Slurf 17-5

Techniek schiet de brandweer te hulp

Strandbeesten

Vliegdekschepen

Lichtbomen

Mechanische beesten

Drijvende vliegvelden

Synthetisch bomen

die gebruik maken

zijn geen overdreven

kweken voor nieuwe

van de wind

luxe voor defensie

straatverlichting

Officieel orgaan der werktuigbouwkundige studievereniging ‘Gezelschap Leeghwater’ te Delft | jaargang 17 - juli 2013 - no. 5

Bosbrandbestrijding

Inhoud | ZeeĂŤn van vlammen Techniek schiet te hulp in een vurige strijd

Wildland Fire

pagina 10

Redactioneel | 4 Van het bestuur | 5 Leeghwateragenda en -activiteiten | 6 Van het 146ste | 9 Dreamteam | 13

Strandbeesten Beesten van elektriciteitsbuizen lopen op windenergie pagina 18

VOL | 14

Nieuws Interview

Onderwijs | 16 Bachelor Master

Theo Jansen

Gadgets | 26 Buitenlandverhaal | 28

Varen en vliegen Drijvende landingsbanen

Aviation Business Consultants

pagina 24

Torenhoge ambities | 36 FSR | 39 In het kort | 40 Innovatief winkelen | 44 Buitenlandreis | 46

Lichtgevende bomen Een biologisch alternatief voor straatverlichting pagina 30

Glowing Plant

Business Tour | 34

Lustrumreis | 48 Nawoord | 50 Do it yourself | 51 Adverteerdersindex: Deerns | 2 ASML | 22 PMH | 43 Jumbo | 52

3

| Redactioneel De laatste Slurf editie van dit collegejaar is naar mijn mening een erg speciale. Niet alleen omdat het voor mij de laatste editie is waar ik een artikel voor mocht schrijven, maar ook omdat de editie maar liefst 52 pagina’s dik is.

Ondanks het feit dat deadlines soms niet gehaald zijn en er weinig advertenties beschikbaar waren, is het wederom gelukt om een representatief technisch blad te produceren.

Niet alleen daarom is het knap dat we de dikste Slurf van het jaar hebben gemaakt, maar ook door het feit dat ik als hoofdredacteur tijdens het Slurfweekend een gehele zaterdagavond de redactie niet kon leiden. Dit gebeurde doordat ik ontvoerd werd voor een 21-diner. Ik prijs de redactie voor de knappe prestatie die zij toen hebben geleverd.

"Ik hou wel van je, maar je bent niet mijn oom" - Marc van Vliet In deze editie gaat Frederike als eindredacteur vertellen over de artistieke kant van de werktuigbouwkunde. Zij legt uit hoe Theo Jansen zijn concurrenten zand laat happen met zijn strandbeesten. Iris laat in haar stuk de lezer vliegensvlug kennis maken met vliegdekschepen. De

Algemene Voorwaarden

De Slurf verschijnt vijf maal per jaar en is een uitgave van Gezelschap Leeghwater, de studievereniging van werktuigbouwkundige studenten aan de Technische Universiteit Delft. Niets uit deze uitgave mag gereproduceerd worden en/of openbaar gemaakt worden door middel van boekdruk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Gezelschap Leeghwater.

Gezelschap Leeghwater verklaart dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kan zij op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Tevens is zorgvuldig gezocht naar rechthebbenden van de gepubliceerde illustraties, dit is echter niet in alle gevallen na te gaan.

Wanneer u denkt auteursrechten te hebben kunt u contact opnemen via onderstaande gegevens.

Gezelschap Leeghwater aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

commissaris lay-out, Edvard, heeft de verlichtende gedachte gekregen om over lichtgevende bomen te schrijven.

Deze bomen kunnen in de toekomst de straatverlichting vervangen. Onze Marc gaat in zijn artikel de kennis van de lezer over wolkenkrabbers naar een hoger niveau tillen. De Slurfjongste, Lydia, heeft haar vrouwelijke kennis gebruikt om een stuk te schrijven over winkelen en hoe dit met bepaalde technieken voor mannen gemakkelijker wordt.

Tot slot vertel ik in mijn artikel over het bestrijden van bosbranden. De huidige ontwikkelingen maken het de brandweer gemakkelijker om een bosbrand in toom te houden.

Naast de geschreven artikelen hebben we ook veel externe stukken mogen ontvangen. De buitenlandreis en de business tour worden uitvoerig besproken. Daarnaast vertelt Tijn van Omme als echte Delftse fietsenmaker hoe hij van bamboe een fiets heeft gemaakt in Ghana.

Nogmaals wil ik de redactie loven voor hun prestatie en weet ik dat het voor de volgende editie onder leiding van Frederike zeker goed gaat komen. Ook wens ik Irene veel succes volgend jaar als QQ’er van de Slurf. Tot slot dank ik Thomas, Serge, Sander, Suus, Piewie, Teun, Qrijn en Stan voor hun hulp tijdens het Slurfweekend.

Slurf Hoogh!

Steven Goes, hoofdredacteur

Redactie

Hoofdredacteur: Steven Goes Eindredacteur: Frederike Geesink Secretaris: Iris Snuverink Commissaris Lay-Out: Edvard Svedhem Redacteur: Marc van Vliet Redacteur: Lydia Schenk QQ'er: Sjoerd Hengeveld Met dank aan de ROS Rechthebbende coverfoto: Pedro Armestre

Verzending

De Slurf wordt verzonden aan de ereleden, het college leden van verdiensten, de leden van studievereniging Gezelschap Leeghwater en de Vereniging Oud Leeghwater. De Slurf wordt verzonden aan instellingen binnen en buiten Delft, alle professoren van de faculteit 3mE en bedrijven waarmee Gezelschap Leeghwater samenwerkt. De PR-afdeling van de faculteit ontvangt tweehonderd exemplaren ten behoeven van voorlichting.

Slurfcommissie

Lijkt het je leuk om de Slurfcommissie te verster-

ken? Stuur dan een mail naar Slurf@leeghwater.nl

4

Abonnementen

Het aanvragen van een abonnement kan via de vermelde gegevens. Een abonnement op de Slurf kost 14 euro per jaar. Nieuwe abonnementen kunnen het gehele jaar door ingaan. Een abonnementsjaar loopt gelijk met een collegejaar en dus wordt de eerste maal het abonnement pro rata berekend.

Oplage & Druk

3 000, Drukkerij de Swart, Den Haag

Gezelschap Leeghwater Faculteit 3mE Mekelweg 2, 2628 CD Delft Tel: +31 15 27 86 501 Fax: +31 15 27 81 443 info@leeghwater.nl www.leeghwater.nl ABN AMRO : 44.23.10.919 Giro : 66967

Gezelschap Leeghwater

Van het bestuur |

Een jaar lang jezelf inzetten voor Gezelschap Leeghwater brengt je tot veel nieuwe contacten, ervaringen en inzichten.

Je leert samenwerken met allerlei mensen die verschillende werkzaamheden en functies binnen of buiten onze faculteit uitvoeren. Nog belangrijker is het leren samenwerken met een zeer hechte groep bestuurders en tegelijkertijd je functie zo goed mogelijk uitvoeren. Gezamenlijk stel je aan het begin van het collegejaar je beleid samen en voer je dit gedurende het jaar uit. Door met elkaar het beleid te evalueren en actiepunten te maken op basis van deze reflectie, zijn we in staat de verenigingsdoelen naar genoegen te realiseren.

Weinig studenten zijn zich bewust van de omvang van Gezelschap Leeghwater en de rol die zij aanneemt binnen de faculteit 3mE en in de studie Werktuigbouwkunde. Het is cruciaal dat Gezelschap Leeghwater betrokken blijft bij het onderwijs, de faculteit en dus bij haar leden. Met de komst van het nieuwe curriculum zullen onze opvolgers zich volgend jaar dan ook hard moeten maken om de kwaliteit van dit curriculum te waarborgen en te zorgen dat het curriculum zo goed mogelijk aansluit bij de wensen van de student en het bedrijfsleven.

Op het moment dat je deze Slurf leest, is het collegejaar zo goed als afgelopen. De tijd van het 145ste bestuur zit erop.

Hoe moeilijk we het ook vinden, we zullen plaats moeten maken voor een nieuw bestuur. Gelukkig staan er zeven enthousiastelingen klaar om het stokje van ons over te nemen. De samenstelling van het 146ste kandidaatsbestuur is als volgt: Nard Duin Steven Goes Jeffrey Minnaard Sophie Soons Irene van der Vossen Mart Baars Thomas Duijnstee

Voorzitter Secretaris Penningmeester Comm. onderwijs bachelor Comm. onderwijs master Comm. voorlichting Comm. externe betrekkingen

Na de zomer zullen zij zich een jaar lang keihard inzetten voor ons prachtige gezelschap. Wij hebben er het volste vertrouwen in dat zij over de juiste kwaliteiten beschikken om het 146ste verenigingsjaar tot een groot succes te maken.

Wij hebben een heel erg bijzonder jaar mogen meemaken met een hoop ervaringen die ons voor altijd bij zullen blijven. Dit hebben wij mede te danken aan alle mensen met wie wij afgelopen jaar hebben mogen samenwerken.

Namens het 145ste bestuur heb ik jullie nog maar ĂŠĂŠn ding te zeggen: bedankt voor dit onvergetelijke jaar.

Jeroen Roozendaal Voorzitter Gezelschap Leeghwater

5

| Leeghwater Leeghwateragenda 25 juli - 18 augustus 15-18 augustus 5 september

Lustrumreis Brazilië Nuldejaarsweekend Jaarvergadering

Koninginnedag

Voor de laatste Koninginnedag ging Gezelschap Leeghwater met een groep van veertig Olifanten met de trein naar Utrecht. Hier is de groep op een grote sloep gestapt en mede dankzij het prachtige weer en de flinke geluidsinstallatie was het genieten op de Utrechtse grachten.

Op de sloep zat de sfeer er al goed in en dit werd doorgezet na het varen. Met de hele groep zijn we naar één van de festiviteiten in de binnenstad gegaan. Als afsluiting heeft de hele groep een pizzeria bezocht om alle hongerige magen te vullen.

ten en professor Jonker te gast in het Lagerhuysch. Onder het genot van een lekker broodje luisterden de studenten naar een korte presentatie over het onderzoek van Pieter Jonker. Allereerst werden drie stellingen gepresenteerd over robots in de zorg, zelfrijdende auto’s en het gebruik van robots in oorlogsvoering. Studenten konden na een korte inleiding door professor Jonker met elkaar de verbale strijd aangaan. Voor Gezelschap Leeghwater was dit de eerste keer dat er een debat werd georganiseerd. Het debat kan zeker als een succes worden beschouwd.

Lunchlezing Irmato

Business Tour

Van 1 tot en met 8 mei is een groep van 28 bachelorstudenten op Business Tour gegaan. Bij zes bedrijven zijn cases gedaan om zo een goed gevoel te krijgen waar een bedrijf zich mee bezighoudt. Op pagina’s 34 en 35 is er meer te lezen over de Business Tour

Na de geslaagde excursie van een maand eerder, gaf Irmato op 7 mei een lunchlezing voor ongeveer tachtig studenten.

Het bedrijf dat gevestigd is in het zuiden van het land, gaf aan het afgelopen jaar flink gegroeid te zijn. Dit is de reden dat het bedrijf hoopt in de toekomst meer Delftse Werktuigbouwers aan te kunnen nemen. Een oudWerktuigbouwkunde student uit Eindhoven gaf een presentatie over een aantal leuke projecten die hij in korte tijd al gedaan had bij Irmato. Onder andere heeft hij gewerkt aan een superlichte auto waar ook een aantal Delftse studenten aan hebben meegewerkt.

Robotica Debat

Commissie bedankuitje

In navolging van de opening van het Robotica Instituut van ons kersverse erelid Professor Babuska, heeft Gezelschap Leeghwater op 6 mei samen met Delft Debatteert een debat over Robotica georganiseerd. Delft Debatteert is een initiatief van de Studieverenigingenraad en het Studium Generale. Het bestuur bevordert het debatteren onder Delftse studenten. In de lunchpauze waren dertig studen-

6

Tijdens het 145ste Leeghwaterjaar en het daarbij horende 29ste lustrum, zijn er wederom veel enthousiaste commissieleden geweest die zich hebben ingezet om dit jaar zo geweldig mogelijk te maken. Een bedankje voor deze commissieleden is dan zeker op zijn plaats. Net als voorgaande jaren hebben we de commissieleden daarom meegenomen naar Scheveningen om daar heerlijk te barbecueën en te

genieten van de zon, de zee en het strand. De zee en het strand waren wel degelijk aanwezig. Helaas liet de zon het afweten waardoor het in de buurt van de openhaard een knusse bedoeling werd. De voorzitterstraditie om een verfrissende maar ijskoude duik in de zee te nemen, was dan ook kouder dan ooit tevoren. Na deze ietwat frisse, maar zeer gezellige dag keerde de ene helft terug naar Delft.

De andere helft ging door naar het volgende Leeghwater spektakel, met de kwibus naar BelgiĂŤ voor het commissieweekend.

Buitenlandreis

Van 19 tot en met 24 mei heeft de Buitenlandreis plaatsgevonden. Dit jaar vertrok de bus naar Zuid-Duitsland en Zwitserland. Verderop in deze editie van de Slurf is een uitgebreid artikel te lezen over de Buitenlandreis op pagina 28 en 29.

Lunchlezing Alliander

Dinsdag 21 mei stond er wederom een interessante lunchlezing klaar. Ditmaal kwamen Ben Lambregts en Riny Vermue van het bedrijf Alliander langs. Er werd verteld over slimme gasnetwerken en de verschillende innovaties waar Alliander zich mee bezighoudt op dat gebied. Er werd onder andere een apparaat getoond wat speciaal ontwikkeld is voor de inspectie van gasleidingen. Ook erg opvallend was het gebruik van satellietbeelden om gaslekkages op te sporen. Daarna kwam het Power-to-Gas project, ofwel P2G-project, aan bod. P2G is een methode voor flexibele grootschalige energieopslag. Dit gebeurt door middel van het produceren van methaan door elektrolyse van onder andere waterstof via de Sabatier reactie.

Ouderdagen

Op woensdag 22 en vrijdag 24 mei werden de ouders van de eerstejaars werktuigbouwkundige studenten uitgenodigd op de faculteit 3mE. Om de ouders een beter beeld te geven van de bezigheden van hun zoon of dochter, zijn er een drietal presentaties gegeven in collegezaal A. Deze colleges werden gegeven door Wim Thijs, de onderwijsdirecteur prof. Hellendoorn en de commissaris voorlichting van Gezelschap Leeghwater. Na afloop van de presentaties zijn de ouders en studenten opgesplitst in groepen en hebben ze een rondleiding door de faculteit gekregen. Om de middag op studentikoze wijze af te sluiten, is er in de collegegang geborreld.

LaTeX Cursus

In de avonduren van maandag 27 mei is er door de Eerstejaars Commissie een LaTeX cursus georganiseerd in een computerzaal op de faculteit van Industrieel Ontwerpen. LaTeX is een tekstverwerkingsprogramma dat veel gebruikt wordt in de academische wereld. Met dit programma kunnen formules erg makkelijk worden opgeschreven, wat met andere tekstverwerkers vaak omslachtiger gaat.

Doordat LaTeX voornamelijk in de latere fase van de studie Werktuigbouwkunde gebruikt wordt, waren er veel ouderejaarsstudenten aanwezig.

Comedy Night

Dit jaar is er voor het eerst gekozen om naar een cabaretshow te gaan. In Delft wordt al enige tijd door Comedy015 stand-up comedy aangeboden. Zo ook op dinsdag 28 mei in eetcafĂŠ Einstein in Delft. Deze avond waren Tim Fransen, Thijs van Domburg en als afsluiter Theo Maassen

7

verantwoordelijk voor de grappen. Onder de Werktuigbouwkunde studenten is dit initiatief goed ontvangen en waren de kaarten die Gezelschap Leeghwater heeft gereserveerd snel uitverkocht.

Rally

In het weekend van 31 mei tot en met 2 juni hebben ruim zeventig man, verdeeld over 22 teams, meegedaan aan de Lustrumrally. Vrijdagochtend verzamelde iedereen op de parkeerplaats achter 3mE. Vanaf half 11 werd er gestart en werd er begonnen met een lange verbindingsetappe richting het zuidelijkste puntje van ons land. Net over de grens, op een parkeerplaats bij een prachtig stuwmeer, ging de rally pas echt van start. Nu kwam het aan op het echte navigeerwerk en de rijvaardigheden. Terwijl nog niet eens iedereen gestart was, kwamen de eerste equipes al aan bij het hostel in Malmedy. Na het eten bereidde iedereen zich alweer voor op de volgende etappe, want die zou diezelfde avond nog verreden worden. Op zaterdag is de hele dag gereden. De vele verschillende soorten puzzels en opdrachten zorgden voor een leuke dag. Bij het laatste tankstation in Luxemburg werden nog snel even de tanks ‘vol gegooid’ om vervolgens weer door te knallen richting het hostel waar we nog een nacht zouden blijven. Zondag was alweer de laatste dag van het de rally. Er stonden drie etappes op het programma waarna er gefinisht is bij de Nürburgring in Duitsland.

Lunchlezing SBN Bauer

De laatste lunchlezing van dit jaar was een inspirerende lezing van de heer Bauer, Schout-Bij-Nacht van de marine.

De Schout-Bij-Nacht is een van de hoogste rangen bij de

8

defensie. Het was erg bijzonder om deze lezing bij te wonen. Op 4 juni zat collegezaal C vol en was de heer Bauer in volledig uniform gekomen. Hij heeft niet alleen verteld hoe de marine in elkaar steekt, maar ook hoe de hele top van defensie samenwerkt. Verder heeft hij verteld waarom het volgens hem noodzakelijk is een krijgsmacht te hebben en hoe deze bestuurd moet worden.

Lustrumloop

Om tijdens het 29ste Lustrum ook de maatschappelijke betrokkenheid van Gezelschap Leeghwater te tonen, is er gekozen om een sponsorloop voor het goede doel te organiseren. Een belangrijk punt was dat het gekozen goede doel dicht bij Gezelschap Leeghwater zou staan, daarom is gekozen voor de Learn! Foundation. Deze stichting zamelt geld in waarmee in derdewereldlanden scholen worden gebouwd. Na intensief contact met partijen als de gemeente, de universiteit, de uitvoerder van de tramlijn en de busmaatschappij, was het pad geëffend om 145 lopers te laten beginnen aan de drie rondes met een totale afstand van 14,5 kilometer. De lopers konden zelf kiezen of ze één, twee of drie rondes wilden lopen. Naast de nodige studenten waren er ook een aantal enthousiaste hardlopers vanuit de wijde omgeving naar Delft gekomen en zijn ook deze mensen in aanraking gekomen met Gezelschap Leeghwater. Omdat het een uitermate sportief evenement was, waren er na afloop nog veel mensen aanwezig op het plein voor de faculteit om een drankje te drinken. Na de prijsuitreiking was het tijd om bekend te maken welk bedrag uiteindelijk was opgehaald voor de Learn! Foundation.

Dit is uiteindelijk 5 300 euro geworden.

Het 146ste kandidaatsbestuur staat te trappelen om vol enthousiasme ons gezelschap een jaar te leiden.

