ECHT ROTTERDAMS ERFGOED
JOURNAAL
HET ECHT ROTTERDAMS ERFGOED JOURNAAL IS EEN PRODUCTIE VAN MUSEUM ROTTERDAM EDITIE #1, 2020
WAT IS ECHT ROTTERDAMS ERFGOED?
ROTTERDAM BLUEGRASS FESTIVAL
STICHTING NIET GRAAG EEN LEGE MAAG
OVER EEN BIJZONDERE VERZAMELING MENSEN EN ORGANISATIES
HOE EEN KLEIN EVENEMENT UITGROEIT TOT FESTIVAL VAN FORMAAT
BROODVADER JOHAN SMEERT VOOR ROTTERDAMSE SCHOOLKINDEREN
ECHT ROTTERDAMS ERFGOED JOURNAAL
Beste Rotterdammer, Je hebt iets unieks in handen: het eerste ‘Echt Rotterdams Erfgoed Journaal’, een productie van Museum Rotterdam. Met deze krant informeren we je over onze collectie ‘Echt Rotterdams Erfgoed’ en houden we je op de hoogte van ontwikkelingen in de stad. Want Rotter dam is onze stad. Er gebeuren hier bijzondere dingen, die je niet snel in andere steden tegen zal komen. De collectie danken we aan de Rotterdammers. Veel stadsgenoten creëren namelijk de meest bijzondere ervaringen en/of bedenken unieke initiatieven die enorme impact hebben op Rotterdam en Rotterdammers. Ze geven betekenis aan het leven, onze stad en het cultureel erfgoed. Jij ook? Dan nodigen we jou van harte uit om ook onderwerpen en verhalen aan te dragen. Voor onze collectie zoeken we altijd Rotterdamse spelers en parels om in te lijsten. Rauw, eerlijk, van de straat of gepolijst… zolang het uit een écht Rotterdams hart komt, maakt het kans. Veel leesplezier! Team Museum Rotterdam
‘We zien dat nieuwe ideeën en samenwerkingen ontstaan als mensen met elkaar in contact komen.’
Wat is Echt Rotterdams Erfgoed? Vaak denken we bij erfgoed aan iets uit het verleden. Maar erfgoed heeft ook een betekenis voor het heden. Het zijn onderdelen van onze cultuur die we belangrijk vinden en willen bewaren voor de toekomst. De waardering voor erfgoed is niet in steen gebeiteld. Bovendien legt elke tijdsgeest een eigen nadruk. Wat tien jaar geleden belangrijk was, is dat nu misschien niet meer. Andersom zien we nu misschien iets over het hoofd dat later zeer gewaardeerd wordt. Kortom, erfgoed verandert mee met een samen leving. Als mensen samenkomen, kunnen er betekenisvolle activiteiten ontstaan: nieuw erfgoed. Museum Rotterdam legt dit proces bloot én stimuleert en ondersteunt nieuwe waardevolle activiteiten. Want wij geloven dat erfgoed en cultuur onmisbaar zijn voor maatschappelijke ontwikkeling. Alle Rotterdammers kunnen de erfgoedmakers van de toekomst zijn. De collectie ‘Echt Rotterdams Erfgoed’ Sinds het najaar van 2016 werkt Museum Rotterdam aan Echt Rotterdams Erfgoed, de actieve museum collectie van de stad. Samen met de deelnemers, Rotterdammers, zetten we van alles in beweging in de stad en in het museum. We bestempelen individuen, gemeenschappen en initiatieven tot Echt Rotterdams Erfgoed. Dit leidt soms tot verbazing en trots. De bevestiging en aandacht die Rotterdammers hierdoor krijgen is belangrijk. Daarnaast inspireren we gemeenschappen met het werk van andere pioniers in de stad, om zo processen in gang te zetten. Onze werkwijze Het is een dynamisch proces. We volgen gepassioneerde Rotterdammers en documenteren hun verhalen om geschiedenis en nieuw erfgoed te maken en te delen. Dit vormt een rijke inspiratiebron voor anderen.
