DOZ Magazyn 11-2022

listopad 2022

Porady i inspiracje dla Ciebie

dobry

tym wydaniu magazynu znajdziecie mnó stwo cennych porad na listopadowe słoty. Na przykład, jak kupić miód, dlaczego warto i jak rozpoznać ten prawdziwy ( s. 57 60). Co robić, by zapewnić w pochmurne, jesienne dni odpowiednie światło w mieszkaniu i nie zrujnować przy tym domowego budżetu (s. 71 74). A także jak rozpoznać typowe sezonowe infekcje i nie pomylić ich z przeziębieniem (s. 14 24).

To kolejny artykuł z naszego cyklu „Twój jesienny niezbędnik”. Jestem pewna, że wszystkie zawarte w nim rady, poparte wiedzą ekspertów, przydadzą się nie tylko w okresie jesienno-zimowym.

Na koniec polecam rozmowę z naszą okładkową gwiazdą Haliną Frąckowiak (s. 10 12), niepoprawną optymistką, którą pogoda ducha nie opuszcza nawet w listopadzie:-)

Miłej lektury!

Banasiak

Zobacz, co w numerze...

inspiracje miesiąca 8 Królowa jesieni Kalendarium zdrowia

mam pytanie do... 10 Halina Frąckowiak: Pogodę ducha i energię mam po rodzicach

temat miesiąca 14 Twój jesienny niezbędnik, część 3. 5 chorób, które możesz pomylić z przeziębieniem

dbam o zdrowie 28 Zoom na… Gdy język pomaga postawić diagnozę

PISZCIE DO NAS!

Droga Redakcjo! Ostatni nr magazynu „Dbam o zdrowie” przeczytałam w czasie jednego wieczoru, bo po prostu nie mogłam się oderwać. Wy wiad z Marią Pakulnis sprawił mi dużą przyjemność. To moja ulubiona aktorka, która podzieliła się z nami swoją historią. Nigdy nawet bym nie pomyślała że była pielęgniarką, i mimo trudnego dzieciństwa postanowi ła zawalczyć o swoje marzenia. Jej umiejętność cieszenia się drobiazga mi, relacja z synem, pasja do gotowania, sprawia, że jest po prostu faj nym człowiekiem. Drugą ważną sprawą poruszoną w magazynie była nasza odporność (...) okazuje się, że najważniejszą sprawą, która ma wpływ na układ immunologiczny jest ODŻYWIANIE. Warto więc posta wić na owoce i warzywa, kiszonki i napoje mleczne fermentowane (...), korzystać z tych produktów. Spacerować, oddychać głęboko i cieszyć się każdą chwilą bez względu na pogodę. Iza z Krakowa

Autora najciekawszego listu nagrodzimy zestawami produktów. Regulamin dostępny na stronie www.dbamozdrowie.pl

68

32 Nowinki medyczne 34 Rozmowa ze specjalistą

Dlaczego gorzej słyszę? 36 Zdrowie rodziny Prawdy i mity o leczeniu miadżycy 40 Zdrowie rodziny Szampony do zadań specjalnych 42 Zapytaj farmaceutkę 44 Domowa klinika Masz przyprawę? To masz superlek! 48 Felieton

żyję

zdrowo

50 Zoom na... Co jeść, aby wzmocnić jelita 54 W dobrej formie Ciągle jest mi zimno 56 W dobrej formie Ćwiczenia z krzesłem

jem zdrowo

58 Zoom na... Miód malina! 62 Sezon na... Papryka przysmak znad Dunaju 64 Dieta Zaparcia? Dieta przyniesie ci ulgę

Przepisy

Dla jelit to naprawdę delicje wieści

z apteki

70 Porady zza pierwszego stołu jestem

eko

72 Zoom na... Jak dobrze doświetlać wnętrza 76 Mam patent na... Urszula Grabowska: W lesie zbieram puszki i butelki

dbam

o urodę

78 Zoom na... Rozgrzewające zabiegi 82 Mam patent na… Oczy bez obrzęków

to jest mój czas

84 Zoom na...

Dlaczego kłamiemy i dajemy się oszukiwać 88 Seksuolog radzi… W seksie odpuść sobie perfekcję 90 Myśl miesiąca 92 Prawo

Pacjent dobrze poinformowany 94 Podróże Oto to jest Ciechocinek... 98 Krzyżówka

Zapraszamy na www.dbamozdrowie.pl

Poznajcie naszych ekspertów

Drodzy Czytelnicy, misją Ekspertów DOZ.pl jest dostarczanie rzetelnych rad, a Program Ekspertów DOZ.pl umożliwia Wam kontakt z Farmaceutami. Ich wsparcie możecie uzyskać, pisząc do nas pod adres magazyn@dbamozdrowie.pl,ale także za pośrednictwem czatu w aplikacji DOZ.pl.

Wydawca Bez Recepty Sp. z o.o. 94-406 Łódź, ul. Kinga C. Gillette 11 tel. 42 200 75 87 magdalena_ruszkowska@bezrecepty.eu

Projekt, redakcja, wykonanie Wydawnictwo Bauer Sp. z o.o., Sp. j. 04-035 Warszawa, ul. Motorowa 1 Recepcja tel. 22 51 70 500 magazyn@dbamozdrowie.pl www.bauer.pl

Redaktor naczelna Izabela Raduszewska

Redaktor prowadząca Karolina Banasiak

Redaktor kontentu Urszula Zubczyńska

Sekretarze redakcji Alicja Daszkiewicz, Magdalena Łuków Korekta Marika Heldwein

Zespół redakcyjny Ewa Adamiak, Marzena Bartoszuk, Magdalena Bauman, Agnieszka Czechowska, Alicja Daszkiewicz, Anna Grzelczak, Aleksandra Jaworska, Magdalena Kozińska, Barbara Lasota, Magdalena Łuków, Diana Ożarowska-Sady, Anna Skoczeń, Małgorzata Świgoń, Barbara Tuleja

Współpraca Cezary Kubaszewski, Magda Maciejczyk, Dorota Mikłaszewicz, Marta Stachura

Projekt graficzny Maciej Moszyński, Katarzyna Rawska, Ewa Rozum

Zespół graficzny Wojciech Badowski, Barbara Pacholska, Renata Szwarc, Ewa Rozum (grafik prowadzący) Fotoedycja Kamila Mejran i Agnieszka Posiewka

Asystentka redakcji Agnieszka Klepacz

Zdjęcie na okładce Piotr Porębski

Zdjęcia w magazynie 123RF/Picsel (chyba że zaznaczono inaczej)

Reklama pharma Magdalena Ruszkowska tel. +48 885 500 881 reklama@dbamozdrowie.pl

Reklama no-pharma Katarzyna Kilanowska tel. 48 692 461 080 Katarzyna.Kilanowska@bauer.pl

Druk Quad/Graphics Europe Sp. z o.o. 07-200 Wyszków, ul. Pułtuska 120 BĄDŹ EKOLOGICZNY.

Wyrzucając papier, wybierz odpowiedni pojemnik.

ABSOLWENTKA SEKSUOLOGII KLINICZNEJ, EDUKATORKA SEKSUALNA

AGNIESZKA CZECHOW SKA

Królowa jesieni

Dynia zachwyca kolorami, zdumiewa kształtami, imponuje rozmiarami. Jest smaczna, cenna dla zdrowia i urody oraz atrakcyjna jako dekoracja. Jej miąższ zawiera dużo beta-karotenu, przeciwutleniacza, który hamuje szkodliwe procesy oksydacyjne i może – jak potwierdzają badania – zapobiegać rozwojowi nowotworów. Niskokalo ryczna i niemal pozbawiona sodu jest dobra dla osób z nadciśnieniem i dbających o linię. A nasiona dyni – jak określił je perski lekarz Awicenna – to apteka w miniaturze. Już sam fakt, że tak małe nasiono daje życie takiemu ogromnemu warzywu, pokazuje ile w nim mocy. Jedzmy je jednak z umiarem, bo oprócz cennych witamin i minerałów, w odróżnieniu od miąższu, pestki mają sporo kalorii. Dynia ma też symboliczne znaczenie. Dekoracyjna Jack-o’-lantern to halloweenowa lampa z wydrążonej dyni. Nazwa, jak podaje tradycja, nawiązuje do mężczyzny o imie niu Jack, który był chciwy i na dodatek zadarł z dia błem. Nie mógł więc po śmierci trafić ani do nieba, ani do piekła, w konsekwencji musi chodzić z latar nią po ziemi aż do dnia sądu ostatecznego. Dyniowa latarenka jako symbol Święta Zmarłych pojawiła się pierwotnie w Irlandii, z czasem zawędrowała do USA, gdzie nadal podczas Halloween rozświetla domy i ogrody, a ostatnio także w Polsce.

TEKST ALICJA DASZKIEWICZ

kalendarium

LISTOPAD

sekund

– tyle czasu powinniśmy myć ręce, aby pozbyć się wirusów, bakterii i pasożytów, które się na nich gromadzą. Z dłoni bardzo łatwo je przenieść na twarz, a tym samym na błony śluzowe oczu, nosa czy ust. To ważne, by uniknąć zachorowania m.in. na Covid-19 i grypę.

12 listopadaŚwiatowy Dzień

Zapalenia Płuc

To groźna i często występująca choroba, która może wywołać wiele niebezpiecznych powikłań. W Polsce statystycznie choruje na nią jedna na sto osób rocznie, najwięcej jesienią i zimą. Najważniej szym działaniem w profilaktyce i zapobieganiu rozprzestrzeniania się zapalenia płuc jest izolacja osoby chorej i częste mycie rąk.

14 listopada Światowy Dzień Cukrzycy

Najczęścej występuje cukrzyca typu 2, która związana jest m.in. z nie właściwą dietą, nadwagą i brakiem aktywności fizycznej. To choroba przewlekła i nieuleczalna. Można ograniczać jej skutki, prowadząc zdrowy styl życia, cały czas kontrolu jąc swój organizm i stosując się do zaleceń lekarza. To pierwsza nieza kaźna choroba, która została uzna na przez ONZ za epidemię XXI w.

18 listopada Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach

Jego cel to promowanie informacji na temat odpowiedzialnego stoso wania antybiotyków i zwiększenie świadomości, jakim zagrożeniem dla zdrowia jest zjawisko antybio tykooporności, czyli odporności bakterii na działanie leku. Aby jego uniknąć, należy rozważnie stosować antybiotyki, przyjmować tylko te przepisane przez lekarza, nie prze rywać terapii, nawet jeśli poczujemy się lepiej i nie sięgać po antybiotyki pozostałe po wcześniejszym leczeniu.

Pogodę ducha i energię mam

po rodzicach

Czas zrobił dla niej wyjątek i zwolnił bieg. Artystka od lat uwodzi kobiecością, ciepłem, wrażliwością i głosem. Mimo to powtarza, że robi jedynie to, na czym zna się najlepiej, śpiewa piosenki bliskie jej sercu.

ROZMAWIAŁA MAGDA MACIEJCZYK

Halina Frąckowiak

Jej kariera zaczęła się jak w amerykańskim śnie. Uczennica technikum eko nomicznego bierze udział w konkursie talentów, by zdobyć bezpłatną wejściówkę na koncert zespołu Czerwono-Czarni, a... dostaje propozycje wspólnej trasy koncertowej. U szczytu sławy, tuż przed 50. urodzinami, decydu je się studiować psychologię, a po dyplomie zatrudnia się w gimna zjum i prowadzi program „Poroz mawiaj z Haliną” w TVP Polonia. Jest także pomysłodawczynią kon kursu debiutów im. Anny Jantar. Wciąż daje dziesiątki koncertów, po każdym ma owacje na stojąco.

Zastanawia się pani czasem, kim mogłaby być, gdyby nie muzyka? Artystką. Niezależnie w jakiej dziedzinie, bo też trochę maluję,

rysuję, piszę, robię zdjęcia. Przyznam, że czasami zadaję sobie pytanie, czy moja droga artystyczna do końca życia to wyłączne śpiewanie. Marzy mi się, by jeszcze pójść na studia na kierunku filozofia, która bardzo mnie zawsze interesowała, ale pozostaję przy słuchaniu wykła dów w internecie. Po prostu z braku czasu. Jednak muzyka jest tym, co kocham najbardziej.

Które spośród ponad 200 wyśpiewanych piosenek są najbliższe pani sercu? Jest ich wiele. Często mało znane, jak choćby: „Krzykiem i szeptem” czy „Nie zobaczysz, matko, syna”, która rezonuje z obecną rzeczywi stością wojny w Ukrainie. Bardzo lubię piosenkę „Blaszane pudełko”. Opowieść przypominająca mi kli maty z dzieciństwa. Lubię utwór „Panna pszeniczna”, niejako jest to

litania do Najświętszej Maryi Panny, pieśń, którą śpiewali górale wówczas, gdy Karol Wojtyła, chwilę potem papież Jan Paweł II, wyjeżdżał na konklawe do Rzymu. Także szczególną wagę ma dla mnie utwór „Anna już tu nie mieszka”, piosenka poświęcona pamięci mojej tragicznej zmarłej przyjaciółki Ani Jantar.

Ma pani w swoim życiorysie wiele trudnych momentów, a odnoszę wrażenie, że nigdy nie opuszcza pani spokój, uśmiech. Jest coś, dzięki czemu łatwiej rozprawiać się z nieszczęściami? Na to nie ma recepty. Po rodzi cach odziedziczyłam optymi styczne podejście do życia i pogodę ducha. Wierzę, że wszystko, co nas spotyka, jest szansą na rozwój. Mój wypadek samochodowy 30 lat temu

PRACAWAŻNA!JEST

przebojów,Wyśpiewaładziesiątkijakchoćby„Napisz„Małyproszęchociażkrótkilist”, „Papierowyelf”,„DancingQueen”, księżyc”czy„Serca żegwiazd”.Mimotoprzyznaje, chodziwciążmatremę,gdywynascenę.Opróczwielu nagródmuzycznychmateżinne,np. „MistrzaMowy Polskiej”.

w drodze na koncert, po którym 8 miesięcy spędziłam w szpitalu, był dramatycznym wydarzeniem, jednakże skłoniło mnie to do zwrócenia uwagi na istotną sprawę, a mianowicie wgląd w siebie i zaufanie swojej intuicji. Nie chciałam wyjeżdżać na ten koncert, a jednak uległam oczeki waniom innych. A dziś wiem, że za każdy popełniony błąd prze ciwko słusznym przekonaniom poniesiemy konsekwencje...

Samotna matka, do tego często nieobecna, która wychowała syna na człowieka z silnym charakterem. Jest politykiem, dziennikarzem, dyrektorem Izby Pamięci im płk. Kuklińskiego. Najcenniejsza rada, jaką dziś dałaby pani kobiecie w podobnej sytuacji? Trzeba się troszczyć, ale przede wszystkim kochać dziecko. Bez względu na zaistniałą sytuację tulić do serca. Na miarę naszego pojmowania i rozumienia danej sprawy wyjaśniać, dlaczego tak powinno być, a nie inaczej. Oczy wiście nie metodą nakazów, lecz argumentacji. Gdy syn był dziec kiem, uważałam za naturalne to, że pytałam: czy tego albo tak chcesz? A poczucie bezpieczeń stwa zapewniamy dziecku, gdy dajemy jednoznaczne propozycje. Takie wyciągam wnioski z prze szłości. Dzisiaj może starałabym się być bardziej zasadnicza, bo

czasami syn zarzuca mi, że byłam za mało wymagająca. Ale tak czy inaczej, najważniejsza jest miłość.

Od prawie 60 lat  jest pani na scenie. Szczerze, tak po ludzku, nie czuje się pani zmęczona?

Fizycznie bywam. Nie chodzi o same koncerty. Nie lubię dalekich podróży samochodem, a miejsca, gdzie występuję, są czasami bardzo odległe. Niedawno jechałam z Jastarni do Bielska -Białej. Czy jestem zmęczona koncertami? Ani trochę, chociaż gdy śpiewam, oddaję całą siebie.

Co jeszcze sprawia, że jest pani w tak znakomitej formie?

Staram się dużo ćwiczyć. Także gdy jadę daleko samochodem, wykorzystuję przerwy w podróży na ćwiczenia, by rozluźnić mięśnie napięte jazdą. Mam w domu matę i gdy jadę na koncert, pakuję ją do samochodu. Zabieram także swoje ciężarki, dwuipół- oraz pięcioki lowe. I to są moje niezbędniki, żeby jakoś trzymać się w pionie. Ostatnie dwa miesiące spędziłam w Jastarni. Starałam się jak naj częściej pokonać możliwie jak największe odcinki, maszerując po piasku. Kiedyś próbowałam uprawiać nordic walking, ale mnie nudziło. Pomyślałam sobie: a co, bez kijków nie można? Można!

I to wystarczy, by nurkować 9 m w głąb oceanu? Słyszałam, że niedawno na Lanzarote bez problemu pani sobie z tym radziła. To prawda. Instruktorzy podkre ślali, iż to niebywałe, że w takim wieku mam taką kondycję, koncentrację i umiejętność oddycha nia. Pewnie dlatego, że osoby, które pracują głosem, potrafią kontrolować swój oddech.

A co robi pani tuż po przebudzeniu? Pije kawę? Sprzątam. Najpierw obowiązkowo ścielę łóżko. Gdy tego nie zrobię, potem wszystko dzieje się jakoś nie tak, jak powinno. Nie lubię też siadać do śniadania, nim wokół mnie nie będzie… tak zwyczajnie, czyli ładnie.

Jakie więc rytuały sprawiają, że tak doskonale udaje się pani oszukać czas? Może dlatego, że nie palę papie rosów, nie piję żadnego alkoholu. Staram się zdrowo odżywiać i kłaść się spać o dwudziestej trzeciej, chociaż nie zawsze mi się to udaje ze względu na liczne podróże i koncerty. Mój sen jest na pewno lepszy, jeśli już się uda. Wyraźnie czuję się bardziej wypoczęta, jestem w lepszej kondycji. Budzę się za to bardzo wcześnie, bo mam cudownego pieska, roczną suczkę rasy collie, która przychodzi do mnie do sypialni o piątej nad ranem. Często mówię wtedy: „Harfusiu, jeszcze śpimy, idziesz do swojego łóżeczka”. Czasem posłucha, ale i tak o szóstej rano musimy wyjść na dwór.

Wierzę, że odpowiedzi na najważniejsze pytania mamy w sobie. Wystarczy zaufać intuicji.

TEMAT miesiąca

chorób, które możesz pomylić

z przeziębieniem

Podpowiadamy, jak odróżnić tę najczęstszą jesienno-zimową infekcję od innych chorób, które też mogą nam się przytrafić w tym okresie.

TEKST MARZENA BARTOSZUK

Każdy z nas do skonale zna ty powe objawy przeziębienia. Okazuje się jed nak, że nie za wsze to rozpo znanie jest prawidłowe. Zapewne najłatwiej można pomylić je z infek cją COVID-19, która nadal rozprze strzenia się na całym świecie, ale w swej obecnej formie przypomina coraz bardziej inne choroby wywo łane przez koronawirusy (zarazki z tej samej rodziny co SARS CoV-2 to właśnie najczęstsza przyczyna przeziębień). Na szczęście w apte kach jest co najmniej kilkanaście różnych testów, dzięki którym szybko i z dużą pewnością można sprawdzić, czy nasze objawy są efektem zachorowania na CO VID-19, czy też nie (patrz wypo wiedź eksperta na kolejnej stronie). Nieco trudniej jest z innymi choro bami o podobnych objawach.

Przedstawiamy najważniejsze in formacje o pięciu najczęściej mylo nych z przeziębieniem infekcjach. A także rady, jakie testy wykonać, aby to sprawdzić, oraz w jaki spo sób prawidłowo się leczyć, jeśli po dejrzenia zostaną potwierdzone.

Twój

jesienny niezbędnik

Skład: 1 tabletka zawiera 1000 mg inozyny pranobeksu (Inosinum pranobexum): kompleksu zawierającego inozynę oraz 4-acetamidobenzoesan 2-hydroksypropylodimetyloamo niowy w stosunku molarnym 1:3. Substancja pomocnicza o znanym działaniu: Każda tabletka zawiera 206 mg skrobi pszenicznej. Wskazania: Wspomagająco u osób o obniżonej odporności, w przypadku nawracających infekcji górnych dróg oddechowych. W leczeniu opryszczki warg i skóry twarzy wy wołanej przez wirus opryszczki pospolitej (Herpes simplex). Przeciwwskazania: Produktu leczniczego nie należy stoso wać: u pacjentów z nadwrażliwością na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą; u pacjen tów, u których występuje aktualnie napad dny moczano wej lub zwiększone stężenie kwasu moczowego we krwi. Podmiot odpowiedzialny: Aflofarm Farmacja Polska Sp. z o.o. Lek OTC.

Przed

która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

WYSOKA TEMPERATURA U OSÓB DOROSŁYCH JEST RZADKOŚCIĄ, ALE MOŻE SIĘ POJAWIĆ WŁAŚNIE W PRZEBIEGU GRYPY.

1GRYPA – gwałtowne objawy.

Przeziębienie rozwija się raczej powoli, za to prze bieg grypy zwykle jest błyskawiczny. Od razu poja wia się wysoka gorączka i znaczne osłabienie.

Możesz też odczuwać silny ból głowy i mięśni. Katar i inne typowe objawy zaczynają się dopiero później, nawet po 2 3 dniach.

•Ważny test. Podejrzenie grypy zweryfikujesz w laborato rium medycznym (wykonuje się wymaz z gardła) albo robiąc domowy test dostępny w aptekach (są już takie, które wykrywają jednocześnie wirusy grypy i SARS Cov-2).

