NOĹš siÄ™ ekologicznie
STR. 8
ek
| galopem do dzieci
STR. 10
zielony raj na ziemi STR. 12-13
edukacja 2 9 s i e r p n i a 2 013
eko edukacja
2
Ekomachina
napędzana odpadkami Co powiesz na ogrodowy recykling? Zbuduj prosty kompostownik i nakarm glebę do syta
tekst: Dominika Kucharska
Ten niewielki pojemnik do wytwarzania kompostu ma same zalety. Po pierwsze, daje darmowy nawóz. Po drugie, w naszym portfelu zostaje więcej, bo oszczędzamy na kupnie sztucznych środków i wywozie odpadów. Po trzecie, jesteśmy ekologiczni. Kogoś jeszcze trzeba przekonywać? Skoszona trwa, zagrabione liście, których jesienią będziemy mieć pod dostatkiem, czy kawałki gałęzi pozostałe po strzyżeniu krzewów… Z reguły chcemy się tego pozbyć, ale doświadczeni ogrodnicy wiedzą, że takie odpady mogą nam się jeszcze przydać. Jak samodzielnie zbudować ekomachinę do rozkładania materii organicznej? Okazuje się to banalnie proste.
Skrzynia dobrze ulokowana
Pan Jerzy Kaczmarek jest zapalonym działkowcem już od trzech dekad. O kompostownikach wie sporo, więc na początek radzi dobrze zastanowić się nad umiejscowieniem pojemnika. - Zazwyczaj za kompostownik służy drewniana skrzynia (może być ona wykonana także z innego tworzywa), szeroka i wysoka na metr, ze zdejmowanym zadaszeniem. Wymiary kompostownika zależą od tego, ile odpadów jesteśmy w stanie zgromadzić. Zbity z desek pojemnik nie poraża estetyką, więc lepiej postawić go na tyłach działki - wyjaśnia ogrodnik. Kompostownik nie lubi porywistego wiatru oraz silnego nasłonecznienia, ale zbyt dużo cienia też mu nie w smak.
Do wytwarzania kompostu nadaje się skoszona trawa. Idealne będą także gałązki, nieskażone chorobą igły i liście (wyjątkiem są liście orzecha włoskiego, które rozkładają się bardzo trudno).
Złotym środkiem będzie kąt w pobliżu rozłożystego drzewa, które zapewni odpowiednią osłonę. Kilka krzewów dla wzmocnienia tej osłony również nie zaszkodzi. Pamiętajmy, aby zostawić sobie swobodny dostęp do kompostownika. W końcu, co jakiś czas będziemy dosypywać odpady, a nieraz będziemy musieli przesypywać nasze zbiory, ale o tym za chwilę.
Sami kopiemy sobie dołek
Mamy już wybrane idealne miejsce. Co dalej? Kolejnym krokiem powinno być zadbanie o podłoże, na którym stanie pojemnik. Jeśli w naszym ogrodzie gleba jest dość piaszczysta lub bardzo ciężka, nie obejdzie się bez kopania. - Nie ma się czego obawiać. Wystarczy w miejscu, gdzie stanie kompostownik, wykopać niewielki dołek, o głębokości około 30-40 centymetrów. W przypadku gleby piaszczystej wypełniamy go ziemią próchniczną. Natomiast, jeśli gleba jest ciężka, to taki sam dołek wypełnijmy piaskiem - tłumaczy pan Jerzy.
I wrzucamy!
Kompostownik utrzymuje odpowiednią wilgotność i temperaturę zawartości. Co możemy do niego wrzucać? Do wytwarzania kompostu nadaje się skoszona trawa. Idealne będą także gałązki, nieskażone chorobą igły i liście (wyjątkiem są liście orzecha
Wydawca: EXPRESS MEDIA sp. z o.o., Bydgoszcz, ul. Warszawska 13, tel. 52 32 60 733 Prezes Zarządu: dr Tomasz Wojciekiewicz Redaktor naczelny: Artur Szczepański Dyrektor sprzedaży: Adrian Basa Teksty: Dominika Kucharska, Jan Oleksy, Kamil Pik Projekt: Iwona Cenkier, i.cenkier@expressmedia.pl Skład: SZOKstudio Sprzedaż: Agata Zielińska, a.zielinska@expressmedia.pl, tel. 52 32 60 740
eko edukacja
włoskiego, które rozkładają się bardzo trudno). Ogrodnicy radzą nie wrzucać do kompostownika samej trawy, bo może ona zacząć gnić. Aby tego uniknąć, zmieszajmy ją z glebą. Do kompostownika możemy bez obaw dorzucać również roślinne odpadki z naszej kuchni. Chodzi tu chociażby o herbaciane czy kawowe fusy, obierki od warzyw i popiół drzewny. Wstrzymajmy się natomiast z wrzucaniem do ogrodowej ekomachiny odpadów nieorganicznych oraz zbyt dużych ilości tłuszczu.
Działa jak natura chciała
Sam proces kompostowania polega na rozkładzie substancji organicznej przez mikroorganizmy, m.in. bakterie tlenowe. Jest on znacznie szybszy niż tradycyjny rozkład biomasy. W kompostowniku organizmy umożliwiające kompostowanie mają idealne warunki do rozwoju. Aby tak było, konieczny jest jednak dopływ tlenu i odpowiednia wilgotność odpadów. Dlatego też, o czym wspominaliśmy wcześniej, raz na jakiś czas warto przerzucić kompost i porządnie w nim zamieszać. Jeśli zauważymy, że jest on zbyt suchy, to powinniśmy go zrosić wodą. W sklepach dostępne są także środki zawierające bakterie, które na starcie przyspieszą proces kompostowania. - Po trzech, czterech miesiącach kompost powinien być już dojrzały. Jego kolor staje się wtedy ciemny, a zapach przypomina zapach ziemi. Wygląda jak próchnica - mówi pan Jerzy. Dojrzały kompost to niezwykle bogaty pokarm dla gleby i roślin. Może być także wykorzystywany jako ściółka. r
e
k
3
Kompostownik nie lubi porywistego wiatru oraz silnego nasłonecznienia, ale zbyt dużo cienia też mu nie w smak. Złotym środkiem będzie kąt w pobliżu rozłożystego drzewa, które zapewni odpowiednią osłonę. Kilka krzewów dla wzmocnienia tej osłony również nie zaszkodzi. l
a
m
a
NADLEŚNICTWO GNIEWKOWO
zaprasza
do zdrowego spędzenia czasu na łonie natury OFERUJEMY:
czyste, balsamiczne powietrze spokój, otoczenie przyrody rekreację (spacery, biegi, nordic walking, trasy rowerowe) owoce runa, grzybobranie
Tu możesz wypoczywać...
Fot. Nadleśnictwo Gniewkowo
Turystów prosimy o odpowiedzialne korzystanie ze wspólnego narodowego bogactwa, jakim są Lasy Państwowe: wjazd pojazdami samochodowymi wyłącznie drogami udostępnionymi do ruchu turystycznego omijanie obszarów objętych stałym zakazem wstępu (uprawy leśne o wysokości do 4 metrów, ostoje zwierzyny) zakaz używania ognia otwartego nie zaśmiecanie lasów
… a tu zmartwienie wszystkich, którzy kochają przyrodę
NADLEŚNICTWO GNIEWKOWO, ul. Dworcowa 10 tel. 52 35 10 228, 52 35 10 259, 606 998 428 e-mail: gniewkowo@torun.lasy.gov.pl
998413TRTHA
Lasy potrzebują wspólnej troski i ochrony śmieciom i odpadom WSTĘP WZBRONIONY!
4
eko edukacja
Wykręć żarówkę, załóż świetlówkę Ile płacisz za prąd? Opłaty za energię ciągle rosną. Średnio jest to 3,66 procent rocznie. Oświetlenie to 18 procent całej energii zużywanej przez nas w domu.
tekst: Jan Oleksy
Aby nasze rachunki nie wzrastały, warto wymienić żarówki na świetlówki kompaktowe. Stosując świetlówki w prosty sposób zredukujemy koszty oświetlenia o około 80 procent i będziemy w zgodzie z ekologią, ograniczając emisję dwutlenku węgla.
