1
DE BOUWMEESTER
2
3
INLEIDING Beste lezer, Van De Bouwmeester deze keer geen nieuwsbrief maar een schrift met oefeningen. Enkele oefeningen zult u misschien herkennen. Oefeningen kunnen je helpen grip te krijgen op dingen. Het vraagt echter wel om discipline want iets werkt niet na één of twee keer. Discipline opbrengen is voor veel mensen vaak lastig. Maar als u iets wat u dwars zit eens op een andere manier wilt aanpakken, dan raad ik u van harte aan één of meerdere oefeningen uit dit schrift een maand lang de tijd te geven. Misschien past u een oefening aan of verzint u zelf een oefening die te maken heeft met hetgeen u uit probeert te zoeken. Indien u suggesties, verbeteringen of aanvullingen heeft, laat ze ons dan weten door ze te sturen naar oefeningen@debouwmeester.com. We zijn erg benieuwd naar uw reactie. Bezoek voor actuele wetenswaardigheden onze website www.debouwmeester.com.
Arie Snel
5
4
KIJK!
MOTORONDERHOUD
Even rust voordat je een spannende meeting in gaat? Laat je ogen hun werk doen.
Maak lijstjes over: - wat je altijd al had willen doen, maar nooit doet. - mensen die je een essentiële vraag wilt stellen. - vragen die je wilt stellen. - wat je altijd al had willen zeggen. - films die je je herinnert – een specifieke scène – en waarom? - de eerste gedachte bij het opstaan. - helden. - mooiste en lelijkste gebouwen. - vrolijkste momenten in je leven. - ...
Benoem wat je ziet, letterlijk. Dus niet: een lelijke stoel. Wel: een bruine stoel. Zeg het niet hardop, maar doe het stil. Je kunt dit altijd en overal doen, net zo lang als je wilt. Je scherpt je blik, je leert je eigen kijkwijze kennen en je bent 100% bezig met nu, met waar je op dat moment bent.
Op deze manier krijg je zicht op wat je motor nodig heeft en hoe je ervoor kunt zorgen dat je met hernieuwde energie door kunt gaan.
7
6
GA UIT MIJN VOORTUIN
VRUCHTBAAR TWIJFELEN
Hoe reageer jij als iemand je kwetst? Ontsteek je in blinde woede en maak je het dan alleen maar erger? Of stort je helemaal in en komt er geen woord meer uit? Deze oefening kan je helpen.
Wil ik linksaf of rechtsaf? Welke van de twee is de beste optie voor de toekomst? Schrijf een brief aan jezelf.
Zodra je tijdens een vergadering of in een gesprek woedend wordt omdat iemand je kwetst of op je ziel stapt, ga je niet oreren, schelden of huilen. In plaats daarvan haal je diep adem en... Vraag je iemand heel vriendelijk om je voortuin uit te gaan. Als iemand vraagt: ‘wat bedoel je?’, antwoord je dat je het niet nodig vindt om dat uit te leggen. Daarna vraag je iemand nogmaals vriendelijk om je voortuin uit te gaan. En op deze manier leg je de bal terug waar hij hoort. Je geeft alleen aan dat de ander over jouw grens heen dendert. Je reageert niet inhoudelijk, want dat kan je nu niet.
-
Benoem de twee opties zo concreet mogelijk. Stel je voor dat de twee opties personen zijn, vrienden die jou goed kennen. Schrijf nu een brief aan jezelf over optie één, die je ondertekent met de naam die je die optie hebt gegeven. - De volgende dag schrijf je een dergelijke brief ook voor optie twee. - Op de derde dag lees je de twee brieven en maak je een keuze. Twijfel je dan nog, maak dan toch een keuze. Hou die drie dagen vol. Op de vierde dag ga je opnieuw te rade bij de brieven, om die keus nog eens tegen het licht te houden.
9
8
COMMUNICATIE LOGBOEK
DE NETWERKSTAMBOOM
Beschrijf elke dag een moment waarvan je vond dat de communicatie goed ging. Benoem concreet wat jouw rol daarin was. Beschrijf ook een moment dat het niet goed ging. Beschrijving in oneliners en steekwoorden.
Neem een groot vel papier.
Als je dat twee weken volhoudt, kun je al teruglezend zien wat je goed doet en wat niet, of daar een lijn in te ontdekken is. Dit is een goede manier om concreet te benoemen waar je goed in bent, wat je nog kunt leren, om je bewust te worden van het effect dat je sorteert.
