AINABASSO
Ingenmåvite.Ungdomsroman.2008
Fange59.Taterpige.Roman.2010,2011
Innielden.Ungdomsroman.2012,2013
Finnely.Roman.Samlaget2014
HeksejaktogheksebrenningiEuropa. Sakprosaforbornog ungdom.Samlaget2016
Ungen.Roman.Samlaget2019
Deidødsdømde.DødsstraffaiNoregoghistoriaomnokreavdei sommistalivet.Sakprosaforungdom.Samlaget2022
©DetNorskeSamlaget2023 www.samlaget.no
Omslagsdesign:MagnusOsnes
Førtrykk:Type-itAS,Trondheim
Skrift:10,7/14,6pkt.Sabon
Papir:70gHolmenBookCream2.0
Trykkeri:ScandBookAB,Falun PrintedinSweden
ISBN978-82-340-0752-1
Dennebokaertryktpåmiljøvenlegpapir.
MåtteTortaimotdeg,måtteOdineigedeg HavgrimhoggHaraldmedøksa.Svingadenhøgtog kløyvdeskallenpåhan.Hantokhestenogreidvekk undervintermånen,medberredethanstodoggjekk i.Særlegmedpenningarhaddehanikkjeheller.Ikkje detegveit.
LiketavHaraldlågblodigifjøsen,derKjellaugfann detpåmorgonkvisten.Folksahostodoverdetog rein,ogungane,egorkarikkjetenkepåkvaungane måhasett.
EghaddesovnamedreivungenmedanHavgrimvar utekveldenfør.Hankomofteseint;supaøl,bleipratandeoggløymdetida.Detvarikkjeuvanleg.Mendå egvaknaommorgonenavatungenleitteetterbryst, ogHavgrimennoikkjevarheime,komeiurosom kastaovermeg.
Egvassagjennomsnøentilfjøsenogsteltedyra,eg steltedeiminsteunganeogfekkdeitilåsoveettertur, førOddlaugkomoghjelptemegålagedugurd.
DåRagnvald,brortilKjellaug,dukkaopputpå ettermiddagen,vissteegatnokohaddehendt.Eg slepptedeteghaddeihendene,oggjekkhanimøte.
–Havgrimhargjortubotamålogrømt,sahanidet
hanhoppaavhestensåpelskappasvingasegikring han.–Hanblirlystfredlausomhanikkjekjemoggjer oppforseg.Duharvelikkjesetthan?
–Egharikkjesetthansidanigårettermiddag,saeg. –Kvaharhangjort?
RagnvaldfortaldeatHavgrimhaddedrepeHarald iløynd,menblittsettdåhanreidfråstadenivillfart. Ragnvaldvillebringesakatiltingsvedførstehøve,så kunnedensomville,talivetavHavgrimomdeikom overhan.OmHavgrimhamnaiutlegd,kunnedeita garden,ogegogunganevilleståpåberrbakke.
–Ikkjegjerdettemotmegogungane,saeg.–Vihar ingenannanstadåfare.Drephanomdefinnhan,men gjerossikkjeheimlause.
Ragnvaldrynkabryna.Sålahanhandapåskuldra miognikka.
–Haddedetvorenokonandre,villeegikkjenølt medåtinglysedette.Menbådeegogsøstermihar godhugfordeg,Solrun.Ogdeterikkjerettatduog bornadineskallideforeinurettdentoskenHavgrim hargjort.
Egfallpåkneoggreiphendenehansogkyssadei. –Takk,Ragnvald,saeg,–godedu.Detteskaleg aldrigløymedegfor.
Egbleiliggandevakeninettenesomfølgde.Harald vareinvillstyring,detvisstealle.Hanliktekvinner, haddeknipemegògirauvaførdenbleiflatognedsigenetteralleunganeegharborefram.Kunnedette ubotamålethamedeikvinneågjere?Korforblei eigentlegkararuvener?Detvarantenære,kvinner ellerpenningar,ogpenningarhaddeingenavdei,sådå
måttedetvereeikvinne,forsågruelegærekjærevar deihellerikkje.
