DaF-architecten / Rotterdam
1998 - 2008 Sport voor de wijk Onderwijs en cultuur Verdwijnen en verschijnen Medische Zorg Levend interieur Het gebouw als ensemble Eigenwijs wonen Samenwonen
V I N D P L A A T S E N
Typisch wonen Gebiedsontwikkeling Standaard en uniek Landschappelijk verband Tijdelijke interventies De gewenste geschiedenis Vindplaatsen
2
wachtruimte Fast Ferry, Rotterdam
DaFarchitecten VINDPLAATSEN 1998-2008
Museum Nagele
Tien jaar geleden werd ons eerste project opgeleverd; het Museum Nagele. Het was de start van een reeks van gebouwde en nog niet gebouwde projecten, onderzoeken, tentoonstellingen en publicaties. Dat eerste project verenigde, achteraf gezien, een heel aantal thema’s die steeds terugkomen in ons werk zoals het respectvol omgaan met de reeds aanwezige structuur, interesse in het cultuurhistorische en de herinterpretatie van typologie en archetype. De combinatie van die thema’s resulteert in ontwerpen die niet altijd in één oogopslag te waarderen zijn, maar waarvan de waarde en relevantie zich langzaam aan de bezoeker of gebruiker openbaren. Zo ontstaan ontwerpen die een lange houdbaarheid hebben en daarmee duurzaam zijn. Ontwerpen die door hun terughoudende en verrassende vormgeving bijzonder blijven.
Onze projecten vinden hun oorsprong in de eigenheid van de ruimtelijke opgave. Die opgave, waarvan we altijd de culturele dimensies verkennen, is voor ons een vindplaats, een plek waarin wij op zoek gaan naar waardevolle elementen, verrassing en inspiratie. Het werk zoals we dat hier presenteren heeft dientengevolge een divers karakter. Het laat ook onze brede interesse zien. Behalve bij architectuurprojecten zijn wij betrokken bij verschillende ruimtelijke onderzoeken, haalbaarheidsstudies en stedenbouwkundige opgaves. Een uitgebreid projectenoverzicht vindt u op onze website www.dafarchitecten.nl
Tien jaar DaF-architecten lijkt ons een goed moment om de resultaten van ons werk breed onder de aandacht te brengen en onze werkwijze met een reeks van projecten te tonen. Daarbij lijkt het ons leuk om in de toekomst (weer) eens met u samen te werken.
Daan Bakker Catherine Visser Paul van der Voort
3
4
Sportcentrum Caland foto: Marcel van der Burg
INHOUD
Publiek en commercieel 6
Sport voor de wijk
10
Onderwijs en cultuur
12
Verdwijnen en verschijnen
14
Medische zorg
16
Levend interieur
18
Het gebouw als ensemble
Woningbouw 20
Eigenwijs wonen
22
Samenwonen
24
Typisch wonen
Stedenbouw en Infrastructuur 26
Gebiedsontwikkeling
28
Standaard en uniek
30
Landschappelijk verband
Cultureel 32
Tijdelijke interventies
34
De gewenste geschiedenis
36
Vindplaatsen
Colofon
5
SPORT VOOR DE WIJK
PUBLIEK
Sportcomplex Caland, Amsterdam Osdorp
foto’s: Jeroen Musch Groen complex Het Calandterrein wordt herontwikkeld. Naast het nieuwe Caland-college komen er woningen en sportcomplex Caland. Ondanks toevoeging van dit forse progamma dient het groene karakter van het terrein behouden te blijven. Daarom is er voor gekozen de verschillende sportzalen als individuele volumes herkenbaar te laten zodat er een paviljoenachtige compositie ontstaat die zorgvuldig is ingepast en die de mogelijkheid geeft voor groene tussenruimten. De zalen worden verbonden door een laag Z-vormig volume dat de entree, gangruimten, kleedruimten, opslag, horeca, fitnessruimten etc. bevat. Van de 2 grootste zalen is er één in het reeds aanwezige groene talud geschoven waardoor op het dak een buitensportveld te bereiken is. De andere is opgetild ten behoeve van parkeergelegenheid. De hekwerken die nodig zijn om die buitenruimten beheersbaar af te sluiten worden voor de gevels van de zalen doorgetrokken en vormen een transparante 2e huid. Deze zorgt voor een gelaagde, dynamische ervaring van de grote dichte volumes.
6
Opdrachtgever: Stadsdeel Osdorp, Amsterdam Management: VKZ Utrecht Aannemer: Heijmans Bouw Amsterdam BV Bvo: 7524 m2 Buiten/overdekt: 2902 m2 Bouwsom: € 7.000.000 Ontwerp/Oplevering: 2004/2007
langsdoorsnede
begane Grond
LANGSDOORSNEDE 0
10m
gymzaal 1 gymzaal 2
0
10m
sporthal 1
overdekt parkeren fietsenstalling ingang
BEGANE GROND
7
centrale ruimte
entreehal dakveld
8
sporthal 2 vechtsport ruimte
sporthal 1
9
ONDERWIJS EN CULTUUR
PUBLIEK
Academie voor Vrije Kunsten, Hasselt
4000 4000 4000 4000 4000 4000 4000
65544
4000 8600
9350
4000 4000 4000 4000 4000 905
king houtbewer
4000
12189 IMTE WERKRU SCHRIJN 50m2
/ tekenen n ontwerpe
atelier
boetseeratelier
atelier bronsgiet
6404
5088
natte bewerking
te buitenruim 206m2
te
afval belichting
9101
5700
opslagruim
TE
13378
GIPSRUIM 32m2
10750
9794
afval
kleed ruimte
GLASKU
doka
IMTE OVENRU 30m2
7316
meters
384m2
presentatie
2 NST 260m
email bewerking
opslag
lier
ST OUWKUN
BEELDH
18095
kleibewerking
zandstraalruimte
metaalate
kunststofatelier
8000
centraal
ZEEFDRUK 18441
11967
drukgedeelte
VRIJE GRAFIEK 370m2 machinekamer voorbereiding zurenklas
spuitcabine
natte ruimte
JUWEELKUNST 537m2 gietklas
bureau
tekengedeelte
atelier bachelor
25350
48554
polyesterwerk
VRIJE KUNSTEN
KERAMIEK 371m2
12600
7500 6300
DIEPDRUK
VLAKDRUK
sanitair
4200
centrale ruimte
12779
afgesloten ruimte
drukgedeelte zilversmederij
nat gedeelte
8700
0.00 m -0.45 m
8100
8100
2951
atelier master
6300
12600
atelierruimte
opslag 2550
opslag
8700
DOCENTENRUIMTE 100m2
6350
presentatie, circulatie 455m2
Creatief ensemble Het gebouw voor de vrije kunsten opleiding is aan renovatie, dan wel vervanging toe. Het is te klein, energetisch en bouwkundig slecht en qua typologie niet meer geschikt voor het kunstonderwijs van deze tijd. Gezien het kritische budget gaat onze inzending voor deze meervoudige opgave uit van het behoud van de betonnen constructies van het bestaande éénlaagse gebouw. Er wordt een tweelaags volume toegevoegd waarmee het vloeroppervlak wordt verdubbeld en waarmee een logische aansluiting wordt gemaakt met het bestaande hoofdgebouw van de opleiding. De plattegrond wordt beheerst door 3 patio’s waar omheen in een vrije organisatie de verschillende afdelingen zijn gegroepeerd. Het ensemble wordt voorzien van een eenduidig ritmisch gevelsysteem dat de verschillende bouwdelen tot een herkenbare eenheid maakt.