Verhalencafés & verhalen vertellen De verhalen uit de collectie van Echt Rotterdams Erfgoed verdienen een podium. Verhalencafés zijn daar een mooi voorbeeld van. Een Verhalencafé is geen professionele theatershow, maar een platform voor de expressie van culturen en het erfgoed van de stad. Rotterdammers delen hier hun verhaal. Het weerspiegelt hoe we met elkaar samenleven. Dat leidt soms tot hele authentieke en oprechte verhalen die uitwisseling stimuleren. Verhalencafés vinden plaats in Museum Rotterdam én op locaties van de deelnemers van Echt Rotterdams Erfgoed in de stad. Denk aan een schoenen winkel, een kookstudio, een speeltuin, of een café. De intimiteit van zo’n locatie versterkt de verhalen. Daarnaast bevordert dit het contact tussen deel nemers en zorgt het ervoor dat zij met elkaar kunnen meedenken en -werken. Hoe de actieve collectie van Echt Rotterdams Erfgoed werkt Toen we in 2016 startten met deze manier van verzamelen kwamen nieuwe onderdelen voort uit projecten waar we op dat moment mee bezig waren. Na verloop van tijd kozen we ervoor om samen met Rotterdammers te beslissen over de selectie van de collectie. De Raad Echt Rotterdams Erfgoed speelt hierbij een belangrijke rol. De Raad Echt Rotterdams Erfgoed beoordeelt de nieuwe deelnemers van de collectie die Rotter dammers aandragen. De lijst blijft groeien, maar helaas kunnen we onmogelijk alle aanmeldingen opnemen als onderdeel de collectie. Daarom denken we met een raad van Rotterdammers na over criteria en wijze van benoeming. Deze criteria geven de collectie een profiel waarmee we de sociaalmaatschappelijke ontwikkeling van de stad ondersteunen. Inmiddels hanteren we de volgende criteria (dus wanneer komt iets in aanmerking om Echt Rotterdams Erfgoed te worden): - Het is echt Rotterdams en dus herkenbaar voor Rotterdammers of Rotterdamse gemeenschappen - Het is actueel - Het zet zich in voor anderen of de stad - Het staat open voor verbinding - Het is inspirerend en pioniert - Het is verbonden aan gemeenschap(pen) - Het zet zich in voor de andere gemeenschappen die verbonden zijn aan het Echt Rotterdams Erfgoed
Het beeldmerk van Echt Rotterdams Erfgoed. In het midden noteren we het officiële collectienummer. Verhalenverteller Peter den Hartog vertelt het verhaal van de de Broodvader #0061.
02
EDITIE #1, 2020
#0001 Volkswagenbus van Kamen Vladimirov #0002 Broodfonds Rotterdamsche Gilden #0003 Burgemeester Aboutaleb #0004 Dr. Mau, de Sambalman #0005 Tuinmeester Gerrit Roukens #0006 Khalid Chennouf #0007 Richard Shoes #0008 Rini de Otter † #0009 Leeszaal Rotterdam West #0010 West-Kruiskade #0011 Krachtvrouwen Oude Westen #0012 Speeltuinvereniging Jeugdveld #0013 Stadsmariniers #0014 Huiswerkklas Oude Westen #0015 Dick de Mooi - Best West Flowers #0016 Kulturu Shop #0017 Jinai Looi - Het Zesde Geluk #0018 Esdra #0019 Verhalenhuis Belvédère #0020 Fenmei - Space 101 #0021 Meneer Pang #0022 Slagerij Schell #0023 Stichting Humanitas #0024 Thuis Op Straat (TOS) #0025 Theater Walhalla #0026 Rotterzwam #0027 Dam, Rotterdams geld #0028 Kapsalon #0029 Keti Koti Rotterdam #0030 Stichting Heilige Boontjes #0031 Groene Groeiplekken #0032 De Slimme Regenton #0033 Water Sensitive Rotterdam #0034 Living Light #0035 Stichting Vogelklas Karel Schot #0036 Hogeschool Rotterdam #0037 BlueCity #0038 Ted Langenbach #0039 ss Rotterdam #0040 Rotterdams Wijktheater #0041 Dogparade010 #0042 RBV Crooswijk #0043 Giovanni van Bronckhorst Foundation #0044 Opzoomer Mee #0045 FSV de Feijenoorder #0046 Pauluskerk Rotterdam #0047 HipHopHuis #0048 Zomercarnaval #0049 Afrikaanderwijk Coöperatie #0050 Café de