Magazyn60plus_09-2020

NR 9 (72) WRZESIEŃ 2020, CENA 2,49 ZŁ (W TYM 8%VAT)

MAGAZYN 60+

JESIENNY NIEZBĘDNIK CZ.1

Wzmocnij swoją odporność PODPOWIADAMY, CO ROBIĆ, BY JESIENIĄ NIE CHOROWAĆ wywiad z ekspertem

TAK WYGRASZ Z MIGRENĄ NAJNOWSZE ZALECENIA W LECZENIU CHOROBY

MASZ PRAWO

JEDZIEMY DO SANATORIUM POZNAJ AKTUALNE ZASADY WYJAZDU I POBYTU

6

prostych ćwiczeń, dzięki którym poprawisz wzrok

DOROTA KOLAK

ROZGŁOS I SŁAWĘ ZDOBYŁA PO PIĘĆDZIESIĄTCE

Zdrowe

serce Jak o nie dbać, by służyło jak najdłużej pierwsza pomoc przy zawale

+

Twoja mapa

marzeń Olga Kozierowska przekonuje, że pragnienia spełniają się w każdym wieku

Dzień

dobry!

Jesienna aura sprzyja infekcjom.

Warto wcześniej pomyśleć, co robić, by tym razem nie chorować.

Z

bliża się czas sezonowych zachorowań. Przygotujmy się do niego dobrze, tym bardziej, że nakłada się z wciąż trwającą pandemią. Artykułem w temacie miesiąca o wzmacnianiu odporności rozpoczynamy nasz cykl „Jesienny niezbędnik”.

Rady ekspertów zawarte w tym i kolejnych numerach pomogą lepiej przejść przez ten trudny okres.

Miło nam poinformować, że Magazyn 60+ zdobył SREBRO w konkursie Power of Content Marketing, w kategorii Zdrowie, za efektywne wykorzystanie potencjału dotarcia do odbiorców.

Nagrodę dedykujemy naszym Czytelnikom!

Wrzesień to także miesiąc, w którym obchodzimy Światowy Dzień Serca. Przypominamy więc co robić, by utrzymać je w dobrej kondycji, a także zasady postępowania w przypadku zawału. Choroby serca, to często efekt długotrwałego stresu. Jak go zniwelować? O tym w naszym artykule o kompleksowym programie redukcji stresu. Wiele z Was z pewnością wybiera się w tym czasie do sanatorium. Przyda się zatem garść informacji o aktualnych zasadach wyjazdu i pobytu, o których piszemy w rubryce prawnej.

I jak zwykle – motywujemy! Do sięgania po więcej, rozwijania pasji, przekraczania własnych granic. Czy można przyspieszyć karierę po pięćdziesiątce? Przykład gwiazdy tego wydania aktorki Doroty Kolak pokazuje, że jak najbardziej. Marzenia można spełniać w każdym wieku!

O tym też piszemy w tym wydaniu.

Miłej lektury!

Ewa Dembowska Redaktor prowadząca

Magazyn 60+

3

Spis treści

Zobacz, co w numerze...

8

28

INSPIRACJE MIESIĄCA 6 Wrzesień wrzosami strojny…

Nowości medyczne i kalendarium zdrowia

TEMAT MIESIĄCA

46

8 Jesienny niezbędnik cz. 1 Sposoby na lepszą odporność

DBAM O ZDROWIE

12 Nowe terapie Jak się leczy migrenę?

14 Jak to działa Serce i układ krążenia 18 Szybka diagnoza Dlaczego bolą mnie kolana?

20 Profilaktyka Te ćwiczenia poprawiają wzrok

!

List do redakcji

Z ciekawością przeczytałam ostatni numer Magazynu60+.

Szczególnie spodobał mi się artykuł ,,Pokochaj swoje ciało" – o zaakceptowaniu naszego wyglądu w sile wieku, zmian jakie niesie czas. To bardzo ważne w życiu, gdyż wprowadza wewnętrzny spokój i daje poczucie spełnienia.

W dzisiejszych, trudnych emocjonalnie czasach, taka zdolność jest niesamowicie ważna. Warto o niej szerzej pisać uwzględniając różne aspekty – nie tylko te dotyczące wyglądu, ale też zdrowia, pracy… To bardzo ułatwia życie. Dziękuję za poruszenie tego tak ważnego obecnie tematu.

Małgorzata Kowalczyk 4

Magazyn 60+

* * *

wyrób medyczny

Na Państwa listy czekamy pod adresem: magazyn60plus@bezrecepty.eu Autora najciekawszego listu nagrodzimy zestawami produktów. Regulamin dostępny na stronie: www.magazyn60plus.pl w zakładce regulaminy.

*suplement diety

40

Poznajcie naszych

ekspertów

JEM ZDROWO

22 Dieta pomoże pokonać zaparcia 28 Superprodukt Aronia czarnoowocowa

WIEŚCI Z APTEKI

19 Porady zza lady 29 Zapytaj farmaceutkę 35 Kasztanowiec zwyczajny zadba

Drodzy Czytelnicy misją Ekspertów DOZ.pl jest dostarczanie rzetelnych rad, a Program Ekspertów DOZ.pl umożliwia Wam kontakt z farmaceutami.

Ich wsparcie możecie uzyskać, pisząc do „Magazynu 60+”, ale też za pośrednictwem czatu, na Facebooku i na portalu DOZ.pl

MGR FARMACJI

JOANNA NACZYŃSKA

PODEJMUJE TEMATYKĘ ZDROWEGO STYLU ŻYCIA I RECEPTUR APTECZNYCH

o twoje żyły

ŻYJĘ ZDROWO

30 Twój program redukcji stresu na codzień i w sytuacji awaryjnej 34 Czy komórka szkodzi?

MAM PRAWO

40 Sanatoria znów otwarte!

DR N. FARMACEUTYCZNYCH

KRZYSZTOF SŁOMIAK

AUTOR TEKSTÓW O NOWYCH TECHNOLOGIACH I CHOROBACH CYWILIZACYJNYCH

MGR FARMACJI

ERNEST NIEWIADOMSKI

SPECJALISTA FARMACJI KLINICZNEJ, ZAINTERESOWANY OPIEKĄ FARMACEUTYCZNĄ

W stworzeniu tego wydania „Magazynu60+” pomogli nam również:

Zasady wyjazdu i pobytu

TO JEST MÓJ CZAS 36 Dorota Kolak

Ma ogromny apetyt na życie 42 Jestem ważna Pozwól sobie na marzenia 46 Podróże Gdańsk nie tylko na weekend 48 Nowości kulturalne 50 Krzyżówka z nagrodami

DR HAB. N. MED.

BARBARA JOANNA BAŁAN INTERNISTKA W CENTRUM MEDYCZNYM DAMIANA

MGR INŻ.

BARBARA LASOTA ABSOLWENTKA WYDZIAŁU ŻYWIENIA CZŁOWIEKA SGGW, PASJONATKA DIETETYKI

TRENER BIZNESU

OLGA KOZIEROWSKA SZEFOWA FUNDACJI SUKCES PISANY SZMINKĄ

DR N. MED.

OLGA MILCZAREK NEUROLOG, SPECJALISTYCZNE CENTRUM MEDYCZNE CLINIC

Magazyn 60+

5

Inspiracje miesiąca

Wrzesień wrzosami strojny… …głosi jedno z ludowych przysłów.

I rzeczywiście! Wrzosy mamy teraz w pełnym rozkwicie. Warto nimi nacieszyć oczy, ale też docenić ich zdrowotne walory.

TEKST DIANA OŻAROWSKA-SADY

AROMATYCZNY NAPAR I KURACJA MIODEM Wrzos zwyczajny najłatwiej spotkać w borach sosnowych, na polanach i skrajach lasów. Surowcem leczniczym są kwiaty i ziele. Suszy się je w przewiewnych miejscach. Można też kupić gotowe do przyrządzenia naparu herbatki z wrzosu.

Przepis. Czubatą łyżeczkę kwiecia wystarczy zalać szklanką wrzątku, przykryć i odstawić na 10 minut. Potem przecedzić i powoli wypić (nie więcej niż 1 szklankę dziennie).

Napar taki ma działanie moczopędne, ale też przeciwbakteryjne i napotne. Pomaga przy biegunce, kłopotach z trawieniem czy braku łaknienia, ale i przy bezsenności czy spadku odporności. *** W ramach wrzosowej kuracji warto sięgnąć też po miód z tych kwiatów. Wystarczy go regularnie jadać po łyżeczce dziennie, np. dodając do letniej herbaty lub np. do sałatek. Ma on ciekawą, czerwonawą barwę i cierpko-gorzki smak. Posiada właściwości podobne do naparu z kwiatów, a dodatkowo dobrze przeciwdziała infekcjom dróg oddechowych i wspomaga ich leczenie.

6

Magazyn 60+

kalendarium

PRZEZIĘBIENIE CZY ALERGIA NA ZARODNIKI GRZYBÓW? Kończy się sezon pylenia bylicy i traw, na których pyłki wiele osób jest uczulonych. We wrześniu jednak w całym kraju rośnie stężenie zarodników grzybów Cladosporium oraz Alternaria (aktualne dane znajdziesz np. na www.alergen.info.pl). A że więcej czasu zaczynamy spędzać w domu, we znaki może zacząć się dawać również uczulenie na roztocza kurzu. Wszystkie wymienione czynniki powodują tzw. alergie wziewne, których pierwszym objawem zwykle jest katar. Jak go odróżnić od tego wynikającego z przeziębienia?

ROZSZYFRUJ OBJAWY. Jeśli katar pojawia się nagle, wydzielina jest wodnista, a ty czujesz się ogólnie rozbita, może to być początek alergii, jak i infekcji. Gdy jednak uczucie zatkanego nosa (bez wydzieliny) przeplata się ze zużywaniem ogromnej liczby chusteczek, szala coraz bardziej przechyla się na stronę uczulenia.

To niemal na pewno alergia, kiedy towarzyszą temu serie kichnięć, świąd nosa czy podrażnienie oczu.

11 września Międzynarodowy Dzień Udzielania Pierwszej Pomocy

Niesienie jej to obowiązek nas wszystkich.

Nie bójmy się jej udzielać – szczególnie, że możemy robić to pod dyktando dyspozytora numeru alarmowego 112.

21 września Światowy Dzień Walki z Chorobą Alzheimera

Terapia zajęciowa i środki farmakologiczne w wielu przypadkach potrafią spowolnić jej rozwój, ale na razie nie da się jej wyleczyć.

Poszukiwania skutecznego środka trwają.

24 września Światowy Dzień Serca

O tym jak działa serce, a także jak lepiej zadbać o swój układ krążenia piszemy na stronach 14–17.

REKLAMA

Temat miesiąca

Sposoby

JESIENNY NIEZBĘDNIK CZ.1

na lepszą

odporność Choć przed nami jeszcze kilka tygodni polskiej złotej jesieni, warto zawczasu zacząć się wzmacniać, by przygotować organizm na atak wirusów i bakterii.

TEKST AGNIESZKA CZECHOWSKA

S REKLAMA

łowo „odporność” przez ostatnie pół roku odmieniane było przez wszystkie przypadki.

Książki z podpowiedziami dotyczącymi wzmacniania sił witalnych organizmu stawały się bestsellerami, a nasza redakcja dostawała rekordowo dużo pytań o metody wzmacniania układu immunologicznego. To na pewno plus pandemii – koronawirus uświadomił nam, jak ważne jest zdrowie.

Dzięki niemu przypomnieliśmy sobie, że bez silnej odporności nie da się pokonać drobnoustrojów, i to każdego rodzaju, nie tylko wirusa wywołującego COVID-19. Przed nami sezon przeziębień, grypy i innych infekcji dróg oddechowych. Żeby przejść przez niego bez uszczerbku na zdrowiu, warto o siebie zadbać. Dzięki zastosowaniu naszego przepisu na dobrą odporność, poczujesz zastrzyk sił witalnych i wpłyniesz na stan organizmu. Do dzieła!

1

Jedz mądrze

Choć brzmi to banalnie, prawda jest taka, że jeśli chodzi o wzmacnianie, zdrowa dieta jest kluczowa. Najwięcej komórek odpornościowych znajduje się bowiem

8

Magazyn 60+

REKLAMA

REKLAMA

w błonach śluzowych układu pokarmowego. Dlatego wybierając odpowiednie składniki, możemy zwiększyć produkcję chroniących nas przeciwciał.

W diecie powinny się znaleźć przede wszystkim warzywa i owoce, które obfitują w witaminy A, C i E, m.in. marchew szpinak, brokuły, pomidory, papryka (zwłaszcza czerwona), cytrusy, truskawki (również mrożone). Pamiętaj także o kiszonkach (np. ogórkach, kapuście), bo zawierają naturalne probiotyki, które uszczelniają ściany jelit i równoważą florę bakteryjną. Dla wzmocnienia odporności duże znaczenie mają jeszcze cynk i miedź. Dzięki nim powstaje więcej białych krwinek i są one sprawniejsze. Miedź i cynk znajdziesz m.in. w rybach i owocach morza, wątróbce cielęcej, roślinach strączkowych, pestkach dyni, jajkach i soi. A czy wiedziałaś, że cukier hamuje funkcjonowanie układu odpornościowego? Obniża aktywność komórek pochłaniających bakterie.

Staraj się więc go ograniczać!

Nasza rada: W okresie zwiększonej podatności na infekcje, a także, gdy dieta nie jest idealnie zbilansowana, wsparciem dla organizmu może być dobrej jakości tran (obfituje w wit. D i przeciwzapalne kwasy omega-3) oraz po suplementy z witaminą C i rutyną (pomagają m.in. uszczelnić naczynia krwionośne, a w razie infekcji ułatwiają szybsze pokonanie choroby).

2

Wypoczywaj

To pewne, że przemęczony organizm jest podatniejszy na infekcję. Udowodniono na przykład,

ROZGRZEWAJ I NAWADNIAJ

Mimo chłodu za oknem, nasz organizm wciąż potrzebuje wody!

Dzięki niej może się oczyszczać z toksyn i sprawniej działać.

Dlatego jesienią i zimą jedz dużo zup – są bogate w elektrolity i rozgrzewają od środka, ułatwiając walkę z wirusami. że osoby, które śpią krótko, przeziębiają się prawie trzy razy częściej niż te, które przesypiają osiem lub więcej godzin. Dlatego absolutnie nie wolno ci nie dosypiać. Kiedy śpisz naprawdę głęboko i nic cię nie wybudza, w organizmie wzrasta liczba limfocytów.

Staraj się też wypoczywać w całkowitej ciemności i ciszy, bo wtedy w szyszynce wydziela się melatonina, która zapewnia m.in. prawidłowy rytm dobowy i poprawia działanie układu odpornościowego.

Nasza rada: Pamiętaj, że na odporność fatalnie wpływa napięcie nerwowe. Dlatego w okresie czyhających infekcji, staraj się, w miarę możliwości, mieć dystans do sytuacji stresowych i dbać o relaks (zajrzyj też na s. 28-30).

Matecznik – TRADYCJA Z NATURY–

To polska, rodzinna firma spożywcza powstała w 1990 roku w Hajnówce na skraju prastarej Puszczy Białowieskiej słynąca z najwyższej jakości 100% naturalnych produktów premium.

SYROP Z PĘDÓW SOSNY Sprawdzony przez naszych dziadków produkt pozwalający najskuteczniej wzmocnić odporność i zabezpieczyć się przed chorobami. Syrop z pędów sosny zapewnia całoroczną ochronę organizmu, skutecznie walcząc z osłabieniem, pierwszymi oznakami przeziębień, chrypą, kaszlem, zapaleniem gardła i oskrzeli.

Ma również właściwości niwelujące dreszcze. Syrop z pędów sosny sprawdza się z powyższymi dolegliwościami dzięki unikalnemu składowi: witaminie C (niwelującej wolne rodniki, zapewniającej odporność), węglowodanom (dostarczającym organizmowi niezbędną energię), solom mineralnym (normującym gospodarkę wodną), flawonoidom (zapobiegającym stanom zapalnym, działającym moczopędnie i rozkurczowo) oraz gorycze (uspokajającej i wzmagającej apetyt).

Cena 17,90zł

www.matecznik.eu

Temat miesiąca

3

Hartuj się

To doskonały trening dla komórek odpornościowych!

Dzięki niemu ciało uczy się reagować na zmiany temperatury i łatwiej znosić przemarznięcie i przemoczenie (o które nietrudno jesienią i zimą). Jako zabieg hartujący doskonale sprawdza się np. brodzenie w zimnej wodzie. Napełnij nią wannę tak, by woda sięgała do połowy łydek. Po kilkunastu minutach brodzenia osusz stopy i wymasuj balsamem rozgrzewającym. Powtarzaj taki zabieg przez 5 dni w tygodniu. Jeśli nie masz wanny, stosuj naprzemienny prysznic. Najpierw polej ciało ciepłą wodą (20–30 s.), a potem chłodną (2–3 s.). Zawsze kończ kąpiel wodą o temperaturze ciała.

Nasza rada: Jeśli masz możliwość, to korzystaj z sauny. Udowodniono,

że po dwóch miesiącach seansów w saunie (2 razy w tygodniu) przeziębiamy się 10 razy rzadziej!

