DaF-architecten PROJECTENSELECTIE 2008
Delftsestraat 29b 3013AE Rotterdam
D.J.J. Bakker C.M.N. Visser P.J.J. van der Voort
t: 0031-10-2621706 f: 0031-10-4624264 e-mail: daf@luna.nl www.daf.luna.nl
BUREAUACHTERGROND DaF-architecten is in 1996 gestart met de samenwerking tussen de architecten Daan Bakker, Catherine Visser en Paul van der Voort. In 2001 werden zij officieel partners binnen het bureau DaF-architecten, gevestigd in het centrum van Rotterdam. Het bureau ambieert te werken binnen het gehele spectrum van architectonische vormgeving en planning. De opdrachten variëren van renovatie- en uitbreidingsprojecten tot nieuwbouwprojecten en stedenbouwkundige planning. Steeds wordt er daarbij gewerkt vanuit de context: het is in de wisselwerking tussen de omgeving en de interventie dat de ontwerpen betekenis krijgen.Vroeg werk is de winnende Europan V inzending in Essen, de transformatie van de katholieke kerk tot Museum Nagele en de 27 “Eigenwijs”woningen in Leidsche Rijn, Utrecht. Met het project voor een wachtruimte ten behoeve van de FastFerry in Rotterdam en het restaurant voor het Noorder Dierenpark in Emmen werd internationale aandacht verkregen. In 2003 ontving DaFarchitecten de Charlotte Köhlerprijs van het Prins Bernhard Cultuurfonds. Recentelijk is een 10.000 m2 sportcomplex in Amsterdam-Osdorp opgeleverd en zijn in aanbouw een gezondheidscentrum in Nieuw Vennep, een dienstengebouw voor het Plaswijckpark in Rotterdam, een gemeenschapshuis en clubgebouw in de Bijlmer, Amsterdam en een winkelpaviljoen in Amersfoort. Op stedenbouwkundig gebied wordt er gewerkt aan een haalbaarheidsstudie voor open gaten in Schiedam en aan een verkavelingsplan voor 220 woningen in de wijk Schuytgraaf te Arnhem. Met onderzoeksprojecten en publicaties, zoals de Limes Atlas en de Atlas Nieuwe Hollandse Waterlinie wordt de ontwerppraktijk verbreed en wordt er gezocht naar inspirerende thema’s.
WONINGBOUW
27 Eigenwijswoningen
Ontwerp voor 14 koop-en 13 huurwoningen aan de Groenedijk, Leidsche Rijn, Utrecht
Opdrachtgever: Portaal (voorheen Woningbouwvereniging Amnis), Utrecht Ontwerp: 2000-2002 De woningen zijn ontworpen in blokken van 4, waarin de tussenwoningen huurwoningen zijn en de kopwoningen koopwoningen. Deze koopwoningen zijn ontwikkeld in nauw overleg met de kopers. Naar analogie met de autobranche is ervoor gekozen een luxe kleine woning of een kale grote woning aan te bieden. De vorm van het blok verandert: de blokken ‘groeien’ in diepte en hoogte, al naar gelang de ruimtewensen van de kopers. Vervolgens worden er naar keuze accessoires zoals een extra raam, een schoorsteen of een garage aan toegevoegd. Zo ontstaan twee afwisselende erven, met 27 op maat gemaakte Eigenwijswoningen. De wanden zijn opgemetseld uit een speciaal ontwikkelde betonsteen: grijze B2-blokken met reliëf. De geknikte grijze dakvlakken worden geaccentueerd door grote waterspuwers.
DaF-architecten, Rotterdam
25 Eigenwijswoningen
Verkavelingsplan en ontwerp voor 25 koopwoningen aan de Groenedijk, Leidsche Rijn, Utrecht
Opdrachtgever: Woningbouwvereniging Portaal (Amnis), Utrecht Uitvoering: Koopmans Bouwgroep, Enschede Bouwsom: € 1.850.000 Ontwerp: 2002 Oplevering: 2004 De enscenering van de woningen, met de uitbouwen en hoge kappen gegroepeerd rondom 2 erven, is losgeweekt uit de regelmaat van Leidsche Rijn. Met behulp van een uitgekiend bouwsysteem kunnen de bewoners tot ver in het bouwproces de maat en indeling van hun huis personaliseren. Zowel op de begane grond als op de eerste verdieping kan de uitbouw 4 dieptes hebben. Ook na oplevering is een aanzienlijke uitbreiding in m2 mogelijk zonder dat het wezen van het project wordt verstoord. Uitgangspunt bij de architectuur van de woningen is de keuzevrijheid van de toekomstige eigenaren. Echter, door de sterke basisvorm (het huis met een kap) en de vormgeving en materialisatie van de aanhangsels (entree, goot, aanbouwen en berging), blijft het ontwerp één geheel. Voor- en kopgevels zijn robuust gemetseld terwijl de achtergevel en de uitbouwen gemaakt worden van een her- te gebruiken en zelf te verwerken plaatmateriaal. Binnen deze gevels zijn verschillende raamopeningen te kiezen, afhankelijk van koperswensen en achterliggende plattegrond.
DaF-architecten, Rotterdam
standaard
+ uitbouw 1,80m begane grond
+ uitbouw 1,80m begane grond + uitbouw 1,80m verdieping
+ casco 1,20m begane grond
+ casco 1,20m begane grond + uitbouw 1,80m begane grond
+ casco 1,20m begane grond + uitbouw 1,80m begane grond + uitbouw 1,80m verdieping
+ casco 1,20m begane grond + casco 1,20m verdieping
+ casco 1,20m begane grond + casco 1,20m verdieping + uitbouw 1,80m verdieping
+ casco 1,20m begane grond + casco 1,20m verdieping + uitbouw 1,80m begane grond + uitbouw 1,80m verdieping
DaF-architecten, Rotterdam
DaF-architecten, Rotterdam
Erfinrichting De erven hebben in aansluiting op de Groenedijk een informele inrichting; De blokken staan gedraaid ten opzichte van elkaar en tuin, parkeren, groen en speelplek vloeien in elkaar over. Afscheidingen worden door transparante begroeide hekken gemaakt en door de bergingen die als losse blokjes langs de kant staan. Er is maar ĂŠĂŠn soort bestrating.
