„The Economist” chwali polskie szkoły sobotnie SPORT Puchar Londynu trafia do IBB Polonii TRANSPORT Hopper ulgą dla portfela COOL TIME Rowerem śladami Josepha Conrada COOL MUZA Feliks Tarnawski: Miałem w życiu szczęście robić to, co kocham najbardziej COOL KSIĄŻKA Latające świnie & Lem. Życie nie z tej ziemi COOL ZDROWIE Zdrowo, wartościowo, smacznie… & Dieta a procesy starzenia WYSPY
PRACUJĄCY ZA GRANICĄ BĘDĄ MUSIELI ROZLICZYĆ SIĘ W POLSCE
N o_ 38 (705) 21 września 2017
28 ZNANA ATRAKCJA ZNIKNIE Z OCZU
40 WYCIECZEK SZUKAMY W INTERNECIE
Cz yta j na str oni e
30
+
Fe liet on: Kie dyś to już był o str ona
705-MAKIETA 1 01-27.indd 1
34
COOLTURA24.CO.UK JAK W ŁATWY I SPOSÓB DOTRZEĆ DO TYSIĘCY ODBIORCÓW INFORMUJĄC ICH O IMPREZIE KTÓRĄ ORGANIZUJESZ
24
18/09/2017 20:08:23
705-MAKIETA 1 01-27.indd 2
18/09/2017 20:08:32
705-MAKIETA 1 01-27.indd 3
18/09/2017 20:08:41
ADRES
MARKETING I REKLAMA
DYSTRYBUCJA
Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL
marketing@cooltura.co.uk
distribution@cooltura.co.uk
DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY
WYDAWCA
KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244
Sara-Int Ltd.
GODZINY OTWARCIA
Pon.-Pt. 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490 www.cooltura24.co.uk, info@cooltura.co.uk ZESPÓŁ REDAKCYJNY
PIOTR DOBRONIAK dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261 KORDIAN KLACZYŃSKI kordian@cooltura.co.uk, wew. 256 MARCIN URBAN m.urban@cooltura.co.uk, wew. 267 DARIUSZ A. ZELLER darek@cooltura.co.uk, wew. 255
ISSN 1743-8489
WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY
JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 AGNIESZKA GĄSIEWSKA a.gasiewska@cooltura.co.uk, wew. 229 DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA
DZIAŁ GRAFICZNY
AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.uk, wew. 260 TOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk, wew. 248 KOREKTA I REDAKCJA TEKSTÓW
BEATA TOMCZYK beata@cooltura.co.uk
Okładka: Tomek Woźniczka
EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk 0208 846 3614
Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.
KSIĘGOWOŚĆ
Cooltura is regulated by IMPRESS: The Independent Monitor for the press CIC For complaints scheme see:
RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk
IMPRESS, 16-18 New Bridge Street, London, EC4V 6AG
KLAUDIA SENYK k.senyk@saraint.co.uk
T 020 3325 4288 E complaints@cooltura.co.uk W cooltura.co.uk
cooltura24uk @cooltura24uk @cooltura24uk issuu.com/cooltura
www.cooltura24.co.uk portal@cooltura.co.uk
705-MAKIETA 1 01-27.indd 4
18/09/2017 20:26:14
Nยบ 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 5
| Cooltura | 05
18/09/2017 20:09:00
londyn Fot. PAP/EPA/Neil Hall
Protest przeciwników Brexitu
»
Przedstawiciele państw Unii Europejskiej mieszkający i pracujący w Wielkiej Brytanii
podczas protestu przed gmachem Parlamentu w Londynie, jaki odbył się w środę, 13 bm. apelowali o zagwarantowanie ich praw w momencie opuszczenia UE przez Wielką Brytanię.
06
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 6
18/09/2017 20:09:11
Nยบ 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 7
| Cooltura | 07
18/09/2017 20:09:20
wyspy Jakub Krupa, PAP Fot. PAP/EPA/Will Oliver
Wiceszef MSW: chcemy, żeby obywatele UE zostali po Brexicie
>
Rząd brytyjski „chce, by obywatele zycję, która „potwierdziła, że nikt mieszUnii Europejskiej pozostali w Wiel- kający tu zgodnie z prawem nie będzie kiej Brytanii, a ochrona ich praw zmuszony do opuszczenia kraju po jego jest naszym priorytetem” - napisał wice- wyjściu z UE oraz że (obywatele UE) będą minister spraw wewnętrznych odpo- mieli czas na złożenie wniosku o pozostawiedzialny za migrację Brandon Lewis nie” w Wielkiej Brytanii. - Chcemy, żebyw artykule dla dziennika „The Times”. ście zostali - powtórzył. Komentarz został opublikowany Jednocześnie dodał, że „obywatele jeszcze przed wielotysięcznym prote- UE, którzy zamieszkali tutaj przed niestem w Londynie przeciwko brakowi ustaloną jeszcze datą graniczną i którzy gwarancji dalszego respektowania praw otrzymają status »osoby osiedlonej«, będą nabytych przez ponad 3,3 mln Europej- traktowani w kwestii dostępu do systemu czyków mieszkających w Wielkiej Bry- edukacji, zdrowia, zasiłków i emerytur tanii, w tym miliona Polaków. tak, jakby byli Brytyjczykami”. - Naszym Minister zaznaczył, że „od ubie- celem jest, by obywatele UE mogli żyć głorocznego referenw tym kraju tak, jak do dum osobiście rozmatej pory - podkreślił. wiał z wieloma obyLewis zaznaczył watelami UE, którzy jednak, że wszelkie obawiają się o swoją ustalenia w tej spraprzyszłość w Wielkiej wie wymagają jednoBrytanii”. cześnie uznania praw Jak ocenił, imiponad miliona Brytyjgranci mają „olbrzymi, czyków mieszkających w 27 państwach członpozytywny wpływ na społeczeństwo, gospokowskich UE. darkę i kulturę WielJak dodał, o d rozp o czę cia kiej Brytanii” oraz „przywieźli ze sobą w czerwcu negocjapomysły, innowacje cji w sprawie Brexitu Brandon Lewis i umiejętności, na któobie strony porozurych polegają nasi pracodawcy i nasze miały się m.in. w kwestii dostępu do przedsiębiorstwa, od uniwersytetów służby zdrowia, wzajemnego uznawania przez farmy po instytucje finansowe”. kwalifikacji zawodowych oraz statusu - Od czasu referendum premier pracowników delegowanych. "Robimy (Theresa May), minister spraw wewnętrz- wszystko, co możemy, aby osiągnąć ostanych (Amber Rudd) i ja jasno mówili- teczne porozumienie w tej sprawie na śmy, że chcemy, by mieszkający w Wiel- jak najwcześniejszym etapie rozmów" kiej Brytanii obywatele UE tu pozostali, - zapewnił. a ochrona ich praw jest naszym prioryWielka Brytania rozpoczęła procetetem - napisał wiceszef MSW. durę wyjścia z Unii Europejskiej 29 marca Lewis przypomniał, że w czerwcu i powinna opuścić Wspólnotę do końca rząd przedstawił w tej sprawie propo- marca 2019 roku. —
08
Jakub Krupa, PAP
Szkocki rząd rekomenduje odrzucenie ustawy o wyjściu z UE
»
Szkocki rząd przyjął rekomendację dla szkockiego parla-
mentu, aby ten nie wyraził zgody na przyjęcie ustawy regulującej wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Jak oceniono, narusza ona podział kompetencji między Londynem i Edynburgiem. Według rządowego dokumentu, „szkocki rząd nie może zarekomendować parlamentowi zgody na ustawę w jej obecnym kształcie”, obawiając się centralizacji władzy w rękach brytyjskiej administracji rządowej i parlamencie w Westminsterze. Jednocześnie zaznaczono, że „choć szkocki rząd żałuje, że Wielka Brytania zamierza wyjść z Unii Europejskiej, to akceptuje, że pewne przygotowania muszą być poczynione, w tym dotyczące zachowania funkcjonującego systemu prawnego”. Jak podkreślono, jednocześnie szkockie władze dostrzegają ryzyko wykorzystania tych zmian do próby przejęcia przez rząd w Londynie pewnych kompetencji, które dotychczas podlegały Unii Europejskiej, a po wyjściu ze Wspólnoty powinny trafić do rządów krajowych Szkocji, Walii i Irlandii Północnej. W dokumencie zaznaczono też, że rządy Szkocji i Wali wspólnie będą przekonywały posłów do przegłosowania poprawek zmieniających brzmienie ustawy, które pozwoliłyby im na wyrażenie zgody na przyjęcie legislacji. Zgoda parlamentów krajowych w Szkocji i Walii nie jest niezbędna, ale jej brak nasiliłby napięcia między rządem centralnym a władzami krajowymi. Wielka Brytania rozpoczęła procedurę wyjścia z Unii Europejskiej 29 marca br. i powinna opuścić Wspólnotę do końca marca 2019 roku.
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 8
18/09/2017 20:09:29
Nยบ 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 9
| Cooltura | 09
18/09/2017 20:09:42
wyspy Jakub Krupa, PAP Fot. Met Police
Czy policjant działał zbyt brutalnie?
>
Niezależna komisja ds. skarg policyjnych (IPCC) poinformowała w zeszła środę o wszczęciu śledztwa ws. rażącego naruszenia obowiązków przez funkcjonariusza londyńskiej policji metropolitalnej, który w lipcu brał udział w zatrzymaniu 20-letniego Rashana Charlesa. Młody mężczyzna zmarł po tym, gdy podczas zatrzymania przez policjantów pospiesznie próbował połknąć mały pakunek, który – jak wykazały badania – zawierał mieszankę kofeiny i paracetamolu. Jego śmierć wywołała kilkudniowe zamieszki w dzielnicy Hackney we wschodnim Londynie, w trakcie których protestujący starli się z policją, oskarżając ją o brutalność i instytucjonalny rasizm. W środę IPCC poinformowała, że jeden z policjantów interweniujących ws. Charlesa jest „objęty śledztwem ws. rażącego naruszenia obowiązków” i „mógł naruszyć standardy profesjonalnego zachowania w związku z zatrzymaniem i obezwładnieniem Rashana, a także wymaganym wsparciem medycznym”. Jak dodano, w toku badania skargi na działanie policjanta przejrzano nagrania z monitoringu i kamer, które mają na sobie funkcjonariusze w trakcie interwencji. Policja metropolitalna w Londynie potwierdziła, że jest świadoma trwającego postępowania. Dodała, że „jest absolutnie kluczowe, aby wszystkie fakty dotyczące tego, co się stało, były ustalone najszybciej jak to możliwe przez niezależne zbadanie dostępnego materiału dowodowego”. – Wszyscy policjanci są w pełni świadomi, że zawsze ponoszą odpowiedzialność za swoje działania. Żaden
10
oficer nie jest ponad prawem, a nawet nie chciałby być – zaznaczono. Jak podkreślono, rozpoczęcie śledztwa w tej sprawie nie oznacza uznania policjanta za winnego, a ostateczna decyzja zostanie podjęta wspólnie we współpracy z IPCC. —
Rashan Charles
Jakub Krupa, PAP
The Times: zatrzymani mężczyźni to uchodźcy
»
pochodzeniu, a w ostatnich latach na prośbę hrabstwa Surrey przyjęli wielu uchodźców, w tym m.in. z Somalii i Erytrei. W 2010 roku za swoje zasługi zostali odznaczeni Orderem Imperium Brytyjskiego. Jak zauważa „Times”, emeryci
Brytyjski dziennik „The Times”
nie otrzymali od lokalnych władz
poinformował, że dwaj mężczyź-
szczegółowych informacji o 18-latku
ni zatrzymani po ubiegłopiątkowym
i byli "zszokowani" tym, co zostało im
zamachu terrorystycznym na londyń-
przekazane w ciągu ostatnich dwóch
skie metro to młodzi uchodźcy, którzy
dni przez śledczych. Ich dom jest prze-
mieszkali w brytyjskiej rodzinie
szukiwany przez specjalistów z oddzia-
zastępczej.
łu antyterrorystycznego.
Jak wynika z informacji gazety,
Drugi zatrzymany został ziden-
obaj mężczyźni pochodzą z krajów ob-
tyfikowany przez media jako 21-letni
jętych strefą wojny i działaniem tzw.
Syryjczyk Jahja Farruch, który ostat-
Państwa Islamskiego (IS).
nio samodzielnie mieszkał w Stanwell
Według „Timesa” 18-letni główny
w hrabstwie Surrey, ale wcześniej
podejrzany jest sierotą z Iraku i przy-
również znajdował się pod opieką
jechał do Wielkiej Brytanii w wieku
Jonesów.
15 lat, gdzie otrzymał status uchodźcy.
Jego tożsamość nie została na
W sobotę został zatrzymany w por-
razie potwierdzona przez prowadzącą
cie morskim w Dover nad kanałem
śledztwo policję metropolitalną.
La Manche, gdy funkcjonariusze
Około 30 osób zostało rannych
rozpoznali go po charakterystycznej,
w piątek rano, gdy w wagonie metra
czerwonej czapce, którą miał na sobie
na stacji Parsons Green w zachodniej
również na nagraniach monitoringu
części Londynu eksplodował impro-
z metra.
wizowany ładunek wybuchowy
Mężczyzna został przyjęty przez
z zapalnikiem czasowym. Związana
brytyjską parę emerytów Ronalda
z IS agencja informacyjna Amak
i Penelopę Jones, którzy na przestrze-
poinformowała, że zamachu dokonał
ni 40 lat opiekowali się jako rodzina
„oddział” związany z tą dżihadystycz-
zastępcza blisko 300 dziećmi o różnym
ną organizacją.
