Κύπρος και ψηφιακή δεκαετία 2030

Η μετάβαση σε μια κοινωνία ψηφιακά ώριμη, ανθεκτική και βιώσιμη αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για κάθε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην περίπτωση της Κύπρου, η πορεία που αποτυπώνεται στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) δείχνει συνεχή βελτίωση, ιδιαίτερα στις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες. Η θετική αυτή πορεία αποτυπώνεται και στο Global Innovation Index 2025, όπου η Κύπρος ανέβηκε δύο θέσεις, επιβεβαιώνοντας τη συνεχή πρόοδό της στην καινοτομία και την έρευνα.

 

Η Ευρωπαϊκή Ψηφιακή Δεκαετία 2030 έχει θέσει φιλόδοξους στόχους: καθολική κάλυψη με ενσύρματα δίκτυα gigabit και κινητής 5G, υιοθέτηση υπολογιστικού νέφους από το 75% των επιχειρήσεων, ευρεία χρήση μαζικών δεδομένων και τεχνητής νοημοσύνης, και πλήρη ψηφιοποίηση κρίσιμων δημόσιων υπηρεσιών. Η Κύπρος έχει ήδη επιτύχει 89% κάλυψη με οπτικές ίνες και 100% κάλυψη 5G, ποσοστά που την κατατάσσουν πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σε υποδομές συνδεσιμότητας, ενισχύοντας τις βάσεις για μια ολοκληρωμένη ψηφιακή οικονομία.

 

Η μετάβαση προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό απαιτεί ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Η εναρμόνιση με τη νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία, όπως η οδηγία NIS2 για την ασφάλεια δικτύων και πληροφοριακών συστημάτων, και η ενίσχυση του ρόλου της Αρχής Ψηφιακής Ασφάλειας (ΑΨΑ), αναδεικνύουν τη σημασία ενός ασφαλούς και βιώσιμου ψηφιακού οικοσυστήματος. Η εθνική συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της ΕΕ για κυβερνοανθεκτικότητα δημιουργεί πλέον νέο επίπεδο ευθύνης για δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς που διαχειρίζονται κρίσιμες πληροφοριακές υποδομές.

 

Παράλληλα με την ενίσχυση της ασφάλειας και του θεσμικού πλαισίου, προχωρά με σταθερά βήματα από τη θεωρία στην πράξη μέσα από έργα όπως το SigningHub της JCC, που επιτρέπει ψηφιακή υπογραφή εγγράφων (eID), ενώ το πρόγραμμα Smart Cyprus, χρηματοδοτούμενο με €35 εκατομμύρια από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης, φέρνει λύσεις έξυπνου φωτισμού, στάθμευσης και διαχείρισης απορριμμάτων σε δήμους και κοινότητες.

 

Η εφαρμογή Digital Citizen App προσφέρει ενιαία πρόσβαση σε κρατικές υπηρεσίες και ειδοποιήσεις, ενώ ο ψηφιακός βοηθός με τεχνητή νοημοσύνη στην πύλη Gov.cy υποστηρίζει τους πολίτες με φυσική γλώσσα. Παράλληλα, εφαρμόζεται η εγκατάσταση εργαλείων παραγωγικότητας (Copilot) σε κρατικούς οργανισμούς, με στόχο την αύξηση της αποδοτικότητας και τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης.

 

Περισσότερα από €300 εκατομμύρια επενδύονται για την αναβάθμιση της κρατικής ψηφιακής αρχιτεκτονικής. Έως το τέλος του 2026, αναμένονται νέα έργα όπως η ψηφιοποίηση των τελωνειακών και φορολογικών συστημάτων, η αναβάθμιση του συστήματος «Ιππόδαμος» με ενσωμάτωση λειτουργιών τεχνητής νοημοσύνης, το ηλεκτρονικό σύστημα eJustice και ένα νέο Σύστημα Διαχείρισης Σχολείων. Παράλληλα, το Digital Services Factory επανασχεδιάζει την πύλη Gov.cy για να προσφέρει ολοκληρωμένες, ασφαλείς και διαλειτουργικές υπηρεσίες.

 

Η κυβερνοασφάλεια παραμένει καθοριστικός παράγοντας επιτυχίας στον ψηφιακό μετασχηματισμό. Τα περιστατικά των τελευταίων ετών ανέδειξαν την ανάγκη για ενίσχυση διαδικασιών, καλλιέργεια κουλτούρας ασφάλειας και συνεχή επιμόρφωση του προσωπικού. Η ΑΨΑ και το Εθνικό CSIRT-CY διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο, ωστόσο η αποτελεσματικότητα του πλαισίου εξαρτάται από το κατά πόσο τα μέτρα που επιβάλλονται είναι πρακτικά και εφαρμόσιμα στην πράξη. Η συμμόρφωση μπορεί να γίνει καθημερινή πρακτική μόνο όταν τα μέτρα είναι απλά, και προσφέρουν πραγματική αξία στους οργανισμούς που τα υιοθετούν.

 

Η σύνδεση ψηφιακής και πράσινης μετάβασης φέρνει στο επίκεντρο τη βιώσιμη πληροφορική (Sustainable IT). Ενεργειακά αποδοτικά data centers, υπεύθυνη χρήση τεχνολογιών και ευθυγράμμιση με το πλαίσιο ESG (Environmental, Social, Governance) δημιουργούν νέες απαιτήσεις. Η αξιολόγηση της προόδου πλέον δεν περιορίζεται σε τεχνικούς δείκτες, αλλά περιλαμβάνει κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Στο πλαίσιο αυτό, απαιτείται επανασχεδιασμός διαδικασιών με κριτήριο την ασφάλεια, τη βιωσιμότητα και τη διαλειτουργικότητα, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα του European Interoperability Framework (EIF) για τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες.

 

Η επόμενη πενταετία θα είναι καθοριστική. Οι συνέργειες δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, οι επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο και η διαρκής αξιολόγηση αποτελεσμάτων θα κρίνουν εάν η χώρα θα περάσει οριστικά από την ψηφιακή μετάβαση στην ψηφιακή ωριμότητα. Ήδη, ο τομέας Τεχνολογίας και Πληροφορικής (ICT) συνεισφέρει περίπου 15% του ΑΕΠ της Κύπρου, αποτελώντας έναν από τους πιο δυναμικά αναπτυσσόμενους κλάδους της οικονομίας. Με συνέπεια, διαφάνεια και όραμα, η Κύπρος μπορεί να αξιοποιήσει πλήρως τις ευκαιρίες της Ψηφιακής Δεκαετίας και να διασφαλίσει ότι η τεχνολογία θα λειτουργεί ως μοχλός βιώσιμης ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής.

 

Ιωάννης Ζαπίτης, Συντονιστής Επιστημονικής Επιτροπής «Ψηφιακού Μετασχηματισμού / Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Κυβερνοασφάλειας»

 

Παραπομπές• European Commission (2025). Cyprus – Digital Decade Country Report 2025.• EFRAG (2023). European Sustainability Reporting Standards (ESRS).• ENISA (2023). Guidelines on the NIS2 Directive Implementation.• Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής (2023). Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική 2020-2025.