Sommehaddehøyrtdeikranglepåskjenkestova, nokrehaddesettdeislåstetteråhakikafordjupti ølbollen.Eitparymtaframpåomeitkvinnemenneske beggehaddelagtsegetter,medanandremeintedet varterningspelsomhaddeskulda.Nårdetkomtil stykket,vardetvisstberretosomvisstekvasomvar årsaka,ogdetvarhansomhogg,oghansomenda daganemedeiøksdirrandeiskallen.
Detkomvårogdetkomsommar,detbleikaldare,det komhaust.Einseinkveldhøyrdeegeinhestvrinske utanfor.Egvarikkjeoverraskadåhanstodderidøra igjen.
–Havgrim,saeg.–Kvahardugjort?
Hansmiltedetskeivesmiletsittogstegainni stova.
–Solrun,då.Erduikkjegladforåsjåmeg?
Detkunneegikkjesvaresantpå.
–Korharduvoresålenge,spurdeegistaden. –Å,herogder.
Hanslengdefråsegeiskreppeihjørnet.Egkunne hasvorepåatdetklirraimynt.
Hanvilleliggemedmegmeddetsame,ogeggjorde somhanville.Såsnarthandormaav,sneikegmegut avfamntakethansogkraupunderfellentilunganei denandresenga.Deiflyttasegoggavmegplass,også ladeiseginntilmegmedmjukesmåarmarogvarme småbein.
Dådeisågdenstorefarsinliggeogsovenestemor-
gon,satdeiderstumme,alleihop.Berrefemåringen drogkjenselpåhanogsågvekselvispåmegogpå farenmedeitspørjandeblikk.Tvillinganekjendehan ikkjeattidetheile.Deihaddeikkjesetthanpåeit halvår,eitheiltlivforslikesomersmå.Ikkjehadde deisetthansærlegmykjeførhanhamnaiutlegd, heller,ogikkjehaddeeggjortnokoforåminnedei påhan.
Hestensettehanpåbeitepåutmarkaeitstykkefrå garden.Omnokonskullekomeoverdenogkjenne denattsomvår,skulleegberreseieatdenvarkomen attendeavsegsjølv,utanryttar.
MenHavgrimvarikkjeeinsomklarteåhaldeseg heimesærleglenge,såganskesnartbyrjahanåfare utomnetteneigjenogblivekketilmorgongry.Når hankomheim,lahansegisengaogsovseggjennom dagen,medanegvaroppeogsteltedyrogungarog gardåleine.Nårhanvakna,villehanhamatogøl.Eg vartaoppmedeinstendigaukandeharme.Unganetok hansomsnarastpåfanget,menbleifortleioghusja deivekk.Ogsåsnartmørkeretfall,varhanuteav døraigjen.
Egstodpådørhellaogsågetterdenmørkeskikkelsenhanssombleimindreogmindreførhanbleiborte mellomtrea.Lyddeeggodt,kunneeghøyrehesten vrinskeidetHavgrimhoppaopppåryggenhans,og beinasomtrampataktfastmotbakkenogtokryttarensinlangtvekkfrågardenogaltsombatthanher heime.
Dåtrekronenebyrjabliguleogdetvartidforåhauste inn,gjekkegutepååkerenfråmorgontilkveld.Oddlaughaddeegmåttalategå,nosomHavgrimlågog gøymdesegistova.Egsaateghaddeleigdinnnokre sterkeungdomartilåhjelpemedhaustenogdermed ikkjehaddebrukforhennemeir.
Egskarkornetogsettedetoppiband,altmedaneg håpteOddlaugikkjeskullegjeresegeitærendforbiog oppdageateggjekkheruteeinsam.Minstenbaregpå ryggendagenlang,ogtvillinganesprangrundtbeina mine,trakkanedaksogergravitetavmeg.
–Husj,ropteegogsloetterdei.
Berredeneldstekunnehjelpemeglitt.Hosamlaaks tilbuntarmellomdeismånevane,ogeghjelptehenne medåbindeogsetjepåstaur.
Ettertregongersålangtidsomvanleghaddeegfått innheilehaustenpåeigahand.Eghaddeknaptsove, ogdådensistefamnenmedtørrhøyendelegvari løa,gjekkeginnistova,deregseigikollframfor grua.
Egvaknatilavateldstejentaristaimeg.
–Mor,dumåvakne!Erdudød,mor?