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 10
18/09/2017 20:09:50
Nยบ 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 11
| Cooltura | 11
18/09/2017 20:09:58
wyspy Jakub Krupa, PAP
Rząd chce współpracy nad „kruchym” bezpieczeństwem Europy
>
Brytyjski rząd przedstawił wizję współpracy z Unią Europejską w zakresie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa po wyjściu ze Wspólnoty, oceniając, że „bezpieczeństwo Europy jest bardziej kruche niż w jakimkolwiek momencie od końca zimnej wojny”. W opublikowanym we wtorek 22-stronicowym dokumencie podkreślono, że obie strony „mają wspólny cel, jakim jest bezpieczny i stabilny świat”, a także podzielają opinie dotyczące istniejących zagrożeń, na co wskazują analizy w ramach przeglądu polityki bezpieczeństwa i obrony zarówno Wielkiej Brytanii (SDSR 2015) i Unii Europejskiej (Global Strategy 2016). Jak zaznaczono, „bezpieczeństwo Europy jest bardziej kruche niż w jakimkolwiek momencie od końca zimnej wojny”. Europa mierzy się z wyzwaniami, jakimi są m.in. „długoterminowe przesunięcia w gospodarczych i militarnych siłach”, w tym zagrożenie ze strony Rosji i Korei Północnej, a także pojawienie się zagrożeń ze strony niepaństwowych aktorów polityki międzynarodowej, np. grup terrorystycznych. Wśród priorytetowych celów wspólnych działań w zakresie polityki
12
zagranicznej i bezpieczeństwa znalazła się także walka z zagrożeniami w cyberprzestrzeni, wspólne reagowanie w sytuacjach kryzysowych, a także promocja stabilności i wysokich standardów rządzenia. Autorzy podkreślili, że biorą pod uwagę: „wspólne wartości podzielane przez UE i Wielką Brytanię, zdolności operacyjne, które oferujemy i istniejącą współpracę”. Deklarują też, że „Wielka Brytania chce rozwinięcia głębokiego i specjalnego partnerstwa, które jest bliższe niż z jakikolwiek innym państwem trzecim”. W dokumencie powtórzono także brytyjskie zobowiązanie do dalszej współpracy w ramach Sojuszu Północnoatlantyckiego, w tym ochrony tzw. wschodniej flanki NATO, czego - jak podkreślono - przejawem jest obecność brytyjskich żołnierzy w Polsce, Estonii i Rumunii. W opublikowanej analizie zauważono także konkluzje szczytu NATO w Warszawie w 2016 roku, podkreślając, że to podczas niego „obie organizacje przyjęły bezprecedensową wspólną deklarację, zobowiązując się do bliższej współpracy w wielu obszarach”. Autorzy dokumentu zaznaczyli również, że elementem istniejących
relacji bezpieczeństwa są traktaty dwustronne z dwoma państwami członkowskimi UE, Francją i Niemcami. Brytyjski wiceminister obrony Mark Lancaster ujawnił w ubiegłym miesiącu w rozmowie z PAP, że do końca roku planowane jest także podpisanie podobnego porozumienia z Polską. Oprócz bezpośredniej współpracy politycznej i wojskowej, brytyjskie stanowisko postuluje również zachowanie wzajemnej wymiany informacji niejawnych oraz wymiany eksperckiej, a także zachowanie współpracy konsularnej w krajach trzecich. Wielka Brytania dysponuje największym budżetem przeznaczanym na politykę bezpieczeństwa i rozwojową w Unii Europejskiej, a także jest jedynym krajem w Europie, który spełnia zarówno wymóg NATO o wydawaniu 2 proc. PKB na obronność (w tym 20 proc. tego na wyposażenie armii) oraz cel ONZ, który zakłada przeznaczanie 0,7 proc. dochodu narodowego na pomoc rozwojową. Dokument jest częścią serii publikacji o tym, jak rząd w Londynie wyobraża sobie przyszłe relacje pomiędzy Wielką Brytanią a Unią Europejską po wyjściu ze Wspólnoty. —
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 12
18/09/2017 20:10:06
Fot. Chung Sung-Jun/Getty Images
Premier May „oburzona” północnokoreańską próbą rakietową
>
Brytyjska premier Theresa May jest „oburzona” najnowszą północnokoreańską próbą rakietową i Wielka Brytania będzie się nadal domagać od Chin zwiększenia nacisku na Koreę Północną – oświadczył w Londynie rzecznik szefowej rządu. – Premier jest oburzona ustawicznymi brutalnymi prowokacjami Korei Północnej i zdecydowanie potępia nielegalne testy podejmowane przez tamtejszy reżym. Głównym naszym celem jest obecnie dalsze domaganie się od Chin, by utrzymywały nacisk na Koreę Północną w sprawie zmiany jej kursu – powiedział rzecznik. Wcześniej brytyjski minister spraw zagranicznych Boris Johnson zadeklarował na Twitterze, że „Wielka Brytania i wspólnota międzynarodowa będą w obliczu tych prowokacji stać razem”. Według przedstawicieli władz japońskich i południowokoreańskich, wystrzelona w piątek rano czasu lokalnego (w czwartek późnym wieczorem w Polsce) rakieta przeleciała nad japońską wyspą Hokkaido i po przebyciu około 3700 kilometrów spadła do Oceanu Spokojnego. Lot pocisku trwał około 19 minut, a pokonany przez niego dystans pozwalałby na dotarcie do amerykańskiej wyspy Guam. Wydarzenie to dodatkowo wzmogło napięcie w regionie po podziemnym zdetonowaniu w Korei Północnej 3 września potężnego ładunku nuklearnego. Według amerykańskich źródeł wywiadowczych wybuch ten miał moc 140 kiloton trotylu, czyli dziewięciokrotnie większą niż bomba atomowa zrzucona na Hiroszimę. —
Nº 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 13
| Cooltura | 13
18/09/2017 20:10:14
wyspy Fot. Dan Mullan/Getty Images
Kibice opóźnili mecz
»
Mecz grupowy Ligi Europejskiej między Arsenalem a FC Koeln
rozpoczął się w zeszły czwartek z godzinnym opóźnieniem. Do Londynu przyjechało 20 tys. fanów, mimo że w sprzedaży było jedynie trzy tysiące biletów dla niemieckich kibiców. Zebrali się oni pod stadionem i utrudniali dostanie się na obiekt tym, którzy mieli wejściówki. Doszło do przepychanek między fanami i służbami bezpieczeństwa. Trzy osoby zostały zatrzymane.
14
Jakub Krupa, PAP
Symboliczna porażka torysów
>
Brytyjska Izba Gmin przyjęła wniosek opozycyjnej Partii Pracy o „uczciwą podwyżkę” dla pracowników służby zdrowia. Po raz pierwszy od wyborów rządząca Partia Konserwatywna nie była w sta-
nie uzyskać większości niezbędnej do zablokowania projektu. Wniosek, złożony w ramach tzw. Dnia Opozycji, jest jedynie wyrazem intencji Izby Gmin i nie zobowiązuje rządu do podjęcia żadnej akcji, ale sygnalizuje niestabilność większości parlamentarnej, którą dysponują torysi. Będący na sali posłowie Partii Konserwatywnej nie wzięli udziału w głosowaniu, nie uruchamiając w efekcie formalnej procedury liczenia głosów po tym, gdy wniosek przeszedł jednogłośnie za pomocą głosowego wyrażenia intencji.
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 14
18/09/2017 20:10:24
Będąca w koalicji rządowej północnoirlandzka Demokratyczna Partia Unionistyczna zapowiedziała wcześniej, że jeśli dojdzie do głosowania, poprze wniosek opozycji. Jak tłumaczyli liderzy ugrupowania, służba zdrowia nie jest regulowana umową koalicyjną, co nie zobowiązuje ich do głosowania razem z rządem. W podobny sposób Izba Gmin przyjęła również drugi projekt, apelujący o odwrócenie podwyżki czesnego w szkołach wyższych o 250 funtów. Deputowani większości parlamentarnej ponownie nie wzięli udziału w głosowaniu, unikając tym samym formalnego liczenia głosów. Brytyjski rząd pod wodzą Theresy May nie przegrał na razie żadnego wiążącego głosowania w obecnej kadencji Izby Gmin. W przedterminowych wyborach parlamentarnych w czerwcu, rozpisanych z inicjatywy May dla wzmocnienia pozycji rządu przed negocjacjami w sprawie wyjścia Wielkiej Brytanii z UE, Partia Konserwatywna zdobyła 318 mandatów w Izbie Gmin, tracąc bezwzględną większość w parlamencie. W celu zapewnienia stabilnych rządów i większości parlamentarnej torysi musieli podpisać porozumienie o współpracy z północnoirlandzką Demokratyczną Partią Unionistyczną (DUP), która w nowym parlamencie ma 10 deputowanych. —
Nº 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 15
| Cooltura | 15
18/09/2017 20:10:33
londyn Jakub Krupa, PAP
Wystartowała komisja śledcza ds. Grenfell Tower
>
Komisja śledcza ds. pożaru w wieżowcu Grenfell Tower „znajdzie odpowiedzi na pytania o to, jak w Londynie w XXI wieku mogło dojść do takiej katastrofy” – zapowiedział w zeszły czwartek prowadzący jej prace były sędzia sądu apelacyjnego Martin Moore-Bick. Zbudowany w 1974 roku 24-piętrowy budynek, w którym znajdowało się 127 w większości socjalnych mieszkań, stanął w płomieniach w nocy 14 czerwca. Wstępne badania wykazały, że izolacje i materiały użyte na elewacji bloku nie odpowiadały normom i ułatwiły rozprzestrzenianie się ognia. Według policji zginęło co najmniej 80 osób. To najpoważniejszy pożar w budynku mieszkalnym we współczesnej historii Wielkiej Brytanii. Otwierając pracę komisji, Moore-Bick ocenił, że Grenfell Tower „było bezprecedensową tragedią”, w której wiele osób zginęło lub straciło dorobek swojego życia. – Nasze śledztwo nie może tego cofnąć, ale może znaleźć odpowiedzi na pytania o to, jak w Londynie
16
w XXI wieku mogło dojść do takiej katastrofy – podkreślił, dodając, że nie zawaha się przed postawieniem wniosków i rekomendacji, które mogą skutkować zarzutami karnymi, jeśli na to wskaże zgromadzony materiał dowodowy. W pierwszej części śledztwa postępowanie skupi się na zbadaniu tego, w jaki sposób ogień tak szybko rozprzestrzenił się po całym budynku. Jest to szczególnie ważne, ponieważ może pomóc w wykryciu wad konstrukcyjnych, które mogą dotyczyć również innych tego typu wieżowców. – Jeśli tak jest, będziemy musieli szybko podjąć kroki, by zapewnić, że ich mieszkańcy są bezpieczni – powiedział Moore-Bick. Wśród kluczowych tematów, którymi zajmą się członkowie komisji, będą także szersze zagadnienia dotyczące istniejących regulacji przeciwpożarowych, a także działania lokalnych władz oraz reakcja straży pożarnej. Rzeczniczka brytyjskiej premier Theresy May powiedziała, że rząd jest „zdeterminowany, by spra-
wiedliwości stało się zadość”, i „przekonany, że dojdzie do prawdy i tego, co się stało”. – Chcemy też wyciągnąć wnioski, aby nigdy więcej nie doszło do takiej sytuacji – dodała. Prawnicy reprezentujący ofiary ostrzegali w środę, że wiele osób nie ufa zleconemu przez premier May śledztwu i nie ma poczucia, że są właściwie reprezentowane w komisji. Prośba o dołączenie ich przedstawiciela do składu została jednak odrzucona ze względu na to, że istniałoby zagrożenie naruszenia bezstronności postępowania. Lokalna posłanka z ramienia Partii Pracy Emma Dent Coad również sceptycznie skomentowała rozpoczęcie prac komisji. Obawia się, że nie odpowie ona na kluczowe pytania, dlaczego mająca na swoich kontach ponad 300 mln funtów rezerw rada dzielnicy Kensington i Chelsea zdecydowała się obniżyć koszt remontu budynku o około 100 tys. funtów, kupując gorszej jakości, łatwopalne elementy elewacji. Pierwszy, wstępny raport komisji powinien zostać opublikowany w okolicach Świąt Wielkanocnych. —
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 16
18/09/2017 20:10:41
Nยบ 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 17
| Cooltura | 17
18/09/2017 20:10:50
>
wyspy Jakub Krupa, PAP Zdj ęcia szkola.org
„The Economist” chwali polskie szkoły sobotnie Brytyjski tygodnik „The Economist” opisał w najnowszym wydaniu funkcjonowanie szkół sobotnich, które uczą dzieci Polaków w Wielkiej Brytanii przedmiotów ojczystych. Jak podkreślono, ich uczniowie mają zazwyczaj lepsze wyniki w nauce od rówieśników. 18
