Ranczo wiosna 2018

RANCZO 01 18

Kwartalnik dla klientów De Heus

oraz osób z­ ainteresowanych chowem i hodowlą zwierząt

Nowe pokolenie zmienia oblicze polskiej hodowli Jak ograniczyć wysokie zużycie i koszty paszy?

Trwa promocja drobiowa – poznaj zasady i odbierz prezent!

Lepsza ochrona witamin i wyjątkowy smak - nowa i innowacyjna technologia CDS&Protect

SPIS TREŚCI

Szanowni Państwo, w wiosennym wydaniu Rancza polecamy następujące artykuły:

Potencjał laktacyjny loch – jak go dobrze ­wykorzystać?­­

6-7 Ekspert radzi

16-17 Dbamy o fundamenty ­polskiej hodowli ­brojlera

22-23 Żywienie koni szyte na miarę

32-33 Maksymalna obsada w projektowanym ­ udynku inwentarskim b

26-27

04

Wytwórnie De Heus

08

Hodowco! Sprawdź co Cię czeka w kolejnych miesiącach

10

Znamy laureatów konkursu na najlepszą pracę dyplomową

11

Promocja drobiowa

12

Działamy i wspieramy

14

Nowe pokolenie zmienia oblicze polskiej hodowli

18

Lepsza ochrona witamin i wyjątkowy smak, czyli jeszcze lepsze ­pobranie i wykorzystanie dawki dzięki nowej i innowacyjnej technologii ­CDS&Protect

24

Jak ograniczyć wysokie zużycie i koszty paszy?

28

Agra-Matic

30

Dla przyjemnej, efektywnej i zdrowej hodowli drobiu przyzagrodowego

34

Informacje o produktach

36

Widzieliście już?

38

Wiosna w spiżarni – czas na porządki

40

Przepisy

42

Krzyżówka

Życzymy miłej lektury, Zespół De Heus

Wytwórnie De Heus Każdego dnia ponad 220 tzw. „beczek” przemierza tysiące kilometrów, aby dowieźć do gospodarstw w całej Polsce pasze. Pasza ta produkowana jest w 8 nowoczesnych wytwórniach w całej Polsce. Innowacyjne technologie, wysokiej klasy sprzęt oraz wykwalifikowana kadra gwarantują produkcję bezpiecznych produktów wysokiej jakości.

Wytwórnia pasz w Łomży ▪ produkcja pasz dla bydła, drobiu oraz trzody chlewnej ▪ produkcja nGMO

Wytwórnia pasz w Buku ▪ produkcja pasz dla drobiu ▪ linia Animal Free ▪ certyfikat QS

Wytwórnia pasz w Grodzisku ­Wielkopolskim ▪ produkcja pasz dla bydła, drobiu i trzody chlewnej ▪ produkcja pasz leczniczych ▪ produkcja pasz nGMO

Wytwórnia pasz w Iłowie ▪ produkcja pasz dla drobiu oraz trzody chlewnej ▪ certyfikat QS

Wytwórnia pasz w Spytkowicach ▪ produkcja pasz dla drobiu oraz trzody chlewnej

Wytwórnia premiksów w Łęczycy

Wytwórnia pasz w Łęczycy

Wytwórnia pasz w Mieścisku

▪ produkcja mieszanek mineralno-witaminowych i tzw. premiksów farmerskich dla klientów De Heus w Polsce, Czechach i Słowacji ▪ produkcja premiksów przemysłowych na potrzeby wytwórni De Heus w Polsce oraz w Europie ­Środkowej i Wschodniej ▪ certyfikat FAMI-QS

▪ produkcja pasz dla drobiu i trzody ­chlewnej ▪ produkcja pasz leczniczych ▪ siedziba główna De Heus w Polsce

▪ produkcja pasz dla drobiu i trzody ­chlewnej ▪ produkcja pasz dla stad prarodzicielskich (GPS) ▪ certyfikat QS

4

Wszystkie wytwórnie zapewniają nie tylko produkcję najwyższej jakości produktów, ale są również przyjazne środowisku. Wytwórnie praktycznie nie wytwarzają zanieczyszczeń, o co dbają nowoczesne urządzenia, ­spełniające wysoce restrykcyjne obostrzenia (np. kotły parowe) oraz zamontowane na urządzeniach ­stosowne filtry.

Fabryki De Heus posiadają pozwolenia zintegrowane, opisujące technologie i wskazujące możliwości generowania odpadów, dopuszczalne emisje, zużycie wody. Dodatkowo firma De Heus sama prowadzi monitoring m.in. emisji gazów, skuteczności odpylania. Weryfikuje i raportuje zużycia energii, wody, gazu, generowanych odpadów. Fabryki De Heus spełniają wszelkie normy, także związane z hałasem.

5

Potencjał laktacyjny loch – jak go dobrze wykorzystać? V edycja Akademii A’locha Produkcja trzody chlewnej w Polsce, przez wiele lat wiodła prym wśród innych sektorów. W 2000 r. stanowiła ponad 37% towarowej produkcji zwierzęcej i przewyższała o 17% wartość produkcji mleka, a ponad trzykrotnie wartość produkcji drobiu. Dziś tendencje się odwróciły. Czy powrót do lat świetności jest możliwy?

Tak! Dbanie o dobrostan loch i odpowiednie wykorzystanie ich potencjału laktacyjnego to sposób na odbudowanie krajowej produkcji prosiąt. Wiedzą o tym hodowcy, uczestnicy Akademii A'locha, zorganizowanej przez firmę De Heus już po raz piąty.

Podczas piątego już spotkania w ramach cyklu Akademii A’locha swoimi doświadczeniami podzieli się hodowca – Artur Molski, lek. wet. Paweł Wróbel, opowiadając o najczęstszych patologiach okresu okołoporodowego, Krzysztof Światek – specjalista ds. techniczno-inwestycyjnych De Heus, podpowiadając jak zadbać o komfort matki oraz Karolina Zielińska – kierownik regionalny ds. trzody chlewnej De Heus.

Akademia A’locha dała także odpowiedź m.in. na pytanie jak zwiększyć potencjał laktacyjny loch oraz jak go dobrze wykorzystać, by uzyskiwać satysfakcjonującą liczbę odsadzonych prosiąt, niską śmiertelność, wyrównany miot o odpowiedniej zdrowotności i wadze oraz zdrowe lochy gotowe do wejścia w kolejny cykl produkcyjny.

Zielińska podała też wskazówki jak temu zapobiec i na co zwracać uwagę: – Warto m.in. ocenić wymiona, ich wygląd, ilość czynnych sutków, sprawdzić czy nie występuje stan zapalny oraz zadbać o odpowiednią temperaturę, stan nóg i profilaktykę. Dokonujemy także oceny zachowania. Brak zainteresowania prosiętami, jedzeniem, apatia czy agresja to sygnały dla nas, świadczące, że trzeba interweniować.

Jak powinien wyglądać prawidłowy poród fizjologiczny?

▪▪ Prosię rodzi się co 15 minut, gdy przez 45 min. nic się nie dzieje – powinno się zaingerować, wykonując masaż wymienia; ▪▪ Ok. 1-2 min po porodzie prosię powinno stać na nóżkach; ▪▪ Ok. 2-5 min po porodzie prosię powinno ssać; ▪▪Warto pomóc słabszym prosiętom, nagrzewając je pod lampą, ▪▪ Prosięta piją siarę.

– Kolejnym niezwykle ważnym elementem na porodówce jest utrzymanie odpowiednich warunków. Czystość to podstawa. Należy zadbać o wysoką jakość kojców porodowych, rusztu oraz koryta. Nie może zabraknąć dopływu świeżego powietrza do pomieszczenia, przy jednoczesnym zachowaniu odpowiedniej temperatury. Dodatkowo ­należy pamiętać o czystej wodzie, dostępnej 24h (odpowiednie pobranie wody to 2,5 l na minutę). Aby uniknąć niepożądanych zdarzeń, każda locha powinna być poddawana kontroli i posiadać swoją kartę – mówiła Karolina Zielińska.

Najczęstsze błędy w żywieniu loch karmiących: ▪▪ Zbyt duża dawka paszy i n ­ iskie włókno – powoduje trudności z wypróżnianiem i rozwój MMA ▪▪ Źle zbilansowana dawka lub niewłaściwe dawki paszy – skutkiem jest niska masa ciała prosiąt ▪▪ Brak stałego dostępu do

wody – powoduje trudności z wypróżnianiem ▪▪ Częstotliwość karmienia loch – ma wpływ na laktację, wycieki i dobrostan ▪▪ Niewłaściwa homogenność paszy.

W rozwiązywaniu powyższych problemów oraz w prawidłowym zarządzaniu stadem podstawowym pomagają eksperci z grupy A’locha – kontakt do nich znajduje się na stronie www.deheus.pl.

■ ■ ■

Karolina Zielińska opowiadała o najczęstszych problemach na porodówce związanych m.in. z obecnością zbyt grubych loch, które cechują się złą budową wymienia, słabą mlecznością oraz przedłużającym się porodem i większą liczbą martwo urodzonych prosiąt lub zbyt chudych, z którymi łączą się problemy z kolejną rują, krótką laktacją i małymi miotami.

6

7

Hodowco, sprawdź co Cię czeka w kolejnych miesiącach.

Dane z rynków bydła, trzody i drobiu w Polsce są optymistyczne. Potwierdzają tendencję wzrostową produkcji zwierzęcej w kraju. W dobrej kondycji pozostaje sektor drobiowy, a także mleczny. Rośnie także pogłowie świń. Czy tak dobra passa utrzyma się w kolejnych miesiącach?

Dobre wyniki, a także ceny w 2017 zachęcają do zwiększania hodowli.

Dane Głównego Urzędu Statystycznego pokazują, że w porównaniu z rokiem 2016 r. pogłowie bydła wzrosło o ok. 4%.

W produkcji bydła mięsnego wciąż przoduje Mazowsze z ponad 18% udziałem w krajowym pogłowiu tego mięsa. Tuż za uplasowało się województwo podlaskie (16%) i woj. wielkopolskie (16,4%). Podkreśla się, że szansą na jeszcze większe zyski z produkcji, szczególnie dla właścicieli mniejszych gospodarstw jest przyłączenie się do grup producentów.

– Warto wykorzystać dobrą sytuację na rynku, która sprzyja rozwojowi już funkcjonujących gospodarstw oraz umożliwia powstawanie nowych. Od połowy 2017 r. ceny bydła wewnątrz UE regularnie rosną. We wrześniu odnotowano wzrost rzędu 5% i choć u nas nie był on aż tak duży to można przewidywać, że rosnący popyt na polską wołowinę, zarówno na terenie UE jak i krajów trzecich tę sytuację zmieni – komentuje Paweł Kasprowicz, kierownik działu bydła De Heus.

Krowy są bardziej wydajne.

Eksperci przewidują, że w latach 20182030 wydajność krów zwiększy się o ok.

18% – Dziś koniunktura dla producen8

tów mleka jest bardzo dobra: wysokie ceny skupu, ciągłe zapotrzebowanie na surowiec, relatywnie niskie ­koszty żywienia na litr mleka. Na efektywną produkcję mleka składa się wiele czynników. Sekret tkwi we właściwym zarządzaniu stadem, w tym trosce o dobrostan zwierząt, zbilansowane żywienie i skrupulatnej analizie wszelkich czynników produkcji. Ważnym elementem, o którym często zapominamy jest właściwa dbałość o młodzież hodowlaną. To od nich, a więc od naszej dbałości o nie, w dużej mierze zależy przyszłość i długowieczność stada – komentuje Paweł Kasprowicz, kierownik działu bydła De Heus.

