[ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ] 9 ::
Αντώνης Διαμαντής I Σημείωμα του μεταφραστή
17 ::
Adriana La Selva I Σημείωμα επιμελήτριας αγγλικής έκδοσης
23 ::
Το Τυφλό Άλογο. Διάλογοι με τον Eugenio Barba και άλλα γραπτά
245 : Μετά το Kaosmos | Άλλα γραπτά Ι 247 :: Eugenio Barba I Mythos 261 :: Torgeir Wethal I Καθρέφτες κατεστραμμένοι από υγρασία και σκουριά: Andersen’s Dream 283 :: Mirella Schino I 50 χρόνια παραστάσεων: The Chronic Life 295 :: Eugenio Barba I Τhe Tree and his Roots 317 :: Iben Nagel Rasmussen I Ένα κελάηδημα πάνω στο ξερόκλαδο
329 :: Η ιστορία πρέπει να ειπωθεί | Άλλα γραπτά ΙΙ 331 :: Iben Nagel Rasmussen Ι Οι μουγγές του παρελθόντος 345 :: Iben Nagel Rasmussen Ι Itsi-Bitsi 365 :: Eugenio Barba Ι Γράμμα στον Άραμη 371 :: Iben Nagel Rasmussen Ι Τριάντα χρόνια μετά 375 :: Eik Skaløe I Γράμμα από τον Εik 379 :: Iben Nagel Rasmussen I Το βιβλίο της Ester 397 :: Eugenio Barba, Iben Nagel Rasmussen Ι Αναζητώντας το Διάφανο Σώμα 407 :: Mirella Schino Ι Ογδόντα σκηνές από το Θέατρο Odin 489 :: Σημειώσεις τέλους
~~≈
[ σημείωμα του μεταφραστή ]
Αντώνης Διαμαντής
9 ≈~
≈~~
Το Τυφλό Άλογο είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο από όλες τις απόψεις. Γραμμένο από τη μεγάλη ηθοποιό του ιστορικού Θεάτρου Odin της Δανίας, Iben Nagel Rasmussen, αποπνέει ένα αίσθημα τρυφεράδας, αφοσίωσης, σεβασμού, αγάπης στην τέχνη του θεάτρου και κυρίως στη σκηνική παρουσία. Είναι η εξομολόγηση μιας ηθοποιού για το πώς δημιουργεί τους ρόλους της, πώς αντιμετωπίζει και υπερβαίνει τον ίδιο της τον εαυτό, κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, πώς ξεπερνά τις αδυναμίες και τα φαινομενικά ανυπέρβλητα εμπόδια που προκύπτουν από την περιστασιακή αντιληπτική και σωματική της ανεπάρκεια –αναδεικνύοντας την ευστροφία και το χιούμορ που χρησιμοποιεί για να τα ξεπεράσει–, για την αδιανόητη σε χρόνο και ένταση δουλειά που αφιερώνει για να τα αντιμετωπίσει και προπάντων την πίστη που έχει στην ομάδα και στον συνάδελφό της. Η Iben με γλαφυρό και ποιητικό τρόπο αναφέρεται σε όλη τη διαδρομή της, από τη στιγμή που ξεκινά στο Θέατρο Odin ως ηθοποιός/εκπαιδευόμενη –αλλά και πριν συμβεί αυτό– μέχρι και σήμερα, καθώς συνεχίζει να είναι εν ενεργεία ηθοποιός, δασκάλα θεάτρου και σκηνοθέτρια. Περιγράφει αυτά που διαδραματίζονται κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας μιας θεατρικής παραγωγής. Αυτού του είδους η μαρτυρία είναι χρήσιμη στην εκπαίδευση