De krant die verder kijkt in de stad
5 JANUARI 2024 | 10E JAARGANG NR. 254 | KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP
Het Volksbuurtmuseum
Column Koos
is weer
Marsman:
open
Stayin
DUIC.NL
Alive P. 15
P. 10
2023 in beeld en woord
Het nieuwsjaar van DUIC in elf onderwerpen
P. 8
Elk e een week nieu DUI we C
Op bezoek bij Café Restobar Rosie
P. 12
Advertenties
EEN DROOM VAN EEN SHOWROOM SALE
VERGADERZALEN BIJ CAMPING GANSPOORT
UTRECHT IEDERE ZONDAG OPEN
MET CATERING MOGELIJK!
Onze geweldige displaybedden nu voor een zeer aantrekkelijke prijs. Maar wees er snel bij: want op is op.
Hilversum Vaartweg 4 • 035 - 6247194
Voor meer info: HÄSTENS STORE | Oudkerkhof 27, 3512 GJ Utrecht | +3130-3075727
bel/app Pierre via 06-14415656 of zie campingganspoort.nl
SALE
tot wel
50% korting
Vanaf € 75,HUB Utrecht is het nieuwe mediacentrum van de stad Utrecht met RTVU en DUIC als initiatiefnemers. Wil jij een vergaderruimte of studioruimte huren bij HUB Utrecht? Dat kan. Boek nu en reserveer via de QR-code.
Locatie: Achter Clarenburg 23-25
Volledig gefaciliteerd met o.a. led-scherm, WiFi en whiteboard en natuurlijk gratis koffie en thee.
Utrecht Oudkerkhof 11 • 030 - 2314984 Bilthoven Julianalaan 43 • 030 - 2287451
MORPHEUS.NL
Advertentie
3
5 JANUARI 2024 | NR. 254 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
INHOUD
S
tapels vuilniszakken en nat karton vulden in januari 2023 de straten van de binnenstad. Het stonk en het zag er niet uit – en dit al binnen de paar dagen dat de vuilnisophalers staakten. Het is een van de nieuwsonderwerpen die in deze krant aan bod komen. Dit is de eerste editie, van de tiende jaargang van de DUIC-krant alweer. Maar we blikken nog een keer terug op het afgelopen jaar, met het fotografisch jaaroverzicht en met een overzicht van nieuwsonderwerpen die de lezers dit jaar bezighielden. Wat te denken van de dodelijke ongevallen, op de Vleutenseweg en de Biltsestraatweg, waar jonge kinderen bij omkwamen. Het
Nieuws 4 Fotografisch jaaroverzicht
falen van de nieuwe parkeerapp, dat tot een motie van wantrouwen leidde. De toegezegde duizend tijdelijke woningen, die er nooit kwamen. De verschillende verkiezingen, waar Utrecht progressief bleef stemmen maar waar landelijk grote verschuivingen waren te zien. De overlast van drugsgebruikers, waardoor onder meer het Lucasbolwerk een onveilige plek werd. Dit en nog veel meer onderwerpen komen in deze krant aan bod. Robert Oosterbroek
De nieuwsfoto's van 2023
8 Het nieuwsjaar van DUIC Elf belangrijke nieuwsonderwerpen
Cultuur / Uit
DE VERANDERENDE STAD IN BEELD
10 Volksbuurtmuseum
Museum weer open na verbouwing
11 Utrecht volgens...
Componist des Vaderlands Anne-Maartje Lemereis
11 Uittips
WITTEVROUWENBRUG
Elke week de leukste tips Utrecht is constant in
Stad / Leven
beweging. Er wordt gebouwd en gesloopt.
12 Op bezoek bij
Hierdoor ziet de stad er
Café Restobar Rosie
op sommige plekken heel
13 Op pad met Oud-Utrecht
1927
+/-
anders uit dan vroeger,
2023
terwijl andere straten en
Wandeling langs de Utrechtse Veilinghaven
pleinen juist al decennia
15 Puzzel
hetzelfde blijven. In deze rubriek laten we dat zien.
Zoek de verschillen
15 Column Koos Marsman
Ga naar DUIC.nl voor
Stayin Alive
meer oude en nieuwe foto’s van de stad.
Colofon REDACTIE Robert Oosterbroek
CONTACT REDACTIE redactie@duic.nl 06 86 80 32 22 VRAGEN OVER DISTRIBUTIE? Pierre Schoonhoven via pierre@duic.nl, 06 - 14 41 56 56
AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Arjan den Boer, Bas van Setten, Bo Steehouwer, Emily Hengeveld, Ilana Noot en Kamiel Visser
Social Media ADVERTEREN Helling 13, 3523 CB Utrecht, adverteren@duic.nl Dave Vorstenbosch dave@duic.nl 06 43 03 58 73
ART DIRECTION EN VORMGEVING ddk.nl en redactie DUIC UITGEVERS Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers
Website DUIC.nl
Facebook DUICNL
Twitter @duicnl
Advertentie 0 t! .50koch 1 n r da ve er aren e m pl Al em ex
€ 34,95 incl. verzendkosten
Koop nu
het boek Verdwenen horeca in Utrecht
Bestel via duicshop.nl en ontvang een gratis setje ansichtkaarten
Instagram duic.nl
4
NR. 254 | 5 JANUARI 2024 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Fotografisch jaaroverzicht
Tekst & fotografie: Robert Oosterbroek & Bas van Setten
2023
DUIC maakt graag vele en uitgebreide fotoseries. Via de website en de krant laten we zo ook veel zien. Dat kunnen grote nieuwsgebeurtenissen zijn, maar ook gewoon mooie beelden van Utrecht. Hier een kleine greep uit het jaar 2023.
15 maart Driemaal mocht er gestemd worden in 2023; voor de Provinciale Staten, de Waterschappen en de Tweede Kamer. Deze foto is gemaakt tijdens de eerste twee verkiezingen, die tegelijkertijd werden gehouden. Als vanouds veranderden scholen, gymlokalen, kerken en buurthuizen weer in democratische paleizen.
19 april De werkzaamheden in de Haverstraat en de Oudegracht waren zeker vervelend voor omwonenden, maar het zorgde ook voor een uniek kijkje onder de grond. Kabels, leidingen en unieke grachtenkelders lagen allemaal open. Tijdens de werkzaamheden werd zelfs een spookkelder ontdekt, een kelder waar niemand het bestaan van wist.
6 februari Bergen vuilniszakken, doordrenkt karton en pikkende meeuwen; het vuilnis stapelde zich op in de binnenstad van Utrecht. Medewerkers van Stadsbedrijven staakten om betere arbeidsvoorwaarden af te dwingen. Het gevolg was al na één dag goed te zien; de straten raakten bevuild.
30 maart Tijdens een emotionele bijeenkomst overhandigden omwonenden van de Vleutenseweg een petitie aan de wethouder en gemeenteraad. Een paar dagen eerder was op die straat een 7-jarig meisje overleden bij een ongeval, haar 5-jarig broertje raakte zwaargewond. Bewoners maken zich al langer zorgen over de verkeersveiligheid van de weg en ook uit onafhankelijk onderzoek bleek dat de weg een stuk veiliger kan.
20 april Een fikse brand legde het voormalig Informatiecentrum Leidsche Rijn in de as. In het pand lag het archief van de ontwikkeling van de Vinex-wijk. Door de brand was onmiskenbaar een stuk geschiedenis van de wijk verloren gegaan.
5 JANUARI 2024 | NR. 254 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
2 mei Naast mensen en dieren kunnen ook bomen een vaccin krijgen om te voorkomen dat ze ziek worden of sterven. Dat gebeurde ook in Utrecht. Zo’n 2.750 exemplaren kregen in 2023 een injectie tegen de iepenziekte.
