Ranczo jesień 2015

03 15

Kwartalnik dla klientów De Heus

oraz osób zainteresowanych chowem i hodowlą zwierząt

„Czas po żniwach to czas przed żniwami” - wybór odmiany kukurydzy

O hodowli brojlerów, rozwoju i liczeniu

Badanie mleczności loch

Ekspert De Heus radzi

- rozmowa z hodowcą Bartoszem Przybylskim

- pierwsze wyniki z polskich gospodarstw

- odpowiadamy na pytania hodowców

SPIS TREŚCI

22 25

Drodzy Czytelnicy,

Pierwszy element agrotechniki kukurydzy – wybór odmiany

28 04

Nowa wytwórnia De Heus

06

Jakość i pewność produkcji – certyfikat systemu jakości QS

08 10 14 15 20

Warsztaty korekcji racic dla zwycięzców konkursu

34

Co pod trawą piszczy?

– badanie geotechniczne gruntu

36 38

Ekspert De Heus radzi

Sezon targowy ‘2015 za nami Święto gęsi Miodobranie kurpiowskie Wywiad z hodowcą brojlerów

Praktyczna gospodyni

trzymają Państwo w rękach wyjątkowy numer Rancza. Wyjątkowy, ponieważ jego wydanie łączy się z otwarciem kolejnej, już ósmej, wytwórni De Heus w Polsce. Właśnie dlatego do Rancza dołączamy dodatek specjalny, w którym prezentujemy nasz nowy zakład produkcyjny oraz jego możliwości.

W jesiennym wydaniu przedstawiamy Państwu również częściowe wyniki badania mleczności loch Milk Scan, przeprowadzanego w całej Polsce oraz artykuł o dobrostanie brojlerów.

Ostatnie miesiące to, za sprawą suszy, ciężki czas dla hodowców. W efekcie mamy do czynienia z mniejszymi plonami i problemami w żywieniu krów. Tak dużego deficytu wodnego nie było od wielu lat. W związku z tym, podpowiadamy, co zrobić, by efektywnie żywić krowy przy ograniczonej dostępności pasz objętościowych oraz radzimy, jaką wybrać odmianę kukurydzy, by zbiory jej plonów spełniły oczekiwania.

Przyjemnej lektury, Karolina Pietrzko redaktor naczelna Rancza

Spełnianie wszystkich potrzeb gospodarstw, tych żywieniowych i biznesowych Ireneusz Tarłowski specjalista ds. sprzedaży premiksów itarlowski@deheus.pl

11. września 2015 r. to istotna data dla firmy De Heus. Na mapie wytwórni firmy pojawił się bowiem kolejny zakład produkcyjny – wytwórnia premiksów. Będzie ona produkować dodatki witaminowo-mineralne oraz premiksy dla zwierząt.

Premiksy to grupa produktów wymagająca ogromnej precyzji i odpowiedzialności przy wytwarzaniu. Różnorodność surowców produkcyjnych oraz dokładność ich naważania i mieszania wymaga wysokospecjalistycznego i niezawodnego sprzętu do ich produkowania.

Nowa wytwórnia De Heus jest najnowocześniejszą tego typu jednostką

w Europie. Skomplikowane urządzenia, czujniki, systemy produkcyjne, kilometry przewodów elektrycznych, blisko 130 zbiorników surowcowych i na każdym kroku aparatura kontrolno-pomiarowa – najważniejsze elementy fabryki. Wieloetapowa kontrola naważania oraz serce wytwórni premiksów, którym jest mieszalnik najnowszej generacji, gwarantują produkt homogenny najwyższej jakości. Taki mieszalnik z łatwością równomiernie wymiesza najmniejszą zadaną część surowca w całej objętości premiksu, tzw. łyżeczkę od herbaty w 1 tonie produktu. Jest to szczególnie ważne dla jakości i powtarzalności produktu, który musi być najlepszy. Nad całym procesem produkcyjnym czuwa wy-

kwalifikowana kadra, dbająca o najwyższą jakość produktu. Bowiem jakość i dokładność wykonania produktu oraz pomoc, doświadczenie i wiedza o żywieniu zwierząt to walory De Heus.

Co zyskuje na nowej wytwórni firma i hodowcy?

De Heus będzie produkować premiksy dla własnych zakładów produkcyjnych pod produkcję koncentratów i pasz pełnoporcjowych oraz dla klientów. Poszerza to ofertę rozwiązań, jeszcze lepiej spełniając potrzeby hodowców, uwzględniające poprawę dobrostanu zwierząt i wyników finansowych.

Z pomocą specjalistów od żywienia zwierząt, hodowcy mogą szybko i bezpośrednio zareagować na indywidualne parametry stosowanych surowców oraz na wymagania żywieniowe i potencjał genetyczny swoich zwierząt.

Relację z otwarcia wytwórni premiksów oraz informacje dotyczące fabryki i jej możliwości odnajdą Państwo w specjalnym dodatku Rancza, dołączonym do aktualnego numeru.

Zapraszamy także na stronę internetową: www.deheus.pl

Jakość i pewność produkcji – certyfikat systemu jakości QS

Certyfikat systemu QS to gwarancja jakości i pewności „od pola do lady sklepowej”. Przyznawany jest wyłącznie firmom, realizującym najwyższe standardy bezpieczeństwa w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, wytwarzanych pasz, przetwórstwa mięsnego. Wśród firm, produkujących w zgodzie z systemem QS znajduje się De Heus.

Już dwie wytwórnie De Heus – w Buku i Mieścisku - posiadają certyfikat QS, uzyskując najwyższe noty – status I. Aby uzyskać certyfikat należy spełnić wysokie obostrzenia. Tylko ich spełnienie umożliwia sprzedaż mięsa drobiowego, wieprzowego czy też wołowego do innych krajów. Celem systemu QS jest realizacja koncepcji bezpieczeństwa w łańcuchu żywnościowym i zapobieganie ryzyku zdrowotnemu.

QS to system jakości, powstały w 2001 r. w Niemczech, głównie w odpowiedzi na kryzys związany z BSE (gąbczasta encefalopatia bydła - popularnie nazywana chorobą szalonych krów). Poprzez swoje wymogi odnośnie surowców, dostaw-

0 6

ców, przetwarzania, dystrybucji i transportu daje gwarancje zdrowej żywności (zarówno pochodzenia zwierzęcego jak i roślinnego).

System jest bardzo transparentny. Każdy uczestnik otrzymuje swój numer identyfikacyjny i login do bazy danych, w której umieszczane są wszystkie informacje nt. wytwórni, zakresu produkcji w systemie QS, audytów, niezgodności. Laboratoria (tylko akredytowane przez QS) umieszczają w nim wszystkie wyniki badań monitoringowych, które wykonują podmioty w ramach wymagań systemu. „Posiadanie certyfikatu QS daje gwarancje bezpieczeństwa oraz jakości wytwarza-

nych pasz, ale też mocno zobowiązuje.

Dlatego też nieustannie dokładamy starań dla uzyskiwania jak najlepszych wyników” - zapewnia Mariusz Pietrasiak, kierownik działu jakości i analityki De Heus.

Poza standardem QS wytwórnie De Heus spełniają wymagania normy ISO 22000.

„Wysoka jakość, bezpieczeństwo i powtarzalność to podstawowe cechy naszej produkcji. Aby utrzymać je na takim dobrym poziomie, stale inwestujemy w technologię produkcji i badania oraz współpracujemy z najlepszymi instytucjami naukowymi.” – dodaje Mariusz Pietrasiak.

0 5

Warsztaty korekcji racic dla zwycięzców konkursu 9. czerwca w miejscowości Trzcianna (woj. łódzkie) w gospodarstwie Państwa Eweliny i Jarosława Koterów odbyło się szkolenie z zakresu korekcji racic. Warsztaty te stanowiły nagrodę dla zwycięzców konkursu, zorganizowanego przez Akademię Zdrowej Racicy i dwumiesięcznik „Hoduj z głową – bydło”.

0 8

Akademia Zdrowej Racicy powstała 3 lata temu z inicjatywy firmy De Heus. Jej celem jest zapobieganie kulawiznom, zanim te będą widoczne w stadzie. AZR ma również za zadanie kreowanie świadomości wśród hodowców i poszerzanie wiedzy na temat prawidłowo wykonanej funkcjonalnej korekcji racic oraz doskonalenie umiejętności, działających w rynku usługowo korektorów.

Prawidłowo wykonana korekcja ma kluczo­wy wpływ na wydajność mleczną oraz na parametry mleka. Jej niewykonanie lub jej nieumiejętne przeprowadzenie istotnie obniża produkcję mleka.

Szkolenie z korekcji wg. 5-stopniowej metody holenderskiej przeprowadził

Rafał Kapica - główny szkoleniowiec AZR, dyplomowany specjalista korektor. Zaprezentował sprzęt i narzędzia, którymi dokonuje się zabiegu korekcji, przedstawiając również zasady bezpieczeństwa zabiegu, po czym dokonał pokazu korekcji racic wraz z komentarzem.

„Wcześniej wykonywaliśmy korekcję poprzez kładzenie krów na bok. Teraz, za namową naszego doradcy – Romka Mielcarka, wypróbowaliśmy nową metodę - holenderską, żeby nie obciążać krowy kładzeniem jej na bok, nie stresować i żeby korekcja przebiegała w sposób, który nie zachwieje dniem całego stada.” - mówi Pani Ewelina Kotera, właścicielka gospodarstwa, w którym odbyło się szkolenie.

„ Ta korekcja nie wprowadza chaosu w stadzie. Pozycja krowy w poskromie jest naturalna, odpowiada krowom, czują się naturalnie, nie są krępowane. Widzę pozytywy, także pod względem finansowym.”

Uczestnicy szkolenia również wykazywali zadowolenie z całodziennych warsztatów, podczas których nie tylko mieli okazję wysłuchać i zobaczyć, jak wygląda przebieg prawidłowej korekcji, ale i przyjrzeć się i nauczyć rozpoznawać problemy z nogami.