Schouw #0051 Straatdokters en verpleegafdeling CVD #0052 Chantal Arts #0053 Winne #0054 Touzani Foundation #0055 Stichting Ketelbinkie #0056 Crazy Sexy Cool Festival #0057 Nico Adriaans Stichting #0059 Bouwkeet #0060 Voedselbank Rotterdam #0061 N iet Graag Een Lege Maag #0062 Theater Zuidplein #0063 Morabeza Records #0064 Concrete Blossom #0065 Eendracht Festival #0066 Stichting Helderheid #0067 Samen & Anders #0068 Hugo Borst #0069 Marja van Katendrecht #0070 Annie Verdoold #0071 Circus Rotjeknor #0072 Kijk op de Wijk #0073 Stichting RoMeO #0074 Rotterdam Bluegrass Festival #0075 Jules Deelder † #0076 Jeugdvakantieland #0077 São João Rotterdam #0078 Grounds #0079 Holi en Divali #0080 Rotterdamse ReddingsBrigade
Credits: Wijnand Groenen
De collectie Echt Rotterdams Erfgoed (op dit moment)
#0070 Annie Verdoold Met ‘Annie’s Eetclub’ brengt Annie Verdoold twee keer per week ouderen en in eenzaamheid verkerende mensen met elkaar in contact.
#0047 HipHopHuis Het HipHopHuis bevordert de Rotterdamse hiphopcultuur en brengt mensen samen voor plezier en passie.
#0058 Breien voor Elkaar Breien voor Elkaar ziet breien als een sociaal-creatieve bezigheid en breit daarnaast voor het goede doel.
03
ECHT ROTTERDAMS ERFGOED JOURNAAL
#0074 Rotterdam Bluegrass Festival. Een driedaags gratis festival op het Pijnackerplein in het Oude Noorden waarbij ook de wijk wordt betrokken.
Rotterdam Bluegrass Festival TEKST: NICOLE VAN DIJK
In 2009 werd voor het eerst een buurtfeessie op het Pijnackerplein georganiseerd. Naast bewoners kwam er een handjevol bezoekers op af. In de loop der jaren groeide het uit tot een festival van formaat. Maar liefst 16.000 bezoekers genoten afgelopen zomer gratis van de beste nationale en internationale bluegrassbands. Hoe hebben ze dat voor elkaar gekregen? Omarmen Het uit z’n jas gegroeide festival is in al die tijd opvallend klein gebleven. Bewoners zijn nog altijd nauw bij de organisatie en uitvoering betrokken, waardoor ook zij het nog altijd omarmen als hún festival. Het initiatief biedt bewoners ook kansen om door te groeien in de organisatie van het festival en verbindt bewoners en bezoekers met elkaar. Het festival inspireert kinderen om muziek te gaan
‘Het biedt bewoners kansen door te groeien in de organisatie van het festival en verbindt bewoners en bezoekers met elkaar’ 04
maken en - bovenal - moedigt iedereen aan om samen plezier te hebben. Dát maakt Rotterdam Bluegrass Festival tot Echt Rotterdams Erfgoed. Guido Guido de Groot, initiatiefnemer, is een geboren en getogen Rotterdammer. Alleen voor zijn studie aan de kunstacademie van Enschede verlaat hij Rotterdam vier jaar. Hij wordt opgeleid als illustrator, werkt na zijn studie als cartoonist en geeft cursussen striptekenen. In 1999 keert hij terug op het vertrouwde nest en betrekt een woning aan de Jacob Catsstraat in het Oude Noorden. Ondansbare danswedstrijden Guido is een creatieve duizendpoot die graag allerlei disciplines mixt. “Het eerste evenement dat ik organiseerde was in Donner; het onbewoonbaar verklaarde eiland. Het was een evenement met een mix van strips, muziek en kunst. Tijdens een museumnacht in het CBK (Centrum Beeldende Kunst) organiseerde ik de stripkunstlounge. Maar steeds ook gekke dingen, zoals ondansbare danswedstrijden met de bedoeling dat je zo slecht mogelijk danste.” Het Oude Noorden en het Pijnackerplein Als zijn woning aan de Jacob Catsstraat wordt gesloopt, verhuist hij in 2006 naar een woning aan het Pijnackerplein, nog altijd in het Oude Noorden. Volgens Guido is het een sociale wijk: “Hier wonen mensen hun leven lang in dezelfde wijk. Iedereen