situatie NOORD
C C
C
8 .1 no
Kaneelhof
no.16 C
C
no.5
no.9
no.4
no.8
C
no.23
D
C
H
H W
P
W
Hageheldhof
no.2 C
no.1
W
no13
P
no.7
no.14
A
no.24
C
no.11
H
A
no.22
P
D
no.12
P
no.3
C
W
C
A
P H
H
P
P
k Groenedij
Groenedijk
DaF-architecten, Rotterdam
C
no.25 H
24
B
W
no.15
C
no.10
no.6
20
. no 9 .1 no
W
no.17
B
1 .2 no
C H P
H
A
Holbein y Patriotismo Gebouw met 70 appartementen in Mexico-Stad
Opdrachtgever: GMI Grupo Inmobiliario, Mexico DF Ontwerp: 2005 Uitvoering: 2006 Het gebouw heeft 8 woonlagen met 9 appartementen per laag en is gesitueerd op een krap trapeziumvormig kavel langs de straten Holbein en Patriotismo in het zuidwestelijke centrum van Mexico-Stad. Samen met het bestaande gebouw vormt het een ensemble, niet door er tegenaan gebouwd te zijn maar juist door op een spannende wijze ‘los’ te blijven. De gevel aan de binnentuin knikt naar binnen om voldoende licht en lucht te garanderen en het gebouw heeft een expressieve uitkraging naar het oosten en gebruikt zo het maximum van de bouwenvelop. De appartementen op de bovenste laag profiteren van de extra hoogte die het geknikte dak hun verleent. De begane grond is gereserveerd voor royale entrees en ruimte voor parkeren en toezicht. Onder de grond zijn 3 parkeerlagen voorzien. i.s.m. Gabriela Bojalil
DaF-architecten, Rotterdam
Holbein y Patriotismo Gebouw met 70 appartementen in Mexico-Stad
1
2
3
4
5
6
7
8
F FACHAD
A NIVE
HOLB
LES
1, 3,
5y7
EIN
E DEPARTAMENTO E 65m2
DEPARTAMENTO G 65m2
vestibulo
Límite de terreno
galeria
D'
Línea de Afectación
F
vestibulo
Línea de restricción
vestibulo
FACHADA NIVELES 1, 3, 5 y 7
DEPARTAMENTO F 65m2
DEPARTAMENTO C 65m2
DEPARTAMENTO A 64m2
C
DEPARTAMENTO D 61m2
PATRIOTISMO
steel bracing integrated in wall
C' DEPARTAMENTO B 60m2
galeria
DEPARTAMENTO I 65m2
B'
steel bracing integrated in wall around the windows or use concrete walls
DEPARTAMENTO H 65m2
A'
1
2
3
NOTAS:
PM TZ
D
P= Pisos *1.-En cocinas y cuartos de lavado, murete de 1.20 m de altura con parte superior de madera de color natural con 2 capas de barniz. M= Muros *2.-Barras de cocina en cocinas y cuartos de lavado de acero inoxidable. T= Techos *3.-En baños, la primera cifra del código de los muros corresponde a los muros húmedos y la segunda a los muros no húmedos. Z= Zoclos *4.-En galerías exteriores. Balaustrada de acero o aluminio 40x40 con pasamanos de madera tipo ipei o similar y barniz natural. *5.-Sugerimos se entreguen los departamentos con cortinas (se definiran en la fase posterior)
DaF-architecten, Rotterdam
4
5
6
7
8
B
5002,11 4002
A
Vijfhuizen
40 woningen voor de woongemeenschap 55+ te Vijfhuizen
Opdrachtgever: De Woonmaatschappij, Hoofddorp Ontwerp: 2006 De lokatie voor de ouderenwoningen is op het raakvalk gesitueerd tussen de weidse polder en de kleinkorreligheid van VINEX-lokatie Vijfhuizen. De vraag om het dorps karakter op deze plek te continueren, hebben we opgevat als de uitdaging deze twee extremen, de polder en de woningbouwlokatie, te verzoenen. Het voorgestelde gebouw is opgedeeld in drie volumes, samen omsluiten ze een tussengebied dat beschutting biedt in de vaak winderige polder. Het omringend gebied kan ingericht worden als groengebied met collectieve voorzieningen zoals tennis- en jeu de boule-baan, theeprieel etc. Vanuit de woningen is het wijds uitzicht en de verre lijnen ervaarbaar. Eén volume is opgetild boven een parkeerplaats voor 40 auto’s. De andere volumes zijn half opgetild om een natuurlijke afscherming te krijgen tussen privé tuinen en het grote openbare gebied. Door de richting van de schuine daken wordt de zelfstandigheid van de volumes geaccentueerd. Ook zorgen deze daken voor ruimtelijke appartementen. Één lift in de centrale entreehal benadrukt het gemeenschappelijke karakter. Van daar uit ontsluiten brede corridors de verschillende appartementen. Ook de gemeenschappelijke ruimte is aan de centrale hal gesitueerd.
DaF-architecten, Rotterdam
Vijfhuizen
40 woningen voor de woongemeenschap 55+ te Vijfhuizen
NOORD WEST GEVEL
NOORD O ZUID WEST GEVEL
DaF-architecten, Rotterdam
KCAP
De Emerald: 111 seniorenwoningen, een winkelcentrum + 60 koopappartementen
Projectarchitect: Eric Slotboom en Paul van der Voort Opdrachtgever: HBG-vastgoed, Rijswijk en Ceres Projecten, Delft Engineering: IOB, Hellevoetsluis Uitvoering: Bouwcombinatie Delfgauw Oplevering: 2000 Bouwkosten: € 13.000.000 + € 8.000.000 Twee grote programma’s maken het centrum van de nieuwe wijk de Emerald tussen Pijnacker en Delft. Het complex met seniorenappartementen is hoekig van vorm met een overdekte centrale hal. Er tegenover staat het ronde gebouw met een glazen winkellaag met interne passage, daarboven een ring met parkeren en daar weer boven 60 koop-appartementen. Qua vorm zijn de gebouwen elkaars tegengestelde, maar qua schaal en materiaal vertonen ze juist veel overeenkomst. Dit levert op stedenbouwkundig niveau een zekere spanning op die goed werkt bij de definitie van het centrumgebied. Een project van architectenbureau KCAP, Rotterdam
DaF-architecten, Rotterdam
KCAP
28 eengezinswoningen, 25 appartementen en een winkel aan de Reeuwijkse Plassen in Gouda.
