5. Wiązownica w latach 1918-2010

W 1844 r. zakończono w Wiązownicy budowę nowego murowanego kościoła, ale w innym miejscu. Właściciel wsi, senator Pogodin przeznaczył ze swoich dóbr na wzgórzu rozległy porośnięty dębami plac pod budowę świątyni.

W pierwszych zamiarach miała to być cerkiew, jako że Pogodin był wyznania prawosławnego. Ostatecznie został przekonany i wyraził zgodę na kościół katolicki. Zwrócił się do biskupa z ofertą budowy, załatwił niezbędne pozwolenia i opłacił projekt. Przeznaczył na jego budowę materiały budowlane. Pozostałe koszty pokryli parafianie i ks. proboszcz. W 1848 r. wystawiono plebanię z kamienia w stylu szwajcarskim w formie piętrowego domu. W tym to okresie Pogodin wybudował okazały pałacyk na swoją rezydencje oraz zabudowania gospodarcze. Miała to być siedziba na starość, ale śmierć w 1863 r. zniweczyła jego plany, a jedyną sukcesorką stała się córka Aleksandra, której mężem był Aleksander Pietrow (Petrow) najsłynniejszy szachista, ówczesny mistrz świata.

5. Wiązownica Kolonia w latach 1918-2010.

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 r. przed młodym państwem stało wiele problemów. Oprócz związanych z utrzymaniem niepodległości i kształtowaniu nowopowstałego państwa, głównym problemem był zły stan polskiej gospodarki.

Ziemia sandomierska w ciągu tego okresu należała do tzw. „Polski B” zacofanej gospodarczo i społecznie. To chłopi byli najliczniejszą grupą społeczną, ich liczebność w 1921 r. przekraczała ponad połowę ludności kraju.

Na podstawie pierwszego spisu powszechnego z dnia 30 listopada 1921 r. Wiązownicę Kolonię wg dzisiejszych granic zamieszkiwało 587 osób5, a w skład Wiązownicy Kolonii wówczas wchodziły: Wiązownica Majorat wieś, Wiązownica Poduchowna Kolonia, Wiązownica Sołectwo Kolonia, Wiązownica Grobla osiedle młyńskie, Wronia Góra i Dzięki folwark. W tym czasie Wiązownica Kolonia znajdowała się w granicach administracyjnych gminy Osiek, w powiecie sandomierskim województwa kieleckiego.

W dniu 2 listopada 1933 r. Wojewoda Kielecki J. Paciorkowski rozporządzeniem II o podziale obszaru gmin wiejskich w powiatach6 … na gromady i tak: w powiecie sandomierskim gminie Osiek utworzono między innymi gromady - Wiązownica w skład której weszły miejscowości; 1. Wieś Wiązownica Mała, 2. Wieś Wiązownica po parafialna, 3. Kolonia Wiązownica –Stawisko, 4. Kolonia Wiązownica-Karczmisko, 5. Kolonia Wiązownica-Sołtystwo, 6. Kolonia Wiązownica – po parafialna, 7. Kolonia Czajków.

Gromada Kolonia Wiązownica, w skład której weszły miejscowości: 1. Kolonia Wiązownica, 2.Osada leśna Dzięki, 3.Kolonia osada młyńska Bukowa.

W czasie II wojny światowej Wiązownica Kolonia była terenem działań grup partyzanckich takich jak: oddział partyzancki „Jędrusie” i Bataliony Chłopskie. To tu Jędrusie przeprowadzili akcję rozbrojenia niemieckiego nadleśnictwa „Dzięki” ale i tu rozegrał się dramat. Znienawi-

5. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, województwo kieleckie, powiat sandomierski, gmina Osiek, GUS Warszawa 1925 t. III s.126. 6. Kielecki Dziennik Wojewódzki nr 28 poz.183 z dnia 02.11.1933 o podziale obszaru gmin.