2250
2100
0.00 m
0
1
2
3
4
5
GROUND FLOOR 3218 -75-210-147 = 2.786 m2 10650 10500 10500
10
8100
8100
6300
6300
21701
10049 45350
8100
8100 13600
10m
Opdrachtgever: PHL te Hasselt Ontwerp: 2007, meervoudige opdracht
5
Wijkcentrum3 en Hamam, Amsterdam 5 B
2 C
4
7
3
1 C
t
3
3
a
2
A
A 1
3
g
m
0 Stedelijk interieur De Takbuurt heeft een stedenbouwkundige opzet waarin gevels en straten een gecomponeerd geheel vormen. Woninginterieurs zijn ondergeschikt aan het sterke stedenbouwkundige beeld. Dit geeft het gevoel dat die stedelijke ruimten, de straten en pleinen interieurs zijn; de gevels zijn behang, de ramen schilderijen en de deuren kasten. Het gemeenschapscentrum en badhuis is opgevat als een nieuw meubel in het stedelijk interieur. Binnen zijn de programmatische onderdelen op 19e eeuwse wijze gerangschikt, een aaneengeschakelde reeks van zelfstandige interieurs. De tussenliggende ‘restmassa’ is ondergeschikt en bevat installaties, warmtebuffer, toiletten, vluchtwegen en constructie. Uitschrijver: Stichting Prix de Rome Ontwerp: 2001, prijsvraaginzending
Uitbreiding Stedelijke Academie, Lokeren
Eén-tweetje De uitbeiding van de Stedelijke Academie voor Muziek en Woord is opgevat als een verdubbeling en spiegeling van de bestaande Villa 'Ter Beuken'. Via een landschappelijke plint zijn beide bouwdelen verbonden, gebruik makend van het hoogteverschil in het terrein. Waar het historische pand is ingebed in een waardevolle landschapstuin richt de nieuwbouw zich op een nog te ontwikkelen stadspark. Zo is het ensemble dat beide gebouwen vormen het startpunt voor de samensmelting van twee parkgedeelten. De plattegronden met de theaterzaal en de oefenruimtes gaan over 3 lagen, compact gegroepeerd om een centrale hal. Bovenin, onder het akoestisch gevormde dak, bevindt zich de orkestzaal. Opdrachtgever: Stad Lokeren Ontwerp: 2008, meervoudige opdracht
11
VERDWIJNEN EN VERSCHIJNEN
PUBLIEK
Paviljoen Plaswijckpark, Rotterdam
Minimale middelen Dit paviljoen met een snoep- en ijskiosk en een aantal toiletten is tevens een miniatuur perron voor het treintje van het park. Het gebouw bestaat uit 3 donkergroene standaard containers waar omheen een constructie van onbehandeld vurenhout is gedrapeerd. Alles is afgewerkt met smalle horizontale latten die de richting benadrukken van de uitkragende luifels en het perron. Ook filteren zij op een verassende wijze het invallende zonlicht. Met minimale middelen is zo een tijdelijke oplossing definitief geworden. Opdrachtgever: Stichting Plaswijckpark Uitvoering: van der Sluis, Rotterdam Bouwsom: â‚Ź 11.590 Ontwerp/Oplevering: 2004
12
Dienstengebouw Plaswijckpark, Rotterdam
D10
4350
D1 3150
D4
Kleedr. dames 2.9
19,4 m2
Hal
102 m2 0.0
D17
D14
2930
Opslag 1.0
D6
41,9 m2
D15
3750
3090
D5
2400
Kantine 2.7
D13
3150
3600
D3
140,5 m2
D18
D2
D16 P=0
8900 6000
6000
1
6000
6000
3
2
6000
4
3000
5
6
5400
DOORSNEDE B
8700
7
8
9
langsdoorsnede 4350
4350
1
2
3
6000
4
6000
2.7
5
6000
Kantine Werkplaats
102 m2
2.1
5000
7
6000
4500
3900
2.2a
3900
B
2.7
102 m2
2.4b
2.4a
23 m2
DOORSNEDE C
**** Quarantaine
A
8900
2.4a
5500
16000
EHBO
26,5 m2
5700
4200
Opslag
23 m2
3150
EHBO
9100
41,9 m2
3800
5700
Kantine
2.4c
Opslag
37,1 m2
B
A
C
1.0
140,5 m2
D
Kleedr. dames 19,4 m2
16000
2.8
16500
C
4200
5700
4200
C
0.0
4800
5500
16000
19,4 m2
5700
Hal
17,6 m2
cv
***
3900 5700
2.9
D
8700
P=0
DOORSNEDE D 7900
7900
Kleedr. heren
9
5400
6300 D21
P=0
D
8
3000
Kantoor
142 m2
13100
6 D20
6000 33400
Hal 0.0
Verdwijnen in het groen Het ontwerp gaat uit van standaard hallenbouw; een uitgekiend staalskelet met een gevel van aluminium sandwichplaten. Het volume is geleed in 4 gedeelten. Het eerste betreft de entreehof met een buitenopslag. In het middelste, lagere gedeelte bevinden zich de kantoren, toiletten en quarantaineruimtes voor zieke dieren. Het 3e en 4e gedeelte bevat de werkplaats en de kantine. Vanwege de parkachtige omgeving wordt rondom het gebouw, vlak voor de sandwichgevel een tweede huid getrokken bestaande uit een hekwerk van open harmonicagaas, bevestigd op een onregelmatig stramien van stalen stammen. Deze gevel zal worden begroeid en zo zal het gebouw langzaam z’n oorspronkelijke identiteit verliezen en verdwijnen in het groen.
41,9 m2
project:
D8,9
Dienstengebouw
B
Stichting Plaswijckpark
****
5700
7900
opdrachtgever:
D1
Werkplaats 2.1
Toiletten
142 m2
2.5
Kantoor
21,8 m2
2.2a
2.2
***
2.7
102 m2
D7Kleedr. heren 2.9
65 m2
3090
Quarantaine
19,4 m2
2.4b
D2
26,5 m2
23 m2
D21
Opslag 2.4c
D21
6000
6000
6000
1.0
140,5 m2
Chemic. 1.1
datum:
8 m2
37,1 m2
D20
6000
2930
Opslag
EHBO 2.4a
33400 6000
3000
D23
P=0
P=0
1
2
3
4
5
6
7
8900
5400
8700
8
16-02-2006
gewijzigd:
5100
DOORSNEDE A
tek nr:
schaal:
48000
begane Grond
Doorsneden P001: Plattegrond +4200 Opdrachtgever: Stichting Plaswijckpark Uitvoering: Dura Vermeer Bvo: 792 m2 19-12-2006 BA-8 Bouwsom: â‚Ź 500.000 1:200 Ontwerp/Oplevering: 2003/2008
tekening:
3750
Keuken
17,6 m2
Kantine
A
D22
D19
9
PLAD DaF-architecten Delftsestraat 29b 3013 AE Rotterdam t. 010-2621706 f. 010-4624264 e. daf@luna.nl
parkgevel
Mobiele kunstruimte, Volgerlanden
Muziekpodium, Stadspark Amsterdam Osdorp
13
MEDISCHE ZORG
COMMERCIEEL
Medisch Centrum De Pionier, Nieuw Vennep
foto’s: Marcel van der Burg Opdrachtgever: Samenwerking Gezondheidscentrum Kopsstraat Ontwikkeling: Van Luling Vastgoed bv Uitvoering: PGM Bakker Bvo: 1379 m2 Bouwsom: € 1.367.000 Ontwerp/Oplevering: 2005/2008
Pionieren Dit gezondheidscentrum voor de nieuwe wijk Getse Woud in Nieuw Vennep is de behuizing voor een collectief artsen, een fysiotherapiepraktijk, een apotheek en een aantal gelieerde voorzieningen voor gezondheidszorg. Het is gepositioneerd aan de overzijde van de Nieuwkerker Tocht op een bestaand bedrijventerrein. Het is de ambitie van de Haarlemmermeer om het bedrijventerrein langzaam te transformeren naar een voorzieningenstrook. Het Medische Centrum is het eerste en qua programma meest specifieke project voor die ambitie en heeft daarom een expressieve vormgeving. De drie lagen worden verbonden door een ruimte die bestaat uit een hal en een centrale trap met brede vides. Aan de buitenzijde manifesteert deze ruimte zich door de vooruitgeschoven wachtkamer op de eerste verdieping die op de nieuwe wijk gericht is en door de daklichtopbouw. De materiaalvoering (houten latten) van deze objecten is naar binnen doorgezet in het plafond, de trap en de ontvangstbalie. Door het sterke karakter van de centrale gemeenschappelijke ruimte is het mogelijk dat de participanten in hun deel van het project een eigen vormgeving toepassen zonder dat het geheel uit elkaar valt. Het rechthoekige bouwvolume heeft een lichte geleding, Naast de genoemde wachtkamer heeft het een uitkraging aan de kopgevel en een terras aan de achterzijde dat extra karakter en privacy aan de spreekkamers van de artsen geeft. De gevel bestaat uit grijze Eternit platen van 600mm breed, gepotdekseld bevestigd. Die ‘potdekseling’ is bewust overdreven, alsof het is uitvergroot. Dit is gedaan om het gebouw een tactiele, minder abstracte uitstraling te geven die ook ervaarbaar is vanuit de woonwijk. Het oker geschilderde hout verleent het gebouw kleur.
