Magazyn 60+ 03-2019

DLA MŁODYCH DUCHEM

nr 3 (54) | marzec 2019

249 zł (w tym 8% VAT)

Mariola Bojarska-Ferenc

APETYT na zdrowie

POZNAJ DIETĘ ŚRÓDZIEMNOMORSKĄ

O KORZYŚCIACH Z RUCHU I AKTYWNOŚCI NA CO DZIEŃ

RAD NA

PIĘKNA CERA

ZGAGĘ

Sprawdź nasze sposoby

Odkryj zalety naturalnych kosmetyków

Wiosna

fit

ZACZNIJ TRENING OD DZIŚ

Gimnastyka DLA OCZU

SPRÓBUJ, A BĘDZIESZ LEPIEJ WIDZIEĆ

DLA MŁODYCH DUCHEM

Wydawca: Bez Recepty Sp. z o.o. ul. Kinga C. Gillette 11, 94-406 Łódź tel. 42 200 75 87

Ś

wiat budzi się do życia, a my razem z nim.

Witaj wiosno!

Dystrybucja: Magdalena Ruszkowska tel. 42 200 75 87 magdalena_ruszkowska@bezrecepty.eu

Redaktor Naczelna: Izabela Raduszewska Redaktor Prowadząca: Ewa Dembowska Zespół redakcyjny: Beata Ciepłowska-Kowalczyk, Marlena Felisiak, Magdalena Grzeszczuk-Rełko, Aneta Magnuszewska, Magdalena Mojduszka, Małgorzata Żebrowska Korekta: Jolanta Kucharska Opieka graficzna: Monika Smorczewska Projekt okładki: Joanna Wójcicka Zdjęcie na okładce: Krzysztof Dubiel Zdjęcia w magazynie: Shutterstock (chyba że zaznaczono inaczej) Reklama: tel. 22 590 53 56 zapytania_custom@grupazpr.pl Druk: Drukarnia Prasowa S.A. al. Piłsudskiego 82, 92-202 Łódź Prawo do błędów w druku zastrzeżone.

BĄDŹ EKOLOGICZNY. Wyrzucając papier, wybierz odpowiedni pojemnik.

Wiosna powoli puka do naszych drzwi. Wyjdźmy jej naprzeciw w dobrej formie!

Jeśli czujecie się jeszcze nieco ospali oraz rozleniwieni po długiej, mroźnej i ciemnej zimie, zachęcamy do pobudki. Pora wpuścić w nasze

płuca świeże powietrze, spojrzeć na świat wyraźniej, złapać pierwsze promienie słońca...

W tym numerze magazynu znajdziecie mnóstwo podpowiedzi, jak to zrobić i nie dostać zadyszki. No właśnie… O tym, jak zatroszczyć się o nasze drogi oddechowe, rozmawiamy z lekarzem pulmonologiem.

Proponujemy też ćwiczenia oczu, które sprawią, że nie tylko pozwolimy im odpocząć, ale też poprawimy widzenie. Przedstawiamy sprawdzone sposoby na poprawę kondycji włosów, aby były mocne, gęste i lśniące.

Podpowiadamy też, jak wzmocnić organizm po zimie, co sprzyja szczupłej sylwetce,

i które dyscypliny sportu będą dla nas najbardziej odpowiednie.

Stawiamy przy tym na naturę.

Zachęcamy Was do spróbowania diety śródziemnomorskiej – pachnącej ziołami, bogatej w ryby i oliwę z oliwek. Bo to nie przypadek, że długowieczność to domena ludzi żyjących właśnie na południu Europy. Tam naprawdę docenia się smak życia…

W bieżącym numerze znajdziecie również przepisy na zdrowy sen i rady, jak zadbać o włosy.

I na koniec smaczek – wywiad z kobietą, która jest kwintesencją tego, o czym piszemy w tym numerze: Mariolą BojarskąFerenc. Gwiazda wyjaśnia, jak być zdrową i spełnioną kobietą.

Zapraszamy do wspólnego świętowania wiosny!

FOTO: ARCHIWUM DOZ

Projekt, redakcja, wykonanie: 360 Content Team – Time SA ul. Dęblińska 6, 04-187 Warszawa tel. 22 590 54 75, faks 22 590 54 44 magazyn60plus@grupazpr.pl www.grupazpr.pl www.360contentteam.pl

Ewa Dembowska Redaktor Prowadząca

MAGAZYN 60+

3

spis treści DLA MŁODYCH DUCHEM

nr 3 (54) | marzec 2019

12 | SPOSOBY NA SEN Co pomoże w zaśnięciu 14 | ODETCHNIJ...

Jak troszczyć się o drogi oddechowe − rozmowa z lekarzem pulmonologiem

NOWINKI MEDYCZNE 17 | Nowe zabiegi, leki, kuracje

Witaminy, minerały

temat numeru 6

i inne

ZŁAP FORMĘ NA WIOSNĘ

|

Co pomoże w powrocie do dobrej kondycji i szczupłej sylwetki

dbam o zdrowie 10 | WITAMINY, MINERAŁY

I INNE

Czego potrzebuje organizm kobiety dojrzałej

LISTY DO REDAKCJI

22 | GIMNASTYKA OCZU Ćwiczenia, dzięki którym wzrok odpoczywa

APETYT NA ZDROWIE 26 | Dieta śródziemnomorska bez tajemnic

wieści z apteki

trzymałam „Magazyn

i daje odczuwalną poprawę zdrowia

60” i... zakochałam się

(jestem po wypadku). Ciekawa

w nim. Wszystko mi

jestem także, czy opowieści

DO FARMACEUTKI

pasuje – treść artykułów,

o bujnym życiu towarzyskim

Nasza Ekspertka odpowiada na pytania Czytelników

ilustracje, druk, krzyżówka o odpo-

w uzdrowiskach to mit? Będę

wiednim stopniu trudności.

wdzięczna za taki artykuł, a po

Czekam na pierwsze w życiu

powrocie z Buska opiszę wrażenia.

leczenie sanatoryjne. Napiszcie, czy taka kuracja jest efektywna

4

PŁYNNA KURACJA 20 | Jaką wodę najlepiej pić

29 | PORADY ZZA LADY Nowe produkty i ważne informacje dla pacjentów

DROGA REDAKCJO

O

18 | ACH, TA ZGAGA Dobre rady na pieczenie w przełyku

MAGAZYN 60+

GOSIA Z IWAŃSKA

PYTANIA 30 |

drogeria 32 | PIĘKNE WŁOSY Jak zadbać o włosy

spis treści

Rekreacyjna jazda na rowerze pozwala dotlenić organizm, poprawić kondycję oraz pozbyć się nadwagi.

34 | RECEPTURA Z NATURY Zalety naturalnych kosmetyków

czas na sport 36 | SEZON

START!

ROWEROWY

Przygotowania przed pierwszą przejażdżką

złote lata 38 | CZUJĘ

SIĘ KOBIETĄ SPEŁNIONĄ

w wolnej chwili 44 | DO WÓD

I RELAKS

Eksperci DOZ.pl z myślą o zdrowiu Pacjenta

Drodzy Czytelnicy, poznajcie Ekspertów DOZ.pl, których misją jest dostarczanie Wam rzetelnych rad. Na łamach Magazynu 60+ znajdziecie ich wskazówki na temat zdrowego trybu życia oraz najczęstszych problemów zdrowotnych.

Program Ekspertów DOZ.pl ma stworzyć Pacjentom szerokie możliwości kontaktu z farmaceutą i zapewnić dostęp do wiarygodnego źródła wiedzy o zdrowiu. Czaty na Facebooku, wideo ze wskazówkami, poradniki na portalu DOZ.pl – wszędzie tam będzie można uzyskać wsparcie Ekspertów DOZ.pl.

Joanna Naczyńska

PO ZDROWIE

MGR FARMACJI

Węgierskie uzdrowisko nad jeziorem termalnym Podejmuje tematykę zdrowego stylu życia, a także zdrowia małych dzieci. Zainteresowana recepturą apteczną.

OBEJRZYJ, POSŁUCHAJ, 48 | POCZYTAJ

Dobre filmy, płyty i książki 50 | KRZYŻÓWKA Łamigłówka miesiąca

Ernest Niewiadomski MGR FARMACJI

Wywiad z Mariolą Bojarską-Ferenc

Specjalista farmacji klinicznej, zainteresowany zagadnieniami z zakresu medycyny i opieki farmaceutycznej.

cafesenior 42 | MIESZKANIE

DLA SENIORA

Jak dostosować dom do nowych potrzeb

Krzysztof Słomiak

*

Na Państwa listy czekamy pod adresem redakcji lub: magazyn60plus@grupazpr.pl.

Autora najciekawszego listu nagrodzimy zestawami produktów.

Regulamin nagradzania dostępny na stronie: www.magazyn60plus.pl w zakładce regulaminy.

* suplement diety

MGR FARMACJI

Autor artykułów o zdrowiu i farmacji, głównie chorobach neurodegeneracyjnych, cywilizacyjnych, oraz nowych technologiach.

MAGAZYN 60+

5

temat numeru

tekst: Marta Ucińska

ZŁAP FORMĘ

na wiosnę 6

MAGAZYN 60+

temat numeru

Z

Wiosna wybudzi nas z zimowego marazmu i sprawi, że znów zacznie nam się chcieć.

Drzewa będą produkować więcej tlenu, który zmobilizuje komórki mózgowe do większego wysiłku, co z kolei pozwoli spojrzeć na siebie nieco krytycznie. Dotrze do nas, że ciało wymaga gruntownego „remontu” i naprawy zaniedbań po zimie. Jedno spojrzenie w lustro wystarczy, by zauważyć, że skóra twarzy, szyi i dłoni jest wysuszona, włosy matowe, oklapnięte, bo tłamsiła je czapka, a wargi spierzchnięte.

W dodatku przybyło nam po kilka centymetrów tu i ówdzie, które podczas mrozów skwapliwie ukrywaliśmy pod ubraniem. Ale koniec z hodowaniem tłuszczyku. Wiosna to idealny czas, żeby wziąć się za siebie i odzyskać formę!

nudzeni zimą, śniegiem, mrozem pragniemy ciepła i słońca.

Z niecierpliwością czekamy na pierwsze liście na drzewach oraz śpiew ptaków. Na szczęście wiosna zbliża się wielkimi krokami i tylko czekać, jak się wokół wszystko zazieleni.

SPACER NA POWIETRZU Gdy na zewnątrz robi się ciepło, a promienie słońca zaglądają w okna domu, aż żal siedzieć w czterech ścianach. Spacer po lesie, trening z kijkami do nordic walking lub przejażdżka rowerem to dobry sposób na wznowienie aktywności i przypomnienie organizmowi, że trzeba się ruszać. Jeśli brakuje nam motywacji, adoptujmy psa albo chociaż pożyczmy

Już 30 minut marszu dziennie sprawi, że organizm poczuje różnicę.

Ruch doda nam energii i pobudzi mózg do większej produkcji endorfin.

REKLAMA

go od sąsiada. Pupil sprawi, że przestaniemy szukać wymówek i zyskamy… towarzystwo.

Wystarczy 30 minut dziennie, aby poczuć

Dbam o kontrolę masy ciała suplement diety

Zawarte w produkcie ostrokrzew paragwajski i gorzka pomarańcza wspomagają kontrolę masy ciała, a koper włoski, kminek, mięta i głóg wpływają korzystnie na proces trawienia. Herbatkę zaleca się pić 3 razy dziennie.

10 torebek

MAGAZYN 60+

7

temat numeru krążenia krwi, koordynacji ruchowej oraz kondycji fizycznej, a ekspozycja na promienie słoneczne zaopatruje organizm w witaminę D3.

I mitem jest, że seniorzy nie powinni trenować, bo ich ciało jest zbyt podatne na uszkodzenia.

Okazuje się, że gimnastyka osób starszych może poprawiać ich samopoczucie i stan zdrowia. Regularna aktywność fizyczna jest zalecana przy chorobach metabolicznych, układu krążenia, chorobie wieńcowej, nadciśnieniu, otyłości, cukrzycy i osteoporozie.

Potwierdzono naukowo, że osoby ćwiczące regularnie rzadziej skarżą się na infekcje i stany depresyjne. Jedyne o czym należy pamiętać, to żeby stosować się do instrukcji umieszczonych na urządzeniach. Jeśli będziemy ćwiczyć zgodnie z obrazkiem, żadna krzywda się nam nie stanie. Zatem trampki na nogi i idziemy na stepper!

DIETA DLA ZDROWIA I URODY

różnicę. Poza rozruszaniem kończyn i mięśni korzystnie zadziała na nas samo świeże powietrze. Dotleni organizm, i to dosłownie od stóp do głów. Pierwsze efekty zauważymy już po paru dniach. Wzrośnie nam poziom życiowej energii, a skóra zyska zdrowy kolor.

SIŁOWNIA NIE TYLKO DLA MŁODYCH

REKLAMA

Warto też wybrać się do siłowni plenerowej.

W miastach takie obiekty znajdują się na niemal każdym osiedlu, ciesząc się coraz większym zainteresowaniem. I bardzo dobrze! Ćwiczenia na maszynach doskonale wpływają na poprawę

MAGNEZ+B6 suplement diety Magnez pomaga zmniejszyć uczucie zmęczenia i znużenia.