Ontwerper en projectarchitect: Paul van der Voort i.s.m. Erik Slotboom Architectenbureau: KCAP, Rotterdam Opdrachtgever: Bouwgroep ‘Ouwe Gouwe’, Gouda Constructie: Hopman Ingenieursbureau, Uitvoering: Bouwgroep ‘Ouwe Gouwe’, Gouda Oplevering: 2001 Bouwkosten: € 8.200.000 Op een bijzondere lokatie aan het prachtige plassengebied ten noord-oosten van Gouda is een project gerealiseerd dat ondanks de verscheidenheid van architectonische vorm en woningprogramma toch een duidelijke stedenbouwkundige eenheid is. Het plan, dat aan een van de invalswegen naar Gouda ligt, heeft een functie als markering van entree naar de stad. De stedenbouwkundige opzet geeft gesloten bebouwingsruggen naar de 2 drukke wegen. Hiermee wordt een geluidluwe binnenhof gecreëerd. De 18 ruime eengezinswoningen aan het water hebben een geleed en onderbroken volumeopbouw waardoor de binnentuin een relatie met het water houdt. Opvallend zijn de grote ramen op de 1e verdieping van de waterwoningen; vanuit de hoofdslaapkamers is er maximaal uitzicht over de Reeuwijkse plassen. Het luxe-appartementen blok heeft een expressieve vorm. Deze wordt bepaald door een gelede opbouw die, ten eerste, geen lange schaduw op het binnengebied veroorzaakt en ten 2e een maximaal aantal m2 aan terassen oplevert, allen gericht op het water.
DaF-architecten, Rotterdam
KCAP
28 eengezinswoningen, 25 appartementen en een winkel aan de Reeuwijkse Plassen in Gouda.
DaF-architecten, Rotterdam
Höhne & Rapp
De Rietvelden; 80 rijtjeshuizen in Spijkenisse
Opdrachtgever: Mabon, Rijswijk Uitvoering: Volker Bouwmaatschappij Oplevering: 1997 Bouwkosten: € 6.000.000 Architect: Höhne/Rapp, Amsterdam Projectarchitect: Daan Bakker Aan 4 straatjes zijn 80 eengezinswoningen gesitueerd met een statige, formele architectuur. Het kleine wijkje vormt een duidelijke eenheid doordat het op 80 Rijtjeshuizen, Spijkenisse intelligente wijze verwijst naar een hollandse bouwtraditie van vóór de nieuwe zakelijkheid. Standaard elementen zijn op een bijzondere manier zijn ingezet om een herkenbaar beeld te creëren en in de details is inspiratie gevonden in het verleden. Zo zijn de hwa’s nadrukkelijk onderdeel van de gevelcompositie en zijn de ramen een nieuwe interpretatie van het klassieke hollandse schuifraam. Aan de achterzijde bepalen brede veranda’s met mooie smalle kolommen het beeld en ook de kleurstelling refereert ook aan de hollandse architectuurtraditie. Het project neemt een kritische houding aan ten opzichte van de eigentijdse woningbouw; tegenover de modernistische architectuur zowel als tegenover de oppervlakkige historiserende en nostalgische tendensen van de afgelopen jaren. Zij doet dit door op een serieuze manier verloren geraakte details en bouwkundige elementen te onderzoeken op hun inzetbaarheid in de eigentijdse bouwproductie.
DaF-architecten, Rotterdam
Uptown/Downtown Design for a resedential complex in Moscow
Opdrachtgever: CMI-Moscow Ontwerp: 2003 Competition entry The idea of this project is to take the building envelope to the max. Using its geometry the towers get smaller to the top allowing a more slender appearance in the city and more positive sunlight situations. The building has many facades that flip to another orientation on every so much levels. From down to up the building is layered and is changing shape. So from each side and from close by or far, the building looks different; shows a different composition of the planes that it is made of. The building is made out of glass and steel. On the apartment levels there is a double isolated facade system that allows space for construction but where it is wider, for winter gardens. Piping can also be incorporated there, allowing a more flexible organisation of the floor plans. The ground floor envelop is set back here and there, making the footprint of the building smaller and allowing wider views at pedestrian level. The high lobby spaces are connected by a big hall that can function as a passage. In the middle is hanging a glass swimming pool that forms the heart of the project. Other functions are organized around this space. A cafe, a restaurant, the health centre, etc., give the building a more lively and public character.
DaF-architecten, Rotterdam
Around the Block
Inzending voor Europan V, 196 woningen in Essen-Thurmfeld, Duitsland
Prijsvraaginzending voor Europan V, Stichting Europan Duitsland Ontwerp: 1998,1e prijs lokatie Essen, Duitsland Nu de zware metaalindustrie uit de stad Essen verdwijnt, kan het achtergebleven industriegebied opnieuw verstedelijkt worden, ditmaal met woningen. Het grootschalige industriĂŤle landschap bestaat uit uitgestrekte bossen met grote gebouwen, doorkruist door wegen en goederenspoorlijnen. De bossen vormen een prachtig onontgonnen landschap om in te wonen, de spoorlijnen worden gebruikt voor nieuw openbaar vervoer, de ontsluiting over de weg is al aanwezig. Deze situatie vraagt om een nieuwe woontypologie, compact om infrastructuur te benutten en groengebieden open te houden, maar ook kleinschalig en verspreid, met woningen midden in het bos waarmee het gebrek aan niet-stedelijke woningtypes binnen de gemeente Essen wordt opgelost. Een dergelijke herverstedelijkingsstrategie voor Essen-noord kan alle vrijkomende industriĂŤle terreinen omvatten. Voor de prijsvraag beperken we ons tot een driehoekige lokatie tegenover de universiteit. Om de bestaande kwaliteiten van de lokatie te behouden en toch zoveel mogelijk woningen te maken zijn de woningen en kantoren in zes grote blokken samengepakt, met de kantoren aan de geluidsbelaste kant. Elke woning heeft maximale privacy: een eigen voordeur aan het park, een garage, een verticale tuin en een dakterras met open haard. Het enige wat de woningen delen is het park en de machinekamer: in het hart van elk blok worden ecologische energietechnieken voor water, stroom en warmte gecombineerd.