•Skuteczna terapia. Prawidłowe leczenie polega na przyj mowaniu preparatów łagodzących objawy (zmniejszających katar, kaszel, temperaturę) i leżeniu w łóżku (by nie obciążać organizmu walczącego z infekcją). U osób z poważnymi prze wlekłymi chorobami stosuje się czasem leki przeciwwirusowe, które hamują namnażanie się zarazków i łagodzą przebieg grypy. Przy gorączce trzeba dużo pić, mniej więcej 3 litry płynów na dobę. Mogą to być wzmacniające organizm wywary z goto wanych długo warzyw z ziołami i odrobiną soli, poprawiający odporność sok z czarnego bzu lub łagodnie obniżające tempera turę napary z lipy oraz liści i owoców malin.

Twój

jesienny

niezbędnik

pytamyeksperta

MGR FARM. JOANNA NACZYŃSKA

Jak sprawdzić, czy choruję na COVID-19?

Skład: 5 ml syropu zawiera 30 mg ambroksolu chlorowodorku. Wskazania do stosowania: Ostre i przewlekłe choroby płuc i oskrzeli przebiegające z zaburzeniem wydzielania śluzu oraz utrudnieniem jego transportu. Przeciwwskazania: nadwrażliwość na ambroksolu chlorowodorek lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. {ChPL 04/2022}

Podmiot odpowiedzialny: Opella Healthcare Poland Sp. z o.o.

Od 1 kwietnia 2022 r. w aptekach nie są wykonywane bezpłatne testy na COVID-19. Można jednak kupić test antygenowy do zrobienia w domu. Powinno się go wykonać w ciągu 5 dni od wystąpienia objawów (gorączka, kaszel, ból gardła) lub po 7 dniach od kon taktu z osobą zakażoną. Aby to zrobić, należy wyjąć płytkę testową i wymazówkę, trzymając ją za pla stikową końcówkę. Bawełniany fragment wymazówki wkłada się do nosa (kolejno do obu dziurek) na głębokość 4‒5 cm, obraca 5 razy, umieszcza w roztworze dołączonym do zestawu i kilka krotnie obraca. Następnie trzeba nanieść dwie pełne krople płynu do dołka próbkowego na płytce testowej. Wynik odczytuje się po 5‒20 minutach (nie później). Gdy w polu odczytu widoczna jest jedy nie linia czerwona w obszarze kon trolnym „C”, wynik jest negatywny (jeśli jej nie ma, test trzeba powtó rzyć). Widoczne dwie czerwone linie w obszarze kontrolnym „C” i testowym „T” oznaczają pozy tywny wynik testu.

TAK

DOMOWE SPOSOBY

Pomocniczo, nawet co godzinę, możesz stosować łagodzące ból płukanki do gardła, np. z szałwii lub rumianku (łyżeczkę suszu zalej szklanką wrzątku, zaparzaj przez 10 minut) albo soli (łyżeczkę rozmieszaj w szklance ciepłej wody). Pomocne są również regularne inhalacje mgiełką solankową jodowo-bromową, która przyspiesza likwidację zakażenia (odpowiedni preparat kupisz w aptece – zastosuj go zgodnie ze wskazówkami na ulotce).

2ANGINA – bakteryjne zapalenie migdałków pod- niebiennych. Silny ból gardła, powiększone migdałki, zwykle z bia łym nalotem, wysoka gorączka (na wet ponad 39 st. C) to najczęstsze ob jawy tej choroby. Wywołują ją zwykle bakterie, najczęściej paciorkowce i to właśnie może być niebezpieczne. Niektóre ich szczepy wytwarzają bowiem substancje toksyczne, które mogą uszka dzać tkanki różnych narządów, m.in. serca. •Ważny test. Aby stwierdzić, czy to właśnie bak terie odpowiedzialne są za twoją chorobę, można sprawdzić poziom białka C-reaktywnego (CRP). Test zrobisz w laboratorium (kosztuje ok. 10 zł, a wynik otrzymasz w ciągu kilku godzin) lub kupisz w aptece taki do użytku domowego. Poziom powyżej powyżej 40 mg/dL świadczy o infekcji bak teryjnej. Anginę potwierdzić można, wykonując strep test, czyli tzw. szybki test paciorkowcowy.

Szałwia lekarska stosowana do płukania gardła ma działanie przeciwzapalne i odkażające, dzięki czemu przyspiesza leczenie anginy.

Pobierany jest wymaz z gardła, a rezultat otrzymasz po kwadransie.

•Skuteczna terapia. Anginę paciorkowcową za wsze trzeba leczyć odpowiednio dobranym antybio tykiem. Należy brać go tak długo, jak zaleci lekarz. Nie przerywaj kuracji, gdy tylko ból i gorączka się zmniejszą, ponieważ grozi to poważnymi komplika cjami, takimi jak gorączka reumatyczna czy zapale nie mięśnia sercowego.

Twój

Skład: Każda pastylka zawiera 150 mg choliny sali cylanu (Cholini salicylas) Substancje pomocnicze o znanym działaniu: Każda pastylka twarda zawiera 1493 mg glukozy i 1848 mg sacharozy. Wskazania do stosowania: Stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej i gardła; ból i obrzęk gardła towarzyszący stanom zapalnym; jako lek wspomagający antybio tykoterapię zakażeń błony śluzowej jamy ustnej i gardła wywołanych przez niektóre drobnoustroje. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na: substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocni czą, salicylany, inne niesteroidowe leki przeciwza palne. Nie podawać u osób z żylakami przełyku ze względu na zagrożenie krwotokiem. Podmiot odpowiedzialny: STADA Arzneimittel AG, Sta dastrasse 2-18, 61118 Bad Vilbel, Niemcy. Autoryzowany przedstawiciel podmiotu odpowiedzialnego: Stada Poland sp. z o.o., ul. Krakowiaków 44, 02-255 Warszawa. Pozwolenie nr: R/1701. Charakterystyka Produktu Leczniczego z października 2021r. STADA/PL/210/2022

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

3ZAPALENIE ZATOK

– jedno z częstszych powi kłań infekcji. Gdy przeziębienie trwa już kilka dni, ale ból głowy nie mija albo nawet się nasila, prawdopo dobnie doszło u ciebie do zapalenia zatok. Z nosem łączą się one wąskimi ujściami – jeśli zostaną zablokowane, wydzielina gro madzi się w zatokach i może tam dojść do rozwoju stanu zapalnego.

•Ważny test. W pozycji stojącej pochyl się tak, aby głowa znalazła się jak najniżej. Jeśli ból się nasila, masz uczucie rozpierania w zatokach, prawdo podobnie wystąpił stan zapalny. Dodatkowo możesz być osłabiona, zmęczona i senna (to skutek niedotle nienia organizmu). Gdy dolegliwości są silne i chcesz uzyskać potwier dzenie diagnozy, poproś lekarza o skierowanie na RTG zatok – wynik tego badania ostatecznie roz wieje wątpliwości.

GDY MASZ ZAPALENIE ZATOK, STARAJ SIĘ JAK NAJCZĘŚCIEJ WYDMUCHIWAĆ NOS. PAMIĘTAJ JEDNAK, ABY DZIURKI OCZYSZCZAĆ KOLEJNO, A NIE OBIE JEDNOCZEŚNIE.

DOMOWE SPOSOBY

(najczęściej z pseudoefedryną) – w aptekach są do stępne takie preparaty z dopiskiem „zatoki”. Jeśli czujesz, że błony śluzowe nosa są obrzęknięte, mo żesz stosować także spreje do nosa (np. z ksylometa zoliną, oksymetazoliną). To pozwala na udrożnienie ujść zatok, co jest warunkiem ich wyleczenia. Można również dodatkowo przyjmować leki tzw. sekretoli tyczne (upłynniające wydzielinę) z kompozycją natu ralnych składników, takich jak: werbena, czarny bez, goryczka, pierwiosnek czy pelargonia afrykańska. Ta kie leczenie po kilku dniach przynosi wyraźną popra wę i tylko czasem, kiedy dojdzie do rozwoju bakterii, konieczne jest zastosowanie antybiotyku, który bierze się 7–10 dni. TEMAT miesiąca

Dwa razy dziennie przepłukuj nos wodą z solą. Najwygod niej zrobić to za pomocą specjalnego zestawu do płukania zatok, który zawiera butelkę i saszetki z odpowiednią ilością soli. Rozpuść sól w ciepłej wodzie, pochyl się nad umywalką i przyłóż końcówkę butelki do otworu nosowego. Oddychając przez usta, naciśnij butelkę, aby płyn pod ciśnieniem wtrysnął do nosa i wypłynął drugą dziurką (powtórz to samo na drugą stronę). Uwaga! Nie rób tego zabiegu, jeśli nos jest całkowicie zablokowany.

Twój

jesienny niezbędnik

Sudafed XyloSpray HA

Skład: Jeden ml aerozolu do nosa, roztworu zawiera 1 mg ksylometazoliny chlorowodorku. Wskazania: Zmniejszenie obrzęku błony śluzowej nosa w ostrym, w naczynioruchowym oraz w alergicznym zapaleniu błony śluzo wej nosa. Ułatwienie odpływu wydzieliny w zapaleniu zatok przynosowych oraz w zapaleniu trąbki słuchowej ucha środkowego połączonego z przeziębieniem. Do stosowania u dorosłych i dzieci w wieku powyżej 6 lat. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Nie stosować u pacjentów po usunięciu przysadki po innych zabiegach chirurgicznych przebiegających z odsłonięciem opony twardej. Nie stosować u dzieci w wieku poniżej 6 lat. Podmiot odpowiedzialny: McNeil Healthcare (Ireland) Limited.

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

Katar w prezencie?

Wybierz Sudafed® HA dla dzieci

odblokowuje nos nawilża bez konserwantów

Mądry sposób na katar

1. Efekt zmniejszenia obrzęku błony śluzowej nosa zwykle utrzymuje się przez ok. 6-8h według ChPL Sudafed Xylospray HA dla dzieci. Sudafed XyloSpray HA dla dzieci: Jeden ml aerozolu do nosa, roztworu zawiera 0,5 mg ksylometazoliny chlorowodorku. Wskazania: Krótkotrwałe leczenie objawowe przekrwienia błony śluzowej nosa w przebiegu zapalenia błony śluzowej nosa lub zapalenia zatok. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Nie stosować u: pacjentów z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym, zwłaszcza u pacjentów z jaskrą z wąskim kątem przesączania; pacjentów z suchym zapaleniem błony śluzowej nosa; dzieci w wieku poniżej 2 lat; pacjentów po usunięciu przysadki i po innych zabiegach chirurgicznych wykonywanych drogą przeznosową lub przez jamę ustną, przebiegających z odsłonięciem opony twardej; pacjentów, którzy przyjmują lub przyjmowali przez ostatnie dwa tygodnie leki z grupy inhibitorów monoaminooksydazy oraz tych, którzy przyjmują inne leki mogące zwiększać ciśnienie krwi; pacjentów z zanikowym zapaleniem błony śluzowej nosa. Podmiot odpowiedzialny: McNeil Healthcare (Ireland) Limited. PL-SU-2100100

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

Silny kaszel

przy krztuścu może trwać nawet 3 miesiące. Przed zachorowaniem chronią szczepienia, trzeba powtarzać je co 10 lat.

KRZTUSIEC, dawniej zwany kokluszem. Liczba przypadków tej choroby znacznie się w ostatnich latach zmniejszyła (dzięki szczepieniom). Nie znaczy to jednak, że zniknęła ona całkowicie. Jej pierwsza faza bardzo, wręcz do złudzenia, przypo mina przeziębienie – możesz mieć katar, stan podgo rączkowy, ból lub zapalenie gardła oraz złe samopo czucie. Od początku infekcji obecny jest także kaszel, początkowo umiarkowany, potem coraz silniejszy o charakterze napadowym. W przypadku krztuśca szczególnie silne ataki zdarzają się w nocy (czasem może to prowadzić nawet do wymiotów). U dorosłych objawy tej choroby mogą być bardzo nie specyficzne, dlatego nawet lekarzom czasem trudno jest postawić od razu prawidłową diagnozę, tym bar dziej że w rozpoznaniu krztuśca nie pomaga osłuchanie oskrzeli i płuc ani zdjęcie RTG.

•Ważny test. Podejrzenie najlepiej zweryfikować badaniem krwi – trzeba w niej oznaczyć przeciw ciała IgA specyficzne dla antygenów pałeczek krztuśca (Bordetella pertussis).

•Skuteczna terapia. Podanie w pierwszej fazie infekcji antybiotyku z grupy makrolidów skraca czas choroby, gdyż zmniejsza ryzyko uszkodzenia dróg oddechowych przez pałeczki B. pertussis (a to właśnie jest przyczyną przedłużającego się kaszlu). Pacjent prawidłowo leczony zaraża też znacznie mniej osób. Niewiele infekcji jest rozpoznawanych od początku, zatem w większości przypadków stosuje się jedynie leki łagodzące ataki kaszlu (nie zawsze jednak są one wystarczająco skuteczne).

Twój

Vigantoletten 1000

niezbędnik

j.m. witaminy D. Wskazania do stosowania: Zapobieganie krzywicy i osteomalacji u dzieci i dorosłych; zapobieganie schorzeniom w przypadku występo wania ryzyka niedoboru witaminy D u dzieci i dorosłych; zapobieganie niedoborom witaminy D u dzieci i dorosłych; leczenie wspomagające w osteoporozie u dorosłych. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną (cholekalcyferol) lub na którąkolwiek substancję pomocniczą; hiperkalcemia i (lub) hiperkalcynuria; kamica nerkowa i (lub) ciężka niewydolność nerek; rzekoma nie doczynność przytarczyc (zapotrzebowanie na witaminę D może być obniżone z powodu okresów prawidłowej wrażliwości na tę witaminę, prowadzących do przedawkowania). W tym przypadku dostępne są pochodne witaminy D łatwiejsze do kontrolowania. Podmiot odpowiedzialny: P&G Health Germany GmbH, Sulzbacher Str. 40, 65824 Schwalbach am Taunus, Niemcy (poprzednio: Merck KGaA Frankfurter Str. 250 64293 Darmstadt, Niemcy). Opracowano na podstawie ChPL z dnia 08.09.2020 r. (MAT-PL-VIGANTOL-20-000064)

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

DOMOWE SPOSOBY

Koniecznie trzeba dbać o dostateczne nawilżanie pomieszczeń oraz wietrzenie sypialni, bo zbyt suche powietrze nasila ataki kaszlu. Warto również stosować preparaty regenerujące śluzówkę gardła, np. pastylki do ssania z porostem islandzkim, podbiałem lub jonami srebra. Pokrywają one błonę śluzową delikatną powłoką, co zmniejsza podrażnienie.

Pomocne mogą być także inhalacje z soli fizjologicznej.

Skład i postać farmaceutyczna: Tabletki. 1 tabletka zawiera 25 mi krogramów cholekalcyferolu równoważnego 1000

DOMOWE SPOSOBY

Ze względu na osłabienie organizmu pamiętaj o odpoczynku i dużej daw ce snu. Stosuj także lekką dietę z dużą ilością witamin i składników mineralnych (owoce, warzywa, kasze).

5MONONUKLEOZA , czyli choroba pocałun- ków. Jej nazwa jest nieprzypad kowa, odpowiedzialne za infekcję wirusy Epsteina-Barr (EBV) przenoszą się głównie przez ślinę. Chorują na nią dzieci powyżej pierwszego roku życia i młodzież do 25 lat, także osoby dorosłe, choć znacz nie rzadziej. Objawy mononukleozy początkowo przypominają grypę lub przeziębienie – są to przede wszystkim wysoka gorączka i dreszcze. Potem bar dziej upodabnia się ona do anginy – pojawia się silny ból gardła, powiększenie migdałków. Dlatego często bywa błędnie leczona (np. antybiotykami z grupy pe nicylin). Tymczasem to infekcja wirusowa i nie wy maga podawania antybiotyków. Typowe dla tej cho roby jest powiększenie się węzłów chłonnych, np. na szyi czy pod pachami (zwykle po paru dniach od po jawienia się pierwszych objawów mononukleozy) oraz wątroby i śledziony.

•Ważny test. Rozpoznanie mononukleozy można potwierdzić badaniami krwi na obecność przeciwciał wirusa EBV.

•Skuteczna terapia. Prawidłowe leczenie polega na łagodzeniu objawów – stosuje się leki przeciwgo rączkowe i przeciwzapalne – i odpoczynku w łóżku. Unikać trzeba gwałtownych podskoków oraz urazów brzucha (ze względu na możliwość pęknięcia śledzio ny). W przypadku duszności związanych ze znacz nym obrzękiem dróg oddechowych lekarz może zalecić stosowanie glikokortykosteroidów. Choroba zwykle trwa długo, od dwóch do nawet sześciu tygo dni, a okres rekonwalescencji (w tym powrotu do prawidłowej wielkości powiększonych narządów we wnętrznych) jeszcze około miesiąca. Osłabienie zwią zane z infekcją może ciągnąć się nawet pół roku.

Twój

jesienny niezbędnik

Essentiale Max

600 mg, kapsułki, twarde

Skład: kapsułki, twarde, 600 mg fosfolipidów z nasion sojowych zawierających (3-sn-fosfatydylo)cholinę.

Wskazania: Roślinny produkt leczniczy stosowany w cho robach wątroby. Zmniejsza dolegliwości, jak: brak apetytu, uczucie ucisku w prawym nadbrzuszu spowodowane uszko dzeniem wątroby w wyniku nieprawidłowej diety, działania substancji toksycznych lub zapalenia wątroby.

Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną, soję, orzeszki ziemne lub substancje pomocnicze. {ChPL 04.2022}

Podmiot odpowiedzialny: Opella Healthcare Poland Sp. z o.o.

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

okresie zdrowienia mogą pojawić się problemy z koncentracją, zmęczenie i osłabienie. Warto dać sobie wtedy czas na dojście do formy. Wspomagać organizm np. niezbyt forsownymi spacerami.

W

NA MONONUKLEOZĘ CHORUJE SIĘ TYLKO RAZ. JEDNAK WIRUS EBV POZO STAJE W ORGANIZMIE – NAWET 95 PROC. LUDZI JEST JEGO NOSICIELAMI.

Iriclean, zestaw do płukania nosa i zatok Wyrób medyczny. Zestaw do płukania nosa i zatok. Roztwór izotoniczny do płu kania nosa i zatok wskazany do stoso wania w zapaleniu zatok przynosowych różnej etiologii, nieżycie nosa współtowa rzyszącemu infekcji. Butelka 240 ml + saszetki, 16 szt.

Jesienny spadek formy? Mamy sposób na …

Tussimin

Suplement diety. Syrop ułatwiający odkrztuszanie. Składniki roślinne mają na celu wspomóc naturalne funkcjonowanie dróg oddechowych. Syrop, 120 ml.

Sinuren Zatoki HOT Suplement diety w formie saszetek z proszkiem do rozpuszczania w wodzie. Przeznaczony do stosowania jako uzupełnienie diety w witaminę C oraz cynk. Proszek w saszetkach, 10 szt.

Tymianek i podbiał Suplement diety. Tymianek pospolity wspomaga przy podrażnieniu gardła i krtani oraz wspiera naturalną odporność organizmu. Pastylki do ssania, 24 szt.

katar i zatoki ból gardła męczący kaszel spadek odporności

Halsin Wyrób medyczny. Jest zalecany w celu nawilżenia gardła, niwelowania uczucia suchości, hamowania rozwoju drobnoustrojów, zmniejszenia stanów zapalnych gardła. Spray na suche gardło, 30 ml.

Antussimin

Suplement diety. Zawiera wyciągi ro ślinne z korzenia prawoślazu lekarskie go i porostu islandzkiego. Prawoślaz lekarski oraz porost islandzki działają łagodząco na podrażnioną błonę ślu zową gardła, krtani i strun głosowych. Syrop, 120 ml.

Cegrin

Suplement diety zawiera ekstrakt z owocu bzu czarnego, z kwiatostanu lipy, z aceroli, cynk oraz koncentrat soku z maliny i czarnej porzeczki. Proszek, saszetki, 10 szt.

Neorutin

Suplement diety, zawierający w składzie witaminę C oraz rutynę. Tabletki powlekane, 210 szt.

DBAM o zdrowie

język? Co o zdrowiu mówi

Pełni wiele funkcji. Umożliwia nam m.in. mówienie, przełykanie i delektowanie się smakiem. Zmiany w jego wyglądzie mogą także pomóc w wykryciu różnych chorób, nie tylko jamy ustnej. Od czasu do czasu warto przyjrzeć mu się z uwagą.

Gdy język

pomagapostawić diagnozę

Zdanie: ”Pokaż język” jest nieodłącznym elementem wizyty u pediatry, bo jego wygląd pomaga stwierdzić popularne choroby zakaźne. Okazuje się, że nie tylko.

TEKST MAGDALENA BAUMAN

Myślimy o nim najczęściej jako o narzą dzie zmysłu: to dzięki znajdującym się na jego powierzchni licznym kubkom smakowym jedzenie dostarcza nam tylu przyjemności. Nie wspominając o seksie, w którym odgrywa ważną rolę... Ale język może też być ważnym źrodłem informacji o tym, co dzieje się w głębi naszego organizmu. Podpowia damy, jakie zmiany powinny nas zaniepokoić, na co zwrócić uwagę i kiedy skonsultować się z lekarzem.

