NLA 2015_Layout 1 24.08.15 14.53 Side 1
Norsk litterær årbok
NLA 2015_Layout 1 24.08.15 14.53 Side 3
Norsk litterær årbok
NLA 2015_Layout 1 24.08.15 14.53 Side 2
NLA 2015_Layout 1 24.08.15 14.53 Side 5
Innhald
Innleiing Norsk Litterær Årbok gjennom år Litteraturkritikkens kriser «helvits-angst og lukkedraum» Norsk lyrikk - Være bortgjemt eller la komme til syne? Noen innsyn fra bokåret , avdeling for barne- og ungdomslitteratur. Ein god gammaldags roman? Om Hägring av Kjell Westö Kampen om kanonen – tyve års litteraturpolitikk i Danmark Markens Grøde før og nå
NLA 2015_Layout 1 24.08.15 14.53 Side 6
Knut Hamsuns Segelfoss-bøker – En grønn kritikk av konsumsamfunnet? Prøysen-debatten og Prøysens hemmelige budskap. Til- og fraskriving av betydning «Alt som har en stemme blir stille.» Om å lese musikalske referanser i Tor Ulvens forfatterskap Forventning og svik. Morskjærleik i Margaret Skjelbreds prosa Sjukdom og krise Familierelasjonar, einsemd og identitetsproblematikk i Thorvald Steens Vekten av snøkrystaller Lesningens uutholdelige letthet: John Erik Rileys Heimdal California Brun fantasi. Om fargebruk og fantastiske elementer i Brune av Håkon Øvreås «Imperialistisk teater» – Jarle Andhøy gjennom Nordvestpassasjen Bidragsytarar
NLA 2015_Layout 1 24.08.15 14.53 Side 7
Innleiing
Årets utgåve av Norsk litterær årbok er den femtiande i rekkja. Det er eit jubileum vi synest det er verdt å markere. Difor har vi bede ein av dei tidlegare redaktørane om å skrive ein artikkel om årboka, og forlaget har spandert gullskrift på omslaget. Mange vil kanskje meine at dette ikkje er mykje til feiring, men no skal det heller ikkje vere sånn at ein publikasjon som dette har som hovudoppgåve å vere sjølvdyrkande. Artikkelen er heller ikkje det. Det var vår von at vi skulle få ein artikkel som kunne opne auga for nye lesarar av Norsk litterær årbok sånn at dei kan få lyst til å lese tidlegare utgåver og oppdage kva for eit verdfullt arkiv over norsk litteraturforsking årboka er. Elles har vi ikkje endra mykje på konseptet som det har vore dei siste åra. Eit av dei første vala vi må ta som redaktørar kvart år, er kven vi skal invitere til å skrive årbokartiklane. I det valet ligg det også eit anna val: vi må bestemme kva desse artiklane skal handle om. I år har vi valt ikkje ha å med ein artikkel om romanåret, som har vore ein gjengangar, men i staden valt å fokusere på kritikk, lyrikk og barne- og ungdomslitteratur. Desse artiklane kan vere vanskelege å skrive fordi det krev oversyn, evne til å bruke kvalitetskriterium til å velje ut i det store mylderet av aktuelle tekstar, og ikkje minst kløkt til å perspektivere og samanfatte. Vi har aldri bede forfattarane av desse artiklane om å skrive om alt som er skrive innanfor den aktuelle sjangeren siste året. Snarare har vi sagt at det er betre at du skriv mykje om noko enn litt om alt, og ver gjerne subjektiv og vurderande. Det er ikkje det same vitskaplege kravet til desse artiklane som til fagartiklane lenger bak i boka. Det betyr eigentleg berre at artiklane ikkje er vurderte av ein fagfelle. Forfattarane av desse 7
NLA 2015_Layout 1 24.08.15 14.53 Side 8