5
6 mei Met een demonstratieve rave door Utrecht vroegen zo’n 1.300 feestgangers aandacht voor de ‘onmisbare rafelranden’ van de stad. De deelnemers aan de optocht menen dat in het steeds voller wordende Utrecht altijd ruimte moet blijven voor creatieve ‘rafelranden’ om zo onafhankelijke kunst en cultuur te bevorderen.
16 mei Er werd eerder al een beeldje gevonden in de grond van het voormalige parkeerterrein bij de Jaarbeurs, en niet veel later een heuse steenfabriek. Hoe oud het bouwwerk is, was niet direct met zekerheid te zeggen. Mogelijk was de fabriek al 300 jaar oud. Na het onderzoek werd alles weer afgedekt waarna het terrein een nieuwe invulling kan krijgen.
3 juni De zon scheen, en er waren tienduizenden feestgangers op de been. De Utrecht Pride was weer een groot feest.
14 juni Grasmaaien voor gevorderden. In Stadion Galgenwaard moesten de hele grasmat en alle systemen die daaronder liggen vervangen worden. De mat die er lag werd al bijna 25 jaar gebruikt – niemand wist overigens hoe lang precies. Het werk werd groots aangepakt en het ging om een forse investering, maar volgens de financieel directeur was het nodig om tot de ‘subtop’ te behoren.
6
NR. 254 | 5 JANUARI 2024 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
27 juni Wie een verticale tuin heeft, heeft abseilende hoveniers nodig. De hangende hoveniers gaan al het groen aan de nieuwe toren Wonderwoods onderhouden. Met honderden bomen en duizenden planten zullen ze genoeg werk hebben.
30 juni Met een zogenoemd plengoffer – een ritueel – startte de onthulling van het Slavernijmonument in het Griftpark. Het monument staat symbool voor het trans-Atlantisch slavernijverleden van Utrecht. De onthulling vond plaats tijdens Keti Koti.
13 augustus Enkele panden aan de Croeselaan, die op de nominatielijst staan om gesloopt te worden, werden afgelopen jaar gekraakt tijdens het Woonprotest. De krakers lieten weten tegen de sloop van de sociale huurwoningen te zijn en tegen leegstand. De actievoerders vertrokken na ongeveer twee weken, toen duidelijk werd dat de gemeente statushouders tijdelijk gaat opvangen in de woningen.
30 augustus Elk jaar komen er wel wat muurschilderingen bij, een bijzondere in 2023 was het exemplaar aan het Westplein. Het werk moet het belang van de Grondwet benadrukken en in het bijzonder artikel 1. Het idee komt van twee rechtenstudenten van de Universiteit Utrecht. Vorig jaar bestond de Grondwet 175 jaar. 24 september Zestien teams van drie dansers namen het tijdens de finale van Freedom City tegen elkaar op in 3vs3 open-style battle. Tijdens de battles – waarin twee teams rechtstreeks de strijd met elkaar aangaan - mogen de deelnemers alle dansstijlen gebruiken om de jury en het publiek voor zich te winnen.
7
5 JANUARI 2024 | NR. 254 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Fotografisch jaaroverzicht
2023
3 oktober In de Lange Viestraat, waar ruim tien jaar lang een regenboogpad lag, ligt nu een pad in de kleuren van de LHBTIQ+-vlag. Het is een modernere versie, waardoor nog meer doelgroepen aangesproken moeten worden.
9 november Een 180 jaar oude treurbeuk is omgevallen op begraafplaats Soestbergen. De beeldbepalende boom, die geliefd was bij bezoekers en personeel van de begraafplaats, viel waarschijnlijk om door harde wind en de vele regen die de dagen voor het incident was gevallen.
9 november De aanslagen in Israël en de oorlog tussen Israël en Hamas maakten ook in Utrecht een hoop emoties los. Er werden verschillende demonstraties georganiseerd, waaronder op het centraal station, waarmee werd opgeroepen tot een staakt-het-vuren.
23 november Honderden mensen kwamen bijeen rondom het Stadhuis. De actie was een tegenreactie op de verkiezingswinst van de PVV. De betogers gingen enkele rijen dik rondom het Stadhuis staan en riepen ‘You are not alone’. De aanwezigen spraken van een solidariteitsactie tegen uitsluiting en discriminatie.
16 december Geen jaar zonder klimaatprotesten – in december werd de Daalsesingel geblokkeerd door activisten van Extinction Rebellion en Scientis Rebellion. De blokkade hield een groot deel van de dag stand. De politie greep niet in en de gemeente had omleidingsroutes ingesteld. a
8
NR. 254 | 5 JANUARI 2024 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
HET NIEUWSJAAR VAN DUIC
Deze elf nieuwsonderwerpen waren De parkeerapp, vuilnisstaking en Intellectual Heritage: onderwerpen waarover je dit jaar kon lezen op DUIC. Wij zetten de best gelezen onderwerpen van 2023 voor je op een rij. Tekst: Emily Hengeveld / Fotografie: Robert Oosterbroek, Bas van Setten & Het Utrechts Archief
Standplaatshouders Wel of geen vergunning?
V
ergunningen voor standplaatshouders, daar draaide deze discussie om in 2023. In Utrecht hebben standplaatshouders, zoals de lokale bloemenstal of viskraam, een vergunning nodig voor de plek waar ze staan om hun producten te verkopen. Die vergunningen werden in 2013 afgegeven voor de duur van tien jaar, waarmee deze eind 2023 zouden aflopen. Hiervoor werden de vergunningen automatisch verlengd met een aantal jaar, maar door de veranderende Europese regelgeving, om nieuwe standplaatshouders ook een eerlijke kans te geven op een plek, gebeurt dat niet meer. Dit leidde tot veel onrust en emotie bij huidige standplaatshouders die vinden dat de gemeente niet goed heeft gecommuniceerd. Nu is duidelijk dat de gemeente een gedoogconstructie wil laten gelden tot 1 oktober 2025, waarmee zij meer
Verkiezingen BBB en PVV aan kop
D
e Provinciale Statenverkiezingen, Waterschapsverkiezingen en de Tweede Kamerverkiezingen vonden alle drie plaats in 2023. Waar de BoerBurgerBeweging (BBB) tijdens de Provinciale Statenverkiezingen nog de grootste partij werd, haalde Geert Wilders met de Partij voor de Vrijheid (PVV) tijdens de Tweede Kamerverkiezingen de meeste stemmen binnen. Onder Utrechtse stemmers bleef GroenLinks de grootste partij bij beide verkiezingen. Dat de PVV bij de laatste verkiezingen landelijk zoveel stemmen haalde, zorgde voor veel onrust bij een groep bewoners van de stad Utrecht. De Utrechtse afdelingen van GroenLinks en PvdA organiseerden daarom, gesteund door andere partijen en organisaties, de actie ‘Utrecht, houd
elkaar vast’ als reactie op de verkiezingswinst van de PVV. Honderden mensen stonden hand in hand rondom het stadhuis in Utrecht.
Tijdelijk wonen Van duizend naar nul in 2023
tijd krijgt om onderzoek te doen naar hoe het beleid voor de verdeling van vergunningen ingevuld moet worden. Tot die tijd hoeven standplaatshouders niet meer voor hun plek te vrezen.
Dodelijke ongevallen
O
m de woningnood in Utrecht tegen te gaan zouden er in 2023 duizend tijdelijke woningen worden gebouwd. Door financiële tegenvallers, stijgende kosten en problemen met de levering van de woningen werd halverwege het jaar echter duidelijk dat deze woningen er niet meer in 2023 zouden komen. Eerder werd tevens de ambitie uitgesproken om ook in 2024 en 2025 duizend woningen te bouwen, maar deze plannen zijn nu bijgesteld: er worden tot 2026 zo’n duizend tijdelijke huizen verwacht. De eerste 280 tijdelijke containerwoningen in Hoograven in Utrecht worden waarschijnlijk in augustus
2024 opgeleverd en zijn onder meer bedoeld voor studenten en starters.
