57
khối hơi so với H2 là 28,67. Ozon phân Y thu được sản phẩm hữu cơ duy nhất T (thành phần chính của giấm ăn). Lập luận xác định CTPT, viết CTCT đúng và gọi tên Y. - Bước 5: Tiến hành thử nghiệm, xin ý kiến các chuyên gia, đồng nghệp. Trên thực tế, các chuyên gia và đồng nghiệp đã góp ý một số nội dung như: + Y là chất khí ở điều kiện thường nên không dùng thuật ngữ tỉ khối “hơi‟‟. + Phản ứng ozon phân anken có 2 kiểu: Ozon phân – khử (khử ozonit bằng Me2S; Zn/AcOH hoặc Na2SO3) và ozon phân – oxi hóa (thủy phân ozonit bằng nước sau đó oxi hóa anđehit sinh ra bằng H2O2) nên phải chỉ rõ ozon phân theo kiểu nào? - Bước 6: Chỉnh sửa, bổ sung cho hoàn chỉnh. BT 20 (PL5): Hỗn hợp X gồm anken Y và H2 có tỉ khối so với H2 là 17,20. Dẫn X qua ống thủy tinh chứa bột Ni nung nóng đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được hỗn hợp Z có tỉ khối so với H2 là 28,67. Ozon hóa Y, sau đó xử lí ozonit bằng dung dịch H2O2, thu được sản phẩm hữu cơ duy nhất T (có trong thành phần của giấm ăn). Lập luận xác định CTPT, viết CTCT đúng và gọi tên Y. Gợi ý đáp án: Cho nX = 1 mol mX = mZ = 34,4 gam nZ = 0,6 mol n H phản ứng = 0,4 mol 2
Trường hợp 1: H2 còn nY = n H phản ứng = 0,4 mol 2
n H ban đầu = 1 – 0,4 = 0,6 mol mX = 2.0,6 + 0,4MY = 34,4 MY = 83 (loại). 2
Trường hợp 2: H2 hết n H ban đầu = 0,4 mol nY = 1 – 0,4 = 0,6 mol 2
mX = 2.0,4 + 0,6MY = 34,4 MY = 56 (C4H8). Chất T là CH3COOH CTCT đúng của Y là CH3-CH=CH-CH3: But – 2 – en.
2.4.4. Hệ thống bài tập hóa học hữu cơ định hướng phát triển năng lực sáng tạo cho HS chuyên hóa ở trường THPT chuyên - Cơ sở phân loại và nguyên tắc sắp xếp: - Cơ sở để phân loại BT: Dựa vào nội dung KT trong chương trình HHHC THPT chuyên và yêu cầu khác nhau của mỗi loại BT định hướng phát triển NLST. - Nguyên tắc sắp xếp BT trong mỗi loại: Theo cấu trúc nội dung chương trình HHHC THPT chuyên và yêu cầu mức độ cao dần NLST của HS nếu có hai hay nhiều BT thuộc cùng một chương/chuyên đề. Dựa vào cơ sở, nguyên tắc trên chúng tôi đã xây dựng 11 loại BT HHHC với 75 BT điển hình để phát triển NLST cho HS. Ngoài các ví dụ dưới đây được phân tích khả năng