Divers Antwerpen - 46

België Roemenië Saint Lucia

Saudi-Arabië Rwanda

Van Afghanistan tot Zwitserland

Divers

Antwerpen

Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn

donderdag 5 november 2009 www.gva.be

Roemenië

Saint Lucia

Rwanda

Saudi-Arabië

“Waar is

Model showde

“Zaventem, mijn

“Een woord

blz. 2 - 3 - 4

blz. 5

blz. 6 - 7

blz. 8

Catalina Frunza

jullie trots?”

Mala Bryan

in De Designers op vtm

Metusera Msengiyumua

eerste roltrappen.

Wat een schok!”

Christine Jamar

is een woord voor een Saudi”

Teksten: Hans Van Goethem, Paul Verbraeken, Paul De Bruyn Coördinatie: Kris Vanmarsenille Eindredactie: Carine Tollenaere Foto’s: Bert Hulselmans,Jan Van der Perre, Joris Herregods, Thomas Legrève, Raymond van Beygaerden, Hilde Van Geirt, PhotoNews, GPD, EPA, AP, GVA

.DIVERS ANTWERPEN

donderdag 5 november 009

Cijfers

Toen en nu 4-07",*+&

0&,3"*/&

5JTB

"

#J

,

3

U

5

&

/

"

%SPCFUB 5VSOV 4FWFSJO

#SBJMB "S

HF T

#VDIBSFTU

$SBJPWB

(BMBUJ

#SBTPW

/*& /4:-7"

5VMDFB

%POBV

53

4JCJV

#BDBV FU 4JS

5JNJTPBSB

.0-%"7*&

"

3 0 & . & / * &

.VSFT

0MU

Enige Romaanse volk dat niet katholiek is

*BTJ

1SV

1

$MVK /BQPDB

4&37*&

TU SJKB

1MPJFTUJ

$POTUBOUB

(JVSHJV

%POBV

#6-("3*+&

Politieke onrust MM Officieel: RoemeniĂŤ MM Hoofdstad: Boekarest MM Regeringsvorm:

#PUPTBOJ

4BUV .BSF #BJB .BSF FT 0SBEFB 4PN

"SBE

RoemeniĂŤ

LN

)0/("3*+&

.BOHBMJB

;8"35& ;&& ÂĽ (3"1)*$ /&84

Jonge staat MM Oppervlakte:

republiek MM Staatshoofd: president Traian Basescu MM Regeringshoofd: interimpremier Emil Boc MM Religie: Roemeensorthodox (87 %), rooms-katholiek (4,5 %) en protestant (3,7 %) Pinkstergemeenschap (1,5 %) en RoemeensGrieks-katholiek (0,9 %)

238.391 km² MM Aantal inwoners: 22.215.421 (2009) MM Munteenheid: Roemeense leu RON MM Landcode internet: .ro MM Landcode telefoon: +40 MM Nationale feestdag: 1 december, dag van de vereniging MM Plaats op lijst rijkste landen: 60/177

MM Huidig grondgebied bestaat

pas sinds 1920.

MM Er zijn sporen van de Grieken ontdekt. De Romeinen komen en verlaten het land halverwege de derde eeuw, waarna allerlei volksstammen het land bezetten.

MM 13de eeuw: het Hongaarse rijk breidt uit. Immigranten mogen zich vestigen in TransylvaniĂŤ. In de volgende eeuw ontstaan de vorstendommen MoldaviĂŤ en Walachije. Het worden Turkse vazalstaten, die enige autonomie verove-

Toxicoloog Adrian Covaci (37) werkt al dertien jaar aan de Universiteit Antwerpen en bouwde nabij de groene Drie Eiken campus in Wilrijk een leven uit met vrouw Nicoleta en zoontje Andrei. “Hier in Vlaanderen leerde ik wat efficiĂŤntie is.â€? “Ik koos voor de Universiteit van Boekarest omdat dit de beste Roemeense school was voor scheikunde. Dat was al zo lang voor de revolutieâ€?, vertelt Adrian. Hij is afkomstig van het westen van RoemeniĂŤ: Arad, een stad bij Timisoara.

krijgt! Veel meer dan in Canada.

Daar staat tegenover dat de concurrentie hier wellicht groter is.�

In 1996 kwam Adrian met z’n vrouw Nicoleta in BelgiĂŤ aan. Ze kregen een warm onthaal. “Dat komt deels doordat de academische wereld van nature zeer internationaal en open is, maar ook in het dagelijkse leven kenden we haast enkel positieve ervaringen. Zo werden we tien jaar geleden geholpen bij het vinden van een ruimere woning na de geboorte van onze zoon Andrei. Daarvoor verbleven we in feite op een studentenkot. Met de buren hebben we een goed contact, vooral dankzij mijn vrouw die werkelijk met alle mensen goed overeenkomt. Ze werkt als kinderverzorgster. Thuis spreken we voor negentig procent Roemeens, maar ook steeds vaker Nederlands. Zeker als het over z’n huiswerk gaat, stelt Andrei steeds vaker vragen in het Nederlands.â€?

“Ik ben aan mijn universitaire studies begonnen in 1990. Vlak na de revolutie dus en ik ben er nog altijd trots op dat ik die historische dagen heb meegemaakt. “ “Belgen kennen vooral de oorlogsbeelden van de revolutie maar eenmaal dat voorbij was, bruiste Boekarest van de energie. Elke dag had je wel een manifestatie van een nieuwe politieke partij. Nieuwe partijen waren eindelijk toegestaan en wilden zich kenbaar maken.â€? “Politiek, doorgaans vind ik dat veel geruzie over kleine dingen. Ik was nog veel meer geĂŻnteresseerd in cultuur. Westerse muziek, zoals M M rock maar ook jazz, was voor het eerst niet verboden en was overal te vinden en te beluisteren. Vooral cassettes werden onderling uitgewisseld. Ik weet dat ik zo vaak ik kon naar muziekoptredens of theatervoorstellingen ging. Niet alleen na de les, ook vóór de les. (lacht) Er was ongelooflijk veel te beleven in de stad.â€?

Een minstens even grote passie adrian covaci is de scheikunde. “De beste prof toxicoloog scheikunde van Boekarest, GeorgeEmil Baiulescu, nam me onder zijn Zodra hij aan z’n doctoraat begon, hoede. Hij leerde mij respect te heb- volgde Adrian ook cursussen Nederben voor de natuur in de bergen van lands. “Ik vind dat een kwestie van RoemeniĂŤ, maar hij heeft mij ook beleefdheid. Als je in een land vergeleerd hoe je overal contact met blijft, moet je de taal van de mensen mensen kan maken. Zo stelde hij zo goed mogelijk sprekenâ€?, aldus me op een dag voor aan Freddy Adrian in vlot Nederlands dat hij Adams, oud-rector van de Univer- niet enkel oppikte dankzij lesboesiteit Antwerpen. Die bood me de ken. “Het goeie aan Vlaamse tv is dat kans om in BelgiĂŤ te doctoreren in buitenlandse programma’s worden de scheikunde.â€? ondertiteld, , net als in RoeCovaci moest meniĂŤ trouwens. Ik zet niet lang nadan geregeld het gedenken over luid stiller om Nederlands te leren die kans. “Zes door op de onjaar na de val van het IJzedertitels te letten. Ik bekijk het ren Gordijn liefst series als werd er in RoemeniĂŤ CSI en zo omdat Roemenen nauwelijks die verwant zijn wonen in geĂŻnvesteerd aan mijn beroep i n we t e n als toxicoloog. De Antwerpen schapsbeleid. apparatuur waar zij BelgiĂŤ is wat dat mee werken, hebben betreft zo veel beter, wij ook voor een stuk. Alleen heb je in de werkelijkheid Belgen onderschatten dat zelf vaak. Mijn broer Lucian, een het resultaat niet na een druk op de fysicus, heeft jarenlang in Canada knop. (lacht) In het echt hangt een verbleven en werkt nu sinds een onderzoeksrechter wel eens ongepaar maanden ook aan de UA. Hij duldig aan de telefoon om te horen kon z’n ogen niet geloven: het aan- of er al resultaat is van een bloed- of tal mogelijkheden en aanbiedingen urinetest.â€? voor projecten dat je hier in BelgiĂŤ Hoe Adrian vanuit BelgiĂŤ zijn M

“Hier leerde ik wat efficiĂŤntie isâ€?