Krowy bowiem, chodząc po oborze przekazują wiele sygnałów, które wskazują na ich problemy z nogami. Po ich rozpoznaniu możemy przeprowadzić korekcję, która je wyeliminuje. – tłumaczy Piotr Gójski, kierownik regionalny ds. bydła De Heus.

0 9

Sezon targowy ‘2015 za nami

Praktyczne pokazy, prezentacje, doradcy żywieniowi, interaktywne quizy z nagrodami - wszystko to czekało na Państwa na stoisku De Heus podczas targów, w których uczestniczyła firma.

Firma De Heus wzięła udział w kilkunastu imprezach targowych (m.in. w Szepietowie, Minikowie, Siedlcach, Olsztynie, Grubnie, Bratoszewicach), tłumnie gromadząc zainteresowanych żywieniem zwierząt. „W tym roku zmieniliśmy naszą formułę targową, tak by jeszcze bardziej spełnić oczekiwania hodowców, którzy nas odwiedzają. Właśnie dlatego również na

1 0

targach chętnie wymieniamy się naszą wiedzą.” – mówi Rafał Wiecheć, kierownik działu marketingu De Heus.

Nowością na stoisku De Heus (w Szepietowie, Minikowie oraz w Siedlcach) były pokazy merytoryczne dla hodowców z wykorzystaniem makiet zwierząt o idealnych proporcjach. Zaprezentowano m.in. tematy dotyczące prawidłowego odchowu jałówek, korekcji racic, nie-

zbędnej dla zdrowia krów orazefektywnego zarządzania trawami i kiszonkami. „Bardzo ciekawa prezentacja. Najbardziej zainteresowało mnie porównanie użytkowania nowej łąki ze starą. Na jednym hektarze nowej łąki można zyskać 4000 zł, jeśli się w odpowiedni sposób nim zarządza. Muszę o tym pomyśleć, muszę to jeszcze raz przeliczyć po swojemu. ” – mówi Pan Mariusz, jeden z hodowców, uczestniczących w prezentacji.

W pokazach, specjaliści ds. żywienia trzody przedstawili także, jak prawidłowo przygotować loszki do rozrodu i właściwej inseminacji lochy. „Wiemy jak ważne są wyniki finansowe i produkcyjne, dlatego wspólnie z naszymi klientami staramy się je poprawiać,

m.in. wpływając na dobrostan zwierząt oraz na warunki hodowli, wspierając hodowców. Wieloletnie doświadczenie w pracy na fermach sprawia, że umiemy kreować rozwiązania, sprawdzające się w gospodarstwach i wpływające na wzrost produkcyjności.” – dodaje Rafał Wiecheć.

Na stoisku nie brakowało również zabawy. Zapewniały ją animacje dla dzieci, byk rodeo oraz interaktywne quizy, przeznaczone dla dzieci i dorosłych, sprawdzające wiedzę z zakresu chowu i hodowli zwierząt, Najlepsi gracze zdobyli vouchery na rozwiązania z oferty De Heus.

1 1

1 2

Dziękujemy za zainteresowanie i odwiedzanie naszego stoiska!

Zapraszamy do obejrzenia naszej galerii zdjęć z targów na Facebook-u: www.facebook.com/SielskaWies oraz na stronie internetowej: www.deheus.pl

1 3

Święto Gęsi Zgodnie z już 12 letnią tradycją, w trzecią niedzielę lipca w Biskupcu odbyło się Święto Gęsi. Tegoroczny festyn zgromadził kilka tysięcy osób, które nie tylko degustowały gęsich przysmaków, ale i zwiedzały wystawę rolniczą, udzielały się w konkursach i bawiły przy występach artystycznych.

Wśród wystawców prezentowała się również firma De Heus, która oferuje rozwiązania żywieniowe dla hodowców gęsi. „Chów gęsi w Polsce ma wieloletnie korzenie. Jest to gatunek bardzo pracochłonny, ze względu na konieczność stosowania w żywieniu oprócz pasz pełnoporcjowych także zielonek. Poza tym, ptaki muszą przebywać na wybiegach, co z kolei wymaga utrzymania tych wybiegów w dobrych warunkach.” – wyznaje Adam Sierocki, specjalista ds. drobiu De Heus.

Firma De Heus regularnie organizuje warsztaty dla hodowców, Na szkoleniach tych podejmowane są tematy żywieniowe, ho-

dowlane, a także zagadnienia związane ze zdrowiem ptaków. Dodatkową zaletą takich spotkań jest wymiana wzajemnych doświadczeń pomiędzy uczestnikami. „Widzimy, że jest zapotrzebowanie na wiedzę, na jej rozwój, dlatego temat szkoleń i warsztatów będziemy rozwijać” – dodaje Adam Sierocki.

Organizatorem Święta Gęsi byli Iławskie Stowarzyszenie Producentów Gęsi, reprezentowane przez Prezesa – Krystynę Ziejewską oraz Urząd Gminy Biskupiec i Wójta Arkadiusza Dobka.

Atrakcją wydarzenia były przede wszystkim pokazy kulinarne, w których w roli głównej

występowała oczywiście gęsina oraz konkurs na najlepsze przysmaki, przygotowane z mięsa gęsiego przez panie z Kół Gospodyń Wiejskich. „Gęsina to mięso, bogate w białko, witaminy i składniki mineralne. Potrawy z niej wykonane są wyśmienite i zdrowe. W Polsce traktuje się gęsinę jako produkt luksusowy, markowy, rzadko konsumowany. Mimo wszystko nasz kraj jest największym producentem gęsi w Europie, wysyłając do Niemiec ok. 20 tys. ton rocznie.” – mówi Paweł Palus, specjalista ds. drobiu De Heus.

MIODOBRANIE KURPIOWSKIE W sobotę - 29. sierpnia - hodowcy z regionu Kurpiowszczyzny spotkali się w Myszyńcu podczas dnia otwartego firmy „Aldo”, zorganizowanego przy okazji „Miodobrania Kurpiowskiego”. Na odwiedzających czekały stoiska współpracujących z Aldo firm, m.in. De Heus oraz występy artystyczne, konkursy i poczęstunek.

„Organizując tę imprezę, chcemy podziękować naszym klientom za zaufanie, które nam okazali kupując u nas.” – mówi Pan Andrzej Długołęcki, współwłaściciel Aldo, dystrybutora pasz De Heus.

iwości przygotowania odpowiedniego stoiska. Dlatego zdecydowaliśmy, że zorganizujemy piknik na terenie firmy. Tu możemy więcej zaprezentować, zapewnić ciekawsze atrakcje oraz pomieścić więcej gości.” – dodaje.

„Do niedawna wystawialiśmy się na „Miodobraniu Kurpiowskim”. Miodobranie to najstarsza i największa impreza folklorystyczna w Polsce. Jednak od ubiegłego roku miejsce głównych obchodów uległo zmianie, a wraz z nim pogorszyły się możl-

Swoim wsparciem i doradztwem w zakresie żywienia zwierząt służyli doradcy żywieniowi De Heus. „Wiemy jak ważne są dla naszych hodowców wyniki finansowe, dlatego do-

stosowujemy rozwiązania do ich potrzeb.

Dbamy o wydajność stad, pomagając hodowcom np. w zarządzaniu użytkami zielonymi czy wspomagając w odchowie młodzieży. Nie zapominamy także o krowach w okresie zasuszenia, podejmując odpowiednie działania, by przygotować je do kolejnej laktacji.” – mówi Emil Zugaj, specjalista ds. sprzedaży dystrybucyjnej.

Na stoisku De Heus nie zabrakło także atrakcji dla dzieci. Malowanie buzi, gry

1 5

i zabawy z nagrodami spotkały się z licznymi uśmiechami maluchów, które zgodnie mówiły, że jest fajnie.

Wydarzenie zostało również bardzo pozytywnie odebrane przez dorosłych od-

1 6

wiedzających, którzy po uzyskaniu porad hodowlanych, bawili się, tańcząc, śpiewając i aktywnie uczestnicząc w konkursach. W jednym z nich wystartowali właściciele Aldo, wspierani przez kolegów i koleżanki.

„Jestem zadowolony ze spotkania – frekwencja dopisuje, klienci są zadowoleni, więc ja też. Jest bardzo dobrze.” – podsumowuje Pan Andrzej.

Praca i pasja - rozmowa z Andżeliką Czaplicką, jedyną kobietą, jeżdżącą sklepem paszowym De Heus.

Firma Aldo została założona w 1999 r. przez dwóch braci – Andrzeja i Leszka Długołęckich. Dziś to prężnie funkcjonujące przedsiębiorstwo, posiadające 2 oddziały oraz 7 mobilnych sklepów paszowych De Heus. Jednym z nich kieruje Andżelika Czaplicka.

Andżelika jest jedyną kobietą w Polsce, zarządzającą sklepem paszowym De Heus. To silna dziewczyna o silnym charakterze - nie straszne są jej noszenie worków czy też jazda dużymi samochodami. Obok jazdy, jej pasją są wyzwania…

Andżeliko, od kiedy jeździsz mobilnym sklepem paszowym De Heus?

Od kwietnia bieżącego roku.

Dziewczyna, jeżdżąca takim dużym samochodem to dosyć rzadki i nietypowy widok. Skąd pomysł na taką pracę?

Ogólnie lubię jeździć samochodami. Do tej pory jeździłam, jak każdy, samochodem osobowym, ale też pracowałam jako listonosz, wiec tej jazdy miałam tro-

chę więcej. Jeżdżę i motocyklami, i ciężarówkami. Chciałam jeździć, więc kiedy pojawiła się okazja, żeby tu pracować, postanowiłam, że podejmę wyzwanie.

