor. Deze centrale heeft wanden van zuiver beryllium die de enorme temperaturen van soms wel 200 miljoen graden Celsius kunnen weerstaan. Ook kaatsen deze wanden de wegschietende neutronen weer terug naar het hete plasma.

Uiteindelijk is het doel om meer nuttige energie te produceren dan nodig om het proces op gang te houden en dus een volledig autonome energiecentrale te bouwen.

Scriptol

Flexibel scherm

Een flexibel scherm van Samsung 38

Onderzoekers aan de universiteit van Michigan hebben een materiaal ontwikkeld dat van vorm kan veranderen als het blootgesteld wordt aan licht. Met het materiaal kan een primitief scherm gemaakt worden. Het materiaal bestaat uit speciale kristallen die in een vloeistof zijn opgelost. De vloeistof ligt op een plaat die elektriciteit kan geleiden.

Door met licht op de plaat te schijnen nemen de kristallen een andere vorm aan. Wanneer vervolgens het licht uit gaat, kunnen de kristallen zich weer vrij in de vloeistof bewegen. De onderzoekers zien mogelijkheden om snel veranderende borden te maken van het materiaal. Ook denkt een van de onderzoekers dat het mogelijk is om een object te camoufleren. De kristallen zouden een object kunnen verbergen door te reageren op omgevingslicht.

Sinds begin maart is het bij de Hema naast rookworsten ook mogelijk om 3D-geprinte accessoires aan te schaffen. Via de website kan een bestaand ontwerp aangepast worden. Een deel van het te printen accessoire staat al vast, maar kan gepersonaliseerd worden met een naam of tekst. Men kan kiezen tussen een 3D-geprinte accessoire gemaakt van kunststof of metaal. Eerder konden klanten al fotoboeken, t-shirts en taarttekeningen bij het warenhuis laten drukken. De overstap naar producten die 3D-geprint worden is logisch, de Hema wil namelijk zoveel mogelijk gepersonaliseerde producten aanbieden. Het is de eerste grote keten in Nederland die een dergelijk product aanbiedt en laat zien dat 3D-printen, naast industrie en wetenschap, ook de consument uitkomst kan bieden.

Mojo

3D-printen bij de Hema

Een 3D-printer

Drones werden twaalf jaar geleden al gebruikt als speelgoed voor hobbyisten. Nu zijn drones een essentieel wapen voor onder andere het Amerikaanse leger en worden ze steeds beter ontwikkeld. De onbemande vliegtuigjes worden gebruikt voor spionage, kunnen giftige stoffen opsporen en zouden zelfs een aanslag kunnen plegen.

Binnen één generatie zouden de militair bemande vliegtuigen vervangen kunnen worden door drones. Nu al kan bijvoorbeeld de Phantom Eye van Boeing vier dagen lang vliegen op een hoogte van 20 kilometer. Er zouden dus ook personenvliegtuigen zonder piloot kunnen gaan vliegen.

Door de ‘detect-and-avoid’ techniek in drones, is het mogelijk om de gewenste afstand tussen vaartuigen te bewaren en eventuele ontwijkende manoeuvres uit te voeren.

Fox News

Onbemande vliegtuigjes

De Boeing Phantom Eye

Het Israëlisch bedrijf LikeAFish heeft een systeem ontwikkeld waarbij men onder water kan ademhalen met behulp van kunstmatige kieuwen. In dit systeem wordt gebruik gemaakt van een centrifuge om zuurstof uit het water te halen. Een voordeel van dit concept ten opzichte van een normale duikuitrusting is dat de lucht niet hoeft te worden bijgevuld. Wanneer dit systeem beter wordt uitgewerkt, kan men langer op de bodem blijven omdat de maximale tijd onder water bepaald wordt door de accu en niet meer door de hoeveelheid lucht in een luchtdrukfles. Het product is nog volop in ontwikkeling, op dit moment kan er namelijk met een accu van één kilogram maximaal één uur onder water worden gebleven. Hierna moet men weer naar boven om de batterijen op te laden.

Sansal Resort and Spa

Ademen onder water

Duiken met een persluchtfles is ooit verleden tijd 39

| In het kort

DARPA

Oplosbare elektronica

Elektronica oplossen in water

Onderzoekers van de Iowa State University hebben materialen ontwikkeld die oplossen onder invloed van externe prikkels. Dergelijke oplosbare elektronica zou kunnen worden toegepast in bijvoorbeeld spionageapparatuur.