Wspiera również prawidłowe funkcjonowanie mięśni.

60 tabletek

8

MAGAZYN 60+

Ale ruch ruchem, a tymczasem jesteśmy tym, co jemy. Po zimie nasz organizm potrzebuje detoksu i bomby witaminowej, bo to od sposobu odżywiania się zależy samopoczucie i kondycja fizyczna. Jeżeli postawimy na produkty bogate w witaminy, to organizm odwdzięczy się nam witalnością. Na szczególną uwagę zasługuje tu witamina C jako środek wzmacniający system odpornościowy. Warto włączyć ją do diety, podobnie jak ryby – bogate źródło kwasów omega-3, niezbędnych dla odporności i kondycji psychofizycznej. Dieta wpływa też intensywnie na wygląd skóry, kondycję paznokci i włosów. Osłabione po zimie włosy wypadają, a paznokcie są kruche i rozdwajają się. Oprócz zabiegów kosmetycznych ważne dla nich będą witaminy dostarczane do wewnątrz – H (biotyna) i z grupy B, a w przypadku suchości skóry – witamina A. Stosowanie zabiegów wyłącznie zewnętrznych nie zlikwiduje głównej przyczyny kiepskiego stanu włosów, skóry i paznokci. To właśnie witaminy, minerały i aminokwasy są teraz bardzo ważne. Jeśli dostarczymy organizmowi odżywczych składników w odpowiedniej ilości, on wykorzysta je do budowy nowych komórek, a my będziemy piękniejsze i gładsze.

Co zatem jeść i jak?

Najważniejsze to regularność i odpowiedni bilans. Jedzmy 5 razy dziennie w kilkugodzin-

REKLAMA

nych odstępach czasu i pijmy dużo wody.

Pamiętajmy przy tym, że sok owocowy lub herbata z miodem to także posiłki (zawierają kalorie). Komponujmy swój talerz tak, aby był kolorowy i zachęcał do jedzenia. Sięgajmy po nasiona, orzechy, owoce granatu, a także... jadalne kwiaty.

Odpowiednio zbilansowana dieta, witaminy oraz odpowiednie zabiegi kosmetyczne widocznie wpłyną na wygląd skóry, włosów i paznokci.

Jedzmy ryby morskie, chude mięso, sezonowe warzywa i owoce. Wybierajmy chude sery, jogurty, oliwę z oliwek, ale unikajmy smażenia. Warto się zaopatrzyć w suplementy diety – magnez, potas, chrom.

DAJ SIĘ ROZPIEŚCIĆ Na koniec warto pomyśleć o wyglądzie. Doskonałym sposobem na dodanie sobie energii i urody jest udanie się do gabinetu odnowy biologicznej, spa czy dobrego salonu kosmetycznego. Masaż czy zabiegi na twarz nie dość, że wspaniale nas relaksują, to wspomagają też odnowę naskórka, nawilżają skórę i sprawiają, że będzie wyglądała zdrowo i promiennie. Na początek warto skorzystać z zabiegu mikrodermabrazji lub peelingu kawitacyjnego wzbogaconego o maskę z alg morskich. Dobór pełnej kuracji warto jednak zostawić profesjonalistce, która po zmyciu makijażu od razu będzie wiedziała, czego cera potrzebuje najbardziej. Kurację możemy kontynuować także w domu, stosując samodzielnie różne zabiegi pielęgnacyjne: maseczki, parówki, kąpiele, automasaże. Do wykonania większości z nich wystarczy miska z ciepłą wodą i ręcznik oraz kilka produktów dostępnych w kuchni. Serdecznie polecamy maseczkę na bazie sody oczyszczonej, miodu, oliwy z oliwek i cynamonu. Soda delikatnie złuszcza naskórek i oczyszcza, miód z oliwą nawilżają, a cynamon likwiduje przebarwienia. Mix warto stosować co najmniej raz w tygodniu, a efekty na pewno nas nie rozczarują!

dbam o zdrowie

Witaminy, minerały tekst: Iga Paprocka

P

10

o 60. roku życia organizm kobiety nie funkcjonuje już tak sprawnie, jak kiedyś.

Zachodzi w nim wiele zmian.

Można je jednak osłabić i spowolnić – trzeba mu tylko dostarczyć odpowiednie paliwo, czyli witaminy i minerały.

MAGAZYN 60+

Z wiekiem zmniejsza się nasze zapotrzebowanie na kalorie – w przypadku kobiet powyżej 65. roku życia, prowadzących niezbyt aktywny tryb życia, dziennie wynosi ok. 1750 kcal, wzrasta natomiast na witaminy i składniki mineralne. U wielu z nas zmieniły się smak i powonienie, nie czerpiemy już tak dużej przyjemności z jedzenia. Czy zauważyłyście, że odczuwamy też mniejsze niż kiedyś pragnienie i głód? Nic dziwnego, że masa naszej wątroby spada nawet o 40 proc., a mózgu o ok. 20 proc.

U kobiet dojrzałych osłabione jest wydzielanie hormonów – estrogenów. To oznacza, że jesteśmy bardziej podatne na wahania nastroju.

Czasem pojawiają się też wynikające z niedostatku hormonów problemy ze zdrowiem.

W tym okresie nasza dieta powinna być szczególnie bogata w żelazo, magnez oraz witaminy.

dbam o zdrowie

i inne

Żelazna dama

Plan B Potężnym paliwem dla naszego organizmu są witaminy z grupy B. Przyjmując B6 i B12, unikniemy mrowienia oraz zaburzeń czucia w rękach i stopach, a także problemów z koncentracją uwagi, pamięcią, myśleniem. Naturalnym źródłem tej pierwszej witaminy są: mięso, jaja, mleko, kiełki pszenicy, orzechy, drożdże. B12 znajdziemy w wątrobie i nerkach zwierzęcych, rybach oraz jajkach.

Naukowcy ustalili, że witamina D3 przedłuża życie. Jej niedobór sprzyja natomiast osteoporozie i zaburzeniom gospodarki wapniowej.

W produktach spożywczych jest jej mało, ale występuje w sardynkach, w mleku i jego przetworach, jajkach, tranie, żółtym serze, wątróbce, drożdżach. Ważne też, by w słoneczny dzień co najmniej 30 minut przebywać na powietrzu.

Magnez i potas na talerzu Dbajmy również o obecność w diecie magnezu i potasu. Niedobór tych minerałów prowadzi do zaburzeń pracy serca, zawrotów głowy, zaburzenia równowagi. Bywa, że dokuczają nam skurcze łydek, drgają powieki, cierpimy na zaparcia, mamy zaburzenia pamięci. Magnez i potas znajdziemy w bananach, pomidorach, cytrusach, ziemniakach, kakao, soi, roślinach strączkowych i wodach mineralnych.

Zastępstwo dla estrogenów Hormony rządzą naszym życiem, także po sześćdziesiątce. Jajniki, które kiedyś wydzielały estrogeny, tracą swoje funkcje, a to wpływa na cały organizm. Niedobór żeńskich hormonów powoduje zaburzenia ze strony układów moczowo-płciowego i krążenia, a także problemy z elastycznością powłok skórnych oraz osteoporozę. Dlatego uzupełniajmy te braki.

Panie, które nie stosują hormonalnej terapii zastępczej, powinny sięgnąć po roślinne substancje o działaniu podobnym do estrogenów, czyli fitoestrogeny. Są one obecne w warzywach i owocach, np. pomidorach, brokułach oraz cytrusach.

REKLAMA

Pamiętajmy, że niedobór żelaza oznacza niedokrwistość, co może nam utrudnić życie – nikt nie chce czuć się zmęczony i osłabiony czy mieć problemów z sercem. Najwięcej tego minerału znajdziemy w czerwonym mięsie oraz jego podrobach (wątróbce, sercu), a także sardynkach, żółtkach jajek, pełnym ziarnie zbóż, otrębach, natce pietruszki, szczypiorku, szczawiu, burakach, brukselce, suszonych owocach, szpinaku, fasoli.

A ponieważ wchłanianie żelaza jest wspomagane przez witaminę C, warto się zaopatrzyć w produkty, które w nią obfitują. Należą do nich m.in. kapusta (też kiszona), papryka, brokuły, chrzan, jarmuż, kalafior, kalarepa, natka pietruszki, sałata, szczaw, szpinak, kiwi, cytrusy, jeżyny, maliny, porzeczki, owoce dzikiej róży.

Przyswajanie żelaza może ograniczać zbyt duża ilość w naszym menu produktów bogatych w błonnik pokarmowy.

MULTIWITAMINA 50+ suplement diety Unikalna kompozycja witamin i minerałów z dodatkiem ekstraktu z owoców głogu stworzona specjalnie dla osób powyżej 50 roku życia. Kompleks witamin oraz składników mineralnych uzupełnia codzienną dietę, a głóg wspomaga prawidłowe funkcjonowanie serca i układu krążenia.

60 tabletek

M A G A Z Y N 6 0 + 11

dbam o zdrowie

M

asz problemy z zaśnięciem?

Przeczytaj, co może Ci pomóc.

Sposoby

na sen tekst: Dorota Wawer

12

MAGAZYN 60+

dbam o zdrowie Sen to sposób na odpoczynek oraz regenerację organizmu po całym dniu aktywności.

Dorosły człowiek potrzebuje go 7-8 godzin. Gdy śpimy za mało, jesteśmy zmęczeni i rozkojarzeni. Spadają nasze zdolności poznawcze, a także pogarsza się samopoczucie.

Dlatego należy zadbać o nocny wypoczynek. Co może w tym pomóc?.

Regularny tryb życia Warto starać się codziennie kłaść się spać i wstawać z łóżka o tej samej porze.

Dzięki temu organizm przyzwyczaja się do stałego rytmu aktywności i snu.

Ciemne rolety

REKLAMA

Czasem pomóc może zaciemnienie sypialni. Rozświetlone okna w domu naprzeciwko, zapalona latarnia, światła przejeżdżających w pobliżu samochodów… wszystko to może bardzo utrudniać zaśnięcie. Dlatego dobrze jest zainstalować w oknach nieprzepuszczające światła rolety czy żaluzje albo zawiesić grube ciemne zasłony.

Na dobry sen

Kompozycja ziół wspierająca proces zasypiania i spokojny sen. Herbatka ziołowa do zaparzania z liśćmi melisy oraz mięty, a także szyszkami chmielu i kwiatu rumianku.

20 torebek

Wygodny materac Kluczem do sukcesu może być dobry materac, który zapewni nam wygodę. Nie powinien być zbyt twardy ani zbyt miękki. Najlepiej, by zapadał się pod ciężarem ciała najwyżej na 3 cm. Taka sprężystość umożliwi prawidłowe ułożenie kręgosłupa i odprężenie mięśni. Dzięki temu kręgosłup będzie ułożony prawidłowo, a mięśnie rozluźnione. To zaś sprawi, że łatwiej będzie nam się odprężyć i zasnąć, a rano wstaniemy wypoczęci.

Świeże powietrze w sypialni Przed położeniem się do łóżka warto szeroko otworzyć okno i wywietrzyć pokój. W sezonie grzewczym trzeba przykręcić kaloryfery. Idealna temperatura do snu to 18–19ºC.

Popołudniowy spacer Umiarkowana aktywność fizyczna, zwłaszcza na świeżym powietrzu, pomaga w zasypianiu. Szczególnie dobre efekty przyniesie przechadzka późnym popołudniem.

Lekkość w żołądku

Zioła na dobranoc Przy dużych trudnościach z zaśnięciem warto wypróbować działające uspokajająco i nasennie herbatki ziołowe. W zaśnięciu może pomóc wypity wieczorem napar z melisy, kozłka lekarskiego, kwiatów i owoców głogu, dziurawca czy lawendy lekarskiej.

Relaksująca kąpiel Potrzebne odprężenie może przynieść kąpiel z dodatkiem działającego uspokajająco aromatycznego olejku. Ciepła woda rozluźni mięśnie i zrelaksuje ciało. Kilka kropel olejku lawendowego, mandarynkowego czy jaśminowego, pomoże się wyciszyć.

Wieczorny spokój Późnym wieczorem lepiej nie oglądać filmów z dreszczykiem ani wywołujących duże emocje programów telewizyjnych. Dobrze jest natomiast przed snem włączyć spokojną muzykę, zapalić nocną lampkę i poczytać dobrą książkę.

Kolację warto zjeść co najmniej 2 godziny przed snem. Ostatni posiłek dnia powinien być lekkostrawny, ale sycący.

Najlepiej, by jego podstawę stanowiły produkty bogate w węglowodany złożone (pełnoziarnisty makaron, kasza gryczana, razowe pieczywo), które na długo zaspokajają głód, a także działają uspokajająco.

Nie należy pić wieczorem kawy, mocnej czarnej herbaty ani innych napojów zawierających kofeinę.

M A G A Z Y N 6 0 + 13

dbam o zdrowie

Odetchnij... rozmawiała: Magda Mirogonowicz

C

o robić, by móc oddychać pełną piersią?

Przede wszystkim zacząć od rzucenia palenia – mówi pulmonolog dr Inez Tomaszewska.

Podobno ponad dwa miliony Polaków choruje na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.

Dlaczego tak się dzieje?

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) najczęściej jest konsekwencją palenia tytoniu.