Dziennikarze magazynu przypomnieii, że polskie szkoły sobotnie zostały założone pod koniec lat 40. ubiegłego wieku przez pokolenie uchodźców i weteranów, którzy zostali w Wielkiej Brytanii po drugiej wojnie światowej. Jak jednak zaznaczyli, liczba placówek znacznie wzrosła w ostatnich latach, wraz z napływem Polaków po wejściu Polski do Unii Europejskiej w maju 2004 roku. – W 2002 roku 45 szkół był zarejestrowanych przy Polskiej Macierzy Szkolnej. Teraz jest ich 130, a kolejne 20 jest niezgłoszonych i 10 w trakcie zakładania. Jak tłumaczy jeden z rodziców, “istnieje taka dobra forma presji: jeśli twoje dziecko nie chodzi, inni rodzice spytają o to, dlaczego” – napisali. Od tamtego czasu populacja Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii wzrosła kilkunastokrotnie: z 44 tys. osób pod koniec 2003 roku do nieco
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 18
18/09/2017 20:10:58
Nยบ 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 19
| Cooltura | 19
18/09/2017 20:11:06
ponad miliona na koniec ubiegłego roku. Co roku Polki w Wielkiej Brytanii rodzą około 22 tys. dzieci. Małgorzata Lasocka, była dyrektor polskiej szkoły sobotniej im. Marii Skłodowskiej-Curie powiedziała w rozmowie z “Economistem”, że „wiele z nowych szkół zostało założonych, aby zapewnić edukację tym, którzy niedawno przyjechali, lepiej posługują się polskim i jest bardziej prawdopodobne, że wrócą do Polski”. Magazyn zaznaczył, że polski rząd wspiera corocznie funkcjonowanie polskich szkół sobotnich kwotą 10 milionów funtów, a także zapewniając szkolenia dla nauczycieli. W tym roku Sejm przyjął ustawę, która rozszerzyła funkcjonowanie legitymacji szkolnej i związanych z nią uprawnień na uczniów placówek poza granicami Polski. Cytowany przez „Economista” ambasador RP w Londynie Arkady Rzegocki ocenił, że „brytyjskie szkoły są dobre w pomaganiu tym, którzy niedawno przyjechali, ale zapewniają niewiele informacji o polskiej kulturze”. Według informacji tygodnika, zajęcia kosztują około 10 funtów za dzień szkolny, w ramach którego dzieci otrzymują lekcje polskiego, historii, geografii i nauki o kulturze. – Choć mamy niewiele dostępnych danych, wskazują one na to, że uczniowie, któ-
20
Wiele z nowych szkół zostało założonych, aby zapewnić edukację tym, którzy niedawno przyjechali, lepiej posługują się polskim i jest bardziej prawdopodobne, że wrócą do Polski
rzy uczęszczają do szkół sobotnich, wypadają na egzaminach lepiej od rówieśników – powiedziała w rozmowie z dziennikarzami Kirsty Gillan-Thomas z Paul Hamlyn Foundation. Opisując szkolne przedstawienie na bazie „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego - lektury wybranej na Narodowe Czytanie 2017 - dziennikarze zwrócili jednak uwagę na to, że „co równie ważne, zawiązują się tutaj nowe przyjaźnie”. - Podczas końcowych przygotowań do wystawienia „Wesela” dzieci wesoło rozmawiają, mieszając polski z angielskim – zaznaczyli. W czerwcu br. dwie polskie szkoły sobotnie – Polska Sobotnia Szkoła im. Tadeusza Kościuszki w Londynie i European's Welfare Association CIC w Walsall – otrzymały przyznawane przez Elżbietę II najwyższe brytyjskie odznaczenie dla organizacji społecznych, Nagrodę Królowej za Służbę Społeczną (QAVS). Nagroda QAVS, ustanowiona w 2002 roku, czyli w 50. rocznicę koronacji monarchini, przyznawana jest za „wybitne zasługi grup wolontariuszy na rzecz ich społeczności”. W tym roku po raz pierwszy nagrodzone zostały organizacje reprezentujące blisko milionową społeczność Polaków w Wielkiej Brytanii. —
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 20
18/09/2017 20:11:14
Nยบ 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 21
| Cooltura | 21
18/09/2017 20:11:22
sygnały Redaguje Dariusz A. Zeller
Magia komunikacji – słuchanie, a pseudosłuchanie Podstawą poprawnej komunikacji jest chęć wysłuchania siebie nawzajem. Prawdziwe słuchanie nie jest jedynie zachowaniem milczenia, gdy druga osoba mówi. Jest to pełne zaangażowanie w wypowiedź rozmówcy. Słuchanie jest konieczne do zrozumienia argumentów i motywacji drugiej strony. Dzięki temu możemy uniknąć wielu problemów i konfliktów.
> Zaginiony Robert Jerzy Piskadło
»
1 kwietnia 2012 r. w Londynie (Wielka Brytania) zaginął Robert
Jerzy Piskadło. Ma 176 cm wzrostu i brązowe oczy. W dniu zaginięcia miał 41 lat. Ktokolwiek widział zaginionego lub ma jakiekolwiek informacje o jego losie, proszony jest o kontakt z Fundacją ITAKA – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych pod numerem +48 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni.pl. Naszym informatorom gwarantujemy dyskrecję. Informacje o innych osobach zaginionych na www.zaginieni.pl.
22
Czym jest pseudosłuchanie? To słuchanie pobieżne, kierowanie rozmowy na inne tory, koncentrowanie się na swojej odpowiedzi, doradzanie i odnoszenia się do swojego doświadczenia bez wysłuchania wszystkich faktów. Wysłuchanie kogoś w pełni to koncentracja na słowach jakie wypowiada i na uczuciach, które temu towarzyszą. Można tego dokonać poprzez aktywne słuchanie i otwartość na daną osobę, jej przeżycia i punkt widzenia. W takim razie jak słuchać, żeby usłyszeć? Na początku, jeśli to możliwe, usuń bariery pomiędzy tobą i rozmówcą. Wszelkie „rozpraszacze” telewizor, radio, telefon, czy bariery przestrzenne jak zbyt duży lub za mały dystans między wami. Spraw, aby rozmowa była dla was komfortowa. Nawiąż kontakt wzrokowy, ale nie wpatruj się uporczywie. Ist-
nieje powiedzenie, że „oczy są zwierciadłem duszy”, jeśli patrzysz komuś w twarz i koncentrujesz się na nim dajesz mu do zrozumienia, że to, co mówi jest ważne. Sygnalizuj, że słyszysz, co mówi do ciebie druga osoba, nie zawsze musisz odpowiadać, czasem wystarczy uśmiech lub skinienie głowy. Twoja mowa ciała musi być zgodna z tym, co chcesz wyrazić – instynktownie wyłapujemy fałsz i przestajemy ufać osobie, która „gra”– bądź sobą. Nie bój się pauz. Czasem wydaje nam się, że „zapada niezręczna cisza”. Dzięki temu jednak możemy zebrać myśli, zwłaszcza, jeśli jest to trudna rozmowa. Chwila ta może wnieść do rozmowy więcej niż próba „zagadania jej”. Pytania są niezwykle ważną częścią rozmowy, oznaczają, że jesteś zainteresowany, że starasz się zrozumieć. Mitem jest, że powinno się zadawać tylko pytania otwarte, czyli
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 22
18/09/2017 20:11:31
Agnieszka Kurzawa Trener rozwoju osobistego, pedagog społeczno – opiekuńczy. Uwielbia pracę z ludźmi, a szczególnie wspieranie ich w rozwoju. Członkini Polish Psychologists' Association, działała w projektach: Akademia Kobiety oraz Learning&Development. Założycielka Agnieszka Kurzawa Workshops www. facebook.com/agnieszka.kurzawa.workshops.
takie, na które wymaga się rozbudowanej odpowiedzi. Pytania zamknięte (odpowiedź: tak, nie) mogą być równie pomocne, np. kiedy chcesz potwierdzić posiadane już informacje. Jeśli chcesz wiedzieć, wyrazić zainteresowanie rozmówcą – pytaj. Po kolejnych etapach rozmowy, kiedy czujesz, że jest to ważny moment parafrazuj, czyli przekaż swoimi słowami to, co zostało powiedziane. Możesz również zapytać o opinię, czy zrozumiałeś w odpowiedni sposób. Jeśli odpowiedź jest negatywna poproś o wyjaśnienie i ponownie sparafrazuj, aż do momentu, kiedy wszystko będzie jasne. W komunikacji najważniejsza jest szczerość i empatia, czyli chęć zrozumienia naszego rozmówcy. Wierzę, że wyżej opisane wskazówki sprawią, że będzie Ci się „łatwiej” rozmawiało z poczuciem, że wysłuchałeś i zostałeś wysłuchany. Na koniec dodam jeszcze jedno ważne stwierdzenie: wysłuchać i zrozumieć nie znaczy zgodzić się z rozmówcą. Masz pełne prawo do swojego zdania i do jego wyrażania, ale to samo prawo ma druga osoba. Jeśli zainteresował Cię temat, zapraszam serdecznie na warsztat „Magia komunikacji” 24 września 2017 roku od godz. 16.30 do 18.00 w St Thomas’ Church, London, SW2 4XW. Warsztat organizowany jest w ramach XI Dnia Otwartego PPA. Wstęp wolny. —
Nº 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 23
| Cooltura | 23
18/09/2017 20:11:40
COOLTURA24
Jak w łatwy i przyjemny sposób dotrzeć do tysięcy odbiorców informując ich o imprezie którą organizujesz
tutaj możesz zobaczyć co dzieje się w twojej okolicy tu klikasz i dodajesz swoją imprezę wymyślasz fajny tytuł
dodajesz cool zdjęcie albo plakat inni sprawdzają gdzie to będzie a tu masz kalendarz imprez
na portalu znajdziesz również treści z tygodnika Cooltura oraz wiele więcej
24
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 24
18/09/2017 20:14:02
Nยบ 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 25
| Cooltura | 25
18/09/2017 20:18:27
sport
Puchar Londynu trafia do IBB Polonii
>
W niedzielę 10 września zawodnicy IBB Polonii wzięli udział w turnieju o Puchar Londynu. Obecni mistrzowie Anglii okazali się niepokonani. Wygrane we wszystkich (czterech) meczach zagwarantowały im triumf i pierwsze, w nowym sezonie, trofeum. Puchar Londynu w piłce siatkowej mężczyzn, którego organizatorem był Ashley Trodden, przy wsparciu londyńskiego związku, odbył się
26
po raz drugi. W hali Ernest Bevin College rywalizowało pięć zespołów (cztery z najwyższej ligi rozgrywkowej w Anglii – IBB Polonia Londyn, Essex Blaze, London Lynx i Malory Eagles oraz jedna drugoligowa drużyna – New Forest Volleyball). Całodniowe zawody miały na celu wyłonić tegorocznego zdobywcę trofeum oraz sprawdzić formę, biorących w nim udział siatkarzy, przed zbliżającymi się zmaganiami ligowymi. Mecze rozgrywane były w systemie każdy z każdym do dwóch wygranych. Siatkarze London Lynx walczyli o obronę Pucharu. Zwycięzcy zeszłorocznej edycji turnieju musieli jednak uznać wyższość IBB Polonii Londyn. – Pierwsze sparingowe mecze zakończyły się dla nas sukcesem. Zdo-
byliśmy Puchar Londynu, nie przegrywając żadnego spotkania. Turniej pokazał nam jak wygląda obecny poziom kilku ligowych zespołów. Nasza drużyna, na tym etapie przygotowań do sezonu, popełnia jeszcze sporo błędów, ale wiemy nad czym pracować i co poprawić. Mamy sporo nowych, młodych zawodników, którzy nie mają jeszcze dużego doświadczenia, ale mimo tego potrafiliśmy się zgrać. Kluczem dzisiejszego dobrego rezultatu był zgodny, rozumiejący siebie nawzajem zespół – powiedział Patrik Selep, asystent trenera IBB Polonii Londyn. Kolejny kontrolny mecz został zaplanowany na 23 września. Podopieczni Piotra Grabana udadzą się do Essex, by tam zmierzyć się z beniaminkiem Super 8. —
IBB Polonia Londyn - Essex Blaze
2:1 (15:25; 25:20; 15:8)
IBB Polonia Londyn - London Lynx
2:1 (25:20; 23:25; 15:10)
IBB Polonia Londyn - Malory Eagles
2:1 (25:22; 23:25; 15:8)
IBB Polonia Londyn - New Forest Volleyball
2:1 (24:26; 25:20; 15:10)
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 26
18/09/2017 20:22:38
Daniel Kowalski, polsport.co.uk
Rozgrywki wyrównane jak nigdy wcześniej
>
Już dwie pierwsze kolejki rozgrywek polonijnej ligi piłkarskiej w Londynie pokazały, że poziom drużyn niezwykle się wyrównał. Wskazanie faworytów na tym etapie jest więc niezwykle trudne. Drugą rundę spotkań sezonu 2017/2018 zainaugurował derbowy pojedynek pomiędzy KS04 Ark, a Woodmar Rangers. Mecz był wyrównany, nie zabrakło też determinacji z obu stron, co oznacza, że nikt nogi odstawiać nie zamierzał. Choć w przebiegu całego spotkania to Woodmar zasłużył na komplet punktów, pojedynek ostatecznie zakończył się podziałem punktów.
