De Pionier
Uitbreiding sportpark bedreigt
bijdrageDoneerjijeenvoordezegratiskrant?
Bestel via duicshop.nl en ontvang een gratis setje ansichtkaarten
Nieuwe editie van ‘Van Kastje naar Canvasje’
P. 9 Op pad met Oud-Utrecht in Tuindorp
Vieze kleren? Hoe meer hoe beter!
Misschien hebt u het gelezen: Fins onderzoek wijst uit dat jonge kinderen gezonder worden van vieze handen maken in de natuur en spelen in de modder! Hoe meer vuile kleren, des te beter dus!
Versterking afweersysteem
Astma en allergieën komen in westerse landen steeds vaker voor.
Dat heeft te maken – zo blijkt ook uit onderzoek van het Longfonds – met het feit dat kinderen steeds minder in contact komen met de natuur. Hoe meer ze buiten ravotten en vies worden, hoe meer ze in aanraking komen met schimmels en bacteriën.
En dat versterkt hun afweersysteem enorm!
Zeker in de komende lente- en zomermaanden betekent dat: in de blubber spelen, naar de kinderboerderij en lekker graven in de zandbak.
Wasstress? Niet nodig!
Bent u bang voor de berg wasgoed die dat gaat opleveren? Of vermoedt u dat uw machine niet is opgewassen tegen zoveel vuiligheid en mogelijk aan vervanging toe is? Bij Vink Witgoed hebben we voor alle huishoudens een passende wasmachine en/of wasdroger.
Winkel, telefonisch of via de website U wilt natuurlijk tot een keuze komen op een manier die het beste bij u past. Dat kan bij Vink Witgoed. In de showroom kunnen wij u vakkundig voorlichten over wasmachines, wasdrogers en ander witgoed. Ook via onze website of telefonisch kunt u informatie verkrijgen.
Blijvende service
Bij Vink Witgoed helpen we u van het eerste contacttelefonisch of in de winkel - tot het installatiemoment daarna. Wij leveren en plaatsen uw nieuwe aankoop op een tijd die u het beste schikt. De oude voeren we gratis voor u af. Mocht u een vraag of een storing hebben, dan kunt u uiteraard ook een beroep op ons doen.
Tot ziens bij Vink Witgoed! Vink Witgoed @vinkwitgoed
INHOUD
Nieuws
4 DUIC in Beeld
Rave voor de Rafelranden
7 De Pionier
Schoolgebouw moet wijken
Cultuur / Uit
08 Uittips
Elke week de leukste tips
09 Utrecht volgens
‘Van Kastje naar Canvasje’ is terug
Stad / Leven
12 Utrechts talent
Karim Eharruyen
13 Op pad met oud Utrecht
Tuindorp
14 Het verdwenen Lubbenes
Resten van het oude dorp Sport
15 Puzzel
Zoek de verschillen
15 Pep en Frans
Iconisch seizoen
REDACTIE
Bas van Setten, Bo Steehouwer, Else Marie Vonk, Kamiel Visser, Robert Oosterbroek
CONTACT REDACTIE redactie@duic.nl 06 86 80 32 22
VRAGEN OVER DISTRIBUTIE?
Pierre Schoonhoven via pierre@duic.nl, 06 - 14 41 56 56
ART DIRECTION EN VORMGEVING ddk.nl en redactie DUIC
UITGEVERS Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers
DE VERANDERENDE STAD IN BEELD
LEIDSEWEG
Utrecht is constant in beweging. Er wordt gebouwd en gesloopt. Hierdoor ziet de stad er op sommige plekken heel anders uit dan vroeger, terwijl andere straten en pleinen juist al decennia hetzelfde blijven. In deze rubriek laten we dat zien.
Ga naar DUIC.nl voor meer oude en nieuwe foto’s van de stad.
Social Media
ADVERTEREN
Helling 13, 3523 CB Utrecht, adverteren@duic.nl Dave Vorstenbosch dave@duic.nl 06 43 03 58 73
U bent altijd welkom voor een open gesprek.
Bel 0800 - 023 05 50 of ga naar monuta.nl/utrecht
Ook als u niet of elders verzekerd bent.
Advertentie
Veerle ten Kate
DUIC IN BEELD
Ruim 2.000 mensen liepen eerder deze maand mee met de Rave voor de Rafelranden. De dansende stoet trok vanaf het Wilhelminapark naar het eindpunt op de Nijverheidsweg. Onder het motto ‘Als je niet voor een recht vecht, verdwijnt het’, zet de organisatie zich in voor vrijplaatsen en non-commerciële initiatieven in Utrecht. “We vieren de veelzijdige andersheid en protesteren tegen de normen van de samenleving. We dansen voor de afwijkingen, de luwtes, creativiteit en verbinding. We dansen voor collectieve autonomie. Wij geloven in de kracht van zelforganisatie, in gemeenschappen die voor elkaar zorgen, juist op de plaatsen waar het systeem dat niet doet”, aldus de organisatie.
Fotogra e: Bas van Setten
‘Woonruimte
is schaars, dus verhuur moet eerlijk en fatsoenlijk gebeuren’
Net als de rest van Nederland, heeft Utrecht te maken met een wooncrisis. De gemeente zet volop in op het bouwen van nieuwe woningen, maar minstens zo belangrijk is het om de bestaande woningen zo goed mogelijk te gebruiken.
Wethouder Dennis de Vries (Wonen): “In Utrecht investeren we ongelijk voor gelijke kansen. We willen voorkomen dat woningen worden opgekocht door vermogende particulieren en makelaars, met als doel ze voor veel geld te verkopen of verhuren. Wonen is een grondrecht, geen verdienmodel. Van eigenaren die woningen verhuren, verwachten we dat ze dit op een nette manier doen.”
Daarover gaat ook gaat dit laatste verhaal in de serie over het beter gebruiken van de bestaande woningvoorraad. Anouk, beleidsadviseur bij de gemeente Utrecht, vertelt over de aanpak van misstanden op de Utrechtse huurmarkt.
In een stad waar betaalbare woonruimte schaars is, ligt misbruik al snel op de loer. Te hoge huren, slecht onderhouden woningen en intimiderend gedrag van sommige verhuurders zorgen voor onrust op de huurmarkt. Met de invoering van de Wet goed verhuurderschap op 1 juli 2023 heeft de gemeente Utrecht een extra instrument in handen om op te treden tegen misstanden. “We willen huurders echt aanmoedigen om zich te melden,” zegt Anouk.
Huurders met klachten kunnen terecht bij een speciaal meldpunt. “Inmiddels zijn er bijna 300 meldingen binnengekomen,” vertelt Anouk. “Die gaan over uiteenlopende zaken: te hoge borg, achterstallig onderhoud, intimidatie. Vaak komen meerdere problemen tegelijk voor in één melding. Sommige verhuurders beginnen pas echt lastig te doen
als een huurder bij het Huurteam of bij ons aanklopt.”
Dat laatste is volgens haar een belangrijke reden waarom huurders soms aarzelen om een melding te doen. “Ze zijn bang om hun woning kwijt te raken of voor andere bedreiging of intimidatie, en dat begrijp ik. Het is al moeilijk genoeg om in Utrecht een betaalbare woning te vinden. Maar zonder meldingen kunnen wij niets doen, en we hebben écht mogelijkheden om op te treden.”
De gemeente werkt bij de afhandeling van meldingen samen met onder meer het Huurteam Utrecht. Dat team komt bijvoorbeeld in actie bij geschillen over de huurprijs. “Het Huurteam kan helpen bij de check hoe hoog de huur – volgens het puntenstelsel –maximaal mag zijn. Als blijkt dat een verhuurder te veel vraagt, geeft het Huurteam advies
‘Het Huurteam kan helpen bij de check hoe hoog de huur maximaal mag zijn’
over de vervolgstappen die de huurder kan zetten – bijvoorbeeld de stap naar de Huurcommissie. Die kan een bindende uitspraak doen, waar huurder en verhuurder zich aan moeten houden,” zegt Anouk. “Het blijkt helaas dat de huur in Utrecht vaak veel te hoog is: volgens de jaarcijfers van het Huurteam betaalden huurders die een melding maakten in 2024 gemiddeld bijna 300 euro per maand te veel. Dat vinden wij ronduit schandelijk.”