Tak jest w przypadku 90 proc. chorych. W pozostałych przypadkach powstaje w wyniku narażenia na pyły i dymy w miejscu pracy, zanieczyszczeń powietrza oraz infekcji oskrzelowo-płucnych. Zapada na nią ok. 20–30 proc. palących papierosy. Sprawa jest poważna – POChP jest czwartą przyczyną zgonów w Polsce.

14

MAGAZYN 60+

dbam o zdrowie Czy palenie papierosów faktycznie jest tak szkodliwe?

Toksyny zawarte w dymie tytoniowym powodują wiele schorzeń: POChP, choroby układu krążenia, nowotwory gardła, krtani, płuc, pęcherza moczowego, trzustki, żołądka, przełyku, a także osteoporozę.

Jakie są objawy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc?

Na POChP składają się dwie choroby: przewlekłe zapalenie oskrzeli oraz rozedma płuc.

Pierwsza z nich charakteryzuje się kaszlem, najczęściej porannym, wilgotnym, często niedużym, ze skąpym odkrztuszaniem wydzieliny śluzowej. Pod wpływem dymu tytoniowego zmienia się nabłonek dróg oddechowych. U zdrowego człowieka jest on wyposażony w pokryte śluzem rzęski, które działają jak taśma transportowa: wdychane przez nas kurz i pyły są automatycznie usuwane – „wywożone” do gardła i połykane. Zdrowe oskrzela oczyszczają się same.

U osoby palącej komórki nabłonka oskrzelowego tracą rzęski, a rozrastają się gruczoły śluzowe. Lepki śluz zalega w oskrzelach i palacz musi kasłać, żeby oczyścić drogi oddechowe.

Z kolei rozedma to trwała przebudowa miąższu płuc pod wpływem toksyn, które znajdują się w dymie tytoniowym. W jej przebiegu dochodzi do nieprawidłowego powiększenia pęcherzyków płucnych oraz zmniejszenia ich liczby.

Proces ten prowadzi do upośledzenia wymiany gazowej w płucach, a w następstwie do duszności wysiłkowej.

Z czasem u chorego może

również pojawić się niewydolność oddechowa.

Czyli jeśli palimy i zaczynamy kasłać, to sygnał, że trzeba udać się do lekarza?

Każdy palacz powinien mieć wykonaną spirometrię. Jest to badanie niezbędne do rozpoznania POChP. Choroba rozwija się podstępnie, często niezauważalnie. Kaszel jest bagatelizowany, jako oczywisty skutek palenia papierosów. Duszność wysiłkowa, która skłania do zasięgnięcia porady lekarskiej, pojawia się późno, kiedy choroba jest już zaawansowana.

Niestety, niewielu chorych mobilizuje się, żeby rzucić palenie. Mam wielu pacjentów, u których na przestrzeni lat obserwuję stały postęp choroby aż do pojawienia się niewydolności oddechowej wymagającej przewlekłej tlenoterapii. A można by temu zapobiec, gdyby pacjent rzucił palenie.

W 2017 roku do nałogowego (czyli codziennego) palenia przyznawała się niemal jedna czwarta Polaków.

Podobno bierne palenie także naraża nas na POChP. Ekspozycja na dym tytoniowy jest czynnikiem ryzyka wystąpienia choroby. Mam pacjentki (panowie w tej grupie to mniejszość), które nigdy nie paliły papierosów, a mają przewlekłą obturacyjną chorobę płuc z powodu wdychania dymu papierosowego w domu lub miejscu pracy.

nasz ekspert

Dr Inez Tomaszewska Specjalistka w dziedzinie pulmonologii i chorób wewnętrznych.

Pracuje w Poradni Chorób Płuc przy SP ZOZ Wola-Śródmieście w Warszawie.

A jak to właściwie jest z tym smogiem? Czy faktycznie mam zacząć nosić maseczkę, a w domu zamontować oczyszczacz powietrza?

Smog to obecnie istotny problem i zagrożenie dla naszego zdrowia. Wskazane jest używanie masek z filtrem HEPA. Oczyszczacze powietrza również byłyby pomocne. Niestety, wielu osób nie stać na takie wydatki. Oczekiwalibyśmy podjęcia przez instytucje odpowiedzialne za środowisko zdecydowanych kroków, zmierzających do poprawienia stanu powietrza. Bardzo ważna jest edukacja społeczeństwa – zwracanie uwagi na jakość pieców oraz na to, czym w nich palimy. Do zmniejszenia smogu w istotny sposób przyczyniłoby się ograniczenie poruszania się samochodami na korzyść komunikacji miejskiej.

W czym jeszcze tkwi problem?

Brak nam dobrych nawyków związanych z aktywnością fizyczną. Wysiłek powinien być dostosowany do możliwości danej osoby, jej sprawności oraz chorób towarzyszących.

Marsze czy chodzenie z kijkami to rodzaj wysiłku, który można zalecić niemal każdemu.

Taka aktywność wskazana jest przynajmniej trzy razy M A G A Z Y N 6 0 + 15

dbam o zdrowie

Na co jeszcze chciałaby Pani zwrócić uwagę naszym czytelnikom?

Warto wspomnieć o schorzeniu, o którym mówi się coraz częściej – obturacyjnym bezdechu śródsennym (OBŚ). Nie jest to „niewinne” chrapanie, ale choroba mająca poważne konsekwencje. U pacjentów z OBŚ chrapaniu towarzyszą 16

MAGAZYN 60+

Jak jeszcze możemy zadbać o siebie, by mieć większe szanse na zdrowe i długie życie?

Bardzo ważne są szczepienia ochronne. Polacy szczepią się niechętnie, szczególnie przeciwko grypie, a jest to naprawdę poważna choroba. Im jesteśmy starsi, tym jest ona dla nas groźniejsza. Powikłania po grypie mogą być śmiertelne!

Należą do nich ciężkie zapalenia płuc, mięśnia sercowego, zaostrzenie choroby wieńcowej z zawałem serca włącznie, jak również ciężkie zaostrzenia

POChP i astmy oskrzelowej.

Szczepienia stosujemy nie tylko po to, żeby uniknąć zachorowania na grypę, ale żeby zapobiec ciężkim powikłaniom, które ta choroba powoduje.

W przypadku seniorów (po 65. roku życia) oraz osób z chorobami płuc i innymi schorzeniami wskazane jest również szczepienie przeciwko pneumokokom. Niestety, na tę dość drogą szczepionkę nie każdy może sobie pozwolić.

Kolejna choroba, która występuje dość często, to koklusz, czyli krztusiec. Szczepienie, które otrzymaliśmy w dzieciństwie, już nas nie chroni. Warto więc się doszczepić.

tu znajdziesz pomoc Warszawska Poradnia Pomocy Palącym, która oferuje konsultacje lekarskie i wsparcie psychologiczne, tel. 22 643 92 34, Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym, tel. 801 108 108, 22 211 80 15, Strona internetowa www.jakrzucicpalenie.pl

REKLAMA

w tygodniu po pół godziny.

Nie dbamy też o właściwą dietę i utrzymanie optymalnej masy ciała. Otyłość jest przyczyną duszności wysiłkowej (często jedyną), przyczynia się również do upośledzenia sprawności.

Jednym z elementów leczenia POChP (a także np. chorób serca) jest wysiłek fizyczny, ponieważ regularny trening zmniejsza poczucie duszności.

Niestety, tylko około 20 proc. moich pacjentów przestrzega podstawowych zaleceń: zaprzestaje palenia tytoniu, dba o aktywność fizyczną i dąży do utrzymania prawidłowej masy ciała.

powtarzające się okresy bezdechów, w czasie których serce pompuje do narządów krew pozbawioną tlenu. Dochodzi do niedotlenienia mózgu, serca, arytmii, wzrostu ciśnienia tętniczego, rośnie ryzyko udaru mózgu i zawału serca. OBŚ sprzyja powstawaniu zaburzeń metabolicznych, np. cukrzycy.

Osoby cierpiące na to schorzenie często odczuwają senność oraz zmęczenie w czasie dnia, zasypiają w różnych sytuacjach, nierzadko nawet prowadząc samochód.

Leczenie polega na stosowaniu podczas snu urządzenia CPAP, które w momentach bezdechu tłoczy przez maskę powietrze do płuc.

Chorzy na OBŚ powinni dążyć do redukcji masy ciała (jeśli mają nadwagę lub są otyli, a bardzo często tak jest), unikać spania na plecach (w takiej pozycji ryzyko pojawienia się bezdechów jest znacznie większe) oraz – jeśli jest taka konieczność – przeprowadzić operacyjną korektę podniebienia miękkiego, migdałków, przegrody nosa.

INHALATOR wyrób medyczny Przeznaczony do leczenia astmy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc oraz innych schorzeń dróg oddechowych, podczas których wymagane jest stosowanie leków w postaci aerozolu.

dbam o zdrowie

Nowinki MEDYCZNE

tekst: Beata Radomska

BARDZIEJ PRECYZYJNE LECZENIE ZAĆMY Tomografy optyczne dotychczas stosowane w okulistyce pozwalały obrazować tylko niektóre parametry gałki ocznej, np. siatkówkę i przednią część oka.

Soczewka do leczenia, np. zaćmy nie mogła więc być precyzyjnie dobierana dla każdego pacjenta. Dzięki naukowcom z Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UMK w Toruniu to się zmieni.

Opracowany przez nich tomograf optyczny pozwala bowiem zmierzyć także grubość rogówki i soczewki oka, położenie tej ostatniej oraz osiową długość gałki ocznej. To sprawia, że parametry sztucznej soczewki można dobrać tak, by jak najlepiej pasowała ona do operowanego oka, co przyczyni się do lepszego widzenia po zabiegu.

SZYBKI ANTYBIOGRAM By precyzyjnie dobrać odpowiedni antybiotyk, który pokona chorobotwórczą bakterię, wykonuje się tzw. antybiogram. Na wynik czeka się zwykle 2–3 dni. Naukowcy z Zakładu Genetyki Bakterii na Wydziale Biologii UW opracowali system wykrywania genów oporności na konkretne antybiotyki. Metoda PCR pozwala szybko sprawdzić, czy w wyizolowanej od chorego bakterii znajduje się dana sekwencja DNA. Jeśli tak, antybiotyk nie będzie skuteczny. Analiza PCR trwa ok. 2 godzin. Po tym czasie lekarz otrzymuje precyzyjny antybiogram i wie, jak skutecznie leczyć pacjenta.

KOMÓRKI MACIERZYSTE KONTRA SM Naukowcy z firmy Luna Laboratory opracowali terapię, która spowalnia rozwój SM. Podali czterem chorym na stwardnienie rozsiane komórki macierzyste wyizolowane z ich własnego szpiku. Po 2–3 latach od zastosowania nowoczesnej terapii u wszystkich nastąpiła znaczna poprawa zdrowia mierzona w skali SDSS. Jest to efekt tego, że w mózgu zmniejszyła się ilość i objętość obszarów, gdzie doszło do uszkodzenia osłonki mielinowej na włóknach nerwowych.

Wykazały to badania chorych na SM z użyciem rezonansu magnetycznego.

M A G A Z Y N 6 0 + 17

dbam o zdrowie

Ach

ta zgaga tekst: Dorota Wawer

U

czucie pieczenia w przełyku dokucza wielu osobom po sześćdziesiątce.

Warto wiedzieć, co pomoże się go pozbyć.

Dolegliwości sprzyjają zwłaszcza tłuste, słodkie i pikantne dania oraz intensywne przyprawy. Czasem zgaga pojawia się także po mocnej kawie i herbacie, alkoholu oraz napojach gazowanych. Ale to nie wszystko.

U pechowców nieprzyjemne objawy mogą wywoływać nawet produkty powszechnie uważane za korzystne dla zdrowia, np. czosnek, cebula czy cytrusy. Nie ma więc jednakowej dla wszystkich listy potraw, których należy unikać. Taki szczegółowy spis każdy musi dla siebie sporządzić sam. Ale jeśli będziemy przestrzegać kilku podstawowych zasad, uda nam się zapobiec zgadze lub przynajmniej sprawić, że znacznie rzadziej będzie nam dokuczać.

Dobra dieta Jeśli wiemy, co wywołuje dolegliwości, unikajmy tego. Jeśli trudno nam znaleźć winowajcę, w pierwszej kolejności zrezygnujmy z tłustych i mocno przyprawionych dań oraz słodyczy. Unikajmy także produktów i potraw o kwaśnym smaku. Nie pijmy napojów gazowanych – pobudzają one wydzielanie kwaś18

MAGAZYN 60+

nego soku żołądkowego. Ograniczmy spożywanie alkoholu. Rozluźnia on mięśnie wpustu, ułatwiając przedostawanie się treści żołądkowych do przełyku.

Sztuka zdrowego jedzenia Starajmy się jeść mniej, ale częściej. Spożywanie zbyt obfitych posiłków przyczynia się do zgagi. Najlepiej jeść pięć razy dziennie – co 2, 3 godziny.

Ważne są także sposób oraz tempo jedzenia.

Gdy robimy to łapczywie i szybko połykamy pokarm, żołądek nie nadąża z przetrawieniem tego, co otrzymuje. Spożywajmy zatem posiłki powoli, bardzo starannie przeżuwając każdy kęs.

