HABERLER BAŞYAZILAR SAYI 1
İ BÜLTEN K HABER FI AYLI NET VAK DA DİYA HOLLAN
AĞUSTOS • 2009 SAYI 5
6
HDV Ulu Bergen Op Zoom rel iftar ikültü Camii’nde mult
7
hard van der Uyum Bakanı Eber dam Sultan Laan HDV Zaan ziyaret etti Ahmet Camii’ni
13
İslam’da Marûf, Muâmelât ve Toplum Ahlâkı (IV)
lerinin HDV’ye bağlı cami ticileri Kadın Kolları yöne ndı Zaandam’da topla
Ağustos Sayı 5
Değerli Dostlar,
uzanan, başkalarının vicdanından kaynaklanan toplumsal alana saygılı olmaya kadar etkisi olan bir dünya ve Toplum ahlakı açısından ele aldığımız “maruf ve mu- yaşam görüşü ortaya koyar. Kısaca İslam insanın inanamelat ahlakı”nın temelinde şüphesiz modern çağın “in- dığı gibi yaşamasını öngörür. Muamelat işte toplumsal san hakları” diyerek hatırlamaya çalıştığı “kul hakkı” an- ahlakın oluşumunu kolaylaştırır. Muamelat bir anlamda layışı vardır. Din, insanın imanı ve bunu korumak için marufun fıkhıdır. Marufu tesis eder, münkeri zayıflatır. ibadeti hakkında beyanda bulunurken, diğer insanlarla Toplum ahlâkının temelinde neyin iyi neyin kötü olarak ilişkilerini ilgilendiren meselelerde de “kul hakkı”nı ha- tanımlanacağı sorusu vardır. Neyin iyi neyin kötü olarak tırlatır. Allah’ın af ya da mücâzatı her şeyden önce kul tanımlanacağı da en iyi şekilde “ilahi kaynak”tan elde hakkına dayalı olarak tecelli eder. Kul hakkına, başka- edilir. Akıl ilahi kaynağın muhatabıdır. Bu çerçevede sının hakkına son derece önem veren İslam, aslında bu yapılacak iyi-kötü tanımı, maruf ve münkerin ne oldualanı, yani insanların birbirleriyle ğunu tayin eder. İyilikte yarışmak, Neyin iyi neyin kötü olarak fedakâr olmak, digergâm olmak, ilişkilerini, menfaat çatışmalarıntanımlanacağı da en iyi muhtaçlara yardımda bulunmak, dan koruyabilmeleri için gerekli “yol işaretleri”yle belirler. İnsanın şekilde “ilahi kaynak”tan aile müessesini sürdürmek, cinsel özellikle toplumla ilişkilerini belirahlakın muhafazası, sosyal terbiye elde edilir. leyen bu yol işaretlerine muâmelât v.b. hep maruf ve muamelat ahladenir. Bu çok önemli bir konudur. Kent yaşamında kının kabulüyle mümkün olur. Dolayısıyla, maruftan trafiğin karışmaması, ya da bir büyük organizasyonun muamelata toplumsal ahlak, bir İslami sivil toplum anrahatça işleyebilmesi için gerekli kurallar ne kadar ge- layışının da ön şartıdır. Maruf ve muâmelât ahlâkının rekliyse, aynen o şekilde, beden ve ruhtan oluşan farklı Muallim-i Evveli Hz. Peygamber (sav), “Yaşadığınız hal karakter ve mizaçlardaki insanların maddi-manevi istek üzere ölecek, öldüğünüz hal üzere haşrolunacaksınız” have arzuları ya da eylemlerinin bir diğerinin hakkına te- tırlatmasıyla maruf ahlakının ruh haline işaret buyurcavüz etmeden gerçekleşebilmesi ya da yanlışsa düzel- muş, “Dünya işlerinde kendinizden daha aşağıda olana, tilmesi için gerekli maddi-manevi emir ve yasaklar da uhrevî meselelerde de sizden daha yüksek olanlar bakınız” vardır. İşte muâmelât denilen alan bunu içine alır. He- beyanıyla sosyal-ekonomik vs ihtirasların kontrol edillaller, haramlar, mekruhlar vb. insanlar arası ilişkilerde mesi gereğini tebliğ etmiştir. Bu iki nebevî işaret bile huzuru sağlamak ve kul hakkına riayet için yol işaret- toplumsal ahlâkın yani maruf ahlakının temel taşları leridir. Bu yol işaretlerine uyulduğunda ortaya “maruf olmaya yeterlidir. Umarız, yaklaşan Ramazan’ın bereket ahlakı” çıkar. Dolayısıyla din sadece vicdânî bir konu de- ve deruni tecrübesiyle gelecek kuşaklara maruf ve muâğildir. Toplumsal ve kamusal alana yansıyan bir boyutu melât benimsetecek bir dindarlık anlayışına kavuşmak vardır. Hatta denilebilir ki, başkalarının yaşam alanına mümkün olur. saygılı olmak amacıyla “parayla imanın kimde olduğu bilinmez” sözü zahirde doğru olsa da, insanın inandığı Selam ve dostlukla. gibi yaşaması açısından bakıldığında, “paranın da imanın da kimde olduğu er geç belli olur”. Çünkü her şey sonuçta kul hakkına varır ve davranışlara yansır. Din kul hakkına çok önem verdiğine göre, sadece vicdan meseDoç. Dr. Bülent Şenay lesi değildir. Vicdandan başlayıp yaşama biçimine kadar Hollanda Diyanet Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı
20 | HDV BÜLTEN 2009