ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΕΙΡΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΘΕΑΤΡΟ: ΑΡΙΘ. 187 ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ
ΥΠΗΡΞΕ Ή ΟΧ Ι Ο ΙΒ ΑΝ Ι Β ΑΝΟΒ ΙΤ Σ ;
ΥΠΗΡΞΕ Ή ΟΧΙ Ο ΙΒΑΝ ΙΒΑΝΟΒΙΤΣ;
Μετάφραση: Έρμος Αργαίος
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΩΔΩΝΗ
187
ΣΕΙΡΑ: Παγκόσμιο Θέατρο Τίτλος στο πρωτότυπο: Ivan Ivanovic var miudi, yok muydu? 1η έκδοση: 1980 2η έκδοση: Αθήνα, Δεκέμβριος 2018 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ: Κλεονίκη Μαγκλάρα ΕΡΓΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: «Απόκληροι», έργο σε μουσαμά, 2013, Αλέξανδρος Λιάπης
Σχέδιο εξωφύλλου: Βασίλι Καντίνσκι ΚΙΤΡΙΝΟ - ΚΟΚΚΙΝΟ - ΜΠΛΕ Επιμέλεια εξωφύλλου: Δημήτρης Τάρης
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση μέρους ή όλου του κειμένου, με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η διασκευή τουή ήόλου εκμετάλλευσή σε θέατρο, Απαγορεύεται η αναδημοσίευση μέρους του κειμένου,του με οποιονδήραδιόφωνο ή τηλεόραση την έγγραφη άδεια του μεταφραστή. Επίποτε τρόπο, καθώς και χωρίς η διασκευή του ή εκμετάλλευσή του σε θέατρο, σης,ραδιόφωνο απαγορεύεται η αναπαραγωγή στοιχειοθεσίας, σελιδοποίησης, ή τηλεόραση χωρίς την της έγγραφη άδεια του εκδότη. Επίσης, απαγορεύεται η αναπαραγωγή στοιχειοθεσίας, εξωφύλεξωφύλλου και γενικότερα τηςτηςόλης αισθητικήςσελιδοποίησης, εμφάνισης του βιβλίκαι γενικότερα ήτης όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυου, λου με φωτοτυπικές ηλεκτρονικές ή άλλες μεθόδους σύμφωνα με το ν. πικές ή ηλεκτρονικές ή άλλες μεθόδους σύμφωνα με τοπου ν. 2121/1993 καιμετητο 2121/1993 και τη Διεθνή Σύμβαση Βέρνης Παρισιού κυρώθηκε Διεθνή Σύμβαση Βέρνης Παρισιού που κυρώθηκε με το ν. 100/1975 ν. 100/1975, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.
Σουλτάνη 11, ΤΚ & 106 82, Πλατεία - Αθήνα Θεμιστοκλέους Γραβιάς 15, ΤΚΕξαρχείων 106 78, Αθήνα Τηλ.& &Fax: Fax:2130232404 2130232404 Τηλ. e-mail: email: dodonipublications@gmail.com info@dodonipublications.gr Web site: www.dodonipublications.gr Web site: www.dodonipublications.gr ISBN: 978-960-558-245-6 ISBN: 978-960-558-057-5
ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ
ΥΠΗΡΞΕ Ή ΟΧΙ Ο ΙΒΑΝ ΙΒΑΝΟΒΙΤΣ;
Μετάφραση Έρμος Α ργαίος
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΩΔΩΝΗ
ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΕΡΓΚΕΪ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΒΙΤΣ ΠΕΤΡΟΦ/ ΙΒΑΝ ΙΒΑΝΟΒΙΤΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝ ΣΕΡΓΚΕΓΙΕΒΙΤΣ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΚΑΣΚΕΤΟ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΨΑΘΑΚΙ ΣΑΣΑ, σοφέρ ΤΑΤΙΑΝΑ ΒΑΣΙΛΕΒΝΑ, καθαρίστρια ΜΑΡΙΑ ΑΝΤΡΕΓΙΕΒΝΑ, δακτυλογράφος ΑΝΤΡΕΪ ΤΙΜΟΦΕΓΙΕΝΙΤΣ, γραμματέας του Πετρόφ ΑΝΝΑ ΝΙΚΟΛΑΓΙΕΒΝΑ ΜΠΟΜΠΡΟΦ, γλύπτης ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ ΛΟΥΝΤΜΙΛΑ-ΛΟΥΣΙΑ ΑΛΕΞΕΓΕΒΝΑ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΟΡΧΗΣΤΡΑΣ Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΧΙΚΜΕΤ ΣΕΜΙΟΝΟΦ, εργάτης ΣΕΜΙΟΝΟΦΑ ΝΕΟΙ ΣΤΟΝ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟ ΣΤΑΘΜΟ ΣΕΡΒΙΤΟΡΑ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΤΗΣ ΡΕΣΕΨΙΟΝ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟ ΧΟΛ ΤΟΥ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟΥ
Η σειρά των εικόνων και των πράξεων ακολουθεί τη σειρά των εικόνων και των πράξεων της τουρκικής έκδοσης.