DaF-architecten, Rotterdam
ABC Leiden
3 invullingen in de historische binnenstand van Leiden
3 prijsvraaginzendingen ‘Krenten in de pap’, Architectuurcentrum Leiden Ontwerp: 1996, 1e en 2e prijs De Leidse binnenstad is een dicht aaneengesloten historisch weefsel met grachten, statige koopmans-huizen en stenen straten. Daarnaast echter, bevat de stad verassende lege plekken. Deze zijn vaak onopgemerkt maar desondanks veel voorkomend en essentieel omdat ze midden in de stad lucht en ontsnapping geven: gaten in de kaas. Het zijn naar binnen gekeerde buitenplaatsen die de binnenstad voorzien van groen en rust, opengevallen kavels die langzaam verwilderen of blinde gevels en tuinmuren die blanco aan de straat staan. Een boom in een ommuurde tuin hangt over de steeg, een deur midden in een blinde gevel verbergt een hofje, achter de schutting ligt oud huisraad. De drie, soms op raadselachtige wijze oningevuld gebleven lokaties behoren tot deze complementaire stedelijke sequentie. De ontwerpen DAFA, DAFB en DAFC maken elk gebruik van deze aspecten. Door een deel van de kavels leeg te houden ontstaan er introverte woningen die niet op de straat zijn georiënteerd maar op een buitenruimte die tot het privé domein behoort: de ruimte tussen de open zijgevel en de blinde buitenmuur van het naburige pand. De relatie met de straat is verscholen en indirect, de bezonning telkens ideaal. Tevens zorgen de niet volgebouwde kavelgedeeltes voor extra lichtvlekken in de nauwe stegen. Met deze prijsvraag hebben we geprobeerd de schijnbaar onlogische en wezensvreemde plekken van de stad te herkennen, de onverwachte kwaliteiten ervan te benutten en hun vanzelfsprekendheid aan te tonen.
DaF-architecten, Rotterdam
Centrumplan Zuid
Hoofddorp, 200 woningen, project van KCAP
Opdrachtgever: Amvest, Amsterdam Ontwerp: 2002 Uitvoering: BAM Woningbouw Architect: KCAP Ontwerp: Paul van der Voort, Eric Slotboom Het Centrumplan-Zuid bestaat uit woningbouw verdeeld over een aantal typologieen; eengezinswoningen met verschillende beukmaten, urban villa’s en een appartementengebouw. Langs het water staan de 3 urban villa’s met een totaal van 63 koopappartementen uitgevoerd in klamp verlijmd metselwerk. De gebouwen staan precies in lijn met de gemetselde kade en lijken daarmee één geheel te vormen. Op deze foto’s is het water nog niet uitgegraven.
DaF-architecten, Rotterdam
Centrumplan Zuid
Hoofddorp, 200 woningen, project van KCAP
Opdrachtgever: Amvest, Amsterdam Ontwerp: 2002 Uitvoering: BAM Woningbouw Architect: KCAP Ontwerp: Paul van der Voort, Eric Slotboom In aansluiting op het rijtje urban villa’s staat er langs de kade een 4e volume met een totaal van 97 appartementen. Het geheel vormt de zuidgevel van het nieuwe Burg. van Stam Plein aan het einde van de Marktlaan, de winkelstraat van Hoofddorp. Bij dit gebouw vormt het metselwerk-gedeelte de drager voor een 6 meter over het water uitkragend, expressief volume met een gevel van panelen van geperforeerd staal in combinatie met gekleurd glas en gekleurde vezelcementplaten. De detaillering is strak. De kozijnen zijn subtiel weggewerkt achter de gevelbeplating zodat alleen het glas van de ramen te zien is. De panelen zijn zonder zichtbare bevestigingen aangebracht maar met subtiele verspringingen tussen metaal, glas en gesloten platen. De gehele gevel van het uitkragende gedeelte werkt hierdoor als een veelkleurige huidstructuur.
DaF-architecten, Rotterdam
Selectie Werk Architectuur 2008 2007 2007-2009 2007 2007-2009 2007 2006-2007 2006 2006 2005-2007 2005-2007 2005-2007 2005-2006 2005 2005 2004-2006 2004-2006 2004-2007 2004-2005 2004 2004 2004 2004 2003-2004 2003-2004 2003-2004 2003 2003 2003 2003 2003 2002-2003 2002-2003 2002 2002 2002 2002 2002 2002 2002 2002 2001-2003 2001
Haalbaarheidsstudie naar de invulling van de open gaten Broersveld/Broersvest in Schiedam. I.o.v. gemeente Schiedam. Meervoudige opdracht voor verbouw/nieuwbouw van Centrum de Wijzer en De Witte Berken, resptv. crisisopvang en gezinsvervanging te Wervik (B). I.o.v. beide instituten. Winkelpaviljoen in het centrum van Vathorst, Amesfoort Meervoudige opdracht voor verbouw/nieuwbouw van de kunstopleiding van de Provinciale Hogeschool Limburg te Hasselt. I.o.v. de PHL Verenigingsgebouw en parkeerdek voor een aantal sportverenigingen, een kinderdagverblijf en een festivalkantoor in het Bijlmerpark. I.o.v. Stadsdeel Amsterdam Zuidoost. Woonhuis B. Colenbrander, Noord Brabant Atlas Nieuwe Hollandse Waterlinie; onderzoek en publicatie over de defensieve architectuur binnen een multidisciplinaire behandeling van de Nieuwe Hollandse Waterlinie als historisch, landschappelijk en architectonisch fenomeen, redactie van B. Colenbrander, 010-publishers Rotterdam (in voorbereiding) Meervoudige opdracht voor seniorenwoningen in Vijfhuizen. I.o.v. De Woonmaatschappij Hoofddorp Ontwerpvisie voor een gemeenschapscentrum in Scherpenzeel. I.s.m. Jasper de Haan Architecten Sportcomplex Caland, Osdorp. 