Raam en Deur editie 4-2020

Jaargang 22 nr 4 - 2020

vakblad voor raam-, deur- en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker

Slim glas aan de gevels van het Pharos-kantoor RD4-2020 Cover.indd 1

18-08-20 15:56

DucoTwin 120 ‘ZR’

Ventilatie én doekzonwering in één

Partner van

Meer info via duco.eu/vihrea

Onzichtbare plaatsing Plaatsing achter het spouwblad

Optie: Tronic

100 % Automatische sturing

Strak gevelbeeld Discrete plaatsing

We inspire at www.duco.eu

26062009_DUCO_RaamEnDeur.indd 46 Adv_Duco.indd 1

03/07/2020 11:06 13-08-20 08:40

VOORWOORD

Veiligheid voorop Dat veiligheid in de wereld van Raam en Deur een prominente rol speelt, zal niemand verbazen. De trouwe lezer van ons magazine komt bijna iedere uitgave wel minstens één artikel tegen over beveili ging of veiligheid. Van materialen, sluitsystemen voor ramen en deuren of beveiliging van complete bouwwerken.

Logisch, want ons vakgebied richt zich vooral op de overgang van ‘buiten naar binnen’ of andersom.

Ramen en deuren moeten openen en sluiten op de momenten dat bewoners en gebruikers dat wensen.

En gesloten blijven als ongenode gasten naar binnen willen. Die beveiliging aan de gevel is in de meeste gevallen gereguleerd en gecertificeerd volgens richtlijnen en keurmerken.

Soms blijkt dat die keurmerken niet voor iedereen even duidelijk zijn. Zo kampte Borg al jaren met de uitdaging om zowel de bouwkundige beveiliging als de elektronische alarminstallaties binnen één regeling onder te brengen. Om aan die onduidelijk heid een einde te maken, heeft het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) nu Borg B en Borg E in het leven geroepen. Daarmee kunnen Borg bedrijven zich beter onderscheiden en weten klanten snel of ze te maken hebben met een beveiligingsbedrijf dat een keurmerk heeft voor de bouw kundige beveiliging, voor het leveren van alarminstallaties, of voor beide.

COLOFON

Eindredactie: Metttaal, Maarten Ettema

Raam en Deur vakblad voor raam , deur en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker. www.raamendeuronline.nl

Adverteren Molijn Sales Support Edgar Molijn en Bert van Woesik Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 35 44 Fax +31 (0)73 503 11 95 E mail: raamendeur@molijnsalessupport.nl

Verschijning 6x per jaar Uitgave Plancommunicatie Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 88 32 Fax +31 (0)73 503 11 95 E mail: info@plancommunicatie.nl Uitgever Edgar Molijn Redactie-adres Raam en Deur Postbus 61 NL 5258 ZH Berlicum Tel. +31 (0)73 503 88 32 E mail: raamendeur@plancommunicatie.nl Redactie Hans Fuchs, Arie Grevers, Geert Hilferink, Johan van Leipsig, Edgar Molijn

Vormgeving Inpladi bv bureau voor idee en creatie, Cuijk Druk Veldhuis Media bv, Raalte Opgave en vragen over abonnementen Nederland: Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. +31 (0)251 25 79 24 Fax +31 (0)251 31 04 05 Website: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Abonnementenland is ook bereik baar via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten.

Jaarabonnement € 77, excl.btw.

Verderop in deze uitgave leest u meer over deze splitsing van de Borg regeling. In dat artikel ook aandacht voor de ontwikkeling van Borg A, waarbij de A staat voor advies. Om uiteindelijk te zorgen voor een goede afstemming tussen Borg B en Borg E binnen een totaaladvies.

Veiligheid speelt eveneens een hoofdrol in de door ontwikkeling van cilinders. Hoewel ook zaken als kleur en uitstraling wel een rol spelen, gaat het bovenal om de steeds betere beveiliging die een cilinder biedt. Mechanisch of elektronisch, een cilinder vormt het hart van het hang en sluitwerk.

Het besluit van de werkgroep Kwaliteitsbeheer van het Politiekeurmerk Veilig Wonen om de eis voor cilindertrekbeveiliging (15 kN) ook van toepassing te verklaren op bergings en schuurdeuren onder streept dat belang. Deze nieuwe eis is met ingang van 1 juli opgenomen in de handleiding Nieuw bouw van het PKVW. Ook dat staat in deze uitgave van Raam en Deur waarvan ik hoop dat u deze met veel aandacht en plezier leest. En valt u iets op in het magazine of mist u iets? Laat het mij dan weten.

Edgar Molijn Hoofdredacteur Raam en Deur

Opgave en vragen over abonnementen België: Abonnementenland Ambachtenlaan 21 Unit 2A B 3001 Heverlee Tel. +32 (0)28 08 55 23 Fax +32 (0)28 08 70 05 Website: www.bladenbox.be voor abonneren of www.aboland.be voor adreswijzigingen en opzeggingen.

Jaarabonnement buitenland € 93, Beëindigen abonnement: Opzeggingen dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperi ode in ons bezit te zijn. Prijswijzigingen voor behouden.

Close-Ups, Advertenties, Advertorials en Columns De inhoud van zowel Close Ups, advertenties, advertorials en columns zijn samengesteld door of namens adverteerders of derden en wordt door Plancommunicatie niet beoordeeld op de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid daarvan. Plancommunicatie en redactie aan vaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de inhoud hiervan.

baar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Uitgever en redacteuren verklaren dat deze uit gave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld. Evenwel kunnen uitgever en redacteuren op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie.

Uitgever en redacteuren aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade van welke aard ook, die het gevolg is van hande lingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. De wederpartij wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïso leerd te gebruiken maar af te gaan op zijn pro fessionele kennis en ervaring en de te gebrui ken informatie te controlereren.

ISSN 1389 6873

: @RD_redactie

: @RD_banen

Copyrights Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, op welke wijze dan ook of worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of open

4/2020

RD4-2020 Voorwoord.indd 3

I

3

18-08-20 15:51

INHOUDSOPGAVE

Bouwplaats

Slim glas aan de gevels van het Pharos-kantoor De ambitie van de projectontwikkelaar bij het Pharos kantoor in Hoofddorp is ‘het scheppen van de gezondste werkgemeenschap in Europa’. Bij dat streven past het plaatsen van 270 SmartWindows van Physee. De ramen in de aluminium vliesgevel hebben een zon wering die aangestuurd wordt met de stroom die het kozijn zelf opwekt. Alkondor in Hengelo verzorgde de engineering, levering en montage van de 1800 vierkante meter vliesgevel met SmartWindows.

8 Familiebedrijf

‘Warm’ bedrijfsconcept voor hightech producten van De Groot Bewerkingsmachines Een familiebedrijf kun je op uiteenlopende manieren organiseren. Maar enkele constanten zijn: continuïteit, hechte relatie met medewerkers, platte organisatie en – oh ja – winst moet er ook gemaakt worden anders kun je die andere punten niet waarmaken. De menselijke maat is doorgaans het dna van de onderneming. En dat is bij De Groot Bewerkingsmachines doorgevoerd tot in de kleinste details.

14

Schuifpuien, trends en ontwikkelingen

Meer modulariteit, meer maatwerk Schuif, hefschuif, parallelschuifkiep, mechanisch, automatisch, als vouwdwandsysteem, in hout, aluminium of kunststof: schuifpuien zijn er in oneindig veel varianten. Wat ze verenigt, is een aantal actuele trends. Schuifpuiproducenten zetten in op meer bediencomfort, op barrièrevrijheid en maximale transparantie. In de productie resulteert digitalisering in maatwerk, terwijl modulariteit de montage vereenvoudigt – mede als antwoord op tanend vakmanschap op de bouwplaats. Ook duurzaamheid houdt de branche bezig.

24 Op de cover In de rubriek BOUWPLAATS: Slim glas aan de gevels van het Pharos kantoor

Voorwoord Postbox Berichten uit de markt

3

7

Column Brexit en zijn gevolgen Jacques Mertens, Hoofd Laboratorium voor Brandveiligheid bij Peutz

13

Jaargang 22 nr 4 - 2020

vakblad voor raam-, deur- en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker

Lees verder Bouwplaats pagina 8

Bouwplaats Slim glas aan de gevels van het Pharos kantoor

Beeld: Marjolein Ansink, Physee

4

I

14

Close-Up DUCO: maatwerk met ventilatiesysteem C 19

Slim glas aan de gevels van het Pharos-kantoor RD4-2020 Cover.indd 1

8

Familiebedrijf ‘Warm’ bedrijfsconcept voor hightech producten van De Groot Bewerkingsmachines

18-08-20 15:56

2020/4

RD4-2020 Inhoud.indd 4

19-08-20 11:58

INHOUDSOPGAVE

Trends in cilinders

Snelle innovatie in cilindertechniek Cilinders vormen het hart van ieder slot en zijn essentieel in de beveiliging van deuren en ramen. Het verbaast dan ook niet dat fabrikanten zich bij iedere innovatie vooral op technische verbeteringen en uitbreiding van mogelijkheden richten. Toch spelen ook kenmerken als gemak en flexibiliteit een grote rol in vernieuwing, zo blijkt uit een rondgang langs fabrikanten

34 Gebouwbeveiliging

Het CCV presenteert nieuwe Borg-regelingen Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV) heeft begin augustus de nieuwe Borg regelingen gepresenteerd. De uit 1995 stammende Borg regeling is opgesplitst: Borg B voor het leveren van bouwkundige beveiliging en Borg E voor elektronische alarm installaties.

38 Circulaire kozijnen

Opschalen als uitdaging Afgaand op het productaanbod en uitgevoerde pilots en projecten, lijkt het circulaire kozijn aan een stevige opmars te zijn begonnen. Welke wegen bewandelen kozijnenfabrikanten en bouwbedrijven om dergelijke kozijnen te realiseren – van hout, aluminium en kunststof?

Volgens teamleider Techniek en Duurzaamheid Nico Blaauw van Trebbe draait het momen teel allemaal om opschalen. En de zoektocht van de markt naar nieuwe, solide ketens om grondstoffen te winnen.

42 Close-Up Soepel verloop van bouwprojecten dankzij Bostik Fire Protect

Trends in cilinders Snelle innovatie in cilindertechniek

34

42

Buiten de Deur/Agenda Beurzen en evenementen

46

21

23

Gebouwbeveiliging Het CCV presenteert nieuwe Borg regelingen

38

Schuifpuien trends en ontwikkelingen Meer modulariteit, meer maatwerk

24

Close-Up Raambedieningssystemen van Teleflex

40

Branchepagina VMRG

31

Inside Bouwbesluiten, regelgeving etc

Circulaire kozijnen Opschalen als uitdaging

4/2020

RD4-2020 Inhoud.indd 5

I

5

18-08-20 15:58

NIEUW! Universeel toepasbare veiligheidsscharnieren van BSW. Met het nieuwe 818 Protect heb je alleen nog een inkrozing nodig. Een gat boren voor de dievenpen is niet meer nodig.

Innovatieve Protect veiligheidshaken met hangnaadbegrenzing.

- Geen gat meer boren voor de dievenpen.

- Verbeterde onderhoudsvrije glijlagers.

- Hoger draagvermogen tot 150 kilo.

- Uitgebreid programma leverbaar in verzinkt, zwart, RvS en Accoya®-proof in alle gangbare afmetingen.

- C2C bronze gecertificeerd.

- Duits kwaliteitsproduct.

- Geen inwatering aan de bovenzijde.

Without us it’s not a door.

Breuer & Schmitz GmbH & Co. KG Locher Straße 25 42719 Solingen, Germany www.breuerundschmitz.de

Partner van

DÉ SPECIALIST VOOR PERSONEEL BINNEN DE GEVELBRANCHE WWW.GEVELPERSONEEL.NL GEVELPERSONEEL.NL CASTELLASTRAAT 26 6512 EX NIJMEGEN

06-adv.indd 1

T I E

Op zoek naar een flexibele oplossing van uw personeelsprobleem?

Wij beschikken over ervaren monteurs en productiemedewerkers.

Neem contact met ons op en ontdek hoe wij u verder kunnen helpen.

+31 (0)24 204 95 81 WWW.GEVELPERSONEEL.NL INFO@GEVELPERSONEEL.NL

17-08-20 16:02

POSTBOX

Optimisme bij architectenbureaus

Minimalistische schuifdeur Cubo

Architectenbond BNA heeft een tweede corona quickscan uitgevoerd onder zijn leden. Na de eerste branchebrede schrik over de coronacrisis durft een deel van de archi tectenbureaus weer voorzichtig optimistisch te zijn. Er is sprake een sterk wisselend beeld bij de bureaus dit jaar: van verras sende continuïteit bij sommigen tot het weg vallen van meer dan de helft van de omzet.

Een derde draait nog goed, een derde heeft wat problemen en een derde worstelt. Er is veel zorg over de middellange termijn, in lijn met de economische prognoses voor de bouw. Er blijft onverminderd bezorgdheid over het wegvallen en uitblijven van nieuwe opdrachten op langere termijn. De verschil len tussen bureaus zijn aanzienlijk, waarbij vooral het soort projecten en opdrachtgevers, maar ook bureauomvang bepalend blijken voor de omzetontwikkeling.

De trend van minimalistische interieurs met industriële accenten zie je terug in veel woningen. Daarnaast is er de behoefte om ruimtes af te scheiden of om ruimte te bespa ren. Dat kunnen consumenten nu zelf in stijl realiseren met de DIY (do it yourself) schuif deur Cubo. De Cubo past volgens de produ cent in elk interieur en op allerlei plaatsen.

Hij sluit een ruimte af, maar neemt zelf weinig ruimte in. De schuifdeur kan geplaatst worden tussen de hal en de woonkamer, als scheiding tussen woon en eetkamer of ter afscheiding van bijvoorbeeld een inloopkast.

Uitgevoerd met zwart aluminium profielen heeft de schuifdeur een strakke, industriële uitstraling.

Velux opent virtuele showroom Voortaan kan iedereen vanaf kantoor of huis de nieuwste producten van Velux bekijken in het virtuele Daglicht Advies Centrum. De digitale omgeving biedt op ieder moment van de dag de mogelijkheid alle daglichtoplossin gen te ervaren. De virtuele showroom heeft veel weg van een VR omgeving. Als bezoeker ‘loop’ je vanachter de computer door de hele showroom. Naast de nieuwste daglichtoplos singen zijn er ook alle oplossingen te vinden voor een comfortabel binnenklimaat, zoals warmtewerende buitenzonweringen, verduis terende rolluiken en raamdecoratie.

Nieuwe Nemef veiligheidscilinders Nemef komt met de NF3plus veiligheidscilinders voor de buiten deur, een serie veiligheidscilinders die voldoet aan alle eisen van het Politiekeurmerk Veilig Wonen. Alle cilinders zijn SKG*** gecertificeerd en bieden een hoge mate van beveiliging, aldus de fabrikant. De veiligheids cilinders uit de NF3plus serie zijn gepatenteerd en bieden bescherming tegen het ongeoorloofd namaken van sleutels. Alleen de eigenaar kan extra cilinders en originele sleutels bijbestellen op vertoon van het bijgeleverde certificaat en alleen bij gecertificeerde Nemef partners. De Nemef NF3plus cilinders zijn maximaal bestand tegen uitboren en de veelvoorkomende inbraakmethode ‘kerntrekken’.

Spoelen met verse lucht tegen virussen Ventileren wordt steeds nadrukkelijker gezien als preventiemaat regel tegen het Covid 19 virus binnenshuis. Een slim ventilatie systeem verzet in principe al het werk zonder dat je daar zelf omkijken naar hebt. ‘Slim’ betekent dat het ventilatiesysteem de binnenluchtkwaliteit continu monitort dankzij vocht , CO2 en geurtjessensoren. Daarop stemt het systeem het ventilatie niveau dan volautomatisch af, per ruimte in huis. Dit zijn ‘smart zoneventilatie’ gaat Renson een stap verder dan de standaard ventilatiesystemen. Smartzoneventilatie zorgt voor ventilatie op maat. In een volledig gebouw wordt niet overal per definitie evenveel vervuilde binnenlucht afgevoerd, maar gebeurt dat op basis van de binnenluchtkwaliteit per ruimte. Hoe slechter die eraan toe is, hoe meer een ruimte geventileerd wordt.

Slimme ramen besparen veel energie Het gebruik van energiezuinige slimme ramen kan een energiebesparing van 22 procent opleveren vergeleken met onbehandeld vensterglas. Dit blijkt uit een onderzoek waarin de prestaties van door TNO ontwikkelde thermochrome ramen in een simulatiemodel vergeleken zijn met de prestaties van commercieel beschikbare ramen. In het model werden diverse raam soorten in een prototype woning getest onder verschillende klimatologische omstandig heden. Het gebruik van deze nieuw ontwikkelde ramen kan in Nederland een kostenbesparing opleveren van 638 euro per woning en een totale jaarlijkse CO2 reductie van 4,5 miljoen ton, aldus het onderzoek.

4/2020

RD4-2020 Postbox.indd 7

I

7

19-08-20 11:08

BOUWPLAATS Tekst Hans Fuchs Beeld Marjolein Ansink; Physee

Circulaire herontwikkeling met SmartWindows

Slim glas aan de gevels van het Pharos-kantoor

De ambitie van de projectontwikkelaar bij het Pharoskantoor in Hoofddorp is ‘het scheppen van de gezondste werkgemeenschap in Europa’. Bij dat streven past het plaatsen van 270 SmartWindows van Physee. De ramen in de aluminium vliesgevel hebben een zonwering die aangestuurd wordt met de stroom die het kozijn zelf opwekt. Alkondor in Hengelo verzorgde de engineering,

Pharos-kantoor, Hoofddorp Opdrachtgever CAIRN Real Estate Amsterdam, Amsterdam Hoofdaannemer COARE Realisatie, Amsterdam Gevel (engineering, Alkondor, Hengelo levering en montage) Glas Physee, Delft

levering en montage van de 1800 vierkante meter vliesgevel met SmartWindows.

Een lichtend baken van duurzaamheid en welzijn werd het al genoemd, het nieuwe Pharos-kantoor naast het station van Hoofddorp. Die betiteling verdiende het pand door de hoge ambities van ontwikkelaar CAIRN Real Estate Amsterdam, dat zich vier doelen stelt bij de herontwikkeling van het uit 2004 stammende kantoorpand: maximum health, zero waste, total energy en vibrant

community. Op zijn Hollands: een energiezuinig en circulair gebouw dat bijdraagt aan het welzijn en de gezondheid van de huurders, mede door aan die huurders veel gedeelde faciliteiten te bieden en zo een levendige werkgemeenschap te laten opbloeien.