Re m i s e m z a ko ń c z y ł y s i ę w minioną niedzielę jeszcze dwa spotkania, w obu zresztą solidarnie padły po cztery gole. W hicie drugiej kolejki FC Cobalt zremisował z Joga Bonito, a osłabiony kadrowo beniaminek Warriors of God z faworyzowanym The 12 Team Hawks. Mistrz ligi, White Wings Seniors po zaciętym meczu z PCW Olimpia dopiero w końcówce rozstrzygnął go na swoją korzyść. Na drugim froncie Mazury Team notują najlepszy start w historii klubu i po dwóch kolejkach z kompletem punktów przewodzą ligowej stawce. Tym razem ich ofiara padł IFX Team, który gra niezwykle chi-
I Liga
II Liga
Wyniki 2. kolejki:
Wyniki 2. kolejki:
merycznie. Jednego dnia potrafi wygrać z największym faworytem, by w kolejnym przegrać z rywalem niżej notowanym. W pojedynku dwóch beniaminków Przyszlim Pograć nie pozostawiło złudzeń Wolves FC (4-1). Wysokie zwycięstwo trzeba jednak uznać za niespodziankę, szczególnie po pierwszej kolejce, w której oba zespoły zaprezentowały odmienną dyspozycję. Fantastycznie zaprezentowali się futboliści Inter Team, którzy rozgromili LG Team aż 8-1. Komplet punktów zanotowały również ekipy Whitehawks oraz Jantar Feltham. —
KS04 Ark (b) - Woodmar Ltd Rangers
1:1
IFX FC - Mazury Team
0:6
Ziomale FC Feltham - Scyzoryki
5:4
Przyszlim Pograć (b) - Wolves FC (b)
4:1
White Wings Seniors (m) - PCW Olimpia
2:1
Whitehawks FC - Turbo Kozaki
2:1
Warriors of God (b) - The 12 Team Hawks
2:2
LG Team - Inter RSVM Team (s)
1:8
FC Cobalt (p) - Joga Bonito
2:2
Jantar Feltham - Emigranci
2:1
1. White Wings Seniors (m)
2
2. Ziomale FC Feltham
2
3. FC Cobalt (p)
2
4. Joga Bonito
2
5. The 12 Team Hawks
7-3
6
1. Mazury Team
2
12-2
6
7-5
6
2. Inter RSVM Team (s)
2
10-3
4
8-2
4
3. Whitehawks FC
2
4-3
4
4-2
4
4. Turbo Kozaki
2
10-4
3
2
4-3
4
5. IFX FC
2
9-6
3
6. Woodmar Ltd Rangers
2
2-3
1
6. Jantar Feltham
2
4-7
3
7. KS04 Ark (b)
2
1-3
1
7. Przyszlim Pograć (b)
2
6-10
3
8. Warriors of God (b)
2
2-8
1
8. Wolves FC (b)
2
3-6
1
9. PCW Olimpia
2
2-4
0
9. LG Team
2
3-10
1
10. Scyzoryki
2
6-10
0
10. Emigranci
2
1-11
0
Zestaw par 3. kolejki:
Zestaw par 3. kolejki:
09:15
PCW Olimpia - FC Cobalt (p)
09:15
Turbo Kozaki - Mazury Team
10:10
KS04 Ark (b) - Ziomale FC Feltham
10:10
Jantar Feltham - IFX FC
11:05
Warriors of God (b) - Woodmar Ltd Rangers
11:10
Przyszlim Pograć (b) - LG Team
12:00
Scyzoryki - The 12 Team Hawks
12:15
Whitehawks FC - Inter RSVM Team (s)
13:00
White Wings Seniors (m) - Joga Bonito
13:00
Wolves FC (b) - Emigranci
Nº 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 27
| Cooltura | 27
18/09/2017 20:24:52
Transport
>
100 mln tańszych podróży autobusami odbyli pasażerowie londyńskiej komunikacji miejskiej dzięki wprowadzonej dokładnie rok temu taryfie Hopper. Jeśli przesiadamy się w ciągu godziny od rozpoczęcia podróży między autobusami lub z autobusu na tramwaj płacimy jak za jeden kurs, czyli 1,50 funta zamiast 3 funtów. Wprowadzenie ulgi dla przesiadających się było spełnieniem wyborczej obietnicy mera Londynu Sadiqa Khana.
Przygotował Marcin Urban Zdjęcia Keolis UK, Marcin Urban, Matt Cardy/Getty Images
Hopper ulgą dla portfela
Każdego dnia tańsza taryfa jest naliczana średnio 325 tys. razy. W rekordowym dniu było 360 tys. Jak podaje Transport for London, najpopularniejszym miejscem przesiadek są przystanki przy galerii handlowej Brent Cross, a „ulubionym” autobusem przesiadkowiczów – 18. Na początku przyszłego roku TfL chce wprowadzić możliwość nielimitowanej liczby przesiadek w ciągu godziny. Wymaga to jednak skomplikowanej zmiany systemu płatności. Prace są już w fazie testowej. —
Autobus bez kierowcy na testach w Londynie
»
Po alejkach w londyńskim parku olimpijskim jeździ autonomiczny
miniautobus. Pojazd nie ma kierowcy. Porusza się po wyznaczonej wcześniej trasie o długości 1 km, na której są 4 przystanki. Jej pokonanie zajmuje 12 minut. Przystanek początkowy znajduje się przy kawiarni Timber Lodge obok welodromu. Silnik busa pozwala na rozwinięcie prędkości do 30 mil/h, ale ze względów bezpieczeństwa podczas testów ograniczono ją do 5 mil/h. Pojazd ma urządzenia monitorując otoczenie i potrafi omijać lub hamować przed pojawiającymi się nagle przeszkodami. Testy potrwają ponad dwa tygodnie. Prowadzi je firma transportowa Keolis UK.
28
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 28
18/09/2017 20:25:10
Wysiadaj bezpiecznie
»
Zmiana sposobu wysiadania z samochodu może zmniejszyć
liczbę ofiar na drogach. Jak? Wystarczy otwierać drzwi inną ręką, niż robimy to zazwyczaj. W przypadku angielskich kierowców powinna to być dłoń lewa. Ruch jest mniej wygodny, ale zmusza nas do obejrzenia się za siebie. Możemy wówczas dostrzec mijające nas auto lub rowerzystę. Jak podaje BBC, w ciągu pięciu lat przez nieuwagę przy wysiadaniu w Wielkiej Brytanii zginęło 3 kierowców i 5 rowerzystów. Ministerstwo transportu
Znana atrakcja zniknie z oczu
>
Przejeżdżając drogą A303 koło Stonhenge za kilka lat nie obejrzymy już słynnych megalitów. Brytyjski rząd zatwierdził szczegółowe plany zagłębienia trasy w tunelu. Zostanie on zbudowany w obecnym śladzie drogi. Rozpatrywano jeszcze możliwość przesunięcia go na południe od kamieni, ale zrezygnowano z tego pomysłu.
zapowiedziało, że będzie promować
Uznano, że wjazd do tunelu zepsułby widok zachodu słońca podczas zimowego przesilenia. Cytowani przez BBC historycy z organizacji Historic Ingland, National Trust oraz Inglish Heritage, zgodnie przyznają, że zamknięcie drogi w tunelu, przywróci spokój w krajobrazie. Tunel będzie mieć prawie 3 kilometry długości. Budowa rozpocznie się najwcześniej w 2021 roku i będzie kosztować ponad półtora miliarda funtów. —
bezpieczną metodę otwierania drzwi w ramach kampanii Think!. Dodajmy, że pomysł pochodzi z Holandii.
Nº 705
705-MAKIETA 1 01-27.indd 29
| Cooltura | 29
18/09/2017 20:25:24
podatki Piotr Dobroniak, Cooltura24.co.uk
>
Zaczęło się od niewinnej informacji na temat projektu ustawy wymierzonej w tzw. raje podatkowe. Informację podał Dziennik Gazeta Prawna. Przy okazji okazuje się, że tylnymi drzwiami Ministerstwo Finansów próbuje wprowadzić zmianę obowiązującej od 2006 roku umowy pomiędzy Polską a Wielką Brytanią. Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Jeszcze ciekawsze są rozbieżności pomiędzy ministerstwami. Ministerstwo Finansów twierdzi, że nic się nie zmieni dla Polaków mieszkających w UK. Innego zdania jest Ministerstwo Spraw Zagranicznych, które w piśmie przesłanym do naszej redakcji pisze, że umowa z 2006 roku dotycząca unikaniu podwójnego opodatkowania ulegnie zmianie. Również eksperci od międzynarodowego prawa podatkowego są przekonani o tym, że Polacy pracujący w Wielkiej Brytanii będą musieli także rozliczać się w Polsce, a w niektórych
30
Pracujący za granicą będą musieli rozliczyć się w Polsce I to już prawdopodobnie od przyszłego roku podatkowego. Mamy odpowiedzi z Ministerstwa Finansów oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Mamy opinie ekspertów. Nie ma czarów – potwierdza się czarny scenariusz dla Polaków pracujących za granicą.
przypadkach również zapłacą dodatkowy podatek. Jedynie Ministerstwo Finansów uspokaja, że sytuacja Polaków w UK nie ulegnie zmianie. Żaden ze specjalistów nie jest jednak aż takim optymistą. Bagatelizowanie sprawy rozliczeń PIT i branie opinii MF za dobrą monetę można porównać do sytuacji, kiedy plują nam w twarz a my mówimy, że to deszcz. Ministerstwo Finansów pisze, w odpowiedzi na pytania z naszej redakcji, że „przyjęcie tzw. konwencji MLI nie zmieni sposobu rozliczania podatków przez Polaków mieszkających i żyjących w Wielkiej Brytanii. Jej przyjęcie nie oznacza też powrotu do stanu sprzed roku 2006”. Jednak my nigdy nie twierdziliśmy, że samo przyjęcie konwencji MLI spowoduje zmiany w sposobie rozliczania się z podatków. Podkreślaliśmy jedynie, że przy okazji tej ustawy mogą zostać zmienione przepisy i umowy
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 30
18/09/2017 20:03:52
między państwami, które spowodują, że nastąpi powrót do tzw. podwójnego opodatkowania. I to nam oba ministerstwa oraz ekonomiści potwierdzają. W piśmie Ministerstwo Finansów zaznacza, bardzo słusznie z resztą, że „celem tej konwencji jest szybka zmiana istniejących umów o unikaniu podwójnego opodatkowania w celu przeciwdziałania agresywnym optymalizacjom podatkowym na skalę międzynarodową” – jednym słowem ustawa ma przeciwdziałać wyprowadzaniu podatków za granicę przez firmy zarejestrowane w rajach podatkowych. Dalej możemy również przeczytać, że „jeśli ktoś wyjeżdża do pracy za granicą na krótki czas i wraca do Polski (np. zostawił rodzinę w Polsce), to może podlegać opodatkowaniu w Polsce, ale wówczas zastosowanie znajdzie przepis o uldze abolicyjnej. Wynika z niego, że taki pracownik nie zapłaci podatku w Polsce.” Jest jednak pewien haczyk, żeby zakwalifikować się do „ulgi abolicyjnej” trzeba będzie w „przypadku korzystania z tej ulgi (…) złożyć zeznanie PIT”. Oczywiście zeznanie PIT złożyć trzeba będzie w polskim urzędzie skarbowym i wpisać tam swoje dochody z Wielkiej Brytanii (przepisy te będą dotyczyć również innych krajów). To jest właśnie potwierdzenie tego, o czym informowaliśmy w zeszłym tygodniu na portalu Cooltura24.co.uk. Z proponowanych przepisów wynika jasno, że Polacy mieszkający i zarabiający w Wielkiej Brytanii (z resztą nie tylko w Wielkiej Brytanii) że będzie to obowiązkowe. Pytanie tylko jak polskie urzędy skarbowe będą ścigać Polaków, którzy nie złożą PIT-u w terminie albo w ogóle? Ministerstwo Spraw Zagranicznych pisze w swoim piśmie do naszej redakcji, że „zgodnie ze stanowiskiem Polski, wskazanym w formularzu notyfikacji do art. 2 ust. 1 lit. a pkt ii Konwencji, zakłada się objęciem Konwencji MLI również Konwencję między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie
podatków od dochodu i zysków majątkowych, podpisaną w Londynie dnia 20 lipca 2006 r.” Po czym następują najważniejsze dla Polaków żyjących w Wielkiej Brytanii słowa: „W związku z powyższym może zmienić to sytuację prawno-podatkową Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii, mających źródła dochodu i zysków majątkowych w obu państwach”. Wpływy majątkowe to nie mniej ni więcej tylko na przykład dochód z wynajmu mieszkania, jakie zostawiliśmy w Polsce. Może to być również konto w banku, na którym naliczą nam odsetki. Na stronach jednej z największych firm audytowo-konsultingowych – PWC – na temat konwencji MLI napisano wprost: „Na moment podpisania MLI Polska zgłosiła 77 umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, w których dotychczas stosowana metoda unikania podwójnego opodatkowania, tj. metoda wyłączenia może zostać zastąpiona metodą zaliczenia z progresją”. Jeśli takie przepisy znajdą zastosowanie, to Polacy w Wielkiej Brytanii będą de facto rozliczać się tak, jak przed 2006 rokiem, czyli z uwzględnieniem polskich urzędów podatkowych. Nie jest to jedyna opinia fachowców od międzynarodowego prawa podatkowego, która jasno ostrzega przed możliwymi działaniami polskiego rządu i stoi w sprzeczności z tym, o czym pisze w swoim wyjaśnieniu Ministerstwo Finansów. W Dzienniku Gazecie Prawnej czytamy ponadto, że „dla podatników oznaczałoby to więcej obowiązków dokumentacyjnych, ryzyko poniesienia odpowiedzialności karnoskarbowej za ich niedopełnienie, trudniejsze rozliczenia podatkowe, a w wielu przypadkach również wyższe daniny” W innym miejscu pytani przez Dziennik Gazetę Prawną specjaliści wskazują, że taki zapis „wywoła (…) negatywny dla podatników efekt, jaki miał miejsce w 2006 r. w przypadku polskich pracowników w Wielkiej Brytanii. Tyle że tym razem obejmie >>
