DOZ Magazyn 7-8 2022

KUPUJ Z GŁOWĄ • Lody – tak, ale jakie? • NR 7-8 LIPIEC - SIERPIEŃ 2022

PORADY I INSPIRACJE DLA CIEBIE

Nº 7-8

(183-184)

LIPIEC - SIERPIEŃ 2022

Lato, lato...

Bezpieczne

wakacje 6

6 CENA

99

(W TYM 8%VAT)

Katarzyna

Kwiatkowska Odkąd odżywiam się zdrowo i ruszam, czuję się świetnie

zasad, dzięki którym unikniesz chorób i wypadków

Słońce

i leki CZY TO NA PEWNO DOBRANA PARA?

Zatrucia PRZYCZYNY, OBJAWY I LECZENIE DIETA, KTÓRA POSTAWI CIĘ NA NOGI

Z RODZINĄ PORADY I INSPIRACJE DLA CIEBIE NA URLOPIE TO MOŻE BYĆ PIĘKNY CZAS JAK POGODZIĆ RÓŻNE OCZEKIWANIA MŁODSZYCH I STARSZYCH

UPAŁ?

DA SIĘ PRZEŻYĆ!

7

SPOSOBÓW,

BY CAŁY DZIEŃ CZUĆ SIĘ DOSKONALE

Nº 7-8

(183-184)

LIPIEC - SIERPIEŃ 2022

INDEKS 267309

pokarmowe

SKUTECZNA OCHRONA PRZECIWSŁONECZNA

CODZIENNA EMULSJA OCHRONNA SPF 50+ z kwasem hialuronowym, do twarzy i okolic oczu

SENSI PROTECT NAJWYŻSZA OCHRONA PRZECIWSŁONECZNA UVB SPF 50+ | UVA PPD 50 składniki aktywne: kwas hialuronowy | AntileuDNAprotect | witamina E | alantoina | filtry szerokopasmowe

FORMUŁA EYES-SAFE

DO CODZIENNEGO STOSOWANIA

FORMUŁA DRY-TOUCH

DZIAŁANIE Lekka formuła emulsji szybko się wchłania zapewniając efekt DRY-TOUCH, pozostawiając skórę suchą w dotyku.

Kwas hialuronowy wyraźnie poprawia jędrność skóry.

WYSOKA TOLERANCJA I SKUTECZNOŚĆ. PRZEBADANO KLINICZNIE. WODOODPORNA.

lipiec-sierpień 2022

Dzień Porady i inspiracje dla Ciebie

dobry

T

o podwójne wydanie, które trzymacie w rękach można śmiało nazwać wakacyjnym poradnikiem zdrowotnym. Przygotowaliśmy bowiem szereg ciekawych eksperckich artykułów, w których znajdziecie odpowiedzi na problemy, bolączki, dolegliwości, które mogą nas dotknąć latem nie tylko na urlopie.

Dowiecie się więc, jak poradzić sobie z powszechnymi w tym sezonie zatruciami pokarmowymi, co zrobić, gdy złamiemy nogę na szlaku, czy ukąsi nas owad. Także tego, jak ważne latem jest picie elektrolitów i właściwie jakich. Bierzemy pod lupę lody i podpowiadamy, jakie są korzyści z pływania.

ZDJĘCIA: ROBBY CYRON (1)

Wraz z psycholożką zastanawiamy się także, jak spędzić urlop z rodziną, by mieć miłe wspomnienia.

A może wystarczy uśmiech i pogoda ducha, którą ma zawsze nasza okładkowa gwiazda Katarzyna Kwiatkowska? Warto spróbować:-)

Miłej lektury!

Karolina Banasiak

REDAKTOR PROWADZĄCA

DOZ MAGAZYN DBAM O ZDROWIE WYTWORZONO Z MATERIAŁÓW POCHODZĄCYCH Z DOBRZE ZARZĄDZANYCH LASÓW POSIADAJĄCYCH CERTYFIKAT FSC® I Z RECYKLINGU

PISZCIE DO NAS! NA WASZE LISTY CZEKAMY POD ADRESEM MAGAZYN@DBAMOZDROWIE.PL

dbam o zdrowie

3

SPIS treści

w numerze...

Zobacz, co

inspiracje miesiąca 8 Życie pachnące lawendą Kalendarium zdrowia

mam pytanie do...

10 Katarzyny Kwiatkowskiej Z uśmiechem łatwiej iść przez życie

temat miesiąca

14 6 zasad bezpiecznych wakacji

dbam o zdrowie 24 Zoom na…

Jak nie leczyć się latem

PISZCIE DO NAS! Droga Redakcjo!

Bardzo Wam dziękuję za artykuł na temat ograniczania ilości mięsa w diecie. Od dawna nosiłam się z tym zamiarem, ale łatwiej powiedzieć, niż zrobić. Wasz artytuł nie tylko pomógł mi podjąć ostateczną decyzję w tej sprawie, ale też wskazał, jak się za to zabrać w praktyce.

Najbardziej przydadzą mi się informacje, czym zastąpić mięso i jak komponować posiłki, by dostarczyć organizmowi wszystkie niezbędne składniki. Z jednej przecież strony dieta roślinna bardziej służy naszemu zdrowiu, z drugiej jednak to braki witamin z grupy B i żelaza mogą doprowadzić do wielu chorób jak np. anemia czy demencja!

Ewelina z Jasła 4

dbam o zdrowie

**

*

* Suplement diety ** Produktów biobójczych należy używać z zachowaniem środków ostrożności. Przed każdym użyciem należy przeczytać etykietę i informacje dotyczące produktu.

Autora najciekawszego listu nagrodzimy zestawami produktów. Regulamin dostępny na stronie www.dbamozdrowie.pl

66 Przepisy Sałatka na obiad? Świetny pomysł

28 Nowe terapie 30 Ważne badanie Pora zrobić lipidogram 32 Rozmowa ze specjalistą Jak zapobiegać letnim infekcjom 34 Zdrowie rodziny Zatrucia pokarmowe 38 Zdrowie rodziny Elektrolity szyte na miarę 40 Zapytaj farmaceutkę 42 Domowa klinika Piękne nogi bez żylaków 46 Felieton

żyję zdrowo

48 Zoom na... Idziemy popływać?

52 W dobrej formie Udanej wędrówki!

54 W dobrej formie Lekkie stopy w upalne dni

jem zdrowo

56 Zoom na... Lody Z wafelka, z pudełka, na patyku 60 Sezon na... Apetyt na wiśnie 62 Dieta Cenne składniki pod ochroną

wieści z apteki

68 Porady zza pierwszego stołu

jestem eko

70 Zoom na... EKOpodróżowanie 74 W zgodzie z naturą Kwiaty, które leczą 76 Mam patent na…

Joanna Jabłczyńska Znalazłam azyl na wsi

dbam o urodę

78 Zoom na... 7 sposobów na upał 82 Mam patent na…

Bezpieczne włosy latem

to jest mój czas

84 Zoom na... Ahoj rodzinna przygodo!

88 Seksuolog radzi 5 rzeczy, których nie wiesz o orgazmie 90 Myśl miesiąca 92 Prawo Wakacje z ubezpieczeniem 94 Podróże Puck i marsz śledzia 98 Krzyżówka

Zapraszamy na www.dbamozdrowie.pl dbam o zdrowie

5

Poznajcie naszych

ekspertów

Drodzy Czytelnicy, misją Ekspertów DOZ.pl jest dostarczanie rzetelnych rad, a Program Ekspertów DOZ.pl umożliwia Wam kontakt z Farmaceutami. Ich wsparcie możecie uzyskać, pisząc do nas pod adres magazyn@dbamozdrowie.pl,ale także za pośrednictwem czatu w aplikacji DOZ.pl.

Wydawca

Bez Recepty Sp. z o.o.

94-406 Łódź, ul. Kinga C. Gillette 11 tel. 42 200 75 87 magdalena_ruszkowska@bezrecepty.eu

Projekt, redakcja, wykonanie

Wydawnictwo Bauer Sp. z o.o., Sp. j.

04-035 Warszawa, ul. Motorowa 1 Recepcja tel. 22 51 70 500 magazyn@dbamozdrowie.pl www.bauer.pl

Redaktor naczelna

Izabela Raduszewska

Redaktor prowadząca Karolina Banasiak

Redaktor kontentu

Urszula Zubczyńska

Sekretarze redakcji

Magdalena Łuków, Magdalena Bauman MGR FARMACJI

MGR FARMACJI

Korekta

MGR FARMACJI

Marika Heldwein Ewa Adamiak, Marzena Bartoszuk, Magdalena Bauman, Agnieszka Czechowska, Anna Grzelczak, Aleksandra Jaworska, Magdalena Kozińska, Barbara Lasota, Magdalena Łuków, Diana Ożarowska-Sady, Małgorzata Świgoń, Barbara Tuleja

KAROLINA BANASIAK

MAGDALENA JUREK

JOANNA NACZYŃSKA

REDAKTOR PROWADZĄCA DOZ MAGAZYN, SPECJALISTKA W DZIEDZINIE KOSMETYKÓW I ZIOŁOTERAPII

AUTORKA TEKSTÓW Z ZAKRESU FITOTERAPII, CHORÓB CYWILIZACYJNYCH I OPIEKI FARMACEUTYCZNEJ

PODEJMUJE TEMATYKĘ ZDROWEGO STYLU ŻYCIA I RECEPTUR APTECZNYCH

Zespół redakcyjny

Współpraca

Alicja Daszkiewicz, Cezary Kubaszewski, Jolanta Majewska, Marta Stachura

Projekt graficzny

Maciej Moszyński, Katarzyna Rawska, Ewa Rozum

Zespół graficzny

Agata Baranowska, Marcin Mazur, Barbara Pacholska, Renata Szwarc, Ewa Rozum (grafik prowadzący) MGR FARMACJI

MGR FARMACJI

DR N. FARMACEUTYCZNYCH

ZUZANNA KRĘCISZ

EWA DEMBOWSKA

MAGDALENA JACHORSKA

PODEJMUJE TEMATYKĘ PROFILAKTYKI I FITOTERAPII

ODPOWIADA NA WASZE PYTANIA DO FARMACEUTKI

PRACOWNIK NAUKOWY, AUTORKA PUBLIKACJI DOTYCZĄCYCH BEZPIECZEŃSTWA FARMAKOTERAPII I ZDROWIA KOBIET

Fotoedycja

Kamila Mejran i Agnieszka Posiewka

Asystentka redakcji Agnieszka Klepacz

Zdjęcie na okładce A. Gałązka/AKPA

Zdjęcia w magazynie

W stworzeniu tego wydania Magazynu dbam o zdrowie pomogli nam również:

123RF/Picsel (chyba że zaznaczono inaczej)

Reklama pharma

Magdalena Ruszkowska tel. +48 885 500 881 reklama@dbamozdrowie.pl

DOROTA NIEWĘGŁOWSKA

LEK. MED. SPECJALISTKA GINEKOLOGII I POŁOŻNICTWA Z KRAKOWSKIEJ SCM CLINIC

BARBARA LASOTA MGR INŻ. ŻYWIENIA CZŁOWIEKA ABSOLWENTKA WYDZIAŁU ŻYWIENIA CZŁOWIEKA SGGW

Reklama no-pharma

Katarzyna Kilanowska tel. 48 692 461 080 Katarzyna.Kilanowska@bauer.pl

Druk

Quad/Graphics Europe Sp. z o.o.

07-200 Wyszków, ul. Pułtuska 120

BĄDŹ EKOLOGICZNY.

Wyrzucając papier, wybierz odpowiedni pojemnik.

KATARZYNA WALĘCKA–MATYJA

GRZEGORZ DUŻY

PROF. UNIWERSYTETU ŁÓDZKIEGO, ZAKŁAD PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ I BADAŃ NAD RODZINĄ, ZAJMUJE SIĘ M.IN. PSYCHOLOGIĄ RODZINY I BLISKICH ZWIĄZKÓW

STYLISTA FRYZUR HAIR SALON W WARSZAWIE

6

dbam o zdrowie

AGNIESZKA CZECHOWSKA ABSOLWENTKA SEKSUOLOGII KLINICZNEJ, EDUKATORKA SEKSUALNA

Zapraszamy na www.dbamozdrowie.pl.

Omega

Cardio

®

SUPLEMENT DIETY

O

LEJ

YF

A

NY

•

•

CER

T

IK O

W

Wskazania: • dla prawidłowego funkcjonowania serca* • w celu regulacji poziomu cholesterolu** • dla prawidłowego krążenia krwi** • dla prawidłowego profilu lipidowego i regulacji poziomu triglicerydów**

SUPLEMENT DIETY

czyste kwasy

omega-3 (EPA i DHA)

czosnek

bezzapachowy

NQS czyli NutroPharma® Quality System to autorski program, który gwarantuje NAJWYŻSZĄ JAKOŚĆ produktów marki NutroPharma®. Twoja satysfakcja, bezpieczeństwo i zdrowie to nasz absolutny priorytet, dlatego połączyliśmy zaawansowaną wiedzę naukową z najwyższymi standardami produkcji oraz nadobowiązkową certyfikacją niezależnego laboratorium. * Korzystne działanie występuje w przypadku spożycia 250 mg EPA i DHA dziennie. ** Korzystne działanie składników preparatu, o którym mówią oświadczenia zdrowotne wynika z odpowiedniej ilości składników aktywnych stosowanych zgodnie ze sposobem użycia.

naturalny

resweratrol

www.nutropharma.pl

SUPLEMENT DIETY

INSPIRACJE

Życie

pachnące

lawendą

Poczujmy jej magię!

TEKST MAGDALENA ŁUKÓW

L

awendowe kremy, perfumy, odświeżacze... Zniewalający zapach tego niewielkiego krzewu (ok. 1,5 m) znamy z kosmetyków i chemii domowej. Ale zawarty w lawendzie olejek eteryczny o unikalnym składzie daje jej także wyjątkowe moce zdrowotne. Koi nerwy i napięciowy ból głowy. Ususzona lawenda w woreczku przy poduszce ułatwia zasypianie. Lawenda pobudza wydzielanie soków żołądkowych oraz żółci i poprawia apetyt. Przyspiesza trawienie i perystaltykę jelit, zwalczając zaparcia. Niweluje kolki i wzdęcia.

Okłady oraz kąpiele z jej dodatkiem rozluźniają mięśnie, np. przy miesiączce, zmniejszają też reumatyczne bóle stawów oraz korzonków. Inhalacje mają działanie bakteriobójcze i przynoszą ulgę przy zapaleniach gardła, zatok oraz migdałków. Lawendę stosuje się w postaci olejku, naparu, nalewki czy suszu.

Jest też miód lawendowy. Trudno go dostać, ale cóż to za pyszne lekarstwo...

8

dbam o zdrowie

kalendarium

LIPIEC-SIERPIEŃ 28 lipca Światowy Dzień Wirusowego Zapalenia Wątroby

62

procent – tyle kobiet deklaruje, że ma znacząco

lepszy nastrój po wizycie u fryzjera.

47 proc. z nich jest bardzo zrelaksowana, a 41 proc. odczuwa wyraźny przypływ energii życiowej. A zatem drogie panie, jeśli długo już nie odświeżałyście koloru czy nie zmieniałyście fryzury z powodu pandemii, proponujemy wyjątkowo przyjemną psychoterapię :)

Ma na celu zwiększenie świadomości na temat tej choroby zakaźnej (WZW). Bo choć coraz lepiej radzimy sobie z dwoma najbardziej powszechnymi jej typami: w przypadku WZW typu B mamy szczepionkę, która chroni przed zachorowaniem, a na WZW typu C dobre leki przeciwwirusowe, nasza świadomość zagrożenia jest wciąż niewielka.

1–7 sierpnia Światowy Tydzień Karmienia Piersią

Przypomina, że karmienie piersią to najlepszy sposób żywienia noworodków i niemowląt. Pokarm kobiecy jako jedyny zawiera bowiem wszystko to, co jest potrzebne, by dziecko rozwijało się prawidłowo w pierwszym okresie życia. WHO rekomenduje wyłączne karmienie piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia. Zaleca też pokarm mamy jako uzupełniający do 2. r. ż.

19 sierpnia Światowy Dzień Pomocy Humanitarnej

Skłania do zadumy zarówno nad tymi, którzy naszej pomocy potrzebują, co wybrzmiewa szczególnie mocno w trakcie wojny w Ukrainie, ale też nad tymi, którzy tę pomoc niosą. Nad rzeszami bezimiennych wolonatariuszy, którzy często z narażeniem życia spieszą na ratunek bliźnim. Ten dzień dobrze też uświadamia nam, jak wiele osób, w tym dzieci, cierpi z powodu głodu i braku wody pitnej. dbam o zdrowie

9

MAM pytanie do…

Z uśmiechem łatwiej iść

przez życie

Kobiety w jej rodzinie są silne i nigdy się nie poddają. Mówi, że dzięki temu nigdy w siebie nie zwątpiła. Dziś jest uznaną aktorką, która z powodzeniem łączy pracę z wychowywaniem córki Jaśminy, dbałością o zdrowie i nieustanną pielęgnacją... dobrego humoru.

ROZMAWIAŁA JOLANTA MAJEWSKA

Katarzyna Kwiatkowska

W

zrastała na warszawskim Muranowie.

Od zawsze związana ze stolicą, tutaj też skończyła studia aktorskie. Jej początki w zawodzie nie były najłatwiejsze, ratowała się ilustrowaniem krzyżówek w gazecie i kelnerowaniem. – Byleby tylko jakoś przeżyć kolejny miesiąc – wspomina. Przełomem okazał się cykl „Rozmowy w tłoku" w telewizyjnym „Szymon Majewski Show", gdzie szukali kogoś, „kto umie się wygłupiać i naśladować innych". Pasowała w punkt. Wtedy karta się odwróciła.

ZDJĘCIA: AKPA (2)

Podobno ma pani wiele wspólnego z... Dodą?

To prawda. Przygotowując w „Rozmowach w tłoku" jej postać musiałam się naoglądać i nasłuchać, jak to od dzieciństwa chwalono ją wszędzie i za 10

dbam o zdrowie

wszystko, na każdym kroku.

I wtedy pomyślałam: O matko jedyna, ona ma dokładnie tak samo jak ja! Byłam pierwszym dzieckiem w rodzinie i cokolwiek zrobiłam, budziło powszechny zachwyt otoczenia. Babcia pokazywała sąsiadom obrazki, które namalowałam, że najpiękniejsze, ciocie przychodziły słuchać jak deklamuję wierszyki, śpiewam piosenki, komplementując ogromny talent, mama puchła z dumy i opowiadała dookoła, jak to się dobrze uczę. Te pochwały zadziałały potem jak szczepionka na trudy życia – bo czy jest dobrze, czy źle, ja się nigdy nie poddaję, przecież jestem najlepsza, wyjątkowa! (śmiech)

ści decydują też inne czynniki – jak się odżywiamy, jak śpimy, jaki prowadzimy tryb życia. Dość późno zrozumiałam, że aby dobrze się czuć, chodzić, mówić, a nawet myśleć, trzeba się ruszać.

Przez lata moją ulubioną formą wypoczynku było leżenie na kanapie przed telewizorem, ale odkryłam, że odkąd regularnie ćwiczę, moja kondycja znacznie się poprawiła. Chodzę na siłownię i wracam stamtąd zmęczona, ale szczęśliwa. Jako głównego środka lokomocji używam roweru, jazda na nim filtruje głowę, a w połączeniu z dobrą muzyką daje swobodnie płynąć myślom, pozytywnie nastraja.

Czy dobra kondycja psychiczna idzie u pani w parze ze zdrowiem fizycznym?

Dużo eksperymentuję w tej materii. Przez 12 lat byłam wegetarianką, potem zawirowania zdrowotne sprawiły, że wróciłam do mięsa, bo czułam, że mój

Na pewno jest to ściśle ze sobą powiązane, ale o naszej sprawno-

Dba pani o dietę?

PRA CA J Akto WAŻNAEST rka w !

– gr

sze ak nie, p omicznie chstronn a a , Oglą rodiuje, d dramatyc daliś u b bing zko m „Leśn biet", „M y ją w „D uje. n ic j nych zówce", ak miłość iu " czy ", „Stul ec "K Kow alscy owalscy iu Win" gra w . Na co d kontra zi teatr ze. eń organizm się go domaga. Generalnie stawiam na różnorodność – ważne, by dostarczać sobie rozmaitych minerałów, bodźców, smaków, których mamy obfitość w naturze. Na co dzień żongluję dietami; śródziemnomorską, lubię azjatyckie trendy. Jakiś czas temu moja wspaniała koleżanka – kostiumografka z serialu „Stulecie Winnych" poleciła mi przepis na chińską owsiankę z ryżu, tzw. congee. Stosuję jej jarską wersję: gotuję długo ryż, aż się zrobi kleik, dodaję świeży imbir, pokrojony szczypiorek, prażone fistaszki, ostrą papryczkę chilli, olej sezamowy oraz grzyby mun.

Smakuje przewybornie, wspiera żołądek i stanowi dobry pomysł na pożywne, sycące śniadanie.

Staram się ograniczać produkty, które, w moim odczuciu, mi nie służą, m. in. unikam cukru, glutenu, mleka krowiego. Od czasu do czasu stosuję detoks, czyli generalne oczyszczanie organizmu, wedle metody dr Dąbrowskiej. Po ciąży miałam problem ze stawami, bolały mnie wszystkie kości – dzięki diecie organizm się oczyścił ze złogów, a dolegliwości minęły, jak ręką odjął.

Ciąża, a potem macierzyństwo – to była rewolucja w pani życiu?

Ogromna! Mamą zostałam dość późno. Wcześniej, gdy moje koleżanki rodziły dzieci, to była dla mnie jakaś abstrakcja. Potem dbam o zdrowie

11

MAM pytanie do…

z przykrością doszłam do wniosku, że coś mnie jednak ominęło.

I nagle zdarzył się cud, który odkrył przede mną nowe, fascynujące obszary i nadał mojemu życiu głębszy wymiar i sens. Dodatkowo mam to szczęście, że moja Jaśmina od początku była dzieckiem „nieskomplikowanym w obsłudze", jadła, spała, rozwijała się książkowo. Teraz chodzi do przedszkola, z chęcią uczy się nowych rzeczy, jest radosna, ciekawa świata. Zachwyca mnie chłonnością umysłu i zdolnościami, zwłaszcza matematycznymi – bardzo dobrze liczy, nawet tabliczkę mnożenia już zna!

No i proszę, chwalę się nią, tak jak kiedyś chwalono się mną – widać taka już nasza tradycja rodzinna! (śmiech) Myślę zresztą, że większość mam uważa swoje pociechy za genialne, tylko nie wszystkie o tym głośno mówią...

Korzysta pani z poradników, jak należy wychowywać dzieci?

W kwestii Jaśminy zdaję się na instynkt i swoją mamę, z którą jestem bardzo blisko, rozumiemy się bez słów i zgadzamy we wszystkim. Wychodzę z założenia, że skoro mnie tak fajnie ukształtowała, to jej rady są skuteczne i sprawdzone. Od początku wiedziałam, że tata mojej córki nie będzie uczestniczył w jej życiu, mieszka daleko, ich kontakt jest sporadyczny.

Sądzę, że określanie kobiet, które wychowują same dzieci mianem „samotnych matek" jest dość niefortunne. Znacznie bliższe prawdzie jest sformułowanie „samodzielna matka", czyli taka, która radzi sobie z prozą życia – zapewni warunki bytowe, 12

dbam o zdrowie

Luz, poczucie humoru i zdrowy egoizm to moja recepta na fajne życie.

do życia, nauki, zabawy, wypoczynku, otoczy miłością i bezpieczeństwem. No i zarobi na to wszystko, co jako jedyny żywiciel rodziny, z odpowiedzialnością i... wielką ochotą czynię!

Lubi pani pracować?

Bardzo. Praca to najlepszy lek na wszystko, o ile oczywiście jest.

Jeżeli robi się to, co się lubi, i ma się z tego satysfakcję duchową i materialną – można o wiele pewniej trzymać w życiu pion.

Obecnie pracuję na planie serialu „Kowalscy kontra Kowalscy", występuję w „Szkle kontaktowym", gram w teatrze. W każdym z tych miejsc spotykam wspaniałych, życzliwych ludzi, jest wymiana energii, superklimat, śmiech. Współczuję tym, którzy pracowali w pandemii albo pracują do dziś zdalnie. Bez kontaktu z innymi, bez ludzkich spojrzeń, rozmów, interakcji. Bycie pośród innych mobilizuje, sprawia, że krew krąży szybciej, poprawia się wygląd i samopoczucie. Wiem to po sobie i bardzo cenię, że na brak pracy ostatnio nie narzekam.

W KILKU SŁOWACH To jeszcze przed nią

Choć świetnie sobie radzi jako singielka z dzieckiem, nie ukrywa, że chciałaby spotkać supermężczyznę i stworzyć z nim spokojny, szczęśliwy dom. – Każdy z nas marzy o miłości, przyjaźni i wzajemnym wsparciu, tylko marzenia nie zawsze się spełniają. Ale kto wie? – mówi.

Nowe wyzwania

Zobaczymy ją w kolejnej, 5. już części przebojowych „Listów do M".

– Uwielbiam ten film, oglądałam wszystkie jego odsłony – wyznaje.

– I cieszę się niezmiernie, że mogłam dołączyć do obsady.

Szkiełkiem i okiem

Jest nie tylko uznaną aktorką. Od 4 lat komentuje wydarzenia z kraju i zagranicy w „Szkle kontaktowym" na antenie TVN24. – Uwielbiam ten program i gorącą atmosferę, jaka w nim panuje. Choć akurat temperatura w studio nagrań jest... arktyczna. Wprawdzie teraz mamy już sterowalną klimatyzację, ale wcześniej to było ekstremalne doznanie.

Na szczęście jestem megaodporna i w zasadzie się nie przeziębiam.