“De meeste Roemenen hebben een zuiderse mentaliteit. ‘Morgen, morgen...’ klinkt het vaak�

1.067

Adrian Covaci: “De taal leren van de plek waar je verblijft, is een kwestie van beleefdheid.�

vaderland zag evolueren? “Veel te traag�, zucht hij. “Ik kan de kritiek van de Europeanen wel begrijpen.

Het is geen toeval dat RoemeniĂŤ onderaan de lijst van nieuwe lidstaten bengelt. Niet alle geld van de EU is even goed besteed. Al stoort het mij aan de andere kant dat men alles op ĂŠĂŠn hoop gooit: Roemenen, Roma‌ “

“Met die laatsten zijn er inderdaad problemen, maar dat komt omdat er te weinig naar hen wordt omgekeken in RoemeniĂŤ. Ik herinner mij nog uit de tijd van het communisme dat mijn ouders, beiden leerkrachten, Romakinderen thuis moesten gaan halen zodat ze zeker les zouden volgen. Tegenwoordig worden ze aan hun lot overgelaten.â€?

Ziet Adrian zichzelf ooit terugkeren? “Toch niet in mijn actieve wetenschappelijke leven. Ik voel mij ook Belg. Weet je wat ik in BelgiĂŤ geleerd heb en waar ik zeer dankbaar voor ben? EfficiĂŤntie. De dag indelen, plannen om zo veel mogelijk werk klaar te krijgen. De meeste Roemenen hebben meer een zuiderse mentaliteit: domani, domani.â€?

Supporter voor RoemeniĂŤ ĂŠn BelgiĂŤ M M Naast een geboren weten-

schapper is Adrian ook een fervent sportliefhebber. “Met op de eerste plaats uiteraard voetbal. Dat is in RoemeniĂŤ de favoriete sport bij uitstek.

Uiteraard supporter ik tijdens de kampioenschappen voor de Roemeense nationale ploeg.

Maar ik moedig ook de Belgen aan, hoor. Ik herinner mij nog dat de Belgen tijdens het WK van 2002 uitkwamen tegen

BraziliĂŤ. De match was te bekijken in de cafetaria van de UA-campus in Wilrijk. Ik zat naast een Braziliaanse vriend die uiteraard voor zijn ploeg supporterde. Toen ik juichte bij een tegenreactie van de Belgen keek hij mij wat raar aan. Maar ik had daar geen probleem mee. Die kriebel die je voelt bij het bekijken van een match van een ploeg met wie je meeleeft, heb ik ook bij

het Belgische elftal. “Al moet ik zeggen dat ik in BelgiĂŤ ook andere sporten heb leren appreciĂŤren. Wielrennen bijvoorbeeld. In RoemeniĂŤ is dat niet zo populair. Misschien omdat fietsen er levensgevaarlijk is.

Rond Pasen waren we op bezoek in RoemeniÍ en ik heb er toch voor gezorgd dat ik de laatste uurtjes van de Ronde van Vlaanderen kon volgen op Eurosport.�

DIVERS ANTWERPEN.

donderdag 5 november 2009

Recept ren en die nadien weer verliezen.

MM 19de eeuw: democratische revolutie. Onder Russisch protectoraat ontstaat Roemeense staat.

MM 20ste eeuw: Roemenië raakt verstrikt in de Eerste Wereldoorlog. Daarna krijgt het z’n definitieve vorm. Duitse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Vervolgens satellietstaat van de Sovjet-Unie. Sinds 1967 dictatuur van Ceausescu. Die wordt geëxecuteerd tijdens de revolutie in 1989. Sindsdien regeren afwisselend oud-communisten en liberalen.

Sarmale, gehaktrolletjes met rijst en kruiden in een koolblad “Als je een Roemeen vraagt naar een typisch streekgerecht dan spreekt die ongetwijfeld van sarmale, gehaktrolletjes met rijst en kruiden in een koolblad”, zegt Florinela, die twee jaar geleden zelf een kookboekje samenstelde met typisch Roemeense gerechten. “Maar het is een streekgerecht dat de grenzen overstijgt.

De Turken beschouwen het ook als hun specialiteit, maar zij maken het met druivenbladeren.”

Wat hebt u nodig ?

Druivenbladeren of groene koolbladeren 500 gram gehakt 1 ajuin en 1 tas droge rijst Paprikapoeder, zout en peper Slagroom of zure room

www.miorita.be, miorita@scarlet.be, 0472-73.35.63 en 0474-30.76.49

i

Hoe maakt u het?

Leg de groene bladeren 5 minuten in kokend water.

Laat de ajuin glazig bakken.

Bak het gehakt met paprikapoeder, zout en peper.

Kook de rijst en meng met het gehakt.

Rol een soeplepel van het mengsel in een kool- of druivenblad en maak een omslag.

Eventueel vastzetten met een prikkertje.

Vul alle bladeren en leg ze op een diep dienblad.

Giet er slagroom of zure room over.

Warm opdienen !!!

“Een muntstuk in elke hoek van ons huis” De liefde voor Franse literatuur bracht Florinela Petcu (35) van de Roemeense havenstad Galaţi naar Antwerpen en de liefde hield haar ook hier.

Florinela woont met haar man Tom in Borgerhout. Tegen februari verwachten ze hun eerste kindje. “Een naam vinden die zowel wat Roemeens als Vlaams klinkt en uitspreekbaar is voor de grootouders, is niet simpel.”

Galati is in een inlandse havenstad aan de Donau met 330.000 inwoners. Er zijn gelijkenissen met Antwerpen. Er is ook verkeer tussen beide steden, al ontdekte Florinela in de Scheldestad een totaal andere wereld.

“Galati is erg geïndustrialiseerd en in mijn jeugd viel er weinig te beleven. Het is niet te vergelijken met het rijke culturele leven dat Antwerpen kent. Ik weet nog hoe ik mijn ogen uitkeek toen ik hier aankwam.

In de aankomsthal van de luchthaven van Zaventem moest ik opletten M

Florinela Petcu.

dat ik met m’n hoge hakken niet uitgleed over de tegels. In Antwerpen was ik onder de indruk van de prachtige, middeleeuwse stadscampus.”