ΠΡΑΞΗ ΠΡΩΤΗ 1η εικόνα Ο ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ ΠΕΤΡΟΦ Μπαίνουν στη σκηνή ο Πετρόφ, ο άνθρωπος με το κασκέτο και ο άνθρωπος με το ψαθάκι. ΠΕΤΡΟΦ, στους θεατές: Γεια σας, σύντροφοι. Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΨΑΘΑΚΙ, στους θεατές: Γεια σας, αξιότιμοι σύντροφοι. Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΚΑΣΚΕΤΟ, στους θεατές: Γεια χαρά σας. ΠΕΤΡΟΦ: Τα γεγονότα που θα δείτε σ’ αυτό το έργο διαδραματίστηκαν σε μια κωμόπολη της Σοβιετικής Ένωσης. Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΚΑΣΚΕΤΟ: Μπορεί να έγιναν αυτά και σε μια από τις επαρχιακές πόλεις τις Πολωνίας. Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΨΑΘΑΚΙ: Ίσως, αξιότιμοι σύντροφοι, και σε μια κωμόπολη της Ουγγαρίας, της Τσεχοσλοβακίας. Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΚΑΣΚΕΤΟ: Ή σε μια κωμόπολη της Ρουμανίας… ΠΕΤΡΟΦ: Ίσως στην Αλβανία. Ίσως σε μια κωμόπολη της
8
ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ
Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας… Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΨΑΘΑΚΙ: Ίσως, αξιότιμοι συμπολίτες; ΠΕΤΡΟΦ, παρουσιάζοντας τον άνθρωπο με το κασκέτο στους θεατές: Ο άνθρωπος με το κασκέτο… Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΚΑΣΚΕΤΟ, δείχνοντας τον άνθρωπο με το ψαθάκι: Τι λογής γνωριμία είναι αυτή; (Στους θεατές.) Εγώ είμαι ο λαός με την εργατιά, με την πρωτοπορία, με τα κολχόζ. (Δείχνοντας τον άνθρωπο με το ψαθάκι.) Κι αυτός είναι που με αποκαλεί απλώς «λαό». (Μπαίνει ο σοφέρ.) ΣΟΦΕΡ: Θα αργήσουμε, Σεργκέι Κωνσταντίνοβιτς. Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΨΑΘΑΚΙ, παρουσιάζοντας τον σοφέρ στους θεατές: Ο σοφέρ του Σεργκέι Κωνσταντίνοβιτς. Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΚΑΣΚΕΤΟ: Ο σοφέρ του κρατικού αυτοκινήτου, Σάσα, αποσπασμένος στον Σεργκέι Κωνσταντίνοβιτς. Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΨΑΘΑΚΙ, κοιτάζοντας το ρολόι του: Έχετε ακόμα καιρό μισή ώρα για να πάτε στη δουλειά σας. ΠΕΤΡΟΦ: Ξέρετε, εγώ συνηθίζω να πηγαίνω λίγο νωρίτερα στην υπηρεσία μου… Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΨΑΘΑΚΙ: Πόσο απέχει αποδώ το γραφείο σας; Αν μπορούσε ο Σάσα να πατήσει περισσότερο γκάζι… ΣΟΦΕΡ: Δεν μπορώ… Ο Σεργκέι Κωνσταντίνοβιτς θέλει να συμμορφώνομαι όπως οι κοινοί σοφέρ στους κανόνες της οδικής κυκλοφορίας. Οι ταξιτζήδες είναι πιο λεύτεροι από μένα. ΠΕΤΡΟΦ: Όταν το απαιτεί η ανάγκη τρέχουμε σαν τρελοί
ΥΠΗΡΞΕ Ή ΟΧΙ Ο ΙΒΑΝ ΙΒΑΝΟΒΙΤΣ;
9
