1.3.3. Các cấp độ và nội dung đánh giá năng lực Khoa học của PISA

1.3.2.3. Năng lực khoa học phổ thông (science literacy): là NL của một cá nhân biết sử dụng kiến thức khoa học để xác định các câu hỏi và rút ra kết luận dựa trên chứng cứ để hiểu và đưa ra quyết định về thế giới tự nhiên và thông qua hoạt động của con người, thực hiện việc thay đổi thế giới tự nhiên. Cụ thể là: Có kiến thức khoa học và sử dụng kiến thức để xác định các câu hỏi, chiếm lĩnh kiến thức mới, giải thích hiện tượng khoa học và rút ra kết luận trên cơ sở chứng cứ về các vấn đề liên quan đến khoa học. Hiểu những đặc tính của khoa học như một dạng tri thức của loài người và một hoạt động tìm tòi khám phá của con người; Nhận thức được vai trò của khoa học và công nghệ đối với việc hình thành môi trường văn hóa, tinh thần, vật chất; Sẵn sàng tham gia như một công dân tích cực, vận dụng hiểu biết khoa học vào giải quyết các vấn đề liên quan đến khoa học. Kỹ năng giải quyết vấn đề (Problem solving - được đưa vào PISA từ năm 2003) được thiết kế thành một đề riêng, các quốc gia có quyền lựa chọn đăng kí tham gia.

1.3.3. Các cấp độ và nội dung đánh giá năng lực Khoa học của PISA

Năng lực khoa học là khả năng bao quát gồm có một nhóm gồm ba năng lực khoa học cụ thể: Xác định các vấn đề khoa học; giải thích các hiện tượng theo khoa học và sử dụng bằng chứng khoahọc. Khả năng không chỉ là kiến thức và kỹ năng mà còn là khả năng huy động các nguồn nhận thức và ngoài nhận thức vào một ngữ cảnh nào đó.

Bảng 1.3. Nội dung đánh giá năng lực khoa học trong PISA

Ngữ cảnh Các năng lực Kiến thức

Các tình huống cuộc sống có liên quan tới khoa học và công nghệ - Xác định các vấn đề khoa học - Giải thích các hiện tượng bằng khoa học

- Sử dụng bằng chứng khoa học

Em biết gì: -về thế giới tự nhiên (kiến thức khoa học) -về chính khoa học (kiến thức về khoa học) ảnh hưởng như thế nào?

Thái độ

Em hưởng ứng các vấn đề khoa học như thế nào: - Quan tâm - Ủng hộ các tìm hiểu khoa học - Trách nhiệm

Bảng 1.4. Các cấp độ của Năng lực Khoa học: Cấp độ của năng lực Đặc điểm

Cấp độ1

Xác định các vấn đề khoa học -Nhận dạng các vấn đề có thể nghiên cứu bằng khoa học; -Xác định các từ khóa (keyword) để tìm kiếm thông tin khoa học;

-Nhận dạng các đặc điểm chính (key features) của một cuộc nghiên cứu khoa học (scientific investigation).

Cấp độ 2

Giải thích các hiện tượng bằng khoa học -Áp dụng kiến thức khoa học trong một tình huống đặt ra; -Mô tả hoặc giải thích các hiện tượng bằng khoa học và dự báo những thay đổi; -Xác định các phần giới thiệu, giải thích và dự đoán thíchhợp.

Cấp độ 3

Sử dụng bằng chứng khoa học

-Giải thích bằng chứng khoa học và đưa ra (make) và truyền tải (communicate) những kế luận; -Xác định các giả thiết, bằng chứng và lý do đưa ra những kết luận; -Suy ngẫm những hệ quả (implication) về mặt xã hội của sự phát triển khoa học và công nghệ.

1.3.4. Cấu trúc của bài thi PISA

Mỗi đề thi gồm nhiều bài, mỗi bài thi từ 3 đến 6 câu hỏi. Các bài thi thường đưa ra các tình huống thực tiễn, sau đó là các câu hỏi. Các câu hỏi được chia theo 3 nhóm như sau: - Một cluster là một phần thi 30 phút. Nó là một chuỗi các unit. - Một unit là một bộ các item chỉ liên quan đến một bối cảnh. - Một item là một câu hỏi riêng lẻ/ một nhiệm vụ được mã hóa riêng lẻ.

Mỗi Unit gồm bốn phần: + Phần dẫn: Phần dẫn (văn bản, tình huống, ngữ cảnh, biểu đồ, biểu bảng,…): là thông tin được đưa ra như một ngữ cảnh cho nhiều item.

+Phần câu hỏi

Trong bài thi PISA, các dạng câu hỏi được sử dụng là:

Câu hỏi trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn (Multiple–choice) đơn giản hoặc phức tạp;