Barnegråtenhaddelagasmåholerinniskodda,og dåegopnaauga,sumdeblikketmitt,slikatdetvarto avhennesomstodder,ogikkjeei.
–Ikkjedød,svarteegogprøvdeåsetjemegopp.
Jordgolvetvarkaldt.Egfekkkravlamegoppi senga,dertvillinganekrauptettinntilmegmedandei suttapåtommelen.Reivungenlågsomvedeitunderi korgasiogsov.
–Korerfar,spurdeeg.
–Viveitikkje.
Dåhaddehanvorevekkesidandetmørknakvelden før.Dettevarførstegongenetterathankomtilbake, athanhaddevorebortesålenge.Hanvarvelmedei avfrillenesine.Meghaddehaniallfallsluttaårøre,og gladvaregfordet.
Ellerkanskjenokonhaddesetthanogtekesakai eignehender,såvaregkvitthanforgodt?
Eingongiløpetavnattavaknaegavatdetsmalli døra,oghøyrdeHavgrimromstereistova.Såknirka detisenga,ogdetbleistilt.
Ommorgonengjekkegifjøsensomvanleg,med minstenpåryggen.Egkvappdåegkomutattpå tunet,forderstodOddlaug,pånippettilåopnedøra tilstova.
–Hoi,ropteeghøgt.
Hosnuddesegogkommotmeg.Egsettedeifulle mjølkebøttenenedpågrasetoggneidhandaover auga.
–MenSolrun,sahooglaeihandpåskuldrami, –duerjoutsliten!Duveitdetberreeråspørje.Og duskalikkjebetalemeg.Detharegsagt,ogdetstår egfor.
Nokunneegseiedetsomdetvar.Forteljehenne atHavgrimvarkomenheimatt,ogategikkjevisste kvaegskullegjeremeir.Oddlaugvillesjølvsagtikkje klareåhaldestiltmeddennekunnasærleglenge.Ho
villerøpedettilSigmund,somvillekviskredettil einavbrørnesine,somvilleplumpeutmeddetpå skjenkestovaettereitparbollarøl.Føregvissteordet avdet,villeKjellaugsendebrørnesineogbrørnetil
HaraldetterHavgrim,ogegvilleblikvitthaneingong foralle.
Tankenvarforlokkande,menlovnadenomtruskapegeingonghaddegitttilektemannenmin,heldt megatt.
EgsatilOddlaugathoikkjeskulleottast.Søster miskullekomeomnokredagar,ogeghaddealtfått hjelpmedhausten.
–Deterberreminsten,saeg,–hanheldpåogfår tennerogharhaldemegvakenfleirenetter,ognokjem hanveltilåsoveheiledagenogverevakentilnatta igjen.
–Detervisstikkjeberregreittmedslikesmå,endå sågodedeier,saOddlaugmildtogstraukdenvesle overhovudet.
–Nårdusnakkaromtenner,lahotilogtoksegtil einekinnet,somegnosågvartjuktoghovent,–så veiteggodtkoriltdetkangjere.Deterhakketføreg gårtilgalderkonaogfåreitrettelegtrollpulverforå sjåomdetkansvivekkskiten!
Idetsamesettereivungeniågråte,ogeggav Oddlaugeitorsakandesmilogsaathannoktrong mjølk.
–Egskalikkjeheftedegmeir,saho,–menseiberre fråomdeternokoegkanhjelpemed.Egharsliktå gjere.DeterjoberreegogSigmundheime,såhendene mineerledigemykjeavtida.
Egtakkaogsågetterdenrunderyggenhennardå hogjekk.Eintankevarbyrjasvirreihovudet:Om Havgrimdøydde,trongegikkjegårundtogvereredd foråtaimotfolkpågardenogavslørehan.Ellervere reddhanskullesetjeossifareendåeingong,talivet
avendåeitmenneskeiløynd,ellerspeleossfrågard oggrunn.
Føreggjekkoglamegsamanmedungane,laegmeg påmagenpågolvetogdrogskreppahansframfrå undersengahans.Somegtrudde,vardenfullavmyntar.Egforsyntemegmeddetegtrong,ogskulletilå dytteskreppaunderigjen,dåeinlitenposetrillaut. Egstakkhandanediogkjendeatdenvarfullavsmå, hardekorn.Detvarfordunkeltistovatilåsjåkvadet var,såegrullaeitkornmellomtommelogpeikefinger, føregputtadetimunnenogbeittil.Eggispadåden sterkesmakenavpepartreftetunga.