14
+ 4833
+ 1333
langsdoorsnede
aan: 8x290 op: 166
aan: 12x290 op: 166
1e verdieping
15
LEVEND INTERIEUR
COMMERCIEEL
Restaurant voor het Noorder Dierenpark, Emmen
foto’s: Rob ‘t Hart Eten en gegeten worden Alle organisatorische en programmatische aspecten van dit thema-restaurant (keuken, uitgifte, opslag, koel- en vrieskisten, toiletten et cetera) zijn op en bij elkaar gezet. Zo ontstaat er een langgerekt volume dat in het ontwerpproces is uitgegroeid tot een beest. Het betreft een soort walvis waar omheen het eigenlijke restaurant is gesitueerd. De positie van de walvis zorgt voor een vanzelfsprekende scheiding tussen de winkelpassage en het restaurant. Aan weerszijden van het beest liggen de entrees. Er zijn vier uitgiftepunten: een drankenbar, een ijscobar en twee bij de keuken waar je broodjes en maaltijden kunt halen. De staart van het beest is een podium met een lange bank die uitloopt in een trap naar de eerste verdieping waar zich de toiletten en dienstruimten bevinden. De installaties zitten in de neus. Alle aspecten van architectonische vormgeving zijn gemobiliseerd om een goed antwoord te geven op de vraag van de opdrachtgever. Het dier is zo groot dat het zich moeilijk in één keer prijs geeft en ook de precieze biologische identiteit is een openstaande vraag en blijft daarom interessant. Architectuur en metafoor komen samen in het object. Opdrachtgever: Noorder Dierenpark Emmen Uitvoering: D.Verstoep, Zuidbroek / Technische Dienst NDP Ontwerp/plevering: 2000/2001 Nominatie Lensvelt / de Architect Interieurprijs 2002
16
4
“De plastische vormgeving is zo letterlijk dat het vragen oproept over de architectonische stijl. Is dit pretparkarchitectuur? Natuurlijk is het grote beest een verwijzing naar de vermaaksindustrie. Maar het is vooral een slim functionerend bouwwerk, waar vorm en programma elkaar speels in de greep houden.” (Jury Charlotte Köhler prijs)
Museum Advocatenkantoor Nagele Bird en Bird, Den Haag Functionele meubilering De basis van deze verbouwing en inrichting bestaat uit het plaatsen van een aantal opvallende meubels, op maat ontworpen, die elk een specifieke functie vervullen. Zo is er een baliemeubel, een wachtmeubel en een kantine/uitgifte meubel. Naast deze meubels is het representatieve gedeelte van het kantoor opnieuw ingericht waarbij gebruik is gemaakt van wanden van glazen bouwstenen, een lammellenplafond en een rubberen vloerbedekking. Alle oppervlaktes zijn tot een licht en rustig geheel gemaakt. Opdrachtgever: advocatenkantoor Bird & Bird, Den Haag Uitvoering: van der Horst Bouwsom: € 675.000 Ontwerp/Oplevering: 2003
17
HET GEBOUW ALS ENSEMBLE Nieuw centrum voor Zuidwijk, Rotterdam
Tuinieren in de tuinstad in het kader van de herontwikkeling van Zuidwijk wordt er een nieuw stadscentrum ontworpen. Het programma betreft commerciĂŤle en gemeenschapsvoorzieningen, kantoren en woningen in combinatie met een bestaand zorgcentrum dat zal worden uitgebreid. Deze functies zijn gesitueerd rondom een verdiept plein waar ook directe toegang tot een parkeergarage is geregeld. In groter verband is het plan een pleidooi voor een doorgaand proces van transformatie in de tuinsteden in contrast met grootschalige sloop. Opdrachtgever: Gemeente Rotterdam i.s.m. Europan Nederland Ontwerp: 2003, prijsvraaginzending
18
PUBLIEK
Nieuw stadskantoor voor Rotterdam Stedelijk interieur De openbare binnenruimte is het centrale thema voor dit nieuwe stadskantoor aan de Haagseveer in Rotterdam. Het naastgelegen stadhuis, het postkantoor en het beursgebouw hebben prachtige publieke hallen. Deze stedelijke interieurs worden in het ontwerp voortgezet. De stadstoren krijgt de Erasmushal met publieksbalies, burgerzaken en het Cityinformatiecentrum. Het Stadstimmerhuis krijgt de Zadkinehal met culturele voorzieningen en horeca. De wanden van deze interieurs worden gevormd door het hoofdprogramma; de kantoren en de woningen. Deze massa is als het ware om de open ruimte heen gedrapeerd. Uitschrijver: Gemeente Rotterdam Ontwerp: 2001, prijsvraaginzending
De enorme hoogtes van de atria garanderen goede lichttoetreding tot diep in het gebouw. Buiten splitst de toren van het stadskantoor zich om dezelfde reden in 2 volumes. Eigenlijk zijn gebouw en interieur een afdruk van elkaars vorm. Van grote afstand zijn deze stedelijke interieurs zichtbaar en aanwezig.