artiklane slurvar like lite med akribien som dei andre bidragsytarane. I tidlegare årgangar av Norsk litterær årbok trykte ein takketalen til vinnaren av Nordisk råds litteraturpris. Seinare har det vore endra til ein artikkel om prisvinnaren, eller meir korrekt boka han eller ho har vunne med. Den siste årbokartikkelen i årets utgåve handlar difor om Kjell Westös Hägring . Når no rommet for litteraturkritikk har blitt mindre i den trykte dagspressa, slik Frode Helmich Pedersen drøftar i kritikkartikkelen, har oversiktsartiklane i Norsk litterær årbok blitt endå viktigare enn tidlegare. Det har vorte alt vanlegare at bøker ikkje vert melde i offentlegheita i det heile, og vi har sant å seie ikkje tiltru til at autonome bokbloggarar kan kompensere for dette tapet. Vi vil derfor rette ein særleg takk til forfattarane av årboksartiklane som gjer grundig arbeid, og det utan at vi kan bestikke dei med publikasjonspoeng for fagfellevurderte artiklar. Også i år har vi fått inn mange fleire artiklar enn vi har plass til å trykke. Det synest vi er bra. Når artiklane er valde ut, står vi også overfor nokre val. Nokre av dei er kan hende ikkje av dei vanskelegaste. Eit slikt er i kva rekkjefølgje vi skal trykke artiklane. I år har vi valt å byrje med den artikkelen som har eit generelt tema og som ikkje er spesielt knytt til eit forfattarskap og/eller eit verk. Det er ein artikkel om kanon i Danmark. Deretter har vi gruppert tekstane om tekstar av døde forfattarar kronologisk etter forfattar (Hamsun x , Prøysen og Ulven) og like eins med nolevande forfattarar (Skjelbred, Steen, Riley, Øvreås og Andøy). Sidan vi allereie har vore inne på at alle årgangane av Norsk litterær årbok kan fungere som eit slags arkiv, kan det vere interessant å fundere litt over tendensane i bidraga vi får inn og trykker. Av dei ti fagartiklane er sju skrivne av kvinner, berre ein av ni artiklar tar for seg tekstar skrivne av kvinner (her ser vi bort frå kanonartikkelen). Berre to artiklar handlar om for fattarar som er fødde før . Begge desse handlar om hamsuntekstar skrivne etter hundreårskiftet. Det er altså ingen som i år skriv om litteratur frå -talet eller tidlegare. Om hamsun 8
NLA 2015_Layout 1 24.08.15 14.53 Side 9
artiklane ikkje hadde vore der, hadde Alf Prøysen (-) vore eldste omtalte forfattar. Halvparten av dei ti artiklane handlar om samtidslitteratur. Seks av dei ti artiklane handlar om romanar, deriblant ein illustrert roman for barn. Vinklingane bidragsytarane legg på lesingane sine og tema dei tar opp, er likevel like mangfaldige som talet på artiklane: litteraturpolitikk, resepsjon, konsumsamfunnet, hemmelege bodskap, musikalske referansar, morskjærleik, sjukdom, lesingas uuthaldelege lettheit, fargebruk og fantastiske element og «imperialistisk teater». Det Norske Samlaget har heilt sidan den første utgjevinga i vore utgjevar for Norsk litterær årbok. Norsk Kulturfond kom raskt på bana som finansiell støttespelar. Vi som er redaktørar skal og må vere utskiftbare, noko som knapt nok er tilfellet når det gjeld Samlaget og Kulturfondet. Det er derfor all mogleg grunn til å verdsette dette kulturelle dømet på OPS – offentleg privat samarbeid – som no har resultert i eit arkiv på årbøker i talet. Vi er trygge på at dette har vore ei god investering og er sjølvbyrge nok til å gratulere oss alle saman med femtiårsjubileet for Norsk litterær årbok. God lesnad! Heming Gujord og Per Arne Michelsen
NLA 2015_Layout 1 24.08.15 14.53 Side 10
. Norsk Litterær Årbok gjennom 50 år Ei litterær årbok mellom litteraturkritikk og litteraturhistorie?