Skąd się bierze oszczędność?
Przewaga świetlówek kompaktowych nad żarówkami wynika z innego sposobu wytwarzania światła. W zwykłych żarówkach światło wytwarzane jest przez rozgrzany żarnik, gdzie 95% konsumowanej energii elektrycznej przetwarzanej jest na ciepło podgrzewające naszą atmosferę, a jedynie pozostałe pięć procent energii jest przetwarzane na światło. W świetlówkach kompaktowych rolę żarnika pełni łuk elektryczny pobudzający fotony w luminoforze pokrywającym ścianki szklanej rurki (biała powłoka szklanej rurki), który w tym wypadku się nie żarzy i niepotrzebnie dodatkowo nie rozgrzewa.
Zamiast 100 W
W przypadku świetlówek kompaktowych ten bilans jest dużo korzystniejszy. Aby zastąpić żarówkę, potrzebujemy zatem świetlówki kompaktowej o pięciokrotnie niższej mocy. - Podam przykład - w miejsce tradycyjnej żarówki o mocy 100 W możemy założyć świetlówkę kompaktową o mocy 23 W marki GOVENA. W prosty sposób możemy policzyć, że oznacza to o prawie 80 procent mniejsze zużycie energii elektrycznej - wyjaśnia Andrzej Dąbrowski, ekspert z toruńskiej firmy Govena Lighting.
Ile oszczędzamy?
Ile możemy oszczędzić dzięki wymianie zwykłych żarówek na świetlówki kompaktowe? W przypadku głównego oświetlenia
świetlówka o barwie ciepłobiałej (2700-3000 kelwinów) - światło, do którego jesteśmy przyzwyczajeni, przypomina klasyczne żarówki świetlówka o barwie chłodno-białej (5000-6500 kelwinów) - oświetlenie jak w biurze
dwupokojowego mieszkania z łazienką, kuchnią i przedpokojem oszczędności po roku wyniosą prawie 250 złotych. Jeżeli oprócz oświetlenia głównego korzystamy również z kinkietów czy innego oświetlenia bocznego, to oszczędności będą jeszcze większe. Nie jest to jednak jedyne źródło oszczędności. - Świetlówki kompaktowe świecą nawet kilkanaście razy dłużej niż zwykłe żarówki, trzeba je więc dużo rzadziej wymieniać. Przeciętny żywot świetlówki to 15 000 godzin - wylicza ekspert Andrzej Dąbrowski.
Ciepłe światło
Bardzo często do oświetlania pomieszczeń wykorzystuje się świetlówki o barwach ciepłych, odbieranych jako przyjemne i miłe. Rozwiązania takie sprawdzają się w pomieszczeniach do zabawy, odpoczynku, relaksu itp. Są one natomiast nieodpowiednie w miejscach pracy. Aby podczas pracy nie czuć się sennym, znużonym czy też rozleniwionym, należy stosować oświetlenie o chłodnej barwie - światło sztuczne o widmie zbliżonym do światła naturalnego.
Nowoczesne oświetlenie
Świetlówki kompaktowe to rozwiązanie znane od wielu lat. Wciąż jednak część osób podchodzi do nich nieufnie. Przewaga świetlówek kompaktowych nad żarówkami staje się jednak coraz bardziej oczywista, bo świetlówki kompaktowe mogą pełnić coraz więcej funkcji i pozwalają na lepsze dopasowanie oświetlenia do naszych potrzeb. - Świetlówki
>>
Lasy Nadleśnictwa Toruń położone są wzdłuż prawego brzegu Wisły, między Toruniem a Bydgoszczą i zajmują powierzchnię 14, 6 tys. ha. Gospodarka leśna, którą prowadzimy, polega m.in. na powszechnej ochronie lasów, trwałym ich utrzymaniu oraz ciągłym i zrównoważonym wykorzystaniu wszystkich jego funkcji. Podtoruńskie lasy są piękne, przyjazne i otwarte dla społeczeństwa. Można w nich spędzać czas na spacerach, malarskich i fotograficznych plenerach, na obserwacji i podglądaniu przyrody, na zbieraniu jagód i grzybów. Są też doskonałym miejscem edukacji przyrodniczo – leśnej, a także źródłem drewna – surowca doskonałego – najbardziej ze wszystkich ekologicznego, i co najważniejsze odnawialnego.
ul. Polna 34/38, 87-100 Toruń tel. 56 623 30 31 do 33, fax 56 623 88 14 torun@torun.lasy.gov.pl
1479213BDBHA
Nadleśnictwo Toruń
Nowy system gospodarki odpadami w gminie Lubicz - stan na koniec lipca podjęte procedury prowadzące do wystawienia decyzji administracyjnych o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami, których podstawą jest liczba zameldowanych osób, przy założeniu braku prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów. Wykonanie wszystkich wymaganych prawem czynności administracyjnych w terminie (a nawet przed terminem) przez radę gminy oraz przez pracowników urzędu, nie jest niestety gwarantem pełnego sukcesu wprowadzanego systemu. Konieczność wstawienia w stosunkowo krótkim czasie pojemników na bioodpady w sołectwach o zwartej zabudowie - ok. 3.000 szt, zt, wstawianie mieszane - ok. nowych pojemników na odpady zmieszane 1.000 szt. oraz wymiana pojemników ków w około 500 przypadkach trochę przerosła ła możliwości logistyczne wybranego wykonawcy - toruńskiego MPO. Niewielkim usprawiedliwieniem m tej sytuacji jest fakt okresowego braku pojemników ków na rynku. Innym problemem, który przyy okazji wprowadzania systemu się ujawnił, jestt tzw. czynnik ększości przyludzki. Kierowcy MPO, którzy w większości padków obsługiwali do tej pory mieszkańeszkańców gminy przyzwyczaili się do starych tras i fakt pojawienia się w harmonormonogramie nowych posesji, do których ch należało dotrzeć, nastręczył niee kt lada problemu. Inną kwestią jest fakt istnienia jeszcze w gminie nieoznakokowić, wanych posesji. Trudno się więc dziwić, że niejednokrotnie kierowcy nie potrafili takich adresów zlokalizować.
Lipiec był pierwszym miesiącem funkcjonowania systemu, więc tego typu problemy, na bieżąco korygowane przez pracowników urzędu, powoli były rozwiązywane. Pozostały jeszcze pojedyncze posesje nie do końca wyposażone w pojemniki, ale sytuacje takie nie są już nagminne i w większości dotyczą mieszkańców, którzy w terminie nie wywiązali się z obowiązku złożenia deklaracji. Na czas wyposażania posesji w pojemniki istniała i nadal istnieje możliwość wystawiania odpadów w dowolnych workach lub pobierania worków od sołtysów albo z urzędu gminy. Fakt poprawnego funkcjonowania systemu znalazł odzwierciedlenie w wysokości opłat, które wpłynęły od mieszkańców za miesiąc lipiec w wymaganym terminie do 31 lipca 2013 r. Stanowiły one 74% wymaganych opłat. Jak na pierwszy miesiąc, po wprowadzeniu systemu, jest to poziom zadawalający.
W pierwszych trzech dniach sierpnia poziom ten urósł o kolejne wpłaty, zatem znaczna większość mieszkańców dobrze wywiązuje się ze swoich zobowiązań finansowych. Pierwszy okres funkcjonowania systemu za nami. Czekamy więc na wymierne jego efekty. Mniej odpadów po lasach i rowach przydrożnych oraz czystsze powietrze, z powodu nie spalania odpadów w piecach domowych. Każdy początek jest trudny, ale jeśli tylko będzie prowadził ku lepszemu, to warto było wspólnie ponieść te trudy.