A i wygląda pani kwitnąco i młodo!

Dziękuję, miło słyszeć!

To pewnie też kwestia genów, mamie długo odejmowali lat, choć nie robiła specjalnie nic, żeby się upiększać. Ja też nie należę do osób, które długo stoją przed lustrem. Na cerę stosuję najprostszą maseczkę z apteki, do tego warto zainwestować w białe zęby, dobrego fryzjera, młodzieżowy ciuch – i już się człowiek lepiej czuje i wygląda!

Poddałaby się pani zabiegom medycyny estetycznej?

Nie mówię nie, wszystko jest dla ludzi. Myślę jednak, że warto w tej dziedzinie zachować zdrowy rozsądek i mieć wokół siebie przyjaciół, którzy w porę powiedzą „stop", kiedy się człowiek za bardzo rozpędzi... (śmiech)

A ma pani przyjaciół?

Wielu. Miłych, serdecznych osób, które spotkałam na różnych etapach życia. W szkole, na studiach, w pracy, na wyjazdach, imprezach. Ostatnio grono to rozszerzyło się o liczną grupę rodziców dzieci, z którymi Jaśmina chodzi do przedszkola, wcześniej żłobka, czy też znajomych z placu zabaw.

Często są to wspaniali, sympatyczni ludzie, z którymi chętnie spędzam czas. Wymieniamy się doświadczeniami i wspieramy rozwój coraz to nowych pasji naszych maluchów.

Gdzie wybiera się pani z córką na wakacje?

Nad polskie morze, mamy zamówiony śliczny domek tuż przy plaży. Zamierzam nauczyć Jaśminkę pływać, oczywiście pod okiem fachowca, żeby było profesjonalnie i z głową. Tej zimy zdążyła już pojeździć z instruktorem

na nartach, w tydzień się nauczyła. Cieszę się, ma taki dryg do sportu. A w wakacyjne wieczory oddajemy się ulubionemu zajęciu, czytaniu książek. Z chęcią wracam do swoich dziecięcych lektur, do „Dzieci z Bullerbyn" czy „Tajemniczego ogrodu", nie mogę się już doczekać, aż będziemy mogły wspólnie sięgnąć po „Harry'ego Pottera". Znad morza zaś wyruszamy, jak co roku, na Podlasie, do zaprzyjaźnionego gospodarstwa agroturystycznego, gdzie świat się zatrzymał i panuje błogi nastrój swojskiej wsi. Dla mnie jest to za każdym razem podróż sentymentalna, nieopodal jest miejscowość Różanystok, skąd pochodził mój dziadek, człowiek wielu talentów i wielu zawodów.

Uprawiał ogródek, hodował kury, miał dwie świnki, ale był też strażakiem, elektrykiem i kinooperatorem. To dzięki niemu w tej prowincjonalnej mieścinie funkcjonowało kino. Mama co rusz do niego chodziła, miała specjalną zniżkę, nawet ja zdołałam się załapać jako mała dziewczynka. Niewykluczone, że dziadkowi właśnie zawdzięczam swą fascynację sztuką i to, że poszłam tą zawodową drogą.

Czy, gdyby mogła pani cofnąć czas, zmieniłaby pani coś w swoim życiu?

Nigdy w ten sposób nie myślę.

Nie zastanawiam się, co by było gdyby, bo szkoda mi na to czasu.

Cieszę się tym, co mam, nie szukam dziury w całym i z optymizmem patrzę w przyszłość, w nadziei na jeszcze lepsze zdarzenia, lepsze dni. Jestem przekonana, że pozytywne nastawienie jest kluczem do zdrowia, sukcesów i spełnienia dla każdego z nas. dbam o zdrowie

13

TEMAT miesiąca

6

zasad bezpiecznych

wakacji

Podrzucamy ci kilka kół ratunkowych, dzięki którym uda ci się spędzić urlop w pełni zdrowia. A jeśli nawet pojawią się jakieś problemy, szybko sobie z nimi poradzisz!

TEKST MARZENA BARTOSZUK 14

dbam o zdrowie

pytamy eksperta MGR FARM. JOANNA NACZYŃSKA

112

Jak złagodzić nudności i wymioty podczas długiej podróży?

Choroba lokomocyjna jest dolegliwością, która może dotyczyć i dzieci, i dorosłych. Aby złagodzić jej objawy i poprawić komfort podróży, można zastosować dostępne w aptece bez recepty preparaty z wyciągiem z kłącza imbiru – pomagają one zmniejszyć odczucie mdłości podczas podróży. Dla dzieci dostępny jest syrop, a także pastylki do ssania do stosowania przed i w czasie podróży. Dzieciom starszym, które ukończyły 6 lat, i dorosłym można podać lek przeciwwymiotny, który zawiera dimenhydraminę. Lek ten skutecznie zapobiega chorobie lokomocyjnej, jednak często występującym działaniem niepożądanym jest senność. Nowością są akupresurowe opaski na nadgarstki przeciw mdłościom. Dostępne są w różnych rozmiarach, a ich stosowanie nie powoduje senności i innych objawów ubocznych.

To numer alarmowy, który działa w całej Unii Europejskiej. Gdy go wybierzesz, połączysz się z najbliższym Centrum Powiadamiania Ratunkowego.

P

rzyszło upragnione lato! Wstajemy więc od biurek i próbujemy maksymalnie wykorzystać wolny czas. Rower, wycieczki do lasu, chodzenie po górach czy dalekie egzotyczne podróże to przyjemne aktywności, do których jednak warto się wcześniej przygotować. Trzeba też zadbać o bezpieczeństwo podczas podróży, zarówno lądowej, jak i powietrznej. Na kolejnych stronach radzimy, jak możesz to zrobić najlepiej.

REKLAMA

Lokomin Suplement diety w formie pastylek do ssania o smaku pomarańczowym. Pastylki zawierają ekstrakt z kłącza imbiru. Imbir zapobiega złemu samopoczuciu podczas podróży.

Pastylki do ssania, 10 szt.

1

Jeśli jesteś kierowcą, unikaj niektórych leków

To niedoceniany aspekt bezpieczeństwa podróży! Tymczasem według badań, aż 20 proc. wypadków drogowych mogą powodować kierowcy, którzy stosują leki niekorzystnie oddziałujące na koncentrację uwagi. Lista leków, po których nie powinno się prowadzić samochodu, może naprawdę zaskoczyć! Są na niej m.in. preparaty: • przeciwalergiczne głównie starszej generacji, np. z klemastyną • nasenne – ich działanie nie kończy się od razu po obudzeniu, wiele z nich opóźnia reakcje kierowców nawet przez 24 godziny po przyjęciu • przeciwbólowe – i to nie tylko z grupy opioidów, ale także paracetamol, zwłaszcza w połączeniu np. z kodeiną lub pseudoefedryną.

Koniecznie trzeba zatem przed wsiadaniem za kierownicę przeczytać ulotki stosowanych preparatów (nawet tych, które dostępne są bez recepty) i poszudbam o zdrowie

15

TEMAT miesiąca

kać informacji o tym, czy nie są one przeciwwskazane dla kierowców.

2

Przygotuj się do długiej, podniebnej podróży

Lot samolotem to przyjemność (choć nie dla wszystkich), ale też wyzwanie dla organizmu (i to każdego).

• Już podczas startu możesz czuć ból i zatykanie uszu, co spowodowane jest zmianami ciśnienia (podobnie dzieje się też przy lądowaniu). Pomaga żucie gumy lub ssanie cukierka, wówczas dolegliwości szybko miną.

Gorzej bywa wówczas, gdy wsiądziesz do samolotu podczas infekcji zatok czy w trakcie silnego kataru.

Przed wyjazdem w tropiki W zależności od tego, do jakiego kraju się wybierasz, mogą być potrzebne szczepionki przeciwko takim chorobom, jak: żółta gorączka, zakażenia meningokokowe, dur brzuszny, tężec, poliomyelitis, cholera, wirusowe zapalenie wątroby typu A i B, wścieklizna, japońskie zapalenie mózgu.

Na konsultację w tej sprawie zgłoś się do lekarza medycyny tropikalnej na 4–6 tygodni przed planowaną podróżą, aby mieć czas na przyjęcie wszystkich niezbędnych dawek. Jeśli planujesz podróż do krajów, gdzie występuje malaria, otrzymasz też receptę na odpowiednie leki.

Wtedy może dojść nawet do uszkodzenia delikatnych wewnętrznych struktur, zwłaszcza ucha środkowego (tzw. barotrauma, czyli uraz ciśnieniowy).

By temu zapobiec, koniecznie na pół godziny przed lotem zastosuj dostępne bez recepty leki obkurczające śluzówki z pseudoefedryną albo ksylometazoliną (tabletkę, krople czy sprej do nosa). Jeśli podróż trwa wiele godzin, to samo powtórz przed lądowaniem.

• Przy stwierdzonej skłonności do zakrzepicy, zapewne odpowiednie leki stosujesz na co dzień – w takiej sytuacji koniecznie zapytaj lekarza o ich dawkowanie przed podróżą. Ale niektóre oso-

PAMIĘTAJ O TYM, BY DUŻO PIĆ!

CO NAJMNIEJ O 30 PROC. WIĘCEJ NIŻ NORMALNIE. UNIKAJ TEŻ ALKOHOLU, KTÓRY ODWADNIA!

Podczas lotu każdy powinien wykonywać proste ćwiczenia.

Uruchomią one pompę mięśniową i zapobiegną zastojom krwi. Wystarczy co godzinę wstać, wspiąć się na palce i opaść na pięty (5–10 razy) lub siedząc kręcić stopami kółka (po ok. 15 sekund) co pół godziny.

16

dbam o zdrowie

CHROŃ OCZY PRZED UV

3

Jak postępować przy udarze cieplnym

Skupiamy się często na ochronie skóry przed słońcem (to oczywiście prawidłowe postępowanie), ale czasem nie pamiętamy o tym, jak groźny jest wzrost temperatury całego ciała. Dochodzi do niego najczęściej w dwóch sytuacjach: gdy zbyt długo przebywamy na słońcu bez ochrony głowy i karku (tzw. udar klasyczny) oraz podczas intensywnego wysiłku fizycznego w upalny dzień (tzw. udar wysiłkowy). Najpierw pojawia się uczucie zmęczenia i wyczerpania oraz wzmożone pragnienie, potem dołączają objawy takie, jak: • rosnąca temperatura ciała (często pow. 40 st. C) • pocenie się, zaczerwienienie skóry i twarzy • zawroty głowy, splątanie, majaczenie • pogłębiające się odwodnienie • nudności, wymioty •utrata przytomności.

Już przy pierwszym podejrzeniu udaru cieplnego, gdy zaczynasz czuć się słabo i masz zawroty głowy, koniecznie trzeba ukryć się w cieniu (lub wejść do

chłodnego pomieszczenia), położyć na głowę i kark zimne okłady i pić regularnie chłodną wodę. Lepiej nie zostawaj wtedy sama, bo jeśli objawy zaczną szybko narastać, możesz nawet stracić przytomnośc. Gdy po kwadransie nie czujesz się lepiej, ale coraz gorzej, wezwij karetkę, bo udar cieplny zagraża życiu. Zapobieganie tej chorobie polega na unikaniu opalania się w godzinach 11–15, a także ograniczeniu aktywności fizycznej podczas upałów.

Enteris defence Suplement diety w formie saszetek z proszkiem do sporządzenia zawiesiny doustnej dla dzieci od 6. miesiąca życia i dorosłych, zawierający drożdże probiotyczne Saccharomyces boulardii CNCM I-3799 (Lynside® Pro SCB).

Proszek w saszetkach, 12 szt.

dbam o zdrowie

REKLAMA

by (zwłaszcza otyłe, palące papierosy, przyjmujące leki hormonalne czy chorujące na żylaki), nawet jeśli na co dzień nie stosują profilaktyki zakrzepowej, przed długim lotem mogą mieć wskazania do przyjęcia kilku zastrzyków z heparyną lub nałożenia specjalnych rajstop lub pończoch uciskowych. Warto zatem skonsultować się w tej sprawie z lekarzem rodzinnym.

Modne okulary w fantazyjnych kształtach wyglądają może i dobrze, ale często nie chronią oczu, a nawet przeciwnie – bardzo im szkodzą. Nie kupuj więc przypadkowych szkieł na bazarach, a poświęć chwilę na wybór właściwych. Szukaj na nich zawsze oznaczenia CE (obie literki muszą być blisko siebie). To skrót od francuskiego określenia Conformité Européenne, które oznacza zgodność z normami europejskimi dotyczącymi bezpieczeństwa stosowania. Uwaga! Na niektórych okularach przeciwsłonecznych pojawiają się te same literki, tyle, że w większej odległości. Oznaczają one jedynie, że wyprodukowano je w Chinach (China Export).

17

TEMAT miesiąca

Wycieczki rowerowe

to wielka przyjemność, jednak warto zadbać o bezpieczeństwo, zarówno dzieci, jak i dorosłych. Podstawowe wyposażenie każdego cyklisty to dobrze dopasowany kask, który chroni głowę przed urazami. Jeśli wyprawy są długie, przydają się też rękawiczki!

4

Sprawdź, co robić, jeśli doznasz urazu kończyn

Na wycieczce o potknięcie się nietrudno. Może dojść do drobnego urazu, np. stłuczenia czy naciągnięcia mięśni i z tym poradzimy sobie samodzielnie. Wystarczy zimny okład możliwie szybko po wypadku, a po powrocie do domu posmarowanie kontuzjowanego miejsca żelem przeciwbólowym i przeciwzapalnym (są dostępne w aptece bez recepty). Gdy jednak po urazie

Opaska elastyczna stawu łokciowego

REKLAMA

Wyrób medyczny wielokrotnego użytku przeznaczony do celów rehabilitacyjnych oraz sportowych. Chroni, usztywnia i wspomaga leczenie uszkodzonego lub nadwyrężonego stawu łokciowego.

18

dbam o zdrowie

czujesz dość silny ból, obrzęki, masz trudności w poruszaniu stawem, możesz podejrzewać skręcenie lub zwichnięcie stawu. Wówczas trzeba go unieruchomić – np. owinąć rękę czy nogę bandażem, najlepiej elastycznym, lub kawałkiem tkaniny (szalik, apaszka). Nie obciążaj kontuzjowanej kończyny, jeśli masz problem z poruszaniem się. Po dotarciu do domu kilka godzin trzymaj rękę czy nogę powyżej poziomu serca, by zmniejszyć opuchliznę. Możesz też przyjąć tabletki z niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym, np. z ibuprofenem.

Uwaga! Silny ból, bez względu na pozycję kończyny, brak możliwości stanięcia na nodze lub podniesienia czegoś ręką nasuwa podejrzenie złamania lub pęknięcia kości. Niezbędna jest wizyta u lekarza i prześwietlenie miejsca urazu.

5

Gdy widzisz pożar lasu, liczy się każda minuta!

Od tego, jak szybko zareagujesz zależy twoje zdrowie, a nawet i życie. Ogień rozprzestrzenia się bardzo szybko! Gdy pali się ściółka leśna może to być 1–5 metrów

TO WARTO MIEĆ W TURYSTYCZNYM PLECAKU!

Uzupełnij apteczkę i wygraj wakacje marzeń!

Możesz kupić apteczkę z gotowym wyposażeniem lub skompletować ją samodzielnie. Po urazach przydadzą się zwłaszcza: woda utleniona lub inny środek dezynfekujący, gaza jałowa i bandaż (pomogą zabezpieczyć ranę), bandaż elastyczny (pozwala usztywnić kończynę,) sztuczny lód w aerozolu, dzięki któremu szybko można schłodzić bolące miejsce i zmniejszyć obrzęk. Na dłuższe wyprawy warto wziąć też koc ratunkowy – gdy przykryjesz się srebrną stroną bliżej ciała, zapobiegnie to utracie ciepła, położony odwrotnie (srebrną na wierzch) zabezpieczy cię przed przegrzaniem i upałem.

Opatrunki

|

Plastry

|

Bandaże

EKSPERCI LECZENIA RAN

Wyroby medyczne

Między 10.06.2022 a 10.08.2022 zarejestruj się na: www.ekspercileczeniaran.pl REKLAMA

na minutę, kiedy płoną już gałęzie drzew i korony – nawet 4–400 metrów na minutę! Poświęć więc kilkanaście sekund na ocenę sytuacji: jaki obszar zajmuje ogień, kierunek wiatru i jak daleko jest od krańca lasu. To pozwoli ci ustalić, czy samodzielnie ugasisz pożar, czy lepiej jak najszybciej uciec z tego miejsca i powiadomić służby ratunkowe.

• Jeśli płonie niewielki fragment ściółki (np. wokół ogniska), spróbuj odciąć dopływ tlenu – możesz położyć koc, kurtkę lub fragment poszycia (mchu) albo posypać piachem czy ziemią.

Niezbyt energicznie, gdyż wówczas ogień dostanie

Do wygrania voucher na wakacje o wartości 25 000 złotych.

Walcz też o inne nagrody: 10 elektrycznych hulajnóg i 20 bonów o wartości 250 zł!

TEMAT miesiąca

BURZA W GÓRACH

O tym, by nie chować się pod drzewami, wie każdy. Ale jest kilka informacji, które nie są tak oczywiste! Burze są niebezpieczne zwłaszcza w górach, gdzie nierzadko można je dostrzec dosłownie w ostatniej chwili. Wówczas nie wolno: opierać się o skały (stań w odległości minimum 1 m), przebywać w dużej grupie (odległość między poszczególnymi osobami powinna wynosić kilka metrów), a jeśli zdecydujesz się schodzić w dół wyznaczonym szlakiem, nie przytrzymuj się metalowych poręczy ani łańcuchów. Gdy chcesz przeczekać burzę, podłóż pod stopy zwinięty koc lub plecak (by odizolować się od podłoża), przykucnij i obejmij rękoma nogi.

silny strumień powietrza i może się nagle rozprzestrzenić. Gdy tli się jedynie ściółka leśna, możesz spróbować wykopać wokół danego miejsca ok. 20– 30 cm rowek, by ogień nie mógł się rozprzestrzeniać. Uwaga! Nawet jeśli ugasisz płomień, poinformuj o tym Straż Pożarną.

• Gdy pożar jest duży, bo widać już kłęby dymu, musisz szybko uciekać – zawsze w kierunku przeciwnym niż wieje wiatr, najlepiej też w stronę krańca lasu czy zbiornika wodnego (jeśli wiesz, że jest blisko). W górach uciekaj w dół, bo im wyżej, tym więcej dymu i wyższa temperatura.

• Kiedy znajdziesz się już w bezpiecznym miejscu, natychmiast zadzwoń pod numer alarmowy 112 lub do Straży Pożarnej 998.

Podaj swoje dane: imię i nazwisko oraz numer telefonu i postaraj się jak najdokładniej określić położenie zagrożonego miejsca: jeśli jest to duży las, często znajdują się w nim słupki z numerami (sprawdź, czy taki widzisz). Jeżeli masz zasięg internetu, odczytaj swoją pozycję z GPS, a gdy las znajduje się w pobliżu drogi, podaj nazwy miejscowości, między którymi jesteś lub numer drogi i jej kilometr (odczytany ze słupka). Rozłącz się dopiero wówczas, gdy dostaniesz potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia i będziesz pewna, że pomoc nadejdzie.

6

Pamiętaj, że przyroda bywa też niebezpieczna!

Oprócz kwiatków, ptaków i pszczółek na łonie natury możemy spotkać: • Żmiję zygzakowatą. To jedyny jadowity wąż w Polsce. Na całej długości ma charakterystyczny zygzak.

20

dbam o zdrowie

Po ukąszeniu nie poruszaj się, by nie przyspieszać wchłaniania toksyn i natychmiast wezwij karetkę.

• Barszcz Sosnowskiego. Rośnie na łąkach, pod lasem oraz w rowach. Jeśli przypadkowo dotkniesz jego liści, jak najszybciej przemyj to miejsce wodą i chroń skórę przed słońcem.

• Kleszcze. Przed wyprawą do lasu lub na łąkę zabezpiecz się preparatami odstraszającymi, a po powrocie obejrzyj ciało i zmień ubranie.

Wyrób medyczny, izotoniczny roztwór wody morskiej THERAFLU ZATOKI 650 mg + 10 mg, proszek do sporządzania roztworu doustnego. Jedna saszetka zawiera: paracetamol (Paracetamolum) 650 mg, chlorowodorek fenylefryny (Phenylephrini hydrochloridum) 10 mg, Substancje pomocnicze o znanym działaniu: Każda saszetka zawiera: 12,8 g sacharozy, 0,035 mg żółcieni pomarańczowej, 42,3 mg sodu, olej sojowy oraz glukozę (składnik maltodekstryny). Wskazania do stosowania: Leczenie objawowe dolegliwości związanych z chorobami zatok takich jak: ból głowy, niedrożność zatok i nosa przebiegająca z bólem oraz objawami przekrwienia i obrzęku błony śluzowej. Działa przeciwgorączkowo, łagodzi objawy przeziębienia i grypy (dreszcze, bóle mięśni i głowy).

Przeciwwskazania: Stosowanie produktu jest przeciwwskazane w przypadku: nadwrażliwości na paracetamol, chlorowodorek fenylefryny lub którąkolwiek substancję pomocniczą, stosowania inhibitorów IMAO i okres do 2 tygodni po ich odstawieniu, ciężkich schorzeń układu krwionośnego, nadciśnienia tętniczego, nadczynności tarczycy, jaskry z wąskim kątem przesączania, guza chromochłonnego, pacjentów stosujących trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, pacjentów stosujących leki blokujące receptory beta-adrenergiczne, pacjentów stosujących inne leki sympatykomimetyczne, nadwrażliwości na orzeszki ziemne albo soję. Produktu nie należy stosować w okresie ciąży i karmienia piersią oraz u dzieci poniżej 12 lat.

Podmiot odpowiedzialny: GlaxoSmithKline Consumer Healthcare Sp. z o.o. v.VIII.2021 Otrivin Menthol, 1 mg/ml, aerozol do nosa, roztwór. Jeden ml roztworu zawiera 1 mg ksylometazoliny chlorowodorku. Jedna dawka aerozolu zawiera 0,14 mg ksylometazoliny chlorowodorku. Wskazania do stosowania: Nadmierne przekrwienie błony śluzowej nosa występujące w przebiegu przeziębienia, kataru siennego, alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa, zapalenia zatok. Produkt leczniczy ułatwia odpływ wydzieliny z zapalnie zmienionych zatok przynosowych. Dzięki zmniejszaniu przekrwienia błony śluzowej jamy nosowo-gardłowej może być stosowany wspomagająco w zapaleniu ucha środkowego. Produkt ułatwia wziernikowanie nosa. Otrivin Menthol jest przeznaczony do stosowania u dorosłych i młodzieży w wieku powyżej 12 lat. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na ksylometazoliny chlorowodorek lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Podobnie jak w przypadku innych leków zwężających naczynia krwionośne, produktu Otrivin Menthol nie należy stosować u pacjentów po zabiegu przezklinowego usunięcia przysadki i po zabiegach chirurgicznych przebiegających z odsłonięciem opony twardej. Jaskra z wąskim kątem przesączania. Wysychające zapalenie błony śluzowej nosa lub zanikowe zapalenie błony śluzowej nosa. Podmiot odpowiedzialny: GlaxoSmithKline Consumer Healthcare Sp. z o.o v. IX.2021 PM-PL-MTBND-22-00028

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

DBAM

o zdrowie

Słońce

i leki – para nie zawsze dobrana Substancje zawarte w wielu preparatach, nawet tych dostępnych bez recepty, uwrażliwiają skórę na działanie promieni UV. Sprawdź, jakich leków powinnaś unikać latem!

DBAM O ZDROWIE

zoom na...

nie

Jak leczyć się latem Kapelusz z szerokim rondem i krem z wysokim filtrem UV mogą pomóc uniknąć zmian na skórze przy stosowaniu niektórych leków. Czasem jednak konieczne bywa ich odstawienie, i to na całe wakacje!

TEKST MARZENA BARTOSZUK 24

dbam o zdrowie

C

zy wiesz, że substancje obecne w niektórych preparatach mogą sprawić, że twoja skóra stanie się bardziej wrażliwa na promienie słoneczne? To bywa przyczyną fotodermatoz, czyli chorób prowokowanych przez światło. Objawiają się one najczęściej wysypką, zaczerwienieniem, czy bolesnymi pęcherzami na ciele – taka reakcja widoczna jest na ogół po 1-2 dniach lub nawet kilku godzinach opalania się po zażyciu pewnych leków. Ale są też zmiany, takie jak przebarwienia lub brązowe plamy na skórze, które mogą utrzymywać się długo i, niestety, zwykle są bardzo trudne do usunięcia. Dlatego wybierając się na wakacje i planując wielogodzinne plażowanie sprawdź, po jakich lekach lepiej się nie opalać.

Jeśli je przyjmujesz, skonsultuj się ze swoim lekarzem – zdarza się bowiem, że na lato trzeba dany preparat odstawić lub zmienić na inny, a gdy taka decyzja dotyczy specyfików stosowanych przewlekle (zwłaszcza tych na receptę), może ją podjąć tylko specjalista. Zdarza się jednak, że czasem okazuje się to niemożliwe i nie można leku odstawić – podpowiemy ci, co wówczas robić, by uniknąć skórnych problemów.

Co dzieje się na skórze narażonej na promieniowanie UV?