Als kind maakte Florinela de val van de communistische dictator Nicolae Ceausescu mee. “Ineens mochten we buiten de grenzen van Roemenië, al ging daar een hele administratieve rompslomp aan vooraf. Ik volgde toen al Romaanse talen aan de universiteit van Galati - het Roemeens is immers verwant aan het Frans. Daarom wou ik absoluut Frankrijk bezoeken. In mijn ogen was dat een mythisch museumland. Mijn reis naar Frankrijk was een enorme shock. Zo’n culturele weelde kende ik niet, en ik wou ook niet meer terug naar mijn land. Maar het lukte me niet om een visum te krijgen om het laatste jaar van mijn studie in Frankrijk af te werken.”

De Franse droom bracht Florinela naar Antwerpen. “Daar kon ik een

masteropleiding Europese talen en hun literatuur volgen als ik in Roemenië mijn diploma Romaanse talen behaalde”, legt Florinela uit. In Antwerpen kreeg ze les in het Frans en het Italiaans. Daarnaast leerde ze nog eens Nederlands. “Meteen ondervond ik dat het Nederlands de taal is om je weg te vinden in Vlaanderen.”

“Toen ik mij in het begin in het Frans uit de slag wou trekken, sprak een man mij aan omdat hij me voor een Waalse hield. Ik wou de taal vlug en echt goed kunnen spreken. Dus volgde in na mijn lessen een universiteitscursus Nederlands. Dat was bij momenten wel zwaar. En al die talen! Ik geraakte soms in de war. Ik sprak dan Frans, Italiaans en Nederlands door elkaar.” (lacht) Florinela zocht ook contact met de buren. “Er was een buurvrouw met wie ik Frans kon spreken. Toch was contact met de buren niet vanzelfsprekend. Wat dat betreft leven Vlamingen anders samen dan Roemenen. Vlamingen zijn erg gesteld op hun privacy. Je moet eerst hun vertrouwen winnen. Eenmaal je dat hebt, is de vriendschap wel onvoorwaardelijk.”

“In Roemenië is het gewoon om ’s avonds onaangekondigd bij elkaar langs te lopen. Mijn moeder begon dan direct te koken, voor Jan en alleman. In Roemenië waren er ook minder verplichtingen, er was meer leven op straat. Ik heb nog een tijdje in Brecht gewoond en daar zijn de straten soms uitgestorven. Aan de andere moest men ook minder werken in Roemenië. Er waren bijgevolg ook minder mogelijkheden. Daarom wou ik naar het Westen komen: hier kon ik mij ontplooien.”

“Al is het niet vanzelfsprekend om te ontwortelen en ergens anders te integreren. Dat is een moeilijke periode die elke immigrant meemaakt”, zegt Florinela. “Ik had gelukkig een goeie band met mijn familie. We bellen nog steeds meerdere keren per week. Dat geeft veel steun.”

Florinela ontdekte nog een manier om in Vlaanderen te aarden: het rijke verenigingsleven. “Ik heb mij in diverse culturele organisaties geëngageerd als vrijwilliger, ik wist dat dit een goeie manier is om veel te leren.

Na mijn studies ben ik ook aan de slag gegaan in de sector. Onder meer voor het Antena-project, dat allochtone jongeren helpt om hun weg te vinden naar de raden van bestuur van Vlaamse cultuurhuizen. Daarvoor heb ik vele cultuurhuizen in Vlaanderen bezocht, een verrijkende ervaring.”

Zeven jaar geleden stond Florinela aan de wieg van een organisatie

waarvan ze nog steeds voorzitter is: Miorita. “Dat wil klein schaapje zeggen en verwijst naar een Roemeense legende. Met Miorita willen we een wisselwerking op gang brengen tussen Vlaamse en Roemeense cultuur. In Vlaanderen is er interesse voor Roemeense cultuur en wij willen mooie facetten van onze Roemeense cultuur tonen. Met Miorita organiseren we concerten, tentoonstellingen, taalcursussen, culinaire workshops… Roemenië heeft een heel rijke maar in het Westen onbekende cultuur. Panfluitmuziek bijvoorbeeld.”

Tijdens een van haar lezingen leerde Florinela haar man Tom kennen. Tegen februari verwachten ze hun eerste kindje. “We zijn heel benieuwd hoe het er gaat uitzien. Ik ben deels Roma van afkomst. Hoewel er in het communistische Roemenië zogezegd geen minderheden bestonden, heb ik het als kind moeilijk gehad met mijn donkerdere huid, maar nu vind ik die mooi.”

Haar bijgeloof is ook typisch Roemeens-Roma. “In elke hoek van ons nieuwe huis bevindt zich een muntstuk onder de planken, om een welvarend huis te krijgen. En ons huis wordt ook gewijd door een priester.

Sinds kort werk ik voor Vormingplus en mijn eerste werkdag mocht geen dinsdag zijn. Die dag dankt z’n oorspronkelijke naam aan de oorlogsgod en dat brengt ongeluk.” En als de baby op een dinsdag geboren wordt? “Dat zou geen ramp zijn. Een tijdstip van geboorte is een omstandigheid die ik niet zelf in de hand heb.” (lacht) Florinela Petcu krijgt een sim-pakket van Ortel Mobile om naar familie en vrienden in haar thuisland te bellen.

i

BEL DE HELE WERELD ROND TEGEN EXTREEM LAGE TARIEVEN www.ortelmobile.be

.DIVERS ANTWERPEN

donderdag 5 november 2009

Tien voor taal

Roemeens is verwant aan Italiaans, Spaans, Frans en Portugees Ja. Da.

Mevrouw.

Doamna.

Nee. Nu.

Hoe maakt u het?

Ce mai faci?

Meneer.

Domn.

Zeer goed, dank u.

Foarte bine, multzumesc.

Ik spreek slechts een beetje Roemeens.

Vorbesc numai putin romaneste.

Het was een misverstand.

A fost o neintelegere.

Ik versta het niet.

Nu inteleg.

Een pintje, alstublieft.

O bere, va rog.

Hoeveel kost dit?

Cat costa asta?

Sibiu, een oude middeleeuwse stad in het hart van Roemenië.

Enthousiast en ondernemend, dat zijn de twee eigenschappen bij uitstek om de 24jarige Catalina Frunza te omschrijven. Momenteel geeft ze wekelijks Roemeense les, maar ze is op zoek naar meer werk, want Catalina wil in Mortsel een huisje bouwen met haar vriend Bart.

“Waar is jullie trots?”

Catalina is afkomstig uit het uiterste noordoosten van Roemenië, bij de grens met Oekraïne, niet ver van de universiteitsstad Iasi.

Daar volgde ze eerst studies Engels-Spaans en schakelde ze over naar een nieuwe richting: amerikanistiek.

“Een vier jaar durende bachelor-opleiding die ik gecombineerd heb met een lerarenopleiding. Vorig jaar ben ik afgestudeerd”, vertelt Catalina, die meer dan één diploma haalde in Iasi.

“Vier en een half jaar geleden leerde ik mijn vriend Bart kennen.

Hij was er als Erasmusstudent. Wat ik toen van België afwist? Dat het een van die kleinere landen tussen Frankrijk en Duitsland was en dat in de hoofdstad Brussel alle beslissingen voor Europa worden genomen.”

Aan een Erasmusjaar komt nu eenmaal een eind. Dus maakten Catalina en Bart gretig gebruik van het internet om contact te houden.