και στην προσέγγιση της θεατρικής πράξης για κάθε ηθοποιό και σκηνοθέτη, για κάθε άνθρωπο της σκηνής. Η ματιά της παρουσιάζει τον «κόσμο» της πρόβας: πώς γεννιέται ο ρόλος μέρα με τη μέρα και πώς η ίδια μετατρέπει το ανέφικτο σε εφικτό. Εκεί όμως που το βιβλίο αποκτά τεράστιο ενδιαφέρον είναι η διαφορετική ματιά, για όλα τα παραπάνω, του σκηνοθέτη (Eugenio Barba) και της ηθοποιού (Iben Nagel Rasmussen), που αναδεικνύεται μέσα από τις απολαυστικές, διαφορετικές μεταξύ τους, γεμάτες ποίηση και σοφία αφηγήσεις και περιγραφές για τη δημιουργία των παραστά-
11 ≈~
σεων που συμμετέχουν, αλλά και από τους αναμεταξύ τους διαλόγους, οι οποίοι είναι ουσιαστικά ένα μάθημα θεάτρου για τον βαθμό που αυτές οι δύο, τόσο διαφορετικές, λειτουργίες –σκηνοθέτη και ηθοποιού– είναι απαραίτητες για τη δημιουργία της παράστασης. Ως μεταφραστής γοητεύτηκα από τα πολλά και χρήσιμα γεγονότα που εκτυλίσσονται χρονικά, τις παραστάσεις, τις περιοδείες, τις σκέψεις της ηθοποιού αλλά και της γυναίκας, όταν αναφέρεται στην προσωπική της ζωή. Οι περιγραφές όσων άλλων γράφουν στο βιβλίο αυτό είναι εξίσου συναρπαστικές. Το Τυφλό Άλογο και η γραφή της Iben αποκαλύπτουν σε όλες τις ανεξάρτητες και εναλλακτικές θεατρικές ομάδες του Τρίτου Θεάτρου τα κοινά τους στοιχεία σε σχέση με τη θεατρική πορεία και τις βαθύτερες αξίες της τέχνης του θεάτρου – κοινά ανεξάρτητα από τον χρόνο και τις αισθητικές αντιλήψεις. Και αυτό καθιστά το βιβλίο μοναδικό· ο βιωματικός χαρακτήρας μιας προσωπικής μαρτυρίας ταυτίζεται με την ιστορία του θεάτρου και βρίσκεται κυριολεκτικά «έξω από τον χρόνο», ενώνει το παρελθόν με το μέλλον –μέσα από τα όνειρα και τις προσδοκίες της ηθοποιού–, το παρόν με το παρελθόν –με τις πάμπολλες ιστορικές της αναφορές–, αλλά και το μέλλον με το παρόν, καθώς αποκαλύπτει στα μάτια τού αναγνώστη αυτό που «έρχεται για να μείνει», δηλαδή τις αξίες του Τρίτου Θεάτρου όπως το ονομάζει ο Eugenio Barba. Το βιβλίο είναι ένα παζλ από μαρτυρίες και περιγραφές για όλες τις παραστάσεις του Θεάτρου Odin, από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα, που το συμπληρώνουν οι σημαντικές αναλύσεις του Torgeir Wethal και της Mirella Schino. Η τελευταία συγκέντρωσε επίσης 80 σπάνιες φωτογραφίες από την ιστορία του θεάτρου, τις οποίες σχολιάζει εύστοχα. Προσωπικά βιώνω σαν ηθοποιός και σκηνοθέτης του θεάτρου Όμμα Στούντιο τη διαδικασία αυτής της δουλειάς, αυτής της καλλιτεχνικής προσέγγισης, ως μία σχέση που ξεκινά από το 1990 και διαρκεί μέχρι σήμερα· είτε ως εκπαιδευόμενος μαθητής της σκηνικής τεχνικής που μου δίδαξαν –και συνεχίζουν να με διδάσκουν οι ηθοποιοί του Θεάτρου Odin–, είτε ως συνδιοργανωτής σε ευρωπαϊκά προγράμματα συνεργασίας του θεάτρου μας με το Odin, ή ως μεταφραστής άρθρων και βιβλίων του Eugenio Barba, είτε ως θεατής των παραστάσεών ~≈ 12