19
EIGENWIJS WONEN
WONINGBOUW
27 Eigenwijswoningen, Leidsche Rijn, Utrecht
“Het is geen doel op zich om ons met bestaande typologieën bezig te houden maar ook niet om dwangmatig nieuw te zijn. We zijn ons bewust van de historie en daar doen we ons voordeel mee. Wel geven we er altijd een draai aan; we combineren de historische onderlegger met het materiaal of programma van eisen van nu. Voor ons is het de sport om heel dicht bij het gewone, het banale te blijven, en toch iets goeds te ontwerpen.” DB
foto’s: Frank Hanswijk Systeem met keuze De enscenering van 27 woningen, met de uitbouwen en hoge kappen gegroepeerd rondom 2 erven, is losgeweekt uit de straatjesregelmaat van de Vinex-wijk Leidsche Rijn. Uitgangspunt bij de architectuur van de woningen is de keuzevrijheid van de toekomstige eigenaren. Echter, door de sterke basisvorm (het huis met een kap) en de vormgeving en materialisatie van de aanhangsels (entree, goot, aanbouwen en berging), blijft het ontwerp één geheel. Voor- en kopgevels zijn robuust gemetseld terwijl de achtergevel en de uitbouwen gemaakt worden van een her te gebruiken en zelf te verwerken plaatmateriaal. Binnen deze gevels zijn verschillende raamopeningen te kiezen, afhankelijk van koperswensen en achterliggende plattegrond. Met behulp van een uitgekiend bouwsysteem konden de bewoners tot ver in het bouwproces de maat en indeling van hun huis personaliseren. Zowel op de begane grond als op de eerste verdieping kan de uitbouw 4 dieptes hebben. Ook na oplevering is een aanzienlijke uitbreiding in m2 mogelijk zonder dat het wezen van het project wordt verstoord. Die veranderingen in de toekomst zijn bij welstand reeds goedgekeurd en dus vergunningvrij. Opdrachtgever: Woningbouwvereniging Portaal, Utrecht Uitvoering: Koopmans Bouwgroep, Enschede Bouwsom: € 1.850.000 Ontwerp/Oplevering: 2001/2004
20
situatie
4 uitbouwmogelijkheden van de begane
NOORD
C C
1 .2 no
C C
9 .1 no
0 .2 no
H
8 .1 no
P
no.17
W
no.16 C
no.6
no.10
no.5
no.9
no.4
no.8
B
W
no.23
D
C
W
P
W
C
W
no.1
no13
H
Hageheldhof
no.2
no.24
C
no.7
no.14
H
no.11
H
P
A
no.22
P
D
no.12
P
P H
H
C
A A
no.3
C
W
no.15
C
C C
C
no.25 H
H
A
24
B
Kaneelhof
P
P
Groenedijk
Groenedijk
zicht naar de tuinen
standaard
+ uitbouw 1,80m begane grond
+ uitbouw 1,80m begane grond + uitbouw 1,80m verdieping
+ casco 1,20m begane grond
+ casco 1,20m begane grond + uitbouw 1,80m begane grond + uitbouw 1,80m verdieping
+ casco 1,20m begane grond + casco 1,20m verdieping
+ casco 1,20m begane grond + casco 1,20m verdieping + uitbouw 1,80m verdieping
+ casco 1,20m begane grond + casco 1,20m verdieping + uitbouw 1,80m begane grond + uitbouw 1,80m verdieping
zicht op het erf
21
SAMENWONEN
WONINGBOUW
Holbein/Patriotismo, 70 appartementen, Mexico City
Max laadvermogen Dit woongebouw is gesitueerd op een krap trapeziumvormig kavel langs de straten Holbein en Patriotismo in het zuidwestelijke centrum van Mexico-Stad. Het gebouw heeft 8 woonlagen met 9 appartementen per laag. Samen met het bestaande gebouw vormt het een ensemble; een kleiner gedeelte is strak tegen het bestaande aangebouwd en vormt de drager voor de uitkragende kop van het hoofdgebouw. Het ruime binnenhof en de terugliggende gevel aan de tuinzijde garanderen lucht en licht voor alle ruimtes in het gebouw. De appartementen op de bovenste laag profiteren van de extra hoogte die het geknikte dak hun verleent. De begane grond is gereserveerd voor entrees en ruimte voor parkeren en toezicht. Onder de grond zijn 3 parkeerlagen voorzien. Opdrachtgever: GMI (Grupo Inmobiliario Mexico DF) Ontwerp: 2005 Bouwvoorbereiding: 2006 Uitvoering: on hold i.s.m. Gabriela Bojalil RĂŠbora
22
2
3
4
5
6
8
7
3830
2400
450
1420
2400
1430
450
1420
2400
1430
450
1420
2400
1430
450
1420
2400
1430
450
1420
2400
1430
450
1420
2400
1430
450
1420
1430
2773
1
440
440
3564
2410 440 2200
440
8%
11%
440
2200
Linea de terreno
2200
440
8%
170
2200
11%
300
300
1500
2654
170
8%
EDIFICIO HOLBEIN y PATRIOTISMO N
2
N OLUCIO
1
AV REV
A
A
PATRIOTISMO
BEI
PATRIOTISMO
HOL
3
5712
3701
MGI GRUPO INMOBILIARIO
ESCALA:
1:100
D.R.O.:
MAZ-Arquitectura
FECHA.:
14-02-2006
TIPO DE PLANO:
Arquitectonico
REVISION:
PLANO:
CORTE A-A
CLAVE:
ARQUITECTO:
Bojalil / van der Voort / DaF-arquitectos
1240
5430
1900
A-07
5
4849
1933
Calle Holbein, Colonia San Juan Del. Benito Juarez, México D.F.
PROPIETARIO:
4
6400 766
NORTE:
UBICACION:
6
7
6020
8
5655 1770
1709
6287
1900
1985
V1 V1
V2 V1
F
V3 V1
ADA FACH
V1
ES NIVEL
5y7 1, 3,
steel
EIN HOLB
V3 V3
V1
g inte bracin
grated
ll in wa V1
V1 V2
V4 recámara principal
V1
3139
V2
V4
V1 recubrimiento glas
V3
closet
V2 V1
recámara principal
closet
N.P.T +4.35
baño
P2
V2
ascensor
lavanderia
P1
100
P1a
6650 V5
D
C
closet
V14
V4
P2
P1
V2
recámara
V14
baño
4800
P2
DEPARTAMENTO D 61m2
cocina
recámara
V7
P1
galeria V1
P2 350
V1
V1
V3
V3
V2
V2
DEPARTAMENTO I 65m2
lavanderia
lavanderia
1400
5630
cocina
5799
P1
P1 baño
baño
P2
P1
P1
closet
closet
P2
baño
baño
P2
recámara
closet
200
P2
200
closet
V10
B
5002,11 4002
A
152
100
128
2400
estancia / comedor
cocina
recámara principal
recámara principal
recámara
V10
DEPARTAMENTO H 65m2
estancia / comedor
V1
V4
closet
P1a
balcon V15
balcon
baño
V1
P1a
6110
lavanderia
baño
recámara principal
P2
V14
V14
617
recámara
recámara principal
lav.
cocina
PATRIOTISMO
closet estancia / comedor
estancia / comedor
5675
steel bracing integrated in wall
V5
P1 P1
V1
V9
P1a
DEPARTAMENTO B 60m2
closet closet
V2
estancia / comedor
cocina V14
baño
vestibulo
P2
4961
DEPARTAMENTO G 65m2
steel bracing integrated in wall around the windows or use concrete walls
2222 444 335 1170
2560
511
V1
P1
108
P1a
galeria
N.P.T +4.35
P2 baño
closet
B'
V2
P1a
P2
350
P1a P1 ascensor
V1
recámara P2 baño
P1
C'
P1a P1
estancia / comedor
P1a
baño
estancia / comedor
1916
P1
estancia / comedor cocina
railing balcon
V5
20285
closet
recámara principal
vestibulo
lavanderia
P5
D'
vestibulo
closet
129
closet
FACHADA NIVELES 1, 3, 5 y 7
P2
4200
DEPARTAMENTO F 65m2
baño
cocina
recámara
P1
balcon
P2
baño
Límite de terreno
V2
F
P2
closet baño
Línea de Afectación
lavanderia
DEPARTAMENTO C 65m2
DEPARTAMENTO A 64m2
cocina
baño
P1 P2
Línea de restricción
V1 V1
recámara principal
P1
estancia / comedor
recámara principal
incidental sliding glas
4071
cocina lav.