Witamina B12

Suplement diety przeznaczony dla osób dorosłych, który zawiera w swoim składzie wysoką zawartość witaminy B12. Witamina B12 pomaga w prawidłowej produkcji czerwonych krwinek oraz w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego i odpornościo wego. Ponadto witamina B12 przyczynia się do utrzymania prawidło wego metabolizmu energetycznego oraz zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia. Tabletki powlekane, 100 szt.

Nalot na języku

Jakie problemy może oznaczać Ciepło i wilgoć panujące w jamie ustnej, a także nierówna, chropowata powierzchnia języka to znakomite warunki do rozwoju różnego rodzaju drobno ustrojów. Mamy ich w ustach około... 20 mld! Większość z nich nie jest groź na, ale gdy namnażają się ponad miarę, na języku może pojawić się nieestetycz ny nalot. Jeśli nie pomaga czyszczenie (jak to robić, piszemy na następnej stronie), warto zasięgnąć opinii lekarza, bo przyczyną zmian mogą być różnego rodzaju schorzenia.

RÓŻOWY sprężysty i wilgotyny to oznaka zdrowia

CZERWONY sugeruje stan zapalny, chorobę zakaźną

ŻÓŁTY świadczy o problemach z żołądkiem, wątrobą

CZARNY nadmiar bakterii, np. po antybiotykoterapii

SZARY to zmiany w układzie pokarmowym

FIOLETOWY może wskazywać na chorobę płuc, serca

NIEBIESKI sygnalizuje chorobę nerek

ZIELONKAWY sugeruje osłabienie funkcji wątroby

BLADY sygnał niedoborów witamin, anemii

BRĄZOWY częsty u amatorów kawy i herbaty, palaczy

BIAŁY świadczy o zakażeniu drożdżakami

Choroby widoczne na języku

Te objawy mogą ułatwić lekarzowi rozpoznanie schorzenia

● Szkarlatyna – intensywnie czerwony, tzw. mali nowy kolor języka, dobrze widoczne brodawki.

● Niedokrwistość – gładki, blady, niekiedy bolesny.

● Angina – biały nalot na jezyku i migdałkach, w połączeniu z ostrym bólem gardła.

● Niedobory składników odżywczych – poprzecz ne pęknięcia na języku.

● Niedobór witaminy B12 – język lśniący, gładki, z niewidocznymi brodawkami, często utrata apetytu, osłabiony smak.

● Grzybica jamy ustnej – biały nalot i nieprzy jemny zapach z ust, uszkodzenia śluzówki, owrzodzenia, pieczenie i ból.

● Obniżenie odporności, osłabienie, infekcja bakteryjna – krosty i wypryski na języku.

JAK PRAWIDŁOWO GO CZYŚCIĆ

To równie ważne, jak szczotkowanie i nitkowanie zębów – zapobiega namnażaniu się drobnoustrojów w jamie ustnej i halitozie (nieświeżemu oddechowi).

Do czyszczenia języka warto użyć specjalnej, profilowanej skrobaczki: ułatwi dokładne usunięcie nalotu, ale nie spowoduje podrażnień. W utrzymaniu higieny pomogą też płyny do płukania ust i napary ziołowe (z szałwii, rumianku, mięty) Ajurweda zaleca płukanie ust olejem (kokosowym, sezamowym) i oczyszczanie języka pastą z kurkumy (łyżeczkę przyprawy mieszamy z sokiem cytryny, nakładamy na kilka minut na język, spłukujemy).

BADANIE WEDŁUG MEDYCYNY

CHIŃSKIEJ

Oglądanie języka jest, obok pomiaru pulsu, najważniejszym badaniem diagnostycznym w medycynie chińskiej, według której każda jego część odzwierciedla stan konkretnych narządów w organizmie. Pojawiające się zmiany (barwy, struktury, nawilżenia) są traktowane jak sygnał choroby.

nerki żołądek płuco prawe płuco lewe serce

nerki

wątroba

Mapa organów na języku

Aby dostrzec zmiany, najlepiej oglądać język rano, na czczo i przed umyciem zębów.

● Czubek – obrazuje stan serca, układ krążenia.

● Fragment nad czubkiem, po obu stronach – oskrzela, płuca, układ oddechowy.

● Środek – żołądek, śledziona, trzustka, układ pokarmowy.

● Boki po obu stronach języka – wątroba, pęcherzyk żółciowy.

● Tylna część – nerki, pęcherz, układ płciowy.

Szałwia

Zioła w torebkach do zaparzania. Każda torebka zawiera 1,2 g wysuszonych i rozdrobnionych liści szałwii (Salvia officinalis) 30 torebek.

CUKRY I

TŁUSZCZE

OD TEGO TYJEMY

Nieraz pewnie zastanawialiście się, od czego tyjemy bardziej: od cukru czy od tłuszczu. I co lepiej wyeliminować z diety. Odpowiedź dają leka rze bliźniacy Chris i Xand van Tulleken, którzy sprawdzili to na... własnej skórze. Jeden zrezygnował na kilka tygodni z cukru, drugi z tłuszczu. Okazało się, że żaden z tych składników ani nie doprowa dził do przytycia, ani pogor szenia wyników badań obu panów. Groźne jest za to połą czenie cukru z tłuszczem, któ re nie występuje w naturze i nasze organizmy w toku ewo lucji nie nauczyły się radzić sobie z nim dostatecznie.

Warto

WIEDZIEĆ

Oto kilka informacji, które mogą ci się przydać, aby lepiej zatroszczyć się o swoje zdrowie.

T-SHIRT, KTÓRY CHRONI PODWÓJNIE

Srebro bardziej kojarzy nam się z biżuterią aniżeli odzieżą. Ale to właśnie ono znajduje coraz szersze zastosowanie w produk cji ubrań, takich jak np. T-shirty. Jony srebra mają bowiem nie tylko właściwości antybakteryjne, przeciwwirusowe i grzybobójcze, ale też ułatwiające termoregula cję. Bawełniana koszulka zanu rzona w roztworze cząsteczek srebra pokrywa się siecią, która zatrzymuje ciepło wytwarzane przez ciało. Dzięki temu ogrze wa je jeszcze lepiej.

KLEJ Z MORSKICH GŁĘBIN NA ZŁAMANE KOŚCI

Szyny, druty, śruby... Takie materia ły do łączenia kości niedługo mogą pójść w zapomnienie. Biokrzemion ka produkowana przez organizmy morskie tworzy bowiem specyficzny hydrożel, który znakomicie scala kości. Jest prosta w produkcji oraz użyciu, ale co najważniejsze – jest też nietoksyczna, a zatem superbezpieczna dla organizmu. Kość po złamaniu byłaby jak sklejo na, a nie skręcona żelastwem.

Wyspecjalizowana bariera naczyń krwionośnych do niedawna całkowicie chroniła nasz mózg przed wpływem niekorzystnych czynników zewnętrznych. To jednak uniemożliwiało leczenie wielu chorób neurologicznych. Jak poinformowali naukowcy z uniwersytetu w Yale, udało im się stworzyć molekułę, która „otwiera” tę barierę na kilka godzin, co pozwoli podać leki bezpośrednio do miejsca wystę powania choroby. Procedura taka jest jednak obarczona ogromnym ryzykiem i dopiero kolejne badania pokażą, czy nie narazi to pacjenta na jakieś inne poważne niebezpieczeństwo.

TEKST MAGDALENA ŁUKÓW

BARIERA KREW-MÓZG POKONANA

pytamy eksperta

DR N. MED. RAFAŁ NIECKARZ specjalista otolaryngologii z krakowskiej SCM clinic

Dlaczegogorzej słyszę?

Uwaga!

Ze statystyk wynika, że od momentu zauważenia problemów ze słuchem do pójścia na badania mija średnio 7 lat.

Jako pierwsze uciekają nam wysokie tony. Znika gdzieś śpiew ptaków, słowa mówione szeptem czy paplanina dziecięcych głosików. Gorzej rozmawia się przez telefon albo w tłumie. Dlaczego? Chodzi o problemy z niedosłuchem. A te – jak wynika z badań ma co trzeci dorosły Polak. O to, kiedy szukać pomocy lekarza, zapytaliśmy dr. n. med. Rafała Nieckarza, specjalistę otolaryngologa.

Od kilku dni źle słyszę. Czuje przelewania w uchu, mam wrażenie, że siędzę w akwarium? Nic mnie nie boli. Czy tracę słuch? Winna prawdopodobnie jest woskowina. Proszę spró bować przez kilka dni płukać uszy dostępnymi bez recepty środkami na bazie olejów. Jeśli to nie pomoże, konieczna jest wizyta u laryngologa. Lekarz za pomo cą irygacji lub specjalnego ssaka usunie z ucha korek woskowinowy i na nowo będzie pani świetnie słyszeć.

To optymistyczny scenariusz. Nie zawsze jednak da się przywrócić słuch tak łatwo. Zwykle słyszenie pogarsza się stopniowo, latami. Nasila się po 50. r.ż. Pacjenci skarżą się wtedy nie tylko na słabszy słuch, ale także na szumy, czasem odgłosy, trzaski w uszach. Niestety, procesu tego nie da się cofnąć lub całkowicie powstrzymać. Moż na jednak go spowolnić. Ważne, by w porę zauwa żyć, że dzieje się coś niedobrego. Dlatego zaleca się, by osoby po 50. r.ż. badały słuch okresowo.

Jakie narzędzia ma laryngolog, gdy przychodzi do niego pacjent z niedosłuchem? Wszystko zależy od rodzaju niedosłuchu i jego nasile nia. W przypadku niedosłuchu odbiorczego, czyli zwią zanego z uszkodzeniem ucha wewnętrznego, egzamin zdają leki poprawiające krążenie. Często konieczne jest jednak zastosowanie aparatu słuchowego.

A czy można stracić słuch z dnia na dzień? Niestety, tak. Najczęściej spowodowane jest to mikroza torem w naczyniach ucha wewnętrznego. Taka sytuacja to wskazanie do pilnej wizyty na oddziale szpitalnym. Konieczne jest zastosowanie leków, które dają szansę na ocalenie słuchu.

Czy można uszkodzić słuch, słuchając głośno muzyki? Tak. Może to spowodować trwały niedosłuch odbiorczy, w którego przebiegu nieodwracalnemu uszkodzeniu ulegają komórki nerwowe. Pierwszym objawem tego są najczęściej szumy uszne, a dopiero na badaniu słuchu wychodzi, że mamy też niedosłuch odbiorczy zwykle na wysokich częstotliwościach.

Aurivox

Wyrób medyczny zawierający w składzie naturalną oliwkę z oliwek, przeznaczony do stosowania przez dorosłych, dzieci i niemowlęta od 3. miesiąca życia. Wyrób zmiękcza zalegającą w zewnętrznym przewodzie słuchowym woskowinę i w naturalny sposób ułatwia jej usuwanie. Spray do uszu. 30 ml

A co ze słuchawkami? Często pouczamy dzieci, żeby nie używały tego typu sprzetu... Najgroźniejsze dla słuchu jest spędzanie wielu godzin dziennie w słuchawkach i słuchanie bardzo głośnej muzyki. Sporadyczne stosowanie tego typu urządzenia nie zaszkodzi. Lepiej wybierać słuchawki nauszne, bo te wkładane do ucha zwiększają ciśnie nie w przewodzie słuchowym, co nadmiernie obciąża ucho wewnętrzne.

rozmawiała Agnieszka Czechowska

Rozrzedza wydzielinę ułatwiając odkrztuszanie i w konsekwencji zmniejszając intensywność kaszlu. Strepsils na kaszel, 375 mg, kapsułki, twarde. Jedna kapsułka twarda zawiera 375 mg karbocysteiny. Wskazania do stosowania: Karbocysteina to środek mukolityczny do stosowania w leczeniu uzupełniającym chorób dróg oddechowych, charakteryzujących się nadmierną ilością lepkiego śluzu w tym przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą, stosowanie u pacjentów z czynną chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy. Podmiot odpowiedzialny: Reckitt Benckiser (Poland) S.A. RB-M-100299

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

Prawdy

i mity

o leczeniu miażdżycy

Niestety, nie wszystkie obiegowe opinie na temat tej choroby są zgodne z wiedzą medyczną. Warto sprawdzić, czy przypadkiem nie wierzymy w coś, co nie ma nic wspólnego z rzeczywistością...

TEKST AGNIESZKA CZECHOWSKA

Hepacardin

Suplement diety. Zawiera 6 eks traktów roślinnych: ekstrakt z liści karczocha, ekstrakt z liści zielonej herbaty, ekstrakt z kłącza ostryżu długiego, ekstrakt z liści ostrokrzewu paragwajskiego, ekstrakt z korzenia cykorii oraz ekstrakt z owoców głogu dwuszyjkowe go. Ponadto produkt zawiera cholinę oraz L-asparaginian L-ornityny. Tabletki powlekane, 60 szt.

Schorzenie to, nazywane również arterioskle rozą, jest przewlekłą chorobą tętnic. Atakuje przeważnie aortę i tętnice średniej wielkości, doprowadzające krew do poszczególnych organów. W przebiegu tej choroby w naczy niach krwionośnych zaczyna odkładać się tzw. blaszka miażdżycowa. Przyczyny jej powstawania nie są do końca poznane. Wiadomo, że czynnikami ryzyka są wiek i płeć – mężczyźni chorują wcześniej, kobiety miażdżyca atakuje po menopauzie, gdy kończy się ochronne działanie estrogenów. Do rozwoju choroby przyczyniają się także pewne predyspozycje genetyczne (tzw. hipercholesterolemia rodzinna), inne choroby (nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, zaburzenia krzepnię

Choroba ta często nazywana jest cichym zabójcą.

Jej objawy – zaburzenia koncentracji, mrowienia nóg, zadyszki trudno połączyć z problemami kardiologicznymi.

cia krwi). Jednak w większości przypadków wpływ na rozwój miażdżycy ma dieta obfitująca w tłuszcze po chodzenia zwierzęcego (sprzyja podnoszeniu poziomu „złego” cholesterolu), brak ruchu oraz palenie tytoniu. Nawyki te sprawiają, że sami pracujemy na skutki miażdżycy, w tym najgroźniejsze: zawał serca i udar mózgu. Co jeszcze warto wiedzieć o tym schorzeniu? Jak z nim walczyć? Czy faktycznie jedynym sposobem jest unikanie jak ognia cholesterolu?

r PRAWDA/MIT Jego nadmiar faktycznie „zatruwa” nasze krążenie, bo przyczynia się do powstawania blaszki miażdżycowej, która zatyka naczynia i zwiększa ryzyko powstawania zakrzepów. Sam cholesterol jednak jest substancją odżywczą, niezbędną do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Potrzebujemy go m.in. do trawienia, produkcji hormonów (m.in. płciowych, antystresowych) oraz wytwarzania i przyswajania witaminy D. Warto wiedzieć, że cholesterol nie rozpuszcza się we krwi. Aby móc „wędrować” po organizmie, łączy się z białkami. W ten sposób powstają tzw. lipoproteiny LDL i HDL. Cząsteczki LDL dostarczają m.in. cholesterol do produkcji hormonów. Jeśli jednak jest ich za dużo (nasz

pytamyeksperta

MGR FARM. ZUZANNA KRĘCISZ

Czy produkty bez recepty mogą pomóc obniżyć cholesterol?

Podstawą unormowania profilu lipidowego mu si być właściwe odżywianie, ruch i okazjonalne korzystanie z napojów wyskokowych. Wszystkie te działania mogą być skutecznie wspierane przez preparaty roślinne zawierające polifenole, np. karczoch czy zieloną herbatę, fitosterole za warte m.in. w oliwie z oliwek, roślinach strącz kowych i nasionach słonecznika oraz czarnusz ce. Korzystne efekty w walce z podwyższonym cholesterolem mogą przynieść również niena sycone kwasy tłuszczowe omega-3 i -6, czo snek, błonnik, ostropest plamisty ze względu na zawartość sylimaryny, a także imbir. Dobre wyniki osiągają również ci pacjenci, którzy zmianę stylu życia wspierają suplementacją preparatami z monakoliną K, ekstraktem bergamoty czy grzybami shiitake i reishi.

organizm sam je produkuje, dodatkowo my dostarczamy cholesterol z jedzeniem), odkładają się w ściankach tętnic, co sprzyja rozwojowi miażdżycy. Dlatego ten rodzaj cholesterolu nazywamy „złym”. Po przeciwległej stronie znajduje się „dobra” frakcja – HDL, która zabiera odłożony cholesterol z tętnic i przenosi do wątroby. Tam zostaje on zmieniony w kwasy żółciowe, niezbędne do prawidłowego trawienia. Jeśli jednak tego złego jest bardzo dużo, dobry nie może go całkiem usunąć. Wówczas zaczynają się problemy, które kończą się miażdżycą.

Cholesterol

Suplement diety. Herbatka ziołowa w torebkach do zaparzania. Zawarte w produkcie: zielona herbata, ziele karczocha zwyczajnego i nasiona kozieradki pospolitej wspierają utrzymanie właściwego stężenia lipidów we krwi, w tym prawidłowego poziomu cholesterolu. Pozytywny wpływ na poziom cholesterolu mają również liść brzozy brodawkowatej i szyszki chmielu. Torebki, 20 szt.

Cholesterol jest jak trucizna dla naszych żył

20 mln

Polaków ma podniesiony poziom cholesterolu

Aby wyleczyć miażdżycę, konieczne są statyny

W MIT Statyny włącza się do leczenia wtedy, gdy cholesterol znacznie przekracza normę lub korygowanie jego poziomu dietą nie przyniosło oczekiwanych rezultatów. Statyny to leki, które hamują produkcję cholesterolu w wątrobie, zmniejszają objętość blaszek miażdżycowych, zapobiegają pękaniu tzw. młodych blaszek miażdżycowych (a to właśnie ten rodzaj pękania powoduje ostry zawał serca). Choć mają działania niepożądane (mogą powodować np. bóle mięśniowe, problemy żołądkowe), lekarze podkreślają, że ryzyko pojawienia się takich objawów jest niższe niż np. przy stosowaniu dostępnych bez recepty leków na ból. Jeśli pojawią się takie dolegliwości, nie należy rezygnować z zażywania statyn, tylko zwrócić się do lekarza. Może on zmienić dawki leków, zmienić jedną statynę na inną lub na inny lek obniżający cholesterol, jak np. ezetymib.

Czasem miażdżycę leczy się operacyjnie

r PRAWDA Przy zaawansowanej miażdżycy i objawach niedokrwienia narządu, zwłaszcza serca, wykonuje się zabiegi przywracające drożność

naczynia, np. przez naczyniową angioplastykę wieńcową z implantacją stentu lub chirurgiczne pomostowanie aortalno-wieńcowe (tzw. bypassy), czyli ominięcie zatkanych tętnic.

Miażdżyca częściej występuje u osób z otyłością brzuszną r PRAWDA To najgorszy typ otyłości, bo wcześniej czy później prowadzi do zaburzeń gospodarki lipidowej i miażdżycy. Aby sprawdzić, czy cierpisz na otyłość brzuszną, zmierz centymetrem obwód w talii. Problem masz, gdy wynik jest równy lub przekroczy 88 cm (u mężczyzn 94). Warto wiedzieć, że powszechnie stosowany wskaźnik masy ciała BMI nie ma znaczenia w diagnozowaniu otyłości brzusznej nie daje bowiem informacji o tym, gdzie znajduje się tkanka tłuszczowa. Można ważyć za dużo, ale obwód pasa mieć prawidłowy. Zdarza się również, że BMI jest w normie, a mimo to występuje otyłość brzuszna.

Aktywność fizyczna, co prawda, wzmacnia serce, ale nie ma wpływu na miażdżycę.

W MIT Ruch korzystnie wpływa również na profil lipidowy krwi. Regularny wysiłek obniża poziom „złego” cholesterolu (LDL), a podnosi stężenie „dobrego” (HDL), przez co zmniejsza ryzyko rozwoju miażdżycy. Najlepiej działają ćwiczenia aerobowe, np. bieganie, szybki marsz, pływanie, jazda na rowerze. Żeby aktywność przyniosła oczekiwane skutki i faktycznie obniżyła poziom cholesterolu, musisz poświęcić na nią pół godziny dziennie.

To, co jesz, ma wielkie znaczenie.

Najlepszym sposobem zapobiegania miażdżycy jest dieta śródziemnomorska. Jej podstawą są warzywa i owoce, produkty zbożowe, ryby i oliwa. Sporadycz nie spożywa się posiłki z dodatkiem mięsa, jaj i białe go cukru. Warto postawić na takie menu. Dodatkowo sięgaj regularnie po składniki, które nazwać można pogromcami cholesterolu. Należą do nich: czerwony grejpfrut (już jeden dziennie pomaga obniżyć poziom „złego” cholesterolu), oliwa i awokado (mają w składzie kwasy wielonienasycone, a te wpływają korzystnie na układ krążenia), jabłka (wystarczą dwa dziennie).

Preparatów do pielęgnacji wrażliwej skóry głowy i włosów z problemami powinniśmy szukać przede wszystkim w aptece. Mają one bowiem w swoim składzie związki o potwierdzonym działaniu terapeutycznym.

Szampony do zadań

specjalnych

Szampon przeciw wypadaniu włosów

Do codziennej pielęgnacji każdego rodzaju włosów, w szczególności osłabionych z tendencją do nadmiernego wypadania. Zawiera specjalny kompleks BAICAPIL™, który wzmacnia włosy i poprawia ich kondycję. 200 ml

Włosy to jeden z atrybutów naszej urody. Od tego, w jakim są stanie, zależy nasze samopoczucie, a nie rzadko też i samoocena. Dlatego nie bez znaczenia jest wybór od powiedniego szamponu, zwłaszcza gdy w codziennej pielęgnacji musimy również uwzględnić problemy związane ze skórą głowy i włosami.

