De Natuurvriend herfst 2022

driemaandelijks: september-oktober-november

Dit Natuurvriendenhuis ligt tussen Prenzlau en Templin, midden in het idyllische merenlandschap van Feldberg, in het hart van de Uckermark. Het is gelegen op een do mein van 8 hectare en heeft een eigen meer met een klein eiland, bos en weilanden. Er zijn 2 seminarieruimten, 34 bedden in twee- en eenpersoonskamers, een slaapzaal voor 20 personen, evenals tent- en parkeerplaatsen. Daar naast kan er gebruik worden gemaakt van een sauna met rustruimte, een buitensauna, een open haard, een zweet hutruimte en muziekinstrumenten. Het huis wordt gerund door een gemeenschap van 15 personen.

Het Treibgut Naturfreundecamp ligt ten noorden van Pots dam, naast het Sacrow–Paretz-kanaal. Het kamp – door het beheerderscollectief ook wel het Wasserpilgerstätte genoemd – heeft een tentenweide met zelfvoorzienende buitenkeuken, open haard, composttoiletten, yurt en huurkano’s. De camping ligt direct aan het vaarwegennet van Havel, ingebed in een unieke natuurlijke omgeving met wa ter-, bos- en akkerlandschappen. Gasten kunnen de natuur beleven op fietspaden en waterlopen. Er zijn in totaal 30 bedden beschikbaar in twee tipi’s, een yurt en tentplaat sen. Voor vaartochten kunnen kano’s worden gehuurd.

adres: Buchenhain 32 17268 Boitzenburger Land (039889) 50 96 48 anfragen@seegut-blaueblume.de www.seegut-blaueblume.de www.facebook.com/SeegutBlaueBlume

adres: Alter Königsweg 14469 Potsdam-Bornim info@treibgut-naturcamp.de www.treibgut-naturcamp.de/wasserpilgerstätte

Leden van De Natuurvrienden hebben er sinds kort nieuwe adresjes bij om te bezoeken. In Duitsland openden twee Natuurvriendenhuizen de deuren: het Treibgut Naturfreundecamp in Potsdam en Natuurvriendenhuis Blaue Blume in het noorden van Uckermark. Hiermee staat de teller op bijna 400 huizen in Duitsland!

Beste Natuurvrienden

De voortdurende oorlog in Oekraïne houdt het energievraag stuk hoog op de politieke én maatschappelijke agenda. De stijgende energieprijzen betekenen voor veel mensen een zware financiële last en veroorzaken ook veel onzekerheid. Een – wrang – positief gevolg van de opwarming van onze aarde is dat de grote koude momenteel uitblijft, wat ons met een bij een ander heet hangijzer brengt: de klimaatverande ring. Onze vereniging die duurzaamheid hoog in haar vaan del draagt, is al vele jaren met deze thema’s energie en klimaat bezig. Het is dan ook niet verwonderlijk dat ze ook aan bod kwamen tijdens de jaarlijkse algemene vergadering van de Internationale Natuurvrienden NFI, die op 15 oktober doorging in Lozio, Italië. Een verslag van die bijeenkomst door onze vertegenwoordiger in het internationaal bestuur, Wilfried Meulenbergs, vinden jullie in dit tijdschrift. Met daarbij ook een warme oproep om de resoluties die er goedgekeurd werden, te steunen, in het bijzonder de resolutie over de boomactie in Afrika. Want solidariteit, een van de kernwaarden van onze vereniging, stopt niet aan onze landsgrens!

Solidariteit en samenwerking zijn ook de kernwoorden van de toespraak die pre mier Alexander De Croo hield op de klimaatconferentie in Sharm El Sheikh. Met een sterke uitgestoken hand naar de jongeren, om mee te werken aan innovatieve oplossingen voor de gevolgen van de klimaatopwarming. Het valt te hopen dat die oproep gevolgd wordt, en dat de klimaatconferentie goede, concrete resultaten oplevert.

Op gezondheidsvlak gaat het gelukkig beter. Het coronavirus is er wel nog steeds, maar de massale vaccinaties werpen hun vruchten af. Ook al is er af en toe een opstoot, de situatie blijft onder controle – en daar mogen we onze sociale zeker heid en de goede organisatie van onze gezondheidszorgen dankbaar voor zijn! Onze afdelingen hebben hun activiteiten hervat, de afdeling Sint-Niklaas orga niseerde een zeer gesmaakte Ontmoetingsdag. En ook ons Natuurvriendenhuis De Berk in Essen kon zijn normale werking hervatten. Dit alles en nog veel meer vinden jullie in deze Natuurvriend, de laatste van dit jaar.

Inderdaad, het eindejaar is stilaan in zicht – wat ook hernieuwing van jullie lidmaat schap betekent. De bevraging die einde 2021, begin 2022 plaatsvond bij de bestu ren van de afdelingen, toonde heel duidelijk de vraag naar een vereenvoudiging van de lidmaatschapsstructuur. Daar is het Directiecomité op ingegaan, naast een vereenvoudiging van de structuur (en dus naar minder categorieën) willen we met de nieuwe lidgelden ook drempelverlagend werken, ons concurrentieel opstellen t.o.v. andere verenigingen, bijzonder aandacht schenken aan jongeren en aan mensen die het financieel wat moeilijker hebben. Jullie krijgen er via jullie afdelingsbesturen zeker nog meer informatie over. Wees er alleszins van overtuigd dat lid zijn en blijven van De Natuurvrienden loont!

Ik wens jullie veel leesplezier en hartelijk Berg vrij! Greet van Gool, voorzitter

2 3 5 12-14. 15.

4 6 7 8. 9 10 11 16 17-18. 19.

Twee nieuwe Natuurvriendenhuizen Dat is deze pagina

Telex & Ontmoetingsdag St.-Niklaas Nieuwe natuur

Energie: Wilfried op de vergadering van Naturefriends International Dag van de Trage Weg Natuurvrienden Rotselaar in het Hofgasteinerhaus

Jinnih Beels in De Berk & training van International Young Naturefriends Bergstijgers Gent bestaan 5 jaar & afdeling Geraardsbergen op stap Soep en lijm

Reisverhaal: Johan en Tist Liekens beklimmen de Trettach Turbulentie in de fietsenbranche Nieuw bestuur voor CLIMB Interview over de duurzame buurtwinkel CoopSaam De Laatste door Sara Eelen

Beste lezer, De Natuurvriend was gedurende 94 jaar het magazine van de leden van onze vereniging. Via reportages en verslagen kwamen we te weten wat er leefde in andere afdelingen. Niet alleen in eigen land, maar ook bij Natuurvrienden in de rest van de wereld. U houdt nu het voorlaatste nummer van ons tijdschrift in handen. We gaan er nog eentje maken. Daarom: laat van u horen! Het moet een speciaal nummer worden. Kruip in uw pen en schrijf een herinnering neer of een boodschap voor de toekomst. Duik in uw foto-archief en stuur ons iets dat we kunnen publiceren. Al uw inzendingen, slechts één adres: dries@denatuurvrienden.be.

Redactieadres

De Natuurvriend

Oude Baan 110 2910 Essen

Verantwoordelijk Uitgever Greet van Gool

Oude Baan 110 2910 Essen

Hoofdredacteur & layout

Dries Everaerts (dries@denatuurvrienden.be)

Ja, het kan! Dankzij de protestactie van de jonge Bergstijgers Tist, Hannes en Nand worden de 70 monumentale eiken van de Begijnendreef in Herentals NIET gekapt. Een dikke merci aan deze helden!

Grootschalig onderzoek toonde aan dat er 275 verschillende diersoorten in Hallerbos leven. Bepaalde doelsoorten zoals de ree, de hazelworm en vleermuizen hebben het echter heel moeilijk in deze sterk versnipperde regio.

Afdeling Antwerpen heeft een bestuurswissel doorgevoerd. We danken Jeaninne van Houtven, Luc Cremelie en Katrien De Ridder voor hun jarenlange inzet. Angelique Dekock (voor zitter), Dominique Provinciael (secretaris) en Hendrik Dekock (penningmeester) nemen de fakkel over.

In Dilsen-Stokkem werd de ecovallei Vossenberg officieel in gehuldigd. Het project maakt deel uit van het Vlaams Actiepro gramma Ecologische ontsnippering.

De Gentse Bergstijgers beproeven een nieuwe formule tijdens de wandelweekends: een namiddag klimmen in een naburige klimzaal, zodat men nadien makkelijk kan aansluiten met de wandelaars in het Natuurvriendenhuis.

De Reismarkt gaat opnieuw door op 5 maart 2023 en zoekt reizigers die andere reizigers willen informeren. Als je wil meerwerken stuur dan een mail naar filip@wegwijzer.be.

De Italiaanse Natuurvrienden Amici della Natura werkten met 5 afdelingen mee aan een conferentie over water. De secties ageren tegen de bouw van mini-waterkrachtcentrales in de beken en rivieren van Val Camonica en Val di Scalve.

Er worden volgend jaar maar liefst 18 vernieuwde bewegwij zerde fietsroutes geopend in West-Vlaanderen bovenop de 7 fietsroutes die recent vernieuwd werden.

Natuurvrienden-Bergstijgers Bert, Nico, Kurt en Guy fietsten afgelopen zomer de Great Divide Mountainbike Route, de langste moutainbikeroute ter wereld die loopt van Zuid-Cana da tot aan de Mexicaanse grens,

De Oostenrijkse Natuurvrienden hebben hun cursusaanbod uitgebreid met een training over inclusie. Ze willen daarmee mensen met een beperking ondersteunen in het uitoefenen van een sport.

In de Plantentuin van Meise werd onlangs de nieuwe Eiland tuin ingehuldigd. De nieuwe tuin wordt gevormd door een groep eilanden met diverse oriëntaties en niveaus en creëert een waaier aan waterbiotopen, die enkel te bezoeken zijn via een 400 meter lange wandeling over het water.

Naturefriends International organiseerde mee een symposium dat mensenrechten verbindt met de klimaatverandering.

De Natuurvrienden Hove-Kontich zien zich genoodzaakt een energietoeslag in te voeren voor gasten van Natuurvrienden huis Auberge d’Arimont. De gasten reageren alvast met be grip.

Claudia Mazzocco wordt de nieuwe co-manager van de Zwit serse Natuurvrienden.

door Vinzens Mausen (afdeling Aarschot) foto’s Sam D’Joos

Op 24 september organiseerden De Natuurvrienden uit Sint-Niklaas een heuse Natuurvriendenontmoetingsdag. Met een warme ontvangst aan een grote feesttafel met kof fie en koekjes was de dag meteen al goed ingezet. Tijdens een stadswandeling vertelden en verbeeldden enkele leden in aangepaste kledij korte verhalen uit de stadsgeschiede nis.

’s Middags speelden ze het Reinaertspel en werden we ge trakteerd op stoofvlees met friet. In de namiddag bezochten we het Breimuseum en vertelde een fabrieksarbeidster over het leven in het fabriek. Alle opvoeringen gebeurden met kostuums die de leden zelf hadden vervaardigd. We slo ten de dag af met een Natuurvriendenmoment met zang en dans. Het was een regenachtige dag maar de Natuurvrien den uit Sint-Niklaas deden toch bij iedereen de zon schijn. Een dikke proficiat en dank u aan de Natuurvrienden uit Sint-Niklaas voor de uitzonderlijke prestatie die jullie hier hebben neergezet. Deze dag zal nog lang in ons geheugen blijven.