V6
lavanderia V8
DEPARTAMENTO E 65m2
V3
P5
baño
closet P1
V3
E
closet
P2 P1
recámara
recámara
V2 V1
A'
CASETA DE VIGILANCIA. PANEL 3" CON CONTRACHAPADO DE MADERA PINTADO DE COLOR INTENSO. ACABADO FINAL EN BARNIZ LACA ACABADO BRILLANTE MURO EXTERIOR DE FACHADA. PANEL 3" CON DISTINTOS ACABADOS A CARA EXTERIOR (VER DETALLES) Y ACABADO INTERIOR SEGÚN PLANO DE ACABADOS: -CRISTAL 6mm TEMPLADO SEGÚN NORMATIVA PINTADO EN PARTE TRASERA Y FIJADO HORIZONTALMENTE CON PERFILES DE ALUMINIO EN ALTO Y BAJO. - PRECOLADOS DE 150mm DE ESPESOR PROMEDIO DE CONCRETO TERMINADOS EN TEXTURA STONE PROFUNDO, ACABADO EN IONIZADO OSCURO. MURO EXTERIOR DE FACHADA. BLOCK DE CONCRETO LIGERO ASENTADO CON MORTERO CEM;ARE. PROPORCION 1:4. ACABADO EXTERIOR ESTUCO (ESPESOR TOTAL 15cms) Y ACABADO INTERIOR SEGÚN PLANO DE ACABADOS
325
5655
MURO DIVISORIO: BLOCK DE CONCRETO LIGERO ASENTADO CON MORTERO CEM;ARE. PROPORCIÓN 1:4..
5615
MURO DE ELEVADOR: CONCRETO ESTRUCTURAL DE ESPESOR 200mm.
1
2
3
4
5
6
7
8
MURO DE ELEVADOR: CONCRETO ESTRUCTURAL DE ESPESOR 200mm. CON CONTRACHAPADO DE MADERA PINTADO DE COLOR INTENSO. ACABADO FINAL EN BARNIZ LACA ACABADO BRILLANTE MURO DE ELEVADOR: CONCRETO ESTRUCTURAL DE ESPESOR 200mm. ACABADO DE CRISTAL DE 6mm IMPRESION SERIGRAFI, CACOLOCADO SOBRE BASTIDOR DE MADERA, ILUMINACION TRASERA TIPO WALL WASH
PANEL 3"
NOTAS:
PM TZ
P= Pisos *1.-En cocinas y cuartos de lavado, murete de 1.20 m de altura con parte superior de madera de color natural con 2 capas de barniz. M= Muros *2.-Barras de cocina en cocinas y cuartos de lavado de acero inoxidable. T= Techos *3.-En baños, la primera cifra del código de los muros corresponde a los muros húmedos y la segunda a los muros no húmedos. Z= Zoclos *4.-En galerías exteriores. Balaustrada de acero o aluminio 40x40 con pasamanos de madera tipo ipei o similar y barniz natural.
VENTANA DE CRISTAL TRANSPARENTE NATURAL SOBRE CANCELERIA DE ALUMINIO NATURAL MCA. CUPRUM. VER PLANO DE CARPINTERIAS Y PLANO DE ALZADOS. COLUMNA. PERFIL IPE300 REFORZADO CON CONCRETO. VER PLANO DE ESTRUCTURA. MURO DE CONTENCIÓN DE CONCRETO ARMADO DE ESPESOR 400mm
*5.-Sugerimos se entreguen los departamentos con cortinas (se definiran en la fase posterior)
23
TYPISCH WONEN
WONINGBOUW
Woning op IJburg, Amsterdam
foto’s: Marcel van der Burg Z-woning, IJburg Dit huis staat in een aaneengesloten rij op het Rieteiland in IJburg. Door een Z-vormige plattegrond krijgt het huis voor en achter een patio als overgang tussen het interieur en buiten. Enerzijds als entreepatio naar de straat toe, anderzijds als een beschutte hoek in de tuin die grenst aan het IJ-meer. Ook binnen organiseert de Z-vorm de ruimtelijke onderverdeling. De open haard vormt het centrale element van het woongedeelte en is met zijn metselwerk een markant object aan de gevel. Middels een open trap is er een goede relatie tussen woon- en slaapverdieping. De hoekige woning is uitgevoerd in metselwerk gecombineerd met stucwerk op de bovenlaag.
24
Opdrachtgever: Familie Berndsen-Burer Uitvoering: Blanksma Bouwbedrijf, Alphen a.d. Rijn Bvo: 232 m2, Bruto inhoud: 691 m3 Bouwsom: â‚Ź 254.000 Ontwerp/Oplevering: 2004/2006
Cataloguswoning, Made & Den Haag
Woonhuis in Made, NB Opdrachtgever: familie Helwegen Uitvoering: Rosco Bouw bv, Heesch Bvo: 220 m2 Bruto inhoud: 650 m3 Ontwerp/Oplevering: 2002/2003 Nominatie Welstandsprijs Noord-Brabant
cm
cm
+ 240
+ 150
cm
cm
cm + 240
cm
cm
cm
cm
cm
zolder
+ 150
+ 240
+ 150
+ 240
+ 150
cm
overloop
zolder
zolder
+ 150
cm
cm
+ 150
cm cm
+ 150
kamer
badkamer kamer
badkamer
badkamer
+ 240
cm cm
+ 150
kamer
+ 240
+ 240
cm
cm
entree
+ 150
woonkamer
+ 240
woonkamer
cm
entree
entree
cm
keuken
kamer + 240
cm
keuken
+ 150
+ 240
keuken
kamer
kamer
overloop
+ 240
kamer
overloop
+ 150
cm
kamer
kamer
cm
+ 240
K
berging
+ 150
K
K berging bijkeuken
bijkeuken berging
bijkeuken
woonkamer
vide woonkamer
vide woonkamer
vide woonkamer
foto’s: Ximena Davalos
Wat je wil Deze ontwerpen zijn een antwoord op de bij vrije kavels vaak geldende randvoorwaarden die de architectuur binnen het boerderij-format dwingen. De verbouwde boerderij is daarbij de basis van de “Wat-Je-Wil” huizen, de catalogushuizen van DaF-architecten. Het betreft steeds één dak met daaronder een achterdeel (met woonkamer) dat helemaal op de tuin is gericht en een voorhuis dat zich aan de straat presenteert. De voorkant is formeel en statig, de achterkant is open en vrij. Door de vouwen in het dak hebben de woonkamer en de zolderkamer extra hoogte. Bovendien is er een directe ruimtelijke relatie tussen woonkamer en verdiepingen. De houten constructie van de kap en de grote stenen schouw met daar achter de trap zijn de rustieke elementen van het interieur.