Verkeersveiligheid in het geding
2
023 was ook het jaar van meerdere dodelijke ongevallen, onder meer op de Biltse Rading en Vleutenseweg. Op de Vleutenseweg overleed in maart een 7-jarig meisje na een botsing met een stadsbus en in april kwamen een 66-jarige vrouw een 5-jarig jongetje om het leven toen ze de Biltse Rading overstaken. Beide verkeersongevallen leidden tot grote zorgen bij omwonenden en andere betrokkenen, die al langer hun zorgen uitten over de verkeersveiligheid hier. Zij startten dan ook een petitie om deze wegen veiliger te maken. De petities werden onafhankelijk van elkaar door honderden mensen ondertekend.
Staking vuilnis Een smerig straatbeeld
B
ergen vuilnis vergezeld door een indringende vuilnisgeur leidden tot een smerig straatbeeld in de eerste weken van 2023 in de Utrechtse binnenstad. Van dinsdag 31 januari tot en met maandag 6 januari legden namelijk alle vuilnismannen en -vrouwen in Utrecht het werk neer, om betere arbeidsvoorwaarden en meer loon af te dwingen. De vakbonden CNV en FNV bereikten net op tijd een akkoord met de werkgeversorganisaties: medewerkers van de gemeenten kregen een loonsverhoging van bijna 16 procent, een extra vrije dag en een thuiswerkvergoeding. Meerdere stakingen bleven daardoor uit.
Parkeerapp Een grote flop
E
en grote misser, zo wordt de nieuwe parkeerapp in Utrecht door veel mensen ervaren. Inwoners raken niet uitgesproken over de app die in november 2023 is ingevoerd, waarmee Utrechters bezoekerskorting op parkeren kunnen regelen. Voorheen kon een kortingscode bij de parkeerautomaat ingevuld worden, maar omdat dit systeem volgens de gemeente niet meer ondersteund wordt na een softwareupdate, moet het betalen inclusief korting nu via de app. Kort na de lancering kon de app echter al rekenen op bakken kritiek: gebruikers hadden te maken met technische problemen, de moeilijkheidsgraad voor ouderen was hoog en niet de bezoeker, maar alleen de bewoner kon betalen voor het parkeergeld. Het terugvragen van dit geld leidde voor veel gebruikers tot sociaal ongemak. Wethouder Lot van Hooijdonk ging wegens al deze problemen door het stof. Ze gaf toe dat het project niet goed is verlo-
Intellectual Heritage Viva Las Vegas op de Neude
E pen en dat de app niet gebruiksvriendelijk is, maar excuses bleven uit. Door verschillende partijen werd daarom een motie van wantrouwen ingediend tegen Van Hooijdonk. Na alle kritiek werkt de gemeente momenteel nog steeds aan de parkeerapp.
en veelbesproken culturele gebeurtenis in 2023 was de intrede van het kunstwerk Intellectual Heritage. Dit immense kleuren- en lichtenfestijn van 8 meter hoog en 12 meter breed werd onder toeziend oog van de maker, Maarten Baas, in maart aan de gevel van Bibliotheek Neude gehangen. Hij wilde met dit Las Vegas-achtige kunstwerk vooral het contrast onderstrepen tussen de drukte van de stad en de rust van een bibliotheek. Een ambitieuze poging die leidde tot veel commotie onder Utrechters: mensen hielden ervan of verafschuwden het.
9
5 JANUARI 2024 | NR. 254 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Advertentie
belangrijk in 2023 Overlast drugsgebruikers Toenemende criminaliteit, mishandelingen en aanrandingen
O
verlast van harddrugsgebruikers is in 2023 flink toegenomen in de binnenstad. Vooral rond het Lucasbolwerk liep de situatie uit de hand vorig jaar. Omwonenden, ondernemers en bezoekers in het gebied klaagden over overlast, criminaliteit, mishandelingen en aanrandingen door veelal verslaafden. In tegenstelling tot andere steden was harddrugsgebruik op straat op dat moment nog niet verboden in Utrecht. Om de toegenomen overlast van gebruikers in de binnenstad tegen te gaan, werd dit verbod halverwege vorig jaar toch opgelegd. Deze regel lijkt zijn vruchten afgeworpen te hebben, want sindsdien is de toestroom van
Orkest van Weekend Opera Utrecht Nederlands Concertkoor o.l.v. Jan van Maanen www.weekendoperautrecht.nl gebruikers en dealers van buiten de stad flink afgenomen.
Galaxy Tower Komt die ooit nog af?
D
e Galaxy Tower aan het Jaarbeursplein had een ware blikvanger moeten worden in Utrecht, maar de bouw van de toren, waarin een hotelvestiging van Amrâth en ruim 300 woningen zouden moeten komen, werd in 2023 stilgelegd. De reden is onenigheid tussen opdrachtgever De Lelie Vastgoed (DLV), installatiebedrijf Homij en aannemer Ballast Nedam. De ruzie gaat over wie er financieel verantwoordelijk is voor de ontstane vertraging. De toren had namelijk in 2021 opgeleverd moeten worden. De ruzie gaat inmiddels om miljoenen euro’s en aannemer Ballast Nedam heeft daarom besloten de bouwplaats niet vrij te geven aan opdrachtgever De Lelie Vastgoed totdat het
U
Vitens voert onderhoud uit aan de waterleiding Periode 4 t/m 12 januari 2024, op werkdagen tussen 8.00 en 16.30 uur Gemeente Utrecht, postcode: 3452, 3541, 3544, 3564
geschil is opgelost. Op dit moment wordt er nog steeds gezocht naar een oplossing.
Faillissementen Afscheid van De Leckere en SYR
Zondag 7 januari 2024 14.30 uur TivoliVredenburg Utrecht Kaarten €20,-/U-pas €5,-
• Tijdens het schoonspoelen van de waterleiding, kan de waterdruk tijdelijk wegvallen. • Tijdens de werkzaamheden kunt u de kranen het beste dichthouden. • Tijdens en na de werkzaamheden kan er bruin water uit de kranen komen. Dit is niet schadelijk voor uw gezondheid. • Als er na de werkzaamheden bruin water uit de kranen komt, laat dan alleen de keukenkraan goed doorlopen. Kijk voor meer informatie over bruin water op vitens.nl/service/waterkwaliteit/bruin-water. • Kijk in die week op waterstoring.nl om te zien wanneer u tijdelijk geen water heeft en meld u aan op waterstoring.nl om op de hoogte te worden gehouden van de werkzaamheden. Door het schoonspoelen van de waterleiding zorgen wij voor betrouwbaar en beschikbaar drinkwater. Voor nu en later.
trecht heeft ook een aantal bedrijven verloren in 2023. De Utrechtse bierbrouwerij De Leckere, die gevestigd was in het Werkspoorkwartier in Utrecht, is er daar een van. Het bedrijf, dat het jaar ervoor nog zijn 25-jarig jubileum vierde, werd halverwege 2023 failliet verklaard door de rechtbank. Toch bleek een doorstart mogelijk dankzij een groep liefhebbers. Ook restaurant SYR moest in 2023 de deuren sluiten. Het in 2016 opgerichte restaurant aan de Lange Nieuwstraat in Utrecht, was onder meer een plek waar Syrische vluchtelingen hun eerste stappen op de arbeidsmarkt konden zetten.
Houtstook Geen sfeervuurtjes meer
V
eel mensen genieten van een ‘sfeervuurtje’, door bijvoorbeeld hout te stoken in een kampvuur of vuurkorf, maar er zijn ook mensen die er last van hebben. Helaas voor de liefhebbers werd vorig jaar besloten dat de mogelijkheid om buitenshuis een vuurtje te maken in Utrecht definitief verboden wordt vanaf januari 2025. Volgens de gemeente heeft het stoken van hout namelijk negatieve gevolgen voor de luchtkwaliteit, is de rook ongezond en kan het voor hinder zorgen bij omwonenden. Hoewel er twijfels waren over de effectiviteit en handhaaf baarheid, kon het voorstel van GroenLinks en Partij voor de Dieren toch rekenen op een meerderheid van de gemeenteraad. a
uw afscheid regelt u niet alleen voor uzelf
U bent altijd welkom voor een open gesprek. Bel 0800 - 023 05 50 of ga naar monuta.nl/ utrecht.