Na stil te hebben gestaan bij het fantastische 145-jarige bestaan van onze mooie vereniging met tal van prachtige activiteiten, is het vanzelfsprekend dat we nu verder moeten. Het is mij daarom een eer u voor te stellen aan de personen die ons gezelschap aankomend jaar naar nieuwe hoogtes zullen tillen.

Te beginnen bij de man met de gladste haartjes en de mooiste lach. Daar komt nog eens bij dat hij een vlotte babbel heeft en keihard kan zijn aan de onderhandeltafel.

Beladen met ervaring en kennis door de Stunt Commissie, de Slurf, de Excursie Commissie en de Lustrum Commissie van het 29ste lustrum, zal Thomas Duijnstee aankomend jaar plaatsnemen als commissaris externe betrekkingen.

De volgende man is een gezellige Brabander en weet alles van Photoshop, InDesign en webdesign. Daarnaast heeft hij in de Business Tour en Case Commissie geleerd om bedrijven om zijn vinger te winden. Deze kwaliteiten maken Mart Baars de perfecte persoon om de functie van commissaris voorlichting te bekleden.

Met al het mannengeweld van afgelopen jaar zult u ongetwijfeld verheugd zijn over de volgende twee vrouwen. De eerste dame heeft zich het afgelopen jaar ingezet voor het belang van alle studenten op 3mE in de Facultaire Studentenraad. Daarvoor heeft zij verscheidene commissies gedaan bij Gezelschap Leeghwater, waaronder de Business Tour Commissie en de Nuldejaars Commissie. Soms lijkt zij iets verlegen, maar achter haar lieve lach schuilt een zelfverzekerde Olifant. In de functie commissaris onderwijs master zal Irene van der Vossen de masterstudenten met hart en ziel helpen. De andere dame is zonder twijfel een vrouw met een betoverende lach en een zeer optimistisch, maar krachtig karakter. Met haar onuitputtelijke enthousiasme kan ze iedereen opzwepen als het even moeizaam gaat. Dit kwam vorig jaar naar voren, toen zij onderdeel uitmaakte van de Nuldejaars Commissie, en als een soort wedstrijdleidster met megafoon over het terrein banjerde.

Als commissaris onderwijs bachelor zal Sophie Soons het stokje overnemen van Dik Jansen en de student verdedigen in het proces naar een volledig nieuw curriculum.

Gezelschap Leeghwater

Van het 146ste |

Het 146ste kandidaatsbestuur

Een man met twee voeten op de grond en een brede glimlach is misschien wel een goede omschrijving voor hem. Op gepaste wijze weet hij mensen duidelijk te maken dat niet altijd alles mogelijk is, maar geeft hen ook moed om met nieuwe ideeën te komen. In de Business Tour en Case Commissie heeft hij ervaring opgedaan in de wereld van de financiën. De rijkste man van onze vereniging, de penningmeester, zal Jeffrey Minnaard worden. Een spin midden in een web van alle spelende zaken is een omschrijving die deze man gaf voor zijn functie, maar is ook zeker een passende omschrijving voor hemzelf. Interesse in een breed scala van zaken, zeer sociaal en erg sportief; voor hem zitten er te weinig uren in een dag om alles te kunnen doen. Met zijn ervaring opgedaan bij de Slurf, zal Steven Goes aankomend jaar als secretaris feilloos documenteren en archiveren.

Als laatste zal ik mijzelf voorstellen. Een persoon met twee kanten vind ik een goede omschrijving van mezelf. Aan de ene kant ben ik erg enthousiast en energiek, maar aan de andere kant kan ik zeer serieus zoeken naar de beste oplossingen. Mijn carrière bij Gezelschap Leeghwater toont een vergelijkbaar verband: de Activiteiten Commissie en de Business Tour en Case Commissie. Als voorzitter zal ik proberen deze beide kanten optimaal te combineren om het beste uit Gezelschap Leeghwater te halen.

De kantoordeuren zullen volgend jaar altijd open staan, dus schroom niet om binnen te lopen. Wij zullen altijd voor je klaar staan om je te helpen en te adviseren. Daarnaast zouden wij graag een kopje koffie met je drinken en jouw ideeën horen, zodat wij met jouw inbreng onze prachtige studie Werktuigbouwkunde kunnen verbeteren.

Nard Duin Aanstaand voorzitter Gezelschap Leeghwater 9

Radio Nederland Wereldomroep Aworaki

Zeeën van vlammen Bosbranden in Nederland blijven vaak klein, omdat de brandweer diverse middelen heeft om ze tegen te gaan.

Verschillende tactieken, voertuigen en materieel helpen om een natuurramp te voorkomen en te bestrijden.

Als men over grote natuurbranden praat, wordt er al gauw gedacht aan het buitenland, waar duizenden hectares per jaar in de as worden gelegd. Zo zijn grote branden bekend in Amerika, Canada en Australië. Ook in Europa woeden jaarlijks grote natuurbranden. Denk hierbij aan Frankrijk, Portugal, Spanje en Griekenland. Door de extreme droogte 10

is er in 2007 internationale hulp geboden aan deze landen, waaronder drie blushelikopters van de Koninklijke Luchtmacht uit Nederland. Ook Nederland is bekend met grote natuurbranden. In vergelijking met het buitenland praat je dan niet over duizenden, maar over honderden hectares verbrand natuurterrein. Dit lijkt niet veel, maar in vergelijking met het totale oppervlak aan natuurreservaat dat in Nederland aanwezig is en de hoge bevolkingsdichtheid, is het risico op een natuurbrand bijzonder groot.

Ontbranding

Voor een brand zijn drie factoren van belang, namelijk ontbrandingstemperatuur, zuurstof en brandstof. Deze factoren vormen de noodzakelijke basis voor het ontstaan van brand in natuurgebieden. Bosbranden komen veelal voor in de zomerperiode en vinden voornamelijk plaats in bossen, in duinen, op heide en in veengebieden. Wanneer het droge gras, struikgewas of hout zijn ontbrandingstemperatuur heeft bereikt, zal het tot ontbranding komen. Droog hout met hooguit één of twee gewichtsprocent water ontbrandt bijna net zo gemakkelijk als benzine. Nat hout met meer dan 20 procent vocht wil echter nauwelijks branden. Een ontbranding kan op verschillende wijzen ontstaan, dit

kan bijvoorbeeld door open vuur, een blikseminslag of een vonk. De wind zorgt ervoor dat het vuur zich sneller kan verspreiden. De toevoer van zuurstof zorgt ervoor dat de vlammen hoger worden en de temperatuur stijgt, waardoor het vuur snel overslaat. Sommige bosbranden zijn klein en snel onder controle. Veel natuurlijk ontstane bosbranden gaan ook vanzelf weer uit en hoeven niet te worden bestreden. Grote bosbranden zijn echter moeilijker te blussen. De oorzaak hiervan is vaak de ontoegankelijkheid van het bosgebied, een tekort aan bluswater in de omgeving of de wind die het vuur snel aanwakkert. In sommige gevallen blijkt dat het vuur opzettelijk is aangestoken.

Er kunnen dan op meerdere plaatsen tegelijk brandhaarden ontstaan. Dit maakt het bestrijden van de brand extra lastig.

in het hout van bomen en struiken handmatig gemeten.

Dit gebeurt door het gewicht van het hout te meten. Hoe zwaarder het stuk hout is, hoe meer vocht het heeft opgenomen en hoe groter de waarschijnlijkheid dat het zich in een vochtige omgeving bevindt. Al deze parameters worden in een computerprogramma ingevoerd, waarmee een indexcijfer wordt gegenereerd. Dit indexcijfer bepaalt de mate van droogte in de natuur en wordt de ‘brandgevaarindex’ genoemd. Aan de hand van dit indexcijfer worden regio’s geclassificeerd op natuurbrandgevaar. Dit indexcijfer wordt mede gebruikt om te besluiten tot luchtsurveillance. Daarnaast kunnen inzetvoorstellen aangescherpt worden om personeel te alarmeren en extra materieel in te zetten bij een beginnende natuurbrand. Een andere manier van preventie die momenteel in de Verenigde Staten wordt toegepast is de zogenaamde ‘satellietdetectie’. Het Landelijk Operationeel Coördinatie Centrum is op dit moment nauw betrokken bij een project over satellietdetectie.

Reformatorisch Dagblad

Blussen

Een oefening om brand te bestrijden

Vuurgevaar

Om ervoor te zorgen dat men in Nederland goed bestand is tegen bosbranden wordt er een vuistregel gehanteerd in een aantal veiligheidsregio’s. Per 1 000 hectare, ongeveer zo groot als 2 000 voetbalvelden, moet er één tankautospuit aanwezig zijn. Deze moet wel geschikt zijn voor ruig terrein. Een risico-inventarisatie van natuurterreinen kan gemaakt worden aan de hand van diverse parameters zoals bereikbaarheid, berijdbaarheid, aanwezigheid van voldoende bluswater, type vegetatie, glooiing van het terrein en de aanwezigheid van bijzondere objecten. Dit geeft meer inzicht in de benodigde capaciteit aan natuurbrand bestrijdingsvoertuigen.

In diverse natuurgebieden in heel Nederland staan automatische meetstations opgesteld. Deze meetstations meten voortdurend een aantal klimaatfactoren. Denk hierbij aan windsnelheid, temperatuur, hoeveelheid gevallen neerslag en luchtvochtigheid. Daarnaast wordt via het zogenaamde ‘stokgewicht principe’ de hoeveelheid vocht

Voor het bestrijden van een natuurbrand is de inzet van voertuigen die hiervoor geschikt zijn van grote betekenis.

Deze voertuigen zijn voor deze taak uitgerust met speciale voorzieningen zoals bumpernozzles, dakmonitoren en een bumpermonitor. Monitoren en nozzles zijn aangestuurde waterkanonnen. Deze waterkanonnen kunnen in het voertuig bestuurd worden. De voertuigen worden aangedreven door alle assen en bezitten een grote watertank van 1 500 liter. Ze worden door het hele land als standaard brandweerauto’s gezien en worden ook ingezet bij bosbranden.

Bij natuurbrandbestrijding moet het water veelal direct van grotere afstand worden gehaald. Met dit pendelen gaat veel blustijd verloren. Om het blussen te kunnen voortzetten zijn er dus veel bluseenheden nodig.

Het is van groot belang de pendeltijd van de blusvoertuigen te beperken. Dit kan bereikt worden door gebruik te maken van mobiele vulplaatsen. Een dergelijke vulplaats kan gemaakt worden met één of meerdere open haakarmbakken. Haakarmbakken zijn grote containers die alleen door vrachtwagens vervoerd kunnen worden. De waterinhoud van een mobiel vulpunt moet minimaal gelijk zijn aan de totale inhoud van de grootste ingezette wagen. Tevens moet de pomp in de haakarmbak een pompcapaciteit hebben van 2 000 liter per minuut. Bij een flinke natuurbrand is tevens groot water transport, kortweg ‘WTS’, nodig.

Een WTS is niet meer dan een watertank in een haakarmbak. Dit wordt samen geleverd met een groot assortiment aan gereedschap dat de brandweer gebruikt. Er zit tevens 11

een grote dompelpomp en een zeer lange slang in om de brand op moeilijke plekken te bereiken. Een dompelpomp is een pomp die in het water geplaatst kan worden en het via de platte onderkant opzuigt en verpompt. Er zijn in Nederland twee verschillende soorten WTS: de WTS 1 000 en de WTS 2 500. De WTS 1 000 heeft minder mogelijkheden dan de WTS 2 500, voorbeelden hiervan zijn een kortere slang en een kleinere watertank. Zoals al eerder is gezegd, is water in natuurgebieden niet overal dichtbij. Om de brand toch te bereiken kunnen slangen voor grote afstanden aan elkaar gekoppeld worden. De dompelpomp heeft tot 4 kilometer slang nog genoeg kracht om voldoende druk te leveren.

bijvoorbeeld op basis van variërende grootte en intensiteit van de infrarode straling. Vanuit de satelliet of het vliegtuig wordt vervolgens een gecodeerd bericht verzonden. Dit bericht bevat onder meer de coördinaten van de vuurlocatie, de grootte van het vuur, de vorm van het brandende gebied, de richting waarin het vuur zich verspreidt, de snelheid waarmee het vuur zich verspreidt en de hoeveelheid vrijkomende rook. Bemande brandweerkazernes, brandweerwagens, blusvliegtuigen en helikopters ontvangen het bericht en kunnen direct uitrukken naar het desbetreffende gebied.

Helikopterblussen, ook wel ‘Fire Bucket Operations’ genoemd, wordt uitgevoerd in een samenwerkingsverband tussen de Koninklijke Luchtmacht, de Brandweer Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland en de Landelijke Faciliteit Rampenbestrijding. Het doel van de FBO is om de brandweer te helpen in situaties waar ze met haar normale middelen niet snel en effectief kan optreden. Met behulp van helikopters met waterzakken wordt water gedropt.

De Koninklijke Luchtmacht heeft op dit moment nog twee typen transporthelikopters: de zware Chinook en de lichtere Cougar. Er zijn daarom ook twee typen fire-buckets: een met een inhoud van 9 840 liter voor de Chinook en de ander met een inhoud van 2 500 liter voor de Cougar. De blushelikopter is slechts één van de middelen en is niet in de standaard of verplichte procedure opgenomen. Omdat het aanvragen en opkomen lang duurt, ongeveer drie uur, is het van belang hier vroegtijdig aan te denken. Daarnaast vliegen en blussen zij niet als het donker is. Overigens is er geen garantie dat de helikopters beschikbaar zijn. Met de helikopters komt ook een grondteam mee. Dit coördineert op aangeven van de brandweer het storten van het water.

Ook zullen zij met de brandweer afspraken maken over de veiligheid in de ‘drop-zone’. Daar waar water gedropt wordt, mogen absoluut geen brandweereenheden of burgers zijn.

Firefly

De Amerikaanse Lemelson Medical Education and Research Foundation stelt in haar patent uit 2001 voor om een robotvliegtuig of een bemand vliegtuig uit te rusten met één of meerdere infraroodsensoren en een optische methode om bosbranden te detecteren. Op basis van beelden van de te bewaken gebieden en infrarooddetectie, moet een computer bepalen of er wel echt sprake is van brand. Dit kan 12

VNOG

Luchtassistentie

Een FireFly helikopter

Geïnspireerd door dit patent is in Nederland de Firefly ontworpen. De bouw van de Firefly is een project dat door de Nederlandse brandweer is geïnitieerd. De brandweer van Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland heeft de mogelijkheden van kleine onbemande vliegende waarnemingssystemen onderzocht. De videobeelden zijn efficiënt bruikbaar als deze geïntegreerd zijn in het communicatiesysteem van de brandweer: een command and control systeem. De brandweercommandanten krijgen vanuit de onbemande helikopter een real-time overzicht van het incident. Dit beeld wordt vervolgens doorgestuurd naar een crisiscentrum, de politie, andere brandweerkorpsen en de brandweermensen in het veld, waardoor branden effectiever bestreden kunnen worden.

Bosbranden zijn wereldwijd een grote zorg. In Nederland komt het misschien niet vaak voor, maar het is uiterst belangrijk dat men er goed op voorbereid is. Van een haakarmbak tot de FireFly, het zijn technische middelen die de mens jarenlang zullen beschermen tegen zeeën van vlammen.

Steven Goes

Forze Hydrogen Racing team

Dreamteam |

Forze Hydrogen Racing team Een energiecentrale die 220 kilometer per uur rijdt. Het lijkt onmogelijk, maar Forze bewijst het tegendeel. Dit team ontwikkelt racewagens met een waterstof brandstofcelsysteem. Het doel is om duurzame energie te promoten door middel van het bouwen van racewagens. Daarnaast leidt het team studenten op en ontwikkelt het innovatieve systemen die in de toekomst kunnen worden gebruikt in bijvoorbeeld personenauto’s. Dit jaar is het team bezig met de ontwikkeling van een volwaardige racewagen. Het team is begonnen met een kart en is daarna doorgegroeid naar de Formula Student klasse. In de laatstgenoemde klasse was de Forze V wereldwijd de allereerste racewagen met een brandstofcel.

Inmiddels wordt er gebouwd aan alweer de zesde auto, welke in de zomer van 2013 af moet zijn. Deze auto is gebaseerd op een gemodificeerd ‘Lotus 7 type frame’. Een brandstofcelauto heeft een compleet andere topologie dan een benzine- of dieselauto, waardoor het systeem totaal anders is dan een conventionele aandrijflijn. Zo zitten de tanks aan beide zijkanten, de brandstofcel voorin, een energiebuffer op de bijrijdersstoel en hebben de elektromotoren een plaats achterin de auto. Het nominale vermogen ligt rond de 100 kilowatt. Door de energiebuffer, die bestaat uit supercondensatoren, kan dit vermogen in ongeveer 10 seconden toenemen met 90 kilowatt. Zo wordt een piek van 190 kilowatt bereikt. Het gewicht van de auto zal uitkomen op 800 kilogram, wat betekent dat de auto een topsnelheid van 220 kilometer per uur haalt en van 0 naar 100 kilometer per uur kan accelereren binnen 4 seconden.

De auto is volledig elektrisch aangedreven. Om deze elektriciteit op te wekken, wordt er gebruik gemaakt van een brandstofcel. In deze cel reageren waterstof en zuurstof

uit de lucht met elkaar en ontstaan er elektriciteit, warmte en puur water. Het complete systeem is door het team ontwikkeld. In grote lijnen zit er rondom de brandstofcel een luchtsysteem en een waterstofsysteem. De tanks slaan waterstof op in gasvorm onder een druk van 350 bar. Er komen vanaf 2015 brandstofcelauto’s op de markt voor consumenten, met 700 bar als standaard. Een brandstofcelauto heeft twee grote voordelen: een grote actieradius van 600 kilometer en het kunnen tanken binnen enkele minuten.

Om energie te produceren is er veel regeltechniek aanwezig. In diverse systemen zitten sensoren die de druk, de stroming en de temperatuur meten. Proportionele ventielen regelen de hoeveelheid waterstof. Om het maximale vermogen uit de brandstofcel te halen, wordt er gebruik gemaakt van een supercharger die maar liefst 5 000 liter lucht per minuut door het systeem pompt.

Het doel is om met de Forze VI diverse records neer te zetten, bijvoorbeeld het ronderecord voor brandstofcelauto’s op de Nürburgring Nordschleife. Daarnaast wil het team de strijd aangaan met benzineracewagens in de Caterham Cup. Het zal een grote uitdaging zijn om competatief mee te doen en toegelaten te worden. Er zijn op dit moment slechts twee brandstofcel racewagens wereldwijd, dit zijn de Forze VI en de Green GT. Als TU Delft lopen we ver voor op anderen en het Forze team acht de kans zeer groot dat waterstof één van de oplossingen is om het energie- en vervuilingsprobleem op te lossen.

Ben je enthousiast geworden over de waterstofracewagen? Voor het collegejaar 2013 - 2014 zoekt het team parttime teamleden en twee bestuursleden voor control system en pr-marketing. Neem via de website www.forze-delft.nl contact op met het team.