Havgrimkomheimlikeførdaggry.Egskimtaskikkelsenhanssomlasegibenken,ogavdentungepusten forstodegathanhaddesloknameddetsame.
UtpådagentokegOddlaugpåordetogsettefrå megunganehoshenneunderpåskotavåmåttetil presteneinturforåbeomeialmisse.Istadengjekk egtilSigbritetterrådomkvaegskullegjeremedHavgrim.
Hovargammalsomhauganeogdeneinastegalderkonaheritrakta.HogavmegeidjevelskremsetilTor ogOdin,ogrissadeninnieinpinnemedlangsame rørsler,forekstrasterkverknad.Attåtpinnenfekkeg eitpulver.Egskulledryssedetiølethans,føreglas detsomstodpåpinnenhøgt,tregonger.Sidanegikkje kunnetyderuner,gjentokhoordaformegogbadmeg seiedeitilbaketilhenneheilttilegkunnedeipårams.
Sigbritpakkapinnenogdenvesleposenmedpulverinninever.Egtakkaogbetaltemedpenningar
fråskreppatilHavgrim.Sågjekkegheimoggøymde neverpakkeninstundersengatilungane.
Dennattasategoppeogventapåathanskullekome heim.Detvarteograkk,menegvarforoppspilttil åfåsove.Eghaddeskjenkteinbolleøltilhan,som stodklarpåbordet.Iølethaddeegrørtutpulveret,og nosategdermedpinnenmellomhendeneoggjentok runeneihovudet.
Foreingongsskuldsovalleunganenattagjennom, ogeghåpteinderlegatHavgrimikkjeskullevekkedei idethankom.Iallfallikkjeførhanhaddedrukkeseg utørstavøletogfåttveltasegnedisenga,derhanville slokneavsegsjølvførmorgonenvargått,foraldri meiråvakneigjen.
Egmåttehadøstav,foregbråvaknaavatdøragjekk oppogHavgrimstodderframformeg.Somventavar hanfull.Hanlétdøraståpåvidtgapogstoggaved bordenden,derhanbleiståandeogsvaie.
–Egtenkteduvartørst,mumlaegogskauvølbollenmothan.
Hangloddepåmegmedeitunderleguttrykk,såfall blikkethanspåbollen.Hanstrekteuthandaforåta den,menbråttrullaaugabakiskallenpåhanoghan segnaompågolvetmedeitgisp.
Detslappeinlydutavmeg,ogegkneipeinehanda fortovermunnenmedanegknuarunepinneniden andre.Kvahaddeskjedd?Haddeegdrepehanmed berreord?
Egreistemegogdyttalittbortihanmedfoten.Ikkje einlydkomfrådenstorekroppen,ikkjeeingongdå
egsparkahanhardtisida.Førstdåegfekkveltahan rundt,sågegdet:einkniviryggenpåhan,ogblodsom hadderunnelengeogfargakledahansraudefråinst tilytst.
Dåhøyrdeegeinhestvrinskeogtrampemed hovane.Egstakkhovudetutdøra,ogdersatKjellaug overskrevspåhesteryggen,blåkleddogbrattinakken,medmorgongryetflammandebakseg.
–Dåerdetoppgjort,ropteho,førhosettehælanei hestesidaoghyppa.
Egbleiståandelamslegenogsjåetterhenne.Så summaegmeg,gjekkinnogtokølbollenfråbordet, sloøletvekkbaknova,drogliketutgjennomdøraog ladetpåbakkenbakhuset.
–Verduvelfarenogvenlegtilsinns,mumlaeg. –MåtteTortaimotdeg,måtteOdineigedeg.
Egkrossamegfort.
–OgGudvårfar,amen,laegtil.
Eghentaeitkledeogdektehanmed,ogeibøttevatn fråbekkensåegfekkvaskaavmegblodet,føreinetter einavunganevaknatileinnydag.
Heim
TormodrettarsegoppogserutoverVågen.Det erkomeeitsløroverhimmelen,snartkjemskodda sigande.Handreghettaavhovudetogstrykhanda gjennomdetsveittehåret,tørkardenpåkjortelen.