“Een geluk dat we konden chatten en bellen met Skype. Toch probeerden we elkaar om de anderhalve maand te zien, in België of in Roemenië. Of we trokken samen voor een paar dagen naar Hongarije of Wenen. Allebei zijn we gepassioneerd door reizen. Gemakkelijk was het niet. We letten heel goed op ons geld om telkens de vliegtickets bij elkaar te kunnen sparen. Ik heb ook les gegeven om dat te financieren.”

Vaak samen reizen is geen duurzame oplossing. Dus keek Catalina voor haar laatste jaar uit naar een Erasmusstudie in ons land.

“In 2007 ben ik terechtgekomen in Luik, maar dat was een tegenvaller. Vlaanderen en Wallonië lijken echt wel twee verschillende landen. In Luik kende ik problemen M

die ik in Vlaanderen niet meemaakte. Zo zijn we met een groep mensen ’s avonds een aantal keer lastiggevallen op straat. En ook met de Waalse mentaliteit heb ik geen goede ervaringen gehad. Men is er zo slordig!

Zo heeft men het maanden nagelaten om mijn punten op te sturen naar mijn school in Roemenië. Daardoor kon ik geen diploma krijgen.”

Eenmaal het diploma in de hand, ging Catalina op zoek naar een nieuwe studie. Deze keer in Antwerpen.

Met succes.

MM

“In Wallonië zijn de mensen zo slordig!” catalina frunza lerares

“Vorig schooljaar volgde ik een masterjaar Engels. Dat combineerde ik met lessen Nederlands aan Linguapolis, de talenopleiding aan de Universiteit Antwerpen. Mijn vriend en zijn familie hadden me de voorbije jaren al wat geholpen om het Nederlands te leren, maar nu ik in Antwerpen woon, wil ik de taal vlug en goed leren. Dat vind ik vanzelfsprekend. Uit respect voor de plek waar je komt wonen, maar ook voor mezelf. Je wil je toch uit de slag kunnen trekken?”

“Ik betaalde mijn cursussen Nederlands zelf, maar er zijn ook mensen die ze gratis kunnen volgen. Ik begrijp helemaal niet dat sommigen dan al na enkele weken afhaken.”

Passiviteit is het laatste wat je Catalina kan verwijten.Momenteel geeft ze één avond per week Roemeense les.

“Ik wil uiteraard nog meer werken.

Een tijd geleden nam ik een opdracht aan om Nederlands te leren aan Roemeense arbeiders en fabrieksarbeiders zodat die de taal voldoende verstaan om in veilige omstandigheden

te kunnen werken.”

“Wist je dat België bij Roemeense arbeiders de naam heeft van het land waar je gemakkelijk illegaal kan verblijven? Ik begrijp niet waarom jullie niet strenger zijn voor mensen die naar jullie land komen. Ik heb de indruk dat het typisch Belgisch of Vlaams is om de dingen niet rechtuit te zeggen. Vlaanderen dreigt zijn identiteit te verliezen. Jullie zijn ook helemaal niet patriottisch terwijl Vlaanderen toch heel wat eigenschappen om trots op te zijn. Er is zo veel cultuur!”

Zelf is Catalina trots op haar Roemeense vaderland. “Ik heb nog schoololympiades voor geschiedenis gewonnen. Roemenië heeft een rijke geschiedenis, met tal van voorvaders die voor ons land gevochten hebben. Tegen de Ottomanen en de Habsburgers.”

Met haar 24 lentes is Catalina net iets te jong om veel van de communistische dictatuur te hebben meegemaakt. “Ik herinner mij wel dat iedereen uit vreugde stond te dansen op het dorpsplein - ik was toen vier jaar. En ik zie nog wel invloeden van dat verleden. Zo is mijn moeder nog altijd erg op haar hoede om iets aan de telefoon te vertellen. Vroeger kon er iemand meeluisteren. Mijn generatie voelt zich daar veel vrijer in.”

België is Catalina’s thuis. “Ik ben hier zo warm onthaald door zo veel mensen, de familie van Bart, vrienden, kennissen… Weet je waarin Belgische mannen verschillen van Roemeense? Die laatste zijn zo veel meer macho. Dat spreekt mij helemaal niet aan. Je valt toch voor iemand om wat er in z’n hoofd zit?”

“Met Bart wil ik hier een leven uitbouwen. Een gezin, een huisje in Mortsel en een job waardoor ik blijf bijleren. Misschien kan ik voor de Europese Commissie werken? Of in de toeristische sector? Dan kan ik mijn talenkennis benutten en het past bij mijn passie voor reizen.”

Catalina Frunza: “Ik begrijp niet dat jullie niet strenger zijn. Wist je dat Roemeense arbeiders België omschrijven als het land waar je gemakkelijk illegaal kan verblijven?”

Rijk Roemeens verenigingsleven M M In ons land zijn er verschil-

lende Roemeense, vaak culturele, verenigingen. Zo werd in 1994 in Brussel het Roemeens-Belgische huis Arthis gesticht met als doel om via culturele activiteiten OostEuropese nieuwkomers in ons land te helpen integreren

en tegelijkertijd hun eigenheid te behouden. Voor haar werken kreeg Arthis de Prijs voor SociaalCultureel werk.

In Antwerpen werd Miorita (spreek uit als mi - jo - rit – SA) opgericht, die naam betekent schaapje en verwijst naar een bekende Roemeense volkslegende

over een herdertje. Deze vrijwilligersvereniging wil in ons land komaf maken met het negatieve imago van Roemenië door de rijke culturele tradities van het land te belichten. Ook Miorita wil met haar activiteiten Roemenen helpen integreren.

Naast deze culturele verenigin-

gen kent ons land ook een Roemeens-orthodoxe parochie, die in 1996 officieel erkend werd.

De Geboorte van Moeder Godskerk bevindt zich in de beschermde kapel aan de Sint-Jacobsmarkt in Antwerpen. Hoewel de Roemeens-orthodoxe kerk (een van de oudste christelijke kerken ter

wereld) de enige erkende religie was onder de communistische dictatuur, werden de volgelingen wel het slachtoffer van vervolgingen. Na de val van het regime is er bij Roemenen, zowel de diaspora als in het land zelf, een vernieuwde interesse in het orthodoxe geloof.

DIVERS ANTWERPEN.5

donderdag 5 november 2009

Cijfers MM Hoofdstad: Castries MM Regeringsvorm: constitutionele monar-

74 (PMG WBO .FYJDP

#")"."4

"5-"/5*4$)& 0$&""/

chie en parlementaire democratie MM Staatshoofd: Koningin Elisabeth II, voor Gemenebest van Naties MM Premier: Stephenson King MM Onafhankelijk: sinds 1979 van Verenigd Koninkrijk MM Oppervlakte: 620 km² MM Bevolkingsaantal: 160.765 MM Nobelprijswinnaars: twee, Derek Walcott en William Arthur Lewis. Daarmee is Saint Lucia het land met de hoogste dichtheid van Nobelprijs-winnaars MM Plaats op lijst rijkste landen: 72/177

$6#"

.&9*$0

$

"

Saint-Lucia

#&-*;&

3

1VFSUP 3JDP

$BZNBO *T 6,

*#

#

*4

)0/%63"4

$)

+"."*$"

&

;&

&

.BBHEFOFJMBOEFO "OHVJMMB 7,

"/5*(6" #"3#6%" (VBEFMPVQF

)"*5*

'3

%0.*/*$""/4& 3&16#-*&,

45 ,*554 /&7*4 .POUTFSSBU 7,

%0.*/*$"

.BSUJOJRVF '3

/*$"3"(6"

/FEFSMBOETF "OUJMMFO

4"*/5 -6$*" (3&/"%"

#"3#"%04

&- 4"-7"%03

Land met de hoogste dichtheid van Nobelprijs-winnaars

(6"5&."-" 53*/*%"% 50#"(0

$045" 3*$"

45*

--&

0

$&

; 6 * % " . & 3 * , " ""

1"/"."