Deze zou dan informatie moeten verzamelen, verwerken en vervolgens verzenden. Wanneer deze apparatuur haar werk heeft gedaan, kan deze vervolgens worden opgelost.

Andere mogelijke toepassingen zijn inwendige protheses of weersensoren die klimaatdata verzamelen en vervolgens wegspoelen in de regen. Bij het huidige prototype, een ledlamp die inclusief bedrading oplost, is de prikkel een druppel water. Op dit moment wordt er gewerkt aan andere prikkels, zoals temperatuurveranderingen. Er wordt volgende maand waarschijnlijk een prototype uitgebracht.

Churrey Safaris

Olifanten hebben eigen taal

Drie olifanten

Recent onderzoek wijst uit dat olifanten hoogstwaarschijnlijk een eigen taal hebben. Ze zouden volgens het Cornell Lab kunnen communiceren door middel van geluiden met een extreem lage frequentie. De geluiden zijn zo laag dat ze met het menselijk oor nauwelijks te horen zijn. Het Elephant Listening Project heeft meer dan 300 000 uur aan olifantengesprekken geanalyseerd. Hierop waren onder andere olifanten te horen die soortgenoten op kilometers afstand begroetten en moederolifanten die hun jongen riepen. Daarnaast viel op dat vrouwtjesolifanten veel meer communiceren dan mannetjesolifanten. Een van de uiteindelijke doelen van dit project is om een veiligheidssysteem te maken dat olifanten kan waarschuwen voor stropers door middel van deze lage tonen.

Science Illustrated

Ontwijkend gedrag

Drosophila melanogaster 40

Iedereen die het weleens geprobeerd heeft, weet het. Een fruitvlieg sla je niet zo makkelijk dood. Wetenschappers ontdekten hoe deze insecten zo snel kunnen ontsnappen aan een vliegenmepper. Zij ontdekten dat de kleine vliegen in het heetst van de strijd hun lichaam net als een vliegtuig kantelen om van het gevaar weg te buigen. Soms komen ze daarbij bijna op de kop te hangen. Tegelijkertijd schieten ze dan omhoog of omlaag. Op die manier veranderen ze in minder dan ĂŠĂŠn honderdste van een seconde van vliegrichting. Dat is vijftig keer zo snel als dat wij met onze ogen knipperen. Fruitvliegjes berekenen dus in heel korte tijd de beste ontsnappingsroute op basis van de locatie van het gevaar. Dit is zeer bijzonder, aangezien het fruitvliegbrein amper de grootte van een korrel zout heeft.

TRAINEESHIPS. FOR INGENIOUS PEOPLE. “Ingenuity is crucial to turning any project into a success, and that includes during your traineeship. It means you’ll be expected not just to put theory into practice, but to actually (especially) come up with your own ideas as well. With the challenging national and international projects, with training and education we provide, you’ll find yourself growing and developing every day.” Ingenious technology students with a passion for hydraulic engineering visit vanoord.com/careers

Aquaholics

Buitenlandverhaal “When in Rome, do like the Romans do” - Aurelius Ambrosius.

Drink de sterkste en misschien wel daardoor lekkerste espresso voor tachtig cent aan de bar, eet pasta zonder groenten als voorgerecht, loop in de zon met je huisgemaakte ijsje, stap in de bus zonder te weten hoe laat en waar hij je precies brengt, neem vooral nooit zelfgesmeerde boterhammen mee en bovenal: ga aan het eind van zo’n hele zware Italiaanse werkdag met je vrienden naar een leuk tentje voor een heerlijk ‘aperitivo’ en sluit deze af met een glaasje limoncello.

De Italiaanse cultuur

Proeven is nou eenmaal wat je het liefst doet met de cultuur in Italië. Niet alleen van de Italiaanse cultuur heb ik mogen proeven, ook vele andere culturen hebben wat van zich laten zien tijdens mijn verblijf in Rome. Vele Duitse, Franse en Engelse meiden heb ik ontmoet. Meer nog dan Italiaanse eigenlijk, want Engels spreken blijft lastig in het deel van Europa waar de maffia georganiseerder is dan de regering. Maar als er dan wel een extra taalcursus was gedaan, waren de Italianen gastvrijer en behulpzamer dan 42

wie dan ook. Om me ook een beetje verstaanbaar te maken in het Italiaans heb ik een, door de Erasmusbeurs aangeboden, intensieve taalcursus gedaan in Perugia, Italië. Het is echt waar dat vrijwel alle Italianen in hun eigen stad blijven wonen en dan is er natuurlijk niks gemoedelijker dan lekker bij paps en mams blijven wonen. Want als je thuis komt staat mama alweer in de keuken voor het avondeten en drink je gezellig een kopje thee onder het genot van de geur van een versgebakken cake.