Dagenbleibra,trassalt.Dåhanførstkomnedpå brygga,varderrikelegmedfiskålosse.Vågettervåg medtorsk,seioglyr,båtlastetterbåtlast.Detkjennest iarmaneogryggen.
SkipperenståribåtenmedeinebeinetmotbryggekantendåTormodkjembortmedhettaihanda.
–Dervardu,ja,seierhanogtekeituggeaveintørrfiskbit.
Tormodnikkar,serpådengrovenevensomtelopp myntar,tørrfiskensomvipparimunnvika.Solaståri ryggenpåskipperen,denerikkjelikevarmsomtidlegare.
–Erdetarbeidåfåimorgon?
–Jau,seierskipperen,–skulletrudet.Dufårkome nedutpådagennårbåtanekjeminn,såfårvisjå.
–Detskaleggjere.
Tormodtekimotpenningane.Eigodtyngdihanda.
Solaharsteiktheiledagen,måsaneharkrinsaoverdei medandeiharlossa,sjøenlepjaetterbryggepålane. Nohaddedetsmaktmedeinbolleøl.Menikkjeidag. Idagskalhanrettheimmedpenningane,ikkjenokon turinnomskjenkestova,detharhanlovaGyda.
–Dåsestviimorgon,seierhanhøgtogløftarhanda motlossekarane.
Sommeløftarhandatilbake,ogeinavdeihanhar arbeiddsidevedsidemed,Sigmund,vinkarhantilseg.
–Duskalikkjeblimedogfådegeinsmakøl,då?
Tormoddregpådet.Hanramlarutpåforofte,og Gydaerlei.Særlegetteratminstenkom.Ungenheld hennevakenomnettene,ogsåharhodeiandre unganerundtbeinaòg.Hotrenghanheime.Penninganeòg.Eldstesondeiraerikkjetilnokhjelp,stum ogdauvsomhaner.Tormodharsommetiderlurtpå kvahaneigentlegforstår,omaltersomdetskalinne ihovudethans.MenGydaharalltidføystdetvekk. Hanskjønerakkuratlikemykjesomdeg,harhosagt.
Omikkjemeir.
–Nja,svarerTormod.–Egfårvelsjååkomemeg heim.
Sigmundsmiler.
–Ja,visskjerringasmellermedpisken,erdetbest ålyde.
Tormodservekk,klørsegunderdenvarmehetta.
Karanesenderølbollenrundtbordet.Sigmunderblitt vekk,måhagåttheimallereie.Tormodgliserogristar påhovudet.Pisken,duliksom.Hantekeindjupslurk
dådetblirhanstur.Flirerilagmeddeiandre,sjølvom hanikkjeharfåttmedsegkvadeisnakkarom.
Hanlètblikketglioverskjenkestova,overbordaog lysasomflakkar.Karanesomdrikk,deifåkvinnfolka somsmileroggjersegtil,ogdererTordis,likevensom alltid.Så,iglipamellomtomannskroppar,fårhan augepågutslampen.Hanstårborteveddøra,raudi kinna,månetthakomeinn.Tormodstønnarogdukkarnedmotbordplata.Tekimotbollenigjen,drikk djupt.Gutenstårogserinnoveridendunkleskjenkestova,klørsegpåkinnetmeddetsomserutsomein flat,litenrunepinne.Kvaerdetdennegongen?
Tormodstirernediølet,heldombollenmedbegge hendene.Påtideåkomesegvekk.DetmåvereGyda somharsendthan.Holeiterhanoppkvarennhaner. Omhanhargåtttilnokonpåvitjingellertekesegein rundepåbryggene.Omhanharstukkenedtilsjøen foråslåaveinpratmedkarane.Ellerhit.Omhansit ogdrikkheimehosOlavbortevedallmenningeneller harfunnesegeikråieitavsmaua,eivarmkrå,med einvarmkroppåleggesegmed.Varmmunnogvarme lår,somopnarsegogtekimot.