In het Vloethemveld in Zedelgem en Jabbeke heeft het Agentschap voor Natuur en Bos de voormalige militaire sportzone en oude betonnen parkeerplaats verwijderd. Alle verhardingen en constructies zijn er opgebroken. Er komt zo 4 hectare natuur en bos bij met aandacht voor spel en ontspanning, maar eerst moeten de bomen een vijftal jaren groeien. De grasvlakte van de oude atletiekpiste is maximaal behou den. Door een natuurgericht maaibeheer kan dit heischraal grasland verder ontwikkelen. Aan de westelijke zone worden op de vrijgekomen plaats struiken aangeplant voor een na tuurlijke overgang van bos naar grasland. Aan de oostelijke zijde is een ondiepe natte zone gecreëerd. Exoten werden verwijderd om een inheems en biodivers bos te creëren. De bosgordel wordt ook versterkt met struiken zodat er een na tuurlijke overgang ontstaat tussen het bos en het grasland.

Door extra reliëf aan te brengen op de plaats waar de vroege re parkeerplaats werd uitgebroken, krijgen we een maximale gradiënten van nat naar droog wat zowel de biodiversiteit als het avontuurlijke karakter van het speelbos bevordert. Er wordt iets meer dan een halve hectare nieuw bos gecreëerd met inheemse soorten als hazelaar, sporkehout, beuk, wintereik, winterlinde, haagbeuk, zomereik, ratelpopulier, gaspeldoorn, sleedoorn en meidoorn.

Het speelbos kan pas worden opengesteld nadat de bomen voldoende gegroeid zijn. Dat duurt zo’n 5 jaar. Onverharde paden worden kronkelend aangelegd om de site een speels en avontuurlijk karakter te geven. Loofgangen zullen hier en daar voor extra avontuur zorgen. Een stiltekamer wordt gere aliseerd op het einde van een doodlopend pad. Intussen kan je wel volop genieten van het bestaande speelbos dat werd aangelegd in 2017 en nu voor veel speelplezier zorgt.

Een nieuw project in het Waasland moet het mogelijk maken om nieuwe natuurgebieden in te richten én gebieden te vrijwa ren voor beroepslandbouw. De Moervaartvallei is een uniek open ruimtegebied dat zich uitstrekt over zeven Oost-Vlaamse gemeenten tussen Gent en Stekene.

Het projectgebied wordt ruwweg begrensd door twee water lopen: het kanaal de Moervaart in het noorden, en de rivier de Zuidlede in het zuiden. Het gaat over een stuk land van 3000 hectare. Historisch gezien was het en waterrijke depres sie met bewoningsconcentraties rond en op de hoger gelegen donken. Deze “nieuwe” natuur voldoet aan de criteria voor een nationaal park.

die hun elektriciteit opwekken met hernieuwbare energiebronnen momenteel hoge overwinsten. “Deze overtollige winsten moeten worden afgeroomd en gebruikt om de lasten voor huishoudens te verlichten en voor investeringen in hernieuwbare energiebron nen en efficiënte opslagfaciliteiten,” eist Manfred Pils.

Meer lezen over de standpunten van NFI? Bezoek dan: www.nf-int.org/en/presse/presseaussendungen/energytransition-independent-ecological-and-social-europe

Begin deze herfst kwamen een moeder en dochter uit Wilrijk om het leven door CO-vergiftiging omdat ze een barbecue in hun woning hadden aangestoken als goedkoop alternatief voor verwarming. De energiecrisis drijft mensen tot wanhoop, zoveel is duidelijk. Naturefriends International (NFI) plaatste het thema dan ook hoog op de agenda van de jaarlijkse Algemene Vergadering die dit keer doorging in het Italiaanse Alpendorp Lozio. Wilfried Meulenbergs was de vertegenwoordiger van onze organisatie. De internationale Natuurvrienden pleiten voor een snelle switch naar hernieuwbare energie die in lijn ligt met doelstellin gen omtrent natuurbescherming. Alleen op die manier kunnen we de klimaatdoelen halen en onze toxische relatie met de leveranciers van fossiele brandstoffen beëindigen. Een cruci aal onderdeel hierbij zijn investeringen in efficiënte energieop slagsystemen. Deze zijn belangrijk om de fluctuaties van de beschikbare wind- en zonne-energie op te vangen. Tegelijker tijd zijn er passende maatregelen nodig om huishoudens met een laag inkomen te beschermen tegen energiearmoede.

Efficiënte energieopslagsystemen boven fossiel of nucleair Manfred Pils, voorzitter van NFI, verklaart: “Veel Europese landen proberen al jaren om de opwekking van elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen, zowel wind, zon, waterkracht als aardwarmte, te versnellen. Ze hebben echter verzuimd om tegelijkertijd de ontwikkeling van geschikte opslagfaciliteiten te stimuleren. Als gevolg daarvan is onze elektriciteitsvoorzie ning nog steeds afhankelijk van kolen-, gas- en kerncentrales op momenten dat wind, zon of water schaars zijn.”

Hij gaat verder: “Op verzoek van de Europese netbeheerders wordt de productie verhoogt of verlaagt wanneer er behoefte toe is. We zien dat veel Europese landen zijn overgestapt op gasgestookte elektriciteitscentrales zodat ze snel elektriciteit kunnen produceren wanneer dat nodig is. Daarom zijn de gas prijzen gestegen op de elektriciteitsmarkt.”

Pils ziet meer soelaas in energieopslagsystemen, zoals wa terstofopslag, voor tijden dat er een tekort aan hernieuwbare energiebronnen is. “Deze technologie heeft als voordeel dat elektriciteit kan worden opgewekt uit waterstof zonder uitstoot. Met passende ondersteuning, zoals het geval met wind- en fotovoltaïsche installaties, zouden we al een respectabel park van opslagfaciliteiten hebben die het gas in het systeem zouden kunnen vervangen,” zegt hij, “De zogenaamde over bruggingstechnologie op basis van gas heeft niet alleen een negatief effect gehad op het bereiken van de wereldwijde kli maatdoelen, maar heeft ook geleid tot hoge energieprijzen voor huishoudens.”

Afromen van overtollige winsten Terwijl de hoge energieprijzen een bedreiging vormen voor huis houdens met een laag inkomen, maken elektriciteitsleveranciers

De Algemene Vergadering van Naturefriends International ging dit jaar door in Italië. Wilfried Meulenbergs was onze vertegenwoordiger. Vertegenwoordigers van verschillende ledenorganisaties van de Internationale Natuurvriendenbeweging waren voor hun jaarlijkse samenkomst (AC/Annual Conference) te gast bij de Italiaanse Natuurvrienden. Diep in de prachtige valleien van het Adamello-gebergte, zo’n 150 km ten noorden van Milaan, hebben zij enkele mooie Natuurvriendenhuizen, waaronder het idyllisch gelegen Casa della Sapienza in het dorpje Lozio. Deze jaarlijkse samenkomst (voor het eerst na 2 jaar weer in-levende-lijve) gaf ons vooral weer de kans om onder Na tuurvrienden ervaringen uit te wisselen. Het hoeft niet te ver wonderen dat zowat àlle landelijke organisaties (MO’s/Mem ber Organisations) tijdens de covid-tijd leden verloren hebben. Maar de meeste zijn terug volop actief, en vooral de lokale

Wilfried Meulenbergs op de jaarlijkse ledenvergadering van Naturefriends International: “Pijnlijke beslissingen dringen zich op”

werkingen draaien op volle toeren. Opmerkelijk is dat vooral groepen waar er gewandeld wordt, of waar andere buiten sportactiviteiten het aanbod uitmaken, best de coronacrisis doorstaan hebben en zelfs hun ledenaantal zagen stijgen. In Oostenrijk hadden ze nog een ‘meevaller’, toen de regering vorig jaar besliste om het lidgeld bij een sportorganisatie hé lemaal terug te betalen aan de burger: de Oostenrijkse Na tuurvrienden halen weer vlotjes 150.000 leden, méér dan voor corona!

Vele MO’s hebben zorgen om hun huizen. Uiteraard was er minstens 1 coronajaar bijna overal verlieslatend, maar nu komt daar de energiecrisis bovenop. Verschillende landen overwegen drastische saneringen in hun huizenaanbod: de kosten voor energiezuiniger maken van één huis, zou kun nen gedragen worden door de verkoop van andere (niet meer ‘haalbare’) huizen. Pijnlijke beslissingen dringen zich op. In de toekomst zullen we misschien minder huizen hebben, maar onze huizen zullen duurzamer, natuur-vriendelijker zijn. Zwit serland, Oostenrijk en Nederland wijzen hierin de weg: zij bou wen huis na huis om tot een waar ecologisch centrum, niet alleen energiezuinig (tot -neutraal), maar bv. ook standaard vegetarische maaltijden. En de Italiaanse Natuurvrienden die scoren op een andere manier: de laatste 10 jaar openden zij niet minder dan 5 nieuwe huizen. Deze zomer gaat ook het eerste Natuurvriendenhuis in Sicilië open!

Iedereen in Lozio was het ook roerend eens, dat we als Na tuurvrienden zélf ook (terug) meer onze eigen huizen dienen te gebruiken: als wij zelf niet meer logeren in onze huizen, wie dan wel? NFI (Naturfreunde Internationale) voegde alvast de daad bij het woord: voortaan gaan àlle (internationale) verga deringen door Natuurvriendenhuizen. Dat was al op een vo rige samenkomst een voorstel van IYNF (International Young NatureFriends).

Op onze samenkomst in Lozio werd een straffe motie goedge keurd over Klimaat en Energie. Onze Afrikaanse organisaties zijn de voortrekkers op dit vlak, wat vanzelfsprekend is: voor hen gaat klimaatverandering niet over luxe-problemen als ‘geen sneeuw meer op de skipistes’ of ‘mijn airco trekt het niet meer tijdens de zomermaanden’, maar wel over het pure overleven van een continent. Naast een formele motie die naar de pers gestuurd is werd er in Lozio ook een grote, concrete bewustwordingscampagne opgestart: binnenkort kan men als Natuurvriend (individueel lid of afdeling) het peterschap van enkele (of vele) bomen op zich nemen.

Naast gepalaver, een onvermijdelijk onderdeel van zulke in ternationale samenkomsten, was er ook tijd om de streek en de lokale Natuurvrienden te leren kennen. De vallei waarin Lo zio verscholen ligt, kleurde tijdens ons verblijf helemaal bruinrood: honderden, duizenden kastanjebomen staan er op de berghellingen, bijna tot aan de voet van hoge witte (kalksteen) pieken van bijna 3000 meter hoog. Pràchtig om te wandelen. Zeker als je weet dat je daar niet alleen vele grotto’s (wijnproefplekken), maar ook Natuurvriendenhuizen langs de wandelpa den vindt. En feesten, dat kunnen de Italianen als geen ander. Polenta, gepofte kastanjes, en frisse witte wijn (héél veel wijn), meer was er niet nodig om een internationaal Natuurvrienden gezelschap op dreef te krijgen. Of toch: nog een gitarist, een accordeonist, een trommelaar en een koortje. Verrast het jullie dat we tot héél laat in de avond gedanst en gezongen hebben van ‘Belle Ciao! Bella Ciao! Bella Ciao Ciao Ciao!!’