Dobroczynny pion Nie jedzmy tuż przed snem i nie układajmy się do drzemki od razu po posiłku. Pozycja leżąca sprzyja cofaniu się kwaśnej treści

REKLAMA

dbam o zdrowie

Dbam o aktywne trawienie Herbatka ziołowa w torebkach do zaparzania. Zawarte w produkcie: mięta, anyż, koper włoski, kminek zwyczajny i lukrecja wspomagają proces trawienia.

10 torebek

porady

mgr farmacji Ernest Niewiadomski

Napary i inne sposoby Pieczenie w przełyku może złagodzić herbatka z kwiatu lipy. Często polecane są także napary z rumianku, kopru włoskiego, melisy i imbiru. Warto je wypróbować, choć opinie co do ich skuteczności przy zgadze są podzielone. Niektórym pomaga wypicie szklanki wody z łyżeczką sody. Wielu osobom przynosi natomiast ulgę pity przed jedzeniem kisiel z siemienia lnianiego (by go zrobić, wystarczy łyżkę ziaren zalać małą ilością wody i zagotować), a to dlatego, że pokrywa on żołądek i przełyk delikatną, ochronną warstwą, łagodząc uczucie pieczenia.

Złagodzić dolegliwości może również zjedzenie kilku migdałów (lub szczypty zrobionych z nich płatków), które zmieniają odczyn treści żołądkowej z kwaśnego na zasadowy.

Przy zgadze można sięgnąć także po dostępne bez recepty leki Zgaga spowodowana jest nadprodukcją kwasu solnego oraz cofaniem się treści pokarmowych z żołądka do przełyku. Jej objawami mogą być pieczenie w przełyku, kwaśny posmak w ustach, palący ból za mostkiem i w nadbrzuszu.

W leczeniu stosuje się 3 grupy środków dostępnych bez recepty, które różnią się mechanizmem i czasem działania.

Są to leki alkalizujące, antagoniści receptora histaminowego H2 oraz inhibitory pompy protonowej.

Leki alkalizujące, będące związkami magnezu, glinu, węglanu wapnia oraz wodorowęglanu sodu, wiążą i zobojętniają kwas solny. Działają szybko, ale krótko.

Złagodzą nagłe objawy zgagi pojawiające się np. po jedzeniu. Stosowane doraźnie są bezpieczne, jednak ze względu na działania niepożądane nie zaleca się brania tych środków długotrwale. Ostrożność powinny zachować osoby przyjmujące inne leki, ponieważ alkalia mogą upośledzać ich wchłanianie.

Antagoniści receptora histaminowego H2 takie, jak ranitydyna i famotydyna, działają dłużej (nawet do 12 godzin) i silniej od leków alkalizujących. Hamują wydzielanie kwasu solnego poprzez blokowanie receptora histaminowego H2. Są bezpieczne, ale podobnie, jak alkalia mogą zaburzać wchłanianie innych leków.

Inhibitory pompy protonowej takie, jak omeprazol i pantoprazol działają nawet do 47 godzin. Nieodwracalnie blokują w komórkach żołądka pompę protonową, niezbędną w procesie wydzielania kwasu solnego.

Są bezpieczne, dzięki czemu mogą być długo stosowane.

Najlepiej zażywać je rano, lub dwa razy dziennie 40-60 minut przed posiłkiem.

M A G A Z Y N 6 0 + 19

FOTO: ARCHIWUM DOZ

żołądkowej do przełyku. Dlatego warto przynajmniej godzinę, dwie po jedzeniu pozostać w pozycji pionowej. Nie musimy siedzieć wyprostowani na krześle. Przyjemniejszy i jednocześnie korzystniejszy dla funkcjonowania układu pokarmowego będzie długi spacer. Kolację należy jeść minimum dwie godziny przed snem. A potem najlepiej spać w pozycji półleżącej.

dbam o zdrowie

Płynna

KURACJA

C

hcesz poprawić zdrowie i urodę? Weź pod lupę zawartość swojej szklanki. Od tego, co pijesz, zależy kondycja Twojego organizmu.

Eksperci nie mają wątpliwości, że najlepiej ugasi pragnienie: czysta woda. Nic dziwnego, stanowi bowiem 60-70 proc. objętości ciała dorosłego człowieka, w tym 75-80 proc. mózgu, 83 proc. krwi, 75 proc. mięśni. Bez niej po prostu żyć się nie da. Woda, docierając do najgłębszych warstw skóry, skutecznie nawilża ją od środka. Dzięki temu cera staje się elastyczna, dobrze nawilżona, a co za tym idzie – później widać na niej oznaki starzenia, takie jak zmarszczki. Odpowiada również za wilgotność tkanek, w tym tych tworzących oczy czy nos, bez których nie jesteś w stanie funkcjonować.

Poza tym poprawia krążenie krwi, zapobiegając jej zagęszczeniu, przez co zmniejsza się 20

MAGAZYN 60+

ryzyko powstawania zakrzepów. Jest niezbędna do właściwego działania stawów i kręgosłupa. Nie tylko pomaga w utrzymaniu

Zdrowa dawka Dla zdrowia istotne jest nie tylko jaką, ale także ile wody pijemy codziennie. Specjaliści zalecają dorosłym ok. 2 litrów niegazowanej wody mineralnej (30 ml na kilogram masy ciała). Częściej po szklankę powinniśmy sięgać w okresach wzmożonego wysiłku fizycznego, choroby (wysokiej temperatury) oraz w upalne dni.

REKLAMA

aktywności fizycznej, lecz także wspiera leczenie takich chorób jak zapalenie stawów.

Dostarcza składniki odżywcze, w tym minerały, witaminy i pierwiastki śladowe do komórek, zapewniając przy tym ich prawidłową pracę. Pomaga także w trawieniu oraz bierze udział w oczyszczaniu organizmu z toksyn i zbędnych produktów przemiany materii.

Zapobiega zaparciom.

Ok. 20 proc. wody w diecie pochodzi z pożywienia.

Korzystna struktura Dewastację organizmu mogą powstrzymać przeciwutleniacze obecne m.in. w warzywach, owocach oraz niektórych przyprawach.

Wiele plusów ma woda jonizowana, której cząstki łączą się ze sobą, tworząc tzw. strukturę – klastry. Ta kranowa czy butelkowana składa się z 10-13 cząstek, tymczasem klastry wody jonizowanej z 5-6 cząstek. Mniejsze klastry mają zaletę – łatwiej przedostają się przez membrany komórek. To ważne, bo taka woda efektywniej i szybciej przenika do potrzebujących jej tkanek i narządów.

Pogromca wolnych rodników Woda jonizowana wspiera zwalczanie wolnych rodników, ponieważ zawiera aktywny wodór. Charakteryzuje się ujemnym potencjałem oksydacyjno-redukcyjnym ORP. A im niższy wskaźnik ORP, tym większa ilość wodoru w wodzie i lepszy potencjał antyoksydacyjny, zwalczający wolne rodniki.

Propagatorzy wody jonizowanej polecają ją zwłaszcza przy takich dolegliwościach jak: artretyzm, zgaga, chroniczne zmęczenie, niestrawność, skurcze nóg, podwyższone ciśnienie krwi, migrena, mdłości, otyłość, osteoporoza, łuszczyca.

Skąd wziąć wodę jonizowaną? Jest ona wytwarzana podczas procesu elektrolizy.

Do jego przeprowadzenia służą specjalne urządzenia: jonizatory. Należy pamiętać, żeby przygotowaną w nich wodę wypić w ciągu kilku godzin.

dbam o zdrowie

Gimnastyka tekst: Beata Radomska

OCZU

konsultacja: prof. Jerzy Szaflik, okulista

P

roste ćwiczenia pomogą uporać się ze zmęczeniem oczu. Wystarczy codzienna krótka i prosta gimnastyka.

22

MAGAZYN 60+

Wizjonetyka, czyli gimnastyka oczu, polega na wykonywaniu ćwiczeń relaksujących. W latach 20. ubiegłego wieku amerykański okulista dr William H. Bates stwierdził, że głównym wrogiem oczu jest napięcie, dlatego trzeba jak najczęściej rozluźniać okalające je mięśnie. Ćwiczenia można wykonywać w dowolnym czasie.

Ważne, by robić je regularnie, codziennie.

PALMA I MOTYL Wzmacnianie mięśni okalających oczy powinien poprzedzić relaks, np. kilka głębszych oddechów, rozluźnienie mięśni karku (nawet krótki masaż), dłuższe patrzenie na kojącą zieleń za oknem. Jeżeli nosisz okulary korekcyjne lub so-

dbam o zdrowie czewki kontaktowe, przed ćwiczeniami musisz je zdjąć.

• Najprostszym sposobem na odprężenie oczu jest tzw. palmowanie (z ang. palm – dłoń). Łokcie oprzyj o stół.

Dłońmi szczelnie zasłoń oczy i wyobraź sobie pogodne, dynamiczne obrazy, np. falujący łan zboża lub fruwające ptaki. Potem chwilę wędruj wzrokiem po dowolnym tekście, a następnie dość szybko przenieś go z jakiegoś przedmiotu stojącego blisko (do pół metra) na inny, znajdujący się w oddali.

• Gdy palmowanie sprawia Ci trudności, wykonuj kilka razy dziennie ćwiczenie „motyla”. Wystarczy zamknąć oczy na parę sekund,

a potem trzepotać kilkanaście sekund rzęsami jak motyl skrzydłami. Dopiero, gdy oczy się nawilżą, możesz przerwać ćwiczenie.

CZARNY PUNKT Nikt nie powinien patrzeć prosto w słońce, ale „spoglądanie” na nie z zamkniętymi powiekami jest zalecane w ćwiczeniach z zakresu wizjonetyki.

•W każdy słoneczny dzień „patrz” z zamkniętymi oczami przez kilka minut w słońce. Przy tym powoli poruszaj głową: w górę oraz w dół, a także w prawo i w lewo, zawsze tak, by promienie słoneczne padały na twarz ze wszystkich

stron. Zanim oczy przyzwyczają się do tego ćwiczenia, mogą trochę boleć i łzawić.

Możesz więc na początku przesłaniać dłonią raz jedno, a raz drugie oko.

• Lubianą przez oczy figurą geometryczną jest koło.

Przyklej więc na ścianie, na wysokości oczu, dużą czarną kropkę. Stań metr od niej. Następnie patrz na kropkę, głęboko oddychając. Gdy zauważysz, że znak zaczyna się w środku rozjaśniać, a wokół niej uwidacznia się biała otoczka – przenieś wzrok na ścianę. Powinna się na niej „pojawić” biała kropka (odpowiednik tej czarnej naklejonej na ścianie).

REKLAMA

dbam o zdrowie zdaniem lekarza PROF. JERZY SZAFLIK, okulista, Centrum Mikrochirurgii Oka Laser

• Oko odpręży się również i zrelaksuje, gdy wyobrazisz sobie przewróconą cyfrę osiem (albo znak nieskończoności) i będziesz wodzić wzrokiem po jej obwodzie.

Ważne, aby ćwiczenie rozpocząć od lewej dolnej części brzuszka i prowadzić wzrok do skrzyżowania linii, kierując go ku górnej części prawego brzuszka.

ĆWICZENIA PRZED KOMPUTEREM

REKLAMA

Po godzinie surfowania po internecie oraz pracy przy

LUTEINA PRO

suplement diety Produkt dzięki zawartości cynku ma właściwości wspierające prawidłowy proces widzenia.

60 kapsułek

24

MAGAZYN 60+

komputerze zrób choć 5-minutową przerwę.

• Gdy czujesz, że oczy są zmęczone, zasłoń je na chwilę dłońmi.

•C o pół godziny rób przerwy na szybkie mruganie.

• J ak najczęściej odrywaj wzrok od monitora i patrz w dal.

•W czasie przerwy rysuj palcem na blacie biurka koła różnej wielkości, a w trakcie rysowania wódź za palcem wzrokiem.

•C o pół godziny przenieś spojrzenie na dowolny przedmiot i „obrysuj” go wzrokiem.

•Z astosuj jogę dla oczu, czyli przenoś spojrzenie z góry na dół i z lewej strony na prawą. Popatrz przez chwilę na górny lewy róg monitora, następnie prawy, to samo zrób na dole. Na koniec „rysuj” oczami koła – raz w jedną, raz w drugą stronę.

• Co jakiś czas, siedząc przy komputerze, rozluźnij kark i kilka razy pokręć głową w lewo i w prawo.

WIZJONETYKA, CZYLI ĆWICZENIA APARATU RUCHOWEGO GAŁKI OCZNEJ, TO METODA RELAKSACJI ZMĘCZONYCH OCZU. Sprawdzi się zwłaszcza u osób pracujących przy komputerze, czy intensywnie korzystających z urządzeń elektronicznych, co zwiększa napięcie akomodacyjne mięśni oka. Brakuje jednak wiarygodnych badań potwierdzających skuteczność wizjonetyki w niwelowaniu wad wzroku, a takie doniesienia również się pojawiają.

Z pewnością pracując na co dzień z komputerem, należy wdrożyć pewną higienę takiej pracy, na którą składać się powinny odpowiednio częste przerwy, dobre oświetlenie stanowiska, ustawienie monitora i wystarczająco duża wielkość czcionki.