Zet je eigen naam in het midden en zet alle namen van mensen die je regelmatig spreekt en ziet er omheen. Pak je adresboek, je e-mail contacten, je mobiele telefoon en verwerk alle namen in het schema. Verwerk ook alle gegevens uit je CV. Vul van iedereen zoveel mogelijk beroep en functie in. Verbind mensen waarvan je weet dat ze elkaar kennen met een streep. Pak een markeerstift en highlight de namen die je zou kunnen benaderen voor de vraag die je op dat moment zou willen stellen.
11
10
VERFRISSEND
WOENSDAG SUCCES(Jes)DAG
Doe de deur van je kantoor dicht en trek de telefoon eruit (vergeet de mobiele niet uit te zetten!). Ga zitten, liggen of staan – het moet comfortabel zijn; als je rug maar recht is. Richt je aandacht op je ademhaling, gewoon zoals ie is – adem in, adem uit. Stel je voor: iedere keer dat je uitademt, komt er met de lucht al het gif in je lichaam naar buiten, als zwarte rook. In die rook zit alles wat je hinderlijk vindt. Merk je dat de rook doorzichtig of wit wordt, richt dan je aandacht op de lucht die je inademt. Adem warm, stralend, helder licht in. Vul jezelf met alles waardoor je je goed voelt. Neem tot slot even de tijd om wakker te worden en te kijken dingen om je heen, voordat je weer aanzet, de deur ontsluit op het dagelijkse werk stort.
weer te naar de de telefoon en je weer
Neem je voor om iedere te vieren. Geef jezelf complimenten, deel het zing zachtjes een lied trakteer jezelf op het tijdens de lunch...
week een succes in stilte ook met anderen, in de auto of lekkerste broodje
Wat je ook bedenkt, complimenteer jezelf iedere woensdag met je succes(jes).
13
12
SCENARIO VAN JE WERKLEVEN Om zicht te krijgen op je eigen loopbaan, breng je de belangrijke momenten in kaart, in de vorm van een scenario voor een film.
Bedenk een titel, met ondertitel. Vat de film in één kernachtige zin samen, de zogenaamde pitchline. Daarna benoem je plekken die cruciaal zijn geweest in jouw leven. Wat zou je filmen als je er naar toe terug zou gaan. Gebouwen, natuur, een dorp of straat. Wat zoek je daar? De persoon die je was? De reden van de keuzes die je maakte? Wie zoek je daar? Welke ontmoetingen zullen er plaatsvinden? De leraar wiens opmerking nog altijd nagalmt? Een manager, een collega, de koffiejuffrouw?
In dit scenario kan alles, de onmogelijkste plaatsen kunnen worden opgezocht of de wildste confrontaties georganiseerd, het speelt zich immers af in de verbeelding. En het komt op papier. Al schrijvend keer je terug in de tijd, formuleer je vragen waar je nodig een antwoord op wilt bedenken. Welke achtergrondmuziek gebruik je: de rock uit het jeugdhonk of het hammondorgel in de kerk?
Het laatste deel van dit scenario gaat over de toekomst. Werkplekken, collega’s en bezigheden. Probeer het je maar allemaal voor te stellen alsof je naar de documentaire van jouw leven zit te kijken.
15
14
HET BOUWMEESTERRONDJE
VIJF MINUTEN
Aan het eind van een vergadering krijgt iedereen kort de tijd om een opmerking te maken over iets wat hij of zij kwijt wil.
Kies elke dag een moment waarin je vijf minuten een tekst hardop leest.
Dit mag over alles gaan. Maar verboden is: een van je collega’s natrappen over een onderwerp dat al behandeld is in de vergadering, of terugkomen op een beslissing waarmee je het niet eens bent. Iedereen krijgt de kans iets te zeggen. De anderen wordt gevraagd hier niet op in te gaan en slechts alleen te luisteren. Het is informatie. Door het Bouwmeesterrondje ontstaat er een platform waarop mensen ervaringen, observaties en gebeurtenissen kunnen delen, zonder met elkaar in discussie te gaan.
Elke keer dat je jezelf erop betrapt dat je afdwaalt met je gedachten, ga je terug naar het moment dat je begon af te dwalen. Je kunt allerlei teksten nemen: gedichten, fragmenten uit romans, toneelteksten, overwegingen. Kies geen teksten die over de actualiteit van die dag gaan, dus niets uit dag- of weekbladen. Deze oefening blijven doen als je het heel erg druk hebt.
17
16
ZELFPORTRET
DE WIJKPLAATS
Schrijf een week lang elke dag een verslag van je werkdag. In dagboekstijl, puntsgewijs.
Je loopt te zoeken en te dwarrelen, je weet jezelf niet te mobiliseren.