Dobrze się tu pracuje. Firma Aldo prowadzona jest przez dwóch braci, którzy ciężką pracą ją zbudowali. Inaczej podchodzą do pracy, do pracowników. Panuje tu miła atmosfera. I mam

wszystko w jednym – jazdę, kontakt z ludźmi i ciekawy temat, jakim jest żywienie zwierząt. Ta praca mocno wciąga.

Czyli jeżdżenie jest Twoją pasją?

Tak. Tata jest kierowcą, jeździ samochodem ciężarowym w pracy, więc chyba po nim odziedziczyłam zdolności prowadzenia takich pojazdów,

1 1

bo nie jest łatwe jeżdżenie takim dużym samochodem.

Jak Cię klienci odbierają?

Na początku byli zaskoczeni: dziewczyna przywiezie mi paszę, jak to będzie – dziwili się i zastanawiali. To takie bardzo stereotypowe myślenie. Ludzie nie odbierali mnie w sposób negatywny, tylko byli mocno zaskoczeni. Teraz, klienci już się przyzwyczaili. Już nie ma dyskusji tupu: a to ciężka praca, nie dasz sobie rady, to nie praca dla Ciebie.

Jakie uprawnienia potrzebne są do prowadzenia sklepu paszowego?

Prawo jazdy kategorii C i świadectwo kwalifikacji - kurs na przewóz rzeczy.

1 8

Jazda takimi dużymi pojazdami wiąże się z pewnymi umiejętnościami i wiedzą. Nie każdy jest zdolny, by to robić, by zdać egzamin, więc tym bardziej gratuluję i podziwiam Cię.

Trzeba mieć jakieś umiejętności, trzeba czuć samochód. Inaczej się jeździ dużymi autami, bo mają inne rozmiary – samochód jest dłuższy, szerszy, ma napęd na tył. Ale ja to lubię. To takie zamiłowanie motoryzacyjne. Skończyłam 18 lat i zdałam prawo jazdy kategorii B. Cztery lata temu zdobyłam uprawnienia na motocykle. W tamtym roku poszłam za ciosem i zdałam egzamin na prawo jazdy kategorii C, C+E i zdobyłam kwalifikacje. Brakuje mi już tylko prawa jazdy na autobusy.

I w ten oto sposób należysz do elitarnego grona kobiet, prowadzących duże pojazdy. Robi to wrażenie. A jakie masz rady dla innych kierowców?

Na pewno nie można wariować za kierownicą. Wcisnąć gaz w podłogę każdy potrafi. Za kierownicą trzeba przede wszystkim myśleć 2 kroki do przodu. Jeździsz w terenie zabudowanym to musisz myśleć, że dziecko może wyrzucić piłkę na ulicę i wybiec za nią nie rozglądając się, wyjeżdżasz zza zakrętu, a tam może pojawić się traktor z pługiem, w którego możesz się wbić. Trzeba przewidywać różne sytuacje. Trzeba jeździć bezpiecznie, a nie wciskać gaz w podłogę i już, bo ma się taki czy taki samochód.

Zdając prawo jazdy, każdy powinien oglądać filmy z pewnych zdarzeń, np. symulacje z uderzeniami w słup przy różnych prędkościach. Przy prędkości np. 90 km/h słup przesuwa się na środek samochodu, kierowca i pasażerowie nie mają szans na przeżycie. Jeśli człowiek jest myślący to takie filmy robią na nim wrażenie.

Jak wyglądają Twoje codzienne podróże sklepem paszowym?

Mam wyznaczoną trasę na poszczególne dni. Co tydzień jestem w tym samym miejscu o tej samej porze. Niektórzy już na mnie czekają, innym przypominam, że już jestem włączając charakterystyczną melodyjkę.

Niedawno wydaliśmy nowy katalog Klubu Farmera, klienci chętnie korzystają z tego programu?

Klub Farmera to bardzo dobrze odbierany program. Praktycznie wszyscy klienci, których obsługuję mają swoje karty i przy każdej wizycie pytają się, ile mają punktów, co mogą wybrać i zamawiają swoje nagrody.

stawienia, charakterów. Poza tym mogę się rozwijać, robię coś innego niż do tej pory, coś nowego, co daje mi wiele energii. Każdy dzień przynosi wiele informacji, nowej wiedzy. Kiedyś dziadek z babcią mieli 4 krowy, dawali zboże i było mleko. Teraz są różne rozwiązania żywieniowe i w zależności od potrzeb można dopasować coś dla swoich zwierząt. Obszar wiedzy o żywieniu zwierząt jest bardzo szeroki. Staram się doradzać, pomagać, a po dodatkowe doradztwo dzwonię do bardziej doświadczonych kolegów lub przysyłam ich na fermy.

Co daje Ci największą satysfakcję?

Kontakt z ludźmi, poznawanie ich i ich na-

Dziękuję za rozmowę i życzę szerokości.

Karolina Pietrzko

Do jakich klientów docierasz?

Kto do Ciebie przychodzi?

Są to różni klienci. Jedni mają 5 zwierząt w stadzie, inni 120.

1 9

Kiedy byłem małym dzieckiem, bardzo chciałem zostać rolnikiem...

- rozmowa z Panem Bartoszem Przybylskim, hodowcą brojlerów.

300 000 brojlerów w 9 kurnikach, położonych w miejscowości Kędzierzyn (koło Gniezna) to własność Pana Bartosza Przybylskiego, który wspólnie z żoną Magdaleną oraz rodzicami zajmuje się hodowlą.

Hodowcę wspiera także trójka jego wspaniałych dzieci - Wiktoria, Weronika i Krzysztof.

Panie Bartoszu, dlaczego zajął się Pan chowem brojlerów?

Kiedy byłem małym dzieckiem, bardzo chciałem zostać rolnikiem. Jednakże mamy mało ziemi, a w naszym regionie ciężko kupić dodatkowe areały. Właśnie dlatego, za namową siostry, postanowiłem rozwijać się w kierunku drobiarskim. To była jedna z trafniejszych decyzji.

Sam Pan prowadzi fermę?

Nie. Zajmujemy się tym wspólnie z żoną Magdaleną i rodzicami. Pomaga nam również 4 pracowników.

mę. Cały czas staramy się inwestować.

Ostatnio zakupiliśmy silosy do programu pszenicznego De Heus i wybudowaliśmy stację uzdatniania wody.

Jakie inwestycje poczynił Pan w ostatnim czasie?

W 2012 roku wybudowaliśmy dziewiąty kurnik na 50 tysięcy brojlerów i halę na sło-

Jest Pan osobą, która liczy i analizuje?

Tak. Liczę i analizuję. Jeśli coś jest nie tak, rozwiązujemy problem z moim doradcą – Ewą Walczak - tak, aby nie powtórzył się on w kolejnym rzucie. Analiza jest głównym źródłem informacji. Jeśli nie będziemy analizować i liczyć, może się okazać, że nie będziemy mieć pieniędzy z tego co robimy. „Bartosz to bardzo sumienny i otwarty na sugestie hodowca, który dogłębnie analizuje cały cykl produkcyjny. Jeśli pojawia się jakaś wątpliwość, wspólnie ją rozwiązujemy. Dzięki takiej wnikliwości, nieustannemu monitorowaniu stada oraz chęci czerpania wiedzy i bycia na bieżąco ferma się rozwija, osiągając dobre wyniki.” – dodaje Ewa Walczak, ekspert ds. kluczowych klientów drobiu De Heus.

Co Pan robi, by mieć zawsze aktualną wiedzę?

Rozmawiam z kolegami z branży, czytam czasopisma rolnicze i obserwuję trendy,

w którą stronę rozwija się polskie rolnictwo. Uczestniczę także w szkoleniach, które są organizowane m.in. przez firmę De Heus.

Co jest dla Pana, jako dla hodowcy, najważniejsze?

Dobra współpraca z firmami, z którymi pracuje, z wylęgarniami, ubojniami i firmą paszową. Dzięki temu mam zapewniony komfort psychiczny i spokój. Mam więcej czasu dla rodziny.

Dla mnie oznacza to korzyści finansowe, które są korzyścią wymierną. Oprócz tego skrócił się tucz brojlerów.

ty zakupu paszy. Poza tym cenię stabilność, spokój. Nie muszę martwić się, że zabraknie mi paszy, kurczaki rosną, a wyniki są powtarzalne, gdyż pasza jest stabilna. Mogę się rozwijać.

Co sobie Pan najbardziej ceni w tej współpracy?

To, że doradca żywieniowy oprócz tego, że zajmuje się doglądaniem stada, podpowiada także różne rozwiązania, które mogą wpłynąć na polepszenie kondycji

„Bartosz chce rozwijać swoją fermę, jest chłonny wiedzy i zainteresowany nowymi rozwiązaniami. Jak każdemu, zależy mu także na ekonomii swojej fermy i polepsza-

finansowej. Ostatnio np. zaproponowano mi program pszeniczny, dzięki któremu mamy dodatkowe profity i obniżamy kosz-

jących się wynikach biznesowych. Właśnie dlatego zaproponowałam mu nasz program pszeniczny.” – dodaje Ewa Walczak.

Od kiedy współpracuje Pan z firmą De Heus? Jak wygląda ta współpraca?

Na współpracę z De Heus zdecydowałem się kilkanaście lat temu. Wówczas w Polsce nie było wielu firm oferujących paszę, a De Heus był nową firmą. Współpraca jest prawidłowa. Podaję termin wstawienia i ilość piskląt, a mój doradca żywieniowy ustala harmonogram dostaw paszy, tak żeby nie pojawiły się w nich przerwy. Doradca serwisuje też stado, przyjeżdża, dogląda je, pyta się czy wszystko z nim w porządku, czy kurczaki rosną zgodnie z normą.

Co się zmieniło, od kiedy skorzystał Pan z rozwiązań żywieniowych i biznesowych De Heus?