Woonhuis in Wateringse Veld, Den Haag Opdrachtgever: familie van der Haar Uitvoering: Booma Bouw bv Bvo: 310 m2 Bruto inhoud: 920 m3 Bouwsom: € 238.000 Ontwerp/Oplevering: 2003/2004
25
GEBIEDSONTWIKKELING
STEDENBOUW
Extreme Vens(t)ers, Amsterdam Zuidoost Scenario’s voor transformatie Het ontwerponderzoek naar transformatiemogelijkheden van de wijk Venserpolder in Amsterdam Zuidoost, is multidisciplinair; stedenbouw, architectuur, cultuurhistorie, sociologie en economie zijn gecombineerd om nieuwe inzichten en oplossingen voor een wijk met grote sociaal-economische problemen te vinden. De aard van de opgave vereist een nieuwe rol van het stedenbouwkundig ontwerp. Het ontwerp van stedenbouwkundige scenario’s en bijbehorende stadsbeelden dient als middel om de complexe opgave te onderzoeken, als communicatiemiddel naar partijen en bewoners over hun wensen en problemen en als kader voor ontwikkelingen. Door middel van scenario’s en beelden zijn diverse betrokkenen, experts en belanghebbenden verleid om uitspraken te doen over een wenselijke toekomst voor de wijk. Daarbij doen de voorgestelde stadsbeelden uitspraken over gebruik, openbare ruimte en architectonische regulering. Studie: Stimuleringsfonds voor Architectuur Ontwerp: 2005-2007 I.s.m. Jolai van der Vegt, Bureau Bergzicht, Katja Rusinovic, EUR, Afke Weltevrede, EUR
26
Veld 1, Schuytgraaf, Arnhem
Weids wonen Veld 1 ligt in de noordwestelijke punt van Schuytgraaf aan de rand van het Betuwse rivierenlandschap. Een fossiele rivierloop, een oude Romeinse weg, een boeren weggetje en een nieuw kanaal vormen samen met het weidse landschap het kader waarbinnen 201 woningen komen te staan. De landschappelijke omgeving is met een aantal groene snedes het veld van 8,5 hectare binnengedrongen. De hoofdontsluiting van de woningen wordt gevormd door een ringlaan die een aantal vistas op het landschap aan elkaar verbindt. Aan de binnenkant van de ring liggen de aaneengesloten woningen. Buiten de ring zijn de vrijere 2-onder-1-kap en vrijstaande woningen gegroepeerd rond collectieve erven. Opdrachtgever: GEM Schuytgraaf, Arnhem Oppervlakte: 8,5 ha Ontwerp: 2007 Uitvoering: 2009-2010
Ontwikkelingsvisie voor Hoboken, Rotterdam De gezonde stad Ziekenhuis en medische faculteit vormen de kern van Hoboken. Nu dat het ziekenhuis met 300.000 m2 nieuw te bouwen programma herbouwd wordt, grijpt de gemeente de kans om het gebied dat een blinde vlek in de stad is, meer kwaliteit te geven. Met een samenhangende visie op het gehele gebied wordt de inbedding van de medische stad in de omgeving gestimuleerd. Een aantal cruciale openbare routes en verbindingen door en langs het complex vormen de ruggengraat van de visie. De verblijfsgebieden aan deze routes worden coherent ontwikkeld waarbij publieksgericht programma en openbare ruimte steeds aan elkaar zijn gekoppeld. Opdrachtgever: DS+V, gemeente Rotterdam Ontwerp: 2001-2002 I.s.m. Kirsten van den Berg, DS+V
27
STANDAARD EN UNIEK
INFRASTRUCTUUR
Wachtruimte Fast Ferry, Rotterdam
foto’s: Jacqueline Schellingerhout
De lyriek van het afscheid Deze constructie van staal en glas werd door een scheepsbouwer op de werf in elkaar gelast, over het water vervoerd en op het, in de Maas klaarliggende, ponton gehesen. Alleen het glaswerk geschiedde op locatie. Het vele glas geeft uitzicht op de passerende schepen en de Erasmusbrug. De simpele vorm, detaillering en materiaalvoering sluiten aan bij het functionele karakter van de havenstad Rotterdam. Opdrachtgever: Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam Uitvoering: Scheepswerf Hoebée bv, Dordrecht Bouwsom: € 170.000 Ontwerp/Oplevering: 2001/2002 Nominatie Am/NAi prijs 2004
28
2,85 +NAP
WILLEMSKADE
NIEUWE MAAS
0m
Essostation Neherkade, Den Haag
+0.5
+0.8
+1.0
10m
Twee lantaarns Een tankstation bestaat uit twee gelijkwaardig grote constructies; een winkel en een luifel. De luifel is een groot en licht ruimtevakwerk bespannen met doek. Door er verlichting in op te nemen zal de luifel oplichten als een lantaarn in het groen. De afgeronde hoeken en de hellende daklijn van de winkel geven het gebouwtje een alzijdig karakter, zonder achterkant. Door het toepassen van glazen stenen krijgt ook de gevel transparantie en glans. Luifel en winkel zijn in het ontwerp op elkaar lijkende elementen geworden. Door de transparantie en gewichtloosheid van beide volumes legt het tankstation een subtiele claim op de locatie, een klein parkje, maar is tegelijkertijd duidelijk zichtbaar voor haar klanten. Opdrachtgever: Exxon Mobile / Coteba Ontwerp/Oplevering: 2001/onbekend
29
LANDSCHAPPELIJK VERBAND
INFRASTRUCTUUR
44 polderbruggen, Rotterdam Zestienhoven
Vorm ≠ constructie De nieuwe wijk ‘Park Zestienhoven’ wordt de komende jaren gebouwd in de voormalige polder Zestienhoven en zal daarom rijkelijk doorsneden zijn met water. Er zijn 44 bruggen nodig om de interne verbindingen en externe bereikbaarheid te waarborgen. De wens van de gemeente is een herkenbare familie van bruggen te maken, geïnspireerd op bestaande polderbruggen. Dit ontwerp gaat uit van de brug als een simpele betonnen plaat over het water. De railing is gebaseerd op de gevarieerde regelmaat van een rietkraag en zoekt daarmee aansluiting bij de natuur. Met dit principe zijn 4 verschillende familielijnen vormgegeven. Verdere differentiatie krijgen de bruggen doordat elke situatie een andere lengte, breedte en sterkte vereist.
30
Opdrachtgever: Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam Ontwerp: 2007 Uitvoering: 2008-2016
22 Parkbruggen voor Meerland, Eindhoven Constructie = patroon In het Park Meerland, behorend bij de nieuwe wijk Meerhoven, zijn 22 bruggen voorzien. De bruggen variĂŤren in lengte (van 9 tot 100m) en breedte en hebben verschillende belastingseisen. Het stedenbouwkundig plan vraagt om een zakelijke maar elegante vormgeving. Om tot een slanke uitstraling te komen wordt de voorgeschreven hoogte voor de brugleuningen constructief gebruikt, het brugdek is daar tussen gehangen. Door verdriedubbeling van een eenvoudige vakwerkligger wordt een uitzonderlijke slanke profilering mogelijk gemaakt; alleen waar de spanningen het grootst zijn is er materiaalverdichting. Dit levert een beeld op van een fijnmazig raster met een licht varierend patroon. Tegelijkertijd krijgen de bruggen door de vakwerkstructuur een rustieke lading die past bij het Engelse landschapspark Meerland.