“Wanneer we een overtreding tegenkomen, beginnen we met een waarschuwing, gecombineerd met een ‘last onder dwangsom”, legt Anouk uit. “Dat betekent dat de verhuurder iets moet aanpassen – bijvoorbeeld de borg terugbrengen tot het wettelijk maximum van twee maanden kale huur. Gebeurt dat niet, dan moet de verhuurder een geldbedrag betalen: de dwangsom. Bij her-
haling kunnen we ook een bestuurlijke boete opleggen.”
Anouk: “We willen een stad zijn waar mensen prettig en veilig kunnen wonen. Daar hoort bij dat we optreden tegen excessen. Maar dat kunnen we alleen als huurders ons weten te vinden. Meld het dus, ook als je twijfelt. Weet dat we altijd eerst met jou overleggen voordat we stappen richting de verhuurder zetten.”
Meer informatie of melding doen? Ga naar www.utrecht.nl/hulpbijhuren of neem contact op met het meldpunt. Samen maken we de huurmarkt eerlijker.
Vacature:
Helpdeskmedewerker VISdocumenten
- 32-36 uur
- MBO
- Bilthoven (per mei 2026 Amersfoort)
- Min. € 3016 (bij 36u)
Wat ga je doen?
Bij Sportvisserij Nederland speel je als helpdeskmedewerker VISdocumenten een cruciale rol in de ondersteuning van onze leden. Sta je open voor een administratieve functie in een gedreven team en heb je sterke sociale en communicatieve vaardigheden?
Dan is deze baan iets voor jou!
Wij bieden
Sportvisserij Nederland is met 685.000 leden de 3e sportbond van Nederland. Samen met je team van 7 collega’s ben jij het aanspreekpunt voor sportvissers en beantwoord je telefonisch en per e-mail vragen over VISdocumenten zoals de VISpas. Ook verwerk je mutaties in de ledenadministratie en bereid je VISdocumenten voor verzending voor.
Wij zoeken
Een klantgerichte, nauwkeurige en stressbestendige collega met goede administratieve vaardigheden. Je beheerst de Nederlandse taal goed, en kennis van Duits en Excel is een pre. Ervaring in een vergelijkbare functie is mooi meegenomen.
Een informele werkomgeving, eigen cao en schaal 6 van de Rijksambtenaren. Je krijgt 8% vakantiegeld en 8,3% eindejaarsuitkering. Start met een jaarcontract en uitzicht op een vast dienstverband, inclusief mogelijkheid om een dag per week thuis te werken.
Reageren
Interesse? Reageer dan binnen 2 weken na plaatsingsdatum en mail je brief en cv naar: vacature@sportvisserijnederland.nl
Voor meer info, contacteer Gerben Koopmans via: Koopmans@sportvisserijnederland.nl
Naoorlogs schoolgebouw De Pionier lijkt te moeten wijken voor sportvelden
Utrecht heeft een nijpend tekort aan sportlocaties, maar daar wordt binnenkort iets aan gedaan omdat Nieuw Welgelegen, een sportpark in Transwijk, er waarschijnlijk vier velden bij krijgt. Voor de aanleg hiervan moet bestaande bebouwing in de omgeving wijken, waaronder De Pionier, een gebouw uit de jaren zestig van architect Piet Dingemans. Dit voormalige schoolgebouw heeft weliswaar geen beschermde status, zo is het bijvoorbeeld niet bestempeld als monument, maar dat betekent niet dat het geen architectuur- en cultuurhistorische waarde heeft. Toch ziet het ernaar uit dat De Pionier een onzekere toekomst tegemoet gaat.
Tekst en Fotogra e: Bas van Setten
Ondanks dat de bouw van woningen achterblijft in Utrecht, groeit het aantal inwoners de komende 15 jaar met zo’n 100.000 mensen. Zo is althans de verwachting. Al deze mensen gaan gebruikmaken van de voorzieningen in de stad en sommigen daarvan, zoals de sportfaciliteiten, staan nu al onder druk. Om te voorkomen dat de wachtlijsten bij de clubs nog verder groeien is de gemeente naarstig op zoek naar plekken waar nieuwe sportvelden aangelegd kunnen worden en dat is een uitdaging want er is niet veel ruimte in de stad. Uit onderzoek zijn drie mogelijk locaties naar voren gekomen: Maarschalkerweerd Noord, Strijkviertel en Nieuw Welgelegen. Sportpark Nieuw Welgelegen ligt in de wijk Zuidwest, op steenworpafstand van de Merwedekanaalzone en het Beurskwartier, twee plekken waar de komende jaren duizenden woningen worden gebouwd. “De extra woningen vragen om extra capaciteit aan sportvoorzieningen om ‘de tienminuten stad’ te kunnen waarborgen”, schrijft de gemeente Utrecht.
Op Nieuw Welgelegen is gekeken hoe vier nieuwe velden, twee hockey- en twee voetbalvelden, en alle bijbehorende faciliteiten zoals bijvoorbeeld kleedkamers, kunnen worden toegevoegd aan het bestaande sportpark. Al snel is gebleken dat dit niet mogelijk is binnen de huidige grenzen van Nieuw Welgelegen. Er moet dus ruimte gemaakt worden in de omgeving. Er zijn drie varianten onderzocht en in elk scenario wordt het sportpark in meer of mindere mate uitgebreid in westelijke richting, de richting van de Beneluxlaan. Dit betekent dat de bebouwing in dit gebied plaats moet maken voor de sportvelden. Het ziet ernaar uit de gemeente kiest voor variant B. Dit betekent dat de middelbare school UniC kan blijven staan, maar ook dat buurthuis de Paraplu, de voormalige ISU school, een gymzaal en De Pionier tegen de vlakte gaan. En met name door de sloop van De Pionier verliest Utrecht een deel van
het naoorlogse erfgoed. Dat zegt althans het Cuypersgenootschap, een stichting die zich al vele jaren inzet voor het behoud van Utrechts erfgoed, waaronder De Pionier.
Het pand aan de Grebbenberglaan is ontworpen door architect Piet Dingemans, in Utrecht onder meer bekend van de school aan de Rubenslaan, de fatgebouwen aan de Boekelaan en de Cohenlaan, en natuurlijk van het Dingemanshuis aan de Huizingalaan, en was in het begin het onderkomen van de UTS Nijverheidsschool. Het schoolgebouw werd in twee delen gebouwd; het oudste deel dateert uit 1960 en de rest uit 1965. “De school illustreert de sterke economische ontwikkeling in deze jaren. Om beter gekwalifceerd personeel te krijgen om de groei mogelijk te maken neemt de behoefte aan een nieuwe school voor de opleiding van technische vaklieden toe”, aldus het Cuypersgenootschap. In de beginjaren heette het pand simpelweg de ‘UTS Nijverheidsschool’ en door de jaren hebben er allerlei namen van verschillende onderwijsinstellingen op de gevel gestaan, waaronder het ROC Midden Nederland. Sinds 2010 is het pand in handen van woningcorporatie Woonin (destijds Mitros) en draagt het de naam De Pionier. De woningcorporatie had volgens de gemeente altijd de intentie om de plek op den duur te herontwikkelen. “Woonin wil op deze locatie sociale huurwoningen toevoegen of in ruil voor deze locatie gecompenseerd worden met sociale huurwoningen”, schrijft de gemeente. Werkplekken Momenteel worden de ruimtes in de Pionier verhuurd aan zo’n tachtig uiteenlopende bedrijven, met in totaal ruim vijfhonderd medewerkers. “De Pionier vormt de thuisbasis voor een brede mix van ondernemers die graag samenwerken in een inspirerende en eigentijdse omgeving. Je ontmoet hier zakelijke, maar ook creatieve ondernemers”, is te lezen op de website van De Pionier. In
de lokalen waar vroeger praktijkonderwijs werd gegeven is nu bijvoorbeeld een bedrijf te vinden dat allerlei fetsspullen verkoopt. “De verkoop vindt veelal online plaats. Hier is het kantoor gevestigd en kunnen mensen langskomen om de producten in het echt te bekijken”, vertelt de receptionist die een korte rondleiding geeft. Aan de andere kant van de karakteristieke gang met gekleurde tegels en oranje-geschilderde elementen in het dak zit een groot consultantbureau met tientallen medewerkers. In de voormalige kantine van de UTS Nijverheidsschool staan tegenwoordig bureau’s voor zzp’ers en ook de lokalen waar het theorieonderwijs werd gegeven worden nu gebruikt door allerlei bedrijven.