Natalie van Eijndthoven
Utrecht
10
NR. 254 | 5 JANUARI 2024 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
MUSEUM VERBOUWD
Het vernieuwde Volksbuurtmuseum: een totaal nieuw museum Echt alles is anders in het vernieuwde Volksbuurtmuseum in Wijk C. Na een verbouwing van een aantal maanden opende het stadsmuseum op 27 december opnieuw de deuren. Eenmaal binnen maken bezoekers kennis met een fictieve familie die ze meesleurt in het historische leven in een volksbuurt rond 1910 à 1920. Tekst: Emily Hengeveld / Fotografie: Wiebke Wilting
A
l bij de ontvangstbalie worden bezoekers van het Volksbuurtmuseum met veel enthousiasme onthaald. Niet gek, aangezien de renovatie van het pand en de nieuwe presentatie van de collectie net zijn afgerond. Volgens directrice Lysette Jansen was dat ook hoog nodig: “Het is een oud gebouw. Er zaten gaten in de muren en vloeren en daarnaast miste de collectie structuur.” Direct na de entree stap je de eerste ruimte binnen, waar je kennismaakt met de fictieve familie De Jong. Deze familie laat je zien hoe het leven in een volksbuurt er zo’n honderd jaar geleden uitzag en vormt de rode draad van de collectie. De volksbuurt was vroeger een buurt waar ‘het gewone volk’ woonde, vaak in kleine en in slechte staat verkerende woningen. Elke stad had zo zijn volksbuurten en in Utrecht was dat Wijk C. Ondanks de armoede voerde de saamhorigheid en gezelligheid van deze buurt de boventoon. Dat is precies de indruk die je krijgt als je de eerste themaruimte binnenloopt: een klein (doch efficiënt) en warm ingericht woonhuis, waar je direct een kop koffie wil drinken. “Er zijn in totaal vier themaruimtes ingericht die iets vertellen over het huis van familie De Jong, de werkplek, de school en de winkel”, zegt Jansen. De duidelijk afgebaken-
de route leidt je op een overzichtelijke manier naar de volgende ruimtes. “In elke themaruimte zijn diverse authentieke objecten tentoongesteld die allemaal worden besproken door familieleden. Ook wordt er in iedere ruimte een reflectiefilm getoond waarin hedendaagse mensen een vergelijking trekken met de wereld van nu en zijn borden geplaatst die achtergrondinformatie geven over het onderwerp”, vertelt Jansen. “Bovendien zijn er in iedere ruimte geuren geplaatst die de geuren van toen nabootsen.” Dit laatste zorgt ervoor dat je je even terug in de tijd waant, waardoor het verhaal extra tot leven komt. Tijdens de renovatie is verder gelet op de toegankelijkheid van het museum. “Het audioapparaat dat bezoekers bij binnenkomst ontvangt, waarmee zij uitleg krijgen over wat zij zien, kan worden ingesteld in het Nederlands, Engels of Arabisch”, legt Jansen uit. “Daarnaast richt het museum zich niet meer alleen op inwoners van Wijk C, zoals oorspronkelijk het geval was in het Volksbuurtmuseum, maar op alle inwoners van Utrecht.” Naast de themaruimtes is er tijdens de verbouwing ook ruimte gekomen voor een kleine buurtbios, waar unieke Utrechtse filmbeelden uit de vorige eeuw worden vertoond. Daarnaast laat de wijkkast een aantal
typerende elementen van Wijk C zien en is er in de verhalenkamer een selectie te beluisteren van honderden interviews die het museum afnam met bewoners uit Utrechtse volksbuurten. Tegelijkertijd met de opening van het museum wordt ook de nieuwe tijdelijke tentoonstelling Levensloop - verhalen over de kracht van kansen geopend. In deze expositie vertellen drie Utrechtse families over hun
kansen in het onderwijs, op de arbeidsmarkt, op de huizenmarkt en welke invloed dat heeft gehad op hun verdere levensloop. Aan de collectie van het Volksbuurtmuseum is inhoudelijk weinig tot niets veranderd, maar toch is deze op een dusdanig andere manier gepresenteerd dat het Volksbuurtmuseum aanvoelt als een totaal nieuw museum. a
UTRECHT VOLGENS COMPONIST DES VADERLANDS ANNE-MAARTJE LEMEREIS
In de rubriek Utrecht Volgens spreken we een
‘Met muziek kan je verbinding in het onderwijs opzoeken’
een actuele aanleiding en altijd met een paar
bekende of onbekende Utrechter. Vaak met standaardvragen over het leven in Utrecht.
Ze was vier jaar toen ze haar eerste muziekstuk schreef. Daarna is Anne-Maartje Lemereis (34) nooit meer opgehouden met componeren. Aan het Conservatorium in Utrecht studeerde ze piano en compositie. Inmiddels werkt ze er onder meer als docent. Verder schrijft ze eigen stukken en geeft ze kinderen les over componeren met een door haarzelf opgerichte stichting. De komende twee jaar is Anne-Maartje de jongste Componist des Vaderlands tot nu toe. Tekst: Bo Steehouwer / Fotografie: Robert Oosterbroek De Componist des Vaderlands is een initiatief van BUMA Cultuur. Degene met de titel wordt ‘het boegbeeld van de nieuwe Nederlandse muziek’ genoemd. Waar ga jij je de komende twee jaar in deze rol mee bezighouden? “Mijn grootste missie is muziekeducatie. Daar zet ik me al voor in, maar mijn platform wordt nu enorm verbreed door deze titel. Dat voelt super fijn. Ik kan nu nog meer mensen duidelijk maken waarom muziekeducatie zo belangrijk en nodig is.” Waarom vind je het zo belangrijk dat mensen leren over muziek? “Om heel veel artistieke en creatieve redenen natuurlijk. Die kennen we allemaal wel, maar er zijn ook heel veel redenen die te maken hebben met je ontwikkeling, vooral als kind. Het is wetenschappelijk aangetoond dat het voor je hersenen heel goed is. Je wordt er, heel kort de bocht, slimmer van. Voor slimme kinderen is het daarentegen ook een fijne uitdaging. Daardoor kan je met muziek verbinding in het onderwijs opzoeken, in plaats van constant maar te differentiëren in verschillende clubjes of niveaus. Iedereen kan op zijn eigen manier met muziek bezig zijn. Ook is er bewezen dat muziek op het gebied van mentale gezondheid goed is.” Je hebt een eigen studio in Utrecht. Met welke projecten ben je nu bezig?
“Ik ga binnenkort onder meer spreken op de Eurosonic Conference in Groningen. Daar ben ik heel blij mee. Dat festival is natuurlijk een popwereld en ik ben super klassiek. Toch durven ze het aan. Ook ben ik een mini-opera aan het schrijven voor het Kinderkorenfestival van de Nationale Opera. Die gaat in mei in première. Dan komen 250 kinderen het zingen. Het sluit perfect aan bij mijn missie: laten zien dat kinderen bij elkaar komen en nieuwe muziek kunnen zingen.” Hebben jouw muziekstukken een bepaalde stijl? “Ik schrijf klassiek. Ik kom ook echt uit de klassieke traditie, daar leun ik ook op. Mijn muziek is wel vrij toegankelijk en eigentijds. Je hoort bijvoorbeeld invloeden van pop- en filmmuziek.” Wat zou een van jouw droomprojecten zijn? “Ik wil heel graag een ballet schrijven, maar wel pas over twee jaar. Dat gaat niet tegelijk met deze functie. Ik heb nog nooit iets voor een dansvoorstelling geschreven. Ik heb wel veel opera geschreven. Die multidisciplinariteit spreekt me heel erg aan. Bij een ballet denk ik dat het me qua ritme ook zoveel zal brengen. Dan moet ik daar rekening mee houden en met choreografen gaan praten. Dat lijkt me heel gaaf. Ballet is zo’n mooie kunstvorm.”