Wiele się zmieniło. Rozpoczynając współpracę z firmą De Heus hodowaliśmy kurczaki przez 8 tyg. Ich waga utrzymywała się na poziomie 2,2 kg przy zużyciu paszy ok. 2 kg. Dzisiaj hodujemy brojlery 6 tygodni. Mają wagę w granicach 2,5-2,6 kg, a spożycie paszy zeszło na 1,6 kg.

2 1

Katarzyna Tomaszewska specjalista ds. drobiu ktomaszewska@deheus.pl

MAGICZNE LICZBY W DOBROSTANIE

Dobrostan zwierząt to jeden z celów każdego hodowcy drobiu. Podczas codziennych wizyt u hodowców często pada pytanie: co z tym dobrostanem? Jak o niego zadbać?

Dobrostan to taki stan, w którym organizm ptaków umie dostosować się do warunków panujących w środowisku i samodzielnie potrafi przełamywać trudności, jakie się w nim pojawią. Dobrostan to nie tylko bardzo dobre warunki fizyczne otoczenia przygotowane dla zwierzęcia.

To także umiejętność zapewnienia mu życia bez stresu.

Aby zapewnić prawidłowy dobrostan brojlerom należy zapamiętać i zastosować kilka liczb: 33 kg/m2 – obecnie dopuszczalna podstawowa obsada kurnika – masa żywych kur w przeliczeniu na metr kwadratowy podczas całego okresu tuczu, kg/m2

39 – maksymalne zagęszczenie obsady na metr kwadratowy w momencie spełnienia wymagań dla 33kg/m2. Powiadomienie o zamiarze zwiększenia obsady należy zgłosić do Powiatowego Lekarza Weterynarii na 15 dni przed wstawieniem,

kresie przestrzegania przepisów dotyczących ochrony zwierząt.

Nie w pełni kontrolowane zwiększanie obsady może mieć skutki zdrowotne w postaci pojawienia się zapalenia skóry podeszwy stopy (FPD - footpad dermatitis). Zapalenie to powoduje trudności w poruszaniu się oraz przesiadywanie ptaków na ściółce, co uniemożliwia zachowanie jej dobrej jakości, w efekcie czego problem się pogłębia.

Zapalenie skóry podeszwy stopy to schorzenie, którego konsekwencje oceniane są obecnie przez Powiatowego Lekarza Weterynarii, przeprowadzającego kontrole w ubojniach. Szczegółowej ocenie podlega sto łapek kurzych z danego stada. Łapki oceniane są w skali od 0-2. Ogólna liczba punktów określa poziom dobrostanu na fermie.

Wydawać by się mogło, że pasza jest najistotniejszym elementem w produkcji brojlera. Jednak, po chwili namysłu można dojść do wniosku, że ptaki dłużej poradzą sobie bez paszy i wody niż bez powietrza.

Jeżeli po wejściu do kurnika odczuwa się dyskomfort oddechowy, to tym bardziej ptaki, które znajdują się w miejscu gromadzenia tych gazów, będą odczuwały go z jeszcze większą siłą. Wobec powyższego do podstawowej oceny klimatu na kurniku niepotrzebne są specjalistyczne urządzenia. Liczą się odczucia hodowcy.

Siarkowodór i dwutlenek węgla są to gazy, które gromadzą się w dolnej części kurnika, amoniak natomiast unosi się wysoko.

Wszystkie te gazy łatwo rozpuszczają się w wodzie i w związku z tym w wilgotnym powietrzu ich wyczuwalność jest jeszcze silniejsza.

42 kg/m2 – maksymalne zagęszczenie obsady kurnika w momencie spełnienia wymagań dla 39 kg/m2. Taka obsada jest dozwolona wtedy, gdy kontrole przeprowadzone w okresie ostatnich dwóch lat, przez Powiatowego Lekarza Weterynarii nie wykazały żadnych nieprawidłowości w za-

2 3

Każdy z hodowców zna dokładnie temperatury, jakie powinny panować w kurniku podczas hodowli. Jednak podczas pomiaru wilgotności względnej i temperatury powietrza pojawiają się pytania.

Najprostszym sposobem na określenie prawidłowej temperatury i wilgotności w kurniku jest zsumowanie tych dwóch wartości. Najbardziej optymalnym wynikiem jest 90.

Warto także pamiętać, że...

3°C – to maksymalna wartość, o jaką może być wyższa temperatura wewnętrzna, jeżeli temperatura zewnętrzna mierzona w cieniu nie przekracza 30°C;

70% – to maksymalna średnia wilgotność względna, mierzona wewnątrz kurnika w ciągu 48 godzin, jeżeli temperatura zewnętrzna jest niższa niż 10°C; 20 luksów – to prawidłowa wartość przy włączonym oświetleniu mierzonym na poziomie oka ptaka, oświetlającym, co najmniej 80% powierzchni użytkowej.

Dobrostan nie ma na celu utrudniania życia hodowcy, wręcz przeciwnie. Zapewnienie prawidłowych warunków pomaga w uzyskaniu satysfakcjonujących wyników zdrowotnych i ekonomicznych. Właśnie dlate-

go nie można bagatelizować problemu obsady i klimatu w kurniku.

Maksymalne stężenia gazów to: 5 ppm – maksymalna koncentracja siarkowodoru (H2S), 20 ppm – maksymalna koncentracja amoniaku (NH3), 3000 ppm – maksymalna koncentracja CO2, mierzona na poziomie głów kurcząt.

Pierwszy element agrotechniki kukurydzy – wybór odmiany Uprawa kukurydzy, wbrew pozorom nie jest tak prosta jak się wydaje.

Spoglądając na dynamikę wzrostu plonów tej rośliny na tle innych upraw (zbóż i rzepaku) w ostatnich latach zauważalne jest, że kukurydza plonuje coraz lepiej, rośnie najszybciej. Niestety nie oznacza to tego, że w pełni udaje się wykorzystać jej potencjał.

Kukurydza ma swoje wymagania i okresy krytyczne, decydujące o wysokości plonu ziarna oraz zielonej masie na kiszonkę.

Zgodnie z zasadą „czas po żniwach to czas przed żniwami” właśnie teraz w miesiącach późno jesiennych należy przystąpić do pierwszego elementu agrotechniki, jakim jest wybór odpowiedniej odmiany kukurydzy, dostosowanej do specyficznych warunków gospodarstwa czy pola.

Jaką odmianę wybrać?

Przy wyborze odmiany warto kierować się nie tylko własnym doświadczeniem, ale i wynikami uzyskanymi przez danego mieszańca, publikowanymi na stronie internetowej COBORU (Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych) w urzędowych badaniach, tzw. PDOiR (porejestrowe doświadczenia odmianowe i rolnicze).

Odmiana dostosowana do terminu siewu i rejonu Polski Kukurydza to roślina ciepłolubna. Do właściwego kiełkowania nasion temperatura gleby na głębokości siewu powinna wynosić 8-10°C. Tutaj ważne jest dokonanie selekcji materiału siewnego pod kątem wczesności odmianowej FAO (ilość dni cieplnych potrzebnych do wytworzenia maksymalnego plonu). Odmiany tolerujące niższą temperaturę przy siewie (6°C) przydatne są w chłodniejszych rejonach kraju, a także w przypadku konieczności przyśpieszenia siewu w gospodarstwach o dużych areałach kukurydzy oraz na polach bardziej zwięzłych, gliniastych, wolno nagrzewających się, zimnych. W przypadku, gdy do dyspozycji są gleby lżejsze, szybko nagrzewające się można dobrać mieszańca o dłuższym FAO – tutaj także siew można wykonać wcześniej.

Typ flint wytwarza ziarno o zaokrąglonej części szczytowej, jednolicie zabarwione na całej powierzchni, o twardej jednolitej zewnętrznej warstwie szklistej. Twarda okrywa powoduje wolniejsze pobieranie wody w czasie kiełkowania. Późniejszy rozwój młodych roślin odmian tego typu jest za to szybszy. Odmiany flint są polecane na stanowiska wilgotne i chłodne na wiosnę. W pełnej wegetacji odmiany te mają niższe wymagania temperaturowe i świetlne, lepiej tolerują chłody i są bardziej przystosowane do warunków dnia długiego niż dent, dlatego lepiej nadają się do północnych rejonów kraju (na północ od linii Poznań - Warszawa).

Flint czy dent?

W Polsce, w celu uzyskania paszy upra-

Odmiany typu dent wytwarzają ziarniaki o klinowatym kształcie, przypominają-

wia się kukurydze w dwóch podstawowych typach pod względem wytworzonego ziarna: flint i dent.

2 5

ce ząb (stąd nazwa „koński ząb”) o płaskiej lub lekko wklęsłej części szczytowej. Ziarniak dent ma mniej zwartą warstwę zewnętrzną, dzięki niej lepiej pobiera wodę i szybciej kiełkuje niż ziarniak flint. Odmiany dent w porównaniu z odmianami o tej samej wczesności typu flint później zaczynają kwitnąć, dzięki czemu lepiej radzą sobie z niedoborami wody, będącymi wynikiem czerwcowo–lipcowej suszy. Są też bardziej odporne na upały i susze niż typ flint. W czasie dojrzewania typ dent później zaczyna wysychać.

Niesprzyjająca pogada – czy można coś na to poradzić?

W umiarkowanym klimacie ważną cechą jest wrażliwość odmiany na niskie temperatury w krytycznych fazach rozwojowych, takich jak np. w fazie 8 liścia, w której kształtuje się liczba rzędów w kolbie.

Istotną kwestią jest też tolerancja odmian na okresowe upały, zwłaszcza jeśli przypadają w okresie kwitnienia kukurydzy. Rośliny reagują przyspieszeniem wyrzucania wiech i uwalnianiem pyłku pomimo braku gotowości kolb (znamion) do jego przyjęcia. W efekcie tylko niewielkie ilości pyłku padają na znamiona i nie dochodzi do procesu zapłodnienia, czego efektem jest jałowość kolb.