Zonne-energie uit de afstandhouder De SmartWindows aan de gevel van het kantoorgebouw passen in die filosofie. De ramen leveren zelf de energie die nodig is om de geïntegreerde Screenline zonwering van Pilkington/Pellini aan te sturen.

I

8 2020/4

RD4-2020 Bouwplaats.indd 8

17-08-20 16:15

BOUWPLAATS

Nee, de dynamische zonwering beweegt zich niet horizontaal tussen het dubbelglas van een SmartWindow. De ramen worden op de bouw op hun zijkant aangeleverd, in verband met de hoogte van de ramen. De geïntegreerde zonwering loopt in een SmartWindow als een luxaflex van boven naar beneden.

Meten is weten. Een sticker op elk SmartWindow vermeldt dat het raam bij fabrikant Pilkington is doorgemeten en goed bevonden. Op de bouwplaats controleert Physee nogmaals het stroomvermogen, om na te gaan of alle 270 SmartWindows het transport schadevrij doorstonden.

Dat gebeurt aan de hand van informatie uit sensoren in de ramen.

Sensoren en zonwering worden aangedreven met de zonne-energie die de ramen zelf oogsten, met smalle stroken fotovoltaïsche cellen (PV) in de kozijnen.

De dubbelglas SmartWindows heeft Pilkington samengesteld uit de spacers met PV, elektrische infra en software die het Delftse Physee aanleverde. De kozijnen uit Schüco-profielen komen van gevelbouwer Alkondor in Hengelo, dat voor het Pharos-kantoor de aluminium vliesgevel met daarin de SmartWindows engineerde, leverde en monteerde.

Stickers met testschema’s De montage van de SmartWindows ging in april van start. Glenn Tieke is montagemedewerker van Alkondor: “De ramen worden op een bok op de zijkant aangeleverd. Dat is in verband met de hoogte van de ramen. De zonwering werkt als een luxaflex van boven naar beneden. De luxaflex is in de binnenspouw van het dubbelglas verwerkt. Onderin zit in de binnenspouw het PV-paneel.”

Alle ramen zijn voorzien van een sticker met daarop de testschema’s van de SmartWindows. Tieke: “De ramen worden bij Pilkington door-

Elk SmartWindow heeft twee stekkers, die allebei aan één kant uit het raam komen; één voor de zonwering, één voor de PV. Verwarring tijdens de montage is uitgesloten: de stekker voor de PV en de stekker voor de zonwering zijn verschillend.

gemeten. Dan gaan ze op transport en vervolgens worden ze op de bouw door Physee nog een keer getest, om zeker te zijn dat wij straks geen ramen monteren die achteraf niet blijken te werken omdat ze tijdens het transport schade opliepen. Die tweede test gaat om het stroomvermogen – er wordt niet extra gecontroleerd of de zonwering wel of niet werkt.”

“ Elk SmartWindow heeft twee stekkers: één voor de zonwering, één voor de PV. Je kunt ze niet verkeerd aansluiten, want de stekkers zijn verschillend” I

4/2020 9

RD4-2020 Bouwplaats.indd 9

17-08-20 16:15

BOUWPLAATS

Slim raam uit Delft Het SmartWindow van Physee bestaat uit een dubbelglas raam met een in de afstandhouders geïntegreerde fotovoltaïsche cel (PV), plus sensoren die temperatuur, licht en luchtkwaliteit registreren. Met die data kunnen al dan niet in het kozijn geïntegreerde gevelfuncties worden aangestuurd: zonwering, ventilatie, gemotoriseerde ramen of verlichting.

De energie voor dat aansturen – en voor het operationeel houden van de sensoren – wordt geoogst door de PV in de afstandhouders.

Per kraan worden de SmartWindows naar de glazenwassersbak met twee monteurs van Alkondor gehesen.

De hoek waaronder de PV in het raam staat, is afhankelijk van de positie van een SmartWindow in een gebouw. De opgewekte stroom kan worden opgeslagen bij het raam, in een aanpalende ruimte, op de verdieping of worden teruggeleverd aan het stroomnet. Beheerd en aangestuurd worden energie en data uit het SmartWindow met het Energy Efficient System (EESY) van Physee.

Twee stekkers per raam Het glas gaat rechtstreeks in de vliesgevel. Tieke: “Het Pharoskantoor heeft een zelfdragende aluminium glasgevel. Het Schücogevelelement is bij ons in Hengelo gemaakt, uit zes meter lange profielen. Dat komt als element op de bouwplaats aan, met de kabelaansluiting voor het glas erin. Die bekabeling zit in het staande deel van het kozijn.”

Elk SmartWindow heeft twee stekkers, die allebei aan één kant uit het raam komen; één voor de zonwering, één voor de PV. Glenn Tieke: “Er zijn drie soorten glas: draaikiep ramen, ramen met de stekkers links en ramen met de stekkers rechts – dat is om de stekkers zoveel mogelijk gebundeld bij elkaar te hebben. In de gevel zitten steeds de stekkers van twee SmartWindows gebundeld bij elkaar.”

Waterdicht Afgezien van de bekabeling, wijkt de montage van de SmartWindows niet af van de montage van gewoon glas in een vliesgevel, aldus Tieke. “Het glas wordt aanvankelijk vastgehouden door een noodstukje. De twee stekkers van de SmartWindows worden vervolgens aangesloten op de bekabeling in het Schüco-gevelelement. Het is onmogelijk om de kabels verkeerd aan te sluiten, want de stekker voor de PV en de stekker voor de zonwering zijn verschillend.”

Daarna volgt, eveneens in het kozijn, de aansluiting met de bekabeling in de aluminium vliesgevel. Tieke: “Die kabel loopt in de vliesgevel door een aluminium koker naar achteren, een hulpstuk van Schüco, waterdicht dankzij een speciaal hulsje en geïnjecteerd met een speciale kit van Schüco. Dit is in verband met de waterhuishouding achter de gevel.”

Uiteindelijk wordt de definitieve schroeflijst geplaatst die het raam vasthoudt. Tieke: “De schroeflijst is geprogrammeerd voor de schroeven van Schüco en bij ons nog een keer voor de kabels.”

10

I

2020/4

RD4-2020 Bouwplaats.indd 10

17-08-20 16:15

BOUWPLAATS

Dikker glaspakket De integratie van de SmartWindows in de Pharos-gevel vroeg wat pre-engineering, aldus Alkondors specialist circulaire gevels Martijn Veerman: “De uitdaging was om alle kabels en stekkers door de vliesgevel heen te engineeren zonder afbreuk te doen aan de verlangde technische en esthetische kwaliteit. Door de dikte van het glaspakket kwam het glas verder naar buiten te liggen. De grotere spouw had gevolgen voor de thermische prestaties. Er was een speciale coating nodig om de vereiste U-waarde te halen.”

De bekabeling voor de SmartWindows loopt in de aluminium vliesgevel door een aluminium koker naar achteren. Dit hulpstuk van Schüco is waterdicht dankzij een speciaal hulsje, dat is geïnjecteerd met een speciale kit, eveneens van Schüco.

De twee stekkers van de SmartWindows worden aangesloten op de bekabeling in het Schüco-gevelelement, gevolgd door de aansluiting met de bekabeling in de aluminium vliesgevel.

“De bekabeling voor de SmartWindows loopt door een aluminium koker naar achteren – waterdicht dankzij een speciale kit van Schüco”

Het Pharos-kantoor heeft een zelfdragende aluminium glasgevel. Het Schücho-kozijn aan de gevel is door Alkondor voorzien van de kabelaansluiting voor het glas, in het staande deel van het kozijn.

4/2020

RD4-2020 Bouwplaats.indd 11

I

11

17-08-20 16:15

TEKNA TKE 985 5-ASSEN 8.200 mm LEVERBAAR UIT STOCK Momenteel kan Viva Machines een TKE 985 uit stock leveren. Dit showroom model werd voornamelijk gebruikt om succesvolle demonstraties op uit te voeren. Deze machine is uitermate geschikt om complexe bewerkingen uit te voeren op (industriële) aluminium profielen. Dit is mogelijk dankzij de portaalstructuur van de machine.

Tekna TKE 985: • • • • • • •

5-assen CNC gestuurde machine; 8.200 mm werkveld; Portaal structuur – uitzonderlijk robuust constructie; Reeds voorzien van 10 gemotoriseerde klemmen; Zéér groot opspanbereik; Gemotoriseerd gereedchapsmagazijn; Afvaltransportband.

Interesse? Contacteer ons dan gauw: kevin@vivamachines.be +32(0)478/77.33.92

www.vivamachines.be

adv_VivaMachines.indd 1

+32 51 20 02 34 info@vivamachines.be

13-08-20 09:29

COLUMN

Brexit en zijn gevolgen Zoals in de vorige column toegezegd zal ik deze keer wat dieper ingaan op de vraag ‘wat is een deskun-

High-speed

3

Wist u dat met SIEGENIA een raam of kozijn enorm snel in te bouwen is?

De SIEGENIA-scharnierzijde TITAN axxent 24+ bestaat uit weinig componenten en is daardoor zeer praktisch in gebruik. ➊ Snellere productie: slechts 4 onderdelen aan de scharnierzijde tot 150 kg vleugelgewicht. ➋ Snellere aanpassing: gemakkelijk verstelbaar door 3 dimensionale verstelbaarheid in het schaarlager. ➌ Snelle montage van de vleugel. In een handomdraai gemonteerd vanuit de kiepin de draaistand.

www.siegenia.com/nl/houtoplossingen

dige?’ En dan met name een deskundige op het gebied van het opstellen van verklaringen over de brandwerendheid of het brandgedrag van constructies.

Maar ik wil beginnen met een ander hangijzer, dat ondertussen behoorlijk heet begint te worden: de Brexit en de accreditatie en notificatie van laboratoria en certificeerders in het Verenigd Koninkrijk. Want wat is het geval? CE-markering en alles wat daarmee samenhangt is een afsprakenstelsel tussen de lidstaten van de Europese Unie. Notified bodies en certification bodies worden door de Europese Unie aangewezen. Een organisatie die is gevestigd buiten de Europese Unie kan niet worden geaccrediteerd of genotificeerd. De Brexit zelf is inmiddels een feit, maar er is nu sprake van een overgangsperiode waarin de EU-regels in het Verenigd Koninkrijk nog onverkort gelden. Die overgangsperiode loopt eind dit jaar af, wat er daarna gaat gebeuren weet nog niemand aangezien dat wordt bepaald door de inhoud van de ‘deal’ die tussen de EU en het VK wordt gesloten. Of niet – ook dat weet nog niemand.

Wat weten we wél? In maart publiceerde de Europese Commissie een document over de gevolgen van een no-dealbrexit voor accreditatie en notificatie. Kort gezegd: die eindigen voor in het VK gevestigde partijen op 31 december. Niet alleen kunnen zij geen EU-documenten meer opstellen zoals die voor CE-markering vereist zijn, de bestaande documenten verliezen op die datum ook hun geldigheid en moeten dus (door een in de EU gevestigde partij) worden herzien.

Dus als er in de onderhandelingen tussen de EU en het VK niet alsnog een andere afspraak wordt gemaakt dan nu aangegeven door de Europese Commissie, dan moet u als u in uw product gebruik maakt van producten met certificaat dat is opgesteld door een in het VK gevestigde notified body, er met ingang van 1 januari 2021 op letten dat het certificaat is aangepast. Datzelfde geldt natuurlijk ook als u zelf een product op de markt brengt met Engelse papieren.

En dan de vraag wat (of wie) een deskundige is. Volgens Van Dale is een deskundige iemand ‘met kennis van zaken’. Dat helpt ook niet echt. In de Europese norm EN 15725 voor het opstellen van exaps staat weliswaar geen definitie van een deskundige, maar wel van expert judgement: “View of a recognised expert in a particular fire test, and performance of products in that test.” Kortom: als iemand veel weet van een test en hoe producten reageren tijdens die test wordt hij (of zij natuurlijk) blijkbaar ook door anderen (en niet alleen door zichzelf!) als deskundige herkend (recognised). In praktijk praat je dan dus over mensen die zelf testen uitvoeren of veelvuldig bijwonen.

Waar vind je dergelijke mensen? Dat is vrij eenvoudig: dat zijn de projectleiders van (geaccrediteerde) brandlaboratoria als dat van Peutz. Uiteraard weten productontwikkelaars van grotere fabrikanten (die doorgaans veel testen bijwonen) vaak ook van de hoed en de rand, maar de ‘onafhankelijkheid’ van hun oordeel is een stuk lastiger uit te leggen.

Ir. Jacques Mertens Hoofd Laboratorium voor Brandveiligheid bij Peutz

I

4/2020 13

RD4-2020 Column Mertens.indd 13

19-08-20 11:54

FAMILIEBEDRIJF Tekst Arie Grevers Foto’s Marjolein Ansink De familie De Groot. Van links naar rechts Ruud, Daphne, Jolanda en Martijn.

‘Als we bij elkaar zitten gaat het vrijwel altijd over het bedrijf.’

‘Warm’ bedrijfsconcept voor hightech producten van De Groot Bewerkingsmachines

De mens centraal Een familiebedrijf kun je op uiteenlopende manieren organiseren. Maar enkele constanten zijn: continuïteit, hechte relatie met medewerkers, platte organisatie en – oh ja – winst moet er ook gemaakt worden anders kun je die andere punten niet waarmaken. De menselijke maat is doorgaans het dna van de onderneming. En dat is bij De Groot Bewerkingsmachines doorgevoerd tot in de kleinste details.

“De foto’s in deze hal vertellen de geschiedenis van ons bedrijf.”

Aan het woord is Ruud de Groot, algemeen directeur van De Groot Bewerkingsmachines in Rosmalen. Hij en zijn zoon Martijn, eveneens directielid, laten het familiebedrijf zien. In de hal met de foto’s staan gebruikte en gereviseerde machines te wachten op een klant. “Meestal zijn dat de klanten voor wie een nieuwe machine net te begrotelijk is.

Startende ondernemers bijvoorbeeld. Die klanten zijn voor ons even

belangrijk als de ondernemer die zijn hele productiehal door ons met nieuwe machines laat inrichten.

Het denigrerende ‘even een klantje helpen’ zul je bij ons niet horen. Ook niet voor wie bij ons komt voor een Oprichter van het bedrijf Joop de Groot handcirkelzaag. Door die foto’s laten (overleden in 2009). we zien waar onze roots liggen in de hoop dat de klant zich op zijn gemak voelt. We mogen dan nu wel beschikken over het onlangs vernieuwde democentrum van 16.000 vierkante meter, maar we zijn niet vergeten waar we vandaan komen.”

De eerste jaren De geschiedenis van het bedrijf begint in 1978. De vader van Ruud, Joop, richt samen met zijn broer Peter een handelsmaatschappij op voor gebruikte machines. De eerste exemplaren komen terecht in de paardenstal bij het ouderlijk huis in Nuland. Dat lijkt te wijzen op een boerenherkomst, maar dat is niet het geval. Vader komt uit een bakkersfamilie.

I

14 2020/4

RD 4-2020 Familiebedrijf.indd 14

18-08-20 09:18

FAMILIEBEDRIJF

Collage van foto’s die het geschiedenis van het bedrijf laten zien.

Een geschiedenis die begon in de paardenstal bij het ouderlijk huis.

In de demoruimte is een shop ingericht waar zakelijke en particuliere klanten terecht kunnen voor elektrisch handgereedschap.

Peter slaat na een jaar een andere weg in en verlaat het bedrijf.

Joop gaat alleen verder en bouwt zijn eerste loods op de locatie in Rosmalen waar het bedrijf nog altijd gevestigd is. De handel blijft de eerste zeven jaar gebruikte machines. Dan krijgt hij een aanbod van de firma Weinig, producent van houtbewerkingsmachines. Hij kan het dealerschap krijgen voor een klein gebied in het noorden van het land. Het ondernemersbloed kruipt waar het niet gaan kan en met beide handen grijpt Joop deze kans aan – ook al is het ver van zijn geliefde Brabant. Het blijkt een schot in de roos. De firma Weinig is onder de indruk van zijn verkoopprestaties en biedt Joop het dealer­ schap voor heel Nederland aan. Ook daar hoeft hij niet lang over na te denken. De loods in Rosmalen wordt uitgebreid met een kantoor­ tje. Intussen blijft ook de handel in gebruikte machines groeien.

Ook komen er nieuwe kleine merken bij.

Traantje wegpinken Het is 1991 als Joop de druk op zijn zoon Ruud opvoert om hem bij te staan in de zaak. Het besluit het bedrijf op den duur over te nemen had Ruud eerder al genomen. “Ik had het goed naar mijn zin bij mijn toenmalige werkgever, de afvaltransportonderneming Gansewinkel,

‘De Groot Plein’ waar klanten in een gezellige sfeer ontvangen worden. Ze kunnen er ook een hapje eten.

Het huidige bedrijfspand van De Groot.

waar ik vertegenwoordiger was voor de verkoop van afvalcontracten.

Het afscheid viel me zwaar. Het was een van de weinige momenten in mijn leven dat ik een traantje moest wegpinken. Maar het zelfstandig ondernemerschap trok net even iets harder aan mij.”

Het was dus de bedoeling eerst een jaar of acht elders de praktijk te leren kennen, zo was met Joop afgesproken. Die ziet echter dat Ruud een begenadigd verkoper is en dat kan hij met ingang van direct ook 4/2020

RD 4-2020 Familiebedrijf.indd 15

I

15

18-08-20 09:18

FAMILIEBEDRIJF

Gebruikte machines kunnen de vakmensen van De Groot volledig reviseren.

Het magazijn met onderdelen voor de service- en reparatiedienst.

Het communicatiecentrum van waaruit de servicedienst wordt aangestuurd.

Machines gaan op transport richting klant.

bij hem zijn. De kogel is al snel door de kerk en Ruud stapt in het bedrijf van zijn vader.

staal. Door de entourage voegen we daar warmte en de menselijke maat aan toe. We hebben een facilitaire dienst die als ze zouden willen de catering van een compleet evenement kan verzorgen.

Onze dochter Daphne maakt er deel van uit. Zij heeft er voor gekozen één dag in de week te werken, en ik vind het geweldig dat ze dat bij ons doet. Ze maakt weliswaar geen deel uit van de directie, maar ze verneemt als een van de eersten de beslissingen die we nemen.

Ze weet precies hoe het bedrijf ervoor staat.”

Jolanda, de vrouw van Ruud, maakt wel deel uit van de directie.

Ze gaat een dag minder werken nu hun eerste kleinkind geboren is.

Dat neemt niet weg dat ze binnen het bedrijf nog steeds zeer actief is, met voornamelijk interne zaken.