B18
B10
B7
B8
B3 B11 B17
B12 B13
B1 a+b B16
Opdrachtgever: Gemeente Eindhoven Ontwerp: 2008 Uitvoering: 2009-2010
B15 steiger B6 B5 B2 a+b
B14 B9
31
TIJDELIJKE INTERVENTIES
CULTUREEL
Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam
Visinary Power Na het succesvolle ontwerp voor de 2e Architectuur Biënnale in 2005 werd DaF-architecten 2 jaar later benaderd voor de 3e Architectuur Biënnale Rotterdam. Het ontwerp omvatte 2 tentoonstellingen; ‘Visionary power’ en ‘de Nieuwe Nederlandse Stad’ alsmede een tijdelijke conferentieruimte, de ‘PowerLounge’. Uitgangspunt bij de ontwerpen was om het gebouw, de Kunsthal te Rotterdam, volledig ervaarbaar te houden. De vijf thema’s voor de internationale tentoonstelling ‘Visionary Power’ waren ondergebracht in vijf, door wanden van verticale latten gecreëerde, grote cirkels. Het was een soort stedelijke omgeving van krachtenvelden waar doorheen de bezoekers vrij verbanden konden leggen. Het gedeelte ‘De Nieuwe Nederlandse Stad’ bevatte een verzameling bestaande plannen binnen de Randstad die het denken op grote schaal lieten zien. Een groot ‘kamerscherm’ van houten balken toonde de samenhang tussen beide tentoonstellingen. Voor de PowerLounge werd met simpele middelen en op basis van de aanwezige boomstammen een theaterruimte gecreëerd voor 300 personen. Met gordijnen was de zaal aan te passen waardoor kleinere bijeenkomsten een intiemere sfeer konden krijgen. Een podium en conferentietafel in ruw vuren balken refereerden aan de tentoonstellingsinrichting van de grote zaal. Opdrachtgever: Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam Uitvoering: Landstra en de Vries Ontwerp/Oplevering: 2007
32
De grote projecten, NAi, Rotterdam
Opmerkelijk zijn de meer dan tien kleine en grote architectuurtentoonstellingen die DaF heeft ontworpen voor musea en galeries. Hier toont zich de veelzijdigheid van het bureau. Inzicht in lay-out en routing, een visie op ruimtelijke vormgeving en overdracht van informatie moeten in een concept worden samengebald. De heldere, doortastende en expressieve wijze waarop DaF dit organiseert, is bewonderenswaardig. (Jury Charlotte Köhlerprijs)
foto’s: NAi Nederland als gebouw Deze tentoonstelling had als doel het zichtbaar maken van 10 grote architectuurprojecten van de rijksoverheid voor een breed publiek. In de grote zaal van het NAi werd de kaart van Nederland tot 3 meter hoogte geëxtrudeerd. Nederland, als groot doorzichtig gebouw van kaasdoek, kreeg specifieke kwaliteiten: Zeeland als nissen, het IJsselmeer als cul-de-sac en de Wadden-eilanden als bankjes. Dit alles was verschaald naar de gridmaat van het gebouw van Jo Coenen. De grens van Nederland toonde de 10 projecten. Er omheen dreven de externe ontwerpopgaves. Binnen Nederland werden de historische referenties gepresenteerd in uitgespaarde kabinetten en gangen. Opdrachtgever: Nederlands Architectuurinstituut Uitvoering: Xylos, Rotterdam Bouwsom: €123.000 Ontwerp/Oplevering: 2002
China Beeldcultuur, NFM, Rotterdam Import/Export Het materiaal van verschillende toonaangevende grafische ontwerpers, web designers, mode ontwerpers en aanverwante vertegenwoordigers van een nieuwe generatie ontwerpers uit China werd tentoongesteld op, in en rondom een muur van grote kartonnen dozen. Vanuit deze dozen werden lichtbeelden geprojecteerd op een witte horizon in de verder geheel zwart geverfde U-vormige ruimte. Opdrachtgever: Christine de Baan/Nederlands Fotoinstituut Uitvoering: NFM, Rotterdam Ontwerp/Oplevering: 2006
33
DE GEWENSTE GESCHIEDENIS
CULTUREEL
Limesproject, Leidsche Rijn Utrecht
Herwaardering van cultureel erfgoed is altijd een politieke daad. Actuele politieke visies bepalen in hoge mate hoe geschiedenis geïnterpreteerd wordt. De historische artefacten zelf bieden daar geen aanknopingspunten voor. (CV)
Vindersloon Deze ruimtelijke verkenning van de Romeinse nederzetting aan de Hoge Woerd, Leidsche Rijn, levert via tekeningen en maquettes een ruimtelijk beeld op van wat er ooit gestaan heeft. Dit is daarna als één van de onderleggers gebruikt voor het ontwerpen aan de visualisatie van de archeologie in het gebied. De reflex in de ruimtelijke ordening om de archeologie als onzichtbare entiteit weg te stoppen onder gras wordt omgebogen in een benadering die de archeologie als inspiratie gebruikt. Opdrachtgever: Stimuleringsfonds voor Architectuur / projectbureau Belvedere Afgerond: 2004
34
Rurbania! regiospecifiek in Twente
Drive-Under type
Het Hoge Huis
zicht op een erf Méér Twente door verdichting Middels een bouwopgave van 300 woningen zijn de mogelijkheden en onmogelijkheden onderzocht van regionaal ontwerpen en regionale architectuur. De studie is aangegrepen om op een andere manier na te denken over de ontwikkeling van de regio Twente. Dit keer niet vanuit planologische haalbaarheid, defensieve strategie en programma maar vanuit de bestaande landschappelijke kwaliteit en de voortschrijdende transformatie van de gemengde landbouw. Voor 2 locaties; een landelijk gebied tussen Hengelo en Oldenzaal en een meer stedelijk gebied in Hengelo, is er door middel van verdichting van de bestaande stuctuur meer bouwvolume én meer bos en haag gecreëerd. Meer typisch Twentsch landschap dus, juist door verdichting. Uitgangspunt hierbij was het boerenerf en z’n groepering van grote volumes. Deze grote volumes zijn vervolgens schetsmatig uitgewerkt in een aantal types woongebouwen. Opdrachtgever: SEV, Rotterdam Ontwerp: 2002 Publicatie: Sprekend of Vanzelfsprekend, SEV/de Balie, ISBN 90 6617 291 6, april 2003
Limes Atlas, 010-uitgevers
Retrospectieve reeks De Limes Atlas toont de ruimtelijke impact van de grens van het Romeinse rijk in Nederland. Dit boek wil als inspiratiebron dienen voor ontwerpers die bezig zijn in dit gebied dat dwars door Nederland loopt van Nijmegen tot Katwijk. Het stedenbouwkundig bureau Must heeft de landschappelijke context in kaart gebracht terwijl DaF de typologie en het uiterlijk van de bouwwerken toont die door de Romeinen zijn neergezet gedurende de driehonderd jaar van hun aanwezigheid. Archeologische vondsten, literatuuronderzoek en overleg met archeologen zijn waar nodig aangevuld met interpretatie en speculatie om zo een helder overzicht te krijgen van de gebouwen van het imperium. Opdrachtgever: Stimuleringsfonds voor Architectuur / projectbureau Belvedere Ontwerp: 2004 Publicatie: 2005, 010-uitgevers, Rotterdam
35
VINDPLAATSEN
CULTUREEL