HanserGydaforsegmedungane,hoharkanskje denminstevedbrystet,ellersitogspinnmedteinen mellombeina.Hanserforsegeldenpågrua,gryta medgrautsomputraroverflammane,einplutseleg gråtfrådenvesle,deitotettesomstendigslåst,ogmor deirasomskjenner,deneldstesomstumtsprettopp ogdregdeiyngrebrørneetterhåret,føyserdeiutpå garden,føyermorsiialthovil.
Gutenspeidarsnartdeneine,snartdenandrevegen, medanhanfiklarmedpinnen.Hanvågarsegikkje heiltinn.Hanerkjapp,springfortomnokonskulle huketakihan,trivenakketakpåkjortelenhanseller gripetakiarmen,menhanerredd.
Ogkvinnene.Hanerredddeiòg.Ikkjeslikekvinner hanertryggpå,ikkjeslikekvinnerhanervanmed. Ikkjeerdeitilåveretryggepåheller.Tormodgliser nedibollen.Nei,kvinneneerikkjetilåveretryggepå herpåskjenkestova.Deidregsmågutarinntilbringa siogklemmer,heldfastsålengedeilystar.Gutungen kjemtilålikedetnårhanblireldre.
TormodtekeinnyslurkogkikarbortpåTordisigjen. HositpåfangettilHavgrimno,harslegeutdetmørke håret.Sitderogler,fingrarmedlokkane,menhoser ikkjegladutbakdetstorefliret.Detnårikkjeopptil auga.Nei,hovillenokhellersitjepåhansfang,om hanberrehaddepenningaråbetalehennemed.
Hanmøterdetstore,opneblikkethennar,laugar segidet,augasymogaltdoblarseg,mensåbrølerein avlossekaraneogslåribordet,oghankveppogsenderbollenfortfråseg.Såfårhanaugepågutenigjen.
Tormodreiserseghalvvegsoppogsniksegduknakkaattoveriskjenkestova.Hanveitnokkvasom stårpådenpinnen.Sågdetiandletethennardåho jagahanoppavsengaogutiformiddag.Ognoerdet ikkjefleirepenningarigjenåkomeheimmed.
Kanskjedethaddevorelikegreittomhanreiste.
Byrjapånytteinannanstad.Hanhargjortmangefeil, detskalverevisst,menhankunnerettadeiopp,gjort oppforseg,omdetberreikkjevarforhenne,detsten-
digemasethennar.Mistrua,sinnet.Skammaholegg nedoverhanvedkvartminstefeilsteg.
Hansersegoverskuldraførhanskubbaroppdøra ogstigoverdørstokkentillageret.Surletfråstemmer blirdempaidethandyttarattdettjukkedørbladet.
Tønnermedølpågolvet,krukkermedbrennevin, sekkarmedmjøloggryn,eikassegrønsaker,nokre storeostarogeinhøgstabelflatbrødpåeihylle.Rader medtørrfiskogeitparskinkerhengfråtaket,vedsida avtørkaurtekvastarogeinbuntmedlauk.
Hankjemihugathanhargløymtåete.Hanvar såtørst,ogdenførsteølensmaktesågodtåleine,den andrebollengjekkrundtbordetmestutanathan merkadet,ogdåhanfekkdentredjetilmunnen,var bådesvoltogannabortgløymt.
Hangårtilbakveggen,dereilågdørføreruti smauet.Deterikkjeførstegongenhanharsnikeseg utdennevegen.Hanskalnetttilopneslåadåstemmesurretblirhøgareogeinnevetrivhaniskuldra.
–Kvavilduherinne?Komigjen,utmeddet!
DeterUnn,hosomeigvertshuset.Tormodkrympar segogløftarhendene.
–Ingenting,eglovar,villeberresnikemegut,så ikkjegutungenskullesjåmeg.
–Gutungen?Duernovelikkjereddeinlitengut, veiteg,vaksnemannen?
Unnsleppertaketihan,ogTormodsnursegsakte rundt.
–Hanvilhafattimeg,seierTormod,–såegtenkte egskulle.
–Stikkeavfrådetheile?Jaja,korforikkje.Duhar veldinegrunnar.
Unnsersegrundt.Blæseinmørklokkfråpanna.
–Ogduharikkjeforsyntdegavmatenmin,såeg måropepåeinavdeisterkekaranederute?
–Nei,nei,eglovar.
Tormodheldopphendeneigjen.Unnmønstrarhan, såsmilerhoogheldbakdøraopen.