988313TRTHA
Zgodnie z wymogami nowej ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach - Gmina Lubicz przystąpiła do wprowadzania zmian w funkcjonowaniu systemu. Rada gminy uchwaliła wszystkie wymagane prawem uchwały w tym zakresie do końca 2012 r. Gmina Lubicz, jako pierwsza w powiecie wyłoniła wykonawcę na odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych z posesji zamieszkałych. W dniu 25 marca 2013 r. była podpisana umowa z wykonawcą - MPO Toruń. Pracownicy Referatu Gospodarki Odpadami odbyli spotkania informacyjne w 17 sołectwach. Na spotkaniach były rozdawane druki deklaracji, a pracownicy pomagali mieszkańcom je wypełniać. Ponadto w ramach edukacji ekologicznej zorganizowany był przez Wójta Gminy Lubicz szeroko zakrojony konkurs dla mieszkańców gminy pn. „Segreguję nie marnuję. To się opłaca”, w który zaangażowały się szkoły i sołectwa. Nagrody w konkursie były bardzo atrakcyjne, zatem zainteresowanie było również bardzo duże. Patronat nad tym konkursem sprawował Wojewoda Kujawsko-Pomorski, Marszałek Województwa, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska. Mieszkańcy składali deklaracje do końca maja. Po tym terminie pracownicy Urzędu Gminy przeprowadzili kontrole posesji, z których deklaracje nie spłynęły. Obecnie systemem objętych jest 98% mieszkańców naszej gminy. Pozostałe 2% to mieszkańcy, którzy z różnych względów są chwilowo nieobecni oraz osoby celowo uchylające się od obowiązku cywilizowanego zbierania odpadów. W stosunku do tych ostatnich zostały
6
eko edukacja
>> kompaktowe dostępne są w wielu atrakcyjnych kształtach. Mogą być w formie kuli, świeczki, zwiniętej spirali. Są estetyczne i wytwarzają równomierne światło, które nie razi w oczy, jak to ma miejsce w przypadku żarówek - mówi Andrzej Dąbrowski z firmy Govena Lighting. Zainteresowanym jeszcze większą oszczędnością energii elektrycznej można polecić świetlówki, które dodatkowo mają wbudowany ściemniacz i wówczas światło można ściemniać lub rozjaśniać, w zależności od preferencji domowników, za pomocą zwykłego włącznika światła, następnie świetlówki ściemniane w tradycyjny sposób przy użyciu ściemniacza albo w nowocześniejszym rozwiązaniu używając do tego celu pilota radiowego - informuje Andrzej Dąbrowski.
W miejsce tradycyjnej żarówki o mocy 100 W możemy założyć świetlówkę kompaktową o mocy 23 W marki GOVENA. W prosty sposób możemy policzyć, że oznacza to o prawie 80 procent mniejsze zużycie energii elektrycznej.
Globalne oszczędności
Zgodnie z unijną dyrektywą, do 2020 r. zużycie energii w krajach członkowskich ma zostać ograniczone o 20 procent. Częścią tej strategii jest m.in. wycofywanie z rynku tradycyjnych żarówek. Inne jej elementy to m.in. umieszczanie na urządzeniach w gospodarstwach domowych oznakowań informujących konsumentów, czy dany produkt jest energooszczędny. W ten sposób UE już przyczyniła się do wprowadzenia udoskonaleń technicznych, dzięki którym 90 proc. lodówek, pralek i zmywarek posiada obecnie klasę A, czyli najwyższą w poprzednim systemie oznakowania. Wszystkie dotychczasowe zabiegi jednak nie wystarczają, by zrealizować nasze cele dotyczące efektywności energetycznej. W obecnych warunkach do 2020 r. osiągniemy zaledwie 10-procentową redukcję zużycia, czyli połowę wartości docelowej.
Andrzej Dąbrowski GOVENA LIGHTING
Jak czytać oznaczenia?
- świetlówka standardowa 18W/827 - ma moc 18W, cyfra 8 oznacza stopień odwzorowania Ra > 80, cyfry 2 i 7 to barwa światła - ciepła biała 2700 kelwinów. Ponadto zgodnie z rozporządzeniem unijnym od 1.9.2011 r., między innymi powyższe informacje przedstawiane są w formie graficznej na opakowaniach świetlówek kompaktowych.
r 999013TRTHA
Każda świetlówka posiada opis cyfrowo-literowy. Cyfry przed ukośnikiem określają moc świetlówki, natomiast trzycyfrowe oznaczenie za ukośnikiem definiuje wskaźnik oddawania barw i barwę światła. Świetlówki, które generują światło najbardziej zbliżone do światła tradycyjnych żarówek żarnikowych, oznaczone są następująco:
e
k
l
a
m
a
1480113BDBHA
Nadleśnictwo Trzebciny znajduje się na skraju Borów Tucholskich stąd znaczną część terenu pokrywają bory sosnowe z domieszką brzozy, sosny oraz świerka, a na żyźniejszych siedliskach buków, dębów, grabów, oraz olch. W środku kompleksów leśnych, przy szosie Tuchola-Tleń, stoi osada Nadleśnictwa a przy niej obiekty służące edukacji leśnej. Zbudowano i przygotowano je z myślą o młodzieży okolicznych szkół, przedszkoli, turystach zbiorowych i indywidualnych. Są to: a. b. c.
d.
sala wystawiennicza z eksponatami historycznymi, przyrodniczymi oraz typowymi dla leśnictwa ścieżka przyrodniczo-leśna „Jezioro Wypalanki”. Nazwa nawiązuje do nazwy akwenu wodnego, wokół którego przebiega jej trasa. Ścieżka zlokalizowana jest około 8 km od Tlenia i 20 km od Tucholi W Nadleśnictwie znajduje się punkt obserwacji przeciwpożarowej, na który składają się odpowiednio przygotowane mapy okolicznych terenów , radiotelefon oraz monitory przekazujące obraz z trzech kamer zlokalizowanych na obszarach dwóch Nadleśnictw. W okresie od kwietnia do września można zobaczyć, jak odbywa się praca w takim punkcie. W związku z przejściem, w 2012 roku w lipcu, trąby powietrznej zamierzamy, przy szosie Tuchola - Tleń, postawić punkt widokowy, z którego będzie się rozpościerał widok na tereny poklęskowe.
Przez cały rok można odwiedzać ścieżkę dydaktyczną oraz salę wystawową. Na ścieżce najciekawiej jest jednak w sezonie wegetacyjnym, tzn, od wiosny do jesieni. Dwa razy do roku (wiosną i jesienią) organizujemy Dni otwarte. Termin podawany jest na stronie internetowej Nadleśnictwa. Każdy wtedy może przyjść i przyjrzeć się pracy Nadleśnictwa. Preferowane są jednak grupy po kilka osób. 1542613BDBHA
wózki foteliki samochodowe zabawki rowerki mebelki łóżeczka pościel odzież akcesoria kosmetyki
Osoba do kontaktu: Katarzyna Kasprzyk tel. 52 336 10 28 (wew. 15), kom.+48 696 029 441 e-mail katarzyna.kasprzyk@torun.lasy.gov.pl
Nadleśnictwo prowadzi całoroczny handel drewnem.
1581713BDBHA
Artykuły dziecięce
Na zajęcia edukacyjne lub wycieczkę z przewodnikiem proponujemy umówić się wcześniej telefonicznie uzgadniając termin z osobą zajmującą się edukacją.