Het verschil tussen rijke en arme studenten wordt in Italië zowel benadrukt als kleiner gemaakt. In de mensa wordt de prijs van je maaltijd bepaald door het inkomen van je ouders. Wij als internationalen hadden op dat moment even geen ouders en dat betekende twee euro betalen voor een bord met pasta, groenten en een lekker stukje vlees. En vergeet ook de frisdrank, een stukje brood en fruit niet.

Een bezoek aan de stad

In vele opzichten is Rome een wereld van verschil vergeleken met Delft. Om te beginnen heeft het een grootte waar Delft ruim 53 keer in past. Toch was het hebben van een fiets heerlijk, het openbaar vervoer is iets minder georganiseerd dan we in Nederland gewend zijn. Dit betekende dat je zomaar te vroeg kon komen, omdat de bus binnen twee minuten bij de halte was. De trein nemen naar de andere kant van de stad was de normaalste zaak van de wereld en

Mastervakken

Ik had gehoord dat het studeren in Italië van een wat lager niveau is dan dat in Nederland. Dit is dan ook de reden dat ik voor Mastervakken heb gekozen. Ik wilde graag een verbredende minor in de economie doen en dat is zeker gelukt. Ik heb in Rome vier heel uiteenlopende economische vakken gevolgd. Human Development Economics leerde me hoofdzakelijk de theorie van Nobelprijswinnaar Amartya Sen over armoede. Deze beroemde econoom heeft zijn ’capability approach’ uitgewerkt waarmee alle soorten van armoede beschreven kunnen worden. Omdat het maar een theorie is zitten er hier en daar onvolledigheden en imperfecties in, en daarom hebben we ook commentaar op zijn theorie behandeld om geen verdraaid beeld te krijgen.

Daarnaast hebben we de visie op ontwikkelingen als vrijheid besproken. Voor dit vak heb ik in een internationaal groepje een essay geschreven over hoe de theorie van Sen toegepast kan worden op hongersnoden. Het was leuk om te zien dat iedereen anders dacht over de opbouw en layout van zowel het essay zelf als de presentatie.

Een ander vak dat ik deed was Strategic Entrepreneurship.

Een door Amerika geïnspireerde, bijna gepensioneerde, man gaf de hoorcolleges. Het vak leek gebaseerd te zijn op zijn eigen ervaringen met start-ups en de financiering daarvan. Uit zijn colleges bleek duidelijk dat het ecosysteem voor start-ups in alom geprezen Sillicon Valley California veruit het meest ideaal bleek te zijn.

European Competition Law vertelde over het competitiesysteem in Europa en de restricties die bedrijven opgelegd krijgen door de Europese Unie. Toen er een gastcollege was van een sigarettenproducent bleek inderdaad dat het nodig is dat economen ook iets van rechten af weten. Mensen weten vaak maar van één vakgebied af, dit geeft een

vertekend beeld wat de toch al vervelende restricties nog zwaarder doet lijken. De nadruk lag dan ook op de interpretatie van de wetten welke werd aangeleerd door middel van het vertellen van cases en voorbeelden.

Technology and Innovation for Sustainable Production liet zien hoe een life-cycle assessment moet worden uitgevoerd. Hier hing ook een project aan, dat was voor het eerst in ons jaar. Het programma bleek ingewikkelder dan MATLAB wanneer je er voor het eerst naar keek, maar toch hebben we in twee weken een mooie life-cycle assessment kunnen maken van de productie van soya. Daarnaast werd bij dit vak het Europese systeem van ecolabelling uitgelegd en werd er verteld over de moeilijkheden van sustainable management en sustainable business development.

Merle van der Kroft

te laat komen hoefde niet uitgelegd te worden. Het weekend betekende vaak gezellig met vriendinnen de toerist uithangen en door de stad wandelen, wat je gegarandeerd vermoeide voeten bezorgde, omdat er zoveel moois te zien is en de stad zo groot is. Er is zoveel te ontdekken naast de highlights die iedereen kent. Denk aan een kerk met nog twee ondergrondse lagen uit de vierde en de elfde eeuw of een piepklein restaurantje waar je voor vijf euro, mits de gastheer een goede bui had, zo uitgebreid kon lunchen dat je maar beter de taxi naar huis kon nemen. Ook was het heerlijk om een stukje hard te lopen door een van de mooie parken die Rome rijk is of een stukje joggen langs de Tiber met de koepel van de Sint Pieter als uitzicht.