Hoe en wanneer was je voor de eerste keer in Utrecht? “Ik ben opgegroeid in Amersfoort. Mijn opa woonde in Brabant en die kwam elke maandag met de trein naar ons toe om op te passen. Hij nam mij, mijn twee broertjes en zusje altijd met de trein vanaf Amersfoort Schothorst naar Utrecht Centraal. Daar gingen we Fristi drinken, een donut eten en daarna weer terug. Rechts achterin had je een beetje een aftandse stationsrestauratie. Daar zaten wij dan. Mijn opa hield heel erg van treinen. Het was voor hem ook echt belangrijk dat we dan naar Utrecht Centraal gingen.” Wat was het beste optreden dat je ooit in Utrecht gezien hebt? “Dat was een concert van Within Temptation in Tivoli Oudegracht. Ik was zestien jaar en mega fan. Ik ging wel vaker naar hun concerten. Het was op een doordeweekse dag en ik
moest gewoon naar school de volgende dag. Van mijn ouders mocht ik eigenlijk niet, maar ik was zo overtuigend dat ik toch kon gaan. Het optreden was legendarisch. Ik vond dat zo’n waanzinnige plek. Dat was echt het Paradiso van Utrecht.” Wat is je lievelingsplek in Utrecht? “Dat is het oude gebouw van het Conservatorium op de Mariaplaats. Vanaf de eerste keer dat ik er kwam vond ik het zo’n prachtig gebouw. Er klinkt vaak uit alle kieren muziek, heerlijk toch? Het is zo mooi om daar binnen rond te dwalen. Er zit ook een mooie kapel in, waar meestal een organist zit te studeren. Het gebouw heeft altijd iets magisch of spookachtigs. Ik voel me een soort van Harry Potter als ik daar naar binnen moet.” Utrecht is… “… mijn culturele hoofdstad.” a
11
5 JANUARI 2024 | NR. 254 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Maak ’t Even. Muziekmachines & duurzaam design Rabo Open Winter Stage
Waar: Museum Speelklok Wanneer: de hele week Prijs: 3,75 tot 14 euro
Waar: TivoliVredenburg Wanneer: dinsdag 2 t/m zondag 7 januari Prijs: gratis
Het woord duurzaamheid kunnen we inmiddels allemaal dromen, maar wist je dat het thema al veel langer speelt dan de laatste jaren? In de voorstelling ‘Maak ’t even’ van Museum Speelklok worden unieke collectiestukken tentoongesteld en de keuzes van uitvinders centraal gesteld. Want achter elk werk in het museum zit een proces waarover is nagedacht wat betreft materiaal, kosten en mechaniek. De stukken nemen je mee naar het verleden en de dilemma’s die nu, zoveel jaren later, nog steeds relevant zijn. Wie weet lag het antwoord op de duurzaamheidskwestie al die tijd wel in het verleden.
Begin het jaar muzikaal! Van dinsdag 2 januari tot zondag 7 januari zijn er bij TivoliVredenburg verschillende artiesten te bewonderen. Van salsa tot rock-knallers en nederpop tot akoestische pareltjes; kies zelf wanneer je binnenhuppelt en je oor te luisteren wilt leggen. Alle acts zijn gratis te bezoeken en de deuren gaan elke dag open om 14.00 uur. In de latere uurtjes zijn er dj’s aanwezig zodat ook nachtuilen die geen genoeg kunnen krijgen van feestelijkheden, hun ei kwijt kunnen.
Happy New Queer Waar: EKKO Wanneer: zaterdag 6 januari Prijs: 9 euro
Clash of Titans voorronde #1 Waar: dB’s Wanneer: vrijdag 5 januari Prijs: 5 euro Clash of Titans, Utrechts’ grootste bandwedstrijd, staat weer voor de deur. Alle bandliefhebbers, van jong tot oud, kunnen weer in de startblokken staan om van verschillende muziekgenres te genieten. Met in de eerste voorronde een mix van rock, folk, indie en boogie. Uiteraard zijn alle artiesten van lokale bodem.
Voor slechts 9 euro heb jij een avond vol glitter en gay anthems waarmee je dansend het nieuwe jaar kan vieren. Vergeet al je zorgen en draag je favoriete glittertop, meest roze lippenstift en meest extravagante haar terwijl je opgaat in een uitbundige menigte. Happy New Queer serveert je de allerbeste house vogue en queer hits die deze feestelijke gemeenschap te bieden heeft. Let wel, de deuren gaan een half uur voor middernacht open. Vroegpiekers zijn dus niet wenselijk, en early birds wordt aangeraden een preventieve powernap te doen. Wel zo verstandig om je beste beentje voor te zetten tijdens de Vogue-solo’s.
COCK Waar: Stadsschouwburg Wanneer: donderdag 11 januari Prijs: 18,50 tot 28,50 euro Een quarter life crisis, midlife crisis of ‘gewoon’ een crisis; we hebben er allemaal mee te maken. Maar wat als je je ineens in een seksuele crisis bevindt? COCK gaat over een man die een pauze inlast met zijn vriend, maar tijdens dat intermezzo precies de vrouw van zijn leven tegenkomt. In een reis gevuld met schuldgevoel en besluiteloosheid gaat hij op zoek naar zijn seksualiteit maar ervaart hij ook enige moeite, want hoe maak je een keuze tussen twee mensen als je zelf niet weet wie je bent? Keuzes, keuzes; deze prijswinnende voorstelling schotelt je zonder meer de nodige dilemma’s voor.
Circus Snor: Winterkaravaan
Sur l’ Adamant Waar: Bibliotheek Neude Wanneer: donderdag 4 t/m dinsdag 9 januari Prijs: gratis Uiteraard kan een portie cultuur en actualiteit niet ontbreken in een lijstje met activiteiten. Kennis is macht, en dat geven we graag aan je mee in het nieuwe jaar. Denk er daarom aan om wellicht de film Sur l’ Adamant te bekijken op diverse data in januari. In het stuk neemt filmmaker Nicolas Philibert je mee naar De Adamant, waar volwassenen met psychiatrische aandoeningen worden opgevangen. Maak op een persoonlijke en realistische manier kennis met de patiënten die zitten in een wereld waarin ontmenselijking en achteruitgang van de psychiatrie steeds vaker aan de orde van de dag is.
Waar: Fort aan de Klop Wanneer: donderdag 4 t/m zondag 7 januari Prijs: 15 euro Een goeie poets, een clown met bizarre make-up en een draaimolen. Drie elementen die an sich misschien niet even veel zeggen, maar wanneer zij samenkomen wel degelijk hout snijden: een kermis natuurlijk! Tijdens Circus Snor zijn kinderen en hun ouders van harte welkom om hun vertier te zoeken bij deze vrolijke aangelegenheid. ‘Rijd een rondje op een nostalgische fiets en smul bij de foodtrucks.’ Uiteraard is er ook een eindvoorstelling in de grote tent. Voorstellingen zijn op bepaalde tijden, check vooraf altijd even goed wanneer dat is. Ook wordt aangeraden om met het ov of de fiets te komen, omdat de auto parkeren in de buurt nog wel eens lastig kan zijn.