Zmiany, które pojawiają się pod wpływem słońca mogą być dwojakiego rodzaju. Wszystkie zaczynają się od przyjęcia leku lub zioła (zarówno w postaci doustnej, jak i kremu czy maści) i wystawienia skóry na promieniowanie UV. ● Odczyny fotoalergiczne. Dotyczą jedynie niektórych osób z predyspozycjami do uczuleń. Mają postać rumienia, grudek, często też bolesnych pę-

CHROŃ LEKI PRZED PROMIENIAMI SŁOŃCA! Wiele preparatów pod wpływem promieni słonecznych i ciepła ulega przemianom. Ich skutkiem może być np. rozkład substancji czynnej, zmiana składu leku czy utrata leczniczych właściwości. Dlatego warto pamiętać o tym, by przechowywać leki w temperaturze poniżej 25 st. C (chyba, że na ulotce jest inne zalecenie, np. trzymanie preparatu w lodówce) i nie wystawiać ich nigdy na bezpośrednie działanie słońca.

pytamy eksperta MGR FARM. JOANNA NACZYŃSKA

Czym smarować skórę, gdy pojawi się uczulenie na słońce?

Pokrzywka słoneczna może pojawić się na skórze jako reakcja alergiczna na promienie słoneczne lub jako fotoalergia, czyli reakcja po zażyciu niektórych leków i kontakcie skóry ze słońcem. Najczęściej ma postać swędzących bąbli, pęcherzy lub grudek przypominających poparzenie pokrzywą. Miejsca te można posmarować żelem o miejscowym działaniu przeciwhistaminowym, zawierającym maleinian dimetyndenu lub niewielką ilością dostępnego w aptece bez recepty kremu z hydrokortyzonem. Efekt przeciwświądowy możemy uzyskać, stosując na skórę puder płynny z anestezyną. Gdy pokrzywka po słońcu pojawiła się u dzieci albo gdy występuje na dużej powierzchni ciała, należy zasięgnąć porady lekarza. cherzy na skórze ciała i to niekoniecznie w miejscach narażonych na ekspozycję na słońce. Ustępują po zaprzestaniu stosowania leku. Pomocne mogą być tabletki antyhistaminowe, czasem potrzebna jest jednak maść z glikokortykosteroidami (patrz wypowiedź eksperta). Jeśli objawy nie miną po 1-2 dniach, konieczna jest konsultacja z dermatologiem. ● Odczyny fototoksyczne. Mogą wystąpić u każdego. Powstają dlatego, że substancje chemiczne będące w kontakcie ze skórą uwalniają wolne rodniki tlenowe, które uszkadzają struktury komórkowe, co powoduje rozwój ostrej reakcji zapalnej. Zmiany pojawiają się jedynie w tych miejscach na ciele, które były odsłonięte, dlatego często bywają mylone z oparzeniem słonecznym. Skóra wygląda też podobnie – pojawia się rumień, obrzęk i nadwrażliwość na dotyk. Objawy te zwykle szybko mijają po odstawieniu leku (lub zaprzestaniu opalania się), ale czasem mogą pozostać po nich ciemne plamy lub przebarwienia. dbam o zdrowie

25

DBAM O ZDROWIE

zoom na...

FOTOTOKSYCZNE DZIAŁANIE ZIÓŁ TRWA JESZCZE KILKA DNI PO ZAPRZESTANIU ICH STOSOWANIA!

Jakie preparaty mogą być przyczyną fotodermatoz?

Oto kilka grup leków, które najczęściej wywołują zmiany na skórze. Nie podajemy ich nazw handlowych, a jedynie substancje czynne – sprawdź na ulotce przyjmowanych preparatów, czy mają je w swoim składzie. ● Leki przeciwalergiczne: cetyryzyna, loratadyna, prometazyna. ● Przeciwbólowe: ibuprofen, ketoprofen, naproksen, diklofenak. ● Preparaty stosowane w leczeniu chorób układu krążenia i nadciśnienia tętniczego (w tym moczopędne): m.in. amiodaron, bisoprolol, kaptopryl, furosemid, rosuwastatyna. ● Sulfonamidy i antybiotyki: szczególnie doksycyklina ale także tetracyklina, azytromycyna, ciprofloksacyna. ● Leki przeciwgrzybicze (szczególnie w maści i kremie): ketokonazol, terbinafina, itrakonazol i przeciwpasożytnicze, np. chlorochina. ● Przeciwcukrzycowe: m.in. metformina, glipizyd. ● Przeciwdeprepsyjne, uspokajające i neurologiczne, m.in.: amitriptylina, haloperidol, doksepina, promazyna. ● Hormonalne: antykoncepcyjne i HTZ (hormonalna terapia zastępcza). ● Przeciwłupieżowe i przeciwtrądzikowe (produkowane na bazie dziegciu). ● Zioła i rośliny lecznicze (najważniejsze wymieniamy w ramce obok).

Uwaga! Niektóre leki stosowane profilaktycznie przez osoby wyjeżdżające do krajów tropikalnych (np. przeciwmalaryczne) także mogą powodować powstawanie fotodermatoz!

Jak powinnaś chronić swoją skórę, gdy przyjmujesz któryś z leków?

Podstawa to unikanie długotrwałego nasłonecznienia, zwłaszcza w godzinach południowych (od 10 do 15). Ale wychodząc na słońce, niezależnie od pory dnia, zawsze smaruj odkryte części ciała kremem z wysokim filtrem (SPF 50+) i ponawiaj jego aplikację co 2–3 godziny (a także po każdej kąpieli w morzu czy jeziorze). Pamiętaj przy tym, że na powstanie fotodermatoz ma wpływ również promieniowanie UVA, które przenika przez szyby okienne i samochodowe. To dlatego zdarzają się niepożądane reakcje także podczas długiej jazdy 26

dbam o zdrowie

NIE PIJ TYCH ZIÓŁ, GDY SIĘ OPALASZ! Istnieje dosyć duża grupa roślin leczniczych stosowanych bardzo powszechnie, które uwrażliwiają skórę na działanie słońca.

Na czas wakacji najlepiej je odstawić. Jeśli ich stosowanie jest niezbędne, trzeba unikać słońca i chronić skórę wysokim filtrem.

Dziurawiec. Zawiera czerwony barwnik, hiperycynę, który zwiększa wrażliwość komórek skóry na promienie UV. Opalanie się (lub zabiegi laserowe) po wypiciu naparu z tej rośliny czy stosowanie preparatów z zawartością dziurawca bywa przyczyną bardzo silnych reakcji alergicznych.

Nagietek, rumianek, krwawnik, arnika – mają w swoim składzie laktony seskwiterpenowe o działaniu fotouczulającym.

Arcydzięgiel, lubczyk a także m.in. seler – zawierają furanokumaryny uwrażliwiające skórę na słońce.

samochodem czy przebywania w zamkniętym pomieszczeniu (np. gdy siedzisz blisko okna). Co więcej, możliwość wystąpienia reakcji fototoksycznej lub fotoalergicznej istnieje nawet podczas doraźnego stosowania niektórych leków, choćby przeciwzapalnych i przeciwbólowych preparatów z ketoprofenem. Po ich przyjęciu należy pamiętać o ochronie słonecznej przez dwa tygodnie!

DBAM O ZDROWIE

nowe terapie NANOROBOTY KONTRA PRÓCHNICA

PAJĘCZYNA NA NOWOTWÓR Naukowcy odkryli, że proteiny (czyli białka) z pajęczej sieci mogą pomóc w walce z nowotworami. Dzięki temu, że są one stabilne, mogą wspierać proteinę p53, która ma tendencję do szybkiego rozpadania się. To ważne, bo p53 zapobiega podziałom komórek ze zmutowanym lub uszkodzonym DNA, chroniąc nas w ten sposób przed rozwojem guzów nowotworowych. To odkrycie może być wstępem do opracowania antynowotworowej szczepionki.

DZieje się

W MEDYCYNIE Innowacyjne terapie farmakologiczne, rewolucyjne wynalazki medyczne, nowe odkrycia naukowe…

Zobacz, jak świat się zmienia i daje nadzieję chorym.

TEKST MAGDA KOZIŃSKA

PLASTER NA GRONKOWCE Na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim opracowano opatrunek z dodatkiem prodigiozyny.

Sprawdzi się on tam, gdzie nie ma możliwości szybkiego oczyszczenia rany, np. w czasie działań wojennych. Prodigiozyna hamuje namnażanie się bakterii gronkowca, które w krótkim czasie atakują rany i w skrajnych wypadkach mogą doprowadzić do zakażenia całego organizmu i śmierci.

28

dbam o zdrowie

Indyjscy naukowcy opracowują bardzo przydatne w zabiegu leczenia kanałowego zębów nanoroboty, które precyzyjnie przecisną się przez kanały zębowe i unicestwią mnożące się w nich bakterie za pomocą ciepła o niskim natężeniu.

Jego emisja kontrolowana będzie przez pole magnetyczne.

Już dotychczasowe testy pokazały, że roboty są znacznie skuteczniejsze niż leki stosowane obecnie do dezynfekcji kanałów zębowych.

ALERGIA I SZTUCZNA INTELIGENCJA SkinLogic to rozwiązanie opracowane przez polskich naukowców, które może zrewolucjonizować wykrywanie alergii.

Metoda do odczytywania testów alergicznych wykorzystuje kamery wizyjną i termowizyjną oraz system analizujący zdjęcia z pikselową dokładnością. To pozwala na sprawniejsze przeprowadzanie skórnych testów i otrzymywanie bardziej wiarygodnych wyników. Jak pokazują badania, system prawidłowo rozpoznaje aż 98% przypadków, w tym również alergii rzadkich.

Wykrywa zmiany, których średnica nie przekracza 0,3 mm.

Wyrób medyczny

BARIERA PRZECIW WIRUSOM* POWODUJĄCYM M.IN. PRZEZIĘBIENIE, GRYPĘ i COVID-19

Sposób, na dodatkową OCHRONĘ PRZED WIRUSAMI, w miejscu ich wnikania.

• 3 SUBSTANCJE O DZIAŁANIU POTWIERDZONYM W BADANIACH KLINICZNYCH (jota-karagen, ektoina, kwas hialuronowy) • DZIAŁA NATYCHMIAST PO APLIKACJI • DLA PACJENTA POWYŻEJ PIERWSZEGO ROKU ŻYCIA

*wirusom grypy typu B i C oraz koronawirusom

DBAM O ZDROWIE ważne

badanie

Pora zrobić

TEKST DIANA OŻAROWSKA-SADY

lipidogram TO BADANIE Z KRWI polega na sprawdzeniu poziomu lipidów (różnego typu tłuszczów), które w niej krążą. Zalicza się do nich także cholesterol i triglicerydy. Ich nadmiar przyczynia się do rozwoju miażdżycy, a w efekcie także zawału serca i udaru mózgu.

Lipidogram warto robić w ramach profilaktyki.

Szczególnie ważny jest zaś dla wszystkich osób z grupy podwyższonego ryzyka chorób układu krążenia.

30

dbam o zdrowie

P

odstawowym parametrem, który pomaga ocenić zagrożenie, np. miażdżycą, jest pomiar tzw. cholesterolu całkowitego. Nie powinno go być więcej we krwi niż 190 mg/dl. Jeśli zbliżamy się do tej granicy lub już ją przekroczyliśmy, badania trzeba rozszerzyć i zrobić właśnie lipidogram. Oprócz cholesterolu całkowitego sprawdzany jest wte-

dy także poziom dobrego cholesterolu HDL, złego cholesterolu LDL oraz trójglicerydów. Co istotne, limit 190 mg/dl cholesterolu całkowitego wyznaczono dla osób zdrowych, bez dziedzicznych skłonności do chorób układu krążenia, ale też bez otyłości, niepalących i w najwyżej średnim wieku. Dla pozostałych normy są bardziej wyśrubowane (patrz ramka na stronie obok).

PRZYGOTOWANIE NIE WYMAGA WIELKIEGO ZACHODU, ALE JEST WAŻNE, BY WYNIK NIE BYŁ ZAFAŁSZOWANY

• Jeśli chcesz się zbadać w ra-

mach NFZ, potrzebne ci będzie skierowanie, np. od lekarza rodzinnego. Prywatnie zrobisz lipidogram bez skierowania (koszt od 20-40 zł) • Przez 2-3 dni poprzedzające badanie nie zmieniaj diety (nie jedz

więcej lub mniej słodkości czy tłuszczów niż zwykle), a przynajmniej dzień przed pobraniem krwi powstrzymaj się od picia alkoholu oraz stresu i intensywnego wysiłku.

• Na pobranie krwi przyjdź rano w godz. 7.00-10.00, koniecznie

Po 50., nawet gdy wyniki są w normie, rób lipidogram co 2 lata. A jeśli masz podwyższony cholesterol – minimum co roku.

W GABINECIE POSTARAJ SIĘ ROZLUŹNIĆ

• Samo pobranie

krwi trwa dosłownie chwilę. W przypadku lipidogramu robi się to zazwyczaj z żyły łokciowej. Załóż więc ubranie, które zapewni do niej łatwy dostęp.

• Po tym, gdy już pielęgniarka wyjmie igłę

i przyłoży do miejsca wkłucia gazik, przyciskaj go przez 5-10 minut.

Nie zginaj jednak ręki w łokciu, bo sprzyja to tworzeniu się krwiaków.

• Wynik powinnaś dostać w ciągu 24 godzin (zapytaj o możliwość przesłania go mailem).

bądź na czczo (ostatni posiłek ok.

10-12 godzin wcześniej). Przed wejściem do gabinetu wypij tylko niepełną szklankę wody.

• Przyjmujesz leki? Wstrzymaj się (po konsultacji z lekarzem) z ich zażyciem, aż krew zostanie pobrana.

TAKIE SĄ NORMY Cholesterol całkowity

LDL (tzw. zły cholesterol) <115 mg/dl (lub < 3,0 mmol/l)

<190 mg/dl (lub < 5,0 mmol/l).

U zdrowych W grupie podwyższonego ryzyka

(nadciśnienie, palenie, ponad 55 lat) <175 mg/dl (lub < 4.5 mmol/l

<175 mg/dl U chorych ze stwierdzoną miaż- (lub < 4,5 mmol/l). dżycą czy cukrzycą

<100 mg/dl (lub < 2,5mmol/l)

<70 mg/dl (lub < 1,5 mmol/l)

u wszystkich HDL (tzw. dobry cholesterol)

triglicerydy

u mężczyzny >40 mg/dl (lub > 1,2 mmol/l) u kobiety

<150 (lub > 1,7 mmol/l)

>45 mg/dl (lub > 1,2 mmol/l)

PO BADANIU

REKLAMA

Cholefect Suplement diety.

Zawarte w produkcie: Monakolina K z fermentowanego czerwonego ryżu oraz sterole roślinne pomagają w utrzymaniu prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi. Witamina B6 i B12 przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego. Kapsułki, 30 szt.

WYNIK DOSTANIESZ W FORMIE WYDRUKU

• Zawsze pokaż go lekarzowi. Oceni on parame-

try łącznie z innymi informacjami o stanie twojego zdrowia. W razie potrzeby skoryguje też dawki leków.

• Od kilku lat na wydrukach można też zobaczyć cholesterol nie-HDL. Wynik uzyskuje się po odjęciu od cholesterolu całkowitego, cholesterolu HDL i porównuje z normami dla danej grupy. dbam o zdrowie

31

DBAM O ZDROWIE

rozmowa z lekarzem

Uwaga!

pytamy eksperta

LEK. MED. DOROTA NIEWĘGŁOWSKA

specjalistka ginekologii i położnictwa z krakowskiej SCM Clinic

Jak zapobiegać

Ryzyko infekcji intymnych mogą zwiększać także hemoroidy. Warto je traktować poważnie i leczyć!

letnim infekcjom

Jeśli zdarzyło ci się, że uporczywe swędzenie i pieczenie zepsuło ci już niejedne wakacje, koniecznie przeczytaj poniższy wywiad. Specjalistka ginekologii i położnictwa z krakowskiej SCM Clinic lek. med. Dorota Niewęgłowska, krok po kroku podpowiada, jak uniknąć powtórki takiego scenariusza w czasie najbliższego urlopu.

Dlaczego wakacje sprzyjają infekcjom intymnym?

Podczas letnich wyjazdów radykalnie zmienia się nasz dotychczasowy tryb życia. Inaczej jemy, częściej sięgamy po słodycze i alkohol. A to wpływa na florę bakteryjną w naszym organizmie. Do tego dochodzi inny styl spędzania czasu. Latem częściej korzystamy z chlorowanych basenów, chodzimy w obcisłych ubraniach, pocimy się, a to wszystko nie sprzyja zachowaniu odpowiedniego pH w pochwie. No i częściej współżyjemy. Seks nawet ze stałym partnerem może zwiększać ryzyko infekcji. Znacznie poważ-

niejsze konsekwencje miewają jednak tzw. wakacyjne romanse.

Mogą one bowiem zaowocować poważnymi infekcjami intymnymi (np. zarażeniem opryszczką intymną lub chlamydią). Nie wspominając już o ryzyku zarażenia wirusem HIV czy WZW C (wirusowym zapaleniem wątroby typu C).

By zmniejszyć niebezpieczeństwo tego typu chorób, trzeba zachować ostrożność podejmując przygodne kontakty seksualne. Jeśli do takich dojdzie, konieczne jest stosowanie prezerwatywy.

Jakiego typu infekcje przytrafiają nam się w wakacje najczęściej?

REKLAMA

HialuIntima

32

Nawilżające globulki dopochwowe Stosowanie wyrobu medycznego poprawia elastyczność pochwy, utrzymuje i przywraca fizjologiczne pH pochwy, co sprzyja utrzymaniu prawidłowej flory bakteryjnej w pochwie (np. podczas podróży, korzystania z basenu). 10 szt.

dbam o zdrowie

Wiele pacjentek skarży się w tym czasie na tzw. waginozy bakteryjne, które powstają w wyniku namnażania się w pochwie bakterii ziarniniakowych. Drobnoustroje te naturalnie bytują w okolicach intymnych.

Nie mogą jednak rozwijać się ponad miarę, póki pH pochwy jest kwaśne. Jeśli w wyniku zaburzeń flory bakteryjnej pH ulega zachwianiu, bakterie te biorą górę i pojawiają się objawy infekcji. Naturalny zapach pochwy zmienia się w rybi, odczuwamy szczypanie, pieczenie, swędzenie, wydzielina staje się wodnista. Mogą pojawić się dolegliwości w czasie oddawania moczu, bóle w podbrzuszu.

Czy z takimi objawami można sobie poradzić samemu?

W początkowej fazie tak. Można sięgnąć np. po dostępne bez recepty preparaty. Ważne jest jednak, by terapie nimi przeprowadzić do końca, zgodnie ze wskazówkami zawartymi w ulotce. W przeciwnym razie infekcja wyciszy się na chwilę i powróci. Dodatkowo warto wzmocnić intymną florę bakteryjną probiotykami ginekologicznymi (dostępne są takie do stosowania doustnego oraz dopochwowego).

Te objawy to świąd i tzw. twarożkowa wydzielina. Świadczą o przeroście flory grzybiczej w pochwie.

W tym przypadku także na początku można zastosować leki bez recepty oraz probiotyki. Z mojego doświadczenia wynika jednak, że w wielu przypadkach ostatecznie i tak konieczne bywa przyjęcie doustnych leków przeciwgrzybiczych (na receptę).

REKLAMA

A jeśli pojawią się objawy grzybicy pochwy?

W TROSCE O KOMFORT KOBIET Doustny synbiotyk ginekologiczny

1 kapsułka trilac® lady zawiera bakterii probiotycznych. w trakcie antybiotykoterapii

Czy można się jakoś zabezpieczyć przed wakacyjnymi infekcjami?

w profilaktyce zaburzeń (dysbiozy) mikrobioty dróg rodnych

Na pewno warto postawić na zdrowy tryb życia - starajmy się nawet na urlopie odżywiać racjonalnie i pić dużo wody. Ważna jest także odpowiednia dbałość o higienę intymną – częste zmienianie bielizny i kostiumów kąpielowych. Zarówno przed wejściem do wody, jak i po powrocie z basenu czy plaży warto wziąć prysznic. Dzięki temu zmyjemy z siebie zanieczyszczenia, drobnoustroje, chlor oraz szkodliwe składniki kosmetyków. Stosujmy przewiewne ubrania z naturalnych tkanin. Jeśli nosimy wkładki, to raczej takie, które „oddychają”. Dla niektórych kobiet stosowanie wymienionych zasad może się jednak okazać niewystarczające. Te, które cyklicznie miewają infekcje intymne, mogą dodatkowo przed wakacjami przeprowadzić kurację probiotykami ginekologicznymi (tego typu preparaty najlepiej działają po miesiączce, gdy w organizmie jest dużo estrogenów). Co ciekawe, wiele moich pacjentek każdorazowo przed kąpielą w basenie stosuje dopochwowo probiotyk, a potem wkłada tampon. To świetnie zabezpiecza przed zaburzeniem równowagi bakteryjnej w pochwie i zmniejsza ryzyko infekcji. rozmawiała Agnieszka Czechowska

w stanach ograniczenia lub zaniku prawidłowej flory bakteryjnej pochwy w ramach codziennego uzupełnienia prawidłowej flory bakteryjnej

BEZPIECZEŃSTWO I KOMFORT STOSOWANIA

3 wysokiej jakości szczepy probiotyczne zamknięte w kapsułce doustnej do stosowania raz dziennie

WSPARCIE PRAWIDŁOWEGO ROZWOJU MIKROFLORY prebiotyk Fibregum™ wspiera naturalny proces odbudowy fizjologicznej mikroflory

PRZYWRÓCENIE I UTRZYMANIE RÓWNOWAGI MIKROBIOMU układu moczowo- płciowego obniżając pH, umożliwia rozwój prawidłowej flory układu moczowego i dróg rodnych jednocześnie chroniąc przed kolonizacją drobnoustrojów chorobotwórczych

TL01052

3

miliardów

Zakład Farmaceutyczny AMARA sp. z o.o. ul. Stacyjna 5, 30-851 Kraków tel.: +48 12 293 35 20 amara@amara.pl

a i c u r t a Zpokarmowe DBAM O ZDROWIE

rodziny

W czasie upałów wyjątkowo łatwo o takie kłopoty. Bo gdy jest gorąco, bakterie „psujące” żywność namnażają się w zastraszającym tempie.

TEKST AGNIESZKA CZECHOWSKA

N

ajczęściej zaczyna się od bólów brzucha i odbijania. Z czasem pojawiają się biegunka, wymioty, niekiedy gorączka. Tak daje o sobie znać zatrucie pokarmowe wywołane przez bakterie z nieświeżego jedzenia (np. z kremu z tortu, mięsa, lodów, itp.). Na szczęście są proste sposoby, by w kilka dni poradzić sobie z tego typu zatruciem.

Pohamuj wymioty

Stanowią odruch obronny organizmu. W taki sposób próbuje on pozbyć się bakterii, które rozwijają się w układzie pokarmowym. Czasami torsje są tak silne, że wywołują odwodnienie. Aby do niego nie dopuścić, trzeba pić. Niestety, to niełatwa sprawa. Niekiedy każdy łyk sprawia, że pojawia się odruch wymiotny. Staraj się wtedy pić wodę bardzo powoli, najlepiej łyżeczką, 2-5 łyków co 15 min. Ale uwaga! Z piciem wstrzymaj się co najmniej 20 minut po wymiotach. Nie pij nic oprócz wody lub elektrolitów. Soki, napary ziołowe czy nawet herbata mogą początkowo pobudzać odruch wymiotny i podrażniać układ pokarmowy.

Walcz z biegunką

To kolejny sposób organizmu, by pozbyć się szkodliwych drobnoustrojów i ich toksyn. Dlatego na pierwszym etapie nie wolno jej powstrzymywać, by nie wydłużyć czasu leczenia i nie nasilić bólów brzucha. Tak jak w przypadku wymiotów ogromne znaczenie ma picie wody. Warto także 34

dbam o zdrowie

Pomoc przy problemach

układu pokarmowego DOZ PRODUCT ELEKTROLIT BEZSMAKOWY Proszek w saszetkach, 10 szt. Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Preparat nawadniający o zmniejszonej osmolarności, zawierający elektrolity, przeznaczony jest do postępowania dietetycznego u niemowląt, dzieci i osób dorosłych w zaburzeniach równowagi wodno-elektrolitowej, które mogą wystąpić w organizmie, zwłaszcza podczas biegunki lub wymiotów.

DOZ PRODUCT ELEKTROLIT O SMAKU POMARAŃCZOWYM Proszek w saszetkach, 10 szt. Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Saszetki z proszkiem do przygotowania płynu o smaku pomarańczowym. Do postępowania dietetycznego podczas biegunki i/lub wymiotów jako doustny płyn nawadniający w celu uzupełnienia płynów i składników mineralnych.

DOZ PRODUCT ENTERIS BALANCE Kapsułki, 20 szt.

Suplement diety przeznaczony dla osób dorosłych i dzieci powyżej 7. roku życia jako uzupełnienie diety w bakterie kwasu mlekowego Lactobacillus rhamnosus GG ATCC 53103. Stosowanie produktu polecane jest w sytuacji, kiedy zaburzona jest mikroflora układu pokarmowego.

40%

DOZ PRODUCT ENTERIS + ELECTROLYTES Proszek w saszetkach, 8 szt. A + 8 szt. B Suplement diety w proszku do sporządzania zawiesiny, zawierający zestaw elektrolitów (potas, sód), glukozę oraz bakterie Lactobacillus rhamnosus GG ATCC 53103, drożdże Saccharomyces boulardii DBVPG 6763 i inulinę. Produkt jest szczególnie polecany podczas upałów, przy wysokiej temperaturze otoczenia oraz przy nadmiernym poceniu.

REKLAMA

JEŚLI NIE CHCESZ ZEPSUĆ SOBIE WAKACJI, STARANNIE WYBIERAJ RESTAURACJE I UNIKAJ JEDZENIA, JEŚLI MASZ WĄTPLIWOŚCI CO DO JEGO ŚWIEŻOŚCI.

DOZ PRODUCT FLORCONTROL Kapsułki, 20 szt.