kent elkaar en mensen zijn recht voor zijn raap.” Het Oude Noorden is in die tijd een arme wijk met veel overlast door (drugs)criminaliteit. Er is veel leegstand, er zijn kraakpanden en de huurprijzen zijn laag. Dit trekt veel kunstenaars, artiesten en krakers aan. Zij mengen goed met de oudere bewoners en zorgen er samen voor dat het Oude Noorden steeds leuker wordt. De criminaliteit zet in die jaren wél de leefbaarheid onder druk. De politie hanteert op pleinen een zero tolerance beleid. Desondanks vinden bewoners onderlinge samenhang belangrijk. De bewoners vereniging van het Pijnackerplein organiseert kleinschalige evenementen op het plein, zoals een smart-
lappenfestival en ‘soep in de koepel’. Hierbij eten bewoners samen zelfgemaakte soep in de muziek koepel.
De wijk het Oude Noorden wordt in het noorden begrensd door het Noorderkanaal en grenst aan het Liskwartier, de Agniesebuurt en het water van de Rotte in het oosten. Over de Noorderbrug in het oosten ligt Crooswijk. Anno 2020 is het Oude Noorden een diverse wijk. Gemeente en woningcorporaties willen de wijk weer op de kaart zetten als aantrekkelijke woonwijk, nadat de wijk jarenlang door onder andere drugsproblemen en verpaupering is geteisterd. Het Oude Noorden heeft ongeveer 17.000 inwoners. Hiermee is het de grootste wijk van gebied Noord. Bron: gemeente Rotterdam
EDITIE #1, 2020
Juffrouw Jannie, berucht en beroemd door haar ijzeren regime en ‘wc-merchandise’.
Jong en oud geniet van hapjes, drankjes, klankjes en elkaars gezelschap.
Het eerste festival in 2009 In 2009 meldt Guido zich bij de bewonersorganisatie van het Pijnackerplein met het idee een Bluegrassand Countryfestival te organiseren. Ze reageren enthousiast. En zo gezegd, zo gedaan. Het festival is klein van opzet. De band en het publiek staan samen in de muziekkoepel. Het evenement trekt vooral countryliefhebbers en linedancers. Filmspiratie Op een dag ziet Guido de film ‘Bluegrass Country Soul’ uit 1972. “Die film vond ik supergaaf. Ik wilde díe muziek ook programmeren. Het is volksmuziek en we zitten in een volkswijk. De muziekstijl is heel toegankelijk en ook een beetje rock en roll, dus het spreekt iedereen aan.” Volgens Guido zijn mensen blij dat hun wijk het middelpunt is voor zo’n event. “Het Oude Noorden is altijd als probleemwijk bestempeld, maar de mensen die er wonen zijn apetrots op het festival.” Groei zorgt voor verandering Na 2012 wordt het festival te groot om alleen door de bewonersorganisatie te organiseren. Stichting Kito Events wordt opgericht. De stichting is ook nodig om financiering aan te vragen en aansprakelijkheid te reguleren. Het festival groeit gestaag verder. Ook de wijk ontwikkelt zich sterk. Er wordt van alles gesloopt en ook nieuw gebouwd. Met hogere huuren verkoopprijzen tot gevolg. “Het lijkt nu een yuppenwijk te worden. De vraagprijzen zijn torenhoog, dat kunnen de oude bewoners niet meer betalen. Zij verdwijnen nu samen met de kunstenaars langzaam uit de wijk.” Kansen voor oude garde Toch zijn er nog steeds bewoners uit de beginperiode betrokken bij de organisatie van het festival. Vincent Hammel verzorgt nog altijd de backstage catering. En Chiu houdt als doorgewinterde festivalvrijwilliger het terrein schoon. Bewoners die als vrijwilliger bij het festival hebben gewerkt krijgen de kans om, naarmate het festival professionaliseert, als betaalde kracht in dienst te treden. “Een mooi voorbeeld: de artiestenbegeleidster woont in de buurt en draagt zorg voor de ontvangst, accommodatie en het vervoer van artiesten. Dat deed ze eerst vrijwillig, maar wordt daar nu voor betaald.”