“Dit is de werkplek van iemand die kinderen in moeilijke situaties begeleid. Zij heeft de ruimte zo ingericht dat het voor de kinderen een aangename plek is.” Op de ene plank aan de muur staan allerlei knuffeldieren en iets verderop staan op een tafeltje poppetjes van actiefguren. “Dat is voor de jongetjes”, zegt de receptionist. De voormalige
gymzaal wordt nu gebruik door Breekjaar, ‘een tussenjaarprogramma waar jongeren en jongvolwassenen de ruimte krijgen zich persoonlijk te ontwikkelen’, is te lezen op de website. Direct bij binnenkomst in De Pionier is Diversas te vinden, het restaurant. Mirella Huis is de uitbater en zij heeft twaalf mensen in dienst, veelal personen met een afstand tot de arbeidsmarkt. “Dat zijn mensen die het leven weer proberen op te pakken na een depressie, tot personen met een verstandelijke beperking. Het is een verschillende groep en dat is heel leuk.”
Als De Pionier daadwerkelijk tegen de vlakte gaat verliest Utrecht dus niet alleen een deel van het naoorlogse erfgoed en de tastbare geschiedenis van de nijverheidsschool, daarbij gaan ook honderden werkplekken verloren. De gemeente gaat nog overleggen over de plannen voor de uitbreiding van Nieuw Welgelegen, maar spreekt tegelijkertijd de verwachting uit dat de plannen waarschijnlijk in het derde kwartaal van dit jaar defnitief worden. a
Een nieuwe week betekent ook nieuwe uittips. DUIC zette weer zeven leuke evenementen op een rij om dit weekend en de dagen erna te doen!
Expositie Eleonora Zwiers
Waar: Podium Oost
Wanneer: Zondag 25 mei tot en met vrijdag 11 juli
Prijs: Gratis
Eleonora Zwiers, geboren en getogen in Utrecht-Oost, exposeert anderhalve maand lang haar teken- en schilderwerk in het cultureel centrum aan de Oudwijkerdwarsstraat. Haar interesse in tekenen en schilderen werd opnieuw aangewakkerd door haar werk bij een BSO, waar ze met kinderen een tekenatelier opzette. Ze schildert het liefst met acrylverf en doet dat abstract, suggestief en eigenzinnig.
SPRING Performing Arts Festival
Waar: Verschillende locaties in de stad
Wanneer: Donderdag 22 tot en met zaterdag 31 mei Prijs: Wisselende prijzen
SPRING is een tiendaags internationaal festival met vernieuwende dans, theater en performance op bijzondere locaties en in de openbare ruimte in Utrecht. Het festival presenteert zo’n 25 avontuurlijke voorstellingen door makers, die vragen durven te stellen over de staat van de aarde. Bezoekers kunnen zich laten verrassen door nieuwe artistieke vormen of inspiratie vinden om op een andere manier naar de wereld te kijken.
Buurten over grenzen: duik in de Oekraïense muziek
Waar: ZIMIHC theater Stefanus
Wanneer: Vrijdag 23 mei 18.30 uur Prijs: Gratis
Wie het leuk lijkt om zich voor een avond onder te dompelen in de Oekraïense cultuur kan vrijdagavond terecht in het theater aan de Braziliëdreef in Overvecht. Van volksmelodieën tot moderne muziek: het wordt een avond vol live muziek met een warme sfeer.
Kleinkoor OCTO+ zingt Argentijns
Waar: Boerderij De Hoef
Wanneer: Zaterdag 24 mei 20.00 uur Prijs: 17,50 euro
Het Utrechtse vocaal ensemble OCTO+, bestaande uit twaalf ervaren amateurzangers, houdt komend weekend haar jaarlijkse concert. Onder leiding van dirigent Michiel van Laarhoven worden religieuze nummers en liefdesliederen uit Argentinië gezongen: De Misa Tango van Martín Palmeri en de Indianas van Carlos Guastavino. Het koor krijgt medewerking van een pianist, bandoneonist en mezzosopraan.
De Avond van het Spannende Boek
Waar: Bibliotheek Neude
Wanneer: Donderdag 22 mei 18.00 - 22.00 uur
Prijs: Leden 12,50 euro en niet-leden 17,50 euro
Thrillerfans kunnen hun hart ophalen tijdens de ‘Avond van het Spannende Boek’: van interviews met thrillerauteurs, boekentips en waargebeurde verhalen tot diverse prijsuitreikingen. Ook boekhandel Broese is aanwezig met een kraam en er zijn meerdere signeersessies.
Het NUT: Orde van de dag
Waar: Stadsschouwburg
Wanneer: Dinsdag 27 mei 20.30 uur Prijs: Tot 20 euro
Onder leiding van Yara Piekema en Roán ten Cate brengt een diverse groep makers binnen één dag hun originele nieuwsverslag uit. In een wisselende samenstelling nemen muzikanten, acteurs en schrijvers het laatste nieuws met de toeschouwers door. In een tijd waarin veel nieuws beschikbaar is, lteren zij de hoofdpunten eruit en presenteren deze op geheel eigen, theatrale wijze.
De Betonnerie: tweedekansmarkt
Waar: Beton-T
Wanneer: Zondag 25 mei 11.00 - 17.00 uur Prijs: Gratis
Van kleding en meubels tot planten en ‘upcycled’ producten: Beton-T organiseert weer een nieuwe editie van de knusse, laagdrempelige en lokale markt waar iedereen welkom is. Zoals altijd is er ook (live) muziek, een terras en er zijn eet-stands. De middag wordt aangevuld met activiteiten zoals gratis upcycle workshops, kleuradvies en meer.
UTRECHT VOLGENS
‘Van Kastje naar Canvasje’ is terug: elektriciteitskastjes omgetoverd tot kunstwerken
Tientallen elektriciteitskastjes in Utrecht zijn de afgelopen jaren door kunstenaars omgetoverd tot kunstwerken: 55 in totaal. Deze zomer komen er 10 bij. Het project ‘Van Kastje naar Canvasje’, bedacht door de Utrechtse vrijwilligersorganisatie Thirty030, is terug. Na het succes van vorig jaar gaan Melissa de Gier en Marleen Bosman zelfstandig verder. De editie van dit jaar is in Pijlsweerd-Oudenoord en wordt ge nancierd door Ondernemersfonds Utrecht. Tot en met 1 juni kunnen Utrechters zich bij Melissa en Marleen melden als ze het saaie of lelijke transformatorkastjes in hun buurt zat zijn.
Tekst: Bo Steehouwer / Fotogra e: Van Kastje naar Canvasje
Hoe werkt het als mensen een idee hebben?
Melissa: “We hebben verhalen nodig uit de buurt. Daar kunnen wij eventueel ook een kastje bij zoeken. Een verhaal kan klein of groot zijn.”
Marleen: “Er staat een aanmeldformulier op de site.* Daarbij kunnen mensen aangeven of ze een specifek kastje in gedachte hebben, of alleen een mooi verhaal. Wij gaan vervolgens kijken bij een kastje en zoeken uit wie de eigenaar is. Dat is bijvoorbeeld Stedin, de gemeente Utrecht, Ziggo of KPN. De meeste eigenaren willen meedoen.”
