Ranczo lato 2018

02

18

Ochrona fermy – jak zadbać o bezpieczeństwo swojej hodowli?

Co słychać na rynku brojlera?

Wszystko zaczyna się od surowców

– skup zbóż, tylko tych, które spełniają odpowiednie normy

Dlaczego warto stosować preparat mlekozastępczy w odchowie cieląt?

1

2

SPIS TREŚCI Wakacje tuż tuż – czy dzieci są bezpieczne na polskiej wsi?

7-9

5

0

39

42,2

39

0 23,4

5

5

0

42,5 39,2

39,1

41,4

40,8

40,5

Przeciętny 29,2 28,2 Kowalski zjada 27,1220 g 26,5 26,1 25 mięsa dziennie 35,5

5

0

Drodzy Czytelnicy, zapraszamy do zapoznania się z nowymi artykułami:

12-13

14,7 7,1

5

24,6

3,9

2,4

2,1

2010

2011

0 2000

30,5

2005

1,6

1,5

1,6

1,2

2,1

2,2

2012 stosować 2013 2014 2015pasze 2016 2017* Warto wieprzowe wołowe drobiowe rzepakowe?

04

Wszystko zaczyna się od surowców – skup zbóż, tylko tych, które spełniają odpowiednie normy

10

Co słychać na rynku brojlera?

14

Ochrona fermy – jak zadbać o bezpieczeństwo hodowli? Jak chronić fermę przed wirusem ASF w żniwa?

41,5 17

De Heus wyróżnia najlepszych dystrybutorów pasz

18

60 rzadkich gatunków ptaków w Polsce – jak długo?

30,8

20

Ekspert radzi

21

Dlaczego warto stosować preparat mlekozastępczy w odchowie cieląt?

30

Informacje o produktach

32

Przepisy

34

Praktyczna Gospodyni

2,2

2018**

36

Krzyżówka

38

Być jak Persil Automatic… – część 1

Pozdrawiamy, Zespół De Heus

24-25 WINst znaczy zysk!

26-27 Nowy obiekt inwentarski – jak wygląda proces inwestycyjny? Od czego zacząć?

28-29

3

Wszystko zaczyna się od surowców – skup zbóż, tylko tych, które spełniają odpowiednie normy Troska o najwyższą jakość na każdym etapie produkcji to motto firmy De Heus. Właśnie dlatego skupowane zboża, z których produkowana jest pasza, muszą spełniać rygorystyczne normy, co jest dokładnie badane.

4

— W firmie De Heus wysoka jakość surowców to standard.

Dbamy o nią od samego początku, czyli od przyjęcia surowca do wydania produktu. W tym celu prowadzimy wieloetapowy nadzór. Przeprowadzamy szereg testów wartości zbóż i już wyprodukowanych pasz. Jednak poza kontrolą jakości, nasi eksperci żywieniowi stale pracują nad ulepszaniem formuły produktów. Wypracowany przez nas system pozwala nam dostarczać produkty powtarzalne o wysokiej jakości — mówi Jakub Matusiak, kierownik działu zakupów De Heus.

— Aby wyprodukować paszę skupujemy zboża od rolników w całej Polsce. Produkcja rośnie, więc wciąż nawiązujemy nowe relacje i zapraszamy do współpracy nowych producentów — stwierdza Matusiak.

Zasada wieloetapowej kontroli Przyjmowane surowce przechodzą dokładne badania. Badane są takie parametry jak np. wilgotność, homogenność, jednolitość, zapach. Ziarno musi być zdrowe o czystym kolorze i swoistym zapachu, pozbawione obcych substancji.

— Problemem mogą być również owady. Jeśli zauważymy na burtach aut, dostarczających surowiec żywe owady, np. wołka czy trojszyka, nie dopuszczamy do rozładunku. Taki towar jest odsyłany do dostawcy. Jeśli jednak pierwsze oględziny wypadną pozytywnie, pobieramy sondą automatyczną próbę wielkości od 2 do 4 kg, a następnie dokładnie ją badamy – komentuje pracująca w laboratorium Katarzyna Smólka, specjalista ds. jakości.

Z każdej dostawy surowców pobierana jest próba archiwalna. Dostawa, która spełnia wymagania jest oznaczona specjalną etykietą systemową. Próba archiwalna przechowywana jest 6 miesięcy.

Po organoleptycznym sprawdzeniu surowca dane są wprowadzane do specjalnego systemu, który archiwizuje wszelkie informacje.

Ocena każdej z grup surowców dokonywana jest na podstawie odrębnych procedur badawczych.

— Ocena organoleptyczna np. kukurydzy polega na użyciu podstawki i dwóch sit szczelinowych. Jedno o większych oczkach, drugie o mniejszych. Następnie odmierza się 500 g surowca i mie-

sza ręcznie. Sprawdzamy, czy nie ma kałczanów, spleśniałych ziaren i innych zanieczyszczeń. Wszystko, co zostanie na pierwszym sicie to pełne ziarno.

W ocenie kukurydzy niezwykle ważny jest również zapach. Musi być swoisty. Niedopuszczalny jest zapach stęchlizny — dodaje Smólka.

— Jeśli trafi do nas surowiec ze złymi parametrami, to jego próbki odkładamy i archiwizujemy, ale rezygnujemy z jego dostawy. Zboża, które przekraczają normy wilgotności odpadają, głównie ze względu na to, że nie nadają się do dłuższego magazynowania. Surowce, które nie spełniają naszych wymagań, nie są dopuszczane do produkcji. Są odsyłane wraz z próbkami oraz protokołem do dostawcy — dodaje Magdalena Korczakowska, zajmująca się skupem zbóż.

5

Żniwa już niebawem Firma De Heus skupuje przede wszystkim kukurydzę, pszenicę, pszenżyto, jęczmień, a także owies, łubin i bobik. Podczas zbliżających się żniw warto zwrócić szczególną uwagę na ich przechowywanie. Często ten sam gatunek i odmiana zboża wykazuje różne parametry jakościowe. Wpływ na różnice w jakości może mieć pogoda w czasie żniw oraz warunki przechowywania.

— Wśród wad, które obniżają jakość zbóż należy wymienić zagrzybienie, nadmierną wilgotność, obecność szkodników, obecność zanieczyszczeń, w tym nasion chwastów, zatęchły lub kwaśny zapach – komentuje Korczakowska.

— Rolnicy cenią szybkość realizacji i ceny, które im proponujemy. Jesteśmy rzetelnym partnerem, dbamy o terminowość — płacimy na czas i utrzymujemy ceny na poziomie satysfakcjonującym obie strony — podsumowuje Jakub Matusiak.

■ ■ ■

Zapraszamy do współpracy!

Szczegóły dotyczące norm zbóż oraz kontakt do przedstawicieli skupujących zboża znajdują się na końcu „Rancza”.

6

Wakacje tuż tuż – czy dzieci są bezpieczne na polskiej wsi?

Choć z roku na rok liczba wypadków rolniczych spada, to statystyki KRUS pokazują, że są one coraz poważniejsze. W czołówce regionów z największym odsetkiem wypadków znajdują się województwa: warmińsko-mazurskie (13,7%), podlaskie (12,3%), wielkopolskie (12,2%) i lubelskie (11,8%). Najlepiej jest w opolskim (6,6%), małopolskim (7,3%), zachodniopomorskim (7,6%) i śląskim (7,7%). Najwięcej wypadków śmiertelnych ma miejsce w woj. łódzkim. Na 100 tys. ubezpieczonych aż 13 proc. osób ginie w wypadkach przy pracy na roli. Na drugim miejscu znalazło się woj. wielkopolskie z ok. 9%. I choć w 2017 r. KRUS odnotował 5 proc. spadek liczby wypadków, to nadal jest wiele do zrobienia. Dużą część poszkodowanych stanowią dzieci.

Rozpoczynające się wakacje to dobry czas, aby porozmawiać z dziećmi o bezpieczeństwie w gospodarstwie.

Dlatego też pracownicy De Heus, w ramach programu „Działamy i wspieramy” edukują dzieci w zakresie bezpiecznych zachowań, tworzą dla nich wyjątkowe miejsca do bezpiecznej zabawy i nauki oraz odrywają od komputerów, organizując im czas, włączając w rozmaite aktywności, od gier i zabaw, po malowanie koszulek i buziek, eksperymenty, warsztaty kulinarne, nietypowe lekcje, kończąc na zawodach wędkarskich czy turniejach piłkarskich.

Rolnik – zawód podwyższonego ryzyka Lato to czas wzmożonej pracy na polu dla każdego rolnika.

Często w codziennych obowiązkach pomagają im dzieci. Dane KRUS wskazują, że najczęstszą przyczyną wypadków z udziałem najmłodszych mieszkańców terenów wsi są upadki z wysokości. Na drugim miejscu znalazł się kontakt z urządzeniami i maszynami. Dlatego tak ważne jest, aby pokazywać i uczyć dzieci bezpiecznych zachowań od najmłodszych lat.

pieczeństwa dzieci w mniejszych miejscowościach oraz stworzeniem im miejsc do bezpiecznego, spokojnego wypoczynku.

I tak, tylko w tym roku, odbyło się kilka-

dziesiąt warsztatów oraz innych ciekawych aktywności w całej Polsce związanych z nauką bezpiecznych zachowań na drodze oraz oczywiście w gospodarstwie rolnym.

Podchody do wiejskiej zagrody

Firma De Heus, w ramach programu „Działamy i wspieramy”, wspiera inicjatywy skierowane do dzieci, zwłaszcza te które związane są z podnoszeniem bez7

Podchody do wiejskiej zagrody w Gostomii W Gostomii (woj. zachodniopomorskie) wolontariusze „Działamy i wspieramy” zorganizowali dla dzieci grę terenową. Jej trasa objęła teren wsi, a punktami przystankowymi były gospodarstwa lokalnych rolników, plac w centrum wsi, polanka nad stawem oraz pobliski las. W każdej strefie na uczestników czekali pracownicy De Heus oraz przedstawiciele KRUS, Lasów Państwowych, Straży Gminnej, Policji, OSP ze Szwecji, właściciele gospodarstwa rolnego – Państwo Kunowie oraz Państwo Uran, a także wyzwania oraz nietypowe zajęcia, których celem był wzrost świadomości bezpiecznego zachowania w gospodarstwie rolnym, na drodze, w le-

sie i nad wodą czy też podczas spotkania z niebezpiecznym psem. Grze towarzyszyły zadania, których prawidłowe rozwiązanie w najszybszym czasie zakończyło się otrzymaniem nagrody.

Poza grą terenową pracownicy De Heus zbudowali dzieciom klasę w DeHe, wyposażoną w krzesła ze stolikami do praktycznej nauki na świeżym powietrzu oraz w edukacyjne zabawki, zwiększające świadomość dzieci dot. zagrożeń na wsi.

— Klasa w DeHe - fajna rzecz. W DeHe, bo jest zrobiona z desek, z drewna, ale jest to też lekki skrót do nazwy firmy De Heus. Bardzo fajne skojarzenie, wielkie brawa też za nazwę – mówi Jan Matuszewski, Wójt Gminy Wałcz. — Jest nam bardzo miło, ponieważ w ciągu trzech lat firma De Heus właśnie w społeczeństwo, w nas wszystkich, w mieszkańców i nasze dzieci zainwestowała 160 tys. zł (netto). To poważne środki. Jesteśmy szczęśliwcami – dodaje Wójt.

Bezpieczeństwo z klasą w Konarzynach W Konarzynach (woj. pomorskie), wspólnie z Kołem PZW Konarzyny, firmą Karma, Stowarzyszeniem Klub Mam oraz oczywi-

8

ście firmą De Heus zorganizowane zostały rodzinne zawody wędkarskie. Oczywiście, wolontariusze „Działamy i wspieramy” nie mogli poprzestać na samym wędkowaniu, dlatego wspólnie z ekspertami z pobliskiego Nadleśnictwa, z Policją, OSP oraz Chojnickim Wodnym Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym przeprowadzili dla dzieci warsztaty i zabawy dot. bezpieczeństwa, zwracając szczególną uwagę na zachowania nad wodą.

Temat bezpieczeństwa nad wodą, zwł. w okresie zbliżającym się wakacji jest tematem bardzo ważnym. Dlatego też, dzieci które wygrały przygotowane konkursy zdobyły kurs nauki pływania.

Akademia Bezpiecznego Przedszkolaka w Łęce Wielkiej, Bezpieczny Dzień Dziecka w miejscowości Surowe Interesujące i niecodzienne lekcje o bezpieczeństwie zarówno w gospodarstwach, jak i na drodze przeprowadzili pracownicy De Heus w Łęce Wielkiej (woj. wielkopolskie). Mali uczestnicy nauczyli się m.in. jak udzielać pierwszej pomocy i jakich sytuacji unikać. Zajęcia rozwinęły również w dzieciach wzajemną troskę o siebie.

Dodatkowo przy siedzibie Stowarzyszenia Akademia Przedszkolaka w Łęce Wielkiej powstał Figlogaj - bezpieczny plac zabaw z pięknym ogrodem. Wszystko to przy współpracy z firmą Ciechanowscy.

Podobne zajęcia odbyły się w Surowym (woj. mazowieckie), gdzie poza lekcjami o bezpieczeństwie, dzieci uczestniczyły w terenowych warsztatach. Miały możliwość przejażdżki wyjątkową kolejką, zbudowaną przez pracowników firmy Aldo po torze, na którym umieszczone są znaki, sygnalizatory świetlne i przeszkody.

Pokazy strażackie, policyjne, symulatory jazdy to inne atrakcje jakie czekały na najmłodszych.

De Heus Cup 2018 W czterech miejscowościach (Myszyniec, Biskupiec, Raciąż, Goworowo) w Polsce odbyły się także eliminacyjne turnieje piłkarskie połączone z piknikami rodzinnymi.

— W rywalizacji De Heus Cup 2018 bierze udział około 400 młodych przyszłych Lewandowskich, Błaszczykowskich, Glików i Milików. To zdolne i ambitne chłopaki, przed którymi wielka kariera. A póki co zapewniają nam wielkie emocje – mówi pomysłodawca turnieju

Piotr Gójski, kierownik regionalny ds. bydła De Heus. — W trakcie trwania rozgrywek, zadbaliśmy także o widzów. W strefie kibica przewidzieliśmy moc atrakcji, w tym różnego rodzaju konkursy i zabawy, które poprowadzą nasze koleżanki i koledzy z firmy – dodaje.

Firma De Heus zaprosiła do współpracy lokalnych producentów mięsa, jaj i mleka, którzy razem z ekspertami żywieniowymi De Heus podczas pikników zwracają uwagę dzieci na znaczenie powyższych produktów w codziennej diecie. W organizację turniejów włączyły się także firmy: Aldo, PHU Bursztyn oraz Vet-Pasz Gabinet Weterynaryjny.

Bardzo ważnym celem De Heus Cup 2018, poza wsparciem rozwoju młodych i aktywnych chłopców, jest promowanie zdrowego odżywiania, aktywnej formy spędzania czasu i oderwanie dzieci od komputerów, a także zacieśnienie relacji rodzinnych oraz zwrócenie uwagi na bezpieczeństwo najmłodszych. Właśnie dlatego, w przerwie między rozgrywkami policjanci i strażacy opowiadają o tym, jak zadbać o bezpieczeństwo w drodze do szkoły czy też podczas zbliżających się wakacji.

Dodatkowo, wszystkie dzieci, biorące udział w projektach realizowanych w ramach programu „Działamy i wspieramy” zostały obdarowane odblaskowymi, świecącymi w ciemności maskotkami, których celem jest ochrona najmłodszych poprzez zapewnienie im większej widoczności.

Więcej zdjęć i informacji znajduje się na: www.deheus.pl www.facebook.pl/SielskaWies 9

Co słychać na rynku brojlera?

O aktualną sytuację na rynku brojlera w Polsce zapytaliśmy Łukasza Czecha – specjalistę ds. analiz agro Banku BGŻ BNP Paribas S.A. Aktualna sytuacja na rynku drobiarskim daje podstawy do umiarkowanego optymizmu, choć w najbliższych latach należy spodziewać się wyhamowania wzrostu produkcji. Według danych Komisji Europejskiej w ostatnim roku produkcja drobiu w Unii zwiększyła się o 0,8%. Przewidywany wzrost w 2018 r. wynosi 1,3% a w 2030 zaledwie 0,4%. Przyrost ten będzie w dużej mierze związany z rozwojem sektora drobiarskiego w Polsce..

Produkcja oraz konsumpcja drobiu w Unii Europejskiej (tys. t)

Łukasz Czech Drób jest jednym z najbardziej perspektywicznych i najszybciej rozwijających się segmentów polskiej branży rolno-spożywczej.

Według danych Eurostatu, wartość eksportu tego sektora stanowiła aż 7,1% całej wartości eksportu artykułów rolno-spożywczych a wartość eksportu drobiu poza Unię Europejską w ciągu ostatnich 6 lat uległa potrojeniu. Zmiany po stronie sprzedaży zagranicznej, ale też w konsumpcji krajowej, idą w parze z regularnym wzrostem wylęgu oraz uboju kurcząt. Ilość piskląt przeznaczonych na tucz w 2017 r. była o 4,3% wyższa niż w 2016 r, co pokazuje, że rolnicy w Polsce intensywnie rozwijają produkcję.

Wylęgi piskląt przeznaczonych na tucz (tys. szt.)

110000 100000

2018

90000

2017 2016

80000

2015

70000

2014

60000 I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

Źródło: opracowanie BGŻ BNP Paribas na podstawie danych GUS.

10

Źródło: opracowanie BGŻ BNP Paribas na podstawie danych Komisji Europejskiej.

Pojawia się zatem pytanie, gdzie szukać rynku zbytu dla polskiego drobiu. Zważywszy, że w krajach „starej Unii” konsumpcja drobiu rośnie szybciej niż produkcja, na pewno część mięsa będzie mogła zostać tam ulokowana.

Poza UE, do największych importerów mięsa z brojlerów kurzych należą Japonia, Arabia Saudyjska, Meksyk, oraz Irak (dane za 2017 r., USDA). Sytuacja ta ma jednak niedługo się zmienić – według prognoz już za 5 lat Japonia będzie szóstym co do wielkości importerem drobiu. Kraj Kwitnącej Wiśni zostanie w tym rankingu wyprzedzony przez kraje takie jak Arabia Saudyjska, Wietnam, czy Chiny.

Najwięksi importerzy mięsa drobiowego w 2022 r. według prognoz OECD-FAO. (tys. t)

Zmiany zachodzące na rynku światowym stwarzają wiele szans dla polskiego sektora drobiarskiego, kluczowe jednak będzie zachowanie restrykcyjnych standardów jakościowych z zachowaniem przewag kosztowych.

Aktualną sytuację ocenia również Wojciech Kapusta, kierownik ds. sprzedaży De Heus.

Źródło: opracowanie BGŻ BNP Paribas na podstawie danych OECD-FAO.

Kraje arabskie od dawna zabiegają o zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego, jednak ograniczone zasoby wody, wysokie koszty, brak żyznych ziem oraz wysokie temperatury powodują, że bardzo ciężko rozwinąć im własną produkcję zwierzęcą. Oprócz demografii i warunków przyrodniczych bardzo dużą rolę odgrywa religia. W Izraelu (57 kg drobiu na osobę), Arabii Saudyjskiej (44,5 kg na osobę), Malezji (41,3 kg na osobę) czy Emiratach Arabskich, ze względu na zasady wywodzące się z religii, nie konsumuje się wieprzowiny, co przekłada się na znacznie większe spożycie drobiu. Zastanawiając się nad nowymi rynkami zbytu warto również spojrzeć na kraje afrykańskie, które w ostatnich latach odnotowują istotny wzrost gospodarczy. W wielu z nich dominującą religią jest islam, co sugeruje jak będzie kształtować się struktura konsumpcji mięsa w przyszłości.

Polscy producenci, by móc rozwijać sprzedaż zagraniczną, muszą pozostać konkurencyjni kosztowo.

W 2015 r. koszty produkcji drobiu w Polsce były o 9% niższe niż w UE, jednak w porównaniu z krajami z poza UE sytuacja nie jest już tak korzystna. Koszt produkcji w Rosji jest niższy o 2% oraz aż o 24% w przypadku Ukrainy i 31% w przypadku Brazylii.

150

Koszt produkcji kilograma kurcząt brojlerów w wadze żywej w 2015 r. (eurocenty) 28

22

19

100 50 0

123

117

117

EU (+8%)

PL

RUS (-2%)

17

109

25

20

98

103

18

17

94

89

W obliczu zmieniającej się genetyki ptaków, rozwoju rynku produkcji oraz zmieniających się oczekiwań finalnego konsumenta stosowane dotychczas metody tuczu mogą okazać się niewystarczające. Hodowca, który chce wykorzystać potencjał genetyczny brojlerów i osiągnąć maksymalne wyniki produkcyjne powinien zastosować własną, indywidualną strategię żywienia brojlerów, dopasowaną do bieżących warunków i możliwości dostępnych na danej fermie. Konieczna jest nieustanna obserwacja zachowania stada i reagowanie na każdą zmianę.

Monitorowanie parametrów produkcyjnych stada będącego w tuczu stanowi fundament do prawidłowego – efektywnego zarządzania żywieniem. Pozwala ono hodowcom czuwać nad postępem oraz analizować powtarzalność produkcji. Tym samym umożliwia osiąganie lepszych wyników, generowanie postępu i szukanie oszczędności.

W analizie i odpowiednim reagowaniu na zmieniające się parametry produkcyjne pomagają doświadczeni doradcy żywieniowi.

Partnerska współpraca oraz wymiana doświadczeń sprawia, że pojawiające się na fermach problemy, niemożliwe do przeskoczenia dla każdej strony z osobna, udaje nam się z sukcesami pokonywać wspólnie.

■ ■ ■

THA (-10%) USA (-13%) ARG (-13%) UKR (-24%) BRA (-31%)

Hodowla

Ubój

Źródło: opracowanie BGŻ BNP Paribas na podstawie danych Competitiveness of the EU poultry meat sector, base year 2015.

11

Przeciętny Kowalski zjada 220 g mięsa dziennie Sylwia Prośniewska analityk marketingowy

W 2017 roku statystyczny mieszkaniec Ziemi skonsumował 34,3 kg mięsa, przy czym w krajach rozwiniętych gospodarczo spożycie mięsa w przeliczeniu na 1 mieszkańca wyniosło 68,3 kg, natomiast w krajach rozwijających się – 26,5 kg.

W 2018 roku całkowita prognozowana konsumpcja mięsa w przeliczeniu na 1 mieszkańca będzie nieco niższa i wyniesie 34,2 kg. Spodziewany jest spadek światowego spożycia drobiu w przeliczeniu na mieszkańca o 0,1%, wołowiny o 0,2%, wieprzowiny o 0,5%, przy jedno­ czesnym wzroście spożycia mięsa baraniego o 1,2% w porównaniu z rokiem poprzednim.

Na 2019 rok prognozowany jest wzrost spożycia mięsa drobiowego w Unii Europejskiej do 24,2 kg na mieszkańca.

Spożycie wieprzowiny utrzyma się na niezmienionym poziomie (32,3 kg), natomiast konsumpcja wołowiny obniży się do 10,5 kg, tj. o 1,9%. Całkowite spożycie mięsa wyniesie 68,8 kg i będzie takie samo, jak w 2018 roku.

W Polsce z kolei, spożycie mięsa i podrobów kształtuje się na poziomie 79,5 kg na 1 mieszkańca (prognoza IERiGŻ za 2018 r.).

Jest to ponad 13 kg więcej niż w 2000 r. i jednocześnie ponad 10 kg więcej niż w krajach UE-28 (gdzie średnia wynosi 68,8 kg/osobę).

Nadal najwięcej, bo ponad połowę spożywanego mięsa stanowi wieprzowina (52,2%). Jednak udział mięsa drobiowego na przestrzeni lat wzrósł z 22,2% w 2000 r. do 38,7% w 2018 r.

Odwrotnym trendem cechuje się spożycie wołowiny. W 2000 r. wołowina stanowiła 10,7% zjadanego mięsa, natomiast w 2018 r. zaledwie 2,8%.

Spożycie mięsa (w kg na 1 mieszkańca) – Polska 45 40

39

42,2

39

42,5 39,2

30 23,4

25

15 10

41,4

40,8

40,5

24,6

25

26,1

26,5

28,2

27,1

29,2

30,5

30,8

14,7 7,1

5

3,9

2,4

2,1

1,6

1,5

1,6

1,2

2,1

2,2

2,2

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017*

2018**

0 2000

2005

wieprzowe

wołowe

drobiowe

Źródło: Dane GUS, *szacunek IERiGŻ – PIB; **prognoza IERiGŻ – PIB.

12

41,5

35,5

35

20

39,1

Struktura spożycia (mięso i podroby) (%)

100% 90% 80% 70%

22,2

32,9

33,4

34,1

36,8

39,3

38,3

36,1

37,6

38,9

38,7

5,5

3,3

2,9

2,3

2,2

2,2

1,6

2,7

2,8

2,8

59

54,8

57,3

57,9

55,2

52,6

53,1

55,2

52,6

51,6

52,2

2000

2005

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

10,7

60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

wieprzowe

wołowe

2017* 2018**

drobiowe

Źródło: Dane GUS, *szacunek IERiGŻ – PIB; **prognoza IERiGŻ – PIB.

Należy wspomnieć, że poziom spożycia mięsa jest pochodną wielu czynników.

Mięso jest głównym składnikiem produktów pochodzenia zwierzęcego w diecie mieszkańców większości krajów świata [Daczkowska-Kozon 2005]. Poziom konsumpcji mięsa to również efekt tradycji, zwyczajów żywieniowych, walorów smakowych, stopnia trudności przygotowania, ceny etc.

Istotnym aspektem są również moda oraz przekaz medialny, związane z żywieniem. Z jednej strony, jak wynika z analizy przeprowadzonej przez zespół autorów (prof. Dr hab. Inż. Damian Knecht, dr inż. Anna Jankowska-Mąkosa, dr inż. Kamil Duziński) „mięso stanowi nie tylko niezbędne źródło białka zwierzęcego (bardzo dobrze przyswajalnego przez ludzki organizm), ale także zapewnia niezbędne aminokwasy, witaminy, związki mineralne i kwasy tłuszczowe potrzebne do reakcji metabolicznych (…). Istotnym zagadnieniem w aspekcie spożycia jest rosnąca liczba wegetarian (!) oraz konsumentów, którzy wybierają mięso jako żywność prozdrowotną”.

„Świadomy konsument oczekuje przede wszystkim dużej zawartości białka, małego udziału tłuszczu, w tym nasyconych kwasów tłuszczowych, łatwej obróbki i niskiej ceny. Na znaczeniu nabiera mięso jako żywność funkcjonalna, które charakteryzuje się składnikami prozdrowotnymi. Taka żywność wpływa na poprawę zdrowia, zapobiega niektórym schorzeniom i jest bogata w składniki odżywcze, coraz chętniej pojawia się w wyborach konsumenckich. Spożycie poszczególnych rodzajów mięs będzie zatem zależeć głównie od tego, które z nich i w jakim zakresie spełnią te wymagania”.

konsumentów ma szczególnie istotne znaczenie dla producentów, ponieważ pozwala w pełniejszym stopniu zrównoważyć podaż i jakość oferowanych produktów z potrzebami oraz oczekiwaniami nabywców.

Oprócz monitorowania zachowań konsumentów oraz czynników kształtujących generowany przez nich popyt, producenci mają dodatkowe zadanie – edukowania konsumentów, w jaki sposób korzystać z pojawiających się w mediach informacji.

Faktem jest, że pojawiające się w mediach informacje dotyczące wyników badań nad wpływem określonych rodzajów mięs na zdrowie, znajdują odzwierciedlenie w poziomie spożycia mięsa. I tak, jeden biegun stanowią nagłaśniane „afery mięsne” jak np. ptasia grypa, choroba szalonych krów, ASF czy dioksyny w mięsie kurcząt, drugi natomiast mało upowszechnione wyniki badań prowadzonych np. wśród studentów zootechniki SGGW w Warszawie które pokazują, że „respondenci nie podzielali opinii, że mięso zawiera pozostałości antybiotyków, czy jest źródłem cholesterolu; postrzegali mięso i wędliny jako bezpieczny dla zdrowia składnik ich diety” (źródło: Wiadomości Zootechniczne, R.LIV (2016), 1: 76-81; autorzy: Martyna Batorska i in.).

Wydaje się zatem, że rola edukacyjna nadaje kierunek, w którym producenci mięsa i żywności powinni iść.

■ ■ ■

Złożoność postępowania konsumentów wymusza na producentach żywności stałe poznawanie tego procesu. Wiedza, dotycząca zwłaszcza postaw i zachowań 13

Ochrona fermy – jak zadbać o ­bezpieczeństwo hodowli? Jak chronić fermę przed ­wirusem ASF w żniwa?

Wyposażenie fermy:

Pamiętaj, by PRZED WEJŚCIEM na chlewnię:

Para butów używanych tylko na fermie lub plastikowych ochraniaczy

Pozostawić samochód na drodze publicznej lub na parkingu poza fermą

Kiedy wychodzisz z fermy, zdezynfekuj buty lub ochraniacze plastikowe na macie dezynfekcyjnej poza fermą (lub na granicy fermy)

Plastikowy worek na buty

Zmienić buty lub nałożyć ochraniacze

Zdezynfekuj ręce przed wejściem do samochodu/ domu

Wziąć prysznic w szatni zanim wejdziesz do zwierząt (jeśli jest to możliwe)

W części czystej zdejmij plastikowe ochraniacze na buty i wrzuć do plastikowego worka przeznaczonego na brudne materiały lub zdejmij swoje buty, zdezynfekuj je i włóż do specjalnie przeznaczonego do tego plastikowego worka

2 pojemniki/worki do oddzielnego transportu rzeczy czystych i brudnych

Gdy ferma nie posiada prysznica: Ochraniacze na buty, ­rękawiczki, jednorazowe kombinezony, ochraniacz na włosy

Oddzielić czyste rzeczy od brudnych

Jeśli ferma dysponuje prysznicem: Maty dezynfekcyjne

Środek dezynfekcyjny do rąk i butów

14

Zdejmij buty lub ochraniacze plastikowe na buty. Nałóż ochraniacze na skarpety, tak aby nie miały one kontaktu z podłogą (przed dotknięciem nimi podłogi). Jeśli ferma dysponuje własnymi czystymi skarpetami, można pominąć zakładanie plastikowych worków na skarpety. Załóż jednorazowy kombinezon

Zdejmij biżuterię oraz zegarek.

Nie bierz ze sobą telefonu. Jeśli naprawdę go potrzebujesz, umieść go w plastikowym, zamykanym worku (kiedy wyj­dziesz z fermy, wyrzuć worek razem z resztą brudnych materiałów)

Umyj ręce i okulary (jeśli je nosisz)

Weź prysznic kiedy wchodzisz oraz kiedy opuszczasz fermę.

Dobrze umyj ręce i włosy. Jeśli nosisz okulary również umyj je detergentem

Zdejmij największą ilość ubrań, jaka jest możliwa (kurtka, sweter, spodnie) i miej pewność, że powieszone zostaną z dala od ubrań fermowych

Żniwa to czas, w trakcie którego gospodarstwa są jeszcze bardziej narażone na wniknięcie wirusa ASF. Co zrobić, by się odpowiednio przed nim zabezpieczyć? Jak zabezpieczyć fermę trzody chlewnej i wejść do obiektu, tak by nie zainfekować świń poprzez choroby, których wektorem może być człowiek? Odpowiedź znajdą Państwo w artykule poniżej.

Jak ochronić fermę przed wirusem ASF? Pamiętaj, też, aby:

PO WYJŚCIU z fermy nie zapomnij o:

Umyć i zdezynfekować ręce

Wyczyszczeniu i zdezynfekowaniu butów, które otrzymałeś na fermie

Zdjęciu ochraniaczy ze skarpet.

Nogi włóż bezpośrednio do butów, tak aby skarpety nie miały kontaktu z podłogą

Założyć rękawiczki

Zdjęciu butów na fermie, ale wyjściu w plastikowych workach na twoich skarpetach. Odłóż buty tam gdzie stały

Umyciu rąk i twarzy oraz okularów (jeśli je masz)

Jeśli jest potrzeba, założyć maskę

Zdjęciu kombinezonu i umieszczeniu go w pojemniku na ­brudne kombinezony. ­Jednorazowy kombinezon wyrzuć do śmieci

Wyjęciu telefonu z worka i wyrzuceniu worka do śmietnika

Włożyć czepek na włosy

Zdjęciu maski – jeśli ją masz

Dezynfekcji butów lub plastikowych ochraniaczy, kiedy opuszczasz przebieralnię

Założyć czysty kombinezon fermowy. Jeśli nie ma czystych, należy użyć kombinezonu jednorazowego

Zdjęciu czepka oraz rękawiczek

Zdjęciu w miejscu czystym plastikowych ochraniaczy na buty i wrzuceniu ich do plastikowego worka przeznaczonego na brudne materiały lub zdjęciu swoich butów, zdezynfekowaniu ich i włożeniu do specjalnie przeznaczonego do tego plastikowego worka

Założyć buty fermowe i zdezynfekować je poprzez szczotkę do czyszczenia butów lub kąpiel w środku dezynfekcyjnym

Zdezynfekowaniu worka, w którym trzymałeś telefon

Zdezynfekowaniu podeszw i rąk przed wejściem do domu/samochodu

15

Przed nami żniwa… Dlatego też warto dodatkowo zwrócić szczególną uwagę, by: ▪▪ Dokładnie myć i dezynfekować pojazdy (przede wszystkim bieżnik kół) po powrocie do gospodarstwa. Należy pamiętać, że w okresie żniw maszyny do zbiorów, kombajny, ciągniki oraz przyczepy często wyjeżdżają poza obręb gospodarstwa, np. na pole, na którym mogą mieć kontakt z zainfekowanymi odchodami zwierząt zarażonych wirusem ASF; ▪▪ Ustawiać maszyny do zbiorów, kombajny wyżej nad ziemią; ▪▪ Kosić wyżej. Lepiej zostawić trochę zboża na polu, niż kosić bardzo nisko i narażać się na kontakt z zarażoną padliną, która może zarazić ziarna zbóż;

Firma De Heus, od ponad 25 lat wspiera hodowców w podnoszeniu wyników biznesowych, a więc i utrzymywaniu dobrostanu zwierząt. Zależy nam na zwierzętach i wspólnej dbałości o hodowle, dlatego wspólnie z Izbą Zbożowo-Paszową firma De Heus wypracowała tzw. minimalny standard bioasekuracji.

W jego ramach, w każdej z 8 wytwórni De Heus we wszystkich ciągach komunikacyjnych pieszych i samochodowych znajdują się wanny lub maty dezynfekcyjne z odpowiednim środkiem dezynfekcyjnym. Ponadto przydzielani są pracownicy do pracy w strefie ASF, zabezpieczane są transporty udające się do stref ASF poprzez dezynfekcję samochodów przed wjazdem i po wyjeździe z fermy oraz stosowanie odzieży ochronnej i indywidualnych środków dezynfekcyjnych przez kierowców, wykluczone zostały dostawy łączone. Dodatkowo kierowcy przeszli odpowiednie szkolenia, wyposażeni zostali także w instrukcje postępowania podczas rozładunku. Ustalony jest również transport dedykowany do obsługi klientów w strefach ASF oraz prowadzony jest ścisły monitoring książek kontroli sanitarnej środków transportu (własnych i firm zewnętrznych).

Kilka faktów o ASF:

▪ Wirus ASF jest podatny na suszę i wysokie temperatury ▪ Zawartość białka ma wpływ na przeżywalność wirusa ASF ▪ Wirus może przetrwać w kale przez 10 -14 dni w temperaturze 20 °C ▪ Wirusa dezaktywuje pH < 3,9 oraz >11,5 ▪ W mięsie, szczególnie zamrożonym oraz w resztkach krwi wirus może przetrwać bardzo długo, np.: w krwi – 18 miesięcy, w tuszy – 15 lat, w szynce konserwowej – 1 rok, w mięsie surowym – 15 tygodni, w ziemi – 1 miesiąc.

▪ Źródłem infekcji może być także pożywienie. Dotyczy to głównie resztek kuchennych używanych w karmieniu zwierząt w gospodarstwach domowych.

■ ■ ■

Wektory, mogące przenosić wirus ASF

16

De Heus wyróżnia ­najlepszych dystrybutorów pasz Firma De Heus wyróżniła najlepszych dystrybutorów swoich produktów. 62 firmy uzyskały miano dystrybutora autoryzowanego, 18 z nich - dystrybutora premium.

W procesie autoryzacji wyróżniani są dystrybutorzy, którzy świadczą profesjonalną obsługę klienta, najaktywniej i najskuteczniej prowadzą sprzedaż produktów paszowych De Heus oraz spełniają określone wymogi. Każda wyróżniona firma otrzymałała certyfikat, poświadczający wysoką jakość oraz spełnienie standardów De Heus.

— Dobry dystrybutor to taki, który posiada zgrany zespół wykwalifikowanych pracowników. Kadra, szczególnie w tak specyficznej branży, powinna być otwarta na kontakty z nowymi osobami, wyróżniać się zdolnościami komunikacyjnymi oraz umiejętnością szybkiego dostarczania informacji klientom. Musi też znać produkty i biznes, w którym działa. Takie właśnie cechy odnaleźliśmy wśród naszych dystrybutorów i postanowiliśmy ich wyróżnić – komentuje Rafał Wiecheć, kierownik marketingu De Heus.

Autoryzacja jest ważna do kolejnego audytu – maksymalnie przez rok. Audyt wraz z autoryzacją jest przeprowadzany co najmniej raz w roku na bazie specjalnych kryteriów.

Wyróżnieni dystrybutorzy mogą liczyć na atrakcyjny pakiet korzyści. W ich skład wchodzą zarówno świadczenia pieniężne, jak i niepieniężne, m.in.: ▪ szkolenia z zakresu oferty i technik sprzedaży dla dystrybutora oraz jego pracowników, ▪ możliwość wprowadzenia Sklepu Paszowego oraz pierwszeństwo wyboru trasy i jej wyłączność przed dystrybutorami nieautoryzowanymi, ▪ udział w organizowanym przez De Heus programie szkoleniowym dedykowanym dla osób zarządzających biznesem dystrybucyjnym, ▪ dofinansowanie aktywności promocyjnych, które mają na celu rozwój biznesu dystrybutora.

— Obecnie nasi klienci są bombardowani ogromną ilością informacji. Dlatego dobry dystrybutor, który działa na rynku pasz powinien się skupiać na prostym i rzetelnym przekazaniu informacji, na podstawie których nasi klienci mogą podjąć decyzję.

To sytuacja win-win, która procentuje na przyszłość w procesie budowania relacji klient – sprzedawca – dodaje Rafał Wiecheć.

Które punkty sprzedaży są autoryzowane?

Sprawdź na mapie: www.deheus.pl/kontakt/punkty-sprzedazy 17

60 rzadkich gatunków ptaków w Polsce – jak długo?

26 proc. ptaków, które można spotkać w Polsce stanowią gatunki rzadkie. Ich liczba niebezpiecznie spada.

Na początku XIX w. rodzime tereny zamieszkiwało łączenie 247 gatunków. Z roku na rok coraz więcej z nich omija nasz kraj. Dlaczego? Z powodu niewielkiej ilości bezpiecznych miejsc do życia.

—Według badań* w ciągu ostatnich trzech dekad z europejskich wsi zniknęło aż 55 proc. ptaków. – Niestety na polskiej wsi coraz trudniej nawet o rodzimego wróbla.

Musimy zrobić wszystko, żeby ten proces zahamować i zawalczyć o ptasią różnorodność. Tak, aby przyszłe pokolenia miały okazję zobaczyć te piękne stworzenia w naturze, a nie tylko w atlasie – komentuje Karolina Pietrzko, koordynator programu prospołecznego De Heus „Działamy i wspieramy”.

spokojnie osiedlić. To właściwy czas, żeby zacząć działać. Pierwszym krokiem do naprawy obecnej sytuacji jest stworzenie możliwie, jak największej liczby budek lęgowych, gdzie będą mogły bezpiecznie złożyć i wysiadywać jaja – komentuje Michał Szafryna, lider projektu w miejscowości Sienno (woj. wielkopolskie), kierownik produktu ds. drobiu.

Czym skorupka za młodu…

Wybudowane karmniki dla ptaków oraz budki lęgowe, dzięki podłączeniu do nich kamer pozwolą dzieciom (i nie tylko – już niedługo wszystkim za pośrednictwem You Tube) na całoroczną obserwację ptaków.

Program warsztatów „Rozwiń skrzydła

Eksperci podkreślają, że przyczyną wymierania całych gatunków, jest coraz mniej naturalnych miejsc lęgowych, które dają podstawę do zrównoważonego rozwoju gatunkowego. Szansą na zmianę jest edukacja przyrodnicza od najmłodszych lat.

Temat podjęła firma De Heus – producent pasz dla zwierząt hodowlanych. W ramach programu „Działamy i wspieramy” zorganizowała m.in. cykl warsztatów dla najmłodszych pt. „Rozwiń skrzydła z De Heus”.

— Lista zagrożonych gatunków ptaków w Polsce jest niepokojąco długa. Coraz mniej jest miejsc, w których mogą się 18

z De Heus” został opracowany tak, aby dzieci mogły poznać bogactwo okolicznej przyrody, ale i dobrze się bawić. Poza otwarciem obserwatorium ornitologicznego dzieci odbyły wędrówkę ścieżką pieszo-rowerową Zawilec z przyrodnikiem, uczestniczyły także w warsztatach „Skąd biorą się pisklęta”, w warsztatach kulinarnych „Z jajem” oraz w pokazie magii i iluzji Marcina Gogołowicza, finalisty „Mam Talent”.

Dzieci zbudowały karmniki i budki lęgowe dla ptaków

Im więcej zabawy, tym więcej nauki Zabawa jest jedną z naturalnych aktywności okresu dzieciństwa. To dzięki niej, dzieci swobodnie wyrażają emocje i myśli.

– Liczne badania potwierdzają, że dzieci właśnie wtedy najlepiej chłoną wiedzę.

Dlatego zorganizowaliśmy warsztaty na świeżym powietrzu, w atmosferze dobrej zabawy. Widzimy, że taka forma nie tylko rozwija ich kreatywność, ale i ciekawość świata – dodaje Michał Szafryna.

*Badanie przeprowadzone w Centrum Nauk Biologicznych w Chize.

To nie jedyna akcja wspierająca dbałość o los zwierząt Razem z mieszkańcami Grajewa (woj. podlaskie) firma De Heus wybudowała „Bajkowy Zakątek”, w którym znalazły się ścieżka sensoryczna, Wierzbowy Kącik Wypoczynkowy, oaza dzikich ptaków oraz domki dla ptaków i wiewiórek.

Wszystkie karmniki i budki lęgowe, jakie powstały w ramach działań programu „Działamy i wspieramy” to efekt pracy dzieci, rodziców oraz pracowników De Heus.

Nie brakuje także zieleni. Wolontariusze „Działamy i wspieramy” w Grajewie posadzili ponad 100 różnorodnych roślin.

Wygospodarowano również przestrzeń na plac zabaw, gdzie najmłodsi znajdą szereg atrakcji.

Otwarciu „Bajkowego Zakątka” towarzyszyły rozmaite zajęcia dla dzieci, m.in. eksperymenty związane m.in. z jajkami, mlekiem, cytryną i colą, lekcje „Co było pierwsze, jajko czy kura?”, „Skąd bierze się mleko”, gry i zabawy oraz malowanie koszulek.

Podobne działania, mające na celu edukację dzieci w zakresie ekologii oraz stworzenie miejsc, w których dzieci mogą uczyć się przyrody w praktyce oraz dbałości o naturę powstały m.in. w Woźnikach (k. Spytkowic, woj. małopolskie) tzw. „Zmysłogród” czy też w Popowie Kościelnym (k. Mieściska, woj. wielkopolskie) – „Zielony Zakątek”.

■ ■ ■

19

Ekspert radzi Jak uniknąć strat przy przygotowywaniu kiszonki?

Już na etapie podsuszania traw i lucerny, po skoszeniu, następuje utrata składników pokarmowych. Są to straty nieuniknione.

Można je jednak ograniczyć poprzez skrócenie okresu podsuszania.

zapewniającego proces fermentacji we właściwym kierunku. Składowany w pryzmie/silosie materiał powinien być starannie ugnieciony, aby wycisnąć powietrze.

W tym celu materiał powinien być nakładany cienkimi warstwami (optymalna warstwa: 20 cm) i dokładnie ugnieciony. Tak przygotowaną pryzmę przykrywa się 2 foliami kiszonkarskimi, na które nakłada się materiał dociskowy (stare opony, worki/ wałki z piaskiem) w celu usunięcia powietrza pod folią.

Straty wartości pokarmowej kiszonki mają miejsce również po otwarciu pryzmy. Aby je zminimalizować, należy kiszonkę wycinać, a nie wyrywać, aby nie naruszać struktury ściany pryzmy. Naruszając ścianę pryzmy pozwala się bowiem tlenowi zawartemu w powietrzu wnikać w głąb pryzmy, co w konsekwencji rozpoczyna proces fermentacji tlenowej, czyli utratę

Dane, pochodzące z programu oceny jakości traw GrassMap jasno potwierdzają straty w okresie podsuszania: białka 21% i energii 7%. Są to znacznie większe straty niż te, jakie notujemy w okresie procesu fermentacji.

Zalecamy więc zachowanie krótkiego okresu między koszeniem a zbiorem trawy i lucerny – maksymalnie do 48 godz.

Przy niesprzyjającej pogodzie, kiedy materiał kiszonkarski jest mokry, zaleca się zastosowanie dodatku zakiszającego 20

białka i energii. Szybkość wybierania kiszonki w głąb pryzmy powinna być dostosowana do okresu letniego i zimowego.

I tak w okresie letnim zalecamy 2 m/tydz. oraz 1,5 m/tydz. w okresie zimowym.

Jak dbać o starsze lochy?

Aby lochy po 5-6 wyproszeniu były zdrowe i wydajne muszą być już od początku prowadzone we właściwy sposób. Bardzo ważnym aspektem jest dbanie o ich kondycję i niedoprowadzenie do otłuszczenia jak i wychłodzenia organizmu.

Optymalna kondycja, prawidłowe żywienie oraz obsługa gwarantują ich wysoką wydajność.

Dlaczego warto stosować preparat ­mlekozastępczy w odchowie cieląt?

Wiesław Płecki kierownik produktu ds. bydła

Pierwsze tygodnie życia cieląt to moment przełomowy. W tym okresie zwierzęta są szczególnie podatne na stres i choroby. Wskaźniki śmiertelności przed odsadzeniem cieląt są nadal wysokie. Dlatego też, celem każdego programu hodowli powinno być zapobieganie chorobom cieląt w połączeniu z optymalnym wzrostem zwierząt.

W związku z tym należy dbać szczególnie o: ▪▪ utrzymywanie cieląt w doskonałym zdrowiu, ▪▪ dążenie do uzyskania wysokich dziennych przyrostów, ▪▪ rozwój żwacza cielęcia – aby po odsadzeniu żywienie paszami stałymi przynosiło wysokie dzienne przyrosty.

1. Podanie wysokiej jakości siary Pierwszym krokiem, jaki powinna wykonać osoba odpowiedzialna za żywienie w gospodarstwie, jest skarmienie cieląt wysokiej jakości siarą. Układ odpornościowy cielęcia po urodzeniu nie jest w pełni rozwinięty. Dlatego niezbędne jest podanie mu siary, która zawiera prze-

ciwciała krowy. Pomoże ona bronić się cielętom przed chorobami w pierwszych tygodniach życia.

Pierwsza siara zawiera największą porcję przeciwciał. Gdy krowa matka ma siarę o niskiej koncentracji immunoglobulin, wskazane jest użycie siary innej krowy.

Musi to być krowa z tego samego gospodarstwa, ponieważ będzie ona zawierała te same przeciwciała specyficzne dla farmy.

Aby to osiągnąć należy podawać cielętom preparaty mlekozastępcze wykonane z wysokiej jakości produktów mlecznych. To jednak połowa sukcesu. Aby w pełni zadbać o dobrostan cieląt, należy zrealizować kilka dodatkowych wymogów.

21

Dlaczego siara jest tak ważna?

Skarmienie dobrej jakości siarą poprawia zdrowie, zmniejsza ryzyko chorób przed odsadzeniem i poziom śmiertelności cieląt. Badania potwierdzają, że spożycie dobrej jakości siary wpływa na tempo wzrostu cieląt, a w dłuższej perspektywie na wyższą produkcję mleka.

2. Optymalne żywienie Pierwsze tygodnie życia cieląt mają kluczowy wpływ na ich rozwój i późniejszą wydajność. Im wyższe dzienne przyrosty cieląt w okresie skarmiania mleka, tym wyższa produktywność w przyszłości.

W tym czasie cielęta są odpajane pełnym mlekiem krowy lub zamiennikami mleka. Tych drugich nie należy się obawiać.

Wszystkie składniki preparatów mlekozastępczych są poddawane obróbce cieplnej, która inaktywuje bakterie. Zapobiega to przenoszeniu chorób.

Zamienniki mleka dla cieląt są zbilansowane tak, aby spełnić wymagania żywieniowe intensywnie rosnących cieląt.

Oznacza to, że w preparacie mlekozastepczym dostarczana jest odpowiednia ilość białka, energii, witamin i minerałów, które optymalizują ich zdrowie i wzrost.

Oprócz wysokiej jakości składników odżywczych, preparaty mlekozastępcze są wzbogacone o dodatki funkcyjne, które zmniejszają częstotliwość występowania biegunek. Powstrzymują one wzrost i proliferację (zdolność namnażania komórek) bakterii patogennych zawsze obecnych w układzie pokarmowym cielęcia.

Uwaga!

Preparaty mlekozastępcze marki De Heus są wzbogacone o unikatową formułę ­LactiProtect, która hamuje wzrost niebezpiecznych dla cieląt bakterii, jednocześnie 22

wzmacniając ich układ odpornościowy.

LactiProtect to formuła dwusezonowa, czyli dostosowana do zmieniających się warunków atmosferycznych. Cielęta wymagają innej ochrony w okresie zimy, a innej podczas letnich upałów, dlatego ­LactiProtect występuje w dwóch wersjach, na sezon jesienno-zimowy oraz wiosenno-letni. LactiProtect nie tylko podnosi odporność, pozwala także redukować stosowanie antybiotyków. Korzystnie wpływa na rekonwalescencję cieląt po leczeniu antybiotykowym.

3. Rozwój żwacza Nie można zapomnieć, że rozwój żwacza rozpoczyna się tuż przed odsadzeniem.

Jego podstawową rolą jest umożliwienie zwierzęciu wykorzystywanie składników pokarmowych z trawienia włókna. Dla jego rozwoju konieczne jest skarmianie paszą treściwą w połączeniu z dobrej jakości sianem i wodą. To na tym etapie widać główne korzyści z karmienia cieląt zamiennikiem mleka opartym na serwatkach. Krótszy okres trawienia takiego preparatu stymuluje szybsze pobranie pasz treściwych.

Aby dodatkowo poprawić trawienie i zadbać o jelita zwierząt, do wszystkich pasz Kaliber dodawane są fitogeniczne składniki odżywcze. Ukryte w formule FitoProtect elementy stymulują wydzielanie enzymów przewodu pokarmowego, tym samym poprawiając trawienie paszy oraz zwiększając współczynnik konwersji.

To nie jedyna zaleta. Poprawia się także działanie antyoksydacyjne, ochrona mikrokosmków oraz zwiększa się produkcja kwasu masłowego, który wpływa na rozwój brodawek żwaczowych.

Często cena preparatu mlekozastępczego staje się barierą w programie żywienia

cieląt. Jednak warto pamiętać, że dobrej jakości preparat zapewni hodowcy wysokie wyniki wzrostu i zdrowie cieląt. Zanim jednak zdecydujemy się na zakup preparatu, warto zadać sobie kilka ważnych pytań: ▪ Czy warto oszczędzać na preparacie mlekozastępczym?

▪ Czy ważniejszy jest koszt, czy efekt w postaci wysokich dziennych przyrostów?

Wiele cieląt w Polsce jest karmione preparatami mlekozastępczymi. Ekonomia, wygoda i bezpieczeństwo biologiczne to jedne z głównych czynników, które sprawiają, że karmienie zamiennikami mleka jest korzystne z punktu widzenia hodowcy.

Z ekonomicznego punktu widzenia tańsze jest żywienie cieląt preparatem mlekozastępczym, niż karmienie pełnotłustym, nadającym się do sprzedaży mlekiem.

Preparaty są wytwarzane z produktów przemysłu mleczarskiego. Serwatka i mleko odtłuszczone to główne źródła białka i energetycznej laktozy w preparatach mlekozastępczych. Ich wybór jest bardziej ekonomiczny niż pełnotłuste mleko krowy.

DANE

Ekonomia odchowu cieląt

Liczba cieląt (rocznie) Dni odpoju Cena mleka (zł/l) Cena prep. mlekozast. (zł/kg) KOSZTY: Koszt odpoju pełnym mlekiem (zł/rok) Koszt odpoju prep. mlekozast. (zł/rok) Koszty stałe – woda, prąd, praca (zł/rok) Różnica – ZYSK (zł/rok)

10 55 1,4 1,4 4620 2599 165 2021

Kalkulacja kosztów odpoju mlekiem pełnym, a preparatem Kaliber Milk przy założeniach: cena sprzedaży mleka 1,4 Pln/kg, 10 cieląt odpajanych mlekiem rocznie.

Dlaczego woda odgrywa tak ważną rolę?

Ponieważ bakterie żyją i rosną w środowisku wodnym.

Woda musi być podawana niezależnie od zamiennika mleka, aby mogła dostać się do żwacza. W czasie picia mleka tworzy się rynienka przełykowa, którą mleko przepływa obok żwacza i dostaje się do trawieńca. Ponieważ rynienka utrzymuje się do 10 minut po karmieniu, wodę najlepiej podać z opóźnieniem, aby mogła przedostać się do żwacza.

Badania pokazują, że cielęta, które mają wolny dostęp do wody osiągają średnio o 127 g wyższy dzienny przyrost w porównaniu z cielętami, które tego dostępu nie posiadają. Zużycie pasz starterowych było o 129 g dziennie wyższe u cieląt otrzymujących wodę.

Pasza starterowa

Wygoda Preparaty mlekozastępcze oferują wiele możliwości wyboru pod kątem składników pokarmowych. Zapewniają elastyczność, która ułatwia hodowcom zaspokojenie różnych potrzeb w zakresie zarządzania.

Witaminy, mikroelementy oraz dodatki zwiększające odporność mogą być łatwo dostarczane za pomocą zamiennika mleka. Ponadto można wybrać dogodny poziom białka i tłuszczu w preparacie, co zwiększa efekty wzrostu cieląt oraz możliwość reakcji na warunki środowiskowe i klimatyczne.

Woda Świeża, czysta woda ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego rozwoju żwacza.

Powinna być ona dostępna od momentu, gdy cielę zacznie pić zamiennik mleka.

Aby żwacz się rozwijał, muszą być w nim obecne bakterie. Ponieważ cielak rodzi się bez bakterii żwaczowych, należy je dostarczyć do żwacza wraz z pokarmem, gdzie będą się namnażać.

Podanie paszy starterowej cielęciu daje szansę na rozwój i wzrost żwacza. Obecne w paszy węglowodany fermentują w maleńkim żwaczu, który wytwarza lotne kwasy tłuszczowe. To one odpowiadają za wzrost żwacza, co w konsekwencji zwiększa zapotrzebowania na wodę i paszę. Kolejnym ważnym elementem warunkującym prawidłowy rozwój żwacza jest podanie cielętom siana dobrej jakości.

Jest to podstawowy warunek programu odchowu cieląt Kaliber. Badania naukowe potwierdzają istotnie większą masę, pojemność żwacza oraz wyższe pH treści żwacza u cieląt skarmianych sianem z paszą starterową.

23

Warto stosować pasze rzepakowe?

Piotr Szeja Specjalista ds. trzody chlewnej

Często spotykam się z pytaniami dotyczącymi wykorzystania rzepaku w produkcji pasz dla trzody (głównie śruty, makuch jest trudniej dostępny). Dlatego chciałbym przytoczyć kilka informacji dotyczących możliwości wykorzystania pasz rzepakowych w żywieniu świń oraz odpowiedzieć na pytanie czy warto?

24

Obawy, które się pojawiają wynikają z negatywnych doświadczeń w przeszłości, z czasów, kiedy Polska nie posiadała odmian rzepaku dwuzerowego „00” (ciemna pasza kojarzy się z paszą gorszej jakości).

Dlatego dziś nie w pełni wykorzystujemy potencjał, jaki niesie zastosowanie śruty rzepakowej i makuchu w żywieniu świń.

Większe zbiory rzepaku przy jednocześnie zwiększanych zdolnościach przerobowych zakładów tłuszczowych prowadzą do regularnego wzrostu podaży pasz rzepakowych. Obecnie blisko połowa śruty i makuchu (ok. 0,5 mln ton), jest eksportowana, głównie do Niemiec, Irlandii, Danii i Hiszpanii. Stanowi to 75% całego eksportu, przy jednoczesnym wzroście importu śruty sojowej (w 2014 r. kształtował się na poziomie 2 mln ton).

Warto dodać, że odmiany uprawiane w naszym kraju mają znacznie mniej substancji antyżywieniowych niż odmiany uprawiane w Europie zachodniej.

Śruta rzepakowa oraz makuch produkowane są w naszym kraju z najwyższej jakości nasion rzepaku podwójnie ulepszonych (tzw. 00) o obniżonej zawartości kwasu erukowego i glukozynolanów. Mało kto jest świadomy, że już dziś w 20-25% śruta rzepako-

wa oraz makuch pokrywają zapotrzebowanie na białko w mieszankach paszowych (dotyczy wszystkich zwierząt). Śruta i makuch rzepakowy mogą być doskonałym uzupełnieniem śruty sojowej, a dzięki ich zastosowaniu obniża się koszty żywienia zwierząt. Ponadto pasze rzepakowe zawierają znaczne ilości metioniny i cystyny, dlatego białko pasz rzepakowych łagodzi często niedobór aminokwasów siarkowych w dawkach paszowych.

Pasze rzepakowe są istotną pozycją w bilansie pasz białkowych, stosowanych w żywieniu trzody chlewnej.

Obecność substancji antyodżywczych oraz relatywnie wysokiej zawartości włókna surowego oczywiście nakładają pewne ograniczenia zastosowania pasz rzepakowych w mieszankach przeznaczonych dla młodych zwierząt. Pamiętajmy, że są to ograniczenia, a nie czynniki całkowicie eliminujące je z diety. Eliminacja z dawki paszowej, stosowanej w żywieniu prosiąt, wynika często z niewielkich oszczędności wynikających z zastosowania dopuszczalnych ilości pasz rzepakowych.

Zastosowanie śruty rzepakowej w dawce daje oszczędności rzędu 5zł/tona, co przy relatywnie wysokich cenach pasz dla prosiąt oraz wysokim przewartościowaniu paszy nie skłania do „wchodzenia” z tzw. „frakcją ciemną” w żywienie prosiąt.

Zdecydowanie większe możliwości zastosowania pasz rzepakowych są w żywieniu warchlaków i tuczników, tutaj oszczędności sięgają 20-30zł/tonę paszy, a uwzględniając wnoszony do dawki wraz z makuchem olej nawet 40zł/tona. Wysoka zawartość włókna surowego pomaga we właściwym zbilansowaniu włókna w dawce, zwłaszcza przy ograniczonym dostępie do innych źródeł włókna (np. ograniczone zasoby jęczmienia).

Moje doświadczenia w żywieniu trzody chlewnej pokazują, że dopuszczalny i bardzo bezpieczny poziom śruty/makuchu w dawce paszowej dla świń wynosi dla warchlaków do 6%, dla tuczników do 10%, dla loch prośnych - do 10% oraz do 5% dla loch karmiących.

Raz jeszcze podkreślam, że są to poziomy w żaden sposób nie obniżające wyników technicznych w produkcji trzody.

Co więcej zastosowanie śruty rzepakowej w dawce dla loch prośnych jest wskazane, ze względu na wysoką zawartość metioniny, pozytywnie wpływającej na rozwój płodów. Obniżenie kosztów paszy jest tu przypadkowe.

Niektóre źródła podają, że poekstrakcyjna śruta rzepakowa i makuch rzepakowy stosowane w żywieniu tuczników w drugiej połowie tuczu, od 60 do 110 kg masy ciała, kiedy przewód pokarmowy świni jest w pełni rozwinięty, mogą w pełni zastąpić śrutę sojową.

Zachęcam do pochylenia się nad paszami rzepakowymi. Nie bez powodu ¾ eksportu naszej śruty i makuchu trafia na zachód. Tam po prostu hodowcy liczą koszty i gdzie tylko można oszczędzać oszczędzają.

Przypuszczam, że w wielu gospodarstwach miesięczne oszczędności, wynikające z zastosowania pasz rzepakowych składają się na całkiem przyzwoitą pensję.

■ ■ ■

25

Michał Szafryna kierownik produktu ds. drobiu

WINst znaczy zysk!

Dynamicznie rozwijająca się produkcja drobiu w Polsce zmusza wszystkich producentów mięsa drobiowego do jeszcze większej kontroli rentowności swojej działalności. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, iż konsumpcja mięsa drobiowego w Polsce należy do najwyższych w Europie i sięga nawet 32 kg rocznie na głowę mieszkańca. Trudno więc oczekiwać, że obywatele Polski w najbliższym czasie będą spożywali jeszcze więcej drobiu.

Pozostaje export.

Szacuje się, że ponad 50% polskiej produkcji drobiu wyjeżdża poza granice kraju.

Taka sytuacja z jednej strony jest komfortowa, gdyż występuje dość zrównoważany model sprzedaży mięsa. Z drugiej jednak strony export nakłada szereg wymogów. Produkt eksportowy musi spełniać określoną specyfikację jakościową oraz co najważniejsze musi mieć bardzo atrakcyjną cenę. Z tego punktu widzenia pasza i efektywność jej działania stanowią kluczowy aspekt kosztotwórczy.

Specjaliści De Heus od wielu lat obserwują zmieniający się rynek produkcji brojlera kurzego, nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Wiemy doskonale, że trudno będzie konkurować kosztowo polskiemu mięsu drobiowemu z mięsem pochodzącym z Brazylii, czy też z USA. Również nasi wschodni sąsiedzi z Ukrainy,

26

z racji dostępności surowców, a także odmiennych legislacji prawnych są w stanie produkować mięso w znacznie niższych kosztach.

WINst

Nieustannie, w sposób bardzo dokładny, specjaliści De Heus monitorują efektywność działania mieszanek paszowych stosowanych w tuczu brojlera.

Koszt zakupu mieszanki paszowej w tuczu stanowi od 65 do 70% ogólnych kosztów związanych z tuczem. Wychodząc zatem naprzeciw trendom rynku, zmieniającej się genetyki ptaków i starając się jeszcze bardziej kontrolować koszty tuczu brojlera i przede wszystkim uczynić je jeszcze bardziej przewidywalnymi, firma De Heus wprowadziła do swojej oferty nowy program żywienia brojlerów kurzych o nazwie WINst., co z języka holenderskiego (z tego właśnie kraju wywodzi się firma De Heus) oznacza zysk, czyli coś na czym każdemu hodowcy zależy, prawda?

Pracując nad nowym programem i jego jeszcze większą efektywnością zadaliśmy sobie (i hodowcom) wiele pytań. Jedno z nich brzmiało: czego hodowcy brojlera oczekują od firmy paszowej w aspekcie produktowym? Paszy tańszej, droższej, lepszej, ekonomicznej, a może jeszcze innej?

Przeprowadzone analizy doprowadziły nas do jasnej odpowiedzi: hodowca potrzebuje paszy optymalnej dla swojej fermy, paszy, która spełni wymagania przed nią stawiane. Takie podejście do tematu pozwoliło ekspertom De Heus stworzyć jeden optymalny program żywieniowy, w którym nie ma paszy tańszej i droższej, lepszej, mniej, czy bardziej skoncentrowanej.

Program WINst składa się z ­wielu różnych elementów, które można łączyć i przeplatać w zależności od warunków panujących na fermie. Połączony z profesjonalnym doradztwem technicznym De Heus – firmy nr 1 na rynku drobiu – sprawia, że wspólnie pokonujemy bariery, jakie stoją przed hodowcami. Samemu hodowcy trudno je pokonać (np. źle

ustawioną wentylację, nieodpowiednią jakość ściółki, problemy zootechniczne) – wspólnie z profesjonalnym doradcą żywieniowym łatwiej pokonać przeszkodę – wygrać, osiągając lepsze zyski.

Bo WINst to również połączenie dwóch słów „WIN”, oznaczającego „wygrać” oraz skrótu od słowa „first”, czyli pierwszy, najlepszy. Połączenie to idealnie oddaje ideę nowego programu żywieniowego.

Warta uwagi jest również zmiana podejścia dotyczącego okresów skarmiania pasz w tuczu brojlera. Przy dzisiejszych dynamicznie rosnących ptakach, wiek ptaków ma duże mniejsze znacznie niż ich waga. W związku z tym, specjaliści De Heus rekomendują żywienie ptaków kolejnymi mieszankami, ale jako główne kryterium jej wyboru na dany okres tuczu radzimy patrzeć na aktualną wagę ptaków. Takie podejście pozwala nam „przyspieszać” kolejne pasze w tuczu, zakładając, że ptaki rosną normatywnie.

Przykładowo w tradycyjnym podejściu żywieniowym pasza grower 1 skarmiana była od 11 do 20 doby. Dziś grower 1 skarmiamy od 220 gramów masy ciała do 850 g m.c, czyli w praktyce do 17-18 doby. Takie działanie pozwala również obniżać średni ważony koszt paszy w tuczu. Żywienie wg wagi „zmusza” Państwa do jeszcze większej dokładności i dokładniejszego monitorowania wag ptaków w trakcie tuczu, a to z kolei ponownie podnosi efektywność, a w konsekwencji i rentowność.

Obserwacja stada wraz z monitoringiem wyników technicznych stanowią fundament do prawidłowego - efektywnego stosowania nowego programu żywienia.

■ ■ ■

27

Nowy obiekt inwentarski. Jak wygląda proces inwestycyjny? Od czego zacząć?

Aby cieszyć się nowym obiektem inwentarskim, zapewniającym komfortowe warunki życia zwierzętom każdy inwestor powinien przejść odpowiedni proces inwestycyjny. Co to oznacza?

Jak wygląda proces inwestycyjny – odpowiedź znajduje się na poniższym schemacie:

SCHEMAT PROCESU INWESTYCYJNEGO ANALIZA MOŻLIWOŚCI INWESTYCYJNYCH

BUDOWA INWESTYCJI

POZWOLENIE ZINTEGROWANE

28

TECHNOLOGIA BUDYNKU INWENTARSKIEGO

DECYZJA O POZWOLENIU NA BUDOWĘ

ROZPOCZĘCIE HODOWLI

DOKUMENTACJA ŚRODOWISKOWA

▪▪ raport, karta lub zgłoszenie

PROJEKT BUDOWLANY

▪▪ projekt zagospodarowania działki ▪▪ projekt architektoniczno-­ budowlany ▪▪ projekt instalacji s­ anitarnych i elektrycznych

Analiza Możliwości Inwestycyjnych – AMI Przed przystąpieniem do realizacji przedsięwzięcia, pracownicy sekcji ochrony środowiska oraz sekcji budownictwa inwentarskiego z działu rozwoju agrobiznesu Agra-Matic z firmy De Heus wykonują Analizę Możliwości Inwestycyjnych. Opracowanie to ma na celu rozpoznanie wszystkich uwarunkowań, głównie lokalizacyjnych i prawnych dla planowanej inwestycji, które mogłyby wykluczyć lub znacznie utrudnić realizację przedsięwzięcia.

Głównymi aspektami analizowanymi na tym etapie są: ▪ zapisy Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego bądź Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego, ▪ warunki gruntowo-wodne, takie jak

▪

▪

▪ ▪ ▪

np. głębokość występowania wód gruntowych oraz melioracja, położenie na obszarach zagrożonych podtopieniami, sąsiedztwo obszarów wodnych, położenie na terenach objętych formami ochrony przyrody takimi jak np. park narodowy, rezerwat przyrody, park krajobrazowy, obszar chronionego krajobrazu, obszar Natura 2000, występowanie stanowisk archeologicznych, zabytków wpisanych do rejestru bądź ewidencji zabytków na terenie inwestycji i w jej sąsiedztwie, możliwość podłączenia do głównych mediów: sieć elektroenergetyczna, wodociągowa, kanalizacja, możliwość dojazdu transportu ciężkiego do działki, ukształtowanie terenu

Wszystkie te aspekty składają się na końcową ocenę, która dostarczy informacji, czy dana lokalizacja jest dogodnym miejscem do realizacji inwestycji.

Wykonanie AMI na etapie podejmowania decyzji co do dalszych kroków minimalizuje narażenie inwestora na zbędne koszty, w przypadku braku możliwości realizacji inwestycji.

Kontakt do specjalistów z działu ­rozwoju agrobiznesu Agra-Matic znajduje się na www.deheus.pl w zakładce kontakt.

29

Informacje o produktach CDS&Protect – jeszcze lepsze premiksy dla trzody chlewnej Witaminy to różnego rodzaju związki organiczne. Nie są źródłem energii ani strukturalnymi składnikami tkanek. Są jednak niezbędne do zachowania zdrowia oraz prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych. W związku z tym, iż witaminy są związkami organicznymi są nietrwałe. Ulegają one procesom utleniania, 30

czyli rozpadu. Część z nich ulega temu procesowi wolniej inne trochę szybciej, ale zjawisko to dotyczy w różnym stopniu wszystkich witamin. Jedną z najmniej trwałych witamin jest witamina C.

Odpowiedzią na zjawisko utleniania się witamin jest produkcja premiksów w nowej – unikalnej na rynku technologii CDS&Protect (Cold Disk Spraying & Protect).

Technologia ta polega na nanoszeniu w warunkach niskiej temperatury witamin na dyski specjalnego substratu. Dzięki temu zabiegowi chroni się witaminy przed rozpadem i utleniającym działaniem mikroelementów oraz zmniejsza interakcje między nimi. Produkcja w oparciu o standardy CDS&Protect zabezpiecza witaminy przed utratą ich wartości podczas magazynowania premiksów lub gotowej paszy. Jest to unikalna technologia w Polsce, która zapewnia wyższą i stabilną jakość. Dzięki niej produkty De Heus zysku-

ją po raz kolejny przewagę konkurencyjną na rynku i mogą jeszcze lepiej wspierać rozwój Państwa zwierząt a tym samym wyniki hodowlane.

Szczególnie w żywieniu loch witaminy odgrywają bardzo istotną rolę. Lochy prośne potrzebują stabilnej podaży witamin w celu prawidłowego rozwoju płodu oraz utrzymania dobrego zdrowia. Istotny wpływ witamin zauważany jest również wśród loch karmiących, dzięki którym zwierzęta mogą niezakłócenie przejść przez okres laktacji ciesząc się odpowiednią produkcją mleka, wyrównanymi prosiętami oraz nienagannym zdrowiem.

W związku z powyższym, od początku lipca 2018 roku standardem w produkcji premiksów dla loch prośnych oraz karmiących jest korzystanie z technologii CDS&Protect. Dotyczyć będzie to wszystkich oferowanych linii żywieniowych, ­czyli: Comfort, Perfect oraz Power. Warto przypomnieć, że technologia CDS&Protect stosowana jest już od wielu miesięcy w produkcji mieszanek mineralno-witaminowych Bestermine dla bydła.

Cechy premiksów, produkowanych w technologii CDS&Protect to: ▪ ▪ ▪ ▪ ▪

wyższa homogenność zunifikowana struktura ochrona i stabilizacja witamin nowy wygląd unikatowość – tylko produkty De Heus produkowane są w innowacyjnej technologii CDS&Protect

cze. Wysoka strawność produktu sprzyja szybszemu pobraniu pasz treściwych.

Kaliber Milk podobnie jak inne preparaty mlekozastępcze De Heus zawiera formułę LactiProtect, ­która ma na celu zwiększenie odporności cieląt poprzez zawartość probiotyków i lepszą strawność paszy przez aktywację enzymów trawiennych.

Preparat mlekozastępczy Kaliber to jedno z narzędzi polecanych w programie odchowu jałówek ­Kaliber, którego cel to efektywny rozwój i wzrost młodych zwierząt, prowadzący do wycielenia jałówki w 24 miesiącu życia przy wadze powycieleniowej 570 kg.

Odchów jałówek zgodnie z zasadami planu Kaliber oznacza nie tylko niższe koszty odchowu młodych zwierząt, ale przede wszystkim wydajnością w pierwszych trzech laktacjach: nawet o 1000 litrów!

Kaliber Milk to:

▪ doskonały smak i zapach ▪ dobra rozpuszczalność ▪ obecność łatwo przyswajalnego białka mlecznego

▪ obecność emulgatorów poprawiających strawność ▪ dostępność w wersji NGMO – Optimilk.

Warto pamiętać, że na etapie karmienia preparatami mlekozastępczymi szczególną uwagę powinno się zwrócić na procedurę sporządzania pójła. Należy: ▪ zachować właściwe proporcje ▪ mieszać dokładnie – bez grudek ▪ utrzymywać temperaturę mieszania w wysokości 55° ▪ podawać pójło o temperaturze: 4142°C ▪ dbać o higienę naczyń i pomieszczeń ▪ nie można zapominać o wodzie – czysta i świeża jest potrzebna cielakom od urodzenia.

Warto zadbać o najwyższą jakość podawanego pójła, ponieważ odruch rynienki przełykowej ma bardzo duże znaczenie dla prawidłowego wykorzystania mleka oraz dobrego funkcjonowania przewodu pokarmowego. Brak odruchu powoduje przedostanie się mleka do żwacza, co skutkuje poważnymi problemami w wyniku fermentacji mleka. Właśnie dlatego tak ważne jest, aby cielę otrzymało mleko o odpowiednim smaku i temperaturze.

Odpajanie mlekiem prowadzi się do czasu, kiedy cielę zjada ok. 2 kg paszy treściwej, jego waga wynosi 75 kg, a obwód klatki piersiowej osiąga 90 – 95 cm.

■ ■ ■

Kaliber Milk Kaliber Milk to preparat mlekozastępczy dla cieląt od 4 do 63. dnia życia. Rekomendowany jest dla cieląt po okresie karmienia siarą, ponieważ zawiera wysokiej jakości białko i wysokostrawne tłusz31

Owocowe crumble z budyniem Przygotuj:

▪▪ owoce: 500-750 g śliwek, jabłek lub truskawek, 2 łyżki cukru ▪▪ budyń: 500 ml mleka, 2 czubate łyżeczki skrobi kukurydzianej, łyżkę masła ▪▪ kruszonkę: 100 g masła, pół szklanki płatków owsianych, ¼ szklanki cukru, 90 g mąki

32

Umyte owoce (jabłka trzeba obrać) upraż na patelni - do zupełnej miękkości i zredukowania soku - z dwiema łyżkami cukru. Ugotuj budyń: 400 ml mleka, 2 łyżki cukru i łyżkę masła. Skrobię rozprowadź w 100 ml zimnego mleka i dodaj, ciągle mieszając, do gotującego się mleka. Mieszaj do zagotowania.

Przygotuj kruszonkę mieszając wszystkie składniki dokładnie. W żaroodpornym naczyniu wyłóż owoce, na nie budyń, a po wierzchu posyp kruszonką. Piecz w 180 stopniach około 20-30 minut (do zarumienienia się kruszonki). Podawaj lekko przestudzone. Zamiast dużego naczynia możesz użyć żaroodpornych kokilek- będziesz potrzebować 8-10 szt.

Sałatka z młodych ziemniaków i koperku – idealna do dań z grilla ▪▪ 500 g młodych ziemniaków (najlepsze są takie mniejsze) ▪▪ 1 pęczek młodego koperku (czym większy tym lepszy) ▪▪ 100 g sera pleśniowego ▪▪ 1/4 szklanki prażonych pestek dyni

Sos winegret:

▪▪ 2 ząbki czosnku starte lub przeciśnięte przez praskę ▪▪ 1/4 szklanki oleju ▪▪ 1 łyżka musztardy francuskiej (z całymi ziarnami gorczycy) ▪▪ 1 łyżka płynnego miodu ▪▪ 1 łyżka białego octu winnego ▪▪ świeżo mielony czarny pieprz

Przygotuj winegret: do słoika lub zamykanego shakera do sosów włóż wszystkie składniki sosu. Zakręć pojemnik i potrząsaj aż powstanie jednolita konsystencja. Ziemniaki oczyść. Jeśli są większe przekrój na połówki lub ćwiartki.

Ugotuj je w osolonej wodzie. Odcedź i odparuj. Jeszcze gorące zalej sosem – dzięki temu smaki dobrze się przegryzą. Odstaw do ostygnięcia.

Posiekaj koperek, dorzuć do ziemniaków razem z pestkami dyni i dobrze wymieszaj. Ser pokrusz i posyp nim wierzch sałatki.

33

Planujesz spotkanie w gronie znajomych lub rodziny? Zadbaj o każdy szczegół Wydaje się, że czasy nienagannej etykiety już minęły. Zapraszając gości do swojego domu mocniejszy akcent kładziemy na to, aby czuli się w nim przede wszystkim komfortowo. Nie można jednak zapominać o komforcie własnym. Zanim poinformujemy znajomych o organizowanym przyjęciu, warto zaplanować każdy szczegół przyjęcia. Tak, aby później móc w pełni cieszyć się z obecności gości. Dlatego w niniejszym artykule przedstawionych zostanie kilka niezawodnych tricków, które pomogą w przygotowaniu się do wizyty znajomych czy rodziny.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

34

talerz na chleb do masła nóż do masła przyprawy winietka łyżeczka deserowa widelczyk deserowy szklanka do wody kieliszek do wina czerwonego

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

kieliszek do szampana kieliszek do wina białego kieliszek do sherry serwetka widelec do sałatki widelec do ryby widelec obiadowy talerz na zupę

17. talerz na sałatkę 18. talerz obiadowy 19. nóż obiadowy 20. nóż do ryby 21. nóż do sałatki 22. łyżeczka do herbaty 23. łyżka do zupy 24. widelec do owoców morza

Mówi się, że stół to centralny punkt domu. Miejsce spotkań całej rodziny i przyjmowania gości. Spotykamy się przy nim z bliskimi i przyjaciółmi. Świętujemy i spożywamy codzienne posiłki.

Dobre samopoczucie przy stole zależy w dużej mierze od kilku umiejętności, ­które pozwolą uniknąć gafy.

Zbiór reguł dotyczących spotkań przy stole, a w szczególności spożywania posiłków, obejmuje nie tylko prawidłowe ułożenie sztućców i zastawy. To także świadomość tego, jakich zachowań przy stole powinniśmy unikać.

Kilka ważnych zasad – dla przypomnienia:

▪ Na stole opieramy jedynie nadgarstki.

▪ Siedząc przy stole nie powinno się zakładać nogi na nogę. Jedynie krzyżujemy nogi pod stołem.

▪ Posługując się sztućcami podnosimy posiłek do ust, a nie nachylamy się głęboko nad talerzem.

▪ Nie stawiamy kilku butelek z napojami i alkoholem na stole, lepiej ustawić je na sąsiednim stoliku lub w barku, jeśli mamy.

▪ Podczas jedzenia sztućce nie mogą dotykać obrusa - krzyżujemy je na talerzu, a kończąc posiłek układamy je równolegle „na godzinie siedemnastej”.

Już samo przygotowanie stołu i siebie do posiłku wymaga pewnej czujności. Dekoracje kwiatowe i świece na stole tworzą wspaniały nastrój, jednak stają się uciążliwym dodatkiem, jeżeli przeszkadzają nam w komunikacji z osobami siedzącymi po drugiej stronie stołu.

Dekoracją nie jest natomiast serwetka znajdująca się na naszym miejscu. Powinniśmy dyskretnie rozłożyć ją na kolanach tak, aby nie pobrudzić się w trakcie jedzenia posiłku. Zdecydowanie nie powinno się strzepywać w powietrzu złożonej serwety.

Właściwe zachowanie przy stole wynika z ogólnych zasad, takich jak chęć niewprowadzania towarzyszy posiłku w zakłopotanie.

Przyprawianie potraw przed ich spróbowaniem uchodzi za duży nietakt pod adresem osoby, która je przygotowała. Może ono sugerować, że gospodarz przygotował potrawę niestarannie. Złe wrażenie można również wywołać, jeżeli nie zaserwujemy dania przyniesionego do nas przez gości. Powinniśmy uwzględnić je w kolejności podawanych potraw nawet, jeżeli nie pasuje ono do reszty posiłku.

Kiedy zapraszamy gości? O przyjęciu warto poinformować z kilkudniowym wyprzedzeniem. Wystarczy, jeśli zrobimy to telefonicznie. Nigdy nie zapraszamy gości za pośrednictwem osób trzecich.

Gdy część osób na przyjęciu się nie zna, pamiętaj, by nieznajomego mężczyznę przedstawić kobiecie, a młodszego – starszemu.

Lubimy spotkania towarzyskie zwłaszcza wtedy, gdy nie zakłócają ich niezręczne sytuacje. Kilka zaprezentowanych zasad pozwoli zachować świetną atmosferę przy stole. Nawet jeśli nie zapamiętamy wszystkich, to nawet te podstawowe będą wiele znaczyć i pozwolą uniknąć niekomfortowych sytuacji dla nas i naszych gości.

35

Krzyżówka 1. Są niezbędne do zachowania zdrowia oraz prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych; 2. Inaczej odkażanie, ważne działanie bioasekuracyjne; 3. Nowa marka produktów dla koni;

1.

4. Skrót do nazwy dokumentu, mającego na celu rozpoznanie ­wszystkich uwarunkowań, głównie lokalizacyjnych i prawnych dla planowanej inwestycji, które mogłyby wykluczyć lub znacznie ­utrudnić realizację przedsięwzięcia;

2.

3.

5. Miejscowość, w której znajduje się jedna z 8 wytwórni De Heus; 6.

4.

… inwentarski, np. chlewnia, obora, kurnik;

7. Zbiór roślin (głównie zbóż) w okresie letnim; 8. Np. krowy, kury, świnie;

5.

9. Nazwa nowego programu żywieniowego dla brojlerów.

Z języka holenderskiego oznacza zysk;

6.

10. Nowa marka karmy dla psów;

7.

11. Nieuleczalna, wysoce zakaźna i zaraźliwa, wirusowa choroba świń domowych wszystkich ras oraz dzików;

8.

12. Unikatowe wydarzenie w branży rolniczej o charakterze biznesowo-edukacyjnym, które swoją premierę miało w październiku 2017 r.

13. Do produkcji paszy. Zanim zostaną przyjęte do fabryki przechodzą szereg dokładnych badań, np. wilgotności, homogenności, jednolitości.

9.

10.

11.

14. Preparat …, np. Kaliber Milk

12.

13.

14.

36

Nagrodą za prawidłowe rozwiązanie krzyżówki jest zestaw 4 szklanek

Rozwiązanie krzyżówki z poprzedniego numeru brzmi: ROLNICTWO 5 wylosowanych osób, które poprawnie rozwiązały krzyżówkę to: ▪▪ ▪▪ ▪▪ ▪▪ ▪▪

Rafał Borowski Justyna Kłodzińska Zbigniew Kornacki Jadwiga Mikołajewska Piotr Rożek

Gratulujemy! Nagrody wyślemy pocztą na wskazane adresy.

Prosimy o przesyłanie odpowiedzi z poprawnym rozwiązaniem krzyżówki na adres e-mail: ranczo@deheus.pl wraz z następującą klauzulą: Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celach marketingowych, zgodnie z rozporządzeniem ­Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE. W treści należy również podać imię, nazwisko, dokładny adres do wysyłki nagród oraz numer telefonu.

37

Być jak Persil Automatic… – część 1 Sylwia Prośniewska analityk marketingowy

„Twoja wizja tego, gdzie lub kim chciałbyś być, stanowi Twój największy atut. Nie mając przed sobą celu, trudno go osiągnąć” mawiał Paul Arden. To najważniejsze przesłanie, które służy tworzeniu planu biznesowego absolutnie każdego przedsięwzięcia. Jasna wizja, aspiracje i wyobrażenie o tym, do czego dążę i jak to osiągnę, jak będzie wyglądała moja działalność za 10 lat i gdzie ja wtedy będę to niezbędny zestaw pytań, które należy sobie zadać niezależnie od tego czy planujemy zająć się przetwórstwem produktów rolnych czy też mamy w planie powiększyć hodowlę bądź otworzyć inny biznes w gminie.

Victoria Beckham, gdy była nastolatką wytyczyła sobie bardzo oryginalną i dość nietypową wizję tego, jak postrzega siebie za kilka lat. „Chcę być tak sławna jak Persil Automatic” – powtarzała jak mantrę. Co ciekawe, nie porównywała siebie do gwiazd muzyki jak Whitney Houston czy Madonna, choć przecież była piosenkarką. Chciała czegoś więcej. Być rozpoznawalną jak światowa marka Persil Automatic. I choć ta anegdota może wzbudzać uśmiech, popatrzmy w jakim miejscu Victoria Beckham znajduje się obecnie.

Zatem zanim przystąpisz do tworzenia biznesplanu swojego przedsięwzięcia zastanów się nad wizją, która będzie wynikiem Twoich aspiracji i wyobraźni.

A dopiero później przystąp do próby odpowiedzi na pytanie. Jak to osiągnę, czemu posłuży pieczołowicie sporządzona analiza marketingowa przedsięwzięcia?

Przede wszystkim należy pamiętać, że biznesplanu nie robimy tylko dla banku.

Przede wszystkim ma służyć nam, ponieważ dobrze opracowany będzie jak mapa drogowa dla realizacji naszego pomysłu.

Dzisiejszy artykuł jest pierwszym z serii, który ma na celu ułatwienie stworzenia 38

samodzielnego, przydatnego i dobrego planu biznesowego przedsięwzięcia. Planu, który będzie żył i ewoluował i nie będzie kolejnym dokumentem ciśniętym na dno szuflady.

plikacji: trzeba się ciężko napracować nad wydobyciem czystej myśli, która pozwala na prostotę. Ale warto – bo kiedy już się to ma, można przenosić góry”. Nie komplikujmy zatem, tylko upraszczajmy!

Należy zaznaczyć, że cykl artykułów, jakie pojawią się w kolejnych numerach „Rancza” nie obejmuje części finansowej pomysłu, która z jednej strony stanowi rzecz całkowicie indywidualną, z drugiej natomiast warto mieć na uwadze, że ten etap można z powodzeniem zlecić finansiście, pomysł na biznes, natomiast jest, a przynajmniej powinien być unikatowy, zatem pochodzący od Ciebie.

Po nakreśleniu wizji przedsięwzięcia należy zabrać się do analizy marketingowej, która obejmuje:

Przy tworzeniu planu marketingowego warto pamiętać słowa Steva Jobsa, że „Prostota może być trudniejsza od kom-

Analiza marketingowa operacji powinna potwierdzać możliwość realizacji przyjętych założeń w panujących warunkach rynkowych. Musi opierać się na diagnozie sytuacji, określeniu i wyborze odpowiedniej oferty, doborze klientów, rynków, właściwej dystrybucji i promocji oraz trafnej identyfikacji konkurencji na rynku.

▪ ofertę, czyli charakterystykę produktu/usługi ▪ analizę klientów ▪ analizę rynku ▪ dystrybucję i promocję ▪ konkurencję na rynku

Zachęcam zatem do kreacji wizji swojego przedsięwzięcia, by w kolejnym etapie być gotowym do stworzenia pełnej analizy marketingowej wypracowanego konceptu.

Chcesz otrzymywać Ranczo w wersji elektronicznej?

Zapisz się na ­bezpłatną ­prenumeratę! www.deheus.pl/informacje

Wydawca: De Heus Sp. z o.o.

99-100 Łęczyca, ul. Lotnicza 21b tel. 24 721 04 00 www.deheus.pl www.facebook.pl/SielskaWies

Redaktor naczelna Karolina Pietrzko kpietrzko@deheus.com

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i ­redakcyjnego opracowywania tekstów ­przyjętych do druku.

39

Skup zbóż Wysokiej jakości surowce to podstawa naszej produkcji. Dlatego zapraszamy producentów zbóż, ­łubinu i bobiku do współpracy.

Działając z nami mogą Państwo liczyć na: ▪ atrakcyjne ceny skupu ▪ terminowe płatności ▪ ekspresową obsługę.

Jeśli są Państwo zainteresowani sprzedażą zboża, zapraszamy do kontaktu z: Halina Grabowska woj. małopolskie woj. podkarpackie woj. śląskie tel. 604 582 166 Magdalena Korczakowska: woj. warmińsko-mazurskie woj. pomorskie (wschodnia część) woj. mazowieckie (północna część) woj. podlaskie tel. 600 953 416 Małgorzata Wiśniewska woj. wielkopolskie woj. zachodnio-pomorskie tel. 600 419 205 Halina Grabowska woj. łódzkie woj. mazowieckie woj. świętokrzyskie tel. 606 750 410

www.deheus.pl