Verslag: Wilfried Meulenbergs, vertegenwoordiger De Natuurvrienden op de AV in Lozio en board member NFI

Op 16 oktober organiseerde de gemeente Essen de Dag van de Trage weg i.s.m. De Natuurvrienden, Regionaal Landschap de Voorkempen (RLDV)en dorpsgids Maria Gommeren. Vanaf 13u begonnen de wandelaars toe te stromen bij Natuurvrien denhuis De Berk, ze waren met meer dan 100, tussen de 110 en 120.

Om 13u30 sprak schepen Helmut Jaspers de aanwezigen toe en drukte het belang uit van de trage wegen, waarvan er in Essen nu reeds een 39-tal geregistreerd en benoemd zijn. Daarna nam RLDV de kleintjes onder haar hoede voor een zoektocht van 1.5 km door de velden vlakbij ons Natuurvrien denhuis.

Maria Gommeren nam een grote groep van meer dan 50 mee op haar wandeling van een 7 km richting Wildertse Duintjes en de wandeling voorbereid door de Natuurvrienden o.l.v. Ivo Matthys (Bergstijgers Antwerpen) verkenden het beekdal van de Kleine Aa op een traject van een 10 km, ook zij waren met een 40-tal. Beide wandelingen maakten maximaal gebruik van de trage wegen en iedereen kon hierbij genieten van het landelijke karakter bij nazomerse temperaturen. Er waren ook nog een aantal individuele wandelaars die hun weg konden vinden met de voorziene plannetjes.

Rond 15u30u arriveerden we terug in De Berk en werden we allen getrakteerd op een drink van het gemeentebestuur. Café en grote zaal waren goed gevuld en er werd druk nagekaart en ook met enthousiasme geluisterd naar een driekoppige mu ziekband die met een breed repertoire zelfs mensen aan het dansen kreeg. Rond 17u werd er stilaan afgesloten en konden we terugkijken op een geslaagde editie. Voor herhaling vat baar en een mooie gelegenheid om ons Natuurvriendenhuis De Berk in the picture te zetten.

Het was dit jaar een bijzonder feestelijke editie want Vzw Tra ge Wegen bestaat 20 jaar. In Vlaanderen vonden er meer dan 160 evenementen plaats. Ook werden er twintig bijzondere trage wegen in de kijker gezet.

Verslag: Ivo Matthys, foto: Helmut Jaspers

Natuurvrienden uit Rotselaar bezoeken

In het begin van de lente trokken enkele Natuurvrienden van afdeling Rotselaar naar het totaal vernieuwde Hofgas teinerhaus in Oostenrijk. Ze waren zo vriendelijk om een verslag te schrijven voor De Natuurvriend.

Een delegatie van ATB Rotselaar heeft van maandag 28 maart tot zaterdag 2 april 2022 een bezoek gebracht aan het Hofgasteinerhaus te Bad Hofgastein. Het Hofgasteinerhaus is een totaal gerenoveerd Natuurvriendenhuis op 1950 me ter hoogte midden de prachtige Oostenrijkse Alpen. Het idyl lische, op een helling gelegen Natuurvriendenhuis werd na een grondige renovatie opnieuw geopend in het winterseizoen 2021-2022 en beschikt over 14 tweepersoonskamers, 2 meer persoonskamers en een slaapruimte met stapelbedden voor 8 personen.

Elke ochtend staat er een lekker huttenontbijt voor je klaar en ’s avond maakt een traditionele Oostenrijkse driegangenmaal tijd het plaatje compleet. ’s Morgens kan je in het wintersei zoen als allereerste de latten aanbinden en genieten van de maagdelijke pistes. Een ontzettend zalig gevoel!

Het Natuurvriendenhuis ligt te midden in het skigebied Bad Gastein/Bad Hofgastein met 87 km aan diverse skipistes on middellijk bereikbaar vanaf het huis. Met dezelfde skipas kan je ook in de andere gebieden van het Gasteinerdal (totaal 203km pistes) en in de ganse skiregio ‘ski Amade’ met in totaal 760km aan skipistes terecht.

Het Natuurvriendenhuis is in de winter te bereiken via de gon dellift van de Schlossalmbahn en dan via de rode piste al ski ënd of via een kleine wandeling dalwaards van ongeveer 1 kilometer. De jonge uitbaters (Max en Verena) doen hun best om u een warm welkom te heten, het personeel is ontzettend vriendelijk en gedienstig!

Een echte aanrader voor de skiliefhebber en de genieter van de Alpen, natuur en het leven. Het Natuurvriendenhuis wil te vens een thuis zijn voor vele seminaries en opleidingen die alle aspecten van de Alpensporten en Natuurvriendenmate ries aangaan. Het zal tevens voor de Naturfreune Akademie Österreich een nieuw centrum worden waar ze ondermeer de skileraars van die Natufreunde zullen opleiden en bijscholen. Meer informatie: www.hofgasteinerhaus.naturfreunde.at

Weinetsberg 27 5630 Bad Hofgastein, Salzburg reisebuero@naturfreunde.at 0664/271

De Natuurvriend: Al wandelend ziet men meer. Wat is u opgevallen tijdens uw tocht van Antwerpen naar Mol?

Jinnih Beels: Helemaal mee eens: al wandelend zie je zoveel meer. En er vallen dingen op die je niet merkt op de fiets of in de auto. Het gaat vooral over kleine dingen. Het noorden van Antwerpen is echt een mooie streek. Ik heb ongelofelijk genoten van het groen dat met het mooie weer nog zoveel meer tot haar recht kwam.

Onderweg hebt u de tijd genomen om met mensen te praten. Wat zijn de gesprekken die zijn blijven plakken? Wandelen is zo laagdrempelig dat mensen jou ook sneller aan spreken. Klinkt misschien wat vreemd: maar één van de ge sprekken die mij is bijgebleven vond plaats aan de historische sites in Kapellen. Daar kreeg ik een uitleg over de V-bommen die er gevallen zijn en het aantal slachtoffers. De gesprekken gaan voor de rest over van alles en nog wat: van huisdieren tot vakantie en uiteraard ook wat politiek. Wat ook zeer tof was: de gesprekken bij de lokale handelaars waar we bijvoorbeeld op de middag een broodje gingen eten.

U was te gast in Natuurvriendenhuis De Berk in Essen. Hoe is dat verblijf verlopen?

We waren er te gast op de avond dat de Belgen verloren, 1 – 4, tegen Nederland. Maar het verblijf was ongelofelijk tof. Een zeer degelijke kamer, een goeie matras en hoofdkussen, en lekker eten: niet onbelangrijk als je op één weekend 100km wandelt. Ik heb geslapen als een roosje. Maar ik was jammer genoeg te moe om zelf nog deel te nemen aan de karaoke die plaats vond.

Wat gaat u doen met de indrukken die u hebt opgedaan tij dens de 100 km?

De bedoeling van Jinnih wandelt is om zeer laagdrempelig ge sprekken aan te gaan. De context is anders en je hebt tijd. Het is niet de bedoeling om die gesprekken neer te schrijven of te pu bliceren. Het is vooral de bedoeling te luisteren en de opgedane indrukken in het achterhoofd te houden. Wat mij ook duidelijk is geworden, zeker na corona: je kan niet of zeer moeilijk aan poli tiek doen als je mensen niet fysiek ontmoet.

International Young Naturefriends (IYNF) organiseerde vorige lente de training “Health and Well-being through Nature-based Methods” in het Tsjechische Kostelec nad Orlici. Naast het educatieve aspect was er ook ruimte voor de persoonlijke inbreng van de deelnemers. Som migen onder hen faciliteerden zelf een workshop, een yoga-sessie, een Thaise yoga-massage, een Labyrintceremonie of een vrouwencirkel.

IYNF organiseert dit jaar een cyclus rond mentale ge zondheid in jeugdwerk. Belangrijk was daarbij de focus op educatie in de buitenlucht. De jongeren laten zich inspireren door wat ze tegenkomen in de natuur. Bani Christine, die een training mee in goede banen leidde, deelde zelf een ervaring die ze had toen ze aan de oever van een meer zat: ‘Ik realiseerde me dat mijn ziel de taal van de natuur spreekt. Ik voelde de energie die het water deed rimpelen ook in mezelf bewegen.’

Door deze methode wil IYNF de weerbaarheid en veer kracht verbeteren. Deelnemers kregen theoretische kennis mee, maar leerden ook gestructureerd te overleggen. IYNF vindt dat aandacht voor geestelijke gezondheid in jeugdwerk een vanzelfsprekendheid zou moeten zijn.

Essens schepen Helmut Jaspers heet zijn Antwerpse collega Jinnih Beels welkom in De Berk.

Bergstijgers Gent bestaan dit jaar 5 jaar. Dit vierden we afge lopen lente met een mooie zonnige wandeling, een heerlijke BBQ en als afsluiter een gezellig kampvuurtje. Nog steeds, na 5 jaar, staan de bestuursleden klaar om activiteiten te organi seren voor alle leden. Wie een idee heeft voor een activiteit of wil je zelf een activiteit organiseren of wil je graag toetreden tot het bestuur van Gent? Mail naar bergstijgersgent@gmail. com.

Volg ons op facebook/website/nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van al onze komende activiteiten.

Bedankt aan alle leden en bestuursleden om er samen 5 fan tastische jaren van te maken! We maakten samen mooie her inneringen, (her)ontdekte veel nieuwe of oude plekjes en veel nieuwe vriendschappen! Hop naar de 10 jaar!

Op zaterdag 25 juni waren we met de afdeling naar de Visen Folklore feesten in Mariekerke (Bornem). Alweer een ge slaagde uitstap naar een mooi dorpje aan de Schelde waar jaarlijks een folkloristische stoet doorgaat met uitbeelding door de plaatselijke verenigingen van wat Vis en de Schelde te bie den hebben. Allerhande vis-standjes waar je van lekkere vis gerechtjes kan genieten. Je vind er gebakken vis (Kibbeling), zalm ter plaatse gerookt, gebakken sardientjes, sprot, maatjes, garnalen, gebakken mosseltjes, scampi’s, zelfs paella enz... en natuurlijk de palinggerechten waar de streek voor gekend is. De straten zijn gevuld met muziek en met standjes van am bachten gerelateerd aan het vissersleven, traditionele uitbeel dingen door plaatselijke verenigingen, een rommelmarkt en zelfs een Vismijn waar vis per opbod wordt aangeboden. De aanwezige leden hadden een mooie, zelfs zonnige dag ook al werden we in de late namiddag verrast door een fikse regen bui. Alweer een dag om niet te vergeten!

Bericht van voorzitter Lisa Meulenbergs:

Verslag van voorzitter Johan Hellinckx:

detail uit Slag bij Grunwald van Jan Matejko Dit jaar was het een halve eeuw geleden dat de Club van Rome met het baanbrekende rapport The Limits to Growth: a global challenge op de proppen kwam Het betekende het startschot van de mondialisering van de milieubeweging. Daarvoor was de bezorgdheid over milieu vooral een zorg voor lokale ge meenschappen. De Natuurvrienden ageerden als nationale vereniging bijvoorbeeld tegen de vogelvangst en er waren de nimmer aflatende inspanningen van voormalig voorzitter Molter om de Kalmthoutse Heide als natuurreservaat te laten beschermen.