4

Bądź aktywna

Regularny ruch na świeżym powietrzu zmniejsza ryzyko infekcji nawet o 30 proc. u osób w każdym wieku. Z badań wynika, że aktywność fizyczna zwiększa suteczność limfocytów i wspomaga proces termoregulacji, który ćwiczymy także w czasie hartowania. Żeby jednak ruch miał właściwości prozdrowotne, musi trwać co najmniej 40 minut dziennie. Najlepiej działa marsz na świeżym powietrzu!

Nasza rada: Nie forsuj się! Gdy wysiłek jest zbyt duży, w mięśniach powstaje sporo kwasu mlekowego powodującego m.in. zakwasy. Z badań wynika, że wpływa on fatalnie także na odporność!

5

Lecz choroby przewlekłe

Trudno znaleźć osobę po sześćdziesiątce, która byłaby całkowicie zdrowa. Każdy się z czymś boryka – jak nie z nadciśnieniem to cukrzycą lub kłopotami z tarczycą.

Tymczasem każda choroba przewlekła osłabia organizm i obniża jego naturalną odporność. Sprawa nie jest jednak przegrana. Można pomóc organizmowi na powrót wskoczyć na ścieżkę zdrowia. Konieczne jest tylko kontrolowanie chorób przewlekłych. Gdy są one dobrze leczone, ich wpływ na nasze ciało jest minimalny.

Nasza rada: Regularnie odwiedzaj lekarza i wykonuj badania.

Pamiętaj, że w przypadku cukrzycy i nadciśnienia nawet dobre samopoczucie nie znaczy, że wszystko jest w porządku. Konieczne jest systematyczne badanie ciśnienia i poziomu glikemii!

ZASTOSUJ AKUPRESURĘ DR HAB. N. MED. BARBARA JOANNA BAŁAN, INTERNISTKA W CENTRUM MEDYCZNYM DAMIANA

SENIORZE, ZASZCZEP SIĘ!

Ogromne znaczenie dla budowania naszej odporności ma stosowanie szczepień ochronnych. Osobom po 65. roku życia zaleca się m.in. szczepionkę przeciw pneumokokom i grypie. Ta ostatnia to szczepionka sezonowa, którą należy powtarzać każdego roku. Warto to robić! Grypa to poważna choroba, która szczególnie u osób starszych może wywoływać niebezpieczne powikłania – nawet wiele miesięcy po przechorowaniu infekcji zwiększa ryzyko zawału, zaostrza przebieg astmy i POChP, rozregulowuje glikemię i ciśnienie krwi. Dlatego nie warto ryzykować, tym bardziej że szczepionka przeciw grypie jest bezpieczna i skuteczna. A stosowana corocznie nie tylko chroni przed grypą, ale także wzmacnia odporność organizmu na inne wirusy!

Seniorom zaleca się również szczepienie przeciw pneumokokom, bakteriom, które mogą wywoływać zapalenie płuc o bardzo ciężkim przebiegu.

Powinny je rozważyć szczególnie te osoby starsze, które mają kontakt z dziećmi. Najmłodsi zwykle są nosicielami tych bakterii.

10

Magazyn 60+

Tak dbać o odporność, możesz nawet siedząc na kanapie. Według chińskiej medycyny uciskanie zaznaczonych na zdjęciu niżej punktów poprawia działanie dróg oddechowych i ogranicza stres.

Uciskaj te punkty 3 razy dziennie po 30 s. Nacisk powinien być dość mocny, lekko bolesny.

TE SPECYFIKI NAPRAWDĘ DZIAŁAJĄ!

Najlepiej nam znane są chyba tran, witamina D, czosnek i czarny bez. Ale oprócz nich warto sięgać także po inne "wzmacniacze" o udowodnionej skuteczności. W połączeniu ze zdrowym stylem życia mogą zdziałać cuda!

RODZAJ

JAK DZIAŁA?

STOSOWANIE

CZYSTEK

Wspomaga odporność dzięki zawartości polifenoli o właściwościach antyoksydacyjnych.

Czystek najczęściej stosuje sie w postaci naparu: łyżeczkę suszu zalej szklanką wrzątku, parz 10 min. Przecedź. Pij ciepły, ale nie gorący napój. Aby nieco poprawić jego smak, możesz dodać plaster cyntryny i łyżeczkę miodu. Pij 3 razy dziennie.

ALOES

Ma w składzie polisacharydy, które pobudzają komórki układu odpornościowego.

Poprawia działanie jelit.

Zwykle stosowaną dawką jest 50 ml soku na dobę (zażyj go godzinę przed posiłkiem). Aloes jest też składnikiem pastylek i aerozoli osłaniających śluzówkę gardła i wspierających funkcjonowanie dróg oddechowych.

WIESIOŁEK

Uodparnia, bo zawiera kwas gamma-linolenowy poprawiający równowagę hormonalną.

Wiesiołek stosuje się w postaci kapsułek (dawkowanie na opakowaniu) lub oleju (łyżka przed posiłkiem, zażywaj 1–2 razy dziennie). Uwaga! Oleju z wiesiołka nie wolno podgrzewać, bo straci lecznicze właściwości!

JEŻÓWKA PURPUROWA

Zwiększa wydzielanie przez organizm interferonu, substancji działającej przeciwwirusowo.

Można ją zażywać w postaci naparu (łyżeczka suszu na szklankę wrzątku) lub w syropie, kapsułkach. Jeżówka działa najlepiej, jeśli stosujemy ją w cyklach: po miesiącu kuracji warto zrobić 2 tygodnie przerwy. Potem znów można ją zażywać.

REKLAMA

Dbam o zdrowie

Jak teraz leczy się migrenę?

DR N. MED. OLGA MILCZAREK NEUROLOG, SCM CLINIC, SCMKRAKOW.PL

Z tym bólem po prostu nie da się normalnie żyć. Jego atak sprawia, że nie mamy siły pracować, jeść, myśleć. Na szczęście dzięki nowoczesnej medycynie coraz łatwiej nad nim zapanować.

W

pewnym dowcipie z brodą lekarz odpowiada cierpiącej pacjentce: „Migrenę to może mieć królowa brytyjska.

Panią po prostu boli głowa”. Może to i śmieszne, ale niestety... nieprawdziwe. Na migrenę może cierpieć każdy z nas – dziecko, dorosły, kobieta, mężczyzna. I nie jest to tylko zwykły ból głowy, ale zaburzenie neurologiczne – na tyle poważne, że potrafi skutecznie wyłączyć z aktywności na kilka dni, niekiedy nawet parę razy w miesiącu. Z badań Narodowego Instytutu Zdrowia wynika, że nieobecność w pracy osoby chorującej na migrenę przewlekłą może stanowić aż 40 dni rocznie! Dlatego walka z tą chorobą dla naukowców cały czas stanowi priorytet. I trzeba przyznać, że niemało na tym polu sukcesów. O to, jak skutecznie leczy się dziś migrenę, zapytaliśmy dr n. med. Olgę Milczarek, neurologa z krakowskiej SCM clinic, adiunkta Kliniki Neurochirurgii Dziecięcej Instytutu Pediatrii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum.

Czy wiemy skąd się bierze migrena?

U jej podstaw leżą zaburzenia w działaniu błon naczyniowych w mózgu. W wyniku nieprawidłowości neurologicznych u osób cierpiących na tę chorobę dochodzi do nadmiernego skurczu naczyń mózgowych, a następnie do ich bolesnego rozkurczu. Warto jeszcze dodać, że migrena jest chorobą uwarunkowaną genetycznie (odpowiada za nią kombinacja wielu genów). Częściej cierpią na nią kobiety, choć zdaniem wielu specjalistów liczba chorych mężczyzn może być niedoszacowana, bo rzadziej szukają oni pomocy u specjalisty.

uwaga!

KIEDY KONIECZNA JEST POMOC?

Jeśli ból głowy pojawiają się co najmniej 2 razy w miesiącu i uniemożliwia ci funkcjonowanie, bezwzględnie potrzebujesz leczenia. Prowadzi je neurolog (konieczne jest skierowanie od lekarza POZ). W diagnostyce migreny podstawą jest wywiad. Dlatego przed wizytą przypomnij sobie w jakich okolicznościach pojawia się ból. Być może lekarz zleci ci także badania obrazowe.

Czym różni się migrena od „zwykłego” bólu głowy ?

Migrena to choroba neurologiczna. Charakteryzuje się nawrotowymi epizodami bólów głowy, którym towarzyszą m.in. wymioty i światłowstręt. Nieleczona przechodzi w formę przewlekłą i może prowadzić do powikłań, m.in. tzw. migrenowego zawału mózgu, w przebiegu którego przez 7 dni utrzymują się u chorego objawy przypominające udar niedokrwienny. W obliczu ryzyka takich powikłań dziwi fakt, że stosunkowo niewiele osób korzysta z tzw. leczenia profilaktycznego migreny.

Na czym ono polega?

Leczenie profilaktyczne ma na celu zmniejszenie ryzyka ataków migreny u osób, które cierpią na nie regularnie.

Takie terapie to przyszłość leczenia migreny. W tych najnowszych stosuje się m.in. przeciwciała monoklonalne, które blokują receptor peptydu odgrywającego krytyczną rolę w przebiegu migreny. Tego typu preparaty są już dostępne w Polsce, choć z powodu ich wysokiej ceny nie są stosowane powszechnie. Bardzo skutecznie ryzyko ataków migrenowych ograniczają jednak także inne preparaty, np. leki tradycyjnie stosowanie w leczeniu chorób kardiologicznych.

Jak wygląda terapia takimi lekami?

W jej przebiegu przez 3 miesiące stosuje się dobraną indywidualnie dla każdego pacjenta kombinację leków np. z grupy beta-andrenolityków lub przeciwpadaczkowych. Po jej zastosowaniu mamy spokój z bólem głowy na 2–3 lata. Niestety wielu chorych ma opory przed zastosowaniem takiego leczenia – nie wierzą w jego skuteczność, nie chcą łykać leków, gdy nic im akurat nie dolega. Jest w tym pewien paradoks – bez problemu zażywają środki przeciwbólowe i to w dużych ilościach, ale wzbraniają się przed lekami stosowanymi profilaktycznie. To duży błąd. Leki stosowane w profilaktyce ataków migreny są dobrze tolerowane przez większość pacjentów. Mają też niewiele skutków ubocznych, czego nie można powiedzieć o lekach przeciwbólowych zażywanych przez migrenowców. Mogą one zawierać np. kodeinę, która jest bardzo silnym środkiem. Dlatego właśnie leczenie profilaktyczne migreny to zawsze najlepsze rozwiązanie.

12

Magazyn 60+

NOWE TERAPIE

rozmawiała Agnieszka Czechowska

Dbam o zdrowie

JAK TO DZIAŁA?

Serce i układ krążenia

Wraz z upływem lat wymaga z naszej strony coraz więcej uwagi. Podpowiadamy, jak zatroszczyć się o serce, co powinno nas zaalarmować, kiedy zgłosić się do lekarza i jak zachować się w nagłych wypadkach.

TEKST MAGDALENA BAUMAN

P

owiedzenie: „masz serce jak dzwon”, oznaczające siłę i krzepkość właściciela organu, ma swoje medyczne uzasadnienie. Bijące równo i miarowo serce to jedna z najważniejszych składowych zdrowia, a od jakości jego pracy zależy kondycja całego organizmu. To serce dyryguje układem krążenia, który zaopatruje w substancje odżywcze i tlen wszystkie komórki naszego ciała, a odprowadza z nich dwutlenek węgla i inne produkty metabolizmu (usuwane przez płuca, nerki i wątrobę).

Niczym prawdziwa pompa tłoczy natlenioną krew do tętnic, a przepompowuje do płuc tę „zużytą”, powracającą żyłami. W ciągu jednej doby wykonuje tę czynność ok. 100 tysięcy razy, przepompowując... blisko 4 tysiące litrów krwi! Ani przez chwilę nie ustaje w pracy (choć nieco zwalnia podczas snu), rytmicznie kurczy się i rozluźnia, średnio 60–90 razy na minutę. Nie jest może organem bardzo skomplikowanym, ale z pewnością najpracowitszym. Powinniśmy więc bardzo o nie dbać, by służyło nam jak najdłużej. Nie zawsze jednak to robimy.

14

Magazyn 60+

Poznajesz te dolegliwości? To serce wysyła ci sygnały!

Serce, jak każdy narząd narażone jest na rozmaite choroby, będące skutkiem np. wad wrodzonych, niewłaściwej pracy innych organów, infekcji. Upływ czasu też mu nie służy (co druga osoba po 65. roku życia ma problemy z układem krążenia). Jednak wydaje się, że największym zagrożeniem dla serca jesteśmy my sami, bo schorzenia, które dokuczają mu najczęściej, są ściśle związane z popełnianymi przez nas błędami. Co więcej, często przez długi czas nie zwracamy na nie uwagi, pozwalając, by choroba po cichu się rozwijała. Czy zdarza ci się odczuwać: zmęczenie przy codziennych czynnościach, takich jak wejście po schodach na pierwsze lub drugie piętro albo podbiegnięcie do autobusu? Może miewasz zawroty głowy, duszności, omdlenia?

Obserwujesz u siebie obrzęki? Odczuwasz bóle w klatce piersiowej? Jeżeli te objawy nie są ci obce, nie odkładaj wizyty u lekarza – prawdopodobnie twoje serce pilnie potrzebuje pomocy!

BUDOWA SERCA

Aktywność fizyczna jest zbawienna dla serca, ruch pobudza je do wytwarzania nowych komórek. Dotyczy to też osób po zawale: w ramach rehabilitacji powinny codziennie wykonać zalecony zestaw ćwiczeń.

ŻYŁA GŁÓWNA GÓRNA To duże naczynie żylne zbierające krew z nadprzeponowej części ciała. Analogicznie żyła główna dolna zbiera krew z części ciała poniżej przepony.

AORTA Tętnica główna doprowadza krew tętniczą do wszystkich tkanek. Jest największą tętnicą człowieka: ma około 28 mm średnicy.

TĘTNICA PŁUCNA prawa i lewa rozgałęziają się na mniejsze tętnice i zaopatrują pęcherzyki płucne, odpowiednio prawego i lewego płuca.

PRAWY PRZEDSIONEK Położony w przedniej części serca po prawej stronie u góry. Uchodzą do niego dwie żyły główne: dolna i górna. Krew z nich przedsionek przekazuje komorze prawej.

go przedsionka, a następnie pompowana jest do tętnicy głównej. Grubość jej ściany wynosi około 15 mm, ma kształt stożka.

trza. Przyczyną choroby jest najczęściej miażdżyca, czyli odkładanie się w naczyniach krwionośnych złogów cholesterolowych – tzw. blaszki miażdżycowej.

Prowadzi to do znaczącego zwężenia światła naczyń, a tym samym upośledzenia dopływu krwi do serca. Rozwój choroby stopniowo ogranicza aktywność, w ostrej fazie ból pojawia się przy najmniejszym wysiłku, a czasem nawet podczas snu.

Uwaga! Zdarza się, że choroba rozwija się bez dolegliwości bólowych – ten stan lekarze nazywają maską dławicy piersiowej.

PIEŃ PŁUCNY Tuż po wyjściu z serca dzieli się

●

LEWY PRZEDSIONEK Położony jest w tylnej części serca, po lewej stronie u góry. Uchodzą do niego cztery żyły płucne. Krew z nich przedsionek przekazuje komorze lewej.

LEWA KOMORA Krew wpływa do niej z lewe-

na tętnicę płucną prawą i lewą.

PRAWA KOMORA Krew wpływa do niej z prawego przedsionka serca, a następnie wypływa do pnia płucnego i do naczyń płuc. Grubość jej ściany wynosi 5 mm, ma kształt ostrosłupa.

Choroby układu krążenia to prawdziwa epidemia naszych czasów – zbierają więcej ofiar niż wszystkie nowotwory razem wzięte! Najczęściej są ze sobą powiązane: jedno schorzenie powoduje rozwój kolejnego, mają też często podobne objawy.

Kiedy serce nie daje rady...

Naucz się rozpoznawać te problemy

Choroba niedokrwienna serca („wieńcówka”) Jest skutkiem zmian w tętnicach wieńcowych, zaopatrujących serce w krew. Tak, tak – ono też, jak każdy organ, potrzebuje do funkcjonowania własnej porcji życiodajnego płynu. Chorobę dzieli się na dwa typy: stabilny i ostry zespół wieńcowy (pierwszy, nieleczony, może przejść w drugi). Charakterystycznym objawem jest ostry, dławiący ból w klatce piersiowej, za mostkiem (stąd jeszcze jedna nazwa: dławica piersiowa), czasem promieniujący do szyi, żuchwy, nadbrzusza, ramion. Pojawia się na skutek stresu, wysiłku, ale także w trakcie jedzenia i pod wpływem zimnego powie●

Zaburzenia rytmu serca (artymia) Cykl bicia serca rozpoczyna się impulsem elektrycznym pochodzącym z części zwanej węzłem zatokowym. Pod jego wpływem dochodzi do skurczu przedsionków, a następnie komór serca. Arytmia jest zaburzeniem tej normalnej aktywności elektrycznej. Najczęściej towarzyszy innej chorobie układu krążenia (miażdżycy, nadciśnieniu), może też powstawać na skutek zaburzeń gospodarki elektrolitowej. Większość przypadków arytmii jest lekka i nie wymaga leczenia. Groźny może być częstoskurcz, powodujący duszności, uczucie dławienia, zawroty głowy, bóle wieńcowe, zasłabnięcia, a nawet utratę przytomności. Szczególnie niebezpieczną jego formą jest migotanie komór: prowadzi do zatrzymania akcji serca. Ratunkiem jest wtedy użycie defibrylatora (przeczytaj informację na str. 17). Mniej groźne, ale prowadzące do zaburzeń pracy serca i wymagające leczenia jest migotanie przedsionków.