7000m2 sportaccommodaties i.o.v. deelgemeente Osdorp, Amsterdam Woonhuis C. Colenbrander, Amsterdam Woonhuis Berndsen-Burer op IJburg, Amsterdam Holbein-Patriotismo: woongebouw met 70 appartementen in Mexico City: i.o.v. MGI-inmobiliario, Mexico. Limes Atlas; onderzoek en publicatie over de typologie van de Limes-bouwwerken in het kader van de multidisciplinaire publicatie over de Romeinse rijksgrens in Nederland, redactie van B. Colenbrander en MUST, 010-publishers Rotterdam Woonhuis Termorshuizen / Du Tout, Haarlem, verbouwing Essostation in Leischenveen i.o.v. Coteba bv, Roosendaal. Dienstengebouw voor het Plaswijckpark te Rotterdam, i.o.v. Stichting Plaswijck Park. Gezondheidscentrum met HOED-praktijk, apotheek en fysiotherapie, Nieuw Vennep Studie ‘de perfecte doos’; over de architectuur van bedrijfsgebouwen. Ontwerp voor een mobiele kunstruimte, i.o.v. de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht. Ontwerp voor een podium in het Stadspark te Osdorp. I.o.v. gemeente Osdorp Verbouwing van een woonhuis in Rotterdam i.o.v. H v/d Hooven, Rotterdam. Verbouwing van een woonhuis in De Bilt, i.o.v. familie Smits/ v/d Meerendonk. ‘Naar Zolder’, prijsvraaginzending voor de ronald McDonald VU kinderstad, Amsterdam. Uitbreiding van 3 woningen in Overveen. Nieuwbouw van een woonhuis in Wateringse Veld, Den Haag. Plat-Vorm: muziekpodium en ontmoetingsplek in het Park van de Tijden, Vathorst, Amersfoort. Uitbreiding van een woonhuis in Oss. Verbouwing bedrijfspand voor Blanksma Bouwbedrijf in Alphen a/d Rijn. Nieuwbouw van woonhuis in Made (NB). Nul tot 100; Prijsvraaginzending ‘Wonen met Zorg, Zorg voor Wonen’. Uitschrijver College Bouw Ziekenhuisvoorzieningen. Regiospecifieke architectuur; ontwerpstudie over Twente, i.o.v. de Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting & het Stimuleringsfonds voor Architectuur, Rotterdam. Prijsvraag ‘sustainable housing’ in Guanajuato (Mexico). Prijsvraagontwerp voor twee woontorens in Moskou. EDE 2; ontwerp voor een nieuw onderkomen voor het Nedelands Tegelmuseum en 12 atelierwoningen te Ede. EDE 1; architectonische uitwerking van het stedenbouwkundige plan voor de Uitvindersbuurt in Ede in opdracht van de gemeente Ede en woningbouwvereniging Woonstede. Fast Ferry; wachtruimte op het aanlegponton aan de Willemskade te Rotterdam i.o.v. Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam. Bird&Bird; verbouwing van een advocatenkantoor te Den Haag. Kiosk Plaswijckpark; uitkijk- toilet en snoepkiosk i.o.v. stichting Plaswijckpark, Rotterdam. Tijdelijke voorziening opgeleverd in 2002. Permanent paviljoen; Oplevering 2005. Huis in het bos; verbouwing van een woonhuis te Berg en Dal. Kantoor TriMM en woonhuis Zwart; verbouw en uitbreiding van een kantoorpand en woning te Enschede. Wat-je-wil; ontwerp voor een catalogus van vrijstaande huizen voor een uitbreidingswijk, naar aanleiding van een voorbeeldplan i.o.v. Ontwikkelingscombinatie Wateringse Veld, Den Haag. Kentucky Fried Chicken; restaurant + hangplek voor skaters te Hoofddorp i.o.v. KFC Nederland.
DaF-architecten, Rotterdam
2001/2006 2001 2001 2000 2000 1999-2004 1999 1998 1998 1997 1996 1996-1998
Selectie Werk
Essostation; Tankstation in de bebouwde kom, in opdracht van ExxonMobil, Benelux. Ideeënprijsvraag stadskantoor Rotterdam; Prijsvraaginzending ‘Ja toch, niet dan’. Dierenrestaurant Meander; themarestaurant i.o.v. het Noorder Dierenpark te Emmen. Lintbebouwing deelplan 18; 8 koopwoningen in Ypenburg, i.o.v. Rabo Vastgoed bv, Utrecht. Villa Tapijtweg; verbouwing van een Villa te Den Haag. Eigenwijswoningen; 25 koop- en huurwoningen in Leidsche Rijn inclusief stedenbouwkundig ontwerp, i.o.v. woningbouw vereniging Portaal, Utrecht. Happy Houses; studie naar nieuwbouwtypologieën in het kader van Groepsportretten 1999, samen met Kirsten van den Berg & Andrew Tang. Museum Nagele; renovatie van de St. Isidorus kerk te Nagele, verbouwing tot Museum en inrichting van de permanente tentoonstelling, i.o.v. Stichting Nagele Expositie. I.s.m. Andrew Tang. Europan V, Travel and proximity; Prijsvraaginzending ‘Around the block’. 1e prijs. Woonhuis Keizerstraat; verbouwing van een woonhuis te Gouda. Prijsvraag ‘Krenten in de Pap’. 3 ontwerpen voor woningen in de binnenstad van Leiden, 1e en 2e prijs ‘Het kant-en-klaarhuis’; onderzoek en publicatie over het catalogushuis, NAi-uitgevers, Rotterdam. In samenwerking met Christian Rapp.