Merle van der Kroft

Ook buiten de vakken om heb ik natuurlijk een hele hoop geleerd. Waar je in Delft af en toe denkt er alleen voor te staan als je iets moet regelen, was dit hier echt het geval.

Het was heel veel via-via uitzoekwerk om er achter te komen wie jou wél zou terugmailen en waar je moest zijn voor de juiste handtekening. Dit bleek de Italiaanse cultuur te zijn. Gelukkig waren de docenten erg behulpzaam en in staat alles voor me uit te zoeken. Italianen zijn mooie mensen; het was een eer om een tijdje een van hen te zijn, of in ieder geval heb ik mijn best gedaan er een te zijn.

Waar mijn gebrekkige Italiaans tekort schoot, hielp het geduld van de meeste Italianen me verder en waar een einde aan mijn verblijf komt, begint een oneindig aantal jaren om mijn Italiaans te oefenen op vakantie in dit mooie, temperamentvolle land.

Merle van der Kroft

43

Allianz

Sneller met prothese Rennen zonder echte voeten met speciaal ontworpen ‘running blades’. De focus ligt niet alleen op het ontwikkelen van comfort maar ook op het gebied van prestatie.

In 1970 werden de eerste running blades ontworpen door Van Phillips. Sindsdien zijn de running blades alleen maar beter en efficiënter geworden. Dit soort prothesebenen worden ontworpen om het voor gehandicapte mensen mogelijk te maken om aan topsport te doen. Bij het sprinten worden verschillende protheses gebruikt die de renbeweging op de meest natuurlijke manier nabootsen. Atleten die een geamputeerd onderbeen hebben, gebruiken een prothese bestaande uit twee delen, de ‘socket’ en het voetstuk dat hier direct aan verbonden is. Atleten die boven de knie zijn geamputeerd gebruiken ook de socket en het voetstuk, alleen zit er nog een kunstmatig kniegewricht tussen. Op de Paralympische Spelen wordt door de atleten van beide running blades gebruik gemaakt.

44

Socket

Het enige deel van de prothese dat op maat gemaakt moet worden is de socket. Dit is het belangrijkste onderdeel, omdat het comfort van de prothese hiermee samenhangt.

De socket is de verbinding tussen het been van de atleet en de prothese. Er moet zo min mogelijk ruimte tussen het been en de socket zitten om frictie te voorkomen en voor optimaal comfort. Ook zorgt een goede aansluiting voor de meest optimale energieoverdracht. De socket bestaat uit een liner en een suspensie. De liner bestaat uit een zeer vormbaar synthetisch materiaal. Dit materiaal vormt een soort sok om het been heen. Denk bij de suspensie aan de binnenschoen van een snowboard- of skischoen.

De socket kan bijvoorbeeld worden bevestigd aan het been door een vacuüm te creëren tussen de prothese en het stompje van het been. Wanneer de atleet de prothese aantrekt wordt de lucht weggepompt door een ventiel onderaan de socket, waardoor er een vacuüm ontstaat. De negatieve druk rond de stomp houdt de prothese op zijn plaats totdat de atleet hem los maakt door het ventiel open te zetten. Hierdoor kan de lucht ontsnappen, en verdwijnt het vacuum. Een andere vorm van suspensie is een ‘shuttle lock’, hierbij wordt gebruik gemaakt van een liner met een pin aan de onderkant. Deze wordt bevestigd aan het slot, welke het enige contactpunt vormt met het voetstuk. Het

kniegewricht moet de schokken tijdens het rennen op kunnen vangen. Door middel van een hydraulisch systeem kan de kunstmatige knie grote krachten opvangen en dempen.

Voetstuk

Dezeen

Het laatste onderdeel van de prothese is het voetstuk.

Dit deel zorgt ervoor dat de atleet kan rennen. Elke blade bestaat uit meer dan tachtig lagen koolstofvezel die als platen over een mal worden gelegd. Elke laag is dunner dan een menselijke haar. Koolstofvezel is een flexibel materiaal.

Dempende eigenschappen van koolstofvezel verminderen het energieverlies door vibratie. Het aantal lagen wordt bepaald aan de hand van het gewicht van de atleet. Tijdens het plaatsen van de lagen wordt er druk en warmte toegevoegd om de koolstofvezel eerst te laten smelten en daarna samen te drukken om het te harden. De platen worden zo op elkaar gelegd dat de vezels longitudinaal met de voet meelopen. De richting van de vezels is afhankelijk van de beweging die gemaakt moet worden door de prothese. Een carbonplaat is het sterkst als de vezels in alle richtingen over elkaar liggen. Omdat er bij het hardlopen alleen een beweging in één richting wordt gemaakt, worden alle carbonplaten in één baan gelegd. Het uiteindelijke resultaat is een hard materiaal dat onvervormbaar is.