/

$0-0.#*&

7&/&;6&-"

(6:"/"

LN ÂĽ (3"1)*$ /&84

#3";*-*&

Model uit Saint-Lucia schitterde in De Designers

Lierse-spits Jurgen Cavens maakte huwelijksreis naar Saint Lucia

“Een romantisch paradijs�

Saint-Lucia was lang een goed bewaard geheim, maar het traanvormige Caribische eiland wint aan bekendheid. Popster Amy Winehouse laste er begin dit jaar een druk gekiekte rustpauze in terwijl Lierse-spits Jurgen Cavens Saint Lucia deze zomer opzocht voor meer romantische doeleinden: hij ging er op huwelijksreis. “Mijn vrouw en ik hebben talloze boekjes doorbladerd op zoek naar een droomplek voor onze huwelijksreis. Toen we uitkwamen op Saint Lucia wisten we het: die plek steekt er bovenuit�, vertelt Jurgen Cavens.

“Het ideale weer, de mooie natuur‌ en eenmaal aangekomen bleek niets gelogen! Een paradijs!

Hemelsblauw water waar je door kan zien. We zijn er ook gaan snorkelen en onder water kan je de prachtigste kleuren zien.�

De grote troef van Saint Lucia is de ongerepte natuur: niet enkel langs de kustlijnen, maar ook de met jungle begroeide heuvels en botanische tuinen.â€? “Er is ook het authentieke vissersdorpje Soufrière, gelegen aan de door Unesco als Werelderfgoed M

Jurgen Cavens trad in juni van dit jaar in het huwelijk met Dorien. Het koppel genoot van de wittebroodsweken in Saint Lucia.

beschermde Pitons, vulkanische pluggen. “Die hebben we bezocht tijdens een van onze natuurtrips. Heel fascinerend om die gestolde lava te zien�, vertelt Cavens, die zich ook

Jazz, film en‌ Amy Winehouse Tweederde van de economie van Saint Lucia steunt op toerisme. Het land kan niet zonder haar ongerepte natuur, maar er is meer.

Begin jaren negentig kwam men met het gedurfde idee om een jazzfestival op poten te zetten in de rustigere maand mei.

Door jazz te programmeren samen met r&b en calypso, slaagde het festival er wonderwel in om internationale faam te verwerven, met optredens van Herbie Hancock, Branford Marsalis, Harry Belafonte en Lauryn Hill.

Voor de volgende editie wordt er druk gespeculeerd over de komst van Amy Winehouse. Die zou tijdens haar retraite op Saint

Lucia haar hart verloren hebben aan het eiland. Ze zou zelfs overwegen om er haar volgende plaat met lokale muzikanten op te nemen.

Saint Lucia diende ook voor de opname van enkele opmerkelijke filmscènes. Zo zit er in Superman II een scène waarin de held een jongetje redt dat van een waterval tuimelt, en dat was de Diamond Falls in de botanische tuin nabij Soufrière. De Britse acteur Michael Caine nam zelfs een hele film op in Soufrière: Water. En de onnavolgbare Duitse regisseur Werner Herzog trok in 1976 naar het naburige Guadeloupe om er de (uiteindelijk uitgebleven) uitbarsting van vulkaan La Soufrière op film vast te leggen.

Saint-Lucia zendt zijn zonen en dochters uit. Enkelen belandden zelfs in BelgiĂŤ. Begin dit jaar was Mala Bryan ĂŠĂŠn van de mannequins die de kleren van de finalisten bij De Designers op vtm showden tijdens het grote slotdefilĂŠ. Na gewerkt te hebben in onder meer New York, Miami, Kaapstad en Tel Aviv was Bryan twee jaar actief in ons land. Voor De Designers zette ze haar beste beentje voor in de kleren van de uiteindelijke winnares An Buermans. Nog voor de jury ĂŠĂŠn kledingstuk had gezien, tipte Bryan, die ervaring heeft met tal van ontwerpers wereldwijd, An ons als winnares: “Zij heeft echt talent.â€? Hoewel Bryan in Leuven verbleef, ontdekte ze al vlug Antwerpen als het shoppingmekka van ons land. Dat je op een zondag winkelen en cultuur kon combineren, vond ze geweldig. Al ontdekte ze toch wel een minpuntje aan ons land: de gemiddelde temperaturen zijn hier zeker in de winter vĂŠĂŠl te laag voor iemand die opgegroeid is onder de Caribische zon.

MM

gelukkig prees dat het er helemaal niet druk is. “Er is nergens overdreven veel volk, en de mensen van Saint-Lucia zijn heel vriendelijk in de omgang.

En ’s avonds is alles er prachtig verlicht, heel romantisch. Een aanrader voor alle trouwers.�

Sigrid Dewaele van reizenspecialist Kuoni bevestigt de opmars van Saint Lucia als reisbestemming voor mensen die op zoek zijn naar puurheid. “Net als in Costa Rica wordt er ingezet op ecotoerisme. Grote resorts zal je er nauwelijks vinden.

Het aanbod aan verblijfplaatsen is veeleer beperkt. Men opteert er voor kleinschalige boetiekhotels, die gebouwd zijn in harmonie met de natuur. Saint Lucia zet in op duurzaam toerisme. Dat maakt het wel een wat duurdere vakantiebestemming.�

Minder dan

5

Saint Lucianen wonen in Antwerpen

De Pitons nabij Soufrière zijn vulkanische pluggen en zijn werelderfgoed.

De zwart-goud gelaagde driehoek In de vlag van Saint Lucia symboliseert de Pitons.

.DIVERS ANTWERPEN

donderdag 5 november 2009

Cijfers

Geschiedenis LN

Hutu’s en Tutsi’s MM Hoofdstad: Kigali MM Regeringsvorm: republiek MM Regeringsleider: Paul Kagame MM Oppervlakte: 26.338 km² MM Inwoners: 9,5 à 10,47 miljoen MM Landcode internet: .rw MM Landcode telefoon: + 250 MM Nationale feestdag: 1 juli MM Etnisch: Hutu 84%, Tutsi 15%,

SB

.

HF

$0/(0

"L B

VWVN CB

6("/%"

3VIFOHFSJ (JTFOZJ

38"/%"

,JWVNFFS

Rwanda

#ZVNCB

,JHBMJ ,JCVZF (JUBSBNB HP XP

(JLPOHPSP $ZBOHVHV

#VUBSF

"LBOZBSV

.

Gewezen Belgisch mandaatgebied

(BLP

#636/%*

,JCVOHP

5"/;"/*" ¥ (3"1)*$ /&84

Twa (pygmeeën) 1% (bron CIA) MM Religie: rooms-katholiek 56,5%, protestants 26%, adventisten 11,1%, moslim 4,6%.