Openbare Ruimte, Stedenbouw 2008-2010 2008 2008 2008 2007-2012 2007-2008 2006 2006 2005 2004 2004 2003-2004 2003 2002-2004 2002-2005 2002 2002 2001 2001 2000 2000 2000 1999-2004 1999
21 bruggen voor Park Meerland, Eindhoven. I.o.v. Gemeente Eindhoven Limes Valkenburg: Praktijkstudie naar de toepassing van de Limes-grammatica. I.o.v. Aorta Visie de inrichting en gebruik van de archeologische vindplaatsen in Almere. I.o.v. Gemeente Almere De Kringen: ontwerpstudie naar de architectuur binnen de voormalige schotsvelden van de forten van de Nieuw Hollandse Waterlinie. I.o.v. Nat. Projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie 44 bruggen voor de nieuwbouwwijk Park 16-hoven, Rotterdam. I.o.v. Gemeente Rotterdam Stedenbouwkundig plan voor 213 woningen in veld 1, Schuitgraaf, Arnhem. i.o.v. de Gemeente Arnhem Ontwerp openbare ruimte rondom het Sportcomplex Caland, Osdorp. i.o.v. deelgemeente Osdorp, Amsterdam Massastudie naar de Notaristuin-locatie Winterswijk. I.o.v. De Woonplaats Welstandsparagraaf voor het gebied Hoboken i.v.m. herontwikkeling Erasmus-MC, met K. van den Berg, DS+V R-dam. Ruimtelijke verkenning van de Romeinse nederzeting aan de Hoogewoerd, Utrecht i.o.v. projectbureau Belvedere. Studie ‘openbaar domein in Amsterdam Zuid-Oost’, i.o.v. deelgemeente Zuid-Oost. Visie inpassing Wipmolen, Havenkom Alblasserdam, i.s.m. H+N+S Landschapsarchitecten. In opdracht van de gemeente Alblasserdam. Ontwerpatelier Limes; onderzoek naar de betekenis van archeologie en cultuurhistorie voor de huidige planologie en landschapsinrichting in het Romeinse grensgebied. I.o.v. Stuurgroep Belvedere. Verkeerstuin Plaswijckpark; Herinrichting van de verkeerstuin in opdracht van stichting Plaswijckpark, Rotterdam. LRU Temp; Stedenbouwkundig plan en supervisie voor een gebied met tijdelijke voorzieningen in Leidsche Rijn, Utrecht, i.o.v. Ontwikkelingsbedrijf Gemeente Utrecht. Masterplan Hoboken; Masterplan voor het gebied Hoboken i.v.m. herontwikkeling Erasmus-MC, samen met K. van den Berg, DS+V Rotterdam. Provisorium locatie; Stedebouwkundig plan voor een deelgebied van Hoboken, Rotterdam. I.o.v. DS+V Rotterdam. Strandpaviljoens; studie naar permanente horecapaviljoens te Scheveningen i.o.v. de vereniging van strandtenteigenaren. Essostation; Tankstation in Den Haag, in opdracht van ExxonMobil, Benelux. Brug Hoorn; Studie van stationsgebied en ontwerp van een voetgangersbrug over het spoor in Hoorn i.o.v. Architectuurcentrum Hoorn. Tentoongesteld in Architectuurcentrum Hoorn. Stad&Fiets; studie naar bewaakte fietsenstallingen in het historische centrum van Den Haag i.o.v. de gemeente Den Haag & Stroom HCBK. Bouwdoos Madestein; studie ten behoeve van een stedenbouwkundige visie voor 800 luxe woningen i.o.v. de gemeente Den Haag. Eigenwijswoningen; verkavelings- en inrichtingsplan voor 27 woningen in Leidsche Rijn, Utrecht, i.o.v. Portaal Ontwikkeling, Utrecht. Waterwonen; studie naar een drijvende uitbreidingswijk in het kader van Groepsportretten samen met Kirsten van den Berg & Andrew Tang.
DaF-architecten, Rotterdam
Selectie Werk Tentoonstellingen 2007 2006 2005 2004-2005 2004-2005 2002 2002 2001 2001 1998/2000 1999 1999-2000 1998 1998 1998 1997 1996
‘POWER’ internationale Architectuur Biënnale Rotterdam. Ontwerp van de tentoonstellingen “Visionary Power” en “de Nieuwe Nederlandse stad” en de ‘PowerLounge’ in de Kunshal te Rotterdam. China Contemporary, beeldcultuur. Ontwerp en realisatie van tentoonstelling in het Nederlands fotomuseum Internationale Architectuur Biënale Rotterdam. Ontwerp en realisatie van de tentoonstellingen “Mare Nostrum” en “Hollandse Waterstad” in het gebouw Las Palmas te Rotterdam. AM Nai Prijs 2004; Tentoonstelling in het Nai van de Fast Ferry naar aanleiding van de prijsuitreiking voor het beste gebouw dat in de periode 2002-2004 is gerealiseerd door een architect onder de veertig jaar. ‘De elite van morgen’, ARCAM, Amsterdam. Zuid-Hollandse Nieuwe; Tentoonstelling van de vormgevingsprijs 2002 in de Waag te Leiden, i.o.v. Stichting Kunstgebouw, Rijswijk. De Grote Projecten; Tentoonstelling over het Nederlands architectuurbeleid, i.o.v. het NAi. Coming soon; Tentoonstelling van Prix de Rome, Europan en Archiprix in de Van Nelle Fabriek Rotterdam, i.o.v. Europan Nederland en stichting Prix de Rome. Waterproject 1854-2001; Half jaar durende buitententoonstelling in 5 door ons ontworpen paviljoens aan de singels van Rose, i.o.v. de Stichting Waterproject 1854 - 2001, Rotterdam. Jos Klijnen, meester van de situatie; oeuvretentoonstelling in Rotterdam en Heerlen, i.o.v het NAi en het Vitruvianum. daf+ op locatie; Tentoonstelling over eigen werk in galerie Aorta in Utrecht en het CAS in Groningen, i.o.v. Groepsportretten 1999. In samenwerking met Kirsten van den Berg & Andrew Tang. Groepsportretten 1999&2000; opzet, organisatie en selectie van de eerste twee van een reeks groepspresentaties van jonge architecten, i.o.v. het Stimuleringsfonds voor Architectuur. Fantastisch Den Haag; tentoonstelling voor en over Den Haag in het Haags gemeentehuis, in opdracht van de stichting Globe 750. Parken en Pleinen; Tentoonstelling over openbare ruimte, i.o.v. Cast Tilburg. Museum Nagele; renovatie van de St. Isidorus kerk te Nagele, verbouwing tot Museum en inrichting van de permanente tentoonstelling, i.o.v. Stichting Nagele Expositie.I.s.m.Andrew Tang. It’s new, try it!; Tentoonstelling over de invloed van America, i.o.v. het NAi, Rotterdam. Wohnungsbau in den Niederlanden; Reizende tentoonstelling in Duitsland