Wat heb je gezien? Wat heb je gedaan? Wat ging goed? Waarin schoot je tekort?
Richt een kamer of een hoek in je huis in met spullen die jou inspireren, spullen die je rustig maken. Begin elke dag op die speciale plek. Schrijf een voornemen voor de dag op.
Wees eerlijk. Aan het einde van de week heb je genoeg materiaal om een portret te maken van jezelf op het werk.
Sluit er elke dag af. Schrijf een bevinding op die je geraakt heeft. Luister naar muziek, Luister naar de stilte. Niemand mag jouw spullen verschuiven of schoonmaken. Onderhoud deze plek zelf, bewaak de rust, zorg er zelf voor. Deze wijkplaats doet een appel op inspiratie. Daarbij horen geen computers, dag- en weekbladen. Deze plek levert stof op voor een langere periode.
19
18
EEN EIGEN CREDO
ELKE DAG EEN ZIN
Om stevig te zijn in eigen handelen, schrijf je je eigen credo.
Noteer gedurende een week een regel tekst per dag. Iets wat je zag of las, wat je opviel, wat je bedacht, wat je verwonderde of waar je je over opwond.
Een credo is een opvatting waarin je gelooft. Het staat voor de wijze waarop jij wilt dat je werkt, handelt en presteert, de wijze waarop jij goed functioneert.
Lees de verzameling aan het einde van de week terug op een rustig moment. Stel jezelf vragen over wat je gelezen hebt.
Jouw credo dient als een persoonlijke leidraad om je werk zo goed mogelijk te doen.
Besluit om het nog een week te doen – hoe langer je het doet, hoe leuker het is en hoe meer het inspireert.
Schrijf je credo op. Gebruik dit als toetsingsinstrument voor eigen handelen.
Inspiratie heeft iedereen nodig. Deze oefening kun je altijd doen en kost nauwelijks tijd.
Hanteer dit net zo lang tot bij jou de uitvoering van je credo een automatisme is geworden.
21
20
ANALYSEER SUCCES
HOE HET MET MIJN WERK GAAT...
Om te leren uit je eigen handelen, analyseer je je eigen gedrag in denken, voelen en handelen bij het behalen van een succes.
Als je behoefte hebt aan reflectie op je eigen functioneren.
Maak daarin een onderscheid in: feiten, emoties, en de elementen die hebben bijgedragen tot het succes. Schrijf dit desnoods op, in het kort. Verzamel deze analyses gedurende drie maanden en vergelijk ze. Wellicht vind je je persoonlijke recept om tot succes te komen.
Schrijf jezelf ieder kwartaal een brief over je werk. Geef jezelf een cijfer Vergelijk de inhoud van de brieven en concludeer hoe jij vindt dat het met je werk gaat.
23
22
IK LOOP
PLAKBOEK VAN EEN VIJFTIENJARIGE
Tijdens het lopen voel je je eigen lichaam werken; je benoemt wat je doet met je voeten, je spieren, je armen, je rug enzovoort.
Verplaats je naar toen je 15 was aan de hand van de volgende vragen:
Je richt je aandacht soms op het geheel, dan weer op details. Je experimenteert met andere loopjes – sneller, langzamer, blijer, vertraagd. Steeds registreer je wat je dan met je lichaam doet. Dit vergroot je eigen lichaamsbewustzijn. Dat kan van pas komen als je onder druk rustig wilt blijven, als je voelt dat spanning ergens in je lichaam gaat zitten, als je wilt leren spelen met je lichaam als instrument in communicatie.
- Hoe zag je school eruit/ - Wat waren je lievelingsvakken? (docenten etc.) - Wat deed je naast school? (hobby’s, uitgaan, films, boeken, sociaal leven, muziek etc.) - Wat wilde je worden? (studie/beroep/ carrière/collega’s etc.) - Waar droomde je van? - Wat waren belangrijke plekken? Gebruiksvoorwerpen? - Wat waren belangrijke gebeurtenissen? (vakanties, ontmoetingen, politiek, de wereld,(pop)festivals etc.) Probeer dit met allerlei materiaal vorm te geven: foto’s, teksten, krantenknipsels, foto’s van voorwerpen/plekken, tekeningen etc. Maak het associatief. Even terug in de tijd, om voeling te krijgen met wie je bent en waar je keuzes ook al weer vandaan komen.