με το αμάξι… Εκτός αν δεν συντρέχει λόγος… (Απευθύνεται στον άνθρωπο με το κασκέτο και στον άνθρωπο με το ψαθάκι.) Ορίστε, θα φύγουμε μαζί… (Ο άνθρωπος με το κασκέτο και ο σοφέρ βγαίνουν μαζί. Ο άνθρωπος με το ψαθάκι, με έκφραση βαθύ σεβασμού στον Πετρόφ, παραμερίζει για να τον αφήσει να περάσει πρώτος.) Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΨΑΘΑΚΙ: Περάστε… Εσείς μπροστά… Σας παρακαλώ… ΠΕΤΡΟΦ, πιάνοντας αγκαζέ τον άνθρωπο με το ψαθάκι: Αργούμε… (Βγαίνουν.) 2η εικόνα Δίπλα στο γραφείο του Πετρόφ, η αίθουσα αναμονής. Εδώ υπάρχουν και τραπέζια για τον γραμματέα και τη δακτυλογράφο. Ο Πετρόφ μπαίνει στο γραφείο του. Η Τατιάνα Βασίλεβνα μ’ ένα υγρό πανί καθαρίζει το σκονισμένο χαλί στο δάπεδο. ΠΕΤΡΟΦ: Δεν υπάρχει ηλεκτρική σκούπα; ΤΑΤΙΑΝΑ ΒΑΣΙΛΕΒΝΑ: Χάλασε… πριν από λίγο… ΠΕΤΡΟΦ: Γιά φέρτε τη να τη δούμε… (Βγαίνει η Τατιάνα Βασίλεβνα. Η Μαρία Αντρέγιεβνα μπαίνει στην αίθουσα αναμονής και κάθεται μπροστά στη γραφομηχανή. Φαίνεται στενοχωρημένη. Ετοιμάζει τη γραφομηχανή. Η Τατιάνα Βασίλεβνα έρχεται με την ηλεκτρική σκούπα κοντά στον Πετρόφ.) ΤΑΤΙΑΝΑ ΒΑΣΙΛΕΒΝΑ: Την έδειξα στον ηλεκτρολόγο μας, μου είπε πως χρειάζεται δουλειά τριών ημερών. ΠΕΤΡΟΦ, καταπιάνεται με την ηλεκτρική σκούπα· ανοίγει το κα-
10
ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ
πάκι της, σηκώνεται, από το συρτάρι του τραπεζιού του βγάζει το κουτί με τα εργαλεία. Ασχολείται με την επιδιόρθωση της ηλεκτρικής σκούπας: Αν δεν χαλνούσαν κάθε τόσο ηλεκτρικές σκούπες ή ψυγεία, θα ξεχνούσα την παλιά μου τέχνη… ώστε σου είπε πως χρειάζεται δουλειά για τρεις μέρες… γιά δες, είχε τριών λεπτών δουλειά… Θα του τα ψάλω στη συνέλευση του Κόμματος… Γιά δούλεψέ την να δούμε… ΤΑΤΙΑΝΑ ΒΑΣΙΛΕΒΝΑ, βάζει μπρος την ηλεκτρική σκούπα: Καλύτερα κι από πριν! ΠΕΤΡΟΦ, ευχαριστημένος: Αλήθεια; ΤΑΤΙΑΝΑ ΒΑΣΙΛΕΒΝΑ: Μα το Θεό… ΠΕΤΡΟΦ: Άντε καλέ! ΤΑΤΙΑΝΑ ΒΑΣΙΛΕΒΝΑ: Σας τ’ ορκίζομαι, δουλεύει καλύτερα από πριν… ΠΕΤΡΟΦ: Τότε χαίρομαι… (Την ώρα που καθαρίζεται το χαλί, ο Πετρόφ τακτοποιεί τα χαρτιά που βρίσκονται πάνω στο γραφείο του, ύστερα περνάει στην αίθουσα αναμονής.) ΠΕΤΡΟΦ: Καλημέρα, Μαρία Αντρέγιεβνα. ΜΑΡΙΑ ΑΝΤΡΕΓΙΕΒΝΑ: Καλημέρα σας. ΠΕΤΡΟΦ: Πώς πάει ο πυρετός του παιδιού; ΜΑΡΙΑ ΑΝΤΡΕΓΙΕΒΝΑ: Σήμερα το πρωί είχε τριάντα οχτώ. ΠΕΤΡΟΦ: Ζημιώνετε το παιδί που δεν θέλετε να το πάτε στο νοσοκομείο… Πρέπει να μπει αμέσως… Άλλωστε εγώ φρόντισα χτες για όλη τη διαδικασία. Σε μισή ώρα το νοσοκομειακό αυτοκίνητο θα ’ναι μπρος στην πόρτα σας. Μπορείτε να πηγαίνετε. Πρέπει να το βάλετε το παιδί στο νοσοκομείο… Σε μία ώρα θα είστε πίσω… Αν
ΥΠΗΡΞΕ Ή ΟΧΙ Ο ΙΒΑΝ ΙΒΑΝΟΒΙΤΣ;
11