Nummer 17 “Ik was werknemer 17 met een vast dienstverband. Gewoon onderaan beginnen als verkoper buitendienst. Geen begeleiding, in één keer in het diepe en probeer er maar wat van te maken. Concreet betekende dat: klanten bezoeken. En dat waren in de regel houtverwerkende bedrijven. In die tijd is mijn liefde voor het vak ontstaan. Het heeft te maken met de mensen die ik ontmoette – gepassioneerde onder­ nemers, net als wij vrijwel allemaal familiebedrijven die werken aan de continuïteit van een bedrijf om het door te geven aan een volgende generatie. Dat schept een band. Ik was nog jong en had de gunfactor.

Dankzij deze klanten leerde ik snel de praktijk van het vak.”

De Groot Plein Een van de klanten uit die tijd verzamelde oude gereedschappen.

In nauw overleg schonk hij ze aan De Groot. Op het ontmoetingsplein in het hart van het bedrijf, het ‘De Groot Plein’, dient een hoek als museum waar de pronkstukken te bewonderen zijn. Op een plaquette staat de naam van de schenker vermeld. Het bevestigt het beeld dat De Groot een familiebedrijf is waar de mens centraal staat.

“Het De Groot Plein hebben we in 2007 ingericht. Als je daarvoor iemand een kopje koffie wilde aanbieden dan kon dat alleen in je eigen kantoor – naar mijn smaak een veel te zakelijke omgeving om in gesprek te komen. Op het plein heerst een ongedwongen gezellige sfeer en kun je ook een hapje eten. Het concept past bij ons en onze Brabantse inborst. Een machine is eigenlijk een koud product van

Groei Zeventien medewerkers telt het bedrijf als Ruud begint, nu zijn dat er ruim negentig. Ongeveer zestig mensen werken in de afdeling techniek en support. “Dat zijn buitendiensttechnici, technici van ons telefonisch supportcentrum, werkplaatstechnici, instructeurs en productspecialisten. In de werkplaats worden gebruikte machines gecontroleerd en zo nodig compleet gereviseerd.” Ruud verwacht dat deze groep verder zal groeien. “Ze hebben het ook in de coronatijd onafgebroken druk gehad. Het hele aftersalestraject gaat Martijn nu naar zich toe trekken omdat hij ook ziet dat dit een enorm belangrijk onderdeel is voor ons bedrijf.”

Opvolging is een eer Martijn heeft de opleiding internationaal management aan Nyenrode Business Universiteit afgerond en wist al vroeg dat zijn toekomst in

I

16 2020/4

RD 4-2020 Familiebedrijf.indd 16

18-08-20 09:18

FAMILIEBEDRIJF

Democentrum met laatste techniek

Theorielokaal voor scholing van de mensen die de machines gaan bedienen.

Het democentrum is showroom en demonstratieruimte ineen. Veel van de machines zijn aangesloten op het elektriciteitsnet, de afzuiginstallatie en perslucht.

het bedrijf lag. “Van jongs af aan heb je het gevoel dat het bedrijf van ons was. Dat wil je dan voortzetten, want je voelt je toch een soort schakel in een ketting die generaties verbindt. Ik heb dat nooit als een druk ervaren, anders had ik het niet gedaan. Het is voor mij een eer er onderdeel van te mogen uitmaken – en natuurlijk ben ik me bewust van de verantwoordelijkheden. Het is gewoon ondenkbaar dat het bedrijf in andere handen valt. Je ziet op een gegeven moment – ik denk dat ik een jaar of zestien was – wat een mooie kans je geboden wordt.”

Onderscheidend op service De werkplek van Martijn is in de ‘controlekamer’, waar meldingen van storingen binnenkomen. Via de computer is in te loggen op de besturingsprogramma’s van de machines bij de klanten. Een kleine storing is doorgaans op afstand te verhelpen. Martijn: “Is dat niet zo dan sturen we een servicetechnicus naar de klant. Door onze after­ salesservice onderscheiden we ons. Iedereen kan in principe een machine verkopen, maar wij zorgen ervoor dat onze klanten een optimaal rendement kunnen halen uit hun aankoop. Daar kunnen we een verschil maken.”

Hartverwarmend Ruud is trots op zijn mensen. “Dat we een verschil kunnen maken komt voor een belangrijk deel door de betrokkenheid en het kennisniveau van de medewerkers. Alle neuzen staan dezelfde kant op. Ik zeg altijd: continuïteit staat op één, de medewerkers op twee en als laatste komt de winst. Dat is bij beursgenoteerde bedrijven of bedrijven waar op andere manier vreemd vermogen is ingebracht wel anders. Wij vin­

In het nieuw ingerichte en uitgebreide democentrum van De Groot staan de machines uit voornamelijk Italië en Duitsland er als pronkjuwelen bij. Er heerst een sfeer als in een toonzaal voor het betere merk auto’s. De ruimte heet niet voor niks democentrum. Veel machines zijn aangesloten en voorzien van stroom, lucht en afzuiging. Bezoekers die voor een demonstratie komen krijgen een headset aangeboden waarmee ze ongeacht het geluidsniveau van de machine de uitleg kunnen volgen.

Het democentrum is in eerste instantie gericht op de klanten, maar ook scholen zijn regelmatig te gast. Ruud de Groot: “Educatie vinden we belangrijk, niet alleen voor de eigen medewerkers, ook voor leerlingen. En natuurlijk hopen we dat ze later in een functie bij een bedrijf aan ons denken als er een nieuwe aanschaf op stapel staat.”

Het democentrum speelt ook een rol in het instrueren van de gebruikers, de medewerkers van De Groots klanten. De instructie begint achter de computer in de opleidingsruimte en kan voortgezet worden aan een draaiende machine.

Martijn de Groot: “Het aanbod in het democentrum laat de laatste stand van de techniek zien. Het is bijzonder dat er zoveel machines staan opgesteld voor onze bezoekers aan de showroom. Het scheelt voor hem of haar vaak een bezoek aan een fabriek in het buitenland.

Dat wordt zeer op prijs gesteld en maakt het gemakkelijk om zich te oriënteren op de mogelijkheden in de markt. Bij ons kunnen ze zien hoe een bewerking plaatsvindt en wat het uiteindelijke resultaat kan zijn. We werken nauw samen met onze toeleveranciers, vooral met onze exclusieve hoofdmerken Altendorf, Weinig en Biesse zitten we nagenoeg wekelijks in een Skype-meeting in onze hypermoderne videoconferenceroom. Tijdens de strenge maatregelen tegen het coronavirus hebben wij het voordeel gezien van deze moderne technieken en op die wijze ook de klantcontacten onderhouden. Gelukkig is het weer goed mogelijk De Groot te bezoeken en is iedereen van harte welkom om onze producten te komen ervaren.”

den onze medewerkers heel belangrijk en omgekeerd verwachten we van hen dat ze het bedrijf belangrijk vinden. Mensen die hun werk­ nemersschap als een puur zakelijke overeenkomst zien, passen niet zo goed bij ons. Toen we vanwege corona beperkt werden in onze verkoop­ activiteiten, belden onze accountmanagers spontaan op om te vragen of ze niet iets anders konden doen. Schoonmaken of opruimen bijvoor­ beeld. Dat is hartverwar­ mend. Zulke mensen koester je als ondernemer. Gaat het even wat minder, dan steek je als familie de koppen bij elkaar om te kijken wat er mogelijk is. Hoeveel mag een crisis ons kosten zonder dat de continuïteit in gevaar komt? Belangrijk criterium: het mag wat kosten, als we daardoor de mensen kunnen vasthouden. Want stel dat het straks weer beter gaat, waar haal je dan zo snel die goedopgeleide en betrokken Op het plein is een klein museum ingericht. medewerkers vandaan?”

I

4/2020 17

RD 4-2020 Familiebedrijf.indd 17

18-08-20 09:18

Uniek in deursluittechniek,

sinds 1932

fabrikant van geruisloze deursluitoplossingen

Design line

Deurvastzetters

ontworpen met het oog voor design en gebruikersgemak

met een slag van 8, 12, 16 of nu zelfs

20 cm !

    

Voor het vastzetten van bijvoorbeeld openslaande (terras-) deuren waarbij de bestrating fors lager ligt.

DICTATOR Productie B.V. E-mail: info@dictator.nl

Compact design Voetbediend Eenvoudige montage Verzonken bevestigingsgaten, torx schroeven meegeleverd Verende constructie in de voet, altijd goed contact met de (gladde) vloer

 Leverbaar in: grijs (RAL 9006), wit (RAL 9010) of zwart (RAL 9005)

Energieweg 11 Emmeloord of bezoek onze website:

T +31 (0)527 613456 www.dictator.nl

vinEasyfit®, een remontabel kozijnsysteem

l ntabe & bel monta

Demo re

Circulair e houten kozijnen

vinEasyfit® brengt hergebruik en circulariteit van houten kozijnen binnen handbereik, zonder bouwkundige aanpassingen.

Dit uitgekiende en beproefde montagesysteem kan worden toegepast in renovatie én nieuwbouw, zowel verwerkt op de bouwplaats als in prefab gevelsystemen.

Hout als bouwmateriaal heeft van nature al een superieure score op belangrijke duurzaamheidsaspecten als CO2 uitstoot en kent een zeer gunstige LCA. Het hergebruiken van een houten kozijn wordt nóg dichterbij gebracht met vinEasyfit®. Uiteraard KOMO-gecertificeerd en in weerstandsklasse 2.

Van de Vin ramen en kozijnen b.v. - Industrieterrein ‘De Poortmannen’ De Geestakkers 8, 5591 RC Heeze - Postbus 102, 5590 AC Heeze T: 040 2241999 - F: 040 2241990 - E: info@vandevin.nl - www.vandevin.nl

18-adv.indd 1

18-08-20 15:25

CLOSE UP

DUCO: maatwerk met ventilatiesysteem C

Comfortabel, gezond en energetisch renderend C of D? Als het om ventileren gaat, grijpt de markt graag naar balansventilatie. Maar ook ventilatiesysteem C biedt volop mogelijkheden. Dat betoogt Richard Geraerts, verkoopleider Nederland bij Duco Ventilation & Sun Control: “Ventileren met natuurlijke aanvoer en mechanische afvoer is een uitstekende manier om een gezond binnenklimaat te bereiken. Zonale ventilatie biedt daarbij maatwerk, met een energetisch renderend systeem dat ook in de wintermaanden voor een comfortabel binnenklimaat zorgt.”

markt constateert hij nog wel eens de misvatting dat systeem D altijd beter zou zijn dan C: “Kijkend naar BENG zijn beide systemen – C en D – goede opties, met hun eigen merites en mogelijkheden. Bij Duco kijken we altijd per project naar de beste oplossing. Als je de voor keur geeft aan aanvoer van verse buitenlucht, kies je voor C. Ook in verband met oververhitting is dat een goede optie. Bij systeem D geldt als voorwaarde voor een goed functionerend systeem: kies met zorg het juiste product, regel het goed in en zorg voor adequaat onderhoud. Bij systeem C is belangrijk dat je vanaf het begin kijkt naar een goed ontwerp, kiest voor het juiste rooster en dat vervolgens in de juiste hoeveelheid in de schil aanbrengt. Dat zijn stappen plannen waarbij Duco opdrachtgevers graag al in een vroeg stadium adviseert en begeleidt.”

Energetisch renderend Op 1 januari 2021 is het dan toch zover. Vanaf die datum heeft de bouw zich te houden aan BENG. Dat betekent voor de branche onder meer: oplossingen toepassen die in gebouwen oververhitting beteuge len en efficiënt koelen. Duco levert voor dit BENG vraagstuk een integrale aanpak die werkt, stelt Richard Geraerts: “Wij bieden een gecombineerd pakket van effectieve doekzonwering en uitstekende ventilatiesystemen, desgevraagd aangevuld met nachtkoeling.”

Breng buiten naar binnen In het ontwerp van zijn eigen woonhuis brengt Geraerts die mix momen teel in de praktijk: “Bij zo’n eigen stek gaat het om de vraag: wat vind je zelf belangrijk als het om wonen gaat? Voor ons is dat: veel natuurlijk licht én een gezond en comfortabel binnenklimaat – met als basis uiteraard de Rc waarde, oftewel de totale isolatiewaarde van de schil.

Samen met de architect keken waar we aan de schil de warmte buiten kunnen houden. Met het rooster DucoTwin 120 brengen we de verse buitenlucht binnen. Dat rooster combineert doekzonwering en ventilatie in één product. Het systeem vullen we aan met de schuifpanelen DucoSlide én een ruime dakoverstek, als architectonische ingreep.”

Maatwerk met zonesturing Duco biedt bij systeem C de mogelijkheid om ook binnen maatwerk te realiseren. In zijn eigen woning kiest Geraerts voor een tweedeling: “De begane grond is ontworpen voor levensloopbestendig wonen voor de ouders, boven bevinden zich de slaapkamers van de kinderen, met eigen badkamer en zolder. Bij die functionele splitsing past lokaal ventileren met zonesturing, in dit geval via de zonale ventilatiebox DucoBox Focus – een op elke verdieping. Eén box meet tot in zeven ruimtes separaat CO2 en vocht. De box stuurt de ventilatie daarop per vertrek individueel aan. Voordeel van dit scenario: overdag, als de kinderen naar school zijn, gaat de ventilatiebox op de verdieping in de laagstand.”

Advies en begeleiding door Duco Zonaal ventileren, waar je wilt en altijd in de juiste hoeveelheid – dat is het maatwerk waar de markt om vraagt, merkt Geraerts. In de

En de toevoer van frisse lucht in de winter, bij systeem C? Geraerts: “Duco heeft al lang elektronisch gestuurde roosters die bij lagere temperaturen wachten met toevoer van verse lucht als de kwaliteit van de binnenlucht nog goed is. Of buitenlucht aanvoeren op 20 pro cent van de capaciteit, zodat er geen koude stroom de woning binnen komt. Daarnaast heeft Duco roosters met verwarmingselementen die de aangevoerde lucht voorverwarmen.”

En dan is er nog het misverstand dat balansventilatie energiezuiniger is dan systeem C. Volgens Richard Geraerts is dat geen wet van Meden en Perzen: “Bij systeem D heb je twee motoren. Die maken het energievoordeel van balansventilatie minder groot. Zonegestuurd is ook systeem C energetisch renderend.”

DucoBox Eco Warmtepompen spelen bij dat rendement een rol.

Geraerts: “Het aanbod is enorm divers. De meeste vraag in de bestaande bouw gaat uit naar een combinatie met de gas ketel, in nieuwbouw is het tegenwoordig natuur lijk all electric. Voor dat tweede marktsegment bracht Duco in 2018 de ventilatiewarmtepomp DucoBox Eco op de markt, als onderdeel van een all electric pakket met buffervat met goede stratificatie, een vers waterstation met instant bereiding van tapwater en flexibele aansluitingen.”

4/2020

RD 4-2020-4 Close-Up Duco.indd 19

I

19

17-08-20 16:18

Chat met ons en ontvang direct antwoord!

TM

Advertentie RenD 3 druk.indd 1

12/08/2020 13:22:43

DORPELS VOOR HOUTEN SCHUIFDEUREN

Zeer hoge waterdichtheid tot wel 450 Pa.

Easy-Ent-Flex-slide+

Dé specialiteit van Venster Techniek Dorpels voor houten schuifdeuren venstertechniek.nl

20-adv.indd 1

17-08-20 16:03

CLOSE UP

Nieuw concept voor passieve brandwerendheid

Soepel verloop van bouwprojecten dankzij Bostik Fire Protect Bostik heeft al jaren passieve brandwerende producten in zijn portfolio. Maar na de samenvoeging met Den Braven was het tijd voor een upgrade van dit assortiment.

Onder de naam Bostik Fire Protect heeft dit vorm gekregen. Bostik Fire Protect is een prachtig voorbeeld van het ‘nieuwe’ Bostik. Het concept bundelt de kennis van het passieve brandwerende Zwaluw-assortiment en de allerbeste producteigenschappen. Zo ontstond een heel nieuw en zeer compleet concept rondom passieve brandwerende producten.

Het oude passieve brandwerende assortiment van Bostik bestond uit drie producten. Niet toereikend genoeg, vond het bedrijf.

Nick Haring, business Developer en verantwoordelijk voor het brand werende assortiment, licht toe: “Het nieuwe Bostik Fire Protect assortiment is internationaal gelanceerd, in plaats van enkel in de Benelux. Dat heeft twee belangrijke voordelen: we zijn veel breder gecertificeerd en door de schaalvergroting zijn we ook nog eens aan trekkelijker in prijs.”

Groeiende markt Passieve brandveiligheid speelt in de bouw een steeds belangrijker rol, in nieuwbouw en renovatie. Daarom besloot Bostik zich nog sterker te concentreren op productontwikkeling en certificering voor dit markt segment. Bostik Fire Protect is een compleet, volledig gecertificeerd assortiment passieve brandwerende producten voor gebruik in bewe gende voegen, verbindingsvoegen, openingen en oppervlakte penetra ties tussen brandcompartimenten (EN 1366 3 & EN 1366 4).

Open kaart Bostik Fire Protect onderscheidt zich in de markt door de toeganke lijkheid. Alle certificaten en documenten van de producten zijn direct online te raadplegen op www.bostikfireprotect.nl. “Bij andere leve ranciers is dat niet altijd het geval”, vertelt Nick Haring. “Doordat de

aannemer meteen zelf de documenten op onze website kan bekijken, laten we zien dat wij graag open kaart spelen. Dat is niet alleen goed voor het vertrouwen, maar ook voor de snelheid en het soepele ver loop van een project.”

Wat is passieve brandwerendheid?

Tijdens de bouw van een object zijn passieve brandwerende produc ten de belangrijkste middelen die een aannemer gebruikt om in geval van brand de verspreiding van vlammen, hitte en rook te beperken.

Dat verhoogt de brandveiligheid van een gebouw aanzienlijk. Bij de juiste toepassing voldoen de producten van Bostik Fire Protect aan de wettelijke basisvereisten voor compartimentering. Ze dragen bij aan de structurele stabiliteit van een gebouw, waardoor mensen in geval van brand de tijd hebben om veilig uit een gebouw te komen.

Passieve brandwerendheid beperkt de verspreiding van vuur en rook en zo de overdracht en flashover van vuur tussen compartimenten.

Passieve brandveiligheid • redt levens • beperkt verlies door materiële schade • minimaliseert bedrijfsschade • beschermt gebouwen, zodat ze na brand toegankelijk zijn.