13

| Vereniging Oud Leeghwater Alumnivereniging Werktuigbouwkunde TU Delft

Nieuws

Het 146ste bestuur van Gezelschap Leeghwater

Tijdens de afgelopen algemene ledenvergadering is het aankomend bestuur van Gezelschap Leeghwater aangekondigd. Het kandidaatsbestuur bestaat net als twee jaar daarvoor uit vijf mannen en twee vrouwen. De kandidaten voor het bestuur zitten boordevol ideeĂŤn voor het nieuwe jaar en kunnen niet wachten om deze uit te werken en te realiseren. Zij zijn enthousiast om hun aandeel aan de rijke geschiedenis van Gezelschap Leeghwater toe te kunnen voegen. Uit drie van deze zeven bestuurders zal ook weer het bestuur van Vereniging Oud Leeghwater gevormd worden. Dit bestuur zal komend jaar wederom bestaan uit de secretaris, de commissaris onderwijs master en de penningmeester. Zij zullen worden ondersteund door de secretaris van het 145ste bestuur en twee alumni.

Ontwerpwedstrijd

Vooraanmeldingen

De studie Werktuigbouwkunde blijft doorgroeien. Er kan worden gezegd dat het populariseren van technische studies goed verloopt. Als deze ontwikkeling zich zo doorzet, zal het aantal inschrijvingen verder stijgen. Als we de trend van vorig jaar doorzetten, betekent dit dat we aan het begin van volgend collegejaar ongeveer zevenhonderd studenten in de collegebanken mogen verwelkomen. Dit zorgt ervoor dat sommige vakken uit het eerste jaar dubbel gegeven moeten worden, om de drukte in de collegezalen te verminderen. Ook zullen er een aantal onderwijsruimtes bij worden gebouwd om al deze studenten binnen de faculteit te kunnen huisvesten.

Gezelschap Leeghwater

Op dinsdag 18 juni vond de jaarlijkse ontwerpwedstrijd plaats. Hierbij namen zestig teams van eerstejaars Werktuigbouwkunde studenten het tegen elkaar op. Zij hebben dit jaar een mens-aangedreven voertuig dat op rails kan touwtrekken gebouwd. De onlangs in het Mekelpark aangelegde tramrail zorgde voor een ideale wedstrijdlocatie voor de faculteit 3mE. Het team dat met het voertuig de tegenstander het snelst 7 meter naar zich toe kon trekken won de ronde. Een extra moeilijkheid was dat het railvoertuig zichzelf maar maximaal 5 meter mocht verplaatsen.

Dit betekende dat het voertuig nog 2 meter extra touw binnen moest halen. In de weken voor de daadwerkelijke wedstrijd waren de eerstejaars hard aan het klussen om de laatste kinderziektes van hun apparaat te verhelpen.

De dag van de ontwerpwedstrijd zelf was een leuke dag waarop alle teams druk in de weer waren om hun apparaat zo snel mogelijk te laten touwtrekken. Aan het einde van de dag werden er verschillende prijzen uitgereikt, natuurlijk die voor het winnende team, maar daarnaast ook in drie andere categorieĂŤn. Een nieuwe categorie dit jaar was lichtgewicht construeren. Verder was er een constructeursprijs voor het technisch best uitgevoerde ontwerp en de Science Centre award voor het meest innovatieve ontwerp.

De dag werd afgesloten met een barbecue.

Testen voor de ontwerpwedstrijd 14

Interview Vanuit de Vereniging Oud Leeghwater wordt er elke Slurf een alumnus geïnterviewd. Zo krijgen studenten een goed beeld van waar je terecht kunt komen met de studie.

B. Vogelaar Air Liquide Maintenance Manager Ontwerpen van machines 1999

Waar denkt u aan als u terugkijkt op uw studententijd in Delft?

Ik denk met veel plezier terug aan mijn studententijd. Ik denk daarbij met name aan de dingen die ik naast mijn studie heb gedaan, zoals het dagenlang sleutelen aan auto’s met mijn huisgenoten. Daar heb ik de echte techniek geleerd, want het is niet mogelijk de werking van een motor uit boeken te leren.

Hoe is uw studie verlopen?

Voordat ik ging studeren in Delft, twijfelde ik nog tussen Bedrijfskunde en Werktuigbouwkunde. Het is Werktuigbouwkunde geworden, een studie waarbij ik voor het eerst in mijn leven echt moest studeren. Mijn propedeuse heb ik precies op tijd gehaald, anders moest ik in dienst. Uiteindelijk ben ik begonnen met werken vlak voordat ik mijn afstuderen afgerond had.

Kunt u een korte schets van uw carrière geven?

Ik ben begonnen met werken bij Fiwihex, een tweemansbedrijf dat zeer efficiënte warmtewisselaars maakt, onder leiding van de gepensioneerde Research and Development directeur van Akzo. Na twee jaar ben ik bij Nedstack gaan werken. Nedstack ontwikkelt brandstofcellen die waterstof omzetten in energie.Hier heb ik verschillende R&D patenten om weten te zetten in een heuse productielijn voor brandstofcellen.

Ik heb er gedurende vijf jaar met enorm veel vreugde gewerkt, tot het moment kwam dat ik ook graag eens bij een multinational wilde werken. Dat werd Air Liquide, omdat dit bedrijf waterstof maakt en energie opwekt voor Eneco. Daar heb ik functies doorlopen als ingenieur, zowel op betrouwbaarheid- en procesgebied, en als manager in productie en onderhoud.

Air Liquide

Bedrijf: Functie: Afstudeerrichting: Jaar van afstuderen:

Bram Vogelaar

In welk opzicht gebruikt u Werktuigbouwkunde?

Wat ik dagelijks gebruik is het terugbrengen van moeilijke problemen naar uitvoerbare oplossingen. Je gebruikt dus je analytische capaciteiten. Dit doe je ook bij personeelszaken of bedrijfskundige zaken. Bij technische problemen gebruik ik ook de theorie van Werktuigbouwkunde. Als je uit je hoofd weet dat de drukval evenredig is met de snelheid in het kwadraat en 1 bar overeenkomt met 10 meter waterkolom. Dan praat je veel collega’s binnen vijf minuten om.

Is Werktuigbouwkunde een goede keuze geweest?

Vele andere studies zouden ook een goede keuze zijn geweest, maar Werktuigbouwkunde is zeker ook een goede keuze geweest.

Welk advies heeft u voor de student?

Ik heb gemerkt dat de werkinstelling die je bij een klein bedrijf nodig hebt ook zeer goed toe te passen is bij een grote organisatie. Dat betekent dat 75 procent van je werkzaamheden altijd hetzelfde zijn, maar dat je met de laatste 25 procent het verschil kan maken. Wees dus creatief en voer ideeën snel uit zonder je uit het veld te laten slaan door tegenslagen. Dit werkt ook zo met studeren: je studie is je basis, maar wil je meer bereiken dan een negen voor tribologie, dan zal je dit zelf moeten doen.

15

| Onderwijs Bachelor De laatste tentamens zitten er bijna op en de eerste studenten gaan al op vakantie. Na een turbulent jaar met veel discussies en onderhandelingen, is het volgend jaar nog maar de vraag of het nieuwe curriculum goed uitpakt.

Gezelschap Leeghwater zal een actieve rol spelen bij het evalueren van het nieuwe curriculum.

Beste docent

Gezelschap Leeghwater is tevreden met het onderwijs dat gegeven wordt door de docenten. Als blijk van waardering wordt de ‘Beste docent verkiezing’ gehouden. Deze verkiezing wordt ieder jaar georganiseerd in samenwerking met de studievereniging van Maritieme Techniek, Gezelschap William Froude. Met maar liefst 550 mensen die hebben gestemd, was de verkiezing dit jaar wederom een groot succes. De beste docenten uit de bachelor zijn op 18 juni tijdens de ontwerpwedstrijd bekend gemaakt.

Herziening bachelor curriculum

In de afgelopen weken zijn er een aantal cruciale beslissingen genomen met betrekking tot het eerste jaar van het nieuwe curriculum. Allereerst is er besloten dat er voor het vak statica in het eerste kwartaal twee werkcolleges en twee huiswerkopdrachten per week verplicht zullen zijn.

Daarnaast is er in overleg met de faculteit en de facultaire studentenraad besloten dat deze verplichtingen worden afgebouwd. In het tweede kwartaal zijn er geen verplichte werkcolleges meer en in het tweede semester zal er nog maar één verplichte huiswerkopdracht per week zijn. Ook in de maand juli zal er verder gewerkt worden aan het tweede en het derde jaar.

Naast de ‘Beste docent verkiezing’ van de bachelor is er ook een ‘Beste docent verkiezing’ geweest voor de masteropleidingen. De beste docenten zullen per afdeling bekend gemaakt worden. Ze zullen aan het begin van het volgende collegejaar hun prijs ontvangen tijdens een prijsuitreiking op de afdeling. In oktober zal de ‘Docent van het jaar verkiezing’ van de TU Delft worden gehouden. Eén van de docenten die de facultaire verkiezing heeft gewonnen, zal door een jury worden verkozen. Deze jury bestaat uit de decaan, de onderwijsdirecteur en de onderwijscommissarissen van Gezelschap Leeghwater en Gezelschap William Froude.

Vooraanmeldingen

De vooraanmeldingen voor de bachelor Werktuigbouwkunde worden nauwlettend in de gaten gehouden. Op het moment van schrijven is er een stijging van 33 procent te zien in de vooraanmeldingen. Dit komt neer op 491 eerstejaarsstudenten. Naar alle waarschijnlijkheid is deze stijging voor een groot deel te danken aan het afschaffen van de studiefinanciering per 2014. Als de stijging aanblijft in de maanden juli en augustus zal de faculteit problemen krijgen met het waarborgen van de kwaliteit van de opleiding. De faculteit zal dan verscheidene colleges tweemaal op een dag gaan aanbieden.

16

Gezelschap Leeghwater

1ste jaar: Dr. ir. A. van Beek 2de jaar: Prof. dr. R. Babuska 3de jaar: Dr. R. Delfos

De beste docent van het derde jaar

Extra herkansingen

Het komende jaar worden er extra herkansingen aangeboden in de tentamenweken van het eerste kwartaal. Deze extra herkansingen zijn er voor de derdejaars vanwege de harde knip. De tweedejaarsvakken dynamica 2, stromingsleer en kansrekening en statistiek hebben een extra herkansing, omdat deze ingangseisen zijn van het bachelor onderzoeksproject. Van alle derdejaarsvakken wordt een extra herkansing aangeboden. Als die laatste vakken niet in het eerste kwartaal worden gehaald, zullen alle resultaten die al in de master behaald zijn ongeldig worden verklaard.

Afscheid

Het was mij een eer en waar genoegen om voor vijf edities van de Slurf te mogen schrijven. Vanaf nu zal ik het stokje overdragen aan Sophie Soons, de commissaris onderwijs bachelor van volgend jaar. Met het nieuwe bachelor curriculum in aantocht, wacht er een grote uitdaging voor Gezelschap Leeghwater in het onderwijs. Ik wens Sophie dan ook veel succes volgend jaar.

Master In het collegejaar 2002-2003 werd landelijk het bachelor en master systeem ingevoerd, waardoor er voor studenten een extra keuze bijkwam, namelijk de masterkeuze. Mechanical Engineering, ME, was jarenlang de meest logische vervolgstap van de meeste studenten. Uiteraard was er binnen de master nog veel ruimte voor specialisatie in verscheidene richtingen. In de 10 jaar na de introductie van de masters zijn de andere masteropleidingen aan de faculteit serieuze concurrenten geworden waardoor de masterkeuze steeds belangrijker en ingewikkelder wordt.

Het overzicht

In de afgelopen edities van de Slurf zijn verschillende disputen steeds op een specifieke master of mastertrack ingegaan. In deze editie wordt er geprobeerd een overzicht te geven van alle masters waar de zes afdelingen van onze faculteit aan bijdragen. Komend jaar kan er gekozen worden uit zeven tracks binnen Mechanical Engineering en zes masters daarbuiten.

De afdeling Materials Science and Engineering ook wel MSE genaamd geeft de gelijknamige master alsmede de track Materials Engineering and Applications. Deze track binnen ME spitst zich meer toe op de werktuigbouwkundige toepassingen van de materiaalkunde. Binnen de master MSE zijn verscheidene specialisaties mogelijk. Beide studies zijn relatief klein waardoor er veel persoonlijk contact met onderzoekers en professoren mogelijk is.

De afdeling Delft Center for Systems and Control, geeft de master Systems and Control en de track Control Engineering. Beide varianten liggen inhoudelijk dicht bij elkaar, maar net als bij materiaalkunde is Control Engineering meer gericht op de werktuigbouwkundige problemen.

Beide studies winnen de afgelopen jaren sterk aan populariteit met bijna honderd studenten per jaar.

medisch gebied. Daarnaast wordt de track Biomechnical Design binnen ME gegeven, waarin met een mechanische blik naar biologische systemen wordt gekeken.

Op de afdeling Process & Energy wordt de track Solid and Fluid mechanics gegeven. Deze master, die veel verschillende soorten studenten aantrekt, biedt onderwijs aan in kleine groepen. Verder wordt er aan de Leeghwaterstraat 44 de track Sustainable Process & Energy Technologies gegeven, waar internationaal veel aandacht voor is.

Als laatste is de afdeling Maritime and Transport Technology samen met Civiele Techniek verantwoordelijk voor de master Offshore and Dredging. De aanmeldingen zijn in de paar laatste jaren verdrievoudigd. De sectie Transportation Engineering and Logistics biedt de track Transportation Engineering aan. Deze track zit binnen ME en geeft colleges voor de master Transport, Infrastructure and Logistics die voornamelijk bij Technische Bedrijfskunde en Civiele Techniek is gevestigd. Natuurlijk geeft de afdeling ook de master Marine Engineering, waarvoor Werktuigbouwkunde studenten wel moeten schakelen.

Naast deze masters kunnen bachelorstudenten Werktuigbouwkunde ook zonder te schakelen overstappen naar Aerospace Engineering, Applied Earth Sciences, Applied Physics, Geomatics, Industrial Ecology, Science Education and Communication en Sustainable Energy Technology.

Deze worden gegeven op de andere faculteiten van de TU Delft.

Kijk op www.leeghwater.nl/studenten/onderwijs/master-onderwijs voor meer informatie over alle masters en een grafische weergave ervan.

.

De afdeling Precision and Microsystems Engineering geeft de gelijknamige mastertrack binnen ME. De track, die als ĂŠĂŠn van de zwaarste wordt gezien, groeit de laatste jaren aan populariteit. Veel bedrijven uit de automotive industrie en de mechatronica nemen deze studenten graag in dienst.

De afdeling Biomechanical Engineering geeft in samenwerking met twee andere faculteiten binnen Delft en drie ziekenhuizen de master Biomedical Engineering. De studie is voornamelijk gericht op mechanische oplossingen op 17

Theo Jansen

Strandbeesten Kunstenaar Theo Jansen wil een nieuwe vorm van leven creĂŤren.

Zijn strandbeesten zijn gemaakt van elektriciteitsbuizen en zetten windenergie om in bewegingen. Het proces liep niet altijd op rolletjes, maar de beesten ondergaan een bijzondere evolutie.

18

Eén materiaal

Inmiddels maakt Theo Jansen al sinds 1990 strandbeesten.

Jarenlang heeft hij geëxperimenteerd met grote en kleine, ingewikkelde en minder ingewikkelde varianten. Hij wil alles van elektriciteitsbuizen maken. De bestaande natuur is hoofdzakelijk van eiwit gemaakt en daarom wil hij zijn nieuwe vorm van leven ook van één soort materiaal maken.

Buis kan flexibel zijn, maar een driehoeksconstructie ervan is heel stijf. Je kunt er zuigers doorheen laten bewegen, lucht in opslaan en nog veel meer. De multifunctionaliteit van buis ontdekte hij pas na lang expirimenteren.

Door de beperking van het gebruik van slechts één materiaal dwong Theo Jansen zichzelf om een koers te kiezen die niet voor de hand ligt. Zijn strategie om de beesten te bouwen is eigenlijk tegengesteld aan die van een ingenieur. Een ingenieur doet eerst goed onderzoek en kiest dan precies de onderdelen die hij nodig heeft. Bij de kunstenaarsmethode brengt het materiaal je op gedachten. Zo bracht de elektriciteitsbuis Theo Jansen op de gedachte van een nieuwe natuur. Intussen probeert hij de bestaande natuur te vergeten en opnieuw te beginnen. Zijn strandbeesten eten geen voedsel, maar leven van de wind.

Windenergie

De strandbeesten hebben wel een ‘maag’. Deze bestaat uit PET-flessen die door de windkracht worden opgepompt tot hoge druk. De pompjes waarmee dit gebeurt zijn natuurlijk ook gemaakt van elektriciteitsbuis en worden aangedreven door vleugels die voor op het beest wapperen in de wind.

Het duurt een paar uur voordat de flessen vol zitten, dan bevatten ze potentiële energie. Als de dop van de fles wordt gehaald, zal deze energie er met hoge snelheid uit komen.

De truc is om de energie onder controle te krijgen en te gebruiken om de beesten te laten voortbewegen.

Voor de voortbeweging zijn ‘spieren’ nodig. Een spier is een onderdeel dat op commando langer of korter wordt.

Strandbeesten hebben duwspieren die langer worden op

commando. De spier bestaat uit een buis waar een andere buis in heen en weer kan bewegen. Om de binnenste buis zit een rubber ringetje waardoor hij functioneert als zuiger.

Als de lucht uit de flessen via een slangetje in de buis loopt, duwt hij de zuiger naar buiten en strekt de spier zich.

Driehoeksbeweging

Ondanks het feit dat Theo Jansen de echte natuur probeert te vergeten, ontkomt hij er soms niet aan om bepaalde principes te gebruiken, bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van de poot van het strandbeest. Hij kon voor de verplaatsing op een zanderige ondergrond geen betere, weinig energie verbruikende constructie verzinnen dan die in de natuur al bestond. Op het strand zijn poten efficiënter dan wielen. Wielen moeten zich een weg door het zand banen, waardoor ze relatief meer zand moeten verplaatsen. Het voordeel van wielen is echter dat de as op een constante hoogte blijft, wat energie scheelt. De poten die Theo Jansen heeft ontwikkeld behouden ditzelfde voordeel. Het bovenbeen en het onderbeen bewegen zodanig ten opzichte van elkaar dat de ‘ruggengraat’ op gelijke hoogte blijft. De poten hoeven echter niet zoals het wiel elk stukje bodem op hun weg te raken.

Frederike Geesink

Duinen veranderen doordat er zowel zand tegenaan als vanaf waait, maar ze blijven wel altijd ongeveer even hoog.

Dit staat in tegenstelling tot de zeespiegel die alleen maar stijgt. Eigenlijk zouden er beesten moeten bestaan die op het strand permanent veel zand losmaken en het vervolgens in de lucht gooien waardoor het naar de duinen waait.

Deze gedachte van Theo Jansen is het begin geweest van zijn strandbeesten. Hij schafte een grote partij elektriciteitsbuizen aan en gaf zichzelf een jaar de tijd.