Suplement diety zawierający mieszankę bakterii kwasu mlekowego (Bifidobacterium animalis subsp. lactis BS01, Lactobacillus acidophilus LA02, Streptococcus thermophilus FP4, Lactobacillus delbrueckii subsp. bulgaricus LDB01, Lactobacillus casei LC03), inulinę oraz drożdże Saccharomyces boulardii CNCM I-3799. Produkt przeznaczony dla dzieci powyżej 3 roku życia i osób dorosłych.

DOZ PRODUCT WĘGIEL AKTYWNY Kapsułki, 30 szt.

Suplement diety. Węgiel aktywny wspomaga funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Produkt przeznaczony dla dzieci powyżej 5. roku życia.

DBAM O ZDROWIE

rodziny

wspomóc organizm stosując probiotyki, np. szczepy Lactobacillus GG, Saccharomyces boulardii. Zmobilizują one naturalne siły obronne do walki, poprawią stan jelit i zmniejszą objawy zatrucia. Można je zażyć bez konsultacji z lekarzem. W przypadku innych środków porozmawiaj z lekarzem lub farmaceutą, szczególnie jeśli chorujesz przewlekle i zażywasz jakieś leki na stałe.

Lecznicza dieta

Często popełnianym błędem przy zatruciach jest głodówka. Jeść trzeba, ale lekko i niewiele.

Dzień pierwszy i drugi Gdy torsje się zmniejszą, można sięgnąć np. po rzadkie kleiki ryżowe lub mannę i inne niż woda napoje, np. herbatki ziołowe (melisę, dziurawiec, rumianek) i płyny nawadniające.

Dzień trzeci i czwarty Jedz 3–4 małe posiłki w postaci drobnej kaszki lub kleiku z ryżu. Jeśli nie wymiotujesz, dodaj do nich niewielką ilość przetartej gotowanej marchwi, gotowanego jabłka lub selera. Sięgaj po sucharki dietetyczne, czerstwą bułkę pszenną, chrupki kukurydziane.

Czwartego dnia możesz zjeść gotowane przetarte ziemniaki z wody z odrobiną świeżego masła. Cały czas pij wodę, herbatki i płyny nawadniające!

Dzień piąty i kolejne Ostrożnie wprowadzaj inne składniki. Zacznij od kanapki z pszennego pieczywa z masłem i plasterkiem szynki. Od szóstego dnia możesz jeść chudy twaróg, np. z odrobiną miodu lub dżemu. Warto też zacząć zamieniać papki na potrawy gotowane. Mięso rozdrabniaj, warzywa krój i gotuj do miękkości. Wskazane są delikatne kasze i ryż. Możesz sięgnąć po jajka na miękko. Ale przez dwa tygodnie unikaj potraw pikantnych, tłustych, kawy, mocnej herbaty, alkoholu.

pytamy eksperta MGR FARM. JOANNA NACZYŃSKA

Jakie preparaty apteczne pomogą w walce z wakacyjnym zatruciem pokarmowym?

Ból brzucha, nudności, brak apetytu i biegunka to najczęściej zgłaszane objawy zatrucia.

W walce z nim sprawdzi się np. rumianek w postaci ziół do zaparzania. Pomoże w przypadku łagodnych dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Na ból brzucha można też wspomagająco zastosować lek rozkurczający (np. z chlorowodorkiem drotaweryny). Farmaceuta w aptece udzieli wszelkich niezbędnych informacji o dawkowaniu takiego preparatu.

W przypadku biegunki natomiast warto zażyć diosmektyt o właściwościach powlekających błonę śluzową przewodu pokarmowego i wzmacniających barierę ochronną przed patogenami. W aptece diosmektyt można nabyć bez recepty, jest dostępny w postaci proszku w saszetkach (zaleca się dwugodzinny odstęp pomiędzy podaniem diosmektytu i zastosowaniem innych leków). W czasie biegunki, aby zapobiec odwodnieniu, należy też uzupełniać utracone płyny i składniki mineralne. W tym celu dobrze sprawdzą się doustne płyny nawadniające, które zapobiegną odwodnieniu.

ZIOŁA, KTÓRE POMOGĄ PRZY ZATRUCIACH POKARMOWYCH Popijaj napary z tych roślin małymi łyczkami, koniecznie chłodne (nie gorące!).

Nie muszą też być specjalnie mocne. Lepiej rozcieńczaj je letnią wodą.

Imbir Ogranicza mdłości.

Skuteczny, gdy nie ma jeszcze wymiotów.

36

dbam o zdrowie

Mięta Doskonale łagodzi podrażnienie układu pokarmowego.

Suszone jagody Neutralizują toksyny, które wywołują objawy zatrucia pokarmowego.

Rumianek Działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie, wspomaga nawadnianie.

PRAWIDŁOWE

CIŚNIENIE KRWI POTAS

MAGNEZ 100 mg*

400 mg

*

KOENZYM

Q10

30 mg

WIT. B6 4 mg*

*

to kompleksowy preparat, którego składniki wspomagają:

Prawidłowe ciśnienie krwi - potas Poprawa wydolności mięśnia sercowego - koenzym Q10 DO NABYCIA TYLKO W APTEKACH

* Zawartość dwóch kapsułek.

SUPLEMENT DIETY

DBAM O ZDROWIE

rodziny

Elektrolity są nam potrzebne do życia jak woda. Bo to one odpowiadają za jej dystrybucję do najdalszych zakątków naszego ciała.

TEKST mgr Marta Stachura

Elektrolity

ę r a i na m szyte

O

tym jak ważne są elektrolity, świadczy m.in. przyznana za ich odkrycie w 1903 r. Nagroda Nobla. Dysocjacji elektrolitycznej, czyli rozpadu związków chemicznych na jony, dokonał

Multivitamin+ Electrolytes

REKLAMA

Suplement diety w formie tabletek musujących o smaku ananas-mango. Łączy działanie elektrolitów z bogatym zestawem witamin, w tym kompleksem witamin z grupy B. Tabletki musujące, 20 szt.

38

dbam o zdrowie

szwedzki chemik, Sven Arrhenius. Późniejsze badania pokazały, że tymi, które odgrywają najistotniejszą rolę w ludzkim organizmie są jony sodowe, potasowe, chlorkowe, magnezowe, wapniowe oraz fosforanowe.

Jaką rolę pełnią w organizmie

Elektrolity odpowiadają za przekazywanie impulsów nerwowych i warunkują pracę wszystkich narządów, od skóry po najdalsze zakątki mózgu. Ale przewodnictwo elektryczne to niejedyna ich funkcja. Równie ważna jest ta związana z gospodarką wodną. Elektrolity są bowiem wyłapywane przez białkowe nośniki w ścianie jelit. W ten sposób przedostają się do głębszych tkanek. W trakcie tego procesu dochodzi do wyładowań elektrycznych, co przyciąga wodę i „zasysa” ją razem z elektrolitami do tkanek i płynów ustrojowych (krwi, limfy, soku żołądkowego i płynu mózgowo-rdzeniowego).

Już 1–2 szklanki

wody z sokiem z cytryny, solą i odrobiną miodu szybko pomogą nam przywrócić równowagę wodno-elektrolitową w organizmie.

Prawidłowy poziom elektrolitów wynosi: 135-145 mmol/l dla sodu (Na+) 3,5-5,1 mmol/l dla potasu (K+) 95-105 mmol/l dla chlorków (Cl-) 2,1-2,6 mmol/l dla wapnia (Ca2+) 0,65-1,2 mmol/l dla magnezu (Mg2+).

Często jednak dochodzi do utraty elektrolitów, np. gdy tracimy wodę i płyny intensywnie pocąc się w lecie. Możemy odczuwać wtedy m.in.: bóle i zawroty głowy, senność i apatię, długotrwałe zmęczenie lub też dokuczają nam obrzęki kończyn, zaburzenia rytmu serca, drżenia i kurcze mięśni, mamy gorączkę, biegunkę. Aby się upewnić, że objawy te mają związek z niedoborem elektrolitów, warto zrobić tzw. jonogram. Jest to proste badanie wykonywane z krwi na czczo, 12 godzin po ostatnim posiłku. Pozwala określić poziom elektrolitów i stopień zachwiania równowagi wodno-elektrolitowej.

Komu grozi utrata elektrolitów

Takie zachwianie może zdarzyć się każdemu, są jednak ludzie, którym grozi ono szczególnie: SPORTOWCOM W trakcie intensywnego wysiłku fizycznego tracimy głównie jony sodowe i chlorkowe. Ich brak zaburza pracę mięśni.

PRZEBYWAJĄCYM NA SŁOŃCU Wysoka temperatura i wilgotność zmuszają organizm do schładzania się poprzez pocenie się. Tracimy więc wodę i zawarte w niej elektrolity. Wzrasta ryzyko odwodnienia, omdlenia i słonecznego udaru.

SENIOROM, którzy zapomnają o piciu, bądź biorą leki na nadciśnienie.

DIABETYKOM Nadmierne pragnienie i oddawanie moczu prowadzi bowiem do utraty elektrolitów.

W TRAKCIE INFEKCJI LUB ZATRUCIA Grypa żołądkowo-jelitowa, zatrucia pokarmowe i niestrawności lub niepożądane reakcje na nowe leki szybko powodują utratę płynów z organizmu.

PIJĄCYM ALKOHOL Alkohol jako substancja moczopędna szybko doprowadza do odwodnienia.

Następnego dnia organizmowi trudno jest zmetabolizować i pozbyć się zalegających toksyn. Efekty będą lżejsze, jeżeli szybko uzupełnimy utracone elektrolity.

ZESTRESOWANYM Elektrolity mogą nas postawić na nogi także po stresującym dniu. Mocna kawa, herbata i praca pod presją czasu przyczyniają się do ich utraty. Wtedy najlepiej połączyć preparat elektrolityczny z magnezem.

Zasady stosowania

Jeżeli jesteśmy w jednej z wymienionych grup, warto sięgać po gotowe elektrolity. Wśród preparatów w aptece znajdziemy odpowiednie dla: seniorów (z obniżoną zawartością podnoszącego ciśnienie sodu), diabetyków (bez glukozy), sportowców (np. z dodatkiem niacyny i wit.C) lub osób planujących spotkania przy winie (z dodatkiem choliny).

W przypadku biegunki, wymiotów i gorączki najlepiej stosować te zawierające jedynie optymalne stężenie niezbędnych jonów i glukozy ułatwiającej ich transport w jelicie. Warto też w takiej sytuacji skorzystać z porady lekarza lub farmaceuty.

HydroOne Senior Suplement diety w formie tabletek musujących o smaku cytrusowym.

Przeznaczony dla osób starszych jako uzupełnienie diety w sód, potas, magnez i chlorek. Tabletki musujące, 24 szt.

DOZ-produkt 79x50 HydroOneSenior.indd 1

REKLAMA

Wszystko w normie

dbam 09.06.2022 o zdrowie13:45:52 39

Zapytaj DBAM O ZDROWIE

z listów do redakcji

farmaceutkę

Wątpliwości Czytelników dotyczące domowych sposobów i preparatów aptecznych rozwiewa mgr farmacji Ewa Dembowska. Ty także chcesz zadać pytanie?

Napisz na adres magazyn@dbamozdrowie.pl

?

pytanie

Czym różnią się preparaty w tabletkach od tych w kapsułkach?

Joanna K. z Międzyborza

?

pytanie

Czy każdy może stosować plastry rozgrzewające?

Alicja B. z Ryk

Plastry, a także maści rozgrzewające to bardzo popularne i skuteczne środki stosowane w celu złagodzenia bólu – pleców, okolic karku, mięśni nóg, stawów. Nie powinny jednak być używane przez pacjentów uczulonych na składniki rozgrzewające (m.in. sproszkowane żelazo, kapsaicyna pozyskiwana z papryczek chili, salicylan glikolu, węgiel drzewny, wermikulit, wyciąg z kasztana), przez pacjentów ze zmianami skóry (wysypka, podrażnienie, zadrapanie) i z tzw. pajączkami (rozszerzone naczynka podskórne). Plastrów nie powinny używać osoby, które nie są w stanie usunąć ich samodzielnie, a także kobiety w ciąży i karmiące piersią oraz dzieci poniżej 12 r.ż. (mogą nie zasygnalizować skutków ubocznych, np. bólu oparzeniowego).

40

dbam o zdrowie

Tabletka to kompozycja proszkowa, mocno sprasowana, zawierająca substancję czynną oraz substancje pomocnicze, odgrywające ważną rolę. Są to: środki zapobiegające zawilgoceniu i rozpadaniu się tabletki oraz ułatwiające jej rozpad w organizmie i przyspieszające wchłanianie leku, środki pęczniejące, zwiększające objętość masy tabletkowej w żołądku

(stosowane w suplementach diety), powlekające, które decydują o prędkości uwalniania się substancji czynnej i ułatwiają połykanie (poprzez maskowanie przykrego zapachu czy smaku substancji leczniczej) i inne.

Uwaga! Dzielić na mniejsze części można tylko te tabletki, które mają wyraźną bruzdę ułatwiającą przełamanie. Pod żadnym pozorem nie należy dzielić, rozgryzać, rozpuszczać tabletek oznaczonych przez producenta prolongatum, retard, long, chrono lub SR, R, ER (tabletki o przedłużonym działaniu, otoczone specjalną substancją powlekającą) oraz tabletek o działaniu dojelitowym oznaczanych literami EN lub EC. Z kolei kapsułka to postać leku z proszku niesprasowanego, granulatu lub płynu, zawartego w pojemniku żelatynowym lub z polimerów organicznych. Kapsułki przeznaczone są do stosowania doustnego, a także doodbytniczego lub dopochwowego.

Ich zaletą jest to, że zawierają małą ilość substancji pomocniczych w porównaniu z tabletkami. Wadą jest czasami ich wielkość (trudności w połknięciu). Kapsułek nie należy dzielić, przesypywać, rozpuszczać chyba, że są do tego przeznaczone.

DBAM O ZDROWIE

domowa klinika

Piękne

bez żyl Ciężkie nogi, pokryte pajączkami lub z uwypukloną żyłą... Z tymi dolegliwościami ludzkość boryka się od zawsze. Teraz jednak wiemy, jak sobie z tym radzić i to naturalnie!

TEKST AGNIESZKA CZECHOWSKA

42

dbam o zdrowie

aków 44%

tyle kobiet po czterdziestce cierpi na chorobę żylakową (na różnych etapach zaawansowania).

C

K

ąpiele, by poczuć ulgę od ręki

Mówi się, że żylaki rosną w cieple.

To niestety prawda – wysoka temperatura sprzyja ich rozwojowi.

Dlatego kąpiele nóg stosowane w chorobie żylakowej powinny być raczej chłodne.

Rób je 2–3 razy w tygodniu. Zastosowanie takiej kąpieli sprawi, że szybko zmniejszy się obrzęk nóg, a ty poczujesz, jak odchodzi od ciebie całe zmęczenie. ● Z liści żywokostu. 20 g suszonego ziela zalej 5 l wody i zostaw pod przykryciem na cały dzień.

Potem napar przecedź i wlej do wanny. Uzupełnij wodą i ułóż się w kapieli na 15 min. Kąpiel działa przeciwzapalnie, zmniejszy ból i opuchliznę. ● Z rozmarynu. 100 g suszonych liści zalej litrem wrzątku. Ogrzewaj pod przykryciem 30 min. Przecedź i wlej do miski. Dodaj chłodnej wody. Mocz nogi 15–20 minut. To pomoże zmniejszyć obrzęk i ograniczyć ból. ● Z żyworódki. Umyj i osusz 5–10 liści żyworódki pierzastej. Owiń je w papier i włóż do lodówki na kilka dni. Schłodzone pokrój. Przesyp do szklanego naczynia i dobrze wygnieć. Przecedź sok. Wlej do miski litr letniej wody i dodaj 2–3 łyżki soku. Żyworódka wzmaga krążenie i wzmacnia naczynia.

Żel z kasztanowca Żel polecany jest zwłaszcza do pielęgnacji zmęczonej i skłonnej do tworzenia się „pajączków” czy rozszerzonych naczynek skóry nóg. Zawarte w wyciągu z kasztanowca saponiny, takie jak escyna wraz z rutyną znane są ze swych znakomitych właściwości ochronnych i przeciwzapalnych, zwiększają elastyczność i napięcie naczyń krwionośnych. 350 g

dbam o zdrowie

REKLAMA

nogi

horoba żylakowa daje nam w kość szczególnie w ciepłe dni. Wówczas nogi stają się cięższe, bolą, a stopy pieką. Objawy te pojawiają się nie tylko u osób, które mają zaawansowane żylaki, ale także u tych, u których na pierwszy rzut oka nic się jeszcze z nogami nie dzieje. Warto już wtedy zacząć się wspomagać medycyną naturalną. Poniższe zabiegi sprawdzą się na każdym etapie choroby żylakowej, nawet wtedy, gdy dokuczają ci tylko pajączki.

43

DBAM O ZDROWIE

domowa klinika

M

asaże i ćwiczenia poprawią krążenie

Pomogą, gdy po ciężkim dniu czujesz, że nogi są obrzęknięte i pobolewają. Poniższe zabiegi usprawnią pompę mięśniową w nogach i odpływ krwi w stronę serca. A to sprawi, że od ręki poczujesz ulgę. ● Rowerek. Połóż się na plecach. Unieś nogi i wykonuj nimi ruchy przypominające jazdę na rowerze. Najpierw przez minutę jedź do przodu, a potem pedałuj do tyłu. ● Jak baletnica. Stań prosto. Chwyć dłońmi oparcie krzesła. Unieś się na palcach. Wytrzymaj 3 s., a potem stój 3 s. na piętach. Powtórz ćwiczenie 5 razy. ● Masaż ziołowy. Natrzyj nogi olejkiem lawendowym (3 krople olejku wymieszaj z 2 łyżkami oliwy).

Następnie suchą szorstką gąbką masuj nogi kolistymi ruchami – zacznij od pięty, następnie przesuwaj się w kierunku kolan i pachwin.

JEŚLI CZUJESZ ZMĘCZENIE, UNIEŚ NOGI W GÓRĘ

sprawdź, jak działa leczniczy ucisk

Ciclo3vena

REKLAMA

Suplement diety.

Zawiera wyciąg z owoców pomarańczy gorzkiej, wyciąg z korzenia ruszczyka kolczastego oraz witaminę C. Witamina C pomaga w prawidłowej produkcji kolagenu w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania naczyń krwionośnych oraz w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego. Kapsułki, 60 szt.

44

dbam o zdrowie

Warto rozważyć stosowanie rajstop i pończoch kompresyjnych. Uciskają nogę, wspomagając w niej krążenie krwi żylnej.

Możesz je dostać np. aptece.

Nim je kupisz, zmierz nogę w 5 punktach: udo (ok. 8 cm poniżej kroku), w połowie uda, pod kolanem (4 cm poniżej rzepki), łydkę w najszerszym miejscu, nad kostką w najwęższym miejscu.

Jeśli nie masz żylaków, a tylko pajączki, zastosuj tzw. ucisk profilaktyczny (8-17 mmHg).

W przypadku uwypuklonych żył konieczne jest zastosowanie 1. klasy ucisku (18-21 mmHG). Jeśli żylaki są zaawansowane, konieczna jest większa klasa ucisku.

Takie rajstopy dobrać może jednak tylko lekarz.

N

acierania szybko poprawią wygląd nóg

Warto je robić po kąpielach, ćwiczeniach lub masażu. Wtedy będą działać jeszcze skuteczniej. ● Z winorośli. Kilka świeżych liści drobno pokrój i wymieszaj z oliwą z oliwek lub olejem rzepakowym. Odstaw na 3 dni. Odciśnij liście.

Otrzymany olej wmasuj w nogi na całej długości.

To poprawi cyrkulację krwi. ● Z nagietka. Rozgrzej 100 g gęsiego smalcu, dodaj garść suszonych płatków nagietka. Mieszając, doprowadź do wrzenia. Odstaw do przestygnięcia.

Jeszcze raz podgrzej smalec, przecedź do szklanego słoiczka. Przestudź. Smaruj miejsca chorobowo zmienione 2 razy dziennie od kostek do kolan.

Objawy choroby żylakowej zawsze trzeba skonsultować z lekarzem.

REKLAMA

dbam o zdrowie

45

DBAM O ZDROWIE felieton

Odpoczywaj... e i n r o k e z pr TEKST KAROLINA BANASIAK

Karolina Banasiak

ZDJĘCIA: ROBBY CYRON

Farmaceutka, redaktor prowadząca ,,DOZ Magazyn”.

Miłośniczka kotów, ciekawych ludzi i książek. Energii dodają jej zajęcia na trampolinach i jogging, a wycisza się na działce w otoczeniu natury.

46

dbam o zdrowie

Zdjęcie: Robby Cyron (1)

W

reszcie zbliża się urlop? Nie poświęć go w całości na porządki czy remont. Regeneracji potrzebuje bowiem zarówno twoje ciało, jak i umysł! A tu niezastąpiona okazuje się zmiana otoczenia. Badania potwierdzają, że skutecznie stymuluje nie tylko układ nerwowy, ale i odpornościowy. Ma to zapewne też związek z redukcją stresu. Aby jak najpełniej odczuć takie działanie już kilka dni przed wyjazdem, dobrze byłoby zacząć zwalniać tempo – z tym zaś mamy największy problem, bo zostawiamy na koniec mnóstwo pilnych spraw. Efekt?

Nie tylko nie wyciszamy się przed wakacjami, by móc potem z nich w pełni korzystać, ale wręcz nakręcamy spiralę nerwów. Fachowo określa się to mianem „stresu urlopowego”. A jego następstwem są trapiące wiele osób dolegliwości, takie jak biegunka, migrena czy nawet przeziębienie. Dają się we znaki nawet przez kilka dni. Jeśli tylko tyle trwało wolne, mamy prawo czuć się rozczarowani.

Zatem... Jeśli tylko możesz, z wyprzedzeniem zaplanuj przedurlopowy czas, by zminimalizować ewentualne napięcie. Postaraj się oderwać od codziennych obowiązków na 2 tygodnie. Wyjedź gdzieś, choćby na działkę. Nie zamęczaj się, ale też nie przesadzaj z lenistwem. Najlepiej jeśli będziesz sobie fundować wrażenia innego typu niż na co dzień. Jeżeli pracujesz ciężko fizycznie – pozwól sobie na leniuchowanie nad basenem.

Jesteś pracownikiem biurowym? Postaw na wycieczkę objazdową, która zmobilizuje cię też do ruchu. Oczywiście wszystko w granicach rozsądku. To wakacje, a nie maraton. A przekorny tryb ich spędzania ma ci zapewnić wyłącznie pozytywne bodźce.

Nie zakładaj jednak, że skoro na co dzień masz deficyt snu – właśnie teraz nadrobisz wszystkie zaległości. To po prostu niemożliwe. Ale oczywiście śmiało możesz sobie pozwolić na odprężającą drzemkę w hamaku.

Kołysanie, szum fal lub drzew, śpiew ptaków...

To idealny seans relaksacyjny:)

ŻYJĘ

zdrowo

Ma zbawienny wpływ na cały nasz organizm: mięśnie, kości, sylwetkę, a także psychikę. zatem ile się da z pozytywnej energii ukrytej w wodzie.

Dobroczynna moc

wody

Tytuł

47

ŻYJĘ ZDROWO zoom na...

Żabką, a może kraulem?

Na desce, a może na rowerze?

Każdy znajdzie najlepszą formę aktywności dla siebie.

TEKST BARBARA TULEJA

Idziemy

popływać?

To czysta przyjemność.

A jaka korzyść dla zdrowia!

48

dbam o zdrowie

J

uż w starożytności pewien grecki filozof mawiał ponoć, że: „kto ani czytać, ani pływać nie potrafi, ten urzędu państwowego nie może piastować”. I coś w tym jest, bo pływanie jest tym dla ciała, czym czytanie dla umysłu. Pozwala osiągnąć wszystkie korzyści płynące z treningu aerobowego bez obciążania stawów. Wzmacnia kręgosłup, pozytywnie wpływa na układ krwionośny i zwiększa wydajność płuc. Pływanie jest wyciszające i uspokajające, ukoi więc również nasze nerwy.

Jaki styl pływania jest dla ciebie najlepszy

Pływanie to jeden z najzdrowszych sportów. Jednak nie każdy styl jest odpowiedni dla każdego.

Pływanie stylem klasycznym, czyli najpopularniejszą „żabką” polecane jest przy skoliozie i płaskostopiu, świetnie rozwija mięśnie nóg oraz wzmacnia kolana. Ale na dłuższą metę źle wpływa na odcinek lędźwiowy kręgosłupa (który jest nienaturalnie wygięty) oraz odcinek szyjny kręgosłupa. Daje się to we znaki szczególnie, gdy trzymamy głowę nad wodą, a nie pod nią.

Pływanie na grzbiecie najlepiej wzmacnia plecy, doskonale rozbudowuje mięśnie wokół kręgosłupa, co sprzyja prostej postawie. Styl grzbietowy rozluźnia też mięśnie na piersiach, ramionach i karku oraz wzmacnia nogi i ręce.

Kraul jest trudny, ale bardzo zdrowy. Najbardziej ze wszystkich stylów wzmacnia i rozwija on barki, ale także nogi i ramiona.

zdrowe są kąpiele w ciepłej (nie gorącej!) wodzie. To efekt temperatury wody, która znakomicie przyspiesza krążenie krwi podczas kąpieli.

REKLAMA

Dla serca

ŻYJĘ ZDROWO zoom na...

Styl motylkowy, czyli „delfin” świetnie wzmacnia i wyszczupla brzuch. Rozwija też mięśnie barków oraz mięśnie przykręgosłupowe. Doskonale koryguje wady postawy.