5

LITRÓW

Mniej więcej tyle krwi krąży bezustannie w układzie krwionośnym dorosłego człowieka.

Wraz z nią do każdej komórki organizmu docierają niezbędne składniki pokarmowe.

Magazyn 60+

15

Dbam o zdrowie Nadciśnienie Ciśnienie to siła, z jaką krew naciska na ściany tętnic, jego wartość uzależniona jest ściśle od pracy serca. Optymalny wynik to 120/80 mm Hg, wynik w granicach 130/89 mm Hg to ciśnienie podwyższone, natomiast powtarzający się wynik 140/90 mm Hg lub wyższy jest już powodem do skontaktowania się ze specjalistą. Nadciśnienie oznacza, że nasze serce nieustannie pracuje na najwyższych obrotach. Nieleczone lub nieprawidłowo leczone co roku jest przyczyną śmierci milionów osób na całym świecie.

Choroba rozwija się bezobjawowo, natomiast powikłania mogą być bardzo poważne: zawał i niewydolność serca, miażdżyca, a także nieprawidłowe funkcjonowanie nerek, tętniaki i udar mózgu, retinopatia. ●

Zawał serca To powstanie martwicy w części mięśnia sercowego, najczęściej wywołane pęknięciem blaszki miażdżycowej. Powstający skrzep może się oderwać i zatkać tętnicę, krew nie dopływa wtedy do serca i dochodzi do jego niedotlenienia. Objawem jest trwający 30 min lub dłużej ból w klatce piersiowej, często promieniujący do szyi, żuchwy, kończyny górnej, okolicy międzyłopatkowej czy nadbrzusza, duszność, mdłości, pocenie się, bóle brzucha, utrata przytomności. Skutek to zatrzymanie krążenia.

Liczy się czas, pierwsze zmiany martwicze pojawiają się już w 15 minut od ustania przepływu krwi. Im szybciej zostanie on przywrócony, tym większa szansa na ograniczenie zmian. Natychmiast po pojawieniu się pierwszych objawów zawału serca wezwij pogotowie ratunkowe.

Możesz podać choremu tabletkę leku z kwasem acetylosalicylowym. Jeśli jest nieprzytomny i nie wyczuwasz jego oddechu, ratunkiem jest masaż serca. Jeżeli w podbliżu jest defibrylator, użyj go (patrz ramka na s. 17)! Jeżeli nie, połóż dłonie jedna na drugiej na klatce piersiowej, tuż poniżej połowy mostka. Spleć palce, wyprostuj ręce i całym ciężarem ciała rytmicznie uciskaj klatkę piersiową w tempie 100 razy minutę (co 2 sek jedno uciśnięcie). Po 30 uciśnięciach odchyl głowę chorego do tyłu, przyłóż szczelnie usta do jego ust, palcami ściśnij nos i wdmuchuj powietrze. Sprawdź, czy klatka piersiowa się unosi. Zrób drugi wdech i wróć do masażu serca. Powtarzaj sekwencję: 30 uciśnięć, 2 wdechy, do chwili, gdy chory zacznie oddychać lub przyjedzie pogotowie.

Omega-3

suplement diety

Zawiera wysokiej jakości olej rybi zawierający 57% kwasów tłuszczowych omega-3, w tym 29% EPA i 19% DHA oraz witaminę E. Kwas eikozapentaenowy (EPA) i kwas dokozaheksaenowy (DHA) przyczyniają się do prawidłowego funkcjonowania serca, a witamina E wspomaga ochronę komórek przed stresem oksydacyjnym.

60 kapsułek

16

Magazyn 60+

dla sercowców

Powinna być dobrze zbilansowana, ale pomagać w kontroli kilogramów, bo ich nadmiar najczęściej oznacza wysoki poziom cholesterolu i ryzyko miażdżycy naczyń wieńcowych. Ograniczmy tłuszcze nasycone (pochodzenia zwierzęcego) – zrezygnujmy z tłustych wędlin, smalcu, boczku, żółtych i topionych serów na rzecz ryb morskich, chudych mięs, olejów roślinnych, warzyw, owoców i pełnoziarnistych produktów zbożowych.

Chcesz mieć zdrowe serce? Zmień styl życia, najlepiej od dziś!

Opisane wcześniej przypadki to oczywiście niejedyne schorzenia serca (jest ich znacznie więcej i nie sposób opisać ich w tym miejscu). Łączy je jednak wspólny mianownik: do ich powstania przyczynia się zwykle niezdrowy tryb życia. Ale oznacza to, że wprowadzając korzystne zmiany, możemy zmniejszyć ryzyko.

Co więc najbardziej przeszkadza naszemu sercu i jak to zmienić? ● Nadwaga, otyłość, zwłaszcza otyłość brzuszna – szkodzą układowi krążenia, grożą też otłuszczeniem serca, dlatego postaraj się pozbyć zbędnych kilogramów. Nie stosuj jednak restrykcyjnych diet, ale zmień sposób odżywiania na stałe. ● Podwyższone stężenie „złego”cholesterolu LDL i obniżenie poziomu „dobrego” HDL – to pierwszy krok do miażdżycy! Unikaj zwłaszcza fast foodów i żywności przetworzonej. Jedz jak Grecy: skuteczność diety śródziemnomorskiej zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu chorób serca jest potwierdzona naukowo! ● Palenie papierosów, nadużywanie alkoholu – postaraj się jak najszybciej zerwać z nałogiem nikotynowym, a alkohol ogranicz do kieliszka wina do obiadu. ● Stres, zwłaszcza długotrwały – reakcją organizmu jest wzmożone wydzielanie hormonów, głównie adrenaliny. Skutkuje to przyspieszonym biciem serca, wysokim ciśnieniem, wzrostem zużycia tlenu.

Dlatego tak ważny jest regularny odpoczynek i relaksacja. ● Brak ruchu – u osób uprawiających regularnie sport ryzyko rozwoju choroby wieńcowej obniża się o 20–30 procent! Ruszaj się więc, najlepiej 3–4 razy w tygodniu. Polecane aktywności to marsz, pływanie, rower, taniec. Ale uwaga!

Wysokociśnieniowcy nie powinni biegać, lepiej też zrezygnować z treningów na siłowni.

REKLAMA

●

D ieta

Gdy coś cię niepokoi, nie zwlekaj z konsultacją u lekarza

Im prędzej wprowadzisz wszystkie rady w życie, tym lepiej dla twojego serca. Ale jeśli masz już objawy świadczące o nieprawidłowościach, jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem. Przeprowadzi on wywiad, posłucha serca, zmierzy ciśnienie i zleci badania. Najważniejsze z laboratoryjnych to: lipidogram – określa poziom cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL i HDL, stężenie triglicerydów, a także stężenie glukozy, potasu i kinazy kreatynowej (CK) oraz enzymów ALAT oraz ASPAT. Dzięki temu można ocenić ryzyko wystąpienia miażdżycy, choroby wieńcowej i zawału serca. Przy podejrzeniu choroby niedokrwiennej ocenia się stężenie we krwi markerów sercowych: ich podwyższony poziom świadczy o uszkodzeniu mięśnia sercowego i martwicy. Prócz badań laboratoryjnych lekarz zleci ci z pewnością wykonanie elektrokardiografii (czyli EKG), a w razie potrzeby także badanie radiologiczne klatki piersiowej (RTG pomaga ocenić stan układu sercowo-naczyniowego), echokardiografię, czyli badanie za pomocą USG ze specjalna sondą (pomoże ocenić budowę serca) oraz badanie dopplerowskie (stosuje się je w celu oceny przepływu krwi przez naczynia wieńcowe). Z całą pewnością doradzi też zmianę stylu życia na zdrowszy. Pamiętaj – kondycja twojego serca w największym stopniu zależy od ciebie!

warto wiedzieć !

DEFIBRYLACJA RATUJE ŻYCIE! mostek

koniuszek serca

To zabieg reanimacyjny stosowany przy nagłym zatrzymaniu akcji serca, który może przeprowadzić... każdy z nas! Defibrylatory znajdują się w wielu miejscach publicznych (m.in. stacje metra, centra handlowe, lotniska, apteki). Urządzenie wydaje proste instrukcje głosowe, wystarczy działać zgodnie z nimi.

REKLAMA

POGONI SUCHY KASZEL HAMUJE ODRUCH KASZLU W DROGACH ODDECHOWYCH W TCHAWICY I OSKRZELACH 1 DLA CAŁEJ RODZINY OD 25. MIESIĄCA ŻYCIA 1 DOBRY PROFIL BEZPIECZEŃSTWA 1

SZYBKO SIĘ WCHŁANIA - 15 MINUT 1 1. Charakterystyka Produktu Leczniczego Levopront

NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Levopront 60 mg/10 ml, syrop SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 10 ml syropu zawiera: 60 mg lewodropropizyny (Levodropropizinum). Substancje pomocnicze o znanym działaniu: sacharoza 4 g/10 ml, parahydroksybenzoesan metylu 13 mg/10 ml, parahydroksybenzoesan propylu 2 mg/10 ml. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA Syrop Wskazania do stosowania Objawowe leczenie nieproduktywnego kaszlu. Przeciwwskazania Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Nie należy stosować produktu leczniczego u osób z obfitą wydzieliną oskrzelową i zaburzeniami czynności rzęsek nabłonka oskrzelowego (zespół Kartagenera, dyskineza rzęsek). Ciąża i laktacja. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU Dompé farmaceutici S.p.A.Via San Martino 12 20122 Mediolan, W. PRZEDSTAWICIEL PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO Angelini Pharma Polska Sp. Z o.o. ul. Podleśna 83, 05-552 Łazy NUMER POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU Pozwolenie nr 9108 KATEGORIA DOSTĘPNOŚCI PRODUKTU LEK WYDAWANY BEZ RECEPTY

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

LEV/P/reklama/07/2020

www.levopront.pl

Dbam o zdrowie

Dlaczego bolą mnie kolana?

Uraz, zwyrodnienie, choroba ogólnoustrojowa...

Przyczyn bólów kolan może być wiele. Odpowiedz na pytania i zobacz, co może ci dolegać.

TO MOŻE BYĆ ZŁAMANIE np. nasady kości udowej lub rzepki. Mogło też dojść do uszkodzenia łąkotki czy zerwania więzadeł kolanowych. Jak najszybciej zgłoś się do szpitala! Może być konieczne założenie gipsu lub nawet operacja.

TEKST MAGDALENA ŁUKÓW

Czy w ciągu ostatnich godzin doznałaś urazu kolana, np. przewróciłaś się lub uderzyłaś?

TA K

S prawdź !

Czy kolano zmieniło kształt, nie możesz go zgiąć, wyprostować lub stanąć na tej nodze?

TAK

NIE

NIE Czy bolą cię obydwa kolana, choć niekoniecznie jednocześnie?

NIE Czy ból pojawił się po intensywnej aktywności fizycznej?

NIE Czy kolano „ucieka” lub blokuje się?

NIE

NIE

TA

K

Czy nasila się w czasie ruchu, a w czasie spoczynku ustępuje?

TAK NIE

Czy słychać w nim trzaski, odczuwasz przeskakiwania?

TAK

TA

K

TA

K

NIE

TAK

REKLAMA

Czy boli i puchnie ci tylko jedno kolano?

Czy zdarza się, że bolą cię też inne stawy?

TAK

SZYBKA DIAGNOZA

URAZ TKANEK MIĘKKICH, np. naderwanie mięśnia, więzadła, stłuczenie chrząstek. Czym prędzej przyłóż zimny okład, weź lek przeciwbólowy o działaniu przeciwzapalnym, np. z ibuprofenem, owiń kolano niezbyt mocno elastycznym bandażem, oszczędzaj nogę. Gdy silny ból nie osłabnie po dobie, idź do lekarza.

CHOROBA ZWYRODNIENIOWA STAWÓW, czyli

degradacja chrząstki stawowej prowadząca do jej ścierania się. Ogranicz obciążenie stawu (np. długie stanie, dźwiganie), możesz wziąć leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Warto jednak pójść do lekarza.

ZAPALENIE KALETKI, tj. błoniastego woreczka z substancją, dzięki któremu przesuwają się biegnące obok mięśnie i ścięgna. Kilka dni oszczędzaj nogę, stosuj niesteroidowe leki przeciwzapalne, np. z kwasem acetylosalicylowym, ibuprofenem,czy diklofenakiem. Gdy to nie pomoże, idź do lekarza.

USZKODZENIE ŁĄKOTKI, która amortyzuje ruchy stawu i pomaga utrzymywać jego części we właściwym położeniu. Zdarza się np. w wyniku przeciążenia, ale też przy nagłym ruchu skrętnym nogi. Idź do lekarza.

Potrzebne są badania i właściwa terapia.

DNA MOCZANOWA, choroba przewlekła, gdy w stawach odkładają się kryształki kwasu moczowego. Przy zaostrzeniu objawów możesz stosować leki z ibuprofenem. Zmień dietę.

Wyklucz alkohol, drożdże, wywary mięsne. Ogranicz strączki, drób i grzyby. Jedz więcej produktów zbożowych, mlecznych, warzyw i owoców. Jeśli to nic nie da, idź do lekarza.

O tym pamiętaj!

Odpowiadając TAK lub NIE na pytania w diagramie dotrzesz do opisu dolegliwości, ale to tylko wskazówka.

Prawdziwą diagnozę stawia jedynie lekarz.

18

Magazyn 60+

Wieści z apteki ZAMIESZANIE Z RECEPTAMI NA BEZPŁATNE LEKI DLA SENIORÓW

NIE ZAPOMINAJMY O WITAMINIE D3!

Jej niedobór występuje w naszej strefie klimatycznej powszechnie. Pamiętajmy więc o suplementacji – szczególnie w okresie gorszego nasłonecznienia, a u osób po 65. roku życia przez cały rok. Jeśli jest taka potrzeba, poziom wit. D3 można oznaczyć za pomocą badań laboratoryjnych.

Uzupełnianie niedoborów jest takie ważne, bo witamina D3 ma szerokie działanie kostne i pozakostne, m.in. dla układu odporności. Nie jest wykluczone też, że jej poziom może znacząco wpływać na przebieg COVID-19.

Porady

Obecnie recepty na bezpłatne leki dla pacjentów po 75. roku życia mogą wystawiać wyłącznie lekarze oraz pielęgniarki POZ. Od 1 lipca miało się to zmienić. Senior miał uzyskać e-receptę na bezpłatne leki także od lekarza specjalisty oraz przy wypisie ze szpitala. Ministerstwo Zdrowia poinformowało jednak, że wspomniana funkcja zostanie uruchomiona w późniejszym terminie. Brakuje bowiem systemu, którego lekarze specjaliści oraz pracujący w szpitalach mieliby używać. Nadal nie mogą więc wystawiać recept z uprawnieniem „S”. Stanie się to możliwe od 1 października.

zza lady

KOLEJNY PREPARAT Z KARBOCYSTEINĄ DOSTĘPNY BEZ RECEPTY To ważna wiadomość w kontekście zbliżających się infekcji.

Leki o takim składzie stosuje się przy nadmiernej produkcji lepkiego śluzu w drogach oddechowych. W warunkach prawidłowych wydzielina ta pełni funkcję ochronną. Gdy dochodzi do jej nadprodukcji, ruch rzęsek ulega upośledzeniu, a zbyt gęsta wydzielina zaczyna zalegać w drogach oddechowych. Musi ulec upłynnieniu, aby została wykrztuszona. Dlatego stosuje się leki ułatwiające oczyszczenie dróg oddechowych, m.in. karbocysteinę.

Ale uwaga! Zmiana kategorii dostępności nie oznacza, że leki te wolno stosować bez umiaru. Przeciwwskazaniem jest np. czynna choroba wrzodowa.

DR N. MED. MGR FARMACJI

JUSTYNA WODOWSKA

To warto wiedzieć o aptecznych produktach i związanych z farmacją przepisach.

OSTROŻNIE Z ANTYBIOTYKAMI W DOBIE TELEPORAD

Zgodnie z danymi ze stycznia 2020 r. antybiotykooporność odpowiada za około 20% zgonów na świecie. To zatrważający wynik. Nic dziwnego. Antybiotyki są stosowane zbyt często w nieuzasadnionych przypadkach. Jedynie niewielka grupa pacjentów ma świadomość tego, iż antybiotyk powinien zostać użyty w ostateczności i nie działa w chorobach wirusowych. Tymczasem częstotliwość zapisywania antybiotyków zależy w dużej mierze nie tylko od świadomości lekarza, ale czasem także od uporu pacjenta… Pamiętajmy o tym, zwłaszcza w dobie teleporad, które zostaną z nami na zawsze. Spróbujmy razem z medykami odwrócić ten niebezpieczny trend. Dbajmy o odporność i ufajmy lekarskim zaleceniom.

