Denneskinandebyen
Togetgjekkutfråstasjonen,mendeivarikkjemed. Deistodikkjeeingongpåperrongenogsågduene flygetilallekantaraveinlydsombråttskremdedei opp.Deisågikkjeeitsjokoladepapirblåselangsbakkenoglageeinskrapandelydidennyestillaetterat togethaddereist.Detgjekkikkjetogfrådeiraby.Dei vareinannanplass.Kanskjehaddedeigøymtsegfor venenesineogstodundereibruogkyssa.Kanskje vaggadeisittførstebarnstiltogsøtttilåsove.Kanskje sågdeipåfyrverkerietundertakvindaugaoghåpaat unganeikkjeskullevakne.Kanskjedektedeipåtileit måltidettereinfjelltur,ellerdetvarallereieblittseinare,seint,forseintilivetogdeileitaetterkvarandre ikorridoranepåaldersheimen,forvirraogredde.
Menekspressbussarfanst.Detvardendeisteigav, ogsomnåskuggaforutsiktatilhusetpåandresida avgata.Dåbussenendelegkomigang,bleideiberre ståandeogsjå,somtoattgløymde,bortkomneibyen.
Hanhaddeforklartathangjernevillesjådettehuset igjen.Visedettilho.Detvareitavtårnhusasombyen varsåkjendfor.Dengrønlegefargenhaddeflassaav deiglattehøvlaborda,oglistenerundtvindaugaitår-
7
netvarmørkeogsågrotneut.Likevellengtahanetter åfåvereinneidettetårnet.Eigehuset.Likemykjesom dåhanvarseks–sjuårogpåbyturmedfarsin.
–Dettrengeikjærleghand,saho.
Ieiloftsleilegheitieitavhusaisamekvartalethadde haneingongvorepåfesthoseijente.Detvareinav kameratanehanssomeigentlegkjendeho.Hovarung somdei,menåleinemoroghaddefåttbarnevaktein kveldlikeførjulforålevesomungdomigjen.Leilegheitavarlita,nettslikdeirastudenthyblarvar,men overaltvardetteiknpåatdetogsåbuddeeitlitebarn der.Meirhugsahanikkje.Antakeleghaddehansykla heimidetfestenbegynteåblihøgrøystaogallesnakka omådratilbyen.Detvarrartåtenkepådentidadå verdahaddevoreopenogeinrørtesegmellomulike miljølikenaturlegsomvatnstigogsøkk.Kanskjevar detframleisslikomeinvaropensjølv?Tingendrar seg.Ellervardetberreihansjølvdetendraseg?Ein gammalraudCitroënkomkøyrandenedoverbrua. Sjåførenstirapåho,oghotenkteatførstiraalle,men nåstiranesteningenlenger,ogdeibegynteågåigjen. Ingenstodstilleogberresågpåhusidennebyen. Denneskinandebyen,nyvaskaaveiregnskurogmed solasombrautigjennomskyeneogfekkalttilåskine sådeimåttelukkeaugonestenheiltigjenoggåfamlandesomsvaksynteovervegenogvidareinniparken.
–Laossgåinnidengatader,saho,tokhandahans ogstyrtedeivedåleggeseginnmothan.Hanlikte det.
–Ja!Holoogsågpåhan,oghanvissteathoblei gladoverathansvarasåkjaptogentusiastisk.Sålett deteigentlegvaromeinhugsapådet.Sålitedetkosta.
8
Innieistillegateogopppåeitberggjekkdei.Eit bergmidtibyen,eitgammaltutkikkspunkt.
–Sjå!sahan.
Påstraumleidningaigatanedanforsateinflokkstararogskvatraogsongnettsompapegøyar.Einavstaranesomikkjefannplassensin,forsøkteåtrengeseg innmellomto,sommåtteflakseoppogfinneposisjonensinpånytt,ogbråttvardetnokosomfekkheile flokkentilålette,ogmedlydenaveithundretalsmå vengerflaugdeiskeinandeinnieinhage,derdeilanda itreogbuskarogtokoppigjenlydanesine.Trukva deipratarom,tenktehan.
–Egtrurdeiprataromkvadeihargjortisommar, saho.–Ogkvadeiharplanaromågjerenårdeikjem tilAfrika.Finetingdeiharsett,storleikenpåmaten deiharete,andrefuglardeiharhøvlaover.
–Egtrurdeiprataromstjernehimmelenogutsikta deihaddefråreirasineiår,sahan.–Unganesomvaks oppsåaltforfortognåharblittstore.Tidasomrullar, rullar.Denskjulteelvaavlivsomrennigjennomdei varmekroppanedeira.
–Egerlittsvolten,saho.