12
NR. 254 | 5 JANUARI 2024 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
OP BEZOEK BIJ CAFÉ RESTOBAR ROSIE
‘We kregen gemiddeld vier reserveringen per seconde’
Na een recensie waarin Joël Broekaert, culinair recensent van de NRC, vol lof schreef over Café Restobar Rosie stroomden de reserveringen in rap tempo binnen. De zaak op het Lucasbolwerk van Jac Rijks en Yora Galjaard opende eind 2022 de deuren en was binnen een aantal maanden razend populair. Ook onder meer restaurantgids Gault&Millau, de Volkskrant en de Utrechtse culinaire podcast Eten wat de podcast waren al snel lovend over Rosie. Tekst: Bo Steehouwer / Fotografie: Bas van Setten
D
e chefkok van Rosie is Jac Rijks, onder meer bekend van de zaak L’ami Jac aan de Burgemeester Reigerstraat die hij tot 2018 had. Daarna ging hij een tijdje naar Japan en weer terug in Utrecht begon hij de Eetplaneet waar hij in de zomer van 2022 mee stopte. Het plan om weer een eigen restaurant te openen was er toen al, samen met Yora Galjaard. Hij is gastheer bij Rosie. Aan een eigen zaak had Yora tot het voorstel van Jac wel eens gedacht, maar meer als iets voor over een jaar of vijf. “Ik hou er wel van om enigszins in het diepe te springen”, zegt Yora terwijl hij aan de (eet)bar zit. Die sprong nam hij samen met Jac in het voorjaar van 2022. Yora werkte toen al voor Jac. “In die tijd deden we af en toe samen een privédiner, waaronder in dit pand voordat het van ons was.” Toen Jac hem vroeg om samen Rosie te beginnen, heeft hij even getwijfeld. “Het omzetten van een idee dat in mei ontstond naar een zaak openen in oktober ging ook allemaal best snel.” Gapend gat “We waren het eens over wat er in Utrecht nog miste”, zegt Yora. Zo noemt hij een plek waar je goed en eerlijk kunt eten. “En er is in Utrecht een gapend gat tussen de stijl van een simpeler eetcafé en fine dining. We misten een restobar die inzet op die rauwe, ongepolijste sfeer, maar wel met goede service, mooie servetten op tafel en waar alles dat je aanraakt, eet en drinkt echt goed is.” Volgens Yora zijn er weinig plekken in de stad die het zo aanpakken. “Het product
heeft de hoofdrol, maar het mag wat ons betreft allemaal iets robuuster en relaxter. Aan die robuustheid draagt de toffe kookstijl van Jac heel erg bij. Daarom is zo’n grote eetbar in de zaak ook zo leuk. Die werkt meer interactie in de hand. Niet alleen tussen de gasten en wij als personeel, maar zelfs tussen gasten onderling.” In de kleine zaak is plek voor een kleine veertig gasten, waarvan een deel dan aan de eetbar zit op hoge houten stoelen. De rest van de tafels is laag. Op de muren zitten blauwe vierkante tegeltjes en op de bar en tafels juist donkere stenen kleuren. Zowel op planken aan de muur als in de grote wijnkoelkast staan allerlei soorten wijn. Op de kaart staan inmiddels 180 wijnen, dubbel zoveel als toen ze begonnen. Verder is ook hun team inmiddels twee keer zo groot. Waar er de eerste maanden vooral gasten van buiten Utrecht kwamen, is nu het merendeel wel inwoner van de stad. Bij Rosie moet je altijd langs kunnen komen, is het idee van Yora en Jac. Ze zijn dan ook zes dagen per week geopend voor lunch, borrel en diner. “Van twaalf tot twaalf”, omschrijven ze het zelf. ‘Een regelrechte hit’ Yora is meer dan tevreden over hoe het gaat. “Waar we na ruim een jaar staan is ongelofelijk goed”, zegt hij, terwijl hij benadrukt dat ze het allemaal niet voor lief nemen. “Het is niet iets vanzelfsprekends.” Die tevredenheid geldt voor meer mensen. Zo werd Rosie tijdens de eindejaarsaflevering van de Utrecht-
Eigenaar Yora Galjaard op het terras van Rosie se culinaire podcast Eten wat de podcast verkozen tot Beste nieuwkomer van 2023. Die titel kreeg Rosie in februari vorig jaar ook al van restaurantgids Gault&Millau, in een iets andere bewoording: Ontdekking van het Jaar 2023. “Met Jac Rijks in de keuken is er zeer veel ambacht en klasse aanwezig en dat proeven we bij elke hap”, luidt de toelichting. “Kalfsblanquette combineert hij met krokant, mooi op smaak gebrachte zwezerik, geserveerd op licht getoast zuurdesembrood en kruidenslaatje. De blanquette is zo diep van smaak dat we er hoogtevrees van krijgen.” Een paar dagen eerder verscheen in NRC de lofzang van Joël Broekaert. Hij noemde Rosie “een regelrechte hit”. De recensent gaf het dan ook de volle vijf sterren. Half februari ontplofte door die lovende recensies de bom, zegt Yora. Het waren heftige maanden waarin keihard werd gewerkt en genoten. “We kregen op een gegeven moment vier reserveringen per seconde gemiddeld.” Om enigszins flexibel te kunnen blijven, pasten ze aan vanaf hoe ver van tevoren
mensen konden reserveren. “We gingen toen van een jaar terug naar drie maanden.” Vernoemd naar En waar de naam vandaan komt? Rosie is vernoemd naar het gelijknamige nummer van Claw Boys Claw, een Nederlandse rockband. “De naam komt onder andere bij de vorige compagnon van Jac vandaan, maar wel naar aanleiding van dat ik iets met Claw Boys Claw probeerde te bedenken.” Hij had al wat gerelateerde namen bedacht en Rosie was al eens door zijn hoofd geflitst. “Mijn moeder heet ook Roos. Jac en zij zijn een beetje van dezelfde generatie. Ik ging een keer naar een concert van Claw Boys Claw met mijn moeder in Gouda. Toen zij achttien was heeft ze die band daar ook al een keer gezien. Jac en ik hadden daar een leuk gesprek over. Hij ging vroeger ook veel naar Claw Boys Claw.” Belangrijk was dat de naam door iedereen goed was uit te spreken en niet per se te linken was aan een bepaalde keuken. En ook niet onbelangrijk: “Rosie is een stoere naam.” a
13
5 JANUARI 2024 | NR. 254 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
OP PAD MET OUD-UTRECHT
Een wandeling langs de Utrechtse Veilinghaven
Wil je li Oud-U d worden va trecht n ? Kij op o u d -utrec k dan lid-wo ht .nl/ r de n
Het schip ‘Vorwärts’ De Veilinghaven in kerstsfeer De historische vereniging Oud-Utrecht maakt voor DUIC wandelingen door de stad, op zoek naar bijzonder erfgoed. Deze keer is het start- en eindpunt van de wandeling de Mandelabrug bij de Utrechtse Veilinghaven. Tekst: Piet van Dijck / Fotografie: Piet van Dijck/HUA
D
e Utrechtse Veilinghaven ligt in het westelijk deel van de Dichterswijk, daar waar in de periode tussen 1997 en nu de woonwijk Parkhaven is gebouwd. Daar kunnen we nog restanten van voorbije tijden zien. Vroeger was dit een hoveniersgebied waar vanaf de middeleeuwen groente en fruit verbouwd werd voor de stad Utrecht. Vanaf de jaren ‘30 van de vorige eeuw was hier de vestiging van de Groente- en Fruitveiling, in het gebied bij het Merwedekanaal. Voor deze Veiling werd speciaal een haven aangelegd voor de aan- en afvoer. De Veilinghaven werd grotendeels gedempt in de jaren ‘60 en vervangen door loodsen en fabrieken. In de jaren ‘90 werd het gebied compleet gesaneerd en gebouwen die onderdeel uitmaakten van de Groente- en Fruitveiling werden afgebroken om plaats te maken voor woningbouw. Sporen uit vroeger tijden Als we vanaf de Mandelabrug naar de Veilinghavenkade lopen kunnen we nog enkele sporen uit het verleden zien. Als herinnering aan de oude bedrijvigheid zijn langs de haven een gerestaureerde laad- en loskraan en vier zand- en grindtrechters teruggeplaatst. Deze worden ‘U-trechters’ genoemd en zijn ingericht als atelier- en vergaderruimten. En natuurlijk staat daar ook nog altijd het Huis van Mien, een hovenierswoning gebouwd rond 1875, dus al voordat het Merwedekanaal en de Veilinghaven werden aangelegd. Het huis is vernoemd naar Mien de Groot, de laatste telg uit de hoveniersfamilie de Groot. Het huis kent nog originele opkamers en bedstedes, een art-deco trap, marmeren schouwen en andere Amsterdamse School elementen. Het staat op de lijst van gemeentelijke monumenten en wordt druk bezocht tijdens Open Monumentendagen. Het Parkhavengebied is nu een wijk van eengezinswoningen en appartement complexen, opgetrokken in een specifieke soort rode baksteen en gekenmerkt door allerlei trapjes en binnentuinen. Op dit moment zijn de appartementen, die worden gebouwd op