Theo Jansen legt de werking van de poot uit met een model

De werking van de poot legt Theo Jansen uit aan de hand van een model op een plaat triplex. In het midden van elk strandbeest zit een ruggengraat die wordt voorgesteld door een krukas. Dit betekent dat de ruggengraat kan ronddraaien. In het model is het meest rechtse punt de kruk van de krukas. De rondgaande beweging van de krukas wordt via elf stangen omgezet in een loopbeweging. Deze wordt getekend door een potlood dat zich aan het eind van de poot bevindt. Ideaal gezien wordt er een driehoekige beweging beschreven. Wanneer het potlood zich in de 19

horizontale basis van de driehoek bevindt, raakt de poot de grond. Aangezien het beest wordt gedragen door de poten, beschrijft het gehele beest een horizontale lijn. Op het moment dat het potlood rechts aan het eind van de basis van de driehoek aankomt, wordt de poot opgetild en in versneld tempo via de overige twee zijden van de driehoek teruggebracht. In die tijd steunt het beest op de andere poten die in die fase juist op de grond staan. De curve die ontstaat, is afhankelijk van de verhouding van de lengtes van de elf stangen. Bij een andere verhouding komt er een andere curve uit, bijvoorbeeld een achtvorm. Om de verhouding van lengtes voor de ideale loopbeweging te bepalen ontwikkelde Theo Jansen een computermodel. Zelfs voor de computer bleef het aantal mogelijke verhoudingen van de elf stangen enorm, daarom is hij overgegaan op de evolutiemethode.

De elf heilige getallen

Er miniatuurversies van de strandbeesten te koop zijn?

Dit zijn zowel 3D-geprinte beesten als bouwpakketten.

Door schaaleffecten werken de miniatuurversies beter dan de grote strandbeesten. Kijk hiervoor op pagina 26 bij de gadgets. Op de website staan ook de data waarop de strandbeesten in Scheveningen te zien zijn. van de generaties werd de beweging steeds karakteristieker. De versnelde beweging vanaf het moment dat de voet de aarde heeft losgelaten is kenmerkend voor pootbewegingen. Uiteindelijk kwamen er elf getallen uit die de ideale lengtes aangaven voor de benodigde stangetjes. Dankzij deze getallen lopen de beesten zoals ze lopen, hun motoriek vertoont gelijkenis met die van een echt beest.

Verschillende soorten

De Animaris Vulgaris was het eerste strandbeest. Deze is echter nooit in staat geweest om te staan. Hij kon zijn poten alleen bewegen als hij op zijn rug lag. Het technisch falen van de Animaris Vulgaris werd verookzaakt door de verbindingen van de buizen die gemaakt waren van plakband. De gewrichten waren niet stijf en sterk genoeg om het lijf te dragen. Later veranderde dat door de komst van de tie-wrap. Het gebruik van een computermodel resulteerde in de poten van de Animaris Currens Vulgaris. Dit was het eerste lopende strandbeest. Toch ging het lopen erg moeizaam. Een nieuwe evolutie met behulp van de computer resulteerde in de poten voor de generaties die volgden.

Theo Jansen

In de computer werden 1 500 poten gecreĂŤerd met stangen van willekeurige lengtes. De computer bekeek welke de ideale loopcurve benaderden. Van de 1 500 werden de honderd beste geselecteerd. Hun stangen werden gekopieerd en gecombineerd tot 1 500 nieuwe poten. Deze 1 500 poten werden wederom getest op hun gelijkenis met de ideale curve. Behalve naar de vorm van de loopcurve werd er ook gekeken hoeveel tijd de poot in de lucht doorbrengt. Een poot die in de lucht hangt, heeft immers geen functie. Poten die niet alleen de ideale loopcurve benaderen, maar ook relatief weinig tijd in de lucht doorbrengen, worden dus eerder uitgekozen. Dit proces ging vele generaties door, de computer stond maandenlang dag en nacht aan. In de loop

Wist je dat...

De Animaris Gubernare Asdoliscens 20

De andere is de flesdrager en regelt alle ‘zintuigen’, hij voelt het water of zand en reageert erop. Ze zijn verbonden als een Siamese tweeling en leven in symbiose met elkaar.

Theo Jansen knutselt aan een van zijn strandbeesten

De Animaris Currens Ventosa was het eerste beest waarin de elf heilige getallen massaal werden toegepast. Met behulp van mallen konden de poten snel gemaakt worden.

Het beest begon met 56 poten, maar hij bleek makkelijker hanteerbaar met minder poten, waardoor er uiteindelijk 48 overbleven. Hij kreeg twee grote vleugels die eigenlijk te zwaar waren voor het beest. De dag dat hij het strand op mocht waaide het bijna niet, waardoor de vleugels stil bleven staan. Bij het opruimen gebeurde het ineens: de vleugels begonnen onverwacht te bewegen. Misschien dat ze slechts tien keer op en neer gewapperd hebben, maar ze deden het. Aan het eind stortte het beest in onder de zware last van de vleugels. Het was de enige dag dat de Animaris Currens Ventosa gelopen heeft en tevens een cruciale dag voor de publiciteit van de strandbeesten.

De Animaris Sabulosa was het eerste beest dat in staat was dwars op de wind te lopen. Het idee erachter was dat hij tussen de zee en het mulle zand heen en weer zou lopen.

De Sabulosa kon ook zand graven. Tijdens het lopen werd zijn staart met een nylon draad bewogen, waardoor hij kleine hoeveelheden zand in de punt van zijn gekromde staart schepte. Als het beest zich omkeerde, strekte hij zijn staart en viel het zand op de grond. Bij een bepaalde windrichting zou hij steeds hetzelfde pad bewandelen en het zand op dezelfde plekken neerleggen. Het zand dat hij bij de branding liet vallen zou wegspoelen, maar het zand dat bij het mulle zand terechtkwam zou blijven liggen.

De Animaris Protinus is het beest dat Theo Jansen deze zomer laat zien op het strand van Scheveningen. Het is een tweelingbeest: twee totaal verschillende beesten die aan elkaar vastzitten, zodat ze niet omvergeblazen worden. Eén is gespecialiseerd in de voortstuwing en heeft vele zeilen.

De groeiende strandbeestenfamilie bestaat al uit ongeveer veertig soorten gemaakt in verschillende periodes. Iedere periode wordt gekenmerkt door een specifieke techniek.

Hiermee worden verschillende deelproblemen aangepakt.

Bij de werkplaats van Theo Jansen in Ypenburg bevindt zich een strandbeestenkerkhof. Als de ontwikkeling van een beest op zijn einde is, sterft het uit en komt het daar terecht. Blootstelling aan zon en regen zorgt ervoor dat de buizen verbleken. De ouderdom van de fossielen is daardoor te schatten aan de hand van de kleur.

Frederike Geesink

Frederike Geesink

Strandbeestenkerkhof

De Animaris Protinus op het strand van Scheveningen

Strandbeesten zijn reusachtige machines gemaakt van elektriciteitsbuizen. Deze beesten hebben ingenieus ontworpen poten die een draaiende beweging omzetten in stappen. Ze zijn bedoeld om door de wind vooruit te worden geblazen. Theo Jansen droomde van strandbeesten die zelfstandig over het strand zouden wandelen en zo de kust een ander aanzien zouden geven. Meestal moet hij echter veel aan de beesten trekken en duwen. In de loop van de tijd heeft hij het oorspronkelijke doel losgelaten en is de evolutie van zijn strandbeesten het belangrijkste geworden. Ondanks dat de strandbeesten geen echte functie hebben, zijn het interessante en mooie kinetische kunstwerken.

Frederike Geesink

21

ASML

Gezelschap Leeghwater alumni Lotte Willems vertelt over haar start bij ASML

‘Als je naar nano-schaal gaat, komen alle technische disciplines samen “Ik werk aan een product dat chipproductie helpt optimaliseren. Ongeveer een week geleden ging mijn eerste ‘recept’ naar de klant. Dat is een ontzettend gaaf gevoel.” Aan het woord is Lotte Willems, recent afgestudeerd in werktuigbouwkunde aan de TU Delft. Sinds 1 mei dit jaar kwam ze in dienst bij ASML en nam een sprong in de wereld die leeft naar de Wet van Moore (de wet die stelt dat de capaciteit van integrated circuits iedere 18 maanden verdubbelt).

Voor degenen die ASML nog niet kennen, een kleine toelichting. In Veldhoven maakt ASML lithografiemachines voor de productie van computerchips. Het bedrijf levert aan alle grote chipproducenten ter wereld - zoals Intel, Samsung en TSMC - en tart in zijn producten de grenzen wat fysisch mogelijk is. Zo is ASML in staat om met de nieuwste generatie machines, lijnen en onderdelen te printen kleiner dan 20 nanometer. Dat is te vergelijken met het printen van een roman van 500 pagina’s op één centimeter van een menselijk haar.

advertorial ASML

ASML

Praten Lotte: “Ik vind het interessant om diep de techniek in te gaan, maar wel in een ruimere context. Dat kan ook met de opleiding Werktuigbouwkunde. Die is superbreed. Ik houd mijn keuzes graag open, dus het kiezen van een Master was een hele uitdaging. Eind maart heb ik mijn Master Mechanical Precision & Microsystems Engineering afgerond.

Uiteindelijk ben ik tot de keuze gekomen door veel te praten met mensen. En zo ben ik ook bij ASML terecht gekomen. Gesprekken met collega-studenten, bedrijven en natuurlijk student en ASML Campuspromotor Marc van Etten.

Cleanroom van ASML

Hou je vast Nu werk ik bij ASML. Mijn officiële titel is (hou je vast) Customer Support - Application & Business Support Engineer in de Yieldstar Metrology group. Yieldstar is een aparte machine om de instellingen van de waferscanner te optimaliseren. Dat vergt enige uitleg: de lay-out van de chip wordt door de waferscanner op de chip geprojecteerd. Via lithografie wordt vervolgens de afbeelding uit het materiaal geëtst. Zo ontstaat de eerste laag verbindingen. Dit proces wordt laag voor laag herhaald. Je kunt je voorstellen dat als de lagen iets verschuiven (en dat komt bijzonder nauwkeurig op 20 nanometer) dan maakt de chip uiteindelijk geen verbinding en doet ie het niet. Dat meten we op de Yieldstar. Zo signaleert de machine bijvoorbeeld wanneer de overlay in de tijd gaat afwijken. Yieldstar gebruikt deze waarde als feedback om de

scanner stabiel te houden. Daarnaast is het een los meetinstrument om de kwaliteit van de chips te controleren.

Multidisciplinair Mijn rol is klanten ondersteunen bij het gebruik van Yieldstar. De ASML machine wordt hier getest met een eigen standaard chip, maar klanten maken hun eigen complexe IC’s.

Wij begeleiden ze bij het optimaal gebruik door onder andere analyse van data en oplossen van eventuele problemen. Dat doe ik nu vanuit Veldhoven, maar in de toekomst zal ik ook naar het buitenland gaan. In oktober ga ik voor mijn eerste een bèta-veldtest. Wat ik leuk vind aan dit werk is het multidisciplinaire karakter. Als je naar een nano-schaal gaat, komen alle technische disciplines samen.

Scheikunde, natuurkunde, materiaalkunde. Je komt dus in contact met veel mensen en afdelingen en dat maakt het bijzonder interessant.

Overdonderend Ik heb nu mijn eerste maand achter de rug.

Daarin krijg je overdonderend veel informatie te verwerken. De eerste weken is een standaard training - de basis van de machine leren begrijpen- maar de uiteindelijk interne opleiding duurt wel tot een jaar. Gelukkig heb ik heel veel aan mijn collega’s. Je wordt wel in het diepe gegooid, maar de hulpbereidheid is heel groot. Iedereen heeft hier een echt hart voor ASML en werkt keihard samen om de beste prestatie neer te zetten. De sfeer is heel open en toegankelijk. Ik ben heel blij dat het gesprek met ASML aan ben gegaan. Ik had nog geen duidelijke vacature of functie voor ogen.

Door met de recruiter mijn wensen in kaart te brengen kwam er uiteindelijk dit uitrollen.

Het is ontzettend gaaf. En ook wonen in Eindhoven bevalt me super goed.”

Torrey W. Lee

Vliegen en varen Vliegdekschepen zijn reusachtig in hun omvang en functionaliteit. Het enorme dek wordt gebruikt voor het opstijgen en landen van vliegtuigen.

Vliegdekschepen zijn een samenkomst van maritieme techniek, lucht- en ruimtevaart en werktuigbouwkunde. Bij het ontwerpen van vliegdekschepen werken dus veel disciplines mee om een multifunctioneel schip te bouwen. Deze samenwerking resulteert in een technologisch gevaarte op zee met een zeer grote waarde in de militaire defensie.

Opvallend

Vliegdekschepen vallen op door hun vlakke dek, het vliegdek. Dit loopt over de hele lengte van het schip. Op dit dek kunnen vliegtuigen landen en opstijgen. Om vliegtuigen te laten landen en opstijgen vanaf een schip zijn er veel voorzieningen nodig. Voorbeelden van deze voorzieningen zijn een lanceerinrichting, vangkabels en een hoekdek. De 24

lanceerinrichting is nodig voor het opstijgen, aangezien er over een erg korte afstand een zeer grote acceleratie verkregen moet worden. De vangkabels zijn vereist bij de landing, tijdens de landing grijpt een vliegtuig zich vast in de kabels en komt op deze manier snel tot stilstand. Het hoekdek is een verbreding van het vliegdek, waardoor er een extra landingsbaan wordt gecreĂŤerd die schuin over het dek loopt.

Er bestaat een onofficiĂŤle term om vliegdekschepen met een zeer groot formaat te beschrijven, dit zijn de zogenaamde supervliegdekschepen. Zoals de naam al doet vermoeden, is deze soort veel groter dan andere vliegdekschepen. Supervliegdekschepen zijn de grootste oorlogsschepen ooit gebouwd, momenteel zijn alleen mammoettankers groter. Nu zijn de Verenigde Staten het enige land dat supervliegdekschepen in bezit heeft, deze schepen zijn bijvoorbeeld van de Nimitzklasse. Deze klasse bestaat uit tien schepen, die een lengte hebben van ongeveer 350 meter en een breedte van het vliegdek van ongeveer 80 meter.

Opstijgen en landen

Het opstijgen van en landen op een vliegdekschip zijn gecompliceerde procedures. Het werken op het dek van een vliegdekschip kan erg gevaarlijk zijn. De bemanning op het vliegdek moet voorbereid zijn op allerlei situaties, zoals het uitbreken van brand. Er worden veel voorzorgsmaatregelen

Het opstijgen vanaf een vliegdekschip wordt mogelijk gemaakt door een katapult in de lanceerinrichting. Op het moment dat een vliegtuig klaar is voor vertrek, worden de cilinders van de katapult gevuld met stoom tot de juiste druk bereikt is. De stoom is afkomstig van de reactoren van het schip. Het systeem kan in 2 seconden een vliegtuig van 20 ton afschieten met een snelheid tot 270 kilometer per uur. Als de procedure goed is verlopen, heeft het vliegtuig voldoende snelheid gekregen om op te stijgen. Mocht dit niet het geval zijn, dan kan de piloot de schietstoel gebruiken om te ontsnappen voordat het vliegtuig in de oceaan stort. Het landen op een vliegdekschip is één van de moeilijkste handelingen voor een piloot. Om te kunnen landen heeft elk vliegtuig een ‘tailhook’, dit is een haak aan de staart van het vliegtuig. Tijdens het landen is het doel van de piloot om de tailhook aan de vangkabels van het schip te haken. Vervolgens absorbeert een hydraulisch systeem de kinetische energie, zodat het vliegtuig tot stilstand komt.

Om een voorbeeld te geven van de prestatie die geleverd moet worden: de vangkabels kunnen in 2 seconden een vliegtuig van 25 ton dat met een snelheid van 240 kilometer per uur aan komt vliegen tot stilstand brengen op een landingsbaan van 95 meter.

De ontwikkeling

Voordat de Eerste Wereldoorlog begon, was men al begonnen met experimenteren met het opstijgen vanaf en landen op schepen. Dit leidde tot moederschepen die enkele toestellen konden meenemen. Wanneer een vliegtuig gebruikt moest worden, werd het vliegtuig door middel van een kraan in het water gezet. Vanaf het water kon het vliegtuig opstijgen. In de Tweede Wereldoorlog waren vliegdekschepen erg belangrijk en speelden ze een rol bij het definitieve einde van traditionele zeegevechten met kanonnen. Vanwege het grote belang van vliegdekschepen werden veel slagschepen tijdens de oorlog omgebouwd tot vliegdekschepen. Ook na de Tweede Wereldoorlog ging de ontwikkeling van vliegdekschepen door. Veel landen hebben deze schepen na afloop van de oorlog gekocht en zijn zelf nieuwe versies gaan ontwerpen. Vooral de Amerikaanse marine heeft zich erg gericht op de omvang

van hun schepen. Deze schepen kunnen nu dan ook tot ongeveer honderd vliegtuigen transporteren. In 1961 begon de Amerikaanse marine te varen met schepen aangedreven door kernenergie. Vanaf 1970 hebben alle nieuw gebouwde vliegdekschepen een nucleaire aandrijving. Het voordeel van deze soort aandrijving is dat het schip vrijwel onbeperkt kan blijven varen, omdat er nauwelijks brandstof wordt verbruikt.

James Thierry

voor onvoorziene omstandigheden getroffen, bijvoorbeeld tegen het overboord geblazen worden door de krachtige straalmotoren. Vliegtuigen stijgen op en landen met grote snelheden in een beperkte ruimte. Het zijn echter de piloten die het complexe werk moeten doen, want het dek is niet lang genoeg om op de gebruikelijke manier op te stijgen en te landen.

Een vliegdekschip met een hoekdek

Nieuwe generatie

Vliegdekschepen zijn een belangrijk onderdeel van de Amerikaanse defensie, daarom wordt er nog steeds hard gewerkt aan de verbetering ervan. De schepen uit de Nimitzklasse hebben een grote ontwikkeling ondergaan en zijn continu verbeterd, maar ze voldoen niet meer aan de huidige eisen. Dit is de reden dat de Verenigde Staten een nieuw soort vliegdekschip willen bouwen, de zogenaamde CVN-21, waarbij met het getal de 21ste eeuw wordt bedoeld.

Het is de bedoeling dat deze schepen minder bemanning nodig hebben. Ook moeten er meer vliegtuigen vanaf kunnen opstijgen en op kunnen landen. Verder is het nodig dat ze minder onderhoudsgevoelig zijn. De grootste verandering zit in de aandrijving; er wordt namelijk een nieuwe reactor ingebouwd met een hogere energiedichtheid.

Vliegdekschepen zijn grote gevaartes op zee en zijn cruciaal in de hedendaagse defensie. Niemand wil graag terug naar de tijd waarin we onze vijanden beschoten met kanonnen op zee. Vliegdekschepen werken erg doelgericht en zijn belangrijke wapens in de verdediging van landen. Ze werken nooit alleen, de samenwerking is onmisbaar.

Iris Snuverink

25

| Gadgets

>

Wil jij je eigen strandbeest? Met dit bouwpakket kun je een miniatuurversie ervan zelf in elkaar zetten. www.strandbeest.com | € 45,00

>

Wil je tijdens een sportieve middag op de green je dorst kunnen lessen, dan is deze club precies wat je zoekt. Met één druk op de knop golft een drank naar keuze in je glas. www.sharperimage.com | € 68,00

< Zit je weer in de knoop met je dynamicasommen en wil je ontspannen door even muziek te luisteren, maar krijg je je oordopjes niet uit elkaar? Met deze ritsvariant heb je daar geen last meer van. www.megagadgets.com | € 19,95

> Heb je niet veel opbergruimte in de keuken, buig je dan eens over de mogelijkheden van de Stretchy Bowl.