Fråbergethaddedeiutsiktmotsundetoghavet,der hurtigbåtenakkuratdåvendeogsettekursenutover motøyaneogakselererte.Kjølvatnetstortogkvitt. Straumanedetskaptenedeisjøen.Tangogmaneter sombleislengdehitogdit.
–Herkanmegåinn.Dennekafeenerheiltny,saho.
–Nei,deterfortrongt.Egorkarikkjesittetrongt, sahan.
Eigentlegorkahodetikkjesjølvheller,tenkteho ogtokhandahansdådeigjekkovervegenoginni
9
denbrulagdegågata.Mørkareskyerhaddesamlaseg. Pakkasamanavvindanefråhavet.Einregndrope?
–Tenkategharbuddher,sahoogstoppaframfor eitlågttrehusmedgalleriogrammeverkstadpågateplanet.Eikedøramedglasmåttevereoriginal.Iallfall varhogammal.Tenkkorlengeskikkeleghandverk kanvare,tenktehan.
–Dengongenvardeteinbokhandel.Einfin,liten bokhandel,heldthofram.–OgMartinusseninnimellomallehylleneogreolane.Pertentlegstodhanderog rettapåbøkene,straukhåretbakover.Velfrisertbart oghårogblanke,svartesko.EgtenktealltidpåPoirot nåregsåghan.
Hanvisstesjølvsagtaltdette.Haddebruktallepenganesinederpåbøkeritidlegungdomstid.Hanvisste ogsåatMartinussendrakknoksåmykje.Haddehjelpt haninnieindrosjeeingonghannestenikkjeklaraå ståpåføtene.Måttehavoreulykkeleg,Martinussen. Døyddeugiftformangeårsidan.
–Metenkeratdenneopplevingaerunik,mendeter hoikkje,trureg.Eindagskalmeikkjeståherogsjå lenger.Eingongstodmordiogfardinpådennegata ogsågopppåhusetsitt.Nåstårmehersålengedet varer.Egkjemtilåforsvinneførdeg,veitdu,sahan.
–Nei.Slutt!saho.–Nåmåeghamat.
Haddenokonsettdeigjennomeitavdeihøgevindaugaikafeen,villedeikanskjetenktatdeitovar pådate.Detvarnokomedmåtendeivarmerksame motkvarandreogsmiltepå.Detatdeiikkjesleppte kvarandremedblikket.Einkunnetrudeivareitnytt parsomhaddefunnekvarandreigodtvaksenalder, ogsomiløyndsmiltelittavdeiparfymertepensjo-
10
nistaneoggråhårafruenesomslurpakaffimedspiss sitronmunnogåtwienerbrødmedgaffelpåborda rundtdei.Haddenokonkommegjennomdøra,leita medaugoettereitledigbordoglagtmerketilreiseveskahennar,villedeikanskjetenktatparetsomsat der,haddeeitavstandsforhold,ogathansnartskulle følgjehotilsnøggbåtenellerbussterminalen.Atdei åteinseinfrukostpåkonditorietetteråhautsetti detlengsteåståoppfråsengaogtadenavskjeden deivisstemåttekomme.Haddeeinforlengstpensjonertlevemannsettsegvedeitbordognikkatileitpar kjentfolkmedanhanheldtskjelvandeikaffikoppen sinogventapåatkonaskullekomme,villehankanskjelurepåomdetvarnokokjentmedparetvedsida av.Mendetvaringensomgjekkforbinettdå,ingen somgjekkinndøra,ogingentidlegarelevemannsom settesegvednokobord.Bordetstodtomt,levemennenevariSydenogkonenedeiraogså.Ogfolk?Tja, deibryrsegstortsettikkjeomåtenkeverkendeteine ellerandreommenneskedeiseriforbifarten.
–Nei,nåmåmegåskalmerekkedet,sahanog trekteskjorteermetoverklokkaigjen.
–Ja,saho,ogmagienvarliksomforsvunnen.Ho kjendesegurolegoglitttrøyttpåsametid.Formykje kveiteibaksten.
Ogføtenedeirableireiskaparsomlystradeiav gammalvanederdeigjekkmekaniskdetsistestykket gjennombyen.Hantenktepåatdetvarfortidlegå pyntetiljulibutikkaneioktober.Altfortidleg.Han lurteogsåpåkvahotenkte,menvilleikkjespørje,la berrearmenrundtlivethennar.Haddehankunnabytt plassmedho,haddehangjortdetpåtimen.