Aqua fitness idealnie wyrzeźbi twoją figurę

Jeśli nie umiesz pływać, możesz ćwiczyć zapisując się na zajęcia fitnessu w wodzie. Bardzo modne, poza tradycyjnym aqua aerobikiem, są teraz zajęcia: aqua pole, aqua boxing, hydrocycling (na rowerze stacjonarnym przymocowanym do dna basenu), aqua pilates, a nawet aqua joga. Aktywność wodną możesz dobrać do swoich upodobań i kondycji. Ćwiczenia aqua fitness – dzięki temu, że są wykonywane w wodzie – odciążają nasze mięśnie oraz stawy. Siła wyporu wody zmniejsza ciężar ciała o 70 procent i dzięki temu gimnastyka w wodzie nie sprawia problemu nawet najbardziej opornym, ani tym z nadwagą. Zajęcia trwają zwykle ok. 45 minut. A warto wiedzieć, że gdy ćwiczysz przez minutę w wodzie, jej opór sprawia, że taki trening odpowiada 5 minutom podobnej aktywności na lądzie. Wystarczy, że poświęcisz przynajmniej godzinę tygodniowo na fitness w wodzie, by podkręcić metabolizm i wysmuklić sylwetkę. Ćwiczenia zapobiegają też osteoporozie, wzmacniają i uelastyczniają mięśnie, poprawiają krążenie, oddychanie oraz zmniejszają dolegliwości kręgosłupa. Działają również pozytywnie na skórę – wodny masaż zmniejsza np. cellulit.

Ważny niezbędnik wakacyjnych kąpieli

Nic tak dobrze nie chłodzi rozgrzanej słońcem skóry, jak skok do wody. Jednak gwałtowna

zmiana temperatury może skończyć się groźnym dla zdrowia szokiem termicznym. Dlatego wchodź do wody powoli. Najpierw zanurz tylko stopy, opłucz wodą okolice serca, kark, brzuch, ramiona i nogi – dzięki temu wyrównasz temperaturę ciała, a kąpiel będzie bezpieczna. Bardzo ważne jest także pływanie o odpowiedniej porze, przed lub po posiłku – zarówno obciążony, jak i zupełnie pusty żołądek może skutecznie ograniczyć naszą sprawność fizyczną. Istotną kwestią jest też ograniczenie spożycia alkoholu, który pogarsza sprawność ruchową i orientację w przestrzeni, ale może także przyczynić się do szybkiej utraty ciepłoty ciała oraz do powstawania przykurczów mięśni. Po zakończonej kąpieli pamiętaj o dokładnym osuszeniu ciała i włosów. Najlepiej od razu zdjąć kostium kąpielowy i owinąć się ręcznikiem lub założyć suche ubranie. Niezbędna jest także aplikacja kremu z filtrami UVA i UVB – musimy ją powtarzać nawet co 3–4 godziny oraz po każdej kąpieli.

Używaj kosmetyków z faktorem co najmniej SPF 15, a przy wrażliwej skórze nawet SPF 50.

Jak skutecznie ratować tonącego Oto ważne zasady przygotowane przez ratowników. Warto je zapamiętać!

1

Nie wchodź do wody. Możesz się zanurzyć najwyżej do pasa, żeby się przybliżyć i coś podać tonącemu. W przeciwnym wypadku ryzyko, że obaj utoniecie, jest bardzo duże.

Nigdy nie podawaj tonącemu ręki. Lepiej użyj czegokolwek innego. np. kurtki, kija, butelki po napoju 1,5 litra czy czegoś, co pływa. Dlaczego?

2 50

dbam o zdrowie

Tonący dysponuje nadludzką siłą i sprawi ci ból, który odbierze panowanie nad ciałem.

Zadzwoń na nr alarmowy 112. Wołaj o pomoc (może trafi się ratownik), a jeśli wokół są inni ludzie, każ komuś po niego zadzwonić. Bądź w stałym kontakcie ze służbami. Fachowcy podpowiedzą ci, jak postępować.

3

Żele pod prysznic

Woda umożliwia

też świetną zabawę na wakacjach.

Można spróbować takich sportów, jak windsurfing, kajakarstwo czy żeglarstwo.

OLEJ ARGANOWY 400 ml Żel pod prysznic z certyfikowanym olejem arganowym eco.

SENSITIVE PURE 400 ml Delikatny żel pod prysznic, zawiera: glicerynę roślinną, kwas hialuronowy, pantenol, ekstrakt z drożdży i kiełków pszenicy.

ROKITNIK, EKSTRAKT Z LNU, RUMIANEK 400 ml Żel pod prysznic – zawiera składniki pochodzenia naturalnego.

ALOES, OLIWA Z OLIWEK, MOROSZKA 400 ml Żel pod prysznic – zawiera składniki pochodzenia naturalnego.

ZALETY PŁYWANIA

SZAMPON I ŻEL DO MYCIA 2W1 RÓŻOWY PUSZEK 350 ml O zapachu pianek, który delikatnie myje i pielęgnuje skórę oraz włosy dziecka.

REKLAMA

Wspomaga układ oddechowy. Podczas pływania drogi oddechowe są zmuszone do najbardziej wydajnej pracy, a to zwiększa ich wydolność.

Dobrze wpływa na stawy.

W wodzie można je ćwiczyć bez obciążenia – ciało jest w niej aż 10 razy lżejsze. Pływanie jest polecane wszystkim, którzy mają problemy ze stawami.

Poprawia kondycję i wytrzymałość. Pływanie angażuje i tym samym wzmacnia wszystkie duże grupy mięśni.

Zwięsza giętkość ciała i koordynację ruchową.

W wodzie możemy pozwolić sobie na większy zakres ruchu kształtując swoją giętkość i nie obawiając się kontuzji.

Pomaga redukować stres.

Wystarczy odprężyć się w wodzie przez 30 minut, żeby poczuć się zrelaksowanym.

SZAMPON I ŻEL DO MYCIA 2W1 NIEBIESKA CHMURKA 350 ml O zapachu owocowych żelek, który delikatnie myje i pielęgnuje skórę oraz włosy dziecka.

ŻYJĘ ZDROWO w dobrej formie

Trekking w górach to znakomity pomysł na aktywny wypoczynek.

Sprawi nam dużą frajdę, jeśli się do niego odpowiednio przygotujemy.

Ważne!

Zostaw informację, gdzie idziesz i kiedy wrócisz.

Pomoże ci to, jeśli wpadniesz w tarapaty.

j e n a Ud wędrówki!

TEKST ALICJA DASZKIEWICZ

D

ość często nawet ci, którzy mają za sobą zdobycie niejednego szczytu, popełnią błąd, lekceważąc góry. Tymczasem zawsze należy podchodzić do nich z pokorą, bo warunki tutaj potrafią zmieniać się błyskawicznie. W jednej chwili czyste niebo mogą zasnuć chmury i pojawić się burza. A łatwe podejście podczas deszczu zamieni się w śliski i niebezpieczny szlak. Aby nie wpaść w tarapaty, należy się odpowiednio przygotować i koniecznie wpisać w komórkę telefon alarmowy do TOPR i GOPR (601 100 300; 985).

Zaplanuj dokładnie trasę

Sprawdź opis szlaku, stopień trudności (łańcuchy, drabinki, ekspozycja), czas przejścia. Przy tym mierz siły na zamiary. Wybieraj trasy dostosowane do swoich możliwości fizycznych i psychicznych. Jeśli nie masz dobrej kondycji, nie planuj długich wędrówek po szlakach o dużym przewyższeniu. To, że zdobędziesz szczyt, to tylko połowa sukcesu, bo jeszcze musisz z niego zejść. Rozważ odpoczynek lub nocleg w schronisku. Na szlak wyruszaj wczesnym rankiem, aby mieć odpowiednią rezerwę czasu na powrót.

Poza tym załamanie pogody i bardzo niebezpieczne w górach burze pojawiają się zwykle po południu.

Sprawdź prognozę pogody Plastry hydrokoloidowe na pęcherze

REKLAMA

Wyrób medyczny. Produkt jednorazowy, przeznaczony do użytku zewnętrznego.

Nie stosować na otwarte rany, zainfekowaną skórę oraz w przypadku bardzo silnego wysięku. 8 szt.

52

dbam o zdrowie

To bardzo ważne. Dzięki temu będziesz wiedzieć, jaką wybrać trasę, w co się ubrać i jakie rzeczy spakować do plecaka. Pogodę sprawdzaj dla miejsca, w które wyruszasz, np. dla Morskiego Oka, a nie Zakopanego. Obserwuj cały czas

TE MIEJSCA WARTO ZOBACZYĆ

TATRY Rusinowa Polana – rozciąga się z niej jeden z piękniejszych widoków na Tatry, latem prowadzony jest tu kulturowy wypas owiec. W bacówce można kupić oscypki, bundz i napić się żętycy.

MIEJ ZAWSZE ZE SOBĄ PRZEWODNIK I MAPĘ TURYSTYCZNO-TOPOGRAFICZNĄ, NA KTÓREJ KAŻDY SZLAK JEST SZCZEGÓŁOWO OPISANY. PAMIĘTAJ, ABY DO CZASU PRZEJŚCIA TRASY DOLICZYĆ TEŻ TEN POŚWIĘCONY NA ODPOCZYNEK I PODZIWIANIE WIDOKÓW.

BIESZCZADY Połonina Caryńska – naturalne przedłużenie Połoniny Wetlińskiej, krótsza od niej i mniej popularna, ale oferuje przepiękne widoki. Wycieczkę można połączyć z wejściem na Małą Rawkę.

GÓRY STOłOWE Błędne Skały – malowniczy skalny labirynt, Szczeliniec – najwyższy szczyt Gór Stołowych z oryginalnymi formacjami skalnymi, tarasami widokowymi i schroniskiem w stylu tyrolskim. niebo, a gdy zauważysz oznaki zbliżającej się burzy (m.in. wypiętrzające się chmury), staraj się jak najszybciej zejść na dół.

Przygotuj ubiór i ekwipunek

Podstawa to wygodne, sznurowane turystyczne buty, z solidną antypoślizgową podeszwą. Pamiętaj, aby wcześniej je rozchodzić, bo w przeciwnym razie wędrówka może zakończyć się bolesnymi otarciami i pęcherzami. Ubieraj się na tzw. cebulkę, warstwowo. W każdej chwili łatwo się

rozbierzesz, aby uniknąć przegrzania lub ubierzesz, by nie zmarznąć. Sprawdzi się podkoszulek termoaktywny (odprowadza pot i nie robi się mokry), bluza typu polar lub softshell, kurtka przeciwdeszczowa, czapka i rękawiczki (nawet latem wysoko w górach temperatura może być bliska zera). Do plecaka włóż butelkę z wodą lub termos z herbatą, żele energetyzujące, przekąski (banany, kanapki, czekolada), czołówkę (jeśli będziesz wracać późno). Przydadzą się też kijki trekkingowe, które odciążają kolana, angażując ramiona. Są szczególnie pomocne przy schodzeniu.

Plecak na krótkie wędrówki powinien

Race Isotonic Drink Niegazowany napój izotoniczny o smaku cytrynowym. Wzbogacony o ekstrakt z aceroli, magnezu i witamin. 750 ml

REKLAMA

być lekki, o pojemności 10–20 litrów, z pokrowcem od deszczu. Spakuj do niego m.in. apteczkę oraz powerbank, by móc naładować komórkę.

dbam o zdrowie

53

e i k stopy k e L ŻYJĘ ZDROWO w dobrej formie

w upalne dni

LATEM CIĘŻKIE, OBOLAŁE STOPY POTRAFIĄ UPRZYKRZYĆ ŻYCIE. OTO KILKA SKUTECZNYCH SPOSOBÓW, BY ZMNIEJSZYĆ TE DOLEGLIWOŚĆI. TEKST BARBARA TULEJA

ZIOŁOWA KĄPIEL

U

pał, zmęczenie, siedzący tryb życia dają się we znaki szczególnie nogom. Krążenie krwi i limfy jest utrudnione.

Stopy po całym dniu „ważą tonę”, a buty robią się za ciasne. Na przegrzanej, wilgotnej skórze łatwiej też o odparzenia, bolesne zaczerwienienia, nagniotki. Zobacz, jak możesz do tego nie dopuścić.

przyniesie ulgę zmęczonym nogom

PROSTE ĆWICZENIA zapobiegające obrzękom twoich nóg Długotrwałe przebywanie w tej samej pozycji (siedzącej lub stojącej) sprawia, że krew w żyłach przestaje przesuwać się ku górze, a co za tym idzie, powoduje zastój krwi oraz obrzęki. Żeby temu zapobiec codziennie wykonuj te dwa ćwiczenia. Usiądź pro-

sto na krześle. Umieść piłeczkę tenisową pod stopą i tocz powoli od pięty do palców w tę i z powrotem.

Po minucie zmień nogę. Połóż się na podłodze, stopy oprzyj o ścianę. Naciskaj na nią naprzemiennie przez 2-3 min całą powierzchnią stóp.

Obolałym stopom szybko pomoże chłodząco-odświeżająca kąpiel. Przygotuj ziołowy napar. Do naczynia wsyp po łyżce suszonych liści szałwii, ziela majeranku, kwiatów lawendy i soli. Zalej wrzątkiem, pozostaw pod przykryciem na pół godziny. Potem wlej przecedzony napar do miski i uzupełnij wodą tak, by zamoczyć całe stopy. Świetnie działa też napar z 2 łyżek suszonych liści mięty i kwiatu czarnego bzu. Stopy zanurz w naparze na 10–15 min.

PATENTY na stopy, które nadmiernie się pocą

54

dbam o zdrowie

Dezodorant do stóp Odświeża, chroni przed przykrym zapachem i nadmierną potliwością.

Pozostawia na stopach uczucie świeżości i komfortu. 120 ml

REKLAMA

Rano, zanim włożysz buty, użyj pudru do stóp lub zwykłej zasypki. W ciągu dnia, przed kolejnym włożeniem butów, spryskaj skórę preparatem chroniącym przed poceniem się. Co kilka dni używaj dezodorantu do obuwia. Po powrocie do domu myj i dokładnie osuszaj stopy, a gdy problem się nasila, przed snem używaj antyperspirantu w żelu do stóp.

JEM

zdrowo

Lody, lody!

Komu lody?

Gdy żar leje się z nieba, nie ma lepszego deseru niż lody.

Nawet dietetycy, którzy grożą palcem, gdy sięgamy po słodki deser, wyraźnie czują miętę do zimnych gałek i wychwalają ich zalety. Radzą tylko, byśmy wybierali takie, które mają jak najbardziej naturalny skład.

JEM ZDROWO

zoom na...

SZ

CY K L

NA

Kupuj z

głową

Z wafelka, z pudełka,

na patyku

Wcale nie tak dawno, niemal po wszystkich nadbałtyckich plażach chodził w sezonie jakiś Franio lodziarz w białym kitlu, upamiętniony w piosence zespołu "No To Co" i sprzedawał lody "Mewa", po które ustawiały się kolejki. Nie ma już tej marki, ale w bród mamy innych lodów. Tylko czy tak dobrych jak tamte?

56

dbam o zdrowie

pytamy eksperta

BARBARA LASOTA mgr inż. żywienia człowieka absolwentka wydziału Żywienia Człowieka SGGW

Z

imne desery, podobne w smaku do dzisiejszych lodów, zaczęły robić karierę w Europie w XVII wieku. Była to słodka woda z cukrem i sokiem owocowym, którą cukiernicy mrozili, wykorzystując tafle lodu zgromadzone zimą w piwnicach. Wymyślili je Włosi, ale udoskonalili Francuzi. Szybko dotarły także i do nas. Z czasem zaczęto dodawać do nich śmietankę, żółtka jaj i owoce. Medycy zalecali je nawet jako lekarstwo na różne dolegliwości. Obecnie lody i sorbety traktujemy po prostu jako ochładzający deser.

Są ich setki. Różnią się smakiem, ale także, niestety, jakością. Czy mogą być zdrowe np. lody o smaku gumy balonowej albo w kolorze bajkowych smerfów? Warto się nad tym chwilę zastanowić, zanim takie wybierzemy.

Sekrety lodziarzy

Kto nie był w firmie produkującej lody, temu może się wydawać, że receptury zawsze opracowuje dobry cukiernik.

Miesza składniki, próbuje i wybiera najlepsze proporcje mleka, śmietanki, jaj, cukru i owoców. Owszem, są jeszcze na nasze szczęście producenci, którzy stosują naturalne produkty. Jednak w wielu halach produkcyjnych stoją po prostu worki z proszkami. Wystarczy wymieszać je z wodą, zamrozić w specjalnej maszynie i lody gotowe. Nie ma tam truskawek, malin, cysterny z mlekiem, nic z tych rzeczy. Jeśli nawet pachnie owocami, to są to sztuczne aromaty. Mając do wyboru deser ze świeżych surowców i z proszku, lepiej wybrać ten pierwszy. To jasne! Trzeba tylko wiedzieć, jak odróżnić jeden od drugiego.

Lista składników

Gdy kupujemy lodowe kulki w małej lodziarni lub kawiarni, raczej nie dowiemy się, z czego zostały wyprodukowane. Właściciel lokalu rzadko podaje do publicznej wiadomości skład. Musimy oprzeć się na doznaniach smakowych, renomie firmy i ocenie wizualnej lodów. Te, do których dodano tylko praw-

dziwe owoce, nie będą mieć intensywnych kolorów.

W trakcie obróbki kulinarnej owoce zawsze bledną.

Jeśli gałki są jaskrawoczerwone lub mocno pomarańczowe, to znaczy, że podrasowano je sztucznymi barwnikami. Jeśli są niebieskie, to wiadomo, że jest to w 100 proc. efekt chemii. Przy zakupie lodów w sklepie powinniśmy dokładnie przeczytać wykaz składników na etykiecie. Pamiętajmy: najzdrowsze i bardzo smaczne lody da się zrobić jedynie z mleka i śmietanki kremówki z dodatkiem jajek i owoców, czekolady lub orzechów. Takich jednak już prawie nie ma. Nawet renomowani producenci stosują emulgatory i stabilizatory, bo to ułatwia produkcję, obniża koszty i sprawia, że lody są bardziej aksamitne. Zwracajmy uwagę na długość listy składników.

Im krótsza, tym lepiej. Jeśli dużo jest substancji oznaczonych literą E, w tym np.: guma ksantanowa, karagen, syrop glukozowo-fruktozowy, czerwień koszenilowa, to na takie lody lepiej uważać. Jedzone sporadycznie nam nie zaszkodzą, ale gdy będziemy po nie często sięgać, możemy nabawić się kłopotów.

Zwłaszcza, że te substancje są dodawane do bardzo wielu słodyczy i nie tylko. Pamiętajmy, że niektóre sztuczne barwniki mogą powodować lub nasilać objawy alergii, sprzyjać chorobom nerek i wątroby, a także wywoływać ADHD u dzieci. Nawet syrop glukozowo-fruktozowy, który kojarzymy z cukrem, także bardziej szkodzi niż nam się wydaje. Znacznie mniej szkodliwy jest zwykły cukier.

Pełne witamin i minerałów

Latem, poza świeżymi owocami, lody są najlepszym pomysłem na deser. Co prawda nie odchudzają, jak głosi plotka, ale ich atutem jest mniejsza kaloryczność od tej, jaką mają ciasta i batony. Zimne gałki zawierające mleko i jaja dostarczają znaczną ilość pełnowartościowego białka. Jeśli dodano do nich świeże owoce, zagęszczony sok owocowy, dobre ka-

Łagodzą ból gardła, bo zimno sprawia,

że naczynia krwionośne zwężają się, maleje obrzęk zaczerwienionej błony śluzowej i ból już tak nie doskwiera. dbam o zdrowie

57

JEM ZDROWO

zoom na...

ZRÓB JE W DOMU, TO PROSTE! W naczyniu wstawionym do gorącej wody utrzyj 6 żółtek z niepełną szklanką cukru pudru.

Zagotuj 2 szklanki mleka i powoli wlewaj do utartych żółtek, cały czas miksując.

Wyjmij miskę z wody i dalej ucieraj, aż masa ostygnie. Ubij szklankę śmietanki kremówki, wymieszaj z masą mlecznojajeczną. Dodaj startą na wiórki czekoladę i kilka posiekanych listków mięty lub umyte, osuszone i zmiksowane owoce.

Włóż do zamrażalnika, zamieszaj kilka razy, nim masa się zamrozi.

kao lub orzechy, mają także sporo witamin, składników mineralnych, a nawet błonnika i przeciwutleniaczy. Aby dodatkowo podnieść ich wartość odżywczą, możemy tworzyć wspaniałe, kolorowe pucharki, w których kulki lodów są obficie posypane sezonowymi owocami i polane musami owocowymi.

Light i wege

Ponieważ wiele osób chętnie wybiera mniej kaloryczne wersje deserów, nie brakuje także lodów light. Najczęściej słodzone są mniej kalorycznym lub zupełnie pozbawionym kalorii słodzikiem. Jeśli jest to ksylitol (naturalny słodzik z brzozy) lub erytrol (syntetyczny, ale uważany obecnie za bardzo bezpieczny), to takie produkty warto polecić. Powinni je wybierać zwłaszcza diabetycy i osoby z nadwagą.

Tak naprawdę light są również lody z mleka lub jogurtu, w których obniżono ilość cukru i oczywiście sorbety, czyli lody składające się z owoców, soków i wody. Odrębną grupą są lody wegańskie. Nie ma w nich mleka, śmietanki, żółtek, a często również cukru. Na ogół robi się je z napojów roślinnych zwanych mlekami lub mleczkami, owoców, kakao, orzechów, dodaje trochę oleju, ksylitolu, syropu z agawy lub syropu daktylowego. Warto zauważyć, że wielu producentów rezygnuje z dodatku sztucznych barwników i aromatów. Decydując się na nie, zwracajmy 58

dbam o zdrowie

Uważaj na bakterie!

Z badań przeprowadzanych przez sanepid wynika, że szkodliwe drobnoustroje najczęściej wykrywane są w lodach z automatu.

uwagę – jak w przypadku wszystkich lodów – na dodatek emulgatorów i stabilizatorów. Jeśli jest ich dużo, poszukajmy innych o bardziej naturalnym składzie.

Nie ma jak domowe

Pyszne i zdrowe lody możemy robić sami. Nie jest to deser skomplikowany. Perfekcjoniści mogą kupić sobie do tego celu specjalną maszynkę, ale tak naprawdę wystarczy zamrażalnik. Wprawdzie domowe lody będą trochę mniej puszyste niż te ze sklepu "wzbogacone" emulgatorami i stabilizatorami, za to znacznie zdrowsze. Powyżej w ramce podajemy prosty przepis. Możemy też improwizować i robić lody np. z jogurtu greckiego i owoców, ze zblendowanych bananów i oczywiście owoców sezonowych.

JEM ZDROWO

sezon na...

Niektórzy nazywają wiśnię cierpką siostrą czereśni. Mimo to nie brakuje wielbicieli tych owoców. I to nie tylko wtedy, gdy zostaną przerobione na wyśmienitą nalewkę czy słodkie konfitury.

JAK JE JEŚĆ

TEKST BARBARA LASOTA

Apetyt na

N

wiśnie

ajpierw pojawiają się szklanki. To znak, że zaczyna się lato.

Są jasnoczerwone i mniej cierpkie niż odmiany późniejsze. Dopiero po nich dojrzewają wiśnie sokówki, chętnie kupowane na kompoty, soki i dżemy, pierogi lub knedle z wiśniami. W sezonie warto też jednak jeść je na surowo i robić z nich koktajle. W tej postaci są najwartościowsze. Mogą po nie sięgać nawet osoby mające problem z utrzymaniem prawidłowego poziomu cukru we krwi. Ich IG jest niskie – 22.

Latem świeże. Dodawajmy je do smoothie, koktajli, lodów, galaretek. Na zimę warto zamknąć je w słoikach w postaci soków, kompotów, konfitur, dżemów albo zamrozić, z pestkami lub bez pestek.

Warto wiedzieć, że cenne są również pestki wiśni. Wyciąg z nich (zalewamy je wodą i po kilku godzinach odsączamy) chroni serce, a wywar z szypułek ma działanie moczopędne.

CO ZAWIERAJĄ?

Poza witaminą C, beta-karotenem, potasem, magnezem, wapniem i błonnikiem wiśnie są skarbnicą antocyjanów, czyli cennych przeciwutleniaczy, które nadają im czerwony kolor i działają przeciwzapalnie. Ponadto wiśnie obfitują w kumarynę i jest w nich trochę tryptofanu.

To aminokwas szczególnie lubiany przez mózg.

Na co pomagają?

NA REUMATYZM

LECZĄ BEZSENNOŚĆ

przez 3 miesiące (po 25 dag dziennie) łagodzą dolegliwości wywoływane przez chorobę zwyrodnieniową stawów i pozwalają na odstawienie tabletek przeciwbólowych. Możemy także przyjmować tabletki lub kapsułki z ekstraktem z tych owoców. Zawarte w nich antocyjany działają przeciwzapalnie.

osoby, które piły dwa razy dziennie po 30 ml skoncentrowanego soku z wiśni (bez cukru), miały o 15 % wyższy poziom melatoniny niż te z grupy kontrolnej. Lepiej się wysypiały i rano budziły się wypoczęte. Takie działanie przypisuje się tryptofanowi, który pobudza wydzielanie melatoniny.

•Świeże lub mrożone wiśnie jedzone

60

dbam o zdrowie

•W badaniach zaobserwowano, że

ZAPOBIEGAJĄ ZATOROM

•Znajdująca się w tych owocach ku-

maryna zmniejsza krzepliwość krwi.

Właśnie to sprawia, że u osób często jedzących wiśnie ryzyko chorób serca i układu krążenia jest mniejsze. Kumarynę wspomagają pektyny, które obniżają cholesterol LDL oraz uszczelniają naczynia krwionośne.

JEM ZDROWO dieta

pytamy eksperta

BARBARA LASOTA mgr inż. żywienia człowieka absolwentka wydziału Żywienia Człowieka SGGW

Staramy się kupować dorodne warzywa i owoce, naturalny, świeży nabiał i mięso, zdrowe płatki i kasze. Ale czy na pewno przyrządzamy je tak, by witaminy i minerały nie uciekały nam z garnka?