Dit is een rekbare fruitschaal. www.hooknloopdesign.com | € 37,00

26

> Deze riem zorgt ervoor dat je alles voor een lekkere barbecue bij de hand hebt. Zo word je het vuur de baas. www.pitbossbelt.com | € 83,00

>

Weet je het even niet meer? Laat deze ramenzeemrobot zijn werk doen en alles wordt weer glashelder. www.sharperimage.com | € 300,00

>

Ben je je strandbeest aan het uitlaten, neem dan deze kloddertrechter mee. Hierdoor heb je bij het bouwen van een zandkasteel geen last meer van vieze handen. Hij bevat apart een vak voor water en voor zand en mengt dit tot modder. www.haba.de | € 9,95

< Ben jij bij het typen van een artikel altijd kort van stof omdat je gestoord wordt door het lawaai van je toetsenbord? Deze hoes houdt het geluid binnen en het vuil buiten. www.geekstuff4u.com | € 22,00

27

Duurzaam bedrijfsleven

| Buitenlandverhaal

Bamboefietsen bouwen Bamboefietsen worden over de hele wereld gemaakt. Het feit dat Europa en Antarctica de enige continenten zijn waar oorspronkelijk geen bamboe groeit, heeft er waarschijnlijk voor gezorgd dat je ze nog niet veel hebt gezien.

Sinds een jaar is BlackStar Bamboo Bikes echter bezig om bamboefietsen voor de Nederlandse markt te produceren.

Voor dit bedrijf ben ik een half jaar stage aan het lopen, deels in Ghana en deels in Nederland. Ghana is het land waar de frames worden geproduceerd. In Amsterdam worden deze vervolgens bij de sociale werkplaats geassembleerd en afgemonteerd tot een retro-stijl stadsfiets.

De BlackStarBike in Ghana

Ghana ligt in West-Afrika naast Ivoorkust en wordt gezien als een behoorlijk stabiel en veilig land. Qua economische vooruitgang en stabiliteit wordt het land vaak vergeleken met Zuid-Afrika, de grootste economie van het continent.

Desondanks is het land zeer arm en heerst er een hoge werkloosheid, vooral onder jongeren. Eén van de problemen is dat de export vooral bestaat uit ruwe grondstoffen, zoals cacao. De rest van het productieproces bevindt zich in landen als Nederland, waar er chocola van gemaakt wordt.

Hier gaat veruit het grootste deel van de winst heen. Voor bamboefietsen is dit anders. De grondstoffen bamboe en sisal, een supersterke agavevezel, komen beide uit Ghana, maar worden daar ook helemaal verwerkt tot fietsframe voordat ze worden geëxporteerd. Dit was één van de belangrijkste redenen voor de oprichters om een jaar geleden met dit project te beginnen. Om de fiets vervolgens aantrekkelijk te maken voor Europeanen is het frame zo 28

gemaakt dat deze voldoet aan de westerse kwaliteitseisen.

De bamboefiets wordt vervolgens geassembleerd met onderdelen van hoge kwaliteit.

Bamboe is een zeer veelzijdig constructiemateriaal. De mechanische eigenschappen zijn erg gunstig, zo blijkt uit de Ashby grafieken dat de stijfheid-dichtheid verhoudingen vergelijkbaar zijn met staal en dat de sterkte zelfs hoger is. Daarnaast groeit bamboe erg snel, sommige soorten meer dan een meter per dag. Om er nog een schepje bovenop te doen; bamboe neemt gemiddeld zes keer zo veel koolstofdioxide op als hout.

Proces

Genoeg feiten over bamboe, wat heb ik eigenlijk gedaan in Ghana? Ten eerste heb ik het hele productieproces bekeken en waar mogelijk verbeterd. De fabriek bevindt zich in Kumasi, op de hoofdstad Accra na de grootste stad van het land. In een dorpje in de buurt wordt met machetes de bamboe gehakt. In een mal worden aluminium inserts, kleine cilinders voor onder andere het balhoofd en de trapas, ingeklemd en daartussen wordt de op maat gezaagde bamboe gepositioneerd. Vervolgens worden er meerdere lagen sisal met epoxy omheen gewikkeld. Per frame kost het dan nog een dag om afgewerkt te worden. Daarna kan de coating, die nodig is als bescherming tegen het Nederlandse weer, worden aangebracht.

Scheuren

Eén van de grootste problemen die zich in Nederland voordeden, was het splijten van het bamboe. Hierdoor ontstonden langgerekte scheuren. Dit is erg vervelend,

Scheuren worden veroorzaakt door verschillen in vochtgraad. Wanneer de bamboe droogt en dus een lagere vochtgraad krijgt, zal het krimpen. Als dit gelijkmatig gebeurt, is er geen enkel probleem. Als de verandering in vochtgraad per locatie verschilt, kunnen zich over de lengte spanningen opbouwen die resulteren in scheuren. De bamboe bevat zogenoemde ‘nodes’, een soort knoesten op plekken waar een zijtak uitgroeit. Op deze plekken ontstaat een soort platformpje, een diafragma, in de holle buis.

Hierdoor zal het per locatie verschillen hoe snel het drogen gaat. Daarnaast zorgen deze diafragma’s voor een hogere weerstand tegen krimp, doordat daar meer materiaal aanwezig is. Het is een ingewikkeld probleem met een eenvoudige oplossing. Na intensief contact met onder andere de grondlegger van de bamboefiets en een aantal bamboeprofessoren en -goeroes van over de hele wereld, bleek dat het doorboren van deze diafragma’s een goede oplossing is. De bamboe kan gelijkmatig krimpen en uitzetten en de afname van stijfheid is zeer klein. Inmiddels wordt dit toegepast en sindsdien zijn er geen scheuren meer ontstaan.

Hiermee is mijn missie geslaagd.

Drinkbaar water wordt verkocht langs elke drukke weg. Dit wordt gedaan door mensen die met 20 kilogram op hun hoofd elke auto aanschieten om voor 4 eurocent een zakje water te verkopen. In het armere noorden zijn er ontzettend veel kleine dorpjes waar mensen dagelijks uren lopen om hout te sprokkelen en water te halen bij een pomp.

Tijn van Omme

want het draagt niet bij aan de betrouwbaarheid van het frame. Daarnaast kan vocht het holle frame in en uit.

Samen met het controleren van de kwaliteit van de frames, was het onderzoeken van dit fenomeen en het zoeken naar oplossingen het grootste deel van mijn stage.

Samen met de plaatselijke bevolking

In de fabriek werkte ik alleen met Ghanezen. Al gauw werd ik professor genoemd, omdat ik steeds aantekeningen en opmerkingen aan het maken was om de kwaliteit hoog te houden, maar zelf niet veel mee kon helpen. Natuurlijk werden me veel vragen gesteld. Over hoeveel kinderen ik heb, over het feit of er echt geen bamboe in Nederland groeit en of ik niet een bamboefietsfabriekje in Nederland kon opzetten, waar ze dan zouden kunnen werken. Naar Europa of Amerika gaan is namelijk wel de grote droom.

Dat ik vertelde hoe koud en nat het altijd is, kon daar niks aan veranderen, maar dat is natuurlijk ook moeilijk voor te stellen als je nog nooit sneeuw hebt gezien.

Ervaringen in Ghana

Tijn van Omme

Tijn van Omme

Een kijkje in de fabriek

Ik heb deze fantastische stage afgesloten met een rondreis door Ghana. Natuurlijk ben ik op zoek gegaan naar olifanten. Deze waren al te zien vanaf het zwembad bij het hotel van een nationaal park en ze waren nog veel beter te bewonderen van 5 meter afstand tijdens de safari. Momenteel ben ik als productiemanager stage aan het lopen bij de sociale werkplaats in Amsterdam.

Iedereen kent de foto’s van de armoede in Afrikaanse landen. Er zelf rondlopen is echter een heel ander verhaal. Een groot deel van de bevolking heeft weinig zin om te werken, maar dat is best begrijpelijk als de temperatuur het hele jaar door 30 tot 35 graden Celsius is. Bijzonder onhandig is het feit dat er maar de helft van de tijd elektriciteit is. De impact hiervan is erg groot, hele fabrieken staan erdoor stil.

Kijk op www.blackstarbikes.nl voor meer informatie. Als je ook stage wilt lopen, neem dan contact op via de website. Als je de fiets wilt bewonderen kan dat. Deze staat als het goed is vanaf september regelmatig voor de faculteit.

29

Glowing Plant / Amber Halsall

Lichtgevende bomen Tegenwoordig is elektrische verlichting een van de standaard voorzieningen in onze maatschappij. Het totale verbruik hiervan is gigantisch. Bij een onderzoeksteam ging een lampje branden: Wat als bomen onze straten kunnen verlichten?

30

Op 23 april jongstleden begon een onderzoeksteam op internet een campagne om fondsen te werven voor een project genaamd ‘Glowing Plant’. De onderzoekers willen deze fondsen gebruiken om een lichtgevende plant te produceren door middel van genetische modificatie. Als dit lukt, is het uiteindelijke doel om een boom te maken die zo veel licht geeft dat deze een biologisch alternatief voor straatverlichting vormt. Deze bomen zouden in tegenstelling tot gewone straatverlichting juist koolstofdioxide uit de lucht opnemen in plaats van dit te produceren. Op deze manier vormen ze een milieuvriendelijk alternatief.

vuurvliegjes gebruiken. Hierdoor kon er in de plant bioluminescentie optreden. In 1989 slaagden de onderzoekers erin de DNA-streng, die verantwoordelijk is voor het luciferine-luciferase systeem te ontcijferen. Hierdoor werd de route naar de implementatie van het systeem in organismen door middel van synthetische biologie geopend. Dit leidde in 2010 tot de eerste kunstmatig gekweekte bacteriën die een gedimde gloed konden produceren.

Om hun project te kunnen financieren hebben de onderzoekers een campagne opgestart op de website Kickstarter.

Dit is een website waar onderzoekers of kunstenaars een digitale wervingscampagne kunnen beginnen. Door middel van beeldmateriaal en verdere uitleg van hun project proberen zij hierop mensen te overtuigen om te doneren aan het onderzoek. Donateurs worden dan vaak beloond met de eerste prototypes die uit het project voortkomen.

Donateurs krijgen echter geen zeggenschap binnen het project, zoals bij conventionele investeringen meestal het geval is. Zo zorgt Kickstarter ervoor dat het project compleet in handen van de oprichters blijft.

De campagne voor het Glowing Plant project werd een hit op het internet en binnen een week was het streefbedrag van 65 000 dollar al behaald. Met dit bedrag wilden de onderzoekers een klein lichtgevend plantje produceren. Donateurs die meer dan 40 dollar sponsorden, kregen zaden voor een gloeiende Arabidopsis plant. Aangezien het streefbedrag al zo snel behaald was, is vervolgens een tweede streefbedrag vastgesteld. Dit streefbedrag bedroeg maar liefst 400 000 dollar. Dit bedrag werd een week voor het einde van de campagne ook behaald. Hiermee proberen de onderzoekers een lichtgevende roos te produceren. Deze zal naar donateurs die meer dan 150 dollar sponsoren worden toegestuurd. Uiteindelijk is er nog een derde streefbedrag vastgesteld, namelijk 500 000 dollar, maar dit bedrag is niet gehaald. Het totaal aan gesponsorde fondsen bedroeg uiteindelijk 484 013 dollar.

Het eerste onderzoek naar lichtgevende planten dateert uit 1986. Toen lukte het onderzoekers om de eerste lichtgevende plant te kweken. Dit deden zij door het eiwit luciferine aan de voeding van de plant toe te voegen. Met dit eiwit kon de plant het enzym luciferase aanmaken. Dit is een enzym dat licht produceert, hetzelfde enzym dat

Glowing Plant

Kickstarter

Bewerking van de Arabidopsis plant

Synthetische biologie

Om het toegepaste proces beter te begrijpen, is het van belang om bekend te zijn met de basisprincipes van de synthetische biologie. Beter bekende benamingen hiervoor zijn genetische manipulatie en genetische modificatie. Mensen zijn hier al tijden mee bezig geweest door het selectief fokken van dieren. Dieren met gewilde eigenschappen kunnen een nageslacht met nog betere eigenschappen produceren, waar wij als mensen baat bij hebben. Tegenwoordig bestaat deze vorm van synthetische biologie nog steeds, inmiddels is er echter wel een vorm bijgekomen.

Door betere inzichten binnen de biologie komen we steeds meer te weten over hoe de genetische DNA-code verantwoordelijk is voor de eigenschappen van organismen.

Door deze code aan te passen, kunnen de eigenschappen van dieren en planten op preciezere wijze worden aangepast. Dit kan bijvoorbeeld door delen uit de code te verwijderen. Onlangs zijn hier twee opties bijgekomen: code kan nu ook worden vervangen of worden aangevuld.

Dit kan doordat het tegenwoordig mogelijk is om DNAstrengen te produceren zonder gebruik te maken van organismen. Hierdoor kunnen onderzoekers met gebruik van computers en chemicaliën in laboratoria organismen ontwerpen en deze produceren. Deze ontwikkeling vormt de basis voor de synthetische biologie en heeft veel potentie in een onderzoeksgebied waar nog veel te winnen valt.

31

Glowing Plant

Voordat de campagne begon, hebben de onderzoekers al uitgezocht op welke manier zij de planten gaan maken. De fondsen zijn dus alleen nog nodig om de planten in productie te nemen. Door verder onderzoek naar het luciferine-luciferase systeem hebben zij de DNA-streng die hiervoor verantwoordelijk is met behulp van de computersoftware ‘Genome Compiler’ kunnen ontwerpen. Deze software zorgt ervoor dat onderzoekers DNA-code kunnen schrijven op de manier die in de biologie gehanteerd wordt.

De vier nucleotidebasen waar DNA uit opgebouwd is, kon hiervoor niet aan de hand van de standaard codering voor deze basen digitaal worden ontworpen. Hierdoor liep het ontwerpproces veel vertraging op.

Met het ontwerp van de code gaan de onderzoekers over tot productie van de DNA-streng. De productie hiervan is inmiddels een stuk realistischer aangezien de prijzen van zowel het lezen, als het produceren van DNA-paren de afgelopen jaren exponentieel gedaald zijn. De DNA-code wordt opgestuurd naar een bedrijf genaamd ‘Cambrian Genomics’. Dit bedrijf specialiseert zich in de synthetische productie van DNA-strengen. Daar worden de strengen die uit ongeveer 10 000 basenparen bestaan met een 3Dlaserprinter geprint.

Wanneer er vanuit de Europese Unie gedoneerd wordt, worden er geen zaden opgestuurd naar de sponsor. Dit komt doordat Europese regelgeving niet toestaat dat genetisch gemodificeerde zaden zomaar worden gedistribueerd.

In de Verenigde Staten is dit echter niet het geval. Hier hebben de onderzoekers na het doornemen van de reglementen van de controlerende autoriteiten uitgevonden dat het wel mogelijk is. De ‘APHIS’, voluit de Animal and Plant Health Inspection Service, onderdeel van het United States Department of Agriculture, kortweg ‘USDA’, reguleert over het algemeen de distributie van genetisch gemodificeerde biologische producten wel. Dit doen zij echter alleen wanneer deze zijn verkregen met behulp van de Agrobacterium methode. Door gebruik te maken van een genenpistool voor de zaden die zij distribueren kunnen de onderzoekers deze regulering ontlopen.

Harry van Reeken

Vervolgens worden de planten aangepast met behulp van de Agrobacterium methode. Deze methode maakt gebruik van een bepaalde bacterie om de DNA-streng in de plant

te brengen. Eerst worden de DNA-strengen in de bacteriën gebracht. Deze getransformeerde bacteriën worden vervolgens aan een oplossing toegevoegd. Hierna worden de planten in deze oplossing ondergedompeld, waardoor de bacteriën in de planten worden opgenomen. Door speciale eigenschappen van deze bacteriën wordt het DNA daarna in de celkern geïnjecteerd. Na voortplanting zullen de zaden van deze planten tot lichtgevende planten uitgroeien.

Als de onderzoekers hebben bewezen dat hun DNA-code werkt, zullen zij overgaan tot grotere productie voor de uitgifte van zaden. Dit zullen zij doen door gebruik te maken van een genenpistool.

Voorbeeld van bioluminescentie bij een kwal 32

Controversie

Z33 art center

Het vooruitzicht op een ongereguleerde verspreiding van gemodificeerde zaden stuit op verzet. Verschillende acties zijn al opgezet om dit te voorkomen. Zo is er onder andere een online petitie gestart om projecten die met synthetische biologie werken te verbannen van Kickstarter. Ook is er vanuit de organisatie Friends of the Earth een brief naar het USDA en de APHIS gestuurd. In deze brief, met als onderwerp ‘Kickstopper’, stellen zij dat het project geen rekening houdt met onvoorziene gevolgen en dat een ongereguleerde uitgifte van zaden kan leiden tot een ecologische catastrofe.

Een genenpistool

Ook zijn de critici bang dat dit project zal leiden tot meer projecten die niet zullen worden gereguleerd. Zij eisen dat er een regelgeving komt, zodat de ecologische effecten gecontroleerd blijven, alsmede dat er een noodplan wordt opgesteld voor onverwachte ontwikkelingen. Dit achten zij nodig aangezien ieder verzonden pakket rond de vijftig tot honderd zaden bevat en er inmiddels al meer dan 6 000 mensen hier aanspraak op maken. Dit zou betekenen dat in het meest extreme geval 600 000 gemodificeerde zaden naar 6 000 verschillende plaatsen in Amerika ongereguleerd zouden worden verstuurd.

De onderzoekers verweren zich hiertegen met de reden dat de Arabidopsis plant niet van Amerikaanse origine is en weinig soortgenoten heeft, waardoor de kans op bestuiving en dus ook voortplanting zeer klein is. Bovendien stellen zij dat de genetische modificatie een zware impact heeft op de planten, waardoor de planten evolutionair gezien veel nadelen hebben. Hierdoor zullen de planten een kortere levensduur hebben en zich slechter kunnen voortplanten.

Dit in tegenstelling tot wat vaak gebeurt bij andere genetisch gemodificeerde gewassen, omdat zij op deze eigenschappen worden ontworpen.

De onderzoekers begrijpen de vraagtekens die bij het project gezet worden wel, en zijn daarom bezig om de planten zo aan te passen dat deze alleen kunnen overleven wanneer ze worden onderhouden met bepaalde voeding.

De onderzoekers willen met het project de discussie over synthetische biologie weer nieuw leven inblazen, synthetische biologie beter openbaar toegankelijk maken en zo anderen inspireren. Daarom willen zij eerst de publieke dialoog aangaan voordat de daadwerkelijke distributie van start gaat.

Kans van slagen

Een andere groep critici vindt de discussie over synthetische biologie overbodig. Zij zetten vraagtekens bij de hoeveelheid licht die de planten uiteindelijk zullen produceren. Dit wordt onderbouwd met het feit dat planten maar een bepaalde hoeveelheid zonlicht om kunnen zetten in energie. Zij verwachten niet dat de planten aan de natuurkundig benodigde aspecten kunnen voldoen en zetten het project vooral weg als sciencefiction. Ook denken zij dat het project een slechte naam kan bezorgen aan de synthetische biologie. Zij verwachten dat mensen positiever zullen zijn wanneer dit geassocieerd wordt met efficiëntere biobrandstoffen of ziektebestrijding. Mede door de geschiedenis van het onderzoek naar lichtgevende planten denken de critici dat het project geen noemenswaardig resultaat zal leveren en het project dus vooral zeer geldverspillend is.