Het paradijs van de genocide Etnische problemen zijn de rode draad door de geschiedenis van dit gewezen Belgisch gebied.

Juvénal Habyarimana.

“Ik ging bijna op de vlucht voor “Natuurlijk laat de genocide ons nooit los.

Niet alleen weegt het zwaar psychisch wat er gebeurd is en gebeurt. Maar ook krijgen we er constant vragen over.

Als Hutu word je meteen aan de kant gezet.”

Van links: dochter Aimée, Metusera Msengiyumua , echtgenote Agathe Nyiransabimana en zoon Serge: gestrand in Antwerpen, perfect Nederlandstalig.

Rwandeser kunnen namen bijna niet klinken: doctor in de rechten Metusera Msengiyumua en zijn echtgenote, kandidate in de rechten Agathe Nyiransabimana. Voor Vlamingen klinken die namen welluidend, maar zijn ze vrijwel onuitspreekbaar.

De twee Rwandezen kwamen in 1991 vol hoop en fierheid naar Antwerpen. Metusera was door de Universiteit Antwerpen als schitterend student (en docent) geselecteerd om hier te komen doctoreren.

Dat deed hij ook. Maar door de oorlog in zijn land en nadien de onveiligheid voor de Hutu’s, vooral dan voor de Hutu-intellectuelen, konM

MM

“Zaventem was een grote schok: de roltrappen, de bagagebanden, de drukte” metusera msengiyumua doctor in de rechten

den ze niet meer terug. Beiden vroegen en kregen het statuut van politiek vluchteling en werden intussen met dochter Aimée (19) en zoon Serge (16) Belgen.

In vrijwel perfect Nederlands geven ze toe dat het bannelingzijn weegt en dat de heimwee soms

knaagt. Over politiek wordt vrijwel niet gesproken. Wel: “Wij hebben gestudeerd in de hoop iets voor ons land te kunnen betekenen. Ik koos rechten met de bedoeling invloed te kunnen hebben en de zaken ten goede te verbeteren. Nu kunnen we niets meer terugdoen. De toestand in Rwanda laat het niet toe.”

Kivu-meer Metusera (45) en Agathe (47) werden allebei aan de boorden van het paradijselijk gelegen Kivu-meer geboren, zij het dan wel enkele dagmarsen van elkaar: Metusera als jongste van acht in het geïsoleerde Kibuye; Agathe in een gezin van zes in het stadje Cyangugu. Beiden zijn kinderen van eenvoudige landbouwers.

Allebei vielen ze op als uitmuntende studenten en kregen ze in het arme Rwanda de kans verder te studeren. In Rwanda betekende het al heel wat als je al secundair onderwijs mocht gaan volgen. Voor hen werd het ook universiteit.

“Ik geloofde dat ik door te studeren mijn arme familie en mijn land zou kunnen helpen. Ik kon me gewoonweg niet veroorloven om niet hard te studeren. Ik koos voor rechten: twee jaar kandidatuur in Butare, nadien de licenties in Kigali.”

“Ik eindigde als eerste en kreeg daarom in 1989 de kans om als assistent in de rechtsfaculteit aan de slag te gaan.”

Intussen hadden Metusera en Agathe, die al sociaal asssitente was maar verder ging studeren, elkaar

aan de universiteit ontmoet. In 1990 volgde hun huwelijk.

De toekomst lonkte voor de twee jonge hooggeschoolden, ook al was intussen in het noorden van het land de oorlog begonnen. Metusera kreeg in diezelfde periode het aanbod om in Antwerpen te komen doctoreren.

Enkele maanden later, op 26 september 1991, reisde Metusera alvast naar de onbekende Scheldestad. Agathe en dochtertje Aimée zouden exact drie maanden later volgen.

Alles is vreemd Met droge humor vertelt Metusera hoe hij hier als Alice in Wonderland terechtkwam: verweesd, beduusd, nieuwsgierig.

“Een schok was het zeker. Ik was nog nooit buiten mijn land geweest,

DIVERS ANTWERPEN.

donderdag 5 november 2009

MM In 1885 werd het nog niet eens

‘ontdekte’ mooie Rwanda door de Conferentie van Berlijn onderdeel van Duits Oost-Afrika.

Rwanda was toen een feodaal Tutsi-koninkrijk met daarrond enkele semi-autonome Hutukoninkrijkjes.

MM In mei 1894 trekt de Duitser Graf von Götzen als eerste blanke het land binnen.

MM In 1900 sticht de Kerk haar eerste missiepost. De Tutsi-elite laat toe dat Hutu’s christen worden en school lopen, maar ze doet

daar zelf niet aan mee.

MM In 1916 verjagen de Belgen de Duitse troepen. België krijgt Rwanda als mandaatgebied van de Volkerenbond.

MM België regeert indirect en versterkt de Tutsi-structuren. Onder druk van de Kerk wordt in 1930 mwami (koning) Musinga afgezet en vervangen door de jonge Mutara III. De Tutsi’s verzetten zich niet meer tegen de Kerk en het onderwijs.

MM 1953: op verzoek van de VN installeert België een Opperste

Landsraad waarin de Tutsi’s 32 zetels krijgen, de Hutu’s 1.

MM 24 maart 1957: de Hutu’s eisen gelijke rechten.

MM 25 juli 1959: Mutara III sterft plotseling. De Tutsi-raad duidt meteen een eigen kandidaat aan als mwami Kigeri V. MM 1 november 1959: een banaal incident leidt tot de algemene Hutu-opstand. Tienduizenden Tutsi’s slaan op de vlucht. België benoemt Hutu’s in hun plaats.

MM 28 januari 1961: afzetting koning en weer etnische onlusten.

MM 1 juli 1962: Rwanda onafhankelijk. Grégoire Kayibanda president.

MM juli 1973: stafchef Juvénal Habyarimana grijpt de macht.

MM 1 oktober 1990: Tutsibannelingen verenigd in het Rwandees Patriottisch Front (RPF) vallen met de steun van Uganda Rwanda binnen, gevolgd door een aanslepende oorlog en een zoeken naar vrede en machtsdeling.

MM 7 april 1994: onbekenden - volgens Franse en Spaanse

droge voeding kassa vier”

rechtbanken het RPF - halen het vliegtuig van Habyarimana neer. Direct hervat het RPF zijn opmars en barst de genocide los. Naar schatting 800.000 Tutsi’s en gematigde Hutu’s worden afgeslacht.

MM juli 1994: het RPF aan de macht. Kagame is de sterke man. Twee miljoen Hutu’s vluchten.

MM 1996-1998: Kagame begint twee keer een oorlog tegen en in Congo.

(

Tien voor taal Nederlands.

Kinyarwanda.

zelfs niet in Burundi of Congo. Laat staan dat ik gevlogen had. Met enige angst, maar ook met trots stapte ik in het Sabena-toestel. Alles was mij onbekend: tersluiks keek ik naar mijn buren hoe die dat wonderbaarlijke eten en die potjes openden. Naar het toilet durfde ik niet uit schrik voor die knopjes. Zaventem was natuurlijk nog een grotere schok: heel onzeker stapte ik er mijn eerste roltrappen op. En dan die bagagebanden.

En de drukte. Totaal overweldigend was dat.”

Goeiendag.

Uraho.

Goeiemorgen.

Waramutse.

Goeiemiddag.

Wiriwe.

Goeienavond (als afscheid).

Uramuke.