TEKST BARBARA LASOTA

Cenne składniki

pod ochroną

62

dbam o zdrowie

W

każdym naturalnym produkcie spożywczym jest coś wartościowego. To jednak, czy organizm skorzysta z jego substancji odżywczych w dużym stopniu zależy od przechowywania i obróbki kulinarnej. Utarło się np., że warzywa i owoce najlepiej jeść na surowo, ale są wyjątki. Niektóre składniki uaktywniają się bowiem dopiero podczas gotowania i są wtedy lepiej przyswajalne. Znaczenie ma też to, czy obierzemy owoc lub warzywo oraz to, czy dany produkt lepiej jeść sam, czy z innym, który poprawi wchłanianie niektórych składników. Poznajmy zatem kilka kulinarnych sekretów, by to, co jemy było najwartościowsze.

Chrońmy wit. C i kwas foliowy

Gotowanie na parze

jest najlepszym sposobem przyrządzania ciepłych posiłków.

Straty cennych składników odżywczych są wtedy najmniejsze.

Nie musimy też solić potraw. z beta-karotenem, z którego powstaje wit. A) jest odwrotnie niż z wit. C. Dzięki gotowaniu, smażeniu czy pasteryzacji wykorzystujemy je lepiej. Obróbka termiczna nie powinna jednak trwać długo. Lepszemu przyswajaniu sprzyja też dodatek tłuszczu.

Te witaminy czerpiemy głównie z warzyw i owoców.

Obydwie jednak bardzo łatwo zniszczyć. Dlatego: • Jeśli gotujemy lub dusimy warzywa, zalewamy je małą ilością wody, wrzątkiem i gotujmy jak najkrócej.

• Róbmy surówki na krótko przed podaniem, aby witamina C nie utleniała się na powietrzu.

• Jedzmy kiszonki, bo w trakcie kiszenia wzrasta ilość witaminy C w produktach.

• Zamiast przetworów pasteryzowanych róbmy mrożonki, bo jest w nich więcej witamin.

• Gdy używamy np. mrożonek do koktajlu, wrzućmy je do blendera bez rozmrażania. Nie rozmrażajmy też szpinaku przed duszeniem.

Zatrzymujmy minerały

Zadbajmy o karotenoidy

Nie obierajmy, gdy nie musimy

Zapewniają je nam: marchew, dynia, pomidory oraz brokuły, jarmuż i szpinak. Z karotenoidami (w tym

To oczywiste, że produkty spożywcze trzeba myć, ale zbyt długie płukanie i moczenie powoduje utratę składników mineralnych, w tym potasu, cynku i magnezu. Dotyczy to szczególnie warzyw i owoców obranych ze skórki, a także mięsa. Błędem jest rozmrażanie mięsa przez zalanie go wrzątkiem i moczenie w ciepłej wodzie. Wtedy tracimy nie tylko minerały, ale również część witamin oraz białek. Niektóre panie domu niewłaściwie postępują również z ziemniakami – obierają je na kilka godzin przed obiadem i pozostawiają w chłodnej wodzie. W ten sposób potas ucieka do wody i trafia potem do ścieków.

Niewiele jest osób, które mają dolegliwości po zjedzeniu owocu ze skórką. Zazwyczaj obieramy je z przyREKLAMA

Naturalny błonnik na poprawę pracy jelit, i zmniejszenie ryzyka zaparć.

Czym jest Jeliton?

Jeliton jest suplementem diety złożonym w 100% z naturalnych składników – łupiny nasiennej babki jajowatej. Składnik ten stanowi źródło błonnika, który pozytywnie wpływa na perystaltykę jelit. Jeliton nie zawiera cukru, konserwantów oraz substancji smakowych. Zatem polecany jest do codziennego stosowania. Zawarta w nim łupina nasienna babki jajowatej działa wyłącznie mechanicznie, wpływa na lepszy pasaż jelitowy. Przyjmowany 3-4 razy dziennie zaspokaja zapotrzebowanie organizmu na błonnik.

Działanie łupiny nasiennej babki jajowatej: – reguluje pracę jelit – pomaga w utrzymaniu zdrowych jelit – zmniejsza ryzyko zaparć – ułatwia wypróżnianie – pomaga kontrolować stężenie cholesterolu we krwi – wzmaga perystaltykę jelit Łupina nasienna babki jajowatej zmieszana z płynem pęcznieje w żołądku, wchłaniając soki żołądkowe i wytwarzając śluz.

www.jeliton.eu

Dzięki temu nie drażni błon śluzowych i działa osłonowo. Powoduje zmiękczenie i zwiększenie objętości masy jelitowej. Uciskając na ściany jelit wzmaga ich perystaltykę i ułatwia wypróżnianie, zmniejszając ryzyko zaparć.

Składniki: Łupina nasienna babki jajowatej (plantaginis ovatae seminis tegumentum) Porcja produktu zalecana do spożycia w ciągu dnia: Porcja jednorazowa: 1 łyżka/saszetka (5 g) preparatu. Zalać wodą lub sokiem (100 ml) i natychmiast wypić. Dodatkowo popić szklanką płynu.

Porcja dzienna: do 4 łyżek/saszetek, co odpowiada 20 g łupiny nasiennej babki jajowatej.

Dostępne opakowania: – Jeliton duża paczka, starczy na dłużej, opakowanie 180 g – Jeliton w saszetkach, zawsze pod ręką, 5 g x 18 saszetek

Ostrzeżenia: Nie należy przekraczać zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia. Suplement diety nie może być stosowany jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety.

Zrównoważony sposób żywienia i zdrowy tryb życia jest ważny dla funkcjonowania organizmu człowieka. Preparat przechowywać w miejscu niedostępnym dla małych dzieci.

Przechowywanie: Preparat należy przechowywać w temperaturze pokojowej, w zamkniętym opakowaniu. Chronić od światła, wilgoci.

KATO LABS Sp. z o.o., ul. Marszałkowska 138/82, 00-004 Warszawa, www.kato.pl

dbam o zdrowie

63

JEM ZDROWO dieta

zwyczajenia lub dlatego, że lepiej nam smakują.

Tymczasem jest dużo produktów, które właśnie w skórce i tuż pod nią mają najwięcej cennych składników. Do takich należą ziemniaki, które powinniśmy gotować w mundurkach. Również jabłka, gruszki, śliwki, brzoskwinie czy pomidory najlepiej jest przyrządzać i jeść ze skórką. Jeśli musimy je obrać, to cienko. Dzięki temu, poza witaminami i składnikami mineralnymi, zaopatrujemy organizm w bezcenne przeciwutleniacze i błonnik poprawiający pracę jelit.

Nie opiekajmy zbyt mocno

Któż z nas nie lubi złocisto-brązowej skórki, która tworzy się nie tylko na mięsie, ale także na warzywach i serach podczas pieczenia, smażenia, a zwłaszcza grillowania. Pyszny jest także tzw. spieczony chleb (szczególnie świeży) i mocno wysmażone frytki. Niestety, zyskując smak, tracimy wartość odżywczą. Białko zawarte w takiej żywności staje się ciężkostrawne, część witamin rozkłada się, a na dodatek powstaje toksyczny akrylamid. Kontrolujmy temperaturę i czas opiekania żywności.

6 kulinarnych superduetów

Niektóre produkty świetnie współgrają nie tylko smakowo. Również zawarte w nich składniki odżywcze uzupełniają się i powodują, że lepiej je przyswajamy. Można powiedzieć, że współpracują dla naszego dobra.

KAKAO + MLEKO

JABŁKO + WINOGRONA

JAJKO + CYTRUSY

a także czekolady z mlekiem, jogurtem, kefirem i serami twarogowymi, nasz organizm lepiej wykorzystuje magnez, w który obfituje ciemne kakao.

zapobiegających odkładaniu się cholesterolu w żyłach. Efekt ten wzmacniają przeciwutleniacze znajdujące się w ciemnych, dojrzałych winogronach.

rzystwo wit. C i kwasu foliowego, których dostarczają cytrusy.

Dlatego do śniadania składającego się z jajek na miękko warto wypić szklankę soku z pomarańczy.

• Dzięki takiemu połączeniu,

• W jabłkach jest dużo pektyn

• Żelazo obecne w żółtku lubi towa-

MARCHEW + AWOKADO

PESTKI + OWOCE

POMIDOR + OLEJ

czów smaczliwka wdzięczna, czyli awokado, "wyciąga" z marchwi zawarty w niej beta-karoten i sprawia, że lepiej go przyswajamy. Z korzyścią dla skóry i wzroku.

pokrywają 1/3 naszego dziennego zapotrzebowania na cynk. Z kolei owoce obfitują w wit. C. W duecie obydwa te składniki podnoszą naszą odporność.

ilości w pomidorach i przetworach z pomidorów, jest lepiej przyswajalny, gdy towarzyszy mu tłuszcz.

Jedząc pomidory, nie oszczędzajmy zatem zbytnio na kaloriach.

• Dzięki bogactwu zdrowych tłusz-

64

dbam o zdrowie

• Już 2 czubate łyżki pestek dyni

• Likopen, występujący w dużej

Sałatka na obiad?

DIETA przepisy

Świetny pomysł

Latem, zwłaszcza podczas upałów, nie zawsze mamy ochotę na tradycyjny obiad. A jeszcze mniejszą na stanie przy kuchni i pichcenie. Zjedzmy wtedy po prostu sałatkę.

TEKST BARBARA LASOTA

W

prawdzie nasz żołądek lubi ciepłe, gotowane potrawy, bo są lżej strawne od zimnych, ale zasada ta odnosi się raczej do chłodniejszych pór roku. Latem 2–3 razy w tygodniu śmiało możemy zastąpić obiad sałatką.

Zwłaszcza taką, która zaspokoi zapotrzebowanie organizmu nie tylko na witaminy z warzyw i owoców, ale także na białko, tłuszcz i węglowodany. Dodawajmy więc do sałatek mięso, sery, ryby, ryż lub kaszę.

NIETUZINKOWA

Z kurczakiem i truskawkami 2 filety z kurczaka, kilka liści dowolnej sałaty lub 2 garście rukoli, półtorej szklanki truskawek, 2 brzoskwinie, 4 czubate łyżki ugotowanego pęczaku, 2 świeże ogórki, pęczek szczypiorku, 4 łyżki oleju, ząbek czosnku, łyżeczka musztardy, sól, pieprz

Umyte i osuszone filety solimy i smażymy na patelni grillowej posmarowanej olejem. Gdy wystygną, kroimy w paski.

Brzoskwinie, truskawki, sałatę i ogórki myjemy.

Brzoskwinie kroimy na ósemki, a truskawki na połówki lub ćwiartki.

Ogórki kroimy na cienkie

4

porcje po:

226 kcal

13 g białka

11 g

tłuszczu

wstążki za pomocą obieraczki do warzyw. Jeśli mamy duże liście sałaty, rwiemy je na kawałki. Łączymy składniki sałatki, oprószamy pieprzem i solą. Z oleju, zmiażdżonego czosnku i musztardy robimy sos, skrapiamy sałatkę, posypujemy szczypiorkiem.

Kto nie próbował jeszcze łączenia świeżych owoców z mięsem, ta sałatka może mu się wydać dość nieoczywista. Jednak warto spróbować, bo jest rewelacyjna.

66

dbam o zdrowie

Truskawki, poza tym, że są wspaniałym owocem deserowym, pasują do wielu sałatek.

Smakują z sałatą, mięsem oraz serami.

DLA SMAKOSZY

Z kozim serem, burakami i rukolą 160 g koziego sera, 2 gotowane lub pieczone buraki, 2 garście rukoli, kilka liści czerwonej sałaty, 4 łyżki orzechów włoskich, 4 łyżki oliwy, 2 łyżki soku z cytryny, ząbek czosnku, łyżeczka miodu, tymianek, sól, pieprz i ew. 2 łyżki konfitury z czerwonej cebuli

Buraki obieramy, kroimy w kostkę i skrapiamy łyżką soku z cytryny. Czerwoną sałatę Radicchio, zwaną też cykorią sałatową, i rukolę myjemy. Po osuszeniu sałatę kroimy na małe kawałki. Kozi ser schładzamy i kroimy w kostkę. Układamy w salaterce rukolę, sałatę, bu-

4

porcji po:

365 kcal

13 g białka

31 g

tłuszczu

raki i kozi ser. Posypujemy pokruszonymi lub grubo posiekanymi orzechami, solą i pieprzem.

Z oliwy (najlepiej extra vergine), soku z cytryny, zmiażdżonego czosnku, miodu, szczypty tymianku i konfitury z cebuli (opcjonalnie) robimy dressing.

Polewamy sałatkę.

Smak koziego sera i buraków wspaniale podkreśla konfitura z cebuli. Łatwo ją zrobić - smażymy 300 g cebuli z 300 g cukru i 3 łyżkami octu.

JAK TATAR

Z łososia i awokado 300 g wędzonego łososia, 2 dojrzałe awokado, 2 łyżki kaparów, pęczek szczypiorku, 2 małe cebule, łyżka posiekanego koperku, sok z połowy cytryny, łyżeczka ostrej musztardy, łyżka oliwy, sól, pieprz

Szczypiorek i cebule myjemy i drobno siekamy.

Łososia kroimy w kostkę, dodajemy koperek, trochę posiekanej cebuli, rozdrobnione widelcem kapary, musztardę, szczyptę soli i pieprzu oraz 2 łyżki soku z cytryny. Mieszamy.

Awokado dokładnie myjemy, osuszamy, obieramy ze skórki i kroimy w drobną kostkę. Natychmiast skrapiamy sokiem

3

porcje po:

359 kcal

24 g białka

20 g

tłuszczu

z cytryny, aby zachowało ładny, zielony kolor. Dodajemy szczypiorek i resztę cebuli, przyprawiamy solą, mieszamy. Z łososia i awokado formujemy na półmisku kopczyk (jak tatar). Niewprawieni mogą sobie pomóc obręczą kuchenną. Przed podaniem możemy skropić dobrą oliwą extra virgine.

Ta sałatka najlepiej smakuje z grzankami. Możemy je zrobić z bagietki lub bułki wrocławskiej, ale też z razowego chleba. Będą wartościowsze.

BOGATA W BIAŁKO

Z anchois, pomidorami i jajkiem Kilkanaście filecików anchois, 2 puszki tuńczyka w sosie własnym, 4 ugotowane jajka, 5 średnich pomidorów, pół główki sałaty masłowej, 20 oliwek czarnych, czerwona cebula, 4 łyżki oliwy, po łyżeczce musztardy i soku z cytryny, ząbek czosnku, sól i pieprz

Sałatę myjemy i dokładnie osuszamy. Rwiemy na kawałki i układamy na półmisku. Oprószamy solą i pieprzem. Tuńczyka i filety anchois osączamy na sitku. Pomidory myjemy, kroimy na ósemki lub w grubą kostkę. Cebulę kroimy w cienkie piórka.

Na sałacie układamy po-

4

porcji po:

315 kcal

27 g białka

20 g

tłuszczu

midory, kawałeczki ryb, posypujemy cebulą. Na wierzchu kładziemy ćwiartki jajek (najlepiej, aby były ugotowane na półtwardo) i oliwki. Całość solimy. Z oliwy, musztardy, soku z cytryny, startego lub zmiażdżonego czosnku robimy sos.

Polewamy nim sałatkę.

Ponieważ fileciki anchois są na ogół dosyć słone i mają wyrazisty smak oraz aromat, starajmy się nie dodawać do sałatki zbyt dużo soli. dbam o zdrowie

67

WIEŚCI z apteki

Porady z za

nasZ ekspert

PIERWSZEGO STOŁU*

dr n. farmaceutycznych MAGDALENA JACHORSKA ekspert farmaceutyczny

Dawka wiedzy na temat produktów aptecznych i przepisów związanych z farmacją

HIGIENA JAMY USTNEJ U NAJMŁODSZYCH DZIECI

Dbanie o nią powinno rozpocząć się jak najwcześniej, najlepiej od pierwszych dni życia dziecka! U noworodków i niemowląt wystarczy przecierać dziąsła i wnętrze jamy ustnej gazą owiniętą wokół palca, zmoczoną w czystej, przegotowanej wodzie. Około 6-11 miesiąca życia, gdy pojawiają się pierwsze zęby, warto zaopatrzyć się w odpowiednią szczoteczkę z miękkim nylonowym włosiem lub sylikonową zakładaną na palec oraz pastę chroniąca przed próchnicą (fluor w stężeniu 1000 ppm). Ilość pasty do mycia pojedynczych ząbków nie powinna być większa niż ziarenko ryżu. Ząbki myjemy 2 razy dziennie, ruchem wymiatającym w kierunku od dziąsła do korony. Farmaceuta pomoże wybrać produkty dostosowane do wieku i potrzeb malucha.

ŁAGODZENIE SKUTKÓW UKĄSZEŃ OWADÓW Miesiące letnie sprzyjają wylęgowi owadów. Najbardziej uciążliwe dla nas, z uwagi na ryzyko ukąszeń i użądleń, są pszczoły, osy, komary i meszki. W wyniku ukąszenia dochodzi do reakcji uczuleniowej i zapalnej, a w miejscu wkłucia rozwija się obrzęk, rumień, świąd i ból. W celu łagodzenia skutków ukąszeń polecam zimne okłady z lodu oraz doustne (tabletki) i działające miejscowo (maści, żele) leki przeciwhistaminowe. Leki łagodzą świąd, obrzęk i typowe reakcje skórne. Trzeba jednak pamiętać, że użądlenia pszczół, os, szerszeni mogą prowadzić do niebezpiecznego wstrząsu anafilaktycznego, w trakcie którego zachodzi konieczność podania adrenaliny lub natychmiastowego kontaktu z pogotowiem. Typowe objawy to osłabienie, duszności, obrzęk ust, języka i gardła.

68

dbam o zdrowie

SUPLEMENTACJA U PACJENTÓW 50+ Pacjenci po pięćdziesiątce przy wyborze suplementów diety powinni zwrócić uwagę na kilka składników aktywnych. To witaminy D3 i K2, które wzmacniają kości oraz kwasy omega-3, działające przeciwzapalnie oraz korzystnie wpływające na mózg, oczy i układ sercowo-naczyniowy.

Wart uwagi jest koenzym Q10: działa antyoksydacyjnie, zapewnia komórkom energię, zmniejsza ryzyko zawału, obniża poziom cholesterolu, wspiera wzrok i pomaga utrzymać prawidłowe stężenie glukozy we krwi.

W celu poprawy pracy jelit i wzmocnienia odporności zalecam probiotyki – dobrze sprawdzi się szczep Lactobacillus rhamnosus GG (LGG).

KOMPLEKSOWA PIELĘGNACJA SKÓRY PO OPALANIU Skóra wystawiona na działanie słońca potrzebuje nie tylko produktów zabezpieczających przed szkodliwym promieniowaniem UV, ale także kosmetyków regenerujących, aplikowanych po opalaniu. Wśród dermokosmetyków aptecznych warto szukać produktów chłodzących i nawilżających – dają ukojenie, utrwalają opaleniznę i jednocześnie chronią przed starzeniem się skóry. Wybierajmy te z dodatkiem witaminy E, alantoiny, olejów roślinnych (np. z nasion bawełny), masła shea, beta karotenu. Aby nie obciążać podrażnionej skóry polecam dermokosmetyki hipoalergiczne, bezzapachowe. W aptece znajdziemy też żele i plastry na oparzenia, pomocne także przy oparzeniach posłonecznych.

* „Pierwszy stół” w języku zawodowym osób związanych z farmacją to nic innego, jak lada w aptece, przy której pacjent spotyka się z farmaceutą.

JESTE M

eko

Chroń świat w czasie

podróży

Wakacje mają być czasem beztroski, kiedy możemy wreszcie zapomnieć o problemach dnia codziennego.

Pracy, zakazach, nakazach. Jadąc nad morze czy w góry nie zapominajmy jednak, by chronić te piękne miejsca.

Dla siebie i dla przyszłych pokoleń. dbam o zdrowie

69

JESTEM EKO zoom na...

Pociągiem czy samolotem, z jedną czy wieloma walizkami wypełnionymi mnóstwem ciuchów i kosmetyków...

Jakich wyborów dokonać, by być świadomym turystą?

EKO

TEKST MAŁGORZATA ŚWIGOŃ

podróżowanie

N

ie da się dłużej lekceważyć ekologicznych zasad. Powinny być obecne nie tylko w każdym aspekcie, ale i momencie naszego życia.

Zaczynaliśmy od segregowania śmieci, potem doszło oszczędzanie wody, energii i unikanie szko-

70

dbam o zdrowie

dliwych dla planety produktów w miejscach, gdzie mieszkamy i pracujemy. Dziś wiemy, że nie możemy łamać tych zasad także w czasie naszych letnich wojaży.

Powinniśmy zawsze dbać o otoczenie, wybierać takie środki transportu, które zostawiają jak najmniejszy ślad węglowy.

Tak wyposażyć się w podróż, by pozostawić po sobie jak najmniej śmieci. Bo Ziemia jest jedna i zanieczyszczenia z odległych stron świata zatrują powietrze, ziemię i wodę wszędzie. Zwiedzanie obcych miejsc to także świetna okazja, by podejrzeć ciekawe rozwiązania w innych rejonach świata.

Wyposażenie w wielorazowe produkty jest ważne, bo nie tylko ułatwia nam życie, lecz także ogranicza ilość śmieci.

Co zatem ze sobą zabrać? Na pewno butelkę do wody z filtrem. Dzięki niej będziemy kupować mniej napojów w plastikowych opakowaniach i niemal w każdym miejscu, w którym jest dostęp do wody, uzupełnimy sobie jej zapas.

Najbardziej praktyczny jest metalowy pojemnik z podwójną ścianką, która trzyma temperaturę płynu i woda pozosta-

je chłodna przez wiele godzin. Przydadzą się też własne sztućce, metalowa słomka, którą można umyć, lekki kubek (np. z aluminium) i pojemnik na jedzenie na wynos. Warto mieć również ze sobą zdrowe przekąski, które zaspokoją głód, zanim dotrzemy do jakiegoś barku czy straganu z jedzeniem.

REKLAMA

TWÓJ PODSTAWOWY PODRĘCZNY ZESTAW PODRÓŻNIKA

TOP przekąsek na lato ! o lk ty ie n i y ż ó r d o p w – 1. ALE ACTIVE LIFE ENERGY Muesli Bar Plum & Cranberry Baton, 40 g Baton energetyczny musli śliwkowo-żurawinowy z mleczną czekoladą.

2. ALE ACTIVE LIFE ENERGY 27% PROTEIN BAR Baton, 40 g Baton proteinowy o smaku kokosowym z ziarnem kakaowym, guarana i L-karnityną w mlecznej czekoladzie. Zawiera cukier i substancje słodzące.

3. ALE ACTIVE LIFE ENERGY Multivitamin Drink Płyn, 250 ml Gazowany napój zawierający 9 witamin oraz magnez. Produkt o smaku gujawy i pomarańczy, przeznaczony dla osób dorosłych.

TO ZAŁATWISZ ON-LINE Nowoczesne technologie pozwalają załatwić sporo spraw bez papieru, który jest cennym tworzywem – do wyprodukowania 1 tony potrzebne są aż 24 duże drzewa! Lepiej więc zostawić ten surowiec do produkcji książek, a bilety (lotnicze, na pociąg, autobus, do muzeów) można mieć w wersji on-line. W telefonie znajdziemy też mapy i informacje o lokalnych atrakcjach.

Komórka zastąpi nam również słownik i gazetę. Pamiętajmy jedynie, by ją ładować. Na wszelki wypadek warto mieć przy sobie powerbank o dużej pojemności (np. 10.000 mAh).

1

4. PLAN BY DOZ ENERGY DRINK 100% Natural, o smaku jabłkowym, 250 ml Lekko gazowany napój na bazie soku jabłkowego z dodatkiem naturalnej kofeiny i ekstraktu z guarany. Pasteryzowany, bez dodatku wody, cukrów i konserwantów.

5. PLAN BY DOZ Smoothie o smaku dynia, kokos 300 ml Smoothie o smaku dyni z kokosem to pasteryzowany produkt łączący w sobie warzywa z owocami, powstał na bazie soków NFS (nie z koncentratu). Naturalne źródło potasu.

6. PLAN BY DOZ PROBIOBAR Baton musli żurawinowo-malinowy z białą czekoladą, 35 g Baton o smaku żurawinowo-malinowym z białą czekoladą i kulturami bakterii Bacillus coagulans GBI-30 6086.

2

3

4

5

6

JESTEM EKO zoom na...

Redaktor prowadząca Lubię dalekie podróże, ale wybierając się na wakacje staram się przestrzegać zasad ekologii.

DOBRE ŚRODKI TRANSPORTU Najbardziej degradujące dla środowiska naturalnego są podróże lotnicze.

Samolot to wyjątkowo nieekologiczny środek transportu, który emituje ogromne ilości CO2 do atmosfery.

Spaliny z silników wzmagają efekt cieplarniany. Meteorolodzy informują, że ruch lotniczy jest odpowiedzialny między innymi za topnienie co roku 6000 km kw. lodu w Arktyce. I choć nikt w XXI wieku nie zrezygnuje z latania samolotami, to przecież można ten środek lokomocji wybierać jako ostateczność. W miarę możliwości warto też kupowac loty bezpośrednie, najwięcej paliwa zużywa się bowiem podczas startu i lądowania. Także na miejscu lepiej korzystać z transportu publicznego czy np. rowerów.

BY PLAŻE BYŁY CZYSTE Środki masowego przekazu coraz częściej pokazują zatrważające widoki plaż dosłownie zasypanych śmieciami. Plastikowe butelki, torby, kubki unoszą się też na wodzie. Po czasie epidemii dołączyły do nich maski, przyłbice, testy, lateksowe rękawiczki.