Melissa: “Als de aanmeldingen zijn gesloten, pakken we de kaart erbij en dan begint de grote, maar leuke puzzel. We willen een mooie spreiding. Ook kijken we naar de stijl van een kunstenaar en of die bij het buurtverhaal past.”
Wat vinden jullie zo leuk aan dit project?
Melissa: “We willen lokale kunstenaars koppelen aan verhalen over de buurt. Het kan fjn zijn voor een kunstenaar om zich daardoor te laten inspireren. Voor de omgeving is het ook leuk, net als voor de buurtbewoners. Zij kunnen elkaar erover vertellen.”
Marleen: “Dat zijn twee mooie doelen: niet alleen het mooier maken van de stad, maar ook de verbinding in gang zetten en versterken.”
Melissa: “We doen het voor de stad en de kunstenaars.”
Welke buurtverhalen zijn jullie bijgebleven van vorige edities?
Melissa: “Het kastje op de Griftstraat heeft een heel mooi verhaal. Een vrouw wilde graag een kastje laten beschilderen voor haar buurman. Hij heeft ALS. Het kastje staat in het zicht van het bankje waar hij altijd met zijn hond zit. De vrouw wilde zo voor een lichtpuntje en een eerbetoon voor hem zorgen, omdat het een zware tijd is.”
Marleen: “Hij reed ook motor. Die staat ook op het kastje. Verder vind ik de kat bij de Oranjebrug ook erg leuk.”
Melissa: “Iemand liep daar altijd voorbij en kwam die kat dan tegen. Meerdere mensen in de buurt herkende die kat. Iemand zei ook: als ik hem tegenkom, weet ik dat ik bijna thuis ben. Ook waren er honden bevriend met hem. Toen de kat al was overleden, zochten ze hem nog steeds. Heel lief.”
Wanneer gaan de kunstenaars aan de slag?
Marleen: “De schilderweek vindt plaats van 31 juli tot en met 6 augustus. De vernislaag over de kunstwerken doen wij daarna zelf. Dat is het beschermlaagje. Die coating beschermt tegen graffti.”
Melissa: “De vorige ronde hadden we die nog niet, want er was niet genoeg geld voor. Nu wil iemand die coating doneren.”
Hebben jullie een mooie herinnering aan Utrecht?
Melissa: “Ik begon drie jaar geleden bij Thirty030. Ik zat toen niet lekker in mijn vel. Het afstuderen bij de HKU lukte bijvoorbeeld niet. Bij Thirty030 ging ik hele toffe dingen doen en daar heb ik mezelf goed leren kennen. Ik leerde wat ik leuk vind en waar ik energie van krijg. Het heeft me zoveel gebracht. Utrecht en Thirty030 hebben me gevormd tot wie ik ben.”
Marleen: “Voor mij is dat de tijd dat ik bij de Beurs werkte. Ik kende daar iedereen en ging er dan ook vaak stappen. Het was een hechte Beurs-family. Dat was tijdens mijn studententijd. Daar heb ik veel mooie herinneringen aan: de mensen die ik toen heb ontmoet, het achter de bar staan en de leuke zomers.”
Wat is jullie lievelingsplek in Utrecht?
Melissa: “Ik kom graag bij FuFu. Dat koffetentje zit sinds drie maanden bij mijn atelier om de hoek, bij Hooghiemstra. Ze nemen de tijd voor je koffe en de sfeer binnen is retro, gezellig en knus.”
Marleen: “Voor mij is dat Casa Ferreira in de Vinkenburgstraat. Het was jarenlang een snoepwinkel, maar nu is het een Portugees koffezaakje. Mijn vriend en ik zijn bevriend geraakt met de eigenaar. Hij is Portugees en werkt samen met zijn vriendin.”
Melissa: “Café Ddadi is ook een aanrader. De eigenaar staat hier zeven dagen per week met een enorme glimlach.”
Utrecht is…
Marleen: “…thuis.”
Melissa: “…de perfecte mix tussen rust en drukte.”
*thirty030.nl/vankastjenaarcanvasje2024 a
In de rubriek Utrecht Volgens spreken we een bekende of onbekende Utrechter. Vaak met een actuele aanleiding en altijd met een paar standaardvragen over het leven in Utrecht.
De Bokstraat, door Pam Werlotte. Foto @borderlineatacan
De Vleutenseweg, door Maureen Molkenboer
De Plompetorengracht, door Kagiso
Het kastje in de Griftstraat, door Tonke Koppelaar
Het kastje op de Oranjebrug, door Milou van Montfort
De Groenmarktstraat, door Feya Hijl
De Spuistraat, door Symbioot
Verantwoording 2024 Nu kiezen voor de toekomst
Met de jaarstukken leggen we verantwoording af over de resultaten en de financiën in 2024 Centraal staan daarbij de vragen: wat hebben we bereikt, wat hebben we gedaan en wat heeft dit gekost? In 2024 hadden we een sluitende begroting. Dit jaar wordt afgesloten met een overschot van € 32,6 miljoen (inclusief wijzigingen in de reserves).
Inkomsten: € 2,034 miljard
Waar is het geld vandaan gekomen?
€ 1.343 mln
€ 388 mln
€ 303 mln
Rijk, provincie en andere overheden
Lokale heffingen
Overige inkomsten
Uitgaven: € 2,169 miljard
Waar heeft de gemeente het geld aan uitgegeven?
€ 66 mln
€ 281 mln
€ 287 mln
€ 263 mln
€ 18 mln € 285 mln
€ 255 mln € 69 mln
€ 329 mln € 243 mln € 73 mln
Betrouwbare overheid
Ontwikkelen en wonen
Klimaatvriendelijke stad
Duurzame bereikbaarheid
Groene leefomgeving & erfgoed
Veilige stad
Ondersteuning en opvang
Werk, economie en bestaanszekerheid
Kansrijk opgroeien
Levendige en gezonde stad
Algemene Middelen en Overhead
20 keer wat hebben we in 2024 bereikt Hieronder staat een klein deel van wat we deden met het geld uit de begroting. Het aanmoedigen van kansengelijkheid, de aanpak van woningnood, het tegengaan van de klimaatcrisis en zorgen voor een leefbare en levendige stad. Natuurlijk heeft de gemeente Utrecht dit samen met inwoners en ondernemers gedaan.
Kansengelijkheid
• We gaven ook in 2024 gerichte hulp aan Utrechters bij het vinden van werk.
• We werkten samen met de stad om gezondheidsverschillen tussen inwoners in Utrecht te verkleinen.
• We vinden het belangrijk dat je in Utrecht kunt demonstreren. Demonstreren is een mensenrecht en geldt voor iedereen. We zagen het aantal demonstraties in Utrecht stijgen van 380 per jaar in 2023 naar 522 per jaar in 2024.
• We openden het gezinshuis in Vleuten waar kinderen veilig op kunnen groeien.
• We pakten overlast aan met een gerichte aanpak op het voorkomen van overlast door personen en groepen.
• We zorgden ook in 2024 voor een menswaardige opvang en begeleiding van vluchtelingen, EUarbeidsmigranten en statushouders. Zo hebben we nieuwe opvangplekken gevonden op de Europalaan en Vlampijpstraat.
Aanpakken woningnood
• We voerden de vergunningsplicht in voor betaalbare nieuwbouwkoopwoningen. Daardoor blijven nieuwe koopwoningen betaalbaar voor starters en middeninkomens.
• We hebben 2048 nieuwbouwwoningen kunnen opleveren. De komende jaren stijgt dit aantal verder.
• We bouwden ook in 2024 in balans. Dat betekent dat we naast woningen ook zorgen voor voorzieningen, voor groen en voor ov.