τους. Το θέατρό μας έχει γίνει ένα από τα «Πλωτά νησιά», όπως τα περιγράφει ο Eugenio Barba στο ομώνυμο βιβλίο του,* ενώ έχουν πραγματοποιηθεί πολλές καλλιτεχνικές και εκπαιδευτικές συναντήσεις του θεάτρου μας με το Θέατρο Odin. Αυτά τα χρόνια μάς διαμόρφωσαν ως ηθοποιούς, μας επηρέασαν, μεγαλώσαμε και ωριμάσαμε μέσα από αυτές τις συναντήσεις. Κάναμε πολλές φορές τη διαδρομή Αθήνα - Holstebro και αργότερα Ηράκλειο Κρήτης - Holstebro, μιας και το 2000 «μετακομίσαμε» στο Ηράκλειο Κρήτης, που είναι μέχρι σήμερα η έδρα του θεάτρου μας, συνεχίζοντας να διοργανώνουμε και εδώ, όπως και στην Αθήνα, εκπαιδευτικά σεμινάρια με θέμα τη μελέτη της σκηνικής τεχνικής ή παρουσιάσεις των παραστάσεων του Odin, ή να συμμετέχουμε σε αντίστοιχα σεμινάρια μακράς διάρκειας στο Holstebro, παρουσιάζοντας εκεί δικές μας θεατρικές παραγωγές. Μια σημαντική στιγμή σε αυτή την καλλιτεχνική σχέση που χρόνο με τον χρόνο μεγαλώνει είναι και η μετάφραση του βιβλίου του Eugenio Barba, Η Γη της Στάχτης και των Διαμαντιών (The Land of Ashes and Diamonds, Μάιος 2004) που μεταφράσαμε μαζί με την Ειρήνη Κουτσάκη, ηθοποιό του θεάτρου μας, και συνεκδώσαμε σαν θέατρο Όμμα Στούντιο με τις εκδόσεις Γαβριηλίδη. Ο Eugenio Barba είναι γνωστό ότι προκαλεί πάντα καλλιτεχνικούς και δημιουργικούς «σεισμούς». Έτσι το 2015 πρότεινε στο θέατρο Όμμα Στούντιο να πάρει μέρος ως συνδιοργανωτής, μαζί με 11 άλλους οργανισμούς και θέατρα της Ευρώπης, σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα με τίτλο «Καραβάνι η Συνέχεια» (“Caravan Next”). Μια αξέχαστη εμπειρία για τη λειτουργία και σημασία στο «Θέατρο στην Κοινότητα» (Social Community Theatre) και τις «Ανταλλαγές/Barters». Τότε, στο πλαίσιο του masterclass του Eugenio Barba στο Ηράκλειο, παρουσιάστηκε η δουλειά – έρευνά μας, που ξεκίνησε το 2009 και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα και έχει ως αντικείμενο τη σχέση της τελετουργίας με το θέατρο, μέσα από το κείμενο της Ασκητικής του Νίκου Καζαντζάκη. Η
* | Eugenio Barba, Τα πλωτά νησιά - Πέρα απ’ τα πλωτά νησιά, μτφ. Κώστας Βάντζος & Άρτεμις Μαθιά, Δωδώνη, Αθήνα 2018.