momenten spannend. Kunnen de voorzieningen al die duizenden mensen tegelijk aan? Hoeven mensen niet te lang in de rij te staan voor de wc’s en het bier? Ondanks het feit dat het festival gratis is, ontstond in 2018 een rij voor de entree. Het festival had namelijk een vergunning om maximaal 1.700 mensen tegelijker tijd op het terrein te laten. Toen dit aantal was bereikt, mochten er geen mensen meer naar binnen. “We zaten met de handen in het haar.” B-status… yeah! Rotterdam Festivals heeft het festival inmiddels erkend met een B-status. Daardoor mogen er meer mensen het festival bezoeken tijdens een piekmoment. Daarnaast heeft Guido onderzoek laten doen door een extern bureau. Hieruit bleek dat het plein veel meer mensen aan kan. Er ligt nu een vergunning voor de toelating van 2.500 mensen tegelijkertijd op het plein en 500 op het schoolplein, ook bekend als de Jam-area. “2.500 bezoekers kunnen we makkelijk hebben. Alles erboven wordt ellebogenwerk en vergroot de kans op rijen." Juffrouw Jannie Overigens moeten mensen tijdens het festival toch wel even wachten bij de toiletten. Niet omdat er te weinig wc’s zijn, maar door het ijzeren regime dat toiletjuffrouw Jannie al jaren handhaaft. Zij vindt namelijk dat alle wc’s na iedere beurt eerst schoongemaakt moeten worden voordat een nieuwe bezoeker naar binnen kan. Hier ziet ze ook streng op toe. Dit wordt hogelijk gewaardeerd door de bezoekers. Ze dragen juffrouw Jannie op handen. Inmiddels is zij een van de iconen van het festival met JuffrouwJannie-toiletpapier en JuffrouwJannie-schoonmaakartikelen.
Ambitie Het Bluegrass Festival wil meer zijn dan een jaarlijks 3-daags festival. “Voor deze muzieksoort is weinig aandacht en dat willen we helpen promoten.” Bijvoorbeeld met ‘Life at the HQ’, een driemaandelijks live concert dat in een pand aan de Zaagstraat wordt georganiseerd. Of door jamsessies en workshops te organiseren. Het pand doet ook dienst als kantoor. Er zijn weinig Bluegrassfestivals in Europa van het kaliber het Oude Noorden. De locatie, midden in een woonwijk, de gratis toegankelijkheid en de waanzinnig goede line-up is uniek. Jong geleerd Vanaf het begin zijn scholen betrokken bij het festival. Schoolklassen werden uitgenodigd om een kijkje te nemen. Later werden op scholen cursussen ukelele spelen gegeven. Inmiddels bestaan die cursussen uit tien bijeenkomsten en geven de kinderen als afsluiting een uitvoering op het festival, onder begeleiding van een Amerikaanse Bluegrass band. “In de eerste jaren waren veel kinderen nog nooit met live muziek in aanraking gekomen, de cursus was vaak de eerste kennismaking. Tijdens de cursussen worden de kinderen van drie verschillende scholen gemixt en dat gaat goed.” Van Amerikaans cultureel erfgoed naar Echt Rotterdams Erfgoed Het festival is Amerikaans Cultureel Erfgoed dat op een Rotterdams plein mensen met elkaar verbindt, inspireert, talenten ontwikkelt en naast een cultureleook een economische impuls geeft aan de wijk. Het biedt bewoners nieuwe carrièremogelijkheden en laat kinderen kennismaken met nieuwe muziek stijlen en muziekbeoefening. Bluegrass is een beetje van de Rotterdammers geworden. Het is een droom van Guido dat hij in de toekomst de bands niet meer in Amerika hoeft de zoeken, maar gewoon in Rotterdam kan vinden. “Hoe mooi is het als de kinderen die bij het festival met Bluegrass muziek hebben kennisgemaakt in de toekomst op het festival komen spelen?” De drijfveer om deze muziek een onderdeel van de Rotterdamse cultuur te maken gaat gepaard met een humoristische en sociale levenshouding. Misschien is dat wel de belangrijkste reden dat mensen van heinde en verre in steeds grotere getale naar dit festival in Rotterdam Noord komen.