Nowa metoda, czyli zaliczenie będzie oznaczała konieczność złożenia w Polsce rocznego zeznania podatkowego, nawet jeżeli w wyniku (…) ulgi abolicyjnej należny podatek będzie wynosił zero
Nº 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 31
| Cooltura | 31
18/09/2017 20:04:00
swym zasięgiem więcej państw i pracowników”. Jedna z najważniejszych opinii jaką udało nam się zdobyć, pochodzi od Dr Janusza Fiszera – guru w sprawach międzynarodowych umów podatkowych – byłego eksperta Sejmowej Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów. Byłego doradcy Ministra Finansów – współnegocjatora szeregu międzynarodowych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Wykładowcy na specjalistycznych kursach nt. międzynarodowego prawa podatkowego i umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, organizowanych przez OECD dla pracowników administracji podatkowych państw Europy Środkowo -Wschodniej. Członka Państwowej Komisji Egzaminacyjnej do Spraw Doradztwa Podatkowego I, III oraz V kadencji. Członka Krajowej Rady Doradców Podatkowych I kadencji i II kadencji. Dr Janusz Fiszer pisze w swojej opinii przesłanej do naszej redakcji, że „wejście w życie Konwencji MLI spowoduje faktycznie zmiany co do metody unikania podwójnego opodat-
32
kowania w polskich umowach podatkowych – poprzez zastąpienie metody zwolnienia metodą zaliczenia (inaczej zwaną metodą kredytu podatkowego). Zmiana ta będzie dotyczyła tych wszystkich polskich umów podatkowych, w których obecnie obowiązuje metoda zwolnienia, w tym umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z dnia 20 lipca 2006 r. pomiędzy Polską i Wielką Brytanią. A potem precyzuje: „mówiąc w uproszczeniu, pomimo obowiązywania metody zaliczenia, faktyczny podatek należny od danego podatnika będzie taki sam, jakby nadal obowiązywała metoda zwolnienia. Niestety, nowa metoda, czyli zaliczenie będzie oznaczała konieczność złożenia w Polsce rocznego zeznania podatkowego, nawet jeżeli w wyniku (…) ulgi abolicyjnej należny podatek będzie wynosił zero”. „Niewątpliwie – w ocenie podatników pracujących w Wielkiej Brytanii i innych państwach, co do których nastąpi zmiana metody unikania podwójnego opodatkowania – będzie to znaczna uciążliwość o charakterze administracyjnym i będzie postrzegana
jako zbędny i kłopotliwy formalizm”. W naszym interesie – Polaków mieszkających i żyjących za granicą – jest, żeby władze polskie nie wprowadzały takiego rozwiązania. Jak widać w pismach z obu ministerstw i w opiniach specjalistów takie rozwiązanie jest brane pod uwagę. Stąd wynika nasz naturalny sprzeciw i zbieranie podpisów pod apelami do władz Polskich, żeby takiego przepisu jednak nie wprowadzano. Dlaczego z naszych brytyjskich (dotyczy to również innych krajów) zarobków mamy rozliczać się w Polsce pod groźbą kary? Tymczasem projekt ustawy czyli druk sejmowy nr 1776 bez żadnych poprawek został zaopiniowany przez Komisję Finansów Publicznych oraz Komisję Spraw Zagranicznych i przeszedł do dalszej legislacji. Pod opinią podpisali się Robert Tyszkiewicz (PO) oraz Jacek Sasin (PiS). Petycję do polskiego rządu z apelem o zmianę niekorzystnych zapisów w projekcie ustawy o unikaniu podwójnego opodatkowania, można podpisać na stronie Cooltura24.co.uk —
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 32
18/09/2017 20:04:11
Nยบ 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 33
| Cooltura | 33
18/09/2017 20:04:19
> znowu dobroniak
Kiedyś już tak było W 2006 roku kiedy powstawała nowa młoda organizacja Poland Street. Jako jeden z pierwszych tematów do działania, jej członkowie wzięli sobie walkę z podwójnym opodatkowaniem. Stare dzieje…
34
Nagle pamięć o tej organizacji wróciła za sprawą nowego projektu ustawy, która tylnymi drzwiami wprowadza stan prawny podobny do tego jaki zastali Polacy po 2004 roku w UK. Dlaczego dopiero wtedy problem stał się palący? Otóż dopiero wtedy, Polacy wyjeżdżający do pracy w UK, zderzyli się z systemem skarbowym w Polsce. Jeśli ktoś wyjechał w ciągu roku podatkowego w Polsce do pracy w Wielkiej Brytanii, teoretycznie musiał wpisać do PIT-u swoje brytyjskie dochody. W pierwszym roku bardzo łatwo można było „oszukać” skarbówkę, bo coś tam się jeszcze płaciło. Jakiś tam podatek z polskich zarobków wychodził. Gorzej było w latach kolejnych, nagle człowiek znikał z systemu – nie płacił ZUS-u, nie płacił podatków, a polskie urzędy zaczynały „poszukiwania” niektórych delikwentów.
w UK i zaczynali kolejny. Nie powiem, żeby jakoś wezwania z polskich urzędów skarbowych przychodziły masowo do wszystkich, ale do sporej liczby polskich pracowników na pewno. Problem zrobił się poważny i nabrzmiewał coraz bardziej, aż w końcu wybuchł protestem w marcu 2006 roku. Przed budynkiem polskiego konsulatu w Londynie, w sobotni dzień zebrało się kilka tysięcy Polaków, żeby protestować przed niekorzystną umową. Napis na jednym z transparentów zapadł mi w pamięci: „Zyta, Londyn pyta” – był to tekst skierowany do ówczesnej minister Zyty Gilowskiej, która była odpowiedzialna w rządzie PiS, między innymi, za podatki. Wiec pod konsulatem odbił się szerokim echem. Na miejscu byli dziennikarze praktycznie wszystkich mediów z Polski – dziennikarzy z mediów polonijnych nie licząc.
Kilka osób zgłosiło się do Poland Street właśnie z takim problemem. Do ich domów w Polsce przychodziły ponaglenia z urzędu skarbowego o rozliczenie się z podatku dochodowego. Problem był realny i niektórzy – chcąc nie chcąc – musieli dodatkowy podatek w Polsce zapłacić. Co ciekawe, w lepszej sytuacji byli ci, którzy wyjeżdżali do pracy w Anglii prosto z „bezrobotnego”. Wtedy system łatwiej o nich zapominał. O problemie podwójnego opodatkowania zaczęło się mówić w 2005 roku, kiedy niektórzy z naszych rodaków kończyli pierwszy rok legalnej pracy
Temat przedostał się do świadomości polskiego społeczeństwa, a że wtedy praktycznie każdy miał kogoś w rodzinie, kto wyjechał albo do Irlandii albo do Wielkiej Brytanii mówiło się o tej niesprawiedliwości również w Polsce. Wiec nie był jedyną formą protestu. Przez jakiś czas po wiecu, przed polską ambasadą w Londynie odbywał się tzw. stały protest, podobny do tego sprzed ambasady chińskiej. Przez cały dzień były wyznaczone dyżury przed drzwiami ambasady – z transparentami stali albo członkowie organizacji Poland Street, albo osoby, które zaangażowały się w sprawę.
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 34
18/09/2017 20:04:28
Polskie władze dostały dwa listy ze sprzeciwem podpisane przez brytyjską Polonię i dość długo czekano na to, żeby nadeszła jakaś odpowiedź. W końcu w lipcu 2006 roku Wielka Brytania i Polska podpisały nową umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania a dla tych, którzy nie złożyli wcześniej zeznań PIT, ogłoszono abolicję podatkową. Ludzie zapamiętali sobie jednak opieszałość polskiego rządu i mówiło się, że taka porażka PiS-u jaka nastąpiła rok później, podczas wyborów parlamentarnych w 2007 roku, była spowodowana między innymi sprawą podwójnego opodatkowania. Fakt faktem nigdy wcześniej ani później nie było takich kolejek do głosowania w mieście stołecznym Londyn. Frekwencja zaskoczyła dosłownie wszystkich, łącznie z londyńczykami, którzy pod polskim konsulatem, czy ambasadą robili zdjęcia z niedowierzaniem jakiej długości mogą być w XXI wieku kolejki. Teraz osobiście mam déjà vu związane z podwójnym opodatkowaniem. Może i proponowane przepisy nie są identyczne z tymi z połowy lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku, jednak to zakrawa o kpinę, że jedenaście lat po jednej walce z krzywdzącymi przepisami, trzeba po raz kolejny walczyć z rządem własnego kraju. Najgorsze jest to, że pod płaszczykiem słusznej ustawy o tzw. likwidacji rajów podatkowych, wprowadza się ustawę, która będzie uderzać w przeciętnego Polaka. Z jednej strony Ministerstwo Finansów mówi, że nic się nie stanie, z drugiej Ministerstwo Spraw Zagranicznych, że jednak tak, stanie się. Specjaliści podatkowi nie mają wątpliwości, że państwo polskie po raz kolejny chce zrobić swoich obywateli w trąbę. Jednak cały czas są tacy, którzy w to nie wierzą. I ja się im nie dziwię. To nie do pomyślenia, że można opodatkować dodatkowo kogoś w kraju z którego systemu się nie korzysta. I mam taką przekorną myśl, żeby już więcej nie pisać o tym. Nie krzyczeć, że trzeba się pilnować, bo rząd zrobi nam psikusa. Zostawić tak jak jest. A za rok opisać dramatyczne relacje tych, których ta ustawa dotknie. Bo, że tak będzie to wiem. Widziałem to jedenaście lat temu. Rok jeszcze mogę poczekać. Na przekór tym wszystkim, którzy mówią, że to o czym piszę ja i tylu dziennikarzy to kłamstwo. Ku przestrodze. —
Nº 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 35
| Cooltura | 35
18/09/2017 20:04:39
23 i 30.09. Londyn. Udział bezpłatny www.fattiretours.com/london, www. polishculture.org.uk
>
Mieszkańcy Londynu mogą we wrześniowe soboty wybrać się na trzygodzinne wycieczki rowerowe po miejscach związanych z angielskim pisarzem polskiego pochodzenia Josephem Conradem. To wspólny projekt Instytutu Kultury Polskiej w Londynie, Instytutu Książki w Krakowie i firmy Fat Tire. Organizatorzy zapewniają rowery i kaski. Uczestnicy muszą mieć powyżej 12 lat. —
Cool Time Przygotował Marcin Urban
Rowerem śladami Josepha Conrada 36
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 36
18/09/2017 20:04:48
» w plenerze > Spacery z przewodnikiem po Londynie 23-24.09. Różne lokalizacje w Londynie. Udział bezpłatny walklondon.org.uk Transport for London zaprasza na jesienne spacery po stolicy z przewodnikiem. Do wyboru jest 40 tras zróżnicowanych tematycznie i pod względem długości (od 1,5 km do 15 km). Wśród nowości jest specjalny szlak dla osób z demencją po Southwark Park oraz wycieczka śladami rock’n’rolla po Camden. Zapisy na walklondon.org.uk
> Battle Of Britain Air Show 22-23.09. Imperial War Museum, Duxford, Cambridge CB22 4QR. Bilety: £33.95 (na 1 dzień) www.iwm.org.uk
Lotnicze show upamiętniające bitwę o Wielką Brytanię. Na żadnym innym pokazie lotniczym nie zobaczycie tylu zabytkowych samolotów ile zostanie zaprezentowanych w ten weekend w Duxford. W powietrzu i na ziemi zobaczymy m. in. całe formacje Spitfire’ów i Hurricane’ów, ogromne bombowce Avro Lancaster PA474 i B-17 „Latającą fortecę”, rosyjskiego Jaka 3, latającą łódź Catalina PBY5A, a także dwupłatowce Hawker Fury Mk.I K5674 i Hawker Nimrod II K3661. Ciekawostką będą też jedne z pierwszych na świecie odrzutowców MIG-15 i Havilland DH100 Vampire T.55. Szczegółowy program lotów zostanie podany w folderach dostępnych w trakcie pokazów.
» wystawy > Leonardo, Michelangelo, Raphael Do stycznia 2018. National Gallery, Trafalgar Square, Londyn WC2N 5DN. Stacja: Embankment, Charing Cross. Otwarte codziennie 10.00 – 18.00, w pt. do 21.00. Wstęp wolny www.nationalgallery.org.uk Galeria Narodowa porównuje tej jesieni prace największych twórców epoki renesansu. Zestawiono 8 prac Leonarda da Vinciego (1452–1519), Michelangela Buonarrotiego(1475–1564) oraz Raffaella Santiego, znanego pod pseudonimem
The Virgin and Child with the Infant Saint John the Baptist © Royal Academy of Arts, London
Raphael (1483–1520). Najcenniejszą pracą jest „Tondo Taddei”, marmurowa płaskorzeźba autorstwa Michelangela Buonarrotiego, wykonana między 1504-1506 r. To jedyna marmurowa rzeźba Michała Anioła, znajdująca się w zbiorach brytyjskich.