Profesjonalizm i tradycja rok zał. 1968
NOWE modele wóźków 2013
ATRAKCYJNE CENY - PROFESJONALNA OBSŁUGA
BYDGOSZCZ, GDAŃSKA 51
TORUŃ, ŚW. KATARZYNY 9, SZOSA LUBICKA 164A
Już w marcu 2014 r. oddamy w Państwa ręce kolejne wydanie dodatku
EK
EDUKACJA
1549713BDBHA
Zachęcamy Państwa do zamieszczenia swojej oferty handlowej na łamach naszego wydawnictwa. kontakt:
Agata Zielińska tel. 52 32 60 740 tel. kom. 609 050 446 a.zielinska@expressmedia.pl
8
eko edukacja
Noś się ekologicznie Poliester ponosi sromotną klęskę w starciu z tkaninami ekologicznymi, ale te również nie są bez wad. Zaglądamy między włókna materiałów, z których uszyte są nasze ubrania. tekst: Dominika Kucharska
Mamy ekologiczne jedzenie, kosmetyki, środki czystości, więc i doczekaliśmy się ekourbań, chociaż sformułowanie „doczekaliśmy się” nie do końca tu pasuje. W naturalne tkaniny ubierano się przez setki lat. W szafach dominowały len, bawełna, ramia, wełna czy ekskluzywny jedwab.
Wszechobecny poliester
Dziś możliwości jest znacznie więcej. Paradoksalnie właśnie przez to okazuje się, że skompletowanie garderoby przyjaznej środowisku wcale nie jest proste. Wszystko przez to, że ubrania są masowo „wzbogacane” o włókna poliestrowe, ale podobno dla chcącego nic trudnego. Na początek jednak wyjaśnijmy, o co chodzi z tymi ekologicznymi ubraniami. Przede wszystkim są one uszyte z naturalnych tkanin, a co za tym idzie, są przyjazne środowisku. Ich czas rozkładu jest krótszy od czasu rozkładu tych wytwarzanych sztucznie (te mogą zalegać na wysypiskach nawet pół tysiąca lat). Do produkcji naturalnych materiałów zużywa się także mniej wody. Dodatkowo są milsze w dotyku, bardziej przewiewne niż sztuczne tkaniny i lepiej chłoną pot. Rzadziej także uczulają i odparzają naszą skórę.
Jak natura chciała
Z tych powodów radzi się, aby ubranka dla dzieci i bielizna były wykonane z bawełny ekologicznej (organic cotton). To właśnie odzież wykonaną z tego materiału można najczęściej znaleźć przechadzając się wśród sklepowych wieszaków. Organic cotton pochodzi z plantacji kontrolowanych, legitymujących się odpowiednim certyfikatem. Na takich plantacjach nie ma miejsca na sztuczne nawozy, pestycydy i chemiczne substancje ochrony roślin. Zamiast tego stosuje
Organic cotton pochodzi z plantacji kontrolowanych, legitymujących się odpowiednim certyfikatem. Na takich plantacjach nie ma miejsca na sztuczne nawozy, pestycydy i chemiczne substancje ochrony roślin.
się substancje biodegradowalne, takie jak obornik, owadobójczy czosnek czy kwas cytrynowy. Konieczne jest także specjalne przygotowanie gleby. Trzyletnia kwarantanna ma na celu uwolnić ziemię od szkodliwych chemikaliów. Dopiero po tym okresie plantator może otrzymać ekocertyfikat. Na ekologicznej plantacji zbiory bawełny odbywają się rotacyjnie, czyli tak jak przyroda chciała, zgodnie z jej naturalnym cyklem rozwoju. Co więcej, plewi się ją ręcznie, a nie za pomocą kombajnu, który mógłby doprowadzić do wymieszania oleju z nasion z bawełną. Do barwienia ekologicznej bawełny używa się tylko naturalnych środków. Zachodu z tym niemało, więc nie ma się co dziwić, że za ubrania z metką „organic cotton” kosztują więcej niż te uszyte z bawełny pochodzącej z plantacji tradycyjnej.
Siła w cenie
Co, poza wysoką jakością i czystym sumieniem, daje nam kupiowanie ekologicznych ubrań? Po pierwsze, włókna organic cotton są niezwykle trwałe. To dzięki temu, że nie osłabiają je środki chemiczne i sztuczne barwniki. Po drugie, nienaruszone chemią włókna są bardziej miękkie w dotyku. Są i wady. Z ubrań wykonanych z ekologicznych tkanin dużo trudniej wywabić plamy. Mamy też złą wiadomość dla tych, którzy z żelazkiem nie są za pan brat, bo tu bez prasowania się nie obejdzie.
E C I W E J E Z R B O D O W T C I NADLEŚN
Szkółka leśna „Bielawy” Miasto w lesie Gdy spojrzymy na Toruń z lotu ptaka, to okazuje się, że miasto to stanowi polanę położoną wśród lasów. Lasy te pozostają w zarządzie nadleśnictw: Toruń, Gniewkowo, Cierpiszewo i Dobrzejewice. Nadleśnictwa te należą do Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu, która sprawuje nadzór nad 27 nadleśnictwami. Obszar zajmowany przez dyrekcję wynosi 456 714 ha ogółem, a powierzchnia leśna zajmuje 432 930 ha. Nadleśnictwo Dobrzejewice obejmuje zwarty kompleks leśny położony na prawym brzegu Wisły pomiędzy miastami: Toruń, Lipno i Włocławek. Teren nadleśnictwa to głównie piaszczyste siedliska borowe gdzie najlepsze warunki do życia i rozwoju znajduje sosna zwyczajna. Położenie nadleśnictwa w sąsiedztwie miast i związana z tym infrastruktura drogowa ułatwia korzystanie z lasu, bywają dni w okresie grzybobrania, że przebywa u nas około 8 000 osób. Nakłada to jednak dodatkowe obowiązki na miejscowych leśników, zwiększa zagrożenie pożarowe. Pali się u nas niestety dość często, statystycznie można przyjąć liczbę ok. 30 pożarów w okresie roku. Lasy są dostępne dla ludzi, ale należy pamiętać o zasadach pozwalających korzystać z nich w sposób nie naruszający miejsc odwiedzin i pozostawienie ich w takim stanie w jakim je zastaliśmy. Są szczególne sytuacje i miejsca, kiedy i gdzie obowiązuje zakaz wstępu. Są to m.in.: prace leśne, takie jak wycinka drzew, wysokie zagrożenie pożarowe, tereny upraw leśnych, miejsca szczególnie wrażliwe i cenne pod względem przyrodniczym, ostoje zwierzyny. W lesie zazwyczaj poruszamy się pieszo lub rowerem. Samochodem możemy jeździć jedynie po drogach oznakowanych tablicą o udostępnieniu dla ruchu kołowego. Las stanowi dom dla wielu organizmów, my jesteśmy tam gośćmi i tak się zachowujmy, wiele zwierząt takich jak jeleń, łoś, sarna, dzik czy wilk potrzebują spokoju. Nie niszczmy roślin, nie rozpalajmy ognisk na dziko i nie hałasujmy w lesie. Mamy u siebie również obiekty cenne przyrodniczo jak obszary „Natura 2000”, rezerwat, kem, wyspę na Wiśle – „Zielona Kępa”. Obszar chronionego krajobrazu Niziny Ciechocińskiej powołany w celu ochrony walorów mikroklimatycznych Ciechocinka i nadwiślańskiego krajobrazu.
Cenne obiekty przyrodnicze na terenie Nadleśnictwa Dobrzejewice podlegają ochronie prawnej.