Wieprzowina z coraz lepszymi wynikami.

– Na rynku mięsa w Polsce w 2017 r. największe średnioroczne wzrosty cen odnotowano w przypadku trzody chlewnej. Jak wynika z danych MRiRW

w 2017 r. przeciętna cena skupu trzody chlewnej wyniosła 5,20 zł/kg i była o 8,9% wyższa w porównaniu z 2016 r. – komentuje Magdalena Kowalewska, analityk rynków rolnych Banku BGŻ BNP Paribas S.A. – Pomimo kiepskiej sytuacji w ostatnich miesiącach rok 2017 był dość dobry dla producentów trzody. Mimo ASF, hodowcy nie mogli narzekać na ceny.

Należy jednak przyznać, że miniony rok potwierdził pilną potrzebę zmian. Konieczne są zmiany strukturalne i prowadzenie innowacji dla tego sektora.

Szczególnie, że wciąż borykamy się z bardzo wysokim napływem warchlaków zza granicy, na poziomie 5-6 mln sztuk – dodaje Piotr Lipiński, kierownik działu trzody chlewnej De Heus.

– Uważamy, że w 2018 r. dla producentów trzody chlewnej może być trudniejszy niż poprzednim rok, ze względu na wzrost konkurencji na rynku światowym, co może powodować presję

w kierunku spadku cen. Dodatkowo coraz większym problemem jest ASF, który rozprzestrzenia się nie tylko na terenie wschodnich województw ­Polski, ale również na Mazowszu. Nie można również wykluczyć, że choroba ta przeniesie się w inne rejony naszego kraju – prognozuje Kowalewska.

Polski drób natomiast plasuje się wysoko – Polska wciąż jest największym eksporterem produktów drobiowych na terenie UE z rosnącym potencjałem na pozostałych rynkach, w tym azjatyckim i afrykańskim – podsumowuje Wojciech Kapusta, kierownik działu drobiu De Heus. – Jak wynika z danych MRiRW w okresie I-IX 2017 r. z Polski wyeksportowano 818,8 tys. ton mięsa i podrobów drobiowych, czyli o 10% więcej r/r. Warto jednak zauważyć, że w analogicznym okresie 2016 r. wzrost ten był o 7% większy – komentuje Magdalena Kowalewska.

– Eksport jest bardzo ważnym czynnikiem kształtowania się cen na rynku krajowym, jednak nadal większość, bo około 60%, produkowanego w Polsce mięsa drobiowego przeznaczana jest do konsumpcji krajowej, a ta wzrasta. Jeszcze w 2013 r. przeciętne spożycie mięsa drobiowego w naszym kraju wynosiło 26,5 kg/os., natomiast w 2017 r. było to już około 30 kg/os. (IERiGŻ) – dodaje.

Polacy z roku na rok zjadają coraz więcej drobiu.

Według badań konsumenckich przeprowadzonych na zlecenie firmy De Heus, ponad połowa respondentów najczęściej je drób, a co trzeci – wieprzowinę. Prawie co dziesiąty ankietowany najczęściej je ryby, a jedynie 6% – wołowinę. Mięso drobiowe to także główny składnik diety osób młodych, do 24 r.ż. sięga po nie 65% ankietowanych.

– W 2017 r. przeciętna relacja cen skupu kurcząt brojlerów do cen trzody chlewnej wyniosła 0,64, wobec 0,70 w 2016 r., co oznacza, że średnio mięso drobiowe potaniało w stosunku do mięsa wieprzowego o blisko 9%. Taka sytuacja sprzyjała wzrostowi konsumpcji krajowej. Jak wynika z szacunków IERiGŻ bilansowe spożycie mięsa drobiowego w 2017 r. wyniosło 30,0 kg/mieszkańca i było o 0,8 kg większe w porównaniu z 2016 r. – mówi Kowalewska.

Co czeka drobiarzy w roku 2018?

– Oczekujemy, że w 2018 r. sektor drobiarski w Polsce nadal będzie się ­rozwijał, jednak w mniej dynamicznym tempie, niż miało to miejsce w ciągu ostatnich 5 lat. Biorąc pod uwagę czynniki fundamentalne trudno spodziewać się wzrostu cen skupu. W rozpoczynającym się roku. sektor drobiarski ­będzie musiał zmierzyć się z wieloma wyzwaniami, jak chociażby proponowane zmiany prawne (m.in. zakaz uboju rytualnego, zakaz stosowania pasz GMO), zmiany preferencji konsumentów (m.in. nacisk na poprawę dobrostanu zwierząt, patriotyzm konsumencki), a także coraz silniejsza konkurencja kosztowa ze strony pozaunijnych producentów drobiu. Nie można wykluczyć również powrotu grypy ptaków – podsumowuje Kowalewska.

Coraz większe znaczenie zyskują certyfikaty jakości.

Certyfikacja systemów bezpieczeństwa (np. ISO 22000 lub standard QS) pozwala na poprawę efektywności zarządzania w gospodarstwie oraz pomaga w rozszerzeniu rynków sprzedaży. Udokumentowana jakość produktów oznacza też wyższe marże. Warto więc zatroszczyć się jeszcze bardziej o konkurencyjność, a więc i certyfikacje, zwłaszcza, że polskie produkty cieszą się rosnącym zainteresowaniem zagranicznych odbiorców, a polska żywność oceniana jest jako żywność dobrej jakości.

– Konsumenci, chcą czuć się bezpieczni. Chcą wiedzieć, w jaki sposób i przy użyciu jakiego rodzaju surowców, technologii, systemu chowu ­zostały ­wyprodukowane finalne produkty, które spożywają. Certyfikacja jest więc pewnego rodzaju gwarantem zapewnienia jakości dla finalnego konsumenta. Jest spełnieniem jego oczekiwań – mówi Wojciech Kapusta.

Wielu hodowców obawia się także produkcji bez ­antybiotyków – Zupełnie niepotrzebnie – odpowiada Wojciech Kapusta, De Heus.

– Wyniki techniczne i ekonomiczne hodowli bez antybiotyków mogą być takie same lub nawet lepsze, oczywiście pod warunkiem położenia właściwego nacisku na zarządzanie fermą. Zbieranie danych ich analiza oraz wyciąganie wniosków to podstawa do osiągnięcia sukcesów produkcyjnych. Nie można też zapominać o zdobywaniu nowej wiedzy i konsultacjach z ekspertami, by być na bieżąco i właściwie dbać o dobrostan zwierząt, a także korzystać z innowacyjnych rozwiązań, jakie jako firma oferujemy – dodaje.

9

Znamy laureatów konkursu na najlepszą pracę dyplomową Nagroda główna w konkursie De Heus na najlepszą pracę dyplomową z zakresu hodowli zwierząt gospodarskich trafiła do Katarzyny Waszkiewicz, absolwentki zootechniki Wydziału Bioinżynierii ­ Zwierząt Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Przyznano także wyróżnienie Rafałowi Łydze, studentowi Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie.

Laureatów wybrało jury złożone z pracowników De Heus, w tym kierowników produktu oraz ekspertów danego gatunku zwierząt.

– Kondycja loch nie jest często opisywanym tematem w publikacjach polskich, co wymagało poszukiwania źródeł zagranicznych. Uważam, że dzięki temu praca jest ciekawa i dotyczy żywienia, a to skłoniło mnie do wysłania 10

jej na konkurs firmy De Heus – mówi Katarzyna Waszkiewicz, zwyciężczyni konkursu.

Nagrodą główną w konkursie jest płatny staż w wybranym dziale firmy oraz tablet.

Jury przyznało także wyróżnienie wraz z nagrodą rzeczową Rafałowi Łydze, studentowi Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie za pracę magisterską pt. „Charakterystyka wartości odżywczej śruty guar (cyamopsis tetragonoloba l.)”.

– W konkursie wystartowałem przez przypadek, podczas poszukiwania ofert pracy trafiłem na stronę internetową De Heus Polska i zauważyłem

ogłoszenie o konkursie. Zaciekawiło mnie, jak moja praca wypadłaby w porównaniu z innymi z dziedziny, ponadto uznałem, że dobry wynik stanowiłby argument w ewentualnej rekrutacji i... po prostu wysłałem streszczenie – komentuje Rafał Łyga.

Firma De Heus od wielu lat wspiera studentów, wchodzących na rynek pracy.

– Często absolwenci nie mogą znaleźć zatrudnienia, umożliwiającego im rozwój w kierunkach, które ich pociągają.

Naszym celem było stworzenie przestrzeni, w której mogą rozwinąć swoje umiejętności oraz pasje, a także – podczas stażu – zdobyć wiedzę opartą na doświadczeniu – mówi Ewelina Kowalska, specjalista ds. HR De Heus.

PROMOCJA! ZA ZAKUP 4

10

20

40

worków paszy dla drobiu De Heus

NAGRODA GWARANTOWANA:

łopatka do zadawania paszy

opiekacz

patelnia

naczynie żaroodporne z podgrzewaczem

Szczegóły promocji w regulaminie, na www.deheus.pl oraz u dystrybutora.

Promocja trwa do 30.06.2018 r. lub do wyczerpania zapasów.

Dotyczy produktów z oferty pasz dla drobiu przyzagrodowego De Heus.

11

Działamy i wspieramy Jak już Państwo doskonale wiedzą, firma De Heus chętnie wspiera inicjatywy skierowane do dzieci, zwłaszcza te związane z bezpieczeństwem najmłodszych w mniejszych miejscowościach. Właśnie takimi działaniami zajmuje się program „Działamy i wspieramy”.

De Heus – bezpieczeństwo z klasą – Gostomia (woj. zachodniopomorskie)

De Heus – bezpieczeństwo z klasą: bezpieczeństwo nad wodą – Konarzyny (woj. pomorskie)

De Heus Cup 2018: turniej piłkarski – Myszyniec, Biskupiec, Mława, ­Giżycko, O ­ strołęka (woj. mazowieckie, ­woj. warmińsko-mazurskie)

Budujemy „klasę w DeHe". Będzie to miejsce, w którym dzieci będą się bawiły i uczyły poprzez zabawę. Ta wyjątkowa przestrzeń umożliwi także organizację ciekawych zajęć o bezpieczeństwie, z wykorzystaniem dostępnych pod ręką i unikatowych pomocy edukacyjnych, które z pomocą dzieci zaprojektujemy i wykonamy.

Włączamy się do organizacji rodzinnego Dnia Dziecka w Konarzynach, podczas którego przeprowadzimy warsztaty edukacyjne pod hasłem „Wakacje na wsi bezpieczną przygodą”.

Z niecierpliwością czekacie na Mundial 2018? Zanim rozpoczną się Mistrzostwa przed nami inne emocje piłkarskie. Rozpoczynamy De Heus Cup, czyli szereg turniejów piłkarskich! Oczywiście zaczynamy od turniejów eliminacyjnych, a kończymy wielkim finałem!

Przypomnimy i szczególnie wzmocnimy temat zachowania bezpieczeństwa nad wodą – czy to podczas kąpieli czy wędkowania, podczas wycieczek do lasu czy też na własnym podwórku w gospodarstwie rolnym. Oczywiście nie zabraknie gier, zabaw i wspólnego grillowania.

Turnieje będą połączone z piknikami rodzinnymi „W zdrowym ciele zdrowy duch”, podczas których odbędą się warsztaty, prelekcje nt. prawidłowego odżywiania i znaczenia mleka oraz jaj w diecie oraz ćwiczenia z udzielania pierwszej pomocy, zabawy i konkursy.