Pogody się nie zmieni, ale można szukać takiej odmiany, która będzie przygotowana na stresowe warunki klimatyczne występujące w regionie, na da-

2 6

nym podłożu glebowym. Odpowiednio dobrane odmiany, świadoma obserwacja nieprzewidywalnej pogody i optymalnie dobrane zabiegi agrotechniczne pozwalają tak pokierować łanem, że w maksymalnym stopniu uda się zminimalizować niedoskonałości pogodowe, wykorzystując potencjał plonotwórczy kukurydzy.

Plon z hektara Przy ciągłym deficycie powierzchni, najważniejszym elementem wyboru odmiany kukurydzy na kiszonkę jest zarówno plon zielonej masy, jak i także plon energii czy skrobi z 1 ha. Należy również zwrócić uwagę na jakość skrobi, tzn. na jej strawność.

Energia ze skrobi w kiszonkach z dobrych odmian stanowi ok. 50% całkowitej energii z s.m. kiszonki, a pozostałe 50% pochodzi z zielonej masy, stanowiącej główną masę kiszonki. Zielona masa składa się głównie z włókna, które jest także częściowo (w mniejszym stopniu niż skrobia ziarnowa) źródłem energii dla krów. Warto zatem zwracać uwagę na odmiany o jak najwyższej strawności nie tylko skrobi, ale również włókna.

Choroby i szkodniki coraz popularniejsze…

Ważną kwestią przy doborze odmiany jest jej odporność na choroby, a w szczególności na głownię guzowatą i fuzariozy oraz szkodniki (zwłaszcza na siejącą ostatnio spustoszenie omacnicę prosowiankę).

Stopień podatności poszczególnych odmian na choroby grzybowe jest warunkowany genetycznie, dlatego można oceniać go w badaniach odmian (na stronie COBORU). Przy przewidywanym opóźnieniu terminu zbioru należy w szczególności tę cechę uwzględnić, ponieważ jesienią może to spowodować duże porażenie roślin. W konsekwencji tego rośliny wylegają, co uniemożliwia zbiór oraz jest przyczyną strat.

Wrażliwość roślin na szkodniki wynika głównie z różnic morfologicznych odmian, takich jak omszenie liści czy twardość tkanek rośliny.

Podejmując decyzje odnośnie wyboru odmiany kukurydzy, jej uprawy, a także właściwego terminu koszenia warto skonsultować się z doradcami żywieniowymi ds. bydła De Heus. Dysponują oni bogatą wiedzą i doświadczeniem oraz programem OptiMaize, ułatwiającym prawidłowe zarządzanie uprawą kukurydzy.

Po uwzględnieniu powyższych czynników, pierwsze zadanie agrotechniczne – dobór skrojonej na miarę potrzeb odmiany - dokonywany najczęściej w domu, biurze czy poletkach doświadczalnych jest wykonane. Warto pamiętać na co zwrócić uwagę przy wyborze odpowiedniej odmiany tym bardziej, że oferty firm hodowlano – nasiennych są naprawdę szerokie.

Badanie mleczności loch MILK SCAN Marcin Forkajm kierownik produktu ds. trzody chlewnej mforkajm@deheus.pl

Hodowcy często borykają się z niską produkcją mleka, a nawet bezmlecznością poporodową loch. Prowadzą one do wzrostu śmiertelności prosiąt i spadku wagi miotu w dniu odsadzenia. Szukając rozwiązania dla tego problemu, we wrześniu 2014 roku, firma De Heus rozpoczęła program badania mleczności loch - Milk Scan.

Misją programu jest określenie potencjału produkcyjnego loch pod kątem ilości oraz jakości produkowanego mleka w pierwszym tygodniu po porodzie.

W skład badania Milk Scan wchodzi ocena kondycji lochy, ocena wymienia, badanie jakości i ilości siary oraz ilości mleka, a także wywiad na temat żywienia. Po przeprowadzeniu badań i wykonaniu odpowiednich analiz, doradcy De Heus proponują działania, mające na celu poprawę osiąganych wyników.

Udział w programie jest całkowicie bezpłatny i dobrowolny. Do tej pory wzięło w nim udział kilkadziesiąt gospodarstw z całej Polski, chcących w sposób obiektywny i wymierny sprawdzić osiągane wyniki produkcyjne w zakresie żywienia loch i odchowu prosiąt.

godniu życia można uzyskać informację czy locha ma odpowiednią ilość mleka i czy nie powinno się dokarmiać prosiąt prestarterem. W ten sposób można wpływać na końcowe wyniki produkcyjne.

Jak wygląda mleczność polskich loch?

Pierwsze wyniki badania MilkScan w etapie pomiaru pourodzeniowego wskazują na stosunkowo wysoką średnią masę urodzeniową prosiąt, jak również dość wysoki stopień wyrównania miotu oraz niski procent martwych urodzeń.

Niestety, obserwacje po 7 dniach od urodzenia nie przynoszą już tak optymi-

stycznych wyników. Większość prosiąt nie podwaja wagi urodzeniowej. Wpływ na to może mieć wiele czynników, np. niska produkcja mleka przez lochę, słaba jakość siary, nieodpowiedni schemat żywienia loch, niewłaściwie dobrana pasza.

Wnikliwa obserwacja oraz analiza wyników sprawia, że doradcy De Heus są w stanie zlokalizować potencjalny powód takiego stanu rzeczy. Poprzez dobór odpowiednich działań naprawczych mogą w znaczący sposób poprawić osiągane wyniki produkcyjne w zakresie żywienia loch i odchowu prosiąt.

Na czym polega badanie Milk Scan?

Badanie na jednej fermie trwa 2 dni.

Przeprowadza się je w dniu porodu oraz 7 dni po porodzie. Milk Scan polega na ważeniu prosiąt w obu okresach. Następnie wyniki transferowane są do unikalnego narzędzia, które po analizie pozwala wyciągnąć wnioski z osiąganych wyników w badanym gospodarstwie.

Analiza przyrostów pozwala na uzyskanie wielu informacji związanych z żywieniem loch, produkcją mleka oraz, co najważniejsze dostarcza wiedzy, czy prosięta karmione są w sposób optymalny. Dzięki temu już w pierwszym ty-

2 9

Badanie Milk Scan uświadomiło hodowcom problem mleczności loch. Bardzo mało ferm w Polsce właściwie analizuje parametry odchowu prosiąt. Dzięki badaniom De Heus sytuacja ta ulega zmianie. Hodowcy zwracają większą uwagę na odpowiednie żywienie loch oraz dobór właściwego schematu żywienia, w taki sposób, by produkcja mleka była optymalna, ukierunkowana na zdrowie prosiąt i mniejsze problemy z lochami.

Jak samodzielnie ocenić wyniki w zakresie żywienia loch i odchowu prosiąt?

Należy sprawdzić: Odpowiednią ilość i jakość siary: Po 24 godzinach od urodzenia, przy odpowiedniej produkcji siary przez lochę, każde prosię powinno być cięższe o 100 gramów w porównaniu do jego masy urodzeniowej.

Badanie mleczności lochy: Po 7 dniach prosię powinno podwoić swoją wagę urodzeniową.

Wagę miotu w dniu urodzenia: Ilość urodzonych sztuk + 4 kg = prawidłowa waga miotu Np.: 12 urodzonych prosiąt + 4 kg = 16 kg – waga miotu Jeśli któryś z powyższych wyników odbiega od normy, zachęcamy do kontaktu z doradcami De Heus, którzy bezpłatnie wykonają kompleksowe badanie, analizę oraz zaproponują działania, zmierzające do poprawy osiąganych rezultatów.

3 0

Kolejny projekt Agra-Matic zrealizowany

Każdego roku, Agra-Matic (dział specjalistów ds. nowych inwestycji De Heus) zdobywa kilkadziesiąt decyzji środowiskowych, projektuje kilkanaście obiektów, przeznaczonych do hodowli zwierząt gospodarskich.

Jednym z ostatnich zakończonych była obora Państwa Ewy i Stanisława Galant w Malcie (woj. lubuskie).

Wolnostanowiskowa obora Państwa Galantów przeznaczona jest na 200 krów dojnych, żywionych przez firmę De Heus. „Z Państwem Galant pracuję ok. 5 lat. Korzystają z naszego rozwiązania żywieniowego, które zapewnia stabilną produkcję oraz dzięki swojej prostocie łatwiejszą obsługę stada” – mówi Jarosław Cybak, specjalista ds. bydła De Heus.

Gospodarstwo Państwa Galantów obejmuje swoim zasięgiem 180 hektarów powierzchni, m.in. z uprawą kukurydzy i zboża. Nastawione jest na hodowlę bydła mlecznego i właśnie w tym kierunku chcą się rozwijać, stąd też pomysł na budowę nowoczesnej obory.

Obiekt jest znakomicie doświetlony, dzięki zastosowaniu szerokiego świetlika kalenicowego. Znajdują się w nim komfortowe i miękkie legowiska, wyścielone mieszanką słomiano-wapienną.

Obora jest praktycznie nieizolowana. To obiekt typu zimnego, dlatego mieszczą się w nim duże przesuwne okna poliwęglanowe, a ściany mają wysokość równą 1,7 m, aby krowy, nawet przy silnym wietrze miały zapewniony spokój w legowiskach.

W oborze nie zastosowano wentylatorów, ponieważ odpowiednie parametry dachu oraz zastosowane materiały pozwoliły uzyskać prawidłową, naturalną wymianę powietrza.

Krowy mają zapewniony komfort także za sprawą odpowiedniego dla nich mikroklimatu.

W obiekcie zastosowano układ zgarniaczy łańcuchowych, które transportują gnojowicę do kanału poprzecznego, skąd grawitacyjnie przelewa się do zbiornika przepompowego, a następnie tłoczona jest do właściwego zbiornika na gnojowicę. W ten sposób automatycznie usuwane są odchody.