Het festival anno nu Het driedaagse evenement lokt tegenwoordig hordes bluegrass- en countrylovers naar het Oude Noorden. Voor de festivalorganisatoren zijn vooral de piek
05
ECHT ROTTERDAMS ERFGOED JOURNAAL
Credits: Rotterdam Holi Colour Sensation, Zuiderpark – Ahoy www.HoliRotterdam.nl, APNA © Sanjay Gangadin van PictureMomentZ
Holi en Divali Stichting APNA organiseert in Rotterdam de Hindoeïstische feesten Holi (Poederfeest) in maart en Divali (Lichtjesfeest) in oktober/november. Holi en Divali brengen alle ruim 170 nationaliteiten van Rotterdam samen. De feesten zijn er voor iedereen, ongeacht leeftijd, ras, kleur of cultuur. www.apna.at
#0079 Holi en Divali - Poederplezier voor iedereen tijdens Holi Rotterdam
Nicole van Dijk is programmaleider van Echt Rotter dams Erfgoed. Als Rotterdamse met een zachte G speurt ze 24/7 naar typerende, bijzondere en intrigerende verhalen en initiatieven. Ze laat haar gedachten gaan over haar ervaringen tijdens het werken aan en met de collectie.
Nicole on tour
Onze werkwijze wordt door veel andere musea en steden om verschillende redenen gevolgd. Waarom? Het is een nieuwe manier voor musea om een collectie over de hedendaagse stad aan te leggen. Maar het is ook een manier voor steden om ontwikkelingen binnen hun gemeente voor het voetlicht te brengen en verder te brengen.
De manier waarop we met Echt Rotterdams Erfgoed de hedendaagse stad in kaart brengen, verbindingen leggen tussen activiteiten en een platform bieden aan gemeenschappen is een werkwijze die paste bij het doel van deze training. Het is interessant om te merken dat in ieder geval één uitdaging wereldwijd in grote lijnen overeen komt: hoe kunnen musea, samen met andere instellingen en bewoners, met cultuur en erfgoed bijdragen aan de ontwikkeling van de stad of het land? Eén van de deelnemers aan de training, Christopher, werkt in het museum op Robbeneiland. Inderdaad, het eiland waar Nelson Mandela jarenlang gevangen heeft gezeten. Dit museum wordt veel bezocht door toeristen, maar heeft een veel kleiner bereik onder inwoners van de townships. Voor hen is de entreeprijs, waar ook een boottocht bij inbegrepen is, veel te hoog.
Het Robbeneiland museum wil ook deze mensen betrekken bij het vertellen en verzamelen van verhalen over de geschiedenis van Robbeneiland. In de townships wonen nog veel ex-gevangenen of familieleden van voormalig gevangenen. Tijdens de training gaf ik de deelnemers de opdracht om een plan te maken voor hun eigen museum om zoveel mogelijk bewoners te betrekken bij het maken van de inhoud van hun museum. Christopher maakte een plan om een actieve collectie te vormen, geïnspireerd op het Echt Rotterdams Erfgoed, met de ex-gevangenen die nu in de town ships wonen. In zijn plan zullen de verhalen van deze ex-gevangenen gedeeld worden tijdens verhalen cafés. Op die manier hoopt hij dat de verhalen over Robbeneiland ook hun weg vinden in de townships en nieuwe verhalen kunnen worden opgehaald. Fantastisch om mee te maken dat onze manier van werken anderen inspireert om een volgende stap te nemen in hun aanpak.