13 ≈~
Ασκητική προσεκλήθη από τον Eugenio Barba στο Festuge (Η εβδομάδα γιορτής - Festive week), ένα φεστιβάλ που διοργανώνει το Θέατρο Odin στο Holstebro από το 1989. Είναι η πρώτη φορά που ένα θέατρο από την Ελλάδα πήρε μέρος σε αυτή την τεράστια διεθνή γιορτή. Και ενώ συνεχίζουμε να παίρνουμε μέρος ως συνδιοργανωτές σε νέα ευρωπαϊκά προγράμματα μαζί με το Θέατρο Odin, με τη συμπαράσταση και παρότρυνση του Eugenio Barba, το θέατρο Όμμα Στούντιο ιδρύει τον Φεβρουάριο του 2020 στο Ηράκλειο Κρήτης το Κέντρο Θεατρικής Ανθρωπολογίας με σκοπό τη μελέτη της παρουσίας του ανθρώπου, με αρχές διαφορετικές από εκείνες της καθημερινής ζωής, σε συνθήκες οργανωμένης παράστασης· τη διαπολιτισμική ανάλυση αυτού του φαινομένου μέσα από όλα τα πεδία των παραστατικών τεχνών, καθώς και τη διεύρυνση των γνώσεων πάνω στον σκηνικό βίο για να «μάθουμε πώς να μαθαίνουμε». Ο Eugenio Barba δέχεται και γίνεται επίτιμος πρόεδρος του Κέντρου. Η συνολική παρουσία του Odin στην Ελλάδα οφείλεται στην επιμονή ανεξάρτητων εναλλακτικών θεατρικών ομάδων και καλλιτεχνών, που παίρνουν το βάρος της οργάνωσης και της οικονομικής ευθύνης να οργανώσουν παραστάσεις, σεμινάρια ή να μεταφράσουν και εκδώσουν βιβλία και άρθρα σχετικά με το Odin. Ιδίως, κατά την ισχνή, σε παρουσία τέτοιων δράσεων, δεκαετία 1990-2000, αυτές οι μικρές ανεξάρτητες φωνές κατορθώνουν να κρατήσουν «ζωντανό» τον μύθο του Odin στην Ελλάδα. Αυτός είναι και ο λόγος που, φτάνοντας στο σήμερα, υπάρχει σαφής άνοδος της παρουσίας του Θεάτρου Odin με πολλές και ποικίλες καλλιτεχνικές δράσεις κι έτσι, έστω και καθυστερημένα, γίνεται αντιληπτή η θεατρική κληρονομιά αυτού του σημαντικού θεάτρου, καθώς και το παιδαγωγικό, εκπαιδευτικό και σκηνικό του θεατρικό σύστημα. Παρ’ όλα αυτά μέχρι σήμερα, κανένας κρατικός οργανισμός δεν έχει προσκαλέσει το Θέατρο Odin (με μοναδική εξαίρεση το Ευρωπαϊκό Κέντρο Δελφών τον Ιούλιο του 2019) για να παρουσιάσει τις παραστάσεις του στην Ελλάδα. Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και τα θεατρολογικά τμήματα των Πανεπιστημίων στην Ελλάδα –με εξαίρεση το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου το οποίο ανακήρυξε τον Eugenio Barba, τον Ιούλιο του 2019, επίτιμο διδάκτορα, καθώς και το Εργαστήριο Σκηνικής Πράξης και Λόγου, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου ~≈ 14