Ook waren er al individuen geweest die het thema op de kaart probeerden te zetten. Pruisen bestond nog toen natuurvorser Alexander von Humboldt bedenkingen uitte bij de invloed van de mens op “het web van leven”. En er waren boeken, zoals Rachel Carson’s Silent Spring uit 1962, die de alarmbel luid den en een leespubliek vonden.

Maar het besef dat we allemaal als inwoners van de global village worden getroffen door de effecten van klimaatverande ring, sijpelde pas na het werk van de Club van Rome door naar bredere lagen van de bevolking. In die dagen was de milieu beweging ook vooral een vredesbeweging. Het was de tijd van de Koude Oorlog en de angst voor het nucleaire betrof zowel de atoomboom als de negatieve gevolgen van kernenergie. Doorheen de decennia waren er uiteraard groepen die zich bezighielden met hardere acties. Denk aan het schip de Rain bow Warrior van Greenpeace dat gebruikt werd om te protes teren tegen walvisvaart, zeehondenjacht en kernproeven. Het schip werd met twee bommen van de Franse geheime dienst tot zinken gebracht. Dichter bij huis waren er bezettingsacties. Begin deze eeuw werd een stuk van het Lappersfortbos gered mede dankzij de bezetting door milieuactivisten.

Dit soort van acties werd nooit openlijk afgekeurd door de brede milieubeweging, maar zelf gingen ze uit van een con sensusmodel: overtuigen door vreedzame manifestaties. Illus tratief is de traditionele samenzang van Laat ons een bloem, een lied van Louis Neefs. Het opeisen van de publieke ruimte om het eigen standpunt kenbaar te maken, gebeurde niet fre quent, en dan vooral tijdens de klimaatmarsen. Er waren uiter aard tal van andere, lokale happenings, maar deze vormden zelden een verstoring van de openbare orde.

Het waren de anti- of andersglobalisten die rond de eeuwwis seling met hardere acties de openbare ruimte claimden. Vooral de Battle in Seattle in 1999 en de protesten tegen de Top van de G7 in Genua in 2001 eindigden in een spiraal van geweld. In Genua werd zelfs een actievoerder doodgeschoten.

Dat de milieubeweging volgens sommigen recent is “gera dicaliseerd” is en steeds vaker een plaats opeist binnen het publieke debat, hetzij met soep, hetzij met lijm, klopt dus niet helemaal. De beweging heeft altijd elementen van radicaal verzet in zich gehad. De moderne geschiedenis van de bur gerlijke ongehoorzaamheid start bij Henry David Thoreau, een voorloper en nog steeds inspirator van de milieubeweging. Ook in ons land kreeg Thoreau navolging, een hevige opris ping dateert van 2011 toen actievoerders een proefveld met genetisch gewijzigde aardappelplanten bestormden. De KU Leuven ontsloeg een onderzoekster die aanwezig was tijdens de actie van Field Liberation Movement, later werd zij gereha biliteerd. Wekenlang was het aardappelprotest onderwerp van discussie. In datzelfde jaar deed een ondertussen grotendeels vergeten actie van een groep die zichzelf De Volgende Gene ratie noemde, een steekvlam van verontwaardiging ontstaan. De leden lieten in Antwerpen bij 250 terreinwagens telkens 1 band leeglopen. Deze groep jongeren verklaarden hun motief als volgt: “De klimaattop in Kopenhagen (2009,nvdr.) was na tuurlijk een belangrijk moment. We hadden toen heel hard het gevoel dat de situatie dramatisch is en dat de wereldpolitiek niet bij machte is iets te veranderen. De klimaattop was echt wel een trigger om zelf actie te gaan voeren. Praten alleen volstaat niet meer.”

Het komt steeds terug in gesprekken met klimaatactivisten: de klimaattoppen die aanvoelen als een mislukking zijn een ijkpunt waarop men het streven naar consensus en zieltjes winnen achter zich laat, en naar andere middelen van protest grijpt. De oude politiek heeft gefaald, zo voelt men het aan, met steeds weer dezelfde praat voor de bühne verandert er niets. Het is een huiveringwekkend fatalisme dat de funda menten van de democratie corrodeert.

Het was ook voor een groot stuk de beweegreden van de kli maatspijbelaars, by far de breedst gedragen actie van burger lijke ongehoorzaamheid die ons land ooit gezien heeft. Maar de jongeren wezen naar de wetenschap als redder in nood. Zij toonden ons een andere weg, perspectief. Dat vertrouwen in wetenschappers zorgden recent voor een breuklijn in de klimaatbeweging: tijdens de pandemie botste het geloof in de kracht van het eigen, natuurlijke immuunsysteem met zij die de wetenschap volgden en zich aan de maatregelen hiel den en zich lieten vaccineren. Recent is de klimaatbeweging weer een ander pad ingeslagen. Het concensusmodel wordt afgeserveerd met lijm en soep. Decennialang heeft de rustige vastheid het tempo bepaald, maar door steeds te hernieuwen toont de milieubeweging zich vitaler dan ooit.

Dries Everaerts

Wie onze vorige reisboeken gelezen heeft, kent de haat-liefde ver houding met ons Trees. Voor hen die Trees nog niet kennen: Trees is een Hollandse en ik ken haar alleen van stem. Ze rijdt overal met mij mee en vertelt me welke afslag te nemen. Met het uitspreken van plaatsnamen, vooral dan op niet-nederlandstalig grondgebied, heeft ze het vaak wat moeilijk. Meestal kan ze behoorlijk goed navigeren, maar het gebeurt meer dan eens dat ze verkeerde informatie geeft. Ons Trees dus. Ze is er op deze trip ook weer bij. En ja, ze heeft ons goed begeleid op de meeste plaatsen. Zoals gewoonlijk kon ze het niet laten om ons een loer te draaien. Aangezien wij de weg naar Oberstdorf/Holzgau zowat jaarlijks doen, is het haar niet gelukt. Onze normale route loopt langs de A61 richting Koblenz. Vorig jaar was de A61 versperd door de overvloedige neerslag van die dag en Trees had ons feilloos langs die obstructie geleid. Dit jaar probeerde ze het nog eens: ze wilde me de afslag naar de A61 laten voorbijrijden met als reden dat de A61 versperd was. Hu? Nog steeds? Dat geloof ik niet! De signalisatie geeft ook A61 richting Koblenz aan zonder door streping en op de radio is er niets gemeld. Dat is voldoende reden voor mij om Trees niet te volgen en mijn eigen routeplan te volgen. A61 opgedraaid. Trees wordt hysterisch. Ze geeft aan dat wij recht op een totale wegversperring afstevenen. Ze telt 4 uur bij de verwachte aankomsttijd en blijft van d’r oren maken. Het verkeer rijdt nochtans vlot door. En als we aan de versperring komen, is er geen fluit van te zien. Ziedewel se, onnozele Hollandse Trien... - sorry - Trees!!! Na de aangegeven versperring verandert Trees ongemerkt de verwachte aankomsttijd naar de originele tijd, zonder enige verontschuldiging.

Auto geparkeerd in Faistenoy bij de Fellhornbahn. Rugzakken ge pakt, bergschoenen aan en ju… welle weg. We vangen de trektocht naar het Waltenbergerhaus aan: net geen 10 km en ca 1100 hoogte meters. Direct van de parking zien we ons ultieme reisdoel al aan de horizon lonken: de Trettachspitze. Deze berg is 2595m hoog en de eerste rotspiek die boven het Stillachtal en het Trettachtal uittorent. De Trettach is onderdeel van de Allgauer hoofdkam, samen met de beroemde Mädelegabel, Hochfrottspitze, Bockarkopf en Hohes Licht. De Trettachspitze ziet eruit als een zeebeer die zijn kop hoog opheft en heeft qua vorm dus wel wat gelijkenis met de Matterhorn. Daarom wordt hij ook wel eens de Allgauer Matterhorn genoemd.

Basecamp Waltenbergerhaus

We trekken langs Birgsau naar Einödsbach en draaien dan het Ba cherlochbachdal in richting Waltenbergerhaus, ons basecamp voor de komende 4 dagen. Het ligt vlak tegen de Berg der Guten Hofnung op 2084 m hoogte. Deze torent nog eens 300 m boven het Walten bergerhaus uit. Het is sinds 1996 geleden dat ik samen met vake en Tinne in het Waltenbergerhaus ben geweest. Destijds was het nog een authentieke berghut in de stijl van de Simmshutte. In 2015 is het Waltenbergerhaus echter volledig afgebroken om vervangen te worden door een moderne nieuwbouw. Aan alles is te zien dat dit een nieuwe hut is: modern sanitair, een koude douche die niet meer werkt door watergebrek van de laatste weken, nieuw meubilair, een droogruimte met een stevige verwarming en ventilatie enz. Maar het echte authentieke berghutgevoel, alsof je de allereerste Bergstijger pioniers nog ziet zitten op de bank, ontbreekt. De klim naar het Wal

tenbergerhaus loopt geleidelijk op langs de Bacherlochbach. Tegen het einde van het dal wordt het pad steiler en komen er wat pittigere traverse-passages langsheen een steile gras-rotswand, voorzien van kabels en hier en daar een loopplank. Een zalige wandeling. Met toenemende hoogte krijgen we een wijder zicht op de noordelijke aanzet van de Alpen nabij Oberstdorf en verder naar het noorden: de grote eindeloze vlakte. De flora in september is duidelijk anders dan in juli. De gebruikelijke voorjaarsgentianen, stengelloze genti anen, gele gentianen, alpenroosjes,… hebben plaatsgemaakt voor herfstbloeiers zoals de herfstijlloos, zwaluwstaartgentiaan en de fran jegentiaan.

Heilbronnerhöhenweg

Toen we thuis vertrokken, was de weersverwachting voor Oberstdorf voor vandaag zeer goed. We wilden vandaag de Trettachspitze te beklimmen. In de jaren 80 van vorige eeuw had Mennie (een me dewerker van ons hotel van weleer) mij beloofd dat hij mij ooit eens mee op de Trettach ging nemen: klimmen met touwen als een echte alpinist. Het is er echter nooit van gekomen, maar de Trettach blijft naar mij lonken. In 2018 hebben we het al eens tevergeefs gepro beerd. Deze keer zal het lukken: we hebben 4 nachten geboekt in het Waltenbergerhaus. Het perfecte basecamp voor de Trettach. De weergoden beslissen er echter anders over. Regen, koude, en de huttenwirt verwacht niet direct verbetering. Zijn buienradar laat heel wisselvallig weer zien voor de komende dagen. Damn. Maar ik zie dat er morgen toch enkele neerslag-vrije uren worden verwacht. Mor gen is dus een betere optie om de Trettach te beklimmen. Vandaag gaan we dan maar zonder touwen op pad in iets vergevingsgezinder terrein: de Heilbronnerweg. De etappe tussen de Rappenseehutte en de Steinsharte aan Hohes Licht hebben we een aantal jaren geleden al eens gedaan op een huttentocht. Nu willen we het vervolg doen vanaf de Steinshartekopf.