Nowo otwarty obiekt wyposażony jest w nowoczesną halę udojową bok w bok 2x10 z możliwością indywidualnej indeksacji krów, co oznacza dopasowanie długości stanowiska udojowego do długości krowy. Zapewnia to komfort nie tylko krowom, ale i obsłudze.

Ciekawym rozwiązaniem jest również zastosowanie systemu automatycznego dippingu krów z dezynfekcją strzyków po doju.

Całości dopełniają czochradła elektryczne, podgrzewane poidła, kurtyny sterowane stacją meteorologiczną. Wszystko to pozwoliło uzyskać bardzo nowoczesny, komfortowy obiekt dla bydła mlecznego, spełniający wszystkie wymogi unijne.

Uroczyste przecięcie symbolicznej wstęgi, oficjalnie otwierające oborę, odbyło się 19. lipca.

3 3

Co pod trawą piszczy?

- badanie geotechniczne gruntu W większości przypadków, planując jakikolwiek zakup np. pralki, samochodu czy też urządzeń technologicznych, każdy korzysta z licznych porad ekspertów. Celem takiego zachowania jest minimalizacja ewentualnych przyszłych problemów, związanych z błędnym podjęciem decyzji, które można odczuwać dotkliwie przez kolejne lata.

Podobnie jest z rozpoznaniem warunków gruntowych w miejscu planowanej inwestycji bądź planowanego zakupu gruntu inwestycyjnego. Jak wskazuje wieloletnie doświadczenie ekspertów De Heus z działu Agra-Matic, na szczególną uwagę zasługuje drugi z przytoczonych przypadków Zakup „w ciemno” potencjalnego gruntu inwestycyjnego w większości przypadków kończył się dla inwestorów rozczarowaniem. Między innymi z tego powodu, wykonanie tego typu badań powinno być zlecone uprawnionemu inżynierowi geotechnikowi. Finalnym produktem prac terenowo-laboratoryjnych jest dokumentacja geotechniczna warunków po-

3 4

sadowienia obiektów budowlanych, wykonana w formie opinii geotechnicznej, dokumentacji badań podłoża gruntowego i projektu geotechnicznego lub dokumentacji geologiczno–inżynierskiej poprzedzonej projektem robót geologicznych.

Powyższe opracowanie pozwala na: racjonalne zaprojektowanie bezpiecznej budowli, optymalizację kosztów budowy, uniknięcie zagrożeń na etapie użytkowania obiektu np. nadmiernego osiadania przy posadowieniu na słabo nośnych gruntach, miernego zabezpieczenia fundamentów przeciw wilgoci

przy poziomie wód gruntowych w poziomie posadowienia itp.

Obowiązek czy przywilej?

Od 27 kwietnia 2012 roku obowiązuje Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych.

Zgodnie z zapisami cytowanego Rozporządzenia (powołującego się na normy Eurokod 7, obowiązujące w Polsce lecz dotychczas nie zawsze stosowane: PN-EN 1997-1 i PN-EN 1997-2) na podstawie badań geotechnicznych, projektant określa kategorię geotechniczną obiektu budowlanego.

Oznacza to obowiązek sporządzenia opinii geotechnicznej dla każdej nowej inwestycji budowlanej, niezależnie od stopnia skomplikowania warunków gruntowych.

Od czego zacząć i ile to kosztuje?

Badania geotechniczne są najbardziej miarodajne, gdy można je zaplanować na podstawie przygotowanego opracowania lokalizacyjno-technologicznego, stwierdzającego dokładne usytuowanie planowanego zamierzenia inwestycyjnego. Na tej podstawie, geotechnik opracowuje siatkę odwiertów oraz ich planowaną głębokość.

Zdarzają się jednak inwestycje planowane na działkach o dużych powierzchniach np. wielkoobszarowe fermy, gdzie ze względu na skalę przedsięwzięcia ciężko jest ustalić ostateczny układ budynków. W związku z powyższym, należy wykonać większą ilość odwiertów, aby ułatwić sobie podjęcie mądrej pod kątem ekonomiczno-technicznym decyzji.

błędnego rozpoznania warunków gruntowych, wykonanie dla przedmiotowego budynku wymiany gruntu na podsypkę, należy szacować na poziomie ok. 12 000 zł netto za każde 10 cm głębokości.

A co z zakupioną świeżo działką, na której stwierdzi się występowanie np. nasypów niekontrolowanych czy głębokich pokładów torfu?

Co powinna zawierać dokumentacja geotechniczna?

Standardowa dokumentacja geotechniczna składa się z części opisowej i graficznej.

Oprócz m.in. mapki z określonymi miejsca-

W części opisowej dokumentacji nie może zabraknąć: opisu warunków wodnych, w tym informacji o głębokości zalegania wód gruntowych i prognozy wahań tych poziomów, informacji geotechnicznych, dotyczących właściwości fizyczno-chemicznych poszczególnych warstw gruntów, znajdujących się na działce z podanymi głębokościami zalegania i grubościami warstw,

Jednocześnie należy pamiętać, iż ostateczną decyzję dotyczącą ilości oraz głębokości planowanych odwiertów, podejmuje geotechnik do momentu zakończenia prac w terenie.

Najczęściej, odwierty sytuuje się w narożach budynku i miejscach pośrednich, których odległości względem siebie nie przekraczają 30 m. Średnia głębokość wierceń dla budynków płytko posadowionych np. kurników wynosi około 3-4 m, zaś obiektów zagłębionych np. obór czy też chlewni na ruszcie - 4-6 m. Koszt wykonania 1 metra odwiertu wynosi ok. 100-150 zł/m, w zależności od regionu kraju. Licząc zatem średni koszt wykonania dokumentacji geotechnicznej dla obiektu o wymiarach np.

25x50 m i głębokości wierceń 4 m, uzyskujemy wydatek rzędu 1500–2000 zł netto. Dla porównania, w wyniku braku bądź

W części graficznej powinny być zamieszczone także przekroje geotechniczne z zaznaczonymi warstwami gruntu (rys.). Dla każdej warstwy określony jest rodzaj i stan gruntu, podane są symbole geotechniczne, a także poziomy wód gruntowych.

W dalszej części dokumentu mogą znaleźć się wykresy i formularze dodatkowych badań terenowych i laboratoryjnych oraz wyniki analiz chemicznych prób wody.

wniosków i zaleceń tj: informacji dotyczących wyboru sposobu posadowienia, mi odwiertów i przekrojami geotechnicznymi powinny się w niej znaleźć wnioski oraz szczegółowe zalecenia co do fundamentowania budynku, a także ewentualne sposoby zabezpieczenia go przed wodą.

Cześć graficzna zawiera plan, na którym są naniesione punkty wierceń i linie przekrojów geotechnicznych, a jeżeli były wykonywane odkrywki, to miejsca ich lokalizacji.

rodzaju i stanu gruntów, na których będą oparte fundamenty, prognozy zmiany głębokości zalegania wód gruntowych, uwagi o możliwościach odwodnienia, sposobach zabezpieczenia skarp, wykopów i środkach zapewniających bezpieczne prowadzenie budowy itp.

3 5

EKSPERT DE HEUS RADZI Czym zastąpić kukurydzę, aby uzyskać takie same lub podobne efekty? Poszukuję jakiejś alternatywy, ponieważ ze zbiorem kukurydzy w tym roku będzie problem. Zastanawiam się także nad sensem uprawy kukurydzy w przyszłych latach. Co polecacie?

z dużego plonowania kukurydzy, jak i wysokiej zawartości energii.

stępność do dużej ilości wody podczas rozwoju układu korzeniowego.

Niestety, w tym roku duży deficyt wodny przełożył się na znaczne straty upraw nie tylko kukurydzy, ale i innych roślin stosowanych do skarmiania przeżuwaczy. Tak ekstremalnego niedoboru wody nie było od 20 lat.

Jak żywić przeżuwacze małą ilością kiszonki z kukurydzy przez okres kolejnych kilku miesięcy? Nie ma paszy objętościowej, która w prosty sposób może zastąpić kukurydzę. Należy zrobić preliminarz paszowy, licząc wszystkie dostępne pasze w gospodarstwie i zbilansować dawkę z ich udziałem. Przy niedoborze pasz objętościowych można wykorzystać słomę, której nie brakuje i jest w tym roku dobrej jakości. Słoma rozcieńcza składniki pokarmowe dawki, ale odpowiednio pocięta daje dobrą strukturę. Doskonałym uzupełnieniem dawki są relatywnie tanie mokre produkty uboczne, takie jak wysłodki buraczane, młóto czy wywar gorzelniany. Można uzyskać równie dobry efekt produkcyjny bez udziału kiszonki z kukurydzy w dawce, ale wymaga to zbilansowania dawki pokarmowej z dodatkiem treściwych pasz energetycznych glukogennych. W tym celu najlepiej wykorzystać wiedzę i doświadczenie doradców żywieniowych, którzy wskażą ekonomiczne rozwiązanie.

Deficyt wody to nie tylko mniejsze plonowanie kukurydzy, ale także traw. Alternatywnym rozwiązaniem może być zasiew lucerny. Lucerna ma bardzo rozwinięty system korzeniowy, który pozwala jej korzystać z głęboko zlokalizowanych wód gruntowych. Lucerniaki dobrze radzą sobie w warunkach niedoboru wody, co widoczne jest zwłaszcza w tym roku.

Kiszonka z kukurydzy jest podstawową paszą objętościową w dawkach pokarmowych przeżuwaczy. Wynika to zarówno

Mimo deficytu wodnego w różnych rejonach Polski występują uprawy dorodnej kukurydzy. W ich sąsiedztwie znajdują się słabo wyrośnięte i wysuszone pola kukurydzy. Zasobność wody była identyczna dla obu przypadków. Jednak ta wyrośnięta, to kukurydza wcześnie wysiana (w drugiej połowie kwietnia), kiedy rośliny miały do-

W jaki sposób odsadzacie prosięta od macior? Odsadzam je po 4 tygodniach. Zaraz po tym prosięta chudną i stają się włochate. Co robić, by to poprawić? Jak je karmić?