Norsk Litterær årbok – NLÅ – kom med si første utgåve i , og årboka som no ligg føre, er slik den femtiande i rekka. Boka har forandra seg med skiftande tider og konjunkturar i litteraturforskinga, men er likevel langt på veg tru mot dei vala og siktemåla som grunnleggjaren Leif Mæhle gjorde greie for i første boka. Han meinte at det var slik at mange diktarar altfor fort blei gløymde, og at «litteraturhistoriestøvet» altfor fort fekk leggje seg over viktige forfattarskap. Og han fann at det mest gapande tomrommet i det litterære samspelet, var mellom litteraturkritikken i dagspresse og tidsskrift på den eine sida og litteraturhistoria på den andre. «NLÅ vil sjå det som ei viktig oppgåve å fylle tomrommet her.» Dette vil kunne gjerast ikkje ved å sjå til det årsaktuelle, men ved å leggje vekt på den nest nyaste diktinga, «det som vart skrive for ti eller tjue år sidan.» Redaktøren meinte også at det var grunn til å ta opp forfattarskap som nettopp var avslutta. I den tjuande årgangen av NLÅ, , skriv Geir Mork som no er redaktør saman med Mæhle, at NLÅ held fast ved at årboka skal plassere seg i tomrommet mellom dagskritikken og litteraturhistoria, men at det no er «ein avgrunn mellom dei to formidlingsformene». Med ei slik forståing i tankane, var det både rett og rimeleg at dei redaktørane som tok over NLÅ frå , plasserte årboka «i mellomrommet mellom litteratur vitskapen og litteraturkritikken». Kanskje kunne ein sjå bort frå det vi kallar kritikk i dagspressa, og seie at NLÅ som alltid har litteraturforsking som hovudinteresse, med stor vekt på korleis formidlinga av ny forståing og innsikt kan skje. Det har med andre ord vore ei utvikling både i synet på kva NLÅ skal ha som 10
NLA 2015_Layout 1 24.08.15 14.53 Side 11
.
oppgåve, og kva som kjenneteiknar årboka. Slik skal og må det vere; det motsette av utvikling og fornying er stillstand og død. Kanskje er det gamle og utslitne uttrykket «Tradisjon og fornying» på sin plass her? NLÅ tok med andre ord frå første stund sikte på å vere annleis enn eit litterært tidsskrift ved i mindre grad å ta seg av det samtidsaktuelle. Det kan synest å stå i motstrid mot det som trass alt ligg i nemninga «årbok», og som peikar mot nettopp oversyn, oppsummering og vurdering av det viktigaste på litteraturfeltet i året som var gått. Sånn sett var det kanskje einast bibliografien som gjorde NLÅ til årbok i meir tradisjonell forstand, og i alle fall gjennom førti år var bibliografien noko av det nyttigaste og mest brukarvennlege ved NLÅ. Med internett og all lett tilgjengeleg informasjon også av det bibliografiske slaget som no finst, var det både naturleg og rimeleg at bibliografien blei borte frå NLÅ . Då var mange andre endringar alt gjort som gav NLÅ litt meir «årbokspreg» enn boka opphavleg hadde, slik vi etter kvart skal sjå. Årbok, utan å vere aktuell Det å skulle fylle eit tomrom eller rette opp for gløymsle og manglande merksemd mellom anna ved å sjå attende på den nest nyaste litteraturen, er eit val som også