Włosy słabe i suche Pomogą na to dostępne w aptekach preparaty. Dzięki wysokiej koncentracji składników i dużej różnorodno-

TEKST mgr MARTA STACHURA

Działanie szamponów

leczniczych warto wspomóc odpowiednią maską, odżywką lub lotionem.

ści substancji czynnych, potrafią wzmocnić, nawilżyć i wygładzić włosy, a także przywrócić im blask. Nato miast szampony wzbogacone o ziołowe ekstrakty zapobiegają nadmiernemu elektryzowaniu się fryzury.

Łupież

Jego przyczyną są często grzyby z rodzaju Malassez zia. Objawia się on łuszczeniem zrogowaciałej war stwy naskórka w postaci większych lub mniejszych płatków. W aptece znajdziemy szampony dostosowane do rodzaju łupieżu, suchego i tłustego, a także z łojoto kiem. Dostępne są również ampułki i wcierki do skóry głowy, które uzupełnią trychologiczną terapię, często połączoną z przyjmowaniem doustnych leków prze ciwgrzybiczych. Szampony przeciwłupieżowe zwykle zawierają: składniki przeciwgrzybicze, wykorzystywane w nich substancje czynne to m.in.: ketokonazol, siarczek selenu, pirokton olaminy lub klimbazol, składniki keratolityczne, czyli substancje złuszcza jące, które wspomagają działanie składników przeciwgrzybiczych.

Wypadanie włosów i łysienie

Roślinne ekstrakty zawarte w dermatologicznych szamponach pobudzają mikrokrążenie w skórze głowy, a kompleks substancji czynnych wzmacnia cebulki, stymulując do wzrostu nowe włosy. Te, które wyrosną, będą mocniejsze i odporniejsze na wypada nie. W razie potrzeby farmaceuta doradzi nam też uzupełniającą terapię doustną. Przy bardzo nasilonym wypadaniu włosów konieczna będzie jednak wizyta u specjalisty i diagnostyczne badania. Pozwolą one ustalić przyczynę i zapobiec lub spowolnić postępu jące łysienie.

Alergia i Atopowe Zapalenie Skóry

Mogą również dotyczyć owłosionej skóry głowy. Jej objawy, podrażnienie i świąd, złagodzą specjalistyczne szampony z emolientami. Niektóre wolno stosować już od pierwszego dnia życia do pielęgnacji niedojrza łej skóry noworodków i niemowląt. Ich używanie może pomóc uniknąć przyszłych problemów. Dodatek probiotyków w tych preparatach wzmocnia barierę

peeling trychologiczny

Aby wzmocnić działanie aptecznych szamponów, raz lub dwa razy w tygodniu można zrobić peeling skóry głowy, który delikatnie ją oczyści.

Peeling trychologiczny bez problemu dostaniemy w aptece. Ma on postać gęstej emulsji ze złuszczającymi drobinkami.

Nakładamy go na zwilżoną skórę głowy przed jej umyciem szamponem i wykonujemy delikatny masaż. Taki peeling dogłębnie oczyszcza skórę głowy z zalegających resztek kosmetyków do stylizacji i ułatwia wnikanie aktywnych składników leczniczych szamponów. Regularnie stosowany może zapobiec np. nawrotom łupieżu lub nawet jego pojawieniu.

ochronną skóry głowy, na której czasami dochodzi do rozwoju mikrostanów zapalnych. A zastosowane w szamponach nowoczesne formuły, wykorzystujące delikatne micele, mają działanie kojące.

Łuszczyca

To choroba, która potrafi zaatakować każdą część naszego ciała, włącznie ze skórą głowy. Jej agresywny przebieg prowadzi do wypadania włosów i postępują cego łysienia. Mając taki problem, należy sięgnąć po specjalistyczne preparaty myjące oparte w głównej mierze na substancjach złuszczających i zmniejszają cych stany zapalne. W aptece znajdziemy całe serie dermokosmetyków łagodzących przebieg łuszczycy, które stosowane kompleksowo wzmacniają swoje działanie. Odpowiednio dobrane i regularnie używane mogą zniwelować problemy skóry głowy i ograniczyć konieczność stosowania silnych leków dermatologicznych.

Szampon przeciwłupieżowy

Specjalnie opracowana oczyszczająco-łagodząca formuła szamponu łącząca działanie dwóch składników aktywnych

OCTOPIROX® i FLUIDIPURE™ 8G niweluje oznaki łupieżu.

OCTOPIROX® zmniejsza nieprzyjemne uczucie swędzenia skóry głowy, likwiduje łupież oraz zapobiega jego nawrotom.

FLUIDIPURE™ 8G działa przeciwłupieżowo, reguluje wydzielanie sebum oraz łagodzi podrażnienia skóry głowy. 150 ml

farmaceutkęZapytaj

Wątpliwości Czytelników dotyczące domowych sposobów i preparatów aptecznych rozwiewa mgr farmacji Ewa Dembowska. Ty także chcesz zadać pytanie? Napisz na adres magazyn@dbamozdrowie.pl

pytanie

?Czym różnią się między sobą probiotyki intymne i na co zwracać uwagę przy ich wyborze?

pytanie

?Czy mogę kupić równocześnie kilka różnych preparatów przeciwzapalnych bez recepty?

Iza M. z Radomia

To zależy. Nie ma formalnych ograniczeń dla jednoczesnej sprzedaży np. leków przeciwza palnych, w skład których wchodzą takie substancje czynne, jak choćby diklofenak czy ibuprofen – są to bowiem niesteroidowe leki przeciwzapalne NLPZ. Farmaceuta powinien jedynie powiadomić pacjenta o konsekwencjach po wstających w wyniku przekrocze nia limitów dobowych tych sub stancji oraz interakcji z innymi lekami. Farmaceuta nie wyda jednak leków zawierających środki psychoaktywne, jeśli ich dawki przekroczą limity prawne.

Zmniejszona liczebność pałe czek kwasu mlekowego powo duje zaburzenie równowagi ekosystemu pochwy, co prowa dzi do infekcji dróg moczowo -płciowych. Warto wtedy sięgnąć po specjalistyczne probiotyki gi nekologiczne, które tę równowa gę odbudowują. Probiotykami intymnymi – najprościej mówiąc – są zatem te szczepy dobrych bakterii, które odpowiednio sko lonizowane umożliwią przywró cenie prawidłowego funkcjono wania organizmu, utrzymując

Zofia E. z Giżycka właściwą mikroflorę pochwy i zmniejszając szansę wystąpienia infekcji bakteryjnej czy grzybiczej. Profilaktycznie stosuje się je także w przypadku niemożności zacho wania właściwej higieny, stosowa nia antykoncepcji oraz wspomaga jąco w leczeniu stanów zapalnych pochwy, upławów czy po antybioty koterapii. Przy wyborze preparatu należy kierować się ilością oraz rodzajem szczepów w nim wystę pujących. Probiotyki dopochwowe powinny zawierać co najmniej dwa szczepy bakterii zasiedlają cych fizjologicznie florę bakteryjną pochwy – najczęściej są to Lactobacillusacidophilus, L. fer mentum oraz L.plantarum. W ich składzie nie może też zabraknąć takich dodatkowych składników, jak witamina E, kwashialuronowy oraz inulina. Dodatek tych substancji wspomaga bowiem namnażanie się dobrych bakterii probiotycznych i nawilża błonę śluzową pochwy. Probiotyki intymne mają formę doustną bądź dopochwową. Wybór formy podania zależy od indywidu alnych preferencji, fazy cyklu oraz aktywności kobiety. Dlatego warto zasięgnąć rady farmaceuty.

Jedna szczypta do posiłku, druga do medycznej buteleczki... Oto przepisy na proste i naturalne leki z popularnych przypraw.

Masz przyprawę?

To masz

Zwykle mamy ich w kuchni co naj mniej kilka i używamy, aby nadać potrawom ulubiony aromat i smak.

Ale wiele przypraw to też wspaniały surowiec leczniczy. Często wystarczy łyżeczka zalana wrzątkiem, by powstał skutecz ny lek na trapiące nas dolegliwości. Przyprawy mogą nam pomóc przy infekcjach w ukła dzie oddechowym i moczowym, niestrawności, problemach z układem krążenia, ale tak że gdy chcemy chronić się przed nowotworami.

Tymianek

Jest dobry dla dróg oddechowych. Zmniejsza przekrwienie śluzówki w nosie i zatokach, odkaża, rozkurcza oskrzela. Pomaga przy spowodowanym przeziębieniem katarze, bólu gardła, mokrym kaszlu i trudnościach w odkrztuszaniu. Inhalacja na katar i kaszel – 2 łyżki stołowe suszo nego ziela zalej w garnuszku 2 szklankami wrzątku, przykryj. Po kilku minutach od kryj, pochyl nad naparem głowę i wdy chaj nosem ciepłe (ale nie gorące) opary. Po inhalacji unikaj ostrych zapachów i zimnego powietrza.

Cynamon

To panaceum na zbyt wysoki poziom „złego” cholesterolu (LDL), trójglice rydów oraz cukru we krwi. Wspania le też rozgrzewa i przyspiesza prze mianę materii. Ważne: cynamon najlepiej kupować w laskach, które po winny być żółte lub jasnobrązowe, cien kie i łatwe do pokruszenia w palcach. Antymiażdżycowy i przeciwcukrzyco – rozdrobnioną palcami na kawałki laskę zmiel w młynku do kawy. Łyżeczkę zalej niecałym kubkiem (czyli ok. 235 ml) wrzącej wody, wymieszaj, przykryj i odstaw na 10 minut. Pij taki napój codziennie.

Jeśli do kąpieli świeżegododaszigliwia

(w materiałowym woreczku) – podziała ona jeszcze mocniej.

Jałowiec

Przychodzi z pomocą przy kamicy dróg moczowych. Sprawdza się też przy kamicy żółciowej. W pierwszym przypadku działa, bo jest moczopędny. W drugim – bo nasila wytwarzanie żółci i ułatwia jej odpływ. Jałowiec łagodzi też nerwobóle i bóle reumatyczne. Moczopędne wino – 60 g suszonych owoców zalej litrem czerwonego wina i ogrzewaj do wrzenia. Odstaw na 3 dni. Zlej do ciemnej butelki. Pij 1/2 szklanki (najlepiej rano) każdego dnia. Żółciopędny odwar łyżkę stołową suszonych owoców zalej szklanką wody o temperaturze pokojo wej i ogrzewaj 30 minut, nie dopuszczając do wrzenia, przecedź. Pij 3 razy dziennie po łyżce.

Antyreumatyczna kąpiel – dużą garść owoców za gotuj w 2 l wody, przecedź. Wlej do wanny wypełnio nej ciepłą wodą, wymieszaj. Zanurz się na 10 minut.

W tradycyjnej medycynie indyjskiej (ajurwedzie) uważa się go za lek prze ciwko chorobom stawów. Nauka po twierdza jego przeciwzapalne właściwo ści. W medycznych czasopismach można też znaleźć informację, że łagodzi ból mięśni i może przydać się osobom, które pracują fizycznie, intensywnie ćwiczą lub mają za sobą forsowny 1/2 łyżeczki) mielonego imbiru, by złagodzić dolegliwości spowodowane procesami zapalnymi lub przeciążeniem. Mieszanka dobra dla stawów (wg ajurwe łyżeczek sproszkowanego im łyżeczki czarnego pieprzu. razy dziennie zażywaj po 1/2 łyżeczki z wodą. kilka plasterków świeżego imbiru zalej szklanką wrzątku, przykryj minut, odcedź i wypij.

Goździki

Nie mają sobie równych, jeśli chodzi o uśmierzanie bólu zęba. Swoją sku teczność w jego łagodzeniu zawdzię czają substancji znieczulającej i prze ciwzapalnej, która ma też właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze. To eugenol. Przeciwbólowa tabletka do przykładania – 2 3 goździki rozgnieć w moździerzu i zwilż kroplą oliwy, odczekaj kilka godzin. Zagnieć z odrobiną chleba, uformuj w kulkę. Przyłóż do bolącego zęba na 20 30 minut.

Anyż

I ten w nasionach, i ten w gwiazdkach to remedium na wzdęcia i ból brzucha spowodowany niestrawnością. Jest wiatropędny, zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, rozkurcza jelita. Można go także stosować przy suchym, niepro duktywnym kaszlu – pobudza wydzielanie śluzu w drogach oddechowych, działa wykrztuśnie. Powidła na lepsze trawienie – 1 2 łyżki zmielo nych w młynku nasion zmieszaj z 3 4 łyżkami konfi tury śliwkowej. Zażywaj 2 razy dziennie po łyżce. Wykrztuśny napar łyżeczkę rozdrobnionych gwiazdek zalej szklanką wrzącej wody lub gorącego mleka i przykryj na 15 minut, odcedź. Pij 3 4 razy dziennie przed jedzeniem, po 1/3 1/2 szklanki.

Kurkuma

Cieszy się zasłużoną sławą leku przeciwko nowotworom. W licznych badaniach naukowych, także pol skich, dowiedziono, że ogranicza mnożenie się komórek nowotworo wych, równocześnie nasilając ich obumieranie. Co więcej, zmniejsza odporność raka na chemioterapię i podnosi jej skuteczność. Sprawdza się m.in. w walce z rakiem płuca, trzustki, jelita grubego. Antynowotworowy napój – łyżeczkę sproszkowa nej kurkumy i szczyptę czarnego pieprzu (który potę guje jej działanie) zalej szklanką wody i gotuj na wolnym ogniu 7 8 minut, często mieszając. Zestaw z ognia, przykryj. Gdy napój lekko przestygnie i będzie przyjemnie ciepły, wypij. Stosuj codziennie.

żelaza

Lukrecja

Może być pomocna przy chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Zmniejsza przekrwienie błon śluzo wych i tym samym osłabia stan za palny. Powoduje szybkie cofanie się nieprzyjemnych objawów, takich jak przypominający skrobanie ból w górze brzucha. Przeciwwrzodowy odwar łyżkę sproszkowa nych korzeni zalej szklanką wrzątku, przykryj na 40 minut, odcedź. Pij 3 razy dziennie po łyżce.

Idealna też przy anemii – kurkuma zawiera dużo

potrzebnego do wytwarzania czerwonych krwinek.

Wyśpij się

dobrze

TEKST KAROLINA BANASIAK

Karolina Banasiak

Farmaceutka, redaktor prowadząca ,,DOZ Magazyn”. Miłośniczka kotów, ciekawych ludzi i książek. Energii dodają jej zajęcia na trampolinach i jogging, a wycisza się na działce w otoczeniu natury.

Czy wiesz, że dwie osoby na milion cierpią na syndrom śpiącej królewny? Za jego sprawą czują przymus przesypiania nawet 20 godzin na dobę! O ile w przypadku misiów koala czy leniwców byłoby to normą, o tyle z naszym funkcjonowaniem nie ma nic wspólnego. Badania potwierdzają bowiem, że zdrowy człowiek potrzebuje ok. 8 godzin snu na dobę. I warto tych orientacyjnych limitów się trzymać, bo właśnie taki wypoczynek działa terapeutycznie – redu kuje poziom stresu i pozwala zregenerować organizm, a w efekcie obniża ryzyko wystąpienia otyłości, cukrzy cy, chorób nowotworowych czy układu krążenia. Dla od miany deficyt snu podnosi prawdopodobieństwo tych i innych dolegliwości. Bezpośrednią tego zależność moż na stwierdzić, nawet patrząc na... mapy. Okazuje się, że od czasu wynalezienia i upowszechnienia żarówek średnia długość snu spadła do 6 6,5 godz. na dobę. Do tyczy to szczególnie dużych aglomeracji – a widoczne jest zwłaszcza jesienią, gdy miasta odcinają się niczym świetlne plamy na tle reszty kraju. Jeśli nałożymy plany takich obszarów na te, gdzie częściej występuje problem z cukrzycą czy otyłością, ich granice w dużej mierze będą się pokrywały. Wydłużona sztucznie aktywność odbija się bowiem na naszej przemianie materii i na gospodar ce hormonalnej. Sprawia też, że do puli dziennych posił ków zwykle dodajemy jeszcze dodatkowy. To dla organi zmu już nadmiar szczęścia... Koło się zamyka, a problem narasta, bo rozmaite dolegliwości, które mogą wynikać z niedosypiania, pogarszają nasze samopoczucie i wtór nie zaburzają nocny wypoczynek. Aby do tego nie dopu ścić, spróbujmy wziąć pod lupę swoje nawyki. Pilnujmy stałych godzin kładzenia się do łóżka i wstawania, nie siedźmy do późna przed ekranami, bo emitowane przez nie światło także zaburza dobowy rytm. Zadbajmy o ci szę i zaciemnienie w sypialni. A jeśli, mimo tych zabie gów, nadal będziemy mieć problemy z zasypianiem, wybudzać się w środku nocy lub czuć zmęczenie w ciągu dnia i stan ten będzie utrzymywał się ponad 3 tygodnie, porozmawiajmy z lekarzem, bo może cierpimy na bez senność, tę zaś już trzeba leczyć.

Robby Cyron

ŻYJĘzdrowo

To zaskakujące, ale… udowodnione! Częste infekcje, alergie, a nawet chandra mogą być objawem osłabienia pracy jelit. To w nich tkwi klucz do naszego dobrego samopoczucia.

w brzuchuzaczyna się Zdrowie

Naukowcy mówią, że jelita to nasz drugi mózg. Zadbaj o nie, a zobaczysz, że poczujesz się zdecydowanie lepiej. Kilka zmian w codziennym menu poprawi ich pracę, a tym samym zwiększy odporność organizmu i poprawi nastrój.

TEKST BARBARA TULEJA

Co jeść, wzmocnićżeby

jelita

Badania naukowe pokazały, że rola jelit nie ogranicza się tylko do trawienia. To narząd wrażliwy i bardziej „wpływowy”, niż do niedawna sądzono. To od jego kondycji w dużej mierze zależy, czy często się prze ziębiamy albo cierpimy na alergie. W jelitach bowiem powstaje aż 80 proc. przeciwciał, czyli białek, które niszczą chorobotwórcze bakterie, wirusy i grzyby, nie dopuszczając do zainfekowania całego organizmu. Gdy są zdrowe, bez problemu radzą sobie też z usuwa niem szkodliwych składników pożywienia. Jeśli jed nak nabłonek jelit staje się cienki (np. pod wpływem złej diety czy leków), przepuszcza do krwioobiegu bak terie, toksyny, a także niestrawione cząstki pokarmo we. Są one przez organizm traktowane jak wrogowie i zwalczane przez układ odpornościowy. W ten sposób może rozwinąć się m.in. alergia pokarmowa. Badania wskazują też, że praca jelit może wpływać na nasz na strój, bo tutaj wytwarzana jest serotonina, czyli tzw. hormon szczęścia. Gdy go brakuje, częściej doskwiera nam zły nastrój. Wszystkim tym dolegliwościom mo

żemy zapobiec, wprowadzając do codziennego jadło spisu produkty wzmacniające mikroflorę naszych jelit.

Raz dziennie pij jogurt lub kefir Zwykłe mleko nie służy jelitom, ale poddane fermen tacji (w postaci jogurtu, kefiru czy maślanki) wzmac nia je i podnosi odporność całego organizmu. Natu

W sklepie szukaj jogurtu, do produkcji którego użyto tylko mleka (bez zagęstników, czyli np. mleka w proszku) i żywych kultur bakterii. Powinna być też podana ilość i nazwa bakterii.

DOBRE

Jakie produkty warto spożywać

Koktajle warzywno-ziołowe niech zastąpią cięż kie mięsne zupy, które z powodu dużej ilości tłuszczu mogą obciążać jelita. Przynajmniej 2 razy w tygodniu jedz lekki chłodnik z kefiru czy maślanki i ulubionych warzyw (np. selera naciowego, awokado i cytryny), pełen dobroczynnych probiotyków.

Sfermentowana soja przysmak kuchni azjatyc kiej ‒ doskonale urozmaici nasz jadłospis, gdy nie mamy ochoty na częste jedzenie rodzimych kiszonek. Warto spróbować np. miso lub pasty z fermentowanej soi, które zawierają także bakterie z rodzaju Lactobacillus, a przy okazji witaminy z grupy B oraz pełnowartościowe białko.

KIszone warzywa są naturalnym źródłem probioty ków. A najcenniejszy jest w nich kwas mlekowy, który wraz z witaminami z grupy B odnawia uszkodzoną błonę śluzową jelit. Pamiętajmy, że kisić można różne warzywa: buraki, marchewkę, kalafior, rzodkiewkę, paprykę czy czosnek.

ralny jogurt, tak jak inne fermentowane produkty mleczne, zawiera probiotyki, czyli tzw. dobre bakte rie. Produkują one kwas mlekowy, który, zakwaszając środowisko w jelitach, niszczy szkodliwe mikroorga nizmy. Probiotyki doskonale uszczelniają również ścianki jelit, wzmacniając odporność i zapobiegając przepuszczaniu do krwi np. resztek pokarmowych i toksyn. Wystarczy wypić codziennie szklankę natu ralnego jogutru, kefiru lub maślanki.

Kiszonki jedz na co dzień

Dostarczają nie tylko probiotyków, ale też witamin i składników przeciwzapalnych. Oczyszczają organizm i regulują trawienie. Wytworzony podczas kiszenia kwas mlekowy ma doskonały wpływ na cały nasz przewód pokarmowy. Bakterie mlekowe wzmagają perystaltykę jelit, przyśpieszają przesuwanie się w nich resztek pokarmowych, dzięki czemu w naturalny sposób likwidują zaparcia. Jedząc kiszonki i pijąc soki kiszone, można odbudować prawidłową mikroflorę jelitową, np. po antybiotykoterapii.

niestrawność

1.