Tegengaan klimaatcrisis
• We maakten een aanpak voor een vol stroomnet. Zodat er op het volle elektriciteitsnetwerk voldoende ruimte komt voor het aansluiten van onder andere nieuwe woningen en scholen.
• We openden een zogenaamde
Energy hub in Lage Weide. Daar wordt lokaal duurzame energie opgewekt om daar ook weer lokaal te gebruiken.
• We presenteerden concrete plannen om Utrecht in 2050 volledig afvalvrij te maken en materialen vaker en beter te hergebruiken.
• We hebben de zero emissiezones voorbereid: omdat de meest vieze auto’s niet meer in de stad mogen komen, wordt de lucht in Utrecht nog gezonder.
• We kochten een locatie voor tijdelijke opslag van herbruikbare materialen uit de openbare ruimte. We ontvingen € 1,1 miljoen aan EU-subsidie voor twee plekken waar Utrechters materialen zoals meubels en hout kunnen hergebruiken.
Levendige en leefbare stad
• We hebben de succesvolle restauratie van de Domtoren afgerond. De nieuwe opening was een spectaculair moment voor Utrecht.
• We zorgden voor meer groen in straten en op pleinen en we deelden 6000 bomen uit aan Utrechters.
• We laten meer mensen sporten door het opleveren van 2 nieuwe sporthallen in 2024 en door te zorgen voor meer plekken om te sporten en te spelen op straat.
• We werken aan minder afval in Utrecht. In 2024 was de hoeveelheid restafval per inwoner weer lager dan in 2023.
• We zorgen dat het makkelijker wordt om een evenement in Utrecht te organiseren en minder overlast voor inwoners door het opstellen van zogenaamde locatieprofielen waarin staat wat er wel en niet mag op een bepaalde plek. Dat is handig voor de organisator en geeft meer rust voor bewoners.
• Met de uitvoering van het Programma Wervengebied zijn ook in 2024 werven en kelders hersteld en behouden voor de toekomst.
Voorjaarsnota 2025 Grote uitdagingen, stevige maatregelen
Eind vorig jaar presenteerden we de Begroting 2025. In de begroting staat hoe Utrecht ruim € 2 miljard uitgeeft in 2025.
In de Voorjaarsnota 2025 staat hoe het nu gaat met de inkomsten en uitgaven van de gemeente. Ook voor de komende jaren.
Huishoudboekje op orde
De afgelopen jaren heeft het Rijk stevig bezuinigd op alle gemeenten. Daarom hebben alle gemeenten en dus ook Utrecht de afgelopen jaren tekorten op de begroting. Om dit op te lossen, heeft ook Utrecht de laatste jaren grote maatregelen moeten nemen. Ook voor inwoners en ondernemers. Daarbij gold wel dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. In april 2025 werd bekend dat het Rijk iets minder gaat bezuinigen op gemeenten. Dat is goed nieuws, maar dat is nog niet voldoende. We zullen daarom maatregelen moeten blijven nemen om te zorgen voor onze jeugd, voor vluchtelingen en voor open zwembaden. Ook blijven we investeren in de prioriteiten van de stad: in kansengelijkheid, betaalbaar wonen, duurzaamheid, leefbaarheid en levendigheid. Dit doen we zonder dat we de lasten voor inwoners en ondernemers moeten verhogen.
Wijzigingen in de begroting
Jeugdzorg en Wmo
Toen de zorg voor jeugd en ouderen in 2015 de verantwoordelijkheid werd van gemeenten heeft het Rijk hierop flink bezuinigd. Daarna nam de vraag naar jeugdzorg en Wmo-ondersteuning ook nog eens toe, waardoor de kosten voor gemeenten enorm stegen. Ondanks dat is Utrecht altijd de zorg blijven geven aan mensen die dit nodig hebben. Daarom namen we de afgelopen jaren maatregelen. Voor de Wmo hebben we nu voldoende geld. Voor jeugdzorg nog lang niet. We praten hierover met het kabinet, maar we blijven wel de zorg bieden die nodig is.
Asiel en integratie
In de hele wereld vluchten mensen voor oorlog, honger of geweld, omdat ze worden onderdrukt of omdat ze niet zichzelf mogen zijn. In Utrecht vangen we vluchtelingen op en geven we statushouders begeleiding. Dit blijven we doen, ook al krijgen we daarvoor niet voldoende geld. Dit hoort bij Utrecht, stad van Sint Maarten (beschermheilige van Utrecht).
Groeien in Balans
Er wonen steeds meer mensen in onze stad. Utrecht is natuurlijk ook een geweldige stad om te wonen en te werken. Daarom zorgen we voor huizen en banen. En voor scholen, winkels, bomen en speelplekken. Dit noemen wij Groeien in Balans. Als je een huis bouwt, horen daar ook voorzieningen bij. Utrecht krijgt hiervoor geld van het Rijk. Hoe meer we groeiden, des te meer geld we kregen. Maar dat is veranderd. We krijgen nu veel minder geld. Toch blijft Utrecht investeren in Groeien in Balans.
Een vol stroomnet
Er staat letterlijk een file op ons elektriciteitsnet. Dit betekent dat we steeds moeilijker nieuwe stopcontacten aan kunnen leggen. Dit betekent ook dat we steeds lastiger nieuwe woningen en scholen kunnen bouwen. En laadpalen voor auto’s kunnen neerzetten. We nemen daarom maatregelen om de file op te lossen. Het volle stroomnet is wel een landelijk probleem. We zijn dus ook afhankelijk van maatregelen door anderen.
Utrechters verbinden
Het is oorlog in Europa en ook op andere plekken in de wereld zijn er gewelddadige conflicten. Dit merken we ook in Utrecht. Inwoners komen vaker tegenover elkaar te staan. Terwijl, ondanks onze verschillen: we kijken allemaal naar dezelfde Dom. De gemeente Utrecht heeft daarom extra aandacht voor het verbinden van mensen in de stad.
Inkomsten: € 2,1 miljard
Waar komt het geld vandaan?
€ 426,2 mln
€ 340,7 mln
€ 1.302 mln
Uitgaven: € 2,1 miljard
Rijk, provincie en andere overheden
Lokale heffingen
Overige inkomsten
Waar geeft de gemeente het geld aan uit?
Dit is een overzicht van de inkomsten en uitgaven van onze gemeente zoals deze zijn opgenomen in de begroting 2025.
De aanpassingen uit deze voorjaarsnota worden verwerkt in de begroting 2026. Deze wordt na de zomer gepubliceerd.
€ 61,2 mln
€ 267,2 mln
€ 259,3 mln
€ 279,4 mln
€ 287,6 mln
€ 228,8 mln
€ 16,6 mln
€ 90,3 mln
€ 244,4 mln
€ 257,9 mln
€ 75,7 mln
Betrouwbare overheid
Ontwikkelen en wonen
Klimaatvriendelijke stad
Duurzame bereikbaarheid
Groene leefomgeving & erfgoed
Veilige stad
Ondersteuning en opvang
Werk, economie en bestaanszekerheid
Kansrijk opgroeien
Levendige en gezonde stad
Algemene Middelen en Overhead
Karim wordt geleid door zijn gevoel dat zich uit in vogels
Wanneer Karim Eharruyen een stuk hout in zijn draaibank klemt, weet hij nog niet hoe het er uit gaat komen. Met de beitel in de hand ontdekt hij barsten en oneffenheden. Het hout draait en wordt steeds een stukje kleiner. “Wat kom ik tegen in het hout, en wanneer stop ik?” Het antwoord weet hij van tevoren niet. Hij doet het op gevoel. “Het is spannend en emotioneel.”
Op deze manier maakt Karim al zestien jaar zijn vogels. Hij doet het onder de naam Draaj, in een atelier bij Molen de Ster, waar hij ook een klein winkeltje heeft en zijn webshop runt. Her en der liggen stukken hout, aan de muur hangen tientallen beitels, onder de werkbank ligt een hoop houtschaafsel met daartussen allerlei stronken.