Running blades

Het design van de voetprothese is zo efficiënt mogelijk.

Bij het hardlopen ren je vooral op je voorvoeten. Vandaar dat de voet van carbonvezel ontworpen is zonder hiel. In tegenstelling tot een normale prothese waarbij de voet zo natuurgetrouw mogelijk wordt nagebootst. Voor grip op de baan zijn kleine nopjes bevestigd, in dezelfde structuur als bij normale sprintschoenen. Tijdens het lopen met de prothese zonder hiel wordt de potentiële energie omgzet in kinetische energie. Wanneer er kracht op de blade wordt

gezet, wordt de prothese elastisch vervormd, waarbij energie wordt opgeslagen. Als de druk van de voet af is, dus wanneer hij niet op de grond staat, springt de blade terug naar zijn oorspronkelijke vorm waarbij de opgeslagen energie aan de atleet terug gegeven wordt. Hoe efficiënter dit gebeurt, hoe makkelijker het is voor de atleet om zich te verplaatsen. Het rennen kost nu minder kracht.

Discussie

Het ontwerp van de prothese wordt steeds beter, het zou zelfs bevorderend kunnen werken. Er wordt al een lange tijd gediscussieerd over het feit dat een prothese een gehandicapte atleet een voordeel zou kunnen geven. Atleten met een voetprothese gebruiken minder energie tijdens de wedstrijd dan valide atleten. Ook is door de verende prothese minder opwaartse kracht nodig dan gewone atleten nodig hebben. Tijdens het rennen wordt de prothese ingedrukt en wordt er energie opgeslagen. Deze komt weer vrij tijdens het afzetten. Daarnaast zouden spanningen die normaal op de heupen, enkels en knieën staan worden opgevangen door de prothese. De opbouw van de sprint van een paralympiër is ook anders opgebouwd dan die van een olympische atleet. De olympische atleet begint met zijn hoogste snelheid, terwijl een paralympische atleet langzaam begint en op topsnelheid eindigt. Dat gehandicapte atleten niet onder doen voor gewone atleten blijkt uit de deelname van Oscar Pistorius aan de Olympische Spelen in 2012. Hij was na veel discussie bevoegd om mee te doen aan de spelen voor valide atleten.

Hoewel het rennen met prothese nog lang niet zo snel gaat als het rennen zonder prothese, is het misschien in de toekomst wel mogelijk om de tijd van Usain Bolt te evenaren. Oscar Pistorius was niet de snelste bij de Olympische Spelen, maar wel degelijk sneller dan een groot deel van de normale atleten. Aan ontwikkelingen op het gebied van materiaal, vorm en de analyse van het lopen met protheses wordt steeds meer gesleuteld. De Paralympische Spelen worden nog niet zo goed bekeken als de Olympische Spelen, maar ook met minder snelle tijden is het zeker de moeite waard. Misschien komt er een tijd dat rennen met protheses sneller en makkelijker gaat dan rennen zonder.

Lotte Hoeksma

45

www.thalesgroup.com

Edwin de Jong Masterstudent Applied Physics, 24 jaar

Ik was vijf jaar geleden met mijn studievereniging T.F.V. ‘Professor

geboden om tijdens de stage al papers te schrijven, samen met mijn

Francken’ uit Groningen op excursie in Hengelo. We kwamen bij het

begeleider. Deze papers zijn opgestuurd naar radarconferenties in Lille

bedrijf Thales terecht en ik was onder de indruk van de technologische

en A Coruña in Spanje. Als het daar goed ontvangen wordt dan zou

snufjes op het gebied van safety en security. Thales bleek een veel groter

ik daar via Thales zelfs heen kunnen en een presentatie mogen geven.

bedrijf dan gedacht met wereldwijd meer dan 68.000 medewerkers.

De ontwikkelde theorie zal de komende jaren verder ontwikkeld worden

Ook in Nederland bleek Thales meerdere vestigingen te hebben.

door mijn begeleider en nieuwe afstudeerders en stagiairs, met als doel dat het uiteindelijk geïmplementeerd wordt in radarsystemen.

De opdracht die ik voor mijn stage zocht, lag voor mij klaar in Delft.

