Արհեստական բանականությունը և հաշմանդամության հիմքով խտրականությունը Հայաստանում

Արհեստական

Քաղաքականության

հետազոտություն

օրակարգ

և Հաշմանդամության եվրոպական ֆորումի

մարտահրավերներ հատկապես հաշմանդամություն

քաղաքականության

հնարավորությամբ

բանականություն

արդյունավետությունը

խնդիրներ:

Սակայն

1 Accessibe. (n.d.). AI-powered screen-reader and keyboard navigation accessibility adjustments. Retrieved from https://accessibe.com/accesswidget/artificial-intelligence

2 Nayak, S., & Das, R. K. (2020). Application of artificial intelligence (AI) in prosthetic and orthotic rehabilitation. In Service Robotics. IntechOpen.

սարքերը, վերականգնողական բուժման

հոգեկան առողջության հավելվածները

միջազգային, այնպես էլ

3 van der Vorst, T., & Jelicic, N. (2019). Artificial Intelligence in Education: Can AI bring the full potential of personalized learning to education?.

4 Touzet, C. (2023). Using AI to support people with disability in the labour market: Opportunities and challenges.

5 Kaelin, V. C., Valizadeh, M., Salgado, Z., Parde, N., & Khetani, M. A. (2021). Artificial intelligence in rehabilitation targeting the participation of children and youth with disabilities: Scoping review. Journal of Medical Internet Research, 23(11), e25745.

6 Zhou, S., Zhao, J., & Zhang, L. (2022). Application of artificial intelligence on psychological interventions and diagnosis: an overview. Frontiers in Psychiatry, 13, 811665.

2) բացահայտել

բախվում են հաշմանդամություն ունեցող անձինք արհեստական

բանականության տեխնոլոգիաներից

ներկայացուցիչներին

ապահովել հաշմանդամություն

բանականության տեխնոլոգիաների

իրավունքների

համապատասխանությունը

7 Becky Sue Parton, Sign Language Recognition and Translation: A Multidisciplined Approach From the Field of Artificial Intelligence, The Journal of Deaf Studies and Deaf Education, Volume 11, Issue 1, Winter 2006, Pages 94–101, https://doi.org/10.1093/deafed/enj003

8 Papastratis, I., Chatzikonstantinou, C., Konstantinidis, D., Dimitropoulos, K., & Daras, P. (2021). Artificial intelligence technologies for sign language. Sensors, 21(17), 5843.

9 Real, S., & Araujo, A. (2019). Navigation systems for the blind and visually impaired: Past work, challenges, and open problems. Sensors, 19(15), 3404.

Արհեստական

են նաև հաշմանդամություն

10 Al-Muqbali, F., Al-Tourshi, N., Al-Kiyumi, K., & Hajmohideen, F. (2020, April). Smart Technologies for Visually Impaired: Assisting and conquering infirmity of blind people using AI Technologies. In 2020 12th Annual Undergraduate Research Conference on Applied Computing (URC) (pp. 1-4). IEEE.

11 Dicianno, B. E., Sivakanthan, S., Sundaram, S. A., Satpute, S., Kulich, H., Powers, E., ... & Cooper, R. A. (2021). Systematic review: Automated vehicles and services for people with disabilities. Neuroscience Letters, 761, 136103.

12 Pierrès, O., Darvishy, A., Christen, M., Alvarez, J. M., Fabris, A., Heitz, C., ... & Zehlike, M. (2023). AI in Higher Education: Ethical Concerns for Students with Disabilities. In CEUR Workshop Proceedings (No. 3442, pp. 7-9). CEUR-WS.

13 Barua, P. D., Vicnesh, J., Gururajan, R., Oh, S. L., Palmer, E., Azizan, M. M., ... & Acharya, U. R. (2022). Artificial intelligence enabled personalised assistive tools to enhance education of children with neurodevelopmental disorders a review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(3), 1192.

14 Jamwal, R., Jarman, H. K., Roseingrave, E., Douglas, J., & Winkler, D. (2022). Smart home and communication technology for people with disability: a scoping review. Disability and rehabilitation: assistive technology, 17(6), 624-644.

ընդգծում են մասնակցային նախագծման

15 Vieira, A. D., Leite, H., & Volochtchuk, A. V. L. (2022). The impact of voice assistant home devices on people with disabilities: A longitudinal study. Technological Forecasting and Social Change, 184, 121961.

16 Shajari, S., Kuruvinashetti, K., Komeili, A., & Sundararaj, U. (2023). The emergence of AI-based wearable sensors for digital health technology: a review. Sensors, 23(23), 9498.

17 Meredith Ringel Morris. 2020. AI and accessibility. Commun. ACM 63, 6 (June 2020), 35–37. https://doi.org/10.1145/3356727

18 Whittaker, M., Alper, M., Bennett, C. L., Hendren, S., Kaziunas, L., Mills, M., Morris, M. R., Rankin, J., Rogers, E., Salas, M., & West, S. M. (2019). Disability, bias, and AI. AI Now Institute at NYU.

Կողմնակալությունն

19 Ferrer, X., van Nuenen, T., Such, J. M., Coté, M., & Criado, N. (2021). Bias and discrimination in AI: A crossdisciplinary perspective. IEEE Technology and Society Magazine, 40(2), 72-80.

20 Special Rapporteur on the Rights of Persons with Disabilities. (2021, December 28). Report of the Special Rapporteur on the rights of persons with disabilities on artificial intelligence and the rights of persons with disabilities.

Միջազգային և ներպետական

ակներև

պաշտպանության համար արհեստական

կարևորության աճող հրամայականը

անհամապատասխանություն կա

իրականացման

ձեռնարկության կողմից» (հոդված 4.1 (ե

կառավարությունների

գործընթացը (

ընդլայնումը

թիրախային ուղղություն, ներառում

մատչելիությունը, այնպես էլ տեղեկատվության

տեղեկատվական ու հաղորդակցության տեխնոլոգիաների և համակարգերի

մատչելիությունը:

Պետական և տեղական ինքնակառավարման

անկախ կազմակերպական

տեխնոլոգիաների

Հայաստանի

համապատասխան

1) հաշմանդամություն

2)

Հաշմանդամություն

անհրաժեշտությունը՝

համար

Քաղաքականության

Համեմատական վերլուծությունը

հաշմանդամություն

արհեստական

համակարգերը

տեսախցիկի կադրերից

քրեական

Հստակ պարտավորություններ

համակարգերի համար (առողջությանը, անվտանգությանը, հիմնարար

իրավունքներին, շրջակա միջավայրին

գերակայությանը դրանց զգալի հնարավոր վնասի պատճառով

արհեստական բանականության օգտագործման

համաձայնեցված

հետազոտությունների