25
24
MIJN GEBRUIKSAANWIJZING Schrijf op hoe je wilt dat je baas met je omgaat. Schrijf je eigen gebruiksaanwijzing. Benoem daarin de aspecten waarin het goed gaat en de oorzaken daarvan. Benoem de aspecten waarin het niet goed gaat en de oorzaken daarvan. Geef de relatie een cijfer. En - als je durft - gebruik dit om het gesprek met je baas aan te gaan.
WINKELTJE SPELEN
Leg een verzameling aan van voorwerpen, boeken, foto’s en plaatjes die staan voor jouw kwaliteiten, kunde en ervaring. Daarmee richt je jouw ‘winkel’ in. Wat heb je allemaal ‘te koop’? Wat is het meest verkochte artikel, wat is al jaren een ‘winkeldochter’? Welke kwaliteit heb je nog nooit geëtaleerd? Wat is het duurste en wat mag men gratis meenemen? Doe je aan uitverkoop? Wat is er niet te koop?
27
26
DRIE BRONNEN
ADEM
Neem drie boeken die jou het meest gevormd hebben.
Ga zitten op een stoel, voeten stevig op de grond, met een rechte rug.
Trek je gedurende een half uur terug, met de opdracht op zoek te gaan naar teksten of beelden uit die boeken, fragmenten waarop het oog op dat moment blijft hangen.
Leg je handen op je buik.
Neem daarna een uur om de gekozen beelden en teksten stuk voor stuk, zonder afleiding rustig te bekijken. Stel jezelf vragen over wat je dan gelezen en bekeken hebt. Schrijf alleen de vragen op, niet de antwoorden.
Adem in door je neus, uit door je mond. Laat de ademhaling naar je buik stromen. Je controleert dat door te voelen of je handen op en weer gaan. Hou je borst rustig. Ademhaling wordt zo een bron van ontspanning en kalmering. Variant voor gevorderden: Met buikademhaling een wandeling maken: vier stappen inademen, vier stappen uitademen. Je oefent dan dubbele concentratie: iets doen, terwijl je je ademhaling rustig houdt.
29
28
OM VERWARRING TE VOORKOMEN
NETWERKWEEK
Vraag aan het eind van het gesprek of iemand het begrijpt; vraag de ander om het in zijn of haar eigen woorden samen te vatten. Als die samenvatting niet klopt, corrigeer het dan en vraag iemand om het nogmaals samen te vatten. Zet het eventueel op papier. Of vraag de ander om het op papier te zetten. Open de volgende afspraak met de ander te vragen een samenvatting van de afspraken te geven.
Pak je telefoon, je e-mailbox en je adresboekje. Schrijf elke naam op een kaartje. Leg ze uit op tafel. Leg naast elke naam een blanco kaartje. Schrijf daarop welke vraag je aan diegene zou willen stellen. Kies de beste 10 vragen aan mensen uit. Doe ze deze week nog.
31
30
DE KRAKER
HET PUTJE IN
Ga een half uur stil zitten.
Ga onder de douche staan.
Niet lezen, niet bidden, niet mediteren, niet naar muziek luisteren. Doe niets. Luister naar je hart en hoor wat goed voor je is en wat niet.
Verbeeld jezelf dat alle vervelende opmerkingen van collegaatje x met het water in de put verdwijnen. Dat alle vragen van klant y in het riool hun weg wel zullen vinden. Enzovoort, enzovoort.
Stel je hart voor als een huis.
Ga opgeruimd verder met de dag.
Gooi de kraker die niet goed is voor je hart buiten de deur. Je ruimt op, creĂŤert rust en het is ook een prima oefening om te checken of jij je hart blijft volgen.
33
32
IDEALE VACATURE
HET RODE LICHT
Schrijf je ideale vacature: - Wij zijn - omschrijf de organisatie (sector, omvang, structuur, ligging, cultuur). - Wij zoeken - omschrijf de functie, taken. - Functie-eisen - vaardigheden en kennis e.d. Misschien onderverdeeld in ‘must’ en ‘pre’. - Persoonlijkheid. - Wij bieden.
Stop vanaf nu ook lopend en fietsend voor rode stoplichten. Benut die tijd om je aandacht op je ademhaling te richten.
Toets bij het schrijven steeds of je wel jouw ideaal beschrijft door te vragen: word ik er blij van? Herken ik mezelf in het gevraagde?
Dit kun je ook doen in de rij bij de supermarkt, in de wachtkamer en alle andere situaties die je geduld op de proef stellen. De ideale oefening voor de haastige en drukke manager, die altijd maar bezig is met werk en deadlines.
35
34
WEL/NIET
WENS VOOR DE DAG
Hou minmaal 3 weken een logboek bij.
Formuleer ‘s ochtends, voor je de deur uitgaat, een korte wens aan jezelf.