Nº 705
| Cooltura | 37
X9666 705-MAKIETA 2 30-53.indd 37
Hilaire-Germain-Edgar Degas
18/09/2017 20:04:57
» teatr > The Terrible Infants 27.09. – 28.10. Wilton’s Music Hall, 1 Graces Alley, Whitechapel, Londyn E1 8JB. Stacja: Tower Hill. Spektakle: wt. – sob. 19:30, dodatkowo śr. i sob. 15:00. Bilety: od £15 www.wiltons.org.uk Porywający spektakl oparty na serii bajek dla dzieci. Przedstawienie łączy teatr lalek, muzykę na żywo z nagraną wcześniej narracją w wykonaniu Judi Dench. Producenci polecają je zarówno dużym dzieciom, jak i dorosłym, którzy wciąż czują się młodo. Dodatkową atrakcją jest miejsce, w którym jest wystawiany – okazałe wnętrze sali koncertowej Wilton’s Music Hall. W rolach głównych Becky Bainbridge, Richard Booth, Oliver Lansley, Serena Manteghi i Christo Squire.
> Gin For Breakfast 26.09. – 21.10. Tristan Bates Theatre, 1a Tower Street, Londyn WC2H 9NP. Stacja: Leicester Square. Spektakle: wt. – sob. 19:30, dodatkowo czw. i sob. 14:30, niedz. 15:00. Bilety: od £10 www.tristanbatestheatre.co.uk Stephen Fry, Frank Turner, Mat Horne, Hugo Rifkind i Oliver Kamm wezmą udział w dyskusjach po wybranych spektaklach debiutanckiej sztuki Jess Moore. Celebryci podzielą się swoimi doświadczeniami związanymi z chorobami psychicznymi. Ze Stevenem Fryem będzie można porozmawiać 18 października. Problemy związane z psychiką są głównym tematem spektaklu. Jego bohaterami są Robbie (Tristan Beint) i Jen (Jessica Guise), znajomi z dzieciństwa, którzy po latach spotykają się, by skonfrontować dziecięce marzenia z rzeczywistością.
» kino > Kingsman: The Golden Circle Od 22.09. Komedia sensacyjna, UK/USA. Reż. Matthew Vaughn, wyst. Colin Firth, Julianne Moore, Taron Egerton, Mark Strong, Halle Berry, Pedro Pascal, Sir Elton John, Channing Tatum, Jeff Bridges
38
Kontynuacja przeboju "Kingsman: Tajne służby", który zrewolucjonizował kino szpiegowskie i wprowadził na ekran agentów nowej generacji. „Eggsy”, obecnie jeden z najlepszych agentów organizacji Kingsman, musi pozyskać zaskakującego sojusznika, by rozwiązać zagadkę spektakularnego ataku i odkryć tajemnicę potężnej organizacji zwanej „Złotym Kręgiem”, na czele której stoi wyjątkowo niebezpieczny, bo całkowicie nieobliczalny lider, dążący do władzy nad światem.
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 38
18/09/2017 20:05:06
> Klub Orła Białego 23.09. Disco na Balham. Godz. 21:00 – 02:00. Wstęp: £10 06.10. Disco z Radiem PRL – DJ Jacek Trynkiewicz Godz. 21:00. Wstęp £10. 07.10. Bal Charytatywny London SPARK Wstęp: £80/os. 08.10. Transmisja meczu piłki nożnej Polska - Kazachstan Godz. 17:00. Wstęp wolny www.whiteeagleclub.co.uk
> Harry Styles 29-30.10. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline St, Hammersmith, Londyn W6 9QH. Stacja: Hammersmith. Bilety: tylko ze zwrotów
> TLC 13.11. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline St, Hammersmith, Londyn W6 9QH. Stacja: Hammersmith. Bilety: £41.25
> Metallica
22-24.10. Godz. 19:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £58.75
Nº 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 39
| Cooltura | 39
18/09/2017 20:05:19
Cool TECHNOLOGIE
>
Jak podaje Główny Urząd Statystyczny, w 2016 roku w podróżach o charakterze prywatnym wzięło udział ponad 18 milionów Polaków. To prawie milion więcej w porównaniu do roku 2015. Zwiększyła się też liczba Polaków udających się w podróże zagraniczne. Według danych GUS, w 2015 roku w podróżach turystycznych (z co najmniej 1 noclegiem) wzięło udział 17,4 mln Polaków w wieku co najmniej 15 lat, podczas gdy w 2016 roku podróżowało już 18,3 mln Polaków, czyli niemal milion osób więcej. Tak samo wyraźną dynamikę widać także w liczbie samych podróży turystycznych – ponad 43 miliony w zeszłym roku, podczas gdy w 2015 roku mieszkańcy Polski w wieku co najmniej 15 lat odbyli ich niecałe 40 milionów. Istotnym czynnikiem przy planowaniu podróży jest analiza kosztów, jakie są z nią związane. – Każdego roku Kayak analizuje ponad miliard danych na całym świe-
40
Źródło: Newseria/Cooltura24.co.uk
Wycieczek szukamy w internecie Na rynku usług turystycznych coraz popularniejsze są innowacyjne rozwiązania, takie jak wirtualni asystenci, czyli programy doradcze wykorzystujące sztuczną inteligencję oraz zaawansowane algorytmy przewidywania cen.
cie, dzięki temu możemy przeanalizować te dane i wyciągnąć wnioski. Na podstawie danych historycznych jesteśmy w stanie przewidzieć, jak będą plasowały się ceny w danym okresie i zarekomendować użytkownikom najlepsze rozwiązanie: czy powinni wstrzymać się z zakupem biletu, czy powinni już go kupić, ponieważ ceny mają tendencję rosnąć w danym okresie – tłumaczy w rozmowie z agencją informacyjną Newseria Innowacje Joanna Szpatowicz z biura prasowego Kayak.pl. Polacy coraz chętniej udają się też w podróże zagraniczne, zarówno w celach turystycznych, jak i służbowych. Liczba tych pierwszych wyniosła w 2016 roku 11,2 mln, podczas gdy rok wcześniej Polacy odbyli ich 10,9 mln. Natomiast służbowo w zeszłym roku podróżowaliśmy 874 tys razy (w 2015 roku – 800 tys razy). Szczególnie w podróżach zagranicznych przydają się innowacyjne narzędzia,
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 40
18/09/2017 20:05:30
705-MAKIETA 2 30-53.indd 41
18/09/2017 20:05:41
HipMunk, Kayak, Expedia, Skyscanner, KLM, Lufthansa, BA to tylko niektóre z botów ułatwiających planowanie urlopu
oferowane przez wyszukiwarki turystyczne, takie jak wirtualny asystent podróży czy możliwość programowania alarmu w przypadku pojawienia się bardzo atrakcyjnych ofert podróży w wymarzonym przez nas kierunku. – Sam asystent podróży to funkcja, która może być naprawdę użyteczna dla podróżników. W jednym miejscu mają oni wszystkie niezbędne informacje dotyczące spraw podróży, wystarczy przesłać na specjalnego maila rezerwację swojego lotu, wtedy na bieżąco w czasie rzeczywistym otrzymujemy aktualizacje dotyczące lotu, czyli np. informacje, z którego gate’u mamy odprawę, z którego pasa możemy odebrać nasz bagaż. To na pewno jest pomocne, gdy musimy się odnaleźć w nowym miejscu czy na wielkim lotnisku. Wszystko mamy po prostu w naszym telefonie, w jednym miejscu – tłumaczy przedstawicielka wyszukiwarki. Według raportu “How can I help?” The Rise of Chatbots and Intelligent Agents” spo-
42
Przeciętny turysta odwiedza przynajmniej 20 stron podczas planowania podróży. Aby tego uniknąć, wyszukiwarki zaczęły stosować sztuczną inteligencję
rządzonego przez Orange Silicon Valley, przeciętny turysta odwiedza przynajmniej 20 stron podczas planowania podróży. Aby tego uniknąć, wyszukiwarki zaczęły stosować sztuczną inteligencję, w celu zaoferowania użytkownikowi wszystkiego w jednym miejscu. Jak wynika z badań Orange Silicon Valley, aż 89 proc. konsumentów woli zaangażować się w rozmowę z wirtualnym asystentem w celu jak najszybszego dotarcia do informacji, niż przeszukiwać strony internetowe, czy aplikacje mobilne. – Niedawno Kayak wystartował z chatbotem na Facebook Messengera, to program komputerowy który jest asystentem organizowania podróży. Wpisujemy wiadomości jak do znajomego, pytamy o najtańsze loty, o ulubione kierunki – dzięki sztucznej inteligencji chatbot nam opowiada. Aktualnie jest on obecny na kilku dużych rynkach, takich jak Wielka Brytania czy USA, w przyszłości planowane są nowe rynki, takie jak Polska – podsumowuje Joanna Szpatowicz. —
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 42
18/09/2017 20:05:49
Nยบ 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 43
| Cooltura | 43
18/09/2017 20:05:59
COOL MUZA
Feliks Tarnawski: Miałem w życiu szczęście robić to, co kocham najbardziej
Feliks Tarnawski reżyseruje „Parię” Stanisława Moniuszki, której historyczna premiera poza Polską odbędzie się w POSK-u w sobotę 7 października. Z wybitnym reżyserem, śpiewakiem, człowiekiem opery rozmawia Tomasz Furmanek.
>
Czy uważa pan, że nadszedł właśnie czas na docenienie „Parii” Stanisława Moniuszki, dzieła niewątpliwie pod wieloma względami wyprzedzającego swoją epokę? Multikulturowy Londyn wydaje się być dobrym miejscem na tak wspaniale przygotowane przypomnienie tego dzieła?
Propozycja wystawienia „Parii” jest konsekwencją zamierzenia kierownictwa POSK-u zaprezentowania publiczności, polonijnej i nie tylko, wszystkich oper Stanisława Moniuszki po kolei. Zaczęło się od tego, że pani Marissa Morganti-Stachów, kiedy prowadziła jeszcze Konfraternię Artystów Polskich w Wielkiej Brytanii, doprowadziła do wystawienia „Verbum Nobile, gdyż wystawienie opery w POSK-u zawsze było jej marzeniem. Dzięki pasji i energicznym działaniom Pani Krystyny Bell i pani Joanny Młudziń-
44
Opera ta jest świadectwem talentu kompozytora nie tylko narodowego, ale też wymiaru światowego. (…) Multikulturowy Londyn wydaje się być odpowiednim miejscem na pokazanie tej opery
skiej idea ta jest kontynuowana. Po czterech pozycjach, takich jak wspomniana „Verbum Nobile” oraz „Halka”, „Straszny Dwór” i „Hrabina”, czyli najbardziej znanych i popularnych, nadszedł czas na pokazanie „Parii”, opery najbardziej kompletnej, o najwyższym stopniu wartości muzycznej. Kompozytor pokusił się o pokazanie dzieła o zupełne innym wymiarze muzycznym i tematycznym (libretto), nawiązującym do wiodących trendów w muzyce europejskich kompozytorów tamtych czasów. Opera ta jest świadectwem talentu kompozytora nie tylko narodowego, ale też wymiaru światowego. Stąd propozycja kierownictwa i realizatorów zaprezentowania Moniuszki nie tylko tego znanego, ale i tego, o którym nie do końca wiemy, a powinniśmy wiedzieć, jako Polacy, i nie tylko Polacy. Multikulturowy Londyn wydaje się być odpowiednim miejscem na pokazanie tej opery.
Wiele się mówi o wyjątkowości „Parii”, zarówno w ogólnym kontekście muzycznym jak i w dorobku mistrza Moniuszki. Proszę o komentarz z punktu widzenia wybitnego i doświadczonego śpiewaka, reżysera i człowieka opery w ogóle – na czym polega ta wyjątkowość. Wyjątkowość „Parni” w dużym stopniu wynika z nawiązania do ówczesnych europejskich trendów w muzyce, do inspiracji Orientem, Azją i Dalekim Wschodem w ogóle. Pojawiają się nawiązania do muzyki Verdiego, Pucciniego, Leoncavalla czy Wagnera. Poprzez „Parię” Moniuszko pokazał, że nie obce jest mu to, co dzieje się w muzyce europejskiej. Jego opera jest właściwie dramatem muzycznym, śmiało możemy tutaj mówić, że był Moniuszko jego prekursorem. Stopnia trudności wokalno-muzycznych nie można porównywać do „Halki” czy „Hrabiny”, a raczej odnieść należy do Wagnera czy Leoncavalla….trzeba więc wznieść się na wyżyny doskonałej techniki wokalnej i muzycznej modulacji wykonawczej… No i libretto – opowieść rozgrywająca się w Indiach XVI wieku, w innej cywilizacji…
Jaki jest pański sposób na ujęcie i pokazanie „Parii” w Londynie? Jak się Panu pracuje w POSK-u i z ludźmi POSK-u?
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 44
18/09/2017 20:06:08
Pokazanie „Parii” w POSK-u nie jest łatwe. Na to się składają różne niedogodności: wielkość sceny, zaplecza sceny, warunki techniczne, itp., ale Zarząd i pasjonaci, jakimi dysponuje POSK w osobach pani Krystyny Bell, pani Joanny Młudzińskiej i wielu innych „zapaleńców” – do których sam się zaliczam – wraz z „arcypasjonatem” dyrygentem Stephenem Ellery, sprawiają, że profesjonalizm działań i zalety tych osób gwarantują realizację premiery. Doświadczyłem tego przy realizacjach z ostatnich lat. Stephena Ellery’ego poznałem podczas wspólnej realizacji projektu dla agencji artystycznej Pro Musica, z którą to agencją współpracuję od 27 lat , i to ona jest „winna” naszej znajomości. To dzięki niemu rozpoczęła się moja współpraca z POSK-iem, która trwa już kilka lat i cały czas rozwija się! Bardzo się cieszę, że znowu spotkam przyjaciół przy tej wspólnej realizacji, a ogromnie jestem ciekaw tych artystów, których dopiero poznam. Ufam, że wszyscy artyści spełnią oczekiwania publiczności.