Romeins castellum Meinerswijk, Arnhem Water en geschiedenis Meinerswijk ligt tegenover de binnenstad van Arnhem aan de Rijn. De geschiedenis van het gebied wordt bepaald door deze strategische ligging aan de rivier. Het ontwerponderzoek gaat over de waardevolle historische elementen in Meinerswijk en de mogelijke inpassing in de toekomstige, waterrijke, ontwikkeling van het gebied. Het gebied zal immers meer water moeten bergen bij hoogwater. Het Romeinse castellum, waarvan de locatie is aangetoond en waarvan sporen zijn aangetroffen, is ĂŠĂŠn van de belangrijkste monumenten in Meinerswijk. Het is echter volstrekt onzichtbaar. In een aantal voorstellen is het castellum als een bijzondere ruimte met verwijzing naar de geschiedenis uitgewerkt. Daarbij is steeds het landschappelijk kader van de rivier aangehouden. Het overstroomgebied is zo vormgegeven dat de vroegere oeverwallen herleven. Opdrachtgever: Gemeente Arnhem, Afronding: 2008, I.s.m: Mark Kocken, Ed Joosting Bunk, Paul van der Heijden
36
Visie vuursteenvindplaatsen, Almere
Minder gras Bij de continue uitbreiding van de stad Almere worden veel Archeologische sites gevonden. De huidige praktijk is om deze vindplaatsen onbebouwd te laten, wat resulteert in onopvallende grasvelden in het stedelijk weefsel. Wat kunnen de vuursteenvindplaatsen bijdragen aan de visualisatie en educatie omtrent archeologie en aan de kwaliteit van de openbare ruimte in Almere? Een reeks van voorstellen verbindt de locaties met elkaar en met de bewoners van Almere en dient als onderlegger voor toekomstige ontwikkeling. Voor ĂŠĂŠn van de locaties is een voorbeelduitwerking gemaakt; een 'speeldernis' die op subtiele en esthetische wijze aanleidingen tot recreatief gebruik geeft. Opdrachtgever: Dienst Archeologie gemeente Almere Ontwerp/Onderzoek: 2008
37
38
DaF-architecten Daan Bakker Catherine Visser Paul van der Voort
Delftsestraat 29b 3013AE Rotterdam
t: 0031-10-2621706 f: 0031-10-4624264
e-mail: daf@luna.nl www.dafarchitecten.nl
ir. D.J.J. Bakker (Herpen, NL 1968) studeerde architectuur aan de TU Eindhoven en Delft. Hij werkte enige jaren in het NAi en in het bureau van Christian Rapp met wie hij ook het boek “het Kant en Klaar Huis” publiceerde. In 1996 begon hij als zelfstandig architect in Rotterdam en was datzelfde jaar mede oprichter van DaF-architecten. Daan Bakker was lid van de beoordelingscommissie van het Stimuleringsfonds voor Architectuur en had zitting in de redactie van het Jaarboek Architectuur in Nederland (2005-2007) en in het bestuur van de stichting Vedute. Hij wordt vaak gevraagd voor het geven van lezingen, workshops en beoordelingen en geeft o.a. les aan de TU Delft, de TU Eindhoven en aan de Academie voor Bouwkunst in Amsterdam. ir. C.M.N. Visser (Parijs, F 1966) studeerde rechten aan de Universiteit van Leiden voordat ze als architect afstudeerde aan de TU Delft in 1994. Zij werkte zes jaar bij bureau MAXWAN aan stedenbouwkundige en architectonische projecten. Catherine Visser is mede oprichter van DaF-architecten. Naast haar werk als ontwerper heeft zij zich binnen het bureau gespecialiseerd als architectuur-historisch onderzoeker en in die hoedanigheid heeft zij meegewerkt aan meerdere publicaties en manifestaties en is ze verbonden aan ®MIT, het kenniscentrum van de Faculteit Bouwkunde, TU Delft, op het gebied van stedelijke transformatie. Ook doceert zij geregeld aan de TU Delft en Eindhoven en aan de Academie voor Bouwkunst in Amsterdam en schrijft ze voor verschillende vakbladen. ir. P.J.J. van der Voort (Haarlem, NL 1967) is, na een korte periode antropologie gestudeerd te hebben, in 1995 als architect afgestudeerd aan de TU Delft. Na in Berlijn, Zurich en Amsterdam te hebben gewerkt was hij vier jaar werkzaam als projectarchitect in het bureau van Kees Christiaanse en ontwierp en realiseerde daar met name projecten in de woningbouw. Begin 2001 maakte hij, als mede-oprichter, de overstap naar DaF-architecten. Naast zijn werkzaamheden als architect is Paul van der Voort geregeld werkzaam als docent architectonisch ontwerpen aan de TU Delft, de Academie van Bouwkunst in Tilburg en aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam.
Opdrachtgevers: Blanksma Bouwbedrijf, DS+V Rotterdam, Exxon Mobile, Gemeente Almere, Gemeente Arnhem, Gemeente Den Haag, Gemeente Eindhoven, Gemeente Schiedam, Gemeente Utrecht, GEM Schuytgraaf, Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam, Koopmans Bouwgroep, MGI-inmobiliario, Nederlands Architectuurinstituut, Portaal ontwikkeling, Provincie Gelderland, NDP Emmen, Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam, Ontwikkelingsmaatschappij Wateringse Veld, SEV, Stadsdeel Amsterdam Osdorp, Stadsdeel Amsterdam Zuidoost, Stable International, Stiching Waterproject, Stichting Plaswijkpark, Stimuleringsfonds voor Architectuur, Stuurgroep Belvedere, Van Luling Vastgoed, VKZ, woningcorporatie De Woonplaats. Adviseurs: Abt-West, Abt Antwerpen, Adviesbureau Huygen, Adviesbureau vanderWeele, Adviesbureau Hamerlinck, Architechniek, Bouwhaven, Budel Bouwtechniek, BSH Enschede, Bureau Bouwkunde, Bureau Eendracht, Ingenieursbureau I.O.B, Technisch Ontwerpbureau MR7, Van der Vorm Engineering Samenwerkingen: ADC Heritage, A.Y.K. Tang, Bernard Colenbrander, Blanksma Bouwbedrijf, Bureau Must, Bureau Venhuizen, Bureau Bergzicht, De Zwarte Hond, DKV, DS+V Rotterdam, Eric Luiten Landschapsarchitect, Eric Slotboom, Fransje Hooijmeier, Gabriela Bojalil Rébora, H+N+S, Jasper de Haan Architecten, KCAP, Kirsten van den Berg, Ouwe Gouwe Vastgoed, ®MIT TUDelft, Steenhuis onderzoek, Urban Fabric, VHP. Medewerkers: Andreas Mueller, Isabel Klunker, Ido Lahor, Falco Webbink, Martijn Oskam, Stanislav Kirichenko, Josefine Wikholm, Stefanie Schwertassek, Jacqueline Lehmann, Carles Oliver Barcelo, Ferry den Ridder, Tijn Brands, Diego Quadrelli, Janneke Koppendraaier, Jan Geert de Bruin, Monika Konrad, Bas Lagendijk, Anna Ernst, Miguel de la Torre Galvan, Pleunie Franke, Martijn Broekhuis, Ana Cabellos Garcia, Aida Fuster Duran, Marcel Klooker, Polle Koks, Mattijs Bracke, Natalia de Andres Marcos, Michiel Moerland, Edwin Vet, Uri Ben Ari, Diane Phillip, Annemette Hellinga, Marieke Veling, Simone Bijlard, Leo Pollard, Carin Sturm, Desiree Kerklaan Grafisch Ontwerp: DaF-architecten i.s.m. Pilar Gonzalez
39
DaF-architecten Delftsestraat 29b 3013AE Rotterdam
t: 0031-10-2621706 f: 0031-10-4624264
“Wie DaF-architecten afgelopen jaren heeft gevolgd, weet dat zij geïnteresseerd zijn in de typologie van een gebouw. Hoe grijpen programma en vorm in elkaar? Deze vraag is de rode draad in hun werk. Hierbij gaat het hen niet zozeer om het versleten adagium ‘vorm volgt functie’, maar vooral om de kwestie hoe je nieuwe vormen van gebruik kan koppelen aan archetypes in de architectuur. DaF weet daarmee de essentie van het architectonische cliché te raken, en heeft zodoende een prachtig vertrekpunt voor originaliteit en vernieuwing te pakken.” (Jury Charlotte Köhler prijs)
FOTO OMSLAG:
Uptown / Downtown project voor 170 appartementen, enkele publieke voorzieningen en commercieel oppervlak in Moskou Opdrachtgever: CMI-Moscow Ontwerp: 2003, prijsvraaginzending
11-2008
e-mail: daf@luna.nl www.dafarchitecten.nl