Magazyn 60+

19

Dbam o zdrowie

PROFILAKTYKA

Te ćwiczenia poprawiają

wzrok

Wystarczy, że poświęcisz na taki trening 10 minut dziennie, a poczujesz wyraźne efekty. Będziesz widzieć zdecydowanie lepiej i ostrzej niż dotychczas!

TEKST MARZENA BARTOSZUK

C

zy wiesz, co kryje się za stwierdzeniem „mam zmęczone oczy"? Zwykle to samo co wtedy, gdy przeszłaś wiele kilometrów czy posprzątałaś całe mieszkanie. W każdej z tych sytuacji chodzi bowiem o zmęczenie... mięśni! Za prawidłowe widzenie odpowiada sześć mięśni gałki ocznej, które, jak wszystkie inne w naszym organizmie, potrzebują odpoczynku i rozluźnienia. Tylko wówczas, gdy im to zapewnisz, będą mogły pracować prawidłowo i to jeszcze przez długie lata. Zaproponowane dalej ćwiczenia, choć bardzo proste, mają właśnie działanie relaksujące. Dzięki regularnemu ich wykonywaniu nie tylko przestaniesz narzekać na zmęczenie oczu po długim czytaniu czy oglądaniu telewizji, ale po20

Magazyn 60

prawisz też swoją ostrość widzenia i zapobiegniesz pogarszaniu się wzroku.

1Zamknij, otwórz...

Jeśli długo pracujesz przy komputerze lub oglądasz telewizję oderwij się na chwilę od ekranu i przez 10–15 sekund bardzo szybko mrugaj. To dobry sposób na odpoczynek dla oczu i zrelaksowanie wzroku. Najlepiej powtarzać takie ćwiczenie jak najczęściej, choćby nawet co godzinę. Dodatkowy plus to lepsze nawilżenie oczu, bo za pomocą mrugania doskonale rozprowadzisz znajdujący się pod powiekami film łzowy (jeśli masz suche oczy, przeczytaj też rady eksperta, jak wybrać dobre krople).

2Na lewo patrz, na prawo patrz 3Pomaluj swój świat

W miejscu, gdzie pracujesz lub oglądasz telewizję, powieś na ścianie (w odległości ok. 1–1,5 m od oczu) dużą kartkę z narysowanym nieregularnym kształtem (jeśli pomalujesz go na niebiesko, będzie wyglądać jak morze albo jezioro). Gdy poczujesz szczypanie oczu, obrysuj kilka razy wzrokiem jego kontury (linię brzegową). Staraj się nie poruszać przy tym głową, a jedynie gałkami ocznymi. To doskonały sposób na odprężenie wzroku i rozluźnienie mięśni oka.

4Czarno to widzę!

To jedno z najbardziej popularnych od lat ćwiczeń wzroku, znane także pod nazwą palming (po angielsku oznacza to „ukryć w dłoni"). Doskonale relaksuje! Najpierw potrzyj o siebie ręce, by nieco je rozgrzać. Oprzyj oba łokcie na stole, zamknij oczy, zakryj je delikatnie wnętrzem dłoni (nie przyciskaj mocno ani powiek ani nosa). Zrelaksuj się, możesz wyobrazić sobie jakieś ulubione miejsce, np. las lub nadmorską plażę. Jeśli masz bardzo zmęczone oczy, prawdopodobnie na początku będziesz widzieć różne kolory albo odcienie szarości.

Pozostań w tej pozycji dopóki obraz nie stanie się całkiem czarny. Oddychaj spokojnie i nie wytężaj wzroku.

Zdejmij dłonie i otwórz oczy dopiero po 2–3 minutach widzenia głębokiej czerni.

5Kropka w kropkę

Na ścianie lub na drzwiach, na wysokości oczu, przyklej dużą czarną kropkę. Stań lub usiądź w odległości około metra od niej. Skup na niej wzrok, spokojnie oddychając. Po pewnym czasie kropka zacznie się w środku przejaśniać a wokół niej zobaczysz białą obwódkę. Wtedy przenieś wzrok na ścianę obok – powinnaś „zobaczyć" białą kropkę tej samej wielkości, co czarna.

To ćwiczenie wykonuj 1–2 razy dziennie, gdy czujesz, że wzrok potrzebuje odpoczynku.

DR N. FARM. KRZYSZTOF SŁOMIAK

JAK WYBRAĆ KROPLE NAWILŻAJĄCE DO OCZU?

Problem zmęczonych i suchych oczu jest plagą dzisiejszych czasów. Wspomagająco w tej sytuacji mogą zadziałać krople z czynnikami nawilżającymi. Preparaty takie zawierają najczęściej hialuronian i kromoglikan sodu lub trehalozę, czyli substancje, które działają ochronnie, łagodzą podrażnienia, suchość i pieczenie oczu. Krople stosowane doraźnie powinny mieć prosty skład.

Konserwanty pozwalają wprawdzie zachować czystość mikrobiologiczną preparatu i u większości osób nie wywołują działań niepożądanych, niektórzy jednak ich nie tolerują. Wtedy możemy skorzystać z kropli bez konserwantów w pojemnikach jednodawkowych lub ze specjalnym aplikatorem. Krople do oczu należy wpuszczać bezpośrednio do worka spojówkowego poprzez lekkie naciśnięcie buteleczki – trzeba tylko odchylić dolną powiekę i spojrzeć w górę. Należy je przechowywać w zamkniętym opakowaniu zgodnie z zaleceniami producenta. A jeszcze przed użyciem warto zapoznać się z dołączoną do nich ulotką. wyraźniej, bo to ćwiczenie poprawia ostrość wzroku.

Usprawnia ono też akomodację oka, czyli jego umiejętność dostosowywania się do patrzenia raz bliżej, raz dalej.

Uwaga! Jeśli długo pracujesz przy komputerze, co jakiś czas odwróć wzrok od ekranu i popatrz przez okno, najlepiej takie, przed którym masz otwartą i zieloną przestrzeń. Wpatruj się w jakiś oddalony o 50–100 metrów obiekt i postaraj się dostrzec jak najwięcej jego szczegółów. To sprawi, że odpoczną mięśnie odpowiadające za widzenie obiektów położonych blisko.

REKLAMA

Usiądź i popatrz na wprost, rozluźnij mięśnie czoła.

Następnie spróbuj, nie ruszając głową a tylko samymi gałkami ocznymi, spojrzeć jak najdalej w jedną stronę, a potem w drugą. Rób to bardzo powoli! Dzięki temu ćwiczeniu poprawisz ruchliwość oczu i widzenie peryferyjne. Ma ono też drugą wersję – wykonuje się je z zamkniętymi oczami. Oba rodzaje są równie skuteczne!

6Tak daleko, tak blisko

Usiądź wygodnie, postaraj się rozluźnić. Popatrz przez kilkanaście sekund na jakiś znajdujący się w małej odległości przedmiot – skup na nim wzrok a potem szybko przenieś go na coś, co znajduje się znacznie dalej (np. obrazek na ścianie) i... znów popatrz blisko. Powtórz kilka razy. Zrelaksuj się, odczekaj chwilkę i zrób drugą część ćwiczenia. Wpatrz się w znajdujący się daleko przedmiot, a potem przenoś wzrok na rzeczy znajdujące się coraz bliżej. Na koniec spójrz ponownie na pierwszy obiekt – teraz powinnaś widzieć go nawet

Luteina Pro

suplement diety Produkt zawiera w składzie ekstrakt z kwiatu aksamitki wzniesionej oraz cynk, który wspomaga utrzymanie prawidłowego widzenia.

60 kapsułek

DOZ-produkt LUTEINA 81x55 reklamaD.indd 1

Magazyn 60+ 21 09:15 20.07.2020

Jem zdrowo

MGR INŻ.

BARBARA LASOTA ABSOLWENTKA WYDZIAŁU ŻYWIENIA CZŁOWIEKA SGGW, PASJONATKA DIETETYKI

TAKA DIETA POMOŻE POKONAĆ

zaparcia O nadciśnieniu, cholesterolu, strzykaniu w kolanie rozmawiamy chętnie i radzimy się lekarza. Ale zaparcia uważamy za problem wstydliwy, a nawet błahy. Błąd! Nimi też trzeba się zająć bardzo poważnie.

TEKST BARBARA LASOTA

C

ierpi na nie co druga kobieta i co czwarty mężczyzna. Częściej osoby starsze, ponieważ wraz z wiekiem nasze jelita stają się bardziej leniwe. Lekarze nazywają to spowolnieniem pasażu jelitowego. Każdy, kto choć raz miał problem z wypróżnieniem wie, jaki to stanowi dyskomfort. Dokucza nie tylko uczucie ciężaru w brzuchu i wzdęcia. Wiele osób skarży się na nudności i miewa odruch wymiotny. Oddanie stolca wymaga ogromnego wysiłku i sprawia ból. Najgorsze jest jednak to, że długie zaleganie niestrawionych, zbitych resztek pokarmowych w odbytnicy prowadzi z czasem do stanów zapalnych jelita grubego, powstawania i powiększania się hemoroidów, może też spowodować pęknięcie błony śluzowej odbytu. Organizm jest także zatruwany toksynami znajdującymi się w kale. Odbija się to na odporności na infekcje, pojawiają się kłopoty z cerą i przykry zapach z ust.

Zlikwidujmy przyczyny

Trudności z wypróżnianiem bywają czasem wynikiem niektórych chorób, np.: niedoczynności tarczycy, depre22

_Magazyn 60+

Obiad: Żurek z jajkiem posypany natką pietruszki, zapiekanka z warzyw, pieczony kawałek ryby, kompot.

Śniadanie: 2 łyżki płatków zbożowych i łyżeczka pestek dyni zalanych szklanką ciepłego, chudego mleka, kromka chleba razowego z twarożkiem, jabłko, kawa.

Podwieczorek: Duża szklanka koktajlu owocowego lub warzywnego, grahamka

szklanka wody z kilkoma suszonymi śliwkami namoczonymi poprzedniego dnia wieczorem

II śniadanie: Sałatka z pomidora, czerwonej papryki, oliwek, dymki, z dodatkiem łyżeczki oliwy i bazylii. Do picia woda mineralna.

Kolacja: 2 kromki

chleba pełnoziarnistego szynka, sałata, ogórek, kiwi. Do picia: napar z rumianku lub dowolna herbatka owocowa

MISTRZA

Przed śniadaniem:

CZYNI

PRZYKŁADOWY JADŁOSPIS

TRANING

idealne menu

Przed snem: Szklanka niegazowanej wody mineralnej.

sji, zespołu jelita drażliwego. Wywołują je również leki, w tym nadciśnieniowe, przeciwbólowe, preparaty żelaza. Jednak najczęstszą przyczyną są złe nawyki żywieniowe, mała ilość wypijanej codziennie wody i brak ruchu. Zacznijmy zatem więcej spacerować i gimnastykować się, a jednocześnie wprowadźmy zmiany na talerzu. W 90. proc. przypadków po takich działaniach problem znika. Stolec zaczyna być oddawany codziennie lub co drugi dzień, bez wysiłku, czyli prawidłowo. Bo o zaparciach mówimy, gdy wizyta w toalecie kończy się sukcesem rzadziej niż 3 razy w tygodniu.

Tran Möller’s pozyskujemy z wątroby dorsza Skrei, bogatego w cenne kwasy omega-3 i witaminę D₃.

To naturalna i zdrowa dawka mocy dla ciała i mózgu*.

Tran nazywa się Möller’s. Pij go codziennie. *Witamina D pomaga w utrzymaniu zdrowych kości.

Kwas omega-3 DHA przyczynia się do utrzymania prawidłowego funkcjonowania mózgu. Korzystne działanie występuje w przypadku spożywania 250 mg DHA dziennie.

Jest to włókno pokarmowe. Obfitują w nie warzywa, owoce, potrawy z razowej mąki, płatki zbożowe i grube kasze. Jeśli wszystkie posiłki w ciągu dnia dostarczą nam go 20–40 g, zaparcia ustąpią. Tę ilość błonnika zapewni jadłospis w którym będzie: ok. 40 dag warzyw, 30 dag owoców (świeżych i suszonych) 2–3 kromki razowego chleba i kilka łyżek pełnoziarnistego makaronu lub grubej kaszy. Pamiętajmy, że błonnika nie ma w nabiale, mięsie, bardzo mało

REKLAMA

Cudowny lek – błonnik

www.mollers.pl

Jem zdrowo jest w białej mące. Dlatego te produkty w diecie nie mogą dominować.

Kiszonki mają moc

Oprócz błonnika dobroczynne działanie na jelita mają mleczne napoje fermentowane (kefir, jogurt, maślanka, zsiadłe mleko), kiszone warzywa, a zwłaszcza domowa kiszona kapusta i wyciśnięty z niej sok. We wszystkich kiszonkach jest poprawiający trawienie kwas mlekowy i dobroczynne bakterie. W likwidacji zaparć pomaga również jedna z najstarszych polskich zup – żurek, ugotowany na zakwasie z mąki razowej lub otrąb. Jest również rodzajem kiszonki.

Niezawodne śliwki

Sięgnijmy po nie, gdy uzupełnienie diety o warzywa, świeże owoce, inne produkty bogate w błonnik i mleczne napoje fermentowane nie przynosi efektu. 5–10 suszonych śliwek zalewamy wieczorem szklanką przegotowanej wystudzonej wody i zjadamy je rano na czczo.

Wypijamy także wodę, w której się moczyły. Swoje właściwości śliwki zawdzięczają dużej ilości błonnika, fruktozie, kwasom owocowym i sorbitolowi, korzystnemu dla rozwoju bakterii jelitowych. Gdy chwilowo zabraknie nam śliwek, wypijajmy na czczo szklankę chłodnej wody z łyżeczką miodu i sokiem z cytryny.

Superwarzywo – buraki

W przypadku bardzo uporczywych zaparć jedzmy je jak najczęściej, nawet codziennie, np. jako jarzynę do obiadu. Medycyna ludowa zaleca buraki nawet na czczo, np. zamiennie z rozmoczonymi suszonymi śliwkami. Najlepiej je upiec lub ugotować, zetrzeć na tarce o grubych oczkach, dodać trochę oleju, zmielonego kminku, gorczycy, czosnku i soku z cytryny. Dzienna porcja to 5–10 łyżek takiej sałatki.

wym. Powoduje to zwiększenie objętości mas kałowych, dzięki czemu ruchy jelit są silniejsze, a stolce regularne.

Jest tylko jeden warunek, musimy jednocześnie dużo pić.

Zbawienna woda

Bywa, że główną przyczyną zaparć, jest wypijanie małej ilości płynów. Przez to masy kałowe są zbite i trudne do usunięcia. Starajmy się wypijać dziennie 2 l. Jeśli czysta woda nam nie smakuje, dodajmy do niej cytrynę, niewielką ilością miodu, sok. Pijmy też słabą herbatę, kompoty, kokatjle (np. takie jak te obok) i jedzmy zupy.

Sięgajmy po siemię

Drobne nasiona lnu, zwane siemieniem, chłoną duże ilości wody. Zarówno te zmielone jak i w całości. Możemy się o tym przekonać, gdy zalejemy je gorącą wodą i zostawimy na kilka godzin. Powstanie coś w rodzaju galaretki. Tak samo dzieje się w przewodzie pokarmoREKLAMA

TE PRODUKTY WARTO OGRANICZYĆ DO MINIMUM

24

_Magazyn 60+

Problem zaparć pogłębiają: słodycze, a zwłaszcza gorzka czekolada, mocna herbata białe pieczywo i wszelkie kluski z białej mąki, biały ryż, banany, ziemniaki oraz smażone mięso.

4

pyszne i skuteczne

ŚWIETNE KOKTAJLE NA ZAPARCIA

Pij codziennie inny, najlepiej na II śniadanie lub na podwieczorek. Zalecana ilość to 250–300 ml. Robi się je w 5 minut.

Z suszonych owoców

Wrzuć do blendera kilka suszonych śliwek bez pestek, 2–3 figi, łyżeczkę siemienia, łyżkę płatków owsianych i wlej kubek kefiru. Zmiksuj.

Zmiany bez pośpiechu

Zielony ze szpinakiem

Zblenduj kilka różyczek brokuła, dużą garść szpinaku, kawałek marchewki i słodkie jabłko. Rozcieńcz wodą.

Możesz dodać łyżeczkę miodu.

Chociaż chcemy wyleczyć się z zaparć jak najszybciej, to rewolucja na talerzu nie jest wskazana. Jeśli jedliśmy do tej pory bardzo mało warzyw i tylko białe pieczywo, to zwiększajmy porcję zieleniny stopniowo, przez ok. 2 tygodnie, aż dojdziemy do zalecanej ilości 40 dag warzyw

Z pomarańczy i śliwek

Pomarańczę, kilka migdałów i łyżeczkę siemienia zmiksuj z kubkiem jogurtu naturalnego. Posyp cynamonem.

Z gruszki i jabłka

Wrzuć do blendera jabłko i gruszkę (bez pestek, ale ze skórką), dodaj kawałek ananasa, zmiksuj z wodą.

i 30 dag owoców dziennie. Jasny chleb jedzmy na zmianę z razowym, by z czasem zostać tylko przy ciemnym.