We trekken eerst naar de Socktalsharte waar we aansluiten op de Heilbronnerweg. Dan gaan we zuidwaarts onder de Wilder Mann, voorbij het beroemde bruggetje van de Heilbronnerweg en de lad der. Daar keren we om de Heilbronnerweg in noordelijke richting te bewandelen: terug over de Steinshartekopf. Hierop staat geen gipfelkruez, dus weinig trekkers weten dat het ook een top voor het palmares is. De Heilbronnerweg vervolgt onder de Wilder Mann door, maar dat kunnen we zo niet laten natuurlijk. De top is amper 5 minuutjes hogerop. Maar ook hier staat geen gipfelkruez, dus veel trekkers laten de Wilder Mann links liggen. Wij pakken dat toppeke mee natuurlijk en zwaaien de Bergstijgers Kempen wimpel lustig in het rond voor de topfoto. De Heilbronnerwerg vervolgt naar de Bockarkopf waar wel een gipfelkruez staat met een stralenkrans en aura. Deze top is voor iedere bezoeker zo herkenbaar dat er lustig fotookes genomen worden. Ook door ons en weerom fladdert onze wimpel boven een Allgauer-top. Het valt op dat er toch een aanzien lijk aandeel van de bezoeker niet echt tredevast is. Her en der wordt getreuzeld, getwijfeld en gepuft. Na de Bockarkopf dalen we af maar de Bockarsharte. De weg draait hier rechts omheen de graat richting de hoogste Duitse top van deze keten: de Hochfrottspitze. De top is voor ons onweerstaanbaar, maar de modale Heilbronnerwegtoe

rist blijft er beter weg. De weg omzeilt de top met goede reden. Bij de beklimming van de Hochfrottspitze is er buiten enkele schaarse steenmannetjes geen wegaanduiding. Pas als je vlakbij een steen mannetje komt, is het duidelijk dat het door mensen gemaakt is: het krioelt er immers van de losse keien. Hoe goed je ook zoekt, het volgende steenmannetje zie je pas als je er vlakbij bent. Ze dienen dus niet als navigatiehulp, maar eerder als een bevestiging dat daar nog andere mensen gepasseerd zijn. De klimpassages zijn qua klim niveau goed te doen: 3 à 4. Aangezien je je hoog in de bergen op een vrij instabiele graat begeeft, verzwaren de omstandigheden de klim aanzienlijk. Elke houvast en steun moet je eerst goed inspecteren al vorens erop te vertrouwen. Vanaf de Hochfrottspitze doorsteken over de graad naar de Madelegabel is een brug te ver voor ons - of beter: een graat te ver en het ziet er nog behoorlijk steil en zeer exposed uit. Als we een touw en wat mobiele zekeringen bij hadden, konden we het misschien wagen. We navigeren langs een steile helling naar de Schwarzmilzferner - of wat er nog van overblijft. Dit is de laatste gletsjer op Duits grondgebied in de Allgauer Alpen. Der Madelegabel ligt links van ons en we kunnen deze mooie dame met prachtige bolle en spitse vormen niet weerstaan. De klim op de Madelegabel is wel van markeringen voorzien en er passeren geregeld bergtrekkers. De beklimming is licht technisch en in een prachtige omgeving. Tijdens de klim verschijnt op de rechterzijde de majestueuze Trettachspitze. Daar hadden we nu moeten staan. Hopelijk zijn de weergoden ons morgen beter gezind. Op de Madelegabel aangekomen, zwaaien we onze Bergstijgersvaandel. Wir haben das geschafft!!! Vijf bergtoppen beklommen op een dag.

Op de terugweg naar het Waltenbergerhaus komen we nog drie rots kruipers tegen: een grijs-wit-zwart vogeltje met bordeauxrode schou ders. De rotskruipers fourageren op vertikale rotswanden en peute ren met hun lange spitse snavel insecten van tussen de rotsspleten uit. Verderop komen nog een jonge steenbok tegen. Steenbokken blijken niet schuw te zijn: Tist kan hem tot op 10 meter naderen om fotookes te maken.

Oh mighty Trettach

In het Waltenbergerhaus hadden we kennisgemaakt met Klaus - nee, niet de Santa. Klaus is een ervaren klimmer die volgens zijn verhaal tot 6B voorklimt. Hij had de Trettach ook op zijn wishlist staan, maar heeft een berggids ingehuurd. De beklimming is voor dezelfde och tend voorzien als wij. Handig: we kunnen iemand volgen die de route kent als zijn broekzak. De volgende ochtend: D-day! We staan op met regen. Niet weer, he… We besluiten het oordeel van Klaus’ gids af te wachten. Als hij beslist om de Trettach niet te beklimmen van daag, dan wij ook niet. Als de gids is arriveert, regent het nog heviger dan voordien. Hij verwacht echter dat het snel voorbij zal zijn en met wat wind droogt de Trettach snel weer op. We zitten deze regenbui nog een half uurtje uit. Daarna doen we regenkledij aan en vertrek ken we. De weg naar de Trettach is aan gegeven als “betreden op eigen gevaar”. En met reden: de weg traverseert langs een steile helling en bestaat grotendeels uit klei-achtige aarde waarin kiezel zit. Door de regen zijn de wand en de wan delweg nogal roetsig. Van “weg” kan je nauwelijks spreken: de steile gladde wand heeft ondiepe instulpingen waar de vorige bezoekers hun voeten hadden geplaatst. Maar meer niet. Met andere woorden: de weg was weg. Maar een geluk bij een onge luk: als de weg weg is, is er dus een weg-weg. Twee voor de prijs van een. Onderweg nog Edelweiss, steenbokken en gemzen gespot. En dan ligt daar plots de machtige Trettach vlak voor ons. A-D-E-M-B-EN-E-M-E-N-D!!! Daarvoor zijn we hier, O machtige Trettach!

We laten de berggids met Klaus eerst gaan. Zo zijn we zeker dat we juist inklimmen. De achtknoop van Klaus is een kluns. Het touweinde komt amper door de laatste lus heen piepen. De gids merkt het ook en corrigeert al snel. De eerste standplaats waar de berggids Klaus “vastlegt” is naast de plaats waar Tist en ik ongezekerd naar toe ge lopen waren. Het touw bij Klaus wordt tweemaal rond een (losse) kei gedraaid, en dat is genoeg. De gids klautert verder en ik en Tist bekijken elkaar met ongeloof in de ogen. Eens Klaus vertrekt, sluit ik aan in zijn kielzog. Nu ben ik wel ingebonden. Ik heb een hele batterij aan mobiele zekeringen mee: friends, nuts, slings,… De hele batak

lan. De topo geeft immers aan dat er weinig vaste haken zijn in deze route. Maar er zijn ook weinig goede locaties langs de route om een klemzekering in te moffelen. Het is mij op 3 plaatsen gelukt. Op veel andere plaatsen ook geprobeerd, maar de friends wilden niet bijten. Zelfs relais zijn niet behaakt, met uitzondering van 2 standplaatsen: de eerste is met slaghaken gemaakt en de laatste met nieuwe boor haken, verbonden met een verweerd touw. En voor de rest zijn we nog welgeteld 3 boorhaken en 1 slaghaak onderweg tegengekomen langsheen de route. De meeste relais heb ik dan maar geïmprovi seerd met wat slings over een rotsblok of -punt te weven. Meer zat er echt niet in. Gelukkig is het de klim zelf niveau 2 tot 3+. Makkie!!! Nu ja, in de klimzaal en op een behaakte rotswand van 30-50 meter is dat een makkie. Maar hier op de Trettach vind je nauwelijks aanwij zingen voor de route - buiten een tekeningetje in de topo, maar dat is te grof om de route zuiver te kunnen vinden. Bovendien ontbreekt het aan goede zekeringspunten en lukt het maar zelden om een mobiele zekering succesvol te plaatsen. Komt daar bij dat eens je op de graat zit, het links en rechts echt wel steil en diep naar beneden is. En tot slot: de rots is op verschillende plaatsen nog steeds nat. De meeste touwlengtes klim ik zonder tussenzekering - in een trek door naar een volgend punt waar naar best vermogen een blok of rotspunt promo veer tot veilige standplaats.

De eerste standplaats is van slaghaken voorzien. Dat is een meeval ler. De berggids heeft een krachtendriehoek geplaatst. Klaus staat naast de relais, zijn touw door een reverso die op de standplaats hangt, en het touw loopt zo verder tot bij de berggids. Klaus zekert de gids niet. De berggids is ook al zo ver gevorderd dat hij opnieuw een relais heeft gemaakt - buiten mijn zicht. Dat wordt zoeken subiet. Snel Tist laten opkomen om dan weer Klaus achterna te klimmen. De gids en Klaus klimmen ech ter merendeels “simultaan”. Dit wil zeg gen dat de gids bij een standplaats inricht, het touw via een microtraction of reverso in de standplaats hangt en meteen weer verder klimt terwijl Klaus nakomt. Geen van beiden zekert de andere over een standplaats, maar ze vorderen tegelijk terwijl het touw hier en daar aan de wand hangt. Zo ver zijn wij nog niet: ik klim voor, bouw een standplaats naar best vermogen, laat Tist nakomen en daarna weer verder. Dit gaat aanzienlijk trager dan simultaan klimmen, maar wel zekerder. Al bij al was dit een mag nifieke klim. Op de top zien we een muis rondhuppelen. Hoe komt die daar? Geen idee, maar het was wel degelijk een muis. Op de top hebben we zoals gewoonlijk onze Bergstijgerswimpel bovengehaald en de top bewierrookt, met de nodige fotookes erbij. Het afdalen gaat langs de noordwest graat. Deze is van rappelstandplaatsen voorzien, en we vinden er meer dan in de topo staan aangegeven. In de afda ling krijgen we regen en hagelbui bovenop: een schampschot van een onweer dat door het Trettachtal trekt. Dat maakt het rappellen een stuk lastiger want de touwen zijn nu stroever en het water zeikt er uit als het touw door de reverso gaat. Maar we komen veilig beneden. Nog rap een sms’ke aan Tinne sturen dat de klim gelukt is en dan naar het Waltenbergerhaus. (vervolg op de volgende pagina)

Berg der Guten Hoffnung

Het Waltenbergerhaus ligt aan de voet van de Berg der Guten Hof fnung. De top ligt ca 300m hoger. Deze top mag zeker niet op ons palmares ontbreken. Er is geen routeaanduiding op deze berg. Gis terenavond nog een berggids gesproken in de hut en die bevestigde ons vermoeden dat de inklim op de zuidwand via een zijgraat ligt. Wij hadden eergisteren vanaf de Bockarkopf een route gespot. De hut tenwirt Markus verklapte nog dat er een fles gipfelschnaps verborgen ligt op de top. Een reden temeer om eens op den berg te trekken. ‘s Ochtends regent het weer pijpestelen. De bergtop ligt vlakbij, dus we kunnen het nog wel even uitzitten. Tegen 10u is het voldoende opge klaard om de klim in te zetten. Het is een ferm klimmeke in magnifiek rotsachtig terrein. Boven op de graat hebben we een zicht op de westwand van de Trettach, Mädelegabel, Hochfrottspitze Bockar kopf, de Wilder Mann. Op de top gaan we op zoek naar de gipfel schnaps. We kijken in alle spleten en onder stenen. Uiteindelijk vind ik de fles onder een hoop stenen: Zum Wohl!!! En onze wimpel mag uiteraard ook over deze bergtop waaien! ‘s Middags in de hut een lunchke gegeten. Tist leest een boek en ikke speel gitaar. Het zon neke schijnt en we willen nog wel wat doen. De vorige dagen hebben we op een groot rotsblok bij het eerste Waltenbergerhaus klimroutes gezien. En ze zagen er heel klimbaar uit, niveau 4. Tist stelt voor om eens te gaan klimmen. Dat laat ik niet schieten! Klimgerief bij elkaar pakken en ju met de geit. Welle naar boven. Bij de ruïne van het eer ste Waltenbergerhaus snuiven we de rondwarende geesten van de eerste Bergstijgerpioniers op. Daarna de routekes klimmen: 3 routes met 2 kettingrelais. Ca 8 m hoog. Fantastisch behaakt. Easy en leuk. Boven het nieuwe Waltenbergerhaus heeft de huttenwirt ook klim routes uitgewerkt op de Berg der Guten Hoffnung. In de menukaart staat een topo. Aan de huttenwirt gevraagd hoe we er komen: op de wandelweg naar de Bockarsharte moeten we de meest noordelijke uitwijking van de weg een afslag vinden naar de voet van de rotsen. En jawel! Nog 4 mooie routes geklommen, maar de topo is duidelijk niet up to date. Routes 9 en 10 hebben we geklommen en 2 routes die net onder het vaste touw (puntlijn op de topo) zitten. Deze staan niet in de topo. Niveau 4c 5a.