Al zijn vogels bestaan uit een lijf met daarop een losse, ronde kop. De korte, dikke of lange snavels kunnen daardoor alle kanten op draaien zonder dat het kopje eraf valt. “Als je het jaren doet, leer je vanzelf hoe je de vorm in balans brengt.” Door de kop anders op het lijf te zetten verandert de uitstraling van de vogel. Er is geen bepaalde houding die Karim voor een vogel bedacht heeft. “Dat mag iedereen zelf weten.”
De ronde vormen zijn het resultaat van het werken met een draaibank, maar gaan ook terug naar zijn jeugd. “De muzikanten die vroeger bij ons thuis kwamen, zaten in een cirkel. Met hun muziek zorgden ze voor een soort trance.” Karim, die zelf ook muzikant is geweest, laat zich nog steeds door het onderbewustzijn leiden. Zonder plan komt hij ‘s ochtends naar zijn atelier toe, en misschien komt hij morgen helemaal niet. “Mijn hoofd is er om voor het gereedschap te zorgen. Maar het gevoel bepaalt uiteindelijk wat er gebeurt. Zo zijn de vogels een manier om het onderbewuste vorm te geven.”
De vogels hebben verschillende versies, Karim spreekt van verschillende hoofdstukken, ‘Het eerste hoofdstuk’, hadden een ei-vormig lichaam en waren uit een uniform stuk hout geslepen. In het tweede hoofdstuk plakt Karim meerdere houtsoorten aan elkaar. Snavels worden duidelijker, en kleurverschillen zorgen voor een herkenbaar verendek. Er ontstonden papegaaiduikers, scholeksters, grutto’s en spechten. Die nu zijn vaste assortiment vormen.
Walnoot, olijf, ebben, gouden regen, taxus, in het atelier ligt van alles. De blokken, takken en wortels komen overal vandaan. Het zijn cadeaus van vrienden, restjes van andere werkplaatsen of juist een boom die voor een klant heel belangrijk is. Het kan zijn dat een stuk hout maanden in zijn atelier ligt voordat Karim door heeft wat er mee moet gebeuren. “Het gaat ook nog weleens fout, opeens breekt er een stuk af. Dan ligt het weer ergens voordat ik er iets anders in zie.” Het is een kwestie van geduld, hij wacht tot hij voelt wat er moet gebeuren.
In het hoofdstuk van de laatste jaren is het hout waarmee hij werkt robuuster geworden. Zijn recente vogels zitten vol natuurlijke barsten en gaten. “Door uniek hout te gebruiken, kun je er maar één van maken. Zo is een vogel steeds meer een portret van het stuk hout geworden.” Ondanks de oneffenheden balanceren de kopjes nog steeds vrij op de lichamen - al is het evenwicht soms even zoeken. a
Tekst: Jasper Witte
Tuindorp
De historische vereniging Oud-Utrecht maakt voor DUIC wandelingen door de stad, op zoek naar bijzonder erfgoed. Deze keer met de focus op de bijna 100 jaar geliefde wijk Tuindorp.
Tekst: Dick de Jong / Fotografe: Dick de Jong, Anna Wits, Het Utrechts Archief
De Engelsman Ebenezer Howard publiceerde in 1902 het idee om garden cities of tuinsteden te bouwen voor de sterk toegenomen bevolking. Die zouden moeten zorgen voor een aangename groene woonomgeving als tegenhanger van de drukke steden die waren gegroeid door de Industriële Revolutie.
Utrecht zat in de jaren 30 op slot binnen de gemeentegrenzen. Net buiten de gemeente Utrecht bouwden bijvoorbeeld Jutphaas en Zuilen op grote schaal voor de groeiende bevolking van Utrecht. In Maartensdijk wilden de Utrechtse gebroeders Willem, Piet en Arie Godijn met hun aannemersbedrijf en ontwikkelingsmaatschappij N.V. De Stadswoning huizen bouwen in het betere segment. Dit was afgesproken met burgemeester van der Voorst van Zijp van Maartensdijk. De Stadswoning kocht de eerste 17 hectare Maartensdijkse grond voor fl.350.000.- ten noorden van de stad Utrecht om daar een tuindorp te bouwen. Bestaande boerderijen en woonhuizen werden grotendeels gesloopt en de grond werd opgehoogd. De gemeente Utrecht werkte aanvankelijk tegen, maar de Maartensdijkse burgemeester gaf zijn steun. Hij kwam zelfs regelmatig op de fiets langs om te vragen hoe hij kon helpen. Het werd een dorp op zich dat ‘Tuindorp’ zou gaan heten. De eerste nieuwe woningen kostten fl.7.000.en de huur was fl. 525.- per jaar. Ze werden in advertenties aanbevolen met de woorden: ‘in een landelijke en gezonde omgeving. Frissche lucht, veel zon, veel groen en bloemen.’ Er kwamen zelfs vier rondvluchten met de KLM om de bijzondere locatie en de ruimte aan de rand van de stad Utrecht te tonen.
Bewoning De eerste huizen werden in 1932 opgeleverd in de Mr. Sickeszlaan, met badkamers en vaste wastafels met stromend water en met centrale verwarming. In de jaren daarna verrees er een complete wijk met kerken,
scholen, winkels, maar ook met sport- en zangverenigingen. In 1940 woonden er ongeveer 6000 mensen. De huizen op de hoeken van de straten werden vaak bewoond door middenstanders die er hun winkels hadden, zoals melkboeren, groenteboeren, bakkers, drogisten, slagers en fietsenmakers. Op het hoogtepunt in 1955 waren er 64 winkels. Het Willem de Zwijger plantsoen werd aangelegd door de Firma Copijn uit Groenekan. Na de grote herindeling van 1954 werd Tuindorp een deel van Utrecht.
Uitbreiding
De uitbreiding van het tuindorp ging verbluffend snel. Lange straten, zoals de Raiffeisenlaan en de Ritzema Boslaan, met goed onderhouden voortuintjes, liepen door de wijk. De Albrecht Thaerlaan sloot de wijk af. Deze loopt evenwijdig aan de spoorlijn Utrecht-Bilthoven. Aan de oostkant lag een deel van de Blauwkapelseweg, die werd heringericht en tot Eykmanlaan omgedoopt om de Utrechtse Nobelprijswinnaar Chistiaan Eykman te eren. Aan de westkant is het de Mr. Tripkade die als grens fungeert. In 1932 werd bewonersvereniging Tuindorps Belang opgericht die nog steeds actief is. Deze vereniging vroeg de NS al in 1937 een station aan te leggen in de spoorlijn van Utrecht naar Amersfoort. Uiteindelijk werd het station pas in 1968 gerealiseerd, vlakbij de spoorwegovergang van de Tripkade en na het bouwen van Overvecht als nieuwe stadswijk.
Wandelen
Een mooi startpunt vanaf de Kardinaal de Jongweg is te vinden net aan de overkant van het water bij de H.F. Van Riellaan met de protestantse Tuindorpkerk uit 1936 die te herkennen is aan een naaldvormige spits. Loop vanaf daar door naar de Mr. Sickeszlaan en ga bij de brug rechtsaf de Raiffeisenlaan in. Je loopt dan langs het zogenaamde Lubro veld, een groene speelplaats met de naam van deze voormalige Utrechtse broodfabriek.