Na przykład Nadleśnictwo Dobrzejewice Obecnie, na terenie całej Polski funkcjonuje 430 nadleśnictw. Zasady działania każdego z nich są w przybliżeniu takie same, opierają się bowiem na fundamencie prawnym, jakim jest ustawa o lasach z 1991 roku. Jedną z tych jednostek jest Nadleśnictwo Dobrzejwice. Leśnicy tego nadleśnictwa - z okazji Święta Lasu 2013 - w kilku poniżej przytoczonych zdaniach wypowiadają się o lesie, swoim nadleśnictwie, pracy leśnika i o tym co w gospodarce leśnej jest ważne. Działania leśników polskich opierają się na zasadach trwale zrównoważonej gospodarki leśnej. Jednym z jej elementów jest produkcja i pozyskanie drewna. Leśnicy dostarczają surowca ekologicznego, w pełni odnawialnego. Drewno i wyroby z niego stanowią łącznie ponad pięć procent całkowitej wartości polskiego eksportu. Leśnicy wycinając drzewa wyprzedzają o krok naturalną wymianę pokoleń. Na miejscu starych drzew sadzą nowy las. Szkółka niczym „leśny żłobek” jest ogniwem zapewniającym ciągłość lasu dostarczając sadzonek na potrzeby odnowień powierzchni po starych lasach i zalesień gruntów nieprzydatnych w rolnictwie. Szkółka leśna Bielawy jest najnowocześniejszą i jedyną w regionie kujawsko-pomorskim szkółką do produkcji mikoryzowanych sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym. Przejawem tego, że Lasy Państwowe uwzględniają ekologiczne i społeczne funkcje lasu, jest duża powierzchnia lasów o charakterze ochronnym, w których obowiązują szczególne zasady gospodarowania. W Nadleśnictwie Dobrzejewice lasy ochronne obejmują 53 proc. drzewostanów, natomiast najcenniejsze przyrodniczo obiekty objęte są ochrona prawną, taką jak rezerwat, użytek ekologiczny, czy obszar Natura 2000. Najbardziej naturalną formacją przyrodniczą, nierozerwalnie związaną z polskim krajobrazem są lasy. Duża część Nadleśnictwa Dobrzejewice wchodzi w skład obszarów chronionego krajobrazu. Piękno lasu dostarcza ludziom estetycznych doznań, relaksuje, inspiruje. Jego subiektywny odbiór wyrazić można poprzez malarstwo, poezję, fotografię, film. Pożary lasu, kradzieże drewna, zaśmiecanie… To tylko niektóre problemy z jakimi borykają się lasy i leśnicy w naszym regionie. W celu ograniczenia tych zagrożeń teren Nadleśnictwa Dobrzejewice jest monitorowany. Działa ponadto nowoczesny system ochrony przeciwpożarowej i obserwacji obszarów leśnych za pomocą kamer umieszczonych na specjalnych wieżach. Obraz przekazywany jest do punktu alarmowo-dyspozycyjnego w nadleśnictwie. Niestety, to podpalenia i ludzka nieostrożność są główną przyczyną powstawania pożarów w polskich lasach. Lasy Państwowe podejmują działania mające na celu udostępnienie lasów całemu społeczeństwu dla celów edukacji, turystyki i rekreacji. Leśnicy zachęcają do aktywnego spędzania czasu wolnego w lesie. Las to zdrowie! Ważnym zadaniem dla leśników jest przekazanie społeczeństwu wiedzy na temat lasu. Wszystko po to, by więcej osób miało świadomość ogromnych korzyści jakie daje zarówno obcowanie z naturą, jak i racjonalna gospodarka leśna. Działania te mają uwrażliwić społeczeństwo na problemy środowiska naturalnego i podnosić świadomość wspólnej odpowiedzialności za stan przyrody. Żeby poznać las, trzeba go zobaczyć na własne oczy, dotknąć i posłuchać. Autor: Kamila Czajka, Bohdan Hornicki
1539313BDBHA
Wychodząc naprzeciw naszym gościom przygotowujemy miejsca postoju pojazdów, w ubiegłym roku powstało pierwsze, w roku bieżącym powstaje kolejnych 5 zlokalizowanych w miejscach najczęściej odwiedzanych przez turystów. Znajdują się one w leśnictwach: Wąkole, Wylewy, Łochocin, Jankowo, Brzozówka, Dąbrówka. Ponadto na terenie nadleśnictwa są miejsca, gdzie spotykamy się z gośćmi przybliżając zawód leśnika i las: są dwie ścieżki edukacyjne. Pierwsza znajduje się na terenie szkółki leśnej Bielawy w pobliżu toruńskiego osiedla Rubinkowo, druga, rowerowa niedaleko Lipna w Leśnictwie Komorowo. W sąsiedztwie siedziby Nadleśnictwa Dobrzejewice w Zawałach leśnicy przygotowali terenowy obiekt edukacyjny o nazwie "Leśny zakątek". Jest tu wiata, miejsce na ognisko, ławki, tablice edukacyjne oraz plac zabaw dla najmłodszych. Szczegóły oferty oraz inne informacje na temat Nadleśnictwa Dobrzejewice można znaleźć na stronie internetowej www.dobrzejewice.torun. lasy.gov.pl. Dobrzejewiccy leśnicy prowadzą aktywną działalność edukacyjną. Są to m.in. zajęcia o tematyce przyrodniczej z dziećmi w szkole i w terenie, imprezy plenerowe i okolicznościowe. Większość lasów w Polsce, bo aż 80 proc. jest własnością skarbu państwa, czyli dobrem publicznym. Można powiedzieć, że właścicielem lasów jest całe społeczeństwo, a więc… każdy z nas. Leśnicy pracujący w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe opiekują się lasami w imieniu całego społeczeństwa i troszczą się o to, aby lasy pozostawione następnym pokoleniom były przynajmniej tak dobrej jakości jak obecnie, bo to, że lasów przybywa jest wiadome wszystkim. Lasy Państwowe wykonując swoje obowiązki nie korzystają z finansów Państwa. Jesteśmy jednostką, która wypracowuje i wykorzystuje własne środki finansowe. Oczywiście, w swojej działalności staramy się uzyskiwać środki pochodzące ze źródeł zewnętrznych ( Fundusze unijne, Narodowe i Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej).
Na terenie Nadleśnictwa Dobrzejewice, w kompleksie leśnym obok toruńskiego osiedla Rubinkowo, znajduje się jedyna w regionie kujawsko-pomorskim szkółka leśna, zwana potocznie „kontenerową”. Jest to bowiem szkółka wyspecjalizowana w produkcji sadzonek drzew z zakrytym systemem korzeniowym, w tzw. kontenerach. Wybudowano ją niedawno, w 2009 roku, przy wsparciu finansowym Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Obecnie, kontenerowa sadzonka sosny wykorzystywana jest głównie do „zadań specjalnych”: odnowień i zalesień szczególnie trudnych terenów, na przykład po klęskach żywiołowych. Każda sadzonka jest mikoryzowana, czyli zapewnia się jej wsparcie, sojusznika w postaci grzyba żyjącego w symbiozie z drzewkiem. W tym roku na przykład będzie wykorzystana na terenie Nadleśnictwa Trzebciny w Borach Tucholskich do odnowień powierzchni pozbawionych drzew po przejściu trąby powietrznej w lipcu 2012 roku. Szkółka leśna „Bielawy” produkuje około trzydziestu różnych gatunków leśnych drzew i krzewów w ilości pięciu milionów sztuk sadzonek rocznie. Docelowo będzie produkować około siedmiu milionów, w tym trzy miliony sosny zwyczajnej z zakrytym systemem korzeniowym. Szkółka, obok produkcji sadzonek drzew i krzewów wykorzystywana jest także jako centrum dydaktyczne do prowadzenia zajęć terenowych o tematyce przyrodniczo-leśnej. Specyfika i atrakcyjność tego miejsca zainspirowała leśników do poszerzania oferty i bazy edukacyjnej. Powstała nowoczesna sala narad, która może być też wynajmowana jako miejsce spotkań, konferencji, wystaw itp.
10
eko edukacja
Galopem do dzieci
Koń jako duży, ciepły i miły w dotyku „przyrząd rehabilitacyjny” traktowany jest przez dziecko jak ktoś bliski, przyjaciel. tekst: Jan Oleksy zdjęcia: Fundacja Ducha
Hipoterapia przeżywa boom, choć wcale nie jest nową formą rehabilitacji. Znana jest od dawna. Już w IV wieku przed naszą erą walory jazdy konnej podkreślał Hipokrates, pisząc o gimnastykowaniu ciała i ducha oraz łagodzeniu różnego rodzaju schorzeń właśnie poprzez jazdę konną.