ZALECAM trzymanie się zasady 20/20/20, czyli raz na 20 minut skupienie wzroku przez 20 sekund na przedmiocie oddalonym o 20 stóp, czyli ok. 6 metrów.

dbam o zdrowie

Apetyt

NA ZDROWIE tekst: Beata Kucharska konsultacja: Katarzyna Uścińska, dietetyczka

S

26

MAGAZYN 60+

maczna, naturalna, korzystna dla organizmu i sylwetki. Dieta śródziemnomorska ma wiele zalet. Dlatego warto ją stosować na co dzień.

dbam o zdrowie Jest szczególnie korzystna dla osób z nadciśnieniem, podwyższonym poziomem cholesterolu oraz diabetyków.

Ale lekarze i dietetycy polecają ją każdemu.

Jej podstawą są warzywa i owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, tłuszcze roślinne, ryby oraz nabiał.

Zaspokajają zapotrzebowanie organizmu na najważniejsze składniki odżywcze (białka, tłuszcze, witaminy, minerały, błonnik pokarmowy) i służą zdrowiu.

Jak to powinno wyglądać w szczegółach?

MOC WARZYW I OWOCÓW

REKLAMA

Im więcej jest ich w jadłospisie, tym lepiej. Warzywa zaleca się jeść wręcz do każdego posiłku.

Dostarczają organizmowi dużej porcji witamin, minerałów oraz błonnika. Najlepiej spożywać je na surowo, a jeśli gotować, to krótko – na parze lub w niewielkiej ilości wody.

Za szczególnie cenne uważa się warzywa strączkowe (fasolka szparagowa, fasola, bób, zielony groszek, soczewica, cieciorka). To bogate źródło białka, minerałów, wieloniena-

Naturalne, nieprzetworzone W jadłospisie powinny dominować naturalne, świeże produkty, najlepiej wytwarzane na lokalnym rynku. Im mniej będziemy jeść żywności przetworzonej, tym lepiej.

Pamiętajmy, że owoce i warzywa sezonowe są zdrowsze i smaczniejsze niż te sprzedawane przez cały rok. syconych kwasów tłuszczowych oraz witamin, zwłaszcza z grupy B, które wpływają korzystnie na układ nerwowy.

Mają niski indeks glikemiczny, co sprawia, że nie przyczyniają się do szybkiego wzrostu poziomu glukozy we krwi.

Owoce mają wszystkie zalety warzyw, ale są bardziej kaloryczne, jedzone w dużych ilościach mogą więc tuczyć. Idealne sprawdzą się za to jako deser lub zdrowa przekąska.

20 torebek piramidek

WSPANIAŁA OLIWA Z OLIWEK Charakterystyczne dla diety śródziemnomorskiej jest zastąpienie tłuszczów zwierzęcych zdrowszymi roślinnymi odpowiednikami. Zaleca się zrezygnowanie ze smalcu, tłustych mięs oraz ograniczenie spożycia masła.

Podstawowym źródłem tłuszczu powinna być oliwa z oliwek, która jest bogata nie tylko w witaminy A oraz E, ale także bardzo cenne dla organizmu

ZBOŻA, CZYLI PEŁNIA KORZYŚCI Produkty zbożowe to bardzo ważna część diety. Obecne w nich węglowodany dostarczają organizmowi

Na poprawę apetytu

Zawarte w produkcie owoce: kolendry, kopru włoskiego i biedrzeńca anyżu poprawiają apetyt oraz wspierają pracę układu pokarmowego. Dodatkowo biebrzeniec anyż zwiększa produkcję soków trawiennych.

uwalniają się do organizmu powoli, a co za tym idzie sycą na długo. Poza tym są bogate w witaminy, minerały i błonnik. Jedzmy zatem kaszę gryczaną, brązowy ryż, płatki owsiane, pełnoziarnisty makaron oraz pieczywo z pełnych ziaren zbóż (razowy chleb, grahamki).

niezbędnej do codziennej aktywności energii.

Należy jednak sięgać przede wszystkim po produkty z pełnych ziaren zbóż.

Zawierają one węglowodany złożone, które

nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3.

Te ostatnie wpływają korzystnie na pracę serca oraz całego układu krążenia, przeciwdziałają problemom z pamięcią, poprawiają wzrok i wzmacniają odporność.

Alternatywą dla oliwy z oliwek może być mający podobne właściwości olej rzepakowy. Inne dostępne na naszym rynku oliwy (np. z pestek winogron) i oleje (słonecznikowy, kukurydzany, sojowy) niestety zawierają M A G A Z Y N 6 0 + 27

dbam o zdrowie

ALTERNATYWA DLA MIĘSA Najważniejszym źródłem białka są ryby. Szczególnie zalecane gatunki morskie zawierają zdrowe kwasy tłuszczowe omega-3. Dodatkowo ich mięso jest lekkostrawne, nietuczące i bogate w witaminy oraz minerały.

Ryby warto jeść 2–3 razy w tygodniu, a nawet częściej.

Białka o wysokiej wartości odżywczej dostarczą organizmowi także jajka, które obfitują w witaminy i składniki mineralne. Można je jeść 3–4 razy w tygodniu.

Osoby, które lubią mięso powinny zastąpić czerwone gatunki (wieprzowina, wołowina oraz baranina) białymi (kurczak, indyk), które jest mniej tłuste i lekkostrawne.

Najlepiej dusić je z warzywami, piec w folii lub gotować na parze. Mięsa nie należy jednak jadać codziennie.

MLECZNE UZUPEŁNIENIE W codziennym jadłospisie powinny znaleźć się natomiast produkty mleczne, które stanowią cenne źródło białka, wapnia oraz witaminy A. Warto sięgać zwłaszcza po naturalne jogurty oraz kefiry, które dodatkowo zawierają żywe kultury bakterii wpływające korzystnie na pracę układu pokarmowego. Z białych i żółtych serów najlepiej wybierać te o niskiej zawartości tłuszczu.

NA DODATEK ORZECHY Ważnym składnikiem diety śródziemnomorskiej są orzechy. To znakomite źródło 28

MAGAZYN 60+

nienasyconych kwasów tłuszczowych, które regulują metabolizm, zapobiegają gromadzeniu się zbędnej tkanki tłuszczowej oraz pomagają obniżyć poziom „złego” cholesterolu we krwi.

ZIOŁA ZAMIAST SOLI Kuchnia znad Morza Śródziemnego jest wyjątkowo aromatyczna.

Potrawy doprawia się świeżymi ziołami (bazylią, estragonem, oregano, rozmarynem, szałwią, tymiankiem), a także czosnkiem oraz cebulą. Są one znakomitym źródłem witamin.

Poza tym zioła nadają daniom tyle smaku, że można znacznie ograniczyć spożycie soli, co służy naszemu zdrowiu.

WINNE ZALETY Charakterystyczna dla diety śródziemnomorskiej jest obecność – czerwonego wytrawnego wina.

Pół lampki wypite czy obiedzie czy kolacji skutecznie obniży poziom „złego” cholesterolu we krwi. To z kolei wpłynie dobroczynnie na serce oraz cały układ krwionośny. Czerwone wino korzystnie wpływa również na proces trawienia.

OMEGA-3

suplement diety Produkt zawiera wysokiej jakości olej rybi zawierający 57% kwasów tłuszczowych omega-3, w tym 29% EPA i 19 % DHA oraz witaminę E. 60 kapsułek

REKLAMA

mniej kwasów Omega-3, nie są zatem tak godne polecenia.

wieści z apteki

Porady zza lady

RUBRYKĘ OPRACOWAŁA: DR N. MED., MGR FARM. JUSTYNA WODOWSKA

zioła z aptecznej półki Turnera diffusa (Damiana aphrodisiaca) jest małym krzewem o aromatycznych, ząbkowanych liściach. Występuje od Meksyku po Amerykę Południową. Łacińska nazwa „aphrodisiaca” nawiązuje

do stosowania w medycynie ludowej naparów z liści tej rośliny jako afrodyzjaków. Ale ma ona także inne właściwości, np. poprawia kondycję psychiczną w chwilach stresu i napięcia nerwowego.

Naturalne wybielanie zębów Bromelaina to enzym, który naturalnie występuje w ananasach. Należy do grupy proteaz, czyli substancji hydrolizujących wiązania peptydowe. Dzięki tej właściwości bromelainę stosuje się m.in. jako peeling, ale również składnik łagodnych, wybielających past do zębów. Można je kupić w aptekach.

Realizacja e-recept Od stycznia każda apteka w Polsce obsługuje system elektronicznych recept. Pacjent otrzymuje od lekarza papierowy wydruk i/lub e-mail albo SMS z kodem oraz kluczem dostępowym e-recepty. Wystarczy okazać go w aptece, żeby dostać przepisany lek. Poza formą recepty (elektroniczna zamiast tradycyjnej, drukowanej) wydawanie medykamentów odbywa się na takich samych zasadach jak do tej pory.

Co ciekawe – każdy pacjent, logując się na swoje konto w serwisie i n t e r netowym, może sprawdzić historię otrzymanych e-recept.

Wysyłkowa sprzedaż leków Nowela ustawy o informacji w ochronie zdrowia miała wprowadzić możliwość wysyłkowej sprzedaży leków na receptę dla osób niepełnosprawnych od 1 stycznia 2019 roku. Nowe przepisy zobligowały jednak Ministra Zdrowia do wydania

rozporządzenia szczegółowo określającego jej zasady. To spowodowało opóźnienie we wprowadzeniu w życie noweli.

Termin uruchomienia wysyłkowej sprzedaży leków na receptę przez apteki przesunięty został na 1 lipca tego roku.

M A G A Z Y N 6 0 + 29

wieści z apteki

Pytania

do farmaceutki W

ątpliwości Czytelników dotyczące domowych sposobów leczenia i preparatów aptecznych rozwiewa redaktorka prowadząca „Magazynu 60+” mgr farmacji Ewa Dembowska.

kurację. Lepiej nie stosować ich zbyt długo, gdyż utrudniają tworzenie się i wysychanie strupka.

Jeśli choroba nie ustępuje, trzeba iść do lekarza.

Ważność recepty

SPOSÓB NA OPRYSZCZKĘ Zimą często mam opryszczkę. Czy tej dolegliwości można jakoś zapobiec?

Teresa z Radomia Ta choroba wirusowa pojawia się, gdy jesteśmy osłabieni, przemęczeni, przemarznięci, ale też na skutek gorączki, urazu, np. dentystycznego, a u kobiet w czasie menstruacji. Sprzyjają jej duże wahania temperatury, wiatr, chłód, promieniowanie UV oraz będące ich wynikiem przesuszenie i podrażnienie skóry. W ochronie przed tymi czynnikami pomoże stosowanie kremów ochronnych, a w słoneczne dni także preparatów przeciwsłonecznych z filtrami minimum 15 SPF. Opryszczka jest zaraźliwa. Dlatego, jeśli ktoś z domowników ją „złapie”, należy przestrzegać skrupulatnie zasad higieny, unikać bliskiego kontaktu fizycznego z chorym, nie używać tych samych kubków, sztućców, ręczników.

Po pojawieniu się opryszczki trzeba uważać, by nie przenieść zarazków do oka i jak najszybciej zacząć leczenie. W aptekach są specyfiki w formie maści lub w nasączonych lekiem plasterków. Złagodzą one ból i przyspieszą 30

MAGAZYN 60+

Jak długo ważna jest wypisana przez lekarza recepta?

Anna z Przemyśla Leki należy wykupić w ciągu 30 dni od daty wystawiania lub realizacji recepty (jeśli tak zaznaczono). Ale jest kilka wyjątków. Antybiotyk do stosowania wewnętrznego trzeba wykupić w ciągu tygodnia. Leki immunologiczne (np. szczepionki wytwarzane indywidualnie) oraz te sprowadzane z zagranicy – w ciągu 120 dni. W przypadku preparatów zawierających środki odurzające z grupy I-N oraz psychotropowe z grupy IIP lekarz może wypisać receptę prolongowaną, ale leki trzeba wykupić w ciągu 30 dni od daty wystawiania, a nie realizacji.

Farmaceuta może wystawić odpis (wtedy część leków wykupujemy od razu, a resztę później), ale nie przedłuża to ważności recepty.

Drodzy Czytelnicy, zapraszamy do wspólnego tworzenia rubryki „Pytania do farmaceutki”. Wystarczy przesłać pytanie do redakcji:  pocztą tradycyjną,  elektroniczną: ewa_dembowska@grupazpr. pl,  za pośrednictwem naszego Facebooka.

drogeria

tekst: Honorata Bielik

Piękne WŁOSY Kilka miesięcy noszenia czapki, suche powietrze w mocno ogrzewanych mieszkaniach, konieczność używania suszarki. Nie da się ukryć, że zima nie sprzyja włosom. Na szczęście odpowiednia pielęgnacja i zdrowa dieta mogą im szybko przywrócić dobrą formę.

1.

INTENSYWNE NAWILŻANIE

Podstawa to dobry szampon nawilżający lub regenerujący do włosów suchych. Jako uzupełnienie warto zastosować odpowiednią odżywkę. Przy bardzo przesuszonych najlepiej

32

MAGAZYN 60+

stosować kosmetyki intensywnie nawilżające.

Jeśli to nie wystarczy, pomóc może maseczka, która jest bogata w składniki aktywne. Nakłada się ją raz w tygodniu na kilka, kilkanaście minut na umyte włosy. Lepiej zadziała, jeśli owiniemy głowę folią i ręcznikiem (w cieple aktywne składniki są skuteczniejsze).