blir grunngjeve i at dei litterære tidsskrifta tek seg av samtidslitteraturen og alt det nye. Det betyr at rekka av solide årbøker frå til ikkje «speglar» ei litterær utvikling i Noreg, med nokre forgreiningar til våre nordiske granneland, korkje på litteraturens, litteraturforskingas eller litteraturteoriens felt. Det er viktig å ha klårt for seg at det heile tida var meint at det skulle vere slik, og at det etter alt å dømme til visse tider var bra at ein ikkje på død og liv skulle vere aktuell. Dei radikale syttiåra, ml-diktinga, dokumentarlitteraturen og protestdiktinga kjem først til syne i ettertid – ikkje medan motsetningane er på det sterkaste. Slik har NLÅ i stor grad halde seg unna det som hadde kortvarig verdi, eller levde eit døgnflugeliv utan større verdi. Det same kan ein vel seie 11
NLA 2015_Layout 1 24.08.15 14.53 Side 12
om årboka gjennom - og -talet då importen av ny litteraturteori var på det mest intense. Etter kvart blei dei fleste retningane både presenterte og analyserte, men med nokså mykje av den ettertankens klarsyn som mykje av teorien verkeleg hadde behov for, heller enn å bli omfamna altfor kritikklaust. Ein del av det nynorske skrilivet Når Leif Mæhle i forordet til første utgåva av NLÅ nemner forfattarar som langt på veg opplever den vanlagnad å måtte «syngje som elv i det aude,» er det desse han tek fram: Duun, Nygard, Aukrust, Aslaug Vaa … At dei mannlege diktarane klarer seg utan fornamn, medan Vaa må ha det, seier berre litt om kor lenge det er sidan , men at alle diktarane kjem frå den nynorske bokheimen, er nok gjort medvite og med overlegg. NLÅ byrja som ein del av og blei etter kvart eit sentralt og viktig bidrag til den nynorske skriftkulturen. Det er ingenting i programerklæringane frå dei skiftande redaktørane som tilseier at nynorsk dikting skal prioriterast, heller ikkje at boka skal vere på nynorsk eller ha flest mogleg tekstar på nynorsk. Eg veit ikkje korleis mine redaktørkollegaer har tenkt, korkje før eller etter at eg saman med Einar Vannebo redigerte NLÅ frå til , men vi valde aldri bort eit godt bidrag fordi det var skrive på bokmål. Samstundes hadde vi som eit mål eller i alle fall eit ønske om at minst prosent av stoffet i boka skulle vere på nynorsk. Alt i alt gjennom dei femti årgangane er det nok ikkje verre, eller betre, enn at her er fleire tekstar på nynorsk, fleire tekstar om nynorske diktarar, fleire tekstar om heller ukjende og miskjende diktarar enn alle andre stader i norsk litterær offentlegheit. Det har heilt klårt vore slik at dei prioriteringane som frå første stund blei gjort og som i skiftande grad er følgd opp seinare, heilt direkte førte til at tekstlesing – analyse, tolking av einskildverk eller forfattarskap – har vore den dominerande tekstsjangeren i NLÅ gjennom alle år; sjølvsagt med mange og viktige unnatak. Uansett var det viktig, ikkje berre i nykritikkens glansdagar, å «vise kva ei aktiv lesing kan få ut av ein tekst». Det var 12
NLA 2015_Layout 1 24.08.15 14.53 Side 13
.