Do zup, koktajli czy twarogów możemy dodawać trochę otrąb lub czystego błonnika z apteki, ale także róbmy to powoli. Pozwólmy, by przewód pokarmowy przywyczaił się do nowego menu.

REKLAMA

Unikalny lek na zaparcia *

Zaczyna działać już po 5 minutach** Działa już po 1 dawce** Najmniejsza ilość płynu do podania* Łatwa i dyskretna aplikacja** *Jedyny roztwór doodbytniczy podawany w małej objętości (5 ml) wg Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych dopuszczonych do obrotu w Polsce z dn.05.06.2019 **ChPL Microlax MICROLAX 5 ml roztworu doodbytniczego zawiera 4,465 g sorbitolu ciekłego (krystalizującego), 0,45 g sodu cytrynianu, 0,0645 g sodu laurylosulfooctanu 70%. Wskazania: Objawowe leczenie okresowych zaparć u osób dorosłych. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancje czynne lub którąkolwiek substancję pomocniczą. Niedrożność jelit lub ból brzucha o nieznanej etiologii. Jednoczesne leczenie żywicą kationowymienną na bazie sulfonianu polistyrenu wapnia lub sodu. Podmiot odpowiedzialny: McNeil AB. MAT/7720/01/2020

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

Zaparcia to jedna z częściej występujących dolegliwości, której sprzyja współczesny tryb życia.

Dzisiaj dotyka między 2 a 28% społeczeństwa [1].

W Polsce ten problemem dotyczy nieco ponad 13% pacjentów, a wśród osób po 65 r.ż. liczba wzrasta do nawet 50% [2,3].

Czym są zaparcia?

O zaparciach mówimy, kiedy wypróżnienia, oddawane z wysiłkiem, pojawiają się 2 razy w tygodniu lub rzadziej. Często z towarzyszącym uczuciem niepełnego wypróżnienia [1,2].

Co wpływa na występowanie zaparć?

Częściej diagnozuje się zaparcia: • w starszym wieku • w ciąży • przy wielolekowości [1].

Jak leczyć zaparcia?

Leczenie zaparć opiera się w pierwszej kolejności na metodach naturalnych. Jeśli one nie pomagają włącza się do terapii leki. [2,3,4].

Sposoby na zaparcia [1,2,4] Metody naturalne: • większe spożycie błonnika pokarmowego • wzrost spożycia płynów • zwiększenie aktywności fizycznej Metody farmakologiczne: • leki osmotyczne • (wlewki doodbytnicze) • leki poślizgowe (czopki) • leki drażniące (bisakodyl, sennozydy) • leki pęczniejące (babka lancetowata) Dlaczego metody naturalne mogą nie wystarczyć?

Stosowanie metod naturalnych wymaga od pacjentów dużego

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY ZAPARĆ [2,4] NIEORGANICZNE Nieodpowiednia dieta, uboga w błonnik i wysoko przetworzoną żywność Siedzący tryb życia/niski poziom aktywności fizycznej Zaburzenia psychiczne (depresja, stres) Niektóre leki (np. antydepresyjne, przeciwbólowe) ORGANICZNE Zaburzenia metaboliczne (cukrzyca, niedoczynność tarczycy) Schorzenia nerwowomięśniowe (choroba Parkinsona, SN) zaangażowania, wiąże się z koniecznością zwiększenia aktywności fizycznej i spożywania większej ilości płynów w przypadku zażywania błonnika pokarmowego. Z tego powodu, ale i z braku czasu na wprowadzenie w harmonogram dnia prawidłowego rytmu wypróżnień takie sposoby leczenia często kończą się niepowodzeniem i należy wprowadzić terapię farmakologiczną.[4].

Część leków stosowanych w leczeniu zaparć stosuje się doustnie, a inne doodbytniczo. Podanie doodbytnicze (miejscowe) jest szczególnie odpowiednim rozwiązaniem dla: • osób starszych, które mają często problemy z połykaniem, równolegle przyjmują wiele leków i przyjmują małą ilość płynów;

REKLAMA

Nawet ¼ społeczeństwa ma problemy z zaparciami • osób przed zabiegami endoskopowymi w celu oczyszczenia; • kobiet w ciąży – przed i po porodzie (nie wszystkie grupy preparatów można jednak stosować w tym okresie); • osób oczekujących skutecznego efektu przeczyszczającego w ściśle określonym, zwykle krótkim czasie; • jako alternatywę dla środków doustnych przy ich nieskuteczności [5,7,9,10].

Częste objawy towarzyszące zaparciom (np. brak apetytu, ból brzucha, wzdęcia czy też uczucie niepełnego wypróżnienia) nie muszą skłaniać do skorzystania z konsultacji lekarskiej, wystarczy, żeby pacjent skorzystał z pomocy w aptece. Natomiast w tabeli poniżej przedstawione zostały symptomy, które powinny skłonić do wizyty u specjalisty.

OBJAWY PREDYSPONUJĄCE DO KONSULTACJI LEKARSKIEJ [12] Utrata masy ciała i ogólne osłabienie Gorączka Objawy świadczące o utracie krwi (niedokrwistość, krwawienia z odbytu) Objawy świadczące o zaburzeniach neurologicznych i endokrynologicznych Występowanie w rodzinie raka jelita grubego Powtarzające się cyklicznie zaparcia (zwłaszcza w wieku starszym)

Jako metodę walki z okresowymi zaparciami można stosować lek Microlax® w postaci mikrowlewki doodbytniczej.

Najważniejsze zalety produktu to: • najmniejsza objętość płynu do jednorazowego podania – tylko 5 ml*; • przewidywalny, szybki czas działania (5-20 minut); • działa już po jednej dawce [14].

• zapewnia łatwą i dyskretną aplikację.

• Zawarte w leku związki (sorbitol, cytrynian sodu, laurylosulfooctan sodu) zmiękczają stolec i wywołują szybki efekt defekacji. Taki mechanizm działania może być skutecznie wykorzystywany w ramach przeczyszczenia w przypadku okresowych, sporadycznych zaparć, przed zabiegami, a także w trakcie ciąży**. * Jedyny roztwór doodbytniczy podawany w małej objętości (5 ml) wg Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych dopuszczonych do obrotu w Polsce z dn.05.06.2019 i CHPL roztworów doodbytniczych ** Brak badań u kobiet w ciąży, ze względu na ograniczone wchłanianie produktu nie przewiduje się niekorzystnego wpływu w razie stosowania w czasie ciąży.

PL-MX-2000024

Literatura: 1. P1. Praktyczne zasady postępowania w zaparciach u dorosłych, Hermann Jacek, Kościński Tomasz, Drews Michał, Ginekol Pol. 2012, 83, 849-853 2. Przewlekłe zaparcia – niedoceniany problem kliniczny, Jarosław Daniluk, Varia Medica 2018, tom 2, Nr 4, str. 286-296 3. Zaparcie w wieku podeszłym – odrębności diagnostyczne i terapeutyczne, Tomasz Sikorski,

Postępy Nauk Medycznych, t. XXIV, nr 5, 2011 4. Praktyczne aspekty leczenia zaparć stolca u dzieci, Żaneta Malczyk Anna Jarzumbek, Jarosław Kwiecień, Katarzyna Ziora, Pediatr Med. ROdz 2014, 10(1), p. 55-60 5. https://www.mp.pl/pacjent/ gastrologia/choroby/ jelitogrube/74266,zaparciaczynnosciowe

6. Constipation, Australian Medicines Handbook, 2016 7. Charakterystyka Produktu Leczniczego Enema 8. Postacie leków pediatrycznych.

Część I. Wymagania i podstawowe problemy – dawkowanie, połykanie, smak, Monika Muśko, Małgorzata Sznitowska, Farm Pol, 2010, 66(3): 215-220 9. Assessment and treatment options

for patients with constipation, Alison Bardsley, British Journal of Nursing, 2017, Vol 26, No 6 10. Treatment of constipation, Bowel Care, Clinical Practice Guideline, King Edward Memorial Hospital 11. Long term treatment with stimulant laxatives – clinical evidence for effectiveness and safety, Mia Noergaard, Jon Traerup Andersen, Espen Jimenez-Solem, Mikkel Bring

Christensen, Scandinavian Journal of Gastroenterology, 2018 12. https://www.mp.pl/pacjent/ objawy/50664,zaparcia 13. Nowości I modyfikacje wKryteriach Rzymskich IV, Agata Mulak, Adam Smereka, Leszek Paradowski, Gastroenterologia Kliniczna, 2016, tom 8, nr 2, 52-61 14. Charakterystyka Produktu Leczniczego Microlax

Jem zdrowo Moda na aronię pojawiła się w latach 80. XX wieku. Zaczęły nawet powstawać jej plantacje. Ale rośliny tej nie uprawiano by tak chętnie, gdyby nie jej lecznicze właściwości.

SUPERPRODUKT

Aronia czarnoowocowa

TEKST MAŁGORZATA ŚWIGOŃ

POGROMCA WOLNYCH RODNIKÓW

S

urowe, pod postacią dobrej jakości soków, naparu z suszonych owoców, dżemu czy nalewki…

Dlaczego warto sięgać po aronię? Jej najcenniejszym składnikiem są antocyjany, pochodne cyjanidyny. Mają one zdolność eliminowania wolnych rodni-

ków czyli pojedynczych cząsteczek tlenu, których niszczycielska siła przyczynia się m.in. do szybszego starzenia się organizmu, spadku odporności i powstawania wielu poważnych schorzeń (m.in. zmian nowotworowych).

ANTOCYJANY

GARBNIKI

To przeciwutleniacze, ale też naturalne barwniki. W aronii jest ich o wiele więcej niż np. w czerwonym winie!

Mają działanie ściągające, przeciwzapalne. Bronią przed bakteriami i grzybami chorobotwórczymi.

Powodują, że owoce są cierpko-gorzkie.

WITAMINY (ZWŁASZCZA P)

Ale także C, B1, B6, E, PP. Co ciekawe, wszystkie zachowują się w owocach aż do wiosny!

CUKRY

Owoce zawierają 11 proc. cukrów prostych (glukoza, fruktoza) oraz cukry złożone (sacharoza).

SOLE MINERALNE

Owoce aronii zawierają m.in potas, wapń, fosfor, magnez, żelazo, ale też np. jod.

!

Dżem z aronii

1 kg owoców, 0,5 kg jabłek, 1kg cukru, kilka goździków, szczypta cynamonu. Owoce oczyść, umyj.

Wrzuć do garnka, zasyp cukrem, dodaj przyprawy. Smaż. Jabłka obierz ze skórki, osobno uduś.

Dodaj następnego dnia. Ponownie przesmaż.

28

!

Magazyn 60+

Do dżemu zamiast jabłek możesz dodać gruszki.

Będzie łagodniejszy.

Nalewka z aronii

1 kg owoców, 0,8 l spirytusu, 0,5 l wody, 0,5 kg cukru, 4 łyżki konfitury z płatków róży 9opcjonalnie).

Owoce zalej wodą, dodaj cukier i zagotuj. Odstaw do następnego dnia.

Dodaj spirytus, odstaw na 2 miesiące. Dodaj konfiturę, odstaw na 3 tyg. Przecedź, wlej płyn do butelek.

Dodatek konfitury z płatków róży sprawia, że nalewka nabiera niepowtarzalnego smaku oraz aromatu.

Wieści z apteki

Zapytaj farmaceutkę

Wątpliwości Czytelników dotyczące domowych sposobów i preparatów aptecznych rozwiewa redaktorka prowadząca Magazyn 60+ mgr farmacji Ewa Dembowska

?

pytanie

W szafce znalazłam maść, którą z pół roku temu miałam robioną na receptę w aptece. To maść zawierająca głównie lanolinę. Czy mogę jej jeszcze używać?

Nie wiem, jaką ma ważność, bo ten fragment kartki mi się oderwał.

Lucyna z Chrzanowa

Leki recepturowe ze względu na brak wszelkich środków konserwujących cechuje krótki termin przydatności. Jeżeli maść ma podłoże typowo tłuszczowe (wazelina biała, żółta lub euceryna) i nie ma w niej wody – okres ten wynosi do 30 dni (pod warunkiem, że lek będzie przechowywany w lodówce).

Natomiast jeżeli w jej składzie znajduje się dodatek wody, wówczas termin przydatności to 14 dni. Woda w znaczący sposób skraca termin przydatności leków recepturowych. Pani maść zawiera lanolinę, czyli podłoże, które ma dużą zdolność wiązania wody, tak więc jej trwałość jest krótsza.

Maść recepturowa wykonana pół roku temu absolutnie nie nadaje się do użytku.

?

pytanie

Jak można sobie pomóc przy problemach Monika ze Sławna z hemoroidami?

Hemoroidy to inaczej guzki krwawnicze. Problemy z nimi stanowią jedną z najcześciej występujących wstydliwych chorób w naszej cywilizacji. Przyczyną powstawania żylaków odbytu (bo tak się je również nazywa) jest najczęściej siedzący i mało aktywny tryb życia.

Im prędzej rozpoznamy żylaki odbytu, tym łatwiej poradzimy sobie z nimi w warunkach domowych. Ulgę przyniosą popularne nasiadówki, czyli kąpiele ziołowe w letniej wodzie z dodatkiem wywaru z rumianku, kory dębu, kasztanowca i szałwii. Bolące miejsca można okładać kostkami lodu zawiniętymi w chusteczkę, gdyż to powoduje obkurczenie naczyń i zmniejszenie stanu zapalnego. Wilgotna torebka herbaty za-

wierającej taninę przyłożona na chore miejsce również zmniejszy stan zapalny. Innym sposobem walki z hemoroidami są maści i czopki zmniejszające obrzęk i świąd, wykazujące także działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne.

Często są to preparaty pochodzenia naturalnego dostępne we wszystkich aptekach. Jeśli te metody nie będą skuteczne, należy zgłosić się do lekarza POZ.

!

DRODZY CZYTELNICY, Zapraszamy do wspólnego tworzenia rubryki. Przysyłajcie pytania e-mailem na adres magazyn60plus@bezrecepty.eu Magazyn 60+

29

Żyję zdrowo

Badania prowadzone w Japonii pokazały, że chodzenie wśród drzew to więcej niż spacer.

Shinrin-yoku (dosł.kąpiel leśna), czyli zanurzenie się w zieleni oraz wdychanie olejków aromatycznych pomaga m.in. zwiększyć liczbę komórek odpornościowych i obniżyć ciśnienie krwi, ale przede wszystkim ukoić nerwy.

Twój program

redukcji stresu Po 60. miałaś rozkoszować się życiem. Tymczasem ciągle gdzieś pędzisz i czymś się stresujesz jak dawniej?

Zobacz, dlaczego tak się dzieje i co robić, by temu zaradzić.

TEKST MAGDALENA ŁUKÓW

P

roszę unikać stresów, mówią nam lekarze.

I mają rację. Z jednej bowiem strony, stres jest niezbędnym elementem życia, by zmobilizować organizm i zmierzyć się z zagrożeniem. Z drugiej jednak, w dużym natężeniu zaburza nasze prawidłowe funkcjonowanie. Niszczy zarówno ciało, jak i psychikę. Co ciekawe podobnie reagu30

Magazyn 60+

jemy zarówno na pozytywne, jak i negatywne bodźce, które przerywają codzienną rutynę.

Dlatego całkowite uniknięcie stresu jest niemożliwie.

Ale dzięki drobnym zmianom w stylu życia można świadomie wyeliminować wiele sytuacji, które są tzw. stresorami lub przynajmniej zyskać częściową na nie odporność i nauczyć się je odreagowywać. Jak to zrobić?

Co stresuje nas najbardziej? stresory zwykłe

Najsłabsza grupa bodźców, to takie codzienne utrapienia jak spóźnienie, sprzeczka, czy wyjście z domu bez telefonu komórkowego. I choć jest ich dużo, łatwo możemy nad nimi zapanować (patrz str. 30).

stresory poważne

Trudniej radzić sobie z emocjami związanymi ze zmianami w życiu, jak ślub lub rozwód, przeprowadzka, przejście na emeryturę, czy śmierć bliskich. Te wymagają dłuższej adaptacji, a niekiedy pomocy terapeuty.

stresory katastrofalne

Najtrudniej walczyć z tymi, które bezpośrednio zagrażają naszemu bezpieczeństwu, a nawet życiu. Do takich stresorów należą katastrofy naturalne, np. powodzie, ale też wojny czy groźne epidemie. Pozostawiają często trwały ślad w psychice, zwany stresem pourazowym.

1

BÓL ZNIKA

Bierz na siebie tylko tyle, ile udźwigniesz

Całe życie pracowałaś bez wytchnienia na kilku etatach jednocześnie? To typowe dla pokolenia Silver – czyli osób 60+, które musiały zmierzyć się z wyzwaniami transformacji ustrojowej. I choć być może wcale nie trzeba, nadal starasz się równocześnie dorobić do emerytury, zajmować domem, a pewnie i pomóc dzieciom np. w wychowaniu wnuków. Robisz to nawet wtedy, gdy ze zmęczenia podpierasz się już nosem. Pora zatem na rachunek sumienia – jeśli czujesz, że bierzesz na swoje barki za dużo, po prostu odpuść. Zrezygnuj z rzeczy, które nie są twoim priorytetem.