Wątroba

Torebki, 20 szt.

Suplement diety. Herbatka ziołowa zawierająca w swoim składzie korzeń mniszka lekarskiego, owoc ostropestu plamistego, ziele karczocha zwyczajnego i kłącze kurkumy, które wspomagają utrzymanie wątroby w dobrej kondycji.

2. Trawienie

Torebki, 20 szt. Herbatka zawiera kompozycję ziół wspomagających trawienie. Zawarte w biodegradowalnych torebkach piramidkach składniki takie jak: mięta pieprzowa, biedrzeniec anyżu, koper włoski, kminek zwyczajny oraz lukrecja gładka wspomagają proces trawienia.

3. Mięta

Torebki, 30 szt. Zioła w torebkach do zaparzania. Mięta pozytywnie wpływa na organizm. Wspomaga prawidłowy przebieg procesów trawiennych układu pokarmowego oraz pomaga w odprężeniu organizmu.

4. Koper włoski

Torebki, 30 szt. Zioła w torebkach do zaparzania. Torebki wykonane z materiału całkowicie biodegradowalnego, który wspaniale uwalnia smak i aromat zioła.

5. Mniszek lekarski

Torebki, 30 szt.

Suplement diety. Mniszek lekarski to roślina zielarska z Polski, która wspomaga prawidłowe funkcjonowanie żołądka i wątroby. Mniszek wspiera przepływ soków trawiennych, pomaga w procesach trawiennych. Przyczynia się do prawidłowe go funkcjonowania przewodu pokarmowego.

Sięgaj po sfermentową soję

Fermentowane nasiona soi są podstawą diety Azja tów. Usuwają złogi i śluz zalegające w jelitach, przy wracają prawidłową florę bakteryjną, neutralizują toksyny, które mogą sprzyjać powstawaniu komórek rakowych. Warto wypróbować najbardziej znane produkty na bazie fermentowanej soi, czyli sos sojo wy, miso, tempeh i czerwone tofu (do kupienia w su permarketach, dyskontach, internecie lub sklepach z wegańską i azjatycką żywnością). Aby odczuć ich zdrowotne właściwości, włączaj je do jadłospisu kilka razy w tygodniu. Miso brązową, słoną pastę z fer mentacji soi, soli morskiej i drożdży możesz doda wać do zup, sosów. Badania prowadzone w Japonii przez 13 lat wykazały, że przygotowywana na jej bazie zupa miso, spożywana codziennie, zmniejsza aż o 43 proc. ryzyko chorób serca. Tempeh, czyli pasta z ugotowanej i sfermentowanej soi, ma delikatny smak, lekko orzechowy zapach, a w konsystencji przypomina delikatne mięso. Można ją piec, smażyć, dodawać do dań warzywnych, ryżu, zup i sałatek. Jest bogata w białko i wartościowe tłuszcze. Z kolei sosem sojowym (uwaga, oryginalny zawiera tylko 4 składniki: soję, wodę, pszenicę i sól) jak najczęściej doprawiaj potrawy, rezygnując z soli kamiennej. Czerwone tofu różni się od zwykłego, które nie jest fermentowane. Ma dużo bardziej intensywny smak. Można je jeść jako słoną przekąskę (np. po usmaże niu), dodawać do marynat i ostrych sosów.

Dobre bakterie z apteki

*Aby takie wybrać, zwracaj uwagę na ilość bakterii w danej kapsułce (minimalna dobowa dawka to 10⁹ CFU, czyli jednostek kolonii, na gram preparatu) i dokładny opis ich szczepów (nazwa łacińska i symbol patentu, np. Lactobacillus rhamnosus ATCC 53103).

pytamyeksperta

MGR FARM. MAGDALENA JUREK

Czy leki, które łykamy, zaburzają równowagę bakteryjną w jelitach? Najwięcej negatywnych zmian w naszym mikro biomie powodują antybiotyki. W wyniku ich sto sowania dochodzi do spadku ilości szczepów bakterii jelitowych Lacidobacillus i Bifidobakterii na rzecz populacji Clostridum i drożdżaków Candida albicans. Ta dysproporcja skutkuje większą podatnością organizmu na infekcje. Kluczem do odbudowania odporności jest sto sowanie probiotyku jednoszczepowego pod czas antybiotykoterapii, a potem preparatów wieloszczepowych. Inną grupą leków wpływają cą negatywnie na jelita są niesteroidowe leki przeciwzapalne. Warto też zadbać o probio tyczną suplementację w przypadku stosowania metforminy i doustnych preparatów z żelazem.

Doprawiaj dania kurkumą

Jeśli twoje jelita potrzebują dodatkowego wsparcia w walce ze stanem zapalnym, wzbogać dietę o kurku mę – jedną z najzdrowszych przypraw świata. Jej sub stancją aktywną jest związek o nazwie kurkumina. To bardzo silny przeciwutleniacz, a więc chroni organizm przed działaniem wolnych rodników, które uszkadzają komórki organizmu. Działa również jak naturalny an tybiotyk, ma właściwości przeciwbakteryjne, a dodat kowo przeciwwirusowe i przeciwzapalne. Jak ją stoso wać? Wystarczy zjadać pół łyżeczki kurkumy dziennie. Dodawaj ją do zup, zapiekanek z ryżu, koktajli energe tyzujących, ciast drożdżowych, owsianki.

Spróbuj kuracji olejem lnianym Regeneruje nasze jelita, wzmacniając ich błony śluzo we. Pomaga usunąć z organizmu toksyny, a tym sa mym świetnie łagodzi stres i napięcie. Poprawia rów nież proces trawienia i niweluje zaparcia. Warto się nim wspomagać szczególnie wtedy, gdy nie masz czasu na zdrowe, regularne posiłki lub czujesz, że zmniejszy ła się twoja odporność. Jak przeprowadzić kurację? Przez dwa miesiące przed śniadaniem wypijaj łyżkę oleju lnianego. Przechowuj go w lodówce.

Dłuższe wsparcie przy antybiotyku

* Goldin BR et al. Survival of Lactobacillus Species (Strain GG) in Human Gastrointestinal Tract. Digestive Diseases and Sciences, Vol. 37, No. 1 (January 1992), pp. 121-128 L.PL.MKT.01.2021.7959

Jesienią i zimą łatwo zmarznąć, ale niektórym chłód doskwiera nieustannie. W dodatku odczuwają go szybciej i bardziej niż inni, mimo że tak samo się ubierają. Może to być oznaką m.in. kłopotów ze zdrowiem.

TEKST DOROTA MIKŁASZEWICZ

Ciągle jest mi

zimno

Inni twierdzą, że im ciepło, ale tobie doskwie ra chłód? W biurze siedzisz w swetrze lub po larze, gdy koleżanki i koledzy chodzą z krótki mi rękawami? Na noc raczej zakładasz ciepłą piżamę i skarpetki, niż koszulkę, i to niezależnie od pory roku? Nie należy tych sygnałów lekceważyć, tylko poszukać ich przyczyny. A tych może być całkiem sporo.

Zwróć uwagę na tryb życia • Niewyspanie, zmęczenie, stres. Po źle przespanej nocy metabolizm zwalnia, wskutek czego organizm wytwarza mniej ciepła. Natomiast nieustanne napię cie sprawia, że mózg kieruje najwięcej dobrze utleno wanej krwi do najważniejszych narządów ciała, np. do serca, a mniej istotne pozostają niedożywione i niedo tlenione. Dlatego mamy zimne ręce i stopy. W takiej sytuacji pomóc może zwolnienie tempa życia oraz poświęcenie więcej czasu na sen i relaks.

Rozgrzewająca herbatka

Herbatka rozgrzewająca to kompozycja kłącza imbiru, skórki słodkiej pomarańczy, kory cynamonowca cejlońskiego, owocu anyżu gwiaździstego i kwiatu goździkowca. Swój wyjątkowy aromat i smak zawdzięcza korzennym przyprawom i skórce pomarańczy. Torebki, 20 szt.

•

Źle się odżywiasz, często odchudzasz. Wówczas organizm zwyczajnie nie ma z czego wyprodukować potrzebnej energii. Może mu również brakować wita min i minerałów, zwłaszcza wit. B12 i żelaza, co często prowadzi do anemii. Szybko i mocno marzną też ci, którzy mają za mało tkanki tłuszczowej i mięśni. Należy więc zmienić nawyki żywieniowe i zadbać o 4 5 regularnych posiłków.

•Za mało pijesz. Nawodniony organizm (potrzebu jesz ok. 2 litrów płynów dziennie) utrzymuje tempera turę na właściwym poziomie. Pamiętaj jednak, że niektóre napoje wychładzają, np. nadmiar zielonej herbaty, podobnie mięta, jogurt czy kefir.

•Przyjmujesz leki. Stałe uczucie zimna mogą wywo łać np. beta-blokery, obniżające ciśnienie krwi i spowal niające pracę serca. Warto skonsultować to z lekarzem.

Obserwuj swój organizm

•Może jesteś w ciąży? Uczucie chłodu może pojawić się w pierwszym trymestrze, co wynika ze zmian hor monalnych i z czasem mija. Jeśli utrzymuje się dłużej, zgłoś to lekarzowi, aby sprawdzić, czy nie jest to sygnał niedoczynności tarczycy.

JEŚLI WSZYSTKIM DOOKOŁA JEST CIEPŁO, A TY MARZNIESZ W GRUBYM SWETRZE, MOŻE BYĆ TO OBJAW ZMĘCZENIA, ZŁEJ DIETY LUB POGORSZENIA ZDROWIA.

BADANIA, KTÓRE POZWOLĄ ZNALEŹĆ PRZYCZYNĘ

pomiar ciśnienia tętniczego krwi

Termofor w pokrowcu

Wyrób medyczny. Stosuje się do miejscowego ogrzewania ciała np. w celu łagodzenia bólu, dla wspomagania krążenia i rozluźnienia napiętych mięśni, jeżeli jest zalecana terapia ciepłem. W razie wątpliwości zasięgnąć porady lekarza. 2 l

•A może tylko przybywa ci lat? Z wiekiem zwalnia metabolizm, do tego często dochodzą zaburzenia krą żenia spowodowane mniejszą elastycznością naczyń krwionośnych i miażdżycą. Mamy coraz mniej mięśni, nieraz też tkanki tłuszczowej, które izolują przed wychłodzeniem. Pomoże gimnastyka, rozgrzewające jedzenie i napoje oraz leczenie chorób przewlekłych.

•Masz bardzo niskie ciśnienie krwi, które jest twoją cechą osobniczą, a nie skutkiem choroby. Możesz dosalać nieco potrawy, ratować się kawą, pić więcej rozgrzewających napojów. Skonsultuj się także z lekarzem.

Sprawdź, czy nie chorujesz

•Nerwica może powodować zmniejszoną tolerancję na zimno, bo organizm zużywa dużo energii na utrzy mywanie się w stanie podwyższonej gotowości. Pomogą leki albo psychoterapia.

•Niedoczynność tarczycy to choroba, która m.in. spowalnia metabolizm, co powoduje spadek produk cji energii cieplnej i poczucie zimna. Aby sprawdzić, czy to ona odpowiada za twoje dolegliwości, lekarz rodzinny zleci oznaczenie poziomu TSH – hormonu produkowanego przez przysadkę mózgową, która oddziałuje na tarczycę oraz hormonów fT3 i fT4 – wytwarzanych przez samą tarczycę, a w razie potrzeby skieruje cię do endokrynologa, który zastosuje odpowiednie leczenie.

•Anemia. Gdy masz za mało czerwonych krwinek rozprowadzających tlen po organizmie, proces wytwa rzania energii zostaje zakłócony, w efekcie czego jest ci zimno. Morfologia krwi potwierdzi lub wykluczy cho robę oraz ustali jej przyczyny. Najczęstsze to niedobór żelaza i witaminy B12.

•Nieleczona cukrzyca może prowadzić do zmian w naczyniach krwionośnych i do uszkodzenia włókien nerwowych, co z kolei bywa powodem nadmiernej wrażliwości na zimno. Należy skontrolować poziom glukozy we krwi.

• Wypróbuj zalecenia medycyny chińskiej. Według niej dieta powinna być dopasowana do klima tu, w którym żyjemy, oraz pory roku. Jesienią i zimą jadajmy potrawy neutralne, rozgrzewa jące, gotowane. Wybierajmy dania m.in. z gry ką, papryką, fasolą, rybami, kurczakiem. Nie wskazane są te wychładzające, m.in. surowe warzywa, ryż biały, wieprzowina, sól, cukier.

ZUPA GULASZOWA

Pokrojone mięso podsmaż w garnku na oleju. Wyjmij je. Na tym samym ole ju smaż 10 minut posiekane: cebu lę, 250 g pieczarek, 2 papryki. Dodaj mięso i 2 pokrojo ne pomidory, przy kryj, duś 10 minut. Dorzuć pokrojone: 5 ziemniaków, pie truszkę, kawałek selera, zalej wodą, przykryj, gotuj 10 minut. Dopraw curry, majerankiem, czosnkiem, pie przem, słodką papryką i przecierem pomido rowym, gotuj 5 minut.

dbam o zdrowie 55

z krzesłemĆwicZenia

JEŻELI JESTEŚ W NIECO SŁABSZEJ KONDYCJI FIZYCZNEJ

TEKST MAGDALENA BAUMAN

Wyczerująca infekcja, uraz fizyczny, nadwaga... Jest wiele okoliczności, które sprawiają, że ciężko nam zacząć ćwiczyć, mimo najszczerszych chę ci. Bolą odwykłe od ruchu mięśnie, sztywny kregosłup uniemożliwia wykonanie skłonu, a przysiady czy brzuszki sprawiają, że serce bije jak oszalałe? Wiele ćwiczeń możesz wykonać, siedząc na krześle lub opierając się o nie. Wysiłek będzie mniejszy, a efekt podobny.

BRZUSZKI

Każde ćwiczenie powtórz co najmniej 5 razy

•Oprzyj się wygodnie, chwyć dłońmi mocno za siedzisko i podciągaj złą czone kolana jak najwyżej do klatki piersiowej.•Złączone, wyprostowane nogi podnoś i opuszczaj, nie opierając ich o podłogę.•Złączone nogi podciągaj do klatki piersiowej i prostuj, raz na lewą, raz na prawą stronę.

SKŁONY

Każde ćwiczenie powtórz 10 razy

•Wyprostuj jedną rękę wzdłuż ciała, (tak, by zwisała ku podło dze) i zrób na tę stronę skłon, starajac się dotknąć dłonią pod łogi. Drugą rękę trzymaj na kar ku.•Zrób skręt z rękami na karku. Podciągaj na zmianę raz jedno, raz drugie kolano, starając się do tknąć do niego łokciem (lewy ło kieć + prawe kolano i na odwrót).

ROZCIĄGANIE

Te ćwiczenia dobrze zrobić na zakończenie treningu

•Usiądź prosto, przechylaj głowę w bok, raz na jedną, raz na drugą stronę, starając się dotknąć uchem do barku. Wytrzymaj 10 sekund. •Wyprostuj ręce i maksymalnie wyciągnij do góry. Wytrzymaj 10 sekund.•Uklęknij tyłem do krzesła. Spleć dłonie na karku i powoli odchylaj się do tyłu, stara jąc się położyć barki na siedzisku. Wytrzymaj 10 sekund.

BEZPIECZNY TRENING

HydroOne Senior

Suplement diety. Przeznaczony dla osób starszych jako uzupełnienie diety w sód, potas, magnez i chlorek. Zawiera ekstrakt z głogu dwuszyjkowego, który wspomaga pracę serca, zwiększa dopływ tlenu i poprawia krążenie obwodowe krwi. Smak cytrusowy. Tabletki musujące, 24 szt.

Przede wszystkim przygotuj odpowiednie krzesło. Musi być stabilne (nie na kółkach!), stosunkowo ciężkie i takiej wysokości, abyś siedząc, miała nogi zgięte pod kątem prostym Postaw je w miejscu, w którym będzie trochę przestrzeni i ćwicząc nie zawadzisz o inne sprzę ty. Ustaw krzesło na powierzchni antypoślizgowej, nie może się przesuwać, gdy np. będziesz się o nie opierać. Dobrze w tej roli sprawdzi się dywan albo karimata.

I NAWET PROSTA GIMNASTYKA SRAWIA CI TRUDNOŚCI, TE ĆWICZENIA POMOGĄ WRÓCIĆ DO FORMY.

JEMzdrowo

Miód

zdrowa słodycz z ula

To istny cud natury – rozkosz dla podniebienia, lekarstwo i kosmetyk. Niestety, nie zawsze zawartość słoika z wizerunkiem pszczoły na etykiecie jest prawdziwym miodem. Bywa, że zawiera domieszkę cukru, syropu glukozowo-fruktozowego, wody lub została ogrzana, aby zachować płynność.

Miód malina!

NasZ ekspert

BARBARA LASOTA mgr inż. żywienia człowieka absolwentka wydziału Żywienia Człowieka SGGW

NAS Z C Y K L

Kupuj głową z

Na pewno znacie frazeologizm z naszego tytułu. Oznacza coś wspaniałego, nadzwyczajnego. Podobnie jak cud miód czy miód na serce. Co świadczy o tym, że to produkt o wyjątkowej wartości, ceniony od wieków.

Syrop Imbir z cytryną i miodem

Wyprodukowany z wyciągu z kłącza imbiru i miodu oraz z soku NFC* z cytryny, nie z koncentratu. Bez aromatów. Produkt pasteryzowany. 250 ml

Pszczoły wytwarzają go z nektaru kwiatów i ze spadzi, czyli słodkiej cie czy występującej na gałązkach drzew iglastych, na liścich dębu i lipy. Aby powstał kilogram miodu, skrzydlate robotnice muszą odwiedzić aż 4 mln kwiatów. Przyniesiony do ula nektar wzbogacają w enzy my, a następnie składają do komórek plastra. Na tym praca się nie kończy. Wytrwale machają skrzydełkami, aby utrzymać w ulu wysoką tem peraturę sprzyjającą odparowaniu z miodu wody i rozłożeniu części cukrów złożonych na proste. Przekładają go także z jednej komórki plastra do drugiej, by przyspieszyć dojrzewanie. Na koniec zasklepiają woskiem. Miód prosto z plastra ma (podobnie jak mleko prosto od krowy) niepo twarzalny smak.

Ile lipy w lipowym

Gdy pszczelarz zobaczy, że ok. 80 proc. komórek plastra zostało zaklejonych woskiem, wtedy roz poczyna miodobranie. Odwirowuje gęstą bursz tynową ciecz, cedzi przez sito, pozostawia na kil

Jak rozpoznać ten prawdziwy

WARTO MIEĆ PEWNOŚĆ, ŻE KUPILIŚMY DOBRY MIÓD

Zjedz łyżeczkę. Na początku powin naś czuć słodycz, potem szczypa nie w gardle. Nabierz płynny miód na łyżeczkę i powoli lej na talerzyk. Jeśli ściekając, tworzy stożek, to jest bardzo dobrej jakości. Wlej łyżeczkę miodu do szklanki z zimną wodą. Naturalny tworzy smugi. Oszukany rozpływa się bardzo szybko, bez śladu.

ka dni, po czym przelewa do słoików z etykietą, na której znajdu je się adres pasieki, data ważności i gatunek miodu. Jak wiemy, są dziesiątki różnych miodów. Nie jest jednak tak, jak myślimy, że lipowy powstał wyłącznie z kwiatów lipy, gryczany z kwiatów gryki, itd. To niemożliwe, bo przecież pszczoły odwiedzają różne rośliny. Specjalistyczne normy określają, że minimalny procent pyłku przewodniego, np. w miodzie rzepa kowym, gryczanym i wrzosowym to 45 proc., a w lipowym zaledwie 20 proc. Niektórzy pszczela rze oddają swój produkt do analizy do laborato rium i na podstawie badania określają gatunek. Najczęściej jednak robią to na wyczucie, wiedząc, jakie rośliny kwitną wokół pasieki.

Kopalnia cennych składników

Naukowcy znaleźli w pszczelim skarbie aż 300 substancji działających wzmacniająco i leczniczo. Głównie są to łatwo przyswajalne cukry, ale rów nież cenne kwasy organiczne, olejki eteryczne po chodzące z nektaru, związki polifenolowe (chronią

KAROLINA

BANASIAK REDAKTOR PROWADZĄCA RADZI

Najlepiej byłoby brać miód od godnego zaufania, znajomego pszczelarza – pasjonata. Niestety, nie każdy z nas ma taką możliwość. Jeśli musimy kupić go w sklepie, zwracajmy uwagę na pochodzenie produktu. Nie po lecam takich, które na etykiecie, przy kraju pochodzenia mają informację, że zawartość stanowi mieszankę miodów wyprodukowa nych w Unii Europejskiej i krajach spoza Europy. W praktyce najczęściej oznacza to, iż niewielką ilość polskiego miodu, np. wielo kwiatowego, zmieszano z dużo większą porcją miodu z Chin, Rumunii czy Argentyny. Prze był on daleką drogę i nie wiadomo, w jakich warunkach był transportowany. Być może go przegrzewano, zanim trafił do słoików, więc częściowo stracił swoje walory odżywcze i lecznicze. Takie miody są tańsze, ale lepiej zapłacić nieco więcej i kupić polski.

ce przed wolnymi rodnikami, chorobami nowotworowymi i miażdżycą), białka, witaminy: A, B1, B2, B6, B12, C, kwas foliowy, minerały i enzy my. Te ostatnie należą do najcenniejszych składni ków. Pochodzą z organizmu pszczół, z nektaru oraz spadzi. Przyspieszają rozkład węglowodanów i przyczyniają się do powstawania substancji bakteriobójczych, zwłaszcza gdy rozpuścimy miód w chłodnej lub letniej wodzie o temperautrze nie wyższej niż 40 st. C.