Overal in Tuindorp kun je de goed onderhouden jaren 30 woningen bewonderen met hun voortuinen, en de voor die tijd kenmerkende erkers, vakmanschap in kozijnen en metselwerk, brede dakoverstekken en fraaie details zoals deuren met een ronde bovenkant. Er is een mix van rijtjeswoningen, twee-onder-een-kapwoningen en vrijstaande woningen. In veel huizen zijn ook binnen typisch jaren 30 details te vinden zoals glas-in-lood ramen, granito vloeren en lambriseringen. Aan het einde van de Raiffeisenlaan loop je naar rechts naar het Willem de Zwijgerplantsoen met de Willem de Zwijgerkerk en een vijver. De zeshoekige kerk in Amsterdamse Schoolstijl is een ontwerp van architect Charles Quéré, gebouwd voor de hervormden maar nu in gebruik als katholieke Pauluskerk. Er zijn ook bijzondere huizen te vinden die net wat afwijken. Bijvoorbeeld het huis van architect Albert Kool op J.W. Dieperinklaan 2. Het is ontworpen in 1935 en gebouwd in 1936. Het gaat om één van de eerste huizen aan deze laan. Kool ontwierp dit huis met werkplaats én kantoor voor zijn dochter Janke en haar echtgenoot Willem Wits van het gelijknamige schildersbedrijf. Steek hiervoor het Zwarte Water en de Leonard Fuchslaan over, ga de Melchior Treublaan in en neem rechts de professor Pullelaan. Aan het einde links vind je dit huis.
Tot slot
Tuindorp is van een dorp geworden tot een stadswijk die grenst aan de wijk Overvecht in het noorden, de buurten Tuindorp Oost in het oosten en Tuinwijk in het zuiden. Tuindorp heeft de vorm van een driehoek. In de westpunt ervan werden in de jaren 1970 studentenflats gebouwd met wel 1200 kamers, het zogeheten Tuindorp-West Complex, onder andere aan de Van Lieflandlaan. Tuindorp is nog steeds een zeer geliefde wijk om te wonen aan de rand van de stad Utrecht en de jaren 30 woningen zijn onverminderd populair. De aantrekkelijkheid van jaren 30 wijken schuilt in de eigen sfeer en identiteit van de huizen en de eenheid in inrichting van de groene tuinen, lanen en plantsoenen. De populariteit is af te leiden uit de huizenprijzen. Voor wie die niet kan of wil betalen is het leuk om er eens een wandelrondje te maken. Verder lezen: Joost Kingma, De magie van het jaren 30 huis, Vantilt; Rob Hufen, Tuindorp. Een bedrijvige gemeenschap in de twintigste eeuw, Stichting De Plantage: Mieke Heurneman, Bettina van Santen, Fred Vogelzang, De Utrechtse wijken- Noordoost, SPOU; H.J.Ph.G. Kaajan, Vijftig jaar Tuindorpkerk, Maandblad Oud-Utrecht 1987; Zie ook: Utrecht 80 jaar vrij: Oorlog en vrede beleefd vanuit Tuindorp - Oud Utrecht a
Tuindorp Professor Leonard Fuchslaan
Gezicht op het Willem de Zwijgerplantsoen te Utrecht vanuit de auto van fotograaf FF van der Werf in de Linnaeuslaan
Tuindorp Willem de Zwijgerplantsoen
Het verdwenen Lubbenes
Bij de Croeselaan wordt een nieuwe wijk gebouwd: het Beurskwartier. De komende jaren moeten daar enige duizenden woningen gebouwd worden. Bij de voorbereidingen van de bouw zijn er resten gevonden van het gehucht Lubbenes. Ondanks een verleden als één van de oudste gedeeltes van Utrecht is Lubbenes verdwenen en vergeten.
Tekst: Gerard Aaftink
Het voormalige Lubbenes ligt bij de Croeselaan achter Wonderwoods. Het is nu een lege vlakte waar in afwachting van bebouwing een parkje wordt gemaakt. Oudere Utrechters kennen het gebied als het voormalige Veemarktterrein. Vanaf de 13e tot aan de 17e eeuw lag hier een gehucht of klein dorpje.
Het Lijnpad
Op het eerste gezicht is de plek van Lubbenes opmerkelijk want het ligt op een behoorlijke afstand van het Utrecht binnen de singels. Maar in de 13e eeuw is het landschap anders ingericht. Ter westen van de huidige Catharijnesingel, ongeveer waar nu de Croeselaan loopt, lag toen een arm van de Rijn. Deze rivierarm noemen we de Lijnpadrijn. De Lijnpadrijn begon bij Tolsteeg om bij het Jaarbeursplein in de Oude Rijn uit te komen. Langs het water liep een weg, wellicht een jaagpad. In 1239 wordt de weg het eerst genoemd als ‘Linpaet’. In de 14e is de rivierarm verzand en bleef alleen het Lijnpad over.
Het Lijnpad was de kortste weg voor iemand die vanuit het westen naar het zuiden
van toewijzing door elect Otto aan het kapittel van Sint Jan van 10 morgen land in Gentebelinge krachtens koop van Gijsbert ridder van Ruwiel, op 20 september 1240.
reisde en die niet naar Utrecht hoefde. Voor wie wel naar Utrecht of richting Amsterdam wilde was er een zijweg met de naam Geltebiligesteeg. Deze weg kwam uit bij de Catharijnepoort. Op die splitsing lag Lubbenes.
‘In 't Haentgen op Lubbenes’ In 1396 wordt het gehucht voor het eerst genoemd. Vreric van der Woerte is de eerste bekende eigenaar van Lubbenes. Zijn naam wordt in 1408 al in stukken genoemd. Lubbenes blijft door de tijd bewoond. In 1650 wordt de herberg “in 't Haentgen op Lubbenes” vermeld. Het is een uitspanning met een “buegelbaen". De waard brouwt zijn eigen bier. Blijkbaar is Lubbenes op dat moment een aantrekkelijke locatie om te bezoeken. Naast de herberg zijn er enige boerderijen en wordt er baksteen geproduceerd.
Vanaf de 13e eeuw wordt rond Lubbenes klei afgegraven om er baksteen van te bakken. Het terrein wordt verkaveld en er ontstaan zogenaamde kleigroeves. De afgegraven klei
Gemeente Utrecht stopt met het verkopen van het bloot-eigendom
wordt over vletsloten (ondiepe sloten) naar de steenovens gebracht. De gebakken stenen worden over de singel en grachten naar de klanten gebracht. De regel is dat de afgegraven grond geëffend en meteen ingezaaid wordt. Dan is het weer voor agrarisch gebruik beschikbaar. Het bakken van klei gaat door tot het einde van de 19e eeuw.
De in het jaar 1664 aangelegde Leidse Rijn en het naastgelegen jaagpad zorgen voor de kortste verbinding vanuit het westen met de Catharijnepoort. Het vervangt de route via de Geltebelingesteeg en het Lijnpad. Lubbenes ligt niet meer op een doorgaande route en verliest zijn aantrekkingskracht.
De herkomst van de naam Lubbenes is niet met zekerheid te verklaren. “Nes” betekent neus of punt. Het woord wordt vaak gebruikt bij scherpe bochten in een rivier.
Het woorddeel “Lubbe” is afgeleid van “Leuve”, dat geneeskrachtig-, giftigof toverkruid betekent. Een verwijzing naar een persoon met de naam Lubbe of Lubbert is ook mogelijk, maar hier zijn geen aanwijzingen voor.
Bezet door de Fransen
In het ‘rampjaar’ 1672 wordt de stad Utrecht bezet door de Fransen. Op een bevolking van ruim 30.000 mensen wordt een leger van maar liefst 8.000 man ingekwartierd. De Franse ruiterij vestigt zich in het gehucht Lubbenes. De Fransen laten na hun vertrek in 1673 een kaalgeslagen en verwoest Catharijne achter. Van Lubbenes is weinig meer over.
Het stadsbestuur verbiedt de herbouw van gebouwen buiten de singels. Buiten de singels mogen geen mensen meer wonen en mag op straffe van hoge boetes niet gehandeld worden. In die tijd was de vermogende Jan Claesz. van Beuningen (ca. 1632-1703) de eigenaar van Lubbenes en van de steenfabriek Ruimzicht. Ondanks het verbod lukt het
hem in 1700 om de hofstede te herbouwen, de hofstede: “van ouds genoemd Lubbenes". De naam Lubbenes heeft vanaf dat moment alleen betrekking op een hofstede en niet meer op het gehucht.