Begeleiding van begin tot eind Om erop toe te zien dat de brandcompartimenten daadwerkelijk voldoen aan alle eisen, zet Bostik zwaar in op het delen van ken nis. Nick Haring: “Naast onze uitgebreide catalogus, installatie instructies en trainingen, begeleiden we ook projecten van begin tot eind. Dat betekent dat ik in de beginfase inventariseer wat er moet gebeuren en daarna op locatie uitleg van de producten geef. Dit is nodig voor de garantie die we op onze Bostik Fire Protect producten geven. Die garantie is enkel geldig bij correcte verwerking van de producten. En mocht het nodig zijn, dan kan een aannemer een certificaat van de productgarantie direct over leggen met de opdrachtgever.”

4/2020

RD 4-2020 Bostik Close-Up.indd 21

I

21

18-08-20 08:59

Samenwerken met GevelNed en Select Windows

Jouw bedrijf is het waard!

GevelNed produceert kunststof kozijnen, ramen, deuren en schuifpuien; voornamelijk op maat voor de Nederlandse particuliere huiseigenaar. Select Windows is een soft-franchise, marketing organisatie die onder andere de kunststof gevelelementen van GevelNed via een landelijk partner netwerk aan de particulier levert.

Ter versterking van onze landelijke dekking zoeken wij:

Enthousiaste ondernemers in de kozijnen-, glas- of bouwbranche Uw profiel Sterke ondernemer die ambitieus vooruit kijkt Liefst met ervaring in glas, kozijnen of bouwbranche Met beschikking over een bedrijfspand mét showroom Ambitie voor een langdurige samenwerking

GevelNed biedt Maatwerk kunststof kozijnen van A-kwaliteit Productinnovaties als Hollandse Hoek, 100% Houtnerfstructuur, inhouse foliëring in 150 kleuren en structuren Leverbetrouwbaarheid van 99% Korte levertijd (4-6 weken)

Select Windows biedt Ondersteuning op basis van soft-franchise; inkoop, verkoop, marketing en management Direct inkoopvoordeel bij huisleveranciers (dakkapellen, veranda’s, vouwwanden, garagedeuren etc) Beschermd verzorgingsgebied Ontzorging en schaalvoordelen

Geïnteresseerd?

Is uw interesse gewekt? Dan komen wij graag bij u langs om de mogelijkheden te bespreken. Bel voor meer informatie of een afspraak 088-9722400 en vraag naar Amanda Knol. U kunt ons ook mailen via Amanda@SelectWindows.nl

Samenwerken met GevelNed en Select Windows. Jouw bedrijf is het waard!

GevelNed.nl SelectWindows.nl De Compagnie 7 1689 AG Zwaag

Naamloos-12 1

T 088 97 22 400

17-08-20 10:15

INSIDE

Nieuwe NTA 8800 richtlijnen en protocollen beschikbaar

Er zijn onlangs nieuwe versies gepubliceerd van NTA 8800 (NTA 8800:2020) en de opnameprotocollen, ISSO publicatie 75.1 voor utiliteitsgebouwen en ISSO publicatie 82.1 voor woningen en woon gebouwen, evenals ISSO publicatie 54 ‘Energie Diagnose Referentie’.

Bij de BRL 9500 U en W en BRL 9501 zullen wijzigingsbladen wor den gepubliceerd. NTA 8800 is een methode voor de bepaling van de energieprestatie van gebouwen, waarmee onder meer gerekend kan worden om aan te tonen dat men voldoet aan de BENG eisen. Door beoordelingsrichtlijnen en opnameprotocollen wordt gezorgd dat de kwaliteit van het Energieprestatie Advies (EPA) op basis van NTA 8800 is geborgd. Met de publicatie van bepalingsmethode NTA 8800:2020, de opnameprotocollen en de wijzigingsbladen bij de BRL en, worden deze onderdelen van het Stelsel EPG in lijn gebracht met de software voor de berekening van de energieprestatie van gebouwen. NTA 8800:2020, BRL en 9500 U en W en 9501 en de opnameprotocollen zullen per 1 januari 2021 worden aangewezen in de bouwregelgeving.

Nieuwe NPR over brandgedrag van bouwproducten gepubliceerd

Leidraden 2.0 ‘Meten van circulariteit’ en ‘Paspoorten voor bouw’

De leidraden 2.0 van de actieteams ‘Meten van circulariteit’ en ‘Paspoorten voor de bouw’ zijn onlangs gepresenteerd. Tijdens een webinar werden de leidraden symbolisch overhandigd aan Edwin van der Wel van Rijkswaterstaat, voorzitter van de Regieraad van Platform CB’23. Dat platform wil partijen met circulaire ambities met elkaar verbinden – zowel in de GWW sector als in de woning en utiliteits bouw. Het streven is om voor 2023 nationale, bouwsectorbrede afspraken op te stellen over circulair bouwen. Deze leidraden worden geschreven door zogenaamde actieteams met een brede vertegen woordiging uit de bouwsector. NEN draagt zorg voor het proces en de begeleiding van deze actieteams.

Ons grondstoffengebruik moet enorm teruggedrongen worden. Daarom wil de overheid steeds meer circulair uitvragen. Voor de bouw betekent dit onder andere hoogwaardiger hergebruik van materialen, een andere aanpak in ontwerpen, produceren, bouwen en beheren van bouwwerken en een andere manier van samenwerken. Het bouwproces moet in zijn totaliteit hervormd worden, zo vindt Platform CB’23.

Meer informatie over Platform CB’23 of de Leidraden 2.0, neem contact op met Remco Vroegop, mb@nen.nl, of kijk op www.cb23.nl.

Kenniskaart thermisch comfort

ISSO KennisKaart

Woningen worden steeds beter geïso leerd om het energiegebruik te vermin deren en een comfortabeler binnen klimaat te creëren. Hiermee blijft de warmte in de woning lang hangen.

Daarnaast leidt de trend om te bouwen met veel glas tot veel binnenkomende zonnewarmte. In de zomer kan dat leiden tot oververhitting en daarmee een slecht thermisch comfort voor de bewoners. Voor woningbouw is in Nederland geen wettelijke bepalings methode voor thermisch comfort en zijn er geen eisen voor het thermisch comfort. In de Kenniskaart van ISSO vindt u onder andere alles over de ATG methode, thermisch comfort in de winter en in de zomer. Kijk op www.kennisbank.isso.nl om de Kennniskaart te downloaden.

Een aantal marktpartijen (Stroomversnelling, ISSO, Peutz, Nieman Raadgevende Ingenieurs en Vabi) komt met een methode voor de bouwsector om oververhitting van woningen te voorkomen: de ISSO/ SV Beoordelingsmethode Zomercomfort Woningen. Op de website van Peutz leest u hier meer over: www.peutz.nl.

Thermisch comfort

Inleiding

NPR 6051:2020 ‘Brandgedrag van bouwproducten – Geldigheid van beproevingsresultaten’ geeft richtlijnen bij de toepassing van bouw producten op basis van hun brandgedrag. Het betreft vooral de varia ties van producteigenschappen en producttoepassingen waarbinnen producten veilig kunnen worden geklasseerd en gebruikt. Dit wordt gedaan op basis van één of enkele beproevingsresultaten. De voor naamste wijzigingen ten opzichte van de vorige editie zijn dat de (inmiddels ingetrokken) CPD is vervangen door de CPR en dat de overzichten met DtS en CWFT producten zijn vervangen door een verwijzing naar de Europese website. Sinds het verschijnen van de vorige editie van de NPR zijn veel nieuwe geharmoniseerde Europese productnormen gepubliceerd. In verband daarmee zijn ook in de vorige editie genoemde productnormen vervangen door een verwijzing naar een Europese website.

Voor informatie over deze norm(en) of over het normalisatieproces: Rob Kotte, secretaris normcommissie ‘Brandveiligheidsaspecten bouwproducten en bouwdelen’, 015 2 690 324 bi@nen.nl.

woningen

Woningen worden steeds beter geïsoleerd om het energiegebruik te verminde ren en een comfortab eler woning te creëren.

Hiermee blijft de warmte in de woning lang hangen. Daarnaast leidt de trend om te bouwen met veel glas tot veel binnenko mende zonnewarmte.

Deze twee factoren kunnen, naast hun positieve effecten in de winter, in de zomer leiden tot oververhitting en daarmee een slecht thermisch comfort voor de bewoners.

Voor woningbouw is in Nederland geen wettelijke bepalingsmethode voor thermisch comfort en zijn er geen eisen voor het thermisch comfort.

Onderwerpen Thermisch comfort in de winter Discomfort als gevolg van te lage temperatu ren wordt ondervangen wanneer tenminste de volgende verwarmingssetpoin ttemperaturen worden gegarandeerd:

Woonkamer, keuken of woonkeuken*) 20 °C Slaapkamer 20 °C Badkamer 22 °C Overige ruimten 15 °C Bij energiezuinige nieuwbou w uitgaan van 22 °C.

*)

Dit zijn ook de waarden waarvan uitgegaan wordt bij de warmteverliesberek ening volgens ISSO-pub licatie 51.

Thermisch comfort in de zomer Voor het bepalen van het thermisch comfort in de zomer is er geen algemeen aanvaardde methode voor woningen en zijn er ook geen wettelijke eisen. Voor utiliteitsge zijn er wel methoden bouwen en eisen ontwikkeld.

Voor woningen is een methode ontwikkel d waarbij bij de methode U-bouw wordt aangeslot voor de en maar waarbij de invoerparameters wel specifiek voor de woningbo uw zijn.

ATG-methode Voor het bepalen van het thermisch comfort in de zomer moet gebruik gemaakt worden van een temperatuursimulati e-programma en moeten de uitkomsten met de ATG-methode beoordee ld worden. De ATG-methode is uitgebreid beschreven in ISSO-pub 74. licatie

Bij de temperatuursimulati eprogramma’s moet het bewonersgedrag, de installatie en de woning nauwkeurig worden ingevoerd.

Daarnaast is er een set met klimaatgegevens nodig.

Hiervoor wordt gebruik gemaakt van het T1-jaar van de NEN 5060. Voor het gebruikersgedrag is een zg. standaard gebruiksp atroon ontwikkeld.

Gebruikspatroon De interne warmtelas t is de warmte die wordt geproduceerd door mensen, verlichting en apparatuur in de woning. Deze draagt bij aan de opwarmin g van de woning. Het thermisch comfort wordt beoordee ld tijdens de telperiode: de periode dat het als onwensel ijk wordt gezien dat een ruimte onaangenaam warm is. De volgende aannames worden gedaan bij het bepalen van de telperiode en te verwachte n interne warmtelas t: • Slaapkamers worden ook vaak gebruikt als studeerkamer en worden daarom 24 uur meegetel Tevens zijn studeerka d. mers en slaapkamers op basis van gebouwgegevens niet te onderscheiden.

• Badkamers zijn niet bedoeld voor het langdurig verblijven van personen en worden derhalve niet beoordeeld.

• Vanwege energiezu iniger lampen is de warmtelast van verlichting 5 W/m2 . Overdag wordt verlichting in de slaapkamer(s) niet gebruikt.

• In toiletten, bergingen , gangen en overige ruimten wordt geen interne warmtelast van personen , verlichting of apparatuu r gerekend. Deze zijn in veel gevallen te verwaarlo zen en ook worden deze ruimten niet beoordeeld op thermisch comfort.

De warmtelast door personen wordt gebaseerd op: • kledingweerstand van 0,5 clo en een activiteit van 0,8 met (rust, liggend) in de slaapkamer; • kledingweerstand van 0,5 clo en een activiteit van 1,2 met (lichte activiteit, zittend) in de woonkam er.

Dit leidt tot de vin tabel 1 gegeven interne warmtelastcijfers:

Voor verkeersruimten, bergingen en overige nietverblijfsruimten kan standaard gerekend worden zonder interne warmtelast (en tevens zonder ventilatie en overstroomvoorzien ingen).

Spuien en zomernac htventilatie

4/2020

RD 4-2020 Inside.indd 23

I

23

17-08-20 16:35

SCHUIFPUIEN TRENDS EN ONTWIKKELINGEN Tekst Hans Fuchs Beeld Heroal; Schüco; Deceuninck, Burghouwt

Grote veranderingen in de markt voor schuifpuien

Meer modulariteit, meer maatwerk

Heroal zoekt in de vormgeving van zijn schuifpuien met filigrane profielaanzichten en een smalle middenstijlzone naar maximale transparantie.

Schuif, hefschuif, parallelschuifkiep, mechanisch, automatisch, als vouwdwandsysteem, in hout, aluminium of kunststof: schuifpuien zijn er in oneindig veel varianten.

Wat ze verenigt, is een aantal actuele trends. Schuifpuiproducenten zetten in op meer bediencomfort, op barrièrevrijheid en maximale transparantie. In de productie resulteert digitalisering in maatwerk, terwijl modulariteit de montage vereenvoudigt – mede als antwoord op tanend vakmanschap op de bouwplaats.

Ook duurzaamheid houdt de branche bezig.

Waarom een schuifpui? Producenten van de flexibele gevelinvulling weten wel een paar goede redenen. Schuifpuien besparen ruimte en stralen luxe uit, ze zorgen voor meer lichtinval en creëren een gevoel van ruimte. Schuifdeuren verbinden binnen en buiten, zijn onderhoudsarm en inbraakwerend, zijn goed wind- en waterdicht en scoren uitstekend op warmte- en geluidsisolatie.

Functioneel en filigraan Bij het design van schuifpuien is, net als bij (binnen)deuren en kozijnen, de ranke, industriële steel look populair die qua vormgeving aansluiting zoekt bij de moderne bouwkunst uit de vroege twintigste eeuw. Een voorbeeld uit vele: de ST-92 Steel look schuifpui van 24

I

Populair: de ‘steel look’. Hier de ST-92 Steel look schuifpui van Schipper-Ede.

Schipper-Ede. Het Gelderse familiebedrijf produceert, levert en monteert de slanke aluminium puien sinds 2019. Basis is een heel eigen profielsysteem.

Ook schuifpuiproducent Heroal levert aluminium schuifdeuren met dat ranke hightech aanzicht. Salesmanager Jan Bakker van Heroal Nederland ziet het als een van de designtrends: “In devormgeving ligt het zwaartepunt bij ons op het scheppen van maximale transparantie, door grote openingselementen met filigrane profielaanzichten en een smalle middenstijlzone. Vanuit functioneel perspectief kijken wij vooral naar barrièrevrijheid en een comfortabele bediening, dat laatste door bijvoorbeeld intrekdemping, motorisering en slimme besturing.”

2020/4

RD 4-2020 Trends Schuifpuien.indd 24

17-08-20 16:28

SCHUIFPUIEN TRENDS EN ONTWIKKELINGEN

Schüco is een van de leveranciers van modulair samen te stellen bouwsystemen.

Modulaire bouwsystemen Schüco hanteert vergelijkbare begrippen als het gaat om trends in de vormgeving. Ook bij deze producent draait het om transparantie, comfort en veiligheid. Als technische productinnovaties waarin die trends herkenbaar zijn, noemt Schüco onder meer zijn modulair samen te stellen bouwsystemen, zoals de Schüco monorails met vaste beglazing in het niet-schuivende deel, in twee- of driesporige uitvoeringen, en de vlakke drempels in de vorm van barrièrevrije ‘niveaugelijke dorpels’. Schüco levert daarnaast schuifpuien met transparante open hoek­ oplossingen, zowel in binnen- als buitenhoeken en ‘in-walloplossingen’ en combinaties met slanke vliesgevels voor compleet transparante horizontale gevelstroken zonder opstapeling van verticale stijlen.

In de aluminium kozijn- en schuifpuiserie Decalu verwerkte Deceuninck enkele specifieke kenmerken van hun kunststof producten.

Puur design

Synergie

Deceuninck introduceerde eind vorig jaar Decalu, een serie aluminium kozijnen en schuifpuien en lanceerde begin dit jaar op Polyclose de kunststofserie Elegant. Bij het Belgische bedrijf is veel aandacht voor design en voor synergie tussen beide series, aldus Technisch manager Wouter Vanderstraeten: “Ook wij constateren een vraag naar puur design. Om een zo groot mogelijke lichtinval te creëren, moeten de profielen zo minimalistisch mogelijk zijn – zo hebben we onze kunststofserie Elegant ook ontworpen: die is minimalistisch van design, met rechthoekige glaslatten. Hetzelfde is te zien in onze aluminium Decalu-serie.” De Elegantserie ontving een Red Dot en de German Design Award.

Modulariteit zoals in de Schüco-producten, is een bouwbrede trend.

Op zoek naar synergievoordelen hebben fabrikanten en leveranciers al bij de engineering van hun producten oog voor het verwerkings­ gemak van vaak als partnerbedrijven opererende verwerkers en monteurs.

In de schuifpuienbranche is dat niet anders. Kijk naar de technische bouwgroothandel Burghouwt. Geen schuifpuiproducent, wel Nederlands importeur voor de Benelux van Centor, een Australisch vouwwandsysteem uit hout of, als hybride vouwwand, uit eiken (binnen) en aluminium (buiten). Burghouwt levert het vouwwandsysteem als compleet pakket, inclusief geleiders, deurrollers, scharnieren, sloten en kantschuiven – én ontwikkelde in overleg met de Nederlandse

I

4/2020 25

RD 4-2020 Trends Schuifpuien.indd 25

17-08-20 16:28

SCHUIFPUIEN TRENDS EN ONTWIKKELINGEN

Fabrikanten en leveranciers houden rekening met het verwerkingsgemak van hun producten. Bouwgroothandel Burghouwt importeert het vouwwandsysteem Centor en ontwikkelde aanvullingen op het systeem voor de Nederlandse markt.

afnemers zelf aanvullingen op het systeem, specifiek toegesneden op die Nederlandse markt. Daaronder een nieuwe aluminium onder­ dorpeloplossing met een speciale constructie voor de afvoer van (dweil)water naar buiten, en een ‘timmerfabriekvriendelijke’ sluiting met een fraaie knopcilinder.

Kunststofkarakteristieken in aluminium Ook Deceuninck mikt met zijn productinnovaties op efficiëntie voor de verwerker, meldt technisch manager Decalu Eddy Moreels: “Zo integreerden we in onze Decalu-serie enkele specifieke kenmerken van kunststof. Alle aluminium profielen zijn voorzien van vooraf ingerolde dichtingen, wat beter verhindert dat koude lucht het profiel binnendringt. Het levert bovendien tijdwinst op tijdens de plaatsing.

Ook de isolatiestrips zijn geïntegreerd waardoor het volledige profiel in één beweging verzaagd kan worden. Binnen de Decalu-serie is er één vleugel voor alle hefschuiframen, ongeacht of het gaat om een monorail met glas binnen, monorail met glas buiten of een duorail.

Ook dat maakt de verwerking eenvoudiger.”