Apivox

Suplement diety. Skład wzbogacony o cynk i miód. Zawiera ekstrakty z owoców dzikiej róży, korzenia prawoślazu lekarskiego oraz propolisu. Prawoślaz lekarski wpływa kojąco na gardło, krtań i struny głosowe. Pastylki do ssania, 24 szt.

ZDJĘCIE: ROBBY CYRON (1)

Ciekły czy gęsty

Każdy miód się krystalizuje. Proces ten nie powoduje pogorszenia jego jakości. Najszybciej zestala się rzepa kowy i mniszkowy, a najwolniej aka cjowy. Jeśli miód ma rok, a mimo to się nie skrystalizował, można przypuszczać, że go zafałszowano lub niepotrzebnie podgrzano.

Wynalazki z dodatkami

Ponieważ część konsumentów poszukuje cieka wych produktów o oryginalnym wyglądzie oraz

to przefermentowany pyłek kwiatowy połączony z mleczkiem pszczelim i miodem. Wspaniale wzmacnia organizm.

smaku, to pszczelarze wpadli na pomysł, by łączyć miód z owocami, np.: żurawiną, ananasem, cytryną, i z ziołami. To smaczne i wartościowe słodkości, idealne np. do herbaty, gofrów czy ciast. Ale pamię tajmy, że lekiem jest tylko miód naturalny.

Każdy ma trochę inne właściwości

Kwiaty roślin wydzielają różne nektary. Dlatego także miody różnią się barwą, zapachem i smakiem. Mają też inne walory zdrowotne.

AKACJOWY

• Wzmacnia psychikę, wycisza, łagodzi stres i ułatwia zasypianie. Pomaga również w leczeniu scho rzeń przewodu pokarmowego, w tym nawet wrzodów żołądka i dwunastnicy.

RZEPAKOWY

• Poleca się go przy chorobach układu krążenia, a także przy zapa leniu pecherza, chorobach żołądka i dwunastnicy. Podnosi odporność, a stosowany zewnętrznie przyspie sza gojenie się ran.

GRYCZANY

• Zawiera sporo rutyny, która poprawia przyswajanie wit. C i oczyszcza naczynia krwionośne, chroniąc przed chorobą wieńcową. Wspomaga również wątrobę i dostarcza cennego magnezu.

LIPOWY

• Działa antyseptycznie, przeciw skurczowo, napotnie, przeciwgo rączkowo i wykrztuśnie. Wspoma ga leczenie grypy, przeziębienia, anginy i chorób dróg moczowych.

SPADZIOWY

• Jest jednym z najbardziej skutecznych miodów w leczeniu zakażeń bakteryjnych. Działa niczym antybiotyk, a jednocześnie wspomaga układ odpornościowy.

MNISZKOWY

• Zalecany jest przez medycynę naturalną osobom ze schorzeniami żołądka i jelit, na problemy z trawieniem, a także przy choro bach wątroby i dróg żółciowych.

Podobno nie ma nic bardziej węgierskiego od papryki. Obecnie my również dużo jej uprawiamy i chętnie jemy.

Papryka

przysmak znad Dunaju

TEKST BARBARA LASOTA

Słodka i ostra. Czerwona, zielona, żółta, pomarańczowa, a nawet fioletowa i prawie czarna. Odmian jest bez liku. Trochę się różnią wartością odżywczą i sma kiem, ale każda jest cenna dla zdrowia. Jej najważniejszy składnik to witamina C. Od krył ją jako pierwszy, właśnie w tym warzy wie, w roku 1933 węgierski chemik Albert Szent-Györgyi i dostał za to nagrodę Nobla.

CO W NIEJ JEST?

Poza wspomnianą wit. C, której je den strąk dostarcza nam 3 razy wię cej, niż potrzebujemy, papryka za wiera wit.: A, E, PP, likopen, także potas i magnez, a ostra kapsaicynę.

Na co pomaga?

WZMACNIA ODPORNOŚĆ

•Aby przed zimą nabrać sił do walki z wirusami i bakteriami, jedzmy codziennie kawałek surowej papryki, wykorzystując w ten sposób moc zawartej w niej wit. C. Może być doskonałym dodatkiem do kanapek, twarożku z warzywami i sałatek. Warto łączyć ją z natką pietruszki, której jesienią także mamy w bród.

NA DOLEGLIWOŚCI TRAWIENNE

JAK JĄ WYKORZYSTAĆ

Najwięcej wit. C ma surowa papryka. Obróbka termiczna zmniejsza jej za wartość. Inne składniki jednak pozo stają, dlatego warto jeść to narodowe węgierskie warzywo również w posta ci duszonej, pieczonej, a zimą też jako marynatę. Sięgajmy także po świeże i suszone ostre papryczki.

Uwaga!

•Pracę przewodu pokarmo wego poprawia ostra papryka, bogata w kapsaicynę. Niewielką ilość warto dodawać do potraw ciężkostrawnych, np. mięs. Ale uwaga! Osoby z chorobami żołądka nie mogą jej stosować.

ŁAGODZI BÓLE STAWÓW

•Tę właściwość mają również ostre odmiany. Aby uśmierzyć ból, trzeba jednak zastosować paprykę zewnętrz nie, w postaci gotowej maści, plastra z kapsaicyną lub zrobionego w domu olejku. 10 świeżych ostrych papryczek dowolnego koloru drobno siekamy i za lewamy 2 szklankami oliwy. Po 7 dniach możemy już smarować bolące miejsce.

Zaparcia?

Dieta przyniesie ci ulgę

Bywa, że akceptujemy rzadkie wizyty w toalecie i dotkliwy ból, który im towarzyszy. Niesłusznie, bo wystarczy zmienić jadłospis, aby problem zmalał, a nawet zniknął zupełnie.

NasZ ekspert

BARBARA LASOTA mgr inż. żywienia człowieka absolwentka wydziału Żywienia Człowieka SGGW

Aż 90 proc. przypadków zbyt długiego zale gania resztek pokarmowych w jelitach to efekt złej diety i braku ruchu. Tylko cza sami przyczyną zaparć są inne schorze nia, np. jelit, neurologiczne, niedoczyn ność tarczycy czy niektóre leki, np. opioidowe, część przeciwdepresyjnych. W konsekwencji cierpimy z po wodu bólu przy oddawaniu stolca, wzdęć, nudności. Problemy z wypróżnieniami powodują też niebezpiecz ne podtruwanie organizmu, bo w wypełnionych jelitach zachodzą procesy fermentacyjne i gnilne. Z czasem mo że to prowadzić do stanów zapalnych, hemoroidów, kłopotów z cerą, a nawet, choć pozornie wydaje się to bez związku, do obniżenia odporności i alergii.

Błonnik – najlepsze lekarstwo

Jest cenny prawie w każdej diecie, ale w przypadku za parć pełni kluczową rolę. Pod tą nazwą kryją się sub stancje znajdujące się w pokarmach roślinnych (np. celulozy, ligniny, pektyny), których nie trawią enzymy wytwarzane przez nasz przewód pokarmowy. Mimo to nie jest dla nas bezużyteczny. Między innymi pobudza pracę jelit, przyczynia się do rozwoju wartościowej flo ry bakteryjnej i zwiększa objętość treści pokarmowej, dbając o jej nawodnienie. W konsekwencji zapobiega zaparciom. Dieta przeciętnego Europejczyka zawiera ok. 15 g błonnika dziennie. Tymczasem potrze bujemy go 25–30 g, aby przewód pokarmowy spraw nie działał. Tę ilość zapewnią nam warzywa (40 dag), owoce (30 dag), produkty zbożowe pełnoziarniste (2–3 kromki chleba, 3 łyżki grubej kaszy).

Suszone śliwki

Sięgajmy po nie, gdy zwiększenie porcji warzyw i su rowych owoców nie pomaga. 5–10 śliwek zalewamy wie czorem szklanką letniej wody i zjadamy je rano, popijając wodą. Prawie zawsze działają.

Ewolucja

zamiast rewolucji

Jeśli jedliśmy do tej pory mało surówek i tylko białe pieczywo, to – chociaż błonnik jest tak wartościowy –nie wprowadzajmy od razu radykalnych zmian na talerzu. Porcję warzyw i owoców zwiększajmy stop niowo, dodając po trochu do każdego posiłku. Do zalecanej ilości 40 dag warzyw i ok. 30 dag owoców, która chroni przed zaparciami, dochodźmy przez 2–3 tygodnie. Nie zamieniajmy też z dnia na dzień białego chleba na pieczywo pełnoziarniste. Zacznij my od kromki razowca dziennie. Po tygodniu do rzućmy drugą.

Doceńmy otręby

Ponieważ w ziarnie zbóż błonnik znajduje się głów nie w łusce i plewach, więc otręby, które są odpa dem przy produkcji białej mąki, to prawdziwa bom ba z błonnikiem. W 100 g jest go tam aż 42 g. A zatem otręby są bezcenne. Każdy ich rodzaj. Dodawajmy je do jogurtu, naleśników, zup, panierek, omletów, a nawet do ciast. Zacznijmy od łyżeczki dziennie. Po

NASIONA LNU

Nasiona lnu korzystnie wpływają na funkcjonowanie układu trawienne go, wspomagają prawidłową perystal tykę jelit. Napar z nasion lnu działa w sposób kojący i osłonowy. Len jest także bogatym źródłem błonnika. 250 g.

Spośród

warzyw to buraki

mają najbardziej przeczyszczające działanie. Ugotowane ścieramy na tarce, przyprawiamy oliwą, cytryną i czosnkiem, jemy 5–10 łyżek dziennie.

Woda wspomaga

działanie błonnika, bo powoduje jego pęcznienie. Pijmy dziennie 2 l. Rano najlepiej z cytryną lub miodem.

kilku dniach możemy już jeść łyżkę, a z czasem 3–4 łyżki dziennie. Komu otręby nie służą, niech sięga po sparzone wrzątkiem nasiona lnu (należy je rozgryzać).

Trochę fermentu w diecie Już dawno zauważono, że mleczne napoje fermento wane (kefiry, jogurty, maślanka, mleko acidofilne) działają lekko rozwalniająco. Podobnie żurek ugoto wany na zakwasie z mąki żytniej, kapuśniak z dodat

Pomocne zioła

KORA Z KRUSZYNY

•Można pić szklankę odwaru (gotowanego 15 minut) przed snem 2 razy w tygodniu.

RZEWIEŃ

BABKA PŁESZNIK I JAJOWATA

Suplement diety. Babka płesznik i babka jajowata są źródłem cennego błonnika pokarmowego. Łuska babki jajowatej wspiera pasaż jelitowy. Pomaga utrzymać właściwy poziom cholesterolu we krwi. 200 g

kiem kiszonej kapusty, kiszone ogórki i naturalny kwas chlebowy. Jest to zasługa głównie kwasu mleko wego obecnego w żywności fermentowanej, a w przy padku surowych fermentów, także pożytecznych szczepów bakterii. Zatem osoby cierpiące na zaparcia powinny jeść codziennie przynajmniej jedną porcję któregoś z tych produktów

Tego jedzmy mniej Jeśli odwiedzamy toaletę rzadziej niż co drugi dzień, to poza białym pieczywem i żywnością wysokoprzetwo rzoną ograniczmy słodycze, czekoladę, kakao i rozgoto wany ryż. Zapierająco działa też gotowana marchew, pieczone jabłka i galaretka mięsna bogata w żelatynę. Ale uwaga! Chodzi o ograniczenie, a nie wy

•Bardzo skuteczny, ale stosujmy tylko doraźnie, aby uniknąć niedoboru potasu. Jest dostępny w formie table tek i mielonego korzenia.

KOPER WŁOSKI

•Zarówno smaczna her batka z nasion, jak również surowa bulwa pobudzają jelita do pracy.

ga przy wzdęciach i stanach zapalnych towarzyszących zaparciom. Zmielone nasiona dodawajmy do mięs i zup.

MIĘTA

PIEPRZOWA

•Napar z niej reguluje trawie nie. Łyżeczkę ziela należy zalać szklanką wrzącej wody i zapa rzać10 minut.

REKLAMA

to naprawdę Dla jelit

delicje

Aby unormować częstotli wość wypróżnień, wcale nie musimy gotować wymyślnych potraw i spędzać więcej czasu w kuchni niż dotychczas. Nie potrzebujemy też drogich, ekskluzywnych produktów. Przeciwnie, im posiłki będą prostsze, tym lepiej. Chociażby takie, jak te, które prezentujemy. W każdym jest wystarczająca ilość błonnika, a przy okazji dostarczają wszystkich niezbęd nych składników pokarmowych.

NA LUNCH LUB KOLACJĘ

Pęczak z warzywami

2 niepełne szklanki kaszy pęczak, puszka czerwo nej fasoli lub 1/2 szklanki suchych nasion fasoli, brokuł, słoiczek dyni w lekkiej zalewie octo wej, kilka liści sałaty, cebula, 2 ząbki czosnku, olej, świeża kolendra, kawałek imbiru, 2 łyżki pestek dyni, sól, pieprz

Jeśli masz suchą fasolę, zalej ją wrzątkiem i mocz kilka godzin. Odlej wodę, zalej świeżą wodą, dodaj łyżeczkę soli i gotuj ok. 50 minut. Odcedź. Pę czak ugotuj do miękkości w 3 szklankach lekko osolonej wody, na wol nym ogniu. Brukuł ugotuj np. na parze.

W rondelku podsmaż cebulę i zmiażdżony czo snek, pod koniec smaże nia dodaj starty na tarce imbir, posiekaną kolendrę i pestki dyni. Wymieszaj gotową kaszę z taką we gańską omastą i chwilę podgrzej. Dodaj ciepłą fasolę, kawałki brokuła, dynię i listki sałaty.

Jadłospis chroniący przed zaparciami nie musi być wegetariański. Możemy jeść mięso i nabiał, ale produkty roślinne powinny dominować.

Pęczak będzie miękki, jeśli po doprowadzeniu do wrzenia, pogotujemy go na wolnym ogniu pod przykryciem ok. 25 minut. Potem warto jeszcze na 20 minut owinąć garnek kocem.

TEKST BARBARA LASOTA

Chleb żytni z siemieniem

3 szklanki mąki żytniej razowej, 4 łyżki siemienia lnianego, 1/2 szklanki kefiru lub zsiadłego mleka, 2 go towane i utłuczone ziemniaki, 1/2 paczki drożdży, szczypta cu kru, odrobina kurku my, 1/2 łyżeczki soli

Wlej do miski pół szklanki letniej wody, dodaj cukier, 2 łyżki mąki i pokruszone drożdże. Wymieszaj, zostaw w cieple na 15 minut. Gdy drożdże zaczną rosnąć, dodaj wszystkie składniki. Sie mię lniane może być

całe lub zmielone. Wlej szklankę letniej wody i wyrób ciasto. Jeśli bę dzie zbyt twarde, dodaj jeszcze ok. 1/3 szklan ki wody. Przełóż ciasto do natłuszczonej formy, pozostaw na godzinę w cieple. Piecz ok. 80 minut w 190 st. C.

Taki chleb długo zachowuje świeżość i smak. Jedząc go, pamiętaj, aby do posiłku wypić przynajmniej kubek słabej herbaty, dzięki temu błonnik napęcznieje w żołądku.

Cukinia faszerowana

2 średnie cukinie, puszka czarnej fasoli lub 1/2 sklanki suchych nasion czarnej fasoli, 2 kolorowe papryki, duży pomidor, łyżka koncentratu pomido rowego, 2 cebule, kilka pieczarek, 4 łyżki star tego parmezanu, 2 łyżki oleju, oregano, pieprz, sól

Suche nasiona fasoli zalej litrem wrzątku i mocz kilka godzin. Ugotuj w nowej osolo nej wodzie (60 minut), odcedź. Cukinie, pozo stałe warzywa i pie czarki umyj, osusz. Przekrój cukinie wzdłuż na połówki, lekko wy drąż. Papryki, cebule i pieczarki drobno

pokrój, podsmaż. Do daj pokrojony pomidor i koncentrat, wymieszaj z fasolą. Przypraw ore gano, solą i pieprzem. Napełnij cukinie far szem, posyp parmeza nem, połóż w brytfan nie, wlej kilka łyżek wody. Wstaw do pie karnika i piecz 30 mi nut w 180 st. C.

Czarna fasola użyta w tym przepisie ma nieco inny skład niż biała i czerwona, ale jest równie wartościowa i bogata w błonnik. Ma lekko słodkawy smak.

Kolorowa surówka

Ćwiartka niewielkiej czerwonej kapusty, 2 średnie ugotowane buraki, marchewka, świeży ogórek, cebula, garść orzechów wło skich, łyżka posiekanej natki pietruszki, 3 łyżki oleju, 2 łyżki soku z cy tryny, łyżeczka miodu, sól, pieprz

Kapustę poszatkuj bar dzo drobno i – ponie waż jest dosyć twarda – sparz ją wrzątkiem. Po minucie odcedź, skrop sokiem z cytryny, dodaj miód i wymie szaj. Buraki, marchew i ogórek obierz, pokrój w cieniutkie słupki (tzw. technika julienne). Ce

bulę pokrój w piórka, zalej na chwilę wrząt kiem, odcedź. Przełóż wszystkie składniki do miski, dodaj sól, pieprz, olej i delikatnie wymie szaj. Gotową sałatkę możesz posypać pokru szonymi orzechami wło skimi i udekorować list kami natki pietruszki.

Sok z cytryny nie tylko poprawia smak surówki i sprawia, że kapusta nabiera wyrazistego koloru, ale także chroni wit. C przed utlenieniem i poprawia trawienie.

SZYBKA PRZEKĄSKA

SYCĄCY OBIAD

Porady zza

PIERWSZEGO STOŁU*

nasZ ekspert

dr n.

farmaceutycznych MAGDALENA JACHORSKA ekspert farmaceutyczny

Dawka wiedzy na temat produktów aptecznych i przepisów związanych z farmacją

ZESPÓŁ SUCHEGO OKA – JAK WYBRAĆ SKUTECZNE KROPLE DO OCZU

Najistotniejszą kwestią w wyborze właściwego preparatu są oczywiście substancje aktywne. To one decydują o skuteczności i czasie działania produktu. W kroplach nawilżających najczęściej wykorzystuje się hialu ronian sodu, pochodne celulozy, dekspantenol, trehalozę, ektoinę. Do brze jest, jeśli krople zawierają nie jeden, a kilka składników aktyw nych. Produkt może występować w formie płyn nej lub żelowej. Postać bar dziej gęsta sprawdzi się przy mocno nasilonych ob jawach – preparaty żelowe dłużej utrzymują się na po wierzchni oka. W zespole suchego oka zaleca się wybór kropli bez środków konserwujących, zwłaszcza jeśli będą stosowane kilka razy na dobę.

PROBIOTYKI

I ICH WIELOKIERUNKOWE DZIAŁANIE

Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które wywierają korzystny wpływ na zdrowie, działają m.in. na przewód pokarmowy i układ odpornościowy. Bakterie probiotyczne z rodzajów Lactobacillus i Bifidobacterium mogą zmniejszać częstość występowania alergii pokarmowych, a także ograniczają dolegliwości związane z nietole rancją laktozy. Szczep Lactobacillus rhamnosus GG zmniejsza ry zyko wystąpienia biegunek i skraca czas ich trwania. Szczepy Lac tobacillus znakomicie sprawdzają się też w probiotykach ginekologicznych w postaci doustnej lub do pochwowej. Co ważne, probiotyki mogą być stosowane przez kobiety w ciąży. Zaleca się również podawanie probiotyków (szczep Lactobacillus reuteri) wcześnia kom i noworodkom urodzonym przez cesarskie cięcie – ochrona przewodu pokarmowego, łagodzenie kolek i zaparć.

RYZYKO ODWODNIENIA WŚRÓD OSÓB STARSZYCH

Liczne schorzenia, przyjmowane leki, niska zawartość wody w organizmie i zmniejszone uczucie pragnienia mo gą sprzyjać odwodnieniu wśród se niorów. Chcąc przywrócić optymalny poziom nawodnienia zaleca się czę ste picie płynów i uzupełnienie cen nych pierwiastków. Wśród produktów aptecznych warto zwrócić uwagę na suplementy diety zawierające podsta wowe elektrolity i minerały. Produkty nawadniające w postaci proszku (sa szetki) lub tabletek musujących mają ce w składzie m.in.: glukozę, potas, sód, chlorki, wit. C, magnez – utrzy mują równowagę elektrolitową, a do datkowo zmniejszają uczucie znużenia i zmęczenia.

ANTYBIOTYKI W POSTACI ZAWIESINY

Antybiotyki w postaci zawiesiny są często sto sowane u dzieci. Mają postać proszku, który mieszamy z przegotowaną, schłodzoną wodą (nie mineralną). Jej ilość jest zwykle podana przez producenta lub zaznaczona kreską na bu telce. Stosujmy się też do uwag producenta od nośnie przechowywania leku – gotową zawiesi nę trzymamy w lodówce w temp. 2‒8 st. C lub w temp. pokojowej 25 st. C. Jej trwałość zależy od rodzaju an tybiotyku 5, 7, 10, 14 dni. O szczegóły zawsze warto dopy tać farmaceutę.