Πατρών– μιας και δεν διδάσκεται συστηματικά, μέχρι σήμερα, η μέθοδος και η προσέγγιση της θεατρικής πράξης και της σκηνικής πρακτικής του Θεάτρου Odin και το Ανθρωπολογικό Θέατρο, σε αυτά. Θέλω να ευχαριστήσω την Iben Nagel Rasmussen που μου εμπιστεύτηκε τη μετάφραση του βιβλίου της και μου έδωσε την ευκαιρία να κάνω αυτό το υπέροχο «ταξίδι» μέσα στον χρόνο, το οποίο ελπίζω να απολαύσουν και οι αναγνώστες· την ευχαριστώ ιδιαίτερα για τη συνεχή της συμπαράσταση, βοήθεια και ενθουσιασμό για την έκδοση του βιβλίου. Ευχαριστώ τον Eugenio Barba για την πολύτιμη διδασκαλία του, που μας προσφέρει βιωματικά αλλά και μέσα από τα κείμενά του. Αυτή του η διδασκαλία μάς διαμόρφωσε ως καλλιτέχνες αλλά και ως ανθρώπους. Τον ευχαριστώ για τη γενναιοδωρία του, τη στήριξη, βοήθεια και εμψύχωσή του, στα όνειρα και στα καλλιτεχνικά σχέδια του θεάτρου Όμμα Στούντιο. Η φιλία του μας τιμά, χρόνια τώρα. Ευχαριστώ τον Claudio Coloberti, υπεύθυνο του Odin Teatret Film και τον Simon Dragone, υπεύθυνο του Odin Archive, για τη βοήθεια και συνεργασία τους, για τις πολύτιμες πληροφορίες, συμβουλές και το υλικό που μας παρείχαν για την ολοκλήρωση της μετάφρασης. Ιδιαίτερα όμως ευχαριστώ την ηθοποιό Ειρήνη Κουτσάκη, που μεταφράσαμε μαζί κι αυτό το βιβλίο, την εδώ και πολλά χρόνια πολύτιμη και μοναδική σύντροφο και συνεργάτιδα σ’ αυτή την περιπέτεια της σχέσης μας με αυτό το καταπληκτικό και ιστορικό θέατρο, για την καταλυτική της βοήθεια και συνεργασία σε όλες τις δράσεις που αναπτύσσουμε κατά καιρούς, για την πίστη και αφοσίωσή της στη δουλειά και στις αξίες αυτής της θεατρικής προσέγγισης καθώς και για τις καίριες επισημάνσεις της και συμβουλές σε όλες τις θεατρικές μας συνεργασίες με το Θέατρο Odin. Ευχαριστώ όλες και όλους τους συνεργάτες του θεάτρου Όμμα Στούντιο για τα τόσα χρόνια που πορευόμαστε μαζί με ένα κοινό όραμα, χωρίς να μας επηρεάζει η γεωγραφική απόσταση και ιδιαίτερα τους συνοδοιπόρους Άννα Μαχαιροπούλου, Κορίνα Αποστολοπούλου, Μυρτώ Παπαδοπούλου, Γεωργία Καρλατήρα και Αντρέα Κωνσταντίνου. Τη μετάφραση αυτού του βιβλίου την αφιερώνω σε όλες και όλους τους συντρόφους και συντρόφισσες της θεατρικής ομάδας Όμμα και
15 ≈~
του θεάτρου Όμμα Στούντιο που δημιούργησαν, έμαθαν, ονειρεύτηκαν, αγάπησαν και γέμισαν με τόσες αξέχαστες και σημαντικές εμπειρίες, οι οποίες καθόρισαν τη ζωή τους, κάνοντας πράξη αυτό που έγραψε ο Στανισλάβσκι «Η Ζωή μου στην Τέχνη». Η πορεία συνεχίζεται… Τέλος ευχαριστώ τις εκδόσεις Δωδώνη, τον Μάρκο Λάζο και τη Νίκη Μαγκλάρα που από την αρχή πίστεψαν και δούλεψαν με αγάπη για την έκδοση αυτού του σημαντικού βιβλίου. Αντώνης Διαμαντής Ηθοποιός-Σκηνοθέτης Θέατρο Όμμα Στούντιο
~≈ 16
[ σημείωμα της επιμελήτριας της αγγλικής έκδοσης ]
Ένα βιβλίο πάνω στο «ενδιάμεσο»
Adriana La Selva
17 ≈~
≈~~