Afdalen naar Oberstdorf

Onze tijd in het Waltenbergerhaus zit erop voor deze vakantie. We hebben alle toppen in de omgeving beklommen, inclusief de Trettach spitze. Mission completed. Eergisteren heb ik nog een mailtje naar het Oberlechtalerhof in Holzgau gestuurd om te zien of ze nog een kamer hebben tot maandag. De weersverwachting voor de volgende dagen is belabberd en dan verblijf ik liever in een goed hotel in plaats van in een kleine tent op een camping. We zijn zeer goed gekend met het Oberlechtalerhof: we zijn er al jaren vaste gasten. Elmar laat weten dat ze voor vrijdag geen plaats hebben, maar daarna wel. Hij kan nog een kamer regelen voor vrijdag bij Frienschloss Harmonie van Monika - naast het Oberlechtalerhof. Dat is perfect voor ons. We dalen na het ontbijt af langs de mooie wandelweg tussen Einodsbach en het Waltenbergerhaus. Opnieuw komen we een hele kudde alpen steenbokken tegen. Ze zijn lustig op wilgentwijgen aan het knabbelen en laten zich rustig fotorgraferen. En dan zien we plots wat het nut van die lange horens is: een van de bokken heeft een jeukje aan z’n gat en maakt er handig gebruik van om er mee te krabben.

Simmshűtte

Lekker geslapen bij Monika. Klaargemaakt voor een dagtochtje naar de Simshutte. Tist heeft daar in augustus mee gewerkt. We willen een verrassingsbezoekje brengen aan de huttenwirt Charlie Wehrle en zijn medewerkers Jannik, de toekomstige huttenwirt, Ben en Ruth. Net als de voorgaande dagen regent het ook nu weer. Dat deert een Bergstijger niet: we hebben goede regenkledij, een hoes voor de rug zak en waterdichte schoenen. Elmar had gisteren nog voorgesteld om met de bus naar Kaisers te rijden en van daaruit naar de Sim mshutte te stappen. Er zijn twee opties: langs de Kaiseralm of via de Falmedonjoch. We kiezen de tweede optie. De bus brengt ons tot bij het Edelweisshaus. Het zevert een beetje, maar niet genoeg om de regenkledij aan te trekken. Een half uurtje verder neemt de regenkracht toe. Tijd om de regenkledij uit de rugzak te halen en ons waterdicht in te pakken. Een hele kudde gemzen spurt plots voor ons weg. Ongelofelijk hoe behendig dat die van de berg afspringen. Zelfs hele steile stukken houdt ze niet tegen: ze blijven doorrennen en springen. Tist merkt op dat steenbokken dat niet doen: die denken veel meer na over hoe ze een steil stuk afdalen.

De Falmedonjoch is enkele jaren lang afgesloten geweest. De weg spoelde bij stevige regenbuien spoelde weg. Ondertussen werd er een klettersteig geïnstalleerd om het lastige stuk weg te overbruggen langs de rotswand. Terwijl we in de klettersteig hangen, flippert de regen tussen sneeuw en regen. Het is ijskoud aan m’n handen. Op een vlakker stuk van de klettersteig toch maar handschoenen aange trokken. De Simmshutte zit propvol met gasten. Met dit weer komen er weinig tot geen daggasten naar boven. Maar een hele groep die in de hut overnacht heeft, wil de regen nog even uitzitten. Alle hut medewerkers zijn blij verrast bij het zien van Tist. Veel jolijt, gelach en geknuffel. Toffe bende! Charlie biedt ons een welkomstschnapske aan. Proost!!! De hutmedewerkers en Tist hebben elkaar twee we ken niet gezien, maar hebben precies al een heel jaar bij te praten. Jannik vertelt dat hij enkele dagen terug met een aantal vrienden op de Feuerspitze overnacht heeft om de zonsopgang vanop de eerste rij te zien. Ze hebben ‘s avonds een kampvuurtje gemaakt. Tja, de Feuerspitze, wat wil je. De volgende ochtend verslaapt Jannik zich. Hij mist de zonsopgang. Next time maybe.

Rustdag

Tist maakt een wandeling langs de schijf. Ik neem een sportmas sage. ‘s Avonds wandeling langs hangbrug en terug over Winkel. Herten burlen en de bosuil roept. Avondeten aan de bar. Geluid van iemand met vieze hoest. Dacht dat het de kok was die een machine bediende, maar de deur naar de keuken ging altijd net te laat open om te zien wat hij deed. Tist had door dat het de deur zelf was die het geluid maakte.

Prinz Luitpoldhaus

Deze ochtend afscheid genomen van Blaas en naar Hinterhornbach gereden. Vandaar trekken we richting Prinz Luitpoldhaus via het Fuchsensattel. De Hochvogel is een markante berg, erg onderhevig aan erosie. De dolomiet is horizontaal gelaagd. Een aanzienlijk deel van de hoofddolomiet is aan het loskomen. Een diepe spleet (wel 100 m!) scheidt beide delen. De top is voorzien van talrijke sensoren om de beweging te monitoren. En het gaat snel... De klim op de hoofd dolomiet is mooi en vergelijkbaar met de klim op de Wilder Kasten en Wildmahdspitze. Vanaf de Hochvogel hebben we een mooi zicht op de bergen die we vorige weken nog beklommen. En de Trettach in het bijzonder. Van hier gezien is de gelijkenis met een zeebeer sprekend. Ook zien we in de verte de Wildspitze met zijn sneeuw bedekte noord- en zuidtop. Mooie herinneringen hebben we aan die berg. Na de Bergstijgerswimpel boven de Hochvogel gehesen te hebben, dalen we weer af naar de “kalte winkel” en beklimmen we de Kreuzspitze. De klim is met een kabel en hier en daar een meta len trede. Onze wimpel waait boven de negende top van onze trip. Vanaf de Kreuzspitze doorsteken naar het Prinz Luitpoldhaus. Deze afdaling is over een aanzienlijke lengte van een steunkabel voorzien. Magnifiek Alpineterrein. De Fuchskarspitze en Fuchskarnadel lonken naar ons. Dit zijn bergen om met een touw te beklimmen. Een vol gend projectje.

Wat is er aan de hand in de fietsensector? De fietsenmaker om de hoek verdwijnt en grote ketens nemen hun plaats in. Het succes van de e-bike dreigt de ondergang te worden van de kleinere spelers.

Net geen 100 geworden! René en Ivo van de fietsenwinkel R.M.B Team blijven er laconiek onder. Nochtans trekken ze een streep onder de familiezaak die al 99 jaar een vast begrip is in Boom. Hun grootvader René Mampaey, drievoudig Bel gisch kampioen in de baansprint, begon in 1923 met het ma ken en verkopen van fietsen. Maar sinds de pandemie haalt het duo nog weinig plezier uit de fietsenmakerij. “Tijdens co rona lag ik ‘s nachts te piekeren over facturen,” vertelt Ivo, “En nu zitten we met lange wachttijden om fietsen en onderdelen te leveren. Tijd om te stoppen dus. Niks aan te doen. Dat is de economische realiteit.”

De verkoop van e-bikes zit al enkele jaren in de lift, maar tij dens en na de pandemie ging het pas echt hard. België be vindt zich in de Europese kopgroep qua verkoopcijfers, mede dankzij de vooruitstrevende wetgeving rond geëlektrificeerde fietsen, de invoering van het mobiliteitsbudget en het feit dat we hier allemaal een beetje wielergek zijn. Het is een miljar denindustrie en iedereen is het er over eens dat de cijfers - zo als het hematocriet van Bjarne Riis in de Tour van 1995 - enkel opwaarts kunnen.

De vraag overtreft ruimschoots het aanbod, wat tot bevoor radingsproblemen leidt. Er zijn wel Europese fabrieken waar de fietsen geassembleerd worden, maar onderdelen zoals het frame of de batterij worden meestal in Azië gemaakt, overwe gend in China en Taiwan. De markt wordt gedomineerd door China, waar er meer e-bikes op de weg rijden dan auto’s. Tij dens de lockdowns lagen de fabrieken er stil waardoor mate rialen en onderdelen nog steeds moeilijk leverbaar zijn. Een levertermijn van een jaar is geen uitzondering. Dit zorgt voor een verstoorde markt waar concurrentie op het scherpst van de snee wordt uitgevochten.

Het resultaat is dat de kleinere handelaars verdwijnen of fusio neren. Velodome, Cool Electro Cycles en Bicyclic smolten sa men tot Raida. Zaakvoerder Philippe Van Eekhout zei hierover in Gazet van Antwerpen: “Dankzij deze samenwerking gaan we de lange levertijden kunnen opvangen door een grotere voorraad van fietsen. Als wij in Berchem een fiets niet meer in voorraad hebben, hebben we die misschien wel nog in Char leroi, en moet de klant dus geen jaar meer op zijn nieuwe fiets wachten. En door de intensieve samenwerking kunnen we na tuurlijk ook de kosten dekken, bijvoorbeeld voor de boekhou ding of voor het inwinnen van fiscaal advies.”

Ook het grote kapitaal zoals D’Ieteren en de Colruyt-groep heeft interesse gekregen in deze groeimarkt. D’Ieteren is voor al gekend als importeur en distributeur van auto’s, maar deed vorig jaar de Antwerpse keten iBike en Goodbikes in Elsene versmelten tot het merk Lucien. De groep ziet een belang rijke rol weggelegd voor de fiets - samen met deelauto’s en

steps - als mobiliteitsoplossing. Het zal immers niet een Tesla zijn die de benzineslurper op de oprit zal vervangen, maar wel een Stella Morena of een andere e-bike. De mobiliteitsknoop kan enkel ontward worden door een mix van deeloplossingen. Deze zijn meestal gezonder, veiliger voor andere weggebrui kers, milieuvriendelijker, goedkoper en leggen minder beslag op de publieke ruimte.