REKLAMA

P

o zimie często są suche, matowe i łamliwe.

Co poprawi ich kondycję?

EKSTRAKTY ZIOŁOWE & KERATYNA Regenerująca maska do włosów zniszczonych oraz pozbawionych blasku. Składniki aktywne produktu regenerują włosy oraz przywracają im naturalny połysk.

200 ml

REKLAMA REKLAMA

OLEJEK DO WŁOSÓW 7 OILS Wspomaga odżywienie włosów oraz zapobiega rozdwajaniu się końcówek.

Włosy stają się mocniejsze, nie łamią się oraz są lśniące. Dodatkowo po aplikacji włosy wyglądają na nawilżone i wzmocnione.

30 ml

2.

KURACJA WZMACNIAJĄCA

Kondycję bardzo suchych włosów poprawi kuracja za pomocą preparatów w ampułkach. Wzmacniają one strukturę włosów, intensywnie nawilżają je i odżywiają, nadają im elastyczność oraz miękkość.

Można sięgnąć również po nutrikosmetyki, czyli przyjmowane doustnie preparaty w tabletkach lub kapsułkach. Zawierają one minerały, witaminy i inne substancje, które poprawiają stan włosów i skóry. Są dostępne w aptekach bez recepty. O pomoc w wyborze specyfiku można poprosić farmaceutę.

3.

ODPOWIEDNIA DIETA

Na wygląd i kondycję włosów wpływa również dieta. Dlatego warto zadbać o menu bogate w witaminy i pierwiastki śladowe. Szczególnie ważne są w nim: witamina A – obfitują w nią np. marchew, papryka, pomidory, szpinak; witaminy z grupy B – zawierają je m.in. pełnoziarniste produkty zbożowe, mięso, nabiał; witamina E – mają ją w składzie np. oleje roślinne; witamina C – szczególnie bogate są w nią owoce cytrusowe, czarne porzeczki, kiwi, truskawki, kapusta kiszona, natka pietruszki; wapń – jego najważniejsze źródła to mleko oraz jego przetwory (jogurt, kefir, ser żółty, twaróg); cynk – można go znaleźć np. w mięsie, nabiale, warzywach strączkowych, migdałach oraz pestkach dyni; krzem – sporo jest go m.in. w marchwi, pietruszce, burakach, produktach zbożowych; flawonoidy – dostarczą ich np. kasza gryczana i cytrusy.

drogeria tekst: Zofia Krasińska

RECEPTURA

Z NATURY P

o kosmetyki naturalne powinni sięgnąć wszyscy, którzy szukają produktów delikatnych, bezpiecznych, przyjaznych dla środowiska, a zarazem skutecznych.

34

MAGAZYN 60+

drogeria Czytaj etykiety Przed zakupem warto uważnie przeczytać skład kosmetyku, aby upewnić się, że naturalny jest on nie tylko z nazwy. W kosmetykach naturalnych nie znajdziemy: * chemicznych detergentów (SLS, SLES) * olejów mineralnych (parafina, wazelina) * parabenów i silnych konserwantów * syntetycznych barwników i substancji zapachowych * surowców pochodzenia zwierzęcego

podrażnienia, swędzenie czy alergię. Są o wiele bezpieczniejsze w użyciu i zwykle mogą być stosowane bez większych ograniczeń.

SKUTECZNA PIELĘGNACJA Stosowanie kosmetyków naturalnych to najskuteczniejsza metoda na zachowanie zdrowej i zadbanej skóry. Bogate w cenne składniki odżywcze, poradzą sobie niemal z każdym problemem. Usprawniają pracę gruczołów łojowych i wzmacniają naturalną barierę ochronną skóry. Ponadto, wiążą wodę w komórkach, dzięki czemu chronią skórę przed jej odparowywaniem. Świetnie sprawdzają się też przy pielęgnacji włosów, którym nadają naturalny blask, wygładzają i odbudowują je od środka. Choć działają nieco wolniej niż kosmetyki syntetyczne, to efekt jaki zostawiają, jest trwalszy i wyraźniejszy. Warto zatem uzbroić się w cierpliwość i dać skórze szansę funkcjonować zgodnie z jej naturalnym rytmem.

OCHRONA ŚRODOWISKA

REKLAMA

Zawarte w preparatach składniki pozyskiwane są z różnych części roślin, od nasion i owoców, poprzez liście, kwiaty, a nawet korzenie. Otrzymuje się je dzięki naturalnym metodom, takim jak ekstrakcja, tłoczenie, destylacja oraz suszenie. Wielu producentów stosuje rośliny pochodzące ze stale monitorowanych i kontrolowanych upraw ekologicznych, ale coraz częściej pojawiają się też tacy, którzy surowce pozyskują z odległych zakątków świata, gdzie natura jest jeszcze nieskażona działalnością człowieka.

Opakowania kosmetyków naturalnych są produkowane z surowców wtórnych i nadają się do recyklingu. Preparaty często wytwarzane są ręcznie, w małych partiach, które bezpośrednio trafiają do klienta, a nie zalegają kilkanaście miesięcy w magazynie. Kosmetyki te są przyjazne zwierzętom – nie są na nich testowane i w większości przypadków do produkcji nie stosuje się składników pochodzenia zwierzęcego (wyjątkami są lanolina oraz wosk pszczeli).

WYJĄTKOWA DELIKATNOŚĆ W składzie kosmetyków naturalnych nie znajdziemy zbędnych dodatków, nie musimy się więc obawiać, że narazimy organizm na kontakt ze szkodliwą chemią. Preparaty zawierają najczęściej 4–5 składników, a nawet jeśli pojawia się ich więcej, to z łatwością można rozszyfrować poszczególne nazwy. Są to najczęściej oleje roślinne, olejki eteryczne, glinki i proteiny.

Kosmetyki naturalne są przyjazne dla skóry ze względu na łagodne substancje myjące, emulgatory i zapachy. W odróżnieniu od tych konwencjonalnych, bardzo rzadko wywołują

Więcej receptur znajdziesz na

M A G A Z Y N 6 0 + 35

czas na sport

Sezon rowerowy

START! tekst: Dorota Wawer

C

oraz dłuższe i coraz cieplejsze dni sprawiają, że chętnie znów wskoczylibyśmy na rower. Ale do nowego sezonu warto się przygotować.

W trosce o własne bezpieczeństwo zadbajmy, żeby nasz pojazd był sprawny i odpowiednio wyposażony, a my właściwie chronieni.

Czas na przegląd Zanim wyruszymy na pierwszą przejażdżkę, warto napompować koła i wybrać się do… warsztatu rowerowego. Tam fachowiec sprawdzi hamulce i przerzutki, dokręci śrubki, nasmaruje łańcuch i upewni się, że wszystko działa, jak należy. To ważne dla naszego bezpieczeństwa.

Bezpieczne światła Jeśli rower nie ma świateł, kupmy je koniecznie.

Czerwona, najlepiej pulsująca, lampka z tyłu i biała, dobrze oświetlająca drogę, z przodu zwiększą nasze bezpieczeństwo w czasie jazdy.

Ponadto warto wyposażyć się w odblaski. Jaskrawa odblaskowa kamizelka lub choćby opaska na nogę sprawią, że będziemy widoczni z daleka.

Ochrona w kasku Warto zaoparzyć się w kask, który w razie upadku, ochroni głowę. Stylowy, wygodny i lekki kask w sieciowych sklepach sportowych można dostać już za kilkadziesiąt złotych. Najlepiej nie kupować go przez internet, tylko stacjonarnie, i na spokojnie przymierzyć.

36

MAGAZYN 60+

odpowiednie ubranie Na rowerze sprawdzą się wygodne spodnie o wąskich nogawkach oraz zapewniające swobodę ruchów podkoszulka i bluza lub sweter z tkanin pozwalających skórze oddychać. W chłodne dni ochronę przed wiatrem zapewni kurtka z materiału typu softshell.

ważna rozgrzewka Przed przejażdżką dobrze jest zrobić kilkuminutową rozgrzewkę. Pobudzi ona krążenie, układ nerwowy i oddechowy, przygotowując organizm do większego wysiłku. Podniesie też temperaturę ciała, co korzystnie wpłynie na mięśnie, które staną się bardziej elastyczne i rozciągliwe, oraz zmniejszy ryzyko kontuzji.

LIVEFORM suplement diety

Podzielony na dwie formuły kompleksowy zestaw witamin, minerałów i ekstraktów roślinnych, przeznaczony dla osób aktywnych.

60 kapsułek: 30 kapsułek Morning Pack + 30 kapsułek Evening Pack

złote lata

Czuję się

kobietą

spełnioną S

prawności, wspaniałej figury i niezwykłej energii życiowej może jej pozazdrościć niejedna czterdziestolatka.

Mariola Bojarska Ferenc udowadnia, że wiek nie musi nas definiować

zdjęcie: Krzysztof Dubiel

rozmawiał: Artur Krasicki

W książce „Moda bez metryki” Mariola Bojarska-Ferenc podpowiada, jak ubierać się w dobrym stylu.

38

MAGAZYN 60+

złote lata Czy boi się Pani upływu czasu, że kiedyś sześćdziesiątka Panią dopadnie?

Nie boję się niczego i nikogo!

Jedno w życiu jest pewne: każdy z nas już młodszy nie będzie, tylko starszy. Mam jeszcze parę lat do sześćdziesiątki i robię wszystko, żebym w każdej fazie życia była szczęśliwa.

Od wielu lat motywuje Pani dojrzałe kobiety do aktywności na różnych polach. Skąd pomysł, by zaszczepiać w nich chęć do działania?

W przeciwieństwie do kobiet żyjących w zachodniej Europie Polki nie są tak otwarte i gotowe na nagłe zmiany. Wiele z nich jest zestresowanych z powodu swojego wieku, utraty pracy czy problemu z odnalezieniem się w nowej sytuacji. Niektóre mają poczucie pustki i żalu, bo wychowały już dzieci, które wyszły z domu, inne, bo mąż odszedł do młodszej. Tymczasem w takiej sytuacji warto zawalczyć o siebie, zainwestować w swój rozwój. W moich książkach „Klub 50+” i „Życie ma smak” zachęcam panie do regularnych ćwiczeń, odpowiedniej diety, zdrowego odżywiania i pozytywnego myślenia o sobie.

Chcę, by kobiety wreszcie poczuły, że to one – nikt inny – decydują o swoim losie oraz jakości życia.

Jest aż tak źle?

Polkom brakuje pewności siebie – szczególnie dotyczy to kobiet z małych miast, gdzie pokutują stereotypy dotyczące choćby ubioru czy zachowania. Część pań zamyka się więc w czterech ścianach, bo jest przekonana,

że aktywne życie to odległa przeszłość. Niestety, nie dorosłyśmy jeszcze do tego, by docenić zalety dojrzałego wieku.

Mamy więcej czasu i dzięki temu możemy się rozwijać, inwestować w siebie, dalej pracować, odnosić sukcesy.

Kobiety z powodu wieku są dyskryminowane w wielu zawodach, w moim też.

A to przecież najlepszy czas na pracę, doskonalenie swoich zainteresowań, talentów i pasji!

Jesteśmy wolne, wykształcone, z doświadczeniami, a dzieci odchowane. Możemy więcej podróżować, poznawać nowe kultury, poświęcić się jakiemuś hobby, brać udział w różnych szkoleniach. Mamy tu bardzo

Polki muszą zdać sobie sprawę, że żyje się tylko raz, a wiek 50+ to najlepszy czas, by zainwestować w siebie i przeżyć drugą część życia najpiękniej, jak można. dużo do nadrobienia. Dlatego zamierzam zająć się grupą pań po pięćdziesiątce od A do Z. Sama, dając przykład, że można. Trzeba się integrować, bo w ilości siła. Skoro mamy żyć 100 lat i więcej, to warto się do tego przygotować Stąd pomysł na szkolenia oraz wakacje dla dojrzałych kobiet?

Tak. W ramach Klubu 50+ zajęłam się przygotowaniem w hotelach dr Ireny Eris wakacji ze specjalną dietą, ćwiczeniami oraz wykładami opracowanymi dla tej grupy wiekowej. Kobiety dojrzałe mają inne potrzeby.

Polki muszą zdać sobie sprawę, że żyje się tylko raz, i to właśnie jest najlepszy okres, by zadbać o swoje zdrowie oraz dobre samopoczucie. I dzięki temu przeżyć drugą część życia najpiękniej, jak można. Namawiam kobiety do zdrowego egoizmu, by wreszcie zaczęły myśleć o sobie. Drugi raz takiej szansy nie dostaniemy. Pracuję też nad ważnym projektem, którego szczegółów nie chciałabym jeszcze zdradzać. Jeśli się uda, to mam nadzieję, że w tym roku uszczęśliwię moje pięćdziesiątki. Będę robiła dla nich (a tym samym dla siebie, bo dojrzewam razem z nimi) wszystko!

Skąd takie negatywne nastawienie kobiet?

Od małego, jako dziewczynki byłyśmy ustawiane w kącie.

Nieustannie słyszałyśmy, że to mężczyzna odgrywa główną rolę, jest głową rodziny i bez niego sobie nie poradzimy.

Dlatego wiele z nas zapomniało o swoich możliwościach, aspiracjach, potrzebie niezależności. Chciałabym to zmienić.