Prawidłowa waga odsadzeniowa prosięcia w 28 dniu powinna wynosić pomiędzy 7 a 8 kg. Niższa waga sprawia, że prosięta wolniej rosną, chudną i są bardziej podatne na choroby. Potrzebują odpowiedniej jakości prestarteru.

3 6

Co zrobić, by to poprawić? Przede wszystkim dbać o ich higienę i zapewniać odpowiednie warunki bytowania.

Należy pamiętać, że prosię powinno dziennie pobierać świeżą i czystą wodę w ilości 10% masy ciała. Warto także umieścić okrągłe i jasne karmniki o maksymalnej wysokości 8 cm przy głowie lochy, co zwiększa pobranie paszy przez prosięta. Oczywiście, nie bez znaczenia jest jak najwcześniejsze podawanie prestartera. Jeśli nie ma problemów z pro-

dukcją mleka u lochy, powinno się ono zacząć od 5 dnia. Gdy mleka jest zbyt mało lub występują problemy, należy zacząć wcześniej od preparatów mlekozastępczych lub od rozwiązania Romelko Nurse. Prestarter powinien być smaczny i dobrze strawny, co pozwoli na osiągnięcie właściwych przyrostów oraz szybko pomoże zastąpić mleko matki. De Heus poleca prestartery ABC, które dzięki unikalnej recepturze surowcowej pozwalają osiągać powtarzalne wyniki odchowu

i optymalne przyrosty przy minimalnych kosztach odchowu.

Jak przygotować obiekt do wstawienia piskląt?

Przygotowanie powinno zacząć się od spryskania starej ściółki środkiem owadobójczym. Następnie należy jak najszybciej usunąć obornik i wywieźć go poza teren fermy, zwracając uwagę na to, by nie stanowił mikrobiologicznego zagrożenia.

dezynfekcja. Należy dokładnie umyć wszyskie elementy wyposażenia obiektu (linie karmienia, pojenia, urządzenia wentylacyjne i grzewcze). Jeżeli do mycia obiektu i sprzętu zastosowaliśmy detergent, którego pozostałości mogą wchodzić w reakcje ze środkiem dezynfekcyjnym, zachodzi konieczność dokładnego spłukania mytych powierzchni czystą wodą. Po dokładnym usunięciu resztek ściółki i pomiotu oraz umyciu obiektu i sprzętu, trzeba przeprowadzić dezynfekcje „na mokro”. Środki takie jak formalina, soda kaustyczna i wapno palone są bardzo skuteczne. Coraz częściej jednak wypierają je inne specjalistyczne preparaty dezynfekcyjne o szerokim spektrum działania, bezpieczne i łatwe w użyciu, które nie niszczą dezynfekowanych powierzchni.

Sposób, w jaki przygotowywane są obiekty zanim pisklęta pojawią się na fermie, w dużym stopniu rzutuje na sukces w późniejszej hodowli, dlatego warto dołożyć wszelkich starań, by dobrze naszykować obiekt.

Wstępne spłukanie ścian zapobiega nadmiernemu kurzeniu się wywożonego obornika. Istotnym elementem jest także usunięcie paszy, która pozostała w silosach i dokładne wyczyszczenie ich wnętrza. Kolejnym krokiem jest precyzyjne wyczyszczenie i umycie wnętrza hali gorącą wodą pod ciśnieniem (z dodatkiem detergentu), zwracając szczególną uwagę na zakamarki, szczeliny, kominy wentylatorów itd. Mycie pozwala na usuniecie prawie 90% drobnoustrojów, występujących w kurniku, pozostałe 10 % unieszkodliwia

Problemy z prosiętami mogą być również konsekwencją złego prowadzenia lochy w okresie laktacji, dlatego warto również przyjrzeć się temu zagadnieniu. Prawidłowe rozkarmianie lochy, właściwie zbilansowana mieszanka paszowa oraz stały dostęp do świeżej i czystej wody to tylko niektóre czynniki, na które warto zwrócić uwagę.

Serdecznie dziękujemy za przesłane pytania. I zapraszamy do nadsyłania kolejnych – z zakresu żywienia i hodowli zwierząt – na adres ranczo@deheus.pl. Nasi eksperci chętnie na nie odpowiedzą.

3 7

PRAKTYCZNA GOSPODYNI Przelicznik miar i wag W przepisach kulinarnych pojawiają się ilości składników podane zarówno w jednostkach miar i wag, jak i w wielkościach naczyń.

Jak poradzić sobie z odmierzeniem odpowiednich ilości?

Przelicznik miar i wag to niezbędnik każdej gospodyni domowej, ułatwiający przygotowywanie potraw.

Nie trzeba wykonywać trudnych obliczeń, by przygotować właściwą ilość składników - wystarczy zajrzeć do poniższej ściągawki: 1 szklanka to: 250 ml płynu • 160 gram mąki • 200 gram mąki ziemniaczanej • 125 gram bułki tartej • 200 gram cukru • 225 gram mięsa mielonego • 200 gram ryżu niegotowanego • 135 gram ryżu gotowanego • 175 gram rodzynek • 300 gram soli •

Pisząc o miarach, warto wspomnieć o ilości wody potrzebnej do ugotowania kaszy na sypko.

1 łyżka stołowa (płaska) to: • 15 gram mąki • 25 gram masła • 10 gram bułki tartej • 10 gram śmietany • 10 gram oleju

na 1 szklankę kaszy potrzeba następującą ilość wody: • kasza gryczana - 2 szklanki wody • kasza pęczak - 3 szklanki wody • kasza jaglana, jęczmienna, perłowa - 2,5 szklanki wody • kasza manna - 3 szklanki wody

SPOSOBY NA PRZEZIĘBIENIE Przed nami szare, chłodne, ponure i deszczowe dni. W efekcie osłabieniu ulega nasza odporność. Nic więc dziwnego, że wielu z nas cierpi na ból gardła, kaszel czy zatkany nos. Jak sobie poradzić z przeziębieniem, wykorzystując domowe sposoby? Praktyczna gospodyni poleca: Na wzmocnienie odporności: • domowy sok malinowy lub cytryna do każdej herbaty; • czosnek – na kanapkach, w postaci napoju z mlekiem i miodem lub syropu z łyżką miodu, sokiem z cytryny, kilkoma kroplami przegotowanej wody; • syrop z buraka (starty burak zagotowany z 3 łyżkami miodu); Przeciwkaszlowo: • syrop z cebuli (drobno posiekana cebula zasypana cukrem lub polana miodem); • syrop z selera (seler w plastrach zasypany cukrem); • herbatki z lipy, czarnego bzu i malin; • napar z podbiału; • rozgrzewający okład na klatkę piersiową z termoforu lub ręcznika zmoczonego w gorącej wodzie; • smarowanie pleców i klatki piersiowej maścią z masła lub kamfory; Przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie: • herbatka z kwiatu lipy; • mleko z masłem i miodem; Na zatkany nos: • inhalacje ziołami, solankami, wodą z kilkoma kroplami olejku eterycznego; • nawilżanie mieszkania i częste jego wietrzenie; • zimny kompres z chusteczki na nos; • wąchanie olejków eterycznych; • aromatyczne kąpiele; Na ból gardła: • płukanie gardła roztworem z wody i soli kuchennej; • płukanie szałwią, rumiankiem, wodą z kilkoma kroplami olejku z drzewa herbacianego; • okłady na szyję ze zmiażdżonych liści kapusty, owinięte szalikiem; Na ból głowy: • wcieranie w skronie 1-2 kropli olejku eukaliptusowego, rozmarynowego, miętowego albo amoilu; • kompres na głowę z gazy, namoczonej w ciepłej wodzie z dodatkiem powyższych olejków; • masaż skroni i czoła;

kubek termiczny

A K W Ó Ż Y KRZ

1. Żywieniowe i biznesowe albo z krzyżowki; 2. Produkowane w nowej wytwórni De Heus; 3. Odmiana kukurydzy, polecana na stanowiska wilgotne i chłodne; 4. Miasto w Holandii, w którym powstała wytwórnia premiksów; 5. Zespół niezależnych specjalistów ds. budownictwa inwentarskiego De Heus; 6. Jedna z pożądanych wartości, wynikających z prowadzenia hodowli; 7. Miasto, w którym znajduje się ósma, najmłodsza wytwórnia De Heus; 8. Bardzo dobre warunki fizyczne otoczenia przygotowane dla zwierzęcia oraz umiejętność zapewnienia mu życia bez stresu; 9. Jedna z cech produkcji De Heus; 10. ...mamy w genach; 11. Akademia Zdrowej …; 12. Znajduje się w logotypie firmy De Heus; 13. Mieszkają w nim indyki.

Rozwiązanie krzyżówki z numeru 2/2015 brzmi: PŁYNNE ŻYWIENIE 5 osób, które poprawnie rozwiązały hasło:

Prosimy o przesyłanie odpowiedzi z poprawnym rozwiązaniem krzyżówki na adres: ranczo@deheus.pl wraz z następującą klauzulą: Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celach marketingowych zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. 2002 r. Nr 101 poz. 926). W treści należy również podać imię, nazwisko, dokładny adres do wysyłki nagród oraz numer telefonu kontaktowego.

1. Mateusz Grenda, Chwaliszew 2. Zenon Jerominek, Rozogi 3. Katarzyna Piętak, Krajewice 4. Monika Klepacka, Suwałki 5. Agnieszka Kryger, Chodzież

Leśny gulasz wołowy Przygotowanie: Grzyby oczyścić i pokroić w plastry.

Cebulę posiekać w kostkę, marchewki w plastry.