Als programmaleider Echt Rotterdams Erfgoed word ik vaak uitgenodigd om hier iets over te vertellen. Ik geef lezingen, presentaties en trainingen over onze manier van werken. Afgelopen jaren mocht ik dit doen in Turijn, Moskou, London, Chengdu en Anren in China, Kyoto in Japan, Kaapstad, op uitnodiging van de kunstgeschiedenis Association in Brighton en tijdens een workshop in Noord-Ierland over ‘Heritage and Reconciliation’. Bijzonder was de training in Zuid-Afrika afgelopen november. Ik was gevraagd door ICOM, een organisatie die wereldwijd trainingen voor museummedewerkers verzorgt. Deze training was bestemd voor Engels talige Afrikaanse museumprofessionals. Er waren deelnemers uit Ghana, Lesotho, Botswana, Zuid-Afrika, Ethiopië, Uganda, Nigeria en Kenia. Het onderwerp van de training, die een week duurde, was ‘The social responsiveness of Museums’. Anders gezegd: hoe musea reageren op sociale veranderingen in de samenleving.
Nicole van Dijk, tweede van links, tussen museumprofessionals tijdens een training in Zuid-Afrika, 2019.
Ken jij iemand of een organisatie die moet worden opgenomen in de collectie Echt Rotterdams Erfgoed? Mail dan de naam + de reden waarom naar echtrotterdamserfgoed@museumrotterdam.nl
06
Credits: Rijnmond.nl
EDITIE #1, 2020
De Broodvader van #0061 Stichting Niet Graag Een Lege Maag zorgt ervoor dat schoolkinderen in het basisonderwijs die geen lunchpakket meekrijgen van thuis alsnog een bammetje kunnen eten. #0069 Marja van Katendrecht heeft een hart dat openstaat voor andere mensen en helpt de Broodvader aan een vervoermiddel.
De Broodvader TEKST: LEAH DE WAAL
Johan smeert elke ochtend de boterhammen voor zijn zoon. Als hij hem op een middag van school ophaalt, ziet hij dat zijn zoon zijn boterhammen weggeeft aan een vriendje. Zijn zoon vertelt dat het vriendje honger heeft, omdat hij geen eten meekrijgt. Johan is heel trots op zijn zoon, maar schrikt wel van het verhaal. Na een gesprek met de directeur hoort hij helaas dat er meer kinderen zijn die vanwege armoede met een lege maag naar school gaan. Vanaf die dag smeert Johan elke dag boterhammen voor deze kinderen. Hij hoeft niet te weten wie ze zijn of wat de reden is. Hij weet dat mensen blij zijn met hulp, maar dat ze zich schamen omdat ze hun kind geen eten kunnen meegeven. Zestig gevulde magen Ook Johan heeft armoede gekend. Hij weet dat mensen soms verkeerde keuzes maken of onverhoopt in armoede terechtkomen. Maar hij weet ook dat de kinderen hier niet om gevraagd hebben. Nu smeert de ‘Broodvader’ dagelijks voor zo’n zestig leerlingen, voor drie verschillende scholen. Stichting Humanitas erkende zijn activiteiten officieel als vrijwilligerswerk. Johan is een fenomeen in Rotterdam.
Worden woorden daden? Er is veel enthousiasme voor zijn project, maar toch doet Johan nog veel alleen. Verschillende mensen en organisaties beloofden te helpen, maar de meesten hebben niets meer laten horen. Volgens zijn berekeningen heeft hij de capaciteiten om tien scholen te helpen, maar hij heeft er niet de middelen voor. Het liefst zou Johan willen dat geen enkel kind in Rotterdam nog met een lege maag naar school gaat. Volgens hem zou zijn hulp niet nodig zijn wanneer de samenleving beter en eerlijker in elkaar zat. Maar zolang dit niet het geval is, blijft de Broodvader zich inzetten voor deze kinderen. Veel geld zal hij er niet mee verdienen, maar hij haalt er wel voldoening uit. Zo zegt hij: “Het is zoiets moois om te doen, het is heel dankbaar werk. Dat het uit je hart komt, is belangrijker dan centen.” Elektrische bakfiets Hij is slecht ter been en denkt dat een elektrische fiets zijn werkzaamheden makkelijker zal maken. Tijdens een Verhalencafé hoort Marja van Katendrecht het verhaal over de Broodvader. Zij besluit in haar wekelijke radioprogramma op de vrijdagavond bij Radio Rijnmond hier aandacht aan te besteden en start ook een geldinzamelingsactie voor een elektrische bakfiets. Hierop maakt Johan een proefrondje. Hij merkt dat dit door lichamelijke problemen toch te zwaar voor hem is.