German Innovation Award voor Heroal In mei ontving het Heroal S65 systeem de German Innovation Award 2020 voor schuifdeursystemen. Het systeem kreeg de prijs met name vanwege zijn modulariteit, de slimme en simpele fabricage en de nieuwe vleugelconstructie. Het rondom lopende kozijn reduceert de complexiteit van het systeem en vereenvou­ digt de productie, constateert de jury. De op het schuifdeur­ systeem afgestemde isolatieprofielen maken grotere vleugels mogelijk, bij gelijkblijvende bescherming tegen verbuigen (bimetaaleffect). Het gebruik van voorgemonteerde labyrinten op de vleugel­ profielen bespaart een aparte bevestiging en zorgt voor een ranke middenstijl (62 millimeter aanzichtsbreedte).

Geïntegreerde motorisering Heroal focust zich op productniveau momenteel eveneens op efficiënte verwerking door partnerbedrijven. Jan Bakker: “Dat zie je goed in ons nieuwe schuifdeursysteem Heroal S65. Dat heeft goed doordachte constructiedetails, zoals voorgemonteerde labyrintprofielen en een moderne isolatieprofieltechniek – met tegelijkertijd filigrane profielaanzichten. De productie is bijzonder eenvoudig en betrouwbaar.

Wij waren bovendien de eerste producent op de markt die een volledig geïntegreerde, gemotoriseerde aandrijving voor hefschuifdeuren van aluminium aanbood – ook dat is een van onze innovaties.”

Gemotoriseerde en op afstand te bedienen schuifpuien komen steeds vaker voor, als geïntegreerde aandrijving of separaat als na te monteren systeem. Schüco levert zijn standaard schuifdeursystemen Schüco ASE 60 (geschikt voor dubbelglas) en ASE 80.HI (trippel beglazing) desgewenst met automatische bediening via mobiele telefoon en tablet. En ook de Panorama Design-serie ASE 77 PD van Schüco is automatisch bedienbaar.

Digitalisering In de productie van schuifpuien is digitalisering een belangrijke technische innovatie. Ook Jan Bakker van Heroal ziet dat zo: “Digitalisering ondersteunt absoluut de plan- en calculeerbaarheid van elementen en gebouwen, maar ook het gebruik van digitale fabricageplannen

in de werkplaats. Stedenbouwkundigen, architecten en metaalbouwers profiteren daarvan in de dagelijkse projectpraktijk. Naast calculatieprogramma’s voor elementen worden daarbij ook configuratoren steeds belangrijker.”

Alle innovatieve maatregelen die ertoe bijdragen om het ontwerp, de vervaardiging en de montage te vereenvoudigen en te bespoedigen,

I

26 2020/4

RD 4-2020 Trends Schuifpuien.indd 26

17-08-20 16:28

SCHUIFPUIEN TRENDS EN ONTWIKKELINGEN

Wet- en regelgeving Bij het ontwerp van schuifdeuren moet ervoor worden gezorgd dat het systeem voldoet aan de prestatie­eisen, bij­ voorbeeld een bepaalde lucht­ of waterdichtheid. Belangrijk is om daarbij gebruik te maken van de productnorm voor ramen (DIN EN 14351­1). Wat de wetgeving betreft, is alleen een bewijs van gemandateerde eigenschappen noodzakelijk. In Duitsland, thuisland voor veel schuifpuiproducenten gaat het daarbij om weerstand tegen windbelasting, de slagregen­ dichtheid, bij verwarmde woongebouwen de warmtedoor­ latingscoëfficiënt (U­waarde) conform EnEV (Energieeinspar­ verordnung) – hierin zijn de minimumeisen vastgelegd voor het energieverbruik van nieuwe en gerenoveerde gebouwen en de stralingseigenschappen van glas en luchtdoorlaatbaar­ heid.

Bron: Heroal

zijn volgens Bakker hard nodig: “Daarmee kan het hoofd worden geboden aan het tekort aan vakkrachten.”

Maatwerk versus standaardisering Het realiseren van persoonlijke wensen van de klant is in de schuifpuienbranche een belangrijke trend, stelt Bakker: “Een product als een schuifdeur moet uiterlijk harmonisch in de gebouwschil worden geïntegreerd. Dat kan bijvoorbeeld met oppervlaktecoatings die qua kleur zijn aangepast.”

Maar tegelijkertijd tekent zich een trend af naar standaardisering en vereenvoudiging. Bakker: “De handel in ramen, deuren en vliesgevels is zeer veelzijdig. Standaardisatie helpt om complexiteit en kosten binnen de perken te houden. Zo worden terrasoverkappingen voornamelijk als rechthoekige sets verhandeld, terwijl een terrasoverkapping als complex uitgevoerde, stervormige, bijzondere constructie zelden wordt geproduceerd. Gepersonaliseerde wensen van de klant, zoals exclusieve oppervlakdesigns of integreerbare elementen als zonwering of verlichting, kunnen desondanks natuurlijk gewoon gerealiseerd worden. Zo zijn standaardisering en personalisering tot op zekere hoogte toch met elkaar te combineren.”

Recyclingplant Ook duurzaamheid houdt de branche bezig. Deceuninck opende in 2018 een eigen recyclingplant voor kunststof, op de site van zijn compounding-fabriek in Diksmuide. De fabriek is de grootste in zijn soort in West-Europa, aldus Wouter Vanderstraeten: “Met een capaci-

teit van 45.000 ton voorkomen wij dat jaarlijks 2,3 miljoen ramen op de afvalberg of in de verbrandingsoven terechtkomen. De geautomatiseerde recyclinglijn verwerkt post consumer en postindustrieel materiaal en is uitgerust met de modernste recycle- en sorteertechnieken en kan ook glasvezel verwerken. Het eindresultaat is een kunststof compound van hoge kwaliteit die we direct inzetten voor de productie van nieuwe profielen. PVC kan tot tien keer gerecycled worden zonder mechanische eigenschappen te verliezen. De levensduur per cyclus is 35 jaar, wat betekent dat kunststof potentieel 350 jaar mee kan.

Als het gaat om onze aluminium profielen: die zijn 100 procent recyclebaar en bestaan voor 70 procent uit gerecycleerd aluminium.”

360-gradenconcept Bij Schüco definieert men duurzaamheid met het zogeheten 360gradenconcept. Het bedrijf streeft naar ergonomische en gezonde werk- en woonruimtes, het minimaliseren van het energieverbruik en het sparen van hulpbronnen. Daarbij kijkt Schüco naar de volledige levenscyclus van producten – van productie tot recycling. Voor een toenemend aantal producten van Schüco is het ‘cradle-to-cradle’principe het uitgangspunt.

Ook bij Heroal speelt duurzaamheid continu een rol. Het bedrijf produceert schuifpuien van 85 procent gerecycled aluminium.

Jan Bakker: “Dat vergt, vergeleken met nieuw aluminium, 95 procent minder energie in de productie – zonder kwaliteitsverlies. Bijna alle gebruikte aluminiumproducten worden hergebruikt in het productieproces.”

4/2020

RD 4-2020 Trends Schuifpuien.indd 27

I

27

17-08-20 16:28

ATRIUM ÂŽ MOVE S chuif besl ag met parallela fstel l i ng voor k uns t s tofsystemen

D I C H T, D I S C R E E T , L I C H T Dit schuifbeslag met parallelafstelling garandeert een hoge dichtheid. Het verdekt liggende beslagmechanisme zorgt voor smalle profielaanzichten.

ATRIUM MOVE combineert een soepele werking met een intuĂŻtieve bediening dankzij een innovatieve aandrijftechniek.

www.hautau.de

HAUTAU MOVE Frontale 210x147 DE roboto GRAU.indd 1

28-adv.indd 1

23.01.2020 12:28:12

17-08-20 16:05

SCHUIFPUIEN

De nieuwe maatstaf hefschuifpuien Gerdes Fenster und Türen GmbH

Select Windows introduceert sterk isolerende SW hefschuifpui

Een uniek design en een perfecte aansluiting

De primeur van het nieuwe hefschuifsysteem LivIngSlide was tijdens BouwBeurs 2019 met enthousiasme ontvangen. In nauwe samenwerking met R&D Schüco Polymer Technolo-gies KG heeft Gerdes speciaal voor de Nederlandse markt met de nieuwe isolatienormen voor nieuwbouw en het isoleren van bestaande woningen, deze hefschuifpui ontwikkeld. “Na ruim anderhalf jaar ontvangen wij nog steeds positieve feedback over de LivIngSlide, naast de EasySlide die we al jaren produceren. En daar zijn we trots op!”, zegt Anthonius Gabeler, Sales & Marketing Manager bij Gerdes.

Binnen de architectuur zien we steeds grotere glaspartijen. Daarnaast moet de bouw voldoen aan strenge isolatiewaarden en veiligheidseisen. De Select Windows fabriek past zich continu aan, volgt de trends in de bouwwereld én de wens van bewoners.

ECO PASS SKY axxent, de vloerdorpel voor hef-schuif-elementen van hout-aluminium van SIEGENIA, combineert esthetiek en barrièrevrijheid. De barrièrevrije dorpel en de integratie van de looprail in het hout zorgen voor een vlakke doorgang naar buiten en combineren dit met unieke ontwerpkenmerken, die grote glaspartijen uit hout-aluminium tot een ware eyecatcher maken.

Ongeëvenaard is de stabiliteit, winddichtheid en slagregendichtheid van de LivIngSlide, gebaseerd op het Living Variant-profiel. Ook door ingerolde lasbare EPDM-afdichtingen.

Dankzij de vleugelbouwdiepte van 82 mm en de 4-kamer techniek behaalt het systeem Uf-waarden tot 1,3 W/(m2K), waardoor het voldoet aan de eisen van investeerders, (particuliere) opdrachtgevers en architecten.

Inbraakbeveiliging van RC2 is standaard net als 10 jaar garantie. Maximale breedte is 6.500 mm en -hoogte 2.800 mm, met 400 kg maximaal vleugelgewicht en een maximale glasdikte van 52 mm. De bekende EasySlide, gebaseerd op het CT70 profiel, heeft dezelfde maximale afmetingen met een inbouwdiepte van 167 mm en daardoor kan er een maximale glasdikte van 40 mm gehanteerd worden. Beiden hebben een levertijd van 2 tot 3 weken voor de standaard­ kleuren en Hout-Verbinding-Look (HVL), voor de twee-, drie- en vierdelige elementen.

Gerdes Fenster und Türen GmbH Tel: +49 5904 9186719 Contactpersoon: Anthonius Gabeler info@gerdeskozijnen.com www.gerdeskozijnen.nl

Een paar maanden geleden introduceerde Select Windows het unieke Energie Kozijn en nu al volgt de sterk isolerende SW hefschuifpui. De 194 mm diepe profielen zijn voorzien van 7 isolatiekamers, zonder dat dit het aanzicht van de pui verandert. De vleugeldiepte is 82 mm zodat er met gemak triple glas in past. Ook Screenline® (raamdecoratie tússen het triple glas) of horizontale tussenstijlen zijn geen probleem.

Profielen versterkt met staal Deze 2, 3 of 4-delige kunststof pui kan breedtes aan van maar liefst 6,5 meter bij 2,8 hoog. De profielen zijn (net zoals bij de Select Windows kunststof kozijnen, ramen en deuren) in de eigen fabriek rondom versterkt met staal én worden standaard geleverd met SKG** beslag.

150 kleuren en structuren De schuifpui is verkrijgbaar in 150 kleuren en structuren waaronder de LIGNA houtnerfstructuur. Samen met de rechte hoek­ verbinding (Hollandse Hoek®) heeft deze doorontwikkelde hefschuifpui een échte houtuitstraling mét het gemak van kunststof.

De Select Windows fabriek innoveert continu: binnenkort volgt een panoramavleugel!

Select Windows BV Tel: 088 972 24 00 info@selectwindows.nl www.selectwindows.nl

De vloerdorpel optisch aangepast aan het materiaal van de ramen, wat resulteert in een uniform design. Verder springt het ontwerp van de vaste vleugel in het oog. De uitsparing in de profielen van deze vleugel zorgt ervoor dat het glas helemaal tegen de vloer komt, waardoor er een maximaal glasoppervlak en een optimale lichtinval ontstaat.

De geteste inbraakwerendheid van de ECO PASS SKY axxent en de PORTAL HS, het beslag van SIEGENIA voor hef-schuifsystemen, voorkomt dat ongewenste bezoekers binnen komen. Zelfs in de RC2-uitvoering blijft de barrièrevrije doorgang behouden.

Ook de roosters voor de waterafvoer en de ontwateringsgoot sluiten qua design perfect bij elkaar aan. Een perfecte aansluiting, die gemakkelijke te verwerken is. De hoogwaardige constructie met onder andere afdichtingsplaten en bodemprofielen, aangevuld met de door de regelgeving voorgeschreven afvoergoot, zorgt voor een maximale waterdichtheid.

SIEGENIA GROUP Benelux Ramgatseweg 15 4941 VN Raamsdonksveer Tel: +31 6 13 14 3773 info-b@siegenia.com www.siegenia.com

I

4/2020 29

RD 4-2020 Pagina Schuifpuien.indd 29

19-08-20 11:03

We create perspectives.

Op maat gemaakte hefschuifdeuren van Gerdes - voor heldere momenten.

Fenster und TĂźren www.gerdeskozijnen.nl

Adv_Gerdes.indd 1

13-08-20 08:41

VMRG NIEUWS Einsteinbaan 1, Postbus 1496, 3430 BL Nieuwegein T: 030.605.36.44, E: info@vmrg.nl, I: www.vmrg.nl De informatie op deze pagina is afkomstig van de VMRG en kwam tot stand buiten de verantwoordelijkheid van de Raam en Deur-redactie

Nieuw aangesloten bedrijven De VMRG verwelkomt een nieuwe partner • Smart Move NL B.V. www.smartm.nl

Procesverbetering rode draad in Façades 2020 Façades 2020, een uitgave van gevelbrancheorganisatie VMRG, is verschenen. Pareltjes van gevels die de afgelopen twee jaar zijn opgeleverd spelen de hoofdrol in dit boek.

Wouter Thijssen, de architect van het project dat te bewonderen is op de cover van Façades 2020, mocht het allereerste exemplaar in ontvangst nemen. Wouter Thijssen, directeur / architect bij MVSA Architects: “Wij zijn er trots op dat het ontwerp Danzigerkade 125 aan de Houthavens in Amsterdam als kwaliteitsgevel op de cover staat van Façades 2020. Als MVSA Architects ontwerpen wij gebouwen waarin gebruikers zich comfortabel voelen. Daarbij past het VMRG Keurmerk met hoge eisen aan gevels op het gebied van veiligheid, comfort en duurzaamheid.”

VMRG Keurmerk In deze twaalfde uitgave van het Façades boek staat procesverbetering in de gevelbranche centraal in de artikelen. Aan de orde komen de bouwplaatskeuringen die binnen het VMRG Keurmerk zijn ingevoerd, zodat de kwaliteit geborgd wordt vanaf fabricage tot en met

het in het bouwwerk geïnstalleerde eindproduct. Hiermee is het VMRG Keurmerk ook voorbereid op de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. Verder is er aandacht voor de ILS Gevel die samen met BIM specialisten van diverse bedrijven ontwikkeld is. Door deze eenduidige afspraken wordt samenwerken in BIM makkelijker en efficiënter.

Ook wordt het verkennende onderzoek naar een circulaire gevelbouw beschreven waarvoor de VMRG haar nek uitgestoken heeft. Om het gevelbouwproces circulair te maken, is het belangrijk dat de juiste informatie beschikbaar is. Met de nieuw ontwikkelde applicatie Cirlinq, die ook in het boek beschreven wordt, is het koppelen van informatie aan producten geen probleem.

Online versie Het boek is ook online te bekijken. In de online versie staan per project links naar meer informatie over het project en over het bedrijf dat bij dit project betrokken was. Op de website van de VMRG https://vmrg.nl/ kunt u zich op de homepage aanmelden voor de Inspiratienieuwsbrief. Dan blijft u maandelijks op de hoogte van interessante projecten. https://www.digitaalpubliceren.com/facades2020

I

4/2020 31

RD 4-2020 VMRG.indd 31

17-08-20 16:21

TECTUS® Glass Uniform montagesysteem voor volglas deuren

High-tech

3

Wist u dat onze vergrendeling voor houten ramen zeer efficiënt is?

De TITAN Comfort paddenstoelnok geeft meer comfort voor uw klanten én is eenvoudig in gebruik voor u: ➊ Automatische tolerantiecompensatie door traploze hoogteverstelling. ➋ Aanzienlijk minder afstelbewerkingen in de productie en montage. ➌ Een perfect beveiligd raam, aangepast aan al uw wensen.

TECTUS® Glass – Productoverzicht

NIEUW kg tot 80

Scharniersysteem

Greep

Magneetplaat

Sluitmagneet

www.siegenia.com/nl/houtoplossingen

Meer informatie: www.tectus-glass.com

SIM_Anz-2020_TectusTEG_NL_halb_91x267_RZ.indd 1

32-adv.indd 1

27.01.20 15:32

17-08-20 16:06

PKVW-PRODUCT

Without us it’s not a door

Vastdraaibaar en terugverend veiligheidsbeslag serie Son

Kozijn Op Slot 2 voor houten kozijnen

Protect is de nieuwe generatie veiligheidsscharnieren van Breuer&Schmitz.

Metafa Holland B.V. levert al decennia lang kwalitatief hoogwaardig aluminium veiligheidsbeslag van Dieckmann GmbH.

Kozijn Op Slot 2 is een bijzetslot voor ramen met één ster SKG certificering.

Een gat boren voor de dievenpen is niet meer nodig en daardoor eenvoudiger en snellere verwerking. Dit heeft voordelen voor de doorlooptijd bij de timmerindustrie, maar zeker ook voor het timmerwerk op locatie. Bij renovatie hoef je geen mal meer te gebruiken om een gat te boren.

Dit universele scharnier is verkrijgbaar in een zeer uitgebreid programma.

Alle gangbare afmetingen tot 152 mm kantelaaf, in verzinkt, RvS en Accoya ®-proof.

Verder kan Breur&Schmitz leveren in diverse RAL-kleuren. Bijna alles is mogelijk op aanvraag.

Naast de Protect scharnieren, blijven de scharnieren met een dievenpen gewoon in ons assortiment.

Met de unieke allround glijlagers zijn de scharnieren C2C bronze gecertificeerd en zelfs individueel getest op brandwerendheid.

Duurzaamheid staat hoog in het vaandel bij Breuer&Schmitz. Onze producten zijn daarom ook toegepast in het Vihreakozijnconcept.

Zou u meer informatie willen ontvangen, bezoek eens de vernieuwde website of neem contact op met onze accountmanagers voor Nederland.