2

Z EXPRESSEM

• Ostre bóle głowy • Migrena z aurą i bez aury • Bóle zębów • Bóle mięśniowe • Bolesne miesiączkowanie

Deleguj zadania na domowników

I jeśli coś musi być zrobione, znajdź kogoś, kto cię zastąpi. Nie każda przecież rzecz jest równie istotna. Wystarczy więc, że niektóre zadania, przynajmniej te mniej ważne z twojego punktu widzenia, scedujesz na bliskich. Być może mąż nie kupi tak idealnych warzyw jak ty, ale zdejmie ci z głowy sprawunki. Wnuki (lepiej lub gorzej) mogą za to pozmywać po obiedzie. Ty zaś... usiądziesz i odsapniesz.

Nie zamartwiaj się tym, na co nie masz wpływu

Zapewne są rzeczy, które spędzają ci sen z powiek i stresują, choć nie możesz nic zmienić. Z najbardziej błahych może to być pogoda, z poważniejszych opłaty za gaz czy prąd albo kurs franka, w którym twoje dzieci spłacają kredyt. Jeśli zatem możesz zrobić cokolwiek, np. obniżyć jakoś rachunki – działaj. Jeśli nie, jak z pogodą, nie rozmyślaj o tym.

REKLAMA

3

IBUM EXPRESS, 400 mg, kapsułki miękkie. Skład: 1 kapsułka miękka zawiera 400 mg ibuprofenu (Ibuprofenum). Postać farmaceutyczna: kapsułka miękka. Wskazania do stosowania: Bóle różnego pochodzenia o nasileniu słabym do umiarkowanego: bóle głowy (w tym także migreny), bóle zębów, bóle mięśniowe, stawowe i kostne, bóle po urazach, nerwobóle, bóle towarzyszące przeziębieniu i grypie. Bolesne miesiączkowanie. Stany gorączkowe różnego pochodzenia (między innymi w przebiegu grypy, przeziębienia lub innych chorób zakaźnych). Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na ibuprofen lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Choroba wrzodowa żołądka i (lub) dwunastnicy czynna lub nawracająca w wywiadzie, perforacja lub krwawienie, również występujące po zastosowaniu NLPZ. Ciężka niewydolność wątroby, ciężka niewydolność nerek lub ciężka niewydolność serca (klasa IV wg NYHA). Nie stosować u osób, u których w trakcie leczenia kwasem acetylosalicylowym lub innymi niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ) występowały w wywiadzie jakiekolwiek objawy alergii w postaci zapalenia błony śluzowej nosa, pokrzywki, skurczu oskrzeli lub astmy. III trymestr ciąży. Nie stosować ibuprofenu jednocześnie z innymi niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, w tym inhibitorami COX-2 (zwiększone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych). Naczyniowo-mózgowe lub inne czynne krwawienie. Zaburzenia krzepnięcia (ibuprofen może wydłużać czas krwawienia), skaza krwotoczna. U pacjentów z ciężkim odwodnieniem (wywołanym wymiotami, biegunką lub niewystarczającym spożyciem płynów). Zaburzenia wytwarzania krwi o nieustalonym pochodzeniu, takie jak małopłytkowość. Podmiot odpowiedzialny: PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO-LEK S.A. 51-131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242E. Przed zastosowaniem należy zapoznać się z zatwierdzoną charakterystyką preparatu. Dalsze informacje dostępne na życzenie.

PRZED UŻYCIEM ZAPOZNAJ SIĘ Z ULOTKĄ, KTÓRA ZAWIERA WSKAZANIA, PRZECIWWSKAZANIA, DANE DOTYCZĄCE DZIAŁAŃ NIEPOŻĄDANYCH I DAWKOWANIE ORAZ INFORMACJE DOTYCZĄCE STOSOWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO, BĄDŹ SKONSULTUJ SIĘ Z LEKARZEM LUB FARMACEUTĄ, GDYŻ KAŻDY LEK NIEWŁAŚCIWIE STOSOWANY ZAGRAŻA TWOJEMU ŻYCIU LUB ZDROWIU.

2020_0638

Żyję zdrowo SZCZEGÓLNIE POMOCNE W WALCE ZE STRESEM SĄ TECHNIKI ODDECHOWE

4

Jak poprawnie oddychać?

Traktuj sprawy jak wyzwania, a nie problemy

W trakcie oddychania połóż rękę na przeponie. Jeśli się nie porusza, to znaczy, że oddychasz za płytko.

Do płuc dociera wtedy za mało tlenu – warto nad tym popracować. Jak? Usiądź, zamknij oczy, rozluźnij się.

Podczas wolnego wdechu nosem wypychaj okolice brzucha używając jego mięśni i przepony. Zatrzymaj powietrze, policz do pięciu, Potem wolno wypuść je ustami. Powtarzaj codziennie po 10 razy.

Postaraj się też zmienić nastawienie do obowiązków, które są trudniejsze, jak np. wizyta w urzędzie czy banku. Warto spojrzeć na nie nie jak na problem, który cię przerasta, choć jeszcze nie zaczęłaś się z nim mierzyć, lecz jak na nieco bardziej skomplikowane, ale wykonalne zadanie. To ważne, bo często o sukcesie bądź porażce decyduje twoje nastawienie. A rozmyślanie zawczasu o tym, co może pójść nie tak już będzie źródłem stresu i samospełniającą się przepowiednią.

5

Skupiaj się tylko na jednej rzeczy na raz

Do niedawna furorę robił w psychologii tzw. multitasking, czyli wielozadaniowość. Przekonanie, że można robić wiele rzeczy naraz i nie odbije się to na naszej psychice. Okazało się jednak, że nie bardzo jest to możliwe, jeśli prace wykonywane w tym samym czasie aktywują te same ośrodki w mózgu. Na dodatek robiąc wszystko na raz, trudniej doprowadzić sprawy do końca. A stres związany z pilnowaniem kilku aktywności masz jak w banku.

6

Rób wszystko w swoim tempie

Każdy z nas ma swój idealny rytm. Jedni są bardzo energiczni i ta energia rozpiera ich od rana do wieczora. Już o 10 rano są po zakupach i wstawiają obiad. Inni woleliby działać wolniej. Ale wciąż się denerwują, że już dochodzi południe, a oni jeszcze nie zdążyli nic zrobić. Niepotrzebnie. Więcej jest z tego stresu niż pożytku.

32

Magazyn 60+

7

Nie bądź perfekcyjna za wszelką cenę

Nie wszystko też ma lśnić jak kiedyś, gdy miałaś więcej sił. Nic nie musisz już ani sobie, ani innym udowadniać. Nie wszystkie ubrania muszą być uprasowane idealnie, a obiad nie musi składać się z dwóch dań i ciasta. Notabene w starszym wieku, im mniejsze posiłki, tym lepiej.

W AWARYJNYCH SYTUACJACH…

Zmiana nastawienia do życia, to absolutna podstawa. Ale w odreagowaniu stresu nieocenione są również niektóre techniki i ćwiczenia. Nawet jeśli któreś wydają ci się „dziwne”, warto spróbować. Może sprawdzą sie i u ciebie.

mudry, czyli joga dłoni

mantry medytacyjne

oddech metodą Elliota

Odwołuje się do żywiołów natury. Każdy palec symbolizuje inny żywioł: kciuk – ogień, wskazujący – powietrze, środkowy – przestrzeń, serdeczny – ziemię, mały – wodę. Gdy ich równowaga w organizmie jest zachwiana, powstaje chaos. Można go pokonać… łącząc różne palce. PRITHVI MUDRA to tzw. mudra ziemi. Jeśli połączysz palec serdeczny z kciukiem, a pozostałe wyprostujesz, wzmocnisz pewność siebie, przywrócisz harmonię i spokój w całym ciele.

Są słowa, które sprzyjają odprężeniu. Pomagają się uspokoić, zmniejszyć napięcia i lęki. Najważniejsze w tym wypadku jest jednak nie ich znaczenia, lecz dźwięki. Najbardziej uniwersalna mantra to OM, która reprezentuje tzw. dźwięk podstawowy.

Mantry wypowiada się głośno lub cicho, jedna po drugiej, a myśli skupia jedynie na słuchaniu dźwięku. W hinduizmie do powtarzania mantr służy specjalny 108-koralikowy sznur modlitewny zwany dźapamala.

To tzw. technika coherent breathing (dosł. zgodne oddychanie) wymyślona przez Stephena Elliotta. Dzięki niej nie tylko uspokoisz się w minutę, lecz także nauczysz prawidłowego, głębokiego oddechu. Usiądź, zamknij oczy i rozluźnij się. Weź głęboki wdech nosem. Powinien trwać 6 sek. Następnie zrób wydech, który też powinien ci zająć ci 6 sek. Powtórz kilka razy. Im częściej będziesz tak oddychać, tym szybciej nauczysz się odzyskiwać spokój.

REKLAMA

Żyję zdrowo

Czy

komórka

Korzystanie z komórki mocno rozprasza uwagę i może być przyczyną wypadku.

Lepiej więc nie rozmawiaj przez telefon, gdy np. przechodzisz przez jezdnię.

szkodzi?

Ułatwia i umila nam życie, ale w trosce o zdrowie korzystajmy z niej rozsądnie.

TEKST BARBARA WOŁCZYŃSKA

D

zięki komórce możemy przeprowadzić rozmowę niemal z każdego miejsca. Zastępuje zegarek, budzik i aparat telefoniczny. Umożliwia też błyskawiczny dostęp do internetu. Powinniśmy jednak posługiwać się nią rozważnie.

Emituje fale elektromagnetyczne

Pojawiły się badania naukowe sugerujące związek między wysyłanymi i odbieranymi przez komórkę falami a niektórymi nowotworami ośrodkowego układu nerwowego. Część naukowców uważa jednak, że nie ma takiej zależności. Twierdzą jedynie, że komórka nieznacznie podgrzewa tkanki głowy. W tej sytuacji pozostaje nam korzystać z niej z umiarem.

Wpływa na psychikę

Przybywa osób uzależnionych od smartfonów. Fonoholicy odczuwają wyraźny spadek nastroju, gdy przez dłuższy czas nikt do nich nie dzwoni, nie dostają SMS-a lub innego komunikatu. Doświadczają nawet wibracji fantomowych sugerujących, że jednak ktoś próbuje nawiązać kontakt. Aby nie narażać się na uzależnienie, odpocznijmy czasem od komórki pół dnia lub dłużej.

Powoduje zaburzenia snu

Niebieskawe światło ekranu smartfona wywołuje w mózgu reakcje zakłócające tzw. rytm okołodobowy.

Zmniejsza też wydzielanie melatoniny – hormonu 34

Magazyn 60+

odpowiedzialnego za zasypianie i głęboki sen. Zdecydowanie nie korzystajmy więc z komórki przed położeniem się do łóżka.

Może przeciążać kręgosłup szyjny

Gdy przez kilka godzin dziennie pochylamy się nad ekranem telefonu, np. przeglądając internet, kark jest wtedy nadmiernie wygięty. To z czasem prowadzi do deformacji kręgów szyjnych i bólu. Starajmy się trzymać smartfon na wysokości oczu i róbmy przerwy.

uwaga!

JAK BEZPIECZNIE KORZYSTAĆ Z KOMÓRKI

● Nie prowadź zbyt długich pogawędek przez telefon. Jeśli jednego dnia zdarzy ci się np. przez godzinę rozmawiać z jedną przyjaciółką, to do drugiej zadzwoń innym razem. ● Staraj się trzymać telefon tak, aby nie dotykał do głowy. Zachowaj odległość 2–3 cm. ● Zmieniaj ucho podczas rozmowy. ● Korzystaj z zestawu głośnomówiącego nie tylko w samochodzie, ale również w mieszkaniu. ● Unikaj noszenia telefonu komórkowego w kieszeni. Lepiej jest trzymać go w torebce. ● Gdy kładziesz się spać, połóż smartfon w odległości co najmniej 1,5 m od łóżka.

Wieści z apteki

Kasztanowiec zwyczajny

Jest pięknym drzewem. Ten kwitnący na biało – kasztanowiec zwyczajny – wykorzystuje się z powodzeniem w lecznictwie.

ZADBA O TWOJE ŻYŁY

TEKST MAŁGORZATA ŚWIGOŃ

Największą wartość dla farmacji mają nasiona kasztanowca zwyczajnego. Zawarta w nich escyna przyspiesza wchłanianie płynu surowiczego w miejscu obrzęków, a także działa przeciwzapalnie. Z kolei wyciągi z kory uszczelniają ściany naczyń włosowatych, zmniejszają ich nadmierną kruchość i wzmacniają odporność na uszkodzenia. Dlatego kasztanowiec wspomaga leczenie żylaków, hemoroidów. Łagodzi m.in. zapalenie żył, obrzmiewanie kończyn, zaburzenia w ukrwieniu tkanek. dla zdrowia

● Odwar

z kory. 1 łyżkę

rozdrobnionej kory zalej 1,5 szkl. letniej wody, pozostaw na 2 godz. Gotuj powoli przez 10 min. Przecedź. Przy nieżytach jelit oraz hemoroidach pij 1/3 szkl. 2-3 razy dziennie przed jedzeniem.

ZEWNĘTRZNIE ● Okład

na kontuzje. 1 łyżkę suszonych kwiatów zalej 1-1,5 szkl. letniej wody. Gotuj na wolnym ogniu pod przykryciem przez 5 minut.

Odstaw na 10 minut i przecedź. Poczekaj, aż płyn ostygnie. Nasącz nim płat gazy lub ligniny i przyłóż w miejscu obrzęku. Trzymaj ok.10 minut. ● Nalewka spirytusowa z suszonych kwiatów. Około 50 gramów suszu dobrze rozdrobnij. Wsyp do słoja. Zalej 1 litrem 45 proc. czystej wódki. Zamknij szczelnie słoik i odstaw na 2 tygodnie w ciemne i chłodne miejsce. Co kilka dni potrząsaj zawartością słoika. Przecedź, przelej do ciemnej butelki. Stosuj do nacierania bolących miejsc.

REKLAMA

WEWNĘTRZNIE

JAK ZBIERAĆ Do suszenia nadają się świeże kwiaty bez szypułek. Korę zbiera się z młodych gałęzi o gładkiej powierzchni. Nie powinna być grubsza niż 5 mm.

Niedojrzałe owoce zrywamy w lipcu, a dojrzałe nasiona we wrześniu.

Magazyn 60+

35

To jest mój czas Dorota Kolak

Ma ogromny

apetyt

na życie Gdy inne aktorki wspominają minioną popularność, ona przygotowuje się do kolejnych wyzwań, czerpiąc pełnym garściami ze swojego wieku i doświadczenia.

TEKST ANNA GRZELCZAK

Z

PRZYJACIÓŁ MA W RODZINIE

Popularność zdobyła po pięćdziesiątce i – jak mówi – dlatego nie straciła głowy dla sławy. Wszystko, co ją spotkało, traktuje jak dar od losu, ale wciąż tak sa36

Magazyn 60+

ZDJĘCIA: GAŁĄZKA/AKPA (2)

e zdziwieniem przywitała sześćdziesiąte urodziny. Zaskoczona tym, jak szybko osiągnęła wiek, w którym kobiety wysyła się na emeryturę, a przecież ona dopiero się rozpędza. Ma jeszcze tyle planów do zrealizowania i ról do zagrania. Obecnie ma 63 lata i ciekawość 20-letniej dziewczyny, ale nieobarczoną młodzieńczymi rozterkami. Bo już nie musi nikomu niczego udowadniać i tłumaczyć się z podjętych decyzji. Wreszcie akceptuje siebie taką, jaka jest. Prywatnie pedantyczna i wyważona – na scenie czy przed kamerą ekscentryczna i nieprzewidywalna, bo lubi grać, tak odległe jej charakterowi, szaleństwo.

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Pracoholizm sprawia, że tym bardziej docenia rzadkie chwile spokoju. Zarówno te w domu położonym w otulinie Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego, gdzie o świcie budzi ją śpiew ptaków, jak i w gdańskim mieszkaniu, skąd blisko jest do morza.

To wtedy nauczyli się doceniać łączące ich drobiazgi, jak zjedzona wspólnie kolacja czy kąpiel w jeziorze w pobliżu domu na Kaszubach, choć ona woli, gdy woda jest zimna. Zrozumieli też wagę wolności opartej na wzajemnym zaufaniu. Są przyjaciółmi, więc spędzane osobno wakacje czy wieczory nie stanowią dla nich problemu. Podobną relację pani Dorota stworzyła z córką Kasią. Jak przyznaje z typowym dla niej wahaniem, wynikającym z dobrego wychowania, chyba dobrze zdała też egzamin z macierzyństwa.

Obie są aktorkami Teatru Wybrzeże. Na scenie kole-

REKLAMA

mo ważna jest dla niej rodzina, przyjaciele, własne miejsce na ziemi i dwie największe w jej życiu pasje – aktorstwo oraz nauczanie w Akademii Muzycznej w Gdańsku. Obie stale motywują ją do rozwoju, wymagają uważności na drugiego człowieka i dbałości o własne granice. Są równie odpowiedzialnym i satysfakcjonującym wyzwaniem, jak małżeństwo czy rodzicielstwo.