Stąd mój pomysł na weekendowe zajęcia integracyjne, które mają pomóc kobietom odbudować ich poczucie godności, sprawić, by uwierzyły, że wciąż są atrakcyjne i mogą kochać, być kochane. Chcę dodać im odwagi, by nie bały się spełniać swoich najskrytszych marzeń.

Możemy być piękne w każdym wieku, bo nie ma kobiet zbyt starych!

Na czym te warsztaty polegają?

Za pomocą różnych technik ćwiczeń, których nauczyłam się w USA – takich jak barre, joga, aquaerobic, marsze M A G A Z Y N 6 0 + 39

złote lata medytacyjne, pilates itp. – panie nie tylko pracują nad sylwetką, zrzucają zbędne kilogramy, poprawiają kondycję, odzyskują niezbędną energię, ale także dbają o zdrowie. Aktywność fizyczna to także profilaktyka wielu dolegliwości.

Oprócz treningów prowadzę warsztaty, na których uczę kobiety, jak ukryć niedoskonałości figury i wyeksponować swoje atuty za pomocą odpowiedniego stroju. Pokazuję, jak poruszać się z gracją i radzę, jaką dietę stosować, by wyglądać szczupło i młodo. To prawdziwa szkoła życia i dobrego stylu. Dzięki niej kobiety odzyskują pewność siebie, ruszają do działania. Podczas warsztatów przestrzegam również przed niezbilansowaną dietą, bo przynosi ona więcej szkody niż pożytku.

To znaczy?

Efekt jo-jo murowany. W przypadku odchudzania, szczególnie w dojrzałym wieku, ważne jest zarówno połączenie odpowiedniej diety oraz ćwiczeń, jak i stopniowe, racjonalne przyzwyczajanie organizmu

do mniejszej ilości jedzenia, a także nauka zdrowego podejścia do odżywiania. Nie chodzi o to, żeby radykalnie i szybko zbić wagę, tylko, by ją utrzymać na odpowiednim poziome. Poza tym nagłe zrzucenie 20 kilogramów to szok dla organizmu.

Zachęcam więc do zdrowego odżywania się oraz aktywności fizycznej przez całe życie.

Najważniejsza w tym wszystkim jest systematyczność.

W przypadku ćwiczeń niezbędny jest również rozsądek?

Oczywiście! Zbytnie forsowanie ciała nie zawsze jest wskazane u kobiet dojrzałych: ćwiczmy krócej, ale częściej. Ważne, by tego nie zaniedbać, szczególnie po pięćdziesiątce, bo regularna gimnastyka nie tylko wzmacnia kości, zwiększając ich gęstość, ale także świetnie działa na umysł i poprawia samopoczucie. Nawet umiarkowany ruch sprawia, że wydzielają się endorfiny, które są odpowiedzialne za dobry nastrój.

Ponadto trzeba pamiętać, że kobiety dojrzałe często borykają się z różnymi dolegliwościami: niedoczynnością

Mariola BojarskaFerenc jest autorką książki „Życie ma smak”.

Radzi w niej, jak się zdrowo odżywiać.

40

MAGAZYN 60+

tarczycy, cukrzycą, chorobami serca itp. W takich przypadkach nie można za bardzo forsować organizmu, potrzebne jest indywidualne podejście, a to zapewniam.

Sekret Pani doskonałej formy tkwi w aktywnym stylu życia?

Zgadza się. Codziennie uprawiam różne formy fitnessu.

Kocham spacery. Jeśli nie mam czasu na marsz w plenerze, korzystam z domowej bieżni. Sporo ćwiczę na maszynach siłowych. Lubię jogę oraz pilates, które nadają ciału kobiece kształty.

Oczywiście trenuję też barre, czyli ćwiczenia oparte na balecie klasycznym z moją płytą.

Poza tym ciągle się czegoś uczę, żeby ćwiczyć mózg.

Efekt? Wciąż gdzieś mnie nosi i coś robię. Nie potrafię usiedzieć w miejscu (śmiech).

A jak wygląda Pani codzienna dieta?

Przykładam dużą wagę do jadłospisu. Jem regularnie.

Dzień rozpoczynam od śniadania, np. kromki pełnoziarnistego chleba, jajka oraz sałatki z pomidorów lub chia z owocami leśnymi. Do tego piję czarną kawę.

Na kolejne posiłki staram się jeść sporo ryb oraz produktów zawierających błonnik, a więc warzyw. Piję dużo wody i unikam tłuszczów nasyconych.

Pisze Pani książki, aktywnie udziela się w social mediach, a na YouTube ma Pani własny kanał Lifebymariolalabf poświęcony zdrowemu

złote lata

Skąd to zaangażowanie?

Ten temat jest mi szczególnie bliski, bo w wyniku choroby nowotworowej straciłam mamę i tatę.

Celem stowarzyszenia jest nie tylko wspieranie chorych na raka, ale również lekarek, które swoje życie poświęciły pacjentom, a dziś są wypalone zawodowo. Przygotowuję wykłady o tym, jak żyć z tą wyniszczającą chorobą, a także jak zachować aktywność fizyczną w czasie radioterapii i chemioterapii.

Okazuje się bowiem, że w przypadku kobiet chorujących na raka niezwykle istotnym elementem leczenia jest właśnie ruch.

Dlaczego?

Utrzymanie szczupłej sylwetki jest niezbędne, bo przyrost wagi może przyczynić się do nawrotu choroby, a nawet śmierci. Regularny trening w trakcie terapii zmniejsza zaś wyniszczenie organizmu nawet o połowę!

Aktywność fizyczna jest możliwa także w wieku dojrzałym – przekonuje kobiety Mariola Bojarska-Ferenc.

Wystarczy pół godziny niezbyt wymagających ćwiczeń dziennie, by łatwiej uporać się z nowotworem. Najlepiej trenować pod opieką i kontrolą specjalisty.

Jest Pani niezwykle aktywna.

Czy czuje się Pani kobietą spełnioną?

Wychodzę z założenia, że żyje się tylko raz. Dlatego nie odkładam pewnych spraw na później. Może przecież okazać się, że jakaś szansa, którą otrzymujemy od losu, więcej się nie powtórzy. Nie żałuję więc

zdjęcia: Krzysztof Dubiel

stylowi życia. Jak znajduje Pani na to czas?

Nie znoszę lenistwa, mam tak od dziecka. Nie wyobrażam siebie w roli uwiązanej przy mężu kobiety! (śmiech). Zawsze ceniłam sobie niezależność i staram się, żeby każdy mój dzień był maksymalnie wypełniony. Jeśli zabieram się za jakiś projekt, oddaję mu całe serce.

Działam również charytatywnie – zostałam ambasadorką Stowarzyszenia Kobiet Onkologii Polskiej „Rakmisja” na zaproszenie tworzących je wspaniałych lekarek. Jestem z tego dumna.

pieniędzy na zagraniczne wojaże. Spełniam swoje marzenia. Nie cierpię bezczynności. Nigdy się nie nudzę ani nie spoczywam na laurach.

W swojej karierze nagrałam jako prowadząca lub producentka ok. 3 tys. programów, napisałam 8 książek i kolejne są w drodze. Ciągle się uczę, jeżdżąc na kongresy do Stanów Zjednoczonych.

Przez te wszystkie lata przekonałam się, że im więcej robię, tym więcej mam pomysłów.

Jestem bardziej twórczym i radosnym człowiekiem.

M A G A Z Y N 6 0 + 41

tekst: Karolina Warchoł, redakcja CafeSenior.pl 

Mieszkanie dla seniora O

dpowiednio urządzony dom to jest nie wyłącznie kwestia estetyki, ale także wygody i bezpieczeństwa. Zobacz, jak powinna być wyposażona łazienka i dlaczego w kuchni warto wymienić szafki.

Jak urządzić mieszkanie na jesień życia?

To pytanie w polskich realiach często rozbija się o czynnik, którego nie uwzględniają poradniki i foldery reklamowe – pieniądze.

Wielu seniorów ma tak niskie emerytury, że marzenia o stylowym i wygodnym mieszkaniu odkładane są na półkę z napisem „nierealne”. Inni machają ręką, mówiąc, że na starość nie będą nic robić.

My jednak zachęcamy do zmian. Bo mogą one nie tylko ułatwić życie, ale także… obniżyć jego koszty. Naszą podpowiedź, jak urządzić mieszkanie, zaczynamy więc od śmiałej sugestii: a może by tak zamienić je na mniejsze i tańsze?

Takie rozwiązanie pozwoli obniżyć miesięczne koszty utrzymania – czynsz, media itp.

Jeśli mamy mieszkanie własnościowe, po jego sprzedaży i kupnie mniejszego, w kieszeni zostanie nam pokaźna kwota, którą możemy przeznaczyć na urządzenie nowego domu

DOBRE SĄSIEDZTWO Dla komfortu życia duże znaczenie ma położenie nieruchomości. Ktoś powie, że idealne 42

MAGAZYN 60+



ięcej artykułów na temat W zdrowia, pasji i podróży seniorów znajdziecie na cafesenior.pl

mieszkanie, to takie, które znajduje się na nowym, strzeżonym osiedlu – bo czysto i bezpiecznie. Niestety deweloperzy często budują na terenach słabo zurbanizowanych.

Zwykle daleko jest tam do sklepu, przychodni, biblioteki, domu kultury, przystanku autobusowego. Natomiast cokolwiek by nie powiedzieć o architekturze czasów PRL, na większości powstałych wówczas osiedli w sąsiedztwie jest niemal wszystko, czego potrzebujemy na co dzień.

rozwiązaniem jest kabina prysznicowa.

Warto wybrać taką z płytkim brodzikiem i szerokimi drzwiami zapewniającymi bezproblemowy dostęp. Jeszcze wygodniejszy będzie natrysk z odpływem umieszczonym bezpośrednio w podłodze. W łazience przydatne mogą być wszelkiego rodzaju poręcze i uchwyty. Ważne też, by podłoga zapewniała dobrą przyczepność. Lepiej więc zrezygnować z dywaników.

WINDA LUB PARTER

Warto zrobić remont kuchni. Stare wiszące szafki kuchenne są tak wysokie, że ich górne półki często są na wysokości ok. 2 metrów.

Niełatwo tam sięgnąć nawet młodym,

Ważne jest także na której kondygnacji znajduje się mieszkanie. Mieszkańcy budynków, w których są w windy, nie odczuwają dyskomfortu, nawet gdy mieszkają wysoko.

Jednak gdy w bloku czy kamienicy jedyna droga do góry wiedzie schodami, lokum na czwartym piętrze może się stać klatką, z której trudno się wydostać, a tym bardziej – do niej wrócić.

WNĘTRZE BEZ BARIER W mieszkaniu, na ile jest to możliwe, powinny zostać zlikwidowane bariery. Niewielki próg między przedpokojem a kuchnią, który kiedyś tylko estetycznym defektem, teraz może grozić potknięciem i upadkiem. Jak się go pozbyć? Najlepiej byłoby wyrównać całą podłogę, ale to niestety jest kosztowne.

Tańszym rozwiązaniem są listwy o półokrągłym profilu, pozwalające połączyć dwa pomieszczenia znajdujące się na różnych poziomach.

WYGODNA PRZESTRZEŃ Warto zadbać, aby otwory drzwiowe były na tyle szerokie, żeby w razie potrzeby można było przejechać przez nie wózkiem czy tzw. balkonikiem. Przy okazji przeprowadzki lub remontu dobrze jest też przejrzeć nagromadzone w ciągu życia przedmioty i pozbyć się tego, co nie jest potrzebne.

Ułatwi nam przemieszczanie się po domu oraz sprzątanie.

BEZPIECZNA ŁAZIENKA Niestety z czasem wejście do wysokiej wanny jest coraz trudniejsze. Dlatego dobrym

FUNKCJONALNA KUCHNIA

Należy zadbać o swoje bezpieczeństwo i komfort w domu. Pomoże w tym funkcjonalne urządzenie własnych czterech kątów. a co dopiero starszym. Zamiast wspinać się na stołki, lepiej kupić niższe szafki nowego typu. Na dole sprawdzą się wygodne i praktyczne komody typu cargo, w których przechowywane sprzęty są bardziej dostępne.

Przy okazji warto wymienić kuchenkę gazową na bezpieczniejszą elektryczną.

KOMFORTOWE MEBLE Namawiamy do zainwestowania w wygodny fotel i łóżko. Te dwa meble mają znaczenie dla naszego zdrowia i samopoczucia. Fotel powinien mieć wysokie oparcie zapewniające stabilne podparcie dla całego kręgosłupa.

Ważne są także podłokietniki, na których można położyć ręce. Siedzisko nie powinno być za miękkie, bo to utrudnia wstawanie.

Warto zastąpić starą wersalkę łóżkiem.

Po pierwsze szarpanie się z mechanizmem rozkładanego mebla jest uciążliwe. Po drugie łóżko wyposażone w dobry, piankowy lub sprężynowy materac jest wygodniejsze i bardziej przyjazne dla kręgosłupa.

M A G A Z Y N 6 0 + 43

w wolnej chwili

Do wód po zdrowie i relaks tekst: Jolanta Królak

P

otrzebujecie wytchnienia, a przy okazji chcielibyście podreperować zdrowie? Jedźcie na Węgry. W spokojnym, urokliwym miasteczku Heviz niedaleko Balatonu znajdziecie wszystko, czego potrzeba.