Το Τυφλό Άλογο. Διάλογοι με τον Eugenio Barba και άλλα γραπτά είναι ένας θησαυρός της βιβλιογραφίας του Θεάτρου Odin. Έχουν ακολουθήσει προσεκτικά μελετημένες εκδόσεις στα ισπανικά, ιταλικά και στα πορτογαλικά, το βιβλίο όμως φέρει τη δική του φωνή και στα αγγλικά. Η αυθεντική εκδοχή στα δανέζικα χρονολογείται από το 1998, η οποία γεννήθηκε μέσα από μία συνέντευξη μεταξύ του Eugenio Barba και της Iben Nagel Rasmussen. Η ροή των συζητήσεών τους είναι εκείνο που κάνει αυτό το βιβλίο τόσο ιδιαίτερο. Δεν εμπίπτει στην κατηγορία των θεωρητικών βιβλίων του Eugenio Barba, ούτε στην κατηγορία των βιβλίων γύρω από την εκπαίδευση που ο ίδιος και πολλοί από τους ηθοποιούς του έχουν γράψει. Αυτό είναι ένα βιβλίο που διεκδικεί μια δική του θέση, στις ενδιάμεσες κατηγορίες, στο οποίο μπορούμε να βιώσουμε μία συζήτηση –και μία ένταση– μεταξύ δύο διαφορετικών ρόλων στο θέατρο: εκείνον του σκηνοθέτη και εκείνον της performer. Η γλώσσα τους είναι ανοικτή και προσωπική, επιτρέποντάς μας να δούμε ανάμεσα στις δράσεις και στις προσπάθειές τους για μια αδιάκοπη έρευνα της προσωπικής τους ακεραιότητας. Ως performer, τα γραπτά σε αυτό το βιβλίο μιλούν απευθείας στην καρδιά του επαγγέλματός μου – πράγμα δύσκολο, παρά το γεγονός της ύπαρξης πολλών βιβλίων γύρω από την εκπαίδευση. Όχι, αυτό δεν είναι ένα βιβλίο γύρω από την εκπαίδευση. Δεν θα βρείτε κανόνες, ασκήσεις ή κόλπα. Είναι ένα βιβλίο γύρω από το τι κάνει την εκπαίδευση να αξίζει. Γύρω από τα ήθη που κρύβονται πίσω από την τέχνη του ηθοποιού. Που γράφτηκε από μία καλλιτέχνιδα που επίσης δεν βρίσκει τη θέση της ανάμεσα σε συμβατικές κατηγορίες. Είναι μία performer, μία αφηγήτρια, μία μουσικός, μία δασκάλα. Είναι μία αυθεντία, η οποία σβήνει συνεχώς τα σύνορα ανάμεσα στις προσωπικές ιστορίες και στις καλλιτεχνικές πρακτικές. Αυτό είναι ένα άκρως
19 ≈~
προσωπικό βιβλίο και παραδόξως, γι ’αυτόν τον λόγο, ακουμπά ένα παγκόσμιο συναίσθημα. Ο αναγνώστης μπορεί να βρει το μονοπάτι τής Iben στο θέατρο υπερβολικά γνώριμο, μιας και οι ιστορίες της απηχούν το μονοπάτι κάθε αφοσιωμένου καλλιτέχνη. Το Τυφλό Άλογο. Διάλογοι με τον Eugenio Barba και άλλα γραπτά συγκροτήθηκε από κεφάλαια που αναφέρονται στην περίοδο από την έναρξη του Odin και των παραγωγών του μέχρι το Kaosmos (19931996). Στα πρώτα τρία κεφάλαια ακούμε μόνο τη φωνή του Eugenio Barba. Από την παράσταση Kaspariana και μετά, περίοδος κατά την οποία η Iben Nagel Rasmussen έγινε μέλος του Θεάτρου Odin, κάθε κεφάλαιο είναι διπλό· έτσι, ξεκινούν να ακούγονται οι φωνές και των δύο. Αντιπαραβάλλοντας τις αναμνήσεις τους σχετικά με τις κοινές δημιουργικές διαδικασίες, αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε πως, αρκετές φορές, είναι ριζικά διαφορετικοί, ενώ την ίδια στιγμή συγκλίνουν, καθορίζοντας έτσι αυτή την πολυφωνική ενότητα που είναι τόσο χαρακτηριστική στις παραγωγές του Odin. Στην ιταλική έκδοση του 2006 προστέθηκαν τρία παραρτήματα στο βιβλίο, τα οποία εισήχθησαν και στην αγγλική έκδοση. Το πρώτο, Μετά το Kaosmos, δίνει μια συνέχεια στη δομή