Hoewel het onderzoek door sommigen als onrealistisch wordt bestempeld, heeft het Glowing Plant project wel degelijk resultaat behaald. Zij blijven zich inzetten om een lichtgevende plant te produceren en zijn van plan om deze efficiënter te maken. Ook hebben zij door middel van hun open aanpak en het openlijk publiceren van hun resultaten het vakgebied van de synthetische biologie voor het publiek geopend. Bovendien hebben zij door de hype die rond hun fondsenwerving ontstond de discussie over de ethische kant van de synthetische biologie heropend. Zo hebben zij buiten de wetenschappelijke resultaten ook op sociaal gebied resultaat bereikt. Of lichtgevende bomen ooit realiteit gaan worden is nog zeer de vraag, maar zolang bij de onderzoekers het licht brandt, blijft de droom bestaan.

Edvard Svedhem

33

| Business Tour Op 1 mei, de dag na de kroningsdag, stonden er 29 Olifanten fris en fruitig klaar om te vertrekken naar Denemarken.

De eerste case van de tour vond plaats in Zaandam bij Royal HaskoningDHV. Na een hartelijk onthaal met koffie en een introductie van twee oud-studenten van de TU Delft, gingen we aan de slag. De case was een oud project van Royal HaskoningDHV en ging over een GFT-verwerkingsfabriek, wat erg interessant was. Later op de dag mochten we de GFT-verwerkingsfabriek met eigen ogen bewonderen. Door miscommunicatie met de buschauffeur werden we chique in taxi’s vervoerd naar de GFT-verwerkingsfabriek. Daar gingen onze neusharen stijf overeind staan vanwege de doordringende stank van compost.

Na een kort intermezzo, dat bestond uit pannenkoeken en een borrel, vervolgden we de tour naar het land van de kleine zeemeermin. Die nacht werden de nodige biertjes gedronken en werd er veel slaap ingehaald, zodat we de volgende dag opgewekt konden beginnen bij LM Wind Power. Dit bedrijf maakt de grootste windturbinebladen ter wereld. LM Wind Power maakte grote indruk op ons door de grote manier van ontwerpen, testen en produceren.

Tijdens de case moesten we diep in ons geheugen graven naar de principes van sterkteleer en dynamica. Na al deze mentale inspanningen, konden we gelukkig onze magen vullen bij de plaatselijke shoarmatent, wat overigens het enige restaurant was in heel Lunderskov. De supersize pizza’s gingen er moeiteloos in.

Voordat de tocht naar Kopenhagen werd voortgezet, moest de voorraad bier worden aangevuld vanuit de plaatselijke supermarkt. Tijdens de busrit van Lunderskov naar Kopenhagen konden we al kort kennismaken met het

34

mooie landschap van Denemarken. Na twee uur kwamen we aan bij het vliegveld van Kopenhagen, van waaruit we met het openbaar vervoer naar het hostel reisden. Uitgeput van de twee verstreken dagen, ging iedereen vrijwel direct op bed liggen, op een enkeling na die het nachtleven van Kopenhagen ging verkennen.

Na een goede nachtrust gingen wij op de zomerse vrijdag 3 mei vol goede moed naar Maersk. Het hoofdkantoor is gevestigd in een prachtig kantoorpand aan de ingang van de haven in het centrum van Kopenhagen. Hier werden wij tot onze verbazing ontvangen door enkele Delftse studenten. Na een korte geschiedenisles gingen we aan de slag met de case van Maersk. Deze case ging over een defecte pijpleiding in de Noordzee, waar een schoonmaakrobot in vast was komen te zitten. Het uitdagende van de case was dat het een lopend probleem was en wij zo vrij mogelijk werden gelaten bij het bedenken van potentiële oplossingen. De projectmanager van de case was zeer te spreken over onze oplossingen. Ze maakte er meteen werk van om één van deze plannen uit te voeren. Aan het eind van de dag werd er geborreld en genetwerkt.

Het weekend was er natuurlijk om tot rust te komen, maar bovenal om feest te vieren. Overdag hebben we door de straten van Kopenhagen geslenterd, de Carlsberg brouwerij bezocht en genoten van een rondvaart door de kanalen. De vrouwen gingen shoppen, anderen huurden fietsen en voor degenen die van de rust wilden genieten waren er genoeg parken om enkele versnaperingen te nuttigen in de zon. De ‘Kulor’ bar was een groot succes, daar kon je voor omgerekend acht euro per persoon onbeperkt drinken. Helaas was het onbeperkt hotdogs eten daarna een iets minder groot

succes. Na drie geweldige nachten in één van de mooiste steden van Europa, zat het weekend erop en moest de kudde Olifanten weer aan de slag.

Met de bus op de veerboot werd de overtocht van Denemarken naar Duitsland gemaakt. De dag in Bremen begon rustig. In de ochtend konden we genieten van een lekkere Weizener op het terras. Sommigen verorberden zelfs nog een grote schnitzel en anderen gingen shoppen. Tegen de middag werden we weer verwacht bij het hostel. Bij het hostel stapten we de bus in. Terwijl wij onszelf in pak hesen tijdens de busrit, reden we naar de Mercedes fabriek.

Hier werden wij vol enthousiasme onthaald door de gids die ons, na het voorlezen van de veiligheidseisen, meenam naar twee delen van de fabriek; een deel met de volledig geautomatiseerde assemblage van de carrosserie en een deel met de handmatige assemblage van het interieur.

Velen van ons waren onder de indruk van de grootte van de fabriek. De tour werd daarna voortgezet naar de hoofdstad van ons koude kikkerlandje, Amsterdam. Bij aankomst in het hotel werd de uitgaanskleding snel aangetrokken, om vervolgens de straten van Amsterdam onveilig te maken.

Onder andere de Gieter en de Bubbels werden uitgespeeld.

De volgende dag, dinsdag 7 mei, gingen we allemaal met het openbaar vervoer naar Haarlem, naar een kantoor van de grote ingenieursconsultant Fluor. Gelukkig kon Monsieur nog even uitslapen doordat hij had besloten in het hotel te blijven. Bij Fluor kregen we een uitgebreide introductie van het bedrijf, gevolgd door een excursie naar een door Fluor gebouwde energiecentrale. Later die dag ging onze casestudie hierover. Het ging over de opslag van gas in een gebruikt olieveld. Bij de aanleg van een

dergelijke opslag komen veel complicaties kijken. Tijdens deze casestudie werden de hersenen gekraakt en werden de zakjapannertjes veelvuldig gebruikt. Kortom, een zeer leuke en informatieve case.

Na een gezellige borrel op het kantoor, vervolgden we onze reis naar Rotterdam. We verbleven daar in de beroemde ‘kubuswoningen’. Die avond hebben enkele deelnemers hun geluk beproefd in het casino, anderen op de dansvloer.

Op beide gebieden is er gewonnen. Het was een fantastische laatste avond van de tour.

De laatste dag begon in de haven van Rotterdam. We mochten een bezoek brengen aan het schip de ‘Calamity Jane’ van het offshore bedrijf Allseas. Hier konden we elke werknemer het hemd van het lijf vragen en mochten we elke ruimte zien. De kennis die we hierbij opdeden was later op de dag nodig om de case op te lossen. Na uren brainstormen over pijpleidingen en matrassen was het tijd voor de borrel. In het knusse café in het hoofdkantoor van Allseas in Delft mochten we zelf achter de tap staan en waren er veel medewerkers die een biertje met ons mee dronken.

Al met al was dit een zeer geslaagde tour. Deze pagina’s kunnen nauwelijks weergeven wat voor leuke dingen er zijn gebeurd, wat er is geleerd en vooral hoeveel lol we hebben gehad. Namens de Business Tour en Case Commissie willen wij alle deelnemers bedanken voor een onvergetelijke ervaring.

35

Top travel lists

Torenhoge ambities De skylines van steden zijn sinds de twintigste eeuw flink veranderd. Waar het vroeger nog bomen en kerken waren die het silhouet van een stad bepaalden, zijn het tegenwoordig honderden meters hoge wolkenkrabbers.

In grote steden als Chicago en New York was er aan het begin van de 20ste eeuw een sterke behoefte aan meer kantoorruimte in de binnenstad. Door een gebrek aan 36

beschikbaar grondoppervlak gingen de grondprijzen snel de hoogte in. Men moest een manier zien te bedenken waarmee op hetzelfde grondoppervlak meer ruimte kon worden gecreëerd. Om dit te bereiken is men verdiepingen boven elkaar gaan bouwen. Het eerste gebouw dat als wolkenkrabber gezien wordt, staat in Chicago en dateert uit 1885. Het ging hier om een voor die tijd indrukwekkend bouwwerk van 42 meter. Momenteel zou deze ‘wolkenkrabber’ niet eens behoren tot de hoogbouw, aangezien het huidige Nederlandse Bouwbesluit gebouwen met een hoogte van meer dan 70 meter pas tot de hoogbouw rekent. Sinds het bestaan van de eerste wolkenkrabbers is er al competitie om het hoogste gebouw ter wereld te bezitten. Op dit moment staat het record van 828 meter op naam van de ‘Burj Khalifa’ in Dubai. In 2018 zal het gebouw deze eerste plaats af moeten staan aan een wolkenkrabber in Saudi-Arabië. Daar wordt namelijk de ‘Kingdom Tower’ gebouwd, een gebouw dat een kilometer hoog zal worden.

Voor het succesvol ontwikkelen van hoge gebouwen zijn er vele technische problemen overwonnen.

Bij het ontwikkelen van hoogbouw moet niet alleen gedacht worden aan de bouwfase, maar zeker ook aan de leeffase. Om hoge gebouwen leefbaar te houden moest de trap worden vervangen door een lift. Voor de tijd van de eerste wolkenkrabbers bestonden er al liften, maar het probleem was dat deze erg onveilig waren. Elisha Graves Otis gaf de ontwikkeling van de lift een impuls door een veiligheidsmechanisme op de markt te brengen. Hij bedacht een systeem waarbij de lift blijft hangen wanneer de kabel breekt. Het principe berust op het in elkaar grijpen van tanden in een getande geleiderail. Op het moment van een kabelbreuk grijpen de klauwen van de kooi in op de geleiderails, waardoor de lift tot stilstand komt.

Toen de lift geen belemmering meer was voor de hoogte van een gebouw, werd de constructie de beperkende factor.

Voordat de eerste serieuze wolkenkrabbers bestonden, waren het de stenen muren die het complete gewicht van een bouwwerk droegen. Voor hogere gebouwen waren er daarom steeds dikkere en dus zwaardere muren nodig. Het ‘Monadnock’ gebouw in Chicago had door zijn zeventien verdiepingen 2 meter dikke muren op de begane grond.

Dit kostte niet alleen veel geld en ruimte, het tastte ook de veiligheid aan. Na de oplevering in 1893 is het gebouw een halve meter de grond in gezakt. Om dit in de toekomst te voorkomen, is er overgegaan op een nieuwe wijze van constructie met andere materialen. De zware stenen muren zijn vervangen door een netwerk van aan elkaar verbonden stalen balken en kolommen, het staalskelet. Staal heeft een grotere treksterkte dan steen, waardoor er minder materiaal nodig is om de constructie overeind te houden. Hierdoor is het gewicht gedaald, waardoor gebouwen tegenwoordig minder snel verzakken. Mede hierdoor zijn kilometers hoge gebouwen bouwtechnisch mogelijk.

Klimmend bouwen

Door de voortdurend hoger wordende gebouwen, wordt ook de bouwtijd steeds langer. Om tijd en dus kosten te drukken, werd er overgegaan op het van tevoren maken van constructie-elementen, het zogenaamde ‘prefab’. Delen van het gebouw worden voorgefabriceerd aangeleverd en op de bouwplaats in elkaar gezet als een bouwpakket.

Er ontstond zo wel een ander probleem, namelijk het op de juiste hoogte krijgen van grote en zware constructieelementen. De oplossing hiervoor is gevonden in de zogenaamde ‘kangoeroekraan’, ook wel klimkraan genoemd. Er zijn meerdere methodes om te klimmen. De twee meest gebruikte manieren zijn de externe klimmethode en de

interne klimmethode. Door het toepassen van klimkranen en voorgefabriceerde delen is de bouwsnelheid flink verhoogd. Bij het World Trade Center in New York konden er zo twee verdiepingen per week worden gebouwd.

Bij de externe klimkraan staat de kraan, verankerd in een betonnen plaat, naast het te bouwen gebouw. Wanneer de kraan vijftien verdiepingen hoog is, wordt hij vaak aan het gebouw bevestigd voor meer stabiliteit. De kraan verhoogt zichzelf door een element, gelijk aan de elementen waaruit hij is opgebouwd, naar boven te hijsen. Een kooi die om het verticale deel van de kraan heen zit, duwt vervolgens het bovenste deel van de kraan omhoog, totdat de tussenruimte net iets groter is dan het element wat ertussen komt.

Op dit moment wordt de kraan gedragen door de kooi. Het element wordt daarna in de vrije ruimte gezet en geborgd.

YoChicago

De eerste drempels

Een externe klimkraan met twee constructie-elementen

Bij de interne klimkraan staat de kraan binnen het gebouw, waardoor de kraan zichzelf als het ware inbouwt.

De interne klimkraan bestaat uit twee delen en klimt door zichzelf omhoog te duwen tegen geleiderails. De kraan is op vier plaatsen, twee per rails, bevestigd aan geleiderails.

Wanneer de bovenste klemmen de rails loslaten, duwen hydraulische cilinders de kraan omhoog. Vervolgens zetten de bovenste klemmen zich weer vast en wordt het onderste deel met daarop de cilinders omhoog geschoven. Door dit proces te herhalen kan de kraan op elke verdieping zijn werk doen.

Moeder Natuur de baas

Om ervoor te zorgen dat wolkenkrabbers niet omvallen, moeten er meerdere aspecten nauwkeurig worden bekeken. Ten eerste is de fundering erg belangrijk. Doordat gebouwen steeds hoger worden, neemt ook het gewicht toe. Het toegenomen gewicht samen met de kracht die de wind op het gebouw uitoefent, maakt een solide fundering 37

Naast de fundering is de stijfheid van het gebouw belangrijk. Als de stijfheid niet hoog genoeg is, zal het gebouw heen en weer bewegen. Voor de veiligheid van het gebouw vormt dit geen probleem, maar het heeft wel een negatief effect op het comfort. Wanneer mensen zich bovenin een wolkenkrabber bevinden, kunnen ze het gevoel krijgen dat ze zeeziek worden. Om voor extra stijfheid te zorgen, wordt er vaak een robuuste kern aangebracht over de gehele hoogte van het gebouw. Daarbij is de liftschacht het meest voor de hand liggend, aangezien deze de gehele hoogte van het gebouw bestrijkt. Ook kan het gebouw stijver worden gemaakt door een exoskelet. Het staalskelet wordt hierbij niet midden in het gebouw geplaatst, maar juist aan de buitenkant. Hierdoor krijgt het gebouw een hoger massatraagheidsmoment en dus een hogere stijfheid.

Een derde en zeker niet onbelangrijk aspect waar op moet worden gelet, is de bestendigheid tegen aardbevingen. Om ervoor te zorgen dat het gebouw niet bezwijkt, worden er meerdere innovatieve technieken toegepast. Schokdempers kunnen worden gebruikt om de energie van aardbevingen op te nemen. Een andere techniek is de zogenaamde ‘base isolation’. Het gebouw wordt hierbij losgekoppeld van zijn fundament, waardoor trillingen van de grond kunnen worden opgevangen. Een derde techniek is het ‘Tuned Mass Damper’ systeem. Deze techniek berust op een grote massa die bovenin het gebouw wordt opgehangen, welke uitwijkt tegen de richting van de wolkenkrabber in. Meer over deze technieken is te lezen in het artikel ‘Aardbevingsbestendig bouwen’ van Dane Linssen in editie 15-4 van de Slurf.

Een andere manier om extra stabiliteit te verkrijgen, is door goed naar de vorm van het gebouw te kijken. Bij de Burj Khalifa is er uitgebreid gekeken naar de aerodynamica.

Doordat de wind om het gebouw heen waait, ontstaan er wervelingen. Door de plaatselijke onderdruk die hierdoor ontstaat, wordt het gebouw als het ware opzij gezogen. De afwisselende vormen van de Burj Khalifa zijn zo ontworpen dat ze de wind in verschillende richtingen laten afbuigen. Het gebouw wordt zo niet naar één kant geforceerd en de kracht van wind wordt overwonnen.

38

Gary McGovern

noodzakelijk. Door het gebouw lopen verticale stalen elementen, de kolommen. Alle kolommen gezamenlijk dragen het gebouw. Om ervoor te zorgen dat de krachten over een groter oppervlak worden verdeeld, steunen de kolommen op piramidevormige funderingen. Deze piramides worden gemaakt van gewapend beton en voorkomen dat het gebouw verzakt.

De karakteristieke vormen van de Burj Khalifa

Brandwerend bouwen

Sinds de terroristische aanslag op 11 september 2001 is bekend dat een wolkenkrabber nog zo solide kan zijn, maar dat er altijd gevaar schuil gaat achter hoogbouw.

Terroristische aanslagen zijn bouwtechnisch niet te voorkomen, maar de gevolgen van een doorboring door bijvoorbeeld een vliegtuig zijn wel te verminderen. Hierbij is vooral de brandveiligheid van belang. Volgens sommige onderzoekers zou de instorting van het World Trade Center het gevolg zijn van de hitte die vrijkwam bij de brand die volgde op de doorboring. Doordat staal zijn sterkte verliest bij hogere temperaturen zou de constructie ernstig verzwakt zijn.

Om een dergelijk scenario te voorkomen heeft de Burj Khalifa een brandwerende kern die het gebouw overeind houdt bij brand. Normaal gesproken vlucht iedereen zo snel mogelijk een gebouw uit wanneer er brand is. Aangezien dit van 800 meter hoogte niet binnen afzienbare tijd kan, zijn er brandwerende kamers gemaakt. Deze kamers kunnen het vuur twee uur lang buiten houden. Om te zorgen dat men veilig bij de kamers komt, zijn er speciale systemen aangebracht, waaronder krachtige ventilatoren, die de evacuatieroutes rookvrij houden. Op deze manier ben je zelfs in het hoogste gebouw ter wereld veilig bij brand.

De hoogte van wolkenkrabbers lijkt geen grenzen meer te kennen. Binnen 125 jaar is de hoogte gestegen van 42 naar 828 meter. Door de constante wedloop naar het hoogste gebouw, zorgen innovaties ervoor dat wolkenkrabbers blijven groeien. Met gebouwen van meer dan een kilometer hoogte lijkt er een magische grens te worden bereikt, maar toekomstige innovaties zullen mensen naar een nog hoger niveau tillen.

Marc van Vliet

FSR |

Het afgelopen jaar stond voornamelijk in het teken van het nieuwe curriculum. Zowel voor de bachelor Werktuigbouwkunde als voor de bachelor Maritieme Techniek zal in het collegejaar 2013-2014 een nieuw curriculum ingaan.