Daar onderzocht ik met een wiskundige theorie de hoeveelheid infor-

Dat ik als student zo serieus genomen zou worden had ik niet verwacht.

matie die in een radarecho zit en hoe dit verandert als het doel verder

Afgelopen februari ben ik afgestudeerd. De komende vier jaar ga ik

weg is, met als doel dat radars op schepen nog preciezer doelen op

promoveren in Groningen, maar als ik dat heb afgerond, zal ik zeker

zee aan kunnen geven waar dat mogelijk is. Dat klinkt heel theoretisch,

Thales in gedachten houden.

maar ik leerde om de theorie direct met praktijk te combineren met een techniek ontwikkeld door een Thales-afstudeerder in 2011. Omdat ik aangegeven had na mijn stage te gaan promoveren werd mij de kans

“Mijn stage wordt binnenkort op een wereldwijde radarconferentie gepresenteerd. Dat je als student zo serieus wordt genomen had ik niet verwacht.”

Op zoek naar een stage, af Start jouw carrière bij Thales. K

Tijdens de waterpolo vertelde ik mijn teamgenoten dat ik opzoek was

instantie voor op zee bedacht, maar ook de kustwacht heeft inmiddels

naar een afstudeerplek voor mijn studie Technische Informatica aan

interesse getoond.

de Hogeschool Avans in Breda. Mijn teamgenoten adviseerden mij eens bij Thales te gaan kijken. Ik heb op de site gekeken en vond de

In juni hoop ik te kunnen afstuderen. Er is mij inmiddels een baan

combinatie van groot, hightech en internationaal erg gaaf en besloot

aangeboden als netwerk engineer bij Thales. Ook in mijn eerste baan

daarom te solliciteren voor een afstudeerplek. Ik kwam terecht aan de

als netwerk engineer zal ik betrokken blijven bij het project van de WiFi

andere kant van Nederland, in Hengelo, waar veelal producten voor

verbinding op zee. Ik hoop dat het over een paar jaar in werking is.

Marines worden gemaakt. Meer dan 85% van deze producten wordt

Het lijkt me dan erg gaaf om later te kunnen zeggen dat ik aan de

geëxporteerd naar het buitenland, dat had ik niet verwacht in Hengelo

wieg van dit project stond.

te vinden. De gemiddelde leeftijd ligt hier wel vrij hoog, maar ik merk dat het gewaardeerd wordt als er jonge mensen binnen komen met frisse ideeën. Het wordt gestimuleerd om je mond open te trekken en kritisch te zijn, dat vind ik mooi!

In het onderzoek houd ik mij bezig met het opzetten van een sterke WiFi verbinding op zee. Als schepen onderling contact willen leggen via radio of satelliet is dat erg kostbaar, daarom is het van belang om alternatieven te onderzoeken. Het eindproduct dat wij voor ogen hebben zal bestaan uit een demonstratie van twee apparaten die over een afstand van minstens tien kilometer een WiFi verbinding kunnen

“Een WiFi verbinding opzetten die mijlen over zee reikt. Het lijkt me gaaf om later te kunnen zeggen dat ik aan de wieg van dit project stond.”

opzetten en met een hoge bandbreedte data over en weer kunnen sturen. Ik onderzoek, bouw en test het project. Het project is in eerste

Remco IJpelaar Student Technische Informatica, 22 jaar

studeerplek of eerste baan?

Kijk op www.thalesgroup.com/nl

Marcel Goldschmeding

Minorproject De opdracht was om een regelsysteem te ontwikkelen dat een actieve ophanging kan aansturen. Door middel van het continu aanpassen van de rijhoogte kan hiermee de rijervaring worden verbeterd.

De minor is ontstaan als initiatief van een groep TopTrack studenten. Met deze groep zijn we op zoek gegaan naar een minorproject wat hier op aansloot. Na gesprekken met diverse professoren zijn we bij PME professor Edward Holweg terecht gekomen. Naast zijn functie op de TU Delft is hij werkzaam bij SKF. In samenwerking met de TU Eindhoven heeft SKF de afgelopen jaren een set elektromagnetische schokdempers ontwikkeld. Deze actuatoren vervullen de functie van normale schokdempers en kunnen daarnaast afhankelijk van de stroomtoevoer in- of uitschuiven. Dit maakt het mogelijk om de wagenhoogte te controleren, wat de basis vormt voor een actieve ophanging.