Czy może pan wymienić kilka nazwisk, chociażby wykonawców głównych postaci dramatu? Główną rolę, Idamora, zaśpiewa doskonały tenor Rafał Bartmiński, znany już w POSK-u z roli Jontka w „Halce”. Rafał Bartmiński od wielu lat stale współpracuje z Teatrem Wielkim – Operą Narodową. Akebarem będzie znany nam dobrze świetny bas, Marcin Gęśla; rolę jego córki Neali zaśpiewa wybijająca się na scenie brytyjskiej polsko-szkocka sopranistka Natasha Day – po raz pierwszy na scenie POSK-u. Ojcem Idamora będzie związany od kilku lat z POSKiem doskonały baryton Łukasz Biela, a Ratefem, powiernikiem Idamora będzie utalentowny młody tenor Wojciech Hinc. W rolach kapłanek wystąpią Maureen Tarler, Paulina Mościcka i Elżbieta Frankiewicz.
Jako śpiewak-solista miał pan długoletnią karierę w Operze Wrocławskiej od 1957 roku, z przerwą aż do 1990 roku. Co skłoniło Pana
do zajęcia się reżyserią? Kiedy dostrzegł Pan w sobie taką pasję? Drobne sprostowanie – czy można mówić, że karierę? Myślę, że raczej była to życiowa pasja. Miałem to szczęście w życiu – robić to co kocha się najbardziej. Po studiach wokalnych zostałem członkiem zespołu Teatru Wielkiego w Łodzi oraz Opery we Wrocławiu, w której zacząłem interesować się reżyserią, a w latach 1985 – 90 zostałem jej dyrektorem artystycznym. Od 1990 roku nawiązałem ścisłą współpracę z agencją artystyczną „Pro Musica”, której jestem „wierny” do dziś. Razem realizowaliśmy wiele dzieł operowych i koncertów w najważniejszych miastach Europy. Pasja reżyserska prześladuje mnie od zawsze, i jak spotykam podobnych pasjonatów jak Ellery czy panie Bell i Młudzińska, to „rodzą „ się projekty premier, takich jak w POSK-u, i nie tylko….
„Paria” Stanisława Moniuszki
Z jakimi wyzwaniami musi zmierzyć się reżyser opery w odróżnieniu od np. reżysera teatralnego?
> POSK, sobota 7 października
Najistotniejszym warunkiem jest umiejętność odczytania partytury, w muzyce zawarta jest cała dramaturgia libretta, muzyka jest ilustratorem libretta. Jest na pierwszym planie! Reszta to elementy składowe. W dramacie natomiast muzyka spełnia rolę drugoplanową, pomocniczą; najważniejsza jest warstwa słowna, tekst, i tym podobne…
o godz. 19:30 oraz niedziela 8 października o godz. 17:00.
> Reżyseria: Feliks Tarnawski > Dyrygent: Stephen Ellery
> Bilety: £30, £25, £20 dostępne w kasach POSK-u od 25
września w godz. 19:00 – 21:00
> Telefon kasy POSK-u:
020 8741 1887/020 8741 0398,
> email: admin@posk.org
> Rezerwacja poprzez internet: www.wegottickets.com/ event/413953 or 413954.
Czy mógłby pan swoimi słowani zachęcić i zaprosić naszych czytelników do obejrzenia i usłyszenia opery „Paria” w Teatrze POSK-u? Zapraszam Szanowną Publiczność do obejrzenia i posłuchania muzyki Stanisława Moniuszki – „innego” Moniuszki! Nie takiego, jakiego znamy z „Halki”, „Strasznego Dworu” czy „Śpiewnika domowego”, ale Moniuszki – kompozytora europejskiej rangi! Będzie to przedstawienie historyczne, po raz pierwszy prezentowane na Wyspach Brytyjskich i poza Polską w ogóle! Dodam jeszcze, że spektakle poprowadzi genialny dyrygent – Stephen Ellery! Będzie to wydarzenie artystyczne, którego nie można przeoczyć! —
Nº 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 45
| Cooltura | 45
18/09/2017 20:06:16
cool książka Redaguje Piotrek Dobroniak
Latające świnie
>
Jak wyobraźnia pomaga nam w rzeczywistym działaniu? Na ile sposobów można czytać ten sam tekst? Czym są ucieleśnione symulacje i jaką rolę odgrywają w rozumieniu języka? Zasadniczym zadaniem języka jest przekazywanie znaczenia, niezależnie od tego, czy w danym momencie ton wypowiedzi jest szorstki, przekonujący, nabrzmiały emocją czy opływający w niedomówienia. Wprawiamy w wibracje struny głosowe po to, żeby nasze najskrytsze myśli pojawiły się w umyśle drugiej osoby. Możemy mówić o wszystkim – od nowego szczeniaka, przez rowerową wycieczkę po parku, po rzeczy, które tak naprawdę nie istnieją, jak latające świnie – a kiedy to robimy, nasi słuchacze wypełniają obraz detalami, o których nigdy nie wspominaliśmy: zapachem mokrej sierści czy zielenią równo przystrzyżonych
trawników. Jak to możliwe? Jaki mechanizm za tym stoi? Kognitywista Benjamin K. Bergen z dziesiątek najnowszych badań z zakresu psychologii, językoznawstwa i neuronauk wysnuwa nową teorię znaczenia. Wprowadza nas w świat ucieleśnionych symulacji, w którym nasz umysł pomaga sobie w rozumieniu, tworząc przebogate wizualizacje za pomocą ewolucyjnie starszych struktur mózgu zajmujących się, między innymi, percepcją i ruchem. Sensu słów nie można zawrzeć w samych tylko definicjach – Bergen pokazuje nam, jak naprawdę możemy go poczuć. —
Zbrodnia nad urwiskiem
»
Irlandzka wyspa Inishmore to dla Szymona Solańskiego miła
odmiana od chorzowskich podwórek. Prywatny detektyw poszukuje tam zaginionej Katarzyny Walasek, a także wytchnienia od sercowych rozterek. Polka nie odnajduje się, za to jej ciało – owszem. Śledztwa nie ułatwiają ekscentryczni mieszkańcy Kelly’s Bed&Breakfast, gdzie pracowała Walasek, ani sztorm, który odcina wyspę od świata. A na dodatek lokalnego policjanta bardziej
Lem. Życie nie z tej ziemi
>
To pierwsza w Polsce biografia autora „Cyberiady”. Korzystając z niepublikowanych dotąd źródeł, Orliński wyjaśnia duże i małe, poważne i zabawne tajemnice z życia pisarza. Jak Lem przeżył Holokaust? Czy kiedykolwiek uwierzył w komunizm? Dlaczego w 1945 roku porzucił intratną karierę spawacza? Jak się nauczył czytać po angielsku? Co sobie kupił za honorarium z „Obłoku Magellana”? O co chodziło w „Solaris” i dlaczego Andrzej Wajda w końcu jednak nie nakręcił ekranizacji? Jak korespondencyjna przyjaźń z Philipem K. Dickiem przerodziła się w nienawiść, w wyniku której Dick
46
niż dochodzenie interesuje picie whiskey.
wysłał słynny donos na Lema do FBI? Co łączyło Lema z Karolem Wojtyłą? Czym się różniły pierwotne wersje „Fiaska”, „Głosu Pana” i „Kataru” od tego, co Lem ostatecznie wysłał wydawcy? Na czym polegała współpraca Lema z opozycją demokratyczną? Jaką tajemnicę skrywa szopa na zapleczu domu pisarza? Gdzie i kiedy Lem spróbował narkotyków i jakie miał przy tym doznania? Ile waży jamnik rubensowski? Jak w PRL wyglądał zakup samochodu, domu, „New York Timesa”, wejściówki na Kasprowy Wierch, stacyjki do fiata czy marcepanowego batonika? I co to właściwie jest sztamajza? —
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 46
18/09/2017 20:06:24
SUPPORT
D I A
Nยบ 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 47
| Cooltura | 47
18/09/2017 20:06:33
Cool zdrowie Redaguje Dariusz A. Zeller Źródło Portal-prasowy.pl
Zdrowo, wartościowo, smacznie…
>
Jednodniowe soki to jeden z najskuteczniejszych i zarazem najłatwiejszych sposobów na dostar-
48
czenie organizmowi człowieka niezbędnych mu do prawidłowego funkcjonowania składników. W produktach ze świeżo wyciskanych owoców i warzyw znajdziemy takie bogactwa jak: witaminy, cenne minerały, odpowiednio nasycone kwasy tłuszczowe, węglowodany oraz białka. Systematyczne ich przyjmowanie potrafi zdziałać w organizmie cuda. Dlatego też tak ważne jest, aby dokonać odpowiedniego wyboru co do składników, jakie będą wcho-
dziły w skład codziennie wypijanego przez nas soku. Doskonałą propozycją dla osób lubiących kompleksowe rozwiązania i tych, którzy chcą otrzymywać uniwersalny eliksir dla poprawy zdrowia i urody jest świeżo wyciskany, jednodniowy sok z marchwi. Dzięki firmie Marwit udało się zachować magiczny smak marchwi oraz odpowiednią ilość składników służących witalności naszego ciała. Efekt: pozbawiony konserwantów i sztucznych polepszaczy proces produkcji w pełni wykorzystujący zasoby tkwiące w świeżych owocach i warzywach używanych do produkcji soków. Dlatego sok marchwiowy Marwit zachowuje swój odpowiedni ceglanopomarańczowy kolor i jest naturalnie mętny. Aby docenić drogocenny wpływ soku marchewkowego na nasz organizm, trzeba ukazać ogrom zawartych w nim składników, które są doskonałym budulcem naszego zdrowia i urody. Dzięki spożywaniu marchwi, której 100% zawartości odnajdziesz w naturalnie pysznym soku, możemy się spodziewać następujących efektów: > Poprawy zdrowia oraz kolorytu skóry, > Profilaktycznego wzmocnienia organizmu na działanie wielu chorób, > Lepszego trawienia oraz oczyszczenia wątroby ze szkodliwych toksyn, > Zdecydowanego zwiększenia produkcji białych krwinek w Twoim organizmie, chroniących nas przed groźnymi wirusami oraz bakteriami, > Wsparcia prawidłowego działania oraz odpowiedniej budowy flory bakteryjnej jelit, > Utrzymywania prawidłowego poziomu Ph w organizmie, > Powstawania naturalnej, delikatnej opalenizny, > Ugaszenia doskwierającego Ci pragnienia. Dlatego też nic dziwnego, że dbając o swoje ciało i duszę, codziennie po świeży sok marchewkowy sięgają miliony ludzi na całym świecie. Dołącz do nich i zadbaj o swoje zdrowie! —
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 48
18/09/2017 20:06:42
705-MAKIETA 2 30-53.indd 49
18/09/2017 20:06:51
Cool zdrowie Oprac.: Ewa Wojtaszek – dietetyk, Gabinety Dietetyczne Bonne Sante
Dieta a procesy starzenia Ludzkość od niepamiętnych czasów czyni starania, aby przez jak najdłuższy czas zachować młodość i dobrą kondycję fizyczną oraz psychiczną. Na przestrzeni wieków popularność zyskiwały najprzeróżniejsze sposoby na zatrzymanie nieuchronnego upływu czasu. 50
>
Dzisiaj, kiedy możemy już posiłkować się osiągnięciami nauki i medycyny, wiemy, że nie do przecenienia jest w tym względzie rola odpowiedniej diety. Spożywając systematycznie określone produkty spożywcze możemy widocznie spowolnić procesy starzenia się organizmu oraz przyczynić się do zachowania zdrowia i urody przez długie lata. Wolne rodniki – wrogowie czy sprzymierzeńcy? Pod tajemniczo brzmiącym mianem wolnych rodników kryją się różnego rodzaju niepożądane cząsteczki o wyjątkowo wzmożonej aktywności, które w ludzkim organizmie syntezują się pod wpływem takich czynników zewnętrznych, jak promieniowanie UV, żywność skażona metalami ciężkimi czy też długotrwałe przebywanie w zanieczyszczonym spalinami otoczeniu. Apogeum aktywności wolnych rodników przypada po 45. roku życia,
lecz tak naprawdę systematycznie działają one w ludzkim organizmie już po 25 urodzinach. Cząsteczki te prowadzą do powstawania nieodwracalnych uszkodzeń w prawidłowej strukturze białek, lipidów oraz kwasów tłuszczowych, a oprócz tego przyczyniają się do degradacji ludzkiego DNA. W efekcie niemal wszystkie rodzaje komórek w ciele człowieka ulegają mutacjom, które trwale upośledzają ich funkcjonowanie, zaś w dłuższej perspektywie dochodzi do zaniku funkcji życiowych komórki i jej obumarcia. To właśnie wzmożone obumieranie komórek jest odpowiedzialne za zdecydowaną większość widocznych gołym okiem procesów starzenia się organizmu. Antyoksydacja – czy to naprawdę działa? Na szczęście natura wyposażyła człowieka w potężną oręż w walce z wolnymi rodnikami, jaką stanowią naturalne antyoksydanty. Są to substan-
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 50
18/09/2017 20:07:04
cje pochodzenia naturalnego, które hamują aktywność wolnych rodników, chroniąc tym samym komórki oraz ludzkie DNA przed degradacją. Badania wykazały, że działają one w sposób wysoce efektywny i pomagają zahamować większość naturalnie postępujących procesów starzenia w ludzkim organizmie. Antyoksydanty to substancje, których ciało człowieka nie jest w stanie samodzielnie wytworzyć, dlatego w zasadzie jedynym sposobem na ich dostarczenie jest odpowiednio zbilansowana dieta bądź alternatywnie suplementacja farmakologiczna. Zauważalnie lepsza przyswajalność zdecydowanie przemawia za wzbogaceniem jadłospisu w aktywne antyoksydanty. WITAMINY – BEZCENNE ŹRÓDŁO MŁODOŚCI Do najbardziej efektywnych naturalnych antyoksydantów zaliczamy witaminy – witaminę A, występującą głównie w postaci beta-karotenu, witaminę C, znaną również pod nazwą kwasu askorbinowego, oraz witaminę E, która od wielu lat nazywana jest również witaminą młodości. Zapewnienie odpowiedniej podaży tychże witamin w codziennej diecie daje fenomenalne efekty, które można zauważyć już po kilku tygodniach. Bez wątpienia najlepszym źródłem antyoksydacyjnych witamin są świeże warzywa i owoce. Witaminę C znajdziemy przede wszystkim w cytrusach, owocach jagodowych oraz warzywach z rodziny kapustnych, witaminę A w marchwi oraz jej przetworach, zaś witaminę E w tłoczonych na zimno olejach roślinnych, orzechach oraz nasionach dyni i słonecznika. Ponadto doskonałym źródłem witaminy A są podroby zwierzęce oraz jajka, z kolei witamina E w dużych ilościach występuje w tłustych morskich rybach oraz tranie.