Jest tam największe w Europie, a na świecie drugie co do wielkości, naturalne jezioro termalne, słynące ze swoich właściwości leczniczych oraz wiele ośrodków i hoteli oferujących różnego rodzaju zabiegi. W Heviz można podleczyć bolący kręgosłup czy reumatyzm, a także wypoczywać, skosztować regionalnych potraw i spróbować lokalnych win.

Rzymska przeszłość Historia tego miejsca sięga czasów rzymskich, a pierwszymi kuracjuszami byli emerytowani 44

MAGAZYN 60+

żołnierze armii Cesarstwa. To oni odkryli leczniczą moc wód jeziora Gyogyto i zaczęli budować wille na pobliskich wzgórzach Edregy (dziś jest to dzielnica Heviz). Z odkryciem wyjątkowych właściwości wód wiąże się legenda nawiązująca do czasów Cesarstwa. 80-letni Dubius, rzymski emerytowany legionista, mieszkał tu z żoną Dubią, która cierpiała na reumatyzm i ciągle narzekała, że wszystko ją boli. Nic jej się nie podobało i nie znosiła spacerów z mężem nad brzydko pachnącym jeziorem. Któregoś dnia Dubius nie wytrzymał marudzenia żony

w wolnej chwili Noclegi GDZIE SIĘ ZATRZYMAĆ Jak w każdym uzdrowisku jest tu wiele miejsc, w których można przenocować, począwszy od bardzo luksusowych hoteli, oferujących zabiegi i kuracje lecznicze, wellness spa, aktywne programy ćwiczeń ruchowych, specyficzne terapie oparte na bazie wody i mułu z jeziora Gyogyto, po małe, urokliwe pensjonaty, serwujące domową kuchnię oraz wino z lokalnych winnic. i ze złości wepchnął ją do wody. Jakież było jego zdziwienie, kiedy spostrzegł, że po wyjściu na brzeg kobieta odmłodniała, wypiękniała i stała się sprawniejsza. Od tego czasu Dubia przychodziła codziennie nad jezioro, a efekt kąpieli był taki, że pozbyła się reumatyzmu i... męża – zakochał się w niej o 20 lat młodszy rzymski żołnierz, z którym spędziła resztę życia.

Przedsiębiorczy hrabia Tyle mówi legenda, a jak było naprawdę? Niewielkim jeziorem zainteresował się hrabia György Festetics, właściciel pałacu w pobliskim Keszthely. Zresztą to miejsce również warto odwiedzić, nie tylko ze względu na plaże i możliwość popływania w Balatonie. W Keszthely znajduje się przystań, z której wypływają statki wycieczkowe.

Ciekawy jest też pałac i ogrody wokół niego.

Hrabia był przedsiębiorczym człowiekiem. Znał właściwości lecznicze wód i szybko dostrzegł w jeziorze duży potencjał dla całego regionu. Nad brzegiem postawił drewniane budowle, wybudował też drogę, by można tam było szybko i wygodnie dojechać, a wieść o tym lotem błyskawicy rozniosła się po Węgrzech i sąsiednich krajach.

W Heviz powstało pierwsze sanatorium: zanurzenie się w jeziorze wydawano „na receptę”, a zabiegów zażywano w specjalnych pływających koszach. Wkrótce w okolicy pojawiły się liczne gospody i karczmy. W 1911 r. miejscowość uzyskała oficjalny status uzdrowiska.

Cud natury Jezioro Gyogyto nie jest bardzo duże, ale jego głębokość sięga 38 m, nawet przy brzegu miejscami ma ok. 2 m. Można się w nim kąpać

przez cały rok, bo temperatura wody nigdy nie spada poniżej 22 st. C. Zimą nad powierzchnią powstaje rzadko spotykane zjawisko: chmura parowa, która blokuje ochładzanie się jeziora i tworzy naturalne inhalatorium. Źródła termalne biją z taką siłą, że w ciągu 72 godzin woda całkowicie się wymienia. Non stop wiruje w dwóch kierunkach: od prawej strony do lewej i z dołu do góry, delikatnie masując zanurzone w niej ciało.

Ze względu na wysoką temperaturę wody, która latem osiąga nawet 35 st. C, w jeziorze się nie pływa, lecz jedynie moczy. Intensywny ruch w tych warunkach mógłby bowiem spowodować zbyt duże obciążenie układu krążenia. Natomiast spokojne unoszenie się w wodzie sprzyja osadzaniu się na ciele i wnikaniu do organizmu licznych minerałów. W kąpieli korzysta się zatem z piankowych makaronów lub dmuchanych kół (można je kupić lub wypożyczyć na miejscu).

W wodzie można przebywać maksymalnie 30 minut, po tym czasie należy wyjść i odpocząć, np. poleżeć na tarasie na leżaku czy pójść coś zjeść do baru. Dopiero potem można znów wejść do jeziora.

Ale uwaga, nie każdy może korzystać z dobrodziejstw tutejszych źródeł. Do przeciwwskazań należą m.in. choroby serca, nadciśnienie tętnicze, astma z częstymi atakami, nowotwory złośliwe, ciąża czy przewlekły alkoholizm.

Kąpiel w liliach Nad jeziorem stoją dwa kompleksy budynków: starszy, drewniany, pamiętający czasy hrabiego i nowszy, murowany – tam też są szatnie z szafkami. W pawilonach jest dziewięć zadaszonych basenów (leczniczych, do terapii, w tym słynnej kąpieli z obciążeniami, M A G A Z Y N 6 0 + 45

w wolnej chwili warto wiedzieć CENY BILETÓW

Skarby ukryte w jeziorze Wody jeziora są bogate w składniki mineralne, m.in. siarkę, radon, wapń, magnez, stąd ich właściwości lecznicze. Kąpiele zalecane są osobom ze schorzeniami układu kostno-mięśniowego, reumatyzmem, przy niektórych chorobach ginekologicznych (korzystnie wpływają na poziom estrogenu w organizmie), łagodzą też ból, zmniejszając stany zapalne, wpływają kojąco na układ nerwowy, stymulują regenerację komórek. Woda daje dobre efekty w terapii pooperacyjnej i powypadkowej, łagodzi dolegliwości tarczycy, schorzenia przewodu pokarmowego i woreczka żółciowego oraz zaburzenia przemiany materii. Kojąco działa też na skórę, która po kilku kąpielach staje się aksamitna w dotyku.

Do leczenia wykorzystywany jest też zalegający na dnie muł (borowina torfowa). Efekt jego działania jest podobny jak wody, ale silniejszy.

W kąpielisku wyznaczone są specjalne miejsca, w których można się obłożyć borowiną samemu lub skorzystać ze specjalistycznych kuracji.

46

MAGAZYN 60+

Lokalne przysmaki Współczesne wzgórza Egregy to teren winnic, gdzie w tradycyjnych węgierskich karczmach, csardach, można degustować doskonałe (głównie białe, z tego słynie ten region) wina w cenie 3-5 zł za kieliszek i spróbować dań z mangalicy – hodowanej tutaj włochatej świni, a także słynnego węgierskiego gulaszu – pikantnie doprawionej zupy z mięsem, kiełbasą i papryką.

Warto też skosztować tutejszego bezalkoholowego specjału – wody gazowanej z sokiem z czarnego bzu.

•Pisząc ten tekst, korzystałam z informacji zamieszczonych na stronie www.heviz.hu/pl/jezioro-heviz FOTO: INFORMACJA TURYSTYCZNA HÉVÍZ (4)

gimnastyki, siedzenia, wodnego masażu), do których można dojść po pięknych secesyjnych pomostach.

Choć przy pierwszym kontakcie z jeziorem uderza nas mało przyjemna, siarczana woń, szybko się do niej przyzwyczajamy. Poza tym niemiły zapach rekompensują piękne widoki – jezioro pokrywają białe i czerwone lilie wodne.

Te ostatnie sprowadzono do uzdrowiska ponad 100 lat temu z Indii i dzięki wyjątkowej urodzie stały się symbolem miasta. Ich kwiaty otwierają się w nocy, a przed południem zamykają, kwitną od czerwca do listopada. Lilie nie tylko są ozdobą jeziora, ale też hamują ochładzanie się wody, a wokół ich łodyg zbiera się leczniczy muł.

Zależą od czasu spędzonego w kąpielisku.

Najdroższy jest bilet całodniowy, który kosztuje 5200 forintów. Najczęściej kupowane są wejściówki na 4 lub 3 godziny. Ich ceny kształtują się odpowiednio 3700 forintów i 3000 forintów (dla seniorów – 2500 forintów).

Można też wejść na teren uzdrowiska, żeby je obejrzeć – za wstęp bez możliwości kąpieli trzeba zapłacić 900 forintów i 2000 kaucji, która jest zwracana przy wyjściu. Ale szkoda wydawać pieniądze, nawet niewielkie, na zwiedzanie, lepiej od razu kupić sobie kilkugodzinny pobyt i przy okazji wykąpać się w jeziorze.

Na terenie kompleksu jest też wellness. Jeśli chcemy z niego korzystać musimy dodatkowo zapłacić 2200 forintów.

Na dwie godziny przed zamknięciem kąpieliska ceny są nieznacznie obniżane.

(100 forintów to 1,4 złotych)

Obejrzyj

CIEMNO, PRAWIE NOC

Reż. Borys Lankosz Gatunek: kryminalny

Bohaterką filmu jest dziennikarka Alicja Tabor, która po dłuższej nieobecności wraca do rodzinnego Wałbrzycha. W mieście od pewnego czasu giną ludzie, a policja jest bezsilna. W trakcie prywatnego śledztwa Alicja wpada na trop dramatycznych wydarzeń, które swój początek miały dekady temu. Dążąc do odkrycia prawdy, dziennikarka będzie musiała stawić czoła nowemu zagrożeniu oraz temu, przed czym uciekała przez całe dorosłe życie – szokującym sekretom własnej rodziny.

Z czasem ponura intryga kryminalna połączy w jedno zniknięcie dzieci, wojenną przeszłość, legendę zaginionego skarbu oraz losy samej Alicji.

Mroczna i piękna sceneria miasta oraz okolic zamku Książ dopełniają świat barwnych i niebezpiecznych postaci.

Reżyserem filmu jest Borys Lankosz, który nakręcił m.in. „Ziarno prawdy”, a w rolach głównych występują Magdalena Cielecka i Marcin Dorociński.

48

MAGAZYN 60+

P o czytaj j a h c u ł s Po

TOUJOURS

Georges Brassens Dystr.: Select Music

Francuski bard, poeta i kompozytor zdobył popularność, wykonując własne utwory.

Zabawne teksty, wpadająca w ucho muzyka i charakterystyczny, lekko ochrypły głos sprawiły, że szybko stał się znany i lubiany nie tylko we Francji. Pokochali go także polscy miłośnicy poezji śpiewanej. Jego teksty tłumaczyli m.in. Wojciech Młynarski, Edward Stachura i Filip Łobodziński. Znamy je w wykonaniu Zespołu Reprezentacyjnego, Michała Bajora, Jacka Bończyka, Piotra Machalicy. Dzięki polskim tłumaczeniom nawet nieznający języka francuskiego melomani mogli docenić mądre, pełne humoru Brassensa. Jeśli dzięki nim staliście się fanami francuskiego barda, na pewno z radością posłuchacie go w oryginale. A jest czego.

Album „Toujours” zawiera kilkanaście największych hitów francuskiego piosenkarza, m.in.: „Brave Margot”, „La Chasse Aux Papillons” czy „La Vent”.

KLUB 50+

Mariola Bojarska-Ferenc Wyd. Burda Książki

Życie nie kończy się po pięćdziesiątce! – przekonuje Mariola Bojarska-Ferenc w swojej książce „Klub 50+”, skierowanej do kobiet dojrzałych, które chcą być nowoczesne, modne, seksowne.

Autorka sama jest tego przykładem. Szczupła, zgrabna, energiczna. Witalność i młodzieńczy wygląd zawdzięcza w znacznym stopniu zdrowemu stylowi życia. To ona zainicjowała w Polsce modę na bycie fit.

W swoim poradniku podpowiada, jak zatroszczyć się zarówno o ciało, jak i duszę.

Bo to niezbędne do dobrego samopoczucia. Prezentuje korzystne dla zdrowia i sylwetki ćwiczenia, podaje przepisy na pyszne, niskokaloryczne dania, cytuje rady lekarzy specjalistów, dzieli się swoim doświadczeniem. Pyta również znane Polki, aktorki, dziennikarki, kobiety biznesu, jak one to robią, że ciągle są piękne. Warto wziąć z nich przykład!

FOTO: MATERIAŁY PRASOWE, FREEPIK

w wolnej chwili

w wolnej chwili

Prosimy o nadsyłanie rozwiązania krzyżówki z pomysłem na artykuł do Magazynu 60+. Autorów najciekawszych propozycji nagrodzimy zestawami produktów. * suplement diety

Termin nadsyłania rozwiązań: 29.03.2019 r.

Adres redakcji: Magazyn 60+, 360 Content Team – Time SA, ul. Dęblińska 6, 04-187 Warszawa Regulamin nagradzania jest dostępny na stronie: www.magazyn60plus.pl w zakładce regulaminy. *

50

MAGAZYN 60+