* „Pierwszy stół” w języku zawodowym osób związanych z farmacją to nic innego, jak lada w aptece, przy której pacjent spotyka się z farmaceutą.

JESTE M eko

Więcej światła!

Dom przyjazny człowiekowi powinien być jasny. Światło zapewnia poczucie bezpieczeństwa, pogodę ducha, dobre samopoczucie.

A to oznacza, że zwłaszcza jesienią i zimą musimy zadbać o właściwe oświetlenie.

wnętrza Jak dobrze doświetlać

naszym klimacie przychodzi czas, gdy musimy

Szklane okna pojawiły się w XVI wieku. Słońce przedzierało się przez nie z trudem. Dopiero na początku XIX wieku nauczono się walcować szkło, dzię ki czemu do pomieszczeń zaczęło wpadać więcej promieni. Dziś prze szkleń nie brakuje. To dobrze, bo najlepszym oświetleniem jest to słoneczne, ale nie da się z niego ko rzystać w sposób nieograniczony. Musimy się więc wspomagać sztucznym oświetleniem. Podpowiadamy, jak w dobie drożejącej energii zadbać, by w domu było widno, a rachunki za elektryczność nie zrujnowały domowego budżetu.

Na co dzień zazwyczaj nie zastanawiamy się nad tym. Jednak specjaliści przyjęli w tym zakresie wytyczne, po sługując się przy tym luksami (ta wartość powinna być po dana na opakowaniu żarów ki). I tak, w jadalni nad stołem wystarczy nam 500 luksów (lx), w kuchni podczas przy gotowywania posiłków przyda się ich nieco więcej: 700 lub 800, schody oświetlamy 300 lx, sypialnię – 250 lx, zaś łazienkę – 600 lx.

W

się zatroszczyć o sztuczne oświetlenie. Jak je wybrać, by było przyjazne dla oczu, środowiska, a także dla kieszeni?

TEKST MAŁGORZATA ŚWIGOŃ

ILE GO POTRZEBUJEMY

NOWOCZESNE ZNACZY ENERGOOSZCZĘDNE

Nastała era lamp LED. Zużywają najmniej ener gii ze wszystkich źródeł światła dostępnych na rynku, ale tym, co je szczególnie wyróżnia, jest trwałość, która też daje oszczędności. Potrafią świecić nawet 25‒50 tysięcy godzin, czyli ok. 25 lat (przy założeniu ok. 2,5‒3 go dzin pracy dziennie).

Dla porównania – zwy kła żarówka wytrzymuje ok.1000 godzin. Dzięki temu, że większość ma typowe trzonki (E14 i E27), można stoso wać je w tradycyjnych oprawach. Ich zaletą jest trównież coraz lepsza barwa światła oraz odporność na wstrząsy i różne tempe ratury.

REKLAMA

CZĘSTOTLIWOŚĆ WŁĄCZANIA

I WYŁĄCZANIA NIE MA OBECNIE WPŁYWU NA ŻYWOTNOŚĆ LAMP LED.

PRZYJAZNE DLA OCZU

WHO przewiduje, że do roku 2050 co druga oso ba na świecie będzie cierpiała na krótkowzrocz ność. Dlatego trzeba zadbać, by sztuczne światło, przy którym wykonujemy różne prace, nie szkodzi ło naszym oczom. Jednym z istotnych parametrów, które mają wpływ na wzrok, jest barwa światła. Wyraża się ją w kelwinach (K). Im wartość wyższa, tym światło zimniejsze. Oczom najbardziej sprzyja barwa neutralna (3300‒5300 K). Kolejny, nieobo jętny dla zdrowia czynnik to natężenie. Zarówno niedostateczna, jak i nadmierna ilość światła nie jest dobra. Liczy się komfort patrzenia. Oznacza on, że dobrze widzimy oświetlone przedmioty, ale światło nas nie oślepia.

KAROLINA BANASIAK

REDAKTOR PROWADZĄCA RADZI

Zanim pomyślimy o dobrych lampach i żarówkach, warto jak najlepiej wykorzystać światło naturalne. A to nie takie trudne. Wystarczy podnieść rolety czy żaluzje, odsłonić maksymalnie zasłony, a efekt może być zaskakujący. Dbajmy też o czy stość okien. Szyby niemyte przez mie siąc zatrzymują 10 proc. światła sło necznego, a przez całą zimę nawet do 40 proc.! Także kolor ścian i podłogi ma niebagatelne znaczenie. Weźmy to pod uwagę, gdy planujemy remont.

ŁAPMY ŚWIATŁO

To naturalne nic nie kosztuje, trzeba więc się postarać, aby złapać go jak najwięcej. Najlepiej już na etapie projektowania domu lub mieszkania wybrać takie rozwiązania, które wpuszczą światło do domu. Na przy kład zastosować okna ze szkłem o wyższej przepuszczalności (współczynnik Lt).

SZTUKA ŚWIECENIA

Warto różnicować oświetlenie w domu, by lepiej je wykorzystać i oszczędzać energię. To centralne, choć funkcjonalne, nie zawsze jest nam potrzebne. Dużo bardziej przydaje się światło zadaniowe, zwane też punktowym lub kierunkowym. Oświetla tylko te miej sca, w których wykonujemy konkretne czynności (czy tamy, szyjemy, coś naprawiamy). Powinno być jasne, ale nie oślepiające i dawać skupiony strumień.

ZDJĘCIA: ROBBY CYRON

Katar w prezencie?

Wybierz Sudafed® HA

odblokowuje

nos

nawilża bez konserwantów Mądry sposób na katar

1. Sudafed Xylospray HA zawiera 3 substancje o działaniu nawilżającym: kwas hialuronowy (w postaci soli sodowej), sorbitol i glicerol. Sudafed XyloSpray HA: Jeden ml aerozolu do nosa, roztworu zawiera 1 mg ksylometazoliny chlorowodorku. Wskazania: Zmniejszenie obrzę ku błony śluzowej nosa w ostrym, w naczynioruchowym oraz w alergicznym zapaleniu błony śluzowej nosa. Ułatwienie odpływu wydzieliny w zapaleniu zatok przynosowych oraz w zapaleniu trąbki słuchowej ucha środkowego połączonym z przeziębieniem. Do stosowania u dorosłych i dzieci w wieku powyżej 6 lat. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Nie stoso wać u pacjentów po usunięciu przysadki i po innych zabiegach chirurgicznych przebiegających z odsłonięciem opony twardej. Nie stosować u dzieci w wieku poniżej 6 lat. Podmiot odpowiedzialny: McNeil Healthcare (Ireland) Limited. PL-SU-2100099 Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

Urszula Grabowska

Aktorka ceni sobie kontakt z przyrodą i chętnie korzysta z darów natury. Lubi jeździć na grzyby i chodzić po górach. W zachowaniu formy pomaga jej fit opaska przypominająca, by co drugi dzień zrobić minimum 10 tysięcy kroków.

W lesie zbieram puszki i butelki

Na grzybobranie wyruszam z bliskimi w okolice Rożnowa. Lasy obfitują tam w kozaki, opieńki, prawdziwki czy podgrzybki. Radość psują nam jednak nielegalne wysypiska śmieci, na jakie się natykamy. Ludzie rozrzucają też po lesie puszki, butelki, plastikowe opakowania. Ciężko na to pa trzeć! Mam wtedy ochotę je zbierać i często to robię.

W DOMU UNIKAM CHEMII

Gdy robię porządki, stosuję ocet, kwasek cytrynowy i sodę oczyszczoną. Na zakupy biorę torbę wielo krotnego użytku. Wraz z mężem i synem oszczędza my wodę. Zakręcamy kran podczas mycia zębów. Pamiętamy też, że lepiej używać prysznica niż wan ny. Przeterminowane lekarstwa odnosimy do apte ki, a dla rzeczy niepotrzebnych szukamy drugiego domu, zanim zdecydujemy się je wyrzucić.

JEM DUŻO ZIELONYCH WARZYW

Ograniczam pieczywo, staram się unikać produktów o wysokim indeksie glikemicznym. Zamiast ziem niaków wybieram bataty albo kasze. Przywiązuję uwagę do proporcji tego, co na talerzu: połowa to zielone warzywa, najchętniej surowe, liściaste; jed na czwarta to zdrowe białko; jedna ósma – węglo wodany i jedna ósma – tłuszcze: nasiona, orzechy, oliwa i oleje, np. z ostropestu, dobry na wątrobę.

DO ROLI SCHUDŁAM 8 KILO

Taki warunek postawiła mi produkcja serialu „Stu lecie Winnych”, bym mogła zagrać moją bohaterkę Annę. Udało się to dzięki zdrowej diecie i interwało wemu treningowi (krótkie, ale intensywne serie). Teraz zdrowe zmiany w diecie i stylu życia staram się zachować na stałe.

wysłuchał Cezary Kubaszewski

DBAM o urodę

Rozgrzewające zabiegi wygładzą skórę, wymodelują sylwetkę oraz wzmocnią osłabione włosy. A do tego poprawią nastrój w coraz krótsze dni. Spróbuj, na pewno je polubisz.

Pielęgnacja chłody

na jesienne

Wiele zabiegów gabinetowych opiera swoją skuteczność na działaniu ciepła. Możesz je wykorzystać także w domu.

Kiedy za oknem jesienna szaruga i chłody, warto wypróbować gorące rytuały urodowe, zmie niając własną łazienkę w salon piękności – długie wieczory temu sprzyjają. Zadbaj o wygląd, stosując domowe wersje profesjonal nych zabiegów: parafinowanie dłoni, kąpiel stóp, wyszczuplający masaż ciała czy saunę parową twarzy. Nawet zwykłą maseczkę oczyszczającą z glinki możesz zmienić w rozgrzewa jący zabieg spa, dodając, zamiast chłodnej wody, ciepły napar z kwia tów rumianku, lipy czy lawendy.

EWA ADAMIAK

Rozgrzewające zabiegi

•Kąpiel przyda się przemarzniętym, zmęczonym nogom. Przygotowanie: Do gorącej wody (ok. 38‒39 st. C) dodaj garść wysokozmineralizowanej soli kopalnej lub morskiej i łyżeczkę sproszkowanego imbiru. Zanurz stopy na kwadrans. •Masaż olejkiem (łyżka oliwy lub innego oleju roślinnego) z do datkiem szczypty mielonej papryczki chili (zawiera rozgrzewają cą kapsaicynę) błyskawicznie poprawi krążenie w stopach. Wy masuj je mieszanką raz przy razie od palców w kierunku kostek.

TEKST

SPA DLA STÓP

PARAFINA WYGŁADZI DŁONIE

Nawilży i zapobiegnie pierzchnięciu

•Warto jej użyć jesienią. Parafinę kosmetyczną (dostaniesz w każdej drogerii) rozgrzej w gar nuszku, a gdy będzie płynna, przelej do mi seczki (wcześniej przepłukanej zimną wodą). Odstaw. W tym czasie zrób szybki peeling dłoni i wmasuj w nie odżywczy krem, np. z olejkiem rokitnikowym, z pestek winogron albo dzikiej róży. Kiedy zauważysz, że parafina ścina się na powierzchni, to dobry moment, by zanurzyć w niej ręce. Powoli wyjmij je i na łóż foliowe, a następnie bawełniane rękawicz ki. Po 20 minutach zdejmij i nasmaruj dłonie kremem nawilżającym, np. z mocznikiem.

PIELĘGNACJA POD PARĄ

Głębokie oczyszczanie cery

•Parująca woda rozgrzewa skórę i usuwa złogi sebum, zaskórniki, a także zanieczyszczenia zalegające w ujściach gruczołów łojowych. To proste – wlewasz wrzątek do miseczki i po chylasz się nad nią z głową przykrytą ręcznikiem. Uwaga! Nie rób sauny twarzy częściej niż co 8‒10 dni, a jeśli masz tendencję do pękających naczynek, zrezygnuj z niej.

•Zioła wzmocnią działanie kąpieli parowej. Dodaj je do wrzątku (2 łyżki su szu w momencie wle wania wody do misecz ki): lawenda działa antyseptycznie, rumianek przeciwzapalnie i łagodzą co, melisa odmładza i relak suje, rozmaryn oczyszcza.

pełne

Domowe SPA relaksu

1. BOTAME

Olejki eteryczne

Idealnie sprawdzą się jako atrakcyjny dodatek do kąpieli i do masażu. Olejek eteryczny cytryna wykazuje działanie pobudzające, pomarańcza-relaksujące, a olejek ylang-ylang działa odświeżająco i rewitalizująco na skórę.

2. BOTAME

Sól do kąpieli, Morze Martwe Kąpiel z dodatkiem naturalnej soli z Morza Martwego daje uczucie wygła dzenia i ujędrnienia skóry. 270 g

3. BOTAME

Sól do kąpieli, Kwiat Lawendy Sól oczyszcza oraz pozostawia odczucie wzmocnienia skóry. Przyjemny zapach naturalnego olejku lawendowego pobu dza doznania węchowe wprowadzając w stan odprężenia i relaksu. 300 g

4. ENILOME E PRO Maska do stóp Usuwa zrogowaciały naskórek, regeneru je oraz wygładza skórę stóp, pozostawia jąc ją miękką, delikatną i gładką. 40 ml

5. ENILOME E PRO Maska ze śluzem ślimaka na tkaninie Przyspiesza proces regeneracji naskórka, uelastycznia skórę oraz wygładza zmarszczki. W efekcie po zastosowaniu maski skóra jest widocznie nawilżona i zregenerowana. 23 ml

6.

BOTAME

Rokitnik, maska do twarzy

Regenerująca maska do twarzy – od czuwalnie odżywia i regeneruje skórę oraz sprawia, że staje się gładka i bar dziej elastyczna. Jest wydajna i łatwa w aplikacji. 50 ml

7. BOTAME

Nektarynka i Cytrusy, peeling do rąk Peeling działa złuszczająco, dzięki dro binkom bursztynu usuwa martwe komór ki naskórka. Kosmetyk został wzboga cony o olej macadamia i olej z rokitnika. W efekcie po wykonaniu peelingu skóra dłoni jest gładka i zmiękczona. 50 ml

TERMO-MODELOWANIE SYLWETKI

Odrobina kuchennych przypraw pomoże ujędrnić skórę i wysmuklić ciało

•Papryczka chili, korzeń imbiru czy cynamon poprawiają smak potraw, ale mają też zasto sowanie w kosmetyce, dzięki silnie rozgrzewa jącym właściwościom. Pobudzają krążenie krwi w skórze, przyspieszają spalanie pod skórnego tłuszczu, redukują cellulit, a także wspomagają metabolizm komórkowy. •Scrub z potrójną mocą: Do ulubionego peelin gu dodaj 3‒4 krople olejku cynamonowego lub imbirowego, wymasuj ciało. Zabieg oczy ści i ujędrni skórę, a do tego rozgrzeje cię.

Kąpiel na dobranoc

Zmarzłaś? Zanurz się na na 15 minut w ciepłej wodzie (38 39 st. C) z 10 15 kroplami rozgrzewających olejków, najlepiej cynamonowego, goździkowego lub jałowcowego.

ROZGRZEWAJĄCE ZABIEGI W GABINECIE

Poprawią wygląd i nastrój

•Masaż gorącymi kamieniami bazaltowymi ułożonymi w miejscach ośrodków energetycznych zrelaksuje, uwolni mięśnie od napięć. Cena zabiegu ok. 190 zł (30 minut). •Termogeniczne modelowanie sylwetki – skuteczność zawdzięcza żelowi z kapsaicyną (substancja aktywnie rozgrzewająca otrzymywana z ostrej papryczki) i specjal nemu masażowi. Cena zabiegu ok. 250 zł (2 godz.).

TURBAN NA MOCNE WŁOSY

Ciepło potęguje działanie aktywnych składników

•Ratunkiem dla osłabionych pasm może być kuracja wzmac niająca z użyciem turbanu z ręcznika frotté. Wytworzone pod nim ciepło zwiększy skuteczność aktywnych substan cji odżywki lub maski do włosów. Jeśli boisz się, że ko smetyk spłynie, najpierw owiń włosy folią spożywczą. •Turban rozgrzewający nakładaj na mniej więcej 60 minut (zaraz po aplikacji preparatu regenerującego). Jeżeli włosy są mocno osłabione, łamliwe, matowe albo zniszczone czę stym farbowaniem (zwłaszcza rozjaśnianiem), powtarzaj ten zabieg przy każdym myciu głowy przez 4‒6 tygodni.

bez obrzękówOczy

Są sposoby, by ich uniknąć, a gdy już się pojawią – szybko się pozbyć. Sprawdź, jakie kosmetyki i zabiegi są skuteczne.

Pielęgnacja

Opuchnięcia pod oczami to efekt gromadzenia się limfy. Rozprowadzi ją łatwy masaż rollerem (od 30 zł). Wybierz ten z różowego kwarcu. To kamień, który utrzymuje chłód i obkurcza naczynia krwionośne, dzięki czemu masaż nim dodatkowo zlikwiduje cienie pod oczami. W kremach pod oczy szukaj kofeiny, arniki gór skiej, kasztanowca. Przy skłonności do obrzęków warto trzymać w lodówce żelowe okularki i rano nałożyć je na 10 minut. Podobnie zadziałają za parzone i schłodzone torebki herbaty ekspreso wej. Przydadzą się, gdy pod oczami pojawią się opuchlizna i zasinienia. Kofeina pobudzi mikro krążenie, chłód zlikwiduje sine zmiany na skórze.

pytamyeksperta

Kolagenowe płatki pod oczy Płatki pod oczy o technologii hydrożelowej, dzięki składnikom aktywnym zapewniają efekt poprawy wyglądu skóry wokół oczy. Kolagen roślinny poprawia jędrność skóry.

mgr Joanna Marcińska kosmetolog z krakowskiego SCM estetic Skąd biorą się obrzęki? Jakimi zabiegami można je zniwelować? Przyczyny problemu to predyspozycje genetyczne, nieregularny tryb życia, używki (papierosy, alkohol), niezdrowa dieta bogata w sól, która zatrzymuje wodę w organizmie. W internecie znajdziemy filmiki, na których pokazane jest, jak wykonać masaż drenujący okolice oczu. Najlepiej jednak udać się do gabinetu kosmetologicznego na profesjonal ny masaż drenujący przy użyciu sprzętu lub masaż manualny, czyli wykonany ręcznie. To zabieg polegający na odblokowaniu układu limfatycznego, który źle odprowadza nadmiar wody i zbędne metabolity. Cena jego waha się między 100‒200 zł. Inny pomysł to me zoterapia igłowa odpowiednimi preparatami (ok. 300 zł).

Potrafi zniszczyć relację. Podważyć zaufanie, a to raz nadszarpnięte niezwykle trudno odbudować. Czy warto więc kłamać?

TO JEST mój czas kłamstwa Gorzki smak

pytamyeksperta

BARBARA WESOŁOWSKA-BUDKA

psycholog, psychoseksuolog, trener, certyfikowany psychoterapeuta, www.psychoklinika.pl

Jednym oszukiwanie

przychodzi łatwiej, innym z trudnością, ale wszyscy w jakimś stopniu nie mówi my prawdy. Podobno kła miemy 13 razy na tydzień. Czasem robimy to odruchowo, zaskakując nawet samych siebie. Innym razem opracowujemy całą strategię na wy padek, gdyby ktoś chciał sprawdzić naszą wiarygodność. Za każdym razem jednak tracimy mnóstwo energii na wmawianie czegoś sobie i innym. Czasem koloryzowanie absorbuje nas tak bardzo, że nie za uważamy, gdy sami padamy ofiarą oszustwa. Czy można obronić się przed kłamcami i unikać samooszu kiwania się? W pewnym sensie tak, przynajmniej warto próbować.

Dlaczego kłamiemy?

Najczęściej z chęci podniesienia własnej samooceny i przedstawie nia siebie w korzystnym świetle. Ale także z chęci dostosowania się do towarzystwa, żeby komuś nie sprawić przykrości i dla świętego spokoju, aby np. uniknąć jakichś niewygodnych dyskusji. Oszuku jemy również z lęku przed konse kwencjami popełnionego czynu i dla osiągnięcia korzyści.

Wynika z tego, że każdy powód jest dobry, ale podobno kłamstwo kłamstwu nierówne. Chyba czym innym jest niemówienie prawdy dla czyjegoś dobra, a czym innym

manipulowanie faktami w celu własnych korzyści?

W teorii owszem, ale w rzeczywi stości nie ma to znaczenia. Jeżeli przekazujemy rozmówcy komuni kat niezgodny z naszym przekona niem i naszą intencją, aby nam uwierzył, to jest już kłamstwo. Nieważne, czy to tak zwana pół prawda, koloryzowanie, czy niedo powiedzenie. A jedno kłamstwo rodzi kolejne i za każdym razem przychodzi nam to coraz łatwiej, zwłaszcza jeśli nie zostaniemy przyłapani na gorącym uczynku i mamy na to przyzwolenie otoczenia.

Przyzwolenie? Myślałam, że oszuści są potępiani? Kulturowo wszyscy dajemy sobie przyzwolenie na kłamstwa. Oczy wiście, trzeba wziąć pod uwagę, że łatwość do fabularyzowania może być także mitomanią, co jest zabu rzeniem o podłożu psychicznym, ale z reguły robimy to niejako odruchowo. Przykładowo, żona umawia się na wieczór z koleżan kami. To jej pierwsze wyjście z domu od bardzo dawna. Po powrocie mąż pyta ją, jak było. Więszkość osób w takiej sytuacji nie przyzna się, że siedziało, mil cząc przez cały wieczór w kącie, nudziło się albo czuło się przytło czone sytuacją. Przeciwnie, przed stawimy wieczór jako udany, a siebie jako duszę towarzystwa. Zrobimy to, żeby nie rozczarować męża, który został z dziećmi w domu, ale też, żeby pokazać siebie w lepszym świele.