υπάρχει τίποτα το βιαστικό για δακτυλογράφηση, θα το κάνει είτε ο γραμματέας είτε εγώ… ΜΑΡΙΑ ΑΝΤΡΕΓΙΕΒΝΑ: Φοβάμαι… ΠΕΤΡΟΦ: Ακούς να φοβάται από το νοσοκομείο! Άιντε άιντε… Δεν θα κάνουν εγχείρηση προτού πάρουν τη συγκατάθεσή σας… (Βγαίνει η Μαρία Αντρέγιεβνα, και η Τατιάνα Βασίλεβνα τελείωσε τη δουλειά της.) ΤΑΤΙΑΝΑ ΒΑΣΙΛΕΒΝΑ: Φεύγω για την εξάμηνη άδειά μου… ΠΕΤΡΟΦ: Το ξέρω. Να ξεκουραστείτε καλά… Δεν το χορταίνει κανείς το Σότσι την άνοιξη. Άιντε με το καλό! (Βγαίνει η Τατιάνα Βασίλεβνα, μπαίνει ο γραμματέας με το ταχυδρομείο.) ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: Καλημέρα σας… ΠΕΤΡΟΦ: Καλημέρα. Το ταχυδρομείο; ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: Ναι, πήγα και το πήρα. ΠΕΤΡΟΦ: Καλά κάνατε… (Κάθεται απέναντι στον γραμματέα. Και οι δυο τους ασχολούνται με τον έλεγχο της αλληλογραφίας. Ο Πετρόφ εντυπωσιάζεται από ένα έγγραφο που διαβάζει.) ΠΕΤΡΟΦ: Για την επισκευή, λέει, της βλάβης, περιμένουν να σταλεί η έκθεση της επιτροπής. Αυτές όμως οι δουλειές επείγουν και δεν μπορούν να περιμένουν τις σχετικές διαδικασίες. Εγώ θα δώσω τα λεφτά χωρίς να περιμένω την έκθεση… η διατύπωση ας έρθει μετά. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: Μερικές φορές επωμίζεστε τέτοιες ευθύνες που τρομάζω. ΠΕΤΡΟΦ, γελάει: Μην τρομάζετε… Πιστεύω περισσότερο στους ανθρώπους παρά στα χαρτιά. Προτιμώ να φέρω την ευθύνη για τις πράξεις μου χωρίς να υποκύψω σε γραφειοκρατικές διαδικασίες…
12
ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ
ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: Δεν με καταλάβατε… Εγώ είμαι ο πρώτος που θα σας χειροκροτήσει από τα βάθη της καρδιάς του για τη γενναία απόφασή σας… Εσείς, Σεργκέι Κωνσταντίνοβιτς… εσείς στ’ αλήθεια… ΠΕΤΡΟΦ, με ικανοποίηση αλλά και μετριοφροσύνη: Καλά, καλά… (Ο Πετρόφ παίρνει μερικά έγγραφα και πάει κατευθείαν στο γραφείο του. Την ώρα που διαβαίνει την ενδιάμεση πόρτα προσέχει πως έρχεται από πίσω του ο γραμματέας του.) ΠΕΤΡΟΦ: Μήπως είχατε να μου πείτε κάτι; ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: Κάτι… Δηλαδή ένα διαμέρισμα στις πολυκατοικίες που θα χτιστούν… ΠΕΤΡΟΦ: Για ποιον; ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: Θα σας παρακαλούσα για μένα… Μας είχατε επισκεφτεί στο σπίτι… ξέρετε πόσο στενάχωρα είμαστε… ΠΕΤΡΟΦ: Ξέρετε ότι δεν είμαι υπεύθυνος για τη διανομή δωματίων… ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: Το ξέρω, αν κάνατε όμως ένα τηλεφώνημα… ΠΕΤΡΟΦ: Δεν μπορώ να το κάνω… Εγώ σαν κομμουνιστής δεν δέχομαι να ζητήσω μια χάρη για έναν κομμουνιστή από τρίτο κομμουνιστή… Στην κωμόπολή μας υπάρχει κρίση κατοικίας… Το βάρος αυτής της κατάστασης πρώτοι απ’ όλους πρέπει να το επωμιστούν τα κρατικά μέλη… Μάλιστα, είναι πολλοί αυτοί που έχουν ανάγκη, κι όμως δεν θα ζητήσουν από κανέναν εξυπηρέτηση… (Ο Πετρόφ μπαίνει στο δωμάτιό του και κλείνει την πόρτα.) ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ, μπροστά στην πόρτα που έκλεισε: Σας ζητάω συγγνώμη, Σεργκέι Κωνσταντίνοβιτς.
ΤΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΥΠΗΡΞΕ Ή ΟΧΙ Ο ΙΒΑΝ ΙΒΑΝΟΒΙΤΣ; ΤΟΥ ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΩΔΩΝΗ
ΤΟΥΡΚΙΑ 14
ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ
«Πρωινό στο πευκόδασος»; Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΨΑΘΑΚΙ: Τον ξέρω, και τι μ’ αυτό; Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΚΑΣΚΕΤΟ: Εκεί εικονίζονται τέσσερις αρκούδες, η μια είναι μεγάλη, οι τρεις τα μικρά της. Ποιο είναι το ηρωικό πρόσωπο ανάμεσά τους; Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΨΑΘΑΚΙ: Δημαγωγείτε… Nazim Hikmet Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΚΑΣΚΕΤΟ: Κατά τη γνώμη μου, το ηρωικό στοιχείο βρίσκεται σ’ αυτό που μου δημιουρευχαρίστηση. Αν όμως δεν έχει τον τρόπο να μου την Ο γείΠετρόφ , ενας ευςυνείδητός ςόβίετίκός Πόλίτης , προϊπροσφέρει… Τι λες εσύ,στην Ιβάνπόλη Ιβάνοβιτς; στάμενος μιας υπηρεσίας του, διαφθείρεται από ΙΒΑΝ ΙΒΑΝΟΒΙΤΣ: Δενκαι καταλαβαίνω απ’ αυτές τιςσεδουτην εξουσία που κατέχει σιγά σιγά μετατρέπεται γραφειοκράτη. Η μεταμόρφωση αυτού του σοβαρού και ηθικού λειές… Έχω να υποβάλω στους δυο σας ένα ερώτημα… αρχικά ατόμου σεΜΕ έναΤΟ ανδρείκελο πουΟρίστε, περιφέρεται γεμάτος Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΨΑΘΑΚΙ: Ιβάν Ιβάνοσοβαροφάνεια οφείλεται στον Ιβάν Ιβάνοβιτς – ή, καλύτερα, βιτς! στο άλλο πρόσωπο τουΤΟ ίδιου του πρωταγωνιστή Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΚΑΣΚΕΤΟ: Ρώτησέπου μαςείναι να κρυμμένο βαθιά στη συνείδησή του. δούμε. Η ιστορία εξελίσσεται σε μια σοβιετική πόλη, αλλά –όπως ΙΒΑΝ ΙΒΑΝΟΒΙΤΣ: Ποια είναι η μεγαλύτερη δυστυχία δήλωσε και ο ίδιος ο συγγραφέας– θα μπορούσε να συμβεί σε που μπορεί να βρει έναν άνθρωπο; οποιονδήποτε τόπο σε κάθε εποχή, καθώς η εικόνα ενός ανΟθρώπου ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΨΑΘΑΚΙ: Η μεγαλύτερη δυστυπαγιδευμένου ανάμεσα στις αρετές και την εξουσία τουχία; είναι δυνατή και εξαιρετικά οικεία. ΙΒΑΝ ΙΒΑΝΟΒΙΤΣ: Ναι. Ποια είναι η μεγαλύτερη δυστυχία για έναν άνθρωπο; Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΚΑΣΚΕΤΟ: Να μην τηρεί τον λόγο του. Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΨΑΘΑΚΙ: Να γίνει θέμα συζήτησης σε ανώνυμη αρθρογραφία κεντρικής εφημερίδας. Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΚΑΣΚΕΤΟ: Η αιχμαλωσία. Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΨΑΘΑΚΙ: Να τον πάρει το σχέδιο με τις εκκαθαρίσεις.