Alleen de hofstede blijft bestaan: “buyten de Catharijne Poort aan de derde Nieuwe Vaart de hofstede genoemd Lubbenes". Later ontstaat er nieuwe bebouwing, met de tot verwarring leidende naam Lummenes. Beide hofstedes worden rond het jaar 1925 afgebroken vanwege de bouw van de veemarkt. Het voormalige landbouwgebied wordt een industriegebied.
Tot het jaar 1939 wordt het Veemarktplein naar Lubbenes vernoemd. Daarna wijst niets meer naar het oude gehucht Lubbenes. Vervolgens neemt de Jaarbeurs het gebied in gebruik. In het kader van CU2030 neemt de gemeente Utrecht het terrein over om er een nieuwe wijk te ontwikkelen. Helaas zonder verwijzing naar de historie van Lubbenes wordt het het Beurskwartier genoemd. a
Wij zoeken
Bent u erfpachter en wilt u het bloot-eigendom van de erfpachtgrond kopen? Dat kan tot uiterlijk donderdag 25 september 2025. collega’s!
Als u het bloot-eigendom koopt, wordt u eigenaar van de grond. U moet daarvoor wel voldoen aan de voorwaarden. Zo moet de erfpachtcanon eeuwigdurend
zijn afgekocht. Afkopen van de erfpachtcanon kan straks ook nog, die regeling verandert niet.
utrecht.nl/ erfpacht-woning
Kom werken bij de leukste bakkersfamilie van Nederland.
Scan de QR-code of ga naar werkenbij.bakkervanmaanen.nl en solliciteer direct!
bakker van maanen
Akte
Lubbenes ten westen van Utrecht in 1541, door Evert van Schayck.
Utrecht uit het westen gezien tijdens de belegering door de troepen van koning Lodewijk XIV en de overgave van de stad op 24 juni 1672. Getekend door S. le Clerc en L. de Chastillon.
Het gebied van het voormalige Lubbenes aan de Croeselaan achter Wonderwoods, in 2024.
PEP EN FRANS
Trots op FC Utrecht na iconisch seizoen:
‘Dit was het recept voor de vierde plaats’
Het Eredivisieseizoen 24/25 is afgesloten. Na een dubbel gelijkspel in de afgelopen week bekroonde FC Utrecht zich met een puntenrecord als nummer vier van de competitie. Pep en Frans blikken terug op het afgelopen seizoen, vermoeden dat Haller zijn laatste wedstrijd voor de club heeft gespeeld en kijken uit naar de Europese wedstrijden.
”H
et was een memorabel seizoen”, zo begint Pep. “Er heeft heel veel mee gezeten, maar de club is uiteindelijk terecht op de vierde plaats geëindigd met een puntenrecord. Het geheim van dit seizoen zat hem in meerdere factoren. Ron Jans wist vanaf de eerste dag op welke manier hij zijn spelersgroep moest benaderen. De overige leden van de technische staf hebben ervoor gezorgd dat het team enorm ft was. Neem daarbij het feit dat technisch directeur Jordy Zuidam creatieve spelers heeft aangetrokken die iets extra’s brachten. Dan is het resultaat een onvergetelijk mooi voetbalseizoen.”
ZOEKPLAAT
Zoek de zeven verschillen
Au revoir Haller Ook Frans is apetrots op de prestatie van FC Utrecht. Toch wil hij ook de zwakke plek van het afgelopen seizoen benoemen. “De ploeg heeft een geweldige prestatie geleverd. Toch zal er richting volgend seizoen iets moeten veranderen in de spitspositie. Noah Ohio, David Min en Sébastien Haller hebben bij elkaar twaalf doelpunten gemaakt in de competitie. Dat is veel te weinig. Vooral van Haller had het publiek meer verwacht. Hij heeft niet zijn stempel gedrukt en is uiteindelijk nooit topft geweest. Haller zal voor altijd een held blijven, maar het is te verwachten dat hij zijn laatste wedstrijd voor FC Utrecht heeft gespeeld. Die jongen verdient bij Borussia Dortmund miljoenen. Het is onverantwoord voor
OPLOSSING ZOEK DE VERSCHILLEN LOCATIE
Pep en Frans, twee broers die al sinds jaar en dag iedere wedstrijd van FC Utrecht in het stadion volgen, maken een column voor DUIC. In de column wordt de week van FC Utrecht doorgenomen. Martijn Kramer schrijft het verhaal vervolgens op.
FC Utrecht om diep in de buidel te tasten voor een 30-jarige speler die niet meer op de top van zijn kunnen zit.”
Debacle van Mostar en Differdange Het seizoen van FC Utrecht kende vele hoogtepunten. Er werd met 4-0 thuis van Ajax gewonnen en in de Kuip werd Feyenoord met 1-2 verslagen. Pep ziet dat de kracht van dit team vooral zat in de collectieve strijdbaarheid. “Verdedigend stond het altijd goed. We hadden middenvelders die veel vuile meters konden maken en op de fanken stonden spelers met veel creativiteit. Tel daar een onpasseerbare keeper bij op en je krijgt het recept voor de vierde plaats in de Eredivisie. Dit team had alles en mag nu genieten van een welverdiende vakantie.”
Frans sluit zich bij deze conclusie aan, maar wil wel alvast vooruitkijken. “Hopelijk gaan Ron Jans en Jordy Zuidam direct hard aan de slag om een team samen te stellen dat er vanaf de eerste Europese wedstrijd in juli staat. We hebben in onze recente Europese geschiedenis het debacle van Differdange en Mostar meegemaakt. Dat willen we nooit meer. Zo vaak krijgen we de kans op Europees voetbal niet, dus we moeten er nu echt staan. Desondanks zullen we dit seizoen nooit meer vergeten. Wekelijks was onze Galgenwaard goed gevuld. Iedereen met een rood-wit hart heeft in de Domstad een topseizoen gehad. Daar willen wij de spelers en onze mede-supporters erg voor bedanken! a
SCHRIJF JE NU IN OP DE ALLERLAATSTE WONINGEN
LEIDSCHE RIJN UTRECHT - FASE 15C - DE LAATSTE FASE 22 SFEERVOLLE WONINGEN IN VERSCHILLENDE TYPEN DICHTBIJ DE STAD, OMRINGD DOOR GROEN EN WATER.
INFORMATIE EN VERKOOP
Overduyn Makelaars
T 030 688 45 35 nieuwbouw@overduyn.nl
Brecheisen Makelaars
T 030 200 36 00 nieuwbouw@brecheisen.nl
Lauteslager Nieuwbouw Makelaars T 030 231 51 86 nieuwbouw@lauteslager.nl
Karim sport met de U-pas.
De Keizer Makelaarsgroep T 030 600 82 40 nieuwbouw@dekeizer.nl
Maak er ook gebruik van !
OM TE WONEN
De U-pas is een gratis voordeelpas. Er staat geld op waarmee je allerlei dingen kunt doen. Ook krijg je korting met de U-pas. Bijvoorbeeld voor sporten of een dagje uit.
Kijk nu of je recht hebt op de U-pas Ga naar u-pas.nl/aanvragen-of-verlengen en beantwoord de vragen.
Hulp nodig bij jouw aanvraag? Ga naar:
• De U-pasbalie beneden in het Stadskantoor. Open op maandag en vrijdag tussen 09.00 en 13.00 uur. Het adres is Stadsplateau 1.
• Bibliotheek op Kanaleneiland. Open op woensdag even weken tussen 09.00 en 13.00 uur.
• Bibliotheek Overvecht. Open op woensdag oneven weken tussen 13.00 en 17.00 uur,
• De Geldzaak op Steenweg 20. Of bel of whatsapp naar de Geldzaak via 030 236 17 66.
• Jouw buurtteam. Jouw buurtteam vind je via buurtteamsutrecht.nl
Heel veel Utrechters kunnen hulp en geld krijgen van de gemeente. Lang niet iedereen maakt er gebruik van. Jammer toch? Weet jij waar je recht op hebt? Kijk op utrecht.nl/rondkomen.