48

De actuatoren zijn ontwikkeld met als doel de standaard schokdemper te vervangen zonder enige aanpassing aan de auto. SKF stelde een blauwe BMW 530d met daarin twee actuatoren en een bijbehorend software pakket beschikbaar. In de hal van 3mE staat een witte BMW 530i met daarin een speciaal soort lagers met de mogelijkheid om wielkrachten te meten. De optredende wielkrachten zouden de input zijn voor ons wiskundig model, waarna een te ontwerpen regelsysteem een output signaal naar de actuatoren zou sturen. Verdiepende colleges over dit onderwerp werden gegeven door dr.ir. Manuel Mazo junior.

Werk aan BMW

Uiteindelijke was het de bedoeling om het systeem in een van de auto’s in te bouwen. Enerzijds was er de witte BMW met de zogenaamde ‘load sensing bearings’ en anderzijds de blauwe BMW met twee actuatoren bevestigd op de voorwielen. Beide systemen brachten de nodigde elektronica met zich mee. De lagers bleken echter lastig te demonteren, waarna werd besloten om de actuatoren over te zetten.

In enkele weken hebben we de elektronica samengevoegd en netjes weggewerkt in de dorpels van de auto. Nu alle benodigde systemen in de auto zaten konden de ophanging en de wielen weer gemonteerd worden om de eerste kleine testritjes te maken. Deze verliepen voorspoedig waarna de focus op het model en de regelsystemen werd gelegd. Om de bewegingen van de auto te modelleren als deze door

Kalman filter

In ons geval was het niet nodig om exact het gedrag van de auto te beschrijven, een model dat het gedrag benaderde was voldoende. Een Kalman filter zorgt ervoor dat kleine afwijkingen gecorrigeerd worden. Daarnaast biedt het Kalman filter de mogelijkheid om parameters te identificeren. Bepaalde parameters in het model waren onbekend of onderhevig aan veranderingen. De geveerde massa is bijvoorbeeld afhankelijk van het aantal personen in de auto en hun gewicht. In theorie kunnen deze waarden als gemeten en constant worden beschouwd. In de praktijk zullen deze waarden echter variëren en in sommige gevallen niet te meten zijn. In dit geval biedt het Kalman filter uitkomst, door implementatie van dit filter kunnen te allen tijde de juiste waarden verkregen worden.

Regelsysteem

Het uiteindelijke doel is het aansturen van de actuatoren door middel van een regelkring. De werkende krachten verkregen uit de load sensing bearings vormen de input voor het model. Met behulp van het Kalman filter berekent het model de rol van de auto en wordt een output signaal naar de actuatoren gestuurd. De actuatoren zorgen er vervolgens voor dat de rol wordt tegengegaan. Om het juiste output signaal te bepalen hebben wij gebruik gemaakt van een linear quadratic control. Deze regelmethode is relatief eenvoudig te implementeren en te verfijnen. Kort gezegd wordt het gedrag van het systeem beïnvloed door een penalty of weegfactor aan bepaalde parameters toe te kennen. Het resultaat is een output signaal wat de actuatoren op de gewenste manier aanstuurt. Om te kijken of

het ontwikkelde systeem daadwerkelijk in een verbetering resulteerde zouden we de auto op een landingsbaan kunnen testen. Door enkele tegenslagen is het helaas niet zover gekomen. De voornaamste reden was een probleem met de elektronica van de actuatoren. In eerste instantie werd een mechanisch defect vermoed, maar na onderzoek bleken de actuatoren op dit gebied volledig in orde.

Marcel Goldschmeding

een bocht rijdt, moest er een full car model ontworpen worden. Ten eerste moest er een free body diagram gemaakt worden. Vervolgens konden we aan de slag met de evenwichtsvergelijkingen die uit maar liefst veertien variabelen bestaan, namelijk de verticale beweging van elk wiel, de verticale beweging van de body, de rotatie van de body om de x- en y-assen en al hun afgeleiden. Uiteindelijk kwam er nog meer bij kijken dan dat we in de eerste instantie verwachtten, bijvoorbeeld het modelleren van de actief geregelde anti-roll bar waarvan er een tussen de twee voorwielen zit, maar ook tussen de twee achterwielen. Om ervoor te zorgen dat de anti-roll bar passief zou gaan werken hebben we simpelweg een zekering uit de auto moeten halen. Daarnaast was het ook lastig om de ‘roll’ en ‘pitch’ assen te vinden. Dit zijn de assen waar de body van de auto omheen draait. Dit model maakte het mogelijk om verschillende regelstrategieën uit te oefenen op ons systeem.