Publicaties 2007 2005 2005 2005 2004 2004 2004 2004 2004 2004 2004 2004 2004 2003 2003 2003 2003
Atlas Nieuwe Hollandse Waterlinie; onderzoek en publicatie over de defensieve architectuur binnen een multidisciplinaire behandeling van de Nieuwe Hollandse Waterlinie als historisch, landschappelijk en architectonisch fenomeen, redactie van B. Colenbrander, 010-publishers Rotterdam (in voorbereiding) Limes Atlas; De Romeinse rijksgrens in Nederland, essays, Romeinse typologiën, ontwikkeling van 2000 jaar landschap in kaarten en voor beeldprojecten, redactie van B. Colenbrander en MUST, 010-publishers Rotterdam Nieuwbouw en Openbare Ruimte Den Haag, boekpublicatie van de eengezinswoning in Wateringse Veld. Bauwelt 1-2, publicatie van het project FastFerry n.a.v. de Bauwelt Prize 2005 (eervolle vermelding). De Limes als nieuw publiek domein, Archis nr. 4, 2004, samen met Rik Herngreen. Cultureel bouwen, de Helling nr.1, lente 2004. Fresher Facts, boekpublicatie van het project FastFerry n.a.v. de AM-NAi prijs voor jonge architecten,NAi Uitgevers Rotterdam Low Rise - High Density, Helmut Schramm, Springer, Wien New York, 2005; Essen Thurmfeld, Europan inzending 1998 Bouwprojectenboekje 2004, Reed Business Information, 2004; ‘Gebouw voor verkeer, nieuwbouw’, FastFerry. A+U 04:04 (Japan), themanummer 403; ‘Young Architects in the Netherlands’. De Architect, februari 2004; De elite van morgen? Presentatie van 15 architectenbureaus waaronder DaF-architecten, galerie ARCAM, Amsterdam Baksteen, september 2004, nummer 42; ‘Materialisatie en monumentaliteit’ Wat-huis 2 Het oversticht, jaarverslag 2003, ‘Sturen op identiteit’. Rurbania! Meer Twente door verdichting. Bijdrage aan SEV-publicatie “Regiospecifieke Architectuur, Sprekend of Vanzelf sprekend” De Architect, december 2003, ‘Drukte op het erf’; Rurbania. BOUW, december 2003; Regiospecifieke Architectuur, Rurbania. BOUW, november 2003, Wachtruimte voor de FastFerry, Rotterdam.
DaF-architecten, Rotterdam
2003 2003 2003 2002 2002 2002 2002 2001 2001 2001 2001 2001 2001 2001 2001 2000 2000 1999 1999 1999 1998 1998
Selectie Werk
SEV publicatie; Regiospecifieke Architectuur, ‘Sprekend of Vanzelfsprekend?’. Detail in Architectuur, Oktober 2003, Wachtruimte voor de FastFerry, Rotterdam. Stedenbouw & Ruimtelijke Ordening, nr. 3/2003; Regiospecifiek ontwerpen. 5 stellingen. Diseño Interior nr. 121, agosto 2002; Restaurant Meander, Emmen. The Low Countries, arts and society in Flanders and the Netherlands, Museum Nagele. Abitare nr. 417, may 2002; Restaurant Meander, Emmen. A.C.C. nr. 1 2002; Restaurant Meander, Emmen. De Architect nr. 6, november 2001: Restaurant Meander; nominatie voor de Lensvelt / de Architect Interieurprijs. De Architect nr. 5, oktober 2001; Restaurant Meander, Emmen. De Blauwe Kamer nr. 8; Waterproject 1854-2001, Buitententoonstelling H2O. Cobouw 04.09.2001; Restaurant Meander, Emmen. Vastgoed nr. 10, november 2001; Restaurant Meander, Emmen. BladNA, april 2001; Eigenwijswoningen, Utrecht. De Architect nr. 2, februari 2001; Prix de Rome prijsvraaginzending. A.C.C (rus), nr2, 2001, Samara Super 8; workshopresultaten over de ringstad Samara. Stedenbouw & Architectuur; Eigenwijswoningen, Utrecht. Topos 30, maart 2000. New housing landscapes; Europan V, Essen. Dromen van een catalogushuis; artikel over het catalogushuis, Archis nr. 10, Architect nr 7-8; Groepsportretten 1999. daf+, publicatie over eigen werk in het kader van Groepsportretten 1999. Het kant-en-klaarhuis; onderzoek en publicatie over het catalogushuis, NAi-uitgevers, Rotterdam. In samenwerking met Christian Rapp. ‘Die deutschen Ergebnisse. Uitgave Europan Deutschland; Europan V, Essen
Prijzen / nominaties 2005 2005 2004 2003 2003 2002 2001 1998 1997
Nominatie voor de AM-NAi prijs voor jonge architecten met de wachtvoorziening ‘FastFerry te Rotterdam Geselecteerd voor de tentoonstelling “De Elite Van Morgen” in de Arcam galerie te Amsterdam Naar Zolder!; Prijsvraag inzending voor de Ronald McDonald/ VU kinderstad op het dak van het VU ziekenhuis, Amsterdam, 3de prijs. Nominatie van Wat-huis 2 te Made voor de welstandsprijs 2003; de beste plannen van 2002 in Noord-Brabant Werkbeurs (P. v.d. Voort) van de Stichting Fonds voor beeldende kunsten, vormgeving en bouwkunst, Amsterdam. Winaar van de Charlotte Köhler prijs 2002 van het Prins Bernhard Cultuurfonds, jaarlijkse prijs ter bekroning van het werk van talentvolle kunstenaars en architecten. Lensvelt de Architect Interieurprijs; nominatie voor Restaurant Meander, Emmen. Essen Thurmfeld; prijsvraagontwerp Europan V, 1e prijs ‘around the block’. Krenten in de pap; Architectuurprijs van de stad Leiden; 1e prijs daf b.