11
Skyvedøreneopnaseg,ogdeigjekkinnisjukehuset oginnieintomheis.Hantryktepåfjerdeetasje,og heisengleisakteoppovermedandeilaseitdiktsom hangpåveggen,ogsompassasågodtathanmåtte snuryggentildet.Hosnuddeikkjeryggentil.Hadde aldrisnuddryggentilnokosomhelst,omdetvaraldri såvanskeleg,tenktehan.Ikorridorenderdenriktige avdelingalåg,vardeteitglasvindaugeognokrestolar, ogirommetbakglasetvartretilsetteieinsamtalesom deimåtteavslutteførhosomsatiskranken,opnaglaset.
–Egskalskrivastinnheridag.
Nåvarhoåleine.Fråogmednåavkunnehanikkje hjelpestort.Lengerkunnehanikkjeberereiseveska, tenktehan.Hosaframnamnetsitt.
–Detstårikkjenokoomdether,sahobakdataskjermen.
–Menegfekkbrev?
Pleiarenskreivnokoogleitapåskjermensin.Ho sukkaogskreivigjen.
–Ja,nåfannegdeg.Duskalhatimenå?
–Ja,svarahonølandeogkikkapåhan.Hantokeit stegfram:
–Detstemmernok,sahanogtokhandahennar.
Pleiarensågpåskjermensinigjen,mumlanoko, reistesegogkomlikeetterutdøratilkorridorender deistod.
–Deterklartfordegher,sahoogførtedeiinni rommettversovergangen.–Berresetdegpåsenga,så kjemegmedtøyet.Pleiarenforsvannutpågangenog komstrakstilbakemednokreklede.
–Kviforskalegsittepåsenga,spurdehohandå
12
pleiarenhaddegåttut.–Egerjoikkjesjuk?Egkjennermegiallfallikkjesjuk.Detteersåkomisk.
Hosmilte.
–Duerpasientnå.Dåmåduhaldesenga.Legens ordre!
Hosetteseglydigpåsengaogbegynteåskifte.Han sågathofekkgåsehudavåkleavsegidetkjølige rommet,oggjekkbortforåstrykehooverarmane.
–Kaldt!
Medanhoknappaigjensjukehustøyet,gjekkhan borttilvindaugetogsågutoverbyen.Hovudvegen, skogenogfjellabakanfor.Heisekraneneogarbeidskaranesombygdedennyesjukehusfløya.Holågderdei eingongplanlaatjernbanestasjonenskulleplasserast, mendetskjeddealdri,ognåvardetforseint.
–Hei,hei!Ja,Mortenssen,salegensomkominnog handhelsteførstpåhoogetterpåpåhan.
–Dåermeklare.Dukankommeinnpåundersøkingsrommet.Rettvedsidaavher.
Aksentenvartydelegdansk.
–Detvarnokomedinnlegginga?spurdeho.
–Ja,ja,salegen.–Egveitikkjekvasomharskjedd der,menegtrurkanskjeikkjedetblirnødvendig.Me fårsjåetterundersøkinga.
–Ategkandraheimigjenidag?
–Ikkjeumogleg.Komså.Likeher,salegenogvifta hektiskmedarmen.
–Egventarnedeeistund,sahanlågtogklemde skuldrahennarfastihandasi.
–Menungane?
–Detgårbra,ropahanidetdøratilundersøkingsrommetlukkasegbakho.
13
Hanburdeharopanokoanna,tenktehannedei resepsjonen,ogmerkaathanhaddevoresåkonsentrertomhoathanfaktiskikkjekunnehugseomhan haddegåttditned,elleromhanhaddetattheisen.Han måttevelhatattheisen?Mendetvarflautt.Forho.
Likeetterpåhaddehosikkertkommepåatunganevar storeoghaddeflyttaheimanfråforlengst.Ogdåville hoskammesegveldigogbliendåreddare.
Hanbådesågogikkjesågmenneskasomdreiv forbi,oggjekkretningslaustinnikioskenoghamna framforeihyllemedjaktbladsomikkjeinteresserte han.Eikvinneislåbrokkjøptesigarettarogpastillari kassenogsnakkasomomhohaddehandlahosmannenbakkassenhundregongerfør.Hantoksegtidtil åhøyredethohaddeåseieompolitikaranesomsat iregjeringa,utanåsvarenokotildet.Einungmann medøyreklokkerventapååfåbetaleforeinkoppmed kaffiogletsomhanikkjehøyrdedetkvinnasa,eller bryddesegomatdettoktid.Sjølvtokhaneiavisog fanneitengelskhagebladogstiltesegikøen.
Utehaddedetbegyntåregnetett.Dentidlegehaustenhaddevorevarm,mennåvardetkanskjeslutt?