De turbulentie in de fietsenbranche zal naar alle waarschijn lijkheid nog even aanhouden. Betekent dit het einde van de kleine fietsenmaker om de hoek? Die zal zichzelf in de eer ste plaats moeten heruitvinden tot fietstechnicus. De digita lisering en elektrificering brengen heel wat uitdagingen met zich mee. Maar ook kansen: fietsen zullen altijd onderhoud nodig hebben. De VDAB heeft het beroep van fietstechnicus ondertussen erkend als knelpuntberoep. Er is dus zeker be hoefte aan gekwalificeerd personeel. Geëlektrificeerde fietsen vergen een stevige financiële investering van de handelaar, die bovendien ook nog de ruimte moet hebben om zijn waar veilig te stallen. Het wordt hoe dan ook een lastige etappe, maar met de woorden van Pauline Neerman, hoofdredacteur van het vakblad RetailDetail: “Wie de nabijheid van een winkel en een vertrouwensrelatie met een verkoper belangrijk vindt, zal voor de lokale fietsverkoper blijven kiezen. Lokale helden blijven bestaan.”

Dries Everaerts

e-bikes in bulletpoints

De standaardbreedte van een enkelrichtingsfietspad wordt verbreedt tot 2 meter. De verbreding komt tege moet aan het groeiend aantal bakfietsen en e-fietsen. Onze fietspaden zijn de laatste jaren een pak drukker geworden: 1 op 6 mensen neemt tegenwoordig de fiets om naar het werk te gaan.

De snelste e-bike die momenteel beschikbaar is, is de Delfast Top 3.0 met een snelheid van 80 km/u.

De Europese markt voor e-bikes werd in 2021 gewaar deerd op 8,46 miljard euro en zal naar verwachting 17,14 miljard euro waard zijn tegen 2027.

De Fuell Fluid, de elektrische fiets van ontwerper Erik Buell, heeft een actieradius van 200 kilometer.

De duurste e-bike is de BlackTrail BT-01 van PG Bikes. Te koop voor 80.000 dollar.

Lithium maakt slechts 1-1,5% uit van het gebruikte batte rijmateriaal, maar het is onontbeerlijk voor het systeem.

Na enkele jaren zoeken en met een snel toeslaande heimwee, hebben de vertrouwde gezichten Lisa, Eva en Johanna de fakkel doorgegeven aan een nieuwe lichting jonge talenten om de organisatie van CLIMB op zich te nemen. Door verandering in carrière en gezinssituatie en onder het motto van CLIMB “voor jongeren, door jongeren” had de bestaande CLIMB-kern aangekondigd om te hernieuwen.

En toen… was daar covid-19 dat zowat alles lam legde waardoor er nog extra vertraging kwam op dat plan. Het is de dag van vandaag niet eenvoudig voor jongeren om nog vrije tijd te vinden om bovenop lokale hobby’s, studies, familie en vrienden ook nog eens tijd te vinden om in nationaal clubverband als vrijwilliger taken op te nemen. In de voorbije 18 jaar sinds CLIMB zijn eerste activiteiten nationaal en internationaal (IYNF) begon, zijn er vele legendarische namen hen voorgegaan in hun inzet voor CLIMB.

Trots en met grote dank voor de inzet, verwezenlijkingen en herinneringen die deze drie dames meegeven, nemen Lenne, Flynn, Roman, Joshua en Tist de fakkel over. Een naam die al sinds het begin van CLIMB mee gaat, Andy, blijft nog wat hangen ter ondersteuning en IO (Im portant Oldie). CLIMB is een groep jongeren, vrienden en kennissen binnen de Bergstijgers, niet iets waar je wel of niet lid van kan zijn. Iedere jongere is automatisch deel van CLIMB als je lid bent van de Bergstijgers.

Ben je jong en lid van de Bergstijgers, dan maak je sowieso deel uit van CLIMB. CLIMB ondersteunt het organisatorische voor jongeren bij Bergstijgers-activiteiten, organiseert eigen activiteiten, maakt activiteiten en cursussen een beetje betaalbaarder voor jongeren via geld dat ze inzamelen via kalenderverkoop (in 2023 zal er jammer genoeg geen CLIMB kalender zijn), drankverkoop op activiteiten en gadgets.

Voor wie meer wil weten over CLIMB: www.bergstijgers.org of contacteer climb@bergstijgers.org.

Joshua: Lid van sectie Brugge, studeert audiovisuele vorming. In 2019 begonnen met indoorklimmen in Brugge waarna hij in het zelfde jaar de jeugdcursus alpinisme heeft gevolgd en aanslui tend de stage in Zwitserland. Via de jeugdcursus van de Bergstij gers de jeugdwerking CLIMB leren kennen en blijven plakken. Waarom was je vrijwilliger om CLIMB mee te “runnen”? Ik wil dingen organiseren voor en met CLIMB. Ik wil mijn studies be nutten voor de grafische zaken binnen climb, bijvoorbeeld de jaarlijk se kalender, de t-shirts, hoody’s,. CLIMB betekent voor mij Avontuur, gezelligheid en plezier.

Roman: Lid van sectie Brussel, studeert Humane wetenschap pen. In 2018 lid geworden via de jeugdcursus waarin hij via Ivo Flachet geïntroduceerd werd. Sindsdien heeft Roman het “bergvirus” te pakken, waarna hij nog meer cursussen ging vol gen en eindelijk aspirant begeleider in de jeugdcursus werd. Waarom was je vrijwilliger om CLIMB mee te “runnen”?

Ik wil ervoor zorgen dat jongeren zich goed voelen bij CLIMB. Ook het verder delen van mijn verbondenheid met de natuur, kennis en ervaringen welke ik zelf dankzij en via CLIMB en de Bergstijgers heb mogen opdoen.

Tist: Lid van de sectie Kempen, studeert biologie. Lid geworden samen met de familie vanuit een passie voor de bergsport en klimmen waar na hij de jeugdcursus alpinisme volgde. In 2022 aspirant begeleider in de jeugdcursus. Het was altijd een droom van hem om gletsjertochten te kunnen doen welke dankzij de Bergstijgers en CLIMB werkelijk

heid zijn geworden. Sindsdien nog meer verknocht aan de bergen. Waarom was je vrijwilliger om CLIMB mee te “runnen”?

Een link vormen tussen de lokale jeugdwerking van de kempen en de nationale werking van CLIMB. Bekijken waar de noden van de jeugd zitten en daarmee aan de slag gaan.

Flynn: Lid van de sectie Antwerpen, studeert aan de Steinerschool in Antwerpen. Via een zoektocht van haar plus-opa voor een hobby voor haar plus-broer ontdekte ze de Bergstijgers en CLIMB. Zoals velen van de actievelingen volgde ze samen met haar broer en plus-broers enkele cursussen en werd gebeten door de klim- en bergmicroben. Ze kijkt uit naar nog veel avonturen en ervaringen. Waarom was je vrijwilliger om CLIMB mee te “runnen”?: Omdat ik er al een tijdje interesse in had en toen Andy mij vroeg of ik het zag zitten moest ik geen seconde nadenken.

Lenne: Lid van de sectie Antwerpen, studeert wetenshappen-eco nomie. Achterkleindochter van de stichter van de Bergstijgers, Jan Flips. Toen ze de gedenkplaat voor haar overgrootvader gingen hangen aan de rotsen van Goyet had ze de kans om een klimi nitiatie op de rots te doen. Sindsdien is ze niet meer gestopt met klimmen.

Waarom was je vrijwilliger om CLIMB mee te “runnen”? Ik ben mee in de kern van CLIMB gegaan om jongeren een plat form te bieden om de bergsport te ontdekken en stiekem ook een beetje om de “legacy” van mijn overgrootvader eer aan te doen.

Van links naar rechts: Lisa, Eva, Andy, Joshua, Roman, Tist, Flynn en Lenne

Essen is bij de leden van De Natuurvrienden uiteraard gekend als de plaats waar Natuurvriendenhuis De Berk al bijna een eeuw een vaste stek heeft. Wie een bezoek brengt aan De Berk, kan misschien eens overwegen om langs te lopen bij CoopSaam. Deze zaak werd uit de grond gestampt door enkele bewuste consumenten die hun gading niet vonden in het traditionele aanbod. Sinds 2020 kan je in hun buurtwinkel terecht voor duurzame, lokale en lekkere producten. De Natuurvriend ging langs voor een interview met voorzitter Johan Buysen, secretaris Jokke Hennekam en manusjevan-alles Mark Gebruers.

De Natuurvriend: Waarom dit initiatief?

Johan: Essen telt verschillende boerderijwinkels. We wilden hun producten op een vaste plaats aanbieden, dit aangevuld met producten die in Essen moeilijk te verkrijgen waren zoals houten tandenborstels en onderhoudsproducten in bulk. Dat assortiment hebben we nog uitgebreid met solidaire produc ten van een maatwerkbedrijf en een lokaal vormingscentrum.

Jokke: Het oorspronkelijke doel was een coöperatie, maar dat is door allerlei juridische kwesties niet doorgegaan.

Waarom niet?

Johan: Tijdens een infosessie van CERA bleek dat er een hoge kostprijs zat aan het oprichten van een coöperatieve. We kregen de raad te starten als een vzw.

Mark: We hebben ter inspiratie ook andere coöperaties be zocht zoals Het Gents Ecologisch Centrum en Akker en Am bacht cvso.

Johan: Ook Wereldwinkel nationaal heeft ons op weg gehol pen. De opstart was een golfbeweging met ups en downs. Een coöperatie is nog altijd onze ambitie.

Gooide de coronagolf roet in het eten?

Mark: We zouden van start gaan in de lente, maar toen kwam de lockdown.

Johan: Dat heeft geen rem gezet op de werking. Misschien waren we zelfs te weinig ambitieus. We zouden bij de opstart blij geweest zijn met 10 tot 15 bestellingen per week, maar kregen er meteen 30 tot 40. We surften mee op het succes van de korte keten tijdens de pandemie. We wilden enkele bij de opening van de winkel klanten in contact brengen met de boeren. Dat hebben we moeten uitstellen. Jullie hebben 34 leveranciers. Hoe heb je ze gevonden?

Mark: Lokale boeren die we al kenden aangesproken.

Johan: Je weet op voorhand welke boeren openstaan voor ons verhaal. We hebben een aantal boeren aangesproken op het marktje Puur Lokaal in Essen.

Jokke: Boeren die willen meedoen, spreken ons nu zelf aan.

Johan: We gaan nog altijd actief op zoek. We hoorden recent dat er in Kalmthout een bio-boerderij is gestart en daar zijn we op afgegaan.

Jokke: We werken ook samen met hobbyisten: vrouwen die thuis confituur maken. Ze moeten wel in orde zijn met de re gels rond voedselveiligheid.

Aan welke voorwaarden moet een leverancier voldoen?

Johan: Zo’n initiatief wordt in Essen vanuit allerlei hoeken

kritisch bekeken, dus we willen perfect in orde zijn. Voedsel veiligheid primeert. Daarnaast moeten ze een BTW-nummer hebben.

Mark: En verpakkingsarm werken. Zo weinig mogelijk plastic. Liefst glazen flessen.

Ik wil klant worden, wat moet ik dan doen?

Johan: Niks, enkel naar de winkel komen.

Mark: Bestellen en betalen.