Een nieuw curriculum komt er natuurlijk niet zomaar en dus is er veel overlegd. Vanuit de FSR hebben wij ons niet zozeer met de inhoud van het nieuwe curriculum bezig gehouden, maar meer met de vorm ervan. We maakten ons zorgen over de verschoolsing van beide opleidingen en over het vergemakkelijken van de opleidingen door de vakken die voor zes studiepunten zullen tellen. Op deze punten zijn we tot overeenstemming gekomen met het managementteam; geen compensatie tussen de modules, minder compensatie binnen de modules en een afbouw van het verplichte huiswerk in het eerste jaar.

Volgend collegejaar zullen we meer studenten Werktuigbouwkunde en Maritieme Techniek verwelkomen op onze faculteit dan vorige jaren. We hebben op dit moment voor beide studies 33 procent meer vooraanmeldingen in vergelijking met vorig jaar. In 2014-2015 zal de nieuwe studie Klinische Technologie er nog met 100 studenten bijkomen.

Dit wordt een uitdaging voor de faculteit; een combinatie van een nieuw curriculum en een groot aantal eerstejaarsstudenten. Als de groei zo doorzet, dan zullen de eerstejaars niet tegelijk in de vier grote collegezalen passen. Hiervoor is de oplossing bedacht dat alle colleges twee keer gegeven gaan worden, zodat de eerstejaars in twee groepen de colleges zullen gaan volgen.

Verder zijn er in het nieuwe curriculum veel werkcolleges ingeroosterd. De bedoeling is dat er zeven ‘platte’ collegezalen gebouwd gaan worden in de gang van 3mE naar IO. Deze collegezalen zullen helaas nog niet klaar zijn wanneer de werkcolleges van start gaan. Er zal voor de werkcolleges in het begin van het jaar gebruik gemaakt gaan worden van de collegezalen op de Drebbelweg.

aan gedaan wordt om de studenten toch die 45 punten te laten halen. Zo wordt er aan het einde van het vierde kwartaal een extra hertentamen analyse 1 afgenomen voor de eerstejaars die dit vak in het begin van het jaar niet hebben gehaald. Om iedereen succesvol te kunnen laten studeren is de ontwerpstudio verbouwd. Er is nu ruimte voor meer studenten en vanaf nu zal het een stilteruimte zijn. Veel studenten maken hier dan ook dankbaar gebruik van.

Gezelschap Leeghwater

Het collegejaar loopt weer ten einde. Nog één openbaar overleg met het managementteam, de huidige facultaire studentenraad en de aankomende FSR en dan zit ook het jaar van de FSR 2012-2013 er alweer op.

De facultaire studentenraad 2012- 2013

Een ander belangrijk punt voor ons dit jaar was de weekend-openstelling. De faculteit 3mE is in de eerste twee tentamenperiodes drie weekenden per kwartaal open geweest, dit alles naast de avondopenstelling die vorig jaar door de FSR georganiseerd was. Tot onze grote spijt is in de laatste twee periodes de aula geopend geweest in plaats van onze faculteit. We hebben met man en macht geprobeerd onze eigen faculteit open te krijgen maar dit is niet gelukt. De reden hiervoor is dat de aula in de zomer van 2013 verbouwd gaat worden en Facilitair Management en Vastgoed, ook wel FMVG, nu wil uitzoeken wat er extra mogelijk is met de aula. Heb jij dit jaar in de weekenden gestudeerd in ofwel de Aula of op de faculteit 3mE, laat dan je mening hierover horen door een e-mail te sturen naar FSR-3mE@tudelft.nl.

Volgend jaar zal er weer een nieuwe FSR plaatsnemen en voor jullie rechten opkomen. Er staat voor hen ook een aantal grote taken te wachten. Het monitoren van de nieuwe bachelor zal hier zeker deel van uitmaken. Daarom wensen wij, als FSR 2012-2013, onze opvolgers veel succes toe volgend jaar.

Het nieuwe curriculum is niet het enige wat ons als FSR heeft bezig gehouden. Er is dit jaar een grote verandering op onderwijsgebied geweest, namelijk de verhoging van het BSA van 30 naar 45 punten. Op dit moment zijn de cijfers over de hoeveelheid eerstejaarsstudenten die dit gehaald hebben nog niet bekend, wel weten we dat er alles 39

| In het kort

Fab@Home / Cornell

Pizza’s printen

Voedsel wordt laagje voor laagje geprint

De NASA gaat investeren in de ontwikkeling van een 3D-printer die in de toekomst maaltijden kan printen. De ingrediënten voor deze maaltijden zijn in poedervorm en bestaan onder andere uit suikers, complexe koolhydraten en eiwitten. De poeders hebben een houdbaarheid van dertig jaar. De ontwikkelende organisatie ‘Systems & Materials Research Corporation’ wil eerst proberen een pizza te printen. Mocht dit lukken, dan zou een dergelijke printer niet alleen een uitkomst kunnen bieden voor astronauten, maar ook voor de voedseltekorten in ontwikkelingslanden. Ook in Nederland wordt er onderzoek gedaan naar het printen van voedsel. Op 3 juni 2013 werd er al een voedselprinter getoond tijdens het evenement ‘Foodhack’.

De Ingenieur

Afvallen dankzij implanteerbare chip

Een chip wordt geïmplanteerd om de eetlust te verminderen

Mensen met overgewicht zullen hun dieet moeten aanpassen en meer moeten bewegen om af te vallen. Ook bestaan er operaties die de maag verkleinen, maar hierbij blijft vaak een hongergevoel over. Daarom werken onderzoekers van het Imperial College in London aan een alternatief: een implanteerbare chip die wordt verbonden met de zwevende zenuw. Deze zenuw verbindt de organen in de buikholte met het brein en geeft onder andere informatie door aan de hersenen die de eetlust bepalen. De millimeters grote chip moet in de buikstreek komen en is in staat om signalen in de zenuw uit te lezen. Op basis hiervan stuurt de chip signalen naar het brein die de eetlust verminderen. De patiënt krijgt het idee dat hij voldoende heeft gegeten.

University of Minnesota

Aansturing via hersenactiviteit

Een helikopter wordt aangestuurd door hersenactiviteit 40

Het is onderzoekers van de universiteit van Minnesota gelukt om een helikopter door een hindernisbaan te leiden met hun gedachten. Ze hebben hiermee de potentie van aansturing via hersenactiviteit aangetoond. Met behulp van 64 elektroden werd de hersenactiviteit gemeten. De helikopter kan door middel van een aantal vaste patronen bestuurd worden. Het denken aan het dichtknijpen van de rechterhand resulteert bijvoorbeeld in het patroon dat gekoppeld is aan het sturen naar rechts. De onderzoekers denken dat deze techniek onder andere nuttig kan zijn voor verlamde personen. Het onderzoek is uitgevoerd met vijf proefpersonen en de test was in negentig procent van de gevallen succesvol.

Wetenschappers van het Amerikaanse overheidsdepartement â&#x20AC;&#x2DC;Homeland Securityâ&#x20AC;&#x2122; hebben een opblaasbare stop ontwikkeld die delen van metrotunnels kan afsluiten bij een overstroming of een gaslek. Wanneer de metro door de tunnel rijdt, hangt de zak opgevouwen tot een pakketje aan het plafond. Doet zich een overstroming voor, dan valt dit pakketje naar beneden en gaat het open als een parachuterugzak. Een pomp vult de zak met lucht, totdat hij strak staat en de tunnel beschermt tegen binnenstromend water. Normaal gesproken zitten hierbij kabels en pijpen in de weg, die moeten dus extra goed worden weggewerkt in de wand. De stop is gemaakt van Vectran, een materiaal dat gebruikt wordt in de ruimtevaart.

De Ingenieur

Opblaasbare plug in een tunnel

De opblaasbare stop om metrotunnels af te sluiten

Het Amerikaanse leger gaat binnenkort de USS Ponce uitrusten met een laser. De ontwikkeling van het prototype van de laser kostte ongeveer 31 miljoen Amerikaanse dollar.

Hier staat echter tegenover dat een enkel schot minder dan een dollar kost. Dit scheelt veel kosten in vergelijking met conventionele munitie die soms wel enkele tonnen per schot kost. De laser is tijdens tests sterk genoeg gebleken om drones uit de lucht te schieten en schepen onbruikbaar te maken. Regen en mist kunnen de functionaliteit van de laser beperken, de laser werkt dus nog niet optimaal. Ook bestaat het gevaar dat de laser per ongeluk burgervliegtuigen of satellieten kan raken. De laser is desalniettemin een nieuw technologisch hoogstandje.

US Navy

Schieten met lasers

De laser van het Amerikaanse leger

Twee afgestudeerde werktuigbouwkundige studenten van de Carnegie Mellon universiteit in Amerika kwamen op het idee om de energie die in een voetstap zit te gebruiken. De energie die vrijkomt bij het neerkomen en het buigen van de schoenzool wordt gebruikt om energie op te wekken.

De vrijgekomen energie wordt opgeslagen in een batterij die zowel aan de veters kan worden gehangen als rond de enkel kan worden bevestigd. Het doel van het bedrijf SolePower is om in 4 kilometer genoeg stroom op te wekken om een iPhone volledig op te laden. Deze afstand legt een persoon gemiddeld per dag af. Om voor genoeg startkapitaal te zorgen staat het project op Kickstarter, een fondsenwervingswebsite.

SolePower

Opladen met je schoenzool

Laad nu telefoons op met je schoenen 41

Paul Krueger

Langer rijden op een volle accu

Elektrische auto’s kunnen binnenkort grotere afstanden afleggen

De ontwikkeling van elektrische auto’s is in volle gang.

Toch blijft het probleem bestaan dat deze auto’s maar korte afstanden af kunnen leggen. Onderzoekers uit de Verenigde Staten lijken hier een oplossing voor gevonden te hebben. Zij hebben een lithium-zwavelaccu ontwikkeld die vier keer de capaciteit heeft van een normale lithiumionaccu. De accu maakt gebruik van een elektrolyt in vaste toestand. Voorheen was deze vloeibaar, waardoor de accu’s te snel kapot gingen. Het geleidende gedeelte bestaat uit zwavelrijke materialen die een even grote geleidingscapaciteit hebben als de lithium-metaaloxides die in de meeste accu’s worden gebruikt. Door de nieuwe technologie krijgt de ontwikkeling van elektrische auto’s een stimulans.

Kone

Koolstof kabel voor superlift

Lifthoogtes van een kilometer zijn nu mogelijk

Liftfabrikant Kone heeft een lichtgewicht kabel ontwikkeld, waarmee lifthoogtes van 1 000 meter mogelijk zijn. Bezoekers van hoge wolkenkrabbers hoeven dan niet langer over te stappen. Moderne liften kunnen maximaal een hoogteverschil van 500 meter overbruggen. De zware staalkabels zijn de beperkende factor. Doordat de kabels ook zichzelf moeten dragen neemt de massa bijna exponentieel toe met de lifthoogte. Kone heeft nu een kabel ontwikkeld, waarvan de basis bestaat uit koolstofvezel versterkte kernen. De UltraRope kent twee voordelen. Ten eerste behoeft de kabel geen smering en wordt er dus bespaard op onderhoud. Ten tweede is de levensduur minimaal twee keer zo lang als die van standaard stalen kabels.

Oru Kayak

De opvouwbare origami kajak

De origami kajak kan opgevouwen worden 42

Designer Anton Willis uit San Francisco wilde graag een lichte kajak ontwerpen, die gemakkelijk mee te nemen is.

Hij noemde deze boot de Oru Origami Kayak, omdat deze als een soort origami in elkaar is te vouwen. De kajak is gemaakt van gegolfd plastic en heeft talloze verstevigingen, zodat je zelfs op zee zonder moeite kan varen. De kajak is 3,65 meter lang en weegt 12,5 kilogram. Hij is nog niet te koop, maar komt over een paar maanden op de markt.

De prijs zal ongeveer 400 euro bedragen. Bij het bedrijf Oru Kayak geloven ze dat het doorbrengen van tijd in de buitenlucht mensen gelukkiger, gezonder en productiever maakt. Hun producten bieden manieren om de wereld te ontdekken.

(advertorial)

Excursie Philip Morris Holland B.V.

Op dinsdagmiddag 4 juni stonden tweeëntwintig enthousiaste Werktuigbouwers voor de fabriek van Philip Morris Holland B.V. (PMH) in Bergen op Zoom.

Na een hartelijk ontvangst en een korte introductie door Maria de Visser, stagecoördinator van PMH, kregen we van onze gastvrouwen een uitgebreide presentatie over de fabriek. In 1969 begon PMH in een kleine fabriek in Eindhoven. Momenteel is de fabriek in Bergen op Zoom een van de modernste sigarettenfabrieken ter wereld en de grootste fabriek qua productiecapaciteit voor Philip Morris International. Jaarlijks worden er zo’n 75 Miljard sigaretten geproduceerd.

Vanaf de buitenkant lijkt het gebouw niet veel meer dan een grote black box maar de bijzonder uitgebreide rondleiding liet ons merken dat het binnen zeer interessant was. De fabriek is eigenlijk net een heel groot Mechatronica eindproject, met ontelbare hoeveelheid ‘Fischer Technik’ onderdelen. De fabricage van een sigaret gebeurt met grote precisie en op hoge snelheid: per minuut worden tienduizend sigaretten per machine afgeleverd. Hierna gaat dit de enorme opslag in, klaar voor verzending. De meerderheid van de geproduceerde sigaretten is bedoeld voor export naar Europese en Japanse markten. Na de excursie stond een borrel klaar en werd de dag passend afgesloten.

Goes for Talent

Development of Talents

De dynamische markt waarin wij opereren is veeleisend en complex. De wensen van de klant worden specifieker en veranderen steeds sneller. Onze producten moeten dan ook aan de hoogste kwaliteitseisen voldoen. Daarom proberen we ons voortdurend te verbeteren. Wij geloven dat het totale proces, inclusief onze medewerkers, het resultaat drijft.

Recruit Talents

Philip Morris Holland B.V. is onderdeel van Philip Morris International, wereldwijd marktleider in tabaksproductie en -verkoop. In Nederland heeft PMI een van de modernste en grootste sigaretten producerende fabriek ter wereld staan.

De productie is voornamelijk bedoeld voor export naar de Europese- en niet Europese markten. Philip Morris Holland is gevestigd in Bergen op Zoom en is de grootste industriële werkgever in de regio met meer dan 1400 medewerkers in dienst.

Onze medewerkers werken in een ambitieus en succesvol bedrijf. Ontwikkeling van onze medewerkers vinden wij belangrijk, er zijn veel mogelijkheden voor het volgen van interne en externe opleidingen, zowel functiegericht als algemeen. Binnen het bedrijf zijn diverse doorgroeimogelijkheden, zowel op de hiërarchische ladder als richting andere vakgebieden. We behoren niet voor niets tot een wereldwijd concern; dat betekent voor onze medewerkers dat er volop internationale mogelijkheden zijn.

Momenteel zijn we op zoek naar de volgende Talents: 1.

Business Unit Manager 2.

Proces Supervisor 3.

Proces Engineer 4.

Proces Control Engineer 5.

Operations Trainee Kijk voor meer informatie over werken bij Philip Morris International op www.pmicareers.nl

Intel

Innovatief winkelen Winkels halen tegenwoordig alles uit de kast om klanten voor zich te winnen. Met de ideale samenwerking tussen marketing en techniek trekken winkels consumenten over de streep.

De concurrentiestrijd tussen winkelketens is hevig. Om de interesse van de consument te wekken, wordt er gebruik gemaakt van de nieuwste informatie- en communicatietechnologie. Door gebruik van deze technologie is het mogelijk om specifiek op de consument gerichte artikelen aan te bieden, zonder dat de consument hier last van ondervindt.

Zorg en aandacht

Het bedrijf Intel kwam in 2011 met het ‘Connected Store’ concept. Dit winkelconcept maakt winkelen een stuk interessanter door gebruik te maken van winkelmuren 44

met interactieve schermen. Zo is er een interactief scherm ontwikkeld dat gezichten en bewegingen van voorbijgangers kan detecteren. Dit wordt gedaan door een videoanalysesysteem, genaamd ‘AIM Suite’. Hiermee kunnen onder andere iemands leeftijd, geslacht en mate van interesse worden geschat. De informatie die wordt verkregen over de consument, wordt vervolgens gebruikt om te bepalen welke producten relevant zijn voor de persoon in kwestie. De consument krijgt hierdoor op het scherm slechts een selectie te zien uit het assortiment. De producten op het scherm kunnen snel en gemakkelijk met elkaar vergeleken worden door gebruik te maken van een touchscreen. Het Connected Store concept scheelt de verkopers veel tijd, geld en moeite. Ook de consument wordt ontzien, doordat hij niet langer de hele winkel af hoeft te zoeken naar voor hem interessante artikelen.

Consumenten in beeld

AIM Suite is een analysesysteem dat in staat is om de interesses van de consument in kaart te brengen. De afkorting AIM staat voor Audience Impression Metrics. De techniek maakt gebruik van sensoren die het gezicht en de bewegingen van een persoon kunnen vastleggen. De sensoren werken anoniem. Dat wil zeggen dat ze geen gebruik maken van gezichtsherkenning, zoals bij bewakingscamera’s het geval is. In plaats daarvan werken de sensoren aan de hand van vormherkenning. De vorm van het gezicht wordt

bepaald met behulp van ingewikkelde algoritmen, waarvoor eerst de hoofdkenmerken van het gezicht worden vastgelegd. Dit wordt gedaan door een aantal vaste punten in het gezicht te analyseren. Daarbij kijkt men vooral naar de gezichtsvorm, de ogen en de neus. Uiteindelijk kunnen met deze gegevens het geslacht en de leeftijdscategorie van de geanalyseerde persoon worden vastgesteld.

Intel

Daarnaast is het mogelijk de grootte van de doelgroep, die aangesproken wordt door visuele boodschappen, vast te stellen. Dit gebeurt door middel van Anonymous Video Analytics, ofwel AVA. Hierbij detecteren sensoren de bewegingen van de consument in een vooraf bepaald gebied.

Met het tijdelijk vastleggen van de stand van het lichaam en het gezicht, analyseert het systeem waar de consument zijn aandacht op heeft gevestigd. Op deze manier kan worden vastgesteld hoe lang een bepaald persoon naar een visuele boodschap of een object kijkt. Vanwege het feit dat men met dit systeem ook het aantal voorbijgangers telt, is tevens de effectiviteit van een visuele boodschap te onderzoeken.

Een interactieve winkelmuur

Big Brother

De sensoren die gebruikt worden bij AIM Suite en AVA leggen op een bepaalde manier personen vast. Dit zou al snel een ‘Big Brother-effect’ op kunnen roepen en zelfs opgevat kunnen worden als schending van de privacy. Om dit te voorkomen wordt alleen vastgelegd waar de consument zijn aandacht op heeft gevestigd en voor hoe lang. Na het analyseren van de bewegingen, wordt het beeldmateriaal direct weggegooid. Op deze manier hoeft men niet bang te zijn dat er persoonlijk identificeerbare gegevens van de consument worden opgeslagen. Ondanks het grote aantal gegevens dat AIM Suite uit de bewegingen van consumenten haalt, is dit systeem net zo min schadelijk voor de privacy als draaipoortjes die bezoekers tellen in een winkel.

Wist je dat...