het terrein van een voormalige soepfabriek, in de fase van afronding en wordt het totale project afgesloten met de bouw van een 37 meter hoog appartementengebouw op de plaats van de IGLO vrieshal die nu nog op de hoek van de Veilingstraat en de Voorsterbeeklaan staat. Restanten van het Veilinggebied Als we de gehele Voorsterbeeklaan en een deel van de Jekerstraat aflopen komen we bij de Molenbeekstraat. Het is heden ten dage bijna niet meer voorstelbaar dat de Veilinghaven tot hier doorliep. Als we de hele Molenbeekstraat uitlopen zien we aan onze linkerhand het restant van het ooit zo machtige Veilingcomplex zoals dat door stadsarchitect Spanjer werd ontworpen en dat nu sportcentrum De Halter is. Als we weer via de Croeselaan teruglopen naar de Veilingstraat kunnen we nog een omweg maken via de Jan Luykenstraat en de Hubert Pootstraat om nog een blik te kunnen werpen op de hef brug over de Kruisvaart. Over deze hef brug liep een spoorlijn vanaf de overige sporen van de NS naar de Groente- en Fruitveiling om ook op deze wijze goederen aan en af te voeren. De woonschepen Terug in de Veilinghaven zien we een ander soort erfgoed: de monumentale binnenvaartschepen van meer dan 100 jaar oud die hier als woonschepen deze haven een speciaal aanzien geven. Elk schip heeft zo zijn eigen verhaal. Zo is het voormalige stoomschip ‘Ora et Labora’ het oudste woonschip van Utrecht . Het werd gebouwd in 1903 als pakketboot en is daarna verbouwd tot een salonboot, die passagiers vervoerde tussen Zwolle en Giethoorn. In de jaren 30 is het schip naar Utrecht gekomen en was decennialang met zijn stoompijp en salon een bekende verschijning aan de Leidsekade voordat het werd gerestaureerd en naar de Veilinghaven verhuisde. De Hasselter aak ‘Dageraad’ werd in 1907
Gezicht op het in aanbouw zijnde Gebouw voor Groenten- en Vruchtenveilingen (Croeselaan) te Utrecht; op de voorgrond de Veilinghaven. HUA41729 gebouwd op de werf van Appelo in Zwartsluis onder de naam ‘Ebenhaezer’. Met 65 ton laadvermogen werden vrachten met zeilkracht vervoerd, voornamelijk in Overijssel, Drenthe en Friesland. In 1951 werden de mast en de zeilen verwijderd en zorgde een opduwertje voor de voortstuwing. Nadat het schip in 1966 aan de wal kwam te liggen bleef het schip bewoond maar veranderde er verder niets totdat in 1997 de huidige eigenaren het schip kochten en lieten restaureren in Hasselt. Aan de buitenkant werd het schip weer zoveel mogelijk in oorspronkelijke staat teruggebracht, dus inclusief mastdek, grootzeil en fok. Er is een motor ingebouwd en het laadruim is geschikt gemaakt voor een verblijf van meerdere personen. Onder de nieuwe naam ‘Dageraad’ bevaart het schip alle Nederlandse vaarwateren inclusief de Waddenzee. Ook de ‘Friesland 1911’ liep van stapel op de werf van Appelo in Zwartsluis. Het schip was gebouwd voor vervoer van schelpen naar de kalkovens in Friesland en Overijssel. In mei 1940 liet de toenmalige eigenaar het schip geladen met stenen zinken om vordering door de bezetter te voorkomen. Na negen maanden werd het schip weer boven water gehaald en met het verzekeringsgeld werd een zijschroefinstallatie gekocht; deze fungeert nog steeds als reservemotor. Na een periode als woonschip werd het schip in 1975 gerestaureerd en weer zeilend gemaakt. De roef is in oude stijl betimmerd en de schildering van het prinsenwerk op de kop is weer
zoals in de beginjaren van het schip. De huidige bewoners bewonen het schip sinds 2018. Dan is er ook de ‘Vorwärts’. Deze Wad- en Sontvaarder werd in het begin van de vorige eeuw gebouwd op de werf van E.J. Smit en Zoon in Hoogezand maar tijdens de financiële crisis van de jaren ‘30 ging de Nederlandse eigenaar failliet en werd het schip afgebouwd door een Duitse kapitein en kreeg Rhaudermoor in het Duitse Eemhavengebied als thuishaven. Het schip is gebouwd als motorschip met hulpzeiltuig, is diverse malen van lengte veranderd en heeft als Duits transportschip van alles vervoerd, variërend van schroot tot champagne, in het Waddenen Sontgebied. De boeg is nog beschadigd geraakt bij een Engels bombardement in de buurt van Hamburg. In de jaren ‘80 is het schip uit de vaart gehaald en heeft nog een aantal jaren in de museumhaven van Flensburg gelegen voordat het in de jaren ‘90, inmiddels weer in Nederlandse handen, werd vertimmerd tot woonschip. Door intensief speurwerk van de huidige eigenaren is de kleinzoon van de eerste eigenaar teruggevonden. Hij is nog in het bezit van het originele vaarboek van het schip. En zo heeft elk schip in deze haven zijn eigen unieke verhaal en dat verdient verteld en verder gedocumenteerd te worden. a
Advertentie
Utrecht ons schone stadsie!
Lever jij je boom in? Snipperen wij ‘m piekfijn Aan al het moois komt een eind! De lampjes en kerstballen berg je weer op, maar wat doe je met je kerstboom? Van 3 t/m 28 januari lever je je boom zonder versiering in bij een inzamelpunt in de wijk. Op utrecht.nl/kerstboom vind je alle inzamelpunten in jouw buurt. Je kunt je kerstboom ook laten ophalen op speciale inzameldagen tussen 8 en 19 januari. Let op: in januari verandert het ophaalrooster van groente-, fruit- en tuinafval doordat we kerstbomen ophalen. Kijk in de Afvalwijzer-app of op www.mijnafvalwijzer.nl wanneer we jouw kerstboom en gft komen ophalen.
utrecht.nl/ kerstboom
“De sfeer voelde net zo aan als in mijn ouderlijk huis.” Het zag er allemaal verzorgd en ruim uit. En het rook er fris. Het raam met uitzicht op al het groen voelde meteen goed.”
Bewoonster: mevrouw Lever en haar dochter Marcia
Toen Marcia zag dat haar ouders langzaam achteruit gingen is zij voor haar ouders tijdig op zoek gegaan naar een passende woning met de aanwezigheid van 24-uurszorg. “Toen ik mij ging oriënteren op een woonzorglocatie, ben ik in de directe omgeving gaan kijken. Ik heb drie verschillende huizen bezocht. Daar waar het voor mij goed voelde en waar een mooi ruim appartement beschikbaar was, heb ik samen met mama een afspraak gemaakt.” Aldus Marcia. Stijlvol, fris en ruim Mevrouw Lever vervolgt: “Toen ik met mijn dochter voor de eerste keer bij een van de huizen van Domus Valuas kwam kijken, was mijn man inmiddels helaas overleden. Ik had hulp nodig en moest dus wel verhuizen. Ik kwam binnen en de sfeer voelde net zo aan als in mijn ouderlijk huis.