eit viktig siktemål med første boka, og både det å nærlese og å leggje ut tekstar i stor detalj, har kjenneteikna hovudtyngda av artiklane i NLÅ. Norsk, men også nordisk Før eg går litt tettare inn på rekka av årbøker og kva som eventuelt kan seiast å skilje dei ulike redaksjonane, og som derfor kan peike nettopp på utvikling og fornying innanfor den tradisjonen som fort blei skapt, skal eg kort nemne eit viktig aspekt som først blir nemnt nærast i forbifarten i NLÅ – nemleg «det nordiske utsynet». Det blei ikkje omtalt i første boka, sjølv om Hans Ruins tekst om «Konsten att läsa och konsten att dikta» stod først i boka. Og sjølv om det heiter Norsk Litterær Årbok, var det frå første stund klårt at boka voks fram frå det faget som vi kallar nordisk språk og litteratur ved universiteta våre, og at grannelandas litteratur skulle og måtte få ein viss plass. Ein tenkte nok aldri at årboka skulle vere forum for forsking i andre litteraturar, slik den eldre og heller nære slektningen EDDA opnar for. Redaktøren seier seg i forordet til NLÅ lei for at det nor diske perspektivet ikkje er vidare, men årboka inneheld så mange som fire bidrag om ikkje-norsk dikting, to av dei på svensk. Elles er det heller tynt med tekstar frå dei andre nordiske landa heilt fram til årboka for . Eit par oversyn over finsk og dansk dikting i finst, men elles er det lite eller ingenting å finne før redaktøren, Leif Mæhle, på oppdrag for NRK, inter vjuar vinnaren av Nordisk Råds litteraturpris i , Bo Carpelan. Året etter blir pristalen for Kjartan Fløgstad trykt i NLÅ, deretter skjer det same for Ivar Lo-Johansson i og for Sara Lidman i . Ein ny tradisjon er etablert og tener i alle fall til to ting: Den aukar talet på artiklar om ikkje-norske forfattarar, og den tek for seg nokre av dei beste bøkene i den nordiske samtidslitteraturen, så å seie år for år. Bøkene som blir nominerte til Nordisk Råds pris, er frå dei to siste åra, om dei ikkje kjem frå land og område der dei må omsetjast til eit nordisk hovudspråk, då er grensa fire år. Årboka blir meir «årbok» når bøkene som 13
NLA 2015_Layout 1 24.08.15 14.53 Side 14
får prisen og forfattarane bak dei, blir omtalte. Frå til og med trykte årboka både pristalen og takketalen ved prisutdelinga for Nordisk Råds litteraturpris, men frå blei dette endra til ein presenterande og analyserande artikkel av vinnarboka. Først ute var underteikna som las og skreiv om Tua Forsstöms fine diktsamling Efter att ha tilbringat en natt bland hästar. Denne praksisen har så halde fram under nye redaktørar frå og . Ein kan ha ulikt syn på kva for presentasjonsmåte som er den beste, men at dette er verdifulle og fine innslag som har sett sitt preg på NLÅ i snart år, kan det ikkje vere tvil om. Med åra meir orientert mot samtidslitteraturen Årboka har altså endra seg noko, samstundes som ho er seg sjølv lik, på dei fleste vis. Nye redaktørar har hatt planar for lett fornying, samstundes som dei har lovt å halde ein etablert tradisjon i live. Ingen har gått inn for å endre årboka radikalt, men dei små endringane som har skjedd over tid, har likevel gjort at boka som heilskap er annleis enn ho var, men kanskje mindre annleis enn ein kunne forvente ut frå kva endringar som har skjedd med omsyn til skriftkulturen og ikkje minst om ein ser på dei krava til publisering som nå gjeld i universitets- og høgskolesystemet. Det skal eg ikkje gå nærare inn på, men vende tilbake til dei endringane som gjennom dei to siste tiåra har gjort at årboka i større grad tek seg av og bryr seg om det nye som skjer i litteratur og litteraturkritikk. Sjølve hovudtyngda av boka, forskings bidraga innanfor norsk og nordisk litteratur, er ikkje vesentleg endra, sjølv om dei kanskje er blitt litt meir standardiserte ut frå nye krav. Det første teikn på at NLÅ kom til å inkludere omtalar av samtidslitteraturen i form av oversynsartiklar, kom i årboka for med den vesle artikkelen eg kalla «Glimt frå bokhausten ». Året etter fekk eg Hadle Oftedal Andersen med meg i ein litt breiare omtale om bokhausten , og eg skreiv om bok hausten også dei to neste åra. Så overtok Jørgen Sejersted og 14
NLA 2015_Layout 1 24.08.15 14.53 Side 15
.