–Komdegut,seierho,–såsestvivelimorgoneller einannankveld,kjenneregdegrett.
Hoblunkar.Tormodløftarhandatiltakkogdukkarutismauet.Føteneplaskarnedirennesteinen, oghanristarlittpåfotenførhanfortsetinnoveri skoddeogmørker.Tungebygningarlutarmothan fråbeggesider.Luktarskarptavtjære,luktarsøtt avregn.
Hantektilhøgrevedførstekrossveg,vidareinnover imylderetavsmauogbakgater.Kjennerdengodesitringaetterøletspreiesegilemmane,heiltutifingerspissane.
Denvesleplassenertom,såhankryssarfortoverog finndørahennar,knakkarhardttogonger.Omhoer inneogledig,plarhokomemeddetsame.
Eivarm,krydraluktstrøymerutidetdøraopnar seg,ogsåstårhoderogsmilermildtimothaniberre serken.
–Erdetdenkarensomkjemrekande?
–Tenkteegvillesjåomduvarheime.
–Å,egeralltidheimefordeg,seierToraogleggdet lysehåretbakeineøyret.
Deterlittutståande,fårhennetilålikneeisøt,lita mus.Hanrettaruthandaogleggeinlokkbakdet andreøyretòg.
–Fåregkomeinn,då,seierhanmedtjukkrøyst,og hoslepperhanforbi.
Overarmenhansstrykbortibringahennaridethan passerer.Denmjuke,trinnebringa,hankjennerhalsen tjukneendålitt.Holukkardøraogkjemetterhaninn irommet.Legghendenepåakslenehans:
–Berreleggdeg,du.
Handregavsegkjorteloghoser,finnsegtilrettei kråa,ventar.Dåhokjemogleggseginntilhan,tekhan ikringhenne,lukkaraugaoglètaltannafare.
Eldenernestenbrunnenutdåhoreisersegoppogbyrjarklepåseg.
–Ertidaderalt,seierhan.
–Andreventar,seierho,–påbådemegogdeg,vil egtru.
Hangnirseghardtoverandletetogblirsitjandeslik, medhovudetihendene.Omhanberrekunnebliher, ivarmentilTora.Berresoveherikråainatt,stiltog roleg,medarmanekringdenmjukekroppenhennar.
–Dufårkomeatteinannankveld,seierhoogstryk hanoverhovudet.
Hannikkar.Eitkvartpressarpåbakauga.Han svelgjerhardtnokregonger,finnkjortelenogskjorta, skrevkledetoghosene,fårpåsegskoa.
Holegghandamotkinnethansidethanskaltilågå.
–Nomåduikkjegløymeåbetale,seierhoogser liksomstrengtpåhan,førhosmilerogstrykeinfinger overmunnenhans.
–Ånei,seierhan,–nei,detvarikkjemeininga.
Hanbyrjaråklappesegpåkledasomforåleiteetter myntanehanveithanikkjehar.Dregframdeteine
etterdetandre.Eisnytefille.Nøkkelen.Eitreflishan harbrukttilåpirkesegitennenemed.Kjennerheten ikinnano.Kjennerdetbrenneidenlutenakken.
–Harduikkjepenningar?
–Jau,seierhanoggrevvidare,–detmåegha.
–Duveitduikkjefårpåborghosmeg,seierho.
–Duskalfåpenninganeimorgon,seierhanog gløttarfortopppåhenne.
Hoharkrossaarmaneoverbringa,stårderogser mørktpåhan.
–Egleitpådeg,seierho.–Egtokikkjepenningar frådegpåførehand,slikeggjermedandre.Også snyterdumeg,etteratduharfåttditt.
–Egsnyterdegikkje,seierhan,spakareno.–Eg skalbetaledeg.Egskalkomeattimorgondendagog gjereoppformeg.
–Ja,ja,seierho,opnardøraogskubbarhanut. –Komdegvekk.Egvilikkjehadeghermeir.
Hansnublarbakoverogtrivetterhenneforikkjeå falle,menhoslamrarattdøra,oghandeisarnedisøla.
–Fitte,mumlarhanogstablarsegopppåbeina igjen.