MM

“Treinen had ik al in films gezien, maar hier was het pas echt overweldigend” metusera msengiyumua doctor in de rechten

“In Rwanda lopen er natuurlijk ook massa’s mensen rond maar hier waren al die mensen zo gehaast, zo gestresst. Gelukkig werd ik opgewacht door iemand van het Abos.

Even later gierden we al over de autosnelweg. Ik weet nog dat ik dacht: waarom rijdt hij nu zo vreselijk snel?

En dan die stad met al die straten, reclames, eenrichtingsverkeer, alles propvol auto’s.“ “De volgende dag werd ik afgezet aan een bushokje met de opdracht naar het Centraal Station te rijden en daar de trein naar Antwerpen te nemen. De eerste bussen miste ik allemaal. Ik dacht even aan racisme, maar ik was gewoon nooit snel genoeg met mijn valiezen. En dan het station! Treinen had ik al in films gezien. Hier was het pas echt overweldigend. Toch bonkte vooral dat lawaai door mijn hoofd.”

“In het indrukwekkende station van Antwerpen leek opnieuw iedereen altijd maar te lopen, niemand leek rustig. En ik miste er mijn afspraak. Ik voelde me totaal verloren.

Zeker toen ik poogde te telefoneren aan een automaat en ik wel mijn geld kwijt was, maar geen contact had kunnen leggen. Ik heb dan een dag lang gewacht in het Zeemanshuis, bang om me te verplaatsen, totaal gedesoriënteerd. Uiteindelijk werd ik bij een Rwandese familie tijdelijk opgenomen en kon ik beginnen acclimatiseren.”

“Die eerste maanden waren moeilijk. Ik ging aan de slag aan de universiteit, maar ik werkte natuurlijk in het Frans. Ik verstond nog geen woord Nederlands. Op een dag was ik nieuwsgierig en belandde ik in de Grand Bazar op de Groenplaats.

Toen ik op zeker ogenblik iets vastgenomen had om het te bekijken, was

Goeienavond (als tijdwens).

Ijoro ryiza.

Hoe gaat het?

Amakuru?

Terrasvelden op heuvels bij Kigali. Rwanda wordt ook wel het land van de duizend heuvels genoemd.

stond stokstijf van angst en ben naar de uitgang geschuifeld.”

Metusera en zoon Serge roffelen op de trommen waarmee ze in de vzw Afribel een bandje vormen. Vrouwen mogen nooit op de trommen spelen.

Een groen paradijs in het Kivu-meer.

ik omgeven door spiegels. Meteen klonk loeiend hard uit de micro’s boven mij: ‛Droge voeding kassa vier.’

Ik verstond natuurlijk niets, maar

dacht dat het over mij ging. Had ik iets verkeerds gedaan? Dachten ze dat ik iets had gestolen? Misschien riepen ze: ‛Pak hem, houd de dief.’ Ik

Problemen Metusera en zijn inmiddels overgekomen gezin incasseerden wel meer schokken. Bijvoorbeeld toen de universiteit hun een lijstje van cafés doorspeelde waar zwarte Afrikanen beter wegbleven. “Ik ben geen caféganger en heb nooit echt last gehad van racisme, maar dit gaf wel een schok: weten dat je om je huidskleur last zou kunnen hebben.”

Na het doctoraat, volgde de desillusie: met brio tot doctor gepromoveerd en dan hier moeten blijven en geen werk vinden. Afhankelijk worden van het OCMW. Metusera zocht en vond uiteindelijk werk in een integratiecentrum in Brussel.

En natuurlijk drukt ook de scheiding van Rwanda en de verschrikkelijke volkerenmoord waarin elke Rwandees familieleden verloor.

“Natuurlijk laat de genocide ons nooit los. Niet alleen weegt het psychisch zwaar wat daar gebeurde en gebeurt, we krijgen er ook constant vragen over. Als Hutu word je vaak meteen afgedeeld.”

Onverschilligheid Als we op de man af vragen wat hen na al die jaren nog steeds het meest verwondert, aarzelen Metusera en Agathe geen seconde: “De onverschilligheid”. “In Rwanda zou het onvoorstelbaar zijn dat je in een bus naast iemand gaat zitten en je géén praatje zou doen. Hier kijkt ieder voor zich uit. Het is nu al zo ver dat als ik op de tram naast een andere Afrikaan ga zitten, ik ook maar zwijg.

Zo hoort het hier.”

i

Deze familie krijgt een sim-pakket van Ortel Mobile om naar Rwanda te bellen.

Het gaat goed.

Nimeza.

Antwerpen is een fijne stad.

Antwerpen ni umugi mwiza.

430 Rwandezen wonen in Antwerpen

Recept

Igitoki

(bananengerecht)

Pel groene bananen (de groenblijvende soort uit Rwanda). Breng ze aan de kook in water met zout.

M Begin tegelijk een saus klaar te maken met bloem van pindanoten (arachide), palmolie, ajuin, look, paprika (alleen in België), tomaten, zout, pilipili. Breng de sausingrediënten zacht roerend aan de kook in water.

M Giet het water van de bananen af. Giet de saus over de bananen en schud dan het geheel op.

M Niet roeren, want dan worden de bananen een brij.

M

.DIVERS ANTWERPEN

donderdag 5 november 2009

Toen en nu

Nieuwe staat nog geen 80 jaar oud

4:3*&

*43"&-

MM Inwoners: 28,7 miljoen, onder

1F

5BCVL

S[

DI

JT

)B JM "E %BNNBN

#VSBZEBI

"M )VGVG

.FEJOB

3JZBEI

F

(

PM

G #")3"*/ 2"5"3

)BSBE

7 " &

4"6%* "3"#*&

.FLLB

+JEEBI

"U 5B JG

;&

46%"/

%&

"CIB

0."/

/BKSBO

&

Grootste oliestaat ter wereld

,0&8&*5

30

SaudiArabiĂŤ

wie 5,6 miljoen buitenlanders.

Die werken vooral in de olie.

MM Oppervlakte: 2.149.690 km² (ruim 70 x BelgiÍ).

MM Hoofdstad: Riyad MM Staatsvorm: absolute monarchie. Koning Abdallah, aan de macht sinds 1 augustus 2005. Hij is ook premier.

MM Bevolking: Arabieren 90%,

*3"/

*3",

+03%"/*&

ÂĽ (3"1)*$ /&84

+J[BO

:&.&/

LN

Afro-Aziaten 10%. De bevolking groeit snel aan: 38% van de Saudi’s is jonger dan 15 jaar.

MM Religie: islam 100%. Het rechtssysteem is gebaseerd op de sharia, de islamitische rechtspraak.

MM Slechts 1,67% van de oppervlakte is geschikt voor landbouw.

In het binnenland is er geen water.

MM Net als de meeste landen in de regio heeft Saudi-ArabiĂŤ een geschiedenis die eeuwen teruggaat, maar het is pas vorige eeuw ontstaan als staat.Van oudsher

Paardenfokster Christine Jamar uit Balen heeft banden tot in koningshuis.

werd het schiereiland vooral bewoond door bedoeĂŻenenstammen. Het enige bekende koninkrijk was dat van Saba (Sheba), maar de exacte locatie is nooit bepaald. De NabateĂŤrs, in wat nu JordaniĂŤ heet, of de Sassaniden in PerziĂŤ probeerden delen van het gebied onder hun controle te krijgen, maar veel aandacht was er niet voor omdat het grootste deel woestijn is. De geschiedenis wordt pas echt belangrijk met het ontstaan van de islam. Sindsdien hangen beide onverbrekelijk samen.