Maak twee kolommen: ‘vandaag is me gelukt/ben ik blij met/tevreden over’ en ‘vandaag niet gelukt/niet blij mee/ ontevreden over’.
- Vul elke dag de twee lijsten in.
Besteed daaraan niet meer dan 5-10 minuten. Hou het luchtig; het gaat niet om de hoeveelheid die je opschrijft; de ene dag komt er meer dan de andere.
- Doe dat vroeg in de avond. Lees na drie weken de logboeken door. Analyseer hoe je jezelf bijstuurt, waar je kansen laat liggen, of je patronen herkent.
Vraag is: met welke focus wil je deze dag doorbrengen? Bijvoorbeeld: vandaag neem ik de rust om naar iedereen te luisteren. Of: vandaag ga ik in iedere vergadering mijn standpunt rustig brengen. Of: vandaag ben ik vrolijk. Benoem de wens kort en bondig. Liefst in een woord, zo niet, dan maximaal in een korte zin. Zo veel mogelijk de wens in het vizier houden gedurende de dag is voldoende. En verder alleen maar observeren wat dit bewerkstelligt. Waak ervoor niet in goed of slecht te denken, in slagen of niet slagen. Dit is een hulpmiddel om met ‘zelfbeïnvloeding’ te experimenteren.
37
36
FALEN
DE GLIMLACH
Om te leren uit je eigen handelen, analyseer je je eigen gedrag in denken, voelen en handelen bij het behalen van een non-succes.
Laat eens een glimlach op je gezicht verschijnen.
Maak daarin een onderscheid in feiten en emoties. Benoem ook de zaken die hebben bijgedragen tot het non-succes. Schrijf dit desnoods op. Hou het kort. Verzamel die situaties en vergelijk ze. Wellicht kun je er zo de vinger op leggen waar jij op moet letten om falen te voorkomen.
Dit kan heel lichtjes, amper zichtbaar. Mag ook groter. Dat hangt ervan af. Belangrijk: het mag geen grijns zijn. Het is een glimlach. Neem waar wat dit met alle kleine spieren in je gezicht doet. Ongemerkt gaat dit ook de rest van je welbevinden be誰nvloeden.
39
38
TANDENPOETSEN, STOFZUIGEN, WAS OPVOUWEN...
100 VRAGEN
Kies een handeling die je dagelijks bijna gedachteloos doet – zoals tandenpoetsen.
Wat moet ik met mijn carrière? Schrijf 100 vragen op over je toekomst. Zet ze allemaal op een kaartje. Hang ze op.
Doe deze handeling vanaf nu elke dag weer met je volle aandacht. Waarschijnlijk wordt je aandacht afgeleid – door geluid, gevoelens, gedachten of wat dan ook. Als dat gebeurt, ga dan niet analyseren waarom dat zo is, ga jezelf dan niet veroordelen, of kwaad worden. Nee! Richt je aandacht opnieuw op die handeling. Je zult merken dat het steeds beter gaat. Je kunt ook na verloop van tijd een nieuwe handeling kiezen, of een tweede handeling toevoegen. Speel er mee. Het scherpt je concentratievermogen.
Kies er 10 uit waar je per se een antwoord op wilt vinden. Schrijf op wat je nodig hebt om dat antwoord te kunnen vinden. Daarmee kun je dan meteen aan de slag.
41
40
MENSEN KIJKEN
GOEDEMORGEN!
Loop door de stad, kijk naar mensen die je onderweg tegenkomt. Benoem wat je ziet aan hun lichaamstaal en hun motoriek.
Begin elke dag met goedemorgen zeggen, tegen iedereen apart, dat kan zelfs met een handdruk.
Soms is het alleen maar registreren; soms zul je een heel verhaal gaan verzinnen. Vraag jezelf bij het laatste af hoe je aan het een en ander komt. Benoem de details.
Een goedemorgen, met een kleine blik, welgemeend, en niet overdreven luid, doet wonderen. Jij hebt iedereen welkom geheten en velen zullen dat beantwoorden. Later op de dag maakt dat het contact des te makkelijker.
Het gaat niet om goed of fout, maar om je bewust te worden van lichaamstaal en nonverbale communicatie. De manier waarop jij dat vervolgens interpreteert, zegt iets over jezelf.
43
42
notities
notities
45
44
notities
notities
47
46
notities
notities
48
colofon
vormgeving jozee brouwer druk: drukkerij terts bindwerk: binderij oplage 1000
www.debouwmeester.com (020) 6393637 info@debouwmeester.com
Š De Bouwmeester 2008