Gijs-Bert Drost Tel: 06 304 43 023 gd@breuerundschmitz.de Johan van Huffelen Tel: 06 230 58 895 jvh@breuerundschmitz.de www.breuerundschmitz.de

Nieuw in het assortiment is de serie Son. Dit veiligheidsbeslag in afgeronde langschilden, natuurlijk met kerntrekbeveiliging, is speciaal voorzien van vastdraaibare terugverende deurkrukken. Hierdoor is deze serie uitermate geschikt voor toepassing op houten buitendeuren bij nieuwbouw als renovatie in zowel de woning- of utiliteitsbouw.

De serie Son heeft natuurlijk de bekende Diekmann kwaliteit en verfijnde afwerking maar bovenal de speciale vastdraaibare terugverende verbinding van de deurkrukken.

De speling op de deurkrukverbinding is verder geminimaliseerd en de terugverende veer functioneert in 4 x 90° en is hierdoor 360° toepasbaar. Afhangende deurkrukken is hiermee verledentijd.

De serie Son is leverbaar in aluminium of roestvast staal, met twee type deurkrukken model 1300 (verkropt) en 103 (U-model).

Per garnituur een bevestigingsset voor deurdikte 38-42 en 53-57 mm.

Kozijn Op Slot is een inbraakwerende oplossing voor naar buiten kiepende en openslaande houten raamkozijnen.

Het is een zeer betaalbaar alternatief voor dure sloten.

Twee ingenieuze roestvrijstalen beugels bemoeilijken het om via een naar buiten kiepend raam te kunnen binnendringen.

De beugels worden zo gemonteerd dat ze van binnenuit eenvoudig te verwijderen zijn indien u het raam wilt openen.

Deze versie kunt u ook vergrendelen met een sleutel.

Een demonstratievideo vind u op YouTube onder kozijnopslot.

Let op!

• Niet te gebruiken op vluchtdeuren in uw woning.

• Niet geschikt voor toepassing op kunststof, metalen en aluminium ramen en kozijnen.

• Alleen geschikt voor naar buiten kiepende en draaiende houten ramen.

Naast de bovenstaande uitvoeringen is er ook een speciale “Paniekuitvoering” volgens EN 179 (Nooddeur) leverbaar. Ook bij deze Paniekuitvoering is de deurkruk 103P-9 ook voorzien van de speciale vastdraaibare terugverende verbinding. Model 103P-9 voldoet qua maatvoering aan de EN 179 en is bijvoorbeeld geschikt voor toepassing van een 9 mm (gedeelde) vierkantstift. Uitermate geschikt bij toegangscontrole oplossingen!

Metafa Holland B.V. Tel: +31 (0)499 477 876 info@metafa.nl www.metafa.nl

Manger Solutions BV Tel: 06-51178426 jw.manger@kozijnopslot.nl www.kozijnopslot.nl

I

4/2020 33

RD 4-2020 Pagina PKVW.indd 33

19-08-20 11:03

TRENDS IN CILINDERS Tekst Geert Hilferink Foto’s ASSA ABLOY; AXA Home Security; DOM; EVVA

Kleur en uitstraling minder belangrijk

Snelle innovatie in cilindertechniek Cilinders vormen het hart van ieder slot en zijn essentieel in de beveiliging van deuren en ramen. Het verbaast dan ook niet dat fabrikanten zich bij iedere innovatie vooral op technische verbeteringen en uitbreiding van mogelijkheden richten. Toch spelen ook kenmerken als gemak en flexibiliteit een grote rol in vernieuwing, zo blijkt uit een rondgang langs fabrikanten.

De groeiende belangstelling voor elektronische sluitsystemen en cilinders is een trend die fabrikanten al geruime tijd opmerken – binnen hun eigen bedrijf en ook in de markt. Vooral het bedrijfsleven en grote instellingen geven steeds vaker de voorkeur aan elektronische sluitsystemen. Het gebruiksgemak van de sluitsystemen met tags, cards of mobiele telefoons is voor organisaties reden om te kiezen voor een elektronisch systeem.

De meeste consumenten blijven voorlopig echter nog trouw aan de mechanische sleutel. Niet alleen uit kostenoogpunt, maar ook omdat de meesten veel waarde hechten aan de fysieke controle of een deur ook wel echt dicht zit. “Veel consumenten staan nog huiverig tegenover volledig elektronische systemen. Ze willen zelf de controle over het fysiek afsluiten van hun woning of schuur en vertrouwen daarvoor

Online tool AXA Home Security Volgens business line manager Menno Bouwens werkt AXA Home Security hard aan de ontwikkeling tot ‘totaalleverancier voor raam en deur’. “Als het gaat om ons assortiment voor ramen zijn we al vele jaren een grote speler. Maar ook met ons assorti­ ment voor deuren zijn we hard op weg naam te maken in de professionele handel en doe­het­zelfzaken.”

Een stap die in deze ontwikkeling gaat helpen is de lancering van een online tool waarmee de professionele vakhandels en de bouwmarkten cilinders en sleutels kunnen bijbestellen. “De meeste professionals hebben voldoende kennis over bijbestellen, maar in de bouwmarkten is het kennisniveau meer afhankelijk van de medewerker. Als we dit najaar de online tool lanceren, kunnen we onze klanten ongeacht hun specialistische kennis snel en eenvoudig helpen bij het bijbestellen.”

In de tool staat informatie over onder meer de beveiligings­ kenmerken en het goed opmeten van de cilinders. “Er zijn veel afwijkende maten dus het goed opmeten van de te bestellen cilinder is essentieel. Door die stappen duidelijk in de tool uit te leggen, ontzorgen we onze klanten zodat zij snel de juiste cilin­ ders en sleutels kunnen vinden.”

34

I

nog niet op een tag of app”, zegt Marnix Arkesteijn, productmanager Benelux bij Assa Abloy.

SKG*** nieuwe standaard Gevraagd naar actuele ontwikkelingen binnen de productcategorie cilinders ziet Arkesteijn, net als collega’s van andere fabrikanten, dat veiligheid een speerpunt is en blijft. “Voor alle markten geldt dat SKG*** de nieuwe standaard wordt, zowel voor mechanische als elektronische systemen.”

Menno Bouwens, business line manager van AXA Home Security bevestigt dat ‘de mate van beveiliging die een cilinder biedt altijd centraal staat’. “Binnen de vier verschillende series die wij in het assortiment hebben, bieden we een oplopend veiligheidsniveau.

Hoe hoger de serie, hoe meer beveiligingskenmerken we toevoegen.

Op die manier is het voor de klant eenvoudig om een product met het juiste veiligheidsniveau voor de betreffende toepassing te selecteren.”

“Steeds meer mensen willen het gemak van één sleutel voor voor­ en achterdeur en schuur” Eigen assemblage AXA Home Security beschikt in Veenendaal over een eigen assemblagelijn. “Onze klanten kunnen zo bij bijbestelling van een cilinder binnen 48 uur de kopie in huis hebben. Een aantrekkelijke troef, want we zien dat steeds meer mensen het gemak van één sleutel voor voor- en achterdeur en berging of schuur willen. Door onze eigen assemblagefaciliteit kunnen wij flexibel inspringen op de wensen van zowel de professionele als doe-het-zelfklant”, zegt Bouwens.

Naast snelheid en gemak voor de handel levert de assemblagelijn de producent ook de mogelijkheid om specifiek maatwerk te leveren.

Bouwens: “Zo leveren we voor industriële klanten hele lange cilinders. Het biedt ons bovendien de gelegenheid om continu onze collectie zelf door te ontwikkelen.”

2020/4

RD 4-2020 Trends cilinders.indd 34

18-08-20 16:06

TRENDS IN CILINDERS

Niet te hacken

Arbeidsmigranten EVVA zag de afgelopen tijd een stijgende belangstelling voor zijn AirKey­sluitsystemen vanuit uitzendorganisaties die tevens de huisvesting van arbeidsmigranten verzorgen. “Niet alleen kunnen ze met AirKey eenvoudig en snel het sleutelbeheer regelen, ook kunnen ze volgen wie waar is geweest, indien dit wenselijk wordt geacht door de beheerder of lokale autoriteiten”, zegt Ralph Klomp, commercieel technisch adviseur bij EVVA. De werknemers ontvangen via hun smartphone de sleutel­ rechten waardoor er van een fysieke sleuteloverdracht geen sprake meer is. Klomp: “De AirKey­app weet bovendien waar de componenten zich bevinden in het sluitsysteem en wijst de gebruikers de weg via de navigatie­app.”

AirKey voldoet aan de EU­verordening gegevens­ bescherming (AVG) en is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met Christof Tschol, weten­ schappelijk directeur van het Digital Human Rights Center in Wenen, een autoriteit op het gebied van persoonlijke gegevensbescherming.

Int

ern

et

Int

ern et

Een belangrijk pluspunt van mechanische cilinders ten opzichte van elektronische is de veiligheid. “Een mechanische cilinder is niet te hacken. Mede daardoor zijn de mechanische sluitsystemen ook nog steeds favoriet bij veel highsecurity bedrijven en instellingen.

Toegang tot hun panden door onbevoegden kan hun bedrijfsvoering ernstig bedreigen. Daarom vertrouwen zij veelal op mechanische oplossingen waarbij ze onder meer profiteren van het patent dat de fabrikant 20 jaar lang heeft. In die periode kan niemand anders ongecontroleerd een sleutel voor de betreffende cilinders leveren”, zegt Arkesteijn.

|B C NF

C

NF

Een mechanische cilinder is niet te hacken. Mede daardoor zijn de mechanische sluitsystemen ook nog steeds favoriet bij veel highsecurity bedrijven en instellingen.

LE

NFC

Een trend die de fabrikanten in mechanische cilinders zien is de opkomst van de keersleutel. “Werd die eerder vooral in de utiliteit gebruikt, tegenwoordig groeit de vraag naar de dubbelzijdige sleutels ook in de residentiële markt. Steeds meer consumenten geven de voorkeur aan geboorde in plaats van gezaagde sleutels. Ze zijn minder puntig en scherp en je kunt ze makkelijker in het slot steken.

Sommige mensen vinden dat een stuk comfortabeler”, zegt Bouwens.

Ook bij Assa Abloy zien ze die ontwikkeling. “Bij een deel van de klanten leeft bovendien het idee dat een keersleutel veiliger is en meer mogelijkheden heeft, maar dat is niet altijd het geval. Bij een gezaagde sleutel kun je acht verschillende dieptes zagen. Omdat een keersleutel altijd in spiegelbeeld geboord moet worden, kun je daar veel minder diep boren. Dat een keersleutel altijd veiliger zou zijn, is dan ook niet waar.”

Dwarsdoorsnede van een slot met keersleutel. Steeds meer consumenten geven de voorkeur aan geboorde in plaats van gezaagde sleutels.

LE |B NF

C

C

NF

Keersleutel

“Het gebruik van de smartphone als sleutel is de afgelopen jaren enorm gegroeid, vooral in het bedrijfsleven en bij grote organisaties”, zegt Ralph Klomp van EVVA.

EVVA ziet een stijgende belangstelling voor zijn AirKeysluitsystemen vanuit uitzendorganisaties die tevens de huisvesting van arbeidsmigranten verzorgen.

4/2020

RD 4-2020 Trends cilinders.indd 35

I

35

18-08-20 16:06

TRENDS IN CILINDERS

Continue hoofdrol voor beveiliging Marcel Boel, salesmanager digitale toegangscontrole bij DOM benadrukt dat beveiliging voorop staat bij de (door)ontwikkeling van elektronische sluitsystemen. “Daarin investeren we continu.

De communicatie tussen cilinder en sleutel – in welke vorm dan ook – moet altijd optimaal beveiligd zijn en hackers geen kans bieden. Of het nu gaat om een tag, een card of een app op een smartphone.”

Het komt volgens Boel regelmatig voor dat elektronische toe­ gangssystemen gehackt zijn of een poging daartoe wordt onder­ nomen. “We kennen allemaal verhalen over scholieren en stu­ denten die het een sport vinden om systemen te hacken, tegoed op een kaart te schrijven en zo gratis te kunnen reizen of eten in het restaurant van de school of universiteit. Hoe groter de impact, hoe aantrekkelijker zo’n product of toepassing voor hackers is.

Wij moeten ervoor zorgen dat we hackers altijd voor zijn. Dat verlangen klanten van ons, maar wij ook van onszelf. Daarom investeren we continue in technologie waarmee we onze sluit­ systemen veilig houden.”

de cilinders. Ook de combinatie met de sleutel is aan evolutie onderhevig. Klomp: “Een goed voorbeeld zijn de cilinders en bijbehorende sleutels met bewegende delen erin. Daarmee vormen sleutel en cilinder nog meer een eenheid die het maken van een illegale kopie verder bemoeilijkt.”

Software wordt applicatie Bij de digitale toegangscontrolesystemen zijn het vooral de apps die de trend zetten. “We zien daarin echt een verschuiving. Vooral kleine en middelgrote bedrijven hebben behoefte aan een eenvoudig te beheren elektronisch toegangscontroleplatform zonder een ingewikkelde en kostbare software-implementatie. Binnen de app heb je beschikking over de belangrijkste functionaliteiten voor het beheer en kun je kiezen voor de smartphone als sleutel en/of tag of kaart, zegt Marcel Boel, salesmanager digitale toegangscontrole bij DOM. Steeds vaker is het een eis dat zo’n platform geïntegreerd kan worden binnen bestaande systemen. “De eindgebruiker verwacht open api’s waarmee die koppeling gemaakt kan worden. Gebruiksgemak speelt een belangrijke rol, net als draadloze oplossingen die steeds vaker gevraagd worden.” Ook hiervoor geldt dat het vooral bedrijven en instellingen zijn die de overstap naar draadloze elektronische toegangscontrole willen maken.

Originele kopie beter Veel sleutelexperts bieden hun klanten de mogelijkheid om extra sleutels bij te laten maken en doen dit zelf in hun winkel.

“Begrijpelijk”, zegt Marnix Arkesteijn, productmanager Benelux bij Assa Abloy, “maar niet in alle gevallen even verstandig.”

Arkesteijn snapt dat de expert de klant direct wil helpen, maar het kan volgens hem om meerdere redenen slimmer zijn een originele kopie te bestellen bij de fabrikant.

“Als een consument met een gebruikte sleutel aan je balie staat, is het profiel van die sleutel altijd beschadigd. Afhankelijk van de leeftijd van de sleutel en het gebruik ervan zorgt de slijtage van de sleutel voor een minder soepele werking van een cilinder.

Als je van zo’n sleutel een kopie maakt, kopieer je ook de slijtage, met alle gevolgen van dien.”

Een originele kopie opvragen bij de fabrikant is dan een kwalita­ tief betere optie. “Je verkoopt daarmee een duurzamere oplos­ sing aan de klant. Maar het biedt je als sleutelexpert uiteindelijk ook een kans op meerverkoop omdat de klant een tweede keer in de winkel moet komen om de nieuwe sleutel op te halen.”

Doorontwikkelen Hoewel elektronische sluitsystemen ieder jaar weer terrein winnen, blijven fabrikanten ook in mechanische investeren en vernieuwen.

EVVA zoekt het in de combinatie hiervan en past deze toe in zowel het AirKey als Xesar-platform. “Door de modulaire opbouw van onze cilinders met mechanische en elektronische onderdelen zijn er volop mogelijkheden bij het gebruik van sleutels, combisleutels, tags en smartphones en bieden we hiermee een hybride oplossing”, zegt Ralph Klomp, commercieel technisch adviseur bij EVVA. Ook Arkesteijn benadrukt dat ‘mechanisch voorlopig onmisbaar blijft’. “Je hebt altijd een mechanische bypass nodig, voor als een elektronisch sluitsysteem om wat voor reden dan ook niet werkt.”

Maar de vernieuwing beperkt zich niet alleen tot de mechaniek van

De communicatie tussen cilinder en sleutel – in welke vorm dan ook – moet altijd optimaal beveiligd zijn en hackers geen kans bieden.

Kwaliteit Boel benadrukt dat alle nieuwe toepassingen en innovaties standaard voldoen aan hoge kwaliteitseisen. “Dat houdt in dat ze standaard een hoge inbraakwerendheidsklasse SKG*** hebben, binnen en buiten toepasbaar zijn door een hoge IP-waarde en bovendien zijn ze altijd brandwerend getest en online, offline en/of on-card te gebruiken en zijn met zowel NFC als bluetooth-technologie uitgerust.”

Die ontwikkeling zien ze bij EVVA ook. “Het gebruik van de smartphone als sleutel heeft de afgelopen jaren een enorme vlucht genomen, vooral in het bedrijfsleven en bij grote organisaties. Steeds meer mensen zijn opgegroeid met een smartphone en ook voor bankzaken op hun smartphone vertrouwt. Daarmee wordt de drempel om de smartphone ook als sleutel te gebruiken steeds lager”, zegt Klomp, die verwacht dat elektronisch toegangsbeheer uiteindelijk ook in woningen flink zal gaan groeien.

Kleur en materiaal Hoewel cilinders veel minder gevoelig zijn voor esthetische trends dan het deurbeslag waarvan ze vaak onderdeel uitmaken, zijn er ook

I

36 2020/4

RD 4-2020 Trends cilinders.indd 36

18-08-20 16:06

TRENDS IN CILINDERS

op het gebied van kleur en materiaalgebruik wel ontwikkelingen.

“Wij hebben al jaren zwart gepatineerde cilinders in ons assortiment, maar vooral de laatste tijd zijn ze populair vanwege de trend naar zwarte deuren en kozijnen”, zegt Klomp. Bovendien biedt EVVA gecertificeerde cilinders vanaf de maatvoering 27/27 in plaats van de standaard 31/31 waarmee een nagenoeg vlakliggende cilinder in het deurblad geboden wordt.

Ook de andere fabrikanten bieden andere kleuren en materialen, hoewel de nadruk niet op de esthetiek ligt. “Het moet in ieder geval aansluiten bij het geheel van het deurbeslag waarin een cilinder verwerkt wordt. Het mag geen afbreuk doen aan de uitstraling van dat geheel”, zegt Boel.

“Wij verkopen al jaren zwart gepatineerde cilinders, maar nu zijn ze populair vanwege de trend naar zwarte deuren en kozijnen” Beschadigingen Voor de puur mechanische cilinders geldt vooral dat het materiaal sterk genoeg moet zijn om beschadigingen te voorkomen. “Zeker met de scherpe gezaagde sleutels is dat soms een probleem. Bij het insteken van de sleutel raak je bijna altijd de voorzijde van de cilinder. Een aangebrachte kleur of toplaag moet hard genoeg zijn om daar tegen te kunnen”, aldus Arkesteijn.