Hankjennernokosvinedoversvelgetogibringa. Torasomalltidharvoresågreimothan,somharopna armaneogvarmahan,gitthanalthohar.Hankostar seghardtoverbakenogfårvekkdenverstesøla,tørkardeiskitnehendenepåkjortelen.Speidarrundtseg, mengutungeneringenstadåsjå.Takkoglovfordet, såsåghaniallfallikkjedettetåpelegeopptrinnet.
Tormodfårbråttvondtavguten.Hangårkanskje ennorundtismauaogleiter.Hankanjoikkjenokofor det,hanerberreeingutunge.Deterhosomharsendt
han,gutengjerberresomhanblirfortald.Hanfreistar berreåfinneeinvillfarenkar,somrekrundtikjøpstadenmedfolkhoikkjekjennerogikkjeheldfornoko.
Deterblittkaldtnosomnattaerkomen,ogregnetfell tungt.HanfårgåogsjåomOlaverheime,tenkerhan, kryssarplassenigjenoggårinnmellomdeilutande husa,kanskjeOlavhareindramåbypå.Kanskjeein matbeteòg,erhanheldig.
Forhanharingenheimmeir,nokanhanikkjegå tilbake.Gydaharsagtathoikkjeorkarmeiravrotet hans.Omhanikkjeskjerparseg,tekhomedungane ogflyttarheimtilfarsin.OgTormodharlova,påtru ogære.
Hankjennersegplutselegsåtrøytt.Kvaerdethan drivmed?Hansomharfåttsegeifinkonemedgod medgift,eingodheim,nokregreieungar.Kvaerattav detno?Altharhanskuslavekk.
Hangøymerandletetihendeneoglenersegmot husveggen.Korforkanhanikkjeberrearbeideogforsørgefamilien,vereeindugandekar,kutteutdrikk oghor,slåstingogterningspel?Kvaerdetsomergale medhan?
Hankanlikegjernegåpåsjøenmeddetsame,tenkerhan,ogtankenernyogtindrandeklar.Hankjennersegikkjerusameir,kjennersegvakenogskjerpa, seraltklarareennhanhargjortpålenge.
Hangårvidarenedoversmauet,iretningVågen. Kjennerluktaavnytttreverkblandesegmedden skarpestankenavtjæreogbrannpåbyggetomta likeved.
Plutselegplaskinggjennomeinsølepyttfårhantil
åsnuseg.Dererhanjammenigjen,eldstegutenhans, medrunepinnenfråmorsiieinenevenoglyktaiden andre.Hanharfunnehanendåeingong.Tormodtek eitstegfram.
–Dumåveretrøytt,seierhanogvilklappesonen pådetvåtehovudet.
Gutenrykkerhovudetvekk,sermuttpåfarenog rekkerframhanda.
–Erdentilmeg?
Gutendyttarpinnenmothanendåeingong,ergeleg.Tormodsetoppeiorsakandemineogtekdenvesle pinnenfråguten,mønstrarden.
–Kvastårdet,spørhanoggnirsegoverauga.–Eg serikkje,deterformørkt.
Handregfingerenoverflata,somforåsjårunene medfingrane.Kjennerdeibeinelineneiristinganemot fingertuppen,menblirikkjeklokare.
Gutenheldopplyktasåhanskalsjå.
–«Gydaseieratduskalgåheim»,seierTormod. –Mendeterjodenvanlegebeskjeden?
Gutensnufsar.Sernedpådeigjennomblauteskoa sine.
–Hosaikkjenokomeir?Tormodtektakihakatil guten,foråfåhantilålesepåleppenehans.–Om penningar,eller.Mordiverkaikkjesint?
GutenserpåmunnentilTormodogtrekkerlittpå skuldrene.Såristarhanpåhovudet.
Tormodleggbeggehendenepådeismaleakslenetil gutenoggirhaneitliterist.Hanklarerikkjelatevere åsmile.
–Imorgonereinnydag,seierhan,klapsargutenpå ryggenogleggarmenomkringhan.
Gutenserpåfaren.Tormodkjenneratskuldrene hansslapparav,eispenningsomlosnarikroppen hans.Farenheldkringguten,såtekdeivegenheim gjennomnatta.Regnetharslutta,skoddaharløystseg opp,ogVågenliggder,blanksomeitauge.