De elektromagnetische actuatoren

Het verhelpen van het elektronisch defect bleek niet mogelijk binnen de beschikbare tijd. Een andere tegenslag was het model dat we gebruikten. Dit model bleek niet geschikt te zijn om de rol in bochten te elimineren, omdat er variabelen misten. Een combinatie van een half-carmodel en een fietsmodel stelde ons in staat om dit wel te doen.

Resultaten

Uiteindelijk hebben we ons systeem getest aan de hand van CarSim. Met dit programma was het mogelijk een simulatie te doen met actuatoren op alle vier de wielen.

Met deze vorm van actieve ophanging kan de lastoverheveling op zowel de voor- en achterwielen met gemiddeld 7,5 procent worden teruggebracht. Doordat de lastoverheveling op de voorwielen verder terug gebracht wordt dan op de achterwielen is er ook sprake van minder onderstuur. De auto is hierdoor minder geneigd om de bocht uit te vliegen.

Als afsluiting van ons project hebben we een bezoek gebracht aan het BMW hoofdkantoor in München. Hier hebben we een uitgebreide rondleiding door de fabriek gekregen waarna we mogelijkheid hadden om ons project te presenteren aan BMW ingenieurs die al langere tijd bezig waren met ontwerpen maken van actieve ophangingen.

Dit resulteerde in een bijzonder leerzaam gesprek met veel bruikbare tips voor een mogelijk vervolg van het project.

Marcel Goldschmeding 49

Gezelschap Leeghwater

| Nawoord Na een periode lang aan mijn artikel gewerkt te hebben, begon op donderdag mijn eerste echte Slurfweekend XL, waarin ik eindelijk kennis zou maken met het Slurfen.

Door afwezigheid van HR werd de foto al eerder genomen.

Tijdens de foto was alles nog koek en ei. Helaas brak ik zondag voor het weekend mijn pols in een heftig voetbalduel waardoor het weekend in gevaar kwam. Ik liet mij niets in de weg staan, en ging vol goede moed naar het Slurfweekend waarin editie 18-4 werkelijkheid zou worden.

Met een creatieve uitbarsting op mijn gips begon het Slurfweekend. Donderdagavond werd er opgestart zonder hoofdredacteur maar gelukkig was Marco Polo er om alles in goede banen te leiden. De eerste stukken werden nagekeken en ondergekliederd. Toen ik mijn nagekeken stuk in handen kreeg, moest ik even slikken. Er stond meer pen dan geprinte tekst. Oud-Slurfers hadden er kritisch naar gekeken en menig dt-fout aangestreept. De bucket werd voor mijn neus ingeschonken, waarna ik moest vertellen dat ik 50

geen Fant tot mij zou nemen dit weekend. Dat dit niet mijn laatst Fantje zou zijn, zou ik nog ondervinden. Na een dagje Slurfen en menig afspeellijst verslonden te hebben was het tijd om, zoals het altijd geweest is, ons richting de Danzig te verplaatsen. Helaas heb ik deze nooit gehaald. De ochtend na elk feestje stond iedereen weer klaar om aan de slag te gaan. De vrouwelijkheid van het Slurfweekend is met mijn deelname gestegen. Kunstmatig hebben de mannen ook nog wat vrouwelijkheid toegevoegd. Uitgedraaide vrouwen hebben voor de mannen de werksfeer bevorderd. Tegen het eind van de avond werden de laatste Fantjes gedronken, en werd mijn eerste Slurfweekend als LJ de SJ afgerond. Ik ben trots op het resultaat. Terwijl ik zoek naar de fontein, kijk ik nu al uit naar het volgende Slurfweekend.

Namens de Slurfredactie, Slurf Hoogh!

Lotte Hoeksma, SJ

Do it yourself | Als echte werktuigbouwer ben je natuurlijk dol op gadgets.

Nog leuker is het echter om gadgets zelf te maken. In deze rubriek wordt precies uitgelegd hoe deze gadgets gemaakt worden. In deze editie: een magneet sleutelhouder, je raakt je sleutels nooit meer kwijt.

Benodigdheden - Hout - Boor - Figuurzaag

- Stift - Magneetjes

4. Draai het schroefoog in de bovenkant.

- Dubbelzijdig plakband - Verf - Kwast - Schroefoog

5. Plak de magneetjes aan de onderkant vast met dubbelzijdig plakband.

1. Haal de magneetjes van je magneetbord en verzamel de materialen.

6. Pak de kwast en schilder de 2. Teken de gewenste vorm op de plank en zaag hem uit met de figuurzaag.

magneet sleutelhouder in veel kleuren. Hang je sleutels eraan en raak ze nooit meer kwijt.

3. Boor een gat aan de bovenkant van de olifant.

51