Zorganizujemy także podchody do wiejskiej zagrody, czyli grę terenową, której trasa będzie przebiegała przez teren Gostomii. Dzieci, wyposażone w mapy i wskazówki – będą odwiedzały wiejskie zagrody – gospodarstwa rolników z Gostomii. Na terenie gospodarstwa drużyny będą miały do wykonania zadania i konkurencje związane z bezpieczeństwem w gosp. rolnych.

Turnieje: maj – czerwiec

Piknik: 2 czerwca

Otwarcie wraz z piknikiem: 25 maja

Stworzymy bezpieczne i przyjazne dzieciom miejsce zabaw, rozwoju i wypoczynku, w którym dzieciaki odnajdą m.in. ścieżkę sensoryczną, inspirowaną plastrem miodu, oazę dla dzikich ptaków, w której wybudujemy karmniki, budki lęgowe, domek dla wiewiórek. Nie zabraknie także Wierzbowego Kącika Wypoczynkowego z własnoręcznie wykonanymi ławkami i stolikami dla dzieci. W centrum tego wyjątkowego miejsca znajdzie się bajeczny plac zabaw z panelami muzycznymi.

Akademia Bezpiecznego Przedszkolaka – Łęka Wielka (woj. wielkopolskie) Akademia Bezpiecznego Przedszkolaka to cykl lekcji i zabaw dla dzieci związanych z tematem bezpieczeństwa. Będzie m.in. o bezpieczeństwie­­ w drodze do szkoły, podczas zabawy, o pierwszej pomocy i bezpieczeństwie w gospodarstwach rolnych.

W ramach działań zrealizujemy także budowę placu zabaw, zapewniającego dzieciom bezpieczne miejsce do zabaw.

Otwarcie wraz z piknikiem: 10 czerwca

Już dziś dziękujemy Wam za dotychczasową współpracę, Wasze inspiracje i wspólne działania!

Zapraszamy do dalszego działania i wspierania!

Rozwiń skrzydła z De Heus - Sienna (woj. wielkopolskie) Nauka poprzez zabawę – to najważniejsze hasło tego projektu, podczas którego odbędzie się cykl eksperymentów badawczych mających na celu wyposażenie dzieci w wiedzę i umiejętności przyrodnicze.

Zajmiemy się m.in. budową karmników dla ptaków i budek lęgowych wraz z instalacją kamery, co umożliwi dzieciom całoroczne monitorowanie i obserwację życia ptaków.

Pomożemy także najmłodszym w stawianiu pierwszych kroków w świecie nauk botanicznych oraz przeprowadzimy warsztaty kulinarne: „Z jajem”, „Skąd biorą się pisklęta” oraz spotkanie z przyrodnikiem pasjonatą. Włączymy się również do Siennieńskich Biegów Przełajowych.

Kwiecień – październik

12

Otwarcie wraz z piknikiem: 14 czerwca

Festyn gier podwórkowych – ­Łęczyca (woj. łódzkie)

Bezpieczny Dzień Dziecka – Czarnia (woj. mazowieckie)

Zaprojektujemy i wykonamy miejsce kreatywnych zabaw dla dzieci. W ten sposób przed Domem Kultury w Łęczycy powstanie strefa gier podwórkowych. Będzie to połączenie tradycyjnych pomysłów na zabawy podwórkowe z nowoczesną estetyką i technologią. Plansze do gier wykonane będą na stałe na ziemi ze specjalnych, termoutwardzalnych i kolorowych materiałów, odpornych na warunki atmosferyczne i ścieralność.

Otwarcie strefy gier nastąpi podczas pikniku, w trakcie którego odbędą się konkursy (związane z zainstalowanymi planszami), gry i zabawy.

Festyn: 31 sierpnia

Rozwijające zmysły i zdolności ­motoryczne miejsce zabaw – Grajewo (podlaskie)

Współorganizujemy Dzień Dziecka, podczas którego zabierzemy dzieciaki w podróż wyjątkową kolejką, przedstawimy lekcje o bezpieczeństwie i pierwszej pomocy oraz przeprowadzimy zaskakujące doświadczenia z jajkami, colą i płynem do naczyń…

Akademia młodych Strażaków – Woźniki (woj. małopolskie) Założeniem projektu jest przeprowadzenie szeregu działań mających na celu poszerzenie umiejętności i wiedzy w tematyce pierwszej pomocy oraz zagrożeń związanych z życiem codziennym. Przekażemy wiedzę strażacką oraz poćwiczymy udzielanie pierwszej pomocy. Dokonamy także renowacji toru szkoleniowego i zorganizujemy zawody sportowo-pożarnicze. Zadbamy o to, by dzieci chętnie spędzały czas na dworze, a nie przed komputerem.

Finał: 22 czerwca

Zaprosimy również najmłodszych do udziału w konkursach oraz grach i zabawach, które oczywiście sami przeprowadzimy. Nie zabraknie grilla i waty cukrowej!

Piknik: 29 maja

13

Nowe pokolenie zmienia oblicze polskiej hodowli Aleksander Osowicki, absolwent studiów inżynierskich na kierunku Rolnictwo na Uniwersytecie Technologiczno-Przyrodniczym w Bydgoszczy, ma 25 lat. Razem z tatą Marianem i bratem Wojciechem prowadzi 55-cio hektarowe gospodarstwo w Dąbrówce (woj. kujawsko-pomorskie). Od kilku lat wspólnie zajmują się hodowlą trzody chlewnej w cyklu zamkniętym. Stado podstawowe liczy około 35 loch.

Karolina Pietrzko: Dlaczego akurat trzoda chlewna, a nie np. bydło czy drób?

Aleksander Osowicki: Zacznę od historii.

Do 1990 r. gospodarstwo prowadzili dziadkowie razem z moim tatą. Było to tradycyjne polskie gospodarstwo – o wielokierunkowej produkcji. Utrzymywaliśmy wtedy bydło mleczne i opasowe, a także trzodę chlewną. Z początkiem lat 90. dziadkowie podjęli decyzję o przejściu na hodowlę trzody i tak jest do dziś. Wszystkie budynki są przystosowane do chowu świń. W 2007 roku postawiliśmy nową tuczarnię.

Jak się wypracowuje sukces w hodowli trzody?

Kluczem do sukcesu w gospodarowaniu jest cierpliwość, wzajemne zrozumienie oraz przede wszystkim współpraca.

Tata posiada ogromne doświadczenie, a ja wiedzę zdobytą na studiach. Staram się ją maksymalnie wykorzystywać, tak aby gospodarstwo się rozwijało i przynosiło oczekiwane efekty.

Czy trudno było podjąć decyzję o przejęciu gospodarstwa po rodzicach?

Gospodarstwo obecnie w ponad połowie należy do mnie, pozostała część nadal należy do taty. Decyzję o przejęciu części gospodarstwa podjęliśmy wspólnie. To

Co najbardziej lubi Pan w byciu hodowcą?

Prowadzenie gospodarstwa to praca na pełen etat, ale sprawia mi to ogromną satysfakcję. I po prostu lubię pracę ze zwierzętami.

nie była trudna decyzja. Lubię to, co

robię, nie wyobrażam sobie, że mógłbym zajmować się czymś innym. Od najmłodszych lat praca w gospodarstwie mnie pochłaniała. Opuszczenie go nie wchodziło w grę. Nigdy nie miałem żadnych wątpliwości, że będę pracował w gospodarstwie. *Druga połowa marca 14

Doświadczenie pokoleń plus nowoczesne myślenie pomaga osiągnąć sukces.

Sądzi Pan, że hodowla trzody ma przyszłość?

W tej chwili ciężko powiedzieć, czy hodowla świń ma przyszłość, gdy do drzwi

Myślę jednak, że przy zachowaniu zasad bioasekuracji i zdrowym myśleniu jest w tym przyszłość. Dlatego trzeba się cały czas rozwijać.

Nie zostawać w tyle. puka ASF.

Czyli Pana zdaniem warto ryzykować?

Kto nie ryzykuje, ten nie pije szampana (śmiech). A tak poważnie, to jeśli czegoś bardzo chcemy i będziemy w to mocno wierzyć, to warto podjąć ryzyko. Ale trzeba przy tym zachować zdrowy rozsądek i zawsze sprawdzać możliwości.

Czy Pana zdaniem młodzi hodowcy będą przejmować gospodarstwa po swoich rodzicach? Jeśli tak, to jakie według Pana mogą na nich czekać przeszkody?

Myślę, że młodzi rolnicy coraz chętniej przejmują gospodarstwa. Wystarczy zajrzeć na fora branżowe. Chcemy być niezależni, a rolnictwo to nasza pasja. Jeśli chodzi o przeszkody, to jedną z głównych trudności jest ogromna ilość biurokracji, ale i z tym sobie radzimy. Potencjalnym problemem mogą być także rodzice, którzy mimo przekazania gospodarstwa i tak nadal nim zarządzają, nie dając pola do popisu swojemu następcy.

Czy stosuje Pan nowoczesne technologie w hodowli? Myślał Pan o komputeryzacji w hodowli?

Nasza tuczarnia jest wyposażona w paszociąg, ale nie wiem czy to nowoczesna technologia (śmiech). Intensywnie myślę o komputeryzacji. W najbliższym czasie zakładam wprowadzenie automatycznej wentylacji oraz kompu-

terowo sterowanej stacji paszowej dla loch prośnych.

A co dziś dzieje się w Pana gospodarstwie?

Aktualnie* mamy mały przestój. Prace polowe jeszcze nie ruszyły za względu na kapryśną pogodę. Nadmiar wody w glebie i zmrożona ziemia uniemożliwiają rozpoczęcie prac. Wysiałem jedną dawkę azotu na zboża. Niedługo rozpoczynamy przebudowę stodoły na chlewnię bezściołkową. Chcemy tam przygotować porodówkę, odchowalnię oraz sektor krycia loch. Niebawem ruszamy też z przygotowaniem płyty pod budowę silosu zbożowego na 130 ton.

ekspertów żywieniowych? Jeśli tak, to jak Pana zdaniem wpływa to na rozwój gospodarstwa?

Systematycznie korzystam z pomocy doradcy żywieniowego De Heus, z którym na bieżąco ustalamy dawki dla poszczególnych grup żywieniowych. Dzięki temu mam pewność, że zwierzęta otrzymują prawidłowo zbilansowaną dawkę, która wspiera ich rozwój oraz warunkuje ich

szybki i prawidłowy wzrost.

Jakie plany na przyszłość?

Plany na przyszłość? Przetrwać (śmiech)! Żartuję oczywiście. Chcę cały czas rozwijać gospodarstwo i w miarę możliwości je powiększać. W niedalekiej przyszłości przy pomocy z PROW chciałbym zmodernizować park maszynowy. Ogólnie mam dużo planów, fajnie byłoby chociaż część z nich zrealizować.

I tego też Panu życzymy! Dziękujemy za rozmowę.

Razem z bratem i sąsiadami współtworzy Pan Spółdzielnię. Na czym polega ta współpraca? Czy przynosi oczekiwane efekty, pomaga w utrzymaniu się na rynku?

We współpracy siła. Spółdzielnia przynosi wiele korzyści. Tuczniki sprzedajemy do tego samego zakładu mięsnego. Wynegocjowaliśmy wyższą cenę za kilogram. Przy zakupie dodatków paszowych (m.in. HGC Locha, HGC Super, preparatu mlekozastępczego Koudalac, prestartera B), śruty sojowej, premiksów również uzyskujemy większy rabat.

Przede wszystkim też przez pierwsze pięć lat członkowie otrzymują dofinansowanie, to ułatwia codzienną pracę.

Spółdzielnia powstała w ramach programu PROW 2014-2020 „Tworzenie grup i organizacji producentów rolnych”. Spółdzielnia działa pod nazwą „Agrotucz” i istnieje już prawie dwa lata.

Obecnie należy do niej siedmiu hodowców i rocznie sprzedaje blisko 10 tys. tuczników.

Zdarza się Panu korzystać z doradztwa 15

Ekspert radzi

Czy podawanie dodatków paszowych w pierwszym okresie laktacji jest konieczne?

Czy warto podawać ptakom witaminy w wodzie do picia?

cze chronione. Gwałtowny wzrost produkcji mleka wymaga pokrycia zapotrzebowania na wydatkowane do mleka składniki mineralne i witaminy. Jak najbardziej zasadne jest uzupełnianie dawki pokarmowej mieszanką witaminowo-mineralną, zwłaszcza w okresie rozdojenia.

Dobór i stosowanie dodatków paszowych powinny być dobrze przemyślane. Należy przy tym też pamiętać, że dodatek, który mało kosztuje często okazuje się być bardzo drogi, gdyż nie przynosi oczekiwanych efektów. Z kolei ten, który na pierwszy rzut oka wydaje się być drogi, w ogólnym rozliczeniu może być znacznie bardziej opłacalny, a więc tańszy. Dzieje się tak, ponieważ przynosi efekty, takie jak wyższa wydajność zwierząt, lepszy skład i jakość mleka, lepsze zacielanie krów. Wszystko to przekłada się na wyższe przychody gospodarstwa.

Zdecydowanie tak. Rozważając zastosowanie dodatku paszowego, warto kierować się faktycznym zapotrzebowaniem zwierząt, ich stanem zdrowia oraz etapem produkcji.

Początek laktacji jest najbardziej odpowiednim okresem suplementacji dodatków paszowych. W pierwszym okresie laktacji pojawia się duży wzrost zapotrzebowania na energię. Przewyższa on ilość energii pobranej z dawki pokarmowej. To właśnie w początkowym okresie laktacji wskazane jest podanie skoncentrowanych dodatków energetycznych, takich jak tłusz16

O czym powinienem pamiętać w żywieniu macior?

ich wymagań, dlatego niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania są różne rodzaje włókna, mające pozytywny wpływ na zdrowotność. Dodatkowo ważne jest stosowanie ściśle ustalonych dziennych dawek pokarmowych, uwzględniających stan odżywienia, kondycję, produkcyjność, wiek oraz grupę technologiczną.

W paszy typu locha prośna i karmiąca istotną rolę spełnia użycie tych samych surowców, jedynie w innych proporcjach. Pomaga to przystosować przewód pokarmowy do trawienia jak i zapobiega perturbacjom podczas okresu przejściowego z LP na LK. Optymalne profile aminokwasowe dopasowane do genetyk i produkcyjności, dobór źródeł mikro i makroelementów, witamin i ich poziomów, zboża oraz surowce białkowe to kwestia, które powinna być zawsze konsultowana z doradcą żywieniowym. Tym bardziej, że lochy są motorem napędowym całej fermy, a drobne potknięcia w każdej z dziedzin (zootechnika, mikroklimat, zarządzania, żywienie, profilaktyka) mogą prowadzić do poważnych konsekwencji.

■ ■ ■

Witaminy to grupa organicznych związków chemicznych, które są niezbędne do życia i prawidłowego funkcjonowania wszystkich organizmów, czyli ­zarówno ludzi, jak i też zwierząt. Witaminy można podzielić na dwie grupy: rozpuszczalne w wodzie oraz rozpuszczalne w tłuszczach.

Odpowiedź na powyższe pytanie nie jest prosta i jednoznaczna. Pewnych jest natomiast kilka faktów: ▪ nadmierne suplementowanie witamin ­zdrowym ptakom może być negatywne!

▪ konieczna jest suplementacja w przypadku zwiększonego zapotrzebowania spowodowanego różnymi czynnikami ▪ stosowanie witamin w wodzie niesie za sobą pewne ryzyko.

Właśnie dlatego celowe i słuszne wydaje się być stosowanie extra witamin tylko i wyłącznie punktowo – celowo, a nie zawsze w każdym kolejnym cyklu produkcyjnym, ponieważ „zawsze tak robiłem”!

Suplementacja witamin do wody może być wiec nieco ryzykowna. Warto również rozważyć extra suplementację witamin do paszy. Wówczas unikniemy zbędnego ryzyka, bez problemu pokrywając zwiększone zapotrzebowanie zwierząt na daną grupę witamin.

Witaminy rozpuszczalne w wodzie muszą być dostarczane zwierzęciu w sposób ciągły, gdyż organizm ptaka nie ma możliwości ich akumulacji. W związku z tym ich niedobory mogą występować stosunkowo często. Do witamin rozpuszczalnych w wodzie zaliczamy witaminy z grupy B i C. Zupełnie inaczej wygląda sytuacja z witaminami rozpuszczalnymi w tłuszczach, do których należą witaminy z grupy A, D, E, K. One mogą być magazynowane w organizmie zwierzęcia i stanowić materiał zapasowy. W skrajnych przypadkach zdolności akumulacyjne zwierząt dla witamin z tej grupy mogą sięgać nawet 300 dni!

Masz pytanie dotyczące chowu i hodowli zwierząt?

Lochy są już dojrzałymi osobnikami a ich przewód pokarmowy jest w pełni ukształtowany. Receptury dla nich muszą być przystosowane do

Napisz do nas: ranczo@deheus.pl 17

Technologia CDS&Protect (Cold Disc Spraying and Protect) to innowacyjna i zaawansowana technologia produkcji, pozwalająca na nanoszenie, w warunkach niskiej temperatury, witamin na dyski specjalnego substratu, kryjącego w swoim składzie m.in. melasę. Zapewnia to dodatkową ochronę witamin przed utleniającym działaniem mikroelementów. Redukuje także interakcję pomiędzy różnymi mikroelementami.

Technologia CDS&Protect gwarantuje jeszcze lepszą:

Lepsza ochrona witamin i wyjątkowy smak, czyli jeszcze lepsze pobranie i wykorzystanie dawki dzięki nowej i innowacyjnej technologii CDS&Protect Wiesław Płecki kierownik produktu ds. bydła

Witaminy i minerały mają fundamentalne znaczenie w żywieniu bydła. Są niezbędne dla zaspokojenia potrzeb młodzieży hodowlanej w fazie wzrostu, produkcji mleka krów mlecznych i szybkiego wzrostu bydła ­opasowego, a także wspomagają metabolizm i wpływają na zdrowie oraz wydajność. Trwałość witamin oraz najwyższej jakości strukturę Bestermine – mieszanek mineralno-witaminowych dla bydła uzyskano dzięki połączeniu wiedzy i doświadczenia specjalistów De Heus oraz innowacyjnej technologii produkcji CDS&­Protect.

18

▪▪ ochronę witamin – więcej witamin wykorzystanych przez organizm zwierzęcia, ▪▪ smakowitość i walory zapachowe mieszanki – wyjątkowy zapach z korzenną nutą, powstały z połączenia melasy z koprem sprawia, że krowy chętniej ją pobierają, ▪▪ homogenność i zunifikowaną strukturę mieszanki – dla lepszego wykorzystania dawki.

Znaczenie mieszanek mineralno-witaminowych Utrzymanie zdrowych krów mlecznych i jak najlepsze wykorzystanie ich potencjału produkcyjnego to dążenie każdego hodowcy. Dlatego też należy zapewnić krowom wszystko, czego potrzebują aby zaspokoiły swoje potrzeby bytowe i produkcyjne, a więc także prawidłowo zbilansowane dawki pokarmowe, które odgrywają znaczącą rolę.

Uzupełniająca dawkę pokarmową mieszanka mineralno-witaminowa jest niezbędna, aby utrzymać odpowiednią zdrowotność krów i wysoki metabolizm.

Zbilansowanie dawki pokarmowej skła-

dającej się z paszy objętościowej i produktów treściwych często nie pokrywa wszystkich niezbędnych minerałów, witamin i mikroelementów.

wych KSE oraz kompleks 124 zbiorników.

Wagi odważają surowce masowe z silosów z apteczną dokładnością nawet do 5 gram, jednocześnie z 15 silosów!

Dlaczego suplementacja jest tak ważna w żywieniu krów?

W wytwórni premiksów De Heus znajdują się dwie linie produkcyjne wyposażone w dwa mieszalniki firmy, która od ponad 100 lat wytwarza najlepszej jakości mieszalniki głównie do przemysłu farmaceutycznego i spożywczego. Linie te przeznaczone są dla produktów z kokcydiostatykami, niezbędnymi w hodowli drobiu (od startera do growera) oraz dla produktów dla bydła i trzody. Są w pełni niezależne i zapewniają najwyższą jakość i bezpieczeństwo produkcji premiksów.

▪ wspiera prawidłowy rozwój, ▪ pobudza metabolizm, ▪ zmniejsza ryzyko występowania chorób, ▪ pozytywnie wpływa na zdrowotność wymion, ▪ zmniejsza stres cieplny, ▪ podnosi odporność.

Dzięki zastosowaniu produktów Bestermine dawka jest dopasowana do potrzeb żywieniowych krów. Odpowiednie połączenie pasz objętościowych, produktów treściwych i minerałów przyczynia się do zdrowej produkcji mlecznej i maksymalnej wydajności.

Wytwórnia premiksów De Heus – jedyna taka fabryka De Heus dysponuje najnowocześniejszą w Europie wytwórnią premiksów, korzystającą z zaawansowanych technologii, innowacyjnych rozwiązań i precyzyjnych urządzeń. To tu produkowane są mieszanki mineralno-witaminowe Bestermine.

Fabryka premiksów została zaprojektowana z myślą o zachowaniu maksymalnego bezpieczeństwa produkcji, największej jakości dozowania i mieszania oraz redukcji zanieczyszczeń krzyżowych. Dostosowana jest do zmieniającego się świata i wymogów zwierząt oraz hodowców.

■ ■ ■

Proces produkcyjny realizowany jest przez zespół trzech mobilnych wag proceso19

WIN

ST

Szczegóły u doradców żywieniowych De Heus!

Wytwórnia premiksów De Heus w Łęczycy: najnowocześniejsza i najbezpieczniejsza fabryka premiksów w Europie - dla zdrowia zwierząt i wysokich wyników produkcyjnych Jesteś ciekawy, jak produkuje się mieszanki ­mineralno-witaminowe w wytwórni premiksów De Heus?

Zobacz film z produkcji: https://www.youtube.com/c/DeHeusPolska 20

Nie chodzimy na skróty 21

Dbamy o fundamenty polskiej hodowli brojlera – stada prarodzicielskie nioski reprodukcyjnej Katarzyna ­Tomaszewska Specjalista ds. drobiu

Hodowla brojlera, tak jak każda budowla, ma swój fundament, czyli podstawę, od której wszystko się zaczyna. Fundament musi być silny, zbudowany przez eksperta, który wie, jak wielka odpowiedzialność spoczywa na nim, aby jakość budowli nie została zachwiana. W Polsce posiadamy ten fundamentalny element hodowli, jakim są stada prarodzicielskie nioski reprodukcyjnej (GPS - Grand Parents Stock).

Firma De Heus żywi stada prarodzicieleskie nioski reprodukcyjnej w Polsce i w Niemczech. Niektórzy mogą się zdziwić i zapytać, co jest takiego wyjątkowego w karmieniu takich stad? Produkcja paszy dla prarodziców wymaga jednak specjalnych procedur, dlatego od kiedy rozpoczęto produkcję pasz GPS zmieniła się organizacja pracy mieszalni w Mieścisku.

– Produkcja pasz GPS rozpoczyna się od pozyskania surowców, które przechodzą bardzo skrupulatną kontrolę. Skontrolowane surowce trafiają do regularnie mytych i dezynfekowanych zbiorników, a stamtąd już prostą drogą na linię produkcyjną. Przedtem jednak, produkcję paszy należy dokładnie zaplanować – mówi Grzegorz Tekień, kierownik produkcji w wytwórni De Heus.

Należy pamiętać o obniżonej, w porównaniu z produkcją pasz standardowych, wydajności linii produkcyjnej. Niższa wydajność spowodowana jest procesem sterylizacji w urządzeniu, zwanym higienizerem, w którym pasza znajduje się w temperaturze 86 st. C przez 8 minut.

Gwarantuje to hodowcom paszę wolną od salmonelli i enterobacteriaceae. Cała linia produkcyjna, przez okres tygodnia (z przerwą na czyszczenie mechaniczne, dezynfekcję i pobranie wymazów), poddana jest także wysokiej temperaturze, co zapobiega wtórnemu zakażeniu. Po obróbce termicznej pasza schładzana jest powietrzem, które wcześniej przechodzi przez filtr mikrobiologiczny.

Wytwórnia pasz De Heus w Mieścisku, produkująca pasze dla nioski reprodukcyjnej 22

Także dostarczanie pasz hodowcom odbywa się z uwzględnieniem specjalnych procedur. Do transportu paszy dla prarodziców w firmie De Heus przeznaczone

są specjalne paszowozy, które załadowywane są w ekspedycji, tylko w obecności kierowcy i spedytora. Podczas załadunku pobrane zostają trzy próby. Pierwsza próba – mikrobiologiczna – poddawana jest badaniom laboratoryjnym, druga dostarczana jest klientowi, a trzecią archiwuje się w wytwórni. Wynika to z niemożności otwierania włazów i wprowadzenia wgłębnika w późniejszym etapie, co także związane jest z bioasekuracją.

Szczególną uwagę podczas produkcji pasz sypkich, którymi karmione są stada prarodzicielskie i rodzicielskie, zwraca się na strukturę paszy.

Pasza po przesiewach musi spełniać określone normy. Najbardziej pożądana w badanej próbie jest frakcja mieszcząca się w granicach <2,8 ale> 1mm.

W sprawdzanej partii powinno być jej około 65%. Frakcja paszy musi być odpowiednia, ponieważ odstępstwa od normy, mogą przyczynić się do wystąpienia problemów zdrowotnych w stadzie.

nie aktywności ptaków oraz problemy z układem oddechowym w związku z zabrudzeniem cząsteczkami paszy otworów nosowych oraz zaburzenia pracy jelit. Należy więc pamiętać, że nie zawsze frakcja „przyjemna” dla oka hodowcy jest odpowiednia dla stada. Doświadczenie specjalistów De Heus pozwala nam, jako jedynej firmie w Polsce, budować fundamenty hodowli brojlera, produkując bardzo dobrej jakości pasze dla stad prarodzicielskich i rodzicielskich z zachowaniem najwyższych norm bezpieczeństwa produkcji.

Nieodpowiednia pasza – zbyt gruba frakcja

Zbyt gruba frakcja, lubiana przez większość hodowców, spowoduje bardzo szybkie i nierówne pobieranie składników.

Kury bowiem chętnie wyjadają grubsze części paszy, pomijając te drobne, również niezwykle istotne (premiks). Powoduje to niejednolite pobranie składników pokarmowych, które powinny być zawarte w dawce. Skutkiem tego może być słabe wyrównanie stada, wpływające negatywnie na wyniki produkcyjne.

Pasza z dużą zawartością frakcji pylistej spowoduje wydłużenie czasu wyjadania, czego konsekwencją będzie zmniejsze-

Prawidłowa pasza – właściwa frakcja 23

Jak ograniczyć wysokie zużycie i koszty paszy?

Wojciech Szulgo Specjalista ds. trzody chlewnej

Koszty produkcji wieprzowiny są uzależnione od wielu czynników. Oczywiste jest jednak, że każdy hodowca chce i dąży do tego, by koszty te były jak najniższe. W ograniczeniu niepotrzebnych wydatków pomocna jest współpraca z profesjonalnym doradcą żywieniowym i lekarzem weterynarii.

Czynniki, wpływające na wynik ekonomiczny hodowli: ▪ pasza – główny czynnik, wpływający na koszt. Pasza powinna być zbilansowana, zoptymalizowana (czyli musi zaspokajać potrzeby bytowe i produkcyjne pod względem wartości pokarmowej dla danej grupy zwierząt) oraz ekonomiczna.

▪ produkcja i obróbka paszy w gospo-

24

darstwie – zbyt grubo zmielona pasza będzie mniej strawna (mniejsze wykorzystanie składników pokarmowych), a pylista może pogorszyć stan zdrowia, np. powodować wrzody żołądka. Dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie paszy w granulacie.

▪ straty paszy – nie należy trzymać prestarterów na porodówkach. Warto także uważać podczas przewożenia paszy

z miejsca na miejsce, jeśli nie mamy paszociągów. Na uwagę zasługuje też napełnianie paszą silosów oraz dbałość i obserwacja systemu zadawania paszy, który musi być sprawny. Wpływ na straty paszy ma także obecność gryzoni i robaków, których przyciąga i ułatwia zadomowienie pozostawione jedzenie.

▪ utrzymanie sprzętu (np. karmników, śrutowników, młynów) w odpowiedniej wydajności – sprzęt powinien być sprawny i odpowiednio wyregulowany.

▪ przestrzeń do jedzenia i picia – musi być właściwa. Dostęp do karmników i poideł musi być odpowiedni do ilości i wieku zwierząt w kojcu. Jest to bardzo ważne w każdym etapie produkcyjnym. Prosięta świeżo odsadzone przyzwyczajone są do jedzenia w grupie i nie rozumieją zasady jedzenia do woli w karmnikach. Aby uniknąć walki o jedzenie oraz stresu możemy początkowo zastosować ekstra długie wąskie koryta.

▪ odpowiednie rozmieszczenie karmników. Nie należy umieszczać ich w zimnych rogach i blisko przeszkód ale w takim miejscu by pracownik mógł je łatwo kontrolować. Ponadto świnia

lubi jeść i pić, więc poidła powinny być umieszczone wystarczająco blisko karmników. Jeśli znajdą się zbyt daleko od poidła, świnia nosząc paszę w pysku zmarnuje ją. Każdy karmnik powinien być przykryty, zabezpieczony przed gryzoniami i pyłem. Warto upewnić się czy tucznik, który chce zjeść, a potem napić się musi przejść przez strefę komfortu (snu) czy swobodnie może ją ominąć i bez problemu zaspokoić swoje potrzeby pokarmowe. Jeśli źle wytyczymy strefy odpoczynku, karmienia i fekalną to świnie będą krążyły po kojcu niepotrzebnie tracąc energię.

Każdy karmnik powinien być wyregulowany. Jest to bardzo ważna czynność podczas codziennej wizyty w chlewni.

Dzięki dobrze funkcjonującym karmnikom nasze straty będą zminimalizowane. Jeśli tuczymy świnie na rusztach możemy w strefie karmienia przymocować do nich blachę ryflowaną lub matę z tworzywa sztucznego i dopiero na tak przygotowanym podłożu postawić karmnik. Dzięki temu rozrzucona pasza nie będzie spadać do kanału gnojowego.

▪ zastosowanie właściwej paszy w odpowiednim momencie. Oczywistym jest, że świnia powinna jak najszybciej otrzymać jak najtańszą, ale odpowiednią paszę dostosowaną do jej potencjału wzrostu. Dlatego niezbędne jest analizowanie kosztów paszy oraz wyników technicznych na każdym etapie produkcji. Przeważanie zwierząt jest jednym ze sposobów kontroli tuczu, a dzięki temu podjęte decyzje o zmianie paszy będą bardziej uzasadnione ekonomicznie. Żywienie zbyt długo drogą paszą obniża zysk. Niektórzy farmerzy stosują bardzo dobre i droższe prestartery przed odsadzeniem i ma to sens, jeśli chce się, aby przyszłe tuczniki miały świetny start i bardzo dobrą zdrowotność oraz po to, aby zniwelować straty przyrostów w pierwszym tygodniu po odsadzeniu, który jest bardzo stresującym okresem dla świni.

▪ mikroklimat w chlewni. Jeśli będzie zbyt zimno – świnia zje więcej paszy (energii) aby się ogrzać, a z drugiej strony, ­jeśli będzie zbyt gorąco i wilgotno – zje mniej paszy i wypije więcej wody, co za tym idzie przyrost masy ciała będzie mniejszy.

Poprawa wyników produkcyjnych i obniżanie kosztów mają sens tylko wtedy, gdy farmerowi zależy na doskonaleniu swojej produkcji i maksymalizacji zysku.

Bez wspólnej współpracy z doradcą ż­ ywieniowym pasza nigdy nie będzie zbilansowana i zoptymalizowana. W ­takiej sytuacji biorąc pod uwagę aktualną ­sytuację na rynku trzody chlewnej wynik ­ekonomiczny się nie zmieni lub będzie gorszy.

■ ■ ■

25

Maksymalna obsada w projektowanym budynku inwentarskim

Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 lutego 2010 r. w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej bądź w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 czerwca 2010 r. w sprawie ­minimalnych warunków utrzymywania gatunków zwierząt gospodarskich innych niż te, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej.

Katarzyna Szymurska st. spec. ds. ochrony środowiska

Właściwe określenie obsady projektowanego budynku inwentarskiego jest kluczową kwestią w procesie inwestycyjnym. Wielkość obsady wyznacza zarówno schemat postępowania administracyjnego, jak również warunkuje chociażby wielkość niezbędnej do wykonania infrastruktury technicznej takiej jak np. zbiornik na gnojowicę.

Ile budynek pomieści… o tyle DJP trzeba wnioskować ubiegając się o decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach – dokładnie tak. „…nie jest istotna obsada deklarowana przez inwestora, gdyż należy uwzględniać maksymalną możliwą obsadę ­inwentarza, która winien ustalić organ.

Nie ma zatem znaczenia deklarowanie przez inwestora jakie zwierzęta zamierza on hodować np. w cyklach produkcyjnych obejmujących zwierzęta o różnych DJP, lecz konieczne jest ­obliczanie, w oparciu o wielkość ­budowanego obiektu, ile maksymalnie zwierząt może on pomieścić” – to wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który nie pozostawia cienia wątpliwości w jaki sposób należy wyliczać DJP dla danej inwestycji. Zgodnie z prawem, organ nie jest związany stanowiskiem inwestora i sam w oparciu o obowiązujące przepisy prawa powinien ustalić właściwą obsadę.

26

Jaka jest wielkość obsady?

Gdzie szukać informacji?

Współczynniki przeliczeniowe sztuk poszczególnych rodzajów zwierząt na DJP znajdziemy w Rozporządzeniu Rady ­Ministrów w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Kilka z nich przedstawionych ­zostało w poniższej tabeli.

Rodzaj zwierząt

Współczynnik przeliczeniowy sztuk ­rzeczywistych na DJP

Buhaje

1,4

Krowy

1

Jałówki cielne

1

Jałówki powyżej 1 roku

0,8

Jałówki od 1/2 do 1 roku

0,3

Cielęta

0,15

Knury

0,4

Maciory

0,35

Warchlaki 2-4 m-ce

0,07

Prosięta do 2 m-cy

0,02

Tuczniki

0,14

Kury, kaczki

0,004

Gęsi

0,008

Indyki

0,024

Rozporządzenie to podaje także graniczne wartości liczby DJP wskazujące czy dane przedsięwzięcie kwalifikuje się do przedsięwzięć: ▪ potencjalnie znacząco oddziaływujących na środowisko – dla których wymaganym załącznikiem do wniosku jest karta informacyjna przedsięwzięcia ▪ znacząco oddziaływujących na środowisko – dla których obligatoryjny jest raport.

Wytyczne dotyczące wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu zwierząt określające m.in. minimalne powierzchnie przewidziane na poszczególne rodzaje zwierząt znajdują się w zależności od rodzaju zwierząt w Rozporządzeniu Ministra

Inwestorzy bazując na własnych doświadczeniach w chowie zwierząt bądź korzystając z doradztwa profesjonalnych technologów często zakładali w trosce o dobre wyniki produkcyjne dużo większą powierzchnię hodowlaną niż ta minimalna określona przepisami. Obecny stan prawny blokuje taką możliwość. Nie uwzględnia także konieczności posiadania chociażby dodatkowych pomieszczeń pustych związanych z technologią chowu trzody chlewnej. Nie przewiduje też możliwości otrzymania decyzji na hodowlę mniejszej liczby zwierząt utrzymywanych w lepszych warunkach niż te stanowiące minimum.

Z jak znaczną różnicą w wyliczeniach obsady mamy do czynienia ­widać na przykładzie chlewni o powierzchni 1300 m2 zakładającej tucz zwierząt do 110 kg i bukaciarni o powierzchni 1000 m2.

Liczba zwierząt po uwzględnieniu deklarowanej przez inwestora powierzchni hodowlanej Powierzchnia hodowlana

Deklarowana powierzchnia kojca w m2 w przeliczeniu na 1 sztukę

Maksymalna obsada inwentarza

chlewnia

1300 m2

1 m2

1300 szt.

Bukaciarnia (głęboka ściółka)

1000 m2

5,5 m2

181 szt.

Projektowany budynek

Liczba zwierząt po uwzględnieniu minimalnej (podanej w rozporządzeniu) powierzchni hodowlanej Powierzchnia hodowlana

Deklarowana powierzchnia kojca w m2 w przeliczeniu na 1 sztukę

Maksymalna obsada inwentarza

chlewnia

1300 m2

0,65 m2

2000 szt.

Bukaciarnia (głęboka ściółka)

1000 m2

2,2 m2

454 szt.

Projektowany budynek

Można dostrzec, iż przy założeniu minimalnej powierzchni przypadającej na sztukę z rozporządzenia, tuczarnia o powierzchni hodowlanej 1300 m2 umożliwia utrzymywanie ­obsady kwalifikującą instalację do uzyskania pozwolenia zintegrowanego.

Zawyżanie obsady ze względu na minimalne powierzchnie będzie się wiązać z wysokimi kosztami dla inwestora, gdyż urząd wydający decyzję ooś zobowiąże go do wykonania niezbędnej infrastruktury technicznej dostosowanej nie do wielkości rzeczywistej planowanej obsady, a maksymalnej możliwej. Na przykładzie rzeczonej wcześniej chlewni inwestor będzie musiał wykonać zbiornik do magazynowania gnojowicy o około 50 % większy niż realnie będzie ­potrzebował.

Niekorzystne wyliczanie liczby zwierząt z pewnością spowoduje utrudnienia w realizacji części projektowanych inwestycji, a niektóre z nich nawet uniemożliwi.

■ ■ ■ 27

Agra-Matic – dział rozwoju agrobiznesu

Dlaczego warto współpracować ze specjalistami z Agra-Matic – działu rozwoju agrobiznesu De Heus?

Budujesz obiekt inwentarski? A możesz chcesz unowocześnić swój obiekt? Lub po prostu zależy Ci na podniesieniu wydajności produkcyjnej?

Ponieważ zapewniają:

Budowa budynku inwentarskiego dla hodowcy – inwestora – to duże wyzwanie, któremu często towarzyszy wiele pytań.

Uzyskanie odpowiedzi na nie oraz doradztwo i wskazówki, usprawniające przebieg inwestycji to bardzo oczekiwane elementy, dlatego wsparcie doświadczonych i kompetentnych osób staje się niezbędne.

▪▪ spójność całego zakresu inwestycji, od pomysłu do realizacji ▪▪ możliwość wyeliminowania ▪▪ niezgodności i kłopotów, jakie mogą się pojawić w trakcie inwestycji ▪▪ wsparcie podczas całej procedury uzyskiwania decyzji administracyjnych (środowiskowe, ­wodno-prawne, warunki zabudowy, pozwolenie na budowę) ▪▪ całkowicie niezależne doradztwo w zakresie technologii chowu, żywienia, środowiska, ­budownictwa, wyposażenia ▪▪ technologia dostosowana do indywidualnych potrzeb klienta ▪▪ kompletny i kompleksowy projekt budowlany ▪▪ profesjonalne doradztwo i obsługa na wysokim poziomie w oparciu o najnowszą wiedzę ­technologiczną i techniczną

Specjaliści z działu rozwoju agrobiznesu Agra-Matic, działającego w firmie De Heus, wspomagają inwestora w przejściu przez cały proces inwestycji: od pomysłu, aż do realizacji.

Agra-Matic – dział rozwoju agrobiznesu – to dział doradczy w firmie De Heus.

Międzynarodowe doświadczenie, wiedza i kompetencje pracowników działu rozwoju agrobiznesu dostarczają najnowszych rozwiązań dla prężnie rozwijającej się hodowli inwentarza żywego. Eksperci pomagają także wyeliminować błędy, jakie mogą się pojawić w procesie inwestycji w nowych lub modernizowanych obiektach.

­ arunki na fermie, rekomenw dując zastosowanie odpowiednich rozwiązań usprawniających produkcję.

Pracownicy z działu rozwoju agrobiznesu dbają również o to, by producent nadążał za zmianami i mógł koncentrować się na wynikach produkcyjnych. Wiedza i przepisy prawne na temat rozwiązań technicznych, technologicznych i inwestycyjnych ulegają nieustannym zmianom. Korzystanie z wiedzy firm zewnętrznych, wyspecjalizowanych w doradztwie produkcyjnym i inwestycyjnym jest w dzisiejszych czasach gwarantem sukcesu inwestycyjnego.

Usługi Agra-Matic skierowane są nie tylko do inwestorów pragnących stworzyć nowe zakłady produkcyjne lub rozbudować istniejące. Agra-Matic to idealny wybór również dla rolników, mających problemy z osiąganiem wysokich wyników w produkcji zwierzęcej. Eksperci analizują bowiem 28

29

Dla przyjemnej, efektywnej i zdrowej hodowli drobiu przyzagrodowego Małgorzata Grzelązka Kierownik ds. zarządzania marką

Nadejście wiosny dla jednych oznacza upragniony dłuższy dzień, dla innych krok bliżej do wytęsknionego lata. Dla hodowców drobiu przyzagrodowego przynosi okres wytężonej pracy. Dla nas – pracowników De Heus – oznacza gotowość do tego, by wspierać tych hodowców w codziennych trudach.

Hodowla drobiu przyzagrodowego z roku na rok cieszy się coraz większą popularnością. Dziś decydują się na nią nie tylko gospodarze, którzy kurniki w gospodarstwie mieli „od zawsze”. Obecnie coraz więcej osób, które jeszcze kilka lat temu nie myślało o hodowli drobiu, zakłada przydomowe kurniki. Dlaczego?

Kiedy zapytaliśmy klientów, czemu zdecydowali się na takie rozwiązanie, najczęściej odwoływali się do smaku mięsa drobiowego „z własnego podwórka”, z którego rosół zawsze wychodzi taki „jak gotowała babcia”. Mówili o jajkach, które dzieci mogą podbierać co rano kurom i o tym, że kiedyś oni sami również tak

robili odwiedzając rodzinę na wsi. Według naszych rozmówców, przydomowa hodowla drobiu pozwala na bycie bliżej natury. A w dobie szybko rozwijającej się cywilizacji poczucie ów bliskości jest bardzo pociągające.

Sama budowa kurnika bywa wyzwaniem.

Zapewnienie odpowiednich warunków dla rozwoju ptaków jest ważne. Dobrostan każdego zwierzęcia ma wpływ na jego rozwój. A pisklaki, które mają czysto, ­sucho i ciepło mają duże szanse na stanie się zdrowymi ptakami: brojlerami, których mięso trafi na stół albo nioskami, które przez wiele miesięcy będą nieść jajka. Aby to było możliwe, niezbędny jest jeszcze jeden element. Odpowiednia pasza, zapewniająca zdrowotność stada każdego dnia.

W życiu człowieka ważna jest zbilansowana dieta. Jedząc posiłki, złożone z produktów różnych grup pokarmowych, zapewniamy sobie podaż odpowiedniej ilości białek, tłuszczy, węglowodanów oraz ­witamin i minerałów. Odpowiednia proporcja składników pokarmowych oraz jakość produktów, które wybieramy, gwa-

30

rantują nam dobre samopoczucie i wspomagają układ odpornościowy. Dzięki temu możemy cieszyć się zdrowiem.

Podobnie jest u ptaków. Choć kiedyś w wielu gospodarstwach żywiono drób przydomowy „tym co zostało ze stołu”,­ od kilku lat sytuacja ulega zdecydowanej poprawie. Dziś właściciele gospodarstw rolnych, od lat hodujący drób w warunkach przyzagrodowych oraz ci, którzy dopiero decydują się na przydomowe ­hodowle wiedzą, że aby zapewnić zdrowie i odpowiednie przyrosty ptakom, konieczna jest codzienna inwestycja w ich żywienie: w zbilansowaną paszę.

Zbilansowana pasza to taka, która nie tylko dostarcza składników mineralnych i witamin w odpowiednich proporcjach, ale również, dzięki odpowiedniej strukturze, zapewnia prawidłowy pasaż przez układ pokarmowy. Pozwala to na optymalne przyswajanie składników żywieniowych (a tym samym przyrosty i wyniki) i na to, by ptaki nie miały biegunek.

Aby zapewnić maksymalną zdrowotność ptaków, jednocześnie wychodząc naprzeciw Państwa różnym oczekiwaniom oferujemy trzy linie żywieniowe: ▪ Zielona Zagroda to sprawdzona jakość i wysoki standard pasz. Specjalnie dobrane surowce, odpowiednia receptura oraz właściwa struktura sprawiają, że ptaki chętnie pobierają pasze. Dzięki ładnemu wybarwieniu (podstawę tych mieszanek stanowi poekstrakcyjna śruta sojowa oraz kukurydza), a także zbożowemu aromatowi, walory smakowe mięsa i jaj są nieocenione.

▪ Natura i Tradycja to linia żywieniowa, w skład której wchodzą pasze sypkie o jednorodnej strukturze. Charakteryzuje je unikalny kompleks ziołowy (m.in. z czosnkiem, oregano i tymiankiem).

Produkty Natura i Tradycja pozytywnie wpływają na wzrost i produkcyjność

zwierząt. Wspomagają ich system immunologiczny, przez co wzmacniają zdrowotność. W ramach tej linii proponujemy Państwu produkty dla niosek.

▪ Awans to profesjonalna linia żywienia drobiu stworzona z myślą o hodowcach, dla których przydomowa hodowla to coś więcej niż produkcja na własne potrzeby. To również biznes. Linia mieszanek paszowych AWANS poza smakowitością wyrobów i zdrowotnością ptaków gwarantuje również rentowność produkcji.

Często pytacie nas Państwo, dlaczego to właśnie nasze rozwiązania żywieniowe powinniście wybrać. W końcu na rynku dostępnych jest tak wiele produktów.

Dzięki wieloletniemu doświadczeniu oraz profesjonalnemu podejściu w De Heus umiemy rozpoznawać potrzeby żywieniowe ptaków i proponować rozwiązania, spełniające wymagania różnych grup klientów. Rozwiązania te cechują się wysoką jakością oraz optymalnym zbilansowaniem recepturowym. W skład produktów wchodzą jedynie surowce najwyższej jakości. Dodatkowo, kontrola komponentów pasz i wymagające procedury produkcyjne sprawiają, że produkty są bezpieczne i zdrowe dla ptaków i ludzi.

By okres wiosenny był dla Państwa jeszcze przyjemniejszy, od marca zapewniając odpowiednie żywienie Waszych ptaków, sobie możecie sprawić niespodziankę. Wszystko dzięki promocji, którą dla Was zorganizowaliśmy.

Kupując 4, 10, 20 lub 40 worków paszy (w czasie trwania promocji), otrzymacie w prezencie odpowiednio: wygodną łopatkę do paszy, funkcjonalny opiekacz, doskonałej jakości patelnię lub szykowne naczynie żaroodporne z podgrzewaczem.

Zachęcamy Państwa do tego,

by Wasza hodowla drobiu przyzagrodowego była najlepszą formą obcowania z naturą: odpowiedzialną, w której zapewniamy ptakom dobrostan poprzez odpowiednie warunki i żywienie.

Cieszymy się, że zamykając naszą wiedzę i doświadczenie w formie dobrze zbilansowanej paszy, oferowanej w kompletnej, zróżnicowanej ofercie, możemy pomóc Wam, hodowcom, w wyborze rozwiązania które będzie dla Was uszyte na miarę.

31

Żywienie koni szyte na miarę – mniej zbóż, więcej włókna – dla zdrowia i kondycji koni Dobrze zbilansowana dieta to podstawa prawidłowego funkcjonowania każdego organizmu. W żywieniu koni szczególnie ważne jest, aby dostawały odpowiednią dawkę dobrze dobranej paszy. Nie można zapominać, że potrzeby tych zwierząt uzależnione są od wieku, rodzaju wykonywanej aktywności, czy też pory roku.

Jak zatem zadbać o zdrowie i kondycję koni?

Każde zwierzę jest inne i wymaga indywidualnego podejścia. Podczas opracowywania dawki pokarmowej dla konia w pierwszej kolejności należy sprawdzić, czy stosunek paszy objętościowej do treściwej jest prawidłowy. Niewystarczająca ilość włókna surowego może powodować m.in. zaburzenia fermentacji w układzie pokarmowym.

– Dawka pokarmowa musi uwzględniać fizjologię konia i jego potrzeby – wynikające z wieku, rodzaju wykonywanej pracy, kondycji. Częstym błędem podczas jej opracowywania jest podawanie koniom zbyt dużej ilości paszy treściwej – komentuje Adam Zaleski, dyrektor generalny De Heus, prywatnie wielki miłośnik i hodowca koni.

Włókno surowe zawarte w dobrej jakości paszach pozytywnie wpływa na perystaltykę jelit. Jego niedobór przyczynia się do zaburzeń układu trawiennego. Głównymi problemami są kolki i, ostatnio coraz częściej występujące, choroby wrzodowe.

– U koni, które spożywają zbyt małą ilość włókna surowego rozwój bakterii jelitowych i synteza bakteryjna jest ograniczona. W efekcie mogą pojawić się problemy związane z niedoborem 32

witamin z grupy B, a co się z tym wiąże konie tracą apetyt, co w konsekwencji prowadzi do ograniczenia możliwości sportowych czy hodowlanych – dodaje Adam Zaleski.

Kreatywne komponowanie dawki żywieniowej. Coraz większą popularność w żywieniu koni zdobywają gotowe mieszanki paszowe. Głównym zadaniem takiej mieszanki jest dostarczenie każdemu koniowi niezbędnych składników pokarmowych.

Pamiętać jednak należy, że paszą podstawową dla konia jest dobrej jakości siano, a pasza gotowa (musli czy granulat) ma uzupełnić te składniki, których w sianie nie ma lub jest ich zbyt mało.

Pomocne w ułożeniu dobrej, zdrowej i racjonalnej dawki są nowe pasze dostępne pod marką Energys.

– W marce Energys połączyliśmy najnowszą technologię z ponad 100-letnim doświadczeniem w dziedzinie żywienia zwierząt, oferując hodowcom możliwie najlepszy produkt dla koni. Formuła pasz Energys opiera się na naturalnym spo-

sobie odżywiania. Nowe pasze zawierają mniej zbóż, a więcej tak potrzebnego włókna, dodatek siemienia lnianego oraz przyswajalnych witamin. Szeroki asortyment i nowy skład produktów Energys umożliwia kreatywne komponowanie indywidualnej dawki dla każdego konia. Pasze pozwalają zaspokoić indywidualne potrzeby zwierząt, gwarantując im komfort, zdrowie i energię – komentuje Adam Zaleski.

Pod marką Energys dostępne są trzy linie produktów: Basic, Nature i Premium. Mogą być ze sobą łączone, dzięki czemu możliwe jest stworzenie dawki pod konkretne potrzeby każdego konia – bez względu na rodzaj wykonywanej pracy czy sposób użytkowania (wierzchowe, zaprzęgowe, hodowlane).

Wśród produktów znajdziemy pasze dla koni użytkowanych hobbistycznie, poddawanych nieregularnemu, średniemu lub dużemu wysiłkowi, a także lekkostrawne mieszanki odpowiednie dla starszych koni.

Nie zabrakło produktów przeznaczonych dla klaczy w zaawansowanej ciąży i klaczy karmiących, a także pasz opracowanych z myślą o koniach małych i kucach.

W portfolio produktów Energys znalazły się również wyjątkowe smakołyki Love.

W rozpoznaniu przeznaczenia ­danego produktu pomagają specjalne ikony umieszczone np. na workach.

Do produkcji pasz marki Energys wykorzystywane są surowce najwyższej jakości. Wśród nich znajdują się m.in. płatki kukurydziane, wysłodki, suszona lucerna, granulat słodowy oraz mieszanki mineralno-witaminowe. Receptury powstały w oparciu o aktualną wiedzę i doświadczenie w dziedzinie Więcej informacji na temat marki Energys znajdą Państwo na stronie www.energys.pl 33

Informacje o produktach Pasza Prelacto Prelacto to mieszanka paszowa przeznaczona do żywienia krów w okresie ostatnich trzech tygodni przed wycieleniem.

Wyróżnia ją : ▪ ujemny bilans kationowo-anionowy, zawdzięczany bogactwu soli anionowych, które wraz z potężną dawką witaminy D3 zapewnia poprawną gospodarkę wapnia w organizmie, gwarantując ochronę przed zaleganiem poporodowym. Eliminacja zalegań poporodowych to ograniczenie ryzyka innych schorzeń poporodowych.

▪ działanie zmniejszające obrzęki wymienia krów wieloródek i pierwiastek ▪ wzrost produkcji siary ▪ wysoki poziom energii, białka, minerałów ▪ pięciokrotnie wyższa zawartość witamin w porównaniu ze standardowymi produktami Stosowanie paszy zaleca się wraz z postępowaniem zgodnie z programem żywieniowym Prelacto Plus, opracowanym przez ekspertów firmy De Heus dla krów okresie okołowycieleniowym. Program umożliwia krowie łatwy i zdrowy start w nową laktację, zapobiegając problemom pojawiającym się w okresie okołoporodowym.

Pasza Prelacto to sprawdzony produkt w wielu gospodarstwach bydła mlecznego, stosowany od ponad 12 lat. Każdego dnia ponad 870 krów tuż przed wycieleniem skarmianych jest paszami Prelacto!

34

Romelko nr 1 Prestartery Romelko nr 1 to prestartery chętnie wybierane przez hodowców ze względu na efekty, jakie niesie ze sobą ich zastosowanie. Ich użycie zapewnia większe przyrosty prosiąt i tym samym lepszy start. Dokarmianie nimi prosiąt już od 2 dnia życia zmniejsza też znacząco ilość zwierząt słabych i cherlawych, co wpływa znacząco na spadek indeksu % śmiertelności.

W skład linii prestarterów Romelko nr 1 wchodzą następujące produkty: ▪ Nurse Milk – preparat uzupełniający lub zastępujący całkowicie mleko lochy już od 2 doby życia. Jego receptura opiera się na unikalnym doborze surowców mlecznych, probiotyku i plazmy. Prestarter Nurse Milk powinien być podawany w formie płynnej.

▪ Nurse Meal – preparat uzupełniający (od 2 dnia) lub zastępujący mleko lochy od 7 dnia życia. W jego składzie znajdują się lekko strawne i dobrze przyswajalne komponenty roślinne wraz z mlecznymi surowcami i plazmą. Zalecane jest podawanie Nurse Meal w formie płynnej.

▪ Nurse Pellet – preparat do wczesnego

dokarmiania prosiąt w formie sypkiej.

Jego zadaniem jest uzupełnienie mleka matki, a także zachęcanie prosiąt do wczesnego pobierania paszy. Podawany w formie mikrogarnulatu.

Efektami stosowania Romelko Nurse Milk i Romelko Nurse Meal w dniach 2-14 są: ▪ wyższe (o 5%) przyrosty przed odsadzeniem,

▪ śmiertelność (przed odsadzeniem) mniejsza niż 3,1% ▪ wyższe (o 8%) przyrosty po odsadzeniu ▪ mniej mamek, co pozwala osiągnąć więcej miotów rocznie u każdej lochy ▪ Preparaty Nurse Meal i Nurse Milk można stosować w automatycznych systemach żywienia, np. w systemie kubkowym, tzw. cupsach!

Forma

Uzupełnienie mleka matki

Zastąpienie mleka matki

Forma skarmiania

Nurse Milk

Sypka

Po siarze

Od 2 dnia

Płynna

Nurse Meal

Sypka

Od 3 dnia

Od 7 dnia

Płynna/sucha

Nurse Pellet

Granulat

Od 3 dnia

✗

Sucha

Produkt

Do systemów ­automatycznego żywienia ✔ ✔ ✗

Więcej na www.deheus.pl 35

Widzieliście już?

Zapraszamy do obejrzenia naszych filmów:

Z wizytą na gospodarstwie…

Jak zadbać o ­prosięta?

Co wpływa na twardość ­skorupy? Jak zbadać jej ­twardość?

Jak wygląda dzień z życia hodowcy bydła/drobiu/trzody chlewnej

Jak zadbać o racice i dlaczego warto?

Automatyczne dokarmianie prosiąt

Przygotowanie kurnika do wstawienia

Jak produkuje się pasze?

„Daj krowie w żłobie, ona da i Tobie”

Ja wygląda praca doradcy żywieniowego?

Relacje z inicjatyw dla dzieci – Działamy i wspieramy

Relacja z Agro Days.

Dni Hodowcy

Filmy dostępne są na www.deheus.pl oraz na naszym kanale na You Tube: www.youtube.com/c/DeHeusPolska Jak działa laboratorium?

36

Jak struktura paszy wpływa na produkcję brojlera?

37

Wiosna w spiżarni – czas na porządki W końcu mamy wiosnę, a wraz z nią obfitość sezonowych warzyw i owoców. To doskonała okazja, aby przewietrzyć domową spiżarnię i zrobić w niej miejsce na nową porcję przepysznych przetworów. Zanim jednak zabierzecie się za porządki wart poznać kilka praktycznych trików, które pomogą zrobić to dobrze.

Po uprzątnięciu spiżarni, zastanów się jak ułożyć nowe produkty na półkach. Dobrym rozwiązaniem są tematyczne kosze lub pudełka, które pozwolą w estetyczny i przejrzysty sposób zorganizować spiżarnię. Pomogą szybko znaleźć pożądany produkt, a i utrzymanie porządku będzie łatwiejsze.

▪ panuje odpowiednio niska temperatura – 0–8 °C lub do -20 °C. Zbyt wysoka wpływa na intensywność niepożądanych procesów życiowych w jedzeniu.

▪ nie ma dostępu światła dziennego – przyspiesza rozkład żywności.

Zrób to sam!

Spiżarnia to miejsce, w którym zazwyczaj przechowujemy słoiki z dżemami, czy też butelki z domowymi sokami. Ale nie zawsze. Czasami umieszczamy w niej zupełnie przypadkowe przedmioty, takie jak odkurzacz, czy niedziałający sprzęt elektroniczny. Aby porządki przebiegły właściwie i były skuteczne, warto pozbyć się tego, co niepotrzebne lub odłożyć to na właściwe miejsce. Następnie trzeba ocenić, które produkty spożywcze są już przeterminowane i wyrzucić je.

Półki w spiżarni uginają się od przetworów z zeszłego roku, a Ty nie pamiętasz co nadaje się do spożycia, a co już nie?

Podpowiadamy, jak sprawdzić, które produkty nie nadają się już do spożycia.

▪ Proszek do pieczenia – ma dość krótki termin przydatności. Jeśli ostatni raz piekliśmy ciasto 12 miesięcy temu, to czas pomyśleć o pozbyciu się otwartej torebki. Jeśli jednak nie jesteśmy pewni, kiedy ostatnio z niego korzystaliśmy jest łatwy sposób, aby się o tym przekonać. Dodaj łyżkę proszku do gorącej wody. Jeśli na tafli wody pojawią się bąbelki, oznacza to, że jeszcze możesz z niego skorzystać.

▪ Mielone przyprawy – niektóre z nich można przechowywać nawet do 2 lat. Pod warunkiem, że są trzymane w szczelnych opakowaniach. Jeśli w spiżarni masz dużo przypraw, z których już dawno nie korzystałeś, to dobry moment, aby się ich pozbyć. Warto ku38

pować tylko te przyprawy, które lubisz i których używasz na co dzień.

▪ Czekolada – jest przydatna do spożycia przez rok od daty produkcji. Jeśli na tabliczkach, które trzymasz w spiżarni pojawił się biały nalot i ich zapach stał się nieprzyjemny, oznacza to, że się przeterminowały. Nie kupuj czekolady na zapas.

▪ Herbata – jeśli nie jest przechowywana w szczelnych torebkach, traci aromat i swoje właściwości dosyć szybko. Straci na tym również jej smak. Pozbądź się wszystkich napoczętych opakowań, które mogły złapać wilgoć. Polecamy kupno ozdobnych słoików, w których

herbata nie straci swojego aromatu.

▪ Brązowy cukier – wbrew pozorom jego termin przydatności jest niezwykle krótki. Można go przechowywać jedynie 4 miesiące po otwarciu. Pierwszym objawem tego, że z cukrem dzieje się coś złego jest powstawanie twardych bryłek. Jeśli nie był przechowywany w szczelnym pojemniku zepsuje się szybciej, bo złapie wilgoć. Warto kupować małe opakowania cukru, jeśli nie używasz go na co dzień. Po otwarciu pudełka, dla przedłużenia trwałości, można go przełożyć do szczelnego słoika lub pojemnika.

Odśwież wygląd spiżarni niewielkim kosztem i ciesz się piękną przestrzenią. Ogranicza Cię jedynie Twoja wyobraźnia.

▪ Pomaluj regały na swój ulubiony ­kolor.

▪ Zamontuj drewniane koszyczki, w których będziesz mógł przechowywać przyprawy i orzechy.

▪ Wytnij czapeczki na słoiki z papieru dwustronnego. W ten sposób rozróżnisz słoiczki. Możesz w tym celu wykorzystać także grubą wstążkę jutową, którą wystarczy przewiązać sznureczkiem lub kolorową wstążką.

▪ Opisz słoiki za pomocą wyciętych z papieru winietek lub naklejek. Ciekawym pomysłem będą również flamastry do szkła. Świetnie sprawdzą się tu samoprzylepne etykiety, na których umieścisz informację, jaki przysmak znajduje się w słoiku i kiedy kończy się jego termin przydatności do spożycia.

▪ Zamocuj haki, na których powiesisz np. suszone zioła.

Zadbaj o odpowiednią atmosferę w spiżarni Idealna spiżarnia to taka, w której: ▪ powietrze jest suche i regularnie wymieniane – nadmierna wilgoć nawilża, zagrzewa i zbryla żywność oraz stwarza warunki do rozwoju drobnoustrojów (bakterii, pleśni, grzybów).

39

Marynowane rzodkiewki Z powodzeniem zastąpią klasyczne surówki, czy ogórki kiszone. Sprawdzą się także, jako przekąska na rodzinnych imprezach, czy element koreczków.

Przygotuj:

▪▪ 4 większe pęczki rzodkiewek ▪▪ 4 ząbki czosnku ▪▪ 2 łyżeczki gorczycy ▪▪ 10 ziarenek ziela angielskiego ▪▪ 4 liście laurowe

Na zalewę:

▪▪ 2 szklanki wody ▪▪ 1/2 szklanki octu ▪▪ łyżka soli ▪▪ łyżeczka cukru

40

Główki rzodkiewki oddziel od liści, umyj i usuń ogonki. Rzodkiewki pokrój na ćwiartki. Ząbki czosnku obierz. Do dwóch, wyparzonych słoiczków o pojemności 250 ml włóż ćwiartki rzodkiewek, po 2 ząbki czosnku i liście laurowe, po łyżeczce gorczycy i 5 ziarenek ziela angielskiego.

Przygotuj zalewę: Wszystkie składniki umieść w garnku i od momentu zagotowania gotuj jeszcze przez ok. 8-10 minut. Przygotowaną zalewą zalej rzodkiewki w słoikach, zakręć i pasteryzuj przez 15 minut. Tak przygotowane rzodkiewki można już jeść po 3 dniach, ale najlepsze są po około 1-2 tygodniach.

Cydrowa karkówka Przygotuj:

▪▪ 0,5 kg karkówki ▪▪ 4 słodkie jabłka ▪▪ chili ▪▪ miód ▪▪ pieprz ▪▪ sól ▪▪ olej do smażenia ▪▪ kilka łyżek mąki ▪▪ 600 ml cydru

Pokrój karkówkę w plastry o grubości 1,5 cm, lekko rozbij i przypraw solą, pieprzem, chili. Odstaw na 3 godziny. Obrane jabłka pokrój w półplastry, które następnie obsmaruj miodem. Na patelni rozgrzej 3 łyżki oleju i wkładaj obtoczone w mące mięso. Usmaż mięso na kolor rumiany. Następnie przygotuj naczynie żaroodporne. Ułóż w nim warstwowo: mięso, jabłka, mięso. Całość zalej cydrem.

Piecz w temp. 180 stopni 40 minut. Podawaj posypane świeżymi kiełkami, z kaszą lub pieczonymi ziemniakami.

Smacznego!

41

Krzyżówka

Zagadka

1. Nowa marka pasz dla koni 2. Nazwa miejscowości jednej z wytwórni De Heus

1.

Pewnemu zespołowi kosiarzy polecono skosić dwie łąki. Powierzchnia jednej z nich była dwa razy większa od drugiej. Przez pierwszą połowę dnia kosiarze zajmowali się koszeniem większej łąki. W drugiej połowie tego samego dnia zespół podzielił się na dwie równe grupy. Pierwsza w dalszym ciągu kosiła większą łąkę. Pracę skończyli pod koniec dnia. Druga grupa poszła kosić mniejszą łąkę, którą kosiła do końca dnia, ale nie skosiła jej całkowicie. Reszta małej łąki została skoszona nazajutrz przez jednego kosiarza, któremu zajęło to cały dzień. Ilu kosiarzy liczył zespół?

2.

3. Program żywieniowy ... dla krów w okresie ­okołowycieleniowym 4. Jedna z linii żywieniowych dla drobiu ­przyzagrodowego 5. Dział rozwoju agrobiznesu w De Heus

3.

4.

5.

6.

6. …&Protect, innowacyjna technologia ­produkcji, ­zapewniająca m.in. ochronę witamin

7.

7. Produkuje się w niej pasze i premiksy.

8. Grupa organicznych związków chemicznych, które są n ­ iezbędne do życia i prawidłowego funkcjonowania wszystkich organizmów 9. Nazwa grupy prestarterów De Heus, w skład której ­wchodzi m.in. Nurse Milk

8.

10.

?

Rozwiązanie krzyżówki z poprzedniego numeru brzmi: DNI HODOWCY 5 wylosowanych osób, które poprawnie rozwiązały hasło to: ▪▪Wojciech Pruchniewicz ▪▪Agnieszka Winiarska-Lis ▪▪Teresa Pastuszak ▪▪Karolina Mikołajewska ▪▪Tadeusz Kowalczyk Gratulujemy! Nagrody wyślemy pocztą na wskazane adresy.

Nagrodą za prawidłowe rozwiązanie krzyżówki jest: kubek

Prosimy o przesyłanie odpowiedzi z poprawnym rozwiązaniem krzyżówki na adres e-mail: ranczo@deheus.pl wraz z następującą klauzulą: Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celach marketingowych, zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r., o ochronie danych osobowych (Dz. U. 2002 r. Nr 101 poz. 929). ­ W treści należy również podać imię, nazwisko, dokładny adres do wysyłki nagród oraz numer telefonu.

42

43

Skup zbóż Wysokiej jakości surowce to podstawa naszej produkcji. Dlatego zapraszamy producentów zbóż, ­łubinu i bobiku do współpracy.

Zapisz się na b ­ ezpłatną ­prenumeratę!

Działając z nami mogą Państwo liczyć na: ▪ atrakcyjne ceny skupu ▪ terminowe płatności ▪ ekspresową obsługę.

Chcesz otrzymywać Ranczo w wersji elektronicznej?

www.deheus.pl/informacje Jeśli są Państwo zainteresowani sprzedażą zboża, zapraszamy do kontaktu z: Halina Grabowska woj. małopolskie woj. podkarpackie woj. śląskie tel. 604 582 166 Magdalena Korczakowska: woj. warmińsko-mazurskie woj. pomorskie (wschodnia część) woj. mazowieckie (północna część) woj. podlaskie tel. 600 953 416 Małgorzata Wiśniewska woj. wielkopolskie woj. zachodnio-pomorskie tel. 600 419 205 Magdalena Włodarczyk woj. łódzkie woj. mazowieckie woj. świętokrzyskie tel. 606 750 410

Wydawca: De Heus Sp. z o.o.

99-100 Łęczyca, ul. Lotnicza 21b tel. 24 721 04 00 www.deheus.pl www.facebook.pl/SielskaWies

Redaktor naczelna: Karolina Pietrzko kpietrzko@deheus.com

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i ­redakcyjnego opracowywania tekstów ­przyjętych do druku.

44

45

Szukasz: ▪ kontaktu do doradcy żywieniowego De Heus?

▪ a może najbliższego punktu sprzedaży produktów De Heus?

Sprawdź na www.deheus.pl/kontakt