Uważa, że istotą udanego małżeństwa, a za takie uznaje swój związek, jest umiejętność zatrzymania się co jakiś czas w codziennym zabieganiu i uświadomienia sobie, jak bardzo jest się szczęśliwym.

Choć relacja z mężem, aktorem Igorem Michalskim, wymagała pracy i pójścia na kompromisy, to większym testem dla niej okazało się macierzyństwo, bo była wtedy bardzo zapracowaną matką. Może zwolniłaby, gdyby mąż nie zdecydował się przejąć domowych obowiązków i zastąpić ją w opiece nad maleńką córeczką. 35 lat temu takie zachowanie mężczyzny mogło szokować, ale on zdawał sobie sprawę, że po tak długiej przerwie trudno będzie żonie wrócić na scenę i otrzymywać ciekawe role. „To jest twój najlepszy czas”, uznał, a ona podjęła wyzwanie, choć nie przyszło jej to łatwo. Zrewanżowała się mu, gdy stanął przed dylematem, czy przyjąć posadę dyrektora Teatru w Kaliszu. Wiedziała, że nadaje się do tej funkcji, ale propozycja wiązała się z wyjazdem z Gdańska i rozstaniem z rodziną, którą odtąd przez siedem lat miał widywać jedynie w weekendy. Zaryzykowali, a rozłąka wzmocniła ich związek.

To jest mój czas

!

DOROTA KOLAK

Urodzona w 1957 r. krakowianka serce oddała Wybrzeżu i Kaszubom.

Nie wyobraża sobie, aby mogła mieszkać gdzie indziej, więc stale podróżuje między Gdańskiem a Warszawą.

W światłach sceny

Wybierając aktorstwo chciała pozbyć się nieśmiałej, grzecznej dziewczynki, jaką była i przez całe studia zmagała się z tym obrazem siebie. Dopiero po nich, na deskach Teatru Wybrzeże, odkryła, że potrafi przekraczać granice. Obnażać przed publicznością duszę i ciało.

Niezapomniane

Popularność i uznanie krytyki przyniosły jej filmy: „Zjednoczone stany miłości” i „Chce się żyć”.

Wielbiciele seriali kochają ją zarówno za postacie matek w „Barwach szczęścia”, „Przepisu na życie” czy „Przyjaciółkach”, jak i kobiet niezależnych, np. w miniserialu „W głębi lasu” bijącym rekordy oglądalności także poza Polską.

Prywatnie

Od 39 lat tworzy udany związek z Igorem Michalskim, aktorem, a obecnie dyrektorem Teatru Muzycznego w Gdyni.

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

żanki po fachu, po próbie potrafią się przytulić, roześmiać i poplotkować nie tylko na zawodowe tematy.

NIE POTRAFI LENIUCHOWAĆ

Od niedawna pani Dorota jest też babcią, ale wnukowi woli pokazywać świat, niż gotować zupki. Pod tym względem przypomina swoją mamę, która mimo pracy 38

Magazyn 60+

zawodowej i codziennych obowiązków, miała czas, aby chodzić z małą Dorotką i jej siostrą do muzeów czy teatrów i wprowadzać je w świat sztuki, niekoniecznie przeznaczonej dla dzieci. Pani Dorota miała pięć lat, gdy mama zabrała ją na „Wesele” Wyspiańskiego i niewiele więcej, kiedy poruszona spektaklem „Chata Wuja Toma” wróciła do domu z gorączką.

Obie panie, oprócz miłości do sztuki, łączy też nie-

umiejętność odpoczywania. Owszem, pani Dorota lubi poleniuchować, ale góra trzy dni. Później ją nosi, więc sprząta, przekłada, planuje i przygotowuje się do kolejnych ról. 91-letnia pani Alina dorównuje córce kroku. Absolwentka krakowskiego AWF wciąż prowadzi zajęcia gimnastyczne, tyle że teraz dla swoich rówieśników. Gra na pianinie, uczy się wierszy i planuje kolejne wyzwania. Niczym sławna córka jest zawsze elegancka, uśmiechnięta i życzliwa wobec ludzi.

Z UPŁYWEM CZASU TRZEBA SIĘ POGODZIĆ

W wywiadach pani Dorota żartuje, że wiedzie nudne, przewidywalne życie i może dlatego w pracy nie boi się sięgać po odważne kreacje, wymagające nawet nagości. Nie jest ekshibicjonistką, pokazuje ciało, jeśli takie są oczekiwania reżysera, ale prywatnie uważa, że zbyt często starsze kobiety w Polsce wstydzą się swojego wyglądu. Ona, choć od najmłodszych lat wiedziała, że jest ładna, nigdy nie przywiązywała wagi do urody. Takie podejście wyniosła z rodzinnego, krakowskiego domu, gdzie uważało się, że od ciała ważniejsza jest to, co ma się w głowie i przymioty ducha.

Dlatego nawet teraz, kiedy wiele młodszych od niej aktorek próbuje za wszelką cenę zatrzymać czas, pani Dorota wybiera proste domowe zabiegi, sen, morsoREKLAMA

wanie i spacery po lesie. W wywiadach przyznaje, że przed ingerencją w wygląd powstrzymuje ją strach przed bólem i odpowiedzialność za najważniejsze narzędzie, jakim jest dla aktorki jej twarz i ciało.

Babcia taperka grała do niemych filmów, mama występowała za młodu w teatrze amatorskim, tata kierował technikami teatralnymi, a siostra gra w łódzkim Teatrze Nowym.

Nie potępia koleżanek, które decydują się na zabiegi medycyny estetycznej, choć nie wyobraża sobie, że po nich mogłaby grać równie dobrze. Nie twierdzi, że cieszy ją upływ czasu, ale stara się podchodzić do niego z rozsądkiem. Wystarczy, że co drugi dzień na kwadrans nakłada jedną z maseczek kosmetycznych trzymanych w lodówce. I choć nie zależy jej, aby imponować komukolwiek, to naturalne podejście do wieku i odwaga w pokazywaniu dojrzałego ciała sprawiły, że stała się wzorem dla wielu kobiet. Dzięki niej uwierzyły, że życie zaczyna się po pięćdziesiątce.

Mam prawo

Tylko 30% kuracjuszy przyjechało na pierwszy turnus po ogłoszeniu wznowienia działalności uzdrowisk.

Ale każdy kolejny cieszy się coraz większym powodzeniem.

Sanatoria

ZASADY WYJAZDU I POBYTU

znów otwarte!

Od 15 czerwca ponownie mamy możliwość leczenia uzdrowiskowego. Ale pandemia trwa, więc reguły kwalifikacji i pobytu musiały się zmienić, by wyjazd był bezpieczny.

W

TEKST WIKTORIA TUREK

ielu kuracjuszy dobrowolnie rezygnuje z wyjazdu na leczenie uzdrowiskowe w obawie przed koronawirusem. Właśnie dlatego o miejsce teraz nietrudno. Możesz wyjechać prywatnie lub ze skierowaniem z NFZ. Także ZUS od 4 sierpnia wznowił kierowanie osób ubezpieczonych na rehabilitację leczniczą (stan na 13 sierpnia, gdy wysyłaliśmy ten numer Magazynu 60+ do druku). Wyjątkiem są tzw. czerwone strefy, w których sanatoria zawieszają działalność – do czasu, aż w danym regionie poprawi się sytuacja epidemiologiczna.

Pobyt refundowany można dokończyć Osoby, które przerwały leczenie uzdrowiskowe po 15 marca, a mają skierowania do sanatoriów w strefie zielonej lub żółtej, mogą kontynuować pobyt na podstawie dotychczasowego skierowania, tyle że z uwzględnieniem dni już spędzonych w sanatorium.

40 Magazyn 60+ 60

Przerwane z powodu epidemii turnusy można wznawiać do 30 września br. Uzdrowisko powinno skontaktować się z pacjentem, by uzgodnić nowy termin i szczegóły dotyczące wykonania (bezpłatnie) testu w kierunku SARS-Cov-2 (więcej o tym dalej).

Jeśli turnus nie zdążył wystartować

Osoby, które miały wyjechać do sanatorium między 15 marca a 14 czerwca, ale z powodu epidemii do niego nie dotarły, powinny były zwrócić skierowanie do właściwego oddziału wojewódzkiego NFZ do 31 lipca!

Oddział NFZ skontaktuje się z nimi i wskaże nowy termin leczenia. Poinformuje także o tym, gdzie i kiedy będzie można wykonać test na obecność koronawirusa.

Jeżeli nie został dotrzymany termin zwrotu skierowania, trzeba niestety postarać się o kolejne.

Ważne! Oryginał skierowania trzeba odesłać do NFZ także, jeśli uzdrowisko, do którego miałaś jechać w terminie turnusu należało do czerwonej strefy.

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Wybierałaś się w ramach ZUS? Od początku sierpnia wysyła on do oczekujących na rehabilitację osób szczegółowe informacje o jej wznowieniu.

Najważniejszy warunek: test.

By zostać zakwalifikowanym do leczenia w sanatorium, trzeba mieć negatywny wynik testu na obecność koronawirusa. Należy go wykonać nie wcześniej niż 6 dni przed rozpoczęciem turnusu w punktach „drive-thru”. Oddział NFZ wskaże konkretny punkt, datę i godzinę wykonania badania, a Fundusz opłaci test.

Podstawą refundacji jest wystawione już skierowanie na leczenie uzdrowiskowe. Osoby wyjeżdżające prywatnie muszą przeprowadzić badanie na własny koszt.

O wyniku telefonicznie poinformuje pacjenta uzdrowisko, które 48 godz. przed startem turnusu potwierdzi przyjazd. Jeśli do sanatorium jedziemy z ZUS, to ośrodek rehabilitacyjny poinformuje nas o wystawieniu skierowania na wykonanie bezpłatnego testu oraz o wyniku. Ważne! Test nie jest wymagany dla osób, które będą korzystać z zabiegów z dojazdem.

Co zrobić, jeśli teraz boisz się jechać?

Wiele osób (szczególnie chorych przewlekle), woli teraz zostać w izolacji. Czy można przełożyć wyjazd, by nie

POL-ACI_151_04-2020_rekl Famracol_198x140_Polprazol_04-20_NS_sl K.pdf 1 03.08.2020 16:38:49

Ważne!

CZY TAKI WYJAZD BĘDZIE BEZPIECZNY? Wszystkie obiekty przyjmujące na leczenie uzdrowiskowe musiały wprowadzić z powodu pandemii procedury bezpieczeństwa zgodne z zaleceniami Głównego Inspektora Sanitarnego i aktualnymi przepisami.

Maseczki lub przyłbice Obowiązuje nakaz zakrywania nosa i ust w pomieszczeniach sanatorium.

Maseczkę zdejmujemy oczywiście np. siedząc przy stoliku na stołówce czy na basenie.

Dystans społeczny Konieczne jest zachowanie odległości 1,5 metra, unikanie skupisk. Ograniczono liczbę kuracjuszy na salach rekreacyjnych i gimnastycznych, w windach.

Higiena rąk Przy recepcji, przed wejściem na stołówkę, w toaletach koniecznie dezynfekujemy ręce. Po każdej osobie odkażane są też sprzęty do rehabilitacji.

wypaść na dobre z kolejki? Tak. Należy w takim wypadku zwrócić oryginał skierowania do właściwego oddziału NFZ wraz z pisemnym uzasadnieniem rezygnacji z wyznaczonego terminu. Dołączamy dowody (wyniki badań, opinię lekarza prowadzącego). NFZ rozpatrzy pismo i wyznaczy kolejny, bardziej odległy termin pobytu.

REKLAMA

To jest mój czas

Pozwól

sobie na marzenia

OLGA KOZIEROWSKA SZEFOWA FUNDACJI SUKCES PISANY SZMINKĄ

Mają wielką moc. Odmładzają, motywują nas do działania, pozwalają lepiej poznać siebie. I nigdy nie jest na nie za późno – zapewnia Olga Kozierowska.

JESTEM WAŻNA

ROZMAWIAŁA MONIKA WILCZYŃSKA

związek

podróże

zdrowie i k u n w

42

Magazyn 60+

C

iepły dzień, miękki fotel, delikatny szum liści wokół i pyszna kawa. Można oderwać się od całego świata. Zanurzyć się w swoje marzenia. Pozwolić swobodnie płynąć myślom w stronę tego, co sprawiłoby ci radość, co by cię uszczęśliwiło. Wyobrażać sobie, co chciałabyś zrobić, gdzie pojechać, kogo spotkać, czego doświadczyć. Już samo takie przebywanie w krainie marzeń działa odprężająco i poprawia nastrój. Pozwala choć na chwilę oderwać się od rzeczywistości, od obowiązków i trudów dnia powszedniego.

Ale marzenia nie tylko poprawiają nastrój?

dom

– Oczywiście, mają jeszcze wiele innych zalet. Po pierwsze, utrwalają nasze wspomnienia, do których często sięgamy, roztaczając wizję czekających nas przyjemności. Nieraz porównujemy je do tego, co było, a czasem pragniemy, aby jakieś chwile z przeszłości się powtórzyły. Po drugie, pomagają nam lepiej poznać i zrozumieć samych siebie. Wsłuchując się we własne marzenia, możemy uświadomić sobie swoje prawdziwe, skrywane głęboko pragnienia, które uśpiliśmy, bo przestaliśmy wie-

rzyć, że kiedykolwiek uda się je zrealizować. Mamy szansę odpowiedzieć sobie na pytanie, czego tak naprawdę chcemy od życia, co jest dla nas ważne i... czego nam brakuje. Po trzecie, rozwijają naszą kreatywność, bo przecież najlepsze pomysły rodzą się wtedy, gdy przestajemy obsesyjnie myśleć o rozwiązaniu jakiegoś problemu, kiedy się od niego oderwiemy.

I wreszcie po czwarte, motywują nas do zmiany i działania.

Wspomniała pani, że „usypiamy” marzenia, przestajemy je snuć. Dlaczego?

– Bo się wstydzimy, bo się boimy, że i tak się nie spełnią, bo uważamy marzenia za zbyteczne głupstwa, na które w naszym codziennym zabieganiu szkoda czasu.

Najwięcej marzą dzieci, np. o tym, kim chciałyby zostać w przyszłości. I super, jeżeli najbliżsi pozwa-

MAPA MARZEŃ

to proste i skuteczne narzędzie w uświadomieniu sobie i realizowaniu marzeń.

Każde z 9 pól odpowiada innej sferze życia. Trzeba wkleić w nie zdjęcia, które obrazują nasze marzenia, można coś napisać lub narysować. Mapę wiesza się w dobrze widocznym miejscu, aby często na nią spoglądać i pobudzać podświadomość.

Pieniądze Majątek Bogactwo Pomyślność

Pozycja społeczna Uznanie Reputacja Szacunek

Miłość Związek Partnerstwo Seks

Rodzice Przełożeni Ważne osoby Zdrowie

Ja Poczucie wartości Odwaga życiowa Pozytywne myślenie

Dzieci Pasje Pomysły Twórczość

Wiedza Nauka Rozwój osobisty Mądrość

Praca Kariara Rozwój zawodowy Droga życiowa

Relacje z ludźmi Przyjaciele Wakacje Podróże

lają im snuć nawet nierealne wizje. Ale jeśli wyśmiewają te marzenia albo je negują, jednocześnie je w dziecku tłamszą. Jako dorosły taki człowiek często wsty-

dzi się potem marzyć, wstydzi się mówić o swoich pragnieniach, ujawniać je jako nieważne i głupie.

Aż w końcu te skrywane marzenia zasypiają.

REKLAMA

To jest mój czas –Ależ oczywiście, one nawet z czasem same powracają. I to właśnie w dojrzałym wieku, gdy odchowamy już dzieci, mamy stabilną pozycję zawodową i większą świadomość siebie. A także zwyczajnie więcej czasu, który możemy poświęcić na swoje przyjemności.

Dzisiejsza 60-latka to „nowa czterdziestka”. Kobiety dbają o siebie nie tylko fizycznie, ale i duchowo.

Chcą jeszcze skorzystać z życia, złapać je za rogi i... spełniać swoje, odłożone gdzieś głęboko, marzenia.

Dla wielu dojrzałych kobiet wciąż najważniejsza jest rodzina. Marzą głównie o tym, aby spełniły się pragnienia ich dzieci oraz wnucząt...

– No bo my kobiety już tak mamy, że to najbliższych stawiamy na

O ni

O CZYM MARZĄ KOBIETY W ZALEŻNOŚCI OD WIEKU

20-40 lat

40-60 lat powyżej 60 lat

Atrakcyjny wygląd, odpowiedzialny i kochający partner, rodzina, dobra praca i wysokie zarobki, piękny dom z ogrodem, więcej wolnego czasu i podróże.

Stabilność finansowa, praca dająca satysfakcję, udane życie w związku, ułożenie sobie życia przez dzieci, spełnianie odłożonych pragnień z młodości, podróże.