Het binnenkort mogelijk is om met je smartphone te betalen? Dit wordt mogelijk gemaakt door ‘Near Field Communication’. Hierbij wordt een NFC-chip ingebouwd in de smartphone. Hierna hoef je deze alleen maar voor de lezer te houden om te betalen. Op dit moment kan er al betaald worden met een NFC-sticker. Deze plak je in of op je smartphone. Afrekenen met deze sticker is al mogelijk op meer dan honderd locaties in Nederland.

Onderzoek

Met behulp van AIM Suite kan consumentengedrag optimaal geanalyseerd worden. Dit kan inzicht geven in welke manieren van marketing effectief zijn en welke juist totaal geen effect hebben. Zo is het in Canada toegepast in een grote supermarktketen om uit te zoeken welke manier van marketing daar het beste werkt. Daarnaast werd onderzocht op welke plaats in de supermarkt deze reclame het meeste effect heeft. De verwachting is dat het voor veel bedrijven interessant zal zijn om AIM Suite toe te passen in hun marketingprogramma. Daarnaast kan dit voor onderzoekers een interessante mogelijkheid zijn om psychologisch onderzoek te verrichten naar consumentengedrag.

De concurrentie tussen verschillende winkels wordt steeds groter. Winkelketens doen er dan ook alles aan om consumenten voor zich te winnen. Met behulp van AIM Suite komt de consument centraal te staan en kan het winkelaanbod afgestemd worden op de wensen en behoeften van de klant. Daarnaast kan de effectiviteit van marketing worden vastgesteld door consumentengedrag te analyseren.

Dit kan erg nuttig zijn voor bedrijven om hun marketing gerichter toe te passen en zo kosten te besparen. De technologie van AIM Suite zoekt de grenzen van de privacy op, zonder deze te overschrijden. Consumenten kunnen dankzij deze nieuwe technologie op een prettige manier winkelen zonder overbodige informatie te krijgen en zonder telkens aangesproken te worden door verkopers. Misschien gaat in de toekomst ook de man met plezier winkelen.

Lydia Schenk

45

| Buitenlandreis Jaarlijks wordt er door de Excursie Commissie een buitenlandreis georganiseerd. Tijdens deze reis bezoekt een groep werktuigbouwkunde studenten een aantal uiteenlopende bedrijven.

De eerste dag

Na lang wikken en wegen heeft de commissie besloten om dit jaar naar Zuid-Duitsland en Zwitserland te gaan. Na maanden van voorbereiding en stressen was het op 19 mei zover, om 5 uur ’s nachts zou de bus vertrekken. Sommige deelnemers konden het niet laten om eerst nog even een lustrumfeestje van Virgiel mee te pakken, maar gelukkig was vrijwel iedereen op tijd. De enige die maar liefst twee uur te laat aankwam, was de buschauffeur. Er was een e-mail niet ontvangen, maar gelukkig vond niemand het vervelend om van vijf uur tot half zeven lekker buiten aan de Leeghwaterstraat te wachten. Na de iets meer dan tien uur durende busreis kwamen we aan bij een gezellig hostel in München, waar we twee nachten zouden blijven.

Het avondprogramma

Na het verdelen van de kamers hebben we de tijd genomen om de groepsleden kennis met elkaar te laten maken. Dit werd gedaan door eerst te gaan eten bij een Biergarten en daarna te gaan stappen in de beroemde Nachtgalerie. De entree bedroeg 10 euro, inclusief vijf gratis drankjes. Later bleek dat halve liters bier in Duitsland ook gewoon drankjes zijn. In sommige horecagelegenheden kon bier zelfs alleen per liter worden besteld. In de late uurtjes gingen de voetjes van de vloer en enkele deelnemers vonden al snel hun ware liefde.

46

München

De volgende dag zijn we naar het grootste techniekmuseum van de wereld gegaan: het Deutsches Museum. Hier vind je techniek van elke soort die je maar kan bedenken.

Het was erg leuk dat er veel experimenten waren die je zelf kon uitvoeren. Bovendien mocht je overal aan komen.

Van stoomturbines tot mijnkarretjes, ze waren er allemaal.

Na een kleine wandeling door de stad begon de groep een beetje dorstig te worden. De commissie had hier natuurlijk rekening mee gehouden, dus zijn we gelijk door gegaan naar de Hacker-Psorr brouwerij. Daar kregen we een rondleiding en hebben we gegeten onder het genot van een biertje. De brouwerij ligt naast het terrein waar jaarlijks het welbekende Oktoberfest wordt gehouden. Tijdens het twee weken durende festival genereert de brouwerij maar liefst zeventig procent van de jaaromzet.

Bedrijvenbezoek

Dinsdag was het eindelijk tijd voor het eerste echte technische bedrijf: de BMW Group. Nadat we met de trein en de metro de stad hadden doorkruist, kwamen we aan bij het bedrijf. Het hoofdgebouw van BMW ziet eruit alsof het uit vier gigantische cilinders bestaat, vandaar dat ze het de originele naam ‘Vierzylinder’ hebben gegeven. Na iets gehoord te hebben over de carrièremogelijkheden voor werktuigbouwers bij BMW, kregen we een aantal interessante presentaties over onder andere computers in auto’s en het gebruik van koolstofvezel. Omdat er helaas geen mogelijkheid was om de productiefabrieken te bezoeken, hadden onze gastvrouwen een rondleiding geregeld in het BMW-museum. Na het museumbezoek hadden we nog en-

kele uurtjes over en hebben we het aanliggende BMW-Welt bezocht, waar iedereen even plaats heeft kunnen nemen in en op de nieuwste BMW’s. De futuristische concept car was er hier één van: een bijna geheel doorzichtige elektrische sportauto die later dit jaar gepresenteerd zal worden.

Zwitserland

Na ‘s avonds schnitzels en echt Munich Lagerbier te hebben genuttigd, was het tijd om door te rijden naar Zwitserland voor het volgende bedrijf. Slapen gebeurde in een ‘Waldhotel’, wat betekende dat we ook echt midden in het bos sliepen. Het avondprogramma was die dag erg kort.

Een aantal enthousiastelingen heeft nog geprobeerd een kroeg te vinden die open was. Helaas kwamen zij in de wijde omtrek alleen kroegen tegen die reeds gesloten waren. Hierdoor is iedereen vroeg onder de wol gekropen om dan ook goed uitgerust te zijn voor de volgende dag. ’s Ochtends was het weer tijd om op pad te gaan naar de bestemming van de dag: Beznau. Gelukkig ging de tijd snel, doordat we konden genieten van de Zeeger en Markos radioshow tijdens de busreis. In deze radioshow spraken Zeeger en Markos dagelijks de dag door, deelden prijzen en beloningen uit en vermaakten de deelnemers met de meest uiteenlopende talkshow onderwerpen.

Eenmaal aangekomen mochten we een kijkje nemen bij Axpo, waar onder andere de oudste kerncentrale ter wereld staat. Deze centrale staat op een eiland dat indertijd speciaal is aangelegd voor de bouw van de centrale.

Na de rondleiding in Axpo’s waterkrachtcentrale zijn we naar het gezellige Biel gegaan voor de overnachting. Een

aantal deelnemers heeft nog even een frisse duik in de Bielersee genomen. Anderen hebben slechts genoten van het prachtige uitzicht bij het meer tijdens het nuttigen van een aantal biertjes. De ochtend erop zijn we bij TAG Heuer geweest. Hier mochten we na een luxe ontbijt de productie van de ‘haute horlogerie’-lijn bekijken. Op deze productielijn maakt een ‘master watchmaker’ in een maand tijd één horloge, dat vervolgens voor de prijs van een klein koophuis wordt verkocht.

Afsluiter

Als laatste bedrijf in Zwitserland bezochten we Schaublin: de producent van boorkoppen en gereedschapshouders.

Daar keek iedereen zijn ogen uit, vooral omdat het personeel in de werkplaats voor ongeveer vijftig procent uit vrouwen bestaat. Na het bezoek aan Schaublin en een kort nachtje in een doorreishotel in Metz, was het buitenlandse deel van de reis alweer voorbij. Als afsluiter hebben we een bezoekje gebracht aan Boskalis. Op een werf in Sliedrecht wordt een nieuw baggerschip gebouwd. Daar kregen we eerst een presentatie over en vervolgens kregen we een rondleiding door het enorme schip. De reis eindigde met een afsluitend etentje in Delft en het welbekende hupje.

Met de afsluitende borrel alweer achter de rug, kunnen we als commissie wel zeggen dat we erg blij zijn dat de buitenlandreis zo’n groot succes was. Daarom bedanken we nog één keer onze deelnemers, de deelnemende bedrijven en de sponsoren Terberg Benschop en SKF voor de geweldige tijd die we in Duitsland en Zwitserland hebben gehad.

47

| Lustrumreis Caseverslagen Op 25 juli zullen 27 Werktuigbouwkunde studenten en vier professoren richting Brazilië vertrekken. Zij gaan daar gedurende drie weken bedrijven en universiteiten bezoeken, maar er staan ook vele culturele activiteiten op het programma. Om deze reis mogelijk te maken, voeren de studenten in tweetallen casestudies uit bij een bedrijf.

Deze cases kosten ongeveer 100 uur per peroson. De cases worden hieronder besproken.

waarbij apparatuur op de zeebodem wordt geplaatst. Op die manier kan de olie gewonnen worden vanaf een mobiel schip in plaats van een statisch platform. Dit levert een zogeheten ‘Christmas Tree’ op: een netwerk van boorplatform componenten, kabels en leidingen.

Een groep is ingedeeld voor een uitdagende case bij Royal HaskoningDHV. Dit is een technische consultant die jaarlijks 30 000 projecten onder handen neemt. Ze zijn werkzaam in diverse vakgebieden als transport, planning, maritieme techniek en energietechniek. Er zijn voor het bedrijf 7 000 werknemers actief in 35 verschillende landen.

Deze case valt onder ‘Aviation’ en komt direct vanaf de directeur van deze afdeling.

De case gaat over een markt- en concurrentieonderzoek van de airline- en airportindustrie. Het begint met onderzoek naar de interessantste globale markttrends. Aan de hand van deze markttrends kunnen de globale concurrenten gedefinieerd worden. Bij deze concurrenten moet niet alleen gedacht worden aan bedrijven die van oorsprong werkzaam zijn in de luchtvaart, maar bijvoorbeeld ook aan strategieconsultants. Na de concurrentieanalyse zal de markt van een specifiek geografisch gebied beter geanalyseerd worden. Tijdens deze opdracht wordt het tweetal vrij gelaten in hoe zij de informatie gaan analyseren. Het belangrijke is dat zij kritisch naar de bestaande informatie kijken en waar nodig kanttekeningen plaatsen.

Huisman

Tijdens een andere case wordt er voor een wereldspeler in de productie van zwaar constructiemateriaal gewerkt.

Huisman Equipment BV is een groot en dynamisch bedrijf, dat zware constructies produceert voor zowel de onshore als offshore industrie. Huisman Equipment is bezig met de doorgaans conservatieve olie-industrie te innoveren en is daarbij op zoek naar partners in de zogenaamde ‘subsea’ sector.

Met de stijging van de olieprijzen wordt het steeds rendabeler om in diepere zeeën te zoeken naar nieuwe boormogelijkheden. Voor dergelijke projecten is het vaak handig om niet met conventionele platforms te werken, 48

Chensiyuan

Royal HaskoningDHV

Luchtfoto van de Braziliaanse miljoenenstad Sao Paulo

Voor Huisman Equipment wordt een marktonderzoek gedaan waarin op zoek wordt gegaan naar kleine producenten en ontwikkelaars van subsea equipment zoals Christmas Trees. Een bedrijf moet al enige ervaring hebben en innovatief zijn. Om te beginnen is er een grote lijst gemaakt met bedrijven die binnen dit gebied actief zijn.

De volgende stap in dit proces is het opstellen van bedrijfsprofielen en het in kaart brengen van al deze bedrijven.

Dit geeft Huisman Equipment een groot spectrum aan interessante bedrijven voor eventuele samenwerking in de toekomst. Daarnaast levert dit kennis op van de subsea engineering wereld en een kijkje in de keuken van een internationale speler in de offshore industrie.

DAMEN

De derde case werd bij DAMEN gedaan. Zij beschikken voor het dimensioneren van airconditioning systemen niet altijd over de juiste klimaatdata voor het doelgebied van de schepen voor de juiste maanden. Het doel van de case was om een werktuig te ontwikkelen dat op basis van geografische coördinaten een aantal parameters kan uitschrijven, waar airconditioning systemen op ontworpen kunnen worden.

De enige bekende waarden waren de temperatuur, de douwtemperatuur en de oppervlaktetemperatuur van de zee. Deze zijn een jaar lang elke drie uur gemeten en verwerkt tot een informatieve gerasterde wereldkaart. In eerste instantie moest het werktuig voor de gewenste regio

maandelijks statistieken leveren over de temperatuur, de luchtvochtigheid en de oppervlaktetemperatuur van de zee. De algehele luchtvochtigheid wordt bepaald aan de hand van de temperatuur en de douwtemperatuur. Na voltooiing van de eerste versie van het werktuig heeft DAMEN gevraagd ook de zonnestralingsenergie per oppervlakte, de windsnelheid en de windrichtingen toe te voegen.

Hiervoor moest extra data verkregen worden. Verder heeft DAMEN voor de case gevraagd om een werktuig te ontwikkelen dat het mogelijk maakt zones die interessante statistieken vertonen te herkennen om dit vervolgens verder te kunnen onderzoeken. Daarna heeft DAMEN gevraagd naar een werktuig dat de verschillende data en statistieken visualiseert voor een gevraagde regio.

Naast de bovenstaande case heeft DAMEN nog een extra case uitgeschreven. Het doel van de case was om een werktuig te ontwikkelen dat via de gegeven gasdruk in een cilinder per slag de reactiekrachten en momenten op de ophanging van de hele motor kan voorspellen. Met de gegeven componenten van de gasdrukken en de cilinderdimensies, kan het krachtenspel in een cilinder bepaald worden per arbeidsslag. Wanneer het aantal cilinders, de ontstekingsvolgorde en de V-hoek bekend zijn kan het krachtenspel in de hele motor bepaald worden. Nu kan hiermee voor elke reactie de ‘Power Spectral Density’ grafiek gegeven worden.

Met het vernieuwde curriculum is de faculteit benieuwd naar de bachelorstructuur van Werktuigbouwkunde aan andere universiteiten. Voor deze case zijn vijf studenten bezig in kaart te brengen hoe andere universiteiten in Europa de bachelor Werktuigbouwkunde faciliteren. Voordat het daadwerkelijke onderzoek van start kon gaan, zijn deze vijf studenten begonnen met een verkennende analyse. Vanuit deze analyse hebben zij vervolgens vijf universiteiten gekozen om verder onder de loep te nemen. De keuze is gevallen op de RWTH Aachen, ETH Zurich, Politecnico di Milano, Chalmers Tekniska Högskola in Göteborg en de Technical University of Denmark. Na de universiteitskeuze hebben zij een vragenlijst opgesteld, wat hen een beter inzicht geeft in de bachelorstructuur van deze universiteiten.

Na al het voorbereidende werk zijn de vijf studenten aan de slag gegaan om de vragenlijst af te werken. Dit is begonnen op internet, maar ging al snel over in Skype- en telefoongesprekken en e-mailconversaties. Een deel van de groep is zelfs naar Aken afgereisd om daar studenten te ondervragen.

Op dit moment wordt er nog hard gewerkt aan het vergaren van informatie. Vervolgens zal alles in een rapport gezet worden, waarbij een totaalbeeld kan worden geschept van de verschillende bacheloropleidingen aan de verschillende universiteiten. Het doel is dat de faculteit via het onderzoek leert van de andere opleidingen en hoe zij problemen aanpakken. Ondertussen is er niet alleen interesse vanuit de onderwijsdirectie, maar ook vanuit de decaan en het International Office.

Gezelschap Leeghwater

DAMEN heeft uiteindelijk gevraagd om de dynamica van de motor in combinatie met de ophanging te kunnen voorstellen om deze te kunnen vergelijken met experimentele resultaten. Ook aan dit verzoek is met succes voldaan.

Faculteit 3mE

Een impressie van de vorige reis 49

Gezelschap Leeghwater

| Nawoord Na een ochtend zwoegen in de werkplaats van 3mE, stapte ik met opgeheven Slurf het kantoor in. Hier werd ik met veel Fanthousiasme verwelkomd op mijn eerste Slurfweekend. Na een paar uur zagen mijn vingers al blauw van het vele nakijken en betrapte ik mezelf erop dat ik alleen maar hartjes aan het tekenen was op het artikel dat ik in mijn handen had. Gelukkig kwam FG precies op tijd met wat motivatie, waardoor er weer verder geSlurft kon worden.

dieptepunt van het Slurfweekend was toch wel dat we â&#x20AC;&#x2122;s middags plotseling zonder hoofdredacteur kwamen te zitten. Hierdoor moesten we extra hard werken, maar dit was geen probleem dankzij de inzet van een aantal oud-Slurfers en de nodige motivatie. Die avond zijn we in de Ciccionina beland, waar de voetjes van de vloer gingen.

Toen de avond viel, werd het tijd voor alle Slurfers om zich naar de buren te bewegen voor het Leeghendarische IO Festival. Natuurlijk was dit een ontzettend goed idee en was niet iedereen aan het eind van de avond meer even capabel als overdag.

Nadat ik zondag met de stem van SH door mijn telefoon gewekt werd, ben ik zo snel mogelijk naar kantoor gegaan.

Hier heb ik mijn kwaliteiten als commissaris audio-visueel wederom laten zien. Een uur later kwam onze geliefde hoofdredacteur weer aan zetten. De laatste dag hebben we heel ijverig geSlurft om deze editie van de Slurf een Slurfwaardig niveau te laten bereiken.

De volgende ochtend schrok ik wakker door een nachtmerrie over SJ-taken vervullen. Gelukkig was ik hierdoor mooi op tijd weer op het kantoor om een dagje te Slurfen. Een

Namens de Slurfcommissie, Slurf Hoogh!

Lydia Schenk, SJ

50

Do it yourself | Als echte werktuigbouwkundige ben je natuurlijk dol op gadgets. Nog leuker is het echter om de gadgets zelf te maken. In deze rubriek wordt precies uitgelegd hoe deze gadgets gemaakt worden. In deze editie: het Leeghebierglas-alarm.

Benodigdheden - Olifantenglas - Transparante kit - 6V-knoopcelbatterij - 2 LED-lampjes - 100 k立-weerstand

4. Breng een laagje kit aan op de bodem van het glas.

Plaats vervolgens je elektrische circuit hier bovenop, leg er een stukje plastic op,

- PNP transistor - Stukje plastic - Clipje van een boterhamzakje

en maak de rand geheel waterdicht met kit.

- Combinatietang - Plakband

5. Laat de kit een paar uur uitharden en zet dit

1. Bestudeer het elektrische circuit.

Leeghe-bierglas-alarm snel in.

ALARM! Het glas is leeg.

6. Schenk je biertje in. Vanaf nu 2. Verzamel de benodigde componenten.

hoef je nooit meer bang te zijn dat je zonder bier komt te zitten dankzij dit fantastische Leeghe-bierglas-alarm.

3. Bevestig de transistor met een stukje plakband aan de positieve pool van de batterij. Aan de andere kant van de batterij soldeer je het clipje.

Soldeer de overige componenten aan elkaar.

51