Kaldluftogtettregnfekkalttilåverkegråttoghimmelentilåverkelåg.Nettslikhaddedetsettutdå hanvarlitenogdenspanandeskulestartenmedseine kveldarutemeddeiandreunganeigatabegynteå gåoverikvardagarinnandørs.Utantydelegstartog slutt.Einhåpefulltaxisjåførkikkapåhanfråbilensin, menslorasktblikketnedogletvindaugsviskaraneog motorengå.Sjølvbleihanståandeundertaketutanforskyvedørene,trekteglidelåsenoppogberrestod.
Hanhaddeeivagkjensleavåkjennemannensom
14
stodpåandresidaavinngangspartietogrøykte,ogi smugkikkahanpådennefyrenforåfåbuktmeduroa. Detvarnokomeddetandletet.Eitandlethanhadde settleogprateforlengesidan,ieitannaliv.Detvar Kriss.Måttejoveredet?Deihaddespeltibandsaman, drøymdeomågjeredetstort,mentilsluttmåttedei sparkeKriss.Detgjekkikkjelenger.Hanhadderøykt segvekk,tattallslagsstoffogsluttaåøve.Ogsidan haddedetberreblittverre,sågdetuttil.Røykenfrå sigarettentilKrissblesihansretning.Deteinasteriktigevillevereågisegtilkjenne.Seienokrehyggelegeord.Klappehanpåskuldraogtadetsommåtte komme.Plutselegkjendehanathosmaugdenkalde handasiinnihans.
–Hei!saho.
Hansågpåho,oghovarakkuratsomalltid.
–Deikanikkjeseienokosikkertendå.
–Mendufannvegennedtilmeg.Deterdånoko, sahan.
–Egerjoikkjeheiltgrønsak,svaraho,loogdytta ihan.
Deigjekkutihaustregnet,oghofortaldekvalegen haddesagt,ogdeibestemdesegforåfeire.Feirelivet.
Måttejodet!Nytekvaraugneblinkmeduvisse.Men dåbussenslingrasegutfråbyen,lahohovudetsittpå skuldrahansogsaathosantåseiekjendesegnokså trøytt.Kunnevelfeireeinannandag?Deikunnegjere detlittenkeltogbestillemat?Ogsjølvsagtvarhan einigidet.
Deiflestepassasjeranegjekkavvedkjøpesenteret, oglikeettersovnaho.Einfuglesøvn.Lett.Vengeslag overaugneloka.Haddenokonsettdeigjennomvind-
15
auget,haddedeikanskjetenktatdeivareitheiltvanlegekteparpåvegheimtilbustadensinlikeutanfor byen.Ogdeihaddehattrett.Detvarlangtfråheile sanninga,mendetvarlikevelsant.Deivareitslikt par.Tomenneskesomhaddeforelskasegsåhalsover hovudikvarandredådeivartjuetreogtjuefireår gamle,ogrestenavlivethaddedeihaldefastidenne lykka,dettelysetdeihaddeskapt.Dyrkaframungar, fåttdaganetilåvekse,voresaman.
Bussenkøyrdeinnidetnyekryssetbakstadionet, ogmidtidenstore,framanderundkøyringakjende hansegsvimmelogmerkaathanikkjeanakordeivar.
Altvarsåukjent.Storesteinblokkermuraopplangs avkøyrings-ogpåkøyringsfelt,detvarsåforferdeleg forvirrande,oghankjendeseglivanderedd.Kunne ikkjemistedetnå,hanavallekunneikkjemistedet?
Måttehaldesegklar.Horyktetil,tokhanhardti armen:
–Dugårikkjefråmegnå?Dumåikkjegåifråmeg nå!Egersåreddforåvereåleine!
–Nei,nei,sjølvsagtikkje!Egerher,sahanogtok rundthandahennar.
Allereieførhanhaddesagtdetferdig,fallhotilro igjenoglukkaaugo.DeiskulletattdentogturennedoveriEuropasomdeialltidhaddesnakkaom,men tokhansjansenpådetnå?tenktehanogsågutpå landskapetsomigjenlågkjentogtrygtvedvegen. Framleiskjendehaneisvimmeluro.
Undergangbruaflaugtodueropp,ogmidtoppepå bruastodtoungdommarogkyssa,somomdeivilleat alleskullesjå.Dethaddesluttaåregne.Eitparmed barnevogngjekkpåfortauet,ogidetbussenvarnær
16
nok,såghanatdeismilte.Detvarsomomtogetgjekk fråstasjonen,mendeivarikkjemed,tenktehan.Dei stodikkjeeingongpåperrongen.Detgjekkikkjetog fråbyendeira.Menfråstovahaddedeiutsikttilsundetogallebåtanesomgjekkder,ogdenlitlebyeni regnogsol.Einkombinasjonsomfekkhantilåskine, oftemedeinregnboge,medheilefargespekteretover daganedeiskulleha.
