55+ Themakrant Goeree-Overflakkee
5
8 april 2015
Jan ‘Gebar’ Gebraad vertelt Hoe het vroeger was in Nieuwe-Tonge Ongelooflijk, hoe snel de tijd wegtikt. Een jaar of wat geleden bezocht Jan Gebraad nog eens de boerderij waar hij opgroeide. Bij de vaete (“Weet je wat een vaete is?”), die er nog was, kwamen de herinneringen weer boven. De vaete was toen, meer dan tachtig jaar geleden, een zee. Aan een pier lag de sleper van Jan. Hij kon ermee naar de overkant varen. Naar Engeland. Of naar Amerika.
Jan Gebraad (91) kwam in 1942, midden in de oorlog, van de HBS. Dat hij in de handel terecht zou komen, dat stond vast. Zijn opa deed het ook. “Net na de oorlog stapte ik naar de Kamer van Koophandel in Rotterdam. ‘Ik ga een groothandel beginnen’, zei ik. Ze vroegen wat voor ervaring ik had. ‘Niks’, zei ik. ‘Dan wordt het niks’, was het antwoord, ‘ga eerst maar eens ervaring opdoen. Begin met kantoorervaring, dan winkelervaring en dan vertegenwoordigerservaring. Daarna kun je gaan inkopen en verkopen.’ Dat heb ik gedaan. En ik heb de cursus wetenschappelijk koopmanschap gevolgd. Ja, daar heb ik wel wat aan gehad.” Snelkokers
braad koos voor Flakkee, waar hij en zijn vrouw waren geboren. “Eerst in Battenoord. Tot 1953. In januari kregen we het bericht dat er een woning voor ons vrijkwam aan de Julianastraat in Nieuwe-Tonge. In een slaapkamer had ik net een kantoor ingericht. Toen kwam de Ramp. Vanuit Battenoord vluchtten we voor het water naar Nieuwe-Tonge. We hebben het gered. De meubels in ons nieuwe huis waren allemaal weggespoeld. Ze lagen langs de Langeweg. In het kantoor stond gelukkig geen water. Na de Ramp zijn we door iedereen geholpen. Holland Electro vroeg: ‘Hoeveel stofzuigers zijn er verloren gegaan? Die krijg je.’ Kleding is er ook ingezameld, we werden van alle kanten geholpen.”
Toen kon hij zich inschrijven bij de Kamer van Koophandel. Het was 1948. De groothandel, Gebar gedoopt, begon in Rotterdam, in de Zwartjanstraat. “Het was heel klein. Ik begon met snelkokers en dompelaars. Al snel kwamen er stofzuigers bij. En lampjes, die maakte mijn vrouw. Ik deed alles met het fietsje. Maar dat ging op een gegeven moment niet meer. Toen heb ik een Chevrolet 34 gekocht. Handig, die reed niet alleen op benzine maar ook op petroleum.”
De groothandel – met een magazijn in het schuurtje – groeide verder. Een nieuwe verhuizing was nodig, nu naar de Ring. Gebar had er merken als Krups, Inventum, Daalderop, Ruton, Holland Electro en Witte Kat (batterijen) bij gekregen en bevoorraadde winkels in heel Zuidwest-Nederland. In 1980 volgde nieuwbouw op het bedrijventerrein De Tram. Het pand is vijftien jaar later nog eens uitgebreid.
Gebar groeide en moest verhuizen. Jan Ge-
Jan – hij en zijn vrouw stonden bekend als
Jan en Leentje Gebar – werkte volop tot 1975, tot twee zoons, Lood en Ewoud, de zaak overnamen. “Ik heb wel steeds meegedacht tot ik een jaar of tachtig was. Nog steeds zijn we betrokken, het is nooit opgehouden.” Films op YouTube
De tijd gaat snel en het is goed om die vast te leggen. Niet alleen in verhalen, maar ook in beelden. Jan Gebraad, ‘aangestoken’ door een kennis met een filmhandel, kocht een semiprofessionele camera en ging het verenigingsleven in Nieuwe-Tonge vastleggen. De muziek, het koor, de gymnastiek, de voetbal. Maar ook Koninginnedag, Sinterklaas en de tulpenvelden. “Dan weten de mensen over veertig jaar nog hoe het in Nieuwe-Tonge was. Sinds kort staan diverse gedigitaliseerde films op YouTube, samen met een aantal 8 mm-opnamen van melkboer Jan Kievit en een film over het dorpsleven in 1966. De YouTube-collectie van Gebraad zal nog groeien. “Er komen er nog een stuk of vijftien bij”, zegt hij. “Leuk hè, om te zien hoe het vroeger was.” Zeker wanneer je beseft hoe ongelooflijk hard de tijd gaat, en hoeveel er verandert.