του Τυφλού Αλόγου, με κείμενα από τα προγράμματα των παραστάσεων Mythos, Andersen’s Dream και The Tree, ένα δοκίμιο από τη Mirella Schino γύρω από την παράσταση The Chronic Life και τα 50 χρόνια του Θεάτρου Odin – κείμενα που αντανακλούν τον πολυφωνικό διάλογο μεταξύ τού Eugenio Barba, των ερμηνευτών του και του κοινού. Όπως δηλώνει η Schino, τα κείμενα των προγραμμάτων από τις παραστάσεις του Odin ξεχειλίζουν αυτοβιογραφία και μας προσφέρουν μια κλεφτή ματιά στην ενδελεχή και έντονη ρουτίνα της δημιουργίας. Όλες οι φωνές σε αυτό το πρώτο παράρτημα απηχούν τις έρευνες και τις ερωτήσεις της Iben Nagel Rasmussen, και είναι ουσιώδεις για μια ολοκληρωμένη κατανόηση της καλλιτεχνικής της πορείας μέσα στα χρόνια. Μέσα από αυτές νιώθουμε να ωριμάζει η δουλειά της, και αισθανόμαστε –με ένα χαμόγελο ανακούφισης στο πρόσωπό μας– ότι κάποια πράγματα δεν θα αλλάξουν ποτέ. Το κεφάλαιο Άλλα Γραπτά ΙΙ. Η Ιστορία πρέπει να ειπωθεί παρουσιάζει κείμενα που συνδέονται με τις παραστάσεις της Iben, Itsi-Bitsi (μαζί με ~≈ 20
τους μουσικούς Kai Bredholt και Jan Ferslev) και Ester’s Book (μαζί με την Uta Motz και Elena Floris). Είναι πολύ προσωπικά και ποιητικά και φέρνουν στην επιφάνεια ένα άλλο χαρακτηριστικό της Iben Nagel Rasmussen – εκείνο της συγγραφέως. Εδώ, μιλά για τη ζωή της πριν γίνει μέλος του Θεάτρου Odin, για τα επαναστατικά χρόνια, τα ναρκωτικά, τον έρωτα και τα ταξίδια στον δρόμο. Η ειλικρίνεια και η γενναιότητα αυτών των ιστοριών συγκλίνουν τελικά στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου, Το Διάφανο Σώμα. Είναι η απομαγνητοφώνηση μιας συνέντευξης όπου ο Eugenio Barba την ανακρίνει σχετικά με την εκπαίδευση (training). Εδώ βλέπουμε πώς η προσωπική της βιογραφία την έκανε να επιλέξει μια συγκεκριμένη οπτική στην εκπαιδευτική της πορεία, ψάχνοντας γι’ αυτήν τη διαφάνεια που επιτρέπει στον θεατή να έρθει αντιμέτωπος με τις πιο άμεσες –και συγχρόνως, σχεδόν αρχετυπικές, όπως παρατηρεί η Mirella Schino– διαστάσεις του σώματος του ερμηνευτή. Το τρίτο παράρτημα είναι ένα φωτογραφικό άλμπουμ όπου παρουσιάζεται η ιστορία του Θεάτρου Odin μέσα από ογδόντα φωτογραφίες, τις οποίες επιμελήθηκε η Mirella Schino. Το Τυφλό Άλογο μιλά για κάτι που αξίζει πραγματικά στο θέατρο: για τις σχέσεις. Τις σχέσεις μεταξύ δύο αξιοθαύμαστων καλλιτεχνών, του Eugenio Barba και της Iben Nagel Rasmussen. Τις σχέσεις μεταξύ των γλωσσών, της προσωπικής ζωής και της δουλειάς ενός καλλιτέχνη και τη σχέση με το (α)όρατο.*
* | Η Adriana La Selva κάνει παραστάσεις, είναι ερευνήτρια στο πανεπιστήμιο του Ghent Βέλγιο, μέλος της ομάδας The Bridge of Winds.
21 ≈~
[ ΤΟ ΤΥΦΛΟ ΑΛΟΓΟ ]
Διάλογοι με τον Eugenio Barba και άλλα γραπτά
[ πρόλογος ]
Iben Nagel Rasmussen
25 ≈~