Voor buitendeurbeslag geldt eveneens dat het uiterlijk van de cilinder veel minder van belang is. “Zwarte deuren zijn een trend, maar dat geldt vooral voor binnendeuren, waar in de woningbouw doorgaans geen cilinder in zit. Bij buitendeuren is die vraag er amper. Daarnaast geldt voor beslag met kerntrekbeveiliging dat de cilinder amper zichtbaar is, dus dan heeft een extra kleur ook niet veel zin.”

Richtlijnen voor bijmaken cilinders en sleutels Om te voorkomen dat cilinders en (kopie)sleutels te gemakkelijk bijgemaakt en verstrekt worden, heeft branchevereniging VHS recent veiligheidsrichtlijnen voor de verkoop en vervaardiging van cilinders en sleutels opgesteld. In de richtlijn staat onder welke voorwaarden aangesloten leden hun klanten toestemming geven om cilinders en sleutels bij te laten maken.

Reden voor de richtlijnen was dat fabrikanten en leveranciers signaleren dat het wel heel eenvoudig is om sleutels van cilinders bij te laten maken. Soms volstaat het zelfs om een sleutelnummer per e-mail of telefonisch door te geven om een kopiesleutel toe­ gestuurd te krijgen.

Aan de hand van de opgestelde richtlijnen weten sleutelbedrijven voortaan aan welke eisen de uitgifte van kopiecilinders en sleutels moet voldoen.

Met sleutelcertificaat Voor cilinders en sleutels met sleutelcertificaat geldt: • Het bijmaken van cilinders en sleutels gebeurt alleen onder overhandiging van het sleutelcertificaat.

• Sleutelblanks worden afgenomen van de betreffende leveran­ ciers.

• Indien het bedrijf gerechtigd is zelf cilinders en sleutels bij te maken, wordt een kopie van het certificaat samen met een kopiebon van de geleverde producten veilig bewaard.

• Indien het bedrijf niet gerechtigd is zelf cilinders en sleutels bij te maken, wordt een kopie van het certificaat gemaakt en deze wordt met de bestelling naar de leverancier meegestuurd.

“Veel consumenten staan huiverig tegenover volledig elektronische systemen”

Cilindertrekbeveiliging ook voor berging en schuur Sinds 1 juli is de eis voor cilindertrekbeveiliging (15 kN) ook van toepassing op bergings- en schuurdeuren. De werkgroep Kwaliteitsbeheer van het Politiekeurmerk Veilig Wonen heeft hiertoe eerder dit jaar besloten. Deze nieuwe eis is opgenomen in de handleiding Nieuwbouw van het PKVW. De eis geldt zowel voor vrijstaande bergingen en schuren als voor bergingencomplexen, garagedeuren en collectieve fietsenstallin­ gen. De werkgroep motiveerde de aanscherping als volgt: • Het aantal inbraken in bergingen en schuren is het afgelopen jaar toegenomen. Woningen zijn steeds beter beveiligd zodat daders de toevlucht nemen tot bergingen en schuren, die min­ der goed beveiligd zijn.

• De waarde van de goederen en fietsen in de bergingen neemt toe. Het gebruik van elektrische fietsen en scooters groeit en daarmee wordt het steeds interessanter om in bergingen en fietsenstallingen in te breken.

• Tot slot wordt een beginnende ontwikkeling gesignaleerd dat inbrekers de cilinder uit de bergingsdeur trekken om vervol­ gens met de cilinder een sleutel bij te laten maken zodat de woning later zonder schade betreden kan worden.

Zonder sleutelcertificaat Voor cilinders en sleutels zonder sleutelcertificaat geldt: • Het bijmaken van cilinders en sleutels gebeurt alleen onder overhandiging van de originele sleutel.

• Het bijmaken van sleutels met een beschermd profiel of waar een patent op rust is alleen toegestaan met schriftelijke toe­ stemming van de leverancier en met gebruikmaking van de originele sleutelblanks.

• Indien de originele sleutel niet beschikbaar is, moet aange­ toond kunnen worden dat men gerechtigd is een kopiesleutel van de betreffende cilinder te laten maken (bijvoorbeeld door het meenemen van de cilinder).

• Sleutelblanks of sleutels met afwijkende sleutelprofielen worden niet aan derden verstrekt.

• Het vervaardigen en verkopen van zogenaamde slagsleutels is niet toegestaan. Slagsleutels vallen onder de categorie inbre­ kersgereedschap, het meedragen van dergelijk gereedschap is strafbaar.

Daarnaast is opgenomen dat de leverancier instaat voor zowel voor de deugdelijkheid van het geleverde systeem als voor de kwaliteit van de daarvoor gebruikte materialen.

I

4/2020 37

RD 4-2020 Trends cilinders.indd 37

18-08-20 16:06

GEBOUWBEVEILIGING Tekst Geert Hilferink Foto’s 123RF Stockfoto’s

“We vinden het belangrijk dat mensen zelf inzicht krijgen in het belang van goede beveiliging. De tool moet daarbij helpen.”

Het CCV presenteert nieuwe Borg-regelingen

Bouwkundige en elektronische beveiliging gesplitst Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid

Beter onderscheiden

(het CCV) heeft begin augustus de nieuwe Borg-

“Bouwkundige beveiligingsbedrijven en leveranciers van alarminstallaties kunnen zich nu beter onderscheiden”, zegt Stoops. “Dit biedt meer transparantie, want het is voor de klant duidelijker of een beveiligingsbedrijf een keurmerk heeft voor de bouwkundige beveiliging, voor het leveren van alarminstallaties, of voor beide.”

Ook is er meer kwaliteitsborging door heldere eisen aan diploma’s en kwalificaties.

regelingen gepresenteerd. De uit 1995 stammende Borgregeling is nu opgesplitst: Borg-B voor het leveren van bouwkundige beveiliging en Borg-E voor elektronische alarminstallaties.

De introductie van twee specifieke regelingen in plaats van een, komt doordat het overgrote deel van de belanghebbende beveiligingsbedrijven is gespecialiseerd in óf bouwkundige óf elektronische beveiliging.

Slechts enkele bedrijven hebben beide disciplines in huis.

Voor de meeste klanten van deze specialisten is overigens zowel het bouwkundige als elektronische onderdeel van de regeling van belang.

Zeker in de hogere risicogroepen kan bouwkundige beveiliging niet zonder elektronische beveiliging en andersom. Naar de publicatie van de nieuwe Borg-regeling werd volgens adviseur keurmerken Tanja Stoops van het CCV ‘reikhalzend uitgekeken’.

38

I

Heldere voorwaarden Onder de oude regeling ontving de klant een certificaat of een opleverbewijs. Met name de opleverbewijzen zorgden wel eens voor onduidelijkheid. Opleverbewijzen zijn binnen de nieuwe Borgregelingen daarom niet meer mogelijk. Stoops: “Een klant ontvangt voortaan na oplevering altijd een certificaat. Daarin zijn de uitgevoerde maatregelen precies vastgelegd. Mocht er onverhoopt toch

2020/4

RD 4-2020 Gebouwbeveiliging.indd 38

17-08-20 16:40

GEBOUWBEVEILIGING De splitsing van Borg-B en Borg-E transparanter: het is voor de klant duidelijker of een beveiligingsbedrijf een keurmerk heeft voor de bouwkundige beveiliging, voor het leveren van alarm­installaties, of voor beide.

Grondige herziening De splitsing van de Borg-regeling is niet de enige maatregel die het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) neemt om gebouwbeveiliging te bevorderen en verduidelijken.

Aldus Tanja Stoops: “We onderzoeken de mogelijkheid om een regeling voor Borg-A op te stellen. Een Borg-A-adviseur moet beveiligingsvraagstukken aankunnen en de samenhang in organisatorische, bouwkundige, elektronische en ‘meeneembeperkende’ maatregelen bewaken.”

Daarnaast publiceert het CCV binnenkort een tool voor de VRKI, waarmee bedrijven en woningeigenaren inzicht krijgen in hun risicoklasse. Ook worden de te nemen beveiligingsmaatregelen uitgelegd. “We vinden het belangrijk dat mensen zelf inzicht krijgen in het belang van goede beveiliging. De tool moet daarbij helpen. Ons advies blijft om beveiliging door een vakman uit te laten voeren”, zegt Stoops Het CCV kan op dit moment nog niet zeggen wanneer Borg-A en de VRKI-tool beschikbaar komen.

De mix van verschillende maatregelen bepaalt uiteindelijk het succes van de inbraak­ beveiliging.

ingebroken worden, dan leidt dit tot minder discussie achteraf. Daar hebben de klant, het Borg-bedrijf en de verzekeraar baat bij.”

Risicoklasse Volgens Stoops blijft de Verbeterde Risicoklassenindeling 2.0 (VRKI) de basis van de Borg-regelingen. Een Borg-bedrijf bepaalt met behulp van de VRKI de risicoklasse van een bedrijfspand of woning.

“De risicoklasse geeft inzicht in de te nemen organisatorische, bouwkundige, elektronische en eventuele ‘meeneembeperkende’ beveiligingsmaatregelen. Hierdoor wordt de samenhang in de beveiliging die het Borg-bedrijf aanbrengt gewaarborgd.

De mix van verschillende maatregelen bepaalt uiteindelijk het succes van de inbraakbeveiliging. Daarom is het belangrijk dat er oog is voor alle facetten. De Borg-regelingen sturen daar ook op aan”, aldus Stoops.

Borg-A De VRKI zorgt voor een integrale aanpak. Stoops: “Wel realiseren we ons dat de VRKI voor de hoogste risicoklassen niet altijd toereikend

is. Een goed beveiligingsplan is de basis en bij een verhoogd risico onmisbaar. Zo’n plan moet aan bepaalde eisen voldoen en door een vakkundig adviseur worden opgesteld. Om deze reden hebben belanghebbende partijen afgesproken dat er naast Borg-B en -E nog een module komt: Borg-A. De A staat voor advies. Bij Borg-A is een gecertificeerd adviseur verantwoordelijk voor het ontwerp van het beveiligingsplan draagt zorg voor realisatie volgens het ontwerp. De adviseur bewaakt hierbij de samenhang van de bouwkundige, elektronische én organisatorische maatregelen. Samen met experts uit de dagelijkse praktijk werken we nu aan deze nieuwe module.”

Langgekoesterde wens Met de definitieve splitsing van Borg-B en Borg-E komt het CCV tegemoet aan een langgekoesterde wens van de beveiligingswereld, zegt Tanja Stoops. “Het CCV heeft een onafhankelijke regierol. Voor het opstellen van de Borg-regelingen, werkt het CCV samen met afnemers, leveranciers, kaderstellende partijen en certificatie-instellingen. De regelingen zijn het product van intensieve samenwerking en worden daarom breed gedragen.”

I

4/2020 39

RD 4-2020 Gebouwbeveiliging.indd 39

17-08-20 16:40

CLOSE UP

Systeem project Limburg

Raambedieningssystemen van Teleflex

Robuust maatwerk aan het raam In een Limburgs renovatieproject monteert rail­ techniekspecialist Teleflex momenteel voor meer dan 200 binnenvalramen de robuuste mechanische Amerflex raambediening. Daar komt ook maatwerk aan te pas, vertelt Jesse Verheem, Marketing & Sales bij Railtechniek van Herwijnen Group: “In sommige gevallen zijn per raam meerdere raamdozen nodig en bij een aantal ramen ontbreekt de ruimte boven de bewegende vleugel om de raamdoos te kunnen plaatsen. Als oplos­ sing plaatsten we daar compacte klauwen in plaats van raamdozen.”

Maatwerk met standaardproducten van bewezen, duurzame kwaliteit, zo typeert Jesse Verheem het belangrijkste USP van de raam­ bedieningsystemen van Amerflex. Amerflex behoort sinds 2008 tot Tele-flex, de railtechniekspecialist die op zijn beurt opereert onder de vleugels van Herwijnen Group in Tiel.

Teleflex adviseert, levert en monteert bedieningssystemen voor alle ramen die te hoog in de gevel zitten om ze handmatig te openen en te sluiten – zowel het mechanische Teleflexsysteem als de mechani­ sche en elektrische systemen van Amerflex.

Die systemen monteert Teleflex aan binnenvalramen op scholen, maar ook aan dakramen en uitzetramen op hoogte. Amerflex raam­ bediening is te vinden in tal van klaslokalen en gymzalen van Nederlandse (basis)scholen, in de gevels van industriële gebouwen en in horecagelegenheden, bijvoorbeeld in de vorm van spindel­ openers. Met deze raambedieningsystemen levert Teleflex een

I

40 2020/4

RD 4-2020 Teleflex Close-Up.indd 40

17-08-20 16:32

m

CLOSE UP

belangrijke bijdrage aan een goed en gezond binnenklimaat in school­ en bedrijfsgebouwen. De raambediening van Teleflex en Amerflex leent zich voor kozijnen van hout, aluminium, kunststof en staal – in nieuwbouw en renovatieprojecten.

Onderhoudsarm en hufterproof Momenteel monteert Teleflex meer dan 200 mechanische Amerflex raambedieningsystemen op vier Limburgse scholen, in Venlo, Reuver en Belfeld. Jesse Verheem over dit grootschalige renovatieproject: “Twee jaar geleden al pasten we ons Amerflexsysteem toe bij basis­ school Passepartout in Tegelen. Dat is de gebruikers heel goed beval­ len. Ons systeem is eenvoudig in de bediening, onderhoudsarm en hufterproof – uitstekend bestand dus tegen alles wat het in een schoolomgeving dagelijks te verduren krijgt. Die drie pluspunten overtuigden de opdrachtgever om ook in de huidige vier scholen dit systeem door ons te laten leveren en monteren.”

Maatwerk met flexibel standaardsysteem Raambedieningssystemen monteren in een renovatieproject, dat betekent: werken met gegeven kozijnmaterialen, maten en omstan­ digheden aan de gevel. Verheem: “Renovaties vragen vaak om maat­ werk. Ook hier was dat het geval. We werken met een standaard­ systeem van bewezen, duurzame kwaliteit waarmee we zulke maatoplossingen flexibel kunnen realiseren. Het Amerflexsysteem is gebaseerd op standaard buizen en raamdozen die volop speelruimte bieden om alle denkbare ramen te bedienen, of ze nou één of twee drukpunten nodig hebben op het kozijn. Tot anderhalve meter kun­ nen we met Amerflex toe met één drukpunt, dus één raamdoos.

Boven die lengte zijn twee raamdozen vereist.”

Compact en functioneel Het Amerflexsysteem is ook flexibel als het gaat om de beschikbare ruimte boven de bewegende vleugel van de raamdoos. Om een raam­

doos op het kozijn te kunnen monteren, moet die ruimte minimaal 35 tot 40 mm bedragen, aldus Verheem: “Op de scholen in Limburg bedraagt die ruimte bij een aantal ramen maar 25 mm. Daar plaatsen we hetzelfde Amerflex­ systeem, maar met een klauw in plaats van een raamdoos. Dat is een compacte oplossing – en even functioneel, gebruiksvriendelijk en robuust als onze standaardoplossing met een raamdoos.”

De basisscholen in Limburg kozen voor de mechanische variant van het Amerflexsysteem. Maar ook automatische bediening behoort tot de mogelijkheden. Verheem: “En we gaan daarin mee met onze tijd; we hebben nu voor onze meest gangbare systemen ook de tests afgerond om ze per smartphone of tablet te kunnen bedienen.”

Duurzame rvs ketting Railtechniekspecialist Teleflex is op drie gebieden actief. Het bedrijf in Tiel levert, monteert en adviseert op het gebied van raamautomati­ sering, mechanisch en automatisch. Daarnaast produceert Teleflex componenten voor het moederbedrijf Railtechniek van Herwijnen. En sinds 2005 is Teleflex agent van het Zwitserse bedrijf GIS, specialist op gebied van onder andere kettingtakels.

Teleflex is ook de naam van het eigen merk mechanische raambedie­ ningssystemen. Verheem: “Bijzonder aan het Teleflexproduct is de eenvoud. Ook dit systeem is hufterproof, dus robuust en van goede kwaliteit.” Scholen maken veelvuldig gebruik van het Tielse Teleflex­ systeem, in klaslokalen en gymzalen. De bediening gebeurt met een slinger aan het raam. Vandaar loopt een lengtepijp met daarin een kabel naar een raamdoos die het raam bedient. Verheem: “Voordeel van het raambedieningssysteem van Teleflex is, dat het volledig mechanisch is. De raamdoos op het kozijn heeft een rvs ketting van hoge kwaliteit, robuust en bestand tegen de inwerking van het klimaat.

Met het Teleflexsysteem kun je, afhankelijk van de afmetingen en het gewicht van de ramen, tot vier ramen tegelijk bedienen.”

Teleflex

Franklinstraat 13a 4004 JK TIEL Tel: +31 (0) 344 67 30 20 Fax: +31 (0) 344 67 30 29 info@teleflex.nl www.amerflex.nl

4/2020

RD 4-2020 Teleflex Close-Up.indd 41

I

41

17-08-20 16:32

CIRCULAIRE KOZIJNEN Tekst Hans Fuchs Beeld profine; Trebbe; Heijmans

Opschalen als uitdaging

Circulaire kozijnen uit nieuwe ketens Afgaand op het productaanbod en uitgevoerde pilots en projecten, lijkt het circulaire kozijn aan een stevige opmars te zijn begonnen. Welke wegen bewandelen kozijnenfabrikanten en bouwbedrijven om dergelijke kozijnen te realiseren – van hout, aluminium en kunst-

materiaal toe in onze kunststof kozijn- en raamprofielen. Het percentage verschilt per profieltype en loopt tot maximaal zo’n 40 procent.

Gemiddeld genomen is het 20 procent. Om tot 100 procent gerecycled materiaal te komen, is gezocht naar een manier om het ‘virgin’ kunststof granulaat volledig te vervangen door granulaat uit gerecycled materiaal.”

stof? Volgens teamleider Techniek en Duurzaamheid

Granulaat uit drie hoofdstromen

Nico Blaauw van Trebbe draait het momenteel allemaal

Voor de 100 procent circulaire kunststof kozijnen in Amsterdam komt het gerecycled kunststof granulaat uit drie hoofdstromen in de bouwketen: productieafval uit de profielextrusie, zaagafval bij kozijnfabrikanten en oude kozijnen uit renovatiewerk. Om de kwaliteit te kunnen garanderen en vervuiling te voorkomen, moeten herkomst en toestroom van dat gerecyclede materiaal bekend zijn en de mengverhouding tussen verschillende herkomsten worden gewaarborgd, aldus Sprick: “Om te garanderen dat het materiaal uit deze stromen weer bij ons terugkomt hebben we nu als eerste in de markt het Kiwa ‘Convenant Circulair Ondernemen’ in ontvangst mogen nemen.”