Lezingen 2006 2006 2005 2005 2005 2005 2005 2005 2004 2004 2004
‘Retoriek in het ontwerp’, lezing in de reeks Ontwerpmethodiek aan de Academie voor Bouwkunst te Amsterdam. Presentatie Ontwerpgrammatica Masterplan Limes; Lezing voor de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek. Lezing over het werk van DaF-architecten aan de academie Maastricht ‘Over de FastFerry met enkele (fotografische) onderbrekingen’, lezing aan het NAi in het kader van de AM-NAi nominatie. Jurylid voor de ideeënprijsvraag ‘De Romeinse Lijn’ van de provincie Utrecht. Presentatie Limes Atlas; Lezing voor de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek . De Romeinse Limes als ontwerpvraagstuk; lezing en deelname aan de workshop ‘Ontwerpen aan een vreemd land’, aan de Vrije Universiteit, Amsterdam. De Romeinse Limes als ontwerpvraagstuk; lezing op het Planarch Seminar. ‘Ruimtelijk manuscript Rotterdam, 6 veranderlijke kaarten van de stad’, in het NAi in het kader van Vedute. De verloren plek; lezing op de manifestatie ˜De plek als opdrachtgever”, op de Archipuncturale 04, Belvedere themadag Limes; dagvoorzitter en gespreksleider tijdens deze dag over de Romeinse Limes en mogelijkheden voor herinterpretatie in Leidsche Rijn.
DaF-architecten, Rotterdam
Profiel ir. Daan J.J. Bakker 1968 1987-1994 1991 1992 1993 1994-1995 1995-1997 1997-1998 1999-2005 1999-2004 2000-2004 2005-2006 2006-2008
Geboren in Herpen. Studie bouwkunde aan de Technische Universiteit Delft. Werk voor ir. Kees Christiaanse architects & planners, Rotterdam. Kinderdagverblijf “het Kasteel”, Soest, samen met Matthijs Bouw, Kirsten van den Berg, Mirjam Galjé en Ton Venhoeven. Verbouwing van een dijkvilla aan de Linge, Rumpt. Tentoonstellingsontwerper bij het Nederlands Architectuurinstituut, Rotterdam. Projectarchitect bij Höhne & Rapp architekturbüro, Amsterdam. Onderzoek en publicatie “Het kant-en-klaarhuis”, NAi-uitgevers, Rotterdam. In samenwerking met Christian Rapp. Gastdocent aan de Technische Universiteit Delft. Visiting critic aan o.a. Design academie Eindhoven, HKA Arnhem, University of Liverpool, AVBA Amsterdam. Lid adviescommissie Stimuleringsfonds voor Architectuur. Gastdocent aan de Academie van Bouwkunst, Amsterdam. Lid selectiecommissie Jaarboek Architectuur in Nederland
ir. Catherine M.N. Visser 1966 1986-1987 1987-1994 1991-1992 1993-1994 1994 1995 1995-2001 2000-2005 2006 2007 2007-08
Geboren in Parijs. Studie rechten aan de Rijksuniversiteit Leiden. Studie bouwkunde aan de Technische Universiteit Delft. Werk voor Ton Venhoeven, architect, Amsterdam. Werk voor professor A.Tzonis, Delft. Werk voor Art Zaaijer, architect, Amsterdam. Werk voor Palmboom & v d. Bout stedenbouwkundigen, Rotterdam. Projectarchitect bij Maxwan, architectuur & stedenbouw, Rotterdam. Gastdocent aan de Academie van Bouwkunst, Amsterdam. Gastdocent aan de Technische Universiteit Eindhoven. Onderzoeker bij RMIT aan de Technische Universiteit Delft. Lid beoordelingscommissie Fonds Voor Beeldende Kunsten, Amsterdam
ir. Paul J.J. v.d. Voort 1967 1986-1987 1987-1995 1991 1991-1992 1993-1994 1996 1996-1997 1997-2001 2000-2005 2001-2003 2003-2006
Geboren in Haarlem. Studie antropologie aan de Rijksuniversiteit Leiden. Studie bouwkunde aan de Technische Universiteit Delft. Werk voor Architectenbureau Chlimintzas, Amsterdam. Werk voor O.M.A., Rotterdam. Werk voor Léon/Wohlhage Architekten, Berlijn. Werk voor Meister und Käferstein Architekten, Zürich. Werk voor Marlies Rohmer, architect, Amsterdam. Projectarchitect bij ir. Kees Christiaanse architects & planners, KCAP, Rotterdam. Gastdocent aan de Hogeschool Tilburg. Gastdocent aan de Technische Universiteit Delft. Docent aan de Willem de Kooning kunstacademie, Rotterdam.
DaF-architecten, Rotterdam
Medewerkers sinds 1996: Andreas M端ller Isabell Klunker Ido Lahor Erik Ruttgers Falco Webbink Martijn Oskam Josefine Wikholm Stanislav Kirichenko Stefanie Schwertassek Jaqueline Lehmann Carles Oliver Varsela Ferry den Ridder Diego Quadrelli Tijn Brands Janneke Koppendraaier Jan Geert de Bruin Monika Konrad Bas Lagendijk Miguel de la Torre Galvan Pleunie Franke Martijn Broekhuis Ana Cabellos Garcia Aida Fuster Marcel Klooker Polle Koks Mattijs Bracke Natalia de Andres Marcos Edwin Veth Michiel Moerland Diane Philippe Annemette Hellinga Marieke Veling Simone Bijlard Samenwerkingen sinds 1996: Andrew Tang Kirsten van den Berg Fransje Hoojmeier Otto Weijers en Masha Pidodnya Marinke Steenhuis Urban Fabric / Paul Meurs Marinke Steenhuis Gabriela Bojalil Jasper de Haan Architecten Eric Slotboom Urban Affairs Adviseurs: ABT-west: John Galjaard ABT-Belgie: Bert Nijs Bureau Bouwkunde, Peter Houtman Blanksma Bouwbedrijf, Eric VIs Architechniek, Tim van Eijsden KMH-administraties Budel Bouwtechniek Ingenieursbureau IOB BDB, Hoofddorp, Arnold van Bruggen BSH, Harry Wolbers Bureau Eendracht, Eindhoven Harm Scholtens Laurent en Bakker dr. ir. A.F. Hamerlinck, brandadvies I.O.B. Hellevoetssluis Adviesbureau Huygen, Ed Vonk MR7, Bouwkundig tekenwerk
DaF-architecten, Rotterdam