Olie geeft land unieke positie Saudi-ArabiÍ heeft een unieke positie in de wereld. Die dankt het aan zijn grote rijkdom: de olie. Het zit op een vijfde van alle bekende reserves en is ’s werelds grootste exporteur.

De olie is goed voor 90% van de export en 45% van het bruto binnenlands product. De sector stelt de bijna 5,6 miljoen buitenlanders te werk.

Het Amerikaanse Standard Oil of California, nu Chevron, kreeg in 1933 een concessie om naar olie te boren.

In 1938 werd het eerste veld aangeboord. In 1944 werd de American Arabian Oil Company (Aramco) opgericht om de voorraden te exploiteren. In 1945 sloten de VS een alliantie met de Saudi’s. In ruil voor olie garandeerden zij de veiligheid van het land en het huis Saud. De Perzische Golf blijft een hoeksteen in hun beleid. De Amerikaanse aanwezigheid is nog versterkt na de Golfoorlog in 1991. Dat heeft dan weer geleid tot het ontstaan van het terreurnetwerk Al-Qaida van de Saudische balling Osama Bin Laden.

Christine Jamar fokt Arabische volbloeden, ook voor Saudi’s. “Alles gaat in volledig vertrouwen.�

“Een woord is een woord voor een Saudi�

Minder dan

“Een woord is een woord voor een Saudi. Saudi’s zijn eerlijk en trouw, menselijk contact is voor hen erg belangrijk en ze respecteren de oude waarden.�

In een notendop vat Christine Jamar samen wat Saudi’s voor haar betekenen. De paardenfokster uit Balen werkt al jaren met hen samen. Ze begeeft er zich zelfs tot in de kringen van het koningshuis.

Saudi-ArabiĂŤ heeft in het Westen de reputatie een stug en gesloten land te zijn, waar buitenlanders niet zo welkom zijn. Hoe iemand uit het Kempense Balen dan weet door te dringen tot de Saudische elite, is een sterk verhaal. Christine Jamar doet er erg gewoon over. “Ik werk nu dertien jaar met hen samen. De manager van de stoeterij van de koning van Marokko heeft me met hen in contact gebracht. Ze hadden me al acht jaar gevolgd. Intussen heb ik er een hele vriendenkring opgebouwd. Ik ga er twee of drie keer per jaar naartoe. Ik ben net terug van het bezoek dat prins Filip met een delegatie zakenmensen heeft gebracht. Ik heb hem geĂŻntroduceerd aan kroonprins Sultan.

Als ik naar ginder ga, is het bijna M

een familiebezoek geworden. Hun menselijkheid en warmte treffen me steeds weer. Ze geloven nog in familiewaarden. Eerlijkheid is voor hen zeer belangrijk.�

Volbloeden Arabieren en paarden worden sinds mensenheugenis in ĂŠĂŠn adem genoemd. Saladdin en zijn mannen streden op hun volbloeden tegen de kruisvaarders en de fascinatie voor de dieren is gebleven. Daarom kwamen de Saudi’s bij Christine Jamar aankloppen. “We fokken Arabische volbloeden.

Geen renpaarden, maar showpaarden. Die worden beoordeeld op hun uiterlijk, schoonheid, beweging en correctheid. Het klinkt misschien vreemd dat zij bij ons Arabische volbloeden komen kopen, maar zij hadden zelf de kwaliteit verloren. Door hun karakter, intelligentie en kracht waren Arabische volbloeden uitstekende oorlogspaarden. Veel Europese leiders, zoals Napoleon, reden op een Arabier. Met het vinden van olie stapten de Arabieren over op de auto. De paarden raakten wat in de vergetelheid. Maar omdat in de Koran staat dat de mens het Arabische paard moet eren, zijn ze weer gaan fokken. Intussen werden de beste paarden wel gefokt in Europa

5

en Amerika. Zo zijn ze recht in de ogen naar ons gekomen.â€? kijken, maar Dat wereldje is big ik kan zelf iebusiness, geeft Chrismand de hand Saudi’s wonen schudden.â€? tine toe. “We spreken soms van grote bedra“Hun gastin Antwerpen vrijheid gen. De manager van een is groot. stoeterij belt me dan op dat Ze leven met hun hij een paard wil kopen of dat gasten mee. Dat heeft te ik er een voor hen mag kopen. Al- maken met hun bedoeĂŻenencultuur. les gaat in volledig vertrouwen. Een Vroeger woonden ze in tenten in de woord is een woord.â€? woestijn, waar iedereen welkom was. Aan de andere kant breken ze PrivĂŠ veel opener volledig met wie hen bedrogen heeft.

Doordat zij er vaak komt, heeft Osama Bin Laden is zo iemand. Hij Christine een goed beeld gekregen heeft de familie verraden.â€? van de Saudische maatschappij. OnHaar klanten komen geregeld der haar klanten zijn prinsen, sjeiks, naar hier. Ze kennen BelgiĂŤ goed, dokters en zakenmensen, en ze kent zegt Christine. zelfs kroonprins Sultan en prins Kha“Ze houden van BelgiĂŤ omdat we led. Met de omgangsvormen heeft zij ook een koninkrijk zijn en veel culgeen problemen. tuur hebben. Ze appreciĂŤren ons ook “Hun visie van de islam is strikt. omdat we harde werkers zijn, veel Maar ik vind de islam een goede kennis en intellect hebben en flexigodsdienst. Ik ben katholiek en ze bel zijn. We hebben ook niet de neirespecteren dat. Als je bij hen komt, ging druk te doen en dat komt goed aanvaard je natuurlijk hun gewoon- over.â€? ten.â€? “Saudi’s passen zich gemakke“In het openbaar draag ik een sjaal lijk aan. Ze eten hier ook steak. Die en een abaya, een zwart kleed dat moet wel altijd goed doorbakken ik over mijn jeans draag. Maar privĂŠ zijn. Meestal komen ze maar voor zijn ze opener geworden. Ze gaan ĂŠĂŠn dag, maar ik ga eens polsen of zonder problemen om met wester- ze langer willen blijven. Dan wil ik se vrouwen. Ze geven zelf geen hand eens met de vrouwen op stap gaan aan een vrouw en je mag hen niet naar Brugge.â€?

Geboorteplaats van de islam De geschiedenis van het land hangt nauw samen met die van de islam.

Het is de bakermat van de religie.

In 613 begon de profeet Mohammed een nieuwe leer te verkondigen. Die noemde hij islam, of onderwerping.

Na zijn verbanning uit Mekka in 622 trok hij naar Medina. In 630 heroverden zijn aanhangers Mekka. Daar stierf hij in 632. Na zijn dood begon de islam aan de verovering van het Midden-Oosten en grote delen van Afrika en AziĂŤ.

De Saudi’s volgen de meest strikte versie: die van het wahabisme. In 1744 sloot prins Mohammed van het huis Saud een verbond met sjeik Mohammed al Wahab, die opriep tot zuivering van de islam. De huidige monarchie ontstond in 1926 en controleerde tegen 1932 het hele land.

Volgende week: Senegal ServiĂŤ Seychellen Sierra Leone