Marcia: “De zon is heel belangrijk voor mama. Van vroeg tot laat in het jaar kan ze hier heerlijk met de ramen open genieten, dit gaf de doorslag. Het sprak ons ook aan dat de appartementen zo mooi worden opgeleverd voordat je er in trekt. En je kunt het geheel naar eigen smaak inrichten.” Het appartement van Mevrouw Lever is stijlvol ingericht. Naar eigen zeggen: “Ik houd van modern, maar het moet wel warm aanvoelen.” Haar eigen schilderijen aan de wand kleden het appartement mooi aan. Mevrouw Lever is een geboren optimist. Ze wil ouderen graag meegeven dat alles een positieve kant heeft, ook verhuizen als je niet meer alleen thuis kunt blijven wonen. Ook vindt mevrouw Lever het contact met medebewoners prettig en doet ze graag mee met activiteiten die op locatie georganiseerd worden. Ze heeft hier een uitgesproken mening over: “Ik houd graag zelf de regie, en dat begrijpen ze bij Domus Valuas. Onlangs heb ik bijvoorbeeld een expositie gehouden en al mijn schilderijen verkocht. De opbrengst heb ik volledig aan de voedselbank gedoneerd. Ik doe graag iets voor de medemens. Hier krijg ik energie van. Zelfs nu ik de bijzondere leeftijd van 100 jaar heb bereikt. Het wordt voor mij nu allemaal wat minder, maar ik kan op mooie dingen terugkijken.”
Aan de rand van het centrum van Utrecht, aan de Maliebaan, ligt De Lindeborg. Hier vindt u 25 zorgappartementen, ieder met een moderne badkamer met ingebouwde infraroodpanelen, die zorgen voor een aangename warmte na het douchen. Op Zorgkaart Nederland scoren wij met trots gemiddeld een:
9.7
Meer weten over wonen met zorg bij De Lindeborg in Utrecht? Neem contact op met locatiemanager Martijn Bol via +31(0)85 081 32 13 of mail naar wonenbij@domusvaluas.nl.
Scan de QR-code voor meer informatie of kijk op www.domusvaluas.nl.
15
5 JANUARI 2024 | NR. 254 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
DUIC PUZZEL
ZOEKPLAAT Zoek de zeven verschillen
OPLOSSING ZOEK DE VERSCHILLEN LOCATIE UTRECHT CENTRAAL
COLUMN
Stayin Alive Mense, wa ’n daoge hebbe we achter de rug. De kommende weke mo’k bijkomme van die feesdaoge. Da doe’k nie allèen, om me hin hoor ‘k steeds vaoker da wie wa ouwer wor d’r steeds meer tijd voor noadig heb om te recapurere na ’n avondsjie stappe. We doen ’t ons zellef an, dus klaoge we nie. Maor wa moj’ as je bij vriende te hoare krijg da ze mè ’t ouwejaor ’n tradisie hebbe om na ’t slaon van middernach nie alleen ’n fles champagne te opene maor daor dan ’n halleve warme wors van de Hema bij te ete. Nou mo’k zegge da de kombinaosie nie ech teugeviel, maor laoter in de nach begon één en ander toch op gegeve moment raor te borrele. Waor ‘k ook flink van mos bijkomme was de 40Up waor ‘k vorige week was gewees. Voor wie ’t nie ken: de 40Up is ’n feessie van ’n paor duzend man in TivoliVredenburg (TV) mè ’n paor ouwe deejays die de heule aovond disco- en popmuziekplaotsjies van vroeger draoije. Trug in de tijd mè heul veul ouwchies. Daor zag ‘k manne en vrouwe die normaol ’n bietsjie door de stad sjokke en die nu swingende beweginge maokte en hun arreme de hoogte in strekte as of ze John Travolta waore: Stayin Alive… Bij die 40Up kommie gaste teuge die je vroeger zag bij Hordijk, Cartouche, Azotod, de Roze Wolk, de Tucan, de Ouwe Lantaorn (en de opvolger Switch) en nog zo’n prachtige rits danstente (De Kijker!). Wa’k grappig von was da ’t feessie om twee uur was afgelope. As d’r voor jongere van die dansfestijne zijn in TV dure ze tot ’t lich wor, maor de 40Uppers gaon op tijd naor huis. En gelukkig maor wan de meeste waore teuge die tijd behoorlijk klaor mè danse en vooral ’t drinke. En ze waore klaor mè 40Up zellef, zeije veule teuge me. “Leuk, maor ’t is voor ’t laots gewees hoor, ’t is eigelijk niks voor mij”. Daor geloof ‘k niks van. Eind van dit jaor, let op me woorde, staon ze d’r weer: Stayin Alive!
Koos Marsman is ambesedeur vollekstaol en commetator. Hij schrijf tweewekelijks voor DUIC, natuurlijk in de Uterechse vollekstaol
DOOR DE OGEN VAN MONDO LEONE | LEON GIESEN, EEN HALF LEVEN BUURMAN ALDAAR 12 WEKEN LANG DEELT HIJ ZIJN VERWONDERING OVER DE AMSTERDAMSESTRAATWEG
GEHEIM INGREDIËNT Joyce
de lengterichting staat. Ik wilde graag het maken van de fameuze bakkeljauw fotograferen. Maar Joyce zei: ik ben al zo vaak gevraagd om aan zoiets mee te doen en ik doe dat nooit. Uiteindelijk heeft Ron, haar zoon, haar overgehaald. Voor haar kleindochters, die zijn nu nog te klein. Zodat zij het ook leren, net zoals Joyce het van haar moeder in Suriname heeft geleerd. Al maakt Ron zich wel zorgen over het verklappen van het recept.
bakken in best veel olie. Eerst gaat daar gesnipperde ui, rode of gele gesneden verse peper en gemalen knoflook in. Dan de uit elkaar gehaalde bakkeljauw en vervolgens Maggi poeder, chilisaus en zwarte peper. Opmerkelijk detail is dat Joyce niet proeft. Nooit. Ze kookt op kleur. Trouwens, broodje zout vlees (een van de andere hits) lust zij helemaal niet. Ze kookt het al jaren (op kleur uiteraard) en mensen vinden het heerlijk, maar zij niet dus.
Het is niet voor niks zo druk. Er gaan soms wel 350 broodjes per dag over de toonbank, die trouwens in
Nou kán Joyce het recept helemaal niet - op z’n kookboeks - verklappen, want ze kookt nou eenmaal niet met afgemeten hoeveelheden. Maar als ik het goed begrijp gaat het zo: je moet goede kwaliteit bakkeljauw hebben. Die kook je om te ontzouten en die ga je weer
En er is wel degelijk sprake van een geheim ingrediënt in het bakkeljauw recept van Joyce. Dat is tomatenpuree. Juist omdat het er niet in zit, in tegenstelling tot wat veel andere Surinaamse broodjeszaken doen.
Kleindochter
Kleindochters, let op: deze kleur
Geen tomatenpuree dus
OP DE RUIT STAAT ‘PREM’. MAAR JE ZEGT PRIM. EN ALS DE TELEFOON OPGENOMEN WORDT, ZEGT JOHN: TROPISCH HUIS. JOHN BELEGT DE BROODJES TERWIJL DE MENSEN GEDULDIG WACHTEN. HET IS TUSSEN DE MIDDAG DRUK EN DAT IS ALTIJD EEN BEETJE ONHANDIG IN DEZE PIJPENLA. DE RIJ STAAT SOMS TOT BUITEN. MAAR JOYCE, DE KOKENDE BAAS, WIL NIET UITBREIDEN. ZE ZIT HIER AL 50 JAAR EN HET IS PRIMA ZO.
MARNIXLAAN
UTRECHT CENTRUM
AMSTERDAMSESTRAATWEG