De eigenschappen van dit gerecyclede materiaal wijken op één punt af van nieuw materiaal, stelt Sprick: “Over de hele linie zijn de eigenschappen van K-Vision Circulair gelijk aan die van reguliere K-Vision-profielen. Inherent aan het hergebruikte materiaal is echter

om opschalen. En de zoektocht van de markt naar nieuwe, solide ketens om grondstoffen te winnen.

Een wereldprimeur, zo noemde profine (van de K-Vision Kozijnen) de recente toepassing van 84 volledig circulaire kunststof kozijnen in een pilotrenovatie van woningcorporatie Stadgenoot aan het Amsterdamse Osdorpplein. Een mondiale primeur, omdat, volgens profine, de K-Vision Circulair-profielen niet gedeeltelijk, maar voor de volle 100 procent vervaardigd zijn uit gerecycled kunststof. Dat is een sprong voorwaarts van 80 procent, meldt technisch manager Henk Sprick van profine: “Wij passen standaard al jaren gerecycled

I

42 2020/4

RD 4-2020 Dossier circulair kozijnen.indd 42

18-08-20 08:56

CIRCULAIRE KOZIJNEN

dat je inlevert op één eigenschap: UV-bestendigheid. Om de profielen toch voldoende UV-bescherming te bieden worden ze rondom voorzien van kleur door middel van het innovatieve proCover­Teckleursysteem.”

500 jaar inzetbaar Bijzonder aan de circulaire kozijnen zijn de lange levensduur en de hoge isolatiewaarde, aldus profine. De toplaag van het kleursysteem proCoverTec bezorgt de kozijnen volgens de leverancier een levensduur van minimaal 50 jaar. Het kozijn kan vervolgens zeker tien keer gerecycled worden. Korte rekensom van de fabrikant: dat zou dus uitkomen op een levensduur van ten minste 500 jaar. Sprick: “Het kunststof in de kozijnen is – evenals het staal en glas – zeer goed te scheiden en zo nagenoeg volledig te recyclen. Met minimaal verlies van materiaal kan dat zo optellen tot 500 jaar.”

En opschalen? Sprick: “Productietechnisch is dat voor ons zeker mogelijk. De beschikbaarheid van gerecycled materiaal zal hier nog wel een beperkende factor in zijn. Er is op dit moment niet genoeg gerecycled materiaal beschikbaar om alle kozijnen uit onze K-Vision Circulair-profielen te maken.”

Van energielabel F naar A Bouwbedrijf Hemubo verving voor Woningbouwvereniging Stadgenoot in 84 woningen aan het Osdorpplein in Amsterdam vijfhonderd kozijnen door circulaire kunststof kozijnen. De kozijnen werden door Schipper Kozijnen vervaardigd uit de K-Vision Circulair-profielen van profine. Tijdens de pilotrenovatie was er ook aandacht voor energiebesparing, veiligheid en duurzaamheid. De flat ging van energielabel F naar A. De oude kozijnen, het glas en de restmaterialen werden separaat ingezameld en naar de Bouwhub in Amsterdam gebracht voor een tweede leven.

Loont het zich dergelijke kozijnen te produceren voor 84 woningen? Volgens technisch manager Henk Sprick van profine loont circulariteit altijd: “Het project in Amsterdam is echt opgezet als pilotproject. We zijn klein begonnen om de mogelijkheden te bekijken en het product te optimaliseren. Nu weten we dat het succesvol in te zetten is en als partners, stakeholders en anderen enthousiast zijn, kunnen we opschalen.”

Voor en na: corporatie Stadgenoot renoveerde 84 woningen aan het Amsterdamse Osdorpplein met 500 circulaire kunststof kozijnen uit 100 procent gerecycled materiaal.

veert de milieubelasting die ontstaat door de verf die je er steeds maar weer op aanbrengt. Met lichtere kleuren kunnen we naar twaalf jaar als standaardinterval voor onderhoud – in plaats van vier jaar.

Daarnaast reduceren bijvoorbeeld diepere neggen en overstekken de inwerking van het weer en dragen zo bij aan levensduurverlenging.

Voor het hang- en sluitwerk gebruiken we uniforme sponningen, voor optimale uitwisselbaarheid.”

Levensduurverlening

Demontabel en smaller

‘Spectaculair circulair’, daarmee kopte ontwikkelend bouwer Trebbe eind 2018 zijn persbericht over de introductie van een circulair houten kozijn. Trebbe ontwikkelde het samen met Westerveld en Nederlof en BUVA, voor toepassing in Trebbes woonconcepten BasisWonen en HoogWonen. In het kozijn draait alles om het verlengen van de levensduur. Dat is volgens Nico Blaauw, teamleider Techniek en Duurzaamheid bij Trebbe de basis van de circulariteit van dit kozijn: “Er zijn in de circulaire bouw veel eenmalige projecten, waarin hout via refurbishing nieuwe toepassingen krijgt. Wij zijn ook zo begonnen.

Maar inmiddels kijken we naar de seriematige bouw en hoe we daar, zonder afhankelijk te zijn van donorpanden, circulaire kozijnen kunnen realiseren. Daarbij zetten we vooral in op levensduurverlenging – oftewel: voorkomen dat een kozijn überhaupt in de circulariteit komt.”

Die levensduurverlenging dankt het BasisWonen-kozijn om te beginnen aan lichtere kleuren en, indien mogelijk, een meer beschutte ligging in de gevel. Nico Blaauw: “Een kozijn in lichtere kleuren hal-

Ook volledige demontabiliteit en beperking van het materiaalgebruik dragen in het houten kozijn aan de levensduur bij. Blaauw: “Als een gebouw gesloopt moet worden of herbestemd, willen we het kozijn er graag zonder slopen uitkrijgen. Dat vraagt om een demontabel kozijn zonder pur en zonder lijm. De ventilatieroosters hebben een materiaalaanduiding die het soort kunststof vermeldt waaruit ze gemaakt zijn, zodat ze goed te recyclen zijn. Daarnaast gebruiken we hout van 90 millimeter dik in plaats van de standaard 114 millimeter. Deze smallere kozijnen voldoen nog aan alle eisen, terwijl ze ruim 20 procent minder hout bevatten.”

De weg naar een circulair standaardkozijn dat op grote schaal in de bouw wordt ingezet, vergt een lange adem, aldus Blaauw. Maar het succes van circulaire kozijnen valt of staat volgens de teamleider van Trebbe wel met de kwantiteit: “Opschalen, dat is het thema momenteel.” Trebbe bouwt momenteel 19 woningen en 27 appartementen met circulaire binnen- en buitenkozijnen voor de ecologische woongroep Ecodorp Zuiderveld in Nijmegen.

I

4/2020 43

RD 4-2020 Dossier circulair kozijnen.indd 43

18-08-20 08:56

CIRCULAIRE KOZIJNEN

Europees hout Het circulaire kozijn voor Trebbes woonconcept BasisWonen (en later HoogWonen) ontstond uit de deelname van Trebbe, Buva en Westerveld & Nederlof aan de TNO-werkgroep ‘Technologiecluster Circulair ontwerpen, leveren en bouwen’. Dankzij de lichtere kozijnkleuren en de meer beschutte ligging, kwam ook ander kozijnhout in beeld. De ontwikkelaars van het circulaire kozijn konden daardoor gebruikmaken van Europese alternatieven voor geïmporteerd hout uit Azië, Afrika en Zuid-Amerika. Dat Europese hout, ook voorzien van een FSC- of PEFC keurmerk, vraagt minder transport en is dus minder milieubelastend en goed voor een kleinere CO2-footprint. De levenscyclusanalyse geeft aan dat het circulaire kozijn meer dan 50 jaar meegaat, bij een gehalveerde CO2-emissie. Inmiddels lopen ook de eerste verkenningen en projecten met sloophout.

Circulair aluminium Opschalen, dat is ook de wens van Niels Struijcken, ontwerpmanager bij Heijmans. Het bouwbedrijf uit Rosmalen heeft als doelstelling om in 2023 volledig circulair te bouwen. Voor een circulair appartementencomplex op het terrein van De Kleine Aarde in Boxtel kijkt Struijcken naar de mogelijkheden om kozijnen uit volledig gerecycled aluminium toe te passen. Zijn hoofdzorg: zijn circulaire ketens haalbaar die voldoende grondstoffen opleveren voor nieuwe aluminium kozijnen? Struijcken: “Onze opdrachtgever wilde een maximaal circulair gebouw, op gebied van materialen, energie, water en ecologie.

Architect Marlies Zuidam van FAAM ontwierp een massief houten appartementencomplex, demontabel en uit hernieuwbare materialen.

Voor de gevel koos zij met het oog op esthetiek en daglichttoetreding voor aluminium puien.”

Voor de 22 appartementen in Boxtel haalde Heijmans 3000 kilo aluminium uit een donorpand in Rotterdam – een partij waarvan Heijmans herkomst en kwaliteit kent. Struijcken: “De partij Rotterdams aluminium wordt gesmolten en dient als grondstof voor de nieuwe

I

44 2020/4

RD 4-2020 Dossier circulair kozijnen.indd 44

18-08-20 08:56

CIRCULAIRE KOZIJNEN

Het houten BasisWonenkozijn zet in op levensduurverlenging als basis van zijn circulariteit. Dat leidde tot een kozijn in lichtere kleuren, met een meer beschutte ligging in de gevel en met ruim 20 procent minder materiaal.

In een appartementencomplex in Boxtel komen circulaire aluminium kozijnen – gemaakt uit aluminium geoogst uit donorpanden. In de circulaire keten van Heijmans transformeert aluminium uit donorpanden tot billets die bij een profielenfabrikant worden geëxtrudeerd tot basisprofielen.

kozijnen in Boxtel.” Het aangeleverde aluminium wordt via mallen geperst tot billets, lange dunne staven die bij een profielenfabrikant worden geëxtrudeerd tot basisprofielen.

“De klant krijgt zijn eigen afval terug in de vorm van een nieuw product” Nog geen sluitende keten Kleine kanttekening: die 3000 kilo is onderdeel van een batch van in totaal 40.000 kilo gerecycled aluminium die in twee ovens verwerkt wordt. Heijmans’ Rotterdamse partij eindigt dus in een mix van grondstoffen waarvan de herkomst bij de bouwer uit Rosmalen níet bekend is. Struijcken: “Dat klopt. Wij hebben nog geen sluitende keten gebouwd. Maar over drie jaar willen we circulair zijn en dit is een van de pilots waarbij we de materialenboom uitkleden en tot de

Het BasisWonen-kozijn kan toe met hout van 90 millimeter dikte. Europees hout is hierbij het alternatief voor hout van overzee.

kern willen komen van de herkomst van materialen. Voor ons deel uit de batch is de herkomst van de grondstof duidelijk – en dat communiceren we naar de opdrachtgever.”

Heijmans heeft goede gronden om deze weg te onderzoeken. Struijcken: “Als je kiest voor hergebruik van bestaande kozijnen, loop je tegen een aantal dingen aan: je bent afhankelijk van donorpanden, je kan maar mondjesmaat aangeven wat de herkomst van de grondstoffen van je geoogste kozijnen is, je ontwerp wordt afhankelijk van je geoogste donorkozijn – en je kunt niet opschalen. Reden voor ons om te kijken naar de kansen van ‘groen aluminium’, gerecyclede grondstof voor nieuwe kozijnen. Bijkomend voordeel van deze weg: je zit als architect bij het ontwerpen niet vast aan de maat van je geoogste puien. Om honderd procent circulaire kozijnen te krijgen, kijken we in deze pilot naar een intensieve samenwerking tussen de ketenpartners, zodat we boven tafel krijgen wat de herkomst en kwaliteit van grondstoffen is, met ons in de rol van luchtverkeersleider die in alle stappen in de keten de vinger aan de pols heeft. Het is spannend om te onderzoeken hoever we daarin kunnen komen.”

4/2020

RD 4-2020 Dossier circulair kozijnen.indd 45

I

45

18-08-20 08:56

BUITEN DE DEUR

VANWEGE DE UITBRAAK VAN HET CORONAVIRUS ZIJN DE AANKONDIGINGEN OP DEZE PAGINA’S ONDER VOORBEHOUD. HOUD DE WEBSITES IN DE GATEN VOOR ACTUELE INFORMATIE OVER DE BEURZEN EN BIJEENKOMSTEN. Buildsightdag 9 september ‘Nog 10 jaar tot 2030’ is het thema van de Buildsightdag, die wordt gehouden in de Verkade­ fabriek in ’s-Hertogenbosch. Onder deze vlag geven gastsprekers uitlegover het behalen van de klimaatdoelen van 2030 te halen en gaan ze in op de recent verhoogde ambitie van het kabinet om in de komende 10 jaar maar liefst 845.000 nieuwe woningen te bouwen.

Sprekers zijn onder anderen Michel van Eekert van Buildsight. Hij opent het symposium met een presentatie over de bouwconjunctuur en de prognose voor woning- en utiliteitsnieuw­ bouw. Jourdain Martens van Develop Inc. is bouwkundig ingenieur en management­ wetenschapper. Hij bespreekt de zoektocht naar het optimum tussen energiezuinigheid, comfort, gezondheid, kosten en baten. Tijdens zijn presenta­ tie toont hij een nieuw concept voor het verduurzamen van woningen, dat zowel toepasbaar is in bestaande woningen als in nieuwbouw. Andere sprekers zijn Elphi Nelissen, hoogleraar Building Sustainability aan de Technische Universiteit Eindhoven en Paul de Vries, woning­ marktexpert bij het Kadaster. www.buildsight.nl

Building Holland 27-29 oktober Building Holland in Amsterdam presen­ teert zich als hét innovatie-event voor de bouw, installatie- en vastgoedsector.

Hier worden drie dagen lang actuele thema’s belicht. Ook zijn er drie ‘innovatieboulevards’ waar nieuwe ontwikkelingen en trends worden getoond. Building Holland 2020 wordt opgebouwd langs drie thema’s: circulariteit, energietransitie en slim & gezond, waarbij de invalshoeken variëren van BIM tot smart buildings. 150 sprekers presenteren de nieuwste inzichten, in sessies van elk 20 minuten.

Elke dag zijn 50 sprekers geprogrammeerd. Het programma wordt samengesteld door Duurzaam Gebouwd, het landelijke kennisplatform voor beslissers binnen de bouw- en vast­ goedsector op het gebied van duurzaamheid. www.buildingholland.nl

Installatie Vakbeurs Hardenberg 24-26 november Al jaren komen installatieprofessionals naar Hardenberg om de nieuwste ontwikkelingen, producten diensten & kennis te ontdekken tijdens de Installatie Vakbeurs. Daarnaast is dit hét moment om te netwerken met relaties uit het noordoosten van het land, aldus de organisatie. www.installatie-vakbeurs.nl

Agenda Training Bouwbesluit 29 september In deze training behandelen de cursus­ leiders de belangrijkste ontwerpbepalende onderwerpen en principes, zoals brand­ scheidingen en daglicht. Ze bespreken de meest recente ontwikkelingen en wijzigingen van het Bouwbesluit 2012. www.nieman.nl

Masterclass BENG-eisen 29 september Het realiseren van (bijna-)energieneutrale gebouwen wordt vanaf 1 januari verplicht.

In deze masterclass vertelt Harm Valk alles over de nieuwe eisen, de achter­ gronden van de rekenmethodiek en de concrete invulling van de BENG-eisen. www.nieman.nl

S.G.A. Vakdagen 3-5 november De enige vakbeurs in Nederland voor de schilder-, glas- en afbouwbranche. Op de vakbeurs in Gorinchem staan fabrikanten, importeurs, leveranciers, groot- en tus­ senhandelaren in producten en diensten uit onder meer de natte afbouw, droge afbouw, paint en beglazingsmaterialen. www.sga-gorinchem.nl

Bouwfysica in de praktijk: geluid 5 november In deze opleiding krijgt de deelnemer inzicht in de bouwfysische aspecten van geluid en geluidoverlast. Met de praktische voorbeelden en door het spelen met variabelen wordt het accent meer gelegd op het snel kunnen over­ zien van geluidstechnische ingrepen dan op het feitelijk berekenen ervan. www.bob.nl

Architect@work 9 en 10 december Architect@work 2020 wil een unieke combinatie bieden van vakbeurs, semi­ nars, expo en networking exclusief voor voorschrijvers. De beurs onderscheidt zich volgens de organisatie duidelijk van andere beurzen in de bouwsector door het exclusieve karakter van het evene­ ment en door de duidelijke focus op productinnovaties. De beurs vindt plaats op 9 en 10 december in Brussel. www.architectatwork.com

I

46 2020/4

RD4-2020 buiten de deur.indd 46

18-08-20 16:01

In de volgende Raam en Deur editie

Top in elke klasse

Jaargang 22 nr 4 - 2020

vakblad voor raam-, deur- en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker

●

Premiumklasse: Aluminium voordeur ThermoCarbon

●

Exclusieve klasse: Aluminium voordeur ThermoSafe

●

Hogere klasse: Stalen / aluminium voordeur Thermo65

aandacht voor o.a.

• PKVW product scharnieren • Slim Schuifpuien glas aan de gevels van het Pharos-kantoor

RD4-2020 Cover.indd 1

18-08-20 15:56

Persberichten en nieuws kunt u voor 20 september a.s. sturen naar raamendeur@ plancommunicatie.nl Interesse in de on en offline presentatie mogelijkheden?

Bel +31 (0)73 503 35 44 of mail: raamendeur@ molijnsalessupport.nl

www.hormann.nl

Motiv 108-20 private Endkunden 47-adv.indd 1

19-08-20 12:00

High-end

3

SIEGENIA-beslagtechniek voor houten ramen en deuren: Authentieke perfectie.

Voor veel mensen is hout niet zomaar een materiaal, het creëert duurzame authentieke perfectie.

We delen deze mening al meer dan een eeuw en hebben voor u innovatieve oplossingen ontwikkeld om een duurzaam succes te behalen: ➊ Raamsystemen: voor de productie geoptimaliseerd TITAN-beslag dat automatisch de toleranties compenseert ➋ Deursystemen: het hele spectrum van moderne KFV-meerpuntssluitingen in een efficiënt modulair systeem ➌ Comfort-systemen: toekomstgerichte slimme thuisoplossingen voor het ruimtelijk comfort van morgen

SIEGENIA voor hout: www.siegenia.com/nl/houtoplossingen

48-adv-Siegena.indd 1 193008 AZ Titan Holz_High end_NL_210x297_RZ.indd 1

04-06-20 10:05 12.03.20 18:47