Johan: Er hangt geen lidmaatschap aan vast. We zijn een open coöperatie, iedereen kan komen winkelen. Er zijn wel lid kaarten, maar dat is momenteel nog eerder ondersteunend. In de toekomst kan het zijn dat er enkele voordelen aan worden verbonden. Maar het zal zeker niet zijn dat een lid minder zal moeten betalen dan een klant zonder lidkaart. Zit er een limiet op het aantal klanten?

Johan: Onze locatie is beperkt in ruimte. We kunnen niet alles uitstallen, we hebben nu al problemen. De winkel is elke zater dag open van 10u tot 14u. Daarna ruimen we alles op.

Jokke: Elke zaterdag opbouwen en weer afbreken. Dat kan je niet geloven, he. (lacht)

Mark: We zitten in de inkomsthal van het Karrenmuseum.

Johan: Het is een superlocatie, maar dat opbouwen en afbre ken is een nadeel. Er kan geen diepvriezers blijven staan. We kunnen het assortiment niet eindeloos uitbreiden.

Jokke: Ik droom wekelijks van een vaste locatie, een mooi winkelpand dat we kunnen huren… Ik heb het er soms wel mee gehad met dat opbouwen en afbreken.

Johan: Ik vind het nog altijd plezant, maar we mogen ambi tieus zijn: een vaste winkel met een ontmoetingsplek, waar mensen met een beperking meewerken. Een contactpunt met een koffiehoek en af en toe een relevante voordracht. Hoeveel vrijwilligers zijn er nodig om de winkel open te houden?

Johan: Vijftien in totaal. We hebben drie winkelverantwoor delijken. In het begin van de maand kunnen mensen zich op geven om te komen helpen. Daarnaast zijn er nog een aantal mensen waar we op kunnen rekenen, bijvoorbeeld die van de Wereldwinkel, zij zetten elke vrijdag de bestellingen klaar. Hoe ziet de gemiddelde klant eruit?

Johan: Je verwacht misschien enkel alternatieve bio-mensen in onze winkel, maar het is heel divers. Mensen winkelen bij ons op een andere manier dan in een gewone supermarkt. (vervolg op volgende bladzijde)

Ze worden verwelkomd, de bestellingen worden klaargezet, er wordt verteld wat de nieuwe producten zijn en wat het verhaal erachter is, Ze kunnen al eens iets proeven. Snel binnen en buiten kan ook, he. Het is niet zo dat ze verplicht worden om eerst een half uur naar een uitleg te luisteren. (lacht)

En wat leggen die in hun winkelkar?

Johan: 80% van de klanten komt voor de groenten en het fruit, maar er zijn er ook die speciaal voor de onderhouds-of verzorgingsproducten komen.

Mark: De bulk doet het heel goed. Elke week gaat er een bus van 20 liter wasproduct door.

Merken jullie dat we in een periode zitten van stijgende voedselprijzen?

Mark: Eigenlijk krijgen we weinig reactie op de prijzen. Jokke: Er zijn wel mensen die tegen mij zeggen dat het boven hun budget is.

Johan: In het begin hadden we de ambitie om een solidaire buurtwinkel te zijn. Dat wordt héél moeilijk om te verwezenlij ken. Onze prijzen zijn gestegen en we zijn sowieso al niet de goedkoopste.

Is zo’n initiatief moeilijker op een plek als Essen dan in pakweg Gent?

Mark: Sowieso, omdat hier minder inwoners zijn.

Johan: Het is bij ons veel moeilijker om een vaste coöpera tieve winkel te hebben. Je hebt daar een grotere bevolkings dichtheid, dus het is makkelijker om mensen te mobiliseren om een aandeel te kopen. Wij zitten met 20.000 inwoners in een heel uitgestrekt gebied.

Jokke: Met bovendien veel afgelegen wijken.

De Noorderkempen is een hotspot qua stikstof, veel megastallen hier. Is CoopSaam een antwoord op het pro bleem van de industriële landbouw?

Johan: Het is niet ons doel om die grootschalige boerderijen mee te krijgen. Die hebben ook geen interesse. Wij werken met kleinschalige boeren of boeren die achter de visie van CoopSaam staan.

Steeds meer supermarkten krijgen oog voor het lokale verhaal…

Johan: (pikt snel in) Dat is zo’n verhaaltje dat de mensen door prikken, denk ik. Wat betekent lokaal voor een supermarkt?

Jokke: We hebben in het begin gelachen met jouw houten tandenborstel, Johan. Maar nog voor we goed en wel waren

opgestart, had Kruidvat al houten tandenborstels. Die kosten wel een pakske minder dan bij ons. Dat is goed. Dan kunnen mensen die het budget niet hebben om bij ons te winkelen toch een houten tandenborstel kopen. Ook kopen in bulk kon vroeger alleen bij ons, maar nu is een andere winkel in Essen daar ook mee begonnen.

Johan: Het grote verschil tussen een supermarkt en Coop Saam is dat een supermarkt zo goedkoop mogelijk wil inkopen. Bij ons bepaalt de boer de prijs. Onze prijzen zijn daardoor eerlijker dan die van de supermarkt. Wij hebben een sterk ver haal voor klanten die bewust willen kopen en de lokale boeren willen steunen.

Jullie willen boer en klant bij elkaar brengen, hoe?

Johan: We willen de producent de kans geven om een info stand te bemannen in de winkel. Er zijn producenten die meer contact willen met de klant. Boeren hebben veel werk dus dat is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Daarnaast spelen we met het idee om info-avonden te organiseren. We hebben vorig jaar een filmvoorstelling gedaan waarbij twee van onze boeren hun verhaal hebben gebracht.

Mark: We bezoeken regelmatig een leverencarier met het be stuur en de vrijwilligers, dat zouden we kunnen uitbreiden naar de klanten.

Jokke: We hebben ook al een fietstour gemaakt langs al onze leveranciers.

Wat is de grootste moeilijkheid?

Johan: Vermoeidheid. Daar heb ik schrik voor: dat mensen gaan zeggen amai, het is wel veel. En dat er routine insluipt. Een groot gevaar zijn de kapers op de kust. Stel dat er in Es sen een BioPlanet opent… dat zou een bedreiging kunnen zijn. Zo’n Ekoplaza verkoopt hetzelfde verhaal als wij, maar blijft gewoon een bedrijf met commerciële doelstellingen. Dat is voor de coöperatieve buurtwinkels de grootste bedreiging. Tot slot: wat is jullie persoonlijke favoriet uit het assortiment?

Jokke: Ik vind alle bulk tof, maar ik kies toch het afwasborstel tje gemaakt van kokos. Dat is echt een plezier om je potten er mee af te schuren. (lacht)

Johan: De specerijen en de kokosmelk van Wereldwinkel. Mark: Apple-ginger.

Dries Everaerts

De winkel van CoopSaam, elke zaterdag open van 10u tot 14u in het Karrenmuseum Essen, Moerkantsebaan 52 in Essen.

De laatste pagina van De Natuurvriend is voorbehouden aan een interessante mens. Sara Eelen is dichter, essayist, videokunstenaar en sociaal werker. Haar werk werd onder andere gepubliceerd in De Groene Amsterdammer, Het Liegend Konijn, Hard//Hoofd, Deus Ex Machina en Papieren Helden. Sara is een van de drijvende krachten achter de Klimaatdichters en Hart boven Hard. In oktober verscheen haar poëziedebuut ‘Het nodige breken’ bij Uitgeverij Vrijdag.

Wat is het laatste boek dat je hebt uitgelezen?

Diepdiepblauw van Nikki Dekker. Een prachtig debuut waarin de ontdekking van de eigen seksualiteit gekoppeld wordt aan de verwonderende eigenschappen van onderwaterwezens. Wist je dat anemoonvissen onmogelijk kunnen leven zoals Nemo en zijn vader? Zodra de moeder overlijdt in een clown vissenfamilie, verandert de vader in een vrouw om een nieuw paar met zijn zoon te vormen. Stel je voor dat dat de premisse van een Disneyfilm zou zijn.

Wat staat er op de laatste foto die je hebt genomen?

Ik was eind oktober aanwezig op de protestactie tegen de afschaffing van de projectsubsidies in Antwerpen. Ik trok foto’s van de sprekers om vanuit de Hart boven Hard-kanalen te de len. Net als vele andere bewegingen en organisaties steunen wij ook dit verzet. Als kunst en creatie geen plek meer heeft in een stad, zijn wij bang voor het koude milieu dat verder zal groeien. Of om het met de woorden van ontslagnemend stadsdichter Lies Van Gasse te zeggen: ‘Lang voor het leven begon was er een geluid dat zoemde op aarde. […] Ik kwam het eerst vooral in steden tegen, waar het, licht woekerend, een lijn trok tussen voorspoed en vernieuwing’.

De laatste keer dat je dacht: “Dit moet ik vaker doen!” Dat denk ik na elke herfstwandeling, elke zelfgebakken taart en elk last-minute theaterbezoek.

Ben je goed in afscheid nemen?

Nee, ik kan erg moeilijk afscheid nemen, van mensen en zelfs van landschappen. Ik schreef er verschillende essays en ge dichten over. Een strofe uit ‘Navelpluis’: Een gedenksteen groeit in onze buiken / uit het grind van herinneringen. Als we wakker worden / botst hij tegen het ochtendbaken op, een markering die aangeeft / dat afscheid nemen vooral bestaat uit herbeginnen / de herinnering aan hoe je daar eerder in bent mislukt.

De laatste Wikipediapagina die je hebt bezocht? ‘Cryovulkanisme’ en ‘tefra’ staan momenteel open bij mijn tabbladen. Ik ben voor een samenwerkingsproject rond vul kanen een gedicht aan het schrijven, waarvoor eerst grondig vooronderzoek moet gebeuren. ‘Cryovulkansime’ wijst op het soort vulkanen op ijsmanen. Deze hemellichamen bestaan niet uit gesteente, maar uit waterijs. De vulkanen spuwen dus gesmolten ijsmateriaal uit in plaats van vloeibaar gesteente. ‘Tefra’ zijn de brokstukken van vulkanisch gesteente. Prachtig, toch?

De laatste keer dat je een vakantiegevoel had? Ik beantwoord deze vragen terwijl ik op vakantie ben. Gisteren voor het eerst een boomklever gezien!

Ben je de laatste die vertrekt op een feestje?

Ik heb het gevoel dat ik alleen naar feestjes ga waar iedereen liefelijk op hetzelfde moment naar huis wederkeert.

De laatste keer dat je dacht: “Dat zou iedereen moeten weten!” De 10% rijkste mensen op de planeet zorgen voor meer dan 50% van de uitstoot. België subsidieert jaarlijks 13 miljard aan fossiele brandstoffen, tegenover een magere 100 miljoen aan internationale klimaatfinanciering. België zou door het opspo ren van fiscale fraude 30,4 miljard euro per jaar winnen en het begrotingstekort meteen oplossen. De zonsopgangen op Mars zijn blauw.

Het laatste filmpje dat je bekeken hebt op een platform als Youtube?

Tijdens het schrijven (zoals nu) zet ik vaak muziek van Illumi nine op. Illuminine is het alter ego van Kevin Imbrechts. Op mijn bundelvoorstelling eind oktober had ik de eer om mijn gedichten voor te dragen onder zijn muzikale begeleiding.