Eirik Vassenden som redaktørar. Dei førte det som knapt var blitt ein tradisjon vidare, med grundige og fine oversyn over både roman- og lyrikkåra. Frå har det også vore fast innslag med «Kritikkåret», og i kunne ein for første gong få eit oversyn over «Sakprosaåret». Grunnleggjaren av NLÅ hadde neppe sett ei slik utvikling for seg, men ville etter alt å dømme ha stilt seg forståande. Gjennom alle år har årboka trykt mange bidrag om populær- og masselitteratur, og har aldri vore eksklusivt oppteken av skjønnlitteraturen åleine. Tekst, tolking, teori under skiande redaktørar Leif Mæhle redigerte NLÅ åleine fram til og med , medan han i åra frå til og med hadde Geir Mork som med redaktør. Eg tek det for gitt at dei to var likestilte, og at den nye redaktøren bidrog sterkt til ei rad spennande og nye artiklar gjennom dei fem åra han var med. Dette var midt i den teoretiske og lingvistiske vendinga i litteraturvitskapen internasjonalt, og NLÅ blei heilt tydeleg prega av dette i nokre år frametter. I var det artiklar om alt frå realisme til retorikk, frå litteraturhistoriografi til poststrukturalisme og dekonstruksjon. Atle Kittang skreiv om dekonstruksjonen og fekk kraftig tilsvar og motstand frå Hans Skjervheim året etter (NLÅ ), som meinte at dekonstruksjonskritikken var «Invitasjon til (kultu relt(?)) sjølvmord?». Teoretikarar som Paul Ricoeur og Julia Kristeva blei også presenterte i denne årboka, og det heile toppa seg i med artiklar om Roland Barthes, Charles Peirce og Jurij Lotman! Dei nye redaktørane frå , Einar Vannebo og underteikna, kunne ikkje toppe noko av dette, men gjekk i staden inn for meir innførande oversynsartiklar som galdt t.d. biografisjangeren og postkolonialismen (), edisjonsfilologi og kjønnsforsking (), bokhistorie () og den nye novelleteorien (). Då var vel på mange måtar tida for stadig nye teoriar og spekulasjonar over, og mykje fall til ro og kanskje tilbake til det gamle i litteraturforskinga. Uansett hadde NLÅ tatt denne delen av for15
NLA 2015_Layout 1 24.08.15 14.53 Side 16
midlingsoppgåva på stort alvor. Elles er nok det eg er mest nøgd med frå mi redaktørtid, dei intervjua vi bestilte og som mellom anna førte til godt innsyn i diktinga til Göran Tunström og Inger Christensen. Kollega Einar Vannebo, som i si redaktørtid blei direktør for Den internasjonale sommarskulen ved Universitetet i Oslo, hadde god kontakt med dei som underviste i norsk litteratur rundt omkring i verda, og skaffa oss slik mange bidrag som gav perspektiv utanfrå på våre eigne diktarar. Dei nye redaktørane frå , Sejersted og Vassenden, lovar i forordet å leggje seg på minnet det Leif Mæhle skreiv i , men legg samstundes stor vekt på å formidle samtidslitteraturen i slike oversiktsartiklar eg alt har snakka om. Den eldre og den nest nyaste litteraturen har fått god plass i årgangane frå og med til og med , som denne redaksjonen hadde ansvar for. Dei gjorde til og med noko NLÅ aldri elles har gjort – trykte ein doktordisputas (Åmås om Olav H. Hauge) i , noko som før i verda låg til Edda, og som det no ikkje synest å finnast grunnar til å gjere. Det nordiske er i all hovudsak tatt vare på gjennom omtalane av prisvinnarbøkene til Nordisk Råds litteraturpris, og elles er blandinga av gamal og ny dikting, av ulike sjangrar, heilt i tråd med ein tradisjon som i det minste tok sikte på at ein kvar lesar som opna eit eksemplar av NLÅ, skulle finne noko som interesserte. Då må utvalet av tekstar og kanskje av teksttypar vere ganske vidt. Årboka under nye reglar for publisering og forskingspoeng Frå har Heming Gujord og Per Arne Michelsen med stø hand ført NLÅ vidare fram mot femtiande årgangen. Dei har altså fått avvikla bibliografien, noko som berre måtte skje, og dei har gjort nokre grep som opnar for eit vidare syn på kva for tekstar og kva slags litteratur som kan omtalast i NLÅ. Slik er t.d. eit oversyn over sakprosakritikk og tekstar om sakprosa kome med. Redaktørane gjer elles grundig greie for redaksjonelle prinsipp og krav til dei bidraga som blir plukka ut og brukt i årboka. Det betyr at ein etter mi tid i redaksjonen har vore forplikta til å ta 16
NLA 2015_Layout 1 24.08.15 14.53 Side 17
.