Bo zainwestowałyśmy w ten wieczór tyle czasu, pieniędzy i energii?

I oczekiwań wobec siebie. Jeśli postrzegam siebie jako kobietę nieatrakcyjną, gorszą, to będę opo wiadać o sobie jako o kimś, kim

chciałabym być, po to, żeby pod nieść swoje poczucie wartości. Nie przyznam się, że nowa sukienka okazała się niewygodna, często łamał mi się głos, kiedy któ raś z koleżanek pytała o szczegóły z mojego życia. Tyle że większość osób nie zdaje sobie sprawy z powodów swojego zachowania, a w takiej chwili warto zapytać samą siebie: „Po co to robię?”, „Na jaką osobę kreuję się w swoich kłamstwach”, „O jakich moich potrzebach to mówi?”.

I o jakich potrzebach żony mówi opowieść o szalonym wieczorze?

O potrzebie bycia zauważoną, atrakcyjną kobietą i mamą nie tylko cieleśnie, ale i społecznie.

NIE TAKIE DOSKONAŁE...

Paul Ekman, psycholog kłamstwa, twierdził, że jest ono naładowane emocjami, dlatego oszustów rozpoznamy po mikrosygnałach:

• Mówią wyższym tonem.

• Gestykulują i używają rozbudowanych zdań.

• Odwołują się do swojej uczciwości.

• Podkreślają wagę wzajemnego zaufania.

• Patrzą prosto w oczy rozmówcy.

Co można z tym zrobić? Popracować nad poczuciem wła snej wartości. Osobie, która akcep tuje siebie, nie będzie przeszka dzało, że przesiedziała cały wieczór w milczeniu. Tu nie chodzi o to, co ja robiłam i ilu osób przykułam uwagę, ale jak czułam się sama ze sobą. Czy byłam atrakcyjna dla sie bie? To bardzo złożony problem i wymaga takiej pracy, że często trudno dokonać tego samemu bez wsparcia terapeuty, który pomoże zmienić nastawienie do siebie.

Myślę, że kłamstwa są też bardzo wyczerpujące. Koleżanki mogą wygadać się mężowi?

Ryzyko jest zawsze. A im większe, tym więcej rodzi niebezpiecznych sytuacji i zmusza do dalszego lawirowania między kłamstwem a prawdą. Poza tym, jeżeli decydu jemy się kłamać, to bierzemy na siebie ogromną odpowiedzialność za sytuację i za drugą osobę. Na przykład, jeżeli nie informuję scho rowanej, starszej mamy o śmiertel nej chorobie ojca, to muszę założyć, że nie przysporzę jej zmartwień, ale odbiorę jej możli wość pożegnania się z nim.

Oszczędzę jej czegoś, ale też coś odbiorę. Nakładam na siebie ogromną odpowiedzialność i pono szę konsekwencje tej decyzji. Tyle że większość osób tego nie rozumie i nie łączy swojej decyzji sprzed iluś miesięcy czy lat ze swoim samopo czuciem – nieprzespanymi nocami, nerwowością, wyczerpaniem.

Postawię się w sytuacji starszej matki i zapytam, jak nie dać się zwieść? Zawsze zachęcam do przyglądania się sobie, monitorowania swojego stanu i odpowiadania sobie na

RODZAJE KŁAMSTW

• Mimowolne – zazwyczaj wypowiedzi grzecznościowe, np. ładnie dzisiaj wyglądasz, jesteś taka zdolna.

• Altruistyczne – służące ochronie drugiej osoby przed przykrością lub cierpieniem, np. idzie ci coraz lepiej, na pewno wyzdrowiejesz.

• Egoistyczne – podnoszą ce własną samoocenę, np.

W czasie dziesięciu minut zwykłej rozmowy 60 proc. z nas, choć raz rozminie się z Średnioprawdą.fałszujemy rzeczywistość co najmniej trzy razy.

pytanie: „Ile jestem w stanie znieść na ten moment?”. Nie mamy wpływu na to, czy ktoś nas oszuka, ale mamy wpływ na siebie. Czy powiemy: „Kocham cię, rozumiem, ale muszę to sprawdzić i przemy śleć” i postawimy granice oszu stowi, czy będziemy go tłumaczyć i ulegać mu, ignorując własne dobro i sygnały alarmowe. Granice chronią obie strony, w tym też oszustów, bo w ten sposób dowia dują się, że robią coś nagannego i nie są bezkarni. Czasem działa to na manipulantów niczym zimny prysznic.

zdałam egzamin na prawo jazdy za pierwszym razem.

• Manipulacyjne – wykorzy stywane do własnych celów, np. zarobisz, ale najpierw musisz zainwestować.

• Destrukcyjne – motywem jest mściwość, a intencją wy rządzenie komuś krzywdy, np. ona tyle pije, niczego nie potrafi, ma romans z szefem.

W seksie odpuść sobie

pytamyeksperta perfekcję

Wiele kobiet każdego dnia mierzy się z kompleksami. Niestety, takie negatywne opinie na swój temat są jednym z większych wrogów udanego seksu. Tymczasem nie zawsze to, co idealne, jest seksowne!

Prawie żadna z nas nigdy nie będzie w pełni zadowolona ze swojego wyglądu. Zawsze znajdzie się coś, co chciałoby się zmienić. Narzekamy na wielkość piersi, obwód talii, cellulit na udach czy duże pośladki. Niektóre z nas wciąż mają problem z rozmawianiem o intymnych częściach ciała. Winne temu jest przede wszystkim wy chowanie w kulturze, która nakazuje (lub raczej nakazy wała) dbać dziewczynkom o higienę i o wygląd znacznie bardziej niż chłopcom. Sprawiło to, że wstydzimy się nie tylko mankamentów urody, ale też reakcji fizjologicz nych. Problemem, z którym boryka się wiele kobiet, jest np. nadmierna wilgoć pochwy podczas stosunku lub za pach intymny. Wydaje się nam, że zbliżenie będzie wspa niałe tylko wtedy, gdy i my będziemy doskonale piękne i idealnie czyste. Gdyby było to prawdą, prawdopodobnie ludzkość wyginęłaby ideałów w seksie nie ma. I trzeba się z tym pogodzić. Aby zmienić sposób myśle nia, warto poprawić swoją relację z ciałem i uświadomić sobie, co tak naprawdę jest pociągające dla partnera.

AGNIESZKA CZECHOWSKA edukatorka seksualna

Uroda jest gdzieś indziej

Z badań wynika, że wiele z nas nie akceptuje swo jego wyglądu, a co za tym idzie, martwi się, jak będzie wyglądać w czasie zbliżenia. Aż 48 proc. kobiet ma wówczas na sobie jakąś część garderoby, np. koszulkę lub stanik. A 61 proc. preferuje seks przy zgaszonym świetle. Tymczasem wcale nie cho dzi o to, czy pasujemy do kanonów piękna. Podnie cenie, bliskość, koncentracja na doznaniach zamyka nam oczy na urodę partnera. Większość mężczyzn deklaruje, że najbardziej podniecający dla nich jest widok... podnieconej partnerki. Co jeszcze cenią? Radość z seksu zaangażowanie kobiety, jej uśmiech, spontaniczność. Śmiech to jeden z najbar dziej niedocenianych elementów życia seksualnego! Poczucie humoru (ale nie wyśmiewanie się!) pozwala rozładować niejedną niezgrabną sytuację w łóżku. I jeszcze jedno to, że nie jesteś doskonała, nie znaczy wcale, że nie możesz być pewna siebie, swojej kobiecości i atrakcyjności. Ciesz się ciałem swoim i partnera, mimo że żadne z was nie jest perfekcyjne.

Polek deklaruje, że nie lubi swojego ciała.

Fizjologia jest sprzymierzeńcem

Niby wiemy, że wilgoć w pochwie jest potrzebna do odbycia stosunku. Gdy jednak jej za dużo, staramy się to ukryć. Zdaniem psychologów, wiele z nas ma wdrukowany wzorzec, który nie pozwala pokazać mężczyźnie, że jesteśmy podniecone. Dlatego, gdy po zbliżeniu pojawi się plama na prześcieradle, uda jemy, że to nie nasza sprawka. Tymczasem dla męż czyzny taki widok to powód do dumy. Spójrzmy na to podobnie i cieszmy się, że mechanizmy zwią zane z pożądaniem działają u nas doskonale. I nie wstydźmy się intymnego zapachu! On jest super podniecający dla partnera. Zawiera kombinację feromonów, której większość heteroseksualnych mężczyzn wprost nie może się oprzeć. Doceńmy tę naszą moc intymną!

REKLAMA

Vitrum

jest rekomendowane przez Polskie Towarzystwo Dietetyki

Nelson Mandela

Każdego dnia wszyscy wykazują się odwagą godną światowych przywódców. Niestety, zwykle nie dostrzegamy tego w swoim zabieganiu i zajmowaniu się sprawami innych. A szkoda, bo nic tak nie podnosi samooceny, jak świadomość hartu ducha.

Często zakładamy, że od ważni ludzie to ci, któ rzy dokonują wielkich czynów. Myśląc w ten sposób, nie zauważamy całego trudu codzienności. Setek mikrodecyzji, jakie przywracają godność czyjemuś życiu i sprawia ją, że sami stajemy się lepszymi ludźmi. Odwaga to chwila, gdy mó wisz dość, kiedy ktoś cię krzywdzi, i stawiasz na siebie, choć do tej pory żyłaś dla innych. Sytuacje, gdy przełamując strach, sprawdzasz, czy leżący na ławce bezdomny po

trzebuje pomocy, zwracasz uwagę rodzicom, aby nie krzyczeli na swo je dziecko albo ryzykując spóźnie nie na ważne spotkanie, zatrzymu jesz samochód i dzwonisz po karetkę, gdy widzisz wypadek. Czasem odwagą jest już samo przyznanie się do błędu i prośba o wybaczenie. Dlatego umiejętność dostrzegania sytuacji, w których dokonujemy czegoś na naszą miarę niezwykłego, jest ważna, bo podnosi samoocenę, poczucie własnej wartości i pomaga odzyskać wpływ na swoje życie.

TEKST ANNA GRZELCZAK

„Odważny człowiek to nie ten, kto nie czuje lęku, ale ten, kto przezwyciężył ten strach.”

Pacjent poinformowany dobrze

Choroba to intymna sprawa i choć zwykle chcemy wiedzieć, co nam jest, to nie zawsze chcemy się tą wiedzą dzielić z innymi.

TEKST MAGDA KOZIŃSKA

Terminy medyczne są czasem skomplikowa ne, do tego dochodzi stres związany z bada niami i chorobą, dlate go tak ważne jest poinformowanie pacjenta o tym, co się z nim dzieje i jak będzie wyglądać leczenie.

Dla pacjenta

Obowiązkiem lekarza jest udziele nie choremu przystępnej, pełnej i rzetelnej informacji o: • rozpozna-

niu choroby • proponowanych i możliwych metodach diagnostycz nych i sposobie terapii • dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania

• wynikach leczenia i rokowaniu. W przypadku pacjentów niepełnoletnich:

• tym, którzy ukończyli 16. rok życia, przysługuje prawo do takich samych informacji, jak dorosłym, • poniżej 16. roku życia mogą uzyskać od lekarza tylko wiedzę

w zakresie i formie potrzebnej do prawidłowego przebiegu procesu diagnostycznego lub terapeutycz nego, czyli bez podawania informa cji o rokowaniu i wynikach leczenia. Te otrzymują rodzice lub opiekuno wie prawni dziecka.

Dla bliskich

W myśl przepisów, lekarz może udzielić informacji o stanie zdrowia chorego innym osobom wyłącznie za jego zgodą lub za zgodą jego

PACJENT SAM DECYDUJE, CZY CHCE SIĘ Z KIMŚ DZIELIĆ INFORMACJAMI O STANIE SWOJEGO ZDROWIA.

przedstawiciela ustawowego. Wyją tek od tej zasady to sytuacja, gdy pacjent jest nieprzytomny. Wtedy lekarz ma prawo przekazać wiedzę o jego stanie osobie bliskiej. Według prawa to: • rodzice • dzieci • współmałżonek • przedstawiciel ustawowy • osoby mieszkające we wspól nym gospodarstwie domowym.

Bez informacji

Zdarza się, że pacjent nie chce nic wiedzieć o stanie swojego zdrowia. Wtedy na jego żądanie lekarz nie podaje mu informacji. Osoba, która zrezygnowała z uzyskiwania takiej wiedzy, w każdej chwili ma prawo to zmienić. Ten zakaz może doty czyć też bliskich pacjenta. Choremu przysługuje prawo do decyzji, czy informacjami na temat swojej cho roby chce się z kimkolwiek podzie lić. Podanie ich komukolwiek bez

SPOSÓB UDZIELANIA INFORMACJI

jego zgody jest naruszeniem tajem nicy lekarskiej. Lekarz ma prawo także przemilczeć pewne informa cje. Dzieje się tak w wyjątkowych okolicznościach, gdy rokowanie jest niepomyślne. Lekarz może wtedy ograniczyć te informacje, jeśli według jego oceny przemawia za tym dobro chorego. W takich sytuacjach rozmawia o wszystkim z upoważ nioną przez pacjenta osobą lub jego przedstawicielem ustawowym. Uwaga! Na żądanie chorego lekarz

ma obowiązek udzielić mu informacji w pełnym zakresie.

Ostateczna decyzja

Po uzyskaniu informacji pacjent ma prawo przedstawić lekarzowi swoje zdanie i podjąć decyzję, czy chce poddać się badaniom i terapii. Zgoda lub odmowa muszą być poprze dzone wyczerpującą informacją o sposobie leczenia, jego skutkach, możliwych powikłaniach i konse kwencji jego zaniechania.

• Na Interenetowym Koncie Pacjenta jest zakładka, w której możemy wpisać osoby upoważnione do otrzymywania informacji o naszym stanie zdrowia. To wiele ułatwia w sytuacjach kryzysowych. • Wiedzę o zdrowiu pacjenta można uzyskać osobiście, zgłaszając się z pytaniem do lekarza. Można też uzyskać ją telefonicznie, ale lekarz ma prawo zweryfikować, czy jesteśmy osobą upoważnioną przez pacjenta.

Oto to jest

Ciechocinek...

...pełen słońca i róż (...) Kto więc chce leczyć się idealnie, ma u nas borowinę, sole i pływalnię − śpiewano w latach trzydziestych w uzdrowisku nad Wisłą. Słowa popularnego tanga, które mieli napisać sami kuracjusze, aktualne są i dzisiaj.

NAJWIĘKSZE W EUROPIE TĘŻNIE. NA 7000 WBITYCH W ZIEMIĘ DĘBOWYCH PALACH UMIESZCZONO ŚWIERKOWO -SOSNOWĄ KONSTRUKCJĘ WY PEŁNIONĄ TARNINĄ, PO KTÓREJ SPŁYWA SOLANKA, ULEGAJĄC ODPAROWANIU. NASTĘPNIE PRZESYŁANA JEST DO WARZEL NI, GDZIE OTRZYMUJE SIĘ CIE CHOCIŃSKĄ SÓL ZAWIERAJĄCĄ

JOD ORAZ SZLAM I ŁUG KĄPIE LOWY. WOKÓŁ TĘŻNI WYDZIELA JĄ SIĘ CZĄSTECZKI SOLI JODU I BROMU, KTÓRE TWORZĄ LECZNICZE INHALATORIUM.

POMNIKI HISTORII

•Tężnie, fontanna „Grzybek” wraz z warzelnią soli oraz parkami, Zdrojowym i Tężnio wym,zostały wpisane na listę Pomników Historii, na której znajdują się najcenniejsze i najważniejsze obiekty zabytkowe na terenie Polski.

BASENY SOLANKOWE

•Kąpiel w wodzie wzbogaconej minerałami pomaga w lecze niu schorzeń układu ruchu, łagodzi bóle reumatyczne i mięśniowe oraz nerwobóle. Poprawia odporność organizmu i krążenie krwi. Oczyszcza skórę i likwiduje obrzęki. Relaksuje, zmniejsza napięcie psychiczne. Usuwa zmęczenie po intensywnym wysiłku fizycznym.

Trzydzieści lat później Danuta Rinn w duecie z Bogdanem Czyżew skim śpiewała: Na deptaku w Ciechocin ku od lat płynie życie, moda, ludzie, czas, wreszcie byłoby pomyśleć o tym, by podleczyć tu i świat... Z nimi piosenkę nuciła cała Polska. Prosta melodia i słowa sprawiły, że od razu stała się przebojem i jeszcze bardziej rozsławiła uzdrowisko, które już wówczas było jednym z najpopularniejszych w PRL. Do dobrego tonu należało

jechać pod tężnie i do solankowych wód na leczenie i wypoczynek. Historia zdroju zaczęła się w wieku XVIII od poszukiwań złóż solanki w Królestwie Polskim, kiedy to pod czas pierwszego rozbioru Austria zagarnęła bogate pokłady soli w Bochni i Wieliczce. Odkryto je właśnie w Ciechocinku i szybko do ceniono także ich zdrowotne wła ściwości. Na początku XIX w. powstały tu dwie pierwsze tężnie, a w 1836 r. zainstalowano w miej scowej austerii, czyli karczmie, czte ry miedziane wanny, co dało począ

•Naturalne

wdychają bogate w jod powietrze. To obudowa, głębokiego na 414 m, źródła solanki, która stąd jest pompo wana na ciechocińskie tężnie. Fontanna ma blisko sto lat, podobnie, jak „Jaś i Małgosia” , która znajduje się w centrum Parku Zdrojowego.

tek powstaniu zakładu zdrojowego, a z czasem uzdrowiska. W owych wannach zażywało leczniczych ką pieli pierwszych „120 oficjalnych kuracjuszy”. Inni, których nie było stać na taki luksus, kąpali się w beczkach wypełnionych solanką, donoszoną w konwiach ze słonych źródeł. Wszędzie chwalono skutecz ność wód, „nawet na endemiczną chorobę kołtunem zwaną”. W okre sie międzywojennym szybko zaczę ły tu powstawać zakłady lecznicze, wille i pensjonaty. Wszystko w oto czeniu zieleni, stąd nazwa miasto ogród, które można było podzi wiać podczas jazdy dorożką, co i dzisiaj pozostaje atrakcją. W Cie chocinku leczył gardło Jan Kiepura, zanim jeszcze dał się poznać jako sławny tenor, podobnie jak słynąca ze swojej charakterystycznej chryp ki Hanka Bielicka. Nadal przybywa ją tutaj kuracjusze z problemami układu oddechowego, ale również ze schorzeniami neurologicznymi, ruchu, a także z reumatyzmem i zwyrodnieniami kości i stawów. A na deptaku słychać: „Ciechocinek uzdrawia poTĘŻNIE”.

FONTANNA „GRZYBEK”

inhalatorium, gdzie kuracjusze

Zdjęcia: Anatol Chomicz / FORUM (2), EAST NEWS/ RAFAL JABLONSKI (1), Renata Szwarc (1)

MIASTO OGRÓD

•Dywan kwiatowy, którego układ i kompozycja zmieniana jest co roku, znajduje się przed Ła zienkami III. To tradycja sięga jąca lat trzydziestych ubiegłe go wieku. Kontynuacja dzieła i wizji architekta zieleni Zyg munta Hellwiga, twórcy alei spacerowej ciągnącej się wzdłuż ul. Nieszawskiej (tzw. Partery Hellwiga) i zegara kwiatowego, który tworzy kilka naście tysięcy różnych roślin.

PIJALNIA WÓD MINERALNYCH

•To najstarszy budynek w uzdrowisku. Powstał w Parku Zdrojowym pod koniec XIX w. jako kryta galeria spacerowa w stylu szwajcar skim. Przebudowany w okresie międzywojennym do dziś zachwy ca drewnianymi ażurowymi zdobieniami. Obecnie mieści się tutaj sala koncertowa i kawiarnia, gdzie można się napić leczniczych wód mineralnych „Krystynka” i „Ciechocinka”. Park pełen starych drzew przecina szlak solankowy, który prowadzi przez charaktery styczne w mieście miejsca związane z produkcją soli.

Deptak sław

Swoje gwiazdy mają tutaj Wojciech Pszoniak, Maciej Stuhr, Janusz Majewski, twórcy filmu „Excentrycy, czyli po słonecznej stronie ulicy”, którego akcja rozgrywa się w Ciechocinku pod koniec lat 50. Pamiątkowe tablice odsłonili tu też m.in. Zbigniew Boniek, Maryla Rodowicz czy Don Vasyl, twórca ciechocińskiego Festiwalu Piosenki i Kultury Romów.

ROZWIĄZANIE

Prosimy o nadsyłanie rozwiązania krzyżówki z pomysłem na artykuł do „Magazynu dbam o zdrowie”. Autorów najciekawszych propozycji nagrodzimy zestawami produktów. Termin nadsyłania rozwiązań to 30.11.2022 r. Regulamin dostępny na stronie www.dbamozdrowie.pl Rozwiązania prosimy przysyłać listem na adres: Magazyn dbam o zdrowie, Wydawnictwo Bauer, ul. Motorowa 1, 04-035 Warszawa

ROZWIĄZYWANIE KRZYŻÓWEK TO DOSKONAŁA FORMA ĆWICZEŃ DLA MÓZGU, A ZARAZEM ZAJĘCIE, KTÓRE POMAGA SIĘ ZRELAKSOWAĆ. ŻYCZYMY DOBREJ ZABAWY:)