Koń jak lekarstwo
Hipoterapię jako jedną z metod rehabilitacji naturalnej stosuje toruńska Fundacja Ducha od początku lat 90. ubiegłego wieku. Zabiegi terapeutyczne, do których wykorzystuje się konie, są łagodną i bardzo przyjemną formą rehabilitacji. Zwierzę idące stępem wprawia w ruch całe ciało siedzącego na nim jeźdźca. Bezpośredni kontakt z koniem pozwala poprawić fizyczną i psychiczną kondycję. - W sferze fizycznej to normalizowanie napięcia mięśniowego, wzmacnianie mięśni, poprawa równowagi, koordynacji ruchowej, właściwej postawy ciała, dostarczenie zmysłom bodźców, a także ułatwienie pracy układu krążenia, układu oddechowego - wyjaśnia Joanna Duszyńska-Gawińska, prezes Fundacji Ducha. - Natomiast w sferze psychicznej hipoterapia zwiększa poczucie własnej wartości i wiarę we własne siły, mobilizuje do działania, zmniejsza lęk przed przemieszczaniem się, a także daje radość i satysfakcję - dodaje pani prezes.
Hipoterapię stosuje toruńska Fundacja Ducha od początku lat 90. ubiegłego wieku. Zabiegi terapeutyczne, do których wykorzystuje się konie, są łagodną i bardzo przyjemną formą rehabilitacji.
Hucuł lubi dzieci
W trakcie hipoterapii osoba siedząca na koniu (w Fundacji Ducha są to najczęściej dzieci) nie pozostaje bierna, lecz aktywnie, często nie zdając sobie z tego sprawy, uczestniczy w procesie własnej rehabilitacji. - Koń jako duży, ciepły i miły w dotyku „przyrząd rehabilitacyjny” traktowany jest przez dziecko jako ktoś bliski, przyjaciel - mówi Joanna Duszyńska-Gawińska . - Do hipoterapii wykorzystujemy konie rasy huculskiej. Niewielki wzrost i bardzo łagodny, przyjazny charakter tych zwierząt mają duże znaczenie dla wygody i bezpieczeństwa osób biorących udział w zajęciach - tłumaczy prezes fundacji. Ćwiczenia z pacjentem realizowane są przez zespół trzech osób - hipoterapeutę, osobę do asekuracji oraz osobę prowadzącą konia. Zajęcia prowadzone są przy sprzyjającej pogodzie na łąkach fundacji, a gdy aura zawodzi - w krytej ujeżdżalni.
Ujeżdżanie i wspinanie
Od 1994 r. Fundacja Ducha stosuje własną autorską metodę łączenia ćwiczeń hipoterapeutycznych z terapią wspinaczki ścianowej i linowej. Wspinaczka także angażuje cały układ mięśniowy i kostny. Wymaga od wspinającego ciągłego skupienia uwagi i konieczności nieustannego decydowania, czy iść dalej. Wspinacz balansując ciałem usprawnia również swój zmysł równowagi. Podczas pokonywania drogi na ścianie wspinaczkowej wspinacz zmaga się ze swoimi wątpliwościami, towarzyszącym mu lękiem, a kończąc swoją drogę wspinaczkową osiąga sukces. - W krytej ujeżdżalni posiadamy ścianę wspinaczkową, na której po „ rozgrzewających” ćwiczeniach hipoterapeutycznych prowadzimy ćwiczenia terapii wspinaczkowej - uzupełnia prezes Duszyńska-Gawińska.
Założycielem i inspiratorem Fundacji Ducha na rzecz Rehabilitacji Naturalnej Ludzi Niepełnosprawnych był Stanisław Duszyński - „Duch”. Z jego inicjatywy hipoterapia jako jedna z metod rehabilitacji naturalnej stosowana jest w Toruniu od początku lat 90. XX wieku. Fundacja istnieje od 1992 r. Obecnie prezesem jest Joanna Duszyńska-Gawińska.
Rowerzyści
już dwa lata jeżdżą po nowemu
Coraz częściej wielu mieszkańców regionu decyduje się na bezpośredni kontakt z przyrodą wybierając się na rozmaite wycieczki za miasto, nad wodę, czy po parkach krajobrazowych i narodowych. Coraz chętniej wyjazdy takie realizujemy bez samochodu, zamieniając go na rower. Wybór dwóch kółek nie tylko pozwoli nam dojechać w wiele miejsc dla samochodów niedostępnych ale prócz kontaktu z otaczającą nas przyrodą skutecznie poprawi naszą kondycję i samopoczucie. Planując rowerową wycieczkę nie możemy jednak zapominać, że również na tym pojeździe jesteśmy pełnoprawnym uczestnikiem ruchu drogowego i obowiązują nas określone przepisy. Dwa lata temu (21 maja 2011) weszły w życie przepisy znowelizowanej ustawy Prawo o Ruchu Drogowym, czyniąc pozycję rowerzysty na drodze bardziej uprzywilejowaną i chronioną niż miało to miejsce wcześniej. Warto więc zapoznać się z tymi nie wszystkim jeszcze znanymi nowymi przepisami dotyczącymi poruszania się rowerem. Co zatem się zmieniło? Pierwszeństwo dla rowerzysty - w ustawie znalazł się jednoznaczny zapis (Art. 27), że rower jadący na wprost po jezdni, pasie rowerowym lub drodze rowerowej ma pierwszeństwo przed pojazdem zmieniającym kierunek jazdy (skręcającym) Kierujący pojazdem natomiast, zbliżając się do przejazdu dla rowerzystów, jest zobowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa rowerowi znajdującemu się na przejeździe.
Wyprzedzanie z prawej – po zmianie przepisów legalne jest wyprzedzanie innych uczestników ruchu z prawej strony - jest to przydatne przede wszystkim w mieście podczas jazdy w korku, kiedy samochody jadą bardzo wolno. Jazda parami – dopuszczona obecnie jest również jazda rowerzystów parami, gdy nie przeszkadza to innym użytkownikom drogi. Po chodniku w złą pogodę - rowerzyści mogą od dwóch lat korzystać z chodnika w trudnych warunkach atmosferycznych (jod warunkiem ustępowania pierwszeństwa pieszym). Czyli nie będziemy zmuszeni jechać jezdnią, jeśli nie będzie ścieżki rowerowej, a pogoda (deszcz, śnieg, gołoledź, silny wiatr) będzie znacznie utrudniać jazdę. (Art. 33) Opony z kolcami – zimą rowerzyści mogą obecnie używać wcześniej zabronionych opon z kolcami. Przyczepki rowerowe – pojawiła się w ustawie również definicja przyczepki rowerowej jako pojazdu rowerowego szerszego niż 0,9 m przeznaczony do przewozu osób lub rzeczy. Korzystanie z przyczepek jest więc dozwolone również w zakresie przewożenia nimi dzieci jeśli są do tego przystosowane konstrukcyjnie. Pamiętajmy zatem o bezpieczeństwie podczas jazdy rowerem i życzymy szerokiej drogi oraz ciekawych wycieczek po naszym pięknym regionie.
Antoni Tokarczuk Zastępca dyrektora WORD Bydgoszcz
”
Będąc kierowcą i rowerzystą od kilku lat obserwuję stałą poprawę kultury jazdy na naszych drogach. Ciągle jednak mamy w tym zakresie jeszcze dużo do zrobienia. Dorosłe osoby trudno oduczyć złych nawyków i wpoić im nowe zachowania się na drodze. Najskuteczniejsza jest edukacja już od najmłodszych lat. Dzieci chłoną wiedzę i uczą się właściwych zasad poruszania się najefektywniej, a dodatkowo często wymagają później również od rodziców aby ci postępowali jak należy. Dlatego ośrodek WORD to nie tylko egzaminy na prawo jazdy. To również działalność z zakresu dbania o Bezpieczeństwo Ruchu Drogowego (BRD). W ramach tej działalności bydgoski ośrodek prowadzi i pomaga organizować zajęcia dla dzieci już od wieku przedszkolnego. Obejmują one zasady zachowania się na drodze. Zakupiliśmy również wiele materiałów edukacyjnych w które wyposażyliśmy sale wychowania komunikacyjnego w licznych szkołach podstawowych. Wybudowaliśmy również prawie pięćdziesiąt miasteczek komunikacyjnych, w których najmłodsi mogą uczyć się prawidłowego poruszania się na drodze. Serdecznie więc zapraszam wszystkie szkoły i instytucje do współpracy z bydgoskim ośrodkiem WORD w zakresie organizowania zajęć edukacyjnych i konkursów o tematyce komunikacyjnej dla dzieci.