omsyn til dei nye reglane for publisering og dei forskingspoenga det gir i universitetssystemet. Her kjem kravet om at artiklane skal vere forsking meir enn formidling, grundig lesing med eigne og nye synspunkt meir enn folkeopplysning for ein breiare krins av lesarar. Ei fagfellevurdering skal sikre at ein får halde på statusen som forskingspublikasjon. Det er ikkje sikkert at desse krava har endra på så mykje, men faren for at bidraga blir meir einsarta og aldri stikk seg ut eller avvik frå normalen, er til stades. Samtalar, intervju, tilsvar og motsvar på artiklar og liknande får dårlegare kår. Tidene forandrar seg. Det er neppe tvil om at mykje av tilfanget til NLÅ, alltid har kome frå dei nettverka redaktørane har hatt, og at det kan avlesast av årbøkene frå dei ulike periodane. Ein kan velje å redigere ein postkasse, eller ein kan gå aktivt ut og hente inn bidrag frå dei ein veit kan skrive eller som er i gang med eit prosjekt, og ein kan mase og vente i årevis for å få det ein vil ha – for så å arbeide med bidraget til det kan trykkast. Det har etter alt å døme vore ei blanding av dei to prinsippa gjennom NLÅs femti år, og er det slik at ein i dag kan redigere årboka på grunnlag av tilsendte bidrag, må det bety at den har høg status og at det er interessant for mange som arbeider med norsk og nordisk litteratur å publisere der. Det er bra, og det lover i så fall godt. Stor vekt på diktarane i den nynorske bokheimen Ein skal ikkje overdrive det nynorske slik det er knytt til Norsk Litterær Årbok, utgitt på Det Norske Samlaget. Men det er ikkje tvil om at dei nynorskdiktarane redaktøren nemnde i første årboka, har dukka opp ganske ofte i NLÅ. Eit fort gjennomsyn som ein ikkje må ta for bokstaveleg, syner at Olav Duun er blitt omtalt eller drøfta eller analysert i meir enn artiklar; Tarjei Vesaas i nokre færre; Olav H. Hauge i om lag ti artiklar. Av yngre diktarar har Dag Solstad blitt omtala – gonger, medan eg på grunnlag av eit inntrykk frå alle innhaldslistene, men utan å ha telt, trur Knut Hamsun er den som kjem nærast Duun og Vesaas i talet på artiklar. Eigenleg er det mindre konsentrasjon enn ein 17
NLA 2015_Layout 1 24.08.15 14.53 Side 18
kunne vente seg kring dei største blant forfattarane våre, og det stadfestar tanken om at mangfald og variasjon alltid har prega NLÅ. NLÅ – ein institusjon NLÅ er ein institusjon som utan tvil har livets rett, og som det ved jubileet berre er å ønske mange gode år framover. Eg har bladd og lese i meir enn årbøker for å skrive desse linene, og eg saknar alt dei bøkene frå nyare tid som eg har gått glipp av og berre har lese forord og innhaldslista i. Eg skal syte for å ha alle på plass før nummer kjem. Kvar elles skal eg få vite noko om innherredslyrikaren Einar Solstad eller om arbeidarromanane til Ingvald Svinsaas? Kvar skal eg lese pristalar og takketalar eller kyndige presentasjonar av dei beste bøkene i nordisk litteratur gjennom fleire tiår? Ingen andre stader enn nettopp i NLÅ. Gratulerer med år!
18