Gulle gevers Omdat Rotterdammers gulle gevers zijn, kon zonder problemen een klein elektrisch autootje worden aangeschaft. Veel Rotterdammers melden zich en willen extra hulp bieden. Een groenteboer biedt aan om voor Johan fruit bij de groente- en fruitveiling in Barendrecht op te halen. Een meubelmaker stelt zelfs 5% van zijn omzet in 2020 beschikbaar voor de stichting. Het lijkt erop dat veel Rotterdammers willen helpen om onze kinderen voldoende eten te geven. Dat gaat lukken! Imagoprobleem Toch heeft Johan te maken met nog een paar problemen. Scholen vinden het ingewikkeld om met Johan samen te werken; zij willen liever niet met armoede en honger in verband worden gebracht. Hoe dit op te lossen? Hierover gaat Johan dit jaar, met ondersteuning van Echt Rotterdams Erfgoed en vele anderen, weer in gesprek.
“Het is zoiets moois om te doen, het is heel dankbaar werk. Dat het uit je hart komt, is belangrijker dan centen.” 07
ECHT ROTTERDAMS ERFGOED JOURNAAL
ECHT ROTTERDAMS ERFGOED verhalen beginnen bij de ander die vertel je aan elkaar en zo ontstaat er een ontmoeting die de deur opent naar een samenwerking samen, kom je zo niet verder? word je daar niet beter van? (wij allemaal, wat dacht je daar van) samen is tenslotte ook samen leven samen met die ander, helder toch, niet dan? van eenzame strijder in je uppie klein midden in je wijk, hoe krijg je het voor elkaar en dat als krachtvrouw of broodvader van ‘heilig boontje’ is geen sprake we maken er wat van zolang je wil maar zeker kan, talent mag niet onbenut laat staan worden vergeten de ideale realiteit bestaat toch uit vooruitgang? lijkt me helder, niet dan alles vanuit het idee van humanitas alles voor de mensen graag al moeten we voor alle generaties optreden al moeten we zowat prediken voor of als educatie als we samen willen leven, laten we samen werken als we samen werken hebben we elkaar tenminste eens ontmoet, en elke ontmoeting (weten we inmiddels) heeft, nee, begint altijd met een verhaal Miguel Santos
WHAT’S NEXT?
KOM OP 7 MAART GRATIS NAAR ONS VERHALENCAFÉ!
VERHALENCAFÉ HILLESLUIS: WOENSDAG 20 MEI, ONDER VOORBEHOUD: HILLEVLIET VERHALENCAFÉ BOSPOLDER TUSSENDIJKEN: APRIL, JULI, OKTOBER, EN DECEMBER (DATA VOLGEN VIA WEBSITE) ZOMERCAFÉ: ZATERDAG 6 JUNI 14:00 - 16:00U IN MUSEUM ROTTERDAM
Op zaterdag 7 maart is ons volgende Verhalencafé van 14:00-16:00u in het museum (we schenken tevens koffie en thee).
HERFSTCAFÉ: ZATERDAG 3 OKTOBER 14:00 - 16:00U IN MUSEUM ROTTERDAM
Kijk op museumrotterdam.nl voor meer
WINTERCAFÉ: ZATERDAG12 DECEMBER 14:00-16:00U IN MUSEUM ROTTERDAM
informatie.
Echt Rotterdams Erfgoed is onderdeel van Museum Rotterdam, Rodezand 26, achter het oude postkantoor. Museum Rotterdam is het stadsmuseum van Rotterdam. echtrotterdamserfgoed
08
museum.rotterdam
museumrotterdam
museumrotterdam
www.museumrotterdam.nl