Apogeum aktywności wolnych rodników przypada po 45. roku życia, lecz tak naprawdę systematycznie działają one w ludzkim organizmie już po 25 urodzinach
PAMIĘTAJMY O KOENZYMIE Q10 ORAZ MINERAŁACH! Jeżeli pragniemy wyraźnie spowolnić procesy starzenia, powinniśmy zwrócić uwagę na niepozorną substancję o nazwie ubichinon, popularnie zwaną koenzymem Q10. Ten związek chemiczny wyjątkowo efektywnie rozprawia się z wolnymi rodnikami, a oprócz tego jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania serca oraz mięśni szkieletowych całego ciała. Koenzym Q10 znajdziemy głównie w rybach i podrobach, a ponadto jego bogatymi źródłami są szpinak, brokuły oraz produkty pełnoziarniste. Udowodnione właściwości antyoksydacyjne posiadają również minerały takie jak selen, cynk czy też mangan, dlatego nie należy dopuścić do powstawania ich niedoborów w organizmie. Nie możemy uciec przed upływającym czasem, lecz na szczęście możemy spowolnić jego widoczne oznaki. Wystarczy pamiętać o odpowiednio zbilansowanej diecie, a z pewnością zmarszczki czy też utrata sił witalnych przez długie lata nie będą stanowiły dla nas problemu. —
Nº 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 51
| Cooltura | 51
18/09/2017 20:07:12
Horoskop + Krzyżówka
Baran
Wreszcie odżyjesz
»
i nabierzesz sił witalnych.
doskonałą formę fizyczną oraz wykażesz
Panna
»
Przed tobą dni, podczas których możesz przeżyć ciekawe przygody.
Będziesz miał dużo pozytywnej energii,
Będziesz prowadzić ożywione
się wysoką odpornością na stres. Dlatego
życie towarzyskie, staniesz się
warto, abyś teraz zaangażował się
rozmowny, otwarty, chętny do
w nową pracę lub nowy projekt.
kontaktów z ludźmi, do zawierania
Byk
nowych znajomości oraz zabawy. Możesz poznać osoby oryginalne
»
Będziesz teraz w ruchu, wciąż
i ciekawe.
wśród ludzi, a organizacja
obowiązków stanie się motorem twoich działań. Mimo całego zaangażowania możesz spotkać się z zarzutami, że robisz wszystko po łebkach i niedokładnie. Przyłóż się do swoich obowiązków,
Waga
»
Koziorożec
nawet tych najmniejszych.
Bliźnięta
Twoje nerwy są już na wyczerpaniu
»
i dlatego na każdym kroku wchodzisz
za dużo ostatnio pracowałeś i za mało
nie będziesz pewien ich przyczyny, swoje
w konflikt z otoczeniem. Zrób sobie
czasu poświęcałeś na odpoczynek.
domowe leczenie zacznij od sprawdzonych
weekend leniuchowania. Zadbaj
Dlatego zamiast jechać autobusem,
babcinych sposobów na uspokojenie nerwów,
o to, aby nikt nie przeszkadzał ci
przejdź się 20 minut. Dotlenisz organizm
wyciszenie się. Być może potrzebujesz nabrać
w odpoczynku.
i poczujesz się lepiej.
dystansu do spraw wokół ciebie.
Skorpion
Wodnik
Rak
Przypomnij sobie, kiedy pospałeś tak długo, jak pragnąłeś.
»
Bądź czujny w kwestiach swojego zdrowia. Masz teraz osłabiony
układ odpornościowy. Prawdopodobnie
»
Możesz narzekać na różne bóle o zróżnicowanym nasileniu. Jeśli
w każdej sprawie, a zwłaszcza
»
nadmiarem obowiązków, które chwilami
uzupełniały. Śmiało ruszaj realizować
w sprawach codziennych. Jeśli zaś jesteś
będą ci się wymykać spod kontroli. To
odważne pomysły i wymagające wysiłku
samotny, spodziewaj się, że spotkasz
wszystko sprawi, że opuści cię dobry
sprawy, gdyż zmęczenie ani znużenie ci nie
osobę ze swych snów, znajdziesz opokę,
humor i entuzjazm. Musisz liczyć się
grozi. Kwestia, której ostatnio unikałeś, ma
na której będziesz mógł się wesprzeć.
z tym, że nie uda ci się wywiązać ze
teraz dużą szansę powodzenia.
Jeśli jesteś w stałym związku, będziesz mógł liczyć na partnera
Strzelec
»
Niespodziewane kłopoty, jakie ci
Przed tobą trudniejsze dni. Możesz poczuć się przytłoczony
wszystkich zobowiązań.
Ryby
»
Poczujesz się mocny! Twoje siły fizyczne i psychiczne będą się
Lew
»
Będziesz pewny siebie. Będziesz
więź, bliskość. Zrozumiesz, że nadal
»
które mogą cię przerosnąć. Pohamuj
budzić będziesz duże zainteresowanie.
możecie na sobie polegać. Poczujesz się
swoje ambicje. Pilnuj dokumentów
Może się zdarzyć, że twój odbiór ludzi
bezpieczniej. Docenisz waszą zażyłość
oraz kluczy. To czas możliwych strat
będzie nieobiektywny, bo wszystko
i zapragniesz, aby przerodziła się ona
materialnych. Koniecznie bądź uważny
będziesz widzieć w różowych okularach.
w przyjaźń.
i miej oczy szeroko otwarte.
Nie zobowiązuj się teraz do niczego!
się teraz przydarzą, spowodują,
że na nowo odkryjesz łączącą cię z kimś
52
Poważniejsze inwestycje odłóż na później, nie podejmuj się zadań,
otaczał się ludźmi, a twój wesoły
i entuzjastyczny sposób bycia sprawi, że
| Cooltura | Nº 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 52
18/09/2017 20:07:19
Cooltura24.co.uk ogłoszenia wydarzenia gospodarka brexit transport lifestyle
Nº 705
705-MAKIETA 2 30-53.indd 53
| Cooltura | 53
18/09/2017 20:07:27
54
| Cooltura | Nยบ 705
705-MAKIETA 3 54-68.indd 54
18/09/2017 20:26:55
Nยบ 705
705-MAKIETA 3 54-68.indd 55
| Cooltura | 55
18/09/2017 20:27:16
56
| Cooltura | Nยบ 705
705-MAKIETA 3 54-68.indd 56
18/09/2017 20:27:36
Nยบ 705
705-MAKIETA 3 54-68.indd 57
| Cooltura | 57
18/09/2017 20:27:46
58
| Cooltura | Nยบ 705
705-MAKIETA 3 54-68.indd 58
18/09/2017 20:27:54
Nยบ 705
705-MAKIETA 3 54-68.indd 59
| Cooltura | 59
18/09/2017 20:28:02
60
| Cooltura | Nยบ 705
705-MAKIETA 3 54-68.indd 60
18/09/2017 20:28:11
WYSYŁKA DO CAŁEJ UE I UK
w super niskich
CENACH
Co się znajdzie w Twojej jesiennej paczce?
Zamów kuriera I WYSYŁAJ bez ograniczeń!
www.sendi.co.uk
GB (+44) 123 673 66 11 PL (+48) 123 06 70 90
Nº 705
705-MAKIETA 3 54-68.indd 61
| Cooltura | 61
18/09/2017 20:28:19
62
| Cooltura | Nยบ 705
705-MAKIETA 3 54-68.indd 62
18/09/2017 20:28:28
Nยบ 705
705-MAKIETA 3 54-68.indd 63
| Cooltura | 63
18/09/2017 20:28:36
64
| Cooltura | Nยบ 705
705-MAKIETA 3 54-68.indd 64
18/09/2017 20:28:46
pokój dla pary do wynajęcia,dwie łazienki osobna toaleta internet ala 07895424011 blisko wood green metro turnpike lane pociąg harringay green lane ogród ł 130 tydż dobra komunikacja zapraszam spokojne osoby
Zatrudnimy szklarza/montera Zajmujemy się naprawą i wymianą szklanych elementów takich jak: szyby okienne, wystawy sklepowe i instalacja okien. Zatrudnimy szklarza/ montera. £15 Na Godzine. Wymagane Doświadczenie. 07783060039
Praca dla sprzedawcy branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342
Praca dodatkowa. Poszukujemy osób chętnych do pracy przy sprzątaniu. Nieregularne godziny, w zależności od zleceń. Kontakt: cleaning@saraint. co.uk 02088463612
ZATRUDNIE FRYZJERA meskiego w nowo otwartym barber shopie na Palmers Green. Pn Londynie. Prosze o kontakt Cem tel. 07960102183
Poszukujemy stolarza z doświadczeniem do produkcji okien i drzwi na Wembley HA0 Kontakt 07932606160 Andrzej.
Firma budowlana Sara-Int Ltd zatrudni pracowników ogólnobudowlanych oraz stolarza budowlanego. Wymagane doświadczenie w uk. Zainteresowane osoby proszę o kontakt pod numerem 07972022515 (Darek).
Anteny satelitarne. Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariuszcyfra@wp.pl
Serwis komputerowy Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy dojazd do klienta tel. 07411123340
Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647
H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www. halskytech.co.uk
Najtańsze przeprowadzki i przewozy lokalne (Londyn), międzymiastowe (cale UK) oraz Polska - AngliaPolska także przewozy wszelkich przesyłek (paczek, mebli, gabarytów, itp) Cotygodniowe wyjazdy do Polski. Sprawdź opinie fb: MarioRemTrans 07722560744 mario. remtrans@gmail.com Zapraszamy 24/7
Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk
Architekt z uprawnieniami, wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent, kontakt: 07903034463; szymon. dylewski@gmail.com
Parapsychology, Jasnowidz I Duchowy Uzdrowiciel pomoże w problemach w związkach, podczas rozprawy sadowej, pozbyć się pecha i usunąć negatywna energie oraz powstrzyma twojego partnera przed zdrada i inne Malik: 07932931946
Fotograf Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography. co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120
Polska Telewizja Londyn NC+ Zestawy na umowę i kartę Montaż anten Zapraszamy do punktu 49 Oldfields Circus UB54RR Northolt Sklep Northolt: 02082033162 Instalacje: 07779631401 www.polskatelewizja.co.uk
Jak zamieścić ogłoszenie? Ogłoszenie przez internet www.cooltura24.co.uk
PROMOCJA INTERNETOWA Zamieść ogloszenie Premium online na www.cooltura24.co.uk. Twoje ogloszenie pojawi sie na portalu cooltura24.co.uk, oraz zostanie wydrukowane w najbliższym wydaniu Cooltury*
1 tydzień ogłoszenia £10 + vat 2 tygodnie ogłoszenia £15 + vat 4 tygodnie ogłoszenia £25 + vat
* w tygodniku Cooltura zostanie wydrukowane maksymalnie
Ogłoszenie zamieszczone telefonicznie 020 8846 3614
£ 25
Ramka do 25 słów + vat za tydzień
do 25 słów danego ogłoszenia
Nº 705
705-MAKIETA 3 54-68.indd 65
| Cooltura | 65
18/09/2017 20:28:54
66
| Cooltura | Nยบ 705
705-MAKIETA 3 54-68.indd 66
18/09/2017 20:29:03
Nยบ 705
705-MAKIETA 3 54-68.indd 67
| Cooltura | 67
18/09/2017 20:29:12
705-MAKIETA 3 54-68.indd 68
18/09/2017 20:29:21