Będą się rozkładać przez setki lat, zabijać ptaki morskie, ryby czy ssaki żyjące w wodzie.

W 2020 r. turyści wypoczywający 72

dbam o zdrowie

Przede wszystkim inwestuję w dobry sprzęt, który posłuży mi przez wiele lat i szybko nie stanie się śmieciem. Takim jak solidna walizka, w której mam to, co potrzeba, czyli: zestaw minipojemników wielokrotnego użytku na kosmetyki, wielofunkcyjną odzież, butelkę na napoje, torbę lub miniplecak z materiału na zakupy. I choć nie zapominam o preparatach, które mogą się przydać w podróży, jak żel antybakteryjny do rąk oraz o podstawowej apteczce (m.in. środkach przeciwbólowych, przeciwbiegunkowych, plastrach na otarcia, czy środku odstraszającym komary i kleszcze), staram się nie przeładowywać bagażu, bo każdy dodatkowy kilogram sprawia, że samolot spala więcej paliwa.

Nie odwiedzajmy miejsc

z tresowanymi zwierzętami, nie róbmy zdjęć z oswojonymi małpkami, słonikami, itp. Są one pozyskiwane od kłusowników. tylko na gdyńskich plażach pozostawili prawie 227 ton śmieci!

Dlatego nie zostawiajmy nic po sobie (petów też!) ani na piasku, ani w wodzie, a to, co musimy wyrzucić – wrzućmy do kosza.

Jeśli go nie ma, zabierzmy śmieci ze sobą. Gdy podczas wypoczynku zostanie zorganizowana akcja sprzątania plaży, weźmy w niej udział. Im więcej osób się zgłosi, tym efekt będzie lepszy.

JESTEM EKO w zgodzie z naturą

Kwiaty,

które leczą

Sadzimy je w ogrodzie przede wszystkim dla ich urody i zapachu. Ale mają jeszcze inne cenne zalety, o których nie wszyscy wiedzą. Zawierają lecznicze związki łagodzące różne dolegliwości.

W

łaściwości lecznicze kwiatów ozdobnych wykorzystywano od tysięcy lat, choć wówczas nikt nie znał jeszcze ich składu. Piwonię lekarską Chińczycy stosowali w medycynie tradycyjnej już od X wieku. Także Grecy po nią sięgali, wierząc, że kwiat zo74

dbam o zdrowie

TEKST MAŁGORZATA ŚWIGOŃ

stał zesłany na ziemię przez Pajeona – boga uzdrowiciela. Malwę już w średniowieczu uprawiano jako roślinę ozdobną, najpierw w przyklasztornych wirydarzach, potem w świeckich ogrodach. Przywędrowała do nas z Bliskiego Wschodu, ale stała się królową wiejskich przedogródków. Jej kwiaty na tle bielonych chat czy szlacheckich

dworków wyglądały niezwykle urokliwie. Najbardziej oryginalna jest męczennica. Nie przetrwa naszej zimy, ale zdąży zakwitnąć w ogrodzie.

Pochodzi z lasów tropikalnych obu Ameryk. Odkryli ją zakonnicy hiszpańscy. Indianie znali i uprawiali tę roślinę od dawna. Dostarczała smacznych owoców, a ziele było lekiem przeciwbólowym.

REKLAMA

MĘCZENNICA

Właściwości lecznicze. Działa przeciwskurczowo, uspokajająco, pomaga w nerwicy, kołataniu serca i bezsenności. Ziele passiflory (to jej nazwa łacińska) występuje w mieszankach łagodzących stres.

Nalewka. 25 kropli gotowego preparatu (do kupienia w aptekach i sklepach zielarskich) dodaj do szklanki wody, pij 3 razy dziennie w stanach nerwowości i kołatania serca.

MALWA

Właściwości lecznicze mają kwiaty o prawie czarnym zabarwieniu, korzenie i liście.

Działają łagodząco na błony śluzowe jamy ustnej i gardła, rozrzedzają wydzielinę.

Odwar z korzenia: 30 g rozdrobnionego korzenia zalej szklanką wody, powoli gotuj pod przykryciem ok. 20 min.

Odstaw na 15 min, przecedź.

Pij po 1/3 szklanki trzy razy na dzień po jedzeniu w suchym kaszlu oraz chrypce.

PIWONIA

Właściwości lecznicze. Napary z kwiatów lub nasion mają działanie rozkurczające. Stosowano je w medycynie ludowej przy dolegliwościach przewodu pokarmowego, a także w migrenie, astmie, reumatyzmie.

Okład na bóle reumatyczne: Nasącz odwarem lnianą ściereczkę, przykładaj na bolące miejsce 2-3 razy dziennie. Trzymaj około pół godziny. dbam o zdrowie

75

JESTEM EKO mam patent na...

Znalazłam

azyl na wsi

C

udowne powietrze, mnóstwo zieleni, piękne mazowieckie krajobrazy... – to wszystko sprawia, że w moim wiejskim azylu żyję wolniej i spokojniej niż w mieście. Lubię kontakt z naturą także dlatego, że przez wiele lat byłam harcerką; jeździłam na prawdziwe obozy do lasu, gdzie budowaliśmy sobie chatę albo spaliśmy w namiotach. Przez miesiąc byłam wtedy odcięta od cywilizacji.

W OGRODZIE ZAŁOŻYŁAM KOMPOSTOWNIK

Najlepiej odpoczywa w drewnianym domu pod lasem, 100 km od Warszawy.

Gdy zregeneruje siły, wraca do stolicy na plan serialu „Na Wspólnej” oraz do pracy w charakterze radcy prawnego i prowadzenia własnej kancelarii.

76

dbam o zdrowie

WSPIERAM... PODZIELNIĘ To stosunkowo nowa inicjatywa eko, którą realizuje bliska osoba z mojej rodziny. W Podzielni każdy może zostawić coś, czego nie potrzebuje.

Zabawki, ubrania, sprzęt AGD... Musi to być sprawne, w dobrym stanie lub świeże w przypadku żywności. Podzielnia integruje ludzi, tworzy się wokół niej fajna społeczność. Sympatycy piszą do siebie w grupie na Facebooku, wymieniają się pomysłami, organizują zbiórki dla potrzebujących. Popieram również akcje przeciw okrucieństwu, na rzecz poprawy losu zwierząt gospodarskich i hodowlanych. wysłuchał Cezary Kubaszewski

Zdjęcie: Forum

Joanna Jabłczyńska

W utrzymaniu ogródka pomaga mi przecudowna sąsiadka. Na mojej posesji hoduję kury, które zjadają mnóstwo resztek, tak więc prawie nic w moim gospodarstwie się nie marnuje. Przygarnęłam psa – przybłędę, dlatego kurki nie mogą biegać swobodnie po całej działce; korzystają z wybiegu przy kurniku. Mam też kawałek własnego lasu. Jesienią lubię chodzić na grzyby. Przykro jest oglądać, ile śmieci zostawiają przybysze, którzy wjeżdżają tam samochodami. Nie mogę na to patrzeć, więc nieraz biorę ze sobą dodatkową torbę i po prostu zbieram śmieci po ludziach. Robię to dla przyrody, korona mi z głowy z tego powodu nie spadnie. Skoro korzystamy z lasu, dajmy mu coś od siebie i w zamian za jedną torbę grzybów wynieśmy torbę śmieci.

DBAM Gdy żar leje się z nieba nie jest łatwo wyglądać świeżo i tryskać energią.

Nie czekajmy aż skwar da nam w kość i... spróbujmy go przechytrzyć.

o urodę

Zostań cool

latem

7 na upał

DBAM O URODĘ zoom na...

sposobów Może być przyjemny nad wodą, ale jak przetrwać gorący dzień w pracy? Skorzystaj z naszych sposobów!

C

chcesz dobrze wyglądać i czuć się świeżo podczas upałów? Nie możesz zapominać o piciu dużych ilości płynów. Najpierw docierają one bowiem do narządów wewnętrznych, a na końcu do skóry.

Najlepiej zaspokaja pragnienie i orzeźwia woda mineralna z plasterkiem cytryny i listkami świeżej mięty. Inną propozycją jest zielona herbata z dodatkiem kostek lodu. Lepiej za to unikać alkoholu, bo rozgrzewa oraz słodkich napojów – przynoszą ulgę na chwilę, a na długo zostawiają zbędne kilogramy.

TEKST ALEKSANDRA JAWORSKA

78

dbam o zdrowie

Doda ci energii

•Letnia woda zmyje resztki snu,

pobudzi krążenie, sprawi, że skóra będzie zdrowo zaróżowiona.

•Do mycia wybierz preparaty z odświeżającym aromatem cytrusów, imbiru, arbuza, ogórka lub chłodzącym, np. mięty. Zawarty w niej mentol pobudza receptory odczuwania zimna na skórze i mózg reaguje na ten sygnał wrażeniem chłodu. Możesz też do bezzapachowych mydeł w płynie dodać 2–3 krople olejku miętowego czy eukaliptusowego.

•Uczucie świeżości chcesz utrzymać jak najdłużej? Sięgnij po kosmetyki nawilżające o lekkiej, nawet żelowej konsystencji lub mgiełki do ciała.

2

Ulga dla nóg Żel do pielęgnacji nóg. Żelowa formuła o lekkiej konsystencji i przyjemnym zapachu powstała w oparciu o nowoczesny kompleks roślinny LEGACTIF (kompleks: nawłoci, cytryny i ruszczyku). Żel szybko się wchłania, pielęgnuje oraz przynosi ulgę zmęczonym i ociężałym nogom. 100 ml

3

REKLAMA

1

ORZEŹWIAJĄCY PRYSZNIC

DRENAŻ LIMFATYCZNY

Usunie z twarzy obrzęki •Jak go zrobić? Stań przed lustrem i wyko-

KOSMETYKI Z LODÓWKI

Poprawią kondycję skóry

•Co schować do chłodziarki? Przede wszystkim kremy do twarzy i pod oczy, toniki, preparaty do demakijażu.

Trik ten powinny zastosować zwłaszcza kobiety o cerze naczynkowej, ponieważ zimno pozwala obkurczać naczynka krwionośne i redukować zaczerwienienia. Z kolei przy skłonności do obrzęków pod oczami warto mieć zawsze w lodówce żelowe okularki.

Wystarczy nałożyć je rano na 10 minut, by odzyskać świeże spojrzenie.

Zamiast okularków z podobnym rezultatem można zastosować schłodzone torebki herbaty ekspresowej (zielonej lub czarnej).

rzystując opuszki palców wskazującego i środkowego wykonaj w każdym miejscu kilka kolistych ruchów skierowanych na zewnątrz. Zacznij na środku dekoltu tuż nad obojczykiem. Potem przejdź do miejsca za uszami, przed uszami po bokach szczęk, skroni i zakończ masując policzki pod oczami. Zamiast palców możesz wykorzystać kamień gua sha – wykonuj nim ruchy od środka twarzy na zewnątrz.

•Efekt Masaż pobudza krążenie limfy, usuwa toksyny ze skóry.

dbam o zdrowie

79

4

DBAM O URODĘ zoom na...

Świeża przez cały dzień

Jeśli pocisz się umiarkowanie, wystarczy ci zwykły dezodorant; jeśli intensywnie – sięgnij po antyperspirant. Blokuje on kanaliki potowe, zapobiegając pojawianiu się wilgoci.

MASAŻ LODEM Przywraca witalność

•Miej kostki zawsze w zamrażalniku

W skwarny dzień naprawdę przyniosą ci ulgę. Jeśli lubisz odświeżające działanie mięty, dodaj listki do zamrażanej wody. Takie kostki przydadzą się nie tylko do drinków!

•Gdy po gorącej nocy obudzisz się z obrzękami na twarzy, zmęczona i bez energii, zafunduj sobie lodowy masaż. Dwie kostki lodu zawiń np. w muślinową chusteczkę i masuj nimi twarz, nadgarstki, zgięcia łokci, miejsca za uszami (po minucie na każdą okolicę). Natychmiast poczujesz przypływ witalności.

6

5

NIEZBĘDNIK DO PRACY

•Bibułki matujące – użyj ich zamiast dokładać

kolejną warstwę pudru, który łącząc się z potem i sebum, utworzy na twarzy maskę.

•Mokre chusteczki – pozwolą ci odświeżyć się w błyskawicznym tempie.

•Olejek eteryczny – jeśli pomasujesz nim płatki uszu, odzyskasz energię. Taką moc mają m.in. olejek miętowy, rozmarynowy, cytrynowy.

•Woda termalna – sposób na szybkie ochłodzenie w środku upalnego dnia.

80

dbam o zdrowie

TRWAŁY MAKIJAŻ Utrzyma się cały dzień •Cera Latem możesz zrezygno-

wać z fluidu lub wybrać jego lżejszą wersję, czyli podkład mineralny. To kosmetyk w postaci pudru, który wyrównuje kolor cery, nie tworząc na twarzy grubej warstwy. Jeśli chcesz ukryć drobne niedoskonałości, sięgnij po krem BB – preparat nawilżający z dodatkiem pigmentów.

•Oczy Wodoodporna mascara gwarantuje nieskazitelny makijaż rzęs. W drogeriach można kupić także kredki i cienie, którym niestraszna wilgoć.

•Usta Sięgnij po tint, kosmetyk który pozostanie na ustach nawet po posiłku. Zawiera skoncentrowane pigmenty, które wtapiają się w usta.

7

Nawilżenie i ukojenie skóry

Superefekt!

– czyli top kosmetyków idealnych na lato!

Pomidory są świetne na upały: zawierają dużo wody i potasu, obniżają ciśnienie.

ENILOME HEALTHY BEAUTY GREEN ŻEL ARNIKOWY 75 ml Delikatny żel przeznaczony do pielęgnacji skóry naczynkowej ze skłonnością do obrzmienia.

Zmniejsza uczucie napięcia naskórka i skłonność do podrażnień. Dodatkowo forma żelu delikatnie chłodzi, przynosząc ulgę problematycznej skórze.

LEKKOSTRAWNA DIETA

ENILOME HEALTHY BEAUTY ZIELONA OLIWKA NAWILŻAJĄCY KREM DO TWARZY 50 ml Nawilżający krem do twarzy do codziennej pielęgnacji skóry suchej i delikatnej. Kosmetyk szybko się wchłania, pozostawiając skórę gładką i elastyczną.

Oliwa z oliwek odżywia, nawilża i regeneruje skórę, ponad to zabezpiecza ją przed niekorzystnym działaniem czynników zewnętrznych, uzupełniając niedobory lipidowe.

Zapobiegnie uczuciu ciężkości •Dieta śródziemnomorska pozwoli nam cieszyć

się dobrym samopoczuciem w gorące dni. Jej podstawę stanowią warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe i jogurty. Zamiast gorącej zupy wybierzmy chłodnik na bazie kefiru. Jeśli nie mamy ochoty na obiad, sięgnijmy po sałatkę, smoothie owocowo-warzywne lub hummus z pieczywem.

•Czego najlepiej unikać Podczas upałów nie są zalecane pikantne potrawy z chili, pieprzem, imbirem, curry. Przyprawy te powodują wzrost temperatury ciała. Pamiętajmy także, że wszystkie dania tłuste, smażone, ciężkostrawne, pełne soli czy cukru sprawią, że będziemy odczuwać senność i dyskomfort trawienny. Przy skłonnościach do obrzęków warto siegnąć po produkty moczopędne: szparagi, ogórki, truskawki, seler.

Nie przesadzajmy także z kawą i herbatą.

Zawarta w nich kofeina podnosi ciśnienie, działa moczopędnie, wypłukuje z organizmu magnez i potas oraz zaburza gospodarkę wodno-elektrolitową. Podobnie działają napoje energetyczne oraz słodzone gazowane.

ENILOME E PRO KOJĄCY KREM DO TWARZY 50 ml Specjalistyczny krem o działaniu kojącym, nawilżającym i natłuszczającym skórę problematyczną. Produkt wzmacnia barierę ochronną skóry utrzymując odpowiednią równowagę między nawilżeniem, a natłuszczeniem. Zmniejsza nadmierne łuszczenie się naskórka i skłonność do podrażnień.

ENILOME HEALTHY BEAUTY GREEN KREM POD OCZY Z CHABREM BŁAWATKIEM 15 ml Krem przeznaczony do pielęgnacji delikatnej i wrażliwej skóry pod oczami. Dzięki zawartości naturalnych składników aktywnych odżywia oraz łagodzi podrażnienia. Zawarte w kremie Masło Shea regeneruje naturalną barierę ochronną, poprawia elastyczność i miękkość naskórka. Pozostawia skórę delikatną i aksamitną w dotyku. A ekstrakt z kwiatów chabra bławatka łagodzi podrażnienia i wygładza skórę.

REKLAMA

ENILOME HEALTHY BEAUTY DEZODORANT ZE SREBREM ROLL-ON, 50 ml Dezodorant ze srebrem, roll-on to połączenie wyselekcjonowanych składników, które zapewniają ochronę przed poceniem i nieświeżym zapachem.

Kosmetyk nie zawiera aluminium.

ENILOME HEALTHY BEAUTY KOZIE MLEKO PIELĘGNACYJNY KREM DO CIAŁA 200 ml Pielęgnacyjny krem do ciała, działa kojąco i pozostawia skórę gładką i miękką w dotyku. Ekstrakt z koziego mleka – to składnik kosmetyczny, który wykorzystywany był już w czasach starożytnych, ze względu na swoje właściwości. Ekstrakt ten posiada cenne dla skóry proteiny, lipidy, witaminy, a także minerały.

DBAM O URODĘ mam patent na...

..bezpieczne

włosy latem To, co kojarzymy z przyjemnościami, jakie dają wakacje, może im zaszkodzić!

Sprawdź, jak ochronić włosy przed promieniami słońca, rozgrzanym powietrzem i morską wodą.

Chcesz, by po wakacjach były nadal zdrowe i lśniące? Zmień ulubiony szampon i odżywkę na kosmetyki intensywnie nawilżające i wzmacniające strukturę włosów, np. z aloesem, olejkami roślinnymi, algami, ceramidami. Wzmacniaj je od środka – jedz więcej świeżych warzyw i owoców, bo zawierają niezbędne im witaminy i mikroelementy. Uzupełnij dietę suplementami z biotyną, cynkiem i wyciągiem ze skrzypu polnego.

o w o n o z e s j u n Pielęg

Latem zrezygnuj z suszenia włosów suszarką i stylizacji na gorąco. Naturalne, pełne luzu fryzury są teraz na topie! Planując dłuższe pobyty na słońcu pamiętaj o nakryciu głowy (przewiewnym!), które osłoni włosy przed jego bezpośrednim działaniem. Przed kąpielami słonecznymi spryskuj pasma olejkami roślinnymi w sprayu (np. kokosowym) – poprawiają kondycję włosów i są naturalnymi filtrami przeciwsłonecznymi. Do układania fryzury używaj lakierów z filtrem UV.

82

dbam o zdrowie

stylista fryzur GRZEGORZ DUŻY

Hair Salon w Warszawie

Czy latem powinniśmy zadbać o włosy w specjalny sposób?

Tak, ponieważ są narażone na typowo sezonowe niekorzystne czynniki. Upalne powietrze przesusza je i osłabia. Powoduje odchylanie pokrywających włosy łusek, przez co promienie UV mają możliwość wniknięcia głębiej w ich strukturę i uszkadzają keratynę – proteiny będące ich głównym budulcem. Dlatego latem pasma często stają się matowe, suche i łamliwe. Włosom szkodzi też zasolona morska woda oraz ta mocno chlorowana w basenie. Dlatego zawsze od razu po kąpieli powinniśmy spłukiwać sól i chlor pod prysznicem i zaaplikować na pasma kosmetyk ochronny.

ODŻYWKA ochrona koloru i blask PANTONE 360

Ekstrakt z nagietka posiada właściwości nawilżające i regenerujące, w efekcie włosy są pełne blasku. A zawarty w kosmetyku ekstrakt z lawendy – reguluje pracę gruczołów łojowych.

Włosy stają się odświeżone i lekkie.

300 ml

REKLAMA

u p o l r u o d je Przygotuj

pytamy eksperta

Urlop powinien być tak skrojony do naszych potrzeb, jak dobrze zaprojektowany, przytulny dom, do którego zawsze chce się wracać.

TO JEST

mój czas

Przyjemnie,

z dobrymi wspomnieniami

TO JEST MÓJ CZAS zoom na…

Ahoj rodzinna przygodo!

Czekamy na nie cały rok, wyobrażając sobie, że będą niezapomniane i dadzą nam chwilę upragnionego wytchnienia.

A z tym bywa różnie, bo do wakacji, jak do wszystkich wyjazdów rodzinnych, trzeba podejść ze spokojem i otwartą głową.

TEKST ANNA GRZELCZAK 84

dbam o zdrowie

DR HAB. KATARZYNA WALĘCKA–MATYJA prof. Uniwersytetu Łódzkiego, Zakład Psychologii Społecznej i Badań nad Rodziną, zajmuje się m.in. psychologią rodziny i bliskich związków.

W

ydaje się, że nie ma nic przyjemniejszego od wspólnego urlopu z dala od codziennych trosk i obowiązków. A jednak dla coraz większej liczby osób 24 godziny na dobę z bliskimi okazuje się sporym wyzwaniem. Dobremu samopoczuciu staje na drodze nasze przepracowanie, perfekcjonizm, nierealne oczekiwania i brak umiejętności zadbania o potrzeby swoje i innych. Pozostaje więc pytanie, jak odpoczywać, aby wrócić z wakacji wypoczętym i w dobrych relacjach z pozostałymi członkami rodziny? Po pierwsze, dobrze przygotowując się do wspólnego wyjazdu na wakacje.

Czy Polacy potrafią odpoczywać?

Wszystkie badania pokazują, że jesteśmy narodem bardzo sumiennym i zapracowanym i chyba jednym z najbardziej zestresowanych.

Praca stanowi dla nas ogromną wartość. Stawiamy ją na drugim miejscu zaraz za rodziną, a przed zdrowiem. Zatem, gdyby spróbować odpowiedzieć na pytanie jednym zdaniem, to brzmiałoby ono, że niestety mamy problem z zachowaniem równowagi między życiem prywatnym, a zawodowym.

Na urlopach sprawdzamy służbową korespondencję i odbieramy

telefony, a połowa z nas przyznaje, że nie zrezygnowałaby i z tego za podwyżkę czy awans. Po części sami nakręcamy się i nie potrafimy odpuścić, z drugiej strony staramy się spełnić oczekiwania zwierzchników.

Jednak, mimo przepracowania, lubimy wyjechać na dłuższy urlop z rodziną?

Dlatego, że ma ona dla nas szczególną wartość i dla jej dobra jesteśmy w stanie iść na ustępstwa. Świadczą o tym najbardziej popularne wyjazdy 2–3 osobowe, czyli w gronie najbliższych.

MIESZANINA MENTOLU I IZOWALERIANIANU MENTYLU 1 tabletka do ssania zawiera 60 mg mieszaniny mentolu (Mentholum) i izowalerianianu mentylu (Menthyli valeras)

To co zrobić, żeby wspólne wakacje pozostawiły dobre wspomnienia?

łagodzi uczucie niepokoju

Skupię się na rodzicach, bo według terapeutów, to oni są architektami rodziny. Kształtują atmosferę i komunikację wśród bliskich, ale też pokazują, jak spędzać wolny czas. Przede wszystkim osoby aktywne zawodowo powinny pomyśleć, co zrobić, żeby nie zaprzątać sobie głowy pracą lub przynajmniej, w jaki sposób ograniczyć kontakty z firmą.

Może wystarczy przejrzeć służbową pocztę i telefon co trzy dni?

Proponowałabym też zastanowić się, jak powinien wyglądać czas spędzony z bliskimi i przygotować się na niego mentalnie, bo nie jest prawdą, że nagle wyskoczymy z pewnego trybu obowiązków i zaczniemy dobrze się bawić.

Potrzebujemy pewnego rodzaju przejścia między aktywnościami.

łagodzi stany napięcia nerwowego Optymalny efekt działania występuje po 2-4 tygodniach stosowania, dlatego produkt nie powinien być stosowany doraźnie.

Jeżeli dolegliwości utrzymują się lub nasilają po 2 tygodniach stosowania produktu, należy zwrócić się do lekarza.

Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą.

Na czym ono polega?

Możemy dobrze nastrajać się na wyjazd, wyobrażając sobie siebie na plaży czy w innym, ładnym miejscu. Możemy też pierwszy dzień urlopu przeznaczyć na relaks w domu, a dopiero

Podmiot odpowiedzialny: Farmak Sp. z o.o., farmak@farmak.pl

REKLAMA

pytamy eksperta

każdego dnia u walnia dobre myśli...

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

TO JEST MÓJ CZAS zoom na…

potem zacząć się pakować albo po przyjeździe zaplanować spokojniejszy rozruch i leniuchowanie, nim rzucimy się w wir atrakcji.

To też dobry moment, żeby przemyśleć, jak chcemy spędzić razem ten czas?

Czas poświęcony własnym, ulubionym zajęciom jest równie ważny, jak ten dla rodziny.

O tym powinniśmy pomyśleć przed wykupieniem wczasów czy wycieczki i zastanowić się razem z żoną czy mężem, w jakiej konstelacji chcemy przebywać: sami, całą rodziną, tylko z młodszymi dziećmi, a starsze wysłać na obóz, czy też włącznie z dziadkami.

W ten sposób szybciej zdamy sobie sprawę z możliwości zaistnienia różnych sytuacji i będziemy mogli uniknąć przykrych incydentów.

przeznacza na odpoczynek od 2,5 do 5 tys. zł.

kocha wnuki, ale nie przepada za zięciem albo ten ciągle spiera się z teściem? Po przedyskutowaniu planów w węższym gronie warto omówić je z pozostałymi. Zdaję sobie sprawę, że to mogą być trudne rozmowy, bo który dziadek czy babcia otwarcie odmówią opieki nad wnukami albo powiedzą, że potrzebują czasu dla siebie.