Zdrowie i dobre samopoczucie, udane życie rodzinne, pomyślność i szczęście dzieci oraz wnuków, możliwość „skorzystania” z życia, druga młodość.

pierwszym miejscu, a siebie gdzieś dalej w kolejce. I nie ma nic złego w tym, że pragniemy, aby naszym dzieciom i wnukom dobrze się żyło, aby były szczęśliwe. Ale nie możemy też zapominać o sobie. Mamy przecież jedno życie, drugiego nikt nam nie da. I warto z niego skorzystać. Sięgnąć w głąb siebie, zastanowić się, co sprawiłoby mi radość, popuścić wodze fantazji.

zrealizowali marzenia

DJ WIKA PROWADZI IMPREZY MUZYCZNE Wirginia Szmyt ma 81 lat, a od 23 jest DJ-ką w warszawskich klubach. Zawsze kochała muzykę, ale dopiero na emeryturze (wcześniej pracowała jako pedagog) zyskała czas na swoją pasję.

IRENA DUDZIN SKOCZYŁA ZE SPADOCHRONEM Miała ciężkie życie i stara się nadrabiać to, co straciła. 77-latka z Orzysza piecze torty, morsuje, nurkuje, lata na paralotni, a dwa lata temu postanowiła skoczyć w tandemie na spadochronie.

PAŃSTWO WALCZAKOWIE JEŻDŻĄ KAMPEREM Teresa i Andrzej zawsze kochali podróże, ale brakowało im na nie czasu. 10 lat temu, gdy przeszli na emeryturę, kupili kamper i teraz już nic ich nie ogranicza.

Zwiedzili 52 kraje w Europie, Azji i Afryce, pokonując ponad 200 tysięcy kilometrów!

44

Magazyn 60+

Niektórzy boją się, że może jest już „za późno”?

– Na marzenia nigdy nie jest za późno. Zadajmy sobie pytanie: jak nie teraz, to kiedy? Znam panią, która jest tuż przed emeryturą i mówi, że wreszcie zrobi kurs pilota. Od dziecka marzyła, żeby latać, ale najpierw ojciec nie pozwolił jej iść do szkoły w Dęblinie, a potem była rodzina, dzieci, obowiązki. Moja ciocio-babcia, która na uniwersytecie wykładała angielski i niemiecki, w wieku 76 lat zaczęła się uczyć węgierskiego. Patrząc na nią miałam wrażenie, że wszystko jest możliwe.

A jest?

– Możliwych jest mnóstwo rzeczy, które wydają nam się niemożliwe.

I właśnie w dążeniu do osiągania różnych celów motywują nas marzenia. Mówi się, że mają moc.

Gdy o czymś usilnie myślimy, mamy o wiele większą szansę, że to może się spełnić, niż coś, co wypieramy. Chory szybciej wraca do zdrowia, jeśli wierzy, że wyzdrowieje. Sprawy, do których jesteśmy nastawieni pozytywnie, lepiej się toczą. Walt Disney powiedział: „jeśli potrafisz o czymś marzyć, potrafisz to zrobić”.

Bo od marzeń niedaleko do celów i planów?

– Tylko krok. Ale ten krok trzeba zrobić. Jeśli chcemy, aby nasze marzenia się spełniły, przede wszystkim należy je skonkretyzować, np. chciałabym pojechać do Paryża albo chciałabym nauczyć się tańczyć tango. Kolejnym kro-

ZDJĘCIA: GRZEGORZ GALASIŃSKI/EAST NEWS (1), SKYDIVE.OLSZTYN.PL (1), FOTORAPORT (1)

Czy da się je obudzić?

kiem, który bardzo polecam, jest zrobienie swojej mapy marzeń.

Można ją wykonać na bazie siatki feng shui (informacja na poprzedniej stronie – przyp. redakcji), albo jeszcze prościej, skupiając się tylko na jednym marzeniu. Wystarczy wtedy wziąć kartkę, wyciąć np. z gazety obrazki, które przedstawiają to nasze marzenie i je ponaklejać albo narysować. Najważniejsze, aby te obrazy budziły w nas pozytywne emocje i kojarzyły nam się z realizacją naszych planów. Taką mapę należy powiesić w widocznym miejscu.

Paryża, to kupię sobie przewodnik po tym mieście, posłucham francuskiej muzyki, sprawdzę, jak się tam dostać, zaoszczędzę pieniądze. Ja, kilkanaście lat temu, gdy chciałam zmienić coś w swoim życiu, zrobiłam sobie nie tylko taką mapę marzeń, ale też afirmację: na kartce napisałam: „Mam program w radiu” i powiesiłam ją nad łóżkiem. Trzeba pamietać, że afirmację piszemy zawsze w czasie teraźniejszym, bo chodzi o to, aby poczuć, że już coś mam. Tak, jak podczas wizualizacji marzenia, którą również bardzo polecam.

Czemu służy mapa marzeń?

Co to znaczy „zwizualizować marzenie”?

– Za każdym razem, gdy na nią spoglądamy, stymulujemy swoją podświadomość. Dzięki temu nasze marzenie zaczyna nabierać coraz bardziej realnych kształtów i przybliżamy się do jego realizacji. Jeśli np. marzę o wyjeździe do

– To znaczy, że trzeba bardzo dokładnie wyobrazić sobie sytuację ze swojego marzenia, znaleźć się myślami w tamtym miejscu i postarać się poczuć je wszystkimi zmysłami.

Powiedzmy, że jesteśmy na Hawajach. Czujemy ciepły piasek pod

stopami i słońce na skórze, zapach roślin, delikatny szum fal i smak świeżego soku ananasowego.

To jest wspaniałe ćwiczenie, które mocno motywuje nas, aby dążyć do realizacji marzeń.

Czy warto czasami wstrzymać się z realizacją marzeń?

– Oczywiście. Dostałam niedawno od koleżanki na urodziny takie życzenia: „Życzę ci spełnienia Twoich pragnień, ale marzenia niech jeszcze nimi pozostaną. Bo zawsze trzeba je mieć”. Dla wielu są one siłą napędową do działania i to bez znaczenia, czy mają szansę się kiedyś spełnić, czy nie. Najważniejsze, aby po prostu od czasu do czasu porozkoszować się swoimi marzeniami. Zanurzać w nich i wyobrażać sobie, jak jest nam wspaniale. Bywa, że ma to na nas lepszy wpływ, niż samo spełnienie marzenia.

REKLAMA

To jest mój czas

Gdańsk,

nie tylko na weekend

Pełno tu wspaniałych gotyckich budowli, zabytkowych kościołów, interesujących muzeów i urokliwych uliczek.

To miejsce wyjątkowe, które niezmiennie zachwyca o każdej porze roku i sprawia, że nie sposób się tutaj nudzić.

K

lejnot Bałtyku – tak mówi się o Gdańsku.

I nie bez przyczyny.

To jedno z najbardziej malowniczych miast nie tylko w Polsce. Fascynuje historią, atmosferą i zabytkami.

Przy monumentalnej bazylice Mariackiej (warto pokonać 400 schodów i wejść na wieżę, aby zobaczyć panoramę okolicy), będącej największą świątynią wybudowaną z cegły w Europie, rozpoczyna się Mariacka – urokliwa uliczka biegnąca ku Motławie. Pełno tu bogato zdobionych kamienic, w których mieszczą się kawiarnie, restauracje, butiki i galerie sztuki.

46

Magazyn 60+

Oprócz bazyliki i katedry oliwskiej ze słynnymi organami, na uwagę pośród gdańskich świątyń zasługuje gotycki kościół św. Jana. Odbywa się tu wiele wydarzeń Nadbałtyckiego Centrum Kultury, od spektakli po koncerty (www.nck.org.pl).

Niewątpliwą atrakcją miasta jest też jedyny w Polsce teatr szekspirowski. Warto się tu wybrać na spektakl lub przynajmniej zwiedzić z przewodnikiem. Nad sceną elżbietańską (umożliwia oglądanie przedstawienia z 4 stron) znajduje się rozsuwany dach, co nawiązuje do renesansu, kiedy grano pod gołym niebem.

Inną atrakcją, którą można zobaczyć, to street art, największa gale-

ria sztuki na świeżym powietrzu.

Blisko 60 kolorowych murali na ścianach szczytowych bloków na Zaspie, stworzonych przez artystów z całego świata.

Gdańsk i jego okolice słynną z zieleni. Trójmiejski Park Krajobrazowy, Lasy Oliwskie czy Grodzisko mogą być zatłoczone. Ale już w Jarze Raduni, na Klifie Orłowskim w Redłowie czy Bursztynowej Górze możemy liczyć na samotność. Przez Park Reagana, w którym wśród ścieżek uwagę przyciągają rzeźby i instalacje artystyczne, dojdziemy do popularnej plaży w Jelitkowie (można tu również dojechać tramwajem nr 8).

I jesteśmy nad morzem :).

ZDJĘCIA: ORGANY/ARCHIWUM PRYWATNE

TEKST ALICJA DASZKIEWICZ

Bóg Mórz Neptun, podobnie jak Żuraw, największy i najstarszy z zachowanych dźwigów portowych średniowiecznej Europy, czy Pomnik Poległych Stoczniowców to symbole Gdańska.

Organy w katedrze oliwskiej to dzieło sztuki. Podczas koncertu można zobaczyć, jak ruszają się słońce i gwiazdy oraz aniołowie grający na trąbkach.

Kanał Raduni wybudowany przez Krzyżaków w XIV w.

Spacer wzdłuż niego to okazja do poznania ciekawych budowli Starego Miasta od średniowiecza po XXI w.

!

MOŻE SIĘ PRZYDAĆ!

l Gdańskie Centrum Informacji Turystycznej, Długi Targ 28/29, tel. 58 301 43 55, https://visitgdansk.com, tu znajdziesz także informacje o Karcie Turysty, która umożliwia bezpłatne lub tańsze zwiedzanie wybranych atrakcji turystycznych i korzystanie z komunikacji miejskiej. l Muzea. Europejskie Centrum Solidarności, bilety 25 i 20 zł ulgowy; Muzeum II wojny światowej, 23 i 16 zł;

Muzeum Bursztynu, 16 i 8 zł; Muzeum Morskie, 30 i 20 zł. l Rejsy. Katamaranem lub galerą na Westerplatte, do Stoczni Gdańskiej, po zatoce Gdańskiej, ok. 45 zł. l Teatr szekspirowski, zwiedzanie z otwarciem dachu, 23 i 15 zł ulgowy, spektakle, info https://teatrszekspirowski.pl. l Organy oliwskie – 20-minutowy koncert raz dziennie: pn.–sob. godz.

12.00, nd. i święta o godz. 15.00.

Bursztyn to złoto Pomorza. Jego historię można poznać w Muzeum Bursztynu, gdzie zgromadzono zabytkowe przedmioty z żywicy. Tu znajduje się też słynny bursztyn ze zmumifikowaną jaszczurką.

REKLAMA

LEK PROBIOTYCZNY

zawsze gdy startujesz z antybiotykiem

leczy, zapobiega, przywraca równowagę Enterol (Saccharomyces boulardii CNCM I-745). Skład: Jedna kapsułka/saszetka zawiera 250 mg liofilizowanych drożdżaków S. boulardii CNCM I-745 oraz substancje pomocnicze, m.in.: laktoza jednowodna i fruktoza (saszetki). Postać farmaceutyczna: kapsułka/proszek do sporządzania zawiesiny doustnej. Wskazania: Leczenie ostrych biegunek infekcyjnych; zapobieganie biegunkom związanym ze stosowaniem antybiotyków; nawracająca biegunka spowodowana zakażeniem Clostridium difficile, jako dodatek do leczenia wankomycyną lub metronidazolem; zapobieganie biegunkom związanym z żywieniem dojelitowym; zapobieganie biegunkom podróżnych. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na subst. czynną lub którąkolwiek subst. pomocniczą, pacjenci z cewnikiem założonym do żyły centralnej, pacjenci w stanie krytycznym lub pacjenci ze znacznie zmniejszoną odpornością, ze względu na ryzyko fungemii. Podmiot odpowiedzialny: BIOCODEX, 7 avenue Gallieni, 94250 Gentilly, Francja.

ENTRT/014/20 * Enterol, 250 mg numer jeden w Polsce – dane IMS listopad 2019 (value & volume) oraz Saccharomyces boulardii (Biocodex) numer jeden na świecie - rynek leków probiotycznych (value); na podst. danych IQVIA, baza MIDAS, Q1 2019

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

To jest mój czas Masz wolną chwilę? Chcesz się zrelaksować, odpocząć?

Oto nasze propozycje, co warto zobaczyć, przeczytać, posłuchać.

OBEJRZYJ

ENOLA HOLMES PLATFORMA VOD W dniu 16. urodzin Enoli (Millie Bobby Brown) znika jej matka (Helena Bonham Carter). Charakterna dziewczyna trafia pod opiekę braci: Sherlocka (Henry Cavill) i Mycrofta (Sam Claflin), ale mimo ich starań nie przestaje szukać matki. NETFLIX

!

Inga (Arndís Hrönn Egilsdótti) wiedzie poukładane życie rolniczki oddanej mężowi.

Wszystko zmienia się, gdy ten nagle znika. Spokojna i introwertyczna Inga musi zmierzyć się nie tylko z niepewnością i bólem, lecz również z samotnym prowadzeniem gospodarstwa i układami panującymi w spółdzielni, do której należy. Niczym islandzka Erin Brockovich rusza na wojnę z patologiczną korporacją i zastraszonymi sąsiadami.

Wychowana pośród surowej natury Inga odkrywa w sobie nieznane wcześniej pokłady siły i determinacji w walce o siebie i sprawiedliwość. Scenariusz i reżyseria Grímur Hákonarson. GUTEK FILM

PRZECZYTAJ

NASZ ZAKOCHANY PRZEWODNIK PO FRANCJI Tomasz Orłowski

Były ambasador RP we Francji i Monako zabiera czytelników w podróż po ulubionych miejscach.

Nie jest to typowy przewodnik, lecz dobrze skrojona opowieść o francuskich obyczajach i kulturze ze szczyptą historii oraz równie słynnych, jak kontrowersyjnych potrawach. REBIS

48

Magazyn 60+

DŁUGI PŁATEK MORZA Isabel Allende

W 1939 roku Chile, tytułowy „długi płatek morza”, przyjęło uciekinierów z frankistowskiej Hiszpanii. Wśród nich znalazła się Rosa, ciężarna młoda wdowa i Victor, brat jej miłości.

Nowa ojczyzna wystawia ich na wiele prób, ale wnosi też nadzieję i przyjaciół. MARGINESY

ZDJĘCIA MUZEUM WSI KIELECKIEJ: GRZEGORZ CHORĄŻEK (2)

DALEKO OD REYKJAVÍKU KINO

Wydawca Bez Recepty Sp. z o.o.

94-406 Łódź, ul. Kinga C. Gillette 11 tel. 42 200 75 87 magdalena_ruszkowska@bezrecepty.eu Projekt, redakcja, wykonanie Wydawnictwo Bauer Sp. z o.o., Sp. k.

04-035 Warszawa, ul. Motorowa 1 Recepcja tel. 22 51 70 500 magazyn60plus@bezrecepty.eu www.bauer.pl Redaktor naczelna Izabela Raduszewska Redaktor prowadząca Ewa Dembowska Redaktor kontentu Urszula Zubczyńska Sekretarze redakcji i korekta Diana Ożarowska-Sady, Magdalena Łuków Zespół redakcyjny Marzena Bartoszuk, Magdalena Bauman, Alicja Daszkiewicz, Aleksandra Jaworska, Agnieszka Czechowska, Anna Grzelczak, Barbara Lasota, Małgorzata Świgoń, Wiktoria Turek, Monika Wilczyńska Projekt graficzny Katarzyna Rawska, Ewa Rozum Opieka graficzna Agata Baranowska, Maciej Moszyński, Ewa Rozum Fotoedycja Agnieszka Posiewka i Kamila Mejran Asystentka redakcji Agnieszka Klepacz Zdjęcie na okładce Gałązka/Akpa Zdjęcia w magazynie 123RF/Picsel (chyba że zaznaczono inaczej) Reklama pharma Magdalena Ruszkowska tel. +48 665 344 962 magdalena_ruszkowska@bezrecepty.eu Reklama no-pharma Katarzyna Kilanowska tel. 48 692 461 080 Katarzyna.Kilanowska@bauer.pl Druk Drukarnia Prasowa S.A. 92-202 Łódź, aleja Marszałka Józefa Piłsudskiego 82

REKLAMA

BĄDŹ EKOLOGICZNY. Wyrzucając papier, wybierz odpowiedni pojemnik.

To jest mój czas

ROZWIĄZYWANIE KRZYŻÓWEK TO DOSKONAŁA FORMA ĆWICZEŃ DLA MÓZGU, A ZARAZEM ZAJĘCIE, KTÓRE POMAGA SIĘ ZRELAKSOWAĆ. ŻYCZYMY DOBREJ ZABAWY:)

ROZWIĄZANIE

*suplement diety *

Prosimy o nadsyłanie rozwiązania krzyżówki z pomysłem na artykuł do „Magazynu60+” . Autorów najciekawszych propozycji nagrodzimy zestawami produktów. Termin nadsyłania rozwiązań to 28.09.2020 r.

*

Rozwiązania prosimy przysyłać listem na adres: Magazyn60+ Wydawnictwo Bauer, ul. Motorowa 1; 04-035 Warszawa Regulamin nagradzania jest dostępny na stronie: www.magazyn60plus.pl w zakładce regulaminy.

50

Magazyn 60+

* wyrób medyczny