Ψηφιακός Μετασχηματισμός, Κόμβος Καινοτομίας και οι προκλήσεις για την Κύπρο

Ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα από τα πιο επίκαιρα και πολυσυζητημένα θέματα της εποχής μας. Τόσο οι κρατικές υπηρεσίες όσο και ο ιδιωτικός τομέας ψάχνουν αδιαλείπτως τη φόρμουλα επιτυχίας στο πώς να αξιοποιήσουν στο μέγιστο τις δυνατότητες των τεχνολογιών πληροφορίας ελαχιστοποιώντας παράλληλα τα εγγενή ρίσκα και κόστη. Με κατευθυντήριες οδηγίες και υποστήριξη από την Κομισιόν μέσω των προγραμμάτων «Ψηφιακή Ευρώπη» και «Ψηφιακή Πυξίδα 2030», τα κράτη επιδίδονται σε έναν αγώνα δρόμου με τέρμα την αύξηση των ποσοστών τους στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI).

 

Η επιτακτική ανάγκη όμως για ψηφιοποίηση διεργασιών και για μετάβαση μεγάλου μέρους του φυσικού κόσμου σε ψηφιακό δημιουργεί διάφορες επιμέρους ανάγκες, είτε αυτές είναι θεσμικές, υλικές, τεχνικές, ή ακόμη και σε ανθρώπινο δυναμικό και δεξιότητες. Στο πλαίσιο αυτό παρουσιάστηκε στο προηγούμενο τεύχος του δελτίου μας (Τεύχος #302, σ. 22) η δημιουργία της επιστημονικής επιτροπής «Ψηφιακός Μετασχηματισμός / Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, Κυβερνοασφάλεια» του ΕΤΕΚ. Στόχος της επιτροπής είναι η συμβολή των καταρτισμένων μελών του ΕΤΕΚ στις συλλογικές προσπάθειες μετάβασης προς τον καθολικό ψηφιακό μετασχηματισμό της Κύπρου.

 

Μέσα σε ένα μήνα όμως από το προαναφερθέν άρθρο, βρεθήκαμε αντιμέτωποι με τη σκληρή πραγματικότητα επί των Κυπριακών δεδομένων. Στις 29 Σεπτεμβρίου τα Κυπριακά Ταχυδρομεία δέχτηκαν κυβερνοεπίθεση στο σύστημα Thalis, με τους hackers να ισχυρίζονται πως κατάφεραν να αποσπάσουν από το σύστημα τεράστιες ποσότητες δεδομένων και εγγράφων συμπεριλαμβανομένων ευαίσθητων πληροφοριών για το Προεδρικό Μέγαρο, την Αστυνομία, διπλωματικές αποστολές κ.ά. Λίγες μέρες αργότερα, μεγάλο μέρος των κυβερνητικών υπηρεσιών ‒από το Προεδρικό Μέγαρο μέχρι και τα επιμέρους τμήματα υπουργείων‒ βρέθηκαν χωρίς πρόσβαση στο διαδίκτυο, με τον Υφυπουργό Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής να αποδίδει το πρόβλημα σε αποκοπή καλωδίου.

 

Παράλληλα με τα παραπάνω συμβάντα, βλέπουμε τις προσπάθειες και συζητήσεις στην πολιτική σφαίρα για μετατροπή της Κύπρου σε Κόμβο Καινοτομίας, στοχεύοντας στην προσέλκυση μεγαθήριων της τεχνολογίας (βλ. Amazon Web Services και Tenstorrent). Το «όραμα» προσβλέπει στη μετατροπή του νησιού στη Silicon Valley της Μεσογείου, με παροχή υποδομών διασύνδεσης, ψηφιακών υπηρεσιών και τεχνογνωσίας.

 

Τα Κυπριακά δεδομένα όμως ‒αυτή τη φορά από το βλέμμα του μηχανικού‒ δεν είναι με το μέρος μας. Ένας «κόμβος» που θα μπορούσε να υποστηρίξει την ψηφιακή επανάσταση απαιτεί κάποια κύρια συστατικά: το πρώτο είναι η ενέργεια η οποία απαιτείται για να υποστηρίξει την υπολογιστική ισχύ των υπολογιστικών κέντρων και των κέντρων δεδομένων. Ακολουθεί το νερό, καθώς τεράστιες ποσότητες νερού απαιτούνται για την ψύξη των κέντρων αυτών. Πηγές εκτιμούν ότι ένα μεσαίου μεγέθους κέντρο δεδομένων καταναλώνει για σκοπούς ψύξης μέχρι και 1100 τόνους νερό ημερησίως ενώ χρειάζεται μέχρι και 2 ΜW ηλεκτρική ισχύ ανάλογα με τον εξοπλισμό και την απόδοση. Επιπρόσθετα συστατικά είναι η ασφάλεια, τόσο των φυσικών υποδομών όσο και της πολιτικής σταθερότητας, και η συνδεσιμότητα, η ικανότητα δηλαδή της συνεχούς επικοινωνίας με όσο το δυνατόν περισσότερους κόμβους διασύνδεσης.

 

Με βάση τα πιο πάνω απαραίτητα συστατικά, ας αναλογιστούμε το εξής σενάριο: Αν παρουσιάσουμε στους υποψήφιους τεχνολογικούς επενδυτές το πόσες διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος είχαμε το προηγούμενο τρίμηνο λόγω αδυναμίας του συστήματος διανομής, τον όγκο του διαθέσιμου προς βιομηχανική χρήση νερού κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, τον αριθμό και την κλίμακα των καταστροφών που ζήσαμε τα τελευταία χρόνια (π.χ. πυρκαγιές) και το πόσα μεμονωμένα σημεία αποτυχίας (single points of failure) υπάρχουν στις υποδομές διασυνδεσιμότητάς μας, ποια η πιθανότητα να συνεχίσουν να θέλουν την εγκατάστασή τους στο νησί;

 

Κοινώς, ποια προβλήματα καλούμαστε να λύσουμε ‒τόσο στο ψηφιακό πεδίο (κυβερνοασφάλεια και ψηφιακές πολιτικές) όσο και στο φυσικό‒ ώστε να μπορέσουμε να αυξήσουμε τις πιθανότητές μας προς την τεχνολογική αναβάθμιση του νησιού; Χωρίς τις απαραίτητες υποδομές, το μέλλον οποιωνδήποτε τεχνολογικών ενεργειών προδιαγράφεται δυστυχώς αρνητικά, με τον κίνδυνο να καταλήξει ως ένα ακόμη κάστρο στην άμμο.

Δρ Μιχάλης Μπενάκης

Ηλεκτρολόγος Μηχανικός