Ale taka rozmowa może uzmysłowić wszystkim stronom odmienne potrzeby i spojrzenie na sprawę.

Poza tym jest jeszcze kwestia zależności. Rodzice z jednej strony są autorytetem dla dzieci, z drugiej pozostają dziećmi swoich rodziców, więc mogą znaleźć się w sytuacji, gdy po powrocie z dyskoteki, wypiciu alkoholu czy po innych szaleństwach usłyszą przy swoich pociechach reprymendę. Dlatego kładę taki nacisk na przemyślenie kwesti wypoczynku wielopokoleniowego. Nie ma w nim nic złego, trzeba tylko mieć świadomość konsekwencji. Kolejna sprawa to mniejsze dzieci i nastolatki.

• Na główny urlop przeznaczamy 7 – 10 dni.

Jaki problem może pojawić się między rodzeństwem?

Na przykład jakich?

Z reguły młodzi rodzice proponując dziadkom wspólny urlop z góry zakładają pomoc przy wnukach, a przecież dziadkom też należy się odpoczynek. Poza tym warto zastanowić się, jak czujemy się ze sobą nawzajem, bo może mama

NASZE URLOPY: • 63 proc. Polaków

planuje spędzić wakacje w kraju.

• Jedna trzecia osób

• Jesteśmy towarzyscy.

Lubimy podróżować z co najmniej 2 lub 3

osobami (66 proc.)

(Raport Związku Banków Polskich pt. "Wakacyjny portfel Polaka", 2021 r.)

86

dbam o zdrowie

Rolą dorosłego jest pokazanie różnych perspektyw i oddanie głosu dzieciom, więc można zapytać, zwłaszcza nastolatka, czy w ogóle chce jechać z nami i jak wyobraża sobie pobyt. Warto oddać mu część obowiązków, np. poprosić o przygotowanie ciekawych tras wycieczek albo miejsc wartych

zobaczenia. Jeśli nastolatek lubi spać do południa, a młodsze budzą się o świcie, to radziłabym wziąć to pod uwagę i zamiast jednopokojowego apartamentu wynająć dwa pokoje. Może to droższe rozwiązanie, ale bezcenne ze względu na dobry nastrój wszystkich.

A co z czasem dla siebie? Czy w ogóle wyjeżdżając z bliskimi mamy do niego prawo?

Zawsze powinniśmy go mieć.

Często spotykam się z opiniami kobiet, które mówią, że kochają męża i dzieci, lubią z nimi przebywać, ale najbardziej odprężają się, kiedy wychodzą na spacer z psem.

Każdy z nas potrzebuje przestrzeni dla siebie. Nie ma nic złego w samotnym spacerze po plaży albo zakupach na targowisku. To też dobry sposób na rozładowanie emocji. Zamiast się kłócić, lepiej się przejść albo pobiegać. W ogóle aktywność fizyczna najlepiej sprawdza się na wakacjach.

Może to też dobry pretekst na rozmowy o związku?

Takie sprawy lepiej załatwiać w domu. Wakacje rodzinne są dobrą szansą na lepsze poznanie się w sytuacjach, w których nie możemy zobaczyć się na co dzień.

Nagle mąż okazuje się mistrzem świata w pływaniu na desce, a żona tenisa stołowego albo rodzina staje się zgranym zespołem siatkówki plażowej.

*Cena za 1g w porównaniu z opakowaniem Voltaren Max 50g wg ceny cennikowej GSK z dnia 14.06.2021. Apteki samodzielnie ustalają ceny odsprzedaży produktów GSK dla pacjentów VOLTAREN MAX Diklofenak dietyloamoniowy 23,2 mg/g, Żel. Wskazania do stosowania: Voltaren MAX jest wskazany do stosowania u dorosłych i młodzieży w wieku powyżej 14 lat. Produkt działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo. Stosowany jest w miejscowym leczeniu: Dorośli i młodzież powyżej 14 lat: pourazowych stanów zapalnych ścięgien, więzadeł, mięśni i stawów (np. powstałych wskutek skręceń, nadwyrężeń lub stłuczeń), bólu pleców, ograniczonych stanów zapalnych tkanek miękkich takich, jak: zapalenie ścięgien, łokieć tenisisty, zapalenie torebki stawowej, zapalenie okołostawowe. Dorośli (powyżej 18 lat): ograniczonych i łagodnych postaci choroby zwyrodnieniowej stawów. Przeciwwskazania: znana nadwrażliwość na diklofenak lub na którąkolwiek substancję pomocniczą produktu, u pacjentów, u których astma, obrzęk naczynioruchowy, pokrzywka, czy ostre nieżyty błony śluzowej nosa są wywoływane przez kwas acetylosalicylowy lub inne niesteroidowe leki przeciwzapalne, ostatni trymestr ciąży, u dzieci i młodzieży poniżej 14 lat. Podmiot odpowiedzialny: GlaxoSmithKline Consumer Healthcare Sp. z o.o. v.VI.2019. PM-PL-VOLT-21-00072

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

TO JEST MÓJ CZAS

seksuolog radzi

pytamy eksperta

AGNIESZKA CZECHOWSKA edukatorka seksualna

Wszechogarniająca fala rozkoszy, seksualna eksplozja, trzęsienie ziemi.

Sposobów określenia tego stanu jest wiele.

Każdy z nas jednak przeżywa go nieco inaczej.

W

czasie orgazmu serce wyrywa się z piersi, na kilka sekund ustaje oddech, przestajemy widzieć, słyszeć, reagować na zapachy. Słowem, tracimy kontakt z rzeczywistością.

Odczucia te to najczęściej skutek uboczny pobudzania receptorów nerwowych znajdujących się w najbardziej erogennych strefach ciała: przede wszystkim w okolicach genitaliów i piersi. Czasami jednak bezpośrednia stymulacja nie jest konieczna do osiągnięcia szczytu.

Zdziwiona? Cóż, orgazm to wciąż dość słabo zbadany obszar naszej seksualności. Fascynujący i otoczony aurą niedopowiedzeń – każdy z nas odczuwa go bowiem nieco inaczej i odmiennie opisuje. Warto więc dowie-

CZYM JEST ORGASM GAP? Nazwą tą określa się tzw. „lukę orgazmową”, czyli nierówność w zakresie czerpania tego rodzaju satysfakcji z seksu. Z badań wynika bowiem, że 75 proc. kobiet regularnie nie szczytuje w czasie seksu. W przypadku mężczyn jest odwrotnie – tylko niespełna 28 proc. z nich czasem nie ma wtedy orgazmu. Warto więc może nad tym popracować.

Nie po to, by za wszelką cenę walczyć o kobiecy orgazm, ale bardziej zadbać o nasze potrzeby.

88

dbam o zdrowie

5 o org rzeczy, kt

dzieć się o nim jak najwięcej. Oto kilka ciekawostek, które wpłyną na twoje postrzeganie tej przyjemności.

1

Stymulacja organów płciowych nie jest konieczna, by osiągnąć orgazm

Tak się dzieje, gdy np. szczytujemy w czasie snu.

Ten rodzaj satysfakcji najczęściej jest udziałem kobiet (częstotliwość orgazmów w czasie snu wzrasta z wiekiem!). Istnieje również tzw. orgazm wyobrażeniowy. Osiągany jest on na drodze pobudzenia psychicznego (źródłem rozkoszy są wyłącznie fantazje erotyczne).

Ten rodzaj orgazmu pokazuje nam, jak ważnym organem seksualnym jest nasz mózg. Warto także wspomnieć, że do osiągania orgazmów zdolne są także osoby z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, te, które mają ograniczone czucie w ciele. U części z nich pojawiają się bowiem nowe punkty erogenne i to w miejscach zupełnie niestandardowych (np. na uchu, szyi, twarzy). Dzięki pobudzaniu tych obszarów mogą odczuwać przyjemność porównywalną do orgazmu.

30%

kobiet jest zdolnych do osiągnięcia orgazmu wielokrotnego. źródła w łechtaczce, ponieważ organ ten połączony jest z receptorami nerwowymi pochwy. Co więcej, ostatnie badania naukowe dowodzą, że rozmiary łechtaczki są dużo większe niż jej część widoczna na zewnątrz.

Wewnętrzna część pełna zakończeń nerwowych po prostu oplata pochwę. I to ona, a nie mityczny punkt G, gwarantuje nam przyjemność z seksu.

4

Niektóre leki utrudniają szczytowanie

azmie 2

Smutek po orgazmie jest normalny

Jak wykazały badania opublikowane na łamach „International Journal of Sexual Health”, prawie 33 proc. kobiet przynajmniej raz w życiu doświadczyło uczucia przygnębienia po stosunku. Zwykle ma to związek z wahaniami hormonów, chwilowym napięciem nerwowym, stresem. Jeśli jednak smutek i rozdrażnienie pojawiają się prawie po każdym zbliżeniu, warto skonsultować to z seksuologiem.

3

Źródłem orgazmu kobiecego zwykle jest łechtaczka

Zygmunt Freud twierdził, że najdoskonalszym orgazmem kobiecym jest ten, który uzyskujemy dzięki penetracji. Pobudzanie łechtaczki nosi natomiast znamiona infantylizmu. To jednak nieprawda. Dziś wiemy już, że nie ma podziału na orgazm pochwowy i łechtaczkowy – orgazm zawsze ma swoje

5

Orgazm działa na mózg jak heroina

Impulsy, które pojawiają się w mózgu, są tak silne, że następuje „wyłączenie części” jego struktur i jesteśmy przez chwilę w stanie głębokiego odurzenia, które może być porównywane do odurzenia heroiną. Orgazm, na moment, oddala od nas wszelkie lęki i obawy. U kobiet zmniejsza emocje, powodując stan podobny do transu, a u mężczyzn obniża agresję.

WANILIOWA SŁODYCZ Świeca do masażu z masłem Shea. Kosmetyk w formie świec zawierający aromatyczny ekstrakt z wanilii. Masaż świecą przynosi głęboki relaks i odprężenie. 50 ml REKLAMA

órych nie wiesz

W tej grupie znajdują się środki antydepresyjne, przeciwpsychotyczne, nasenne. Kolejną są preparaty przyjmowane przy schorzeniach onkologicznych, nadciśnieniu czy innych formach zaburzeń układu krążenia (np. beta-blokery). Na szczęście w wielu przypadkach kłopot ze szczytowaniem pojawia się tylko na początku stosowania wymienionych leków.

Z czasem wszystko wraca do normy.

dbam o zdrowie

89

TO JEST MÓJ CZAS myśl miesiąca

„Nawet najdłuższa podróż rozpoczyna się od jednego kroku”

Lao Tsy

Czasem mało istotna zmiana wywołuje lawinę nieoczekiwanych zdarzeń, a systematyczne, drobne czynności doprowadzają do celu szybciej, niż dalekosiężne plany. Metoda małych kroków, znana Japończykom od tysięcy lat, sprawdza się w każdej dziedzinie. Trzeba tylko zacząć je stawiać...

TEKST ANNA GRZELCZAK

F

ilozofia „Kaizen” polega na ciągłym ulepszaniu każdego aspektu życia. Przy czym nie chodzi o spektakularną zmianę, np. utratę w ciągu miesiąca 15 kg, lecz o drobne, wręcz niezauważalne i nie absorbujące czasowo i psychicznie czynności.

Chcesz zrzucić zbędne kilogramy?

Zamiast tworzyć plan treningowy, o którym wkrótce zapomnisz, zacznij od pięciominutowego, codziennego rozciągania. Jeśli poczujesz się lepiej, dodaj proste skłony, wymachy rąk

90

dbam o zdrowie

i przysiady. Nabierzesz apetytu na więcej? Poszukaj vlogów trenerek albo zapisz się na zajęcia z fitnessu, pilatesu czy zumby. Może stracisz tylko część zamierzonej wagi, ale udowodnisz, że potrafisz wytrwać w postanowieniach, wzmocnisz organizm i wymodelujesz sylwetkę. „Kaizen” sprawdza się w każdej sytuacji zawodowej i prywatnej.

Sprawia, że zamiast tracić czas na szukanie wymówek i przeżywać rozczarowania, skupiamy się na prostych zadaniach i ulepszeniu tego, co zmienić możemy, bo diabeł tkwi w szczegółach.

TO JEST MÓJ CZAS prawo

PRZED WYJAZDEM WARTO SPRAWDZIĆ, JAK DZIAŁA SYSTEM OPIEKI ZDROWOTNEJ W DANYM KRAJU ORAZ TO, CZY I ZA CO TRZEBA BĘDZIE DOPŁACAĆ. WEJDŹ NA STRONĘ: GOV.PL/WEB/DYPLOMACJA W ZAKŁADKĘ: INFORMACJE DLA PODRÓŻUJĄCYCH.

Wakacje

z ubezpieczeniem Choroba, wypadek czy śmierć sprawiają, że wakacyjny nastrój pryska i nerwowo trzeba szukać rozwiązań. Wtedy przydaje się ubezpieczenie, dzięki któremu łatwiej opanować nagłą sytuację.

TEKST MAGDA KOZIŃSKA 92

dbam o zdrowie

L

ato to czas, kiedy wiele osób decyduje się na zagraniczne wyjazdy.

Zanim jednak ruszymy w podróż, warto pamiętać o ubezpieczeniu. Oto krótki przewodnik po świadczeniach, które są w nich zagwarantowane.

Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego

Popularnie nazywana EKUZ to dokument unijny, który potwierdza prawo do darmowego leczenia w krajach Unii Europejskiej i EFTA (czyli Islandia, Lichtenstein, Norwegia, Szwajcaria).

Prawo do bezpłatnego leczenia obowiązuje także na terytoriach zamorskich tych państw: • francuskich: Gwadelupa, Martynika, Reunion, St Pierre-et-Miquelon i Gujana Francuska • portugalskich: na Azorach i Maderze • hiszpańskich: na Majorce i Wyspach Kanaryjskich.

Nie obowiązuje na: • Wyspach Normandzkich i wyspie Man • w Monaco, San Marino oraz w Watykanie.

EKUZ gwarantuje prawo do leczenia: • niezbędnego i nieplanowanego • w ra­mach publicznego systemu opieki zdrowotnej danego państwa • na tych samych zasadach, na jakich korzystają z niego obywatele danego kraju (jeśli w danym państwie jest np. obowiązek opłacenia części kosztów za wizytę u lekarza, to trzeba będzie za nią zapłacić).

EKUZ nie gwarantuje zwrotu kosztów: • akcji ratunkowych w krajach UE/ EFTA, więc wybierając się w wysokie góry lub planując uprawianie ryzykownych sportów warto sprawdzić zasady udzielania takiej

pomocy w danym kraju i ewentualnie dokupić dodatkowe ubezpieczenie • powrotu do kraju w związku z nagłym zachorowaniem (jedyny wyjątek może stanowić przesłanka ekonomiczna – gdy dalsze koszty leczenia na kartę EKUZ w kraju pobytu są wyższe niż koszty transportu, może zostać podjęta decyzja o sprowadzeniu chorego do kraju na koszt NFZ).

• sprowadzenia do Polski zwłok osoby, która z powodu choroby lub wypadku straci życie za granicą.

Wydanie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego jest bezpłatne, wystarczy złożyć (osobiście, listownie, przez Internetowe Konto Pacjenta) wniosek o jego wydanie.

Karta przysługuje: • oso­bom ubezpieczonym (np. pracującym, na emeryturze) • osobom nieubezpieczonym, które jednak mają prawo do

800 190 590

to numer bezpłatnej Telefonicznej Informacji Pacjenta czynny przez całą dobę.

Można tu uzyskać m.in. informacje o EKUZ

leczenia na podstawie szczególnych uprawnień (np. są to dzieci do lat 18, które nie mogą być zgłoszone do ubezpieczenia przez rodzica lub dziadka).

Ubezpieczenie turystyczne

Mając na uwadze ograniczenia, jakie ma karta EKUZ, lub wybierając się do kraju, w którym nie obowiązuje, warto pomyśleć o wykupieniu dodatkowego ubezpieczenia turystycznego. Powinno ono obejmować: • Koszty leczenia. Suma gwarantowana na terenie Unii Europejskiej nie powinna być niższa niż 30 tys. euro, natomiast w krajach poza UE kwota gwarantowana to minimum 40 tys. – 50 tys. euro.

• NNW, czyli koszty następstw nieszczęśliwych wypadków. Stanowi ono ochronę na wypadek wystąpienia trwałego uszczerbku na zdrowiu. Tutaj sumy gwarantowane są bardzo różne – mogą wahać się od 10 tys. do nawet 100 tys. euro.

• Assistance (pomoc w podróży w nagłych wypadkach). Można liczyć na organizację i pokrycie kosztów transportu medycznego do kraju, transport zwłok do kraju, pokrycie kosztów kontynuacji leczenia po powrocie do domu, pomoc informacyjno-medyczną w nagłej sytuacji.

DODATKI DO UBEZPIECZENIA

Wykupując ubezpieczenie turystyczne, warto pomyśleć o tym, by zawierało także: ubezpieczenie bagażu (pomoc w odzyskaniu zaginionego bagażu, wypłata odszkodowania za zniszczony, uszkodzony lub skradziony bagaż), ubezpieczenie OC w życiu prywatnym (przydatne w sytuacji, kiedy nieumyślnie uszkodzimy mienie lub spowodujemy uszczerbek na zdrowiu innej osoby), ubezpieczenie zaostrzenia lub powikłania chorób przewlekłych (przydatne tym, którzy chorują na choroby przewlekłe). Jeśli zamierzamy aktywnie spędzać czas, warto wykupić rozszerzoną polisę turystyczną, która gwarantuje zwrot kosztów leczenia w przypadku kontuzji sportowej.

dbam o zdrowie

93

TO JEST MÓJ CZAS podróże ZATOKA PUCKA, SPOKOJNY AKWEN ODDZIELONY KOSĄ PÓŁWYSPU HELSKIEGO OD PEŁNEGO MORZA. DZIĘKI SWOIM NATURALNYM WARUNKOM (PŁYTKA, CIEPŁA WODA) ZAPEWNIA ŚWIETNE WARUNKI DO UPRAWIANIA SPORTÓW WODNYCH, NP.: WINDSURFINGU, KITESURFINGU, ŻEGLARSTWA CZY WĘDKARSTWA. TO TAKŻE FANTASTYCZNE MIEJSCE DLA ROWERZYSTÓW, BO NIEMAL WZDŁUŻ CAŁEGO WYBRZEŻA BIEGNĄ MALOWNICZE ŚCIEŻKI ROWEROWE.

Puck

imarsz śledzia Jest tutaj ciepła woda bez wysokich fal. Plaża, molo i marina. Dużo zieleni i powietrze nasycone jodem. Blisko stąd również do innych atrakcji Zatoki Puckiej i Mierzei Wiślanej. To świetne miejsce zarówno na leniwy, jak i aktywny wypoczynek.

TEKST ALICJA DASZKIEWICZ

94

dbam o zdrowie

HISTORIA NAD ZATOKĄ •Puck to najstarszy port słowiański

utworzony nad wodami Bałtyku, za czasów panowania Zygmunta Augusta, a potem Wazów także twierdza i baza floty polskiej, o czym przypomina ławeczka puckiego kapra (ul. Żeglarzy), jak również miejsce słynnych zaślubin Polski z morzem w 1920 r. (symboliczny słupek zaślubinowy w porcie rybackim).

MARINA •Nad portem jachtowym i rybackim, gdzie cumują kolorowe

żaglówki i kutry, góruje monumentalny gotycki kościół farny (tj. parafialny) św. Piotra i Pawła z cennym ołtarzem z roku 1623 w kaplicy Wejherów. To charakterystyczna budowla, dzięki czemu Puck jest rozpoznawany już z daleka.

DREWNIANE MOLO •To idealny punkt widokowy. Rozpościera się z niego panorama na pucki port, plaże, wiatraki i ciągnący się kilometrami Półwysep Helski. Można stąd podziwiać zachody i zdecydowanie piękniejsze wschody słońca.

Na końcu mola znajduje się okrągła tawerna stylizowana na dawną kajutę kapitańską, a przy wejściu − ławeczka herbowa i ławeczka Mariusza Zaruskiego, pioniera polskiego żeglarstwa.

W

herbie ma lwa i rybę, leży nad zatoką, która przez Kaszubów zwana jest Małym lub Kaszubskim Morzem.

Z miastem tym wiąże się burzliwa historia. Na przestrzeni wieków wielokrotnie przechodziło z rąk do rąk. Badania archeologiczne wskazują na istnienie tutaj osady

łowców fok, na miejscu której pod koniec XIII w. powstał gród kasztelański książąt wschodniopomorskich. Od 1309 r. Puck znajdował się we władaniu Krzyżaków, następnie Szwedów i Prusaków...

Miał tu również bywać król Jan III Sobieski, gdzie w pobliskim Rzucewie znajdowała się jego letnia siedziba, zamek modrzewiowy.

Nic dziwnego, że w mieście nie

brakuje zabytków i miejsc pamięci (m.in.: Stare Miasto, gotycka fara, ruiny zamku krzyżackiego, drewniany barokowy szpital, pomnik zaślubin z morzem). Najważniejsze turystyczne atuty Pucka to: leczniczy klimat morski, powietrze nasączone jodem, czysta ciepła woda i piaszczyste strzeżone plaże.

Niedaleko też stąd na Półwysep Helski – lądem przez Władysławowo albo Swarzewo lub statkiem wycieczkowym do Jastarni, a także do innych pobliskich atrakcji (unikalna Grota Mechowska, gród słowiański w Sławutowie, manufaktura szkła PuckGlas, głazy dwunastu apostołów). To niewielkie kaszubskie miasto leży na obszarze Nadmorskiego Parku Krajobrazowego, który obejmuje zielony pas wybrzeża od Białogóry po Mierzeję Helską, Zatokę Pucką i jej zachodnie wybrzeże. Stwarza to świetne warunki na krótszy i dłuższy wypoczynek, zwłaszcza że władze Pucka dążą do tego, aby dołączyć do europejskiej grupy miast Cittaslow, w których kontempluje się powolne i szczęśliwe życie. dbam o zdrowie

95

TO JEST MÓJ CZAS podróże

MIEJSCE Z PRZESZŁOŚCIĄ •Stare Miasto — układ urbanistyczny uliczek

zachował się jeszcze z czasów średniowiecza, a większość zabudowy pochodzi z XVIII i XIX w. Wiele zabytkowych budynków wzorowano na mieszczańskich kamienicach w Gdańsku. W jednej z nich (Stary Rynek 28) mieści się Muzeum Ziemi Puckiej.

* To piesza wędrówka po Morzu Bałtyckim, a dokładniej Zatoce Gdańskiej i Zatoce Puckiej.Ta niezwykła impreza ma już ponad 20 lat.

WYJĄTKOWA PRZYGODA •Pomiędzy Kuźnicą a Rewą istnieje Mierzeja Rewska

WYJĄTKOWA JASKINIA Z PIASKOWCA •Grota Mechowska znajduje się we wsi Mechowo w pobli-

żu Pucka. Ta niewielka jaskinia, która została odkryta w 1818 r., jest jedyną tego typu w Polsce i Europie Północnej. Powstała wskutek mechanicznego wypłukiwania przez wodę ziaren piasku z luźnej skały osadowej. Rozpuszczony wapień zaczął się łączyć ze żwirem i piachem, tworząc kolumny i niezwykły labirynt. Stalaktyty, żebra i polewy są częściowo zabarwione na kolor czerwony, co zawdzięczają obecności związków żelaza rozpuszczonych w wodzie.

96

dbam o zdrowie

(szperk), której część znajduje się nieco pod powierzchnią wody. Dzięki temu 10-kilometrową trasę między tymi miejscowościami można pokonać pieszo, wykorzystując pas mielizn i idąc „po wodzie”.

Przepłynąć trzeba jedynie 900-metrowy fragment, gdzie przekopano łachy, aby umożliwić żeglugę.

•Tradycja mówi o misjonarzach, którzy przechodzili po wodzie do miejscowości położonych na Półwyspie Helskim, robiąc tym samym niesamowite wrażenie na miejscowej ludności. Starsi mieszkańcy półwyspu opowiadają czasami, jak to przez zatokę chodzili na skróty na drugi brzeg do kościoła.

ZDJĘCIA: WOJCIECH WÓJCIK/BE&W (2), ZDJĘCIE OSADY SŁOWIAŃSKIEJ: WWW.SLAWUTOWO.PL

Marsz śledzia

Ze względu na swój odpowiednio dobrany skład: pomaga oczyszczać drogi moczowe z kamieni, poprzez działanie moczopędne usuwa chorobotwórcze bakterie, lek wspomaga funkcje wydalnicze nerek.

TO JEST MÓJ CZAS

krzyżówka

ROZWIĄZANIE

Prosimy o nadsyłanie rozwiązania krzyżówki z pomysłem na artykuł do „Magazynu dbam o zdrowie”. Autorów najciekawszych propozycji nagrodzimy zestawami produktów. Termin nadsyłania rozwiązań to 31.08.2022 r. Regulamin dostępny na stronie www.dbamozdrowie.pl Rozwiązania prosimy przysyłać listem na adres: Magazyn dbam o zdrowie, Wydawnictwo Bauer, ul. Motorowa 1, 04-035 Warszawa 98

dbam o zdrowie

ROZWIĄZYWANIE KRZYŻÓWEK TO DOSKONAŁA FORMA ĆWICZEŃ DLA MÓZGU, A ZARAZEM ZAJĘCIE, KTÓRE POMAGA SIĘ ZRELAKSOWAĆ. ŻYCZYMY DOBREJ ZABAWY:)

**

*

* Suplement diety ** Produktów biobójczych należy używać z zachowaniem środków ostrożności. Przed każdym użyciem należy przeczytać etykietę i informacje dotyczące produktu.