1576913BDBHA
Środkiem na rondzie - jadąc po rondzie w myśl nowych przepisów można poruszać się środkiem pasa ruchu (Art. 16). Przepis ten ma na celu poprawę bezpieczeństwa szczególnie na zjazdach z ronda Wprowadzono również pojęcie śluzy rowerowej czyli oznakowanego miejsca na jezdni przed skrzyżowaniem (przed samochodami) służącego rowerzystom do bezpiecznego oczekiwania na możliwość skrętu w lewo lub kontynuacji jazdy. Kierujący rowerem
może zatrzymać się w śluzie rowerowej obok innych rowerzystów. Jest obowiązany opuścić ją, kiedy zaistnieje możliwość kontynuowania jazdy w zamierzonym kierunku. Skreślony został również zapis mówiący o tym że wjeżdżanie na jezdnię ze drogi rowerowej jest traktowane jako włączenie się do ruchu. Różnica, wbrew pozorom, jest istotna - pojazd włączający się do ruchu musi zawsze ustąpić pierwszeństwa innym, które znajdują się na jezdni.
12
eko edukacja
Raj wwulkanów cieniu Park Naturalny Faial w modelowy sposób łączy ochronę unikatowej przyrody z rozwojem oferty turystycznej
tekst: Jan Oleksy
W ofertach polskich biur podróży coraz częściej pojawiają się Azory. Nic w tym dziwnego, bo ten uroczy archipelag dziewięciu niebieskich wysp godny jest odwiedzenia. Nie na darmo nazywają go jednym z ostatnich rajów na ziemi. Kolorowe kwiaty i soczysta zieleń zjawiskowo prezentują się na tle czarnych skał wulkanicznych i białych domków wyspiarzy. Jeżeli zdecydujemy się na wypoczynek na największej wyspie archipelagu São Miguel, to nie zapominajmy o mniejszej, ale bardzo atrakcyjnej wyspie Faial. Utworzony jest na niej wyjątkowy Park Narodowy Faial, który jest pierwszą portugalską lokalizacją nagrodzoną tytułem EDEN - Najlepszej Europejskiej Destynacji Turystycznej. Przyznaje się go ośrodkom turystycznym, które z powodzeniem łączą turystykę i regenerację terenu. Wyróżnienie to otrzymały lokalizacje, w których zachowano lokalne dziedzictwo kulturowe i naturalne, a następnie stworzono w nich ośrodki turystyczne stymulujące dalszy rozwój tego miejsca.
Dziewicza przyroda
Park znajduje się na jednej z dziewięciu wysp archipelagu Azorów, charakteryzującej się różnorodnością flory, fauny, form
Ten uroczy archipelag dziewięciu niebieskich wysp godny jest odwiedzenia. Nie na darmo nazywają go jednym z ostatnich rajów na ziemi.
geologicznych oraz kultury i tradycji lokalnych. - Utworzenie parku naturalnego na Faial było ważnym krokiem w kierunku odpowiedzialnego i zrównoważonego rozwoju całej wyspy. Zadbano o ochronę wyjątkowej przyrody oraz zasobów naturalnych tego miejsca, przy jednoczesnym polepszeniu oferty turystycznej oraz poziomu życia mieszkańców Faial - wyjaśnia Ewa Waligórska, przedstawicielka Tourismo de Portugal w Polsce.
Podwodny wulkan
Park składa się z 13 obszarów chronionych, które łącznie obejmują 30 km kwadratowych lądu oraz 189 km kwadratowych morza. Na tym terenie znalazły schronienie zagrożone gatunki zwierząt i rzadkie rośliny, w tym endemiczna flora i fauna Azorów, np. wiecznie zielony wrzosiec azorski. Na obszarze chronionym pomiędzy wyspą Faial i Pico można obserwować rozmaite organizmy morskie: od małych skorupiaków po barakudę atlantycką czy - przy odrobinie szczęścia - żółwia karetta i delfina butelkonosego. Ofertę Parku Naturalnego Faial dostosowano do potrzeb i zainteresowań odwiedzających. Ulepszono programy wycie-
czek zorganizowanych oraz utworzono nowe centra kulturalne i punkty informacji turystycznej, gdzie można poszerzyć swoją wiedzę o lokalnej różnorodności biologicznej. W Casa do Parque można poznać i wybrać najodpowiedniejsze dla siebie szlaki. Do dyspozycji turystów są trasy piesze, rowerowe i konne. Natomiast zlokalizowane w starej latarni Centrum Informacji o Wulkanie Capelinhos (Centro de Interpretação do Vulcão dos Capelinhos) wyjaśnia geologiczny fenomen tego podwodnego wulkanu, który wybuchł w 1957 roku, oraz wulkaniczne pochodzenie wyspy Faial. Na uwagę zasługuje także Ogród Botaniczny (Jardim Botânico do Faial), posiadający obszerną kolekcję endemicznych roślin Azorów, roślin leczniczych, a także egzotyczne gatunki flory z całego świata, m.in. storczyków.
Nagrody EDEN
Ustanowione w 2006 r. przez Komisję Europejską nagrody EDEN (European Destinations of Excellence – Najlepsze Europejskie Destynacje Turystyczne) przyznawane są miejscom będącym najlepszym przykładem zrównoważonego rozwoju turystycznego. Wyboru tematu przewodniego konkursu dokonuje Komisja Eu-
Azory to wulkaniczny archipelag na Atlantyku należący do Portugalii - 1 500 km od Lizbony. Wyspy to dzikie małe plaże, strome urwiska, jeziora w kraterach, gorące źródła, malownicze miasteczka.
13
fot.: Nuno Rodrigues, Jose Garcia, Turismo de Portugal
eko edukacja
ropejska oraz krajowe instytucje turystyczne. Z każdego państwa uczestniczącego w konkursie wybierany jest jeden, modelowy ośrodek turystyczny, który otrzymuje tytuł EDEN. - Celem projektu EDEN jest promocja zrównoważonego rozwoju turystycznego w Unii Europejskiej, zwrócenie uwagi na wschodzące ośrodki europejskie oraz stworzenie platformy współpracy i wymiany dobrych praktyk pomiędzy zwycięzcami konkursów - wyjaśnia Ewa Waligórska.
Ciągle zielone
Azory są najbardziej „zielonym" wybrzeżem w Europie, o czym świadczy przyznana przez organizację European Coastal & Marine Union (EUCC) nagroda Quality Coast Gold 2013. Doceniono wycieczki przyrodnicze, podczas których można obserwować wieloryby; lokalne, wytwarzane w tradycyjny sposób produkty - sery, wina, tuńczyki i owoce oraz wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii (wiatr, geotermy i biomasa). EUCC to organizacja mająca na celu zrównoważony rozwój regionów morskich i nadmorskich, przy zachowaniu troski o przyrodę i dziedzictwo kulturowe danego miejsca.
14
eko edukacja
Ziemi te gazy są nie w smak Każdego roku ludzie emitują do atmosfery 35 miliardów ton dwutlenku węgla. Oblicz, ile z tego jest Twoją „zasługą”
CO2 to jeden z gazów cieplaranianych. Wzrost jego emisji to nie puste wyliczenia. Za szeregiem cyfr kryją się odczuwalne zmiany klimatu na Ziemi.
tekst: Dominika Kucharska
Do emisji dwutlenku węgla przyczyniamy się w każdej sekundzie naszego życia. Ogrzewanie, wybierany transport, zakupy - wszystko to pozostawia odcisk w atmosferze. Jaki jest twój poziom emisji? Kalkulatory w dłoń! Specjalny kalkulator emisji CO2 można znaleźć, między innymi na stronie internetowej Fundacji Nasza Ziemia. Do wykonania nieskomplikowanych obliczeń zachęciliśmy dwie osoby prowadzące odmienny tryb życia. Każda z nich odpowiadała na pytania związane ze swoim miejscem zamieszkania, ilością zużywanej ciepłej wody, rodzajem ogrzewania, transportem, z którego korzysta, kupowaną żywnością i konsumpcją. Co z tego wyszło?
Ile mięsa, ile mrożonek?
Na pierwszy ogień poszła pani Elwira. Kobieta mieszka razem z mężem i dwójką dzieci w trzypokojowym lokalu w bloku. Pani Elwira zamiast kąpieli woli brać prysznic. Jeździ średniej wielkości autem z klimatyzacją, które pali około 6 litrów benzyny na 100 km. Z reguły w podróży samochodem towarzyszą jej dzieci. W tygodniu pani Elwira pokonuje na czterech kółkach średnio 50 km. Kobieta właściwie nie korzysta z komunikacji publicznej, z jednym wyjątkiem. Raz w roku odwiedza koleżankę w Anglii. Leci do niej samolotem. Wybiera przelot klasą ekonomiczną. Robiąc codzienne zakupy, stara się szukać w ofercie produktów lokalnych i sezonowych. Mięso jada minimum 3 razy w tygodniu. Raz w tygodniu zdarza jej się kupić żywność mrożoną. W domu posiada energooszczędną lodówkę (klasa A+). Dochody pani Elwiry to średnia krajowa. Kobieta ma słabość do kupowania nowych, modnych ubrań. Lubi także ładne opakowania. Część z jej śmieci trafia do recyklingu. Meble i sprzęty elektroniczne pani Elwira kupuje zawsze nowe, ale korzysta z nich dość długo. Ma w domu telewizor, kablówkę, odtwarzacz DVD, komputer, wieżę i oświetlenie elektryczne. Stara się nie marnować prądu. Lubi odprężać się w kinie lub spotykając się ze znajomymi w lokalu. Po podliczeniu okazuje się, że taki tryb życia wiąże się z emisją 9,6 ton dwutlenku węgla rocznie. Oznacza to, że jeśli wszyscy mieszkańcy Ziemi żyliby podobnie do pani Elwiry, to globalna emisja dwutlenku węgla wzrosłaby prawie dwukrotnie!
Lokalnie, na dwóch kółkach
Drugi w kolejce był pan Andrzej. Mężczyzna mieszka razem czterema członkami rodziny w domku jednorodzinnym zbudowanym z cegły. Termoizolacja budynku jest dobra. Domek, jak i woda ogrzewane są węglem, który trafia do nowoczesnego pieca. Pan Andrzej zazwyczaj bierze prysznic, ale raz w tygodniu pozwala sobie na relaksującą kąpiel. Trzy lata temu samochód zamienił na rower. Dwa razy w tygodniu wsiada do mikrobusa i wybiera się na większe zakupy. Pan Andrzej w przydomowym ogródku hoduje warzywa i owoce. Sporo żywności kupuje od okolicznych gospodarzy. Jest wegetarianinem i prawie nigdy nie jada dań mrożonych. Mężczyzna zarabia niewiele powyżej średniej krajowej. Nowe ubrania kupuje, kiedy stare są już zniszczone. Podobnie jak pani Elwira, również pan Andrzej kupuje nowe meble i sprzęty elektroniczne.
W ramach relaksu zazwyczaj wybiera się na spacer. Zamiast wyjścia do kina woli obejrzeć film na DVD. Na tle poprzedniej przepytywanej pan Andrzej wypada lepiej. Jego emisja to 7,1 ton dwutlenku węgla na rok. To mniej niż w przypadku pani Elwiry, ale nie zmienia to faktu, że gdyby wszyscy prowadzili taki tryb życia, światowa emisja dwutlenku węgla wzrosłaby o 1,4 raza.
Nie zmieniaj klimatu
Dwutlenek węgla to jeden z gazów cieplarniach. Co ważne, wspominany wzrost jego emisji to nie puste wyliczenia. Za szeregiem cyfr kryją się bowiem odczuwalne zmiany klimatu na Ziemi. Polityka małych kroków nie jest w stanie rozwiązać tego problemu. Pewne jest jednak, że troskę o środowisko trzeba zacząć od siebie, zamieniając energożerny tryb życia na bardziej przyjazny naszej planecie.
eko edukacja
Tiliobus startuje
Przekonaj się, że warto zostać Orłem Natury 2000. Proekologiczną akcję Stowarzyszenia „Tilia” wspierają znane osobistości: Maciej Orłoś oraz zespół Sofa W ramach projektu powstał portal www.naszanatura2000. pl. Tam można znaleźć szczegółowe informacje o projekcie, a także poczytać ciekawostki na temat obszarów Natura 2000. Znajdziesz tam również informacje dotyczące Tiliobusa - specjalnie przystosowanego samochodu - tzw. mobilnego stoiska ekologicznego, a także gry i kolorowanki dla najmłodszych. Z portalu można pobrać karty zgłoszenia do udziału w projekcie: pobycie na tzw. zielonej szkole i konkursie, a także publikacje wydane w ramach projektu. Warto! Narody czekają!
Posłuchaj natury i Sofy
Na portalu ciekawe informacje znajdą nie tylko nauczyciele i uczniowie, ale również inni mieszkańcy województwa kujawsko-pomorskiego i internauci, którzy chcą poszerzyć swoją wiedzę na temat ekologii. Znajdują się tam także spoty radiowe promujące projekt, czytane przez Macieja Orłosia, który wspiera ideę, a także piosenka - stworzona specjalnie na tę okazję i wykonana przez znany w całym kraju toruński zespół Sofa. Utwór już niedługo będzie można usłyszeć w radiu!
Ekologia mobilna
Interesującym elementem projektu są też wycieczki Tiliobusa. To mobilne stoisko ekologiczne. Skąd jego nazwa? Projekt prowadzi Stowarzyszenie „Tilia”. Celem powstania interaktywnego pojazdu jest dotarcie z działaniami do dzieci i młodzieży a także osób dorosłych w miejscu ich zamieszkania. Jeśli więc ty nie przyjdziesz do ekologii, ona przyjdzie do ciebie. Kierunkiem działań jest budowanie świadomości ekologicznej, propagowanie dobrych postaw i zwyczajów,
Co się dzieje? warsztaty promocyjno-informacyjne dla dzieci i młodzieży na terenie Szkoły Leśnej na Barbarce w postaci jednodniowego pobytu bez noclegu jak i dwu lub trzydniowych pobytów w Bazie Noclegowej na Barbarce konkurs plastyczny dla dzieci i młodzieży oraz dorosłych o nagrodę Orła Natury 2000, wizyty Tiliobusa
zwiększenie akceptacji dla zasad ochrony przyrody wśród mieszkańców w każdym wieku. Chodzi też o pokazanie bogactwa przyrodniczego regionu, w szczególności terenów objętych programem Natura 2000. Tiliobus uczestniczyć będzie w otwartych imprezach skierowanych do mieszkańców, organizowanych przez miasta, powiaty i gminy regionu. Mobilne stoisko jest nowoczesne i interaktywne. Wyposażone w 4 komputery, internet, mapy i gry interaktywne, stanowiska doświadczalne, wystawę przyrodniczą i gry terenowe. Wyjazdy Tiliobusa będą odbywać się aż do grudnia 2014 roku.
15