Mięso pokrojone w drobną kostkę obtoczyć w mące i podsmażyć na patelni (na maśle klarowanym lub oliwie) aż się zrumieni.

W głębokim garnku układać warstwami mięso i warzywa. Każdą warstwę posypać wędzoną papryką oraz skropić maggi. Dorzucić liście laurowe, ziele angielskie i tymianek.

Całość zalać warzywnym wywarem.

Dusić na małym ogniu aż mięso zmięknie (ok. 40 min. - 1 godziny).

Po tym czasie dodać pokrojone grzyby i dusić kolejne 30 min.

Zabielić mąką zmieszaną ze śmietaną.

Doprawić solą, pieprzem.

Podawać z ziemniakami bądź kaszą.

Posypać posiekaną świeżą zieleniną.

Składniki: • 0,5 kg swieżych, leśnych grzybów • 1 kg wołowiny • 2-3 szklanki wywaru warzywnego • 1 duża cebula • 2 marchewki • 1 łyżka mąki • szklanka kwaśnej śmietany 12% • 2-3 łyżki stołowe maggi • 2-3 łyżeczki papryki wędzonej w proszku • 2 liście laurowe • ziele angielskie • szczypta tymianku • sól • pieprz • 4 łyżki masła klarowanego/oliwy

Składniki (kruche ciasto): • 250 g mąki • 125 g masła • 60 g cukru • 1 jajko • szczypta soli • 2 łyżki zimnej wody Przygotowanie: Szybko zagnieść wszystkie składniki, tak, żeby dało się uformować kulkę. Ciasto zawinąć w folię aluminiową i włożyć do lodówki na 30-60 min. Formę (ok 26 cm) wysmarować masłem, można posypać bułką tartą. Zimnym ciastem wylepić formę tak, aby brzegi były nieco wyższe. Spód ponakłuwać widelcem.

Można też zamrozić ciasto i gdy będzie potrzebne wyjąć, zamrożone zetrzeć na tarce i przełożyć do nieco wyższej formy.

Jabłka: 4 duże jabłka Szara Reneta torebka cukru wanilinowego 1/2 łyżki cukru pudru 1/2 łyżeczki cynamonu 1/3 szklanki wody Jabłka obrać ze skórki, pokroić w drobne kwadraty i wrzucić na głęboką patelnię, podlać wodą, dusić ok 10-15 minut, dodać cukier i cynamon, można skropić cytryną.

Gdy jabłka zmiękną, przełożyć je do formy wylepionej ciastem.

Kruszonka: 6 łyżek mąki 3 łyżki cukru pudru 3 łyżki margaryny Wszystkie składniki zagnieść aż zrobią się okruszki. Posypać jabłka kruszonką tak, aby zakryła całą powierzchnię szarlotki.

Ciasto piec ok 45 min w 180°C. Smacznego!

Szarlotka z kruszonką

KOLOROWANKA

NORMY NORMY NORMY FIRMY DE DE HEUS FIRMY DEHEUS HEUS FIRMY NAZBOŻA ZBOŻA NA NA ZBOŻA PASZOWE PASZOWE PASZOWE De Heus na zboża paszowe i rzepak: NormyNormy firmy firmy De Heus na zboża paszowe i rzepak: Kukurydza paszowa Kukurydza paszowa - wilgotność max.

14,5%i rzepak: Normy firmy De- wilgotność Heus na zboża paszowe max. 14,5% ziarno zdrowe, czyste o kolorze i zapachu swoistym (zapach ziarno zdrowe, czyste o kolorze i zapachu swoistym (zapach Kukurydza- paszowa stęchły, fermentacyjny oraz chemiczny niedopuszczalne), stęchły, fermentacyjny oraz chemiczny niedopuszczalne), - wilgotność max.

14,5% bez obcych substancji chemicznych, od jakichkolwiek bez obcych substancji chemicznych, wolnewolne od jakichkolwiek - ziarno zdrowe,żywych czyste o kolorze i izapachu swoistym (zapach żywych owadów roztoczy owadów i roztoczy stęchły, fermentacyjny oraz chemiczny niedopuszczalne), - zanieczyszczenia ogółemmax. 12% - zanieczyszczenia ogółemmax.

12% bez obcych substancji w tymw tymchemicznych, wolne od jakichkolwiek zanieczyszczenia nieużyteczne: max 2% - zanieczyszczenia nieużyteczne: max 2% żywych owadów i- roztoczy zanieczyszczenia użyteczne: max 10%, zanieczyszczenia użyteczne: max 10%, - zanieczyszczenia ogółem- max. 12% - niedopuszczalne spleśniałe - niedopuszczalne ziarnaziarna spleśniałe

w tym - zanieczyszczenia nieużyteczne: max 2% Pszenica, pszenżyto, jęczmień, owies Pszenica, pszenżyto, jęczmień, żyto,żyto, owies - zanieczyszczenia użyteczne: max 10%, - wilgotność; max 14,5% - wilgotność; max 14,5% - niedopuszczalne spleśniałe -ziarna ziarno zdrowe, o kolorze i zapachu swoistym (zapach - ziarno zdrowe, czysteczyste o kolorze i zapachu swoistym (zapach stęchły, fermentacyjny oraz chemiczny niedopuszczalne), stęchły, fermentacyjny oraz chemiczny niedopuszczalne), bez obcych substancji chemicznych, bez obcych substancji chemicznych, Pszenica, pszenżyto, jęczmień, żyto, owies - zanieczyszczenia ogółem: maxw6%, - zanieczyszczenia ogółem: max 6%, tym:w tym: - wilgotność; max 14,5% - zanieczyszczenia nieużyteczne: max 2% - zanieczyszczenia nieużyteczne: max 2% - ziarno zdrowe, czyste o kolorze - ziarna porośnięte: max 10%swoistym (zapach - ziarna porośnięte: maxi zapachu 10% stęchły, fermentacyjny orazzawartość chemiczny niedopuszczalne), - dopuszczalna zawartość ziaren przytulii: - dopuszczalna ziaren przytulii: bez obcych substancji chemicznych, 4 sztuk na 100 gram* 4 sztuk na 100 gram*

-

zanieczyszczenia ogółem: max 6%, w tym: zanieczyszczenia nieużyteczne: max 2% ziarna porośnięte: max 10% dopuszczalna zawartość ziaren przytulii: 4 sztuk na 100 gram*

W firmie De Heus stanowiska W firmie De Heus stanowiska

W firmie De Heus terenowych stanowiska przedstawicieli przedstawicieli terenowych przedstawicieli terenowych ds. skupu pełnią: ds. skupu zbóż zbóż pełnią: ds. skupu zbóż pełnią:

Magdalena Korczakowska: Magdalena Korczakowska: woj. warmińsko-mazurskie, woj. warmińsko-mazurskie, Magdalena Korczakowska: woj. pomorskie (wschodnia woj. pomorskie (wschodnia cześć),cześć), woj. warmińsko-mazurskie, woj woj. mazowieckie (północna woj woj. mazowieckie (północna część),część), woj. pomorskie woj. podlaskie(wschodnia cześć), woj. podlaskie

woj. mazowieckie (północna część), woj tel. 953 600 416 953 416 tel. 600 woj. podlaskie Małgorzata Wiśniewska: Małgorzata Wiśniewska: tel.

600 953 416 woj. wielkopolskie, woj. wielkopolskie, woj. zachodnio-pomorskie woj. zachodnio-pomorskie

Małgorzata Wiśniewska: tel.: 419 600 205 419 205 tel.: 600 woj. wielkopolskie, woj. zachodnio-pomorskie Leszek Ziembaczewski Leszek Ziembaczewski woj. tel.: 600małopolskie, 419 205 woj. małopolskie,

woj. podkarpackie, woj. podkarpackie, woj.Ziembaczewski świętokrzyskie, woj. świętokrzyskie, Leszek woj. ślaskie, woj. ślaskie, woj. małopolskie, woj. opolskie (wschodnia woj. opolskie (wschodnia część),część),

woj. podkarpackie, tel.: 176 608 752 176 752 tel.: 608 woj. świętokrzyskie, woj. ślaskie, Działając z nami Państ Działając z nami mogąmogą PaństPaństwo Państwo liczyć na atrakcyjne ceny skupu liczyć na atrakcyjne ceny skupu woj. opolskie (wschodnia część),

i608 to, ma priorytetowe znaczenie i to, co maco176 priorytetowe tel.: 752 znaczenie w relacjach handlowych w relacjach handlowych – terminowe wpłaty należności.

– terminowe wpłaty należności.

Działając z nami mogą Państwo Państ liczyć na atrakcyjne ceny skupu Zapraszamy do współpracy Zapraszamy do współpracy wszystkich producentów zbóż. zbóż. iwszystkich to, co maproducentów priorytetowe znaczenie w relacjach handlowych – terminowe wpłaty należności. www.deheus.pl www.deheus.pl Zapraszamy do współpracy wszystkich producentów zbóż.

www.deheus.pl

Wydawca: De Heus Sp. z o.o.

99-100 Łęczyca ul. Lotnicza 21B tel. (24) 721 04 00 Redakcja: ranczo de heus ul. Lotnicza 21B 99-100 Łęczyca ranczo@deheus.pl tel. (24) 721 04 45

Redaktor naczelna: Karolina Pietrzko kpietrzko@deheus.pl Skład graficzny: Maciej Sobczak msobczak@deheus.pl Miejsce wydania: Łęczyca, wrzesień 2015

Druk: Zakład Poligrafii B. Rybacki tel. 602 490 498 drukarnia.rybacki@gmail.com Redakcja zastrzega sobie prawo do skrótów i redakcyjnego opracowywania tekstów przyjętych do druku.

Wszelkie prawa zastrzeżone.

Odpowiadamy na wszystkie potrzeby Twojego gospodarstwa - te Ĺźywieniowe